ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ...

68
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ (ΣΥΜΠΡΑΞΗ) ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Τίτλος: Σχεδιασμός, Ανάπτυξη και Υλοποίηση Προσαρμοστικού Εκπαιδευτικού Συστήματος Πολυμέσων για εξ αποστάσεως μάθηση Στοιχείων Βάσεων ∆εδομένων και MS-Access Αγγελική Μπελεχάκη (Α.Μ. 5284) Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Ραγκούση Μαρία Διπλωματική εργασία που κατατίθεται ως μέρος των απαιτήσεων του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στις «Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας για την Εκπαίδευση» Μάϊος 2011 1

Transcript of ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ...

Page 1: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ

ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ (ΣΥΜΠΡΑΞΗ)

ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Τίτλος: Σχεδιασμός, Ανάπτυξη και Υλοποίηση Προσαρμοστικού

Εκπαιδευτικού Συστήματος Πολυμέσων για εξ αποστάσεως

μάθηση Στοιχείων Βάσεων ∆εδομένων και MS-Access

Αγγελική Μπελεχάκη (Α.Μ. 5284)

Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Ραγκούση Μαρία

Διπλωματική εργασία που κατατίθεται ως μέρος των απαιτήσεων του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στις «Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας για την Εκπαίδευση»

Μάϊος 2011

1

Page 2: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περίληψη 3 Εισαγωγή 4

1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ – ΘΕΩΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

1. Θεωρίες Μάθησης 5 2. Ηλεκτρονική Μάθηση 7 3. Ηλεκτρονικά Εκπαιδευτικά Συστήματα 8 4. Μοντέλα ηλεκτρονικής μάθησης 8 5. Συστήματα ηλεκτρονικής μάθησης 9 6. Μαθησιακές Στρατηγικές με τη χρήση Νέων Τεχνολογιών 12 7. Εκπαίδευση από Απόσταση (ΕαΑ) βασισμένη στον Παγκόσμιο Ιστό 14 8. Ο Ρόλος της Εξατομικευμένης μάθησης στην ΕαΑ 15 9. Προσαρμοστικότητα 16 10. Προσαρμοστικά Εκπαιδευτικά Συστήματα (ΠΕΣ) 17 10.1 Η αρχιτεκτονική των προσαρμοστικών συστημάτων 19 10.1.1 Μοντέλο πεδίου 20 10.1.2 Μοντέλο χρήστη – εκπαιδευόμενου 21 10.1.2.1 ∆ιαμόρφωση μοντέλου χρήστη 10.1.3 Γνωστικό και μαθησιακό στυλ 23 10.1.4 Μηχανισμός προσαρμογής 29 10.2 Λογισμικό ΠΕΣ 31 2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ: «Στοιχεία Βάσεων Δεδομένων και MS-Access» 1. Σχεδιαστική προσέγγιση 32 2. Αρχιτεκτονική συστήματος 35 2.1 Μοντέλο πεδίου 35 2.2 Μηχανισμός προσαρμογής 36 2.3 Μοντέλο εκπαιδευόμενου 38 3. Περιγραφή της διεπαφής χρήστη 41 3.1. Είσοδος νέου χρήστη 41 3.2 Είσοδος ήδη εγγεγραμμένου χρήστη 44 3.3 Γραμμή Εργαλείων 45 3.4 Περιοχή Πλοήγησης 45 3.5 Περιοχή Περιεχομένου 47 3.6 Εξάσκηση 47 3.7 Αξιολογείστε τον εαυτό σας 49 3ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Συμπεράσματα 51 Επίλογος 56 Βιβλιογραφία 57

2

Page 3: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Περίληψη Η παρούσα διπλωματική εργασία εστιάζει στο χώρο της ηλεκτρονικής εκπαίδευσης και ειδικότερα στην περιοχή των Προσαρμοστικών Εκπαιδευτικών Συστημάτων, τα οποία υποστηρίζουν δυνατότητες εξατομικευμένης διδασκαλίας ή/και υποστήριξης των εκπαιδευόμενων. Η εργασία αποτελείται από δύο μέρη:

⇒ Στο πρώτο μέρος, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα μιας βιβλιογραφικής έρευνας πάνω στην ηλεκτρονική μάθηση και τα Προσαρμοστικά Εκπαιδευτικά Συστήματα. Περιγράφονται τα δομικά τους στοιχεία, οι υπηρεσίες του, οι παράμετροι τους, ο σκοπός της δημιουργίας τους, θέματα σχεδιασμού και υλοποίησης τέτοιων συστημάτων.

⇒ Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται ένα Προσαρμοστικό Εκπαιδευτικό Σύστημα, το οποίο παρέχει εισαγωγικά μαθήματα στις Βάσεις ∆εδομένων για αρχάριους εκπαιδευόμενους σε εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. Αυτό το σύστημα, ως προσαρμοστικό, αναγνωρίζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε εκπαιδευόμενου και ανάλογα προσαρμόζει τη συμπεριφορά του. Το συγκεκριμένο σύστημα, σε όλη τη διάρκεια της αλληλεπίδρασης του με τον εκπαιδευόμενο, δημιουργεί μαθήματα με δυναμικό τρόπο, τα οποία σταδιακά καλύπτουν το γνωστικό στόχο ακολουθώντας το γνωστικό του επίπεδο, το στυλ μάθησης του, το μαθησιακό του στυλ και την εξέλιξή του.

Στο τέλος της εργασίας παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της και προτείνονται τα μελλοντικά βήματα.

3

Page 4: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Εισαγωγή

Η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχουν οι μαθησιακές τεχνολογίες σηματοδοτεί σημαντικές εξελίξεις στις διαδικασίες οργάνωσης της διδασκαλίας στη μάθηση και πως αυτή υποστηρίζεται και καθοδηγείται. Οι νέες αυτές προοπτικές συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη της εκπαιδευτικής πρακτικής στην εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση.

Η συνεχώς μεταβαλλόμενη γνώση και οι αλλαγές που γίνονται γύρω από αυτή όπως οι δεξιότητες, η τεχνολογία και η ποιότητα στη γνώση οδηγούν και εδραιώνουν τη δια βίου μάθηση και κατάρτιση. Η διά βίου μάθηση είναι εφικτή κυρίως μέσα από τις σύγχρονες μαθησιακές τεχνολογίες, οι οποίες προσφέρουν κάθε είδους μάθηση σε όποιον τη ζητήσει ανεξάρτητα από τον τόπο και το χρόνο.

Το βασικότερο μέσο υλοποίησης της διά βίου μάθησης είναι το ∆ιαδίκτυο και ειδικότερα ο Παγκόσμιος Ιστός. Ο Παγκόσμιος Ιστός επιτρέπει την ανάπτυξη ποικίλων εκπαιδευτικών εφαρμογών και προσπέλασης από διαφορετικούς χρήστες. Αυτές οι εφαρμογές έχουν ποικιλία στη μορφή, στην παρουσίαση και στο περιεχόμενο. Για την βέλτιστη απόδοση αυτών των συστημάτων απαιτείται να χαρακτηρίζονται από αλληλεπιδραστικότητα και προσαρμοστικότητα. Αλληλεπιδραστικότητα για να καλυφθεί η απουσία δασκάλου, εφόσον κάποιος μαθαίνει στο δικό του χώρο και η προσαρμοστικότητα για να μπορούν να καλυφθούν εκπαιδευόμενοι με διαφορετικά χαρακτηριστικά και προτιμήσεις.

Γι αυτό το σκοπό ιδανικά περιβάλλοντα θεωρούνται τα προσαρμοστικά εκπαιδευτικά συστήματα. Αυτά καλύπτουν την απουσία του εκπαιδευτή / καθοδηγητή. Σε ένα τέτοιο σύστημα υπάρχει ένας ή περισσότεροι εκπαιδευτές για κάθε εκπαιδευόμενο και το ρόλο του καθοδηγητή αναλαμβάνει το σύστημα αφού ανιχνεύσει πρώτα τα χαρακτηριστικά και τις προτιμήσεις του εκπαιδευόμενου.

Σε ένα Προσαρμοστικό Εκπαιδευτικό Σύστημα, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, προσομοιώνεται το περιβάλλον της παραδοσιακής τάξης σε έναν μεταβαλλόμενο εικονικό χώρο και έτσι επιφέρει σημαντικές αλλαγές στις καθιερωμένες εκπαιδευτικές μεθόδους. Οι εκπαιδευόμενοι οικοδομούν τη γνώση μέσα από καινοτόμες μορφές διδασκαλίας, υποστηρικτικά μέσα και εργαλεία που ενισχύουν τον εκπαιδευόμενο με συνεχή αλληλεπίδραση με το διδάσκοντα και το περιβάλλον μάθησης. Βασική επιδίωξη αποτελεί η παροχή ενός πλούσιου πολυμεσικού υλικού και η υιοθέτηση εξατομικευμένων μεθόδων εκπαίδευσης προσαρμοσμένων στις ατομικές μαθησιακές ανάγκες.

Το Προσαρμοστικό Εκπαιδευτικό Σύστημα που αναπτύχθηκε και παρουσιάζεται σε αυτήν την εργασία εφαρμόζει ένα σύνολο τεχνικών προσαρμογής με στόχο τη δημιουργία εξατομικευμένων μαθημάτων με θέμα «Στοιχεία Βάσεων ∆εδομένων και MS-Access». Υποστηρίζεται η πλοήγηση και ο προσανατολισμός του εκπαιδευόμενου με βάση τις γνώσεις του και την επίδοσή του και το περιεχόμενο παρουσιάζεται με βάση το μαθησιακό του στυλ (Οπτικός ή Λεκτικός).Ο εκπαιδευόμενος, ακόμη, μπορεί να αξιοποιήσει τις συμβουλές του συστήματος, να ενημερωθεί για τα στοιχεία που το σύστημα διατηρεί γι αυτόν και να τα τροποποιήσει. Με αυτόν τον τρόπο παρεμβαίνει και κατευθύνει την προσαρμογή του συστήματος και τη διαδικασία δημιουργίας των μαθημάτων.

4

Page 5: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΘΕΩΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

1. Θεωρίες Μάθησης Οι βασικότερες θεωρίες μάθησης που επιδρούν και στη σχεδίαση του

εκπαιδευτικού λογισμικού είναι οι ακόλουθες:

Συμπεριφοριστική Θεωρία Μάθησης (Behaviorism).

Ο συμπεριφορισμός υποστηρίζει την άποψη ότι παρατηρώντας τη συμπεριφορά είναι δυνατό να καταλήξουμε σε συμπεράσματα για το φαινόμενο της μάθησης. Κατά τη διαδικασία της μάθησης ο ανθρώπινος εγκέφαλος θεωρείται «μαύρο κουτί» και γι αυτό όσο περισσότερα ερεθίσματα δέχεται ο άνθρωπος τόσο περισσότερο μαθαίνει. Τα εκπαιδευτικά λογισμικά που έχουν κατασκευαστεί βασιζόμενα στη θεωρία του συμπεριφορισμού, είναι αριθμητικής ή εκμάθησης λεξιλογίου. Σε αυτά το εκπαιδευτικό υλικό είναι οργανωμένο και δομημένο σε ενότητες, μέσα από τις οποίες προσεγγίζονται σταδιακά οι εκπαιδευτικοί στόχοι [61].

Αφορά τη μάθηση μέσω ενίσχυσης αλλά και της επίδρασης διαφόρων εξωτερικών παραγόντων. Συγκεκριμένα, η απόκτηση γνώσης είναι αποτέλεσμα των συνεξαρτήσεων ανάμεσα στα ερεθίσματα που δέχεται το άτομο από το περιβάλλον και στις αντιδράσεις σε αυτά τα ερεθίσματα [69].

Γνωστική θεωρία Μάθησης (Cognitivism).

Η γνωστική θεωρία επέβαλε στην εκπαίδευση τις μεταφορές και την ανάλυση των σύνθετων εννοιών σε απλές, με αντίστοιχο τρόπο με αυτόν των ηλεκτρονικών υπολογιστών (εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης). Βασικό γνώρισμα εκπαιδευτικών λογισμικών που στηρίζονται στο γνωστικισμό είναι η αυστηρά δομημένη εξελικτική τους αλληλουχία ( «κλειστά λογισμικά»). Ο μαθητής έχει τον κεντρικό ρόλο σε όλα τα στάδια της εξέλιξης του μαθήματος και κατάκτησης της γνώσης [59].

Εστιάζει στις διανοητικές διαδικασίες που βασίζονται σε ερεθίσματα που παρουσιάζονται στα συστήματα αντίληψης και γνώσης του ανθρώπου. Τα νέα αυτά πρότυπα δίνουν έμφαση στην κωδικοποίηση, αναπαράσταση της γνώσης, στην αποθήκευση των πληροφοριών και στην ανάκληση και ενσωμάτωση των νέων πληροφοριών στην προηγούμενη γνώση [68].

Θεωρία Οικοδόμηση της Γνώσης (Constructivism).

Σύμφωνα με τον εποικοδομισμό, ο εκπαιδευτικός πρέπει να επικεντρώνεται στη δημιουργία διασύνδεσης μεταξύ των γεγονότων και της νέας γνώσης, μέσα από την «κατασκευή» νέων εννοιών και να ενθαρρύνει τους μαθητές να αναλύουν, να ερμηνεύουν και να προβλέπουν [63]. Τα εκπαιδευτικά λογισμικά που βασίζονται στην τεχνική του εποικοδομισμού, βοηθούν το χρήστη να αποκτήσει τις γνώσεις του, μέσα από διεργασίες εξερεύνησης και πειραματισμού.

5

Page 6: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Θέτει στο κέντρο της μάθησης τον ίδιο τον εκπαιδευόμενο, τις επιδιώξεις, τις απαιτήσεις και τις προτιμήσεις του. ∆ομείται μέσα στο άτομο, όσο αυτό αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του και επεξεργάζεται τα διάφορα ερεθίσματα[15]. Επομένως, η μάθηση είναι η διαδικασία ρύθμισης των υπαρχόντων διανοητικών προτύπων προκειμένου να προσαρμοστεί η νέα εμπειρία.

Θεωρία Πολλαπλής Νοημοσύνης του Gardner.

Η θεωρία του εποικοδομισμού, εξιδανικεύει τη διαδικασία μεταβίβασης της γνώσης. Το επίπεδο νοημοσύνης κάθε ατόμου αποτελείται από αυτοδύναμες ικανότητες, οι οποίες μπορούν να λειτουργήσουν είτε ξεχωριστά είτε σε συνδυασμό με άλλες [60].

Η οργάνωση ενός προγράμματος σπουδών με βάση αυτή τη θεωρία, προσφέρει στο πεδίο των υπολογιστών, δυνατότητες γρήγορης, εξατομικευμένης απόκτησης και επεξεργασίας νέων πληροφοριών. Ειδικότερα, στο εκπαιδευτικό λογισμικό που έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια της θεωρίας της πολλαπλής νοημοσύνης, οι μαθητές επιλέγουν τις δραστηριότητες που καλλιεργούν τη νοημοσύνη τους στο μέγιστο δυνατό βαθμό [70].

Υπάρχουν και άλλες διαστάσεις της ανθρώπινης νοημοσύνης εκτός από τις λογικές και γλωσσικές ικανότητες. [32]. Οι ικανότητες του ανθρώπου βρίσκονται σε επτά είδη νοημοσύνης:

⇒ Λογική – μαθηματική

⇒ Γλωσσική

⇒ Μουσική

⇒ Χωρική

⇒ ∆ιαπροσωπική

⇒ Ενδοεσωτερική

⇒ Αισθησιοκινητική

6

Page 7: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Εικόνα 1: Θεωρία Πολλαπλής νοημοσύνης του Gardner

2. Ηλεκτρονική Μάθηση

Μάθηση που παραδίδεται, επιτρέπεται, μεταφέρεται μέσω

Ηλεκτρονικής Τεχνολογίας με σαφή σκοπό την εκπαίδευση.

Χαρακτηριστικό της είναι η επιτάχυνση της διάχυσης πληροφοριών αλλά και υπηρεσιών από τον εκπαιδευτή προς τους εκπαιδευόμενους

Συντελείται μέσα σε ένα ευέλικτο περιβάλλον όπου οι ίδιοι οι εκπαιδευόμενοι επιλέγουν [54], [20], [55], [58]:

⇒ Τον τρόπο

⇒ Τον τόπο

⇒ Το χρόνο και

⇒ Την ποσότητα της εκπαίδευσης που θέλουν να πάρουν

7

Page 8: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Εικόνα 2: Η πυραμίδα της ηλεκτρονικής μάθησης [33]

3. Ηλεκτρονικά Εκπαιδευτικά Συστήματα

Σήμερα η γνώση συνεχώς μεταβάλλεται και η διά βίου μάθηση και η

κατάρτιση είναι τα μέσα που βοηθούν στην ποιότητα της γνώσης, των δεξιοτήτων και της τεχνολογίας.

Η δια βίου μάθηση χρησιμοποιεί σύγχρονες μαθησιακές τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για κάθε είδους μάθηση. Κυρίως υλοποιείται μέσα από το ∆ιαδίκτυο γιατί προσφέρει τη δυνατότητα ανάπτυξης εκπαιδευτικών εφαρμογών πολλών ειδών για διαφορετικούς τύπους χρηστών.

Τα κυριότερα χαρακτηριστικά των ηλεκτρονικών εκπαιδευτικών συστημάτων είναι η αλληλεπιδραστικότητα και η προσαρμοστικότητα.

Αλληλεπιδραστικότητα: ώστε να αντικατασταθεί ο δάσκαλος και επιτευχθεί η συνεργατική μάθηση.

Προσαρμοστικότητα: ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί η εφαρμογή αποτελεσματικά από χρήστες με διαφορετικά χαρακτηριστικά, γνώσεις, εμπειρίες, δεξιότητες, προτιμήσεις και ανάγκες.

4. Μοντέλα ηλεκτρονικής μάθησης

Οι Horton & Horton, (2003) [24] παρουσίασαν αναλυτικά ορισμένα

ηλεκτρονικής μάθησης [57]:

1. Προσανατολισμένο στον Εκπαιδευόμενο (Learner-led eLearning). Το μοντέλο αυτό στοχεύει στην παράδοση υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικού υλικού σε ανεξάρτητους εκπαιδευόμενους. Χαρακτηρίζεται

8

Page 9: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

και ως αυτοκαθοδηγούμενο ή αυτοδύναμο. Το εκπαιδευτικό περιεχόμενο αποτελείται από ιστοσελίδες και με διαδραστικό και πολυμεσικό υλικό, το οποίο, συνιστά και τη μόνη πηγή διδασκαλίας ή βοήθειας.

2. Υποβοηθούμενο (Facilitated eLearning). Απευθύνεται σε εκπαιδευόμενους οι οποίοι αδυνατούν να παρακολουθήσουν το αυστηρά δομημένο πρόγραμμα μιας διδασκαλίας «Πρόσωπο με πρόσωπο». Αντίθετα επιθυμούν να διευρύνουν τις γνώσεις τους μέσω της ανταλλαγής απόψεων (πίνακας ή φόρουμ συζητήσεων) με άλλους συμμετέχοντες. Ο εκπαιδευτής έχει καθοδηγητικό και ενθαρρυντικό ρόλο και παράλληλα απαντά σε απορίες που προκύπτουν κατά τη μαθησιακή διεργασία.

3. Προσανατολισμένο στον Εκπαιδευτή (Instructor-led eLearning). Το μοντέλο αυτό χρησιμοποιεί το διαδίκτυο με σκοπό την ηλεκτρονική υποκατάσταση μιας πραγματικής αίθουσας διδασκαλίας και την εύκολη μετατροπή του παραδοσιακού εκπαιδευτικού υλικού στα «μέτρα» της εΑΕ. Σημαντικός παράγοντας για την αποδοτικότητα της μάθησης είναι η ποιότητα τηλεπικοινωνιακών και πληροφοριακών συστημάτων.

4. Ενσωματωμένο (Embedded eLearning). Εδώ παρέχεται η γνώση όποτε είναι απαραίτητη ή όποτε ζητηθεί. Τα ενσωματωμένα συστήματα είναι κατάλληλα σε εκπαιδευόμενους που χρειάζονται άμεσες λύσεις στα προβλήματά τους. Το σημαντικότερο ζήτημα που ανακύπτει σε αυτό το μοντέλο είναι το μέγεθος του συστήματος και η ταχύτητα επικοινωνίας.

5. Τηλε-εκπαίδευση (Telementoring &eCoaching). Γίνεται χρήση των πιο εξελιγμένων συστημάτων της τεχνολογίας, σε προηγμένα συνεργατικά περιβάλλοντα, όπου παρέχεται βοήθεια στους «μέντορες» να καθοδηγήσουν και να προσφέρουν υψηλών προδιαγραφών συμβουλές στους μαθητές τους. Η σχέση μέντορα – μαθητή εστιάζει σε θέματα επαγγελματικής σταδιοδρομίας και είναι μακροχρόνια.

5. Συστήματα ηλεκτρονικής μάθησης

Τα συστήματα ηλεκτρονικής μάθησης αναπτύχθηκαν με σκοπό την

εφαρμογή καινοτόμων παιδαγωγικών και εκπαιδευτικών πρακτικών. Οι δύο βασικές κατηγορίες είναι:

1. LMS (Learning Management Systems – Συστήματα ∆ιαχείρισης Μάθησης)

2. CMS (Content Management Systems – Συστήματα ∆ιαχείρισης Περιεχομένου)

LMS: είναι ένα ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης της μάθησης που οργανώνει, παρέχει και διαχειρίζεται προγράμματα σπουδών, διαχειρίζεται τα αντικείμενα μάθησης, συγκεντρώνει, ιεραρχεί και παρέχει τα μαθήματα που έχουν δημιουργηθεί με άλλα εργαλεία (web authoring tools).

