Ox: 182.58

CAMKORU ARAŞTIRMA ORMANI YETiŞME MUHİTİ ÜNiTELERİNİN TESBİTİ VE YETiŞME MUHİTİ HARiTASININ

TANZİMİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR

UNTERSUCHUNGEN ÜBER DİE BESTİMMUNG DER STANDORTSEİNHEİTEN UND STANDORTSKARTtERUNG DES VERSUCHSWALDES VON ÇAMKORU

Yazan t. Hakkı BOZAKMAN

Ormancılık Araştırma Enstitüsü Orman Bakımı Şubesi

ORMANCILIK ARAŞTIRMA ENSTiTüSü YAYINLARI Teknik Bülten Seri No : 37

Güzel İstanbul Matbaası

Aııkara-1969

O. ÖNSÖZ

Ormancılık tatbikatmda henüz yerini bulmamış olan «Yetişme Muhi­ti Haritaları ve Haritacılığı» nın önem ve lüzumuna binaen kısa zamanda tatbikattaki yerini bulacağı kanısındayız. Çamkoru Araştırma Ormanın­da yapılan bu çalışma ibizim için de ibir başlangıç olmuştur. Bunun için noksanları ve hatta hatalan olacağı tabiidir. ;Ancak, herşeyde olduğu gibi bu konuda da yapılacak ~alışmalar ile bu noksan ve hatalar zaman­la telafi ve tashih edilerek mükemmel hale gelecektir.

Bu çalışma ile meslektaşlarımıza bir yetişme muhiti haritasının nasıl yapılacağı ve nasıl değerlendirileceği hususunda tam değilse bile ilk adı­mın atılmasını temin maksadı ile bazı esaslar verilmeye çalışılmıştır. Bü­tün temennimiz, kitabın bu konuda faydalı olabilmesidir.

Burada şu hususu da belirtmek isteriz ki bu çalışmadan elde edilen sonuçlar tamamen Çamkoru Araştırma Ormanına racidir. Arazi ve büro çalışmalarında bana yardımlarını esirgemiyen bütün meslektaş ve ;mesai arkadaşlarıma teşekkürlerimi sunarım.

ANKARA Mayıs 1969

m

!. Hakkı BOZAKM.AN

O. ÖNSÖZ

o,ı.. GİRİŞ

İÇİNDEKİLER

1. ÇALIŞMANIN GAYESİ

2. ÇALIŞMANIN Y APILDIGI YER

2.1. Genel mevki 2.2. Özel mevki

3. İKLİM

3.1. İklim elemanları

3.1.1. Sıcaklık

3.1.2. Yağış

3.1.3. Hava rutubeti 3.1.4. Buharlaşma

3.1.5. Sayılı günler

nı

ı

2

2

2

3

3

4 4 5 6 6 7

3.2. İklim tipleri 7

3.2.1. De Martone'ye göre R 3.2.2. Paterson'a göre 10 3.2.3. Thornhhwaite'e göre 11 3.2.4. Erinç'e göre 14 3.2.5. Gaussen'e göre 15

3.3. İklim tiplerinin an.ukayesesi ve uygun iklim tipinin tayini 18

4. JEOLOJ!

4.1. Topografik yapı 4.2. Jeolojik temel

5. TOPRAK ÖZELLİKLERİ

5.1. D~ toprak hali 5.2. Toprağın genel özellikleri 5.3. Toprağın kimyasal özellikleri 5.4. Toprağın biyotik özellikleri

6. ÇALIŞMANIN TERTİPLENMESİ UYGULANMASI VE DEGER-

19

19 19

20

20 20 20 21

LENDİRMELERİN YAPLMASI 21

6.1. Çalışmanın tertipleurnesi

6.2. Çalışmanın uygulanması

6.2.1 Geçici deneme sahalarının alınması ve büyüklüg-ü

6.2.2. Deneme sahalarının seçiminde gözetilen hususlar

21

21 21

22

6.2.3. Arazideki ölçme ve tesbitler ile materyalın toplan­ması

6.2.4. Deneme sahalarından toplanan materyelin kıymetien-

22

dirilmesi 23

6.2.4.1. Rakım, meyil, bakı 6.2.4.2. Bitki toplumunun incelenmesi 6.2.4.3. Gögüs yüzeyi 6.2.4.4. Hacim 6.2.4.5. Orta çap 6.2.4.6. Ağl:'.ç sayısı

6.2.4.7. Boy 6.2.4.8. Yaş

6.3. Yetişme muhiti ünitelerinin ayrılması (Bonitetleme)

6.3.1. Bonitetıerin ayrılması

6.3.2. Vejetasyon tiple.ri

'İ. FLORA VE ORMAN CEMİYETLERİ

7.1. Flora elemanları 7.2. Ağaç türleri 7.3. Orman cemiyetleri

8. YETİŞME MUHİTİ ÜNITELERİ VE BUNLARIN HARİT ADA

23 24 25 25 25 26 26 26

27

27 32

33

33 34 35

İŞARETLENMESİ 35

9. SİLVİKÜLTÜREL PLANLAMA 36

9.1. Uzun vadeli gaye 36 9.2. Kısa vadeli gaye 38

FAYDANILAN ESERLER

ZUSAMMENFASSUNG

EK.: I

EK: II

45

46

0.1. GİRİŞ

Türkiyede gerek bitki sosyolojisi ve gerekse yetişme muhiti hari­talarının yapılması yönünde henüz belli başlı çalışmalara başlanılmamış­tır. örnek amenajman heyetlerinin, sayıları malıdut olan örnek işletme­lerde yaptıkları yetişme muhiti haritaları ile ilgili çalışmalar hariç bu­gün için memleketimiz ormancılığında bu tip faaliyetler mevcut değildir. Buna rağmen önemi hakkında münakaşaya mahal olmayan bu kanuda batılı ormancılar bir hayli yol almışlar ve muhtelif metodlarla çalışan ekoller tesis etmişlerdir.

Makro ve mikro ikiimin altında edafik ve biyotik (bitki, hayvan gibi) faktörlerin denge haline ulaşmış karşılıklı etkilerinin dinamik bir ifadesi olan orman varlığının, kendine has özelliklere sahip yetişme mu­hiti şartları muvacehesinde çeşitli tipler göstereceği pek tabiidir. Bunun neticesi olarak bu çeşitli meşcere tipleri ve yetişme muhitlerinde yapılacak ormancılık faaliyetleri de ayrı ayrı olacaktır. Ormancılık işlet­mesinde devaınlılığı sağlamak, kaliteli ve azami hasılat almak ancak yetiş­me muhiti şartlarının iyi tanınması ile mümkün olabileceği içindir ki bi­ze bu imkanı veren yetişme muhiti haritalarının yapılmasının önem ve zarureti açıkca anlaşılmaktadır.

Böylece önemi belirtilen yetişme muhiti haritaları tanzimine bir başlangıç olmak ve küçük de olsa bir örnek verebilmek düşüncesiyle Çarn­koru Araştırma Ormanında bu yönde bir çalışma yapılmıştır. Ormancılığı­mızda bu husustaki araştırmalara yeni başlanılmış olduğundan bazı

noksanların bulunacağı tabiidir.

Araştırmanın yapıldığı Çamkoru Araştırma Ormanı iki bloktan mü­teşekkil olup A bloku 320.65, B bloku 297.35 hektar olmak üzere cem'an 618 hektar büyüklüğündedir. Konu özelliği itibariyle ekip halinde çalış­mayı icabettirmekle beraber arazi ölçme ve tesbitleriyle büro çalışmaları ve değerendirmeler tarafıından yapılmıştır. Bunun içindirki pedolojik yönden geçici deneme sahalarmda yalnız toprak reaksiyonu - pH değer­leri- ve toprak derinliği ölçülmüştür. Floristik analizler ağaç, çalı ve ot tabakalarında yapılmıştır.

Vejetasyon analizleri ve yetişme muhtinin değerlendirilmesinde

Braun - Blanquet metodu kullanılmıştır. Ancak bitki assosiasyonlarında meşcere tipleri ve bilhassa toprak florasının memleketimiz şartlarına göre sosyolojik ve ekolojik ifade ve değerleri henüz tesbit edilmediğinden eko-

2

lojik üniteleri daha doğru tanımiayabilmek için geçici deneme sahaların­da boy, çap, yaş ölçmeleri yapıJ.arak yetişme muhiti ünitelerinin verimli­lik farkları araştırılmış ve bunlardan elde edilen neticeler flora analizleri ile kombine edilmek suretiyle yetişme muhiti üniteleri ayrılmıştır.

1. ÇALIŞMANIN GAYESi

Yukarıda belirtildiği gibi, iyi kaliteli bol ve demavlı hasılayı alabil­mek ancak yetişme muhiti şartlarını ve isteklerini iyi tanımak ve bu şart:­lara en uygun tedbirleri almak ile mümkün olmaktadır.

Yetişme muhiti, iklim, toprak, topoğrafik yapı, vejetasyon, fauna ve insan gibi biyolojik ve fiziki faktörler kompleksinin birbirlerine olan kar­şılıklı etkilerinin neticesinin bir görünüşüdür. Bu kompleks içersinde hangi faktörün maksimum, hangi faktörün minimum tesir ettiğini tayin etmek güçtür. İklim faktörünün etkisi altında ayni anataşından muhtelif tür ve tipte topraklar teşekkül edebildiği gibi bakı ve meyil diğer faktör­lere yaptığı etki ile yetişme muhitini başka biçimlerde simalandırabilmek­te ve bu yetişme muhitinde mevcut bitki populasyonu menfi yönde etki­siyle o yetişme muhitini bozabildiği gibi müsbet yöndeki tesiriyle yetişme muhitini islah etmekte, potansiyel verim gücünü arttırmaktadır.

Yetişme muhiti şartlarının envanteri olan yetişme muhiti haritaları, yetişme muhitlerinin özellik ve isteklerini belirttiğinden bunlar vasıtasıy­la uygulanacak silvikültürel muameleleri, getirilecek ağaç türlerini ve alınaGak diğer ormancılık tedbirlerini. kolayca tayin edebiliriz. BÖylece yapacağımız müdahalelerle yetişme muhitini ıslah eder ve potansiyel ve­dm gi,icünü arttırırız . veya bu potansiyel verim gücünü devam ettiriniz. İşte bu maksat iledirki Çamkoru Araştırma Ormanının yetişme mUhiti isteklerinin tayini ve haritasının yapılması yönünde bu çalışma yapılmış­tir.

2. ÇALIŞMANIN Y APILDIGI YER

Çamkoru Araştırma Ormanı, merkezi Boluda bulunan Batıkaradeniz Araştırma İstasyonu Müdürlüğüne bağlı bir ünitedir. Kızılcahamam Or­man İşletme Müdürlüğünün Çamkoru Bölgesi ormanlarından tefrik edil-miştir. ·

2.1. Genel mevki

Çamkoru Araştırma Ormanı 32° 31'55"- 32° 28' 46" doğu boylamla­riyle 49° 34' 08" - 40°. 35' 38" kuzey enlemleri arasındadır. Batıkaradeniz ardı ınıntıkası ile step arasındaki orman sahasının stebe yakın olan kıs-

ınında bulunmaktadır. Karadenizden kuş uçuşu 130 km içerde ve en yük­sek noktası 1740 m (kapıkıran tepe) dir. Yüksek dağlık arazi karakterin­de olup, sahil arazisi değildir. Orman kuzey- güney istikametinde geniş bir dere vadisiyle ikiye ayrılmıştır. Bundan dolayı amenajman pinİnda A ve B bloku olarak iki parçada mütalaa edilmiştir. Kuzey istikametinde Ankara- istanbul ana yoluna 3 km mesafededir .Bu çalışmaA blokunda yapılmıştır.

2.2. özel mevki

Ormanın mahalli mevkii Çamkorudur. En yakın meskun mahal Av­dan ve Kuşçular köyleridir. Ormanın en alçak noktası denizden 1300 m ve en yüksek noktası 17 40 m yüksekliğindedir. Umumiyetle çok meyilli -('% 18- 36) ve dik (!% 36- 58) meyil derecelerini ihtiva eder.

A blokunun kuzey ve kuzeybatı hududu sarıçam + göknar karışık işletme ormanlariyle, güney hududu köy tarlaları ve ırier'adan müteşek­kil açık arazi, doğu hududunun güney kısımları Değirmençayırı mer'ası ve kuzey kısmı Kadınbağazı deresi, batı hududunun güney kısımları yine açık arazi ile çevrilir. B blokunun kuzey ve doğu hududu sarıçarndan müteşekkil işletme ormanları, güney hududu köy tarlaları ve meradan mü­teşekkil açık arazi, batı hududu güney kısmında Değirmen çayırı mer'a­sı ve kuzey kısmında Kadınbağazı deresi ile çevrilidir. Bu hale göre A blo­kunun güney ve· güneybatı kısımları açık arazinin, kuzey- kuzeydoğu- ku­zeybatı kısımları ormanlık sahasının tesiri altında, B blokunun kuzeybatı - kuzey ve doğu kısımları ormanlık sahanın güney, güneydoğu kısımları açık arazinin tesiri altındadır.

· 3. iKLiM

S. Erinç'in Türkiye makro iklim bölgeleri tasnifine göre Çamkoru Araştırma Ormanı Batıkaradeniz iklimi ile içanadolu step iklimi tipi ge­çiş kısmında kalır. Ali Kemal Yiğitoğlunun Türkiye için yapmış olduğu fklim bölgeleri. tasrtifine göre ise Batıkaradeniz ardı ınıntakası ile Orta-anadolu step ınıntakası arasında bulunmaktadır. '

isabetli bir karar ile Çamkoru Araştırma Ormanında - diğer araş­

tırma ormanları dahil- meteol"oloji istasyonu kurulmuştur. Bu istas­yon çeşitli rasatlar yapmakta ve 1959 yılından beri muntazam kayıtlar tutulmaktadır. Bu suretle Çamkoru ·Araştırma Ormanının iklimini tam olarak yansıtan iklim elemaniarına ait doğru ve detaylı değerler elde edil­miş ye ikiimin derinliğine tetkiki inı_]{~nı bulunmuştur.

4

3.1. iklim elemanları

3.1.1. Sıcaklik

1959- 1967 yıllarına ait 9 yıllık rasatlara göre ısı ile ilgili değerler şöyledir:

Yıllık ortalama sıcaklık

En sıcak ay ortalaması En soğuk ay ortalaması

6.4°C 17.0 oc (Temmuz)

-3.8 oc (Ocak)

En soğuk ay kaideten ocak ayı olarak kabul edilmektedir ve buradaki değeri -3.8 oc dir. Fakat 9 yıllık değerlerin ortalamasına göre Çamko­ruda en soğuk ay -4.5 oc ile şubat ayı olarak görülmektedir.

1960 - 1967 yıllarına ait 8 yıllık rasatlara göre en yüksek mutlak aza­mi suhunet 32.4 oc ile 1962 yılı ağustos ayında, en düşük asgari suhunet -28 oc ile 1961 yılı şubat ayında kaydedilmiştir. Mutlak maksimum (ay içerisinde tesbit edilen en yüksek ısı) ve mutlak minimum (ay içerisinde tesbit edilen en düşük ısı) hakkında daha iyi bir fikir edinmek için 8 yıllık değerlerin aylık ve yıllık olarak ortalamaları tablo 1 ve 2 de verilmiştir.

Tablo 1. i960-1967 yılları mutlak maksimum değerleri ortalaması 0 0 Mittelwerte der Absolute Maximumtemperaturen oc von 1960-1967

AYLIK ORTALAMALAR (Monatsmittel) Yıllık ortalama -------I II m IV V VI VII VIII IX X XI XII Jahresmittel

6·7 7·8 13·7 19·4 23·2 25·9 28.8 30·6 27·3 22·7 17·3 10·6 19·5

Tablo 2. 1960-1967 yılları mutlak minimum değerleri ortalaması oo Mittelwerte der Absolute Minimumtemperaturen oc von 1960-1967

AYLIK ORTALAMALAR (Monatsmittel) Yıllık ortalama

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Jahresmitteı

-21.8 -21.7 -16.3 -8.2 -3.5 o +3.0 +2.0 -3.0 -5.5 -10.9 -14.3 -8.3 .

Ayrıca mamksimum ortalama ve minimum ortalama değerelrinde kaydı faydalı mülahaza edilerek bunlar tablo 3 ve 4 de gösterilmiştir.

Tablo S. 1960-1967 yılları maksimum ortalama değerleri oc Mittelwerte der maximumtemperaturen 1°C von 1960-1967

AYLIK ORTALAMALAR (Monatsmittel) Yıllık ortalama

I II m IV V VI VII VIII IX X XI XII Jahresmittel

o. 8 o. 7 5. 2 ll . 5 16. o 20. o 23. 5 . 24.4 20.6 15. 5 9. 8 3 . 5 12. 6

Tablo 4. 1960-1967 yılları minimum ortalama değerleri oc Mittelwerte der minimumtemperaturen oc von 1960-1967

AYLIK ORTALAMALAR (Monatsmittel) Yıllık ortalama

I II ID IV V VI VII VIII IX X XI XII Jahresmitteı

-8.4 -8.5 -4.6 -1.0 3.0 6.1 8.3 7.7 3.8 0.3 -2.1 -3.8 0.0

3.1.2. Yağış

5

Çamkoru Araştırma Ormanı meteoroloji istasyonunun 1959 - 1967 yıllarında yapılan 9 senelik rasatlanna göre,

Yıllık ortalama yağış : 645.6 mm. dir.

9 rasat yılı içerisinde en düşük yıllık yağış 509.3 mm. ile 1961 yılında ve en yüksek yıllık yağış 823.9 mm. ile 1965 yılında kaydedilmiştir 645.6 mm olan ortalama yıllık yağışın 262.3 mm si kışın, 198.8 mm si ilkbahar­da, 99 mm si yazın ve 85.5 mm si sonbaharda düşmektedir. Yağışın % olarak mevsimlere dağılışı ise şöyledir:

Mevsimler % de

Kış 40.6 ilkbahar 30.8 Yaz 15.4 Sonbahar 13.2

Görülüyorki en fazla yağış kış aylarmda ve en düşük yağış ise yaz ve sonbahar aylarmdadır. Fakat kış aylarmda aylık ortalama suhunet daima O oc m altında olduğundan bu aylar donlu geçmekte !dolayısiyle fizyolojik kuraklık mevzubahis olmaktadır. Zira donlu geçen aylarda düşen yağıştan bitki direk olarak istifade edememekte, bu aylar bitkilere kurak ayların ayni etkisini göstermektedir.

Yağışlı günler sayısı: ,Yıllık ortalama yağışlı günler sayısı 136.35 dir. Aylık ortalamalara göre en fazla yağışlı gün sayısı 17.87 ile aralık ayında en az yağışlı gün sayısı 3.5 ile ağustos ayındadır. Aylık ortala­ma yağışlı günler sayısı tablo 5 de gösterilmiştir.

