48

1. ประเดนการตรวจราชการ Agenda based

(ยทธศาสตรชาต นโยบายรฐบาลผบรหารระดบสง)

ประเดนท ๑ โครงการพระราชดำาร 1. โครงการราชทณฑ ปนสข ทำาความด เพอชาต ศาสน กษตรย

ประเดนท 2 กญชาทางการแพทยและสมนไพรเพอเศรษฐกจ

1. กญชาทางการแพทย2. สมนไพรเพอเศรษฐกจ

49

ประเดนการตรวจราชการ Agenda basedประเดนท 1. โครงการในพระราชดำารหวขอ 1. โครงการราชทณฑปนสข ทำาความ ด เพอชาต ศาสน กษตรยผรบผดชอบ 1.นางพชรวรรณ คสกลรตน ตำาแหนง นกวชาการสาธารณสขชำานาญการพเศษ

เบอรโทร 089 944 2510 2.นางสาวพศมย มนาสนตรกษ ตำาแหนง นกวชาการสาธารณสขชำานาญการ

เบอรโทร 081 642 5774 E-mail pisamai 999@hotmail.com

๑. การวเคราะหขอมลสถานการณ/ผลการดำาเนนงานของจงหวดมหาสารคาม 1.1 ขอมลสถานการณระดบจงหวด

ดวยพระบาทสมเดจพระปรเมนทรรามาธบดศรสนทรมหาวชราลงกรณ พระวชรเกลาเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาโปรดกระหมอม ใหแตงตงคณะกรรมการโครงการราชทณฑปนสข ทำาความด เพอชาต ศาสน กษตรย เพอมงเนนในการสงเสรม ดานเครองมอแพทย ดานการบรการทางการแพทย พยาบาล ใหองคความรดานสขภาพอนามยทจำาเปนแกผตองขง และอาสาสมครดานสขภาพในเรอนจำา รวมทงกระทรวง

50

สาธารณสข กรมราชทณฑ สำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ไดลงนามในบนทก ความรวมมอระหวาง ๓ หนวยงาน เมอวนท ๒๒ มกราคม ๒๕๖๒ เพอสนบสนนและพฒนาจดระบบบรการสาธารณสขสำาหรบผตองขงในเรอนจำา โดยไดกำาหนดใหมคณะกรรมการระดบพนททเปนเครอขายในระดบเขตหรอจงหวดรวมกนเพอพฒนาและสนบสนน การจดระบบบรการสาธารณสขสำาหรบผตองขง ใหครอบคลมทงการสงเสรมสขภาพ การปองกนควบคมและกำาจดโรค การรกษาพยาบาล การฟ นฟสมรรถภาพ และการคมครองผบรโภคดานสาธารณสข ทมคณภาพและมประสทธภาพ ตามบรบทของพนท

การจดบรการสำาหรบผตองขงในเรอนจำา มความยงยากในการรกษาสมดลระหวางการควบคมและการใหบรการตามสทธพนฐานททกคนควรไดรบการใชชวตอยรวมกนอยางแออดในสถานท ซงมขอจำากดดานโครงสรางกายภาพ และสภาพแวดลอมภายใตการควบคมอยางเรอนจำานน เปนสวนหนงของปจจยทกำาหนดสภาวะสขภาพของผตองขง การจะทำาใหคนทอยในเรอนจำาสขภาพดได จงจำาเปนตองใชแนวทางระบบสขภาพแบบบรณาการในเรอนจำา ทงในการสงเสรมสาธารณสขมลฐานการดแลสขภาพปฐมภม และการสรางเครอขายบรการสขภาพเปนพนฐานในการทำางาน ปจจบนเรอนจำามหาสารคามมผตองขงชาย จำานวน ๒,๑๕๒ คน ผตองขงหญง จำานวน ๒๘๔ คน รวมทงหมดจำานวน ๒,๔๓๖ คน ในจำานวนนผตองขง ทขนทะเบยนสทธ UC จำานวน ๒,๑๖๖ คน คดเปนรอยละ ๙๖.๗๔ นอกจากน ผตองขงจำานวน ๑๒๐ คน ตองขงยงไมถง ๑ เดอน ยงไมสามารถเปลยนสทธได ผตองขงจำานวน ๗๐ คน ยงเปนสทธขาราชการ ประกนสงคมในเขต องคกรปกครองทองถน และผตองขงจำานวน ๗๓ คน สทธการรกษาอยทภมลำาเนา และสทธวางจำานวน ๗ คน ซงอยในชวงดำาเนนการยายสทธ มผตองขงตางชาต จำานวน ๗ คน

51

1.2 ขอมลผลการดำาเนนงาน ปงบประมาณ ๒๕ 62

ตารางท 23 ผลการดำาเนนงานโครงการราชทณฑปนสข ทำาความ ด เพอชาต ศาสน กษตรย ป ๒๕๖๒

ลำาดบท

ผลผลต/ผลลพธ/ตวชวด (ระบตามแผนท

อนมต)

ผลการดำาเนนงาน หากไมเปนไปตามแผนระบ

เหตผลเปา

หมายตามแผน

ผลงาน ผลงานเทยบเปา

หมาย (%)

๑ ผตองขงมความร และเขาใจในเรองโรคเอดส โรคตดตอทางเพศสมพนธการปองกนภยผหญงมะเรงเตานม การดแลสขอนามยในชองปาก จากการเขาฐานความร

มากขนรอยละ

๘๐

รอยละ๙๗

เกนเปาหมาย

๒ ผตองขงหญงไดรบการตรวจคดกรองมะเรง เตานม

ไมนอยกวา

รอยละ ๙๐

รอยละ๑๒๐

เกนเปาหมาย

๓ ผตองขงไดรบ ไมนอย รอยละ เกนเปา

52

ลำาดบท

ผลผลต/ผลลพธ/ตวชวด (ระบตามแผนท

อนมต)

ผลการดำาเนนงาน หากไมเปนไปตามแผนระบ

เหตผลเปา

หมายตามแผน

ผลงาน ผลงานเทยบเปา

หมาย (%)

การตรวจ คดกรองโรคเอดสและโรคตดตอทางเพศสมพนธ

กวารอยละ

๙๐

๑๐๓ หมาย

๔ ผตองขงไดรบการตรวจชองปากและฟน

ไมนอยกวา

รอยละ ๙๐

รอยละ๑๐๕

เกนเปาหมาย

๕ ผตองขงทมผลการตรวจคดกรองผดปกตไดรบการสงตอเพอการวนจฉยและรกษา

รอยละ๑๐๐

รอยละ๑๐๐

(ยกเวนผตองขงทมความ

ผดปกตในชองปากไดรบการ

รกษาแลว

เกนเปาหมาย

อยในชวงดำาเนนการซงจะแลวเสรจตามเปาหมายภายในวนท ๓๐ ธ.ค.๒๕๖๒

ผตองขงทมความผดปกตในชองปากเหลอการอดฟนและขดหนปนและทมการถอนฟนรวมดวย ทตองทยอยนำาผตองขงเขารบบรการทโรงพยาบาลมหาสารคาม

53

ลำาดบท

ผลผลต/ผลลพธ/ตวชวด (ระบตามแผนท

อนมต)

ผลการดำาเนนงาน หากไมเปนไปตามแผนระบ

เหตผลเปา

หมายตามแผน

ผลงาน ผลงานเทยบเปา

หมาย (%)

รอยละ ๑๗)

และศนยสขภาพชมชนเขตเมองบานสองนางใย ซงเปนเจาของพนทรบผดชอบเรอนจำา

การใหสขศกษา คำาปรกษา และแนะนำา แกผตองขงโดยจดเปนฐานใหความรแตละโรคโดยใชแบบทดสอบความรกอนและหลงดำาเนนกจกรรม (ดำาเนนงานเดอนมนาคม ๒๕๖๒)

ตารางท 24 แสดงจำานวนผตองขงทตอบแบบทดสอบความรกอนและหลงดำาเนนกจกรรม

ผตองชาย (คน)

ผตองหญ

ง(คน)

รวม

จำานวนผตองขงทตอบแบบทดสอบกอนใหความร

๒,๑๑๐ ๒๖๘ ๒,๓๗๘(รอยละ ๑๐๐)

54

จำานวนผตองขงทตอบแบบทดสอบหลงใหความร

๒,๑๑๐ ๒๖๘ ๒,๓๗๘(รอยละ ๑๐๐)

จำานวนผตองขงทตอบแบบทดสอบกอนและหลงคะแนนเพมขน

๒,๐๔๗ ๒๖๐ ๒,๓๐๗(รอยละ

๙๗)

การทดสอบความรกอนและหลง ใหตรวจคดกรองมะเรงเตานมในผตองขงหญง(ดำาเนนงานเดอนมนาคม ๒๕๖๒)

ตารางท 25 ผลการตรวจคดกรองมะเรงเตานมในผตองขงหญง

ผลการตรวจ จำานวน (คน)

หมายเหต

ผตองขงหญงไดรบการตรวจคดกรองมะเรงเตานม

๒๖๘ ผตองขงหญงทงหมด ๒๖๘

พบความผดปกต ๙ -พบกอน ๗ -ตอมนำาเหลองทรกแรโต ๑ -พบนำานมไหล ๑ ผปวยจตเวชสงตอเพอการรกษาโรงพยาบาลมหาสารคาม

๘ ไมพบ CA Breast

-พบเปน cyst ถงนำา ๑ ผปวยปฏเสธการผาตด

-confirm แลวผลปกต ๗หญงผตองขงเพศทางเลอกขอไปรกษาตอทบาน

๑ ผตองขงพนโทษและกลบไปรกษาท

55

ผลการตรวจ จำานวน (คน)

หมายเหต

(อก ๑๕ วน พนโทษ) บานแลว ไมพบ CA

การเขาถงการตรวจเลอดหาเชอเอชไอว (ดำาเนนงานเดอนมนาคม ๒๕๖๒)

ตารางท 26 แสดงจำานวนการเขาถงการตรวจเลอดหาเชอเอชไอว

กจกรรม ผตองขงชาย (คน)

ผตองขงหญง (คน)

รวมทงหมด (คน)

จำานวนผตองขงทงหมด ๒,๑๕๐ (๘๙ %)

๒๖๘ (๑๑ %)

๒,๔๑๘ (๑๐๐%)

จำานวนผตองขงทตรวจเลอดหาเชอ HIV

๒,๑๑๐(๙๘ %)

๒๖๘(๑๐๐ %)

๒,๓๗๘(๙๘.๓

%)ผลเลอดพบเชอ HIV บวกทงหมด

๓๗ (๑.๘ %)

๘ (๓ %) ๔๕ (๑.๙ %)

ผลเลอดพบเชอ HIV บวกรายใหม

๗ (๐.๓ %) ๒ (๐.๘ %) ๙ (๐.๔ %)