Στοχεύει στη διαχείριση, τεκμηρίωση, εγγραφή και ανταπόκριση προγραμμάτων εκπαίδευσης, αιθουσών διδασκαλίας, τηλε-γεγονότων, ηλεκτρονικών προγραμμάτων μάθησης και εκπαιδευτικού περιεχομένου μαθημάτων. Το πιο αντιπροσωπευτικό σύστημα αυτής της κατηγορίας είναι το Moodle (χρησιμοποιείται για τη δημιουργία online εκπαιδευτικών

9

Page 10: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

δικτυακών τόπων) και το eClass (ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης ηλεκτρονικής μάθησης για την ηλεκτρονική οργάνωση, αποθήκευση και παρουσίαση εκπαιδευτικού υλικού).

Εικόνα 3: Η εισαγωγική σελίδα του e-class του ΕΚΠΑ

Βασικά χαρακτηριστικά:

⇒ ∆ιαχείριση μαθητών

⇒ ∆ιαχείριση πόρων (προγραμματισμός))

⇒ ∆ιαχείριση τάξεων

⇒ Ενσωμάτωση ενοτήτων - μαθημάτων

⇒ Ασφάλεια

Εικόνα 4: Η εισαγωγική σελίδα του moodle του ΕΜΠ

CMS: είναι ένα σύνολο διαδικασιών που χρησιμοποιείται ώστε να διαχειριστεί τις ροές εργασιών (workflows) σε ένα συνεργατικό περιβάλλον. Τα δεδομένα μπορεί να είναι: έγγραφα, ταινίες, ήχοι, εικόνες, επιστημονικά δεδομένα κ.λπ.

10

Page 11: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Οι λειτουργίες του είναι:

⇒ Επιτρέπουν στους χρήστες να έχουν πρόσβαση σε αποθηκευμένα δεδομένα και να συνεισφέρουν στο διαμοιρασμό τους.

⇒ Ελέγχουν την πρόσβαση στα δεδομένα μέσω δικαιωμάτων στους χρήστες.

⇒ Βοηθούν στην εύκολη αποθήκευση και ανάκτηση δεδομένων

⇒ Μειώνουν την επαναλαμβανόμενη εισαγωγή διπλότυπων δεδομένων

⇒ ∆ιευκολύνουν τη συγγραφή αναφορών

⇒ Βελτιώνουν την επικοινωνία μεταξύ των χρηστών

Τέτοια συστήματα είναι το Joomla και το Drupal που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία ιστοτόπων.

Εικόνα 5: Εφαρμογή σε Joomla

Πλεονεκτήματα

⇒ Μείωση κόστους και απαιτούμενου χρόνου

o Όταν κατασκευαστεί το υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί από μεγάλο αριθμό εκπαιδευόμενων

o Οι εκπαιδευόμενοι και εκπαιδευτές δεν χρειάζεται να μετακινηθούν

11

Page 12: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

o Η εκπαίδευση δεν περιορίζεται από τους διαθέσιμους χώρους και εκπαιδευτές

⇒ Ευελιξία

⇒ Ευκολία πρόσβασης στη γνώση

⇒ Επικαιροποίηση της προσφερόμενης γνώσης

⇒ ∆υνατότητα εκπαίδευσης οποιαδήποτε στιγμή και οπουδήποτε (ισότητα στις ευκαιρίες μάθησης)

⇒ ∆υνατότητα μάθησης με πολλαπλούς τρόπους

⇒ ∆υνατότητα μελέτης μόνο στα θέματα που χρειάζεται (καλύτερη απόδοση)

⇒ ∆υνατότητα εκπαίδευσης και για άτομα με ειδικές ανάγκες

[26], [29], [33], [53], [67], [75], [76], [77], [78]

Εικόνα 6: Οθόνη Drupal

6. Μαθησιακές Στρατηγικές με τη χρήση Νέων Τεχνολογιών

O Jonassen [28], παραθέτει μαθησιακές στρατηγικές, απαραίτητες για μια αποτελεσματική μάθηση, με τη χρήση των νέων τεχνολογιών μέσων και εργαλείων:

Ενεργητική μάθηση (Active learning). Η μέθοδος αυτή προωθεί την ανεξάρτητη και ενεργητική συγκρότηση των γνώσεων από την πλευρά των εκπαιδευόμενων. Σε αυτήν την περίπτωση, η μάθηση προκύπτει ως άμεσο αποτέλεσμα της εμπειρίας την οποία αποκτά το άτομο από τον

12

Page 13: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

κόσμο που τον περιβάλλει, της ερμηνείας που δίνει σε αυτό και της αλληλεπίδρασης με τον κόσμο μέσω των συλλογισμών, της συνεργασίας κ.α. Η διαφοροποίηση αυτής της μορφής εκπαίδευσης από τη συμβατική, έγκειται στην πεποίθηση ότι η γνώση οικοδομείται από τον ίδιο τον διδασκόμενο με την αυτό – ανακάλυψη του κόσμου, ενώ ο εκπαιδευτής έχει καθοδηγητικό ρόλο. Τέλος, η ενεργητική διαδικασία μάθησης εφαρμόζεται, κατά κύριο λόγο, για την ενδοεπιχειρησιακή επιμόρφωση.

Εποικοδομητική Μάθηση (Constructive Learning). Μέσω αυτής της στρατηγικής οι εκπαιδευόμενοι «διευθετούν» τις νέες γνώσεις ως συνέχεια των προϋπαρχουσών για να σχηματίσουν ολοκληρωμένες έννοιες και νοήματα. Επιπρόσθετα, η επικοινωνία μεταξύ των διδασκομένων και των διδασκόντων κάνει εφικτή την εξατομικευμένη ανακάλυψη και την άμεση απόκτηση εμπειριών που προωθούν τη μάθηση και το διαδραστικό διάλογο μεταξύ διδασκόντων και διδασκομένων.

Συνεργατική Μάθηση (Collaborating Learning). Βασίζεται στην κοινωνική θεωρία του εποικοδομισμού, η οποία δέχεται ότι η γνώση αποκτάται στα πλαίσια της κοινωνικής συμμετοχής και συνεργασίας που ενεργοποιείται ανάμεσα στους συμμετέχοντες μιας ομάδας. Ειδικότερα, μια ομάδα ανθρώπων με κοινά ενδιαφέροντα, γνωρίσματα και στόχους, αλληλεπιδρά και ανταλλάσσει ιδέες και γνώσεις ηλεκτρονικά με σύγχρονο ή ασύγχρονο τρόπο. Αναδεικνύει σε σημαντικό μηχανισμό μάθησης τις κοινωνικο – γνωστικές αλληλοδράσεις των μελών της και βελτιώνει την επίδοση των εκπαιδευόμενων και συνεισφέρει στη γενικότερη αναβάθμιση των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας.

Διαλογική μάθηση (conversational learning). Η πορεία προσέγγισης της γνώσης γίνεται μέσω συζητήσεων, κριτικής κατανόησης και αντιπαραβολής απόψεων όλων των συμμετεχόντων, οι οποίοι τυπικά διατηρούν τους ρόλους του μαθητή και του δασκάλου. Μέσω του διαλόγου η γνώση καθίσταται σαφής και κατανοητή.

Ανακλαστική Μάθηση (Reflective Learning). Πρόκειται για συνειδητό (αυτό) στοχασμό και ανάλυση σχετικά με το τι έχει κάνει κάποιος (ή κάνει εκείνη την στιγμή). Πάραυτα, υπάρχουν κάποιες δομημένες προσεγγίσεις οι οποίες ενεργοποιούν τους εκπαιδευόμενους να «ανακαλούν» πάνω σε αυτά που έχουν μάθει. Με αυτόν τον τρόπο οι εκπαιδευόμενοι γίνονται περισσότερο αυτόνομοι και συμμετέχουν πιο ενεργητικά στη μαθησιακή διαδικασία.

Εκούσια – θεληματική μάθηση (Intentional Learning). Οι εκπαιδευόμενοι έχουν την ανάγκη να αποκτήσουν νέες γνώσεις και δεξιότητες ή να βελτιώσουν τις ήδη υπάρχουσες. Οι νέες τεχνολογίες βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση δεδομένου του διαδραστικού εκπαιδευτικού υλικού, της χρήσης του διαδικτύου, του λογισμικού προσομοιώσεων κ.λπ.

Μάθηση διαμέσου της Ανακάλυψης (Learning by Discovering) και διερευνητική μάθηση (Exploratory Learning). Σύμφωνα με αυτές τις στρατηγικές οι εκπαιδευόμενοι προσεγγίζουν μόνοι τους τη γνώση εξερευνώντας μια διαδικασία, μια κατάσταση, ένα λογισμικό, ένα πρόβλημα κ.λπ.

13

Page 14: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Μάθηση διαμέσου Επίλυσης Προβλημάτων (Problem Solving Learning). Ο εκπαιδευόμενος ξεκινάει με ένα πρόβλημα προς επίλυση παρά με μια έννοια την οποία πρέπει να μελετήσει και να «μάθει».

[41]

7. Εκπαίδευση από Απόσταση (ΕαΑ) βασισμένη στον Παγκόσμιο Ιστό

Το διαδίκτυο είναι το μέσο που συνδέεται με πληθώρα αλλαγών που αφορούν στο πως η πληροφορία μεταδίδεται και διαχέεται στην κοινωνία, με τις αντίστοιχες επιπτώσεις [62].

Με τη χρήση του διαδικτύου επιτυγχάνονται τα παρακάτω οφέλη:

⇒ Μεγαλύτερη ακρίβεια πληροφόρησης

⇒ ∆υνατότητα εύρεσης πληροφοριών

⇒ Οικονομικά και επαγγελματικά οφέλη

⇒ ∆ιαπροσωπικές επαφές

⇒ ∆ημιουργία ή ανασύσταση κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών δικτύων [34]

Στην ΕαΑ μέσω του ∆ιαδικτύου, οι νέες υπολογιστικές και δικτυακές τεχνολογίες αξιοποιούνται διευκολύνοντας τόσο την παροχή του εκπαιδευτικού υλικού των μαθημάτων όσο και τη δημιουργία μιας εικονικής τάξης με δυνατότητες αλληλεπίδρασης και συνεργασίας.

Ο Παγκόσμιος Ιστός αποτελεί το μέσο, το οποίο προσφέρει νέα εργαλεία που στο πλαίσιο της ΕαΑ θα πρέπει να αξιοποιηθούν με άξονα και στόχο τη μάθηση. Μια εικονική τάξη είναι ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον το οποίο προσομοιώνει δραστηριότητες που πραγματοποιούνται σε μια παραδοσιακή τάξη: ο Παγκόσμιος Ιστός φιλοξενεί το σύστημα παροχής μαθημάτων, οι εκπαιδευτές αναπτύσσουν το εκπαιδευτικό υλικό το οποίο ενσωματώνεται στο σύστημα, αλληλεπιδρούν με τους εκπαιδευόμενους και λειτουργούν συμβουλευτικά στηρίζοντας και ενισχύοντας την προσπάθειά τους και οι εκπαιδευόμενοι μελετούν το εκπαιδευτικό υλικό, επικοινωνούν και συνεργάζονται με τον εκπαιδευτή και τους υπόλοιπους εκπαιδευόμενους και έχουν την κύρια ευθύνη της μελέτης τους.

Ο εκπαιδευόμενος υποστηρίζεται στο περιβάλλον ελεύθερης πλοήγησης και αναζήτησης για να επιτευχθούν οι διδακτικοί στόχοι του μαθήματος και επιβαρύνεται ο ρόλος των εκπαιδευτικών αφού αναλαμβάνουν την προσωπική υποστήριξη των εκπαιδευόμενων. Ο ρόλος των εκπαιδευόμενων και των εκπαιδευτών μιας εικονικής τάξης μπορεί να διευκολυνθεί από την ανάπτυξη συνιστωσών σε ένα σύστημα παροχής μαθημάτων, που θα παρέχουν εξατομικευμένη υποστήριξη στους εκπαιδευόμενους, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες προτιμήσεις τους αλλά και την εξέλιξη του γνωστικού τους επιπέδου στη διάρκεια της μελέτης τους [56].

14

Page 15: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

8. Ο Ρόλος της Εξατομικευμένης μάθησης στην εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση

Ένα σύστημα εξατομίκευσης μπορεί να αντιμετωπίζει το χρήστη,

«ατομικά» και να προσαρμόζεται κατάλληλα στις ανάγκες, στις προτιμήσεις και στις δεξιότητες του.

Εξατομίκευση είναι η δυνατότητα προσαρμογής των πληροφοριών ή των υπηρεσιών, που παρέχονται από ένα ιστότοπο, η γνώση που αποκτάται από την πλοηγητική συμπεριφορά και τα προσωπικά ενδιαφέροντα των χρηστών του, σε συνδυασμό με το περιεχόμενο και τη δομή του ιστότοπου.

Η χρήση τεχνικών εξατομίκευσης αποβλέπει στην αντιμετώπιση της υπερπληροφρόρησης ή «γνωστικής υπερφόρτωσης» (information overloading), καθώς και στη βελτίωση της εξυπηρέτησης των αναζητήσεων του χρήστη με την επιλεκτική διάχυση της πληροφορίας.

Ειδικότερα, η εξατομίκευση με βάση την παρατήρηση (observational personalization) βασίζεται στη μελέτη της καταγεγραμμένης πλοηγητικής συμπεριφοράς των χρηστών, με στόχο να εντοπιστούν τα στοιχεία εκείνα που στη συνέχεια θα προσδιορίσουν το πώς πρέπει να εξατομικευτούν οι πληροφορίες και οι υπηρεσίες που προσφέρει η εφαρμογή [36]. Επιπλέον, τα συγκεντρωτικά δεδομένα χρήσης, τα οποία αποθηκεύονται σε βάσεις δεδομένων, αποτελούν χρήσιμο υλικό, ούτως ώστε το σύστημα να παράγει αυτόματα όλες τις κατάλληλες προσαρμογές σύμφωνα με το προφίλ του κάθε χρήστη και το ιστορικό των επισκέψεών του.

Ως εκ τούτου, στα προγράμματα σπουδών εξατομικευμένου προσανατολισμού δίνεται η ευκαιρία στους σπουδαστές να ξεκινούν τις εξ αποστάσεως σπουδές τους σε διάφορα επίπεδα π.χ. να παρακολουθήσουν επιπλέον εισαγωγικές ενότητες ή να παραλείπουν μερικές απ’ αυτές ή ακόμα να τους προσφέρεται συμπληρωματική ύλη η οποία να καλύπτει τις αδυναμίες που τυχόν έχουν. Τέτοιου είδους προσαρμογές ενδεχομένως να βασίζονται σε ειδικά προγνωστικά τεστ στα συμπεράσματα των καθηγητών αλλά και στην πρωτοβουλία των ίδιων των σπουδαστών [17].

Απαραίτητα στοιχεία για την κατασκευή μιας εξατομικευμένης εκπαιδευτικής υπηρεσίας είναι:

15

Page 16: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Εικόνα 7: Διαδικασία παροχής υπηρεσιών εξατομίκευσης

o Οι χρήστες, οι οποίοι είναι σπουδαστές, καθηγητές και μέσω ερωτηματολογίων κατά την εγγραφή τους, δίνουν πληροφορίες των ενδιαφερόντων και των αναγκών τους.

o Οι πηγές πληροφόρησης πρόκειται για ιστοσελίδες που περιλαμβάνουν εκπαιδευτικό υλικό και ζητήματα ειδικού ενδιαφέροντος.

o Οι θεματικές κατηγορίες αφορούν συγκεκριμένα θέματα πληροφόρησης και εκπαιδευτικό υλικό.

o Οι ιδιότητες είναι οι πληροφορίες που συνδέονται με τα ενδιαφέροντα του χρήστη και καταγράφονται από το σύστημα.

o Οι ομάδες ιδιοτήτων εντοπίζονται αυτόματα από το σύστημα με τη χρήση αλγόριθμου μηχανικής μάθησης και είναι σημαντικές για ένα σύνολο χρηστών.

o Τα χαρακτηριστικά είναι τα προσωπικά στοιχεία του εκπαιδευόμενου με βάση τα οποία γίνεται η κατάταξη του σε κάποια ομάδα ή στερεότυπο χρηστών.

Στην ΕαΑ ο μαθητής ενεργοποιείται πώς να μαθαίνει μόνος του (όχι παθητική μάθηση αλλά ενεργητική, εμπλοκή του μαθητή σε δραστηριότητες και πράξεις, εμπειρίες, συνθετικό έργο) και προάγεται η κριτική σκέψη. Προσφέρει δεδομένα για αναζήτηση της μάθησης. [33], [58]

9. Προσαρμοστικότητα

Η προσαρμοστικότητα σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα αποσκοπεί στην υποστήριξη του μαθητή κατά τη διάρκεια της μαθησιακής διαδικασίας, προσδίδοντας στο σύστημα τη δυνατότητα να προσαρμόζεται διαρκώς και

16

Page 17: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

δυναμικά ανάλογα με τον εκπαιδευόμενο και την εξέλιξή του [64]. Με άλλα λόγια, διατηρώντας το μοντέλο του κάθε εκπαιδευόμενου, το σύστημα προσαρμόζει το περιεχόμενο των μαθημάτων ή άλλοτε προτείνει τους πιο σχετικούς συνδέσμους με τη πρόοδο και τις προτιμήσεις του [35]. Σημαντική παράμετρος στο σχεδιασμό ενός τέτοιου συστήματος αποτελούν οι ευκαιρίες ελεύθερης πλοήγησης και γνώσης, οι οποίες συμβάλλουν στη διαμόρφωση του γενικότερου πλαισίου αλληλεπίδρασης μεταξύ τους [3].

10. Προσαρμοστικά Εκπαιδευτικά Συστήματα (ΠΕΣ) Μία περίπτωση ηλεκτρονικών εκπαιδευτικών συστημάτων είναι τα

Προσαρμοστικά Εκπαιδευτικά Συστήματα.

Σύμφωνα με το πρότυπο IEEE LTSA 2001, ένα προσαρμοστικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι: Σύστημα ηλεκτρονικής μάθησης το οποίο μπορεί να προσαρμόσει τη λειτουργία του στις ανάγκες εκμάθησης των χρηστών του.

Κύριο χαρακτηριστικό του είναι η εξατομίκευση της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε συνάρτηση με τις ανάγκες του χρήστη. Η προσαρμοσμένη καθοδήγηση επιτρέπει στον εκπαιδευόμενο να ακολουθήσει τη βέλτιστη μαθησιακή διαδρομή, που έχει προσαρμοστεί στα ατομικά του χαρακτηριστικά, χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες τους και συγχρόνως τους βοηθάει να επιτύχουν το καλύτερο μαθησιακό αποτέλεσμα.

Η δομή αυτών των συστημάτων ποικίλει ανάλογα με τις ανάγκες του συστήματος. Συνήθως αποτελούνται από τρία μέρη:

1. Μοντέλο πεδίου για την παρουσίαση του συστήματος γνώσης του πεδίου

2. Μοντέλο χρήστη / εκπαιδευόμενου που καταγράφει τα προσωπικά χαρακτηριστικά του εκπαιδευόμενου, όπως ηλικία, γλώσσα, μαθησιακό στυλ κ.λπ. καθώς και το πεδίο γνώσης του

3. Μηχανισμός προσαρμογής που προσαρμόζει την παρουσίαση του περιεχομένου και την πλοήγηση του χρήστη όπως έχουν καταγραφεί στο μοντέλο του χρήστη.

Βασικοί παράγοντες ενός προσαρμοστικού συστήματος είναι το γνωστικό και το μαθησιακό στυλ. Το γνωστικό στυλ αναπαριστά μια συλλογή ιδιοτήτων που συμβαίνουν από κοινού σε πολλούς εκπαιδευόμενους και επιτρέπουν στο σύστημα να βγάλει συμπεράσματα βασιζόμενο σε μικρό αριθμό παρατηρήσεων, ενώ το μαθησιακό στυλ έχει μια ευρεία έννοια που περιλαμβάνει το γνωσιακό μαζί με το συναισθηματικό και ψυχολογικό στυλ. [13]

Παρότι τα γνωστικά και μαθησιακά στυλ αποτελούν σημαντικούς παράγοντες σε κάθε εκπαιδευτική διαδικασία, στη συντριπτική πλειοψηφία των εφαρμογών ηλεκτρονικής μάθησης δεν λαμβάνονται υπόψιν. Η προσαρμογή, όμως στο μαθησιακό στυλ κάνει τη μάθηση πιο αποτελεσματική. [74]

Στις συμβατικές μεθόδους διδασκαλίας, ο δάσκαλος συνήθως προσαρμόζει, μέχρι ένα βαθμό, τη μέθοδό διδασκαλίας του στις

17

Page 18: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

προτιμήσεις / απαιτήσεις των εκπαιδευόμενων. Στην ηλεκτρονική μάθηση (όχι προσαρμοστική) δεν μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο.