Tablo 5. 1960-1967 yılları aylık ortalama yağışlı gün adedi Mittlerezahl der Regnerischetage in den Monaten von 1960-1967

Aylar (Monate) Yıl:ık ortalama --------------------~--------------

! II III IV V VI VII VIII IX X XI Xll Jahresmittel

16 16-25 15 13·75 16 9·87 5 3. 5 5 ·12 7. 62 ı o. 37 17.87 136·35

6

~ · 3.1.3. Hava rutubeti

Bir yerde orman vejetasyonunun tabiaten teşekkül edebilmesi için tetratum denilen 4 aylık vejetasyon süresi zarfındaki suhunet ortalama­sının + 10 oc den yüksek, yağış bakımından da yağışın 50-100 mm ara­smda ve hava rutubetinin (nisbi nem) % 50 den fazla olması gerekir (Eraslan, İ. 1955). Demek ki orman vejeasyonutnun gelişmesi ve devam edebilmesi havanın nisbi rutubeti ile de çok yakından ilgilidir. Şu halde yetişme muhitinin hava rutubeti yönünden de incelenmesi faydalıdır (Tu.blo 6).

Tablo 6. 1960-1967 yılları aylık nisbi nem ortalamaları (%)

Monatsmittel der relativen Luffeuchtigkeit (%) von 1960-1967

Aylar (Monate) ------------=--------------···--I II III IV V VI VII VIII IX X XI Xll

Yıllık ortalama

Jahresmitteı

81·2 81·0 79·5 73·5 69·1 65·1 60·7 58·0 62·2 70·4 77·9 84·6 71·9

8 yıllık kayıtlara göre Çamkoruda;

Nisbi yıllık ortalama

Nisbi temmuz ortalaması

Nisbi ocak OJ:talaması

% 71,9

% 60.7

% 81.2 dir.

.. Tal;ılo 6 nın tetkikinden anlaşılacağı üzere Çamkoruda nisbi rutube­tin en _yüksek olduğu ay (;% 84.6) aralık ve en düşük olduğu ay (% 58) ,ağustosfur.

3.1.4. Buharlaşma

Buharlaşmanın yıllık seyri hakkında fikir edinilmesi ıçın S yıllık ka­

yıtiara göre aylık buharlaşma ortalamaları tablo 7 de gösterilmiştir. Bu

tş,blo fetkik ediİdiğinde görüleceği üzere en fazla buharlaşma yaz ayla-~·· .

rmda olmakta ve kış aylarmda ise sıfıra düşmektedir.

Tablo 7 ... 1960-1967 yılları aylık buhai-laşma ortalamaları (kg/ın2 )

Monatsmittel der Verdunstung (kg/m2) von 1960-1967

Aylar (Monate) Yıllık ortalama

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Jahresmitteı

o o o 52·4 82·1 106·0 135.9 135·4 86·6 42·0 6· 8 o 54

7

3.1.5. Sayılı günler

a. Donlu günler Yıllık ortalama gün sayısı : 167.85

8 yıllık ortalamaya göre, vejetasyon devresine isabet eden mayıs

ayında donlu gün adedi 5, haziranda 1 ve temmuzda sıfırdır.

b. Karla örtülü günler Yıllık ortalama gün sayısı : 88

Kayıtlara göre ilk kar ekim ayında düşmekte ve nisan ayında da kalkmaktadır. Nisan ayında karlakaplı günler adedi azami 5 gündür.

c. Dolulu günler sayısı

8 yıllık kayıtlara göre yıllık ortalama dolulu gün sayısı 4.47 dir. Do­lulu günler daha çok ilkbaharda görülmekte nisan, mayıs ve haziran ay­la,rına isabet etmektedir.

d. Kapalı günler sayısı

8 yıllık kayıtlara göre: Yıllık ortalama kapalı gün sayısı Ocak . ayı kapalı gün sayısı Temmuz ayı kapalı gün sayısı

e. Hakim rüzgar istikameti.

87.75 12.6 1

8 yıllık kayıtların ortalamasına göre aylar içerisindeki hakim rüz­gar istikametleri tablo 8 de gösterilmiştir. Buna göre kış aylarında ha­kim rüzgarlar güneyden, yaz aylarında kuzeybatı - kuzeyden, ilkbahar­da kuzeybatı ve güneyden, sonbaharda güney ve kuzeybatıdan esmek­tedir.

Tablo 8. 1960-1967 yılları aylara göre haltim rüzgar yönleri Tabelle 8. Monatliche dominante Windrichtungen in den Jahren 1960-1967

Aylar (Monate) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Hakim rüzgar yönü

Dominantewind­richtung

S S-SW s NW NW N-NW

3.2. İklim tipleri

NW NW NW s s s

Bir bölgenin veya bir yerin karakteristik iklim özelliklerini kavraya-. bilınek ancak elde mevcut iklim elemaniarına ait verilerin değerlendiril­mesi suretiyle mümkün olmaktadır. Bunun için de muhtelif esaslara da­yanan matematik formüller kullanılmaktadır. Bunlara «yağış müessiri­yeti formülleri» adı verilmektedir. Bu çalışmada ormancılık için en mü-

:.lıiriı olanları ele alınarak çalışma sahasının iklim tipi araştırılmıştır.

8

3.2.1. De Marton formülü

p De Marton yağış müessiriyetini İ = olarak formüle etmiş ve

T+10 yağış müessiriyeti değerlerini;

İ < 10 ise çöl iklimi 1 = 10-20 ise yarı kurak İ = 20-30 ise yarı nemli İ 30 ise nemli iklim olarak kabul etmiştir.

Bu formüle göre Çamkoru Araştırma Ormanının yıllık kuraklık in­disi :

645.6 ! ---= 39 olarak çıkar. Buna göre İ = 39 > 30 olduğu için

6.4+10 nemli (humid) iklim tipine girer.

px12 Bu formül i ='= ---- olarak ifade edilmek suretiyle aylık olarak

t + 10 da kullanılır. Bu taktirde:

i = aylık kuraklık indisi p = aylık ortalama yağış toplamı mm t = aylık ortalama sıcaklık oc dir.

Aylık kuraklık indisi (i) değeri 20 den büyük olan aylar vejetasyon mevsimini teşkil eder. Elde mevcut 9 yıllık ortalama sıcakllık ve yağış miktarlarına göre hesap edilen aylık kuraklık indisi değerleri ve vejetas­yon durumu tablo 9 da gösterilmiştir.

Tablo tetkik edildiğinde görülmektedir ki: Çamkoruda temmuz, ağus­tos, eylül ve ekim aylarmda vejetasyon durmuştur. Zira yeterli ısı mev­cut olmasına rağmen yeterli yağış yoktur. Her nekadar kasım, aralık, ocak şubat, mart ve nisan aylarında vejetasyonun devam ettiği görülmekte ise­de vejetasyon için en az + 10 oc sıcaklığın alınası kabul edildiğinden bu aylarda sulıunet ortalamaları + 10 oc ın altında olduğundan tabiatiyle ve­jetasyon durmuştur. Şu halde De marton'a göre Çamkoruda vejetasyon süresi iki aya (mayıs, haziran) inhisar etmektedir.

Birçok yazarlarca Türkiye'de vejetasyonun başlaması için+ 10 °C sıcaklık teklif ve kabul edilınektedir. Fakat yaptığımız inceleme neticesinde Çaınkoruda vejetasyonun başlaması için _ + 5 oc sıcaklığın kafi geldiği

Tablo 9

Aylık kuraklık indisi

Aylar px12 Vejetasyon i=--- durumu

t+10

84.2 X 12

Ocak i = ---- = 161 > 20 Vejatasyon ayı -3.8+10

76.86x 12

Şubat i = = 167 > 20 Vejatasyon ayı -4.5+10

60.77x12 Mart i = = 715 > 20 Vejatasyon ayı

-0.3+10

58.53x12 Nisan i = = 45 >20 Vejatasyon ayı

5.56+10

1 V•jat.,yon ay< 79.5x 12

Mayıs i = = 47 > 20 10.3+10

60.97;x 12 Haziran i = = 30 > 20 Vejatasyon ayı

14.08+10

21.5x 12 Temmuz i = = 9< 20 Vejatasyon yok

17.04+10

16.51x 12 Ağustos i = = 7 < 20 Vejatasyon yok

16.83+10

20.67x 12 Eylül i = = 11<20 Vejatasyon yok

11.86+10

25.27x 12 Ekim i = = 18< 20 Vejatasyon yok

6.82+10

39.58 X 12 Kasım i = = 36>20 Vejatasyon ayı

3.1+10

101.2x12 Aralık i = = 122;> 20 Vejatasyon ayı

-0.03+10

10

kaatine varılmıştır. Nitekim Araştırma Ormanı Şefi Hikmet Taşkan'ın yaptığı üç yıllık tesbitiere göre vejetasyon ortalama olarak 15 nisanda baş­lamakta ve 15 temmuzda durmaktadır. Her nekadar temmuz ayındaki ya­ğış miktarı kafi değilse de Thornthıwaite formülünUn incelenmesinde gö­rüleceği üzere toprakta depolanan su miktarı 15 tuınmuza kadar bitkilerin ihtiyacına yetmektedir. Demek ki, Çamkoruda vejetasyon süresi 15 ni­sandan 15 temmuza kadar olmak üzere 3 aydır.

3.2.2. Paterson formülü

Paterson, diğerlerinden değişik olarak formülünde iklim verileri ile birlikte vejetasyon müddetini de hesaba katmaktadır. Böylece de formü­lün tatbiki neticesinde bir yerin ideal verimlilik potansiyeli m3 /ha/yıl cin­sinden yaklaşık olarak hesaplanmaktadır.

Tv.P.G.E Formül: İ= -----dür. Buradaki;

Ta. 12.100

İ : İklim, vejetasyon ve verim arasındaki bağıntıyı gösteren «CVP indeksi»,

Tv : Yılın en sıcak ayının ortalama sıcaklığı °C,

P Yıllık ortalama yağış miktarı mm.,

G Vejetasyon süresi (ay sayısı olarak),

E Mahalli radyasyon % de,

Ta : Yılın en sıcak ve en soğuk ayıarına ait sıcaklık ortahımaları arasındaki farktır oc.

Bu formül tatbik edildiğinde :

17.0 :X 645.6 :X 8 :X 53 İ=-------= 180.45

21.54 :X 1200

cesi: 4.48 m3/ha dır.

CVP ve ideal verimlilik dere-

Ancak burada vejetasyon süresi, De Martone'nun aylık kuraklık in­disine göre hesaplanarak bulunan 8 aylık miktar olup bu değer üzerin­den tayin edilen 4.48 m 3 /ha ideal verimlilik derecesi Çamkoruya uyma­maktadır. Zira Çamkoruda vejetasyon süresi 3 aydır. Formillde bu de­ğer yerine kanarak hesaplanırsa İ = 67.67 = CVP olarak çıkmakta ve buna göre ideal verimlilik dereesci 2.27 m3 /ha olmaktadır. Bu değer Çamkoruya uymaktadır. Nitekim üzerlı;lde çalışılan orman sahasında ya­pılan bonitetlemede (Bak: 6.3.1) meşcerenin yıllık ortalama hacim ar-

11

tımlarının aritmetik ortalamalarının I. bonitette s-.04 m 3 /ha, II. bonitette 2.89 m 3/ha, III. bonitette 2.08 m 3/ha ve IV. bonitette 2.01 m3/ha olduğu ve bu miktarlarm 3 aylık vejetasyon süresine göre hesaplanan 2.27 m'1/ ha ideal verimlilik derecesi miktarına çok yakın olduğu görülür. Ayni za­manda meşcerenin yıllık ortalama hacim artırnlarının aritmetik ortala ması bonitetler nazari dikkate alınmadan sahanın tümü için hesap edi­lirse 2.40 m 3 /ha olarak bulunur. Keza bu miktar da vejetasyon sürE'si 3 ay almarak hesaplanan miktara çok yakındır.

Demekki formülde cari vejetasyon süresi kullanılırsa Paterson for­mülü Çamkoru için uygun düşmektedir.

3.2.3. Thornthwaite formülü

Bu formül bir yerin yağış müessiriyeti ile beraber su ekonomisini yani toprak nemliliğini, yüzeysel akışı, toprakta depolanan su miktarını ve nok­sanını belirttiğinden ormancılık yönünde bilhassa memleketimiz için önem­lidir. Çünkü Türkiye'nin hemen her tarafında ormanın varolabilmesi için yeterli ısı mevcut olduğu halde yağış birçok yerlerde kafi gelmemekte ve böylece rutubet faktörü önemli rol oynamaktadır. Ancak bu formülün tatbiki oldukça zor ve karışık olup birçok yardımcı tablo ve nomograma ihtiyaç göstermektedir. Thornthwaite ortaya koyduğu formülünü;

100 s -60 d İm= ----- olarak ifade etmiştir. Burada :

n

İm = N emiilik indisi, s = Aylık su fazlasının yıllık toplamı, d = Aylık su noksanının yıllık toplamı, n = Potansiyel evopotranspirasyonun yıllık değeridir.

Şu halde nemlilik indisini bulabilmek için s, d, n terimlerini bilmek lazımdır. Bunun için de formülün tatbiknde kullanılan tablolara müracaat edilir, nomogram ve grafik çizilir ve gerekli tablolar düzenlenir (Çepel,

N. 1966 s: 23- 35).

Thornthwaite iklim tipi ve rejimini nemlilik indisine, yıllık PE (cm) ye, aridite indisine, humudite indisine ve yıllık PE (yıllığın yüzdesi) ne göre değerlendirerek muhtelif sembollerle ifade eder.

Bu formüle göre Çamkoru ormanının su blançosu tablosu düzenlen­miş (Tablo 10) ve yine bu tabloya istinaden su blançosu grafiği çizil­miştir (Şekil 1). Su blançosu tabl.osunda düzeltilmiş PE nin yıllık topla­mı (n), su noksanmın- yıllık tcıplamı (d) ve_ su fazlasının yıllık toplamı (s) terimlerine tek_ab\Jl etmektedir, Buna g_öre.:

Tablo 10. 1960-1967 yılları Çamkorunwı Thornthwaite ıneto<lwıa göre su blançosu (Sıcaklık •c, diğeır blıınço elemanları cm/m2 )

Wasserhaushalt von Çamkoru nach Thornthwaite-Methode (Temparatur •c, andere 'Werte ,cmjm2)

Blanço A ı a r Yıllık elemanlan ll lll ıv V VI VII VIII IX X Xl XII ortalama

------Sıcaklık -4·0 -3·9 -0·1 5·6 10·3 14·7 17·0 17·0 12·3 7·3 3·3 -·Ol

Sıcaklık indisi o o o 1 ·19 2·99 5·12 6·38 6·38 3·91 1·77 0·53 o 28·27

Diizeltilmeıniş PE 6· ı 6·0 1·9 3·1 5·6 7·8 9·0 9·0 6·7 4·1 1·9 1·9

Düzeltilmiş PE 5. ı2 4·98 1·95 3·44 6·94 9·75 11·43 10·62 6·96 3·93 ı ·57 1·53 68·22

Yağış 7·46 8·25 6·61 6·09 8·20 5·77 2·16 1·45 2·15 2·67 3·75 10·77 65·33

Depo değişikliği o o o o o 3·98 9·27 0·73 o o + 2·18 7·82

Depolama ıo.oo 10·00 10·00 10·00 10·00 6·02 0·73 o o o 2. ıs ıo.oo

Gerçek evapotranspirasyon 5. ı2 4·98 1·95 3·44 6·94 9·75 2·89 2 ·ı8 2·15 2·67 ı ·57 1·53 44·44

Su noksanı o o o o o o o 8·44 4·81 ı ·26 o o 14·51

Su fazlası 2·34 3·27 4·66 2·65 1·26 o o o o o o ı ·42 15·60

Yüzeysel akış 1·88 2·80 3·96 3·65 1·95 0·63 o o o o o 0·71 15·58

ı 1 ın IDl'lY:trm:2lll rx:ı:n.ıı:ı:

Şekil 1: Çamkonı <Ormanınııı Thorııthwaite metoduna göre su blaııçosu

Wasserhaushalt von Çamkoru nach Thornthwaite-Methode

a. Nemlilik indisi, formülde değerler yerine konduğunda:

100 s -60 d

13

100 X 15.6 -60 X 14.51

68.22 = 10.1 = cı2 çıkar.

n

C2 = «Yarı nemli» iklim tipi (nemli iklimlerde)

b. Potansiyel evapotranspirasyonun yıllık değerine göre girdiği ter­mik sınıf:

Yıllık PE = 68.22 = Bı' Bı' = Mezotermal iklim tipi:

c. Kuraklık indisine göre yağış rejimi tipi:

100d Kuraklık (aridite) indisi: i. = ---

n

100x14.51

68.22

s - yazın orta derecede su noksanı (C" ikliminde).

= 21.3=s

Kurak iklimlerde yağış rejimi tipi humidite (nemlilik) indisi

14

100 s --- formülüne göre hesaplanır.

n d. Potansiyel evapotranspirasyonunun yaz mevsımıne ait miktarı­

nın yıllık PE nin ,% desi olarak hesaplanan değerine göre girdiği termik rejim tipi;

Haziran, temmuz, ağustos aylarının PE değerlerinin toplamı 9.75+ 11.43+10.62 = 31:8 dir. Bu da yıllık PE nin % 46.6 sıdır. Buna göre a' = okyanusa! iklimindedir. Demekki Thornthwaite sistemine göre bir yerin iklim karakteri dört harfle belirtilmektedir. Şu halde Çamkoru or· manının iklin1i CzBı'sa' iklim tipine girmektedir. Yani yarı nemli, mezo­termal, yazın orta derecede su noksanı olan okyanusa! iklim tipindedir.

3.2.4. Erinç formülü

Prof. Dr. Sırrı Erinç memleketimiz şartlarını pazarı itibare alarak yağış müessiriyeti indisini tayin eden yeni bir formül ortaya koymuştur. Ayn zamanda bu sistemde Türkiye şartlarına göre iklim tipi ile vejetas­yon tipi arasındaki bağıntı tayin ve tesbit edilebilmektedir.

p Formül : İm = -- olup,

Tom İm = Yağış ınüessiriyeti indisi P = Yıllık yağış ,miktarı mm Tonı = Yıllık ortalama maksimum sıcaklık oc dir.

Hesaplanan indis değerlerine göre iklim ve vejetasyon tipleri şöyle ifade edilmektedir:

İndis iklim tipi Vejetasyon tipi

1<8 Kurak Çöl

8<1<23 Yarıkurak Step

23< 1<40 Yarı nemli Park görünümlü kurak orman (kurak mıntaka ormanları)

40< 1<55 Nemli Nemli orman (nemli mıntaka ormanları)

1>55 Çok nemli Çok nemli orman (çok nemli mıntaka or-manları)

Buna göre Ça:mkoru ormanının iklim tipi ve vejetasyon tipi :

645.6 İm = = 51.2 ve 40<1 = 51.2< 55 olduğundan iklim tipi nemli,

12.6 vejetasyon tipi nemli ormandır.