ผลเลอดพบเชอ HIV บวกทงหมดเขาถงการรกษา

๓๗ (๑๐๐ %)

๘ (๑๐๐ %) ๔๕ (๑๐๐ %)

การเขาถงการตรวจเลอดหาเชอซฟลส (ดำาเนนงานเดอน

มนาคม ๒๕๖๒)

56

ตารางท 27 แสดงจำานวนการเขาถงการตรวจเลอดหาเชอซฟลส

กจกรรม ผตองขงชาย (คน)

ผตองขงหญง (คน)

รวมทงหมด (คน)

จำานวนผตองขงทงหมด ๒,๑๕๐(๘๙ %)

๒๖๘(๑๑ %) ๒,๔๑๘(๑๐๐

%)จำานวนผตองขงทตรวจเลอดหาเชอซฟลส

๒,๑๑๐(๙๘ %)

๒๖๘ (๑๐๐ %)

๒,๓๗๘(๙๘.๓ %)

ผลเลอดพบเชอ VDRL บวกทงหมด

๓๐ (๑.๔ %) ๓ (๑.๑ %) ๓๓ (๑.๔ %)

ผลเลอดพบเชอ VDRL บวกรายใหม

๔ (๐.๒%) ๒ (๐.๗ %) ๖ (๐.๓ %)

ผลเลอดพบเชอ VDRL บวกทงหมดเขาถงการรกษา

๓๐ (๑๐๐ %)

๓ (๑๐๐ %) ๓๓ (๑๐๐ %)

ผลการคดกรองโดยการสมภาษณและตรวจรางกาย (ดำาเนนงานเดอนมนาคม ๒๕๖๒)

ตารางท 28 ผลการคดกรองโดยการสมภาษณและตรวจรางกาย

57

กจกรรม ผตองขงชาย (คน)

ผตองขงหญง(คน)

รวมทงหมด (คน)

จำานวนผตองขงทงหมด ๒,๑๕๐(๘๙ %)

๒๖๘ (๑๑ %)

๒,๔๑๘ (๑๐๐%)

จำานวนผตองขงทไดรบการตรวจคดกรอง

๒,๑๑๐(๙๘ %)

๒๖๘ (๑๐๐ %)

๒,๓๗๘ (๙๘.๓ %)

-พบปสสาวะแสบขด ๔ (๐.๑๙ %)

๐ ๔ (๐.๑๗ %)

ปสสาวะแสบขด (ในกลมชายทมเพศสมพนธกบชาย)

๑ (๐.๐๕ %)

๐ ๑ (๐.๐๔ %)

ผตองขงทพบปสสาวะแสบขดไดรบการรกษาจนหายขาด

๕ (๑๐๐ %) ๐ ๕ (๑๐๐ %)

-พบโรคหด ๑๕๒ (๗.๒ %)

๐ ๑๕๒ (๖.๔%)

ผตองขงทพบโรคหดไดรบการรกษา

๑๕๒ (๑๐๐ %)

๐ ๑๕๒ (๑๐๐ %)

-พบโรคกลากเกลอน ๑๐ (๐.๕ %)

๑(๐.๔ %) ๑๑(๐.๕ %)

ผตองขงทพบโรคกลากเกลอนไดรบการรกษา

๑๐ (๑๐๐ %)

๑(๑๐๐ %) ๑๑(๑๐๐ %)

-พบโรคเรอน (มญาตเปนโรคเรอน ๔ คน)

๐ ๐ ๐

รวมผตองขงทตรวจพบความผดปกต

๑๖๗ (๗.๙ %)

๑(๐.๔ %) ๑๖๘ (๗.๑ %)

58

59

๒. การวเคราะหการดำาเนนงานเชงระบบ โครงการราชทณฑปนสข ทำาความ ด เพอชาต ศาสน กษตรย

ตารางท 29 การวเคราะหเชงระบบ โครงการราชทณฑปนสข ทำาความ ด เพอชาต ศาสน กษตรย

หวขอ สงทดำาเนนการในป ๒๕๖ 3๑. Structure

๑. พระบรมราโชบาย ของพระบาทสมเดจพระปรเมนทรรามาธบดศรสน ทรมหาวชรลงกรณ พระวชรเกลาเจาอยหวโครงการพระราชดำารของกระทรวงสาธารณสขเปนภารกจสำาคญของโรงพยาบาลโดยมกลมงานเวชกรรมสงคมเปนหนวยงานหลกในความรบผดชอบ ๒. มคำาสงแตงตงคณะกรรมการอำานวยการพฒนาระบบบรการสาธารณสขสำาหรบผตองขงในเรอนจำา ประจำาจงหวดมหาสารคาม คำาสงจงหวดมหาสารคาม เลขท๓๕๕๐/๒๕๖๒ ลงวนท ๒๓ ธนวาคม ๒๕๖๒๓. มคำาสงแตงตงคณะกรรมการดำาเนนงานตามโครงการราชทณฑปนสข ปงบประมาณ๒๕๖๓ คำาสงโรงพยาบาลมหาสารคาม เลขท ๒๕๐/๒๕๖๒ ลงวนท ๑๙ ธนวาคม ๒๕๖๒4. มแผนปฏบตการแบบบรณาการดานการพฒนาระบบบรการสาธารณสขสำาหรบผตองขงในเรอนจำาเปนแผนระยะสน ๑ ป5. มทรพยากรสนบสนนจาก สำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต พนทเขต ๗

๒. มการตดตงโปรแกรม Hos XP ในการบรการผ

60

หวขอ สงทดำาเนนการในป ๒๕๖ 3Information

ตองขง พรอมจดอบรมและจดทำาแฟมประวตการรกษาผตองขงรายบคคลสามารถนำาขอมลไปใชประโยชนในการขบเคลอนการทำางานและการตดสนใจของผบรหารได

๓. Intervention/ Innovation

๑. ดำาเนนงานตามแผนงานโครงการ ในการสงเสรม ปองกน รกษา และฟ นฟ คมครองผบรโภค ในเรอนจำาอยางตอเนอง ใหการดแลผตองขงโดย ดวยหลกเวชศาสตรครอบครว๒. บรการสรางเสรมสขภาพและ ปองกนโรคในกลมเปราะบางสำาหรบผตองขงในเรอนจำาจงหวดมหาสารคาม ป ๒๕๖๓๓. จดใหมแพทยทปรกษาในสถานพยาบาลเรอนจำา๔. จดอบรมอาสาสมครผตองขง (อสรจ.)๕. จดอบรมใหความรกบผตองขง ทงหมดในเรอนจำา ในเรองการดแลสขภาพ๖. จดใหมระบบชองทางดวนสำาหรบผตองขงในการเขารบบรการทโรงพยาบาล๗. จดสถานทควบคมผตองขงปวยเปนสดสวนโดยเฉพาะ ในโรงพยาบาล (ผตองขงทเจบปวยตองนอน รพ.)

๔. Integration

๑. มการบรณาการ การดำาเนนงานจากทกภาคสวนทเกยวของภายใตคำาสงคณะกรรมการอำานวยการพฒนาระบบบรการสาธารณสข สำาหรบผตองขงในเรอนจำา ประจำาจงหวดมหาสารคาม ตามนโยบายโครงการพระราชดำารของกระทรวงสาธารณสข๒. มแพทยเชยวชาญแตละดานรวมดำาเนนงาน

61

หวขอ สงทดำาเนนการในป ๒๕๖ 3๓. ไดรบการสนบสนนทมงานจากเครอขายปฐมภม๔. มทมแพทยจตอาสารวมออกตรวจใหบรการนอกเหนอการตรวจปกต๕. จงหวดจดกจกรรมหนวยแพทยเคลอนทราชทณฑปนสขทำาความ ด เพอชาต ศาสน กษตรย ออกตรวจ ๑ ครงตอป ดำาเนนกจกรรมใหบรการหนวยแพทยเคลอนท มการใหบรการ 5 ดาน ดงน ๑) บรการทางการแพทยทวไป ๒) บรการทนตกรรมเคลอนท ๓) บรการตรวจตา ๔) บรการสขภาพจต5) กายภาพบำาบดและแพทยแผนไทย (ดำาเนนการภายในเดอนมกราคม ๒๕๖๓)๖. งานสารสนเทศและเทคโนโลยโรงพยาบาลมหาสารคามและ เรอนจำาจงหวดมหาสารคาม รวมตดตง Tele- medicine เพอการดแลผตองขงเจบปวยฉกเฉน๖. สนบสนนและพฒนาหนวยบรการในเรอนจำาใหผานการขนทะเบยนจาก สปสช. เพอการสนบสนนงบประมาณในการดำาเนนงาน

๕. Monitoring/ Evaluation

๑. ตดตามกำากบและการประเมนผลการดำาเนนงานพฒนาระบบบรการสาธารณสขในเรอนจำา โดยคณะกรรมการอำานวยการพฒนาระบบบรการสาธารณสขสำาหรบผตองขงในเรอนจำาประจำาจงหวดมหาสารคาม ทก 4 เดอน๒. ตดตามกำากบและการประเมนผลการดำาเนนงานพฒนาระบบบรการสาธารณสขในเรอนจำาใหเปนไปตามเกณฑของกรมราชทณฑ และกระทรวง

62

หวขอ สงทดำาเนนการในป ๒๕๖ 3สาธารณสขทกำาหนด๓. สรปและวเคราะหปญหาการดำาเนนงานบรการสาธารณสขในเรอนจำา ทก ๓ เดอน4. การรายงานผลการพฒนาระบบบรการสาธารณสขในเรอนจำา 4.1 รายงาน สธ.รจ.101 โดยรายงานทกวนท 1 เดอน (สรปขอมลทก สนเดอน) 4.2 รายงาน สธ.รจ.102 แผนบรณาการระดบจงหวด (ทำารายป)

3. Best Practice หรอ นวตกรรมทสามารถเปนแบบอยาง หรอ รางวลทไดรบ -รางวลชนะเลศในการนำาเสนอสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทย เรอง การพฒนารปแบบการดแล ผปวยวณโรคปอดในเรอนจำา -นวตกรรม มหศจรรยสบสมนไพรหนอนตายอยาก รกษาโรค“หด ในเรอนจำา

4. ปญหา อปสรรค ขอเสนอแนะ และแนวทางแกไข๑. วสด อปกรณ เครองมอทางการแพทย ไมเพยงพอตอจำานวน

ผตองขงทเขารบบรการในแตละวน เชน เตยงนอนไมม เครองวดความดนโลหต เครองชงนำาหนก เครองพนยา มสภาพเกา

63

ขอเสนอแนะ (แนวทางแกไข) ขอรบการสนบสนนงบประมาณจากกรมราชทณฑ ในการจดหาวสด อปกรณ และเครองมอทางการแพทยใหม เพอตอบสนองการใหบรการทเพมขนตามจำานวนผตองขง