Οι σχεδιαστές - συγγραφείς έξυπνων συστημάτων, όπου θα ενέτασσε κανείς τα ΠΕΣ - αναφέρονται στην έννοια της προσαρμογής ως μια λειτουργία που εξομαλύνει, σε πρώτο επίπεδο, τις δυσκολίες πλοήγησης στον πληροφοριακό χώρο, διακρίνοντας τις διαφορετικές αλληλεπιδράσεις κάθε μοναδικού χρήστη [4].

Ένα ΠΕΣ στηρίζει τον εκπαιδευόμενο στη διάρκεια της μελέτης του γιατί μπορεί να προσαρμόζεται δυναμικά ανάλογα με τις προτιμήσεις του εκπαιδευόμενου και την εξέλιξή του. Αυτά τα συστήματα συντηρούν ένα μοντέλο για κάθε εκπαιδευόμενο και με βάση τα δεδομένα αυτού του μοντέλου προσαρμόζονται σε αυτόν, π.χ. προσαρμόζουν το περιεχόμενο των μαθημάτων στις επιλογές, στο επίπεδο γνώσεων και τις προτιμήσεις του εκπαιδευόμενου ή προτείνουν στον εκπαιδευόμενο συνδέσμους πιο σχετικούς με το επίπεδο και τις προτιμήσεις του[35].

Το απτό αποτέλεσμα της προσαρμογής στο χρήστη έχει κατά τον Brusilovski τρεις μορφές που υποστηρίζονται από τρεις ανάλογες τεχνολογίες [3], [4]:

⇒ Προσαρμοζόμενη επιλογή περιεχομένου

⇒ Προσαρμοζόμενη υποστήριξη πλοήγησης

⇒ Προσαρμοζόμενη παρουσίαση

Σε ένα ΠΕΣ μεταβάλλεται η σειρά εμφάνισης των εκπαιδευτικών πηγών και παρουσιάζονται ανάλογα με το μαθησιακό στυλ και χρησιμοποιούνται διαφορετικά εκπαιδευτικά στοιχεία (π.χ. βίντεο και διαγράμματα για οπτικό μαθησιακό στυλ και κείμενο για λεκτικό στυλ). Ένα από τα πλεονεκτήματα των ΠΕΣ είναι ότι το ίδιο υλικό χρησιμοποιείται στις ιστοσελίδες διαφορετικού μαθησιακού τύπου εκπαιδευόμενων. [45].

Ο Brusilovsky διακρίνει τις παρακάτω ιδιότητες στα τυπικά και τα εξατομικευμένα περιβάλλοντα ηλεκτρονικής μάθησης: «Το μυστικό της προσαρμογής σε όλα τα προσαρμοζόμενα εκπαιδευτικά συστήματα υπερμέσων είναι η γνώση πίσω από τις σελίδες. Όλα τα προσαρμοζόμενα εκπαιδευτικά υπερμέσα κατασκευάζουν ένα αναλυτικό μοντέλο της γνώσης του πεδίου που πρόκειται να διδαχθεί με τη μορφή στοιχειωδών γνωσιακών στοιχείων ή εννοιών που σχηματίζουν ένα γνωσιακό χώρο. Προκειμένου το προσαρμοζόμενο σύστημα να γνωρίζει τι παρουσιάζει μια σελίδα ή σε ένα απόσπασμα σελίδας, ο συγγραφέας ενός προσαρμοζόμενου συστήματος πρέπει να ορίσει τα γνωσιακά στοιχεία που βρίσκονται από πίσω, δημιουργώντας συνεπώς συνδέσμους ανάμεσα στο γνωσιακό χώρο και τον υπερχώρο του εκπαιδευτικού υλικού». [2], [3], [5]

Τα χαρακτηριστικά τους είναι:

1. Κάθε εκπαιδευόμενος ακολουθεί τη δική του πορεία στο υλικό [27].

2. Αναπτύσσει το επίπεδο γνώσης του εκπαιδευόμενου αποτρέποντας την τυχαία αλληλεπίδραση με το σύστημα[22].

3. Αποτρέπει τους αρχάριους κυρίως, εκπαιδευόμενους από την ελεύθερη πλοήγηση στο να μη χαθούν μέσα στο σύστημα, ειδικά αν το υλικό έχει μεγάλη έκταση [21].

18

Page 19: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

4. Οι εκπαιδευόμενοι κατά την ελεύθερη πλοήγηση είναι πιθανόν να μην μπορούν να αποκτήσουν συνολική εικόνα του παρεχόμενου υλικού και της δομής του. [22].

Ακόμη, ο εκπαιδευόμενος μπορεί να παρέμβει ώστε να συμβάλλει στη διαμόρφωση του γενικότερου πλαισίου αλληλεπίδρασης του με το σύστημα [62].

10.1 Η αρχιτεκτονική των προσαρμοστικών συστημάτων

Η υλοποίηση ενός ΠΕΣ απαιτεί περισσότερα σε σχέση με τις συνηθισμένες στατικές εφαρμογές υπερμέσων.

Στο επίπεδο του σχεδιασμού χρειάζεται η ενσωμάτωση ορισμένων τεχνικών προσαρμογής για την οργάνωση του υλικού και τις μεθόδους προσπέλασής του.

Η αρχιτεκτονική ενός κλασσικού προσαρμοζόμενου συστήματος μπορεί να έχει την ακόλουθη μορφή:

Εικόνα 8: Τρόπος διασύνδεσης των δομικών στοιχείων

Ανάμεσα στον τελικό χρήστη και το διακομιστή μεσολαβεί το λογισμικό παρουσίασης (διεπαφή) που στα πλαίσια των υπερμέσων κατά κανόνα είναι ένα πρόγραμμα περιήγησης στον παγκόσμιο ιστό.

Τα επιμέρους τμήματα της αρχιτεκτονικής ενός προσαρμοζόμενου συστήματος (μοντέλο χρήστη, μοντέλο πεδίου και μηχανισμός προσαρμογής) αναλύονται παρακάτω.

Σε ένα Προσαρμοστικό Εκπαιδευτικό Σύστημα (ΠΕΣ) το περιεχόμενο του μαθήματος δεν παρουσιάζεται με βάση μια προκαθορισμένη και στατική σειρά. Προκύπτει από την εξατομικευμένη αλληλεπίδραση συστήματος και χρήστη στα πλαίσια συγκεκριμένων παιδαγωγικών στόχων, της γνώσης του συστήματος σχετικά με το

19

Page 20: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

γνωστικό αντικείμενο, καθώς και τα χαρακτηριστικά του εκπαιδευόμενου [19].

Γι αυτό το λόγο βασικός παράγοντας για την προσαρμογή σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα αποτελεί το πεδίο γνώσης (μοντέλο πεδίου), το οποίο αποτελεί και κύρια πηγή του μαθησιακού περιεχομένου για το σύστημα, καθώς και βάση για τη μοντελοποίηση της γνώσης του εκπαιδευόμενου. Το πεδίο γνώσης τμηματοποιείται σε αυτόνομες μονάδες εκπαιδευτικού υλικού, με στόχο την εύκολη επαναχρησιμοποίησή τους σε διαφορετικές προσεγγίσεις και προφίλ [64].

Οι δομικές μονάδες ενός εκπαιδευτικού προσαρμοστικού συστήματος υπερμέσων [66] είναι:

Μοντέλο πεδίου

Μοντέλο χρήστη / εκπαιδευόμενου

Γνωστικό και μαθησιακό στυλ

Μηχανισμός Προσαρμογής

10.1.1 Μοντέλο πεδίου

Το μοντέλο πεδίου περιλαμβάνει το σύνολο των εννοιών που αφορούν τους σκοπούς της εκπαιδευτικής εφαρμογής και συνιστά τον τρόπο με τον οποίο η γνώση αναπαρίσταται και οργανώνεται στο περιβάλλον των υπερμέσων. ∆ηλαδή, για να καταρτιστεί το μοντέλο πεδίου πρέπει το σύστημα να γνωρίζει το διδακτικό πεδίο, το τι διδάσκεται.

Αποτελείται από μικρότερα στοιχεία γνώσης πεδίου (ιδέες, στοιχεία γνώσης, θέματα, αντικείμενα γνώσης ή αποτελέσματα γνώσης ανάλογα με το σύστημα) τα οποία χρησιμοποιούνται ώστε να σχεδιαστεί το ΠΕΣ. Αυτά είναι:

⇒ οι γνωστικές έννοιες για τη δόμηση της γνώσης,

⇒ οι ιστοσελίδες για τη δόμηση του υπερχώρου του συστήματος και

⇒ τα μικρά γνωστικά τμήματα που συνθέτουν μια ιστοσελίδα (κείμενο, εικόνα, βίντεο κ.λπ.) για τη σύνδεση του χώρου της γνώσης με τον υπερχώρο.

Για την αποτελεσματικότερη λειτουργία ενός ΠΕΣ χρειάζεται ο κατακερματισμός του εκπαιδευτικού υλικού. Αν τα επιμέρους κομμάτια του συνόλου του πεδίου είναι μεγάλα και λίγα, τότε οι δυνατοί συνδυασμοί ελαχιστοποιούνται και η προσαρμογή του υλικού στο μαθησιακό στυλ είναι δύσκολη. Ακόμη έχει επίδραση στη συνεκτικότητα του νοήματος. Αν, όμως ο μηχανισμός προσαρμογής μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε πολλές έννοιες που τα συστατικά τους είναι χωρισμένα σε μικρότερα κομμάτια, η ανασύνθεσή του υλικού μπορεί να λάβει ποικίλες εξατομικευμένες μορφές. Άρα για να επιτευχθεί σε βάθος εξατομίκευση, χρειάζεται συγγραφή ή χωρισμός του υλικού σε παραγράφους και όχι σε ολόκληρες ιστοσελίδες. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται υψηλός βαθμός εξατομίκευσης. [39], [40]

20

Page 21: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

10.1.2 Μοντέλο χρήστη - εκπαιδευόμενου

Για να παρέχεται δυνατότητα διαμόρφωσης προγραμμάτων σπουδών για την ικανοποίηση των εξατομικευμένων αναγκών των εκπαιδευόμενων, στα ποικίλα γνωστικά πεδία, χωρίς να δαπανούν χρόνο και κόπο σε αντικείμενα που ήδη γνωρίζουν ή δεν σχετίζονται με τα ενδιαφέροντά τους, πρέπει να μπορεί να γίνει λεπτομερής σκιαγράφηση του προφίλ του χρήστη – εκπαιδευομένου (μοντελοποίηση χρήστη). Η καταγραφή αυτή γίνεται μέσα από τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων ή φορμών και περιλαμβάνει πληροφορίες που αφορούν στη συμπεριφορά, στις δεξιότητες, στις προτιμήσεις των χρηστών κατά τη διάρκεια της ηλεκτρονικής μάθησης [2].

Είναι μια βάση δεδομένων με πληροφορίες που αφορούν το χρήστη και με βάση τις οποίες γίνεται η προσαρμογή του συστήματος στις απαιτήσεις του όπως:

⇒ οι γνώσεις του χρήστη ως προς το πεδίο γνώσης του συστήματος,

⇒ οι στόχοι,

⇒ το υπόβαθρο,

⇒ οι ικανότητες,

⇒ οι εμπειρίες,

⇒ οι προτιμήσεις,

⇒ τα ατομικά χαρακτηριστικά,

⇒ τα γνωστικά χαρακτηριστικά

⇒ εμπειρία στο χώρο των υπερμέσων κ.α.

Είναι η κωδικοποίηση της γνώσης που έχει ένα σύστημα για ένα χρήστη με σκοπό τη βελτίωση της αλληλεπίδρασής του. Αποτελεί μια συλλογή πληροφοριών και υποθέσεων για τους χρήστες που είναι απαραίτητες για την προσαρμογή του συστήματος στις ανάγκες τους.

Ένα ευφυές εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να έχει μοντέλο χρήστη προκειμένου να του προσφέρει εξατομικευμένες υπηρεσίες. Χωρίς αυτό, το σύστημα συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο σε όλους τους εκπαιδευόμενους χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητές τους και δεν προσαρμόζεται στην εξέλιξη των δεξιοτήτων του ίδιου μαθητή. Ο ρόλος του είναι να παρέχει πληροφορίες για τους στόχους και τα πλάνα του μαθητή, να παρέχει πληροφορίες για τις γνώσεις του μαθητή.

Οι χρήστες ενός ΠΕΣ είναι πολλοί και ανομοιογενείς ως προς το επίπεδο της γνώσης, το ρυθμό μάθησης, το μαθησιακό στυλ και το βαθμό εξοικείωσης με τις νέες τεχνολογίες. Το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι ότι μελετούν μόνοι τους και αναλαμβάνουν την κύρια ευθύνη της μάθησής τους.

Για παράδειγμα ως προς το επίπεδο γνώσης του γνωστικού αντικειμένου: Το εκπαιδευτικό υλικό για έναν αρχάριο μπορεί να είναι δυσνόητο, ενώ για τον έμπειρο να είναι ήδη γνωστό. Ακόμη ο έμπειρος χρήστης θέλει να ελέγχει το χώρο πλοήγησης χωρίς περιορισμούς ενώ ο αρχάριος χρειάζεται υποστήριξη στην πλοήγηση για να μη χαθεί.

21

Page 22: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Η σύνθεση του προφίλ, γενικά αποσκοπεί στη δημιουργία ενός μοντέλου που αναπαριστά τη γνώση, τους στόχους ή/και τα ιδιαίτερα προσωπικά χαρακτηριστικά όπως π.χ. προτιμήσεις, ενδιαφέροντα και καθήκοντα του χρήστη [30].

Ο χρήστης δηλώνει τα ενδιαφέροντά του και λαμβάνει το υλικό εκείνο που σχετίζεται περισσότερο με τους σκοπούς ή τις προτιμήσεις του και μάλιστα σε εξατομικευμένο βαθμό (ποσότητα), ή ακόμη και συνδυαστικά με άλλες παραμέτρους π.χ. δημογραφικά.

Το σύστημα έχει τη δυνατότητα να καταγράφει τις ενέργειες του χρήστη και τα αποτελέσματά τους. Επιπλέον, είναι σε θέση να αναγνωρίζει τις αλλαγές που έχουν υποστεί τα χαρακτηριστικά του χρήστη και την πλοηγητική συμπεριφορά και ενημερώνει κατάλληλα το μοντέλο.

Ο εκπαιδευόμενος έχει πρόσβαση στο μοντέλο του και μπορεί να λάβει πληροφορίες σχετικά με την προσαρμογή που προτείνει. Αυτές οι πληροφορίες επεξηγούν τη χρησιμότητα και τη λειτουργικότητά της, ώστε να μπορεί και ο ίδιος να κατευθύνει την προσαρμογή σύμφωνα με τις προτιμήσεις του.

10.1.2.1 Διαμόρφωση μοντέλου χρήστη

Υπάρχουν δύο προσεγγίσεις για να συγκεντρωθεί η πληροφορία που θα αποτελέσει το μοντέλο του χρήστη:

⇒ Με ερωτηματολόγια ή συνεντεύξεις όπως στις εφαρμογές ARTHUR, iWeaver, CS388, INSPIRE κ.α. [46].

⇒ Με αυτοματοποιημένη (από το έξυπνο σύστημα) καταγραφή παρατηρήσιμων συμπεριφορών του χρήστη στο ∆ιαδίκτυο [11].

Στην περίπτωση των ερωτηματολογίων, ο χρήστης καλείται να απαντήσει σε ερωτήματα τα οποία αφορούν στα χαρακτηριστικά που εξετάζονται- από απλές ερωτήσεις περί δημογραφικών χαρακτηριστικών έως ψυχομετρικά εργαλεία για στοιχεία της προσωπικότητάς του, των γνωστικών του προτιμήσεων, της συναισθηματικής του κατάστασης κ.ο.κ.

Στη δεύτερη περίπτωση, το προφίλ του χρήστη χτίζεται ενόσω ο ίδιος κινείται στο διαδίκτυο. Συνήθως εξετάζονται τα ακόλουθα [38]

⇒ Πλοήγηση σε συγκεκριμένα θέματα

⇒ Αριθμός «επισκέψεων» (hits) σε συγκεκριμένο υλικό

⇒ Προτίμηση σε συγκεκριμένο τρόπο παρουσίασης

⇒ Μοτίβο πλοήγησης

⇒ Ο χρόνος που αφιερώνεται σε επιμέρους πηγές υλικού

Ο βασικός στόχος της χρήσης του μοντέλου του χρήστη σε πολλαπλά προσαρμοζόμενα συστήματα είναι σε κάθε περίπτωση που χρειάζεται συγκέντρωση των στοιχείων που το αποτελούν, να αντλούνται από τη βάση δεδομένων. Ακόμη, το μοντέλο μπορεί να εμπλουτίζεται με νέες πληροφορίες (π.χ. σύμφωνα με τις απαιτήσεις του συστήματος), και να ανανεώνονται αν έχουν αλλάξει. [62]

22

Page 23: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

10.1.3 Γνωστικό και μαθησιακό στυλ

Οι Sadler – Smith και Riding παραθέτουν τον ορισμό του Messick για τα γνωστικά στυλ: «σταθερές ατομικές διαφορές στους προτεινόμενους τρόπους οργάνωσης και επεξεργασίας της πληροφορίας και της εμπειρίας». Συμπληρώνουν, δε τον ορισμό αυτό με την περιγραφή του γνωστικού στυλ από τους Sternberg και Grigorenko ως «μια γέφυρα ανάμεσα σε κάτι που ίσως φαίνεται ως δύο αρκετά διακριτές περιοχές της ψυχολογικής έρευνας: τη σκέψη και την προσωπικότητα» [43].

Άλλοι ορισμοί που έχουν δοθεί είναι:

⇒ Ένα μοναδικό σύνολο ατομικών ικανοτήτων και προτιμήσεων που επηρεάζουν το πώς ένας μαθητής αντιλαμβάνεται, συγκεντρώνει και επεξεργάζεται το εκπαιδευτικό υλικό [23].

⇒ Ως σχετικά σταθερές στρατηγικές, προτιμήσεις και στάσεις που καθορίζουν τους ατομικούς τυπικούς τρόπους αντίληψης, μνήμης και επίλυσης προβλημάτων καθώς και τους επαναλαμβανόμενους τρόπους με τους οποίους ένα άτομο απομνημονεύει και ανακαλεί την πληροφορία [42].

Μαθησιακό στυλ εννοούμε τη μέθοδο που επιτρέπει σε κάθε μαθητή να λαμβάνει, να επεξεργάζεται την πληροφορία και τελικώς να μαθαίνει με τον καλύτερο τρόπο για τον ίδιο. ∆ηλαδή, οι γνωστικοί ή μαθησιακοί τύποι αναφέρονται στη μόνιμη και χαρακτηριστική προδιάθεση αντίληψης, μνήμης, οργάνωσης, επεξεργασίας, σκέψης και επίλυσης προβλημάτων.

Το γνωστικό στυλ σχετίζεται με τον τύπο και τον τρόπο της γνωστικής δραστηριότητας (π.χ. τρόπος σκέψης, αντίληψης, οργάνωσης, ανάλυσης και ανάκλησης των πληροφοριών και εμπειριών ενώ το μαθησιακό έχει μια ευρεία έννοια που περιλαμβάνει το γνωστικό μαζί με το συναισθηματικό και το ψυχολογικό στυλ. [13]

Ο Kolb [31] ορίζει τους τύπους μάθησης σαν «την προτιμητέα μέθοδο αντίληψης και επεξεργασίας της πληροφορίας», ενώ ο Vermunt [50] υποστηρίζει πως πρόκειται για σταθερά πρότυπα μαθησιακών δραστηριοτήτων που συνδέονται συστηματικά με τις πεποιθήσεις και τα κίνητρα των μαθητευόμενων».

Ειδικότερα, ο σχεδιασμός της διδασκαλίας με άξονα τους μαθησιακούς τύπους των σπουδαστών, έχει ως συνέπεια τις βελτιωμένες επιδόσεις και το υψηλό επίπεδο ικανοποίησης των σπουδαστών. Το βασικότερο πλεονέκτημα για τη χρήση των τύπων μάθησης στη διδασκαλία βρίσκεται στην ανάπτυξη της μεταγνωστικής ικανότητας σπουδαστών και καθηγητών, δηλαδή της ικανότητας ατόμου να ελέγχει τις γνωστικές του διαδικασίες (αυτορύθμιση) [10]. Καθώς οι μαθητές και οι διδάσκοντες αντιλαμβάνονται τον δικό τους τύπο μάθησης, ενθαρρύνονται να αναπτύξουν εναλλακτικές μαθησιακές και διδακτικές στρατηγικές μέσα από ένα ευρύ πεδίο επιλογών για μια συγκεκριμένη εργασία [10].

23

Page 24: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Εικόνα 9: Ο μαθησιακός κύκλος του Kolb [31]

Από την άλλη πλευρά, η θεωρία των τύπων μάθησης συχνά εμφανίζει ελλείψεις εγκυρότητας και παιδαγωγικής. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που ελλοχεύει από την εφαρμογή της θεωρίας στην εκπαίδευση φαίνεται να βρίσκεται στην κατηγοριοποίηση των σπουδαστών και στην πεποίθηση ότι οι μαθησιακοί τύποι δεν μπορούν να μεταβληθούν ή ως προς την άποψη της απόλυτης προσαρμογής της διδασκαλίας στους μαθησιακούς τύπους των σπουδαστών [10].