15

Bu formül aylık, mevsimlik veya istenen peryodlar için de tatbik edil­mektedir. Formülü Çamkoru ormanı için aylara göre tatbik ettiğimizde; ocak'tan mayısa kadar olan ayların çok nemli, haziranın yarı nemli, tem­muzun yarı kurak, ağuştosun kurak, eylül ve ekimin yarı kurak, kasımın nemli ve aralık'ın çok önemli olduğu görülür. Formül mevsimlik olarak uygulandığında kış ve ilkbahar çok nemli yaz ve sonbahar mevsimleri ku­rak olarak bulunur. Vejetasyon süresini kapsayan nisandan, temmuza kadar olan peryot için formül uygulandığında vejetasyon devresinin ya­rı kurak geçtiği görülür.

3.2.5. Gausseıı metodu

Prof. Gaussen iklim elementlerini ombrotermik diyağramlar halinde kıymetlendirmekte ve bazı prensipleri kabul ederek bir yerin iklim karak­teristiklerini belirtmektedir. Gaussen biyoklimatik klasifikasyonunda yıl­lık yağış ve ısının sene içerisindeki seyrini esas almıştır. Ayni zamanda sıcak ve soğuk peryot ile kurak ve yağışlı peryotları da göz önüne alarak ikiimin biyolojik şartlara uygunluğnu tayin etmektedir. Buradaki sıcak peryot; sıcak ayların süksesif devamıdır.

Sıcak ay : Ortalama sıcaklığı 20 °Cüzerinde olan ay. Şayet .ortalama sıcaklık 15 oc- 20 oc arasında ise çok zayıf ihtimalle donlar olabilir. Or­talama 15 oc dan aşağı sıcaklıklar için don tehlikesi mevcuttur.

Soğuk peryot : Soğuk ayların süksesif devamıdır.

Soğuk ay : Ortalama sıcaklığı O oc dan aşağı olan ay. Donlar dolayı­siyle fizyolojik kuraklık hüküm sürmektedir.

Kurak peryot : Kurak ayların süksesif devamıdır.

Kurak ay : Yağaşın (mm-, sıcaklığın iki katına eşit veya iki katın­dan az olduğu aydır. Yani P~ 2T dir.

Gaussen, ambrotermik diyagramları esas alarak biyoklimatik klasi­fikasyonunda sıcaklık eğrisine göre üç esas katogori ayırmıştır.

I. Sıcak ve mutedil sıcak iklimler. Sıcaklık eğrisi daima pozitif de­ğerdedir.

II. Soğuk ve mutedil soğuk iklimler. Sıcaklık eğrisi senenin bazı za­manlarında negatif değerlerdedir.

III. Glasiyal (Buzul) iklimler. Sıcaklık eğrisi daima negatif değer­dedir.

16

Bu üç katagorinden de birincisini 7, ikincisini 4 ve üçüncüsünü 1 ol­mak üzere 12 iklim rejiyonuna bölmüştür.

Çamkoru ormanı iklim verileri itibariyle bu biyoklimatik klasifikas­yonda; soğuk ve mutedil soğuk iklim katagorisine, soğuk kseroterik iklim rejiyonuna ve orokseroter (yazları kurak dağ iklimi) alt rejiyonuna gir­mektedir. Çamkoruya ait .ombrotermik diyagram şekil 2 de gösterilmiştir. (Şekil 2).

mm c0 .---.---.---.---.-~~---.--~---.---,,---.---.. ~100

1959 _1967 Yılları ortalaması

Şekil 2. Çamkoru onnanı ombroteruıik diyağramı

Ombrothermischesdiagramm des Çamkoruwaldes

80

60

40

Diyagramın tetkikinde aralık, ocak, şubat ve mart aylarının donlu do­layısiyle fizyolojik kurak ve temmuz, ağustos, eylül aylarının kurak aylar olduğu görülür. Fizyolojik kurak ve kurak ayların toplamı 7 ay etmekte­dir. Daha evvelcede belirtildiği gibi Araştırma Ormanı Şefi Hikmet Taş­kan'ın yaptığı üç yıllık tesbitiere göre (Tablo 11) vejetasyon 15 nisanda başlamakta ve 15 temmuzda durmaktadır ki, yine diyagramdan 15 nisan tarihinde sıcaklık ortalamasının + 5 oc olduğu kolayca tesbit edilmekte­dir. Şu halde Çamkoruda + 5 oc da vejetasyon başlamaktadır.

Tomuı·cuk uyanması

15 nisan 1965 15 nisan 1966 30 nisan 1967

Tablo ll.

Sarıçam

Büyümenin nihayete ermesi

15 temmuz 1965 15 temmuz 1966 20 temmuz 1967

17

Vejetasyonun başlangıcı olarak+ 5 oc kabul edildiği takdirde veje­tasyonun nisan ortasında başladığı ve kurak peryodun başlaması ile de temmuzun ortalarına doğru durduğu diyagramda görülmektedir. Sıcak­lık ve yağış eğrilerinin seyrine göre vejetasyonun ikinci bir defa eylül ayı sonlarında başlayıp ekim ayı sonunda durması icabetmekte isede buna ait tesbitlerimiz olmadığından bu hususu şimdilik bir ihtimal olarak kabul etmek H1zımdır.

Bir fikir edinilmesi bakımından ortalama maksimum ve nisbi hava rutubetine göre bir diyagram çizilmiştir (Şekil 3). Bu diyagramda görül­düğü üzere orman vejetasyonunun varlığı için nisbi rutubet daima yeterli miktardadır.

Nisbi nem

ı_ ı 1 1 ~ --t±::bl !

ı---

1 L ~ ! ı 1 ı-

1 j ___ L_~0:ı=~ ......_, /-r'" 1 '

..... ............... / ' 1

. ·;.

80

30 60

20 40

o

,/ ~ -- -----i-~-. - --- ,.,. ! ,.;"' ı ' '..J _ ... """'

~t----ı--

!

1 - . - --- " ·ı---ı

lO 20

o

-10 o s N Ma H T A Ey. E k K A

1960 _ 19t57 Yılları

Nisbi nem

Ortalama maksimum sıcaklık

Şekil 3. Çamkoru ~rnıam nisbi nem ve ortalama maksimum ,<leğorlerine ait grafik

Die relative Luftfeuchtigkeit und Mittleremaximum teınperaturen des Çamkoruwaldes

Gaussen, yıllık yağış miktarlarını ele alarak nemliliği (humidite) 6 kısma ayırmıştır. Şöyleki :

Sı Yıllık yağış toplamı P 2000 mm= perhumid,

S2 2000> P > 1500 mm = Humid,

S3 1500 > P> 500 mm (100 den fazla yağıştı gün sayısı ile) yarı humid,

18

S.1 = 1500 > P 500 mm (100 den az yağışlı gün sayısı ile) yarı kurak,

S:; = 500 > P /> 100 mm Kurak S6 = P< 100 mm çok kurak,

Çamkoruda yıllık yağış miktarı 645.6 mm ve yağışlı günler sayısı 136 olduğuna göre Sa= yarı humid rejimine girmektedir.

3.3. iklim tiplerinin nıulmyesesi ve uygun iklim tipinin tayini

· Çamkoru ormanının iklim tipini tayinde 5 metod kullanılarak bunla­rın her birine göre bir neticeye varılmıştı. Bu neticeler arasında bazı fark­lılıklar olup, bir kısmı iklim karakterini bilhassa iklim ile vejetasyon ara­sındaki bağıntıyı diğerlerine nazaran daha doğru ve detaylı olarak be­lirtmekte ve ayni zamanda incelediğimiz sahaya çok uygun düşmektedir. Nitekim De Martone ve Erinç'e göre iklim tipi nemli, vejetasyon tipi nemli orman olarak görülmektedir. Halbuki Çamkoruda en az üç aylık bir kurak peryot mevcuttur. Şu halde buranın iklimi nemli (Humid) iklim değildir. Dolayısiyle bu metodlar pek uymamaktadır.

Paterson formülü,vejetasyon süresine ait ayların sayısı De Marto­ne'nun aylık kuraklık indisine göre hesaplanınayıp da o ınıntakada tesbit edilebilen vejetasyon süresine ait ay sayısı alınarak hesap edildiğinde doğ­ru netice vermektedir. Bu şekilde yapılan tatbikatta elde edilen netice Çamkoru ormanına uygun düşmüştür.

Thornthwaite ve Gaussen'e göre iklim tipi humudite rejimi bakımın­dan yarı nemli veya orta derecede nemlidir ki, bu Çamkoru ormanına uy­maktadır. Ancak Thornthwait formülünün tatbikinde iklim tipi, Cz B/ sa' = yarı nemli mezotermal yazın orta derecede su noksanı olan okyanusal iklim olarak bulunmuştur. Burada yalnız a' =okyanusa! iklim Çamkoru orınanına uymamaktadır. Çünkü orman kontinental ikiimin tesiri altın­

dadır. Thornthwait metoduna göre tanzim edilen su 'blançosu tablosu ve çizilen su blançosu nomogramı Çamkorunun su ekonomisini. doğru ve de­taylı olarak yansıtmaktadır.

Gaussen'e göre Çamkoru ormanının iklimini kısa ifadesiyle «yazları kurak dağ iklimi ( orokseroter) » karakterinde bulmuştuk. En uygun düşe­ni de bu olmaktadır. Zira yıllık ortalama sıcaklık+ 6.4 oc yani oldukça so­ğuk olup kar uzun müddet (yıllık ortalama 88 gün) kalmakta ve yaz ayla­rı da kurak geçmektedir. Kurak ve donlu oyların toplamı 7 aydır.

Netice olarak; Çamkoru ormanı, yarı nemli yazları lmrak dağ iklimi­ne sahiptir.

Neticeler hakkında yaptığımız kritiklerde önemine binaen şu husu­sun üzerinde dikkatle durulması lazımdır. Tatbik edilen metodların hepsin-

19

de iklim verileri olarak Çamkoru meteoroloji istasyonuna ait rasat değer­leri kullanılmıştır. Bunlardan yıllık yağış miktarı ve yıllık ortalama sıcak­lık 9, diğer veriler 8 yıllık rasat değerleridir. Şüphesiz bir yerin iklim analizini yapmak, iklim karakteristiklerini tesbit etmek için bu miktarlar tam manasiyle yeterli değildir. Doğru neticeyi elde edebilmek için 30 - 40 senelik ortalamaların bulunması elzemdir. Bunun için de arınana en ya­kın meteoroloji istasyonlarından 30 - 40 senelik rasatlar alınarak enter­pele et suretiyle kullanılabilirdi. Fakat bu değerlerin ne 'dereceye kadar sahih olacağı ve arınana uyacağı şüphelidir. Bundan dolayıdırki rasat yılları miktarı az da olsa orman içinde bulunan ve arınana ait sahih de­ğerleri veren meteoroloji istasyonunun iklim kıymetlerini kullandık.

4. JEOLOJi

4.1. Topografik yapı

Daha evvelcede belirtildiği gibi orman yüksek dağlık arazi karakteri­ne sahiptir. Batı- doğu istikametinde akan bazı derecik ve dereleri ihtiva eder. Bunlardan Karapınar deresi en küçükleridir. Sorguncak deresi ile Kı­zılburun deresi birleşerek Zamborun deresini meydana getirirler. Soğukpı­nar ve Kapıkıran dereleri birleşerek Sarıoğlu deresini meydana getirir. Bu mevcut derelerin en uzunudur, güney - kuzey istikametinde akan Kadınba­ğazı deresine karışır. Bu dere ve dereciklerin suları yazın kurumalda veya azalmaktadır. Soğukpınar deresinden itibaren kuzey batıdan kuzeydoğuya doğru takriben 1600- 1650 ralnınları arasında büyük kaya bloklarından müteşekkil hemen hemen 30 - 40 metre genişliğinde bir şerit uzanmakta­dır. Bu şerit yer yer 2 - 3 hektarlık sahalar halinde genişleyerek arınan içinde açıklıklar meydana getirmektedir. Buralarda sadece otsu vejetas-yon bulunmakta, ağaç gelmemektedir. Arazi genellikle çok meyilli ve dik

· yamaçlatı ihtiva eder. Tabiatiyle yer yer sarp yamaçlar da bulunmakta­dır. Sırtlarda düzlükler meydana gelir. Dereler küçük olduğundan, dere ya­takları dar ve meyillidir. Orman içinde ve kuzey tarafında Sarıoğlu ve üyücek pınarı olmak üzere 2 pınar mevcuttur.

4.2. Jeolojik temel

Orman, neozoik (=tersiyer) zamanın miosen devrinde oluşmuş vol­~anik bir arazi üzerindedir. Anataşı, dış püskürük taşlardan sodyum bakı­mından zengin feldispatları ihtiva eden ve asit karakterdeki d:?3it, andazit ve andazit tüfünden ibarettir. Kesif bir yapıya sahip olan basit ve an­dazit sodyumlu feldispatları ihtiva ettiğinde nbu taşların ayrışma hızı yavaş tır.

20

5. TOPRAK öZELLiKLERi

Toprak özelliklerinin tayininde deneme sahalarında muhtelif derin­liklerde pH değerleri, dış toprak hali ve humus durumu ile toprak burgusu vasıtasiyle derinlik tesbit edilmiştir. toprağın diğer özelliklerinin tanıtı­mında Münir Dündar ile Emin Akgül'ün Çamkoru Araştırma Ormanında yaptıkları çalışmalardan faydalanılmıştır.

5.1. Dış t.oprak lıali

Ormanın genellikle gevşek bir diri örtü ile kaplı olup dış toprak ha­lini belirten «Yeşillenmiş» teriminin ifadesine girer. Lokal olarak yaban­Iaşmış sahalar da mevcuttur. Diri örtünün mevcudiyeti miktar ve tür iti­bariyle zenginliği ışığa tabi olmaktadır. Az ışık alan normal veya grift ka­pah meşcereler altında diri örtü pek az ve zayıf olup, .böyle sahaların % 90-95 şi 2- 3 cm kalınlığında ayrışmamış ibre, dal, kozalak örtüsü ile kaplı bulunmaktadır. Bunun altında ortalama 2,5 cm kalınlıkta humus tabakası mevcuttur. Mineral toprakla imtizacı pek iyi olmamakla beraber 10 - 20 cm derinliğe kadar humus tesiri görülebilmektedir.

5.2. Toprağııı genel özellikleri

Toprak genellikle ortaderin, kumlu balçık türünde o!up su tutma ka­pasitesi düşük, dolayısiyle fiziksel özellikleri itibariyle iyi bir durum gös­termem.ektedir. Toprak ortalama 25 cm derinliğe kadar kuru, 25 - 45 cm derinliğe kadar serin, 45 cm den sonra değişik derecede rutubetlidir. Orta­lama derinliği 60 cm dir. Bununla beraber yer yer bilhass:ı yamaçların de­re tabaniarına yakın kısımlarında ve birikinti toprağı ihtiva eden yerlerde 120 cm den derin topraklara rastlanmaktadır. Toprağın kuru kısmında koyu gri ile gri arasında değişmekte, serin kısmında ise daha ziyade açık kahvarengindedir. Toprak tipi, esmer 1 orman toprağı ve ranker toprağı tipi ile bu ikisi arasında geçiş tipindedir.

Köklenme çok zayıf oJup, köklenme derinliği ortalama 50 cm dir. Kuvvetli kazık kök yapması icabeden sarıçam bu yetişme muhitinde za­yıf kazık kök yapmakta, kendini daha ziyade 10 -15 cm kalınlığında 2- 3 sathi ve yan kökte toprağa bağlamaktadır. Köklenme sahasında küçük olup 1- 2 m 2 arasındadır. 0.5-2 cm çapındaki saçak kökler oldukça faz­ladır.

5.3. Toprağııı kimyasal özellikleri

Toprağın kimyasal özelliklerinin belirtilmesinde, Emin Akgül'ün «Çam­koru Araştırma Ormanında muhtelif bonitetlerde besin maddelerinin d~-

21

riniikiere göre tesbiti ile bunlar arasındaki münasebetlerin araştırılması» çalışmasından faydalanılmıştır.

Bütün bonitelerde fosfor toprağın üst kısımlarında daha fazla bulun­makta, derine indikçe fosfor miktarı azalmaktadır.

Topraktaki potasyum miktarı değişik olmakla beraber değerler ara­sındaki fark büyük değildir. Total potasyum konsantrasyonu iyi bonitet­lerde 40 cm derinliğe kadar olan kısımda yüksek değerler almaktadır.

Topraktaki sodyum miktarı diğer elementıere göre azdır, yüksek de­ğerler almamaktadır.

Magnezyum iyi bonitetlerde toprağın üst kısımlarında daha fazla mik­tarda bulunmakta isede umumiyetle toprak derinliği ve bonitete bağlı bir farklılık gösterınemektedir.

Toprak yeter miktarda besin maddesi ihtiva etmektedir. Toprak re­aksiyonu kuvvetli asit ile mutedil derecede asittir. Yani pH değerleri 4.5- 5.7 arasındadır. Hakim olan pH değeri 5 ve 5.5 dur. Bu değerler ib­reliler, bilhassa sarıçam ve karaçam için uygundur.

5.4. Toprağın biyotik özellikleri

Toprak rutubeti, biahassa toprağın üst kısımlarında yetersiz oldu­ğundan ölü örtü ayrışması yavaştır. Organik artıklar mineral toprakla karışmayıp, satıhta kalmaktadır. Hamus, çürüntü tipi humusla ham hu­mus arasında bir form göstermektedir. Biyolojik faaliyet azdır. Toprakta yer yer az miktarda ve küçük soluncanlar mevcuttur.

6. ÇALIŞMANIN TERTİPLENMESİ, UYGULANMASI VE DEöERLEND1RMELER1N YAPILMASI

6.1. Çalışmanın tertipleurnesi

Çalışma gayesine uygun olarak seçilen geçici deneme sahaları almak suretiyle tertiplenmiştir. Bu maksat ile ormanın 320.65 ha vüs'atindeki A blokunda 77 deneme sahası alınmıştır. Bunlardan 2 tanesi maksada uygun olmadığından değerlendirmeye dahil edilmemiştir.

6.2. Çalı~maııııı uygulanınası

6.2.1. Geçici deneme sahalarının alınması ve büyüklüğü

Deneme sahaları aranılan şartları kapsayacak nitelikte, umumiyetle :kare ve bazen duruma göre dikdörtgen şeklinde almmıştır. Deneme saha-

22

lannın büyüklüğü, üzerinde çalışan objenin (tarım arazisi, çayır, çalılık vs gibi) karakterine göre değişmekte ormanlık sahalarda 300 -500 m2 lik sahalar mal{sada uygun bulunmaktadır. Biz bu çalışmamızda deneme sa­halarını genellikle 400 m 2 olarak aldık. Bazı ahvalde 400 m 2 den küçük ve­ya büyük deneme sahaları da alınmıştır. Böylece 75 deneme sahasının 63 ta­nesi (% 84 dü) 400 m", 11 tanesi (% 14.7 si) 400 m" den büyük ve bir tanesi 400 m" den küçüktür. Deneme sahalarının alınmasında şeritmetre ve Bezart pusulası kullanılmıştır. neneme sahasının bir kenarı tevsiye eğrisine paralel olarak alınmış ve meyil istikametindeki kenarları ufki olarak ölçülmüştür.

