Alkmaar economisch hart van de regio · • Frans Feldberg, VU en Amsterdam Center for Business...

48
Alkmaar economisch hart van de regio Excellent gastheerschap: Alkmaar als gastvrije gemeente voor ondernemers Actieprogramma economie 2015-2019

Transcript of Alkmaar economisch hart van de regio · • Frans Feldberg, VU en Amsterdam Center for Business...

Alkmaar economisch hart van de regio Excellent gastheerschap: Alkmaar als gastvrije gemeente voor ondernemers

Actieprogramma economie 2015-2019 Alkmaar economisch hart van de regioExcellent gastheerschap: Alkmaar als gastvrije gemeente voor ondernemers Actieprogramma economie 2015- 2019

2 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Inhoudsopgave Voorwoord ................................................................................................................................... 4

Inleiding ....................................................................................................................................... 5

Hoe de doelstellingen en ambities te bereiken? ............................................................................ 6

Actieprogramma Economie in 4 opgaven ........................................................................................... 6

Alkmaar maakt werk met lokale en regionale ondernemers .............................................................. 8

Opgave 1: Alkmaar; Aantrekkelijk voor bezoekers en bestedingen. ................................................ 9

Een integrale toekomstgerichte visie op de Binnenstad van Alkmaar .............................................. 10

Meer bezoekers naar de binnenstad van ‘place to buy naar place to be’ ........................................ 10

Een aantrekkelijk pakket aan recreatieve en culturele voorzieningen ............................................. 12

Méér Bezoekers en Bestedingen naar Alkmaar ................................................................................ 13

Een toekomstbestendige detailhandelsstructuur in de wijk en in de kernen .................................. 14

Opgave 2: Alkmaar; Ondernemende en Innovatieve stad. ........................................................... 16

Ontwikkeling economische clusters Kennisregio .............................................................................. 16

Zorgeconomie .................................................................................................................................... 18

Duurzame Economie ......................................................................................................................... 19

Agrarische Economie ......................................................................................................................... 19

Actieve Acquisitie .............................................................................................................................. 22

Samenwerken in de Regio en de Metropool Amsterdam ................................................................. 23

Bedrijven Investering Zone (BIZ) ....................................................................................................... 23

Wegnemen belemmeringen; Uitnodigingsplanologie en flexibiliteit in bestemmingsplannen ........ 24

Bereikbaarheid en Parkeren .............................................................................................................. 25

Toekomstbestendige Bedrijven- en kantorenterreinen .................................................................... 27

Glasvezel uitrollen in de hele gemeente ........................................................................................... 28

Opgave 4: De gemeente maakt het mogelijk ............................................................................... 29

Gastvrije stad: Excellent gastheerschap ............................................................................................ 30

Professionaliseren Ondernemersloket en accountmanagement ..................................................... 30

‘Economie’ richtinggevend in organisatie ......................................................................................... 31

Organisatorische aspecten .......................................................................................................... 33

Middelen ................................................................................................................................... 34

Risicoparagraaf .......................................................................................................................... 35

Gezamenlijk meten van de doelstellingen ................................................................................... 36

BIJLAGEN ................................................................................................................................... 37

Samenvatting van de interviews met ondernemers aan de hand van citaten. ................................ 37

Economische foto van Alkmaar ......................................................................................................... 40

3 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Trends en ontwikkelingen ................................................................................................................. 44

4 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Voorwoord

Het Alkmaarse gemeentebestuur gelooft in de kracht van ondernemers. Zij maken de economie in de stad en creëren innovatie, groei en werkgelegenheid voor deze regio. Daarom heeft het college in het coalitieakkoord nadrukkelijk opgenomen dat de Alkmaarse gemeentelijke organisatie sterker ingericht zal worden rond de economische functie en de behoeftes van de ondernemers van deze stad centraal zal zetten. Het actieprogramma economie 2015 – 2019 is de vertaling van die overtuiging in concrete acties en beleidslijnen.

Als stadsbestuur willen we er alles aan doen om te zorgen dat er zoveel mogelijk werk is. Daar hebben we het bedrijfsleven bij nodig. De gemeente moet met onze dienstverlening zorgen dat bedrijven zich in Alkmaar kunnen vestigen of kunnen groeien, waardoor er meer arbeidsplaatsen ontstaan. De eerste reactie op een vraag van een ondernemer vanuit onze gemeentelijke organisatie moet positief zijn. We staan als stadsbestuur open voor veel ideeën en zijn bereid om mee te denken over ontwikkelingen die uiteindelijk leiden tot een economische impuls voor de stad.

Een deel van onze plannen en inzet sluit aan op het in de vorige collegeperiode gevoerde economische beleid. Maar er zijn belangrijke nieuwe accenten zoals op het gebied van het verbeteren van onze ondernemersdienstverlening, het versterken van onze centrumfunctie, acquisitie, aandacht voor de nieuwe historische dorpskernen van onze gemeente, digitalisering en agrarische economie. Tevens worden verbanden gelegd tussen de grote projecten in de stad, participatie, zorg, onderwijs en economie.

Het versterken van Alkmaar als economisch hart van de regio is een opgave én een belang voor heel Alkmaar en de regio. Alkmaar heeft van oudsher het imago van een echte centrum- en werkstad. Vanuit deze kracht is het Actieprogramma Economie 2015-2019 opgesteld. Als college van Burgemeester en Wethouders zijn we trots op het behaalde resultaat.

Namens het college van Burgemeester en Wethouders,

Wethouder Economische Zaken

Victor Kloos

5 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Inleiding

De economie verandert door trends als veranderend consumentengedrag, digitalisering, internationalisering, verduurzaming van productie en anders werken. Daarnaast kent de Nederlandse economie al enkele jaren een laagconjunctuur waardoor ook in Alkmaar het bedrijfsleven het niet altijd makkelijk heeft. De Alkmaarse economie bereidt zich in die context voor op een nieuwe toekomst en positie in de regio en heeft daarbij als cultuurhistorische centrumstad met een sterk bedrijfsleven, aantrekkelijke bedrijvenlocaties en een prachtig buitengebied sterke kaarten in handen. De uitdaging voor Alkmaar is om ook op de lange termijn te zorgen voor een stevige economische structuur in de stad; die kansen biedt voor werk, inkomen en ontplooiing van alle burgers en ondernemers. Het actieprogramma Economie geeft daar verder vorm aan.

Het Actieprogramma economie heeft 2 strategische doelstellingen:

• Versterken van de positie van Alkmaar als economisch hart van de regio• Excellent gastheerschap: Alkmaar als gastvrije gemeente voor ondernemers

Stimuleren: Versterken van de positie van Alkmaar als economisch hart van de regio Gedurende de afgelopen eeuwen heeft Alkmaar zich ontwikkeld tot het culturele en economische hart van de regio. Dat was lang een vanzelfsprekende drijvende kracht achter de vestiging van nieuwe regiokantoren van bedrijven, overheidsinstellingen en winkelketens. Het belang van de regiovestiging in Nederland is echter afgenomen onder invloed van digitalisering en de daarmee gepaard gaande centralisering. Alkmaar heeft hier weinig invloed op, net zo min als op de trends die gaande zijn in de detailhandel, consumentenbestedingen, Europese wet- en regelgeving en de financiële wereld.

Wél kan de gemeente inspelen op de gevolgen van deze trends en nieuwe invulling geven aan zijn positie als economisch hart van de regio. De reeds lopende programma’s als Kennisregio, Sport, Duurzaamheid, Sterk Centrum, Overstad en de oprichting van Alkmaar Marketing laten zien dat Alkmaar al volop aan het werk is. Het Actieprogramma economie verbindt de projecten, programma’s en gemeentelijke interventies, zodat alle krachten erop zijn gericht om de positie van Alkmaar als economisch hart van de regio nieuwe betekenis te geven.

Faciliteren: Excellent gastheerschap, Alkmaar als gastvrije gemeente voor ondernemers De rol van de overheid in de samenleving is aan het veranderen. Economische ontwikkeling ontstaat niet op het gemeentehuis, maar in de stad. De rol van de gemeente is om de ontwikkelingen te faciliteren, aan te jagen en bij te sturen waar ze het algemeen belang raken. Alkmaar wil daarin voorop lopen.

Ondernemen is lef hebben. Een kans zien, op weg gaan en niet weten waar de reis eindigt. Ondanks deze onzekerheid is bij vele Alkmaarse ondernemers de sociaal-maatschappelijke betrokkenheid groot. Beginnende ondernemers weten niet of zij ooit winst gaan maken. Hun innovatie, moed en visie maken de Alkmaarse economie dynamisch, creëren banen en maken sociaal beleid mogelijk. De gemeente legt daarom rode loper voor ondernemers uit. Dat vraagt om excellent gastheerschap van de hele gemeentelijke organisatie en een integrale aanpak gericht op economische kansen en banengroei. Het Actieprogramma economie geeft hier vorm en inhoud aan.

6 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Hoe de doelstellingen en ambities te bereiken? De programmatische aanpak brengt samenhang en sturing op alle kernactiviteiten die invloed hebben op de economie en het vestigingsklimaat van Alkmaar. Het Actieprogramma economie heeft 2 hoofddoelstellingen: • Versterken van de positie van Alkmaar als economisch hart van de regio • Excellent gastheerschap: Alkmaar als gastvrije gemeente voor ondernemers

Deze hoofddoelstellingen vallen uiteen in vier opgaven: 1. Aantrekken van meer bezoekers en bestedingen 2. Stimuleren van ondernemerschap en innovatie 3. Creëren van een uitnodigend vestigingsklimaat voor bedrijven Dwars door deze drie inhoudelijke opgaven, in het schema hieronder weergegeven als Schakels, loopt als ‘smeerolie’ de vierde opgave: 4. De gemeentelijke organisatie ontwikkelen tot excellent gastheer die ondernemersinitiatieven mogelijk maakt. Actieprogramma Economie in 4 opgaven

7 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Aantrekkelijk richt zich op

het versterken van de

elementen die Alkmaar

aantrekkelijk maken voor

bezoekers: de binnenstad met

zijn cultuurhistorie, winkels en

horeca, de molens en oude

dorpen in het buitengebied en

het complete pakket aan

recreatie- en

cultuurvoorzieningen.

Ondernemend en

innovatief richt zicht op het

vergroten van de

innovatiekracht van de

Alkmaarse economie. De

concurrentiekracht van

Alkmaar moet sterker worden,

de clusters moeten meer

hoogwaardige

werkgelegenheid opleveren

en verankerd zijn in stad en

regio.

Uitnodigend richt zich op

het vestigingsklimaat in

Alkmaar, dat uitnodigend

moet zijn voor ondernemers

om hier hun bedrijf te

vestigen en uit te bouwen.

De olie: de gemeente maakt het mogelijk

Alkmaar heeft de ambitie om de randvoorwaarden voor ondernemen voortdurend te optimaliseren,

vanzelfsprekend zonder in het ondernemerschap zelf te treden; de rode loper uitleggen voor nieuwe

ondernemers maar vooral een excellent gastheer zijn voor de bedrijven die er al zijn en die nu

werkgelegenheid bieden. Daarom is de vierde programmalijn De gemeente maakt het mogelijk

gericht op de gemeentelijke organisatie zelf en het ontwikkelen van ‘excellent gastheerschap’.

8 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Alkmaar maakt werk met lokale en regionale ondernemers

De keuze voor de thema’s is gemaakt op basis van de ondernemerservaringen en feedback vanuit; de Bedrijven- en ABC tafels, het Strategisch Overleg Gemeente- Bedrijfsleven, het Centrum Convenant Alkmaar (CCA) overleg, de landelijke werkgroep Retailagenda, het ondernemersspreekuur van het Ondernemersloket, het Horeca-overleg, de ondernemersborrel 2015 en de reguliere contacten.

Daarnaast zijn er specifiek voor dit doel nog specifieke gesprekken gevoerd met de volgende ondernemers:

• De heer B. Froon, manager Development @ TAQA Energy • De heer J. Punt, CEO Puntbeheer BV/ megabioscoop Alkmaar • Piet Jan van den Kommer, directeur Van den Kommer interieurbouw/ pandeigenaar in

binnenstad • De heer K. Bons, CEO van haren Schoenen/ pandeigenaar diverse panden in binnenstad • René Veerman, Veerman de Rijp BV • Thijs Pennink, directeur Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord • René Kesselaar, Directeur Kesselaar & zn BV • Gijs Schot, directeur Schot BV / Voorzitter Ondernemend Alkmaar • Helen Groves, Stadsstrand de Kade & Cultuurhippie • Jan Hamburger, Directeur Turien & Co • Nico Berger, De telefooncentrale/ Felinni binnenstad • Fabian Nagtzaam, Regiodirecteur MKB NHN • Mevrouw M. Barendregt, voorzitter LTO Noord/ Land van Leeghwater • Edwin Reijmers, Alkmaarse B&B, de Binnencamping • Schalk Stalman, CEO Triple IT en deelnemer DreamTeam Binnenstad • Jan Peter Born, business developer HVC, bestuurslid Ondernemend Alkmaar • Marc Witteveen, CEO, en Cindy Steegeman, Zodiac Aerospace EHQ • Fred Gardner, Teamwork Technology • Alex de Jager, Hogeschool Inholland • Frans Feldberg, VU en Amsterdam Center for Business Analytics

Deze lijst is niet limitatief en in de loop van 2015 zullen er meer interviews en feedback sessies gehouden worden met ondernemers.

9 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Opgave 1: Alkmaar; Aantrekkelijk voor bezoekers en bestedingen.

Een aantrekkelijke stad is een basisvoorwaarde voor economische groei. Alkmaar heeft altijd grote aantrekkingskracht gehad en heeft daaraan zijn sterke economische positie boven het Noordzeekanaal te danken. Dat is echter geen vanzelfsprekendheid en Alkmaar moet blijven werken aan het verleiden van bewoners, bedrijven en bezoekers.

Dit onderdeel van het Actieprogramma richt zich op het versterken van de elementen die Alkmaar aantrekkelijk maken voor bezoekers: de binnenstad met zijn cultuurhistorie, kaas, winkels en horeca, het buitengebied (het nationaal landschap met molens en droogmakerijen, vogelrijke veenweides en historische dorpskernen in Graft en Schermer) en het complete pakket aan recreatie- en cultuurvoorzieningen.

Strategische doelstelling: Het versterken van Alkmaar als dé regionale stad om te bezoeken, te recreëren en te verblijven, gekoppeld aan een aantrekkelijk buitengebied.