Ενδεικτικές θεωρίες μαθησιακών στυλ με επίδραση και πρακτική αξιοποίηση αποτελούν οι εξής:

1. Η διχοτόμηση του Witkin (field dependence – field independence) ως η πλέον γνωστή και ευρέως χρησιμοποιούμενη γνωστική κατηγοριοποίηση του μαθησιακού στυλ.

Σχετίζονται με την τάση που παρουσιάζουν οι εκπαιδευόμενοι για αναλυτική ή γενική προσέγγιση ενός θέματος. Η θεωρία του Witkin διακρίνει δύο αντίθετους πόλους στο φάσμα του μαθησιακού στυλ, την εξάρτηση και την ανεξαρτησία από το πεδίο. Ο Witkin και οι συνεργάτες του ανέπτυξαν και εφάρμοσαν μια σειρά από τυποποιημένα πειραματικά τεστ που μετρούν κατά τους ίδιους μια ψυχολογική διαφοροποίηση, στη βάση μιας κατασκευής που αποκάλεσαν εξάρτηση από το πεδίο. [5].

Οι τύποι Field Dependent (εξαρτώμενοι από το πεδίο) προσεγγίζουν πιο γενικά ένα θέμα και προτιμούν να μελετούν μέσα από ένα δομημένο εκπαιδευτικό περιβάλλον υιοθετώντας την υπάρχουσα δομή. Χρειάζονται περισσότερο τους στόχους που έχουν οριστεί εξωτερικά και προτιμούν τη συνεργατική μάθηση.

Οι τύποι Field Independent (ανεξάρτητοι από το πεδίο) χαρακτηρίζονται από την αναλυτική προσέγγιση στα θέματα και την έμφυτη ικανότητα να δημιουργούν δομές σε ένα μη δομημένο περιβάλλον. Ακόμη, τείνουν να διαθέτουν εσωτερική παρότρυνση και απολαμβάνουν περισσότερο την ατομική μάθηση.

24

Page 25: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Το εργαλείο που χρησιμοποίησαν είναι το «Group Embedded Figure Test» που έχει τη μορφή ψυχολογικού τεστ αναγνώρισης γεωμετρικών σχημάτων μέσα σε ένα οργανωμένο οπτικό πεδίο [51], [52] [31].

2. Η θεωρία του Kolb που εισήγαγε την έννοια του κύκλου μάθησης.

Η θεωρία του Kolb ορίζει 4 μαθησιακά στυλ που συνδέονται με τα τέσσερα στάδια του μαθησιακού κύκλου. Οι μαθητές περνούν από όλα τα στάδια του κύκλου:

i. Αρχικά μαζεύουν εμπειρία πάνω σε ένα ζήτημα και

ii. βάσει αυτής της εμπειρίας κάνουν ανακλάσεις του ζητήματος

iii. στο τρίτο στάδιο δημιουργούν αφηρημένες έννοιες και προβαίνουν σε γενικεύσεις

iv. στο τέλος δοκιμάζουν στην πράξη τη νέα γνώση ως προς κατά πόσο παρέχει εξηγήσεις για νέες καταστάσεις. [6]

Κάθε άτομο δείχνει προτίμηση για ένα από τα τέσσερα στάδια του κύκλου, το οποίο χρησιμοποιεί σε μεγαλύτερο βαθμό και προσδίδει το ανάλογο μαθησιακό στυλ. Η τυπολογία των μαθησιακών στυλ είναι η εξής: [8].

Σύγκλιση (converger): στην κατηγορία αυτή ανήκουν όσοι επιθυμούν να επιλύσουν ένα πρόβλημα και βασίζονται στο υποθετικό – παραγωγικό συλλογισμό για να εστιάσουν σε συγκεκριμένα προβλήματα.

Απόκλιση (diverger): στην κατηγορία αυτή ταξινομούνται όσοι επιλύουν προβλήματα με το να βλέπουν τις καταστάσεις από πολλές προοπτικές και βασίζονται ιδιαίτερα στην καταιγιστική γέννηση ιδεών.

Αφομοίωση (assimilation): στο στυλ αυτό ανήκουν όσοι επιλύουν προβλήματα με επαγωγικό συλλογισμό και με την ικανότητα τους να δημιουργούν μοντέλα θεωρητικά.

Προσαρμογή (accomodation): η κατηγορία αυτή περιγράφει αυτούς που επιλύουν προβλήματα με την πραγματοποίηση σχεδίων και πειραμάτων, καθώς και την προσαρμογή σε συγκεκριμένες άμεσες καταστάσεις.

Η κατάταξη ατόμων σε κάποιο στάδιο του κύκλου ή σε μαθησιακό στυλ γίνεται απαντώντας στις ερωτήσεις του Learning Style Instrument (LSI) που περιλαμβάνονται στο Self - Scoring Inventory and Interpretation Booklet του Kolb.

3. Η τυπολογία που προτείνεται από το Myers Briggs Type Indicator, το οποίο αποτέλεσε τη βάση για πολλές μεταγενέστερες θεωρίες προσωπικότητας και ταξινομήσεις μαθησιακών στυλ.

Το ΜΒΤΙ είναι όργανο μέτρησης της προσωπικότητας σε μορφή ερωτηματολογίου που βασίζεται στη θεωρία των τύπων προσωπικότητας του C.G. Jung και με κάποιες παραλλαγές, αποτελεί ένα από τα πιο χρησιμοποιούμενα όργανα στο πεδίο της εκπαιδευτικής και οργανωτικής ψυχολογίας.

Ορίζει τέσσερις αντιθετικές κλίμακες προτιμήσεων που δίνουν 8 διαφορετικές προτιμήσεις και 16 τελικούς συνδυασμούς τύπων προσωπικότητας:

25

Page 26: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Εικόνα 10: Η τυπολογία από το MBTI

Τα 4 ζευγάρια αντιθετικών προτιμήσεων είναι:

Εσωστρέφεια – εξωστρέφεια: η ενέργεια και η σχέση με την πραγματικότητα που έχει το άτομο.

Αισθητικότητα – Διαίσθηση: πως αντιλαμβάνεται κανείς τον κόσμο, δηλαδή την πληροφορία και την εμπειρία

Σκέψη – συναίσθημα: η διαδικασία λήψης αποφάσεων, ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι επιχειρηματολογούν, πείθουν, διαμορφώνουν τις απόψεις τους και προβαίνουν σε κρίσεις.

Κρίση – αντίληψη: ο τρόπος διαχείρισης των γεγονότων. [48], [62]

4. Η προσέγγιση των Felder – Silverman, που έχει θεωρηθεί πρακτικά ιδιαίτερα αξιοποιήσιμη στα εξατομικευμένα περιβάλλοντα ηλεκτρονικής μάθησης και γι αυτό προκρίθηκε για τους σκοπούς της παρούσας εργασίας. [13], [14]

Η θεωρία των Felder – Silverman αποτελείται από 4 διαστάσεις εκ των οποίων κάθε μια έχει 2 πόλους. Οι κλίμακες αυτές είναι συνεχείς, δηλαδή κάποιος μπορεί να εγγίζει κάποιον πόλο σε μεγάλο, μέτριο ή ελάχιστο βαθμό και ορίζονται ως εξής:

⇒ Εισροή (input): οπτική (visual)– λεκτική (verbal)

⇒ Αντίληψη (perception): αίσθηση (sensing)– διαίσθηση (intuition)

⇒ Επεξεργασία (processing): ενεργή (active)– ανακλαστική (reflective)

26

Page 27: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

⇒ Κατανόηση (understanding): διαδοχική (sequential)- σφαιρική (global)

Εικόνα 11: Τα μαθησιακά στυλ των Felder-Soloman

Οι διδακτικές απαιτήσεις για κάθε διάσταση της τυπολογίας των Felder – Silverman, για να διευκολυνθεί η πρακτική εφαρμογή της και κυρίως στο περιβάλλον της ηλεκτρονικής μάθησης, περιγράφονται ως εξής:

Οπτική εισροή

Εικόνες

Γραφήματα

∆ιαγράμματα

Πίνακες ροής

Χρονική γραμμή

Βίντεο

Επίδειξη

Χάρτες εννοιών

Έγχρωμες σημειώσεις με φωτεινά σημεία

∆ιαφάνειες πολυμέσων

Λεκτική εισροή

Κείμενο: Γραμμένες λέξεις

Ηχητικές λέξεις: αρχεία ήχου

Οπτικές αναπαραστάσεις προφορικής πληροφορίας (διαφάνειες, μαυροπίνακας, γραπτές σημειώσεις)

Υπερκείμενο

Συνόψεις ή γενικό περίγραμμα του υλικού από την εφαρμογή ή τον εκπαιδευόμενο

Συζήτηση, ομαδική συμμετοχή

∆ιαλέξεις

Αισθητική αντίληψη

Γεγονότα, συμπαγές περιεχόμενο, δεδομένα

Εργασία με τη μορφή άμεσης εμπειρίας

Διαισθητική αντίληψη

Αφηρημένα, βασισμένο σε έννοιες, θεωρητικό περιεχόμενο

Αφαίρεση και μαθητική τυπολογία

27

Page 28: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Πρακτικό υλικό

Πρώτα το παράδειγμα και μετά η θεωρία

Εφαρμογή της θεωρίας σε πρακτικό επίπεδο

Συσχέτιση της πληροφορίας με την πραγματική εργασία

Ανακάλυψη πιθανοτήτων

Καινοτομία

Ερωτήσεις για ερμηνείες ή θεωρίες που συνδέουν τα γεγονότα

Θεωρία πριν το παράδειγμα

Ενεργής επεξεργασία

Ομαδική μελέτη

Συζήτηση

Επεξηγήσεις

∆ιερεύνηση πιθανών ερωτήσεων και απαντήσεων με τους εκπαιδευόμενους ∆ιερεύνηση τρόπων για να αξιοποιηθούν οι διδασκόμενες έννοιες

Καταιγισμός ιδεών Πειραματισμός

Ανακλαστική επεξεργασία

Σιωπηρός συλλογισμός πριν το επόμενο βήμα

Περιοδικές στάσεις για επιθεώρηση των διδαχθέντων

Περιοδικές στάσεις για νοητή αναζήτηση πιθανών ερωτήσεων

Περιοδικές στάσεις για νοητή αναζήτηση πιθανών εφαρμογών

Συγγραφή μικρών συνόψεων

Θέαση και ακοή

Διαδοχική κατανόηση

Βήμα – βήμα λογική παρουσίαση του υλικού

Τυποποιημένη σειρά

Περίγραμμα με λογική σειρά του υλικού

∆ιαφάνειες

Υπερκείμενο

Ήχος, βίντεο ανάλογα με το περιεχόμενο

Παραδοσιακές εκπαιδευτικές προσεγγίσεις

Σφαιρική κατανόηση

Γενική εικόνα πριν την κατάκτηση των λεπτομερειών

Μεγάλα άλματα

Ολιστική προσέγγιση

Πλαισίωση και συσχέτιση του θέματος

Γρήγορη επισκόπηση ολόκληρων κεφαλαίων πριν το επόμενο βήμα

Συσχέτιση θέματος με αυτά που μαθεύτηκαν

Περιοδική έκθεση σε προχωρημένες έννοιες που κανονικά θα έπρεπε να παρουσιαστούν αργότερα

Η σειρά δεν έχει σημασία

Αντικειμενικοί σκοποί του μαθήματος

Υπερκείμενο

Ήχος, βίντεο ανάλογα με το περιεχόμενο

28

Page 29: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Εικόνα 12: Οι κλίμακες των μαθησιακών στυλ των Felder / Silverman

10.1.4 Μηχανισμός προσαρμογής

Το είδος της προσαρμοστικότητας που θα εφαρμόσει ένα εκπαιδευτικό σύστημα και τα χαρακτηριστικά του συστήματος διαφοροποιούνται ανάλογα με τον εκπαιδευόμενο. ∆ιάφορες τεχνολογίες έχουν αναπτυχθεί που υποστηρίζουν την εξατομικευμένη μάθηση και διδασκαλία διαμορφώνοντας το περιεχόμενο της αλληλεπίδρασης εκπαιδευόμενου – συστήματος.

Εδώ καταγράφονται οι τεχνολογίες που έχουν υλοποιηθεί σε διάφορα ΠΕΣ [2]:

Διαδοχή Μαθημάτων (Curriculum Sequencing). Σύμφωνα με αυτή την τεχνολογία, το σύστημα αναλαμβάνει τον εκπαιδευτικό προγραμματισμό των μαθημάτων για κάθε εκπαιδευόμενο, επιλέγοντας τη θεματολογία τους

29

Page 30: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

(planning the content) ή/και το κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό (planning the delivery) λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του (γνωστικό επίπεδο, προτιμήσεις, κ.λπ.) [49] π.χ. η έννοια του γνωστικού στόχου που μπορεί να είναι προκαθορισμένος ή να επιλέγεται από τον εκπαιδευόμενο. Η επιλογή του στόχου συνοδεύεται από την αυτόματη διαμόρφωση μαθημάτων τα οποία σταδιακά οδηγούν στην επίτευξή του με ένα τρόπο που ταιριάζει στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εκπαιδευόμενου.

Τεχνολογίες Υποστήριξης στην Αντιμετώπιση Προβλημάτων (Problem Solving Support Technologies). Σε αυτή την κατηγορία υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις οι οποίες υποστηρίζουν τον εκπαιδευόμενο στην επίλυση ενός εκπαιδευτικού προβλήματος. Σε μία προσέγγιση, το εκπαιδευτικό σύστημα υλοποιεί μια νοήμονα ανάλυση των απαντήσεων του εκπαιδευόμενου στοχεύοντας στην αναγνώριση των πιθανών παρανοήσεών του. Σε μια άλλη προσέγγιση, τον υποστηρίζει κατά τη διάρκεια επίλυσης ενός προβλήματος, ενώ σε μια τρίτη του προτείνει σχετικά παραδείγματα από την πρόσφατη εμπειρία του (ασκήσεις που έλυσε ο ίδιος ή παραδείγματα που του έχουν παρουσιαστεί). Η τεχνολογία αυτή αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στην περιοχή των Νοημόνων Εκπαιδευτικών Συστημάτων, όπου το εκπαιδευτικό υλικό δεν ήταν απαραίτητο να είναι ενσωματωμένο μέσα στο περιβάλλον, διαμορφώνοντας ουσιαστικά ένα περιβάλλον πειραματισμού για ένα συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο.

Προσαρμοστική Παρουσίαση (Adaptive Presentation or Content Sequencing), όπου το περιεχόμενο μιας σελίδας υπερ-μέσων δημιουργείται ή συντίθεται από μονάδες εκπαιδευτικού υλικού σύμφωνα με το επίπεδο γνώσης, τους γνωστικούς στόχους και άλλα χαρακτηριστικά του εκπαιδευόμενου [40][49]. Οι σελίδες ενός μαθήματος δημιουργούνται δυναμικά με αποτέλεσμα, η ίδια σελίδα να παρουσιάζεται με διαφορετικό περιεχόμενο ανάλογα με τον εκπαιδευόμενο. Για παράδειγμα, σε έναν έμπειρο εκπαιδευόμενο, γνώστη του αντικειμένου εμφανίζεται μια λεπτομερής και σε βάθος ανάλυση, σε σχέση με έναν αρχάριο ο οποίος χρειάζεται μια εισαγωγική και αναλυτική παρουσίαση. Υλοποιήσεις αυτής της τεχνολογίας περιλαμβάνουν, την υπο-συνθήκη εμφάνιση ή απόκρυψη περιοχών του κειμένου ανάλογα με το γνωστικό επίπεδο ή τις προτιμήσεις του εκπαιδευόμενου (conditional text, frame-based technique), την επιλεκτική ενσωμάτωση ή μη περιοχών του κειμένου ανάλογα με το επίπεδο, την εμπειρία, κ.λπ. του εκπαιδευόμενου (stretchtext), την επιλεκτική επιλογή εκπαιδευτικού υλικού για την παρουσίαση των εννοιών ενός γνωστικού αντικειμένου με μορφή αυτοτελών παρουσιάσεων ή περιοχών μιας σελίδας (explanation variants) καθώς και συνδυασμούς τους.

Προσαρμοστική Πλοήγηση (Adaptive Navigation or Link-level Adaptation), όπου στόχος είναι η υποστήριξη των εκπαιδευομένων στην πλοήγησή τους μέσα στο πεδίο γνώσης του συστήματος, προσαρμόζοντας κατάλληλα τους εμφανείς συνδέσμους (visible links) [47]. Οι πιο δημοφιλείς τεχνικές που υλοποιούνται σε ΠΕΣ είναι:

(i) Απευθείας Καθοδήγηση (Direct Guidance), όπου ανάλογα με την τεχνολογία της ∆ιαδοχής Μαθημάτων, το σύστημα προτείνει στον εκπαιδευόμενο το βέλτιστο μονοπάτι που θα τον οδηγήσει στην επίτευξη ενός συγκεκριμένου γνωστικού στόχου,

30

Page 31: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

(ii) Προσαρμοστικός Σχολιασμός Συνδέσμων (Adaptive Link Annotation), όπου το σύστημα με ένα γραφικό τρόπο επαυξάνει τους υπάρχοντες συνδέσμους περιεχομένων με πληροφορίες όσον αφορά την τρέχουσα κατάστασή τους σε σχέση με τον εκπαιδευόμενο, π.χ. ποια περιεχόμενα έχει μάθει, ποια μπορεί να δει και ποια δεν είναι έτοιμος να επισκεφθεί και

(iii) Προσαρμοστική Απόκρυψη Συνδέσμων (Adaptive Link Hiding), όπου οι μη προτεινόμενοι σύνδεσμοι είναι μεν εμφανείς αλλά απενεργοποιημένοι και κατά συνέπεια μη επισκέψιμοι.

10.2 Λογισμικό ΠΕΣ

Το λογισμικό ΠΕΣ παρουσιάζει υψηλό βαθμό αλληλεπίδρασης με το χρήστη. Ειδικότερα, παρέχει τη δυνατότητα στο χρήστη:

o Να έχει εύκολη πρόσβαση στο πληροφοριακό υλικό που επιθυμεί

o Να δέχεται άμεσα την ανάδραση και την ανταπόκριση του συστήματος

o Να θέτει ερωτήματα και να παίρνει απάντηση μέσα από διαδικασίες σύγκρισης

o Να συνδέει και να συσχετίζει δεδομένα

o Να μπορεί να πλοηγείται ακολουθώντας τη προσωπική του πορεία για την ανεύρεση των πληροφοριών

o Να προσθέτει μόνος του νέα στοιχεία μεταξύ των υπαρχόντων συνδέσμων

o Να δημιουργεί νέους συνδέσμους

31

Page 32: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ: «Στοιχεία Βάσεων Δεδομένων και MS-Access»

1. Σχεδιαστική προσέγγιση Ο βασικός στόχος της δημιουργίας του προσαρμοστικού συστήματος είναι να διδάξει σε αρχάριους βασικών γνώσεων υπολογιστών μαθητές ή ενήλικες τα κύρια στοιχεία των σχεσιακών βάσεων δεδομένων και η διαχείρισή τους με την MS Access χρησιμοποιώντας τεχνικές εξατομικευμένης μάθησης και να ανταποκρίνεται με δυναμικό τρόπο στις ανάγκες, στις προτιμήσεις και στην πρόοδο του εκπαιδευόμενου που το χρησιμοποιεί. Οι επιμέρους στόχοι του είναι:

1) να υποστηρίξει τον εκπαιδευόμενο στην κατανόηση της θεωρίας και την αξιοποίησή της για τη σχεδίαση και διαχείριση βάσεων δεδομένων.

2) Η δημιουργία διαδραστικού υλικού ώστε να ενισχυθεί η αλληλεπίδραση συστήματος - εκπαιδευόμενου.

Χρησιμοποιώντας τη δυνατότητα της αλληλεπίδρασης ο εκπαιδευόμενος μπορεί να:

o Ακολουθήσει την προσωπική διαδρομή στο εκπαιδευτικό περιεχόμενο

o Αξιοποιήσει τις συμβουλές του συστήματος ως προς την πλοήγηση και τη μελέτη του

o Ενημερωθεί για τα στοιχεία που διατηρεί το σύστημα γι’ αυτόν στο μοντέλο εκπαιδευόμενου και να τα αλλάξει

Εικόνα 13 : ενδεικτική οθόνη του συστήματος

Η εφαρμογή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ατομικό επίπεδο, από κάθε χρήστη προσωπικά είτε σε εργαστήριο πληροφορικής είτε από το σπίτι. Οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να το χρησιμοποιήσουν παράλληλα ή ανεξάρτητα από το σχολικό εγχειρίδιο ή κάποιο άλλο βιβλίο που περιλαμβάνει

32

Page 33: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

«Εισαγωγή στις Βάσεις ∆εδομένων και την Access». Γενικά, δεν απαιτείται άλλο βοήθημα. Προαπαιτούμενες γνώσεις: Ο εκπαιδευόμενος πρέπει να έχει βασικές γνώσεις χειρισμού ΗΥ. Σε ποιους απευθύνεται: Ο μαθητευόμενος μπορεί να είναι οποιοδήποτε πρόσωπο θέλει να εκπαιδευτεί μέσω του συστήματος, όπως:

⇒ μαθητές της Β’ ή Γ’ Λυκείου για το μάθημα επιλογής «Εφαρμογές Υπολογιστών»

⇒ μαθητές ΕΠΑΛ της Β’ τάξης Α’ κύκλου της κατεύθυνσης: Υποστήριξη Συστημάτων Υπολογιστών.

