dr. Tjip de Jong

ALLE modellen in ÉÉN boek

Spiekbriefjes voor topmanagers

dr. tjip d

e jon

gSpiekbriefjes voor topm

anagers

“ Dit boek bewijst dat het niet om de antwoorden of modellen gaat, toch is het leuk om te lezen. Het is hoogzomer en dit leest als een Radler.”

– p a m e l a b o u m e e s t e r , onafhankelijk toezichthouder

“ Een manager hoeft niet alles meer te weten. Wat je niet weet kun je gewoon in dit boek opzoeken.”

– m a r t y a a r t s , HR Development Consultant KLM

“ Laat dit topboek voorlopig het laatste managementboek zijn, het helpt om de komende jaren eindelijk te gaan doen wat we weten.”

– e r i c k o e n e n , auteur van De kunst van leiderschap in tijden van verandering en De atomiumorganisatie

“Een echte manager vindt dit boek overbodig.”– d a a n n e e f j e s , Nike Inventory

Manager Football Apparel

Je bent een topmanager, dus eigenlijk heb je dit boek niet nodig. Toch wil je soms even kunnen spieken. Vlak voor een lastig functionerings-gesprek bijvoorbeeld. Of bij aanvang van een hei-sessie over de koers van je organisatie. En wat te doen als je collega onverwacht vragen stelt over jouw visie op leren en veranderen? Het goede nieuws is dat dit boek je vanaf nu snel uit de brand helpt.

Spiekbriefjes voor topmanagers geeft je in vogel-vlucht overzicht en inzicht op de belangrijkste managementmodellen. Geen ingewikkelde omschrijvingen en complexe redeneringen waar-door je door de bomen het bos niet meer ziet. Ieder spiekbriefje is kort, helder en overzichtelijk. Je bent immers een topmanager en hebt aan een paar woorden al genoeg. Vanaf nu kun je eindelijk tussen de bedrijven door spieken.

Dit boek biedt je:- De 90 belangrijkste managementmodellen op

een rij. - Inzicht in de herkomst, werking en toepasbaar-

heid van deze 90 managementmodellen: je kunt direct aan de slag.

- Handvatten om snel aan het werk te gaan met vraagstukken als: strategie bepalen, leiding-geven, omgaan met verandering, investeren, leren, communiceren, innoveren en coachen.

- Antwoord op alle mogelijk lastige vragen die je even niet zag aankomen.

dr. tjip de jong (1980) is adviseur, onderzoeker en schrijver. Hij is ontwikkelaar van innovatieve manieren om werken en leren aan elkaar te verbinden. Van het maken van een smartphone app tot het inrichten van leiderschapsreizen in het dagelijks werk. Van live radio shows over de koerswijziging van een organisatie tot het orga niseren van speurtochten naar talent in de spelonken en kieren van organisaties. Het liefst met behulp van gadgets en nieuwe technologie.

Tjip schreef in 2011 het succesvolle management- boek We presteerden nog lang en gelukkig. Dit werd onder andere managementboek van het jaar in België en stond lange tijd in de top 5 van www.managementboek.nl.

www.spiekbriefjesvoortopmanagers.nl

Omslag SvT 1Omslag SvT 1 31-07-14 15:0531-07-14 15:05

1

PMS 542 PMS 478

Spiekbriefjes voor topmanagers

Binnenwerk SvT 210x225 1Binnenwerk SvT 210x225 1 31-07-14 12:4031-07-14 12:40

PMS 542 PMS 478

d r . t j i p d e j o n g

ALLE modellen in ÉÉN boek

Spiekbriefjes voor topmanagers

Binnenwerk SvT 210x225 3Binnenwerk SvT 210x225 3 31-07-14 12:4031-07-14 12:40

s p i e k b r i e f j e s v o o r t o p m a n a g e r s4

PMS 542 PMS 478

“Spiekbriefjes moet je eigenlijk niet lezen, maar zelf

schrijven. Nu dat voor je gedaan is, heb je een praktisch

hulpmiddel in handen om te bevestigen dat jouw

practical wisdom je niet in de steek laat.”

– m a r k j a g e r , onderwijsbestuurder stichting s k o p

“Spieken is een natuurlijke vorm van leren.”– j os e s s e r , organisatieadviseur gemeente Rotterdam

“Dit boek hoort bij de persoonlijke standaard uitrusting

van elke manager”

– j a n h e m m i n k , Manager Strategic Accounts AkzoNobel Automotive & Aerospace Coatings

“Het beste model is je intuïtie, laat de

modellen in dit boek die intuïtie prikkelen”.