Wanneer zijn we succesvol? • 10% meer toeristische bezoeken in 2018 (TNS NIPO)• 10% meer bestedingen (TNS NIPO)• 10% meer dagbezoekers op de kaasmarkt (Alkmaar Marketing)• Verlenging gemiddelde verblijfsduur met 15%• Leegstand in de binnenstad onder het landelijk gemiddelde (Locatus)• In 2018 behoort Alkmaar tot de top 10 van meest aantrekkelijke Nederlandse binnensteden• Er ligt een gedragen lange termijn visie op de binnenstad waar alle partijen aan samenwerken.• Er is een nieuwe cultuurnota die bijdraagt aan een levendige en aantrekkelijke binnenstad.

Sturende projecten en programma’s binnen dit netwerk (niet limitatief) • Programma Sterk Centrum en Overstad• Programma Citymarketing• Programma Sport (onderdeel recreatiesport).• Project Retailagenda• Project Cheese Experience/ het Gouden Kaasidee• Cultuurnota

10 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Een integrale toekomstgerichte visie op de Binnenstad van Alkmaar

Wat willen we bereiken? Een door ondernemers en samenwerkingspartners gedragen visie op de binnenstad van waaruit in gezamenlijkheid gewerkt kan worden naar Alkmaar met de nieuwe X-factor Wat gaan we daarvoor doen? De gemeente faciliteert het burgerinitiatief ‘Dreamteam Binnenstad’ van een aantal prominente Alkmaarse ondernemers. Uit diverse disciplines zijn prominenten Alkmaarse CEO’s met een open mind, vernieuwende en onderscheidende visie op binnensteden, winkelen en recreëren geselecteerd. Zij kiezen hiervoor de ICT benadering van Dromen, Denken, Durven, Doen. Dit DreamTeam gaat los van alle bestaande structuren onder voorzitterschap van de heer Paul Moers (Retaildeskundige) aan de slag om een integrale visie en masterplan voor de binnenstad te schrijven. Dit initiatief komt van betrokken en bevlogen Alkmaarse ondernemers zelf en vanuit de benadering dat er met een helikopterview boven alle disciplines en belangen naar het centrum moet worden gekeken om tot vernieuwing te komen. De betrokken ondernemers werken belangeloos mee.

Deze visie benut de innovatie en slagkracht van het Alkmaarse ondernemerschap. De komende periode zal de gemeente dit initiatief faciliteren en begeleiden waar nodig. Meer bezoekers naar de binnenstad van ‘place to buy naar place to be’

Als het op winkelen aankomt, is de binnenstad van Alkmaar ‘the place to buy’. Jaarlijks bezoeken ruim 1 miljoen Nederlandse consumenten het gevarieerde en complete winkelaanbod van de binnenstad van Alkmaar. Alkmaar speelt in op de wensen van de consument van vandaag en morgen. Een goed en gevarieerd winkelaanbod alleen is op de lange termijn niet genoeg; de consument is steeds meer op zoek naar beleving; een compleet dagje uit. Alkmaar biedt daarom meer ruimte aan ondernemers in de binnenstad en het is steeds beter toeven op de pleinen en terrassen. Daarnaast zijn er afgelopen jaren meer succesvolle en publieksaantrekkende evenementen in de binnenstad te vinden. Alkmaar wil ook in de komende periode inzetten op en ruimte blijven geven aan (ondernemers-)initiatieven die bijdragen aan de aan sfeer, beleving, authenticiteit en verrassingen van onze historische binnenstad. Daarmee wordt winkelen in Alkmaar steeds meer een beleving en een ‘place to be’. Wat willen we bereiken? • In 2018 behoort Alkmaar tot de top 10 van meest aantrekkelijke Nederlandse binnensteden • Leegstand in de binnenstad onder het landelijk gemiddelde (Locatus) • Verlenging gemiddelde verblijfsduur met 15%

11 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Wat gaan we daarvoor doen? • Samenwerking met de ondernemers in het centrum.

Met het programma Sterk Centrum wordt ingezet op intensieve samenwerking met deondernemers in het centrum zodat de gemeente kan stimuleren en faciliteren.

• Pilot aangename AanloopstratenIn het kernwinkelgebied van Alkmaar blijft de winkelfunctie dominant. De aanloopstraten zullenechter geleidelijk verkleuren. De gemeente start samen met ondernemers de Pilot AangenameAanloopstraten om nieuwe economische kracht in de aanloopstraten te creëren.

• Alkmaar loopt voorop bij de Nationale Retailagenda en Pilot verlichte regelgevingOmdat de ontwikkelingen in de markt niet stilstaan, participeert Alkmaar als een van devoorlopende 12 steden in Nederland in de Pilot Verlichte Regels van Platform31, als onderdeelvan de Nationale Retailagenda. Deze pilot vanuit het rijk is erop gericht om onnodige stapelingvan regels te voorkomen en nieuwe concepten mogelijk te maken.

• Leegstand in de historische binnenstad onder landelijk niveau houdenDe directe oplossing ligt bij vastgoedeigenaren en ondernemers, maar de gemeente werkt mee;Alkmaar wil daarbij voorop lopen. Dat gebeurt onder meer door startende ondernemers aanvastgoedeigenaren te koppelen via een online portaal, soepel omgaan metbestemmingswijzigingen, de deelname aan de landelijke Retail agenda.

• Nieuwe HorecabeleidEen aantrekkelijk en gevarieerd horeca aanbod heeft direct invloed op de gemiddeldeverblijfsduur van de bezoeker. In de eerste helft van dit jaar is, conform de lijnen van hetActieprogramma economie, het nieuwe horecabeleid opgezet met als doel meer ruimte tebieden voor innovatie en ondernemerschap voor een levendige binnenstad.

• Publiekstrekkende evenementen faciliterenMet het nieuwe evenementenbeleid wil Alkmaar meer evenementen mogelijk maken.Evenementen zijn een belangrijk middel om bezoekers naar de gemeente te krijgen. Dat levertniet alleen directe economische baten op tijdens het evenement, maar laat mensen ookkennismaken met wat Alkmaar te bieden heeft, zodat er een aanleiding is voor vervolgbezoek.

• Overstad; een levendig stadsdeel naast het centrumOverstad wordt verder ontwikkeld tot een aantrekkelijk en levendig stadsdeel met een bioscoopmet landelijk aanzien, een filmhuis, casino, een poppodium en cultureel en creatief dwaalmilieurondom Hal25 op aantrekkelijke afstand van het station en het centrum. De gemeente wil hierletterlijk en figuurlijk de ruimte bieden voor initiatieven. Dit trekt nieuwe doelgroepen naar hetcentrum van Alkmaar.

• Vestiging JT Bioscoop met landelijk aanzien.De eind 2015 te openen bioscoop op Overstad zal nieuwe bezoekersstromen naar Alkmaar toetrekken en daarmee een economische impuls aan het centrum geven. De gemeente investeert ineen aantrekkelijk inrichting van de openbare ruimte van het gebied.

• Ontwikkeling Poppodium VictorieIn de komende periode wordt poppodium Victorie aan de Pettermerstraat op Overstadontwikkeld. Hiermee wordt een invulling gegeven aan het cultureel concentratiepunt in Alkmaar.Het nieuwe Victoria zal plaats bieden aan een muziekcafé en één concertzaal voor 800bezoekers.

• Herinrichten van de openbare ruimteGemeente werkt aan de herinrichting van de Langestraat, zodat die weer het centralevisitekaartje van de binnenstad is. Ook elders in de binnenstad wordt via grote en kleine

12 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

ingrepen gewerkt aan een fraaiere openbare ruimte. Het programma Sterk Centrum coördineert de projecten in de openbare ruimte.

• Stationsontwikkeling van Alkmaar en de looproutes naar het centrum. De gemeente draagt zorg voor een aantrekkelijke herinrichting van de openbare ruimte van het station als visitekaartje van de stad om de bezoekersstromen naar het centrum te faciliteren. Het gaat om de herinrichting van de voorpleinen aan de centrumzijde en de Bergerhofzijde, de herinrichting van het busstation, het verleggen van de Kruseman van Eltenweg, het herinrichten van de bestaande Kruseman van Eltenweg en de herinrichting van een deel van de Stationsweg.

• Verbeteren van de bereikbaarheid Onderzocht wordt om de Bierkade weer geschikt te maken voor tweerichtingsverkeer. Ook verbetert de gemeente de (aanloop-)route vanuit het station.

• Verbeteren fietsvriendelijke stad Minstens 40 procent van de binnenstadbezoeken vindt per fiets plaats. Het college gaat deze collegeperiode onderzoeken of in het Oostelijk deel van de binnenstad een fietsenstalling gerealiseerd kan worden.

• Blijvend inzetten cultuurhistorisch centrum Door meer marketing en de inzet van GPS (Global Positioning System) interessante informatie verstrekken over de directe omgeving van de gebruiker gaat de gemeente de kracht van de cultuurhistorie van Alkmaar beter inzetten voor de toeristische bezoekers.

Een aantrekkelijk pakket aan recreatieve en culturele voorzieningen

Een aantrekkelijke gemeente biedt zijn bezoekers en bewoners een compleet pakket aan recreatieve en culturele voorzieningen. In samenhang met de winkels en horeca zorgt dit voor een aantrekkelijk centrum een goed vestigingsklimaat voor ondernemers en meer bezoekers, die bovendien langer blijven en dus meer besteden. Wat willen we bereiken? • Tweede Cultureel kwartier op Overstad met o.a. bioscoop, filmhuis en poppodium. • Er is een nieuwe cultuurnota die bijdraagt aan een levendige en aantrekkelijke binnenstad. • Aantrekkelijke recreatieve voorzieningen die het buitengebied verbinden met de historische

binnenstad en de regio. Wat gaan we daarvoor doen? • Uitbouwen culturele voorzieningen

Een stevig cultureel aanbod maakt Alkmaar aantrekkelijk voor bezoekers en bewoners. Alkmaar neemt in Noord-Holland Noord een unieke positie in met een compleet aanbod van professionele voorzieningen op hoog niveau als theater, museum, bibliotheek, cultuureducatie, poppodium, filmhuis en kunstuitleen. Ook festivals, cultuur in de winkel, cultuur in de wijk en een rijk scala aan muziekuitvoeringen en podiumkunsten zorgen ervoor dat bewoners de stad niet uit hoeven en bezoekers graag en vaak naar Alkmaar komen. Culturele instellingen in Alkmaar zijn culturele ondernemers geworden die de markt verkennen en op zoek gaan naar nieuwe doelgroepen, zowel bij bewoners als bij bezoekers. Daarmee draagt het culturele aanbod flink bij aan de economie van de stad en geeft rendement op het ingezette kapitaal; de in 2015 op te leveren nieuwe cultuurnota geeft hier vorm aan. Ook ontstaat in 2016 op Overstad een tweede cultureel kwartier door de nieuwbouw van bioscoop, filmhuis en poppodium, direct naast het station en de binnenstad.

13 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

• Ontwikkeling en behoudt van recreatiesport; kano- wandel- en fietsroutes.Er ligt in de gemeente Alkmaar een uitgebreid en zeer aantrekkelijk wandel- kano- enfietsroutenetwerk. Bij het ontwikkelen en onderhouden van deze en nieuwe wandel-, kano- enfietsroutes en activiteiten is de cultuurhistorie van het gebied de unieke drager. Bij deontwikkeling en promoties van de routes wordt nauw samengewerkt met partnerorganisaties alsde buurgemeenten, Land van Leeghwater, Alkmaar Marketing en ondernemers.

• Stimuleren vrijetijdssectorAlkmaar heeft veel te bieden, maar de samenhang kan sterker. De ambitie is om het Alkmaarseaanbod beter af te stemmen op de wensen van de bezoekers door in te zetten op deontwikkeling van nieuwe producten passend bij de kracht van Alkmaar, zoals kaas encultuurhistorie. De gemeente speelt daarin een faciliterende rol. Ook zal er een interessantaanbod moeten zijn van culturele activiteiten die passen bij een grote stad: concerten,tentoonstellingen en festivals/evenementen, hierbij afstemming en samenhang zoeken en hetplatteland.

• Toeristenbelasting invoeren t.b.v. investeringen in toerisme en recreatieNa de fusie tussen de drie gemeentes Alkmaar, Graft-De Rijp en Schermer de toeristenbelastingworden geharmoniseerd. Vanuit het Actieprogramma economie wordt ingezet op het gebruikenvan de inkomsten uit de toeristenbelasting ten behoeve van investeringen in toeristische-recreatieve voorzieningen.

Méér Bezoekers en Bestedingen naar Alkmaar

Het aantal bezoekers aan Alkmaar kan omhoog; In de eerste plaats meer toeristen, die hier komen voor de historie, de kaasmarkt en de droogmakerijen. Maar ook bezoekers uit de regio, die in het weekend ervoor kiezen om een dagje naar Alkmaar te komen voor de winkels, horeca en cultuur. Daarnaast is het centrum van Alkmaar een aantrekkelijke dagtrip voor de grote stroom toeristische bezoekers van de naastgelegen kustgemeenten. Daarom wordt naast de bestaande partners de samenwerking gezocht met de Metropoolregio Amsterdam en de BUCH gemeenten.

Wat willen we bereiken? • 10% meer toeristische bezoekers in 4 jaar.• 10% meer kaasmarkt bezoeken in 4 jaar.

Wat gaan we daarvoor doen? • Masterplan Kaas

Kaas is een van de unieke kenmerken van Alkmaar. De kaasmarkt is wereldberoemd. AlkmaarMarketing werkt in opdracht van de gemeente aan de uitwerking van het Masterplan Kaas, datmoet zorgen dat het thema zichtbaarder wordt en meer toeristen trekt.

• Alkmaar KaasexperienceDe kaasmarkt is alleen op vrijdag. Vooral bezoekers zouden graag zien dat er ook vanzaterdag t/m donderdag meer kaas te ‘beleven’ is in de stad. Kaas en de Kaasmarkt is eenbelangrijk en uniek bezoekmotief. Natuurlijk zijn er het Hollands Kaasmuseum en alle leukekaaswinkeltjes die Alkmaar telt, maar de roep om méér wordt steeds groter. Om Alkmaar alsKaasstad verder te promoten en meer bezoekers en bestedingen aan Alkmaar te bindenorganiseert de Gemeente met partners daarom ‘Het gouden kaasidee’ om toe te werken naar enKaasexperience in Alkmaar.

• Alkmaar “Land van Leeghwater”

14 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Land van Leeghwater is de naam die ondernemers en organisaties van de gemeenten Schermer en Graft-De Rijp gaven aan het buitengebied van de gemeente Alkmaar, maar ook aan hun koepelorganisatie voor gebiedsmarketing, het gemeentelijk toeristisch recreatief beleid e.a. Naast kaas, zijn ook de molens, de polders zoals de 12e eeuwse Schermer en dorpen zoals De Rijp internationale publiekstrekkers.