⇒ πρωτοετείς φοιτητές τμημάτων ΤΕΙ και ΑΕΙ για το μάθημα «Εισαγωγή στις Βάσεις ∆εδομένων».

⇒ ενήλικες που επιθυμούν να μυηθούν στις Βάσεις ∆εδομένων. Στόχος του μπορεί να είναι η επιπλέον γνώση ή και η επαγγελματική εξέλιξη.

Κάθε χρήστης για να αναγνωριστεί από το σύστημα πρέπει να δώσει ένα όνομα χρήστη (username) και έναν κωδικό πρόσβασης (password). Τα χαρακτηριστικά του προσαρμοστικού συστήματος είναι:

⇒ Εύκολη προσπέλαση και οι εύχρηστες, απλές και αποτελεσματικές διεπαφές χρηστών

⇒ Εύχρηστο γραφικό περιβάλλον ⇒ Ομαλή λειτουργία ανεξαρτήτως πλατφόρμας ⇒ Επαναχρησιμοποιήσιμο εκπαιδευτικό υλικό ⇒ ∆υνατότητα προσαρμογής του εκπαιδευτικού υλικού στις

εξατομικευμένες μαθησιακές ιδιαιτερότητες και προτιμήσεις. Το μοντέλο εκπαιδευόμενου πρέπει να ενημερώνεται με νέα δεδομένα και ανάλογα να προσαρμόζεται η εφαρμογή

⇒ Σταθερές λειτουργικές περιοχές της οθόνης που παρουσιάζουν ελάχιστες μεταβολές κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας

⇒ Κατάλληλη σχεδίαση της οθόνης με πλήκτρα για την είσοδο και την έξοδο από το πρόγραμμα, για τη μετάβαση του μαθητευόμενου στην επόμενη οθόνη της εκπαιδευτικής διαδικασίας και οθόνες παροχής βοήθειας.

⇒ ∆υνατότητα ελέγχου πρόσβασης παλαιών χρηστών και δυνατότητα εγγραφής νέων

Η στρατηγική διδασκαλίας αναφέρεται τόσο στην επιλογή του

εκπαιδευτικού υλικού όσο και στην εκπαιδευτική τακτική που έχει υιοθετηθεί. Το σύστημα υποστηρίζει κάθε εκπαιδευόμενο με την πληροφορία και την παρουσίαση που αυτός / αυτή χρειάζεται με βάση το μοντέλο εκπαιδευόμενου που περιγράφεται πιο κάτω.

Σε αυτό το ΠΕΣ επιλέχθηκε η κατηγοριοποίηση του μαθησιακού στυλ Felder / Silverman το οποίο διαχωρίζει τις προτιμήσεις των εκπαιδευόμενων σε τέσσερις διαστάσεις που η κάθε μία έχει δύο πόλους:

Διάσταση Πόλοι Εισροή Οπτικός – Λεκτικός Αντίληψη Αίσθηση – ∆ιαίσθηση

33

Page 34: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Επεξεργασία Ενεργή – Ανακλαστική Κατανόηση ∆ιαδοχική - Σφαιρική

Σύμφωνα με τους Carver et al. (1999): «το μοντέλο των Felder / Silverman είναι καταλληλότερο από άλλα αντίστοιχα για μαθήματα που χρησιμοποιούν υπερμέσα». Γενικότερα τα πλεονεκτήματα του μοντέλου είναι:

⇒ Οι διαστάσεις οπτική / λεκτική εισροή και διαδοχική / σφαιρική κατανόηση σχετίζονται άμεσα με τη μορφή και την οργάνωση των υπερμέσων. Συγκεκριμένα στο σύνολο των πηγών των υπερμέσων είναι σαφής και σημαντική η διαφοροποίηση ανάμεσα σε οπτικές και λεκτικές αναπαραστάσεις, ενώ ο τρόπος προσπέλασης του υλικού με τη χρήση υπερσυνδέσμων είναι θεμελιώδης παράγοντας στο σχεδιασμό μιας εφαρμογής υπερμέσων.

⇒ Οι άλλες δύο διαστάσεις, ενεργή / ανακλαστική επεξεργασία και αισθητική / διαισθητική αντίληψη, με τη μία ή την άλλη μορφή συναντώνται σε πολλές θεωρίες μαθησιακών στυλ, οι οποίες όμως παραβλέπουν τις δύο σημαντικές διαστάσεις για τα υπερμέσα που προαναφέρθηκαν. Η θεωρία των Felder / Silverman περιλαμβάνει τα χαρακτηριστικά εκείνα που ενδιαφέρουν πρωτίστως όσον αφορά στη μορφή υπερμέσων, λαμβάνει υπόψη και τις πιο αφηρημένες έννοιες της αντίληψης και της επεξεργασίας της πληροφορίας.

⇒ Οι κλίμακες των μαθησιακών προτιμήσεων που περιλαμβάνονται δεν κατατάσσουν απλώς τον εκπαιδευόμενο σε μια κατηγορία, αλλά δείχνουν σε τι βαθμό ανήκει σε αυτήν και πόσο σημαντική είναι η προσαρμογή στο μαθησιακό στυλ.

⇒ Το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιείται για την εύρεση του μαθησιακού στυλ είναι απλό, απαιτεί μικρή χρονική διάρκεια για τη συμπλήρωση του και είναι πολύ κατανοητό, καθώς μετρά αποκλειστικά το μαθησιακό στυλ και όχι ευρύτερα στοιχεία της προσωπικότητας όπως άλλα αντίστοιχα. [62]

Το εκπαιδευτικό περιεχόμενο στο συγκεκριμένο ΠΕΣ διαφοροποιείται και χρησιμοποιεί μόνο τη διάσταση της εισροής για οπτικούς ή λεκτικούς τύπους εκπαιδευόμενων.

Οι εκπαιδευτικές τακτικές που χρησιμοποιούνται από το σύστημα για την υποστήριξη των εκπαιδευόμενων σε σχέση με το μαθησιακό τους στυλ περιγράφονται στον Πίνακα 1. Ένας από τους στόχους του συστήματος είναι να παρέχει στους εκπαιδευόμενους τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν διαφορετικές εκπαιδευτικές τακτικές με σκοπό την εξυπηρέτηση των δικών τους προσωπικών αναγκών. Οπτικός Λεκτικός Εικόνες Κείμενο: Γραμμένες λέξεις ∆ιαγράμματα διαφάνειες, γραπτές σημειώσεις Γραφήματα Υπερκείμενο Πίνακες ροής Περιλήψεις ή γενικό περίγραμμα

υλικού

34

Page 35: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Έγχρωμες σημειώσεις με φωτεινά σημεία

Γραπτές οδηγίες εξάσκησης

Πίνακας 1. Εκπαιδευτικές τακτικές Το υλικό προσπελαύνεται με υπερσυνδέσμους, υιοθετώντας την τεχνολογία της Προσαρμοστικής Πλοήγησης και παρουσιάζεται με την τεχνολογία της Προσαρμοστικής Παρουσίασης. 2. Αρχιτεκτονική συστήματος

Το σύστημα οργανώνεται σε 3 μονάδες: μοντέλο πεδίου, μοντέλο εκπαιδευόμενου και προσαρμοστική μονάδα. Αυτές οι μονάδες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους με στόχους:

⇒ την προσαρμογή της διδακτέας ύλης με την επιλογή περιεχομένου, ⇒ την προσαρμογή της παρουσίασης του περιεχομένου με την επιλογή

κατάλληλων μέσων (συμβόλων, εικόνων κ.λπ.), ⇒ τη διαφοροποίηση της συλλογής των παραδειγμάτων και των

συνδέσμων ανάλογα με τις προτιμήσεις του εκπαιδευόμενου. Το σύστημα παρακολουθεί την αλληλεπίδραση του εκπαιδευόμενου καθ’

όλη τη διάρκεια του μαθήματος με στόχο την ενημέρωση του μοντέλου εκπαιδευόμενου και ακόμη ο εκπαιδευόμενος μπορεί να τροποποιήσει όπως θέλει το μοντέλο που διατηρεί το σύστημα γι αυτόν. 2.1 Μοντέλο πεδίου

Είναι το σύνολο των γνωστικών εννοιών, αποτελεί αναπαράσταση του συνόλου των εννοιών των βάσεων δεδομένων και της Access. Οι έννοιες είναι πέντε: 1. Εισαγωγή στις Βάσεις ∆εδομένων και την Access 2. Πίνακες 3. Ερωτήματα 4. Φόρμες 5. Εκθέσεις Κάθε έννοια είναι δομημένη σε υποενότητες που αντιπροσωπεύουν στοιχειώδη κομμάτια γνώσης της έννοιας. Η εκπαιδευτική διαδικασία στο προσαρμοστικό σύστημα μπορεί να χαρακτηριστεί:

⇒ Συμπεριφορική: εμπεριέχει άμεση απόκριση, ξεκάθαρες απαντήσεις, μικρά βήματα, προώθηση και επιβεβαίωση.

⇒ Εποικοδομητική: κάθε εκπαιδευόμενος ενθαρρύνεται να δημιουργήσει τις προσωπικές του δομές γνώσης. Εμπλουτίζει τις γνώσεις του με βάση τις προτιμήσεις του.

⇒ Γνωστική: λόγω της εξελικτικής αλληλουχίας του περιεχομένου

Το εκπαιδευτικό υλικό διακρίνεται σε δύο επίπεδα: 1. Κυρίως εκπαιδευτικό υλικό: για να είναι το προσαρμοστικό

σύστημα απλό και λειτουργικό, το εκπαιδευτικό υλικό έχει τη μορφή ιστοσελίδων. Το κείμενο αποτελεί το κύριο δομικό στοιχείο. Το ίδιο εκπαιδευτικό υλικό παρουσιάζεται με δύο τρόπους ώστε να είναι ευκολότερη και καλύτερη η κατανόηση και η επεξεργασία από τους εκπαιδευόμενους. Τα μέσα περιορίζονται ή αυξάνονται ανάλογα με

35

Page 36: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

το μαθησιακό στυλ τους. ∆ηλαδή οι ιστοσελίδες μπορεί να έχουν εικόνες και κείμενο ή μόνο κείμενο.

2. Μεταδεδομένα: κάθε πληροφοριακή πηγή συνοδεύεται από τα κατάλληλα μεταδεδομένα τα οποία μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν και να είναι λειτουργικά. Το μάθημα είναι η κύρια μονάδα και συμπληρώνεται με προτάσεις εξάσκησης, ασκήσεις αξιολόγησης, συνοπτικές περιγραφές περιεχομένων και το Γλωσσάρι.

Συνοπτικά, η ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού ακολουθεί τα παρακάτω βήματα:

⇒ Προσδιορισμός των γνωστικών στόχων που υποστηρίζει το σύστημα.

⇒ Τμηματοποίηση του γνωστικού αντικειμένου σε έννοιες τις οποίες ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να γνωρίζει.

⇒ Ιεράρχηση εννοιών που συνδέονται με το στόχο: προσδιορισμός των εννοιών που ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να γνωρίζει.

⇒ Αξιολόγηση του εκπαιδευόμενου από το σύστημα.

2.2 Μηχανισμός προσαρμογής

Στο προσαρμοστικό εκπαιδευτικό σύστημα «Στοιχεία Βάσεων ∆εδομένων και MS-Access», οι προτιμήσεις του εκπαιδευόμενου λαμβάνονται υπόψη κάτω από το πρίσμα του μαθησιακού στυλ, προκειμένου να επιδρούν στη διαμόρφωση του τύπου του εκπαιδευτικού υλικού που παρέχεται. Η μεθοδολογία που ακολουθείται για την επιλογή του εκπαιδευτικού υλικού είναι :

⇒ Με επιλογή του μαθησιακού του στυλ από τον χρήστη (αν το γνωρίζει) ή

⇒ Με ερωτηματολόγιο κατά την αλληλεπίδραση συστήματος με τους εκπαιδευόμενους.

Χρησιμοποιείται το ερωτηματολόγιο που αναπτύχθηκε από τους Felder

& Salomon και αποτελείται από 44 ερωτήσεις, 11 για κάθε διάσταση. Εδώ χρησιμοποιούνται οι 11 ερωτήσεις που αντιστοιχούν στη διάσταση Εισροή (Λεκτικός / Οπτικός) και ως προς αυτή τη διάσταση γίνεται και η προσαρμογή. Κάθε ερώτηση έχει δύο πιθανές απαντήσεις όπου η πρώτη δείχνει ότι ανήκει στον πρώτο πόλο της διάστασης (οπτικός), ενώ η δεύτερη στον δεύτερο πόλο (λεκτικός).

Κατά τη λειτουργία του συστήματος η προσαρμοστικότητα έχει πολλαπλά επίπεδα:

Οι κύριες έννοιες του γνωστικού στόχου παρουσιάζονται τμηματικά ακολουθώντας την πρόοδο του εκπαιδευόμενου (υιοθετείται η τεχνολογία της ∆ιαδοχής Μαθημάτων). Ο εκπαιδευόμενος δεν μπορεί να προχωρήσει στην επόμενη ενότητα, αν δεν απαντήσει με επιτυχία στο τεστ αξιολόγησης της ενότητας που μελετά.

Ανάλογα με το μαθησιακό στυλ του εκπαιδευόμενου, το σύστημα προτείνει μια πλοήγηση στο εκπαιδευτικό υλικό (υιοθετείται η τεχνολογία της Προσαρμοστικής Πλοήγησης). Σε κάθε επίπεδο επίδοσης το προσωπικό στυλ μάθησης (οπτικό – λεκτικό) του κάθε εκπαιδευόμενου επηρεάζει την παρουσίαση του εκπαιδευτικού υλικού της έννοιας παρέχοντας

36

Page 37: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

περισσότερα γραφικά και εικόνες στον οπτικό τύπο και περισσότερο κείμενο στο λεκτικό.

α

Γραμμή εργαλείων β

Εκπαιδευτικό Υλικό

αΠεριοχή προσαρμογής

Εικόνα 14: Ενδεικτική οθόνη του συστήματος για οπτικούς τύπους. Κουμπιά επιλογής (α), Καθοδηγούμενη πλοήγηση (β). Στο πάνω μέρος βλέπουμε τη Γραμμή Εργαλείων και αριστερά την Περιοχή Προσαρμογής. Το κεντρικό πλαίσιο περιέχει το εκπαιδευτικό υλικό.

Ακόμη υπάρχουν πλήκτρα οδηγιών: Επόμενο και Προηγούμενο σε κάθε οθόνη του συστήματος που οδηγούν στο υλικό που προτείνεται για τη συνέχεια της μελέτης.

Για τους σκοπούς της προσαρμοστικότητας χρησιμοποιούνται σύμβολα ή τονισμένες λέξεις για την ενίσχυση των τεχνικών προσαρμοστικότητας. Τα σύμβολα είναι διαφορετικά για τους λεκτικούς εκπαιδευόμενους και τους οπτικούς. Η αντιστοιχία φαίνεται στο πιο κάτω πίνακα: Σύμβολα οπτικών Φράσεις λεκτικών

Συμβουλή

Δοκιμάστε

Προσοχή

Δείτε ακόμη

Πίνακας 2: Αντιστοιχία συμβόλων

37

Page 38: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Εικόνα 15: Απόσπασμα από τις οθόνες των Στοιχείων Ελέγχου της ενότητας Φόρμες. Στην πρώτη εικόνα φαίνεται η μορφή του υλικού για λεκτικούς τύπους ενώ στη δεύτερη είναι η ίδια υποενότητα για οπτικούς τύπους

Εικόνα 16: Απόσπασμα από τις οθόνες των Στοιχείων Ελέγχου της ενότητας Φόρμες. Στην πρώτη εικόνα φαίνεται η μορφή του υλικού για λεκτικούς τύπους ενώ στη δεύτερη είναι η ίδια υποενότητα για οπτικούς τύπους

Στόχος του συστήματος είναι να τροποποιεί τόσο την παρουσίαση του εκπαιδευτικού υλικού, όσο και τη δυνατότητα πλοήγησης του χρήστη σε αυτό, ανάλογα με τις ανάγκες και τις προτιμήσεις του. 2.3 Μοντέλο εκπαιδευόμενου

Για το μοντέλο του εκπαιδευόμενου χρησιμοποιούνται κάποιες

πληροφορίες που αφορούν τα χαρακτηριστικά και τις γνώσεις του μαθητή που είναι απαραίτητες για την ικανή λειτουργία του προσαρμοστικού συστήματος. Στο συγκεκριμένο σύστημα διακρίνονται τρεις διαφορετικές ομάδες πληροφορίας που διατηρεί το μοντέλο μαθητή:

1. τα Προσωπικά Χαρακτηριστικά: περιλαμβάνουν στατικά δεδομένα όπως:

i. Όνομα χρήστη

38

Page 39: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

ii. Κωδικός Πρόσβασης iii. Όνομα iv. Επώνυμο v. Ειδικότητα

2. τα Γνωσιακά Χαρακτηριστικά: περιλαμβάνει προσαρμόσιμα δεδομένα όπως προτιμήσεις μαθησιακού στυλ. Για τον καθορισμό του μαθησιακού στυλ ο χρήστης μπορεί να το επιλέξει, αν ήδη το γνωρίζει ή να χρησιμοποιήσει ερωτηματολόγιο. Επίσης μπορεί να το αλλάξει.

3. το Επίπεδο Γνώσης για κάθε εκπαιδευτική ενότητα (δηλαδή η αναπαράσταση της γνώσης του μαθητή για κάθε μια από τις παρεχόμενες ενότητες και το οποίο αξιολογείται από τα τεστ αξιολόγησης).

Ο πίνακας που ακολουθεί περιέχει την περιγραφή των χαρακτηριστικών που ανήκουν στις ομάδες που αναφέρθηκαν, τις τιμές που μπορούν να πάρουν και πως οι τιμές αυτές αποκτούνται (από το σύστημα ή από το χρήστη). Είδος Αντικείμενο Τιμή Πως παίρνει τιμή Προσωπικά Όνομα Χρήστη Κείμενο Χρήστης Χαρακτηριστικά Κωδικός

Πρόσβασης Κείμενο

Όνομα Κείμενο Επίθετο Κείμενο Ειδικότητα Μαθητής,

Φοιτητής, ΆΛλο

Γνωστικά Μαθησιακό Στυλ

Οπτικός Χρήστης / Σύστημα

Λεκτικός Εκπαιδευτικός Στόχος

Εκπαιδευτικός Στόχος

Όλες ή ποιες από τις παρακάτω 5 ενότητες

Χρήστης

Επίπεδο Γνώσης Βασικές Έννοιες Άγνωστη Χρήστης / Γνωστή Σύστημα Μελετήθηκε Πίνακες Άγνωστη Χρήστης / Γνωστή Σύστημα Μελετήθηκε Φόρμες Άγνωστη Χρήστης / Γνωστή Σύστημα Μελετήθηκε Ερωτήματα Άγνωστη Χρήστης / Γνωστή Σύστημα Μελετήθηκε Εκθέσεις Άγνωστη Χρήστης / Γνωστή Σύστημα Μελετήθηκε Πίνακας3: Συστατικά Στοιχεία Μοντέλου Εκπαιδευόμενου Οι τιμές Άγνωστη / Γνωστή / Μελετήθηκε αντιστοιχούν:

39

Page 40: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

⇒ Άγνωστη: ∆εν έχει προσπελαστεί ⇒ Γνωστή: Η ενότητα έχει προσπελαστεί και ο χρήστης είτε δεν έχει

απαντήσει στο τεστ αξιολόγησης είτε έχει απαντήσει αλλά χωρίς επιτυχία

⇒ Μελετήθηκε: Η ενότητα έχει προσπελαστεί και ο εκπαιδευόμενος έχει απαντήσει με επιτυχία στο τεστ αξιολόγησης. Μόνο όταν υπάρχει η τιμή αυτή, ο εκπαιδευόμενος μπορεί να προχωρήσει στη μελέτη της επόμενης ενότητας.

Η βασική λειτουργικότητα του συστήματος εστιάζει στη δυναμική δημιουργία μαθημάτων, τα οποία ανταποκρίνονται στο επίπεδο γνώσεων, στις επιλογές και το στυλ μάθησης του εκπαιδευόμενου. Ένας από τους στόχους του συστήματος είναι να δώσει σταδιακά στον εκπαιδευόμενο το κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό, ώστε η επίδοση και οι ικανότητες του να εξελιχθούν από την απομνημόνευση εννοιών και διαδικασιών στην εφαρμογή τους και τελικά στην αξιοποίησή τους σε νέες καταστάσεις. Μορφή της οθόνης του μοντέλου εκπαιδευόμενου Όνομα χρήστη: user12 Μαθησιακό στυλ: λεκτικός Η ενότητα Εισαγωγή στις Βάσεις ∆εδομένων και την Access έχει μελετηθεί στις 12042011 Η ενότητα Πίνακες έχει μελετηθεί στις 12042011 Η ενότητα Ερωτήσεις έχει μελετηθεί στις 12042011 Η ενότητα Φόρμες έχει μελετηθεί στις 13042011 Η ενότητα Εκθέσεις είναι γνωστή στο χρήστη αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί η μελέτη της

Αν θέλετε να αλλάξετε το μαθησιακό σας στυλ, πατήστε εδώ: Αλλαγή μαθησιακού στυλ

Αν θέλεις να μεταβείς σε κάποια άλλη ενότητα, πάτησε πάνω στο όνομα της:

Εισαγωγή στις Βάσεις ∆εδομένων και την MS Access

Πίνακες

Ερωτήματα

Φόρμες

Εκθέσεις

Συστήνεται να τηρήσεις για τη μελέτη σου τη σειρά που παρουσιάζονται οι ενότητες.