2. ระบบการเกบขอมลผตองขงปวย ทมารบบรการระบบประมวลผล และการจดเกบยงไม

ประสทธภาพเทาทควร

5. ขอเสนอแนะ (แนวทางแกไข) 1. ขอรบการสนบสนนงบประมาณจากกรมราชทณฑในการจดหา

เครองคอมพวเตอร ในการจดเกบขอมลประวตการรกษาพยาบาลของผตองขง

2. ไมมบคลากรดานจตเวช (นกจตวทยา) มผตองขงปวยจตเวช จำานวน 48 ราย

3. ขอรบการจดสรรอตรากำาลงบคลากรดานจตวทยา เนองจากจำาเปนตองมบคลากรทมความรดานจตเวช เพอใหการดแลแกผตองขง ทปวยดานจตเวช จำานวน 48 ราย

64

ประเดนการตรวจราชการ Agenda basedประเดนท 2. กญชาทางการแพทยและสมนไพรเพอเศรษฐกจหวขอ 1. กญชาทางการแพทยผรบผดชอบ 1.นางสาวชมพนท พฒนจกร ตำาแหนง เภสชกรชำานาญการพเศษ

เบอรโทร ๐๘๑๙๗๕๙๖๙๒ E-mail: chompunutpatta@gmail.com

2. ดร.พชรวรรณ คสกลรตน ตำาแหนง นกวชาการสาธารณสขชำานาญการพเศษ เบอรโทร 089 944 2510 E-mail : Pkhu.ombre@gmail.com1. การวเคราะหขอมลสถานการณ/ผลการดำาเนนงานของจงหวดมหาสารคาม จงหวดมหาสารคาม ไดดำาเนนการจดตงคลนกกญชาทางการแพทยตามนโยบายกระทรวงสาธารณสข โดยมคณะกรรมการดำาเนนงานพฒนาระบบบรการ (service plan) สาขากญชาทางการแพทย ครบองคประกอบขบเคลอนการดำาเนนงาน ซงในปจจบน รพ.มหาสารคาม ไดเปดบรการครงแรกเมอวนท 28 พฤศจกายน 2562 มพนทจดตงคลนกกญชาทางการแพทยในแผนกผปวยนอก มการใหบรการแบบผสมผสานทงแพทยแผนปจจบนและแพทยแผนไทยในจดบรการเดยวกน ใหบรการทกวนพฤหสบด เวลา 8.00–12.00 น. ใหบรการใหคำาปรกษาและจายผลตภณฑกญชาทางการแพทยทงแผนปจจบนและแผนไทยตามขอบงใชและตามแนวทางการสงใชกญชาทางการแพทย ปจจบนมบคลากรทางการแพทยผานการอบรมตามหลกสตรทไดรบการรบรองจากกรมการแพทยทงหมด 22 คน ไดแกแพทย 7 คน เภสชกร 8 คน พยาบาล 1 คน แพทยแผนไทย 6 คน การจดบรการคลนกกญชาทางการแพทยแบบผสมผสานแพทยแผนปจจบนและแพทยแผนไทย ไดดำาเนนการตามกฎหมายและระเบยบท

65

เกยวของ มการประชาสมพนธใหผรบบรการและผสนใจเขารบบรการ จดทำาชดสอใหความรความเขาใจในการใชกญชาทางการแพทยทงสอเอกสารและออนไลนการจดบรการมการบนทกขอมลในโปรแกรม C- MOPH ตามทกระทรวงสาธารณสขกำาหนด โรงพยาบาลมหาสารคามมระบบบรการรกษา สงจายกญชาทางการแพทยและตดตามผลการรกษาดวยระบบ electronics ตลอดจนถงมระบบตดตามและรายงานอาการไมพงประสงคจากการใชกญชาทางการแพทย(SAS) ถงคณะกรรมการอาหารและยา

ดานผลตภณฑกญชาทางการแพทย ไดจดหาผลตภณฑกญชาทางการแพทยพรอมใหบรการอยางเพยงพอ จดหาครงแรกเมอวนท 24 ธนวาคม 2562 มนำามนกญชาหยอดใตลน โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศวร สตร THC 1.7% จำานวน 200 ขวด และยาแผนไทย สขไสยาศน มการจดระบบควบคมกำากบการสงจาย การจดเกบยาอยางรดกมพรอมทะเบยนรบ-จาย และรายงานสงสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยาตามระเบยบทเกยวของ ในตอไปจะดำาเนนการจดหาผลตภณฑกญชาทางการแพทยสตร CBD และ CBD:THC 1:1 เพอใชกบผปวยทมขอบงใชกญชาทางการแพทย โรงพยาบาลมหาสารคามไดจดอบรมบคลากรสาธารณสขในโรงพยาบาลและเครอขาย รวมถงบคลากรจากโรงพยาบาลชมชน จำานวนสองรน รวม 270 คน ในรนทสองมการทดสอบความรความเขาใจเรองกญชาทางการแพทย ผเขาอบรมผานเกณฑการทดสอบ 72% ผลการดำาเนนงานใหบรการคลนกกญชาทางการแพทย ตงแต 28 พฤศจกายน 2562 –31 มกราคม 2563 มผรบบรการคลนกกญชาทางการแพทย จำานวน 29 ราย ไดรบผลตภณฑกญชาทางการแพทย รวม 13 รายเปนนำามนกญชาสตร THC จำานวน 10 ราย ไดรบยาแผนไทยสขไสยาสน จำานวน 3 ราย และวางแผนรอรบ CBD จำานวน 3 ราย ผลลพธการรกษามผปวยไดรบนำามนกญชา เสยชวต 2 ราย (palliative care case ) ทเหลอ 8 รายอาการดขน 7 ราย อก 1

66

รายอาการคงเดมอาการทดขน ไดแก นอนไมหลบ เบออาหาร และอาการปวด

1.1 ขอมลสถานการณระดบจงหวดเปรยบเทยบรายปปงบประมาณ 2560-2563

ตารางท 30 ผลการดำาเนนงานตวชวด/เรอง จำานวนคลนกการใหบรการกญชาทางการแพทย ภาพรวมของจงหวดมหาสารคาม ป 2560-2563

เรอง/ตวชวด/กจกรรมดำาเนนการ

เกณฑ

ผลการดำาเนนงาน2561 2562 2563

จำานวน

อตรา

จำานวน

อตรา

จำานวน

อตรา

จำานวนคลนกกญชาทางการแพทย

1 แหง

- - - - 1 100

จากการขบเคลอนการดำาเนนงาน จงหวดมหาสารคาม ไดมอบหมายให โรงพยาบาลมหาสารคามมการดำาเนนงานจดตงคลนกใหบรการกญชาทางการแพทยผสมผสานแพทยแผนปจจบนและแผนไทย จำานวน ๑ แหง แลวเสรจตามตวชวด

แนวโนมของผลงานภาพรวมจงหวด ของป 2560-2563 จงหวดมหาสารคาม มแผนการดำาเนนงานทจะจดตงคลนกกญชาทางการแพทย ใหครอบคลมทกอำาเภอ และกำาลงดำาเนนการจดตงในโรงพยาบาลบรบอ และโรงพยาบาลเชยงยน

67

1.2 ขอมลผลการดำาเนนงานแยกรายอำาเภอ ปงบประมาณ 2560-2562ตารางท 31 เปาหมายและผลการดำาเนนงานตามตวชวด/เรองจำานวนคลนกการใหบรการกญชาทาง การแพทยป 2560-2562 ของจงหวดมหาสารคาม แยกรายอำาเภอ

ท อำาเภอป 2560 ป 2561 ป 2562

เปาหมาย

ผลงาน

รอยละ

เปาหมาย

ผลงาน

รอยละ

เปาหมาย

ผลงาน

รอยละ

1 เมอง - - - - - - - - -2 แกดำา - - - - - - - - -3 โกสมพ

สย- - - - - - - - -

4 กนทรวชย

- - - - - - - - -

5 เชยงยน

- - - - - - - - -

6 บรบอ - - - - - - - - -7 นาเชอ - - - - - - - - -

68

ก8 พยคฆ

ภมพสย

- - - - - - - - -

9 วาปปทม

- - - - - - - - -

10

นาดน - - - - - - - - -

11

ยางสสราช

- - - - - - - - -

12

กดรง - - - - - - - - -

13

ชนชม - - - - - - - - -

รวม - - - - - - - - -

1.3 ขอมลผลการดำาเนนงานแยกรายอำาเภอ ปงบประมาณ 2563 รอบ 4 เดอน (1 ตลาคม 2562-31 มกราคม 2563)

69

ตารางท 32 เปาหมายและผลการดำาเนนงานตามตวชวด/เรองจำานวนคลนกการใหบรการกญชาทาง การแพทย ป 2563 รอบ 4 เดอน 1 ตลาคม - 256231 มกราคม 2563)

ของจงหวดมหาสารคาม แยกรายอำาเภอ

ท อำาเภอ เปาหมาย ผลงาน รอยละ1 เมอง ๑ แหง ๑ แหง ๑๐๐2 แกดำา - - -3 โกสมพสย - - -4 กนทรวชย - - -5 เชยงยน - - -6 บรบอ - - -7 นาเชอก - - -8 พยคฆภมพสย - - -9 วาปปทม - - -10 นาดน - - -11 ยางสสราช - - -12 กดรง - - -13 ชนชม - - -

รวม 1 แหง 1 แหง 100

2. การวเคราะหเชงระบบเพอกำาหนดการดำาเนนงานในปงบประมาณ 2563ของตวชวด/เรองกญชาทางการแพทย

ตารางท 33 การวเคราะหเชงระบบ เรองกญชาทางการแพทย

70

หวขอ การดำาเนนงานในป 2563๑. การสงมอบบรการ (Service Delivery)

๑. จดตงคลนกกญชาทางการแพทยสำาเรจ ใหบรการกญชาทางการแพทยผสมผสานแผนปจจบนและแผนไทย มการกำาหนดขอบงชในการใชกญชาทางการแพทยชดเจนทงแพทยแผนปจจบนและแผนไทย๒. แตงตงคณะกรรมการ service plan สาขากญชาทางการแพทย๓. มระบบบรการ คดกรอง ประเมนผปวย ใหคำาแนะนำาปรกษาประเมนคณภาพชวต (EQ-5D-5L)๔. มระบบการสงตอและตดตามผปวยทมอาการไมพงประสงคจากการใชกญชาทางการแพทย๕. มระบบตดตามผปวยและตดตามอาการขางเคยงและอาการไมพงประสงคจากการใชผลตภณฑกญชาทางการแพทย๖. มสอใหความรความเขาใจทถกตองในการใชกญชาทางการแพทยทงสอเอกสารและสอออนไลน๗.จดเตรยมการตรวจสอบสารสกดกญชาในผปวยในหองปฏบตการและการตรวจสอบผลตภณฑกญชา