• Uitbouwen activiteiten Alkmaar MarketingDe oprichting van Alkmaar Marketing in zijn nieuwe vorm luidde een forseprofessionaliseringsslag in voor de marketing van het merk Alkmaar. Alkmaar Marketing zet metde Marketingstrategie Alkmaar op de Kaart. Alkmaar Marketing maakt daarbij gebruik van dekennis, strategie en samenwerkingsmogelijkheden die Amsterdam marketing biedt.

• Meer toeristen uit Amsterdam trekkenHet aantal toeristen in Amsterdam neemt de aankomende jaren snel toe, dit biedt echt grotekansen voor Alkmaar om het aantal dagtoeristen te vergroten. Amsterdam Marketing vestigtsteeds nadrukkelijker de aandacht op de regio. Alkmaar werkt samen met Amsterdam Marketingom zich als interessante bestemming te profileren en toeristen naar de stad te trekken. Daarbijis: ‘Amsterdam bezoeken in Alkmaar verblijven’ ook een lijn die de komende periode verkendwordt.

• Aansluiting OV: Alkmaar legt verbinding met Amsterdam; letterlijk en figuurlijk.Door de Hoogfrequent Spoor, het OV Knoopunt, het spoorboekloos reizen legt Alkmaar ookletterlijk de verbinding met Amsterdam. Voor een toeristische bezoeker van Amsterdam zalAlkmaar met de nieuwe spoorverbinding slechts een ‘buitenwijk’ van Amsterdam zijn endaarmee aantrekkelijk en eenvoudig om te bezoeken. De toeristische sector in Alkmaar kanprofiteren dat Amsterdam slechts op een korte en directe treinverbinding afstand ligt. Dekomende periode werkt Alkmaar nauw samen met de provincie om de knooppuntenontwikkeling verder vorm te geven.

• Een aantrekkelijke, gezonde en gevarieerde hotelmarkt.De markt voor verblijfstoerisme wijzigt snel; met name daar waar het gaat om kleinschaligeaccommodaties zijn trends gewijzigd met de komst van internet, Air B&B, en de opkomst vankleinschalige accommodaties. De gemeente wil uiteindelijk door marktwerking een gezonde engevarieerde hotelmarkt. Sommige hotels voorzien in een eigen markt en doelgroep. Met namede ontwikkeling van het China Center; die trekt zelfstandig een hele eigen doelgroep naar zichtoe. De gemeente wil ondernemers faciliteren en streeft ernaar dat initiatiefnemers zelf demarkt en haalbaarheid van de plannen onderzoeken en onderbouwen.

Een toekomstbestendige detailhandelsstructuur in de wijk en in de kernen

Het Actieprogramma streeft naast een aantrekkelijk centrumstad naar een zo aantrekkelijk mogelijk niveau van de detailhandelsvoorzieningen in de kernen. Hiervoor is het noodzakelijk om blijvend te werken aan een toekomstbestendige detailhandelstructuur voor de hele gemeente.

Wat willen we bereiken? Naast in de vorige paragrafen genoemde inzet op Alkmaar centrum wordt ook ingezet op een blijvend voorzieningenniveau in het buitengebied passend bij de verzorgingsfunctie.

Wat gaan we daarvoor doen? • Clustering van winkels in de bestaande wijkwinkelcentra en in de kernen zoals winkelcentrum het

Boegbeeld in de Rijp en het dorpshart Stompetoren.• Verbreding mogelijkheden zondagsopenstelling in hele gemeente.

14 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Land van Leeghwater is de naam die ondernemers en organisaties van de gemeenten Schermer en Graft-De Rijp gaven aan het buitengebied van de gemeente Alkmaar, maar ook aan hun koepelorganisatie voor gebiedsmarketing, het gemeentelijk toeristisch recreatief beleid e.a. Naast kaas, zijn ook de molens, de polders zoals de 12e eeuwse Schermer en dorpen zoals De Rijp internationale publiekstrekkers.

• Uitbouwen activiteiten Alkmaar MarketingDe oprichting van Alkmaar Marketing in zijn nieuwe vorm luidde een forseprofessionaliseringsslag in voor de marketing van het merk Alkmaar. Alkmaar Marketing zet metde Marketingstrategie Alkmaar op de Kaart. Alkmaar Marketing maakt daarbij gebruik van dekennis, strategie en samenwerkingsmogelijkheden die Amsterdam marketing biedt.

• Meer toeristen uit Amsterdam trekkenHet aantal toeristen in Amsterdam neemt de aankomende jaren snel toe, dit biedt echt grotekansen voor Alkmaar om het aantal dagtoeristen te vergroten. Amsterdam Marketing vestigtsteeds nadrukkelijker de aandacht op de regio. Alkmaar werkt samen met Amsterdam Marketingom zich als interessante bestemming te profileren en toeristen naar de stad te trekken. Daarbijis: ‘Amsterdam bezoeken in Alkmaar verblijven’ ook een lijn die de komende periode verkendwordt.

• Aansluiting OV: Alkmaar legt verbinding met Amsterdam; letterlijk en figuurlijk.Door de Hoogfrequent Spoor, het OV Knoopunt, het spoorboekloos reizen legt Alkmaar ookletterlijk de verbinding met Amsterdam. Voor een toeristische bezoeker van Amsterdam zalAlkmaar met de nieuwe spoorverbinding slechts een ‘buitenwijk’ van Amsterdam zijn endaarmee aantrekkelijk en eenvoudig om te bezoeken. De toeristische sector in Alkmaar kanprofiteren dat Amsterdam slechts op een korte en directe treinverbinding afstand ligt. Dekomende periode werkt Alkmaar nauw samen met de provincie om de knooppuntenontwikkeling verder vorm te geven.

• Een aantrekkelijke, gezonde en gevarieerde hotelmarkt.De markt voor verblijfstoerisme wijzigt snel; met name daar waar het gaat om kleinschaligeaccommodaties zijn trends gewijzigd met de komst van internet, Air B&B, en de opkomst vankleinschalige accommodaties. De gemeente wil uiteindelijk door marktwerking een gezonde engevarieerde hotelmarkt. Sommige hotels voorzien in een eigen markt en doelgroep. Met namede ontwikkeling van het China Center; die trekt zelfstandig een hele eigen doelgroep naar zichtoe. De gemeente wil ondernemers faciliteren en streeft ernaar dat initiatiefnemers zelf demarkt en haalbaarheid van de plannen onderzoeken en onderbouwen.

Een toekomstbestendige detailhandelsstructuur in de wijk en in de kernen

Het Actieprogramma streeft naast een aantrekkelijk centrumstad naar een zo aantrekkelijk mogelijk niveau van de detailhandelsvoorzieningen in de kernen. Hiervoor is het noodzakelijk om blijvend te werken aan een toekomstbestendige detailhandelstructuur voor de hele gemeente.

Wat willen we bereiken? Naast in de vorige paragrafen genoemde inzet op Alkmaar centrum wordt ook ingezet op een blijvend voorzieningenniveau in het buitengebied passend bij de verzorgingsfunctie.

Wat gaan we daarvoor doen? • Clustering van winkels in de bestaande wijkwinkelcentra en in de kernen zoals winkelcentrum het

Boegbeeld in de Rijp en het dorpshart Stompetoren.• Verbreding mogelijkheden zondagsopenstelling in hele gemeente.

15 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Om ondernemers de ruimte te geven om optimaal aan te sluiten bij de trends en behoeften van hun klanten wordt de mogelijkheid tot zondagsopenstelling in de hele gemeente uitgerold.

• Faciliteren van vestiging van ambachtelijke, kleinschalige winkels in de kernen van hetbuitengebied.

• Herontwikkeling dorpshart StompetorenSamen met belanghebbenden én inwoners, werkt de gemeente aan het dorpshart Stompetoren:een centrale ontmoetingsplek met een dorpsplein, supermarkt, brede school,sportvoorzieningen, woningen en horeca.

• Herontwikkeling Polderhof AlkmaarHerontwikkeling van de Polderhof tot een levendig winkelcentrum met een divers aanbod vanvoorzieningen.

14 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Land van Leeghwater is de naam die ondernemers en organisaties van de gemeenten Schermer en Graft-De Rijp gaven aan het buitengebied van de gemeente Alkmaar, maar ook aan hun koepelorganisatie voor gebiedsmarketing, het gemeentelijk toeristisch recreatief beleid e.a. Naast kaas, zijn ook de molens, de polders zoals de 12e eeuwse Schermer en dorpen zoals De Rijp internationale publiekstrekkers.

• Uitbouwen activiteiten Alkmaar MarketingDe oprichting van Alkmaar Marketing in zijn nieuwe vorm luidde een forseprofessionaliseringsslag in voor de marketing van het merk Alkmaar. Alkmaar Marketing zet metde Marketingstrategie Alkmaar op de Kaart. Alkmaar Marketing maakt daarbij gebruik van dekennis, strategie en samenwerkingsmogelijkheden die Amsterdam marketing biedt.

• Meer toeristen uit Amsterdam trekkenHet aantal toeristen in Amsterdam neemt de aankomende jaren snel toe, dit biedt echt grotekansen voor Alkmaar om het aantal dagtoeristen te vergroten. Amsterdam Marketing vestigtsteeds nadrukkelijker de aandacht op de regio. Alkmaar werkt samen met Amsterdam Marketingom zich als interessante bestemming te profileren en toeristen naar de stad te trekken. Daarbijis: ‘Amsterdam bezoeken in Alkmaar verblijven’ ook een lijn die de komende periode verkendwordt.

• Aansluiting OV: Alkmaar legt verbinding met Amsterdam; letterlijk en figuurlijk.Door de Hoogfrequent Spoor, het OV Knoopunt, het spoorboekloos reizen legt Alkmaar ookletterlijk de verbinding met Amsterdam. Voor een toeristische bezoeker van Amsterdam zalAlkmaar met de nieuwe spoorverbinding slechts een ‘buitenwijk’ van Amsterdam zijn endaarmee aantrekkelijk en eenvoudig om te bezoeken. De toeristische sector in Alkmaar kanprofiteren dat Amsterdam slechts op een korte en directe treinverbinding afstand ligt. Dekomende periode werkt Alkmaar nauw samen met de provincie om de knooppuntenontwikkeling verder vorm te geven.

• Een aantrekkelijke, gezonde en gevarieerde hotelmarkt.De markt voor verblijfstoerisme wijzigt snel; met name daar waar het gaat om kleinschaligeaccommodaties zijn trends gewijzigd met de komst van internet, Air B&B, en de opkomst vankleinschalige accommodaties. De gemeente wil uiteindelijk door marktwerking een gezonde engevarieerde hotelmarkt. Sommige hotels voorzien in een eigen markt en doelgroep. Met namede ontwikkeling van het China Center; die trekt zelfstandig een hele eigen doelgroep naar zichtoe. De gemeente wil ondernemers faciliteren en streeft ernaar dat initiatiefnemers zelf demarkt en haalbaarheid van de plannen onderzoeken en onderbouwen.

Een toekomstbestendige detailhandelsstructuur in de wijk en in de kernen

Het Actieprogramma streeft naast een aantrekkelijk centrumstad naar een zo aantrekkelijk mogelijk niveau van de detailhandelsvoorzieningen in de kernen. Hiervoor is het noodzakelijk om blijvend te werken aan een toekomstbestendige detailhandelstructuur voor de hele gemeente.

Wat willen we bereiken? Naast in de vorige paragrafen genoemde inzet op Alkmaar centrum wordt ook ingezet op een blijvend voorzieningenniveau in het buitengebied passend bij de verzorgingsfunctie.

Wat gaan we daarvoor doen? • Clustering van winkels in de bestaande wijkwinkelcentra en in de kernen zoals winkelcentrum het

Boegbeeld in de Rijp en het dorpshart Stompetoren.• Verbreding mogelijkheden zondagsopenstelling in hele gemeente.

15 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Om ondernemers de ruimte te geven om optimaal aan te sluiten bij de trends en behoeften van hun klanten wordt de mogelijkheid tot zondagsopenstelling in de hele gemeente uitgerold.

• Faciliteren van vestiging van ambachtelijke, kleinschalige winkels in de kernen van hetbuitengebied.

• Herontwikkeling dorpshart StompetorenSamen met belanghebbenden én inwoners, werkt de gemeente aan het dorpshart Stompetoren:een centrale ontmoetingsplek met een dorpsplein, supermarkt, brede school,sportvoorzieningen, woningen en horeca.

• Herontwikkeling Polderhof AlkmaarHerontwikkeling van de Polderhof tot een levendig winkelcentrum met een divers aanbod vanvoorzieningen.

15 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Om ondernemers de ruimte te geven om optimaal aan te sluiten bij de trends en behoeften van hun klanten wordt de mogelijkheid tot zondagsopenstelling in de hele gemeente uitgerold.

• Faciliteren van vestiging van ambachtelijke, kleinschalige winkels in de kernen van hetbuitengebied.

• Herontwikkeling dorpshart StompetorenSamen met belanghebbenden én inwoners, werkt de gemeente aan het dorpshart Stompetoren:een centrale ontmoetingsplek met een dorpsplein, supermarkt, brede school,sportvoorzieningen, woningen en horeca.

• Herontwikkeling Polderhof AlkmaarHerontwikkeling van de Polderhof tot een levendig winkelcentrum met een divers aanbod vanvoorzieningen.

15

16 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Opgave 2: Alkmaar; Ondernemende en Innovatieve stad.

Innovatie is een belangrijke bron van welvaartsgroei en maakt de stad en regio economisch weerbaarder. Steden die kennisintensief zijn, blijken minder gevoelig voor conjunctuurschokken. Innovatieve kracht is nodig voor een sterke economische structuur. In een goed werkend innovatiesysteem wordt (nieuwe) kennis gegenereerd en uitgewisseld. Vervolgens benutten bedrijven dit voor de ontwikkeling van nieuwe diensten en producten.

Strategische doelstelling: De innovatiekracht van de Alkmaarse economie moet vergroot worden. De concurrentiekracht van Alkmaar moet sterker worden. De clusters, voor Alkmaar met name Energy, Sport, Health, Agri en Leisure, moeten meer hoogwaardige werkgelegenheid opleveren en verankerd zijn in stad en regio.