40

Page 41: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

3. Περιγραφή της διεπαφής χρήστη Ο μαθησιακός στόχος είναι «Στοιχεία Βάσεων Δεδομένων και MS-Access». Ο στόχος αυτός παρουσιάζεται μέσα από ένα σύνολο εννοιών τις οποίες ο εκπαιδευόμενος καλείται να μελετήσει και να αξιολογηθεί με επιτυχία σε αυτές. Το γνωστικό επίπεδο του κάθε εκπαιδευόμενου στις διαφορετικές έννοιες εκτιμάται μέσα από τη δοκιμασία αξιολόγησης που παρέχεται και καταθέτει στο σύστημα.

Εικόνα 17: Εισαγωγική οθόνη του συστήματος

Η αρχική οθόνη του συστήματος επιτρέπει σε εκπαιδευόμενους που είναι ήδη χρήστες του συστήματος να καταχωρήσουν όνομα χρήστη και κωδικό και να επανασυνδεθούν στο σύστημα. Αν κάποιος εκπαιδευόμενος είναι νέος χρήστης πατώντας πάνω στο σύνδεσμο: Για νέα εγγραφή πατήστε εδώ, καταχωρεί τα στοιχεία του και εγγράφεται στο σύστημα. Ο νέος χρήστης ακολουθεί τα παρακάτω στάδια:

3.1. Είσοδος νέου χρήστη Στην οθόνη που εμφανίζεται ο χρήστης πληκτρολογεί τα προσωπικά του στοιχεία (Επώνυμο, Όνομα, Ιδιότητα) και προτείνει όνομα χρήστη και κωδικό τα οποία και καταγράφονται. Σε περίπτωση που το όνομα χρήστη χρησιμοποιείται από άλλο χρήστη του συστήματος, ενημερώνει τον εκπαιδευόμενο, ο οποίος πρέπει να πληκτρολογήσει άλλο όνομα χρήστη. Ακόμη ο κωδικός πληκτρολογείται δύο φορές για επιβεβαίωση. Μετά την επιτυχή εγγραφή, οδηγείται στην οθόνη υποδοχής.

41

Page 42: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Εικόνα 18: Οθόνη εισαγωγής στοιχείων νέου χρήστη Οθόνη υποδοχής Σε αυτήν την οθόνη ο χρήστης ενημερώνεται για την προσαρμοστικότητα του συστήματος και μπορεί να επιλέξει το μαθησιακό του στυλ απευθείας ή να προχωρήσει στη συμπλήρωση ερωτηματολογίου για να εξιχνιαστεί το μαθησιακό του στυλ από το σύστημα.

Εικόνα 19: Οθόνη υποδοχής

Εικόνα 20: η 3η ερώτηση του ερωτηματολογίου

42

Page 43: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Επιλογή ερωτηματολογίου Όταν ο εκπαιδευόμενος επιλέξει να γίνει η κατάταξή του με ερωτηματολόγιο, εμφανίζονται έντεκα διαδοχικές οθόνες με μια ερώτηση και δύο επιλογές απαντήσεων η κάθε μια. Ο εκπαιδευόμενος επιλέγει την απάντηση που θεωρεί σωστή και πατώντας Επόμενο, μπορεί να προχωρήσει στην επόμενη ερώτηση. Αν χρησιμοποιήσει το πλήκτρο Προηγούμενο, επιστρέφει στις προηγούμενες ερωτήσεις για να διορθώσει τις απαντήσεις που έδωσε. Όταν απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις, πατώντας το πλήκτρο Αποτελέσματα, εμφανίζεται νέα οθόνη που τον ενημερώνει για το μαθησιακό στυλ στο οποίο ανήκει βάσει των απαντήσεων που έδωσε στο ερωτηματολόγιο και μπορεί να ξεκινήσει τη μελέτη του. Το ερωτηματολόγιο είναι το παρακάτω:

1. Όταν σκέφτομαι σχετικά με αυτά που έκανα χθες, συνήθως είναι σε (a) μια εικόνα (b) λέξεις

2. Προτιμώ να πάρω νέες πληροφορίες σε (a) εικόνες, διαγράμματα, γραφήματα ή χάρτες. (b) γραπτές οδηγίες ή λεκτικές πληροφορίες.

3. Βρίσκω πιο εύκολο να μαθαίνω (a) γεγονότα. (b) έννοιες.

4. Σε ένα βιβλίο με πολλές εικόνες και διαγράμματα, συνήθως (a) κοιτάζω τις εικόνες και τα διαγράμματα προσεκτικά. (b) εστιάζω στο γραμμένο κείμενο.

5. Μου αρέσουν οι δάσκαλοι (a) που βάζουν πολλά διαγράμματα στον πίνακα. (b) που δίνουν πολύ χρόνο στην εξήγηση.

6. Καταλαβαίνω καλύτερα (a) ότι βλέπω. (b) ότι ακούω.

7. Όταν μου δίνουν οδηγίες για να φθάσω σε έναν τόπο, προτιμώ (a) ένα χάρτη. (b) γραπτές οδηγίες.

8. Όταν βλέπω ένα διάγραμμα ή σχήμα στην τάξη, συνήθως θυμάμαι (a) την εικόνα. (b) ότι είπε ο δάσκαλος σχετικά.

9. Όταν κάποιος μου δείχνει δεδομένα, προτιμώ (a) διαγράμματα ή γραφήματα. (b) κάνω περίληψη κειμένου των αποτελεσμάτων.

10. Όταν συναντώ ανθρώπους σε πάρτυ, συνήθως θυμάμαι (a) πως φαινόταν. (b) τι λένε για τους εαυτούς τους.

11. Για διασκέδαση, προτιμώ (a) να δω τηλεόραση. (b) να διαβάσω ένα βιβλίο.

43

Page 44: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Εικόνα 21: η 9η ερώτηση του ερωτηματολογίου Αν ο χρήστης δεν συμπληρώσει το ερωτηματολόγιο και επιλέξει το μαθησιακό στυλ του, εμφανίζεται η ίδια οθόνη που τον οδηγεί στη μελέτη του στόχου. 3.2 Είσοδος ήδη εγγεγραμμένου χρήστη Αν ο εκπαιδευόμενος είναι ήδη εγγεγραμμένος στο σύστημα τότε πληκτρολογώντας το όνομα χρήστη και τον κωδικό μεταβαίνει στην ενότητα στην οποία είχε σταματήσει τη μελέτη του στην προηγούμενη είσοδό του στο σύστημα.

Εικόνα 22: Η οθόνη που οδηγεί τον εκπαιδευόμενο στο εκπαιδευτικό υλικό Το εκπαιδευτικό υλικό αποτελείται από τις πέντε ενότητες που έχουν αναφερθεί και πιο πάνω. Κάθε ενότητα αποτελείται από τις υποενότητες της, την πρόταση εξάσκησης και τη δοκιμασία αξιολόγησης. Όλες οι ιστοσελίδες του εκπαιδευτικού υλικού έχουν την ίδια δομή:

1. Γραμμή Εργαλείων 2. Περιοχή Πλοήγησης 3. Εκπαιδευτικό Υλικό

44

Page 45: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Εικόνα 23: Αντιπροσωπευτική οθόνη του συστήματος 3.3 Γραμμή Εργαλείων ∆ίνει στον εκπαιδευόμενο τη δυνατότητα πρόσβασης σε εργαλεία και υπηρεσίες που τον διευκολύνουν κατά τη διάρκεια της μελέτης του και αλληλεπίδρασης με το σύστημα. Περιλαμβάνει εργαλεία χρήσιμα για τη διαχείριση του συστήματος, για τη λειτουργία της προσαρμοστικότητας στις προτιμήσεις του χρήστη και γενικότερα για τη διευκόλυνση της επίτευξης του συγκεκριμένου μαθησιακού στόχου. Αυτά είναι: το Μοντέλο Εκπαιδευόμενου, το Γλωσσάρι, η Βοήθεια με τις Οδηγίες Χρήσης του συστήματος και η Αποσύνδεση από το σύστημα.

Εικόνα 24: Γραμμή εργαλείων 3.4 Περιοχή Πλοήγησης Λειτουργεί σαν διαδραστικός πίνακας περιεχομένων κάθε ενότητας. Ο εκπαιδευόμενος μπορεί να πλοηγηθεί μέσω αυτής της περιοχής για να μελετήσει την ενότητα αν δεν χρησιμοποιήσει τα πλήκτρα «Επόμενο» και «Προηγούμενο» της κάθε σελίδας. Τα περιεχόμενα παρατίθενται με τη σειρά που πρέπει να μελετηθούν. Επίσης στην περιοχή του εκπαιδευτικού υλικού, φαίνονται οι επιμέρους παράγραφοι κάθε υποενότητας όταν πατηθεί το όνομα της υποενότητας.

45

Page 46: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

(α)

(β) Εικόνα 25: Περιοχές προσαρμογής των ενοτήτων Εισαγωγή (α) και Εκθέσεις (β) Το περιεχόμενο της περιοχής πλοήγησης για κάθε ενότητα είναι:

1. Εισαγωγή – Στόχοι ενότητας i. Εισαγωγή στις Βάσεις ∆εδομένων και την Access ii. Εξάσκηση iii. Αξιολογείστε τον εαυτό σας

2. Πίνακες - Στόχοι ενότητας i. Πίνακες ii. Τύποι πεδίων iii. Πρωτεύον κλειδί iv. Συσχετίσεις πινάκων v. ∆ημιουργία πινάκων vi. Εξάσκηση vii. Αξιολογείστε τον εαυτό σας

3. Φόρμες - Στόχοι ενότητας i. Φόρμες ii. Τύποι φόρμας iii. ∆ημιουργία φόρμας iv. Επεξεργασία φόρμας v. Εξάσκηση vi. Αξιολογείστε τον εαυτό σας

4. Ερωτήματα - Στόχοι ενότητας i. Ερωτήματα ii. Τύποι ερωτημάτων iii. ∆ημιουργία ερωτημάτων iv. Εκτέλεση v. Εξάσκηση vi. Αξιολογείστε τον εαυτό σας

5. Εκθέσεις – Στόχοι ενότητας i. Εκθέσεις ii. Πως λειτουργούν iii. Προβολές iv. Τύποι εκθέσεων v. ∆ημιουργία vi. Εξάσκηση vii. Αξιολογείστε τον εαυτό σας

46

Page 47: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

3.5 Περιοχή Περιεχομένου

Εμφανίζεται το εκπαιδευτικό υλικό που ο εκπαιδευόμενος έχει επιλέξει από την περιοχή πλοήγησης.

Η εξατομίκευση επηρεάζει την περιοχή του Περιεχομένου. Ο εκπαιδευόμενος έχει πρόσβαση σε όλη τη δομή της ενότητας που μελετάει, επιλέγοντας το θέμα και το εκπαιδευτικό υλικό της περιοχής πλοήγησης.

Η πρώτη σελίδα της κάθε ενότητας αποτελείται από μια συνοπτική περιγραφή των περιεχομένων όπως στόχοι και προσδοκώμενα αποτελέσματα.

Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του χρήστη όπως ανιχνεύονται από το μοντέλο εκπαιδευόμενου, το σύστημα διακρίνει το εκπαιδευτικό υλικό το οποίο είναι «έτοιμοι» να μελετήσουν. Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό υλικό των σημαντικών εννοιών συνοδεύεται από έγχρωμες εικόνες και σύμβολα για τον οπτικό τύπο και κυρίως κείμενο για το λεκτικό.

Όταν ο εκπαιδευόμενος μπαίνει στο σύστημα, παράγεται το μάθημα. Τα περιεχόμενα των μαθημάτων εμφανίζονται στην περιοχή πλοήγησης, ως υπερσύνδεσμοι και με την επιλογή του χρήστη, εμφανίζεται στην περιοχή του περιεχομένου, ως σελίδες εκπαιδευτικού υλικού με μορφή σύμφωνη με το στυλ μάθησης του εκπαιδευόμενου.

Όταν ο εκπαιδευόμενος ξεκινάει τη μελέτη του, η πρώτη ενότητα είναι: Εισαγωγή στις Βάσεις ∆εδομένων και την Access. Αφού μελετήσει το εκπαιδευτικό υλικό της και απαντήσει με επιτυχία στο τεστ αξιολόγησης, μπορεί να προχωρήσει στην επόμενη ενότητα που είναι οι Πίνακες και ακολουθούν μετά στα Ερωτήματα, Φόρμες και Εκθέσεις.

Εικόνα 26: Εισαγωγική οθόνη της πρώτης ενότητας Στην περιοχή πλοήγησης κάθε ενότητας, εκτός από τις υποενότητες της υπάρχουν επιπλέον οι επιλογές:

⇒ Εξάσκηση και ⇒ Αξιολογείστε τον εαυτό σας.

3.6 Εξάσκηση Στην επιλογή της Εξάσκησης κάθε ενότητας, προτείνονται κάποιες ασκήσεις πάνω σε βάσεις δεδομένων που δίνονται και ο εκπαιδευόμενος μπορεί να

47

Page 48: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

τις εκπονήσει μέσα στο περιβάλλον της MS-Access του υπολογιστή του. Του δίνονται οδηγίες και προτάσεις για το πώς μπορεί να εξασκηθεί.

Εικόνα 27: Οθόνη εξάσκησης της ενότητας Εκθέσεις 3.7 Αξιολογείστε τον εαυτό σας Οι ασκήσεις αξιολόγησης των πέντε ενοτήτων (Εισαγωγή, Πίνακες, Φόρμες, Ερωτήματα, Εκθέσεις) εμφανίζονται επιλέγοντας τον υπερσύνδεσμο που υπάρχει στην περιοχή πλοήγησης «Αξιολόγείστε τον εαυτό σας» και έχουν τη μορφή ερωτήσεων πολλαπλών επιλογών. Οι ερωτήσεις έχουν άμεση σχέση με αυτά που αναφέρονται στο εκπαιδευτικό υλικό και αν ο εκπαιδευόμενος δεν γνωρίζει την απάντηση μπορεί να ανατρέξει στο υλικό για να απαντήσει. Σε κάθε ερώτηση ο εκπαιδευόμενος επιλέγει την απάντηση που θεωρεί σωστή και με το πλήκτρο Επόμενο μπορεί να προχωρήσει στην επόμενη ερώτηση ή να πατήσει το πλήκτρο Προηγούμενο και να επιστρέψει στις προηγούμενες ερωτήσεις. Στην τελευταία ερώτηση υπάρχει το πλήκτρο Αποτελέσματα και αν πατηθεί εμφανίζονται:

οι απαντήσεις που έδωσε σε κάθε μια από τις ερωτήσεις, ο χαρακτηρισμός Σωστό ή Λάθος και αν είναι Λάθος, εμφανίζεται η σωστή απάντηση.

Εικόνα 28: η 4η ερώτηση του τεστ αξιολόγησης της ενότητας «Πίνακες»

48

Page 49: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Αν ο εκπαιδευόμενος έχει απαντήσει σε περισσότερες από τις μισές ερωτήσεις σωστά, το σύστημα του επιτρέπει να προχωρήσει στην επόμενη ενότητα. ∆ιαφορετικά πρέπει να επαναλάβει τη μελέτη και το τεστ γι αυτήν την ενότητα. Μορφή του περιεχομένου της οθόνης, όπως παράγεται με τα Αποτελέσματα του τεστ Αξιολόγησης: Στην πρώτη ερώτηση απάντησες: 3. Ένα ερώτημα ανακτά δεδομένα που ικανοποιούν τις συνθήκες που τίθενται. _____________Η απάντηση είναι σωστή. Τα ερώτήματα απαντούν σε ερωτήσεις συλλέγοντας δεδομένα από τη βάση ή εκτελώντας υπολογισμούς με τα δεδομένα για να παράσχουν περαιτέρω πληροφορίες. Στη δέυτερη ερώτηση απάντησες: 2. Όσους πίνακες και ερωτήματα χρειαζόμαστε για την ανάκτηση δεδομένων. _____________ Η απάντηση είναι σωστή. Τα δεδομένα που εμφανίζει ένα ερώτημα μπορεί να είναι από πολλούς πίνακες ή ερωτήματα. Στην τρίτη ερώτηση απάντησες: 3. Να έχει πατηθεί το κουμπί Εκτέλεση στη γραμμή εργαλείων. _____________Η απάντηση είναι λάθος. Η σωστή απάντηση είναι: να επιλεγεί το τετράγωνο σχήμα στο πλέγμα της σχεδίασης. Αυτό το κουμπί το πατάμε όταν θέλουμε να εκτελέσουμε το ερώτημα. Πρέπει να επιλεγεί το πλαίσιο Εμφάνιση στη γραμμή Εμφάνιση του πλέγματος του ερωτήματος. Στην τετάρτη ερώτηση απάντησες: 2. ProductName. _____________Η απάντηση είναι σωστή. Στη γραμμή του πλέγματος, στη στήλη ProductName, έχει επιλεγεί: Αύξουσα. Στην πέμπτη ερώτηση απάντησες: 3. Τις εγγραφές του πίνακα Suppliers για τα πεδία: SupplierID, CompanyName, ContactName, City που έχουν την τιμή Paris στο πεδίο City. _____________Η απάντηση είναι σωστή. Έχει γίνει επιλογή πεδίων από τον πίνακα και επίσης υπάρχει και κριτήριο που εμφανίζει μόνο τις εγγραφές που η τιμή στο πεδίο City είναι Paris. Στην έκτη ερώτηση απάντησες: 3. Τις εγγραφές του πίνακα Suppliers για τα πεδία: SupplierID, CompanyName, City που έχουν την τιμή Paris στο πεδίο City. _____________Η απάντηση είναι σωστή. Το πεδίο ContactName δεν θα εμφανιστεί γιατί δεν είναι επιλεγμένο το πλαίσιο Εμφάνιση στο πλέγμα και ακόμη θα εμφανιστούν οι εγγραφές που στο πεδίο City έχουν την τιμή Paris. Στην έβδομη ερώτηση απάντησες:

49

Page 50: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

2. Ερώτημα ενέργειας _____________Η απάντηση είναι σωστή. Με τις ερωτήσεις ενέργειας μπορούμε να δημιουργήσουμε νέο πίνακα ή να αλλάξουμε κάποιον υπάρχοντα με προσθήκη, διαγραφή ή ενημέρωση δεδομένων. Συγχαρητήρια user5 απάντησες σε 6 από 7 ερωτήσεις Επιτυχία!

Πάτησε εδώ για να ξεκινήσεις την επόμενη ενότητα "Φόρμες"

50

Page 51: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

3o ΚΕΦΑΛΑΙΟ Πιλοτική αξιολόγηση από μικρή ομάδα εκπαιδευτικών

Σε αυτήν την εργασία, μελετάται ο τρόπος με τον οποίο ένα εκπαιδευτικό σύστημα μπορεί να συμβάλει με τον καλύτερο τρόπο στην υποστήριξη του εκπαιδευόμενου στη διάρκεια της μελέτης του. Ο σχεδιασμός εκπαιδευτικών συστημάτων που μπορούν να συμβάλλουν και να ενισχύσουν το μαθησιακό αποτέλεσμα αφορά κυρίως την εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και απαιτεί συνεργασία επιστημόνων από το χώρο της ∆ιδακτικής, της Γνωσιακής Επιστήμης και της Πληροφορικής.

Η παρούσα εργασία αποτελείται από δύο μέρη:

⇒ Στο πρώτο μέρος έγινε μια προσπάθεια ανασκόπησης στη βιβλιογραφία και παρουσίασης των προσαρμοστικών συστημάτων, των υπηρεσιών, του τρόπου λειτουργίας τους και των δομικών στοιχείων τους.

⇒ Στο δεύτερο μέρος παρουσιάστηκε το Προσαρμοστικό Εκπαιδευτικό Σύστημα «Στοιχεία Βάσεων ∆εδομένων και MS-Access». Το σύστημα αναπτύχθηκε σε γλώσσα PHP και λειτουργεί σε περιβάλλον φυλλομετρητή (http://users.sch.gr/abele/pes). Το ΠΕΣ παρέχει μαθήματα εισαγωγής στις Βάσεις ∆εδομένων και εισάγει τον εκπαιδευόμενο στο περιβάλλον της MS-Access και απευθύνεται σε αρχάριους εκπαιδευόμενους. Σκοπός του είναι ο εκπαιδευόμενος να μπορεί να δημιουργήσει και να διαχειριστεί μια σχεσιακή βάση δεδομένων, αφού παρουσιάζει τα βασικά στοιχεία τους. Η προσαρμογή είναι ως προς τον οπτικό ή λεκτικό εκπαιδευόμενο.

Για να αποκτηθεί μιά πρώτη εικόνα για τη λειτουργικότητα, αποδοτικότητα και εν τέλει χρησιμότητα του προσαρμοστικού ηλεκτρονικού περιβάλλοντος μάθησης που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της παρούσας εργασίας, οργανώθηκε μικρής κλίμακας πιλοτική αξιολόγηση του λογισμικού από ομάδα εκπαιδευτικών που λειτούργησαν ως εκπαιδευόμενοι, διδάχθηκαν ηλεκτρονικά μέσα από το προσαρμοστικό περιβάλλον το αντικείμενο της MS Access και στη συνέχεια αξιολόγησαν με τη μέθοδο του ερωτηματολογίου την ποιότητα και αποτελεσματικότητά του.