๒. บคลกรสาธารณสข (Health Workforce)

๑.มบคลากรทางการแพทยผานการอบรมตามหลกสตรทไดรบการรบรองจากกรมการแพทย ตามเกณฑ ไดแกแพทย เภสชกร พยาบาล แพทยแผนไทย 6 คน และวางแผนอบรมเพมในวชาชพนกเทคนคการแพทยและพยาบาล

71

หวขอ การดำาเนนงานในป 2563๒. อบรมใหความรกญชาทางการแพทยและขอกฎหมาย ระเบยบทเกยวของแกบคลากรสาธารณสขใน รพ.และเครอขาย รวมถงบคลากรในโรงพยาบาลชมชน

๓. ขอมลขาวสาร (Information)

๑. มระบบจดเกบทะเบยนผปวยใหบรการรกษา ตดตามผลการรกษาดวยระบบ electronics๒. ใชโปรแกรม C-MOPH ใหบรการรกษา ตดตามผลผใชกญชาทางการแพทย๓. ใชระบบรายงานอาการไมพงประสงคจากการใชกญชาทางการแพทย ทงแผนปจจบนและแผนไทย ( SAS ,AUR)๔. พฒนาระบบฐานขอมลการบรการเพอนำามาวเคราะหและนำาขอมลไปใชพฒนางาน๕. มระบบ consult ออนไลน๖. มการวเคราะหขอมลผปวยและการใชกญชาทางการแพทยเพอวางแผนเตรยมความพรอมในการจดหาผลตภณฑกญชาทางการแพทย (ขอมล ป 2562 มผปวย palliative care จำานวน 809 ราย Parkinson’ disease จำานวน 428 ราย , Alzheimer’s disease จำานวน 319 ราย ) เพอเตรยมพรอมจดหากญชาทางการแพทยสตร CBD และสตร CBD:THC 1:1 และ THC

๔. ผลตภณฑทางการแพทย วคซน และเทคโนโลย

๑. จดหานำามนกญชากญชาหยอดใตลน โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศวร สตร THC 1.7% จำานวน 200 ขวด และยาแผนไทย สขไสยาศนและจดซอเพมเตม

72

หวขอ การดำาเนนงานในป 2563(Medical product, Vaccine and Technology)

ในสตร CBD , THC:CBD 1:1 เพอใชกบผปวยทมขอบงใชกญชาทาการแพทย๒. มระบบจดการผลตภณฑกญชาทางการแพทย ทงการควบคมกำากบ การสงจาย การจดเกบยา อยางรดกมพรอมทะเบยนรบ-จาย ระบบรายงานผลตภณฑกญชาทางการแพทยสงสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

๕. การเงน (Financing)

งบจากโรงพยาบาลมหาสารคาม

๖. การนำาและการอภบาลระบบ(Leading/Governance)

๑. คณะกรรมการ service plan กญชาทางการแพทยระดบจงหวด ดำาเนนงานและตดตามประเมนความกาวหนา๒. คณะกรรมการ service plan กญชาทางการแพทย รพ.มหาสารคาม

๗. ชมชน ภาคและการม สวนรวม (Participation)

๑. ทมสหวชาชพ๒. อสม.๓. การมสวนรวมของหนวยราชการในการประชาสมพนธ

3. สรปประเดนสำาคญทเปนสาเหตตอการทำาใหการขบเคลอนนโยบายหรอการดำาเนนงานไมประสบความสำาเรจของตวชวด/เรองกญชาทางการแพทย

-ขบเคลอนการดำาเนนงานสำาเรจ

4. ขอเสนอแนะตอนโยบาย/ตอสวนกลาง/ตอผบรหาร/ตอระเบยบ กฎหมาย

73

1. การเผยแพรขอมลความรความเขาใจทถกตองเกยวกบกญชาทางการแพทยใหกบประชาชนและสงคมใหทวถง

2. ชวยขบเคลอนการจดตงคลนกกญชาทางการแพทยใน รพช. ทกแหง

3. พฒนาโปรแกรม C-MOPH ใหสะดวก งายตอการใชงาน

5. ภาพกจกรรมดำาเนนการ

28 พฤศจกายน 2562 เปดบรการคลนกกญชาทางการแพทยผสมผสานแพทยแผนปจจบนและแผนไทย โดย นายแพทยหสชา เนอยทอง

นายแพทยเชยวชาญ (ดานเวชกรรมปองกน) สำานกงานสาธารณสขจงหวดมหาสารคาม

ประเดนการตรวจราชการ Agenda based ประเดนท 2. กญชาทางการแพทยและสมนไพรเพอเศรษฐกจหวขอ 2.1 สมนไพรเพอเศรษฐกจหวขอยอยท 2.1 สมนไพรเพอเศรษฐกจและเมองสมนไพรผรบผดชอบ 1. นายบวร สกล จอมพรรษา ตำาแหนง นกวชาการสาธารณสขชำานาญการ เบอรโทร 084-2780007 E-mail: ratta.by268@gmail.com

74

2. นางสาวรตนพร เสนาลาด ตำาแหนง เภสชกรชำานาญการ เบอรโทร 092-4423654 E-mail: ratta.by268@gmail.com

3. นายสรยา ขนทชาต ตำาแหนง แพทยแผนไทย เบอรโทร 098-1965791 E-mail: tormini2533@gmail.com

๑. การวเคราะหขอมลสถานการณ/ผลการดำาเนนงานของจงหวดมหาสารคาม

จงหวดมหาสารคาม ไดดำาเนนการพฒนาการดำาเนนงานเมองสมนไพรมาตงแต ปงบประมาณ 2561 โดยไดมการดำาเนนงานทงตนทาง กลางทาง และปลายทาง อยางตอเนอง เพอใหเกดระบบเศรษฐกจหมนเวยนในภมภาค สรางความมนคงใหประชาชน ตงแตการเรมตนจาก ตนทาง คอ มรายไดจากการปลกสมนไพร กลางทาง คอ มการนำาวตถดบสมนไพรมาแปรรปเปนยาและผลตภณฑจากสมนไพร โดยโรงงานผลตยาสมนไพรมาตรฐาน GMP ปลายทาง คอ มการนำาสมนไพรมาใชในระบบบรการสขภาพ จนสามารถพฒนาสการทองเทยวเชงสขภาพทสามารถสรางรายไดกลบสชมชนเพอใหชมชนสามารถพงพาตนเองได และพฒนาประเทศไปสความมนคง มงคง และยงยนในอนาคตได

ในป ๒๕๖ 3 จงหวดมหาสารคาม ไดจดทำาแผนงาน/โครงการ เพอสอดคลองกบภารกจทตองพฒนา ทง การสงเสรมเกษตรกรผปลกสมนไพรใหมความรความรความเขาใจในการเตรยมวตถดบสมนไพรทมคณภาพกอนสงโรงงานผลตยาสมนไพร การพฒนาโรงงานผลตยาสมนไพรโรงพยาบาลมหาสารคามใหสามารถผลตยาสมนไพรใหเพยงพอตอความตองการของสถานบรการในเครอขายจงหวดมหาสารคามในภาครฐ รวมทงการสนบสนนเครอขายกบโรงงานผลตยาสมนไพรคณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคามเพอกระจายยาสมนไพรและผลตภณฑสมนไพรในภาคเอกชน รวมทงการพฒนาศกยภาพบคลากร

75

ดานแพทยแผนไทยและแผนปจจบนเพอใหเกดการสงเสรมใชยาสมนไพรทดแทนยาแผนปจจบนใหเพมมากขน ทำาใหปจจบนจงหวดมหาสารคามมจำานวนกลมเกษตรกรผเขารวมโครงการปลกพชสมนไพรเพอสงโรงงานผลตยาสมนไพรในจงหวดมหาสารคามเพมมากขน โรงงานผลตยาสมนไพรมการทำาสญญาซอขายกบกลมเกษตรกร โดยดำาเนนงานภายใตแผนความตองการวตถดบและความตองการใชยาสมนไพรของสถานบรการสาธารณสขในจงหวดมหาสารคามอยางชดเจน มการจดสรรโควตาสำาหรบการสงวตถดบสมนไพรของเกษตรกรอยางครอบคลม แตทงนปญหาการดำาเนนงานทพบ คอ การดำาเนนงานเพอซอขายวตถดบระหวางภาครบและเกษตรกรยงเกดความลาชาจากระเบยบพสดของภาครฐ ทำาใหเกษตรกรไดรบเงนลาชา โรงงานผลตยายงไมสามารถผลตยาสมนไพรไดตามกำาหนดเนองจากขาดงบประมาณในการดำาเนนงานดานสาธารณปโภคของโรงงาน

1.1 ขอมลสถานการณระดบจงหวดเปรยบเทยบรายป ปงบประมาณ ๒๕ 60-๒๕ 62

ตารางท 34 ผลการดำาเนนงานเรอง สมนไพรเพอเศรษฐกจและเมองสมนไพร

ภาพรวมของจงหวดมหาสารคาม ป ๒๕ 60-๒๕ 62

เรอง/ตวชวด/กจกรรมดำาเนนการ

เกณฑ ผลการดำาเนนงาน๒๕ 60 ๒๕ 61 ๒๕ 62

จำานวน

อตรา

จำานวน

อตรา

จำานวน

อตรา

1. จำานวนพนทปลกสมนไพรทไดรบรอง GAP/Organic

≥ 1ไร/อำาเ

- - 250 361.57

76

เพมขนอยางนอย 1 ไร/อำาเภอ

ภอ

2.1 มแผนความตองการใชยาสมนไพรและปรมาณการใชจรงไมนอยกวารอยละ 802.2 รอยละมลคาการใชยาสมนไพรตอยาแผนปจจบนเพมขน

≥ รอยละ 80

เพมขนจากปทแลว

-

2.69

- -

2.83

95.61

3.03

3. มการพฒนาผลตภณฑสมนไพรในอำาเภอ อยางนอย 1 ผลตภณฑ

≥ 1 13 21 23

4. รอยละของผปวยนอกไดรบบรการตรวจ วนจฉย รกษาโรค และฟ นฟสภาพดวยศาสตรการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก (คาเฉลยระดบอำาเภอ) เพมขน

เพมขนจากปทแลว

26.71

28.63

29.97

5. มจำานวนผลงานวจยสมนไพรไทยและผลตภณฑสมนไพรไทย การแพทยแผนไทย การแพทยพนบาน การแพทยทางเลอก5.1 งานวจยเชง