Wanneer zijn we succesvol? • Groei van de werkgelegenheid met minimaal 500 banen in 4 jaar.• Data Science Alkmaar is uitgebouwd tot regionaal kenniscentrum• Alkmaar behaalt titel Slimste Binnenstad• Vestiging van een Incubator in Alkmaar• Nieuwe opleidingsfaciliteit voor studenten in het Energycluster• De gemeente voert gericht lobby en acquisitiebeleid.•Sturende projecten en programma’s binnen dit netwerk (niet limitatief) • Programma Kennisregio• Programma Duurzaamheid (agrarische Economie)• Programma Sport (Holland Health)• Project Slimmere Zorg

Ontwikkeling economische clusters Kennisregio

De wereld verandert en het belang van kennis neemt toe. Stedelijke regio’s functioneren daarbij als knooppunten van kennis, creatieve broedplaatsen, ontmoetingsplek en vestigingsplaats van kenniswerkers en kennisintensieve bedrijven. Om ervoor te zorgen dat Alkmaar en de regio haar huidige economische positie in de toekomst behoudt of versterkt, hebben bedrijven, onderwijs-, kennisinstellingen en overheden de samenwerking gezocht. Centraal hierin staat de ambitie van groei van de werkgelegenheid met minimaal 500 banen over 4 jaar. Gemeente Alkmaar faciliteert of jaagt de projecten op gebied van kennis en innovatie aan, waarbij de vraag vanuit de markt centraal staat.

17 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Wat willen we bereiken? • Het versterken van de economische groeiclusters: Energie, Zorgmedisch en Sport.

Door het aantrekken van kennisintensieve bedrijvigheid en het stimuleren van kennis en innovatie bij bedrijven en onderzoek/onderwijsinstellingen in de regio.

• Studenten en kenniswerkers aantrekken en binden aan stad en regio, door het bieden van opleidingen en carrièreperspectief en het stimuleren van creatieve broedplaatsen;

• Profilering van de regio op het gebied van de kenniseconomie en het nationaal en internationaal op de kaart zetten van de regionale groeiclusters.

Wat gaan we daarvoor doen? • EnergieCluster

Opbouw van een kennis- en innovatiecluster op energiegebied van internationale faam in Alkmaar en een Energy Innovation Park in de Boekelermeer voor vestiging van innovatieve en energie gerelateerde bedrijven.

• Ontwikkeling van InVesta voor biomassavergassing en Groen Gas. • Incubator in Alkmaar: Ontwikkeling van een living lab IDEA, een incubator voor small business

development op gebied van energietechnologie (biobased, systems en duurzaam bouwen). • Aansluiting van Hogeschool INHolland op de speerpunten binnen het energiecluster. • Lobby bij het rijk en partners voor de ontwikkeling van demonstratieplant voor Milena/Olga. • Uitrol van de marketing en acquisitiestrategie met onder andere symposia en beurzen.

• Data Science Alkmaar (DSA)

Samen met bedrijven, instellingen en overheden in regio Alkmaar en in nauwe relatie met de VU Amsterdam (Amsterdam Center for Business Analytics) het Kennis- en Innovatiecentrum Data Science Alkmaar (DSA) in De Telefooncentrale uit te bouwen en te versnellen. Data Science (big data en analytics) wordt gezien als een stimulans voor economische groei en ontwikkeling, soms zelfs vergeleken met dezelfde impact die ‘het internet’ heeft gehad. Data Science helpt big data te gebruiken om te wijzen op trends in het gedrag van klanten, beter op de gevraagde productie in te kunnen spelen of op de toekomstige behoeften van burgers. Door voorop te lopen met wetenschappelijk onderzoek op het gebied van data Science ten behoeve van de samenwerkende partners, wordt Alkmaar interessant voor onderwijs (onderwijs volgt onderzoek). • Lobby en aanvragen voor Europese en Rijksfinanciering voor DSA en projectfinanciering

door het bedrijfsleven. Hiermee kan het aantal onderzoeksteams worden uitgebreid naar 10 teams van 3 onderzoekers met steun van een aantal senior-onderzoekers. Indien dit project slaagt, kan het aantal arbeidsplaatsen (direct en indirect) oplopen tot meer dan 550.

• Verbreding van DSA naar een regionale aanpak met focus op de economische clusters. • DSA doet mee aan de verkiezing Slimste Binnenstad, georganiseerd door SmartDataCity.org • Opname van DSA in de Smart Industry agenda.

• Zorgmedisch en Sportcluster

Het realiseren van een solide, innovatieve zorginfrastructuur en economische spin-off door clustervorming van instellingen, bedrijven en onderzoeksinstituten in de zorg in Alkmaar en de regio. Hiervoor zijn we aangehaakt bij stichting Holland Health dat is opgezet als netwerkorganisatie en fungeert en kennis en innovatieplatform op het gebied van zorg, voeding en sport in regio Noord-Holland Noord.

18 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

• Kenniscentrum voor Nucleaire geneeskunde, waar onderzoek plaatsvindt naar medische

isotopen en waar kortlevende isotopen en radiofarmaca worden geproduceerd. • Trial Center Holland Health in Alkmaar dat ondersteuning biedt bij klinisch onderzoek.

Hier wordt mensgebonden onderzoek opgezet, begeleid en uitgevoerd. • Onderzoek gedaan naar inzet van Nanodeeltjes om geneeskundige moleculen te

transporteren naar zieke plekken in het lichaam wordt steeds normaler. Dit belooft betere preventie, vroege diagnostiek en snellere en goedkopere behandeling van patiënten.

• Nobesitas”Het oprichten van een hoogwaardig onderzoeksinstituut op het vlak van overgewicht en obesitas.

Zorgeconomie

De zorgeconomie omvat alle economische activiteiten die direct of indirect een relatie hebben met zorg. Zorg wordt hierbij breed gezien, niet alleen gezondheids- en welzijnszorg, maar ook alle zorg gerelateerde activiteiten binnen de zakelijke en financiële dienstverlening, productie, handel en logistiek, kennis en detailhandel. Zorgeconomie vormt een belangrijk onderdeel van de programma’s Sport (Nobesitas) en Kennisregio en de kentering in het sociale domein. Wat willen we bereiken? • Het bevorderen van een duurzame zorg economische ontwikkeling door middel van het

versnellen van innovaties in de WMO • Het bevorderen van een efficiënter zorglandschap door middel van versnelling van de kanteling

in het sociale domein naar een versterkt eerstelijns model; • Het bevorderen van een actief, zelfredzaam en gezond leven van Alkmaarse burgers Wat gaan we daarvoor doen? • Stimuleren van vernieuwing en ondernemerschap in de zorg.

Het innovatiebudget WMO geeft een impuls aan de innovatie en slagkracht van de Alkmaarse zorgeconomie. Het geld is bedoeld om maatschappelijke- en zorgondernemers aan te moedigen om vernieuwende, verrassende, inspirerende ideeën en arrangementen te ontwikkelen. Voorwaarde is dat de voorstellen bijdragen aan een wezenlijke verandering én vernieuwing in de dienstverlening in de zorg voor en ondersteuning van volwassenen en jeugd in de regio Alkmaar.

• Slimmere Zorg In de komende coalitieperiode werkt Alkmaar verder aan het stimuleren van de ontwikkeling van innovatieve zorgproducten en –diensten. Het project Slimmere Zorg is in 2013 van start gegaan om innovatieve ontwikkelingen in de zorgeconomie te stimuleren en te faciliteren in een online en offline omgeving. De kracht van de innovatie en economie van de stad en de eindgebruiker vormen hierbij het uitgangspunt. Online is er het platform waar zorgondernemers en gebruikers een plek krijgen met een doorontwikkeling naar mogelijkheden voor Crowdfunding. Het Slimste Huis Alkmaar is een plek om fysiek kennis te maken met de woonmogelijkheden van nu. Domotica is daarbij een sleutelwoord: het opent deuren naar een leefomgeving die prettig en comfortabel aanvoelt, het gevoel van veiligheid verhoogt én de bewoner in staat stelt de regie zo lang mogelijk in eigen hand te houden. Zorgondernemers kunnen hier de nieuwste toepassingen en innovaties presenteren aan de eindgebruiker.

19 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Duurzame Economie

De omslag naar de circulaire economie die momenteel gaande is leidt tot meer werkgelegenheid in met name de bouw- en installatiesector en in de duurzame energiesector. De ontwikkelingen dragen bij aan een hogere kwaliteit van de leefomgeving, minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en een duurzame lokale economische groei.

Wat willen we bereiken? • Een nieuw duurzaamheidsprogramma voor de komende coalitieperiode • Alkmaar = Fair Trade gemeente • Stimulering recreatief gebruik landelijk gebied.

Wat gaan we daarvoor doen? • Een nieuw duurzaamheidsprogramma voor Alkmaar

Voor de komende coalitieperiode wordt een nieuw duurzaamheidsprogramma opgesteld. • Duurzame Energie Coöperatie Regio Alkmaar (DECRA)

Is in april 2015 officieel van start gegaan. Het eerste duurzame project waarin DECRA investeert is de aankoop van een deel van de aandelen in de windturbine op het Alkmaarse industrieterrein De Boekelermeer. Rendementen uit operationele projecten worden gebruikt om te investeren in nieuwe duurzame projecten. Dit is de zogenaamde “revolverende” werking. Op deze manier realiseert DECRA een versnelling in de productie van duurzame energie voor de regio.

• Stimulering van duurzame ontwikkelingen in de agrarische sector. Ten opzichte van de stad heeft het buitengebied specifieke kansen voor bijvoorbeeld het opwekken van duurzame energie door het realiseren van zonneweides en zonnepanelen op daken van agrarische bedrijven. Daarnaast is er ruimte voor duurzame innovatie als biomassa en restwarmte en/of aardwarmte.

• Aanpak bestaande stad. De verdere verduurzaming van woningen en bedrijven door het oprichten van consortia van lokale bedrijven en adviseurs.

Agrarische Economie

De agrarische sector is voor Alkmaar relevant door de productiefunctie in combinatie met de toeristisch-recreatieve functie. Door de veranderende rol van het platteland, van agrarisch productiegebied naar meer ruimte voor landschapsontwikkeling en recreatief medegebruik, verandert de positie van de agrariërs. Deze verandering manifesteert zich ook in de agrarische bedrijfsvoering, waar trends in zowel schaalvergroting als verdieping en verdieping van de landbouw waarneembaar zijn. Het Actieprogramma Economie streeft ernaar dat de agrarische sector in het buitengebied voldoende ontwikkelingsruimte wordt geboden om haar rol als economisch goed draaiende sector in het Alkmaarse buitengebied te kunnen behouden. Duurzame economische en ecologische ontwikkeling van de agrarische sector is van groot belang voor een vitaal buitengebied. Verbrede of multifunctionele landbouw is de uitbouw van nieuwe bedrijfsactiviteiten die niet gericht zijn op de primaire agrarische productie zoals zorg, recreatie, educatie en toerisme. Verbrede landbouw versterkt de plattelandseconomie en de sociaal economische samenhang. Bovendien biedt het nieuwe inkomsten voor agrarische ondernemers.

20 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Wat willen we bereiken? De gemeente wil de economische positie van agrarische bedrijven versterken door o.a. kansen te benutten voor verbreding en nieuwe functies op het platteland. Wat gaan we daarvoor doen? • Het ondersteunen en mogelijk maken van verbrede landbouw

Recreëren op het platteland wint nog steeds aan populariteit. Agrariërs spelen hier op in door activiteiten te ontplooien die extra inkomsten kunnen genereren. Deze wil de gemeente Alkmaar ondersteunen. Hierbij zal Alkmaar de samenwerking met de provincie opzoeken.

• Verruiming in bestemmingsplannen Het ondersteunen van agrarische bedrijven die uit het oogpunt van schaalvergroting en specialisering willen groeien en daarvoor verruiming in beleid en bestemmingsplannen zoeken.

• Faciliteren glasvezel Stimuleren technologische ontwikkelingen in de agrarische sector en het buitengebied.

• Deregulering in bestemmingsplannen Door complexe milieu eisen en het internationale markt- en prijsbeleid is er een landelijke trend dat agrarische bedrijven afnemen. In Alkmaar mag verwacht worden dat ook hier in de komende periode enkele agrarische bedrijven hun bedrijfsvoering stopzetten. In de praktijk blijkt dat veel van de Alkmaarse (stolp-)boerderijen niet altijd waarde hebben voor agrarisch hergebruik. Vanuit het oogpunt van de economische continuïteit geldt dat functieverandering in het buitengebied de omliggende agrarische bedrijven zo min mogelijk moet belemmeren in het voortzetten van hun activiteiten (bijvoorbeeld uit oogpunt van hindercirkels).

• Het opbouwen van het netwerk en het inrichten van het Ondernemersloket In de nieuwe gemeente Alkmaar is de agrarische sector een relatief nieuw aandachtsgebied. Bij het Ondernemersloket wordt hiervoor een apart aanspreekpunt ingericht. Daarnaast wordt vanuit het Actieprogramma gewerkt aan de opbouw en in kaart brengen van het netwerk.

21 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Opgave 3: Alkmaar; Uitnodigende stad voor ondernemers

Voor een ondernemer zijn goede bereikbaarheid, een adequate fysieke werklocatie en een gezond en aantrekkelijk woonklimaat (voor zichzelf en het personeel) de belangrijkste vestigingsfactoren. Maar ondernemers vinden ook de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening belangrijk. Strategische doelstelling: Alkmaar is een onderscheidende stad om te ondernemen met een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Wanneer zijn we succesvol? • Initiatieven van ondernemers worden omarmd en waar mogelijk aan meegewerkt, ook al wijken

ze wellicht af van beleid en bestemmingsplannen. Uitgangspunt daarbij is “ja, mits”, vraaggericht ontwikkelen dus.