6.2.2. Deneme sahalarının seçiminde dikkat edilen hususlar

Arazide geçici deneme sahaları seçilirken;

a. Toprak florası b. Ağaç türü c. Karışıklık nisbeti d. Gelişim gücü ve kalite e. Relief ve toprak durumu f. Bakı ve meyil

kıstas olarak kabul edilmiş ve bunlardan bir veya birkaç tanesinin bariz olarak farklılık gösterdiği yerlerde deneme sahaları alınmıştır. Yani bir­birinden farklı ve muhtelif büyüklükte sahalar kaplayan topluluklar tefrik edilerek bu toplulukları temsil edecek deneme sahaları seçilmiştir. Böyle­

. ce ortalama olarak, 4,5 hektara bir deneme sahası isabet etmiştir.

6.2.3. Arazideki ölçme ve tesbitler ile materyalin toplanınası

Arazide gerekli metaryali toplamak maksadiyle der,eme sahalarında şu ölçme ve tesbitler yapılmıştır :

a. Deneme sahasının rakımı, baskısı ve meyil yüzdesi.

b. Braun- Blanquet ıskalası kullanılarak ağaç, çalı ve ot tabakasın­daki türler ile bunların cemiyet kurma (sosyabilitet), örtme ve iştirak nis­

. betleri (Abundanz) tesbit edilmiştir.

c. Deneme sahası içinde kalan ağaçların boyları ve 1.30 m deki çapı 6 cm ve 6 cm den daha yukarı olanların çapları ölçülmüş dominant ve ko­dominant tabakadaki ağaçlardan 3 tanesinde presler burgusu ile yaş ölç­meleri yap~lmıştır. Ağaç türü itibariyle karışık sahalarda her ağaç türün­den ayrı ayrı yaş burguları alınmıştır. Deneme sahası kenarina isabet eden ağaçlardan gövde ve tacı itibariyle yarısı veya yarısından fazlası saha içinde kalanağaçlar ölçüye dahil edilmiştir.

23

d. Her· deneme sahasında toprak burgusu ile toprak dermlikleri öl­çülmüş ve muhtelif derinliklerde pH değerleri (Solitex) ile tayin edilmiş­tir.

e. Çamkoru Araştırma Ormanında mevcut meteoroloji istasyonu ka­yıtlarından sıcaklık, yağış, nisbi nem, buharlaşma, rüzgar yönleri ve sa­yılı günlere ait değerler alınmıştır.

6.2.4. Deneme sahalarınından toplanan materyalin kıymetiendirilmesi

6.2.4.1. Rakım, bakı, meyil

Denizden yükseklik, bakı ve meyil yetişme muhitinin stabil faktör­lerinden başlıcaları olup lokal iklim ve su ekonomisini etkilemektedirler. Deneme sahaları evvelden haritaya işlenip araziye nakledilen bir kanavaya müsteniden alınınayıp yukarda da belirtildiği gibi bazı kıstaslara istinaden direkt olarak arazide tayin edildiklerinden her bir deneme sahasının rakı­mı tevsiye eğrilerinden alınınayıp al timetre ile ölçülmüştür. Al timetre her gün yüksekliği belli bir noktaya göre yeniden ayarlanmıştır. Deneme sa­i1alarının en düşük rakımı 1390 m, en yüksek rakımı 1730 m dir. Arada 340 m lik yükseklik farkı mevcuttur. Genel kilmatolojik kaideye istinaden 100 m de bir ısı ve rutubetin değiştiği nazarı itibara alınarak yüzer m lik rakım kademeleri tesis edilmiş (Tablo 11) ve deneme sahalarının her bir

Tablo ll. Boııitetlerin yiikseldiğe (rakım) göre dağılışı

Yükseklik kademeleri Bonitetıer (Bonitaeten)

------~

Höhenstufe I II III IV Toplam (Summe)

1390-1490 2 3 13 8 26 1490-1590 3 5 17 6 31 1590-1690 5 4 2 ll 1690 1790 2 5 7

Toplam (Summe) 12 17 32 14 75

kaderneye bonitet ve mjktar olarak dağılışiarı incelenmiştir. Tablo 11 de görüldüğü üzere ekseriyeti itibariyle birinci bonitetteki sahalar üçüncü kademeye, ikinci bonitetteki sahalar dördüncü, ikinci ve üçüncü kademe­lere, üçüncü bonitetteki sahalar iki ve birinci kademelere, dördüncü. boni­tetteki sahalar ise bir ve ikinci kadernelere isabet etmiştir. Görülüyorki yüksekliğe bağlı olarak değişen toprak rutubeti ve hava rutubetinin et­kisiyle düşük bonitetler aşağı rakım kademelerinde ve iyi bonitetler ise yukarı rakım kademelerinde toplanmaktadır.

24

incelenen sahanın umumi bakarı doğudur. Fakat birçok dere, derecik ve sırtlarla bölünen arazide muhtelif yönlerde bakarlar teşekkül etmekte­dir. Deneme sahalarının bakılara iasbet eden miktarlarınazarı itibara alı­nırsa hakim yönün sırasiyle doğu, güney ve kuzey olduğu görülür (Tab­lo 12). insolasyon (güneşlenme) ve nem kaybı bakımından bakının lokal iklime dolayısiyle yetişme muhitinin verimliliğine olan etkisi aşikardır. De­neme sahalarında meyiller ·klizimetre ile % de olarak ölçülmüştür. Meyil bir arazinin engebelik durumunu belirtmekte olup bunun tanıtımı (Doç. Dr. Necmettin Çapel 1966) H. Jaeger'in ormancılık için teklif ettiği tas­nife göre yapılmıştır (Tablo 13). Araziye dağıtılmış olan deneme saha­larının meyil derecelerine isabet eden miktarı esas alınırsa çalışılan ara­zide çok meyilli (% 18 - 36, deneme sahası adedi 21) ve dik (i% 36 - 58, deneme sahası adedi 22) meyil derecelerinin hakim olduğu görülür.

Tablo 12. Deneme sahaların bakılara <lağ'ılışı

Benitaeten B akıl ar (Exposition) Toplam

Bonitetler N NW NO o so sw w ıS Surome

I 3 ı 5 1 2 12 II 6 1 3 7 17 III 5 6 12 3 1 5 32 IV 3 ı 7 3 14

Toplam 17 8 25 7 ı 17 75 Summe

Tablo 13. Deneme sahalann meyiliere dağılışı

Meyiller Bonitetıer (Bonitaeten) Toplam

Neigung I II m IV Summe

% 0- 9 düz 1 2 6 9

% 9 - 18 haiff meyilli 2 2 9 4 17 % 18 - 36 çok meyilli 1 10 8 2 2ı

% 36- 58 dik 7 4 9 2 22 % 58 - 100 sarp 2 4 6

Toplam (Summe} ı2 ı7 32 14 75

6.2.4.2. Bitki toplwnunun incelenmesi

Bitki topluml,arı bünyelerinin incelenmesi, bilhassa ormançılıkta

yetişme muhitinin tanınması ve bitki toplumuna ait özelliklerin öğrenil­mesi yönünden zorunludur. Her bitki topluluğu muhtelif analitik karak­teriere sahiptir. Analitik karakter doğrudan doğruya arazideki gözlem­lerden elde edilir. Bu da kantitatif. ve lmlitatif tabiattaki özelliklerin tayin ve tesbiti suretiyle yapılır.·

25

Fert sayısı (Abundanz) ve sıklık, sahayı örtme derecesi (Domı­

nantz), cemiyet kurma kabiliyeti veya gruplaşma şekli (Soziabilitaet) ve tekerrür (Frequenz) kantitatif özellikleri, gelişme gücü (Vitalitaet), tabakalanma (Schichten aufbau, Stratifikation) ve yıllık devir (Period­izitaet) ise kalitatif özellikleri teşkil ederler.

Bu esaslar çerçevesinde her deneme sahasında Braun - Blanquet'in geliştirdiği ıskala kullanılarak flora analiz tabloları düzenlenmiştir. Ağaç, çalı ve ot tabakaları ayrı ayrı incelenerek bunlara ait değerler ile bakı, meyil, rakım ve ağaç tabakasının kapalılık derecesi tablolara kaydedilmiş­tir. Bu tabloların dökümü yapılarak ( türlerin frekans derecesi ve frekans yüzdeleri hesaplanmış) ve dominant türler tesbit edilerek böylece vejetas­yon tipleri teşkil edilmiştir (Ek tablo I).

6.2.4.3. Göğiis yüzeyi

Her bir deneme sahasındaki ağaçların göğüs yüzeyleri bulunmuş ve bunların toplamı alınarak hektardaki göğüs yüzeyi hesaplanmıştır. 75 de­neme sahasına ait ortalama göğüs yüzeyi hektarda 31.30 m 2 olarak bulun­muştur. Bonitetlerdeki ortalama göğüs yüzeyi miktarları şöyledir:

I. bonitette 31.44 m 2/ha

II. bonitette 38.95 m 2/ha

III. bonitette 28.39 m 2 /ha

IV. bonitette 28.50 m 2/ha dır.

6.2.4.4. Hacim

Ağaçların hacimlendirilmesinde Çamkoru Araştırma Ormanının ame­najman planında mevcut 1.30 m çapına göre tek gerişii hacim tablosu kul­lanılmıştır. Buna istinaden her bir deneme sahasının toplam hacmi hesap­lanarak buradan hektardaki hacme intikal edilmiştir. Böylece 75 deneme sahasının ortalama hami hektarda 200.012 m3 bulunmuştur. Bonitet iti­bariyle ortalama hacim değerleri şöyledir :

I. bonitette 221.344 m 3 /ha

II.bonitette 247.511 m 3/ha

III. bonitette 176.642 m 3 /ha

IV. bonitette 177.468 m 3/ha dır.

6.2.4.5. Orta çap

Deneme sahalarında hesaplanmış bulunan hektardaki göğüs yüzeyi toplamı hektardaki ağaç adedi toplamına bölünmek suretiyle orta çap bu-

2.6

lunmuştur. Yani ortalama göğ·üs yüzeyine tekabül çap ki bu meşcede göğüs yüzeyi orta ağacının çapıdır, deneme sahasının orta çapı olarak alınmış­tır. Deneme sahalarının orta çaplarının ortalaması 20.8 cm olarak bulun­muştur.

Bonitelere göre ortalama çaplar şöyledir :

I. bonitette 28.2 cm II. bonitette 21.2 cm

III. bonitette 18.8 cm IV. bonitette 18.4 cm dir.

6.2.4.6. Ağaç sayısı

Deneme sahalarındaki ağaç sayılarının hektardaki değerleri hesap edil­miştir. Ağaç türü itibariyle karışık deneme sahalarında her tür için ayrı ayrı hektardaki ağaç sayıları bulunmuştur. Karışıklık nisbeti!% 10 dan az olanlar nazarı dikkate alınmamış ve bunlar saf olarak kabul edilmiştir. 75 deneme sahasına göre hektardaki ortalama ağaç sayısı 1202 olarak bulun­muştur. Bonitetlere ait hektardaki ortalama ağaç sayıları şöyledir :

I. bonitette 606 adet II. bonitette 1222 adet

III. bonitette 1303 adet IV. bonitette 1458 adet

6.2.4. 7. Boy

Deneme sahalarında boylar Blume- Leiss boy ölçüleri ile ölçülmüş, çok sık sahalarda kristin boy ölçeri kullanılmıştır. Meşcere boyu olarak hasılat tablolarının tanziminde ve bonitet derecelerinin tayininde kullanılan meşcere üst boyu hesaplanmıştır. Bunun için de her bir deneme sahasın­daki ağaç sayısının % 25 ine tekabül eden miktarı bulunmuş ve bu miktar kadar en yüksek ağaçların boylarının aritmetik ortalaması alımınştır. Meş­cere üst boyunun 75 deneme sahasına göre ortalama değeri 14.97. m dir.

6.2..4.8. Yaş

Meşcer orta yaşını tayin maksadiyle her bir deneme sahasında domi­mant ve kodaminant tabakadaki değişik çaplı 3 ağacın presler burgusu kul­lanılarak yaşları tesbit edilmiştir. Ağaç türü itibariyle karışık deneme sa­halarında her türden üçer ağacın yaşı alınmıştır. Bulunan yaşiara sarıçam ve· karaçam için 12, göknar için 20 yıl ilave edilmiştir. Ortalama.meşcere ya§ı 83,93 dür.

27

6.3. Yetişme muhiti ünitelerinin ayrılınası (Bonitetleme)

Yetişme muhiti unitelerinin ayrılmasında umumiyetle lokal iklim ve toprak özellikleri (toprak türü, toprak tipi, rutubet ekonomisi vs) gibi unsurlar esas olmaktadır. Bundan başka hasılat grupları, ağaç türü ve topoğrafya gibi unsurlar da yetişme muhiti ünitelerinin ayrılmasında kul­lanılmaktadır. Bu çalışmada her deneme sahasında bir toprak profili alı­nıp etüt edilmediğinden çalışma sahasının toprak özellikleri ve bunların dağılışı tesbit edilememiş yani bir toprak haritası yapılamamıştır. Dolayı­siylede yetişme muhiti ünitelerinin ayrılmasında bu unsur kullanılmamış­tır. Deneme sahalarında yapılan ölçü ve tesbitiere istinaden yetişme mu­hiti verimliliği yani bonitet unsuru yetişme muhiti ünitelerinin tefrikinde esas alınmış ve böylece ayrılan yetişme muhiti üniteleriyle bitki analize tablolarına göre tesbit edilen vejetasyon tipleri kombine edilmiştir.

6.3.1. Bonitetlerin ayrılması

Çalışma sahasında hakim ağaç türü sarıçamdır. Buna küçük grup ve­ya kümeler halinde karaçam ve karaçama nisbetle daha az miktarda göknar karışmaktadır. Adı geçen ağaç türleri tek tek serpili vaziyette de karışıklığa girmektedir. Deneme sahalarında karışıklık oranının tayininde göğüs yüzeyine göre iştirak yüzdesi ölçü olarak alınmış ve % 10 dan düşük iştiraklar saf olarak kabul edilmiştir. Böylece 75 deneme sahasından 47 si (% 62.7) saf sarıçam, 2.si (!% 2.7) saf karaçam 1 ri (1% 1.3) saf göknar, 19 u (% 25.3) sarıçam + karaçam ve 6 sı (% 8) sarıçam + göknardan müteşekkildir.

Sarıçam normal hasılat tablosu 3 bonitet üzerine tanzim edilmiş olup buna göre saf sarıçamdan müteşekkil deneme sahalarının % 6 sı I. boni­tete, % 17 si II. bonitete ve:% 77 si m. bonitet girmektedir. Alemdağ, Ş. 1967). Yani III. bonitet hakim olup pek fazla bir farklılık mevcut değildir. Buna rağmen stabil yetişme muhiti farktörleri küçük sahalar dahilinde değişmekte ve buna bağlı olarak yetişme muhiti patonsiyel verim gücü de farklılık göstermektedir. işte bu farklılıkları kavrayabilmek ve daha de­taylı olarak yetişme muhiti ünitelerini ayırmak maksadiyle Çamkoru or­mamna mahsus olmak üzere 4 bonitet kabul edilmiştir. Bunun için sarı­çarn normal hasılat tablosunun tanziminde bonitet eğrilerinin hesaplanma­sında kullamlan formül uygulanarak 14 m den 8 m ye kadar her 1 met­rede bonitet eğrisi hesaplanmış ve 15 m den 28 m ye kadar her 1 m deki bonitet eğrilerine ait değerlerde tablodan alınarak bonitet eğrileri geçiril­miştir Alemdağ, Ş. 1967 s. 27- 32.) Bu eğriler dörde ayrılarak 4 banitet sınıfı tefrik edilmiştir. Böylece elde edilen bonitet sınıflarının 100 yaşın­daki üst boylara göre sınırları :

28

I. bonitet 28 - 23 m (25.5 m) II. bonitet 23 - 18 m (20.5 m)

m. bonitet 18 - 13 m (15.5 m) IV. bonitet 13- Bm (10.5 m) olmuştur.

Bundan sonra da her bir deneme sahasının yaş ve üst boyuna göre bonitet tayin edilmiştir. Keza karaçam normal hasılat tablosu 5 bonitet sınıfı üzerinden tanzim edilmiştir (Kalıpsız, A. 1963). Bu tabloya göre 2 adet saf karaçam deneme sahası IV. bonitete ve 19 deneme sahasında sarıçam ile karışık olan karaçarnlar da IV ve V. bonitetlere girmiştir. Bu­rada da sarıçarndaki gibi hareket edilerek (2- 28 m üst boylar arası) 4 boninen sınıfına ayrılmıştır.

Fakat sarıçam + karaçam, sarıçam + göknar karışık olan sahalarda hasılat tablolarına istinaden doğrudan doğruya bonitetleme veya yetişme muhiti verimliliğinin tefriki mümkün değildir. Bundan dolayı böyle saha­larda yetişme muhiti verimliliğini tefrik maksadıyle aşağıda izah edildiği şekilde hareket edilmiştir.

Hakim ağaç türü sarıçam olduğundan bu tür esas alınmış ve kara­çarn ile göknarın sarıçama nazaran üst boy farklarının yüzdesi hesap edil­miştir. Böylece karaçam için % 5.87 ve göknar için % 7.56 boy farkı bulunmuştur. Karışık her deneme sayasma ait teker teker boy farkları bulunarak bunlar karaçam ve göknara ait üst boylara ilave edilmiş ve sa­nçam üst boyu ile toplanarak aritmetik ortalaması alınmıştır. Bu suretle hesaplanan üst boy ait olduğu deneme sahasının üst boyu olarak alınmış­tır. Keza sarıçam ile karaçam veya göknar yaşlarının da aritınetik orta­laması bulunarak ait olduğu deneme sahasının ·ortalama yaşı olarak ka­bul edilmiştir. Hesap edilen bu meşcere üst boyu ve ortalama yaşlara is­tinaden sarıçam için tertip edilen bonitet eğrilerinden hasılat sınıfları

tayin edilmiştir. Saf göknar için de ayni usul kullanılmıştır. Bu yolla ka­rışık ve saf göknardan müteşekkil sahalar yaklaşık olarak saf sarıçam sahası olarak kabul edilmiş ve yetişme muhiti verimliliği tefrik yapıl­mıştır. Her nekadar her üç ağaç türünün de biyolojileri ve gelişme hızla­rı birbirlerinden az çok farklı ise de ayni yetişme muhitinde ayni sahada yan yana bulunduklarından bu yolun uygulanması doğruya en yakın bir neticeye varılabileceği gerekçesiyle uygun görülmüştür. Saf karaçam için kendi hasılat tablosuna ait değerler kullanılmıştır.