≥ 1≥ 5

- 114

555

77

คลนก 1 เรอง5.2 งานนวตกรรม/การพฒนาคณภาพอยางตอเนอง/การปฏบตทด 5 เรอง

ผลการดำาเนนงานพฒนาสมนไพรเพอเศรษฐกจและเมองสมนไพร ภาพรวมของจงหวดมหาสารคาม ป ๒๕ 60-๒๕ 62 พบวาในการดำาเนนงานตนทางมพนทปลกสมนไพรทผานมาตรฐาน GAP/organic เพมมากขนจากการสงเสรมและสนบสนนพนธพชสมนไพรใหเกษตรกรปลกและการตรวจรบรองมาตรฐานแปลงสมนไพรใหเกษตรเพมมากขน และในปงบประมาณ 2563 มเปาหมายเพมพนทปลกสมนไพรอก 660 ไร (รบรองมาตรฐาน GAP 360 ไร และ Organic 300 ไร) ดานมลคาการใชยาสมนไพรเมอเทยบยอนหลง 3 ปพบวาจงหวดมหาสารคามมรแนวโนมการใชยาสมนไพรเพมมากขนเมอเทยบกบยาแผนปจจบน ทงนเพราะวามการดำาเนนงานสงเสรมใหบคลากรทางการแพทยใชยาสมนไพรตามบญชยาหลกแหงชาตทดแทนยาแผนปจจบน ดานการเขาถงบรการดานแพทยแผนไทยมแนวโนมเพมมากขนทกปเพราะจงหวดมหาสารคามใหความสำาคญกบการพฒนาระบบบรการดานแพทยแผนไทยใหสามารถบรการผปวยไดอยางทวถงทงในและนอกสถานบรการสาธารณสขโดยมการบรณาการรวมกบงานดแลผปวยโรคเรอรง งานสงเสรมใชยาอยางสมเหตผล และงานอนๆทสามารถใชศาสตรดานแพทยแผนไทยได นอกจากนยงสงเสรมใหมการพฒนางานดานแพทยแผนไทยโดยการพฒนางานวจยดานสมนไพรและแพทยแผนไทย รวมทงนวตกรรมในการดแลผปวยทำาใหมผลงานดานวชาการและงานวจยเพมมากขนทกป ทำาใหจงหวดมหาสารคามสามารถดำาเนนงานไดตามเปาหมายทวางไวและผานเกณฑตวชวดของระดบประเทศทกตวชวด

78

1.2 ขอมลผลการดำาเนนงานแยกรายอำาเภอ ปงบประมาณ ๒๕ 60-๒๕ 62

ตารางท 35 เปาหมายและผลการดำาเนนงานตามตวชวด/เรอง สมนไพรเพอเศรษฐกจและ

เมองสมนไพร ป ๒๕ 60-2562 ของจงหวดมหาสารคาม แยกรายอำาเภอ

รายการ เปาหมาย ผลการดำาเนนงาน ปงบประมาณ พ.ศ.

๒๕ 60 ๒๕ 61 ๒๕ 621. รอยละมลคาการใชยาสมนไพรเทยบกบยาแผนปจจบนเพมขน

รอยละทเพมขนมากกวาป

ทผานมา

- - -

อำาเภอเมอง 2.18 2.35 2.73 อำาเภอแกดำา 3.96 4.17 4.42 อำาเภอโกสมพสย 2.15 1.87 1.61 อำาเภอกนทรวชย 1.48 1.71 1.55 อำาเภอเชยงยน 4.54 3.85 4.09 อำาเภอบรบอ 2.64 2.94 2.58 อำาเภอนาเชอก 2.49 2.16 3.19 อำาเภอพยคฆภมพสย 6.15 6.89 4.63 อำาเภอวาปปทม 2.66 2.91 3.30 อำาเภอนาดน 2.13 2.18 3.07 อำาเภอยางสสราช 4.28 3.67 5.87 อำาเภอกดรง 2.99 3.43 2.39 อำาเภอชนชม 5.94 4.61 4.58

79

รายการ เปาหมาย ผลการดำาเนนงาน ปงบประมาณ พ.ศ.

๒๕ 60 ๒๕ 61 ๒๕ 62เฉลยรวมจงหวด 2.69 2.83 3.03

รายการ เปาหมาย ผลการดำาเนนงาน ปงบประมาณ พ.ศ.

๒๕ 60 ๒๕ 61 ๒๕ 622. จำานวนพนทปลกสมนไพรทได รบรอง GAP/Organic

≥ 1 ไร ป 2560

ป 2561

ป 2562

อำาเภอเมอง - - 44.45 อำาเภอแกดำา - - 1.125 อำาเภอโกสมพสย - - 5.25 อำาเภอกนทรวชย - - 17.125 อำาเภอเชยงยน - - 7.25 อำาเภอบรบอ - - 44.375 อำาเภอนาเชอก - - 2.87 อำาเภอพยคฆภมพสย - - 89.25 อำาเภอวาปปทม - - 105.25 อำาเภอนาดน - - 16.25 อำาเภอยางสสราช - - 16.25 อำาเภอกดรง - - 4 อำาเภอชนชม - - 8.125รวมทงจงหวด 361.5

73. แผนความตองการใชยาสมนไพรและปรมาณการใชจรง

≥ รอยละ 80

ป 2560

ป 2561

ป 2562

80

รายการ เปาหมาย ผลการดำาเนนงาน ปงบประมาณ พ.ศ.

๒๕ 60 ๒๕ 61 ๒๕ 62 อำาเภอเมอง - - 101.81 อำาเภอแกดำา - - 91.88 อำาเภอโกสมพสย - - 80.34 อำาเภอกนทรวชย - - 107.6 อำาเภอเชยงยน - - 85.24 อำาเภอบรบอ - - 94.37 อำาเภอนาเชอก - - 123 อำาเภอพยคฆภมพสย - - 100 อำาเภอวาปปทม - - 83 อำาเภอนาดน - - 87 อำาเภอยางสสราช - - 104.80 อำาเภอกดรง - - 86.3 อำาเภอชนชม - - 97.61

รวมทงจงหวด - - 95.61รายการ เปาหมาย ผลการดำาเนนงาน

ปงบประมาณ พ.ศ.๒๕ 60 ๒๕ 61 ๒๕ 62

4. รอยละของผปวยนอกไดรบบรการตรวจ วนจฉย รกษาโรค และฟ นฟสภาพดวยศาสตรการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก (คาเฉลยระดบอำาเภอ)

รอยละทเพมขนมากกวาป

ทผานมา

ป 2560

ป 2561

ป 2562ไมรวม

กจกรรมสง

เสรมสขภาพ

81

รายการ เปาหมาย ผลการดำาเนนงาน ปงบประมาณ พ.ศ.

๒๕ 60 ๒๕ 61 ๒๕ 62เพมขน อำาเภอเมอง 19.68 21.02 23.3 อำาเภอแกดำา 28.13 31.48 32.7 อำาเภอโกสมพสย 22.03 24.58 23.2 อำาเภอกนทรวชย 28.86 28.96 27.9 อำาเภอเชยงยน 37.04 39.96 43.5 อำาเภอบรบอ 22.87 24.13 25 อำาเภอนาเชอก 35.24 31.83 36.2 อำาเภอพยคฆภมพสย 28.95 29.67 24.6 อำาเภอวาปปทม 30.39 32.22 32.7 อำาเภอนาดน 33.59 33.9 36.3 อำาเภอยางสสราช 31.67 37.32 34.7 อำาเภอกดรง 25.75 36.5 35.5 อำาเภอชนชม 27.92 31.29 37.3

รวมทงจงหวด 26.71 28.63 29.97

ผลการดำาเนนงานเรอง สมนไพรเพอเศรษฐกจและเมองสมนไพร ในระดบอำาเภอดานมลคาการใชยาสมนไพรเทยบกบยาแผนปจจบนพบวาอำาเภอทมผลการดำาเนนงานสงทสด 3 อนดบแรกไดแก อำาเภอยางสสราช อำาเภอพยคฆภมพสย และอำาเภอชนชม ตามลำาดบ และอำาเภอทผลการดำาเนนงานไมผานเกณฑตวชวดเปนพนทตองเรงพฒนาไดแก อำาเภอโกสมพสย อำาเภอกนทรวชย อำาเภอบรบอ และอำาเภอ กดรง ดานการเขาถงบรการตรวจ วนจฉย รกษาโรค และฟ นฟสภาพดวยศาสตรการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก พบวาอำาเภอทมผล

82

การดำาเนนงานสงทสด 3 อนดบแรกไดแก อำาเภอเชยงยน อำาเภอชนชม และอำาเภอนาดน และทกอำาเภอมผลการดำาเนนงานผานเกณฑตวชวดทงหมด โดยอำาเภอเมองทมโรงพยาบาลมหาสารคามเปนโรงพยาบาลขนาดทวไปเพยงแหงเดยวในจงหวดมหาสารคามมผลการดำาเนนงานดานการเขาถงบรการตรวจ วนจฉย รกษาโรค และฟ นฟสภาพดวยศาสตรการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก มากทสดเปนอนดบ 1 ในประเทศไทย และผลการดำาเนนงานในภาพรวมมแนวโนมเพมมากขนทกป

1.3 ขอมลผลการดำาเนนงานแยกรายอำาเภอ ปงบประมาณ ๒๕ 63 รอบ 4 เดอน (1 ตลาคม 2562-31 มกราคม 2563)

ตารางท 36 เปาหมายและผลการดำาเนนงานตามตวชวด/เรอง สมนไพรเพอเศรษฐกจและ

เมองสมนไพร ป ๒๕ 63 รอบ 4 เดอน 1 ตลาคม - 256231 มกราคม 2563)

ท อำาเภอ เปาหมาย ผลงาน รอยละ1. รอยละมลคาการใชยาสมนไพรเทยบกบยาแผนปจจบนเพมขน

๑ เมอง 2,094,010.50

2,451,705.00 17.08

๒ แกดำา 218,301.50

126,954.50 -41.85

๓ โกสมพสย 199,032.98

275,425.10 38.38

๔ กนทรวชย 118,029.52

165,160.12 40

๕ เชยงยน 392,963.20

408,764.90 4.02

๖ บรบอ 425,976.75

386,306.15 -9.31

๗ นาเชอก 132,983.00

172,335.65 29.58

83

๘ พยคฆภมพสย 473,341.38

394,524.01 -17.11

๙ วาปปทม 465,506.00

365,621.50 -21.4

๑๐ นาดน 181,726.50

103,867.50 -42.84

๑๑ ยางสสราช 181,492.97

141,227.86 -22.19

๑๒ กดรง60,411.96

71,926.42 19.06

๑๓ ชนชม 153,254.00

124,027.00 -21.03

รวม 5,097,030.26

5,187,845.71

1.78

2. รอยละของผปวยนอกไดรบบรการตรวจ วนจฉย รกษาโรค และฟ นฟสภาพดวยศาสตรการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก (คาเฉลยระดบอำาเภอ) เพมขน