• Als er een nadrukkelijke ondernemerswens is voor een BIZ dan faciliteert de gemeente • Het vestigingsklimaat van Alkmaar wordt door het bedrijfsleven gewaardeerd met een 7 • Heel Alkmaar en het buitengebied heeft in 2018 toegang tot snelle internetvoorzieningen

(Breedband/ glasvezel) • Gemeente biedt een structuur voor Open Data aan • Bedrijven beoordelen de bereikbaarheid en parkeergelegenheid met voldoende. • Alkmaar heeft een heldere acquisitiestrategie Sturende projecten en programma’s binnen dit netwerk (niet limitatief) • Programma Arbeidsmarktbeleid (RPA) • Project Ondernemen Werkt • Project Deregulering • Coalitieprogramma Bereikbaarheid en parkeren • Project Breedband

22 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Actieve Acquisitie

Het zelfstandig actief werven van nieuwe bedrijven/bedrijvigheid kan Alkmaar maar in beperkte mate doen. Uit onderzoek blijkt dat alleen gerichte acquisitie – op kansrijke niches en segmenten – loont. Daarnaast is de voor acquisitie vereiste expertise nauwelijks in het gemeentelijke apparaat aanwezig. Naast het reageren op acquisitiesignalen via het accountmanagement werk is daarom in het verleden de keuze gemaakt om voor de actieve acquisitie van nieuwe bedrijven aan te sluiten bij Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord. Daarmee heeft de gemeente als het ware de acquisitie grotendeels uitbesteed. Voor het creëren van meer banen voor de Alkmaarders moet men naast het zorgen voor moderne werklocaties zorgen voor voldoende bedrijven die banen creëren. Daar is actieve acquisitie voor nodig waarbij bestuur en ambtelijk nauw samenwerken aan eenzelfde doelstelling. Het Actieprogramma Economie streeft ernaar om naast de acquisitie door onze samenwerkingspartners aanvullend een acquisitie strategie te voeren. Hierbij wordt ingezet op versterking van de clusters waar we al sterk in zijn; Agri, Energy, Health, Leisure en Sport die ook passen bij het topsectorenbeleid van het rijk. In de acquisitiestrategie moet Alkmaar laten zien waarin ze onderscheidend is als vestigingsplaats. Wat willen we bereiken? • Een heldere acquisitiestrategie voor de gemeente waarbij gemeentelijke rol, inzet en

verantwoordelijkheden, en die van de partners, duidelijk zijn. • Een snelle, dienstverlenende afhandeling van vergunningen voor nieuwe bedrijven. • Het door middel van deze inspanningen aantrekken van 10 nieuwe bedrijven per jaar. Wat gaan we daarvoor doen? • Integrale marketing- en acquisitiestrategie

Alkmaar zet zich samen met de regio in om de opname van bedrijventerreinen te maximaliseren. Dit betekent dat voor alle terreinen onderscheidende profielen worden opgesteld, waar gericht kan worden gewerkt aan het acquireren van bedrijven. Zowel vanuit de regio zelf als van buiten.

• Acquisitie en promotie bedrijventerrein Boekelermeer. De nadruk zal binnen Alkmaar liggen op de promotie van bedrijventerrein Boekelermeer. Dit bedrijventerrein is het beste binnen de regio, met een modern bedrijventerrein, gunstig gelegen aan de A9 met natuur-en recreatiezones waarop infrastructuur ruim is opgezet. In het zuiden van dit terrein ligt nog een uit te geven deel dat in de verkoop is. Hiervoor wordt vanuit de programmalijnen verstevigde acquisitie opgezet. De acquisitie moet leiden tot vestiging van minimaal 3 nieuwe bedrijven uit de energiesector en de offshore.

• Een dienstverlenend en soepel vergunningentraject De gemeente is een gastheer voor nieuwe bedrijven en helpt en begeleidt nieuwe en startende ondernemers bij het vergunningentraject. Hierbij wordt gestreefd naar een 1-loket principe.

23 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Samenwerken in de Regio en de Metropool Amsterdam

Wat willen we bereiken? De economie stopt niet bij de gemeentegrenzen. Afstemming en samenwerking met omliggende gemeenten is gewenst om grootschalige en grensoverschrijdende thema’s het hoofd te bieden. De Provincie en alle gemeenten in Noord-Holland Noord hebben het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord opgericht. Het is een publiek bedrijf; genoemde overheden zijn de aandeelhouders. Het doel van dit bedrijf is vooral stimulering van de regionale economie en acquisitie van bedrijven van buiten regio NHN. De gemeente is partner en vanuit die rol sturende danwel deelnemende partij in diverse projecten.

Voor citymarketing en het aantrekken van bezoekers, bedrijven en bestedingen wordt nadrukkelijk de samenwerking met Amsterdam gezocht. Alkmaar profileert zich daarin als aantrekkelijke stad om te bezoeken en te verblijven op aantrekkelijke afstand van Amsterdam.

Ook de samenwerking met de BUCH kustgemeenten is voor Alkmaar van belang. Veel bezoekers aan de binnenstad en de kaasmarkt verblijven in het kustgebied. Daarnaast draagt het kustgebied in combinatie met de historische binnenstad in belangrijke mate bij aan de aantrekkelijkheid van de regio Alkmaar als geheel om in te wonen en te werken.

Wat gaan we daarvoor doen? • Regelmatig afstemmingsoverleg met Amsterdam op economische thema’s en bezoekersstromen. • Uitvoering Citymarketing Alkmaar Marketing in nauwe afstemming met Amsterdam Marketing. • Doelgerichte samenwerking met de BUCH, HAL en regiogemeenten op punten waar gezamenlijk

profijt te behalen valt van gezamenlijke projectaanpak. • Afstemming detailhandelsontwikkelingen in de Regionale Advies Commissie • Deelname aan projecten in regioverband daar waar samenwerken nadrukkelijk toegevoegde

biedt o.a.: ontwikkeling Energy Innovation Parc, Energieprojecten uit de Energyboard, Bedrijvenloket, Wandelroute netwerk, Watertoerisme.

Bedrijven Investering Zone (BIZ)

Het Rijk heeft de Wet BIZ ingesteld op 1 januari 2015. Deze wet maakt het gemeenten mogelijk een BIZ-bijdrage als belasting te heffen in zones zoals een centrum of een bedrijventerrein. Deze belasting wordt vervolgens als subsidie aan een ‘BIZ-stichting of –vereniging’ uitgekeerd zodat zij de gebieden schoon, heel, veilig en aantrekkelijk kunnen inrichten en organiseren.

Wat willen we bereiken? De ondernemers in Alkmaar hebben aangegeven in het centrum en op een aantal bedrijventerreinen in Alkmaar een BIZ te willen oprichten. Daar wil de gemeente haar medewerking aan verlenen.

Wat gaan we ervoor doen? Invoeren BIZ en begeleiden ondernemers bij opzet ervan Als blijkt uit de informele draagvlakmeting, die ondernemers zelf doen, dat er voldoende draagvlak is voor het invoeren van BIZ-belasting, dan werkt de gemeente mee aan het invoeren ervan. Zij zal zelf, aan het einde van het invoeringstraject, ook een (officiële) draagvlakmeting doen waarbij de BIZ-bijdrage alleen maar wordt ingevoerd als de helft van de ondernemers zijn mening heeft gegeven en als daarvan 2/3 van de ondernemers vóór stemt (eis uit Wet BIZ).

24 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Wegnemen belemmeringen; Uitnodigingsplanologie en flexibiliteit in bestemmingsplannen

Waar geldende regels beperkend zijn voor de ontwikkeling wordt vanuit Ruimtelijke Ordening gezocht naar kansen om de gewenste ontwikkelingen mogelijk te maken. In deze gevallen treedt het Ondernemersloket samen met het team Ruimtelijke Plannen en Ruimtelijke vormgeving in een vroeg stadium overleg met de initiatiefnemer. Wat willen we bereiken? • Maximale ruimte bieden aan ondernemerschap. • Vraaggericht ontwikkelen • Bij de afweging om een gewenste ontwikkeling mogelijk te maken wordt de bijdrage aan de

economische doelstellingen meegewogen. • De Alkmaarse werklocaties moeten in de toekomst een grotere mate van flexibiliteit kennen.

Het ruimtegebruik moet intensiever en efficiënter worden. Wat gaan we daarvoor doen? • In het Coalitieakkoord ‘Het wordt Zomer’ staan twee opdrachten geformuleerd ‘flexibele

bestemmingsplannen’ en ‘deregulering’. Binnen deze opdrachten wordt de precieze inhoud, proces en communicatie van de ‘vernieuwde flexibele bestemmingsplannen onderzocht en nader uitgewerkt. Hierbij is oog voor het verder ontwikkelen van de uitnodigingsplanologie om ondernemers nog meer de ruimte te bieden en om leegstand te voorkomen.

• Nieuwe initiatieven worden in een vroeg stadium bestuurlijk integraal beoordeeld vanuit onder meer de toegevoegde waarde voor de economie, innovatie of levendigheid van gebieden.

• Meer mogelijkheden in bestemmingsplannen bieden voor belevingseconomie en de combinatie van horeca met detailhandel.

• In Beeldkwaliteitsplannen wordt vanuit ambitie geredeneerd zonder omschrijving van de middelen.

• Welstandvrij bouwen mogelijk maken waar dit bestuurlijk wenselijk is. • Onderzoek naar de mogelijkheden voor, en voor- en nadelen van, bestemmingsvrije

herontwikkeling van leegstaande (bedrijfspanden)

25 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Bereikbaarheid en Parkeren

Nederland functioneert steeds meer als een netwerkstad. Met de ontwikkeling van het PHS (Programma Hoogfrequent Spoor) en de uitbreiding van het HSL-netwerk (Hogesnelheidslijn) zullen steeds meer delen van Nederland binnen het bereik komen van deze netwerkstad. Binnen dit netwerk is niet afstand maar tijd maatgevend: hoeveel banen, winkels en voorzieningen zijn binnen een bepaalde reistijd te bereiken? In Alkmaar wonen terwijl je in Amsterdam werkt, of andersom, wordt dus steeds makkelijker. Maar ook vanuit Amsterdam is Alkmaar voor winkelen, werken, of recreatief verblijf met het ‘spoorboekloos reizen’ binnen handbereik. Voor de toerist is Alkmaar daarmee in de toekomst een ‘buitenwijk’ van Amsterdam. Voor internationale bedrijven is dat nu al het geval. Naast het OV leidt een goede autobereikbaarheid direct tot vergroting van de aantrekkelijkheid van een werklocatie. De kwaliteit van de bereikbaarheid heeft direct invloed op de locatiekeuze van bedrijven. Daarnaast zorgt een verbeterde bereikbaarheid voor een aantrekkende werking van bedrijven van buiten de regio. Voornamelijk Schiphol ligt op een half uur rij afstand. De komende periode wordt daarom verder ingezet op verkeersmaatregelen ter verbetering van de bereikbaarheid van de bedrijventerreinen en het centrum ten behoeve van het vestigingsklimaat. Wat willen we bereiken? • Uitstekende verbindingen van Alkmaar met de metropoolregio • Spoorboekloos reizen met het Openbaar vervoer tussen Amsterdam en Alkmaar. • Verdere verbetering van het de bereikbaarheid van het centrum • Verbetering kwaliteit bereikbaarheid van bedrijventerreinen. • Tevredenheid bezoekers over parkeerareaal

Wat gaan we daarvoor doen? • 3 ontsluitingen op bedrijventerreinen

Voor het verbeteren van de kwaliteit van onze bedrijventerreinen wordt komende periode gewerkt aan 3 ontsluitingen op Bedrijventerrein Beverkoog, De Boekelermeer en de Bergermeer. Deze ontsluitingen geven de bedrijventerreinen een impuls en leiden tot een verbetering van het vestigingsklimaat.

• Aansluiting Vervoersknooppunten: Alkmaar legt verbinding Door het Hoogfrequent Spoor, het OV Knooppunt, het spoorboekloos reizen en de verkeersmaatregelen legt Alkmaar letterlijk de verbinding met Amsterdam. De ontwikkellocaties bij de knooppunten aan de spoorlijn Amsterdam-Alkmaar profiteren hiervan. Alkmaar wordt hierdoor aantrekkelijk als woonstad, als werkstad en als stad om te bezoeken op minimale reisafstand van Amsterdam. Voor een toerist zal Alkmaar met de nieuwe spoorverbinding slechts een ‘buitenwijk’ van Amsterdam zijn. De komende periode werkt Alkmaar nauw samen met de provincie om de knooppunten ontwikkeling verder vorm te geven.

• Tweerichtingsverkeer Bierkade De verbetering van de bereikbaarheid van het centrum en de bereikbaarheid van parkeergarage de Schelphoek wordt met het tweerichting verkeer op de Bierkade verder voortgezet.

• Kwaliteitsverbetering product parkeren Uit diverse onderzoeken blijkt dat Alkmaar beschikt over voldoende en goed bereikbare parkeermogelijkheden. In de programmaperiode worden proeven gestart om het product parkeren in te zetten in de marketingmix van het centrum bijvoorbeeld de proef die ondernemers de mogelijkheid biedt om klanten uitrijkaarten te verstrekken.

26 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

• Herontwikkeling stationsgebied Door de totale make over van het stationsgebied Alkmaar ontstaan er ook betere vestigingsmogelijkheden voor bedrijven in het stationsgebied. De bouw van het SNS-kantoor tegenover de rechtbank kan gezien worden als een eerste aanzet. In de strip ten noorden van de spoorlijn aan de noordzijde van het station zijn meer ontwikkelingen mogelijk. De komst van een hotel past hier ook goed in.

Aan de zuidzijde biedt het tijdelijke parkeerterrein (hoek Helderseweg) naast het busstation vestigingsmogelijkheden.

27 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Toekomstbestendige Bedrijven- en kantorenterreinen

De gemeente richt zich op het bieden van toekomstgerichte bedrijfslocaties voor (zelfstandige) ondernemers en bedrijven in Alkmaar. Voldoende en goede (niet louter mono-functionele) werklocaties zijn belangrijk voor het algemene vestigingsklimaat van de stad. Maar de wensen en gestelde eisen aan werklocaties zijn aan het veranderen. Onder andere door het huidige economische klimaat, 'het nieuwe werken', door de opkomst van nieuwe flexibele concepten, etc. is wat vroeger voldoende functioneerde, geen vanzelfsprekendheid meer. Om de regionale positie, de concurrentiekracht van en werkgelegenheid in Alkmaar op peil te houden, zijn goede werklocaties, waaronder bedrijven- en kantorenterreinen, onontbeerlijk. Wat willen we bereiken? Een gezonde bedrijven- en kantorenterreinenmarkt. Wat gaan we daarvoor doen? • Aansluiting monitor werklocaties provincie Noord Holland

Noord-Hollandse gemeenten houden het aanbod en de kwaliteit van hun bedrijventerreinen bij met de provinciale Monitor Bedrijventerreinen. Alkmaar is hierbij aangesloten. Het rapport Werklocaties Noord-Holland geeft inzicht in de marktontwikkelingen op bedrijventerreinen en kantoorlocaties. Onder andere op basis van deze inzichten plant de gemeente herstructurering en investeringen.

• Visie vorming bedrijventerreinen Voor de bedrijventerreinen Overdie, Beverkoog en Oudorp heeft de gemeente HIRB aanvragen ingediend t.b.v. visievorming voor de toekomstige ontwikkeling naar duurzame en toekomstbestendige bedrijventerreinen.

• Revitalisering Beverkoog De revitalisering is in samenspraak met de ondernemers afgerond. De noordelijke ontsluiting van de Beverkoog is een belangrijk speerpunt in de ontwikkeling van dit bedrijventerrein en het aantrekken van nieuwe ondernemers en werkgelegenheid.