Σκοπός της έρευνας Να ερευνήσει την άποψη εκπαιδευόμενων που χρησιμοποίησαν το

προσαρμοστικό σύστημα για να μελετήσουν το αντικείμενο «Στοιχεία Βάσεων ∆εδομένων και Access», ως προς την λειτουργικότητα, αποδοτικότητα και μαθησιακή αποτελεσματικότητά του. Ειδικοί στόχοι

Θετικά και αρνητικά στοιχεία του συστήματος εκμάθησης Προτάσεις βελτίωσης Στοιχεία ως προς τη χρηστικότητα του περιβάλλοντος Στοιχεία ως προς τη δομή και εμφάνιση της διδακτέας ύλης Μαθησιακά αποτελέσματα ως προς το διδακτικό στόχο

Η ομάδα της πιλοτικής αξιολόγησης είναι δεκαμελής. Συμμετέχουν

οκτώ (8) καθηγητές ∆ευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης διαφόρων ειδικοτήτων (εκτός Πληροφορικής), μια (1) φυσικός – ερευνήτρια και ένας (1)

51

Page 52: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

πολιτικός μηχανικός. Όλοι έχουν τουλάχιστον στοιχειώδεις γνώσεις στις ΤΠΕ ενώ επιπλέον οι τέσσερις από αυτούς γνωρίζουν τη χρήση της MS Access σε επίπεδο αρχαρίου χρήστη. Μεθοδολογία

Κάθε ένας από τους δέκα αξιολογητές μελέτησε την ύλη που παρέχεται μέσω του συστήματος για όσο χρόνο ατομικά χρειάστηκε. Στη συνέχεια απάντησε στο Ερωτηματολόγιο Αξιολόγησης χωρίς παρέμβαση της γράφουσας. ∆ύο (2) από τους (10) αξιολογητές δήλωσαν ότι δεν ολοκλήρωσαν τη μελέτη όλων των ενοτήτων, αλλά σταμάτησαν σε ενδιάμεσο στάδιο, οπότε και συμπλήρωσαν το Ερωτηματολόγιο. Παρουσίαση του ερωτηματολογίου και των αποτελεσμάτων Το ερωτηματολόγιο αποτελείται από πέντε μέρη: Α. Στοιχεία εκπαιδευόμενου Ηλικία Από 35 έως 58. Μέσος όρος: 48 Γνώσεις σε ΤΠΕ 90% έχει γνώσεις 10% δεν έχει Γνώσεις Βάσεων Δεδομένων και Access 40% έχει γνώσεις 60% δε έχει Χαρακτηρισμός μαθησιακού στυλ 70% με

ερωτηματολόγιο 30% επέλεξαν οι ίδιοι

Μαθησιακό στυλ Οπτικός 60% Λεκτικός 40%

Β. Στοιχεία σχεδιασμού 1. Πόσο χρόνο σας πήρε η μελέτη του θέματος συνολικά

Λιγότερο από έξι ώρες

Μεταξύ έξι και 12 ωρών

Περισσότερο από 12 ώρες

2. Κατά πόσο διευκόλυναν οι σύνδεσμοι:

- Βοήθειας

Καθόλου Λίγο Πολύ

- Γλωσσάρι

Καθόλου Λίγο Πολύ

- του μενού επιλογής

Καθόλου Λίγο Πολύ

- Μετάβασης στις επόμενες και προηγούμενες ενότητες

Καθόλου Λίγο Πολύ

3. Ανατρέξατε στο μοντέλο εκπαιδευόμενου

52

Page 53: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Για να δείτε τις πληροφορίες που παρέχονται

για να αλλάξατε τον τύπο εκπαιδευόμενου

για να επιλέξετε άλλη ενότητα από τη σειρά μελέτης που προτείνεται από το

σύστημα

4. Η παρουσίαση της πληροφορίας αιχμαλωτίζει την προσοχή του

εκπαιδευόμενου

Σε μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

5. Οι γραμματοσειρές (μέγεθος και στυλ) και τα χρώματα του κειμένου

και των σχημάτων σας διευκόλυναν ως προς την αναγνωσιμότητα

Σε μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

6. Σας διευκόλυνε το ότι κάθε ενότητα παρουσιάζεται με το ίδιο

σχεδιαστικό στυλ

Σε μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

Οι απαντήσεις στο μέρος αυτό κατανέμονται ως εξής: Αρ. Ερώτησης Επιλογές – Απαντήσεις

1 < 6 ώρες 6 ώρες<χ<12 ώρες

>12 ώρες

50% 40% 10% 2 Μεγάλο Βαθμό Μέτριο Βαθμό Καθόλου

Βοήθεια 80% 20% 0% Γλωσσάρι 20% 50% 30% Σύνδεσμοι περιοχής προσαρμογής

40% 60% 0%

Επόμενο – Προηγούμενο

60% 40% 0%

3

Για να δουν

Αλλαγή μαθησιακού

στυλ

Αλλαγή ενότητας

53

Page 54: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

90% 30% 30%

4 90% 10% 0% 5 90% 10% 0% 6 100% 0% 0%

Γ. Παιδαγωγικές παράμετροι 7. Σε ποιο βαθμό θεωρείτε ότι κατανοήσατε τις έννοιες που μελετήσατε

Σε μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

8. Θεωρείτε ότι η παρουσίαση της πληροφορίας είναι ισορροπημένη (Ορθή

χρήση της γραμματικής και του συντακτικού – πλήρης πληροφορία και όχι

αποσπασματική – Λογική διαδοχή και οργάνωση της ύλης)

Σε μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

9. Θεωρείτε ότι παρέχονται ποικιλίες δραστηριοτήτων από το σύστημα

Σε μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

10. Καλύπτεται το παρουσιαζόμενο θέμα για το σκοπό που θέλετε να το

χρησιμοποιήσετε

Σε μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

Οι απαντήσεις στο μέρος αυτό κατανέμονται ως εξής:

Αρ. Ερώτησης Επιλογές – Απαντήσεις Μεγάλο Βαθμό Μέτριο Βαθμό Καθόλου

7 20% 60% 20% 8 80% 20% 0% 9 70% 20% 10%

10 70% 30% 0% Δ. Παρουσίαση και οργάνωση της ύλης

54

Page 55: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

11. Χρησιμοποιήσατε άλλα βοηθητικά μέσα κατά τη μελέτη σας

Σε πολύ μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

12. Σας βοήθησε στην κατανόηση η ενότητα της εξάσκησης

Σε πολύ μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

13. Σας βοήθησε στην κατανόηση η ενότητα της αυτοαξιολόγησης

Σε πολύ μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

14. Ανταποκρίνεται η αυτοαξιολόγηση στο γνωστικό επίπεδο που

αποκτήσατε από τη μελέτη του συστήματος

Σε πολύ μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

Οι απαντήσεις στο μέρος αυτό κατανέμονται ως εξής: Αρ. Ερώτησης Επιλογές – Απαντήσεις

Μεγάλο Βαθμό Μέτριο Βαθμό Καθόλου 11 0% 20% 80% 12 50% 50% 0% 13 30% 70% 0% 14 40% 60% 0%

Ε. Συμπληρωματικά στοιχεία

Θα θέλατε το σύστημα να παρέχει:

∆υνατότητα σχολίων από τους εκπαιδευόμενους

Χάρτη περιεχομένων

∆υνατότητα αλλαγής των βασικών ρυθμίσεων

55

Page 56: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

∆υνατότητα ρύθμισης του βαθμού δυσκολίας

∆υνατότητα συνεργατικής μάθησης

Άλλο (περιγράψτε): ___________________________________

Οι απαντήσεις στο μέρος αυτό κατανέμονται ως εξής: • Το 50% των αξιολογητών απάντησε ότι θα ήθελαν οι εκπαιδευόμενοι να έχουν τη δυνατότητα σχολίων

• Το 40% θα ήθελε Χάρτη Περιεχομένων. • Κανείς δεν ήθελε να έχει δυνατότητα αλλαγής των βασικών ρυθμίσεων. • Μόνο ένας (10%) επιθυμεί να έχει τη δυνατότητα ρύθμισης του βαθμού

δυσκολίας. • Το 70% των αξιολογητών επιθυμεί να έχει τη δυνατότητα της

συνεργατικής μάθησης. • Μόνο ένας αξιολογητής επιθυμεί να είχε περισσότερες ασκήσεις στη

διάθεσή του.

Επίλογος

H διδασκαλία του λογισμικού διαχείρισης βάσεων δεδομένων «MS Access» θεωρείται το δυσκολότερο τμήμα του «πακέτου» λογισμικού εφαρμογών γραφείου Microsoft Office. Πράγματι, η δυσκολία υφίσταται διότι η διδασκαλία απαιτεί από το μαθητή αφενός οργανωμένη σκέψη, αναλυτική προσέγγιση του προβλήματος και ικανότητα δόμησης της λύσης (βάσης δεδομένων) αλλά και κατανόηση εννοιών βασικών εννοιών και αρχών στο επιστημονικό πεδίο των βάσεων δεδομένων, όπως πεδία, εγγραφές, κλειδιά και συσχετίσεις πινάκων.

Ο εκπαιδευόμενος που θέλει να ασχοληθεί με την MS Access πρέπει να μελετήσει αρκετά τις έννοιες και να εξασκηθεί με ήδη σχεδιασμένες βάσεις δεδομένων για να μπορέσει να αφομοιώσει τις έννοιες.

Από την πιλοτική αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε σε μικρό δείγμα αξιολογητών (Κεφάλαιο 4) φαίνεται ότι όσοι εκπαιδευόμενοι – αξιολογητές διέθεσαν χρόνο, είχαν διάθεση μάθησης και – ακόμη περισσότερο – όσοι είχαν κάποιες γνώσεις πάνω σε θέματα βάσεων δεδομένων ή στην ίδια την MS Access ειδικότερα, μπόρεσαν να ολοκληρώσουν τη μελέτη τους επιτυχώς.

Συνοψίζοντας τις απαντήσεις των αξιολογητών, μπορεί να υποστηριχθεί γενικά ότι

• Θετικά έκριναν την παρουσίαση και την οργάνωση της ύλης καθώς και το σχεδιασμό του περιβάλλοντος.

• Μάλλον αρνητικά έκριναν την ενότητα της αξιολόγησης των μαθησιακών αποτελεσμάτων.

Ως προς την προσαρμοστικότητα, στην ομάδα των αξιολογητών συμμετείχαν έξι οπτικοί τύποι και τέσσερις λεκτικοί. Τρείς εκπαιδευόμενοι – αξιολογητές χρησιμοποίησαν τη δυνατότητα αλλαγής μαθησιακού στυλ. Και οι τρεις είχαν πρότερες γνώσεις σε βάσεις δεδομένων και ειδικότερα σε MS

56

Page 57: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Access και επέλεξαν να συμπληρώσουν το ερωτηματολόγιο για το χαρακτηρισμό του μαθησιακού τους στυλ το οποίο αρχικά ήταν οπτικός.

Λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία από την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού αυτού μαθησιακού περιβάλλοντος καθώς και τα συμπεράσματα από την πιλοτική αξιολόγηση, μελλοντικοί άξονες επέκτασης της εργασίας αυτής είναι:

η επέκταση της διδασκόμενης ύλης, με υλοποίηση μαθημάτων σε προχωρημένα θέματα των Βάσεων ∆εδομένων και της MS Access,

η επέκταση της προσαρμοστικότητας όχι μόνο ως προς το μαθησιακό στυλ αλλά και ως προς το επίπεδο υπάρχουσας γνώσης του εκπαιδευόμενου πάνω στο αντικείμενο, (π.χ. αρχάριος, μέσος, προχωρημένος είτε άλλη ειδικότερη κατηγοριοποίηση ανά κεφάλαιο),

η βελτίωση του ηλεκτρονικού περιβάλλοντος με προσθήκη Χάρτη Περιεχομένων,

η βελτίωση του ηλεκτρονικού περιβάλλοντος με προσθήκη δυνατότητας επικοινωνίας των εκπαιδευόμενων (μέσα από το ίδιο το περιβάλλον, π.χ. e-mail, forum, chat) ώστε να ενισχυθεί η συνεργατική μάθηση.

Η προσέγγιση της εργασίας αυτής στο θέμα «προσαρμοστικότητα» είναι πρώτου επιπέδου. Η διαδικασία απόφασης για το προφίλ είναι φανερή και όχι διαφανής (μη αντιληπτή) από το χρήστη. Από τη στιγμή που ο χρήστης καταταχτεί σε ένα προφίλ, το σύστημα σταματάει την προσαρμογή μέχρι τη στιγμή που ο χρήστης ζητήσει την αλλαγή του μαθησιακού στυλ. Αυτή η διαδικασία προσφέρει μια πρώτου επιπέδου προσαρμοστικότητα του συστήματος στο προφίλ του χρήστη και έχει το πλεονέκτημα ότι τεχνικά αποτελεί ευκολότερη λύση και τεχνικά και ως προς τη μελέτη των προσαρμοστικών συστημάτων, αλλά δεν είναι πλήρης προσαρμοστικότητα.

Σαν δευτέρου επιπέδου προσαρμοστικότητα ή διαρκής, η εφαρμογή αναπροσαρμόζει διαρκώς το προφίλ του χρήστη, χωρίς αυτός να το αντιλαμβάνεται, καταγράφοντας τις κινήσεις του εκπαιδευόμενου στο σύστημα καθώς αυτός μελετά το μάθημά του μέσα στο μαθησιακό ηλεκτρονικό περιβάλλον της εφαρμογής. Η ανάπτυξη εφαρμογής με τέτοιου επιπέδου προσαρμοστικότητα υπερβαίνει το πλαίσιο της παρούσας διπλωματικής εργασίας, αλλά αποτελεί σημαντική πρόταση για βελτίωση και επέκταση στο μέλλον.

57

Page 58: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

4Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Συμπεράσματα

Τα Προσαρμοστικά Εκπαιδευτικά Συστήματα είναι μια σχετικά νέα ερευνητική περιοχή και αρκετά υποσχόμενη. Σε αυτήν την εργασία, μελετάται ο τρόπος με τον οποίο ένα εκπαιδευτικό σύστημα μπορεί να συμβάλει με τον καλύτερο τρόπο στην υποστήριξη του εκπαιδευόμενου στη διάρκεια της μελέτης του. Ο σχεδιασμός εκπαιδευτικών συστημάτων που μπορούν να συμβάλλουν και να ενισχύσουν το μαθησιακό αποτέλεσμα αφορά κυρίως την εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και απαιτεί συνεργασία επιστημόνων από το χώρο της ∆ιδακτικής, της Γνωσιακής Επιστήμης και της Πληροφορικής.

Η παρούσα εργασία αποτελείται από δύο μέρη:

⇒ Στο πρώτο μέρος έγινε μια προσπάθεια ανασκόπησης στη βιβλιογραφία και παρουσίασης των προσαρμοστικών συστημάτων, των υπηρεσιών, του τρόπου λειτουργίας τους και των δομικών στοιχείων τους.

⇒ Στο δεύτερο μέρος παρουσιάστηκε το Προσαρμοστικό Εκπαιδευτικό Σύστημα «Στοιχεία Βάσεων ∆εδομένων και MS-Access». Το σύστημα αναπτύχθηκε σε γλώσσα PHP και λειτουργεί σε περιβάλλον φυλλομετρητή (http://users.sch.gr/abele/pes). Το ΠΕΣ παρέχει μαθήματα εισαγωγής στις Βάσεις ∆εδομένων και εισάγει τον εκπαιδευόμενο στο περιβάλλον της MS-Access και απευθύνεται σε αρχάριους εκπαιδευόμενους. Σκοπός του είναι ο εκπαιδευόμενος να μπορεί να δημιουργήσει και να διαχειριστεί μια σχεσιακή βάση δεδομένων, αφού παρουσιάζει τα βασικά στοιχεία τους. Η προσαρμογή είναι ως προς τον οπτικό ή λεκτικό εκπαιδευόμενο.

Η παρακάτω έρευνα έγινε για την αξιολόγηση του ΠΕΣ.

Σκοπός της έρευνας Να ερευνήσει την άποψη εκπαιδευόμενων που χρησιμοποίησαν στο

προσαρμοστικό σύστημα για να μελετήσουν: Στοιχεία Βάσεων ∆εδομένων και Access. Ειδικοί στόχοι

Θετικά και αρνητικά στοιχεία του συστήματος εκμάθησης Προτάσεις βελτίωσης Στοιχεία ως προς τη χρηστικότητα Στοιχεία ως προς την εμφάνιση της διδακτέας ύλης Αποτελέσματα ως προς το διδακτικό στόχο

Οι αξιολογητές είναι οκτώ καθηγητές ∆ευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

διαφόρων ειδικοτήτων (εκτός Πληροφορικής), μια φυσικός – ερευνήτρια

58

Page 59: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

και ένας πολιτικός μηχανικός όλοι με τουλάχιστον στοιχειώδεις γνώσεις στις ΤΠΕ και τέσσερις από αυτούς γνωρίζουν Access σε επίπεδο αρχαρίου. Μεθοδολογία

Κάθε ένας από τους δέκα αξιολογητές μελέτησαν την ύλη που παρέχεται από το σύστημα για όσο χρειάστηκε και απάντησαν στις ερωτήσεις αξιολόγησης χωρίς παρέμβαση δική μου. ∆ύο από αυτούς δεν ολοκλήρωσαν τη μελέτη όλων των ενοτήτων.

Στη συνέχεια απάντησαν σε ερωτηματολόγιο. Ανάλυση του ερωτηματολογίου Το ερωτηματολόγιο αποτελείται από πέντε μέρη: Α. Στοιχεία εκπαιδευόμενου Ηλικία Από 35 έως 58. Μέσος όρος: 48 Γνώσεις σε ΤΠΕ 90% έχει γνώσεις 10% δεν έχει Γνώσεις Βάσεων Δεδομένων και Access 40% έχει γνώσεις 60% δε έχει Χαρακτηρισμός μαθησιακού στυλ 70% με

ερωτηματολόγιο 30% επέλεξαν οι ίδιοι

Μαθησιακό στυλ Οπτικός 60% Λεκτικός 40%

Β. Στοιχεία σχεδιασμού 15. Πόσο χρόνο σας πήρε η μελέτη του θέματος συνολικά

Λιγότερο από έξι ώρες

Μεταξύ έξι και 12 ωρών

Περισσότερο από 12 ώρες

16. Κατά πόσο διευκόλυναν οι σύνδεσμοι:

- Βοήθειας

Καθόλου Λίγο Πολύ

- Γλωσσάρι

Καθόλου Λίγο Πολύ

- του μενού επιλογής

Καθόλου Λίγο Πολύ

- Μετάβασης στις επόμενες και προηγούμενες ενότητες

Καθόλου Λίγο Πολύ

17. Ανατρέξατε στο μοντέλο εκπαιδευόμενου

Για να δείτε τις πληροφορίες που παρέχονται

59

Page 60: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

για να αλλάξατε τον τύπο εκπαιδευόμενου

για να επιλέξετε άλλη ενότητα από τη σειρά μελέτης που προτείνεται από το

σύστημα

18. Η παρουσίαση της πληροφορίας αιχμαλωτίζει την προσοχή του

εκπαιδευόμενου

Σε μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

19. Οι γραμματοσειρές (μέγεθος και στυλ) και τα χρώματα του κειμένου

και των σχημάτων σας διευκόλυναν ως προς την αναγνωσιμότητα

Σε μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

20. Σας διευκόλυνε το ότι κάθε ενότητα παρουσιάζεται με το ίδιο

σχεδιαστικό στυλ

Σε μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

Οι απαντήσεις κατανέμονται ως εξής:

< 6 ώρες 6 ώρες<χ<12 ώρες

>12 ώρες

1 50% 40% 10%

2 Μεγάλο Βαθμό Μέτριο Βαθμό Καθόλου Βοήθεια 80% 20% 0% Γλωσσάρι 20% 50% 30% Σύνδεσμοι περιοχής προσαρμογής

40% 60% 0%

Επόμενο – Προηγούμενο

60% 40% 0%

3 Για να δουν

90%

Αλλαγή μαθησιακού στυλ

30%

Αλλαγή ενότητας

30% 4 90% 10% 0% 5 90% 10% 0% 6 100% 0% 0%

60

Page 61: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Γ. Παιδαγωγικές παράμετροι 21. Σε ποιο βαθμό θεωρείτε ότι κατανοήσατε τις έννοιες που μελετήσατε

Σε μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

22. Θεωρείτε ότι η παρουσίαση της πληροφορίας είναι ισορροπημένη (Ορθή

χρήση της γραμματικής και του συντακτικού – πλήρης πληροφορία και όχι

αποσπασματική – Λογική διαδοχή και οργάνωση της ύλης)

Σε μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

23. Θεωρείτε ότι παρέχονται ποικιλίες δραστηριοτήτων από το σύστημα

Σε μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

24. Καλύπτεται το παρουσιαζόμενο θέμα για το σκοπό που θέλετε να το

χρησιμοποιήσετε

Σε μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

Οι απαντήσεις κατανέμονται ως εξής: Μεγάλο Βαθμό Μέτριο Βαθμό Καθόλου

7 20% 60% 20% 8 80% 20% 0% 9 70% 20% 10%

10 70% 30% 0% Δ. Παρουσίαση και οργάνωση της ύλης 25. Χρησιμοποιήσατε άλλα βοηθητικά μέσα κατά τη μελέτη σας

Σε πολύ μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

61

Page 62: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Καθόλου

26. Σας βοήθησε στην κατανόηση η ενότητα της εξάσκησης

Σε πολύ μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

27. Σας βοήθησε στην κατανόηση η ενότητα της αξιολόγησης

Σε πολύ μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

28. Ανταποκρίνεται η αξιολόγηση στο γνωστικό επίπεδο που αποκτήσατε

από τη μελέτη του συστήματος

Σε πολύ μεγάλο βαθμό

Σε μέτριο βαθμό

Καθόλου

Οι απαντήσεις κατανέμονται ως εξής:

Μεγάλο Βαθμό Μέτριο Βαθμό Καθόλου 11 0% 20% 80% 12 50% 50% 0% 13 30% 70% 0% 14 40% 60% 0%

Ε. Συμπληρωματικά στοιχεία

Θα θέλατε το σύστημα να παρέχει:

∆υνατότητα σχολίων από τους εκπαιδευόμενους

Χάρτη περιεχομένων

∆υνατότητα αλλαγής των βασικών ρυθμίσεων

∆υνατότητα ρύθμισης του βαθμού δυσκολίας

∆υνατότητα συνεργατικής μάθησης

Άλλο (περιγράψτε): ___________________________________

Το 50% των αξιολογητών απάντησε ότι θα ήθελαν οι εκπαιδευόμενοι να έχουν τη δυνατότητα σχολίων

62

Page 63: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Το 40% θα ήθελε Χάρτη Περιεχομένων. Κανείς δεν ήθελε να έχει δυνατότητα αλλαγής των βασικών

ρυθμίσεων. Μόνο ένας (10%) επιθυμεί να έχει τη δυνατότητα ρύθμισης του

βαθμού δυσκολίας. Το 70% των αξιολογητών επιθυμεί να έχει τη δυνατότητα της

συνεργατικής μάθησης. Μόνο ένας αξιολογητής επιθυμεί να είχε περισσότερες ασκήσεις στη

διάθεσή του.