– h a r r y v a n d e r p ol , auteur van Harthorend en Basisboek luisteren & spreken

“Met dit boek ga je de organisatie niet

redden, maar voorkom je als manager wel

gezichtsverlies.”– s i m o n v a n d e r v e e r , co-auteur van Animal fi rm

en De organisatie draait door

“Waarom is dit geen app?”– l o u i s e m a a t j e , teammanager

Talentvloer gemeente Rotterdam

“Als dit boek je niet verder helpt, zou

een carrière switch op zijn plaats zijn”

– h u u b b o n , European Accounting & Analysis Manager Canon

Binnenwerk SvT 210x225 4Binnenwerk SvT 210x225 4 31-07-14 12:4031-07-14 12:40

5

PMS 542 PMS 478

Inleiding 8

1 STR ATEGIE

1.1 Ashridge Missiemodel 121.2 De product markt matrix 141.3 Gouden cirkel 161.4 Missie, visie en strategie 181.5 Strategisch, tactisch en

operationeel niveau 201.6 Krachtenmodel van Porter 221.7 SWOT analyse 241.8 Blauwe oceaan strategie 261.9 De Balanced Score Card 281.10 Business Canvas Model 30

2 MANAGEN

2.1 Plan Do Check Act (PDCA) 342.2 De driehoek van

verantwoordelijke relaties 362.3 Trechtermodel 382.4 Spiral dynamics waardemodel 402.5 Piramide van Lencioni 422.6 Polariteiten (beter bekend als:

Insights Discovery®) 442.7 Formele en informele organisatie 462.8 Toenemende teameƪ ectiviteit 482.9 De klok van Looten 502.10 Managementstijlen van Kolb 52

Inhoud

Binnenwerk SvT 210x225 5Binnenwerk SvT 210x225 5 31-07-14 12:4031-07-14 12:40

s p i e k b r i e f j e s v o o r t o p m a n a g e r s6

PMS 542 PMS 478

3 LEIDERSCHAP

3.1 Leiderschapsstijlen van Quinn 563.2 Leiderschapsdimensies 583.3 Het 4R model 603.4 Stijl 1, 2, 3 of 4 623.5 Situationeel leiderschap 643.6 Triple C, triple V en triple R 663.7 Kernkwadrant 683.8 De vier leiderschapsactiviteiten 703.9 Zeven eigenschappen van

eƪ ectief leiderschap 723.10 Wat het beste werkt: je eigen

model of theorie maken 74

4 VER ANDEREN

4.1 Beperkende en verruimende oplossingen 78

4.2 Kleuren van verandering 804.3 Veranderformule van Gleicher 824.4 Veranderen: de kunst

van verbinden 844.5 Optimaal drukniveau 864.6 Omvang versus diepgang 884.7 Verandervizier 904.8 Circulaire patronen 924.9 Bovenstroom en onderstroom 944.10 Veranderredenering 96

5 INVESTEREN

5.1 Break even punt 1005.2 Levensfase van een product

of dienst 1025.3 Integrale kostprijsberekening 1045.4 Terugverdientijd 1065.5 Return On Investment (ROI) 1085.6 Cashfl ow 1105.7 BCG matrix 1125.8 DESTEP 1145.9 General Electric - McKinsey matrix 1165.10 Risicomanagement 118

6 COMMUNICEREN

6.1 Communicatiepiramide 1226.2 Zender en ontvanger 1246.3 Transparant managen 1266.4 Invloedmodel® 1286.5 NLP communicatiemodel 1306.6 De drietrap van feedback geven 1326.7 Omgaan met stress 1346.8 Filters 1366.9 Transactionele analyse 1386.10 Vragen stellen 140

Binnenwerk SvT 210x225 6Binnenwerk SvT 210x225 6 31-07-14 12:4031-07-14 12:40

7

PMS 542 PMS 478

7 COACHEN

7.1 Cirkel van invloed 1447.2 FLOW 1467.3 GROW! 1487.4 Vier temperamenten 1507.5 Vijf fases in het leren van een vak 1527.6 Logische niveaus van Dilts 1547.7 ABC 1567.8 4G model 1587.9 Angsten, maskers en

hun geschenken 1607.10 Frustratiezigzag 162

8 INNOVEREN

8.1 Type innovaties 1668.2 Divergeren convergeren 1688.3 Open innovatie proces 1708.4 Stage gate proces 1728.5 Innovatie adoptie kromme 1748.6 Versterken van innovatiekracht 1768.7 Lean Six sigma innovatie 1788.8 To Do innovatiemodel 1808.9 Kennisproductiviteit: innovatie

als leerproces 1828.10 Innovatiegroeimodel 184

9 LEREN

9.1 Leercyclus van Kolb 1889.2 Single, double en

triple loop learning 1909.3 70-20-10 1929.4 Mate van bekwaamheid 1949.5 Zone van naaste ontwikkeling 1969.6 De lerende organisatie 1989.7 Achtvelden model 2009.8 Waarderende benadering 202 (Appreciative Inquiry)9.9 Leerstijlen van Kolb 2049.10 Ladder van gevolgtrekkingen 206