Yapılan bonitetleme sonunda 12 deneme sahası I. bonitete, 17 dene­me sahası II. bonitete, 32 deneme sahası III. bonitete ve 14 deneme sahası IV. bonitete isabet etmiştir. Bunlara ait muhtelif değerler Ek tablo II de gösterilmiştir.

29

Her bir deneme sahasında hesaplanan hektardaki hacim ortalama­ları, ortalama yaşa bölünerek mevcut meşcerenin ortalama hacim artım­ları bulunmuştur. Bunun bonitetlere göre aritmetik ortalamaları şöyledir.

I. bonitette 3,04 m 3/ha (ortalama hacim artımı) n. bonitette 2,89 m 3/ha (ortalama hacim artımı) ın. bonitette 2.08 m 3/ha (ortalama hacim artımı) IV. bonitette 2.01 m 3/ha (ortalama hacim artımı) Bonitetler arasında orta çap, göğüs yüzeyi (m2/ha) ve hacim (ma/ha)

değerlerinin istatistiki yönden ilgi ve önemlilikleri tetkik edilmiş, orta ça­pa bağlı (Y), göğüs yüzeyi (Xı) ve hacim (Xz) serbest değişkenleri muva­cehesinde çağul regresyon analizi yapılmış ve ilişkinlik (korelasyon) kat sayıları hesaplanmıştır. Bunlara ait sonuçlar tablo halinde gösterilmiştir (Tablo 14).

Dört bonitette de orta çap - göğüs yüzeyi ve orta çap - hacim arasın­daki ilgiler önemli bulunmamış, buna mukabil göğüs yüzeyi - hacim ara­sındaki ilgiler istatistiki bakımdan önemli bulunmuştur. Çağul regresyon katsayısı (Ry.ı.z) I., n. ve IV, bonitette önemli bulunmuş ni. bonitette ise yeterli bulunmamıştır. Varyans (F) oranı I, II ve IV. bonitetlerde% 1 seviyesinde ın. bonitette % 5 seviyesinde önemli çıkmıştır. Bundan baş­ka bonitetler arasında ortalama çap, ortalama goğüs yüzeyi, ortalama hacim ve meşcerenin ortalama artımı değerlerinin (t) kontrolu yapılmış­tır. Ancak her bonitete isabet eden deneme sahaları adedi eşit olmadı­ğından farklı ortalamaların mukayesesİnde kullanılan

~ :Xı 2 + ~ :Xz2 JS2 (nı+ nz) S2 = ortak varyans ve s_ =

nı + nz- 2 X nı nz standart hata formülleri uygulanmıştır. (t) testi tatbikiyle elde edilen neticeler tablo 15 de gösterilmiştir (Tablo 15).

Bir fikir edinmek maksadiyle meşcere ortalama yaşı ve meşcerenin orta­lama artımı arasında basit bir analiz yapılmıştır. Hesaplanan basit kore­lasyon kat sayıları ile varyans (F) oranı değerleri tablo 16 da gösterilmiş­tir.

Sadece II. bonitette bı;ı.sit korelasyon kat sayısı ile varyans oranı istatistiki. bakımdan önemli bulunmuş diğer bonitetler önemli bir ilgi ver­memişlerdir. Bu da çalışma sahasındaki ormanın heyeti uinumiyesinin yaş itirabiyle homojen olmasından ileri gelmektedr. Bu husus ormanın tümüne ve bonitetlere ait yaş ortalamalarının tetkikinden kolayca anla­şılmaktadır. Zira arınanın yaş ortalaması 83.93 dür. Birinci bonitetin 74.66, n. bonitetin 84.76, ın .. bonitetin 84.34 ve IV. bonitetin ise yaş or­talaması 89.92 dir. Aradaki fark en çok 9.27 dir. Şu halde orriıanın he­yeti umumiyesi yaş itibariyle homojendir.

Tablo 14. Bonitetlere ait yapılan çoğul regrasyon analizi ve ilişkinlik kat sayıları

Regressionsanaılyse und Korrelationskoefizienten für die Bonitaeten

Bonitetler

Bonitaeten

Orta çap - Göğüs yüzeyi - Hacim ortalamaları için çoğul regresyon denklemleri

Regressionsformellen für die Mittleredurchmesser Grundflaeche - Schaftholzmasse

A

I y 25.74298 - 1.65191X1 1 0.24574X2 T

A

II y 23.62432 1.49412X1 + 0.22533X2

A

III y 16.85265 1.23851X1 + 0.21044X2

A

IV y 19.65735 - 2.09086X1 + 0.32869X2

A

Y = Hesapla bulunan değer (ortaçap, Mitteldurchmesser)

X 1 Göğüs yüzeyi ( Grundflaeche)

X 2 Hacim ( Schaftholzmasse)

ry·ı Ortaçapla göğüs yüzeyi arasındaki ilgi

ry.2 Ortaçapla haıcim arasandaki ilgi

;r 1•2 Göğüs yüzeyi ile hacim arasındaki ilgi

Ry·r2

Ortaçap - göğüs yüzeyi - hacim arasındaki çoğul ilgi

" % 5 istatistiki olarak önemli bulunan

ıu ,= % ı istatistiki olarak önemli bulunan

Basit korelasyon kat sayıları

Einfache Korrela­tionskoefizien ten

rv·ı rv·z rl'2

0.39 0.66 0.90**

0.31 0.02 0.93**

0.008 0.24 0.92*':'

0.15 0.30 0.89*

Çoğul korelasyon kat sayıları

Bereinigte korrela­tisonskoefizien ten

Ry·ı·2

0.89*

0.80*

0.61

0.96**

Varyans oranı

F F-Teste

17.76**

13.84**

8.91"'

78.019**

Bonitet Bonitaet

I

II

III

Tablo 15. Bonitetlere ait (t) kontrolleri (t) Teste für die Benitaeten

Çap Göğüs yüzeyi Hacim Durchmesser Grundf!aeche Schaftholzmasse

II III IV II III IV II III IV

*::: ** ** * * V V V V y y y V y

** ** ** ** y y V V V V

y y y

V !ki ortalama arasında aritmetik ortalaması büyük olan lehine fark var.

Zwischen zweier Mittelwerte besteht eine Unterschied.

Y !ki ortalama arasında fark yok.

Zwischen zweier Mittelwerte keine Unterschied.

* % 5 seviyesinde önemli fark.

** % ı seviyesinde önemli fark.

Me§cerenin ortalama artımı Durchschni ttszuwachs des Bestandes

II III IV

** * y V V

** ** V V

y

32

Bonitetıer

Tablo 16. Bonitetlere ::1it ilişkinlik }{at sayılart Die Koefizienten für die Bonitaeten

I II III

Basit korelasyon kat sayısı r y· -0.54 o. 75 * o. 34

Varyans oranı F 4.06 19.545 * 4.319

6.3.2. Vejetasyon tipleri

IV

-o. 45

3.096

Daha evvelcede işaret edildiği gibi her bir deneme sahası için bir flora analiz tablosu tanzim edilmişti. Bu tablolar saha numaraları itiba­riyle girdikleri bonitetlere göre ayrılmış ve bonitetler içinde dokümleri yapılmıştır (Ek tablo I). Döküm tablolarında türlerin frakans dereceleri ve frekans yüzdeleri hesaplanmıştır. Bundan sonra dominant türler ya­ni örtme değeri ve gruplaşma şekli en yüksek olan türler frekans yüzde­leri de nazarı itibare alınarak tayin edilmiştir.

Böylece I. bonitette vejetasyon tipi, Trifolium pratense - Rubus to­mentosus- Poa nemoralis olarak tesbit edilmiş ve (I. Tp-Rt-Pn) rumuzu ile gösterilmiştir. Dört bonitette de türlerin sıralanmasında örtme de­ğeri ve gruplaşma şeklinin yüksekliği esas alınmıştır. Bu bonitetteki türlerin frekans durumu şöyledir :

Tür

Trifolium pratense Rubus tomentosus Pao nemoraiis

Frekans

% dsei

100 91.6

100

Derecesi

12/12 11/12 12/12

II.Bonitte vejetasyon tipi, Rubus temontosus- Pirokı seounda- Ve­ronioa ohamaedrys türlerinden teşekkül etmiş ve (II. Rt-Ps-Vch) rumu­zu ile gösterilmiştir. Türlerin frekans durumu şöyledir :

Frekans

Tür '% des i Derecesi

Rubus tomentosus 94 16/17 Pirola secunda 82 14/17 Veronica chamaedrys 94 16/17

III. Bonitette vejetasyon tipi, Cytisus tmoZeus- Hieraoium hoppeanum - Dorycnium penthaphyllum var. anatoıicum olarak tesbitedilmiş ve (ill. Ct-Hh-Dp.a) rumuzu ile belirtilmiştir. Türlerin frekans durumu şöyledir.

33

Frekans Tür % desi Derecesi Cytisus tmoleus 94 30/32 Hieracium hoppeanum 90 29/32 Dorycnium penthaphyllum var. anatalium 90 29/32

IV. Bonitette ise vejetasyon tipi, Hieraoiıtm hoppeanum- Hieraoium auriculoides- Turritis laxa olarak tesbit edilmiş ve (IV. Hh-Ha-Tl) ruınu­zu ile belirtilmiştir. Türlerin frekans durumu şöyledir :

Tür

Hieracium hoppeanum Hieracium auriculoides Turitis laxa

Frekans i% desi

100 100 100

Derecesi

14/14 14/14 14/14

7. FLORA VE ORMAN CEMiYETLERİ

7.1. Flora elemanlan

Orman, çalı türleri ve otsu türler itibariyle zengin bir çeşitliliğe sa­hipse de bunların örtme değeri ve gruplaşma şekilleri pek fazla değildir. Türler karışıklığa genellikle tek tek girmekte pek azı küçük grup veya gruplar halinde bulunmaktadır. Çalı tabakasında 16 tür tesbit edilmiştir. Ağaçcıklar ile aslli ağaç türlerinin gençlik veya sıklık çağındaki fertleri yani 50 cm den boylu 1.30 çapı 5 cm ve 5 cm den küçük olanlar çalı tabaka­sında mütalaa edilmişlerdir. Bu tabakada göknar ve sarıçam dominant hal~ dedir.- Diğer türlerin iştirak nisbeti azdır. Göknar iyi bonitetlerde bulun­maktadır (Bak ek tablo I). iyi bonitetlerde Juniperus communis de olduk­ça yüksek değerlerde görülmekte, titrek kavak bütün bonitetlerde ortaya yakın bir değerde yaygın olarak bulunmaktadır.

Otsu türler pek fazla bir sayıdadır. Flora analiz tablolarının dökümü neticesi 170 tür tesbit edilmiştir. Bunlardan bir kısmı sahanın heyeti umu­miyesinde yaygın olarak görülmekte fakat sık sık görülen bu türlerinde bir kısmı iyi bonitelerde bir kısmı da orta ve fena bonitetlerde iyi gelişim göstermekte ve gruplaşma şekilleri yüksek değerler almaktadır. Bu du­rumda olan 14 tür tesbit edilmiştir. Bu türler tekerür derecesinin yüksek­liğine göre sırasiyle şunlardır :

Cytisus tmoleus, genel sahada tekerrürü 70/75, Hieracium hoppeanum 67/75, Dorycnium penthaphyllum var. anatolicum 65/75. Veronica oha­maedrys 62/75, Hieracium auriculoides 61/75, Hieracium vulgatum 53/75, Trifolium pratense 52/75, Poa nemoralis 51/75, Rubıts tomentosus 49/75, Campanula rapıtnoulus 46/75, Pirola sec·unda 44/75, Turritis 1axa 44/75, Silene ital:ioa 38/75 ve Dactylis glomerata 37/75 dir.

34

7.2. Ağaç türleri

Ormanda bulunan asli ağaç türleri sarıçam, karaçam ve göknar (Abies bornmülleriana) dır. Bu türlerin yayılış ve yetişme muhiti münasebetleri yönünden hususiyetleri kısaca şöyledir:

Sarıçam : Ekstrem iklim şartlarına dayanıklı, muhtelif yetişme mu­hitlerine intibak kabiliyeti olan bir türdür. Yayılış sahasının ibüyük bir kısmı kontinental iklim ınıntakaları içinde kalır. Topoğrafik yönden sert iklimli dağlık arazinin üst basamaklarında görülür. Toprak istekleri deği­şiktir. Besin maddesince fakir topraklar üstünde de saf meşcereler teşkil eder. Bununla beraber yetişme muhiti şartları bakımından, taban suyu seviyesi köklerin erişebileceği derinlikteki balçıklı kum topraklarında en verimli meşcereleri bulunur. Derin kök salar. Saf sarıçam meşcerelerinin ölü örtü ayrışması çok yavaştır. Bundan dolayı humuslaşma iyi değildir. Genellikle asit reaksiyosunda, sıkı, gayri faal topraklar meydana getirir. Bu sebeblerden saf sarıçam meşcereleri toprağın ıslahı ve bakımı yönün­den elverişli değildir.

Karaçam: Dona ve kuraklığa dayanıklı bir ışık ağacıdır. Kontinental iklim ınıntakalarmda bulunur. Kuvvetli köklenir, bilhassa gevşek ve de­rin topraklarda çok derine giden kazık kök ve uzun yan kökler meyda­na getirir. Saf karaçam meşcerelerinin de sarıçam gibi yetişme muhitini ıslah etme tesiri zayıftır. Yani bol humus vermez, toprak vasıflarını dü­zeltmez ve toprağın biyolojik aktivitesini arttırmaz. Fakat toprak muha­fazası bakımından tesiri sarıçama nisbetle biraz daha faziadır.

Göknar: Muayyen yetişme muhitlerini seçen bir gölge ağacıdır. Bilhassa gençlikte sipere muhtaçtır. Okyanusa! ikiimin tesiri altındaki

mıntakalarda yayılır. Deniz iklimi ile kara iklimi arasında kalan nemli ve mulayim iklim zonlarında orta yükseklikteki dağlık arazilere kadar uza­nır. Sert kışlardan fazla zarar görür. Perhümid iklimlerden kaçınır. Ye­tişme sahasında nisbi hava rutubeti zengin dengeli bir meşcere iklimi ya­ratır. Genellikle taze rutubet derecesindeki toprakları, bilhassa bu rutu­betteki balçık topraklarını ve su sızıntılı yamaçları tercih eder. ölü örtü­sü oldukça kolay ayrışır ve toprağa yeterli derecede lıumus verir. Nısbe­ten toprak vasıflarını ıslah eder ve biyolojik aktiviteyi arttırır.

Bu türlerden sarıçam, yetişme m:uhiti isteklerine uygun olan incele­me sahasının her tarafında hakim olarak bulunmaktadır. Karaçam, 1550 m den aşağı rakımıarda küme veya gruplar halinde · sarıçama iştirak et­mektedir. Yani sahanın nisbeten kurak ve sıcak yerlerini tercih etmekte ve sığ topraklar üzerinde gelişebilmektedir. Göknar ise aşağı rakımiara nazaran gerek hava rutubeti (sis teşekkülü dolayısiyle) ve gerekse top­rak rutubeti bakımından daha nemli olan 1600 m nin üstündeki rakımlar-

35

da bulunmakta böylece rutubet isteğini temin ettiğinden sarıçarola birlik­te iyi bir gelişim göstermektedir. Nemce zengin derelerde ve .dere yamaç­larında gruplar halinde sançama iştirak ettiği · gibi, nemli ve derin top­raklı sançam meşcerelerinin altına yayılmakta ve bunun neticesi meşce­reler yer yer iki katlı bir kuruluş göstermektedir.

7 .3. Orman cemiyetleri

Çamkoru ormanı Aladağ ve Köroğlu dağlarından bu yana kuzeybatı istikametinden uzamp gelmekte olan sarıçam ve karaçam orman cemiyet­lerinin bir parçasıdır. Buradan da doğu ve güneydoğu yönünde sarıçam, karaçam ormanları halinde stebe kadar devam eder. Köroğlu • dağından güneybatı yönünde uzanan ana sırt Çamkorudan biraz önce kuzey istika­metine döner, böylece Çamkoru ormanları bu sırtın doğu yamaçlarında kalmış olur. Bu ana sırtın kuzey tarafında genellikle sarıçam, göknar ve güney tarafında da sarıçam, karaçam orman cemiyetleri geniş sahalar kaplar. Şu halde inceleme sahası sarıçam meşcerelerinden müteşekkil adı geçen cemiyetlerin küçük bir parçasıdır.