• Visie Overdie Bedrijventerrein Overdie is langzaam aan het verkleuren, met de Telefooncentrale als een van de drijvende krachten. Ook andere pandeigenaren vragen naar de mogelijkheden om andere functies dan bedrijven te kunnen huisvesten. De gemeente heeft een HIRB-aanvraag gedaan voor het opstellen van een visie op de toekomst van het gebied.

• Revitalisering bedrijventerrein de Volger Bedrijventerrein de Volger wordt aangepakt gezamenlijk met de ondernemers. Hierbij wordt de verantwoordelijkheid nadrukkelijk gedeeld.

• Verduurzaming bedrijventerreinen Samen met Ondernemend Alkmaar wordt gewerkt aan verdere verduurzaming van de Alkmaarse bedrijventerreinen waarbij afspraken worden gemaakt over zonne-energie, verduurzaming panden en minder energieverbruik. Ook worden binnenkort de eerste panden aangesloten op het warmtenet van de HVC. De gemeente is een van de eerste afnemers. Hiervoor heeft de gemeente een HIRB aanvraag ingediend.

28 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Glasvezel uitrollen in de hele gemeente

Het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord heeft voor de Greenport NHN een onderzoek uitgevoerd onder vertegenwoordigers van het agrarische bedrijfsleven. Hieruit komt expliciet naar voren dat de digitale ontsluiting onvoldoende is in het buitengebied. Dit wordt ondersteund door brancheorganisatie LTO. Ook het Economisch Forum Noord-Holland Noord heeft een glasvezelverbinding voor het bedrijfsleven op haar top 10 wensenlijst staan. Een recente analyse van de plannen van de Nederlandse topsectoren laat zien dat 10-15% van de activiteiten en 30% van de innovatieprocessen ICT gedreven is. E-agricultuur is bijvoorbeeld een toonaangevende ontwikkeling waarbij slimme systemen met elkaar communiceren om de productie te kunnen optimaliseren. Denk aan het tijdig herkennen van onkruidsoorten of ziekten. Ook groeit de afhankelijkheid van breedband voor de toeristische sector aanzienlijk. Toeristen willen non-stop toegang hebben tot gratis WIFI- faciliteiten en ondernemers zijn steeds afhankelijker van glasvezel voor de promotie, vindbaarheid, openingstijden, acties etc. van de onderneming. Daarbij worden de mensen steeds gezonder ouder en blijven langer thuis wonen waardoor domotica een steeds belangrijkere rol gaat spelen. Wat willen we bereiken? In 2018 moeten alle bedrijventerreinen, de buitengebieden en het centrum van de gemeente Alkmaar digitaal ontsloten zijn. Wat gaan we daarvoor doen? Alkmaar onderzoekt op welke wijze glasvezel aan te leggen in het buitengebied en op bedrijventerreinen. In het buitengebied is de aanleg van glasvezel duurder door de grotere afstanden. Op veel plaatsen is het daardoor niet rendabel. Het initiatief voor de aanleg van glasvezel in een bepaald gebied ligt in eerste instantie bij de markt. Als de markt dit niet doet, is het aan de bewoners en ondernemers om, bij voorkeur samen met marktpartijen, het initiatief te nemen. Hierin wil de gemeente Alkmaar een faciliterende rol spelen.

29 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Opgave 4: De gemeente maakt het mogelijk Een verbeterde gemeentelijke dienstverlening aan ondernemers helpt hen zich te concentreren op de kerntaak. Dat is ondernemen. In de programmaperiode zullen we de gemeentelijke rol in de Alkmaarse samenleving verder verfijnen en toewerken naar Alkmaar als ondernemende gemeente. Voornamelijk waar het gaat om het loslaten, overlaten, vertrouwen geven en een podium bieden aan initiatieven in de stad. We willen meer ruimte geven aan eigen kracht binnen de samenleving. De gemeente richt zich daarom komend periode om economie in denken en handelen centraal te zetten als leidende opgave voor de organisatie. Hierbij is de matrix van economisch excellent presterende gemeenten van Hiemstra en de Vries uitgangspunt.

30 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Gastvrije stad: Excellent gastheerschap

Aan het eind van de collegeperiode wil het college dat de Alkmaar organisatie beter inspeelt op wat voor de economie wenselijk is en dat de benodigde informatie beschikbaar is. Alkmaar gaat uit van de kracht van ondernemers. Zij maken de economie in een stad. Ondernemers creëren innovatie, groei en zorgen voor werkgelegenheid. Daarom willen we voor ondernemers in Alkmaar de rode loper uitleggen met Excellent Gastheerschap. Hoe kunnen we onze ondernemers en inwoners als overheidsinstantie zo goed mogelijk van dienst zijn? Doen we de goede dingen en doen we die dingen goed? Excellent Gastheerschap vraagt een andere cultuur en houding van de ambtelijke organisatie. Een nieuwe kijk op dienstverlening waarin ‘minder regels’ en ‘meer mogelijk maken’ centraal staan. Ambtenaren die beleid maken, toezicht houden en toewijzingen doen, vragen we anders naar hun eigen werk te kijken. Ze moeten zich de nieuwe manier van werken eigen maken, de werkwijze van excellent gastheerschap, gericht op faciliteren. De professionals van Alkmaar komen door deze nieuwe grondhouding beter tot hun recht. Enerzijds zijn er meer mogelijkheden en is er minder regeldruk om het werk beter te doen, anderzijds leveren ze betere dienstverlening aan de ondernemers van de stad. Ondernemers waardeerden de dienstverlening van Alkmaar in 2014 met een voldoende. Dat is niet voldoende voor de opgave. De stappen die we willen zetten is van voldoende naar goed en van goed naar excellent. Wat willen we bereiken? De houding van de gemeente wordt meer ondernemersgericht en de dienstverlening aan ondernemers wordt sneller en beter: • 70% van de Alkmaarse ondernemers kent het Ondernemersloket van de gemeente. • De ondernemers waarderen de dienstverlening in de ontwikkelmonitor met een 7. • De contacten met het Ondernemersloket leiden tot de vestiging van nieuwe bedrijven in

Alkmaar en het oplossen van problemen van ondernemers die vastlopen • Bij advisering van het bestuur zijn de economische uitgangspunten leidend. • Een efficiënt vergunningentraject voor ondernemers.

Wat gaan we daarvoor doen? • Website Welkom in Alkmaar voor ondernemers • Excellent Gastheerschap vertalen in dienstverleningsdoelstellingen. • Verder verbeteren van de dienstverlening bij het verkrijgen van vergunningen en verminderen

regeldruk. • Excellent Gastheerschap opzetten als project voor gemeentelijke organisatie • Economische afweging in besluitvormingsroute

Professionaliseren Ondernemersloket en accountmanagement

In Alkmaar zijn 9985 bedrijven en instellingen. Dit bestand verandert voortdurend, door de komst van nieuwe bedrijven en instellingen of vanwege nieuwe vestigingen van de al aanwezige bedrijven. Door goede contacten met het bedrijfsleven en instellingen weet de gemeente wat hen beweegt en wordt ingespeeld op de vestigingswensen Via het accountmanagement van Economische Zaken en het Ondernemersloket intensiveert het gemeentebestuur actief de contacten met het gevestigde bedrijfsleven. Die contacten zijn daardoor

31 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

een belangrijke bron van informatie voor de gemeente. Zo is het bestuur onder andere in een vroegtijdig stadium op de hoogte van uitbreidingen en verhuisplannen en ontvangt de gemeente tevens signalen over mogelijke vestigingen van nieuwe bedrijven, c.q. bedrijfsonderdelen. Het omgekeerde kan zich ook voordoen. Door op signalen actie te ondernemen wordt in de slipstream van het bestaande accountmanagement al aan acquisitie van nieuwe bedrijven c.q. behoud van bestaande bedrijven gedaan, zij het op ad hoc basis en in zeer bescheiden mate. Het gemeentelijke accountmanagement is dus feitelijk ‘een mes dat aan twee kanten snijdt’. Wat willen we bereiken? • De top 50 van grote werkgevers wordt jaarlijks bezocht, ontwikkelingen en wensen van deze

bedrijven zijn bekend. • Ondernemersloket en Economische Zaken kennen de markt en zijn vroegtijdig op de hoogte van

ontwikkelingen. • Bedrijven en instellingen voor de stad behouden en/of hun activiteiten verder uitbreiden. • De tevredenheid van het lokale bedrijfsleven over de gemeentelijke dienstverlening stijgt naar

een 8. • Het Ondernemersloket biedt een informatiepunt waar de organisatie informatie en contacten

over het Alkmaarse bedrijfsleven kan vinden. Wat gaan we daarvoor doen? • Door de grootste werkgevers op gestructureerde wijze te benaderen, voelen bedrijven • en instellingen zich welkom, ontvangen we feedback over het investerings- en vestigingsklimaat

en toetsen we of Alkmaar een rol kan spelen in de behoefte van bedrijf of instelling. • De 50 grootste werkgevers worden elk jaar bezocht, gefaciliteerd en geëvalueerd. • Per relevante doelgroep stellen wij een lijst van ‘smaakmakers’ op (Key accounts). • In de organisatie heeft het Ondernemersloket een rol als aanjager voor initiatieven en processen

om de bedrijven te faciliteren. Gewenste inspanningen van samenwerkingspartners Accountmanagement gaat over het aangaan en onderhouden van relaties. Van onze partners verwachten wij dat zij investeren in de relatie met de gemeente; dat zij open communiceren met de accountmanagers en bereid zijn actief informatie te delen Het accountmanagement van het Ondernemersloket wordt aangeboden aan vijf doelgroepen: • bedrijven die tot de top-50 van grote werkgevers van Alkmaar behoren • de detailhandel en horeca • het MKB • Agrarische economie. • Het energiecluster

Voor elk van deze doelgroepen komt een aanspreekpunt bij het Ondernemersloket. ‘Economie’ richtinggevend in organisatie

Economie is meer dan alleen werk en bedrijvigheid. Aspecten zoals aantrekkelijk wonen, goede opleidingen en een breed cultuuraanbod zijn net zo goed een onderdeel van de Alkmaarse economie. Een economische analyse maakt het mogelijk vooraf effecten in te schatten en achteraf een oordeel te vellen over het effect van onze acties. Dit kan op een veel breder terrein dan alleen dat van werk en bedrijvigheid. Gegevens en begrip van de werking van de economie zijn dan essentieel om het beleid te voeden dat invloed heeft op de economie.

32 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Wat willen we bereiken? Aan het eind van de collegeperiode wil het college dat er beter wordt ingespeeld op wat voor de economie wenselijk is en dat de benodigde informatie beschikbaar is. Als eerste stap wordt een motiveringsplicht ingesteld voor nieuwe voorstellen, waardoor beter op de verbinding met economie kan worden gestuurd. Binnen de verschillende organisatieonderdelen moet ook veel meer economisch gedacht worden: economie moet onderdeel zijn van het DNA van de medewerkers. Wat gaan we daarvoor doen? In alle relevante nieuwe gemeentelijke ruimtelijke, juridische en beleidsmatige kaders is een economische paragraaf opgenomen, waarin is aangeven op welke wijze wordt ingespeeld op het bereiken van de economische doelen.

33 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Organisatorische aspecten

“Vraag gestuurd werken is een kwestie van houding niet van organisatie-inrichting” Het Actieprogramma Economie gaat uit van inspireren, stimuleren en faciliteren van ondernemerschap vanuit de hele organisatie. De organisatorische kant gaat uit van een doorontwikkeling van de netwerkorganisatie zoals beoogd in de Doorbraak. Om het volledige netwerk in te zetten en om de economische opgave, zoals het coalitieakkoord beoogd, te realiseren, wordt gewerkt met een kernteam dat een externe en een interne rol heeft. Extern heeft het team een rol in het stimuleren en faciliteren van initiatieven die bijdragen aan de programmadoelstellingen. Intern fungeert het team als aanjager en smeerolie om gewenste initiatieven mogelijk te maken. Initiatieven moeten zoveel mogelijk uit de markt komen; het kernteam beheerst het netwerk en biedt de markt zoveel mogelijk de ruimte. Het kernteam Economie vormt de spil in de organisatie van de Economisch Activiteiten. Het kernteam bestaat uit de programmamanagers van de economische programma’s, de vakgroep Economie, vertegenwoordigers van cultuur en sport én het Ondernemersloket. De manager Economie fungeert als leidinggevende van de vakgroepen economie, cultuur en sport én is ambtelijk opdrachtgever van de voor economie relevante projecten.

33 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Organisatorische aspecten

“Vraag gestuurd werken is een kwestie van houding niet van organisatie-inrichting” Het Actieprogramma Economie gaat uit van inspireren, stimuleren en faciliteren van ondernemerschap vanuit de hele organisatie. De organisatorische kant gaat uit van een doorontwikkeling van de netwerkorganisatie zoals beoogd in de Doorbraak. Om het volledige netwerk in te zetten en om de economische opgave, zoals het coalitieakkoord beoogd, te realiseren, wordt gewerkt met een kernteam dat een externe en een interne rol heeft. Extern heeft het team een rol in het stimuleren en faciliteren van initiatieven die bijdragen aan de programmadoelstellingen. Intern fungeert het team als aanjager en smeerolie om gewenste initiatieven mogelijk te maken. Initiatieven moeten zoveel mogelijk uit de markt komen; het kernteam beheerst het netwerk en biedt de markt zoveel mogelijk de ruimte. Het kernteam Economie vormt de spil in de organisatie van de Economisch Activiteiten. Het kernteam bestaat uit de programmamanagers van de economische programma’s, de vakgroep Economie, vertegenwoordigers van cultuur en sport én het Ondernemersloket. De manager Economie fungeert als leidinggevende van de vakgroepen economie, cultuur en sport én is ambtelijk opdrachtgever van de voor economie relevante projecten.

33 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Organisatorische aspecten

“Vraag gestuurd werken is een kwestie van houding niet van organisatie-inrichting” Het Actieprogramma Economie gaat uit van inspireren, stimuleren en faciliteren van ondernemerschap vanuit de hele organisatie. De organisatorische kant gaat uit van een doorontwikkeling van de netwerkorganisatie zoals beoogd in de Doorbraak. Om het volledige netwerk in te zetten en om de economische opgave, zoals het coalitieakkoord beoogd, te realiseren, wordt gewerkt met een kernteam dat een externe en een interne rol heeft. Extern heeft het team een rol in het stimuleren en faciliteren van initiatieven die bijdragen aan de programmadoelstellingen. Intern fungeert het team als aanjager en smeerolie om gewenste initiatieven mogelijk te maken. Initiatieven moeten zoveel mogelijk uit de markt komen; het kernteam beheerst het netwerk en biedt de markt zoveel mogelijk de ruimte. Het kernteam Economie vormt de spil in de organisatie van de Economisch Activiteiten. Het kernteam bestaat uit de programmamanagers van de economische programma’s, de vakgroep Economie, vertegenwoordigers van cultuur en sport én het Ondernemersloket. De manager Economie fungeert als leidinggevende van de vakgroepen economie, cultuur en sport én is ambtelijk opdrachtgever van de voor economie relevante projecten.