๑ เมอง 26,852 31,266 16.63๒ แกดำา 5,240 6,324 20.68๓ โกสมพสย 16,191 17,878 10.41๔ กนทรวชย 9,710 11,676 20.24๕ เชยงยน 16,513 14,246 -13.73๖ บรบอ 16,326 15,051 -7.8๗ นาเชอก 10,255 9,769 -4.74๘ พยคฆภมพสย 12,806 11,020 -13.95๙ วาปปทม 27,461 22,536 -17.9

๑๐ นาดน 9,115 8,282 -9.14๑๑ ยางสสราช 8,344 8,524 2.16๑๒ กดรง 8,045 8,126 1.0๑๓ ชนชม 6,738 7,203 6.9

รวม 173,596 171,901 -0.97

84

เปาหมายและผลการดำาเนนงานในชวง 4 เดอน (1 ตลาคม 2562-31 มกราคม 2563) ของจงหวดมหาสารคาม แยกรายอำาเภอพบวา มลคาการใชยาสมนไพรเทยบกบยาแผนปจจบนเพมขน อำาเภอ ทมผลการดำาเนนงานสงสด 3 อนดบแรกไดแก อำาเภอกนทรวชย อำาเภอโกสมพสย และอำาเภอนาเชอก ผลการดำาเนนงานตำาสดไดแก อำาเภอนาดน อำาเภอแกดำา และอำาเภอยางสสราช อำาเภอทผลการดำาเนนงานไมผานเกณฑตวชวดคอ มมลคาการใชยาสมนไพรลดลงมากกวาปทแลวไดแก อำาเภอแกดำา บรบอ พยคฆภมพสย วาปปทม นาดน ยางสสราช และชนชม และในดานรอยละของผปวยนอกไดรบบรการตรวจ วนจฉย รกษาโรค และฟ นฟสภาพดวยศาสตรการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก อำาเภอทมผล การดำาเนนงานสงสด 3 อนดบแรกไดแก อำาเภอแกดำา อำาเภอกนทรวชย และอำาเภอเมอง อำาเภอทยงไมผานเกณฑคอมผลการดำาเนนงานนอยกวาปทแลวไดแก อำาเภอเชยงยน บรบอ นาเชอก พยคฆภมพสย วาปปทมและนาดน

2. การวเคราะหเชงระบบเพอกำาหนดการดำาเนนงานในปงบประมาณ 2563 ของตวชวด/เรองสมนไพรเพอเศรษฐกจและเมองสมนไพร

2.1 การวเคราะหงานเชงระบบเพอกำาหนดการดำาเนนงาน ตวชวด/เรอง สมนไพรเพอเศรษฐกจและเมองสมนไพร ตารางท 37 การวเคราะหเชงระบบ เรองสมนไพรเพอเศรษฐกจและเมองสมนไพร

หวขอ การดำาเนนงานในป 2563๑. Structure

ขบเคลอนโดยคณะกรรรมการเมองสมนไพรระดบจงหวด ทครอบคลมทหนวยงาน, คณะกรรมการพฒนาคณภาพชวต (พชอ.) ผบรการทกระดบใหความสำาคญกบการพฒนางาน

85

หวขอ การดำาเนนงานในป 2563ดานแพทยแผนไทย และเมองสมนไพร มแพทยแผนไทยทกโรงพยาบาล แตขาดผชวยแพทยแผนไทยในหนวยบรการปฐมภม

๒. Information

ผลการดำาเนนงาน พฒนางานแพทยแผนไทยและเมองสมนไพร เปนไปตามเปาหมาย ผปวยเขาถงบรการดานแพทยแผนไทย รอยละ 29.97 และมรอยละการใชยาสมนไพรเทยบกบยาแผนปจจบน เพมขน ป 2563 การพฒนาเมองสมนไพร ไดรบงบประมาณของจงหวดเพอสงเสรมการปลกสมนไพร 3.8 ลานบาท การดำาเนนงานดานภมปญญามหมอพนบานทขนทะเบยน 1,668 ราย ตำารบยาพนบาน 180 ตำารบ

๓. Intervention/Innovation

มการดำาเนนโครงการเพอพฒนาระบบการใหบรการดานแพทยแผนไทยทครอบคลมทกมต (พฒนาศกยภาพบคลากรดานแพทยแผนไทยและแพทยแผนปจจบน, การจดตง OPD คขนานในทกโรงพยาบาล และหนวยบรการปฐมภมทมแพทยแผนไทย) สงเสรมและสนบสนนใชยาสมนไพรทผลตในจงหวดมหาสารคาม ดำาเนนกจกรรมเพอพฒนางานเมองสมนไพรทกภาคสวนไปพรอมกน (ตนทาง กลางทาง และปลายทาง)

๔. Integrate

บรณาการรวมกบงานทเกยวของ (food safety / RDU /NCD / สงแวดลอม)

๕. มการตดตามการดำาเนนงานและรวมหาแนวทาง

86

หวขอ การดำาเนนงานในป 2563Monitoring/ Evaluation

แกไขปญหาระดบพนทอยางตอเนอง ออกนเทศตดตามการดำาเนนงานรอบปกต ปละ 2 ครง ตดตามผลการดำาเนนงานอยางตอเนอง ผานระบบ HDC และการประสานกบพนทโดยตรง

2.2 การปรบปรงและพฒนางานของป 2562 สการดำาเนนงานในป 2563 (P-D-C-A)

จากการวเคราะหและทบทวนจากผลการดำาเนนงานป 2562 ทำาให ป 2563 มแนวการดำาเนนงานเพอพฒนางานดานเมองสมนไพรดงน

จดหาบคลากรดานแพทยแผนไทย ในสถานบรการสาธารณสข ใหมเพยงพอตอการบรการของผปวยและประชาชนทวไป

ใหขอมลแกกลมเกษตรกรทมความสนใจเขารวมโครงการปลกสมนไพร

พฒนาระบบการตลาดใหสมนไพรเดนตอไปได ผานกลไกการตลาดทถกตองและพฒนา product champion ดานสมนไพร และ การบรการแผนไทย

ใชแหลงความรดานสมนไพร และเทคโนโลยททนสมยในพนทในการพฒนาผลตภณฑสมนไพรจงหวดมหาสารคาม

2.3 การแลกเปลยนเรยนรการดำาเนนงาน เราไดมการแลกเปลยนเรยนรจากการประชมสรปผลการดำาเนน

งานในภาพรวมของจงหวดมหาสารคาม ทงในหนวยงานภายใตเครอขายสาธารณสขในดานการดำาเนนงานตนทาง และปลายทาง และแลกเปลยนการดำาเนนงานกบหนวยงานภายนอกทเกยวของกบการพฒนางานเมองสมนไพรทงหมด ผานการประชมคณะกรรมการเมองสมนไพรจงหวดมหาสารคามปละ 2 ครง มมการวางแผนการดำาเนนงานในป 2563 รวม

87

กนทกภาคสวนทเกยวของทเกยวของ นอกจากนยงมโอกาสแลกเปลยนกบจงหวดอนๆทเปนเมองสมนไพรอก 13 จงหวด ผานการเขารวมนำาเสนอผลงานและการประชมเมองสมนไพร และมหกรรมเมองสมนไพรระดบประเทศ

2.4 การดำาเนนงานทจะใหเกดความยงยน ตองทำาอยางไรเพมขนบาง

การพฒนาเมองสมนไพรจะเกดความยงยนตองมการพฒนางานเมองสมนไพรอยางตอเนอง ไดแก

การสงเสรมเกษตรกรปลกสมนไพรทเหมาะสมกบพนทจงหวดมหาสารคาม การใหความรแกเกษตรกรในการปลกสมนไพรทถกวธ รวมถงการแปรรปเบองตนกอนสงโรงงานผลตยาสมนไพร

การหารปแบบการจดซอวตถดบสมนไพรจากเกษตรกรทมคณภาพทำาใหเกษตรกรไดรบผลประโยชนทรวดเรว

การสนบสนนหาตลาดวตถดบสมนไพรจากภายนอก ทงในระดบประเทศและตางประเทศใหเกษตรกร

3. สรปประเดนสำาคญทเปนสาเหตตอการทำาใหการขบเคลอนนโยบายหรอการดำาเนนงานไมประสบความสำาเรจ ของตวชวด/เรอง

1. ขอระเบยบพสดการซอขายของภาครฐททำาใหการดำาเนนงานลาชา

2. งบประมาณในการพฒนาโรงงานผลตยาสมนไพรทขาดชวงทำาใหไมสามารถผลตยาสมนไพรไดตามเปาหมาย

3. การขาดแคลนบคลากรดานแพทยแผนไทยในสถานบรการสาธารณสขไมเพยงพอตอความตองการของประชาชนโดยเฉพาะในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

4. ขอเสนอแนะตอนโยบาย/ตอสวนกลาง/ตอผบรหาร/ตอระเบยบ กฎหมาย

88

1. ควรมตวชวดการดำาเนนงานในภาพรวมทชดเจน2. ควรวางแผนการดำาเนนงานพฒนาเมองสมนไพรในระดบ

ประเทศในระยะยาว3. งบประมาณสนบสนนอยางตอเนอง และไมลาชา

5. Best practice หรอ นวตกรรมทสามารถเปนแบบอยาง 1. สำานกงานสาธารณสขจงหวดมหาสารคาม ผานการคดเลอกเปน

พนทตนแบบดเดนแหงชาตดานการแพทยแผนไทย การแพทยพนบาน และการแพทยทางเลอก ปะจำาป 2563 ระดบเพชร ประเภทสำานกงานสาธารณสข

2. การพฒนาการแปรรปสมนไพรโดยใชองคความรและเทคโนโลยผสมผสานกนทำาใหเกดผลตภณฑสมนไพรแปรรปจากพชสมนไพรในทองถนมประสทธภาพสง ไดแก เซรมมนแกว ทนำาสารสกดจากมนแกวบรบอ ทมสรรพคณเปนสารแอนตออกซแดนซ มาแปรรปเปนผลตภณฑบำารงผวหนา และใชเทคโนโลยการนำาพาสารสำาคญเขาสเซลลผวชนลกไดดวยนาโนเทคโนโลย ทำาใหเซรมมนแกวสามารถฟ นฟผวใหเปลงปลง ลดเลอนรวรอยและทำาใหผวขาวใส และจงเจอรครม ครมขงทใหความชมชนแกผว สามารถใชสำาหรบนวดบรรเทาอาการปวดพรอมกบการบำารงผวไปดวย เหมาะสำาหรบผตองการบรรเทาปวดแตไมชอบความรอนจากครม เพราะครมขงนไมทำาใหรสกรอน