8. YETiŞME MUHiTi üNiTELERi VE BUNLARIN HARiTADA iŞARETLENMESi

Daha evvelce de belirtildiği gibi, potansiyel verim gücü esasına isti­naden yetişme muhiti üniteleri tefrik edilmiş ve bunların kendi içlerinde dominantlık karakterine göre vejetasyon tipleri tesbit edilip 4 yetişme muhiti ünitesi ayrılarak rumuzlarla gösterilmişti. Tesviye eğrili ve 1/5000 ölçekli harita üzerinde yerleri belirtilen deneme sahalarının yan­larına girdikleri bonitet ve diğer bazı bilgiler kaydedilerek tekrar arazi­de gezilmek suretiyle yetişme muhiti ünitelerinin hudutları haritaya çi­zilmiş ve bu suretle yayıldıkları sahalar belirtilmiştir. Potansiyel verim gücü veya hasılat sınıfı itibariyle I. bonitete giren ve (I.Tp-Rt-Pn) rumuzu ile gösterilen yetişme muhiti ünitesi mavi, II. bonitete giren ve (II.Rt-Ps­Vch) rumuzu ile gösterilen yetişme muhiti ünitesi yeşili, III. bonitete gi­ren ve (III.Ct-Hh-Dp.a) rumuzu ile gösterilen yetişme muhiti ünitesi kır­mızı, IV. bonitete giren ve (IV.Hh-Ha-Tl) rumuzu ile gösterilen yetişme muhiti ünitesi kavun içi ve orman içindeki çıplak sahalar sarı renk ile boyanmıştır (1).

a) I. Tp-Rt-Pn yetişme muhiti ünitesi: derin topraklı dere taban­larında, derin ve rutubetli topraklı dere yamaçlarında saf sarıçam, sarı­çam+karaçam, sarıçam+göknar ve saf göknar meşcereierini ihtiva eder. Bu bonitete iştirak eden sarıçam+karaçam karışık meşcerebri az mik-

(1) Haritaları siyah-beyaz basma zorunluğu hasıl olduğundan orijinal haritaların­da renklerle gösterilen yetiııme muniti üniteleri tarama, artı vs. iijaretıerle gös­terilmiş ve· çıplak sahalar beyaz olarak bırakılmıııtır.

tarda ve düşük rakımlı kısımlardadır. Sarıçam, göknar ve sarıçam+gök­nar karışık meşcereleri ekseriyeti teşkil eder ve yüksek rakımlı -kısımlar­da bulunur. Toprak florası, Trifolium pratense, Rubus tomentosus ve Poa­nemorctUs'tir. Bunlara Brachypodium silvatioum da önemli derecede işti­rak etmektedir. Ortalama toprak derinliği 75.8 cm, meşcere üst boyu or­talama 20.8 m. çap ortalaması 28.2 cm ve meşcerenin ortalama artımı 3.04 m.3/ha dır.

b) ll.Rt-Ps-V ch yetişme muhiti ünitesi: Ormanın aşağı rakımlı kı­sımlarındaki dere yataklarında ve yukarı rakımıarda serin, derin toprak­lı yamaçlarda ekseriyeti sarıçarndan müteşekkil meşcereler halinde yayılmaktadır. Bu bonitette göknar karışıklığa oldukça fazla iştirak eder. Karaçam ise alçak kısımlarda ve az olarak sarıçarola karışır. Toprak flo­rası Rubus :tomentosus, Pirola secunda ve Veronica chamaedrys'tir. Bu bonitette de Brachypodium silvaticum floraya iştirak eder. Ortalama toprak derinliği 64 cm, meşcere üst boyu ortalaması 17.71 cm, çap orta­laması 21.2 cıiı ve meşcerenin ortalama artımı 2.89 ma /ha dır.

c) III.Ct-Hh-Dp.a yetişme muhiti ünitesi : orta derinlikte az ru­tubetli topraklar üzerinde ekseriyeti sarıçam olan meşcereler halinde ya­yılmıştır. Ormanda en geniş salıayı kaplamaktadır. Bu bonitette kara­çamın karışıklığa iştirak nisbeti fazladır. Yer yer saf karaçam meşcere­leri me-vcuttur. Toprak florası Cytius tmoleus, Hieracium hoppeanum ve Doryonium penthaphyllum var. anatolicum'dur. Ortalama toprak derin­liği 53.7 cm; meşcere ü-st boyu ortalaması 13.3 m, çap ortalaması 18.8 cm: ve meŞcerenin ortalama artımı 2.08 ma/ha dır. -

_d) IV.Hh-Ha-Tl yetişme muhiti ünitesi : sığ ve kuru topraklı sa­haları kaplar. Her nekadar yer yer derin topraklara rastlanırsa da (ki bu sebepten mutlak toprak derinliği ortalaması 39.6 cm olarak tezahür et­mekte ve orta derin toprak kademesinde gözükmektedir) buralarda da fizyolojik sığlık mevcuttur. Sarıçam, karaçam ve bu türlerin karışık meşcerelerini ihtiva eder. Toprak florası Hieracium hoppeanum, Hiera­cium auriculoides ve- Turritis laxa'dır. Meşcere üst boyu ortalaması 10.5 m, . çap ortalaması 18.4 cm ve meşcerenin ortalama artımı 2.01 ma/ha dır.

9. SiLViKüLTüREL PLANLAMA

9.1. Uzun vadeli gaye

İdare müddeti sonunda meşcerelerin hangi ağaç türlerinden teşek­kül etmesi ve bu türlerin yüzde nisbetleri ile karışıklık şeklinin ne olma­sı lazım geldiğini, ormanı 4 bonitete (yetişme muhiti ünitesine)- ayırdığı-

rrıızdan her bonitet için ayrı ayrı belirtmek icabetmektedir. -

37

a) I. bonitet: Bu bonitetin toprak ve hava rutubeti yeterli olan yüksek kısımlarında sarıçam ve göknar ayni gelişme hızına ve artım gü­cüne sahiptir. Buna mukabil derin topraklı fakat yaz kuraklığının hisse­dildiği alçak rakımlı kısıinlarda sarıçam ve karaçam türleri iyi gelişim göstermektedirler. Şu halde bonitetin aslı ağaç türleri sarıçam, göknar ve karaçam olacaktır.

Kızılburun deresinde 1550 m rakımdan itibaren yukarı kısırnlara doğru sarıçama ortalama i% 30 nisbetinde göknar, aşağı kısımlarda ise ayni ağaç türüne ortalama i% 30 - 40 nisbetinde karaçam karıştırmalıdır. Toprağı ıslah etmek, dolayısiyle biyolojik aktiviteyi arttırmak maksa­diyle sarıçam + karaçamdan müteşekkil meşcereler altına dona daya­nıklı, rutubet isteği orta ve yarı gölge ağacı olan karaağacı bilhassa dağ­karaağacını (Ulmus montarıa) getirmelidir.

Kapıkıran ve soğukpınar derelerinde sarıçam + göknar karışık

meşcereleri tesis edilmeli ve göknarlar karışıklığa vasati 1% 50 nisbetin­de istirak etmelidir (münferit, küme ve grup halinde).

Sıcak ve hava rutubeti nisbeten az olan Karapınar deresinde mev­cut sarıçam + karaçam karışık meşcereleri yine ayni ağaç türlerinden teşekkül etmeli ve karaçarnlar i% 40 nisbetinde karışıklığa girmelidir. Burada toprağı ıslah için sıcaklık isteği fazlaca olan Ulmus campestris ile alt tesis vucuda getirilmelidir.

b) IT. bonitet : Bu bonitet yüsek rakımlı kısımlarda sırt ve ya­maçlar üzerinde, aşağı kısımlarda ise dere içlerinde yayılmıştır. Asli ağaç tlirü olan sarıçarnın yanında göknar ile beraber karaçam da iyi geliş­mektedir. Yetişme muhiti istekleri ·itibariyle göknar üst kısımlarda, ka­raçaJrı •ise daha sıcakca olan alt kısımlarda sarıçama karışmaktadır. Şu halde Sa.rıçama ortalama 1600 m nin üstünde % 20 - 30 nisbetinde mün­ferit, küme. veya gruplar halinde göknar, bu rakımın altında ise yine ay­ni .nisbette fakat bu defa göknar yerine karaçam iştirak etmelidir. Kara­çarn ve sarıçarnın toprağı ıslah kabiliyeti az olduğundan bu iki türden müteşekkil karışık meşcerelere alt yapı olarak serin kısımira Ulmu.s mon­tana, sıcak kısırnlara da Ulimus campestris getirilmelidir.

c) m. bonitet:. Umumiyetle güney ve doğuya bakan yamaç ve derele:ı;:de oldukça_geniş saha kaplayan bu bonitet, genellikle 1550 m den aşağı rakım kademelerini, yani arınanın daha kuru ve sıcak kısımlarını işgal etmiştir. Hakim ağaç türü sarıçamdır. Karaçam yer yer sarıçamla karışıklık teşkil eder. Toprak ve hava rutubetinin azlığı do!ayisiyle bu­rada göknar gelişmemektedir. Onun içindir ki müstakbel meşcereleri sa­rrçam ve -karaçam türleri teşkil etıneli, Karaçarolar sarıçarnlara % 30 - 40 nisbetinde münferit, küme ve gruplar halinde karışmalıdır. Toprağı ıs-

38

lah etmek için tüylü meşe (Quercus pubescens) vetitrekkavak (Popıtlus tremula) ile az miktarda Ulmus oampestrWten teşekkül eden ve pek sı­kı olmayan bir alt tesis teşkil edilmelidir.

d) IV. honitet: Kanaatkar bir ağaç türü olan sarıçam ile kök sisteminin muhite uyma kabiliyeti iyi olan karaçamı bu bonitette mu­hafaza etmeli, toprak vasıflarını ıslah etmek için de tüylü meşeden ol­dukça gevşek bir alt tesis kurmalıdır. Karaçarnın iştirak nisbeti% 20-30 civarında olmalıdır.

Huş'un (Betula verrucosa) yetişme muhiti istekleri, Çamkoru or­manının yetişme muhiti şartlarına bilhassa iklim ve toprak şartlarına çok uygun düşmektedir. Bu sebeple II. ve III. cü bonitetlerde !%5 - 10 nisbetinde kümeler halinde karışıklığa iştirak ettirilmesi yetişme mu­hiti vasıflarını daha da ıslah etme bakımından uygun olacaktır. Temin edilebildiği takdirde bu yola gidilmelidir.

9.2. Kısa vadeli gaye

Bir plan müddeti zarfında alınması icabeden silvikültürel tedbirle­ri kapsar ve her seferinde uzun vadeli gayeye hizmet edecek şekilde tesbit edilir.

a) Gençleştir.me çağındaki .meşcereler esas itibariyle tabii yolla gençleştirilmeli, ancak şartların evierişli olmadığı yerlerde ve bozuk va sıflı meşcerelerde sun'i gençleştirmeye baş vurulmalıdır. Sun'i geçleş­

tirme ve tamamlamalar tohum ekiminden ziyade dikimle yapılmalı, di­kimler sırasında da elde edilmek istenen karışıklık şekli ve nisbeti dik­kat nazara alınmalıdır. Işık ağaçlarından müteşekkil meşcerelerin ta­bii yolla gençleştirilmesi duruma göre zon veya büyük saha siper kesi­mi veya etek şeridi tıraşlama kesimi veyahutta saf grup usulü ile ya­pılmalıdır. Sarıçam, göknar karışık meşcerelerinde her iki türün de üst tabakada yer alması için göknarı sarıçarndan vasati 10 sene önce saha­ya küme veya gruplar halinde getirmelidir.

b) Çamkoru Araştırma Ormanı içindeki fidanlık senelik fidan ih­tiyacını karşılayabilecek şekilde tevsi edilmeli, fidanlar da bu orman­daki elit ağaçlardan toplanacak tohumlardan yetiştirilmelidir. Sarı ve karaçam dikimlerinde 2 +O yaşlı fidanlar kullanılmalı ve sonbahar di­kimleri tercih edilmelidir. Göknar dikimlerinde ise 2 + 1 veya 3 + O yaşlı fidan lmllanılmalı ve dikimler ilkbaharda yapılmalıdır. Karaçam ve sarıçarnda 1 x 1 kare veya 1,5 tx 1,5 m üçgen dikimi yapılmalıdır.

c) Ormanda kar kırması ve bilhassa dere vadileri boyunca rüz­gar devirmesi tehlikesi mevcuttur. Bunun için meşcereler daha ilk ya§-

39

lardan itibaren gerekli bakırnlara tabi tutularak dış tesiriere karşı mu­kavim kılınmalıdır.

d) Ormanda umumiyetle tabii budama iyi olduğundan kuru veya yaş budamaya lüzum yoktur.

e) Toprak ıslahı meşcerelerde alt yapı tesis etmek suretiyle yapı­lacağından gübreleme ,vs gibi tedbirlere ihtiyaç hasıl olmayacaktır. Alt yapı tesis zamanını meşcereye girme imkanları ve meşcere kapalılığı

dikte ettirmelidir. Bu maksat için meşe ekim, karaağaç dikim yolu ile sahaya getirilmelidir. Alt yapı olarak kullanılacak türlerde aralık- me­safe iyi bonitetlerde biraz daha sık, fena bonitetlerde biraz daha seyrek tutulmalıdır.

f) Sahada erozyon tehlikesine maruz kısımlar yoktur. Orman içerisinde Kızılburundan itibaren kuzey ve doğu yönünde yayılmış ,açık­lıklar tabii olarak oluşmuştur, yani orman vejetasyonunun gelmesine müsait olmayan kaya ve iri taşlardan müteşekkildir. Şimdilik buralarda alınacak her hangi bir tedbir yoktur. Söğütlüdereden itibaren kuzeydo­ğuya doğru Büyükalan ve Sarıoğlu deresini içine alarak Yongalı tepe­ye kadar uzanan aç1klıklar ağaçlamaya elverişli olup burlar sarıçam ve karaçam ile ağaçlandırılmalıdır.

g) Gençlik ve sıklık bakımlarının yapılması ihmal edilmemeli, fakat bu bakımlarda katiyyen teferruata gidilmemelidir. Aralama müd­detlerini taçların tekrar birbirine değme hali tayin etmelidir.

EK TABLO II. I. Bonitet

Deneme Meşcere Ağaç Göğüs Meşcerenin saha üstboyu adedi Ortaçap yüzeyi Hacim ortalama artımı No. Ağaç türü Yaş yıl m ha cm m 2/ha nı3/ha nı3/ha

Sarıçam 52 14·6 155 41. ı 20·6 155·733 2·99 Karaçam 58 16·1 . 122 41·5 16·5 123·855 2· 13

Sarı.çam 70 19·0 200 30·0 14·1 96·150 1 ·37 36

Kar aç am 89 23·0 50 67·5 17·9 .159·750 1·80

39 Sarıçam 79 20·7 750 22·3 29·4 188·975 2·40

41 Sarıçam 80 2o.o 400 21·6 14·6 93·275 1·16

52 Göknar 68 29·6 275 45·4 44·5 399·525 5·87

54 Sarı.çam 67 18·5 450 27·3 26·4 175·125 2·61

55 Sarıçam 73 21·3 350 30·4 25·4 176·650 2·41

Sarıçam 78 21·2 525 24·1 24·0 155·875 2·00 61

Gölmar 71 16·7 375 19·6 11·3 71·325 1·00

Sarıçam 76 21·6 1225 20·5 40·5 262·650 3·45 62

Göknar 92 19·0 100 32·1 8·1 55·550 0·60

64 Sarıçam 71 18·5 950 18·4 25·3 158·275 2·23

65 Sarıçam 92 22·8 625 24·5 29·5 194·300 2·11 67 Sarıçanı 74 22·1 725 22·6 29·2 190 ·125 2·57

EK TABLO II. II. Bonitet

Deneme M eşeere Ağaç Göğüs M eşeerenin saha üstboyu adedi Ortaçap yüzeyi Hacim ortalama artımı No. Ağaç türü Yaş yıl m ha cm' m2/ha m3/ha m3/ha

Karaçaın 82 16·9 700 22·4 27·5 177·550 2·16 6

Sarıçaın 82 15·2 400 17·6 9·7 60·000 0·73

Saırıçam 89 18·6 384 30·1 27·3 198·272 2·23 26 Kar aç am 82 20·0 64 36·0 6·5 45 ·472 0·55

35 Sa;rıçaın 81 16·8 900 20·9 31 ·O 214·450 2·60

43 Sarıçam 73 15·4 1875 16·5 40·1 243·500 3·33

48 Sarıçam 86 16·7 1925 15·5 36·6 219·850 2·55

53 Gölmar 94 16·5 950 18·2 24·8 159·200 1·69 Sarıçaın 84 19·7 450 20·7 15·2 91·100 1·08

56 Göknar 80 17 ·1 950 18·8 26·3 170·575 2·13 Sarıçam 101 2o.o 375 21 ·1 13 ·1 82·475 o.s1

57 Sarıçaın 84 17·5 1975 17·2 45·8 278·550 3·31 59 Sarıçam 94 17·5 650 22·8 26·6 171·575 1·82 60 sarıçrun: 83 19·4 1150 21· 2 40·7 264·000 3 .ıs

68 Sançam 72 17·7 1225 22·6 49·2 319·875 4·44

70 Sarıça;ın 82 18·3 1450 18·4 38·6 212·100 2·59

72 Sarıça;m 91 18·1 1100 22·5 43·8 285·825 3 ·14

73 Sarıçarn 89 17·7 1175 20·9 40·4 260·675 2·93 Göknar 75 16·0 225 23·3 9·6 61·675 0·82

74 Sarıçam. 94 ]9,3 425 31·0 32·2 225·325 2·40

75 Sarıçam 92 18·3 '975 20·7 32·7 207 ·150 2·25 76 Sarıça.m. 81 16·4 1450 19·7 44,5 262·400 3·24

e

EK TABLO n. nı. Bonitet ~

Deneme Meşcere Ağaç Göğüs M eşeerenin saha üstboyu adedi Ortaçap yüzeyi Hacim ortalama artımı No. Ağaç türü Yaş yıl m ha ·cm m 2/ha m3/ha ma;ha

2 K araç am 82 14·0 344 32·5 28·7 ı96·933 2·40

Sarıçam 90 16. ı 625 21·3 22·3 143·900 1·60 5

Karaçaın 100 ı5·0 100 22·0 3·8 24·600 0·25

Sarıçam 76 ı2·6 900 ı4·8 15·4 93. ı50 1·22 7

Karaçam 83 15·7 750 16·9 22·6 146·350 J. 76

8 Sarıçam 89 14·7 350 32·4 28·8 198·175 2·22

ll Sarıçaın 80 12·6 575 25·6 29·6 199·925 2·50

12 Sarıçam 88 12·5 625 19·4 18·5 116·425 1·32

Karaçaın 78 ı2·6 550 21·2 19·5 124·175 1·59

13 Karaçam 87 14·9 675 2ı ·2 23·8 ı52·950 1·76

Sarıçaın 87 16

1 ı '3 710 14·8 12·3 71·500 0·82

Karaçam 79 14·0 193 26·1 10·3 70·450 0·89

21 Sarıçam 85 12·6 2130 12·5 26·3 149·000 1·75

22 Sançaın 79 11·0 2925 11·6 30·9 172·500 2·18

Sarıçaın 95 13·4 2100 15·0 37·1 221·950 2·34 23

Karaçaın 175 18·3 4·6 22·025 0·27 82 12·7

Sarıçam 108 15·0 619 22·1 23·7 156·500 ı ·45 25

Karaçaın 95 13·5 48 31·7 3·8 25·525 0·27

27 Sarıçaın 103 16·7 525 28·8 34·3 239·325 2· 32

lll. Bonitet (Devamı)

Deneme Meşcere Ağaç Göğüs Meşcereni.n sa11a üstboyu adedi Ortaçap yüzeyi Hacim ortalama artımı No. Ağaç türü Yaş yıl m ha cm m2/ha ın3/ha m3jha

29 Sançam 89 13 ·5 1500 16·7 32·7 198·575 2·23

30 Sa.rıçam 86 12 .J 1475 16·6 32·0 195·350 2·27

31 Sançam 92 13 .ı 2725 12·6 33·8 199·025 2·16

32 Sançam 81 11·9 1650 14·9 28·9 177·950 2·20

34 Sarıçam, 93 14·5 1175 18·3 30·8 191·975 2·06

37 Saı"'lçam 71 12·7 875 18·3 23·0 143·400 2·01

42 Sarıçam, 92 15·5 1300 15·3 24·1 144·450 ı. 57

45 Sarıçam. 63 10·5 600 17·0 13·7 79·775 1·26

46 Sarıçam 98 15·7 800 24·6 38·1 249·000 2·54

47 Sarıçaıu, 66 11·6 600 16·9 13·5 83 ·150 ı ·26

Karaçam 68 11·5 50 27·2 2·9 19·000 0·28

49 Sarıçam 82 12·8 1375 16·7 30·3 185·575 2·26

50 Sarıçam 87 15·7 1300 17 ·1 30·0 183·275 2· 10

51 Sarıçaın 71 12·1 422 17·6 10·3 63·866 0·90

Göknar 59 18·5 155 29·8 10·8 75·266 1·27 58

Sarıçam, 92 12·9 1600 16·1 32·6 198·225 2·15

63 Sançaın 60 11·1 1650 10·5 14·2 78·625 ı ·31

66 Sarıçam 73 12·8 3850 10·2 31·2 172·975 2·37

69 Sarıçam 89 13·0 325 26·3 17·7 113 ·550 1·27 7[ Sarıçam 90 12·8 2475 13·2 33·8 193·575 2· 15

77 Sarıçam 91 15·2 875 20·1 27·9 180·575 1·98 ı+>-~

f!:>.. f!:>.