34 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Middelen

Voor de Economische opgave van Alkmaar is een economisch offensief nodig met commitment van veel partijen. Dat deze commitment in de stad aanwezig is blijkt uit de interviews en de ingezette publiek-private samenwerkingsvormen in de vele projecten en programma’s die bijdragen aan het doel.

Ondanks dit streven wijst de praktijk uit dat de noodzakelijke voorwaarden van het ontwikkelen van het gastheerschap naar bedrijven en gewenste ontwikkeling van de clusters en het centrum niet zonder overheidssteun realiseerbaar zijn.

Bijzondere inspanningen zijn nodig om optimaal in te zetten op de dynamiek en groeipotentie van het Alkmaarse centrum en het bedrijfsleven in de regio. Het Actieprogramma Economie gaat uit van de meest effectieve inzet van bestaande middelen ten behoeven van het vergroten van de Return On Investment

In de zomernota is een overzicht van de aangevraagde middelen voor Economie ingediend. Uitgangspunt bij deze aanvraag zijn:

• Bestuurlijke en ambtelijke aandacht: Een robuuste inzet van capaciteit is voor een opgave van 10% meer bezoekers en 500 extra banen nodig, zowel bestuurlijk als ambtelijk.

• Benutten bestaand beleid: Het benutten van lopend beleid en reguliere programma’s ten bate van het Actieprogramma Economie.

• Niet meegenomen zijn: uitgaven voor personeel voor generiek economisch beleid, het Ondernemersloket en eenmalige investeringen (t.w. verkeersinfrastructuur, kansrijke concepten, centrumontwikkeling)

• De uitgaven gaan over de programmaonderdelen levendige en aantrekkelijke binnenstad, excellent gastheerschap, agrarische economie en kansrijke clusterontwikkeling en zijn verdeeld over de uitgavensoorten.

36 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Gezamenlijk meten van de doelstellingen Met behulp van een dashboard kunnen we de marktontwikkelingen volgen en het rendement van onze inzet beter in kaart brengen en waar nodig bijsturen. Wat willen we bereiken? Een Dashboard met een totaaloverzicht van de resultaten van het totaal aan inspanningen van de gemeente op de economie van de gemeente Alkmaar. Wat gaan we daarvoor doen? Opzet van een dashboard Economie

Het Actieprogramma bundelt acties om de autonome groei aan bedrijvigheid, arbeidsplaatsen en innovatie te vergroten. Daarom spreken we van een ‘economisch Actieprogramma’ en streven op deze manier in samenhang naar economische bestendigheid voor Alkmaar in de komende jaren. Onze focus richt zich op 2020 waarin deze effecten zichtbaar moeten zijn. Het in 2015 te ontwikkelen dashboard economie van Alkmaar volgt en monitort de doelstellingen in gezamenlijkheid. Sommige doelstellingen zijn met een simpele rekensom te kwantificeren. Als de binnenstad binnen vijf jaar 10% meer toeristische bezoekers trekt door een aantrekkelijk aanbod en een gerichte marketingstrategie, dan groeit het aantal bestedingen in de binnenstad met ruim 4.000.000 euro. De duurzaamheidopgave levert in Alkmaar in de komende periode 200 directe arbeidsplaatsen op. Het programma Kennisregio samen met partners voortzetten, biedt 1000 nieuwe arbeidsplaatsen. Als we het akkoord van Haltewerk succesvol kunnen uitvoeren, gaan 1.500 mensen aan de onderkant van het loongebouw binnen nu en zes jaar aan het werk. Andere doelstellingen zijn van kwalitatieve aard. De tevredenheid van het bedrijfsleven in Alkmaar over het vestigingsklimaat, de bekendheid van Alkmaar als vestigingsstad en het imago van Alkmaar als aantrekkelijke stad om te ondernemen zijn kwalitatieve doelstellingen.

35 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Risicoparagraaf Interne Organisatierisico’s Het realiseren van de ambities vergt een verbindende programmatische aanpak. Een risico is het versnipperen van de doelstellingen en teveel wisselingen in de bemensing.

Externe organisatierisico’s Voor het realiseren en borgen van de programmadoelstellingen is een stevige rol in het netwerk van het Alkmaarse bedrijfsleven noodzakelijk. Dit vraagt een consistente opbouw van het netwerk en ambtenaren die in staat zijn en worden gesteld om hun rol in het netwerk te bestendigen. Risico’s zijn personele wisselingen en afhaken van belangrijke stakeholders waardoor er te weinig input is in de organisatie van de verwachtingen en ambities van ondernemers in de stad. Beheersmaatregelen: jaarlijks bezoek aan de top 50 grote bedrijven van Alkmaar, opbouw van een breed en professioneel gedocumenteerd netwerkinformatiesysteem. Financieel risico Naar aanleiding van de Voorjaarsnota is voor de komende coalitieperiode 2016-2018 een gelijkmatig niveau van beschikbare financiële middelen opgenomen voor dit Actieprogramma. Risico: een sterke vermindering van deze middelen gaat ten koste van de geloofwaardigheid van het Actieprogramma Economie en zal partners doen afhaken. Temeer omdat het rijk ook bijdragen levert aan onderdelen van het programma (arbeidsmarkt, Retailagenda) en de gemeente ook commitment vraagt van de partners in de stad (Evenementen, Alkmaar Marketing, baatbelasting). Samenwerkingsrisico Intern: het Actieprogramma Economie is een samenhangend geheel van bestuurlijke portefeuilles op het gebied van onder andere: economie, toerisme, arbeidsmarkt, lobby, ruimtelijke ordening & grondzaken en dienstverlening. Een risico is een onvoldoende, brede bestuurlijke en/of ambtelijke samenwerking, wat ten koste gaat van de slagvaardigheid en uiteindelijk de geloofwaardigheid. Financiering van het Actieprogramma Voor de uitvoering van het Actieprogramma wordt gebruikt gemaakt van de personele inzet van het Ondernemersloket, programmamanagement en de adviseurs van de Backoffice. Daarnaast zijn er additionele kosten. Een groot aantal activiteiten wordt momenteel uitgevoerd binnen de bestaande programmabegroting. Voor de nog te ontwikkelen activiteiten en programmalijnen is aanvullend budget aangevraagd in de Voorjaarsnota en wordt gezocht naar samenwerking en partnerschap met de ondernemers ( o.a. Binnenstad, Baatbelasting Beverkoog, Parkmanagement bedrijventerreinen, toeristenbelasting) en met de provincie, rijk en Europese gemeenschap. Ook zijn er subsidies aangevraagd zoals HIRB (voor herstructurering bedrijventerreinen). Het Actieprogramma is geschreven als een meerjarenperspectief en verbindt de thema’s arbeidsmarkt, economie, innovatie en duurzaamheid met elkaar. Dit meerjarige perspectief wordt na vaststelling vertaald naar een uitvoeringsagenda in samenspraak met ondernemers, maatschappelijke partners en onderwijs. Daarbij wordt ook nadrukkelijk in regionaal verband samengewerkt.

35 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Risicoparagraaf Interne Organisatierisico’s Het realiseren van de ambities vergt een verbindende programmatische aanpak. Een risico is het versnipperen van de doelstellingen en teveel wisselingen in de bemensing.

Externe organisatierisico’s Voor het realiseren en borgen van de programmadoelstellingen is een stevige rol in het netwerk van het Alkmaarse bedrijfsleven noodzakelijk. Dit vraagt een consistente opbouw van het netwerk en ambtenaren die in staat zijn en worden gesteld om hun rol in het netwerk te bestendigen. Risico’s zijn personele wisselingen en afhaken van belangrijke stakeholders waardoor er te weinig input is in de organisatie van de verwachtingen en ambities van ondernemers in de stad. Beheersmaatregelen: jaarlijks bezoek aan de top 50 grote bedrijven van Alkmaar, opbouw van een breed en professioneel gedocumenteerd netwerkinformatiesysteem. Financieel risico Naar aanleiding van de Voorjaarsnota is voor de komende coalitieperiode 2016-2018 een gelijkmatig niveau van beschikbare financiële middelen opgenomen voor dit Actieprogramma. Risico: een sterke vermindering van deze middelen gaat ten koste van de geloofwaardigheid van het Actieprogramma Economie en zal partners doen afhaken. Temeer omdat het rijk ook bijdragen levert aan onderdelen van het programma (arbeidsmarkt, Retailagenda) en de gemeente ook commitment vraagt van de partners in de stad (Evenementen, Alkmaar Marketing, baatbelasting). Samenwerkingsrisico Intern: het Actieprogramma Economie is een samenhangend geheel van bestuurlijke portefeuilles op het gebied van onder andere: economie, toerisme, arbeidsmarkt, lobby, ruimtelijke ordening & grondzaken en dienstverlening. Een risico is een onvoldoende, brede bestuurlijke en/of ambtelijke samenwerking, wat ten koste gaat van de slagvaardigheid en uiteindelijk de geloofwaardigheid. Financiering van het Actieprogramma Voor de uitvoering van het Actieprogramma wordt gebruikt gemaakt van de personele inzet van het Ondernemersloket, programmamanagement en de adviseurs van de Backoffice. Daarnaast zijn er additionele kosten. Een groot aantal activiteiten wordt momenteel uitgevoerd binnen de bestaande programmabegroting. Voor de nog te ontwikkelen activiteiten en programmalijnen is aanvullend budget aangevraagd in de Voorjaarsnota en wordt gezocht naar samenwerking en partnerschap met de ondernemers ( o.a. Binnenstad, Baatbelasting Beverkoog, Parkmanagement bedrijventerreinen, toeristenbelasting) en met de provincie, rijk en Europese gemeenschap. Ook zijn er subsidies aangevraagd zoals HIRB (voor herstructurering bedrijventerreinen). Het Actieprogramma is geschreven als een meerjarenperspectief en verbindt de thema’s arbeidsmarkt, economie, innovatie en duurzaamheid met elkaar. Dit meerjarige perspectief wordt na vaststelling vertaald naar een uitvoeringsagenda in samenspraak met ondernemers, maatschappelijke partners en onderwijs. Daarbij wordt ook nadrukkelijk in regionaal verband samengewerkt.

36 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Gezamenlijk meten van de doelstellingen Met behulp van een dashboard kunnen we de marktontwikkelingen volgen en het rendement van onze inzet beter in kaart brengen en waar nodig bijsturen. Wat willen we bereiken? Een Dashboard met een totaaloverzicht van de resultaten van het totaal aan inspanningen van de gemeente op de economie van de gemeente Alkmaar. Wat gaan we daarvoor doen? Opzet van een dashboard Economie

Het Actieprogramma bundelt acties om de autonome groei aan bedrijvigheid, arbeidsplaatsen en innovatie te vergroten. Daarom spreken we van een ‘economisch Actieprogramma’ en streven op deze manier in samenhang naar economische bestendigheid voor Alkmaar in de komende jaren. Onze focus richt zich op 2020 waarin deze effecten zichtbaar moeten zijn. Het in 2015 te ontwikkelen dashboard economie van Alkmaar volgt en monitort de doelstellingen in gezamenlijkheid. Sommige doelstellingen zijn met een simpele rekensom te kwantificeren. Als de binnenstad binnen vijf jaar 10% meer toeristische bezoekers trekt door een aantrekkelijk aanbod en een gerichte marketingstrategie, dan groeit het aantal bestedingen in de binnenstad met ruim 4.000.000 euro. De duurzaamheidopgave levert in Alkmaar in de komende periode 200 directe arbeidsplaatsen op. Het programma Kennisregio samen met partners voortzetten, biedt 1000 nieuwe arbeidsplaatsen. Als we het akkoord van Haltewerk succesvol kunnen uitvoeren, gaan 1.500 mensen aan de onderkant van het loongebouw binnen nu en zes jaar aan het werk. Andere doelstellingen zijn van kwalitatieve aard. De tevredenheid van het bedrijfsleven in Alkmaar over het vestigingsklimaat, de bekendheid van Alkmaar als vestigingsstad en het imago van Alkmaar als aantrekkelijke stad om te ondernemen zijn kwalitatieve doelstellingen.

37 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

BIJLAGEN

Samenvatting van de interviews aan de hand van citaten.

In verband met het verzoek van enkele ondernemers om de interviews alleen voor intern gebruik als basis voor het Actieprogramma Economie te benutten zijn de citaten vanuit de interviews geanonimiseerd samengevat.

Kunt u een voorbeeld geven wat vestiging in Alkmaar voor u betekent en op welke wijze uw bedrijf profiteert van het Alkmaarse vestigingsklimaat en de regio?

“Veel steden zoeken naar een identiteit en Alkmaar heeft dit al. Met kaas heeft Alkmaar goud in handen en hier kan een grote internationale markt mee worden aangeboord”

“Alkmaar is een leuke stad voor onze (internationale) gasten. Zij zitten vaak in hotels in het centrum”

“Het vestigingsklimaat is gunstig met een meedenkende politiek”.

“Wij hebben zeer goede ervaringen met de mensen/ arbeidsmarkt uit deze regio”

“Alkmaar is een uitstekende plek voor onze winkel”

“Alkmaar heeft een mooi authentiek centrum met een echte regiofunctie.”

“De Boekelermeer is zeer goed bereikbaar over weg en over water”

“Alkmaar heeft een grote bevolkingsdichtheid/ afzetmarkt”

“De plek is prima. Centraal, aan de randweg, goed bereikbaar”

“De gemeente is bereid om mee te denken en o.a. het proces t.a.v. de provincie te ondersteunen en te begeleiden”

“De kwaliteit van het gebied: rust, ruimte, water en de stad dichtbij”

“Een goede en betrouwbare arbeidsmarkt”

“Door de visie van de gemeente Alkmaar is het mogelijk geworden om het stadsstrand langs de Noorderkade te beginnen. Hiermee is het stadsstrand een toevoeging geworden aan de plannen voor de gebiedsontwikkeling Overstad”.

“Er is voldoende arbeid te krijgen in deze regio omdat er een Hogeschool is en Amsterdam dichtbij is met zijn universiteiten”.

