Analysis1

ระบบเศรษฐกจทวโลกในระยะขางหนาตางกำาลงมงเขาสสงคมไรเงนสด(CashlessSociety)

อยางตอเนองโดยเฉพาะในกลมประเทศพฒนาแลวอยางเชนออสเตรเลยฝรงเศสสหรฐฯทมสดสวน

มลคาการชำาระเงนในรปแบบทไมตองใชเงนสดมากกวา70%จากมลคาการชำาระเงนรวมทงระบบขณะท

ประเทศไทยอาจกลาวไดวากำาลงอยในขนของการเปลยนผานหรอกระบวนการกาวไปสสงคมไรเงนสด

ประกอบกบปจจยหนนทงจากภาครฐภาคเอกชนตลอดจนภาคประชาชน

•ปจจยหลก3ประการทจะนำาพาประเทศไทยไปสสงคมไรเงนสดในระยะอนใกล

1.การผลกดนของภาครฐ

ตามแผนยทธศาสตรการพฒนาโครงสรางพนฐานระบบการชำาระเงนแบบอเลกทรอนกสแหงชาต

(Nationale-PaymentMasterPlan)ภายใตการดำาเนนโครงการทงสน4โครงการไดแก1.การรบและ

โอนเงนผานระบบพรอมเพย(PromptPay)ซงลาสด(ส.ค.60)มยอดผลงทะเบยนบคคลธรรมดาราว3.2

ลานบญชและนตบคคล4.5หมนบญชโดยมยอดการโอนเงนรวมมากกวา1แสนลานบาท2.การขยาย

การใชบตรอเลกทรอนกสดานการเพมจำานวนเครองรดบตรหรออดซทตงเปาใหขยายได5.5แสนเครอง

ภายในไตรมาส1ป2561สำาหรบโครงการท3คอระบบภาษและเอกสารธรกรรมอเลกทรอนกสซงคาดวา

จะเหนความคบหนาชดเจนมากขนในชวงตนป2561และ4.e-Paymentภาครฐทลาสดไดถกเรม

ดำาเนนโครงการแจกบตรสวสดการแหงรฐแกผมรายไดนอย ซงผถอบตรจะไดรบเงนอดหนนผานบตร

ดงกลาว200-300บาทตอเดอนโดยเดอนก.ย.(เดอนแรกของโครงการ)มผรบบตรสวสดการฯใน70

จงหวดแลวราว4ลานคนจากจำานวนผไดรบสทธกวา10ลานคน

Analysis2

2.ความกาวหนาของเทคโนโลยและการสอสาร

ทผานมาไดเหนความตนตวอยางมากจากผเกยวของในระบบการชำาระเงน เชน ผใหบรการ

ชำาระเงนทตางแขงกนพฒนาโมบายแอปพลเคชน(MobileApplication)ของตนใหตอบโจทยกลมลกคา

ผใชบรการมากทสดรวมถงการเตบโตของกลมผประกอบการฟนเทคสตารทอพ(FinTechStartups)

3.พฤตกรรมการใชจายของชาวไทยหนเหเขาสระบบออนไลนเพมขน

ลาสดจำานวนประชากรไทยทเขาถงบรการอนเทอรเนตผานโทรศพทมอถอมสดสวนสงถง

65.1%ขณะทจำานวนสถตทสะทอนการเขาถงบรการทางการเงนระบบดจทลกมการเตบโตอยางกาว

กระโดดเชนกนทงการใชบรการผานโมบาย/อนเทอรเนตแบงกงบตรอเลกทรอนกสอมนน(e-Money)