Index gebruikte modellen 208 Gebruikte literatuur 210 Nawoord 215

Binnenwerk SvT 210x225 7Binnenwerk SvT 210x225 7 31-07-14 12:4031-07-14 12:40

s p i e k b r i e f j e s v o o r t o p m a n a g e r s8

PMS 542 PMS 478

InleidingJe bent een manager. Nee: je bent een top-manager. Je weet hoe de hazen lopen. Wat er nodig is om succesvol te zijn en hoe je uit-dagende targets kunt halen. Sturen op resultaat op een transparante manier is je niet vreemd. Je hebt doelen, je hebt ambities en je zet graag koers uit. Waar jij je pijlen op richt dat realiseer je. Verande-ring is misschien wel de enige constante in je werkomgeving, maar zelfs nu heb je het roer stevig in handen. Je geeft leiding aan slimme professionals en je weet dat je zonder hen geen steek verder komt. Je geeft niet zoveel om ingewikkelde managementterminologie: je doet wat werkt in de praktijk. Toch, soms (heel soms) heb je even een duwtje in de rug nodig. Dan wil je iets realiseren en zoek je naar de juiste woor-den of een krachtig beeld. Daarvoor is dit boek bedoeld. Om dan even te spieken. Jij weet net zo goed als ik: je hebt aan een paar woorden genoeg en eigenlijk weet je dit allemaal al. Je bent een topmanager en dit boek heb jij niet nodig. Daarom juist.

Opbouw van het boekJe vindt in dit boek alle relevante manage-mentmodellen verdeeld over negen hoofd-stukken. Per hoofdstuk wordt een manage-mentthema met tien modellen op hoofd-punten toegelicht. Je leest het goed: dat worden dus 9 x 10 = negentig actuele model-

len! De complexe theorie en uitvoerige rede-neringen daarvan zijn teruggesnoeid tot de essentie. Met dit overzichtelijke kader kun je direct aan de slag.

Indeling van de hoofdstukken

Hoe spiek je het snelst?Spiekbriefjes werken het beste als je er niet bij na hoeft te denken. Daarom heeft elke pagina exact dezelfde opbouw. Zo zie je in een oogop-

H Thema Centrale vraag

1 StrategieHoe geef ik vorm aan de koers van mijn organisatie?

2 ManagenHoe stuur ik mijn medewerkers aan in hun dagelijks werk?

3 LeiderschapWelke leider wil ik zijn en hoe doe ik dat slim?

4 VeranderenHoe ga ik om met veranderingen die op mijn organisatie afkomen?

5 InvesterenOp welke economische parameters moet ik met name letten?

6 CommunicerenHoe communiceer ik eƪ ectief met mijn medewerkers?

7 CoachenHoe ondersteun ik medewerkers in hun werk en leven?

8 InnoverenHoe realiseer ik innovatie en vernieuwing?

9 LerenHoe organiseer ik de ontwikkeling van mijn medewerkers?

Binnenwerk SvT 210x225 8Binnenwerk SvT 210x225 8 31-07-14 12:4031-07-14 12:40

9

PMS 542 PMS 478

slag in welke situatie het model helpt, waarom het populair is, wat de belangrijkste bood-schap is en wanneer je het vooral niet moet gebruiken. Ook vind je nog wat extra informa-tie (handig om te weten) en een buitenge-woon gedetailleerd weetje, voor als je eens fl ink de blitz wilt maken met jouw kennis van dit model. Mocht iemand je in zo’n geval vragen hoe je dit allemaal weet, dan vind je ook daarop het antwoord op je spiekbrief. En uiteraard tref je ook overal een verwijzing naar een bron of leestip. Op de volgende pagina vind je een voorbeel-duitwerking.

Het modelOp de rechterpagina vind je steeds de visuele weergave van het model.

Dit model helpt je bijHier lees je wat je met het model kunt realise-ren.

De belangrijkste boodschap isOnder dit kopje zie je een korte samenvatting van wat het model eigenlijk wil zeggen.

Dit model is populair omdatDe modellen in dit boek zijn niet voor niets op de spiekbriefjes terecht gekomen. Ze zijn alle negentig populair en breed bekend. Waarom dat zo is, lees je hier.

Vooral niet gebruiken wanneer Elk model heeft een gebruiksaanwijzing of bijsluiter. Dat vind je hier, zodat je weet wan-neer je het vooral niet handig is om in te zetten. Of wat je beter kunt vermijden.

Handig om te wetenHier lees je nog wat aanvullende informatie over toepassing, werking, hulpvragen en andere nuttige weetjes.

Voor de uitblinkersHier vind je een korte specifi eke verdieping van het model, of een interessant weetje over de grondlegger. Voor de extra punten, zullen we maar zeggen.

Kijk ook eens naarHier vind je tips om door te bladeren naar een ander spiekbriefje in dit boek om erbij te pakken ter vergelijking, verdieping en aanvul-ling.

Hoe weet je dit allemaal?Hier staat een goede smoes voor waar je het model vandaan hebt, mocht iemand ernaar vragen.

Bron:Natuurlijk een literatuurverwijzing of link, omdat je zelfs op spiekbriefjes de juiste referentie bij de hand moet hebben. Of voor als je net een boekenbon hebt gekregen.

Binnenwerk SvT 210x225 9Binnenwerk SvT 210x225 9 31-07-14 12:4031-07-14 12:40