“Boekelermeer ligt dichtbij de snelweg en ziet er niet uit als een industrieterrein. Het is er groen. Het is parkachtig, de medewerkers maken gebruik van de ecozone; er wordt uitgebreid gewandeld.”

Wat ziet u als belangrijkste uitdagingen voor Alkmaar (en evt de regio)?

“Centrum zijn en blijven van Noord Holland”

“Het terugwinnen van bezoekersaantallen”

“De leegstand onder het landelijk niveau houden”

38 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

“Qua bereikbaarheid moet de bierkade worden aangepakt. De winkelleegstand valt op en is geen goede ontwikkeling, veel horeca heeft het ook moeilijk”.

“De belangrijkste uitdaging is om de inwoners van Alkmaar ervan te overtuigen dat Alkmaar klaar is voor een verdere groei”.

“Het behoudt van hoogopgeleiden in de regio”.

“Wat in Alkmaar als centrum wordt gezien is het grootste gebied van heel Nederland t.o.v. de grootte van de Stad.”

“Het centrum is een zorgpunt Hier zou vanuit een totaalontwerp naar gekeken moeten worden”

“Ringers ontwikkelen”

“De stad is gebaat bij een compact winkelgebied met weinig leegstand”

“De samenwerking tussen ondernemers”

“de eigen bewoners zijn niet altijd positief over de koppeling met kaas. Zij zouden bewust gemaakt moeten worden dat door kaas massa’s buitenlandse toeristen getrokken kunnen worden, wat goed is voor de economie en de groei van Alkmaar.”

“het afzetten van bedrijventerreinen zal lastig blijven, dat is niet specifiek Alkmaars, daar kampt iedere gemeente mee”.

Welke rol kan de overheid/ gemeente hierin spelen waar ziet u kansen?

“Wij zijn het ademende buitengebied van de metropoolregio, maak dat zichtbaar en profiteer ervan”.

“Het is het meest kansrijk als Alkmaar zich ontwikkeld als energiestad”

“Onderhoud intensief contact met je bedrijfsleven”

“Belangrijk is om in z’n algemeenheid initiatieven te faciliteren, de voortgang erin te houden en niet vertragend te werken”.

“Deregulering is in mijn optiek initiatieven ondersteunen vanuit een krachtige overheid”

“De gemeente is spin in het web en faciliteert, met alleen centrummanagement komen we er niet”.

“Presenteer je naar Amsterdamse toeristen als een buitenwijk van Alkmaar”

“Wil Alkmaar succesvol zijn dan zal ze moeten investeren in de grotere regio. Door te investeren in de regio wordt de vijver groter en is het beter vissen voor de hele regio.”

“Wees trots op je lokale bedrijfsleven en ondernemers”.

“Koppel naamsbekendheid van bedrijven die hier zitten, aan Alkmaar om zo Alkmaar te promoten. Alkmaar is voor velen nog onbekend en ligt in de beleving heel ver weg van de randstad. Alkmaar heeft belangrijke troeven in handen: Schiphol op 30 minuten afstand, een mooie binnenstad”.

“Laat ondernemers investeren in monumentale panden en geeft ze ruimte om te ondernemen”.

“Geef vertrouwen aan ondernemers”

“Faciliteer grote retailbedrijven om naar Alkmaar te komen”

39 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

“Alkmaar kan een voorbeeld nemen aan de dienstverlening van Eindhoven waar het vergunningentraject bij vestiging bedrijven met 1 contactpersoon wordt gerealiseerd”

“De inzet van Alkmaar Marketing is een stap in de goede richting, daar aan vasthouden en handen en voeten aan geven”

“Richting ondernemers; beter weten wat er speelt en faciliteren wanneer mogelijk en wenselijk”

“Maak verbinding met Schiphol om internationale allure te krijgen”.

Waar staat Alkmaar over tien jaar volgens u?

“Gemeentegrenzen doen er over 10 jaar niet meer toe. Het is dan meer regiostad Alkmaar”

“Alkmaar moet weer shopping stad boven het kanaal worden. Het achterland is groot genoeg en Alkmaar beschikt over goede en vooruitstrevende ondernemers.”

“Alkmaar kan veel meer bezoekers aan zich binden. Amsterdam heeft een serieus probleem met enorme aantallen bezoekers en hier vandaan kunnen bezoekers weggetrokken worden met een aantrekkelijk aanbod, kaas is een USP”.

“Daarnaast zie ik Alkmaar graag de bijnaam Cultuurstad krijgen, een plek voor jong en oud maar ook toeristen en dagjes mensen”.

“Als we inzetten op verbeteren van bereikbaarheid, het upgraden van de binnenstad en meer vertrouwen hebben in ondernemers kan Alkmaar meer publiek trekken en een stad zijn waar ondernemers kunnen ondernemen en waar ruimte is voor nieuwe initiatieven.”

“Indien er geen samenwerking komt tussen de partijen is Alkmaar een leeggelopen stad met alle gevolgen van dien”

“Mensen trekken steeds meer naar monumentale steden. Jonge hoogopgeleiden zie je naar de stad trekken. Daarop zou Alkmaar moeten inspelen. Die jonge mensen worden de latere bewoners. Je zou studenten uit andere steden kunnen aantrekken richting Hogeschool”

“Als we het goed doen zijn we een ongelooflijk bloeiende stad die maximaal profiteert van zijn ligging, waar hoog opgeleiden graag wonen en werken, m.b.t. toeristen vragen we ons dan af of er in Alkmaar niet teveel rondlopen”.

Ziet u voor u een actieve rol weggelegd en zo ja welke in deze uitdaging?

Bijna alle ondernemers geven aan een actieve rol voor zichzelf weggelegd te zien.

40 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Economische foto van Alkmaar

Algemeen Alkmaar is gelegen op een scharnierpunt tussen de metropoolregio Amsterdam en de Kop van Noord-Holland. Het demografische en economische krachtenveld rond Alkmaar wordt dan ook vanuit deze twee posities gevoed en vormt een belangrijk startpunt voor Alkmaar. Alkmaar is een mooie en veelzijdige stad met een rijk verleden. Het historisch centrum, de kaasmarkt, de evenementen en winkels geven vorm aan de uitdrukking ‘Alkmaar Prachtstad’. Alkmaar is onbetwist de hoofdstad van Noord-Holland Noord. De uitdaging is niet zozeer het behouden van deze positie, maar het versterken en benutten ervan. Ondernemers zijn trots op Alkmaar vanwege de strategische ligging, de cultuurhistorische binnenstad en het vrije buitengebied. Bovendien zien we dat de mentaliteit en arbeidsethos van de regio Alkmaar door ondernemers wordt gewaardeerd waarbij een nuchtere benadering van hard werken en presteren door velen als kenmerkend wordt aangegeven. De Rijp beschikt over een historisch centrum met een aantal horecagelegenheden en enige detailhandel. Dit centrum heeft binnen de buitengebieden een belangrijke toeristisch-recreatieve functie. De economische sectoren Handel, zorg & welzijn en zakelijke dienstverlening zijn in Alkmaar de belangrijkste economische sectoren. Van de in 2014 totaal bijna 56.000 banen zijn er ongeveer 25.000 in deze sectoren vertegenwoordigd (45%). Door de diversiteit aan werkgelegenheid in Alkmaar – en de regio – reageert de regio Alkmaar vaak minder heftig op economische teruggang. Als er sprake is van een (wereldwijde) economische recessie wordt dat in (de regio) Alkmaar vaak iets minder gevoeld. Bij een economische kentering is de kentering ook minder sterk. Detailhandel is van groot belang voor Alkmaar. Deze sector is zowel groot in omvang als oververtegenwoordigd ten opzichte van gemiddeld Nederland. Er zit dynamiek in de energiesector. Hoewel deze nog geen grote bedrijfstak is in Alkmaar, is daar wel een enorme groei waar te nemen in het aantal banen. Hier geldt een groeipercentage vanaf 2008 van zo’n 400%. 1

Starters en ZZP’ers Jaarlijks starten in de arbeidsmarktregio Noord-Holland Noord zo’n 1.500 ondernemers. Uit het rapport Startersprofiel 2013 van de Kamer van Koophandel blijkt dat 80% van de starters ZZP’ers zijn.

Het aantal starters binnen de dienstensector blijft onverminderd hoog, in 2007 was 46% procent van alle startende ondernemers actief binnen deze sector, in 2013 is dat 63%. De bouwsector is goed voor 9% van de starters. Desalniettemin is deze sector de laatste jaren gehalveerd. Het aandeel lag vijf jaar geleden nog op 20%.

De grootste groep starters is tussen de 25 en 29 jaar oud. Opvallend is dat de leeftijdscategorie 20 t/m 34 enorm is gegroeid het afgelopen jaar. Dit laat een tendens zien dat jongeren niet eerst bij een baas gaan werken maar in vroeg stadium voor het ondernemerschap kiezen.

1 Bron: LISA

41 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

• De gemiddelde leeftijd van startende ondernemers is 38 jaar. • Veel oudere starters beginnen binnen de branche gezondheid en welzijn. • Zo’n 70% van de starters stopt binnen 5 jaar.

Het aandeel zelfstandigen ten opzichte van de werkzame bevolking is in Alkmaar van 2008 t/m 2014 van 12% naar 13% gegaan, met één uitschieter in 2012 van 14%.

Groot MKB De regio Alkmaar kenmerkt zich door een relatief groot Midden- en Kleinbedrijf (MKB). In Alkmaar is dat in 2014 66% tegenover 61% gemiddeld in Nederland. Het MKB bestaat uit het Kleinbedrijf, bedrijven met 0 tot 9 banen, en het Middenbedrijf, bedrijven met 10 tot 99 banen. Dit betekent dat Alkmaar relatief minder Grootbedrijven heeft dan het landelijk gemiddelde.

2014 Aandeel MKB

Regio Alkmaar 66%

Nederland 61%

Bron: LISA

Arbeidsmarkt

42 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

43 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Herstel na crisis In 2014 spreekt men over het inzetten van economisch herstel na jaren van laagconjunctuur. In de handel en zorg is enig herstel waar te nemen. Er is sprake van een wisselend beeld in de zakelijke dienstverlening. Tot de zakelijke diensten behoren onder andere makelaars, assurantietussenpersonen en advocatenkantoren, maar ook uitzendbureaus en facilitaire dienstverleners, zoals schoonmaak-en beveiligingsbedrijven. De zakelijke markt is voor een groot deel conjunctuurgevoelig. Toch wordt door het UWV voor de sector zakelijke diensten de arbeidsmarktregio in 2015 een substantiële toename in het aantal banen van 2% verwacht.

44 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Na jaren van sterke krimp laat de bouw de afgelopen maanden weer een groei zien. Vooral in de renovatie-en onderhoudsbedrijven begint het aantal opdrachten langzaam toe te nemen met als gevolg dat de vraag naar personeel ook aantrekt. Het aantal banen in de bouw is het afgelopen jaar ook weer toegenomen.

Trends en ontwikkelingen

Maatschappelijke trends

2

Detailhandel: nog zo’n 21 compacte binnensteden in Nederland? Hoe winkelen we in de toekomst in Alkmaar? Anders! is wellicht het beste antwoord op deze vraag. De omgeving van de Retail verandert snel en vraagt om voortdurende aanpassingen van de sector zelf. De consument heeft zijn shopgedrag in de afgelopen twee decennia drastisch gewijzigd. Dat komt niet alleen door de conjunctuur, maar ook door veranderingen in bevolkingssamenstelling en ontwikkelingen op het vlak van de technologie. De veranderingen hebben sneller plaatsgevonden, dan dat de sector zich hierop heeft kunnen aanpassen. De gevolgen zijn ook in Alkmaar zichtbaar in het winkellandschap. Het creëren van een compacte en belevings-binnenstad moet ervoor zorgen bewoners aan de stad te binden doordat hetzelfde aantal mensen op een kleiner oppervlak zorgt voor meer activiteit.

2 Uit: Strategie bepaling Backoffice 2015

45 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

Domotica en robots doen hun intrede Bij domotica draait het om integratie van techniek en bediening in de woning en om de dienstverlening van buitenaf naar de woning. Dit biedt nieuwe kansen voor de zorgeconomie. Daarnaast is een intrede van huishoudelijke robots waar te nemen. Een zelfsturende stofzuiger is een voorbeeld maar de robots van de toekomst lijken op mensen en kunnen steeds meer taken in huis overnemen.

i

Kleine bedrijven zijn groot Kleine bedrijven zijn de toekomst. 6 Van de 10 nieuwe banen zitten bij de techno ondernemer/starter. De behoefte van de klant verandert met de minuut. Grote bedrijven kunnen hier vaak onvoldoende op inspelen aldus Hans Biesheuvel, Ondernemend Nederland.

Meer banen en gekwalificeerde mensen nodig op de arbeidsmarkt Een grote uitdaging op dit moment is: banen creëren. We kunnen ons de uitkeringen niet meer veroorloven in Nederland. Daarnaast voorziet men een mismatch tussen vraag en aanbod van arbeid. Opleidingen sluiten niet aan op de vraag van het bedrijfsleven. Branches zoals techniek en agri luiden reeds deze noodklok.

65+ ers economisch interessant In 2030 zullen ongeveer 4 miljoen Nederlanders ouder zijn dan 65 jaar. Deze groep is nauwelijks meer werkzaam, heeft dus veel vrije tijd. De verwachting is dat deze groep steeds meer ‘gezond’ oud wordt, maar wel andere behoeften krijgt als luxe, comfort of verzorging. De effecten hiervan zijn zichtbaar op het gebied van onder andere wonen, toerisme, zorg.

Toerisme De wereld ligt binnen handbereik, beleving en (unieke) ervaringen zijn van groot belang. Vrije tijd wordt voor werkende mensen echter schaarser, daarentegen neemt de behoefte aan ontspanning toe. Dat gebeurt tegenwoordig almeer door korte reizen in het binnenland. Korte hotelvakanties in

46 Actieprogramma Economie Alkmaar 2015-2019

het binnenland stegen met 2% naar 3,9 miljoen vakanties3. Naar verwachting neemt het aantal korte vakanties in eigen land verder toe. Volgens groeiprognoses van NBTC-NIPO Research ondernemen Nederlanders in 2020 meer dan 5,8 miljoen stedentrips. De enorme toeristische potentie die het Alkmaar en het omliggende gebied biedt met haar kustlijn van bijna 250 kilometer en de veelheid en kwaliteit van de cultuurhistorie biedt kansen. Alkmaar en omgeving vormt daarmee een prachtige versterking van de aantrekkingskracht die Amsterdam op internationale toeristen heeft.

3 Rabobank Cijfers & Trends, 1 mei 2015