89

6. ภาพกจกรรมดำาเนนการ

วนท 16 มกราคม 2563 ผวาราชการจงหวดมหาสารคามเปน

ประธานในการประชมคณะ

วนท 23 มกราคม 2563 รองอธบดกรมการแพทยแผนไทยฯ และคณะกรรมการลงพนท

ประเมนพนทตนแบบดเดนแหงชาตดาน

วนท 27 มกราคม 2563 อบรมพฒนาศกยภาพบคลากรดานแพทยแผนไทย เขต

สขภาพท 7 จงหวดมหาสารคาม

วนท 4-7 กมภาพนธ 2563 รวมจดนทรรศการนวตกรรมเมองสมนไพรในงานมหกรรมการแพทยแผนไทยและการแพทยพนบาน ภาคตะวนออกเฉ ยงเหนอ ครงท

90

ประเดนการตรวจราชการ Agenda basedประเดนท 2. กญชาทางการแพทยและสมนไพรเพอเศรษฐกจหวขอ 2. สมนไพรเพอเศรษฐกจหวขอยอยท 2.2 อาหารปลอดภย ผกปลอดสารพษผรบผดชอบ นายเชษฐา จงกนกพล ตำาแหนง เภสชกรชำานาญการ

เบอรโทร ๐๘๑-๗๐๘๗๓๒๓ E-mail: hanumanstyle@hotmail.com

๑. การวเคราะหขอมลสถานการณ/ผลการดำาเนนงานของจงหวดมหาสารคาม

อาหารปลอดภย ผกปลอดสารพษ เปนนโยบายสำาคญ ทรฐมนตรกระทรวงสาธารณสขกำาหนดใหหนวยงานสาธารณสข ดำาเนนงานเพอความปลอดภยดานอาหารทปราศจากสารหามใชและยาปราบศตรพช เนนใหดำาเนนการแบบบรณาการรวมกบหนวยงานทเกยวของทงภายในและภายนอกกระทรวงสาธารณสข โดยมเปาหมาย สรางสขภาพใหประชาชนไดบรโภคอาหารปลอดภยและขบเคลอนเศรษฐกจ มการสนบสนนกลมเกษตรกร สรางความเขมแขงทางเศรษฐกจใหแขงขนไดอยางยงยน (Smart Hospital) มการกำาหนดแนวทางการดำาเนนงานโรงพยาบาลอาหารปลอดภย วางแผนการผลตกบกลมเกษตรกร ใหผลตผกผลไมปลอดภยในพนท เพอสรางรายไดและสรางแรงจงใจใหเกดกลมเกษตรกรทเปนคนรนใหมท สามารถพฒนาตอยอดความคดใหเกดนวตกรรมใหมๆ ได นอกจากนนยงเปนการพฒนาระบบการบรหารจดการ ภาครฐใหโปรงใส ยตธรรม ลดความเลอมลำาในสงคมได โครงการโรงพยาบาลอาหารปลอดภย เนนการควบคมมาตรฐานโดยการตรวจสอบคณภาพและความปลอดภยของวตถดบทนำามาประกอบอาหาร

จากการวเคราะหและประเมนผลการดำาเนนงานอาหารปลอดภย (Food Safety) และโรงพยาบาลอาหารปลอดภยของจงหวด

91

มหาสารคาม ทผานมาพบวา ผลการดำาเนนงานสามารถบรรลตามเกณฑชวดของกระทรวงสาธารณสข คอ ผลลพธอาหารปลอดภย : สถานประกอบการผลตอาหารผานมาตรฐานตามเกณฑสขลกษณะทดในการผลต (GMP), อาหารปลอดสารปนเป อน ๖ ชนด ไดแก สารเรงเนอแดง, สารบอแรกซ, สารฟอรมาลน, สารฟอกขาว, สารกนเชอรา และยาฆาแมลงผานเกณฑความปลอดภย, ตลาดสดประเภทท1 ผานเกณฑตลาดสดนาซอระดบด ดมาก– , รานอาหาร/แผงลอยจำาหนายอาหาร ผานเกณฑอาหารสะอาด รสชาตอรอย สวนผลลพธตามเกณฑโรงพยาบาลอาหารปลอดภยผานตวชวดทกำาหนดทกโรงพยาบาล คอ

๑) โรงพยาบาลทกแหงไดกำาหนดนโยบายดำาเนนงานโรงพยาบาลอาหารปลอดภยในโรงพยาบาล

๒) มการประกาศ สอสารนโยบาย ใหประชาชน เจาหนาท และหนวยงานทเกยวของทราบ

๓) มการกำาหนดเมนอาหารลวงหนาอยางนอย 2 เดอน และจดทำารายการอาหารหมนเวยนลวงหนาทก 1 เดอน ใหสอดคลองกบวตถดบและตามฤดกาลทมในพนท รวมทงจดใหมเมนชสขภาพ โดยรวบรวมชนดและปรมาณของวตถดบ ทตองการลวงหนาอยางนอย 2 เดอน และประสานแหลงผผลตฯ หรอกลมเครอขายผผลต เพอวางแผนการผลตและสงซอวตถดบลวงหนารวมทงกำาหนดวธการขนสง การจดเกบ

๔) จดระบบการจดซอจดจางทเออตอการดำาเนนการทโปรงใส ตรวจสอบได และสอดคลองกบระเบยบและวธปฏบต

๕) การตรวจสอบคณภาพ ตรวจรบวตถดบตามเกณฑ หากพบวามสารปนเป อนใหดำาเนนการ ปรบตามมาตรการทกำาหนดในสญญาขอตกลง ตรวจวเคราะหสารเคมปองกนกำาจดศตรพช ผกและผลไมสด ดวยวธหองปฏบตการ โดยการสมตวอยางผกและผลไมสดสงตรวจหากพบวามสารปนเป อนใหดำาเนนการปรบตามมาตรการทกำาหนดในสญญาขอตกลง

๖) มการตรวจสอบคณภาพประจำาป

92

๗) มการตรวจสถานทประกอบอาหารผปวยในโรงพยาบาลตามแบบประเมนมาตรฐานอาหารปลอดภยในโรงพยาบาล โดยโรงพยาบาลชมชนผานมาตรฐานสขาภบาลอาหารโรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไปผานมาตรฐานสขาภบาลอาหาร รานอาหารในโรงพยาบาลตองผานเกณฑขอกำาหนดดานสขาภบาลอาหาร และผานเกณฑทางแบคทเรยโดยการใชชดทดสอบตรวจหาโคลฟอรมแบคทเรยใน อาหาร ภาชนะ และมอผสมผสอาหาร

๘) ทกโรงพยาบาลมตลาดสเขยวทกสปดาห เพอใหมพนทในการจำาหนวยสนคาเกษตรอนทรย GAP หรอทไดรบการรบรองตามมาตรฐานอนๆ ทเชอถอได และสนคาเกษตรแปรรปทปลอดภยตามความเหมาะสมผซอสามารถเขาถงไดงาย เพอเปนการสงเสรมและสนบสนนเกษตรกรอยางยงยน

ตารางท 38 ผลการดำาเนนงานตวชวด/เรองผลการตรวจวเคราะหสารปนเป อนในอาหาร จงหวดมหาสารคาม ป ๒๕๖๐-๒๕๖๒

กจกรรมดำาเนนการ

๒๕๖๐ ๒๕๖๑ ๒๕๖๒จำานวนทตรว

จ

อตรา(

ผาน)

จำานวนทตรว

จ

อตรา(

ผาน)

จำานวนทตรว

จ

อตรา(

ผาน)

Coliform (SI2) ๑๙๐ ๔๖.๓๒

๒๔๘ ๘๒.๒๖

845 82.5

Coliform (ชดตรวจนำาและนำาแขงของกรมวทย)

๖๙ ๘๖.๙๖

๑๐๔ ๕๓.๘๕

55 65.5

Coliform (ชดตรวจและนำาแขงของกรมอนามย)

๕๘ ๘๗.๙๓

- - - -

93

Polar ของนำามนทอดซำา (Ebro)

๖๖ ๖๕.๑๕

๑๓๖ ๙๗.๗๙

34 88.2

กรดซาลซลก ๑๒๖ ๑๐๐ ๒๖๓ ๙๖.๒๐

288 99.7

ซาบทามอล ๖๒ ๑๐๐ ๙๓ ๑๐๐ 61 100

โซเดยมไฮโดรซลไฟต ๑๑๓ ๑๐๐ ๒๔๙ ๑๐๐ 174 100

บอแรกซ ๑๓๐ ๑๐๐ ๓๓๗ ๑๐๐ 304 100

ฟอรมาลน ๑๐๑ ๙๙.๐๑

๓๙๗ ๙๘.๙๙

228 96.9

ยาฆาแมลง (GT Test Kit)

๔๑๒ ๙๙.๒๗

- - - -

ยาฆาแมลง (TM Kit) ๒๔๖ ๑๐๐ ๕๕๑ ๙๘.๕๕

943 98.8

สสงเคราะห ๗๓ ๖๔.๓๘

- -

ไอโอดน (I-Reader) ๓๗ ๗๐.๒๗

๑๕๔ ๙๔.๗๕

96 77.1

รวม ๑,๖๘๓

๘๙.๑๙

๒,๕๓๒

๙๔.๗๕

3,032

93.0

ตารางท 39 เปาหมายและผลการดำาเนนงานตามตวชวด/เรอง รายงานผลการตรวจวเคราะห

สารปนเป อนในอาหาร ป ๒๕๖๐-๒๕๖๒ ของจงหวดมหาสารคาม แยกรายอำาเภอ

94

อำาเภอ

ป ๒๕๖๐ ป ๒๕๖๑ ป ๒๕๖๒เปา

หมาย(

ตรวจ)

ผลงาน(

ผาน)

รอยละ

เปาหมาย

(ตรวจ

)

ผลงาน(

ผาน)

รอยละ

เปาหมาย

(ตรวจ

)

ผลงาน(

ผาน)