นอกจากปจจยภายในประเทศทกลาวมาแลวยงมปจจยผลกดนจากความตองการe-Money

จากกลมลกคาชาวตางชาตในการทำาธรกรรมการเงนแบบไรเงนสดอกดวยโดยเฉพาะอยางยงกลมลกคา

ชาวจนฐานลกคาสำาคญของผประกอบการไทยซงในชวงทผานมาการชำาระเงนผานระบบดจทลได

รบความนยมพงสงขนไมวาจะเปนการชำาระเงนผานแอปพลเคชนAlipayหรอWeChatPay

•สงคมไรเงนสดดอยางไร

สำาหรบภาคธรกจขอดประการแรกคอ ตนทนหรอความเสยงในการถอเงนสดลดลง เชนตนทน

เพอปองกนการทจรตของพนกงานความเสยงจากการถกโจรกรรมตนทนจากการเบกถอนเงนสดใน

แตละครง(คาธรรมเนยมการถอนเงนตางธนาคารหรอตางจงหวดคาเดนทางไปถอนเงน)รวมถงสามารถ

ลดตนทนในการจดเกบเอกสารการทำาธรกรรมตางๆ โดยเฉพาะเอกสารประกอบการยนภาษ สามารถขจด

ปญหาเงนทอนทบอยครงจะมเศษสตางคทำาใหไมสามารถทอนเงนไดครบตามจำานวนหรออาจทำาใหยากตอ

การคำานวณนำาไปสการทอนเงนทผดพลาด อกทงยงทำาใหการสรปยอดขายมความสะดวกและรวดเรวยงขน

ตลอดจนเพมความรวดเรวในการทำาธรกรรมซอขายและเออประโยชนในการตอยอดกลยทธทางธรกจหรอ

พฒนาผลตภณฑจากการจดเกบขอมลทมความละเอยด

ขณะทผบรโภคจะสามารถเลอกชองทางการชำาระเงนไดหลากหลาย รวมถงจะไดรบความสะดวก

ในการชำาระเงนมากขน อาท ในระยะอนใกลอาจไมจำาเปนทจะตองพกพากระเปาสตางคใบใหญ เพยงพก

พาสมารทโฟนเครองเดยวกสามารถตอบโจทยการใชจายไดรอบดาน

Analysis3

กระแสการกาวสสงคมไรเงนสดเปนสงทธรกจไมอาจปฏเสธการเปลยนแปลงทกำาลงเกดขนนได

โดยเฉพาะอยางยงเมอคแขงเปลยนไปใชระบบดจทลในการดำาเนนธรกจประกอบกบการใชกลยทธ

เชงรกไมวาจะเปนการทำาโปรโมชนทงการใหสวนลดพเศษการสะสมแตมแลกรบของสมนาคณ

และอนๆ ซงสงผลตอสภาวการณแขงขนทเขมขนขนอยางยากจะหลกเลยง จงอาจกลาวไดวา ผทสามารถ

ฉวยโอกาสในชวงเรมตน แลวนำาไปสการพฒนาตอยอดไดอยางรวดเรวมากเทาไร การไดมาซงความได

เปรยบเชงธรกจยงมากขนเทานน ดงนนผประกอบการคงตองศกษาแนวทางในการรบมอ และเตรยม

กลยทธทงเชงรกและเชงรบเพอใหทนตอสภาพแวดลอมทางธรกจในปจจบนและในระยะขางหนา

การเลอกใชวธการชำาระเงนใหเหมาะสมกบขนาดและประเภทสนคา/บรการของธรกจตนเปนกลยทธ

หนงทสามารถนำาไปสความไดเปรยบเชงธรกจไดยกตวอยางเชนขอไดเปรยบของพรอมเพยดานสภาพคลอง

ทมากกวาจะสามารถเออประโยชนแกผประกอบการรายยอยทตองการเงนทนหมนเวยนทรวดเรวขณะท

ขอไดเปรยบของการรบชำาระเงนดวยบตรอเลกทรอนกสดานคณสมบตรองรบระบบการผอนชำาระสนคา