Επίλογος

H Access θεωρείται το δυσκολότερο κομμάτι του πακέτου Microsoft Office γιατί απαιτεί οργανωμένη σκέψη και κατανόηση εννοιών όπως πεδία, εγγραφές, κλειδιά και συσχετίσεις πινάκων.

Ο εκπαιδευόμενος που θέλει να ασχοληθεί με την Access πρέπει να μελετήσει αρκετά τις έννοιες, να εξασκηθεί με ήδη σχεδιασμένες βάσεις δεδομένων για να μπορέσει να αφομοιώσει τις έννοιες.

Από την αξιολόγηση φαίνεται ότι όσοι εκπαιδευόμενοι – αξιολογητές διέθεσαν χρόνο και διάθεση και ακόμη περισσότερο όσοι είχαν κάποιες γνώσεις πάνω στην Access μπόρεσαν να ολοκληρώσουν τη μελέτη τους επιτυχώς.

Γενικά έκριναν θετικά την παρουσίαση και την οργάνωση της ύλης καθώς και το σχεδιασμό.

Μάλλον αρνητικά έκριναν την ενότητα της αξιολόγησης.

Ως προς την προσαρμοστικότητα, συμμετείχαν έξι οπτικοί τύποι και τέσσερις λεκτικοί. Τρείς εκπαιδευόμενοι – αξιολογητές χρησιμοποίησαν τη δυνατότητα αλλαγής μαθησιακού στυλ. Και οι τρεις είχαν πρότερες γνώσεις σε βάσεις δεδομένων και Access και επέλεξαν να συμπληρώσουν το ερωτηματολόγιο για το χαρακτηρισμό του μαθησιακού τους στυλ το οποίο αρχικά ήταν οπτικός.

Οι μελλοντικοί στόχοι είναι:

η υλοποίηση μαθημάτων σε προχωρημένα θέματα των Βάσεων ∆εδομένων και της MS-Access

η προσαρμογή και ως προς ο επίπεδο γνώσης του εκπαιδευόμενου, δηλαδή για αρχάριους, μέσους και προχωρημένους

η προσθήκη Χάρτη περιεχομένων

η προσθήκη δυνατότητας επικοινωνίας των εκπαιδευόμενων ώστε να ενισχυθεί η συνεργατική μάθηση.

63

Page 64: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

Βιβλιογραφία 1 Abidi, R. (2002), “Designing Adaptive Hypermedia for Internet Portals: A

Personalization Strategy Featuring Case Reasoning With Compositional Adaptation”, Proceedings of the Ibero-American conference on AI No 8, Seville: 60-69

2 Brusilovski, P., (1999), “Adaptive and Intelligent Technologies for Web-Based Education”, In C. Rollinger and C. Peylo (eds.), Special Issue on Intelligent Systems and Teleteaching, Knstliche Intelligenz, 4, 19-25

3 Brusilovski, P., (1998), “Adaptive Educational Systems on the World-Wide-Web: A Review of Availiable Technologies”, Proceedings of Workshop WWW-Based Tutoring.

4 Brusilovski, P. And Nejdi, W., (2004), “Adaptive Hypermedia and Adaptive Web”, CSC Press LLC

5 Brusilovski, P., (2001), “Adaptive Hypermedia, User Modeling and User-Adapted Interacton”, in Generic user modelling systems, 11(1), Springer

6 Brusilovski, P., (2003), “Developing Adaptive Educational Hypermedia Systems: From Design Models to Authoring Tools”, in Murray T., Blessing S. & Ainsworth S. (eds.), Authoring Tools for Advanced Technology Learning Environments, Kluwer AcademicPublishers

7 Brusilovski, P., Schwarz, E. and Weber, G., (1196), "ELM-ART: An intelligent Tutoring System on World Wide Web", Intelligent Tutoring Systems, Springer

8 Brusilovski, Peter, (1998), ISIS-Tutor: An Intelligent Learning Environment for CDS/ISI Users.”, Journal of Computing and Information

9 Carver, C., Hill, J. & Pooch, U., (1999), “Third Generation Adaptive Hypermedia Systems.” WebNet, Honolulu, Hawaii.

10 Coffield, F., Moseley, D., Hall, E., Ecclestone, K., (2004), “Learning styles and pedagogy “ in post-16 learning. A systematic and critical review, London: Learning and Skills research Centre

11 De Bra, P., (2003), “Link-Independent Navigation Support in Web-Based Adaptive Hypermedia”, Journal of Web Engineering, τομ. 2, τχ. 1-2: 74-89

12 Eklund, J. And Sinclair, K., (2000), “An empirical appraisal of the effectiveness of adaptive interfaces of instructional systems”. Educational Technology and Society, τομ. 3, τχ. 4: 259-263

13 Felder, R., (1988), “Learning and teaching styles in engineering education”, Engr. Education, 78(7), 674–681

14 Soloman, F., Felder, R., “Index of Learning Styles Questionnaire”, http://www.engr.ncsu.edu/learningstyles/ilsweb.html

15 Garrison, D.R., & Shale, D. (1987) “Mapping the boundaries of distance education: Problems in defining the field”, The American Journal of Distance Education, 1(1), pp. 7-13.

16 Germanakos, P., Tsianos, N., Mourlas, C. & Samaras, G., (2005). "New Fundamental Profiling Characteristics for Designing Adaptive Web-Based Educational Systems". Proceedings of IADIS International Conference on Cognition and Exploratory Learning in Digital Age (CELDA2005): 10-17.

17 Gouli, E., Papanikolaou, K., Grigoriadou, M. (2002), “Personalizing Assessment in Adaptive Educational Hypermedia Systems”. In: P. De Bra, P. Brusilovski and R. Conejo (eds).: Adaprive Hypermedia and Adaptive Web-based Systems. Lecture Notes in Computer Science, Vol. 2347, pp. 153-163. Berlin Heidelberg: Springer-Verlag)

64

Page 65: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

18 Gouli. E., Gogoulou, A., Papanikolaou, K., Grigoriadou, M., (2005), “Evaluating Learner’s Knowledge Level on Concept Mapping Tasks”, In Proceedings of the 5th IEEE International Conference on Advanced Learning Technologies (ICALT2005), Kaohsiung, Taiwan, July 2005

19 Grigoriadou, M. and Papanikolaou, K. (2006). Authoring Personalised Interactive Content. 1st International Workshop on Semantic Media Adaptation and Personalization (SMAP06), IEEE Computer Society, December 4-5, Athens, Greece.

20 Grigoriadou, M., Papanikolaou, K., (2000), “Learning Environments on the Web: The Pedagpgical Role of the Educational Material.”, Themes in Education, 2. Leader Books. Greece

21 Gygi, K., (1991), “Recognizing the symptoms of hypertext and what to do about it”, in B. Laurel (ed). The Art of Human Computer Interface Design, Reading, MA: Addison Wesley

22 Hammond, N., V. & Allinson, L. J., (1989), “Extending hypertext for learning: An investigation of access and guidance tools.” In A. Sutcliffe & L. Macaulay (eds), People and computers V. Cambridge University Press

23 Hong, H., Kinshuk., D., (2004),” Adaptation to Student Learning Styles in Web Based Educational Systems”, Proceedings of ED-MEDIA 2004 – World Conference on Educational Multimedia, Hypermedia & Telecommunications: 491-496.

24 Horton, W., Horton, K., (2003). E-learning tools and Technologies: A consumer’s guide for trainers, teachers, educator and instructional designers, Publisher Wiley

25 IEEE Learning Technology Standards Committee (2002), P148: Architecture and Reference Model, http://ieeeltsc.org

26 Jonassen, D.H. (1994), “Learning with media: Restructuring the debate”, Educational Technology Research and Development, 42(2), pp. 31-39

27 Jonassen, M., Mayes, T. And McAleese, R. (1993), “A Manifesto for a Constructivist Approach to Uses of Technology In Higher Education”, in Designing Environments for Constructive Learning, Duffy, T., Lowyck, J., Jonassen, D., (eds), NATO/ASI SeriesF , Vol. 105, Berlin: Springer Verlag

28 Jonassen, P. (2004), Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση: Θεωρία & Πράξη, (επιμ. Πανέτσος Σπ.), εκδόσεις: Έλλην, Αθήνα

29 Keegan, D. (2001), Οι βασικές αρχές της Ανοιχτής και Εξ Αποστάσεως εκπαίδευσης, εκδόσεις: Μεταίχμιο, Αθήνα

30 Koch, N., 1998. “Towards a Methodology for Adaptive Hypermedia Systems Development”. Στο U. Timm and M. Roessel (επιμ.) Adaptivitat und Benutzermodelierung in interaktiven Softwaresystemen, Proceedings of the 6th Workshop, ABIS-98: 49-60

31 Kolb, D. A. (1984), “Experiential Learning: experience as the source of learning and development”, New Jersey.

32 LeFrancois, G.R. (2004), “Ψυχολογία της διδασκαλίας”, Αθήνα: Έλλην 33 Lionarakis, A., (1998) “Polymorphic education: a pedagogical framework for

open and distance learning”, Universities in a Digital Era – transformation, Innovation and Tradition, University of Bologna, Italy, EDEN Conference

34 Mason, M.S., Hacker, L.K., (2003), “Applying Communication Theory to Digital Divide Research”, IT & Society, τομ. 1, τχ. 5:40-55.

35 Mc Calla, G., (1992), “The Search for Adaptability, Flexibility and Individualization: Approaches to Curriculum” in ITS, Nato ASI SeriesF Vol. 85.

36 Mulvenna, M.D., Buchner, A.G., Norwood, M.T., Grand, C. (1997), “The Soft-Push: Mining Internet Data for Marketing Intelligence”, Working Conference: Electronic Commerce in the Framework of Mediterranean Countries

65

Page 66: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

37 Ng Hong, M., Maier, P., Armstrong, R., Hall, W., (2002), “Making Web-based Learning Adaptive”, Proceedings of ED-MEDIA 2002, World Conference on Educational Multimedia, Hypermedia & Telecommunication: 14361441

38 Papanikolaou, K., Grigiriadou, M., (2004), “Accommodating Learning style characteristics in Adaptive Educational Hypermedia Systems”. στο G.Magoulas, S. Chen (επιμ.) Proceedings of Workshop on Individual Differences in Adaptive Hypermedia in AH2004, Part I, Eidhoven, Nederlands: 77-86.

39 Papanikolaou, K.A., Grigoriadou, M., Kornilakis, H. And Magoulas, G.D., (2003), “Personalising the Interaction in a Web-based Educational Hypermedia System: the case of INSPIRE”. User-Modeling and User-Adapted Interaction, τομ. 13, τχ. 3: 213-267

40 Papanikolaou, K.A., Magoulas, G.D. and Grigoriadou, M., (2000), “A Connectionist Approach for Supporting Personalized Learning in a Web-based Learning Environment”, In: Brusilovsky, P., Stock, O., Strapparava, C. (eds.): Adaptive Hypermedia and Adaptive Web-based Systems. Lecture Notes in Computer Science, Vol. 1892. Springer-Verlag, Berlin, 189-201.

41 Pask, G., (1976), “Styles and stratefies of learning”, British Journal of Educational Psychology, 46, pp. 128-148

42 Pithers, R., T., (2002), “Cognitive Learning Style: a review of the field dependent – field independent approach”. Journal of Vocational Education and Training, τομ. 54, τχ. 1: 117-132.

43 Sadler-Smith, E., Riding, R., (1999), “Cognitive Style and instructional preferences”, Instructional Science, τομ. 27, τχ. 3:355-371.

44 SPERO (2004), A teleinformatics system for continuous collection, processing, diffusion of material for teacher training in special education, http://image.ntua.gr/spero

45 Spiro, R. J., Vispoel, W., W., Schmitz, J., Samarapungavan, A. and Boerger, A. (1990), “Knowledge acquisition for application: Cognitive flexibility and transger in complex content domains”, In B. C. Britton: Springer Verlag.

46 Stash, Cristea, De Bra, (2004). “Authoring of Learning Styles in Adaptive Hypermedia: Problems and Solutions”. Proceedings of the international World Wide Web conference on Alternate track papers & posters: 114-123.

47 Stephanidis C., Paramythis A., Karagiannidis C. and Savidis A., (1997), “Supporting Interface Adaptation: The AVANTI Web-Browser.”, In Proc. of the 3rd ERCIM Workshop on User Interfaces for All, Obernai, France.

48 Tsianos, N., Germanakos, P., Mourlas, C. & Meimaris, M., (2005), "The Learning Styles as a Basic Parameter for the Design of Adaptive e-Learning Environments". Proceedings of the 3rd International Conference on Open and Distance Learning: 'Applications of Pedagogy and Technology' (ICOKL2005): 651-668.

49 Vassileva J., (1997), “Dynamic course generation on the WWW.”, In Proc. of Int. Conf. Artificial Intelligence in Education.

50 Vermunt, J., (1996), “Metacognitive, cognitive and affective aspects of learning styles and strategies: a phenomenographic analysis”, Higher Education, 31, pp. 25-50

51 Witkin, H. A., Moore, C.A. Goodenough, D.R., Cox P.W. (1977), “Field-Dependent and Field-Independent Cognitive Styles and their Educational Implications”, Review of Educational Research, 47 (1), pp. 1-64.

52 Witkin, H. A., Ottman, P.K., Raskin, E., karp, S.A. (1971). A manual for the Embedded Figures Tests. Palo Alto, CA. Consulting Psychologists

53 www.moodle.org 54 Zeiliger,R., Reggers, T., Peeters, R., (1996), “Concept-Map Based Navigation

in Educational Hypermedia : a Case Study”, proceedings of ED-MEDIA'96, Boston, USA Βρασίδας, Χ., Ρετάλης, Σ. κ.α. (2005), “Οι προηγμένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της μάθησης: Ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη υλικού διαδικτυακής μάθησης.”, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα

55

66

Page 67: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

56 Γρηγοριάδου, Μ., Παπανικολάου, Κ., Κορνιλάκης, Χ., (2001), «Εξατομικευμένη μάθηση στο ∆ιαδίκτυο», 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο στην Ανοιχτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, Πάτρα 25-27/5/2001)

57 Καμπουράκης, Γ. & Λουκής, Ε., (2006), “e-λεκτρονική μάθηση”, εκδόσεις: Κλειδάριθμος, Αθήνα

58 Κόκκος, Α., Λιοναράκης, Α., Ματραλής, Χ. & Παναγιωτακόπουλος, Χ., (1998, 1999), Ανοιχτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Το εκπαιδευτικό υλικό και οι νέες τεχνολογίες, τ. Γ’ Πάτρα: ΕΑΠ.

59 Κόμης Β., Μικρόπουλος, Τ., (2001), “Πληροφορική στην Εκπαίδευση.” Πάτρα ΕΑΠ.

60 Μεσσήνης, Ι., Παπαβασιλείου, Σ. (2001), “Θεωρία και Τεχνολογία: Πολλαπλή Νοημοσύνη του Gardner”, Ιωάννινα.

61 Μικρόπουλος, A., (2000), “Εκπαιδευτικό Λογισμικό, Θέματα σχεδίασης και αξιολόγησης λογισμικού υπερμέσων”, Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα.

62 Μουρλάς, Κ., Τσιάνος, Ν., Γερμανάκος, Π., Λέκκας, Ζ. (2007), “Το ∆ιαδίκτυο ως ευφυές μέσο επικοινωνίας” στο Περιοδικό: Ζητήματα Επικοινωνίας τεύχος 5ο, έκδοση του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Εφηρμοσμένης Επικοινωνίας, Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, ΕΚΠΑ,

63 Παναγιωτόπουλος, Χ., Πιερρακέας, Χ., Πιντέλας, Π. (2003), «Το εκπαιδευτικό λογισμικό και η αξιολόγησή του», εκδόσεις: Μεταίχμιο, Αθήνα.

64 Παπανικολάου, Κ. & Γρηγοριάδου, Μ., (2005), «Προσαρμοστικά Εκπαιδευτικά Συστήματα Υπερμέσων στο ∆ιαδίκτυο» στο Σ. Ρετάλης (Επ.). Οι Προηγμένες Τεχνολογίες ∆ιαδικτύου στη Υπηρεσία της Μάθησης, Αθήνα Εκδ. Καστανιώτη, 204-236.

65 Παπανικολάου Κ., Γρηγοριάδου Μ., Γλέζου, Κ., (2006), "Αναπτύσσοντας αλληλεπιδραστικό εκπαιδευτικό υλικό για την εισαγωγή αρχάριων προγραμματιστών στις βασικές δομές προγραμματισμού", Πανελλήνιο Συνέδριο «Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Υλικό: ζητήματα δημιουργίας, διδακτικής αξιοποίησης και αξιολόγησης», Βόλος, 6-7 Απριλίου 2006.

66 Παπανικολάου Κ., Γρηγοριάδου Μ., Μαγουλάς Γ., Κορνιλάκης Χ., (2000), «H Αρχιτεκτονική του Προσαρμοστικού Εκπαιδευτικού Συστήματος INSPIRE.», 2o Πανελλήνιο Συνέδριο με ∆ιεθνή Συμμετοχή "Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση", 265-274, Πάτρα, Οκτώβριος 2000

67 Ellis, Ryann K. (2009), Field Guide to Learning Management Systems, ASTD Learning Circuits - Journal of Educational Technology & Society (http://www.ifets.info)

68 Πόρποδας, Κ., (1991), «Γνωστική Ψυχολογία», τ. 2, Αθήνα (ιδιωτική έκδοση) 69 Πόρποδας, Κ., (2003), «Η μάθηση και οι δυσκολίες της (Γνωστική Προσέγγιση)»

Πάτρα. 70 Πρέζας, Π., (2003), «Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτικό Λογισμικό», εκδόσεις:

Κλειδάριθμος, Αθήνα. 71 Πρέντζας, ∆. & Χατζηλυγερούδης, Ι., (2001) "Προσαρμοστικά Εκπαιδευτικά

Υπερμέσα: Αρχές και Υπηρεσίες", 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο στην Ανοιχτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, Πάτρα, Μάϊος 2001

72 Πρόγραμμα Σπουδών (2001), 2ος κύκλος ΕΠΑΛ, Αθήνα: ΥΠΕΠΘ-Π.Ι. 73 Τριανταφύλλου, Ε., ∆ημητριάδης, Σ., Πορμπότσης, Α., (2001) "AEH-CS:

Προσαρμοστικό Σύστημα Υπερμέσων με βάση το γνωστικό στυλ του εκπαιδευόμενου", Panhellenic Conference on Human Computer Interaction (PC-HCI), 7-9 ∆εκεμβρίου 2001, Πάτρα.

67

Page 68: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝusers.sch.gr/abele/diplomatiki.pdf · Θεωρίες Μάθησης. Οι βασικότερες

74 Τσιάνος, Ν., Γερμανάκος, Π., Λέκκας Ζ., Μουρλάς, Κ. & Σαμάρας, Γ., (2006) "Βελτιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών υπερμέσων βάσει προσαρμογής στο μαθησιακό στυλ του χρήστη», Πρακτικά του 5ου Συνεδρίου Εκπαιδευτικών Χρηστών Πληροφορικής Τεχνολογίας, Λευκωσία.

75 www.Openclass.org

76 http://en.wikipedia.org/wiki/Learning_management_system

77 http://www.joomla.gr/ 78

http://drupal.org

68