รอยละ

เมอง ๒๐๐ ๑๗๕ ๘๗.๕๐

๕๔๕ ๔๘๑ ๘๘.๒๖

501 463 92.42

แกดำา ๑๖๑ ๑๔๘ ๙๑.๙๓

๑๓๙ ๑๓๔ ๙๖.๔๐

231 228 98.70

โกสมพสย

๑๓๓ ๑๑๔ ๘๕.๗๑

๑๔๓ ๑๔๐ ๙๗.๙๐

251 223 88.84

กนทรวชย

๑๑๒ ๙๗ ๘๖.๖๑

๒๑๒ ๒๐๖ ๙๗.๑๗

178 163 91.57

เชยงยน

๑๓๖ ๑๒๒ ๘๙.๗๑

๑๖๖ ๑๖๒ ๙๗.๕

๙

215 211 98.14

บรบอ

๒๐๑ ๑๘๔ ๙๑.๕๔

๑๘๔ ๑๗๓ ๙๔.๐๖

218 194 88.99

นาเชอก

๑๒๖ ๑๑๕ ๙๑.๒๗

๑๒๑ ๑๑๕ ๙๕.๐๔

177 167 94.35

พยคฆภม

๗๗ ๗๑ ๙๒.๒

๒๕๙ ๒๔๖ ๙๔.๙๘

220 198 90.00

95

พสย ๑วาปปทม

๑๕๔ ๑๔๐ ๙๐.๙๑

๑๖๒ ๑๔๙ ๙๑.๙๘

201 177 88.06

นาดน

๑๐๙ ๙๓ ๘๕.๓๒

๑๗๗ ๑๗๔ ๙๘.๓๑

321 308 95.95

ยางส สราช

๑๓๗ ๑๒๙ ๙๔.๑๖

๑๐๗ ๑๐๗ ๑๐๐ 166 147 88.55

กดรง

๒๙ ๑๕ ๕๑.๗๒

๑๑๑ ๑๐๘ ๙๗.๓๐

155 146 94.19

ชนชม

๑๐๘ ๙๘ ๙๐.๗

๔

๒๐๖ ๒๐๔ ๙๙.๐๓

189 185 97.99

รวม ๑,๖๘๓

๑,๕๐๑

๘๙.๑๘

๒,๕๓๒

๒,๓๙๙

๙๔.๗

๔

3,032

2,819

92.97

96

ตารางท 40 เปาหมายและผลการดำาเนนงานตามตวชวด/เรอง รายงานผลการตรวจยาฆาแมลง

ป ๒๕๖๒ ของจงหวดมหาสารคาม แยกรายอำาเภอ

อำาเภอ เปาหมาย (ตรวจ)

ผลงาน (ผานเกณฑ)

รอยละ

เมอง 139 137 98.56แกดำา 94 92 97.87โกสมพสย 106 106 100กนทรวชย 58 57 98.27เชยงยน 47 47 100บรบอ 66 65 98.48นาเชอก 45 45 100พยคฆภมพสย 52 50 96.15วาปปทม 59 57 96.61นาดน 138 137 99.27ยางสสราช 34 34 100กดรง 36 36 100ชนชม 69 69 100

รวม 943 932 98.83

*รายการท พบยาฆาแมลงระดบไมปลอดภย คอ มะละกอ พรกสด คะนา ตนหอม กะหลำาดอก สม บลอคโคล สลด สะระแหน

การดำาเนนการ ตามกรอบ SI3MS : Structure

๑) มคำาสงมอบหมายงานผรบผดชอบงานอาหารปลอดภยระดบจงหวด

97

๒) มคำาสงแตงตงคณะกรรมการอาหารปลอดภยระดบจงหวด๓) มผรบผดชอบงานอาหารปลอดภยระดบอำาเภอ ๔) มคำาสงแตงตงคณะกรรมการอาหารปลอดภยระดบอำาเภอ

I : Information ผลลพธอาหารปลอดภย : สถานประกอบการผลตอาหารผาน

มาตรฐานตามเกณฑสขลกษณะทดในการผลต (GMP), อาหารปลอดสารปนเป อน ๖ ชนด ไดแก สารเรงเนอแดง, สารบอแรกซ, สารฟอรมาลน, สารฟอกขาว, สารกนเชอรา และยาฆาแมลงผานเกณฑความปลอดภย, ตลาดสดประเภท ท 1 ผานเกณฑตลาดสดนาซอระดบด

ดมาก– , รานอาหาร/แผงลอยจำาหนายอาหาร ผานเกณฑอาหารสะอาด รสชาตอรอย สวนผลลพธตามเกณฑโรงพยาบาลอาหารปลอดภยผานตวชวดทกำาหนดทกโรงพยาบาล

I : Intervention๑) มการจดประชมแลกเปลยนผลการดำาเนนงานระดงจงหวด

และระดบเขต๒) มระบบสารสนเทศและขอมลขาวสารดานอาหารปลอดภยท

ตอบสนองตอการใชประโยชนทงในระดบหนวยงาน องคกรตางๆ ชมชน และครอบครว ไดอยางเทาทนการณ

๓) มการสงเสรมการสอสารสาธารณะดานอาหารปลอดภยใหเกดนโยบายสาธารณะขององคกรตางๆ ทงในสวนภมภาคและองคกรปกครองสวนทองถนทชดเจน นโยบายอาหารปลอดภยเปนนโยบายสำาคญของ พชอ.

I : Integration1) นเทศงานตดตามงานอาหารปลอดภยรวมกบกลมงาน

ยทธศาสตรของจงหวด

98

๒) บรณการการดำาเนนงานอาหารปลอดภย รวมกบหนวยงานทเกยวของ เพอใหเกดการแกไขปญหารวมกน โดยระดบอำาเภอมการดำาเนนการผาน คณะกรรมการพฒนาคณภาพชวตระดบอำาเภอ (พชอ)

M : Monitoring and Evaluation๑) ตดตามและควบคมกำากบการดำาเนนงานผานระบบรายงาน

งานอาหารปลอดภยจากทกอำาเภอ ๒) ประชมตดตามปญหาอปสรรค งานอาหารปลอดภยในการ

ประชม พบส.เภสชกรรม เดอนละ ๑ ครง และการประชมคณะกรรมการมคำาสงแตงตงแตงตงคณะกรรมการทมตระหนกรสถานการณ (Situation Awareness Team : SAT) และคณะกรรมการปฏบตการตอบโตภาวะฉกเฉนดานปญหาผลตภณฑและบรการสขภาพ (Operation Team) ไตรมาสละ ๑ ครง

๓) นเทศตดตามผลการดำาเนนงานอาหารปลอดภย ทกอำาเภอ ๑ ครง/แหง/ป

๔)กำาหนดตวชวดและประเมนผลการโรงพยาบาลอาหารปลอดภย ทกอำาเภอ ปละ ๑ ครง/ แหง/ป

จากผลการดำาเนนงานตวชวด/เรองผลการตรวจวเคราะหสารปนเป อนในอาหารจงหวดมหาสารคาม ป ๒๕๖๐-๒๕๖ 2

1) โรงพยาบาล ดำาเนนการสมเกบตวอยางผกและผลไมสดตรวจหาสารเคมปองกนกำาจดศตรพชดวยวธทางหองปฏบตการของทม Mobile unit พบวา ผลการตรวจวเคราะหแตละรอบไม แตกตางกน เมอมการตรวจวเคราะหอยางตอเนองมแนวโนมดขน แตอยางไรกตามยงมการตรวจพบ ยาฆาแมลงตกคางในผกและผลไม คอ พรกสด กะหลำา คะนา บลอกโคล สม กะเพรา รวมกน 11 ตวอยาง จงตองมการวางแผนพฒนาพจารณาจดใหมพนทในการจำาหนวยสนคาเกษตรอนทรย GAP หรอทไดรบ การรบรองตามมาตรฐานอนๆ ทเชอถอได และสนคาเกษตรแปรรปทปลอดภยตามความเหมาะสม ผซอสามารถเขาถงไดงาย เพอเปนการสงเสรมและสนบสนนเกษตรกรอยางยงยนตอไป

99

2) การพฒนามาตรฐานสถานทผลตเกลอบรโภคจงหวดมหาสารคาม ตามนโยบาย SMART KIDS

กระบวนการดำาเนนงานวธการแกไขปญหาโรคขาดสารไอโอดนไดดและยงยนทสด

คอ การสงเสรมใหเดกและประชาชนทกคนไดกนเกลอเสรมไอโอดนทกวนอยางทวถง โดย

• ผลกดนนโยบายใหผผลตเกลอเตมสารไอโอดนในเกลอทกประเภท

• รณรงคใหเกดการควบคมคณภาพเกลอทจดขายในพนท • รณรงคในกลมผบรโภค เพอใหมความเขาใจ และเลอกซอ

เกลอเสรมไอโอดนไดอยางถกตอง ผลการดำาเนนงาน พบวา

สถานประกอบการเกลอทกแหงในจงหวดมหาสารคามใหความสำาคญตอการผสมไอโอดนในเกลอ และใชเครองผสมเกลอทผลตโดยมหาวทยาลยมหดล และมกระบวนการผลตตรงกบมาตรฐาน ตามนโยบายนายแพทยสาธารณสขจงหวดมหาสารคาม

3) การแกไขปญหานำาบรโภคตนำาดมหยอดเหรยญจงหวดมหาสารคาม ๒๕๖๒

เนองจากในปจจบนจงหวดมหาสารคามมผนำาตนำาดมหยอดเหรยญตดตงตามแหลงชมชนตางๆ เพอใหบรการนำาดมโดยคดคาบรการ โดยจากการสำารวจพบวา บางตอาจมลกษณะการจดวางทมความเสยงตอปญหาการปนเป อนของฝนควน เชอแบคทเรยและเชอโรคอนๆ ทอาจกอใหเกดโรคตดตอทางเดนอาหารและนำา หรอความเสยงตอการปนเป อนเนองจากอยใกลแหลงระบายนำาทง แหลงขยะมลฝอย หรออาจเกดจากคณภาพของระบบนำาประปาทเขาสระบบ รวมทงคณภาพของระบบกรองนำาภายในตทอาจมอายการใชงานของไสกรองทแตกตางกน เหลาน กอาจสงผลใหเกดความเสยงตอสขภาพและเปนอนตรายตอสขภาพของผบรโภค

100

วตถประสงค1. เพอตรวจเฝาระวงคณภาพนำาดม2. เพอใหความรและแนะนำาวธบำารงรกษา การทำาความสะอาด

ทถกสขลกษณะ ใหกบผประกอบการนำาดมและผดแลตนำาดมหยอดเหรยญ

3. เพอประชาสมพนธและใหความรใหประชาชนในการเลอกใชบรการและเลอกซอนำาดมทมคณภาพไดมาตรฐาน

กระบวนการดำาเนนงาน1. เกบตวอยางนำาจากหวจายนำาตหยอดเหรยญ เพอตรวจ

หาเชอโคลฟอรมแบคทเรย2. ตดปายแสดงคณภาพผลการตรวจนำาดมเบองตนเพอ

รองรบคณภาพนำาและความปลอดภยใหประชาชนไดทราบผลการดำาเนนงาน พบวา

มการตรวจพบโคลฟอรมแบคทเรยปนเป อนในนำาดม ในเขตจงหวดมหาสารคาม 19 ตวอยาง ไดใหคำาแนะนำาในการปรบปรงคณภาพนำาดมแกผดแลตนำาดมหยอดเหรยญ และดำาเนนการตรวจซำาไมพบการปนเป อนและตดปายแสดงการผานการตรวจสอบคณภาพนำาดมเบองตนเพอประชาสมพนธใหประชาชนไดรบทราบตามนโยบายนายแพทยสาธารณสขจงหวดมหาสารคาม

2. ภาพกจกรรมดำาเนนการ การออกตรวจสารปนเป อน

101