จะตอบโจทยผประกอบการทจำาหนายสนคาราคาสง อกทงเครองรดบตรยงครอบคลมการรบชำาระ

เงนผานบตรเครดตของลกคาชาวตางชาตไดจงเหมาะกบรานคาหรอผประกอบการทมกลมลกคาเปน

ชาวตางชาตเปนตนทงนศนยวจยกสกรไทยไดสรปจดเดนและขอจำากดของการรบชำาระเงนผานการ

โอนเงนระบบพรอมเพยและการชำาระดวยบตรอเลกทรอนกสไดแกบตรเครดตและบตรเดบตซงเปนการ

ชำาระเงนดจทลทภาครฐผลกดนไวในตารางถดไป

Analysis4

Analysis5

สำาหรบการผลกดนของภาครฐในระยะตอมา เปนเรองของการอำานวยความสะดวกดานรปแบบ

การชำาระเงนทางเลอกใหมหรอมาตรฐานควอารโคด(QRCode)แตกนำามาซงคำาถามและขอสงสย

มากมายในกระแสสงคมเชนควอารโคดคออะไรตางจากพรอมเพยอยางไรมความปลอดภยหรอไม

•ควอารโคดแตกตางจากพรอมเพยอยางไร?

ควอารโคดเปนเสมอนสงแสดงตนประเภทหนงทบอกทมาหรอทไปของเงนมหนาทเทยบเทา

บตรอเลกทรอนกสเพยงแตเปลยนรปรางมาเปนรปภาพสเหลยมสขาวดำาแทนโดยสามารถรบรขอมล

ผานการสแกนรปภาพสเหลยมสขาวดำาดงกลาวดวยสมารทโฟนหรอเครองรบบตร(อดซ)ทมฟงกชน

การสแกนควอารโคดจงนำาไปสการตอบคำาถามประเดนความแตกตางระหวางระบบพรอมเพยและ

ควอารโคดจะเหนไดวาพรอมเพยกบควอารโคดอยในลำาดบขนทแตกตางกนซงควอารโคดเปน

เพยงสงแสดงตนเมอมการชำาระเงนขณะทระบบพรอมเพยเปน

กระบวนการเบองหลงของการชำาระเงนนนๆ

Analysis6

เงอนไขการชำาระเงนตลอดจนคาธรรมเนยมและตนทนการรบชำาระเงนจะเปนไปตามชองทางการ

ชำาระเงนเชนหากควอารโคดดงกลาวแทนบญชพรอมเพยคาธรรมเนยมการรบชำาระเงนกจะเปนไป

ตามเงอนไขของการรบชำาระเงนผานระบบพรอมเพย โดยทางศนยวจยกสกรไทย ไดรวบรวมขอมลเบองตน

ของตนทนในรปตวเงนและไมใชตวเงน(เชนระดบสภาพคลองของเงนทไดรบ)จากการทำาธรกรรมการ

ชำาระเงนผานแตละชองทางดงน

รปแบบควอารโคดมดวยกน2ลกษณะคอ1.แบบStaticและ2.แบบDynamic

โดยแบบStaticจะเปนควอารโคดทไมมการเปลยนแปลงตราบเทาทขอมลการชำาระเงนของ

ควอารโคดนนไมถกเปลยนแปลงรานคาสามารถพมพควอารโคดและตดไวทรานคาไดตลอดโดยท

ลกคาจะเปนผสแกนและใสจำานวนเงนเองขณะทแบบDynamicควอารโคดจะถกสรางขนใหมทกรายการ

หรอทกครงเมอมการทำาธรกรรมจากโมบายแอปพลเคชนโดยผใชสามารถระบรายละเอยดเฉพาะลงไปใน

ควอารโคดไดเชนจำานวนเงนทจะชำาระ(เรยกเกบ)แกรานคา(จากลกคา)ในการซอขายครงนน

1รายละเอยดในตารางเปนเพยงขอมลเบองตนทสำารวจจากผประกอบการใหบรการระบบชำาระเงนเพยงบางรายเทานน

:

Analysis7

มาตรฐานควอารโคดทถกตอยอดจากระบบพรอมเพยเพอรบชำาระเงนผานการโอนตามทธนาคาร

แหงประเทศไทย(ธปท.)กำาหนดจะเปนแบบStaticทถกสรางไดจากขอมล3ประเภทคอหมายเลข

โทรศพทมอถอหมายเลขบตรประจำาตวประชาชนและหมายเลขe-Walletทำาใหประชาชนสามารถใช

แอปพลเคชนธนาคารใดๆ ทอานควอารโคดไดสแกนควอารโคดของรานคาเพอชำาระเงนแมวาควอารโคด

ของรานคาจะไมใชธนาคารแหงเดยวกบธนาคารเจาของบญชลกคากตาม สวนการรบชำาระเงนผานบตร

เครดตและบตรเดบต ผานการสแกนควอารโคด ณ ขณะนเรมมผใหบรการบางรายไดรบอนมตใหเขาส

กระบวนการทดลองใชงานของธปท.แลวซงคาดวาจะเรมใชไดอยางเปนทางการในชวงตนป2561

•ควอารโคดปลอดภยหรอไม?

ความปลอดภยของควอารโคดหากกลาวถงในเชงเทคนคฟอรแมต(Format) ทถกนำามาใชสราง

ควอารโคดในประเทศไทยเปนฟอรแมตควอารโคดทมมาตรฐานระดบสากลรวมถงเปนรปแบบทมความ

ซบซอนสงความเสยงทจะถกปลอมแปลงจงคงเกดขนไดยากทำาใหควอารโคดทถกนำามาใชงานมความ

ปลอดภยคอนขางสงขณะทในทางปฏบตความเสยงจากการชำาระเงนไมวาจะเปนการใชควอารโคด

หรอชองทางการชำาระเงนอเลกทรอนกสอนมกจะเกดขนในระหวางกระบวนการใชงานมากกวา

ดงนนสำาหรบการใชงานควอารโคดรานคาควรหมนตรวจสอบควอารโคดของรานตนขณะทลกคา

ควรตรวจสอบความถกตองของชอบญชผรบ/ชอรานคาและยอดเงนกอนกดยนยนทกครงโดยเฉพาะกรณ

Staticควอารโคดทอาจเกดกรณผอนนำาควอารโคดอนมาแปะทบควอารโคดของรานคาไดอยางไรกด

หากการชำาระเงนเกดการผดพลาดเชนลกคาทำาการชำาระเงนผดบญชผใหบรการระบบการชำาระเงน

ตางมระบบตรวจสอบและใหความชวยเหลอในปญหาทเกดขน ซงลกคาสามารถทจะไดรบจำานวนเงน

ดงกลาวทเกดจากการทำาธรกรรมผดพลาดคนได ตามกระบวนการปกตของผใหบรการระบบการชำาระ

เงนทมรองรบอยแลว

•ควอารโคดดกวารปแบบการชำาระเงนอนอยางไร

การชำาระเงนผานควอารโคดเขามาชวยอำานวยความสะดวกในการซอขายสนคาและบรการใน

สวนของขนตอนการชำาระเงนใหเปนไปอยางรวดเรวมากขนโดยมอปกรณเพยงแคเครองมอสอสารเชน

สมารทโฟน ทงฝงรานคาและลกคากสามารถทำาการ(รบ)ชำาระเงนไดสำาเรจ ซงฝงรานคาไมตองเสยเวลา

ไปกบการทลกคาตองคอยหาบตรทตองการหรอตองคอยแจงเลขบญชของตนแกลกคาทกคนเพอทำาการ

โอนเงนขณะทฝงลกคาไมตองแสดงบตรอเลกทรอนกสตวจรงซงเสยงทอาจเกดการรวไหลของขอมล

บนบตรได รวมถงยงลดความเสยงจากการผดพลาดในการกรอกเลขทบญช/รหสพรอมเพยของรานคา

กรณการชำาระเงนผานการโอนเงนดวยเชนกน

Analysis8

WeChatPay และAlipay ผใหบรการe-Wallet รายใหญของประเทศจน ครองสวนแบงทางการ

ตลาดรวม94% ดานมลคาธรกรรมผานมอถอในจนอกทงยงมจำานวนบญชผใชทแอกทฟมากกวา