Eli TABLO ll. IV. Bonitet

Deneme M eşeere Ağaç Göğüs M eşeerenin saha üstboyu adedi Ortaçap yüzeyi Hacim ortalama artıını No. Ağaç türü Yaş yıl m ha cm m 2/ha ına;ha ma;ha

Karaçaın 197 15·5 208 40·7 27·1 230·000 1·16 4 Sançam 84 11·3 83 21·4 3·0 19·000 0·22 9 Sarıçam 105 11·2 475 21·4 17·1 110·025 1·05

10 Sarıçam 99 11·3 625 18·7 17·2 108·450 1·09

Karaçam 100 9·9 925 17·5 22·4 136·325 1·36 14

Sançaın 89 ıo.ı 550 18·1 14·2 89·875 1·00

Sarıçaın 80 9·9 786 14·6 13 ·1 77 ·544 0·97 15 Karaçaın 105 ıo.o 309 !9·5 9·2 57·809 0·55

Sarıçam 89 ıo.s 1154 15·5 21·9 131·525 1·45 17 Karaçaın 75 ıo.o 96 22·1 3·7 23·480 0·31

Sarıçaın 87 ı 1.0 608 21·1 21·3 135·900 ı ·56 18 Karaçaın 84 11·7 383 25·0 18·8 123·558 ı ·47

19 Sançaın 84 9·3 2750 1 ı .s 30·1 170·975 2·03

20 Sarıçaın 86 10·7 2264 13 ·3 31·3 180 ·113 2·09

Sarıçam 74 9·7 1300 14·3 20·9 122·350 1·65 24 Karaçaın 73 9·6 275 16·8 6· ı 37·250 o.5ı

28 Sançam 81 11·0 2450 12·8 3 ı. 7 181-425 2·24

Sançam 102 11·3 275 28·3 17·3 120·800 ı .ıs 33 Karaçaın 63 I 1 ·O 50 33·8 5·9 42·600 0·68

Sarıçaın 72 9·8 1600 13·3 22·3 127 ·775 ı ·77 38

Karaçaın 83 9·8 475 15·3 8·7 52·075 0·63

44 Sarıçam 79 10·6 2775 12·9 36·1 205·700 2·60

FAYDALANILAN ESERLER

ALEMDAG, Ş. 1967. 1'ürkiye)deki sarıçanı OTnıanlarvnın kunüuşu~ verim gücü ve bu. ormanlann işletilmes·inde takip edileeele esaslo.iı. Orman­cılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.

BRAUN- BLANQUET, J. 1951. Pflanzensoziologie) Springer Verlag.

ÇEPEL, N. 1966. Orman yeti§me 1nuhiti tanıtımının pratik esaslaı·ı ve orman yetişme muhiti haritacılığı. Kutulmuş Matbaası - Istanbul.

ELLENBERG, H. 1967. Vegetations-und bodenkundliche Methoden der forstlichen StandortskaTtierung. Veröffentlichungen des Geobota­nischen Instituts der ETH, Stiftung Rübel, Zürich, Heft 39.

ERiNÇ, S. 1962. Klimatoloji ve metodlar·ı. Baha Matbaası, Istanbul.

FIRAT, F. 1959. OrmanZar, Verim kudretleri ve bunun tayini imkamlan­nın araştırılması. Orman Fakültesi Dergisi, IX, 1/B.

IRMAK, A. 1966. Orma;n Ekolojisi. Kutulmuş Matbaası, Istanbul.

KALIPSIZ, A. 1963. TüTkiyeıde kara~m (Pinus nigra Anıold) 1neşce­relerinin tabii bünyesi ve verim kudreti üzerine araştırmalar. Ye­nilik basımevi, Istanbul.

SEVİM, M. 1958. Orman yetişrne muhitinin su e"fvonomisi ve toprak su­yundan b·itkilerin faydaZetnma imlwnları. Orman Fakültesi Dergisi,

· vm, 2/B.

SEVİM, M. 1960. Bazı önemli orrrutrı ve kiatü:r ağaçlarının yet·i:}me mu­hiti münasebetleri hakkında genel bilgiler. Orman Fakültesi Dergi­si, X, 1/B.

SEVİM, M. 1962. Orman yet·işrne mı.ıhitlerinin haritalandırılması hakkın­da ekolojik esaslar. Orman Fakültesi Dergisi, XII, 1/B.

SEViM, M. 1962. Tü1·kiye)de orrnan yetişrne mııhitlerirrıin tabi·i esasları­na genel bir bakış. Orman Fakültesi Dergisi, XII, 2/B.

ZUS~NFASSUNG

In dem Vercushswald von Çamkoru hat man 75 Probeflaechen ge­nommen und in diesen Flaechen sind bei den Baum- Strauch -und Kra­utschichten Vegetationsanalysen gemacht worden, indem man die Braun - Blanquet- Methode angewandt hat. Ausserdem sind die Elxpositi­on, die Neigung, die Meereshöhe, die Bodentiefe und pH festgestellt und bei der Baumschicht die Höhe, der Durchmesser und das Alter gemessen worden. Die Arbeitsflaeche ist 320.65 ha.

Die Standortseinheiten sind im Hinblick auf die Grunlage der Ert­ragsklasse (Bonitaet) eingeteilt und mit den Vegetationstypen kombi­niert worden. Innerhalb jeder Bonitaet hat man die Vegetationstypen gemaess den Floraanalysentabellen und aus den Dominantarten zusam­mengesetzt.

Auf diese Weise sind 4 Standortseinheiten oder Bonitaeten einge­teilt :

1) I. Bonitaet : Trifolium pratense - Rubus tomentosus - Poa ne­moralis (I. Tp- Rt- Pn). (*)

2) II. Bonitaet: Rubus temontosus - Pirola secunda - Veronioa chamaedrys (II. Rt- Ps- Vch). (*)

3) III. Bonitaet: Cytisus tmole-us- Hieracium hoppeanum- Doryc­nium pentaphyllum 'Var. anatolioum (III. Ct- Hh- Dp.a). (<')

4) IV. Bonitaet : Hieraoium hoppeanurrn- Hieracium auriculo,i­des- Turrit·is laxa (IV. Hh- Ha- Tl). (*)

1. Standortseinheit (L Tp- Rt - Pn) : Sie entwickelt sich auf den Taelern und den Abhang des Tals. In der über 1600 m. Meereshöhe, wo die Boden- und Luftfeuchtigkeit noch mehr ist, beherrschen die Gemei­nekiefer - und Tannearten ( Abies bornmülleriana) und in der un ter 1600 m. Meereshöhe, wo die Luttfeuclıtigkeit noch weniger ist, die Gemeine­und Schwarzkieferarten. Die durchschnittliche Bodentiefe ist 75.8 cm und der Altersdurchschnittszuwachs des Verbleibenden Bestantes 3.04 m 3/ha.

Waldbauliches:

In den oberen Teilen soll man unter die Gemeinkiefer um 30- 50 'o/o Tanne und in den unteren Teilen Schvvarzkiefer mn 30 ~ 40 1% truppen-

( J Die Symbole auf der Karte.

47

oder gruppenweise misclıen. In den Bestaenden, wo die Gemeinkiefer und Sclıwarzkiefer gemisclıt sind, sollınan einen Unterbau mit Ulmus mon­tana cinriclıten, um den Bodeneigensclıaften zu verbessern.

2. Standortseinlıeit (II.Rt-Ps-Vclı) : In dieser Standortseinheit, welclıe siclı auf dem frisclıen und tiefen Böden ausbreitet, beherrsclıt Ge­meinekiefer. In die Gemeinekiefern misclıen siclı an versclıiedenen Stel­len Tanne und Sclıwarzkiefer. Die durclısclınittliclıe Bodentiefe ist 64 cm u.'J.d der Altersdurclısnittszuwaclıs des Verbleibenden Bestandes 2.89 m3/lıa.

Waldbauliclıes :

Auclı in dieser Bonitaet soll man unter die Gemeinekiefer in den Tei­len über 1600 m Meereslıölıe um 20- 30 i%' Tanne und in den Teilen un­ter 1600 m Meereslıölıe um 20 - 30 % Sclıwarzkiefer mischen. In den Bes­taenden, wo sich die Gemeinekiefer und Schwarzkiefer gemischt befin­den, soll man in den külılen Teilen einen Unterbau mit mmus montana und in den warmen Teilen mit Ulmus campestris einrichten, um den Bo­deneigenschaften zu verbessern.

3. Standortseinlıeit (ID. Ct- Hlı - Dp.a) Sie Entwickelt siclı im allgemeinen in der unter 1500 m Meereshöhe, auf den Abhaengen, die ostwaerts und südwaerts sind und auf den maessiggründigen Böden. Es beherrsclıt die Gemeinekiefer. Die Schwarzkiefer mischt sich ziemlich viel. In dieser Bonitaet kann siclı die Tanne nicht entwickeln. Die durch­selınittliclıe Bodentiefe ist 53.7 cm und der Altersdurchschnitts zuwashs des Verbleibenden Bestandes 2.08 m3 /ha.

Waldbauliches :

Unter die Gemeinekiefer soll man truppen-oder gruppenweise sclıwarzkiefer um 30 - 40 % misclıen. Um den Bodeneigenschaften zu zer­bessern, soll man mit Quercus pubesoens) Populus tremula und Ulnıus campestris einen Unterbau einriclıten, der nicht sehr dicht ist.

4. Standortseinlıeit (IV. Hh.- Ha- Tl) : Sie bedeckt den flach­gründig-und trockenen Böden. Die Baumart ist Gemeine-und Schwarzki­efer. Der Altersdurchsclınittszuwachs des Verbleibenden Bestandes ist 2.01 m3/ha

W aldbauliches :

Hier soll man die Gemeine-und Sclıwarzkieferarten bewahren und mit Querous pubesoens einen selır weit auseinander stehenden Unterbau einrichten, um den Bodeneigensclıaften zu verbessern.

Thymuu aquarrosua Digitalin oriontaliu

L1nnrin genisti folin Euphrııuia up. Scrophula.rie. nodoou. Vorbnooum up. Vereni cu. multifeda var. tonuifol la Veronicn. chnrnnodf76 Voronioa officinnl io Veronioa. verna Orobanolıe · op. Plıı.nta.go lancaclata P1

. ı.ntago cari na ta otkırı.ı.tn

'P• retund ıfol i um

Oa.lium vorum Oalium aparine O~Lll'J.m ooronatum Vaların.nella coronnta Campanula rı:ı.punculua Cıımpnnub. lyrata Campanula peru i u if ol iıı Cıımpnnula ap. Anthemio tınotcrıı:ı.

Anthemu ap. Ciroıum op

Filago miorocophala Hollch:cyoum ııp.

Hioracium hoppeanum

1lieracium vulgatum Hieracıurn auricıılojrien

Hıcro.oıum parrcnurn Lııctuca sp. Laponna op.

Senecıo vulgnrio Taraxacum np. Cyo:topte ri o fragıluı Anthoxanthum odorııt>ırn

Apo ra in termed in Briııı m-ed1a Bromuo tectorum Bromus ereotun Urnhypodium oılvntıcum t'actylı o gl ome ra tn Deuohıı.mpoıa caesrıtooıı.

Feotuca hetercphylln Poıı b:.ılboea

Poıı. nemoral ın Cıtrex hırtn

Juncuıı

L·ı:-:ııla cıımpentrl'l

tllltuw c'ıpıı.nı

::ıctryoıden

lntıfdırı.

r.ı +.1 r.l r.ı

+.ı

r.ı

r.l r.l r.ı r.l

r.ı

r.ı r.ı

+.1 +.1 +.lo ~·.1 1.1 1.1 +.1 +.1 r.1 +~1 +.1 +.1 +.1 +·1 r.1 +.1 r.l +.1 +•1

+.1 r,..l

+.1 +.1 +.1

ı. ı

+o1 1.1 +ol +.1 1.1 +.1 +o1 r.l ı.ı

r.ı

+.1 r.l +.1 r.l r.l

+.1 +.1 +.1 -r.l r.l r.1 +.1 +.1

+.1 r.ı

r.ı

+.1 r.l r.1 +.1 r.l ı.ı

•. ı

1.2 +o2 r.l rol 1 • .::

1.1 +.1 +ol +.1 r.l ı·.l 1.1 +ol r.l

r.l

1.1 1.1 r.l ı. ı

ı. ı

ı. ı

•. ı

+.1 r.ı

r.l :r.l lo} 1.1 +ol 1.1 +•1

•. ı +.ı

•. ı

r.ı •. ı

r.l

•. ı +.1 +.1 ı.ı +.1 ~.1 1.1 ı.ı

ı.ı +.1 r.l r.l

1.1 +.1 +.1) -1.1 +.1 r.l 2.1 1.1 +.1 1.1 >t.l 1.1 +ol

+ol +.1 r.l -..ı

r.l

t.l +.1 +.1 r.l

.. ı

•. ı .. ı

1.1 +.1 +.1 +.1 +.1

+.1 +.1 +.1 +.1 +.1 ı.~

+.2 +.l

-· r.l r.l r,l

ı.ı +.lb ı.ı +.1 +.1 +.1 r.ı +.1 +al +ol +ol +.1 r~l +.1 +.1 r.ı +.1 r.l +.1 +.1 +.1 +.1 +~l +.1 +.1

r.ı

.... ı r.1 1.2 +.2 rol · +.1 +ol

r.ı

•. ı

1.1 r.1 r.l +ol r .. l r.ı

r.ı

r.l r.ı

+ol +ol 1.1 +ol lol

r.l

-· +.2 +.1 r.t

+el rol +•l +ol r.1

+.1 r.l

+.1

r.l +.1

r.ı ~.2 +.i! +~2 +.2 +.2 + .. 2 ·h2 +•2 +o2 1.1:: +•2 1.1 +ol r.l 1.1 r.l +ol +ol +.1 +.1 +•l rol 1.1 +.1 +.1 r.l +.1 +.1 +ol +.1 +.1 +ol +~1

+.1 r.l

:!.1 1.1 r.ı

1.1 +.1 r .. ı

ı·.1

ı.ı

2.3 +.2 1.1 +.1 +.ı

2.2 +.1 +.ı

•. ı

+ol +.1

+.1 r.ı r.l

' +.1

+ol r.ı

r.ı

r.ı

,..ı

r.l

+.1 +·l +.1 ı.ı

•. ı +.ı

+.1 1"ol

r.l +.1 +.1 +ol +.1 +·l +ol

•. ı

+.ı

r.ı

+ol +ol

+•ı

Örtme değeri r = Nadir. + = seyrek, 1 = Sahanın % 5 den azını örter, 2 = Sahanın % 5 ni, 3 = Sahanın 1/4 - l/2 ni,, 4 = Sahanın 1/2- 3/2 ni, 5 = Sahanın 3/4 den fazlasını örter.

Gruplaşma şekli : 1 = Tek, tek 2 = Küçük grup, 3 =Küme, yıunalar, 4 = Büyük yama (koloniler), 5 = Büyük topluluklar (saf meşçereler).

yii·tdoni 'ekııngrıprezent

1len•.'lı'·ll yiif'.<1yı

ProboflUche qm

tabnkrıoı

llnumschicht

Ot tnbaknın

ÇAMKCRU CRMAlli fLC RA lU ~POZlGYCNll

I.

36 1435 15}0

ON O N ll 8 61

41 54 55 61 62 1450 1')60 1730 1700 ı6 .• o 16oo

O 110 SO NO O

64 58 )6 l7 4' 41

70 40 ,, 40 90 50 70 95 100 60 60

10 95 70 25 10

95 80 50 40 60 20 lO

900 400 400 400 400 400 400 400 400 400

48 66 29 25 41 32 29 24 co ıs

<1.) ~.3 5·~ 3·3 ).1 1.2

70

60

<5 jO

9o iD

BCN!Tt."T

o d " ~ ~ " m w ~ ~ n 1~ 50 ltı 50 1725 1720 1600 1575 1570 1700 1580 1700 1690 ~ 00 R 1 M M ~ 1 ~ ~

2:- 29-25 25 35 4 7 50 32 2~ 40 19 57

25 10 10 75 15 25 70 J5

15 70 15 10 20

)5 15

400 400 400 400 .100 400 400 400 400 400 400 400 400

34 15 13 16 22 16 16 20 23 21

1~3 •h4 5·5 5~5 5·5 5.3 3.2 5·5 4~4 5~5 5·5 5~5 5~5 5·5 5<>5 2~1

·------------------~5·~5 ____________ 2.1 2,1 2,1

Pinun nıgrn A.bıen bornmüll erıaııa Junıperuo oxycedruo Jnnıperun communın

Populuo trcmuln Queroun ap. Salix caprea. Rııbıı':l tomentosııo

Srır"nurı ıı.rın

Lo n • f.era coeru lNı 'f\erbOl'H\ V\..ll!llrin C"tonoaGtel' n•ımmulnrıtı Crntneguo np. 'Ronı:ı crnınıı

Cırıtua launfolıua

PıtHW nigrn Abıea hornmü11erinna Sorbus nrın Pt'pıılutı tr O'l'l'Üa P.umox acoton(llln

I\C0tOGt\.

Rumcx noptı1onaiu

1 tali cı~ cc-mpnctn olyr.ıpıcn

}:oc ne .ta mnrıtıcıı.

Cerastıum pumılınr

Hernııı.:rıa g1nbrn Arenr1rıa ledcbcurınna var. ledebourio.ntı.