1,000ลานบญชและมยอดการใชจายผานกระเปาเงนอเลกทรอนกสรวมกวา2.9ลานลานดอลลารฯ2

ประกอบกบชาวจนเปนตลาดนกทองเทยวทมขนาดใหญ และมศกยภาพในการจบจายใชสอย สะทอนได

จากขอมลป2559มนกทองเทยวจนเดนทางเขามาทองเทยวในไทยราว8.8ลานคนมปรมาณการใช

จายรวมเปนอนดบหนงดวยมลคาราว4.5แสนลานบาท3เปนสดสวนเกอบ1ใน3ของปรมาณการ

ใชจายของนกทองเทยวตางชาตทงหมด จงเปนแรงดงดดใหผประกอบการไทย เรมมองหาชองทาง

ทสามารถรบชำาระเงนผานสองแอปพลเคชนดงกลาวได เพอตอบโจทยดานชองทางการชำาระเงนแก

ลกคาชาวจนทพฤตกรรมการชำาระเงนมแนวโนมเปลยนแปลงเขาสระบบดจทลเพมขนอยางรวดเรว

สถาบนการเงนและผใหบรการระบบชำาระเงนในไทย เรมใหบรการรบชำาระเงนจากแอปพลเคชน

AlipayและWeChatPay โดยมรปแบบการใหบรการเฉพาะลกษณะทรานคาเปนผสแกนควอารโคด4

จากลกคาทถกสรางผานแอปพลเคชนดงกลาว เพอใชจายเงนในรายการซอขายนนๆ โดยรานคาตอง

เสยคาธรรมเนยม(MerchantDiscountRate;MDR)ประมาณ1.6-1.9%5ตอรายการซอขายรานคา

จะไดรบเงนจากการซอขายเปนเงนบาทภายใตอตราแลกเปลยนทAlipay และWeChatPay กำาหนด

เขาบญชทผกไวกบเครองรบบตร(อดซ)หลงสรปยอดรายการขาย1วนทำาการอยางไรกดสำาหรบ

กรณผประกอบการในไทยเปนฝงลกคา และประสงคจะโอนเงนใหรานคาหรอSupplier ในประเทศจน

ผานชองทางWeChatPayและAlipayยงคงมขอจำากดอยเชนเงอนไขการผกบญชทจะตองผกกบ

บญชธนาคารในจนเทานนทงนในอนาคตหากชองทางนไดรบการรบรองจากภาครฐจะสามารถสนบสนน

ความคลองตวในการดำาเนนธรกจทมคคาอยในประเทศจนใหเปนไปอยางสะดวกและรวดเรวมากยงขน

2ขอมลป25593มลคาการใชจายตามใบเสรจของนกทองเทยวจนทใชจายในไทย4ควอารโคดทถกสรางขนผานAlipayและWeChatPayจะมลกษณะเปนDynamic5อตราคาธรรมเนยมMDRทถกเกบในอตราปกต

Analysis9

สรประบบการชำาระเงนดจทลกำาลงเขามามบทบาทเพมขนอยางตอเนองในระบบเศรษฐกจไทย

ดวยการสนบสนนจากภาครฐตามแนวทางนโยบายทจะนำาพาประเทศไทยไปสสงคมไรเงนสดประกอบกบ

ความกาวหนาของเทคโนโลยตลอดจนพฤตกรรมของผบรโภคทโนมเอยงเขาสระบบออนไลนอยางรวดเรว

ทงนโครงการของภาครฐมความคบหนามากขนโดยเฉพาะระบบพรอมเพยและการขยายการใช

บตรอเลกทรอนกสรวมถงการนำาเทคโนโลยควอารโคดมาเพมความสะดวกในการชำาระเงนแกผบรโภค

ผประกอบการธรกจจงควรเรงปรบตวใหทนตอกระแสดงกลาวเพอชงความไดเปรยบทางธรกจ

ทามกลางสภาวการณการแขงขนททวความเขมขนมากขนอยางไรกดวธการชำาระเงนดจทลแตละประเภท

ตางมขอไดเปรยบและขอจำากดทแตกตางกนการเลอกใชใหเหมาะสมตอลกษณะธรกจกเปนอกสวนสำาคญ

ทจะนำาพาใหธรกจดำาเนนไปสการบรหารจดการทมประสทธภาพมากยงขน