Rıı.nı.ıııculuo repeno ' Rnnunculuıı cootıı.ntinopolitanus

Ra.nunculuo reutcrınnuo Alyoou"' condenaıı.tum

Alyouum uuff'rutescuo Turr1 tıo laxa Arabıdope:ıio thnl ırma 'l'blaGPl ,,~-+"11lıı.t•ırrı

ı.ı +.1 1.2

r.l r.l - 3.3 +.1 1.1 +.1 +.1 1.1 +.1 +.1 +ol ı.ı r.l

1.2 2.1 1.1 2.1 1.1 +.1 2.2 +.1 r.l +.1 r.1

4·5 2 .. 3 1.1 ı.ı ı.ı 1.2 •• ı +.1 r.l 3.3 4.3 +.1 1.1 +ol

+.1

+.1 r.l r.l r.l

r.1 !.2

+ol

r.l .. ı

+.1 ... ı "•,ı +.1 1.2 :r.l +.1 +.1

+ol

+.1 +.1 +.1 r.l r.l r.l +.1

1.1 :r.l +.1 r.1 r.ı

1.1

+.1 r.l

+.1

+.1 ı.ı

...... ı +.1 +ol

r.l :r.l ı. ı

r.l ı.ı

ı. ı

+.1

+,1

r,l

+.1 +.1 r.1 +.1

r.l r.-1 +.1

r.-1 r.l r.ı

+.1

2,2

r.l

r.1

+.1 +.1

r.ı

+.1 1.2 +.2 3.3 1.2 1.2 +.2 •• ı ı.ı +.1 +~1 +.ı r.ı r.ı

+.1

r,1

+ol

r.ı

r.l r.l

+ol r.1

r.l r.1

·-

r.l r.l r.l

+.1

+ol +ol +•1 l.l r.l

+.1

r.l +ol +ol

r.1

•. ı :ı.·. ı

\

Draba verna Sed-ım confertiflorum Sisymbrium ap. Rubus tomentosua Anthyllis vulneraria Astragalus sp. Cytisus tmole,1s Coronilla varia Dorycnium penthaphyllum var.anatolicum Trifolium arvenee Trifolium pratense

Trifolium armenium Trifolium hybridum var. elegans Vicıa tenuifolıa var. sten~phylla

Vicla sılvestris Viola trıcolor var. minima Cistus ]::ıurifolius Helıanthemum kotschyanum Hyperıcum elegans Hypericum scabrum Caucalis daucoides Pimpinella tragium var. eutragium Prola secunda Monotropa hippopitys Calamıntha vulgaris Calamir.tha graveolens Salvia grandiflora Scutellaria orientalis Stachys iberica Thymus squarrosus Lina~ia genistifolia Verbascum sp. Veronica charrı;ıe-:ris

Veronica offıcin~lis Ve ro n i ca ve rna Asperula sp. Galium verum Galium sp.

Valerianella coronata Scobıosa sp. Campanula rapunculus Campanula l~rrata

Anthemis tinctoria Anthe:nıs sp. Filago mıcrocephala Hieracium hoppeanum Hieracıum vulgatum Hieracium aurıcul.oides Hie~aciuM parrosum tapsana sp. T_ec. r.t .. cdr.'n ~p.

Ser.ecıo vulcaris 'TaraxaC'um sp. Apera intermedia nrorrns tectorum nactylis glo~erata F€-at•ıca heterFplıylla

0 oa blll bo sA.

Po:-ı rerr,or:~ 1 i~

P!:lPum ı::r;;ıec•ım

Pf> 1 P\l'fl :->r • :.k TI'IM

Lcliu~ r.ultif1r·rıJm

r.!.: 7\1 la C8.,..,: €' ~ t ri~ AJ li um cı;napı

C::afea fol~\'sa

0rnJth<•r:a1ur:ı ~.aıı u··

Y~Pc~ı-J p.ılcıJ~1Jum

..ı..rJs kerr:er~Pna

Epi!·a.ctüı latifolia Ceph~1 an the ra rubrn Ordıi~ morio var. fraerans C•-.·c!-.is pallE>nS

Limnd<-rum abcrtivum

+.1 +.1 r.1

1.1 1.1 r.1

1·1 +.1 +.1 +.1

r.1 +.1 +.1 r.1 1.1

r.1

r.1

+.1

+. 2 1;1 1.1 1.1 +.1 +•1 +.1 +.1 1.1 +.1 r.l r.1 +.1 +.1 +.1 +.1 +.1 +•1 +.1 +ol +.1 +.1 · 1.1 +.1 +.1 +.1 +.1

r.1 +.1 1.2 +.ı +.ı +.1 +.1

r.ı

+.ı r.1

ı. ı +.ı

r.ı

r.ı

r.ı

+.1 r.ı

+.1 r.ı +·1 r.ı +.ı

r.ı +.ı

r. ı r. ı r. ı r. ı

r. ı ı. ı

+.1 +.1

r.l r.ı

+.ı

+.ı

r.ı

r.ı

+.ı

r.1 +.1

+.1 r.1 r.ı

r.1 +.2

r.l +.1

r.1 r.ı

+.1 r.1

+.1 +.1 ı.ı +.ı +.ı ı.ı +.ı r.ı +.ı r.1 r.1

+.1 +.ı ı.2 +.ı r.l

+.1

+.ı

r.ı

r.ı

+.1

+.1 +.1

+.1 +.ı +.ı +.ı +.ı +.ı +.ı

r.l

ı.~

ı.ı

ı.ı

r.ı

1.2

+.ı

+.ı

+.1 +.1

+.2 +.ı

+.2

r.ı

+.ı

+.ı .. ı.<:

ı. ı

ı. ı

ı.2

+.ı

ı. ı

r.ı

+.ı r.ı +.ı

ı.2 +.2 +.2 +.2 ı.ı 2.1 +.ı r.1 ı.1 +.ı +.ı +.1

+.1 r.ı

+.l +.l

+.1

r.1

+.1 r.ı

r.ı

+.1 +.1

+.ı

+.1 +.1 +.2 +.:< +.2

+.1 +.1 +.1 +.1 +.1 1.1 +.1 r.1

+.ı

+.1 1.2 +.1 +.1 +.1 +.1 +.1 +.ı ı.ı +.1 +.1 +.] +.1 l.l

+.1 +.ı +.ı +.1 +.ı

+.1

ı.ı +.1

+.1

ı. ı

T

+.1

r.l +.1 +.1 +ol ı.ı +.1

+.l

ı. ı +.ı ı. ı

+.1

+.ı

r.1 ı. ı

+.ı

+.ı

r.l ı. ı

+.ı

r.ı

+.1

Deneme

Rnkım

Bakı

Moyi1

EK ~·ABLO

sahası (ProbeflU.che) (Meereahöhe) (Exposition) (Neigung) ~ de

No.

Ai!;a9 ta.br.k:ırn

l3a•ımachicht

Örtme yüzdesi r:'ıilı tnbnknsı rıeckungsprezent: ftrı:ı>ır:hschicht

Ot tabakP,ın Krauter:hicht

Deneme sııhaaı yUzeyi m2 Probeflaflche qm Tür sayın {Artenznhl)

Ağaç tabakaBl : (llrıuımiıohiohi.·)

Pinus oilveotris Pinus rıiP'rfl

Abies borı;mülleria.na

Çalı tabakası : (Strauohochicıh.~)

Pinus silveot.rio Pinue nigra Abioo bornmülleriana Juniperuo oxyoedrus Juniperus communis Populus tremula Quercuo op. Sal ix ca.prea Sorbus o:rj a Berboris vule;a.rio Cotonoaster nummula.ria Cra.ta.eguo sp. Rooa canina Ciotus laurifoliuo

Ot tabakası : :(Krautschicht)

Pinus si1vestrio Abieo bcrnmülloriana Sorbus arif!. Populus tremula

Rumex acetooella Rume:x acetooa Silone i tal.ica Silone cornpacta Tunica o1ympico. Moenchia mantica Ceraotium pumilum Horniaria glabra Ranunoulus reuterianuo Alyooum condonoatum A1yosum ouffruteaoua Turritio laxa

2

1450 ~o

17

30

8 ll 1525 14 70 1420 14<0

N W O O

35 . 38 18 15

4 4

20 70

H 1440

so 3

lO

13 1440 so 51

III. BONİTET

16 21 22 1500 1430 1440

O N NO 26 60 50

15

<3 1450

o 34

4

<5 . <7 1410 1390

O NO

1< 14

2 8

30 1500 s ıs

31 32 ~ n u ~ ~ ~ Q 50 ~ 1500 1520 1580 1550 1425 .1550 1540 1520 1510 1530 1555 so o O NO 30 O O NO O NO N 43 18 u " n 60 « ~ 1 H ~

15 30 20 30 2 4 15

10

58 1620

o 40

lO

63 66 1540 1560

o s 53 24

4

69 71 1640 1500

s so 49 12

15

20

77 1500 s w 24

40

1.1 5·5 3.3 5·4 5·4 4·3 1.1 4.3 <.2 3.3 r.l 4. 3 3·"

5·4 4.5 5·5 5·5 5·5 4·5 5·5 4.4 4·5 5·5 5·5 4·4 4·5 4.4 4.4 4·4 5·5 5·5 3.3 4·5 3.3 5·5 4-3 5·5 4·4

+.1 ı.ı +.1 +.1

r.l r.l r.l r.l r.l

+.1

r.l

.-r.l

ı. ı

l.l

+·1 r.l

r.l

+.1 r.l ;r.l r.ı

+.1 r.l +.1 +.1

+.1 r.l

r.l

r.l

r.l

r.l

).< ı.ı 1.1 ı.ı 1.1 1.1 1.1 1.1 1.1 1.1

r.l r.ı

r.l

1 r.l

r,J r.l

1.1 1.1 +.1 +ol

r.l

r.l +.1 +.1

r.l

+.1 l.l 1.1 +.1

+.1 +.l r.l

r.l r.l

1.1 1.1 r.l

r.l r.l +.1

1.1 r.l +.1 +·l +.1 +.·1

r.l r.l

r.l +ol

+.1

+·l r.l

r. 1 +o 1

+.1 1.1

+.1 r.l 1.+ +ol 1.1 +.1 +.1 +.1 +.1 1.1 1.1 +.1 r.l

r.l r.ı

+.1 +.1 ı.ı +.1 +.1

r +.2 +ol +ol +ol 1.2

+ol 1.1 2.1 +;1 ı.ı 2.1 1,1 r.1 +·1 ı.ı 2.1 +.1

+.1 ~1 ~ı r.ı r.l r.l

+,1 +ol r.l +.1

r.l

r.l r.l

+.1 ı.ı +.1

r.l +.2

ı.+

r.ı

r.l +.1 +.1 +.1 +.1 +.1 r.l r.l +.1 +.1 r.l r.1

+.1 r.l r,l +.1 r.l r.l

r.l r.l +.ı +.1 r.l

+.1 •• ı +.1

+.1 +.1 +.1 •• ı +·l +.1 +.ı. +.1 r.1 +.1 r.l r.ı· r.l

1.1

r~l

r.l

r.l

r.l

Linaris geniotifolia Euphrasia ap. Vorbaocum ap. Ve'ronicıı chamaed;rys Veronioa officinalis Veronica vorna Plantago lanceolata Plantago oarinata Galium rotundifolium Oalium vorum Galium aparine Oalium cruciata. Galium ooronata Cruoianolla distiche Valerianel la oorona ta Campanula rapunculus Campanula lyrata. Campanula ep. Anthemis tinctoria Anthemio sp. Ciroium op. Hiera.cium lıoppeanum Hieracium vulgatum Hiera.cium a.uriculoides Hieracium parrooum Lapaana ep. Senecio vulgarie Taraxacnm sp. Cyotopt-eria fragilis Briza med ia Bromus .tectorum Bromus acopariue Bromus aquarrosue Brchypodium ailvaticum Calanıagrostie pooudophrasmi tea Dactylis giomerata Festuca hotorophylla Festuca ov1.na Melica ciliata Poa bulbo'ea Poa nemoraıis Phleum graecum l:'hleum montanum Lu.zula O<ııJıpeutrıs

Alhum rotundum All i um cup au i Ga.;:ea !ol i o sa

Orni th:,gaıum nan um Musaari botryoideo Mu o cari pulche ll um Epipacti o la-ti!'ol ia Cepha.lanthera rubrr. Orchia morio var. tı\-a.grans Limodcrıım nbortivum

.-r.ı

r.1

r.ı

+.ı

+.1 +.ı r.ı ı.ı r.ı +.1 +.1 +.ı +.1 +.1 +.1 1.1 r.l +.1 +.1 +.1 +.1 +.1 +.1 2.1 1.1 +.1 +.1 +.1 1.1 +.1 r.l +.1 r.l

ı.<

+.ı

+.ı r.ı

+.ı

+.1 +.1 r.ı

r.ı

+.ı

r.ı 1.~ +.1 Ll

+.1 r.l r.l r.1 +.1 +.1 r.l +.1 +.1 r.ı +.1 +•1 +.1 +.1 1.1 r.1 +.1 r.l +.1

r.l +.1

r.ı

r.ı r.ı

r.ı r.ı

+.1 +.1 +.1 +.ı +.1

r.1 +.1 +.1 +.1 r.ı

r.l r. 1

+.1

+.1 +.1

+.ı 1.1 r.l r.l r.l +.1

+.ı +.1 +.1 +.1 r.ı +.1 +.1 +.1 +.ı r.l +.1 +.1 r. ı r.l

r.l +.1 r.1 r.1

+.1 +.l +.1

1.2 +.2 +.i: 2.2 +.~ ı..:::

r.l +.1 +.ı 1.2 ı.ı

1.1 +.1 r.l 1.1 +.1 +·.ı

+.1

ı.ı

T

1.1 r.l

+.ı

ı. ı

., .. ı l.l +.ı

ı. ı

2.ı

Ll ı.ı

+.2 +.2 r.l ı.ı

+.ı ı.ı

r.l

+.ı

+.ı

r.ı

r.ı

+.ı

+.ı

+.:C: +.ı

+.1

r.ı

+.:C: 1.2 +.2 1.2 +.2 +-2 +.2 ı.ı ı.ı ı.ı. r.l 1.1 r.l 1.1 +.ı +·l ı.ı r.l ı.ı 1.1

r.l r.1 r.l

+.ı ı.ı +.ı

r.ı

r.1 r.l

+.ı

+.1 +.1

r.ı

+.ı

r.l +.1

+.ı

r.1 r.1

.;.2 +.2 +•1 r.l +.1 +.1

+.1

r.ı

r.ı

r.ı +.1 +.1 +.ı +.1 r.1 +·1

r.l

r.ı

+.2 +.t= +.1 r. ı

+.ı

+.ı

2.1 +.ı

r.ı

l.< +.ı

+.ı

+.1 +.2 r.1

+.ı

r.ı r.ı +.1 r.1 2.ı +.ı

+.1

+.1

1.2 .,.. 2

+.1 1.1 ı.ı ı.ı

+.1 +.1

+.1

+.1 r.l

r.ı +.1 Ll 1.1

+.1

+.2 r.1

+.ı

+.ı

+.1 r. 1 r.l +.2 +.2 +.~

r.ı

r.1

+.ı

r.1 r.l +.ı

+.ı

+.1 +.1

+. 2

+.1

+.ı

r.ı r.1 +ol +.1 +.1 +ol 1.1 +.1 +.1 +.1 +.1

"+.1 ı.ı +.ı l.l +.ı ı.ı 1.1 +.1 +.1 1.1 r.1 +.1 +·1 +.1 +.1 +.1 +.1 +.1 +.)

+.ı +.1 +.ı +.1 +.ı

ı.ı +.1 r.l +.1

r.ı

ı.ı +.ı

+.ı

+.ı

+.ı

+.ı +.ı +. 1 +. 1 r.l r.1 +.1 +-1 +ol +.1 ı.ı .... ı +.1 r.1 +.ı .... ı +.1 +.1

r.ı

r.ı

r.l r.1 +.1

r.l r.ı

r.ı

+.1 r.l

+.1 +.1 r.l

r.l

r.ı

r.l r.ı

r.ı +.ı 1.1

r.ı

+.1 +.ı

+.1

+·1

:r.-1 r.l

r.l

Sedum eonfortiflorum Sedum oempervivoideo Sempervivum globilf?idos Cotonoaoter nummularia Fragaria ve o ca Patentilla caneecona Roaa sp. Rubuo tomentosul!' Sanguioorba minor Anthyllio vulnerarin Aotragaluo sp. Cytiouo tmoleus

Co ro nil la varia

1.1 +.1

1.1 r.l +.1 r.1 +.1 r.1 +.1 +.2 1.1 +.1 r. ı ı. ı +• ı +.ı

r.ı

J. ....

r.1

T

+.1 +.1 r .. ı

.-

r.ı

r.ı

ı.1 r.1

+.1 r.1 r.1

+..1 +ol r.l ı.ı

. r.ı

~.ı +.1 +.ı 1.1

r.ı

r. ı

1.2 ı.1 r.1 .+.1

r.ı

+.1 +.ı +.ı +.ı +.ı 1.2 +.1 +.1 +.1 +.1 +.2 r.1 +·1 +,1 2.1 +.1 +.1 +.1 +.1 +.1

+.1 + ... 1

r.J +.1 +.1 +.1

+.1 +.1 +.1 +.1

Dorycnium pentha.phyll um var. anatolicum +.1 +·1 +.1 +ol +.1 +.1 +.1 +.1 +•1 r.l +.1 +.1 +.1 +.1 +.1 +.1 r.1 +.1 +.1 +.1 +.1 +.1 +.1 +.ı r. ı +.1 +.1 +.ı +.1 Geniota 1ydia Lathyruu oroctua Lathyrua cericeuo Lotus cornicu1a.tuo Trifolium arvenoe Trifolium hybridum Trifo1ium pratenoe Trifolium armenium Trifolium ochrolaucum Trifolium fragifa:rum

+.ı

+.ı

r.ı

+.1 +.1

Trifolium hyPridum var.elegano r. l

.rol +.1 r.ı

1.1 +.1 +.1

Trifolium rooupinatum r.l Trifolium petrieawii Vicia tonuifolia var. otonophy1la Erod:i.uııı ~iconium

Oeranium robert~anum ZU.phorbin. myroini tes Viola oilvoet-ris Vio1a tricÔ1or var. minima 6iotuo lal.!rifoliuo Helianthemum kotochyanum Hyporicum e1oganu H,vpericum ocabruın Hyporicum a.donotrichum Epi1obiuı:n angustifo1ium Cauca1io dauooidoo Pimpinella tragium var. eutragium Tordylium apul1um Pirola oecundn. Pirola rotundifolia Pirola uniflora Monotropa. hippopi tys Vincotoxicum sp. Myooot i o cae ep i tooa. Brune 1 la al ba Calamintha vu1gario Calamintha graveo1ena Salvia grandiflora Teucrium chamıuldrys

+.1

+.1 1.2

T

r.1

+.1

r.1 r.1

1.1 +.1

1.1

r.1 r. 1 +.1 +.1

r.1

+.1

1.1 1.1 +.1 + .. 1 1.1 +.1 +.1

r.l +.1 +.1 +.1 +.1

r,1

+.1

+.1 +.1 r.l r.l

r.1 r.l r.l

+.1 r.l r.1

+.1

+.1 1.1 +.1

+.1

r.ı

r.l r.1

r.1

r.1

r.l r.1

r.1 r.1

r.1 +.1

1.1 r.1 2.1 +.1 r.l +·1

r.1

r. ı

r.1 +.1

r.1

+.1

r.1

+.1 r.1

r.1 ._·

r.l r.l +.1

r.l r.1

+.~ +.2 +.1 r.1

r.1

+·1

r.1 +.1 +.1

1.2 +.1 +.1 + .. 1 +-1 +.1 r.1

2.1

r.1

+.1 r.1

r.1

+.1

+.1

+.1 r.1

1.1

r.1 1.2 +.1 1.1 +.1

+.1

+.1 r.1 1.1 r.l r.1 r.1 +.1

r.l T

+.1

+.1 - +.) +.1

r.l r.l r.J

+.1

r.1

r.J

-.

r.1

+.1 +.1 r.1

r.1 r.1

+.1