HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก...

73
คอลัมน Thailand Human Vision : ทรัพยากรมนุษยยุค 2020 ตองมี 4 I’s Human Resource in Asia : แนวทางการจางงานใหม เมื่อญี่ปุนกาวเขาสูสังคมผูสูงอายุเต็มตัว HR Tips : คนญี่ปุนถาไมทำงานลวงเวลา ก็จะไมกาวหนาในหนาที่การงาน ปที่ 7 ฉบับที1 มกราคม - มิถุนายน 2555 ISSN 1905-5986 JOURNAL OF intelligence บทความวิจัย ลักษณะผูนำองคการในประเทศไทยชวง พ.ศ. 2539-2554 : ศึกษาแบบอภิวิเคราะห อาจารย ดร.อุบลวรรณา ภวกานันท การปรับตัวของเกษตรกรจากผลกระทบของการคาเสรี : ความทาทายตอแนวคิด “การพึ่งตนเอง” รองศาสตราจารย ดร.นฤมล นิราทร การสำรวจความลา การรับความรูสึก และการใชเวลาวางในผูบริหาร อาจารย ดร.ศุภลักษณ เข็มทอง บทความวิเคราะห / บทความวิชาการ การใชแรงงานเด็กกับการกาวเขาสูประชาคมอาเซียน เสาวธาร โพธิ์กลัด สรางทุนมนุษยคนไทยรองรับประชาคมอาเซียนอยางไร ศาสตราจารย ดร.จีระ หงสลดารมภ ทิศทางกลยุทธการบริหารทรัพยากรมนุษยของธนาคารแหงประเทศไทยเพื่อเตรียมรับ AEC ดร.ณัฐวุฒิ พงศสิริ บริหารทรัพยากรบุคคลอยางไรในยุคอัตราการขยายตัวของประชากรเปนศูนย ทายาท ศรีปลั่ง กิจกรรมสถาบันทรัพยากรมนุษย 100 .- HR

Transcript of HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก...

Page 1: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

คอลมน

Thailand Human Vision : ทรพยากรมนษยยค 2020 ตองม 4 I’s

Human Resource in Asia : แนวทางการจางงานใหม เมอญปนกาวเขาสสงคมผสงอายเตมตว

HR Tips : คนญปนถาไมทำงานลวงเวลา กจะไมกาวหนาในหนาทการงาน

ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม - มถนายน 2555 ISSN 1905-5986

JOURNAL OF

intelligence

บทความวจย

ลกษณะผนำองคการในประเทศไทยชวง พ.ศ. 2539-2554 : ศกษาแบบอภวเคราะห

อาจารย ดร.อบลวรรณา ภวกานนท

การปรบตวของเกษตรกรจากผลกระทบของการคาเสร : ความทาทายตอแนวคด “การพงตนเอง”

รองศาสตราจารย ดร.นฤมล นราทร

การสำรวจความลา การรบความรสก และการใชเวลาวางในผบรหาร

อาจารย ดร.ศภลกษณ เขมทอง

บทความวเคราะห / บทความวชาการ

การใชแรงงานเดกกบการกาวเขาสประชาคมอาเซยน

เสาวธาร โพธกลด

สรางทนมนษยคนไทยรองรบประชาคมอาเซยนอยางไร

ศาสตราจารย ดร.จระ หงสลดารมภ

ทศทางกลยทธการบรหารทรพยากรมนษยของธนาคารแหงประเทศไทยเพอเตรยมรบ AEC

ดร.ณฐวฒ พงศสร

บรหารทรพยากรบคคลอยางไรในยคอตราการขยายตวของประชากรเปนศนย

ทายาท ศรปลง

กจกรรมสถาบนทรพยากรมนษย

100 .-

HR

Page 2: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

ผชวยศาสตราจารย ดร.ดวงใจ หลอธนวณชย

อาจารย ดร.เนตรนภา ยาบชตะ

รองศาสตราจารย ดร.พภพ อดร

ผอำนวยการสถาบนทรพยากรมนษย

รองศาสตราจารยวทยา ดานธำรงกล

รองผอำนวยการฝายวชาการ สถาบนทรพยากรมนษย

อาจารย ดร.อบลวรรณา ภวกานนท

คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารย ดร.จรวรรณ เดชานพนธ

คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ผชวยศาสตราจารย ดร.ดวงใจ หลอธนวณชย

คณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารย ดร. เนตรนภา ยาบชตะ

คณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ดร.จระ หงสลดารมภ

เลขาธการมลนธพฒนาทรพยากรมนษยระหวางประเทศ

คณศรลกษณ เมฆสงข

กรรมการสมาคมการจดการงานบคคลแหงประเทศไทย (PMATT)

ดร.ณฐวฒ พงศสร

ผชวยผวาการ สายทรพยากรบคคลและพฒนาองคกร ธนาคารแหงประเทศไทย

รองศาสตราจารย ดร.นฤมล นราทร

คณะสงคมสงเคราะหสาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

คณสรพงษ มาล

หวหนากลมงานวจยและพฒนา สำนกวจยและพฒนาระบบงานบคคล สำนกงาน ก.พ.

เจาของ :

กองบรรณาธการ วารสาร HR Intelligence:

บรรณาธการ

ผชวยบรรณาธการ

กองบรรณาธการวชาการ

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

Journal of HR Intelligence

Page 3: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

คณทายาท ศรปลง

Managing Partner, 124 Management Consulting Company Limited

คณอำพล สายโอบเออ

ประธานชมรมผบรหารทรพยากรมนษยโรงแรม

ดร.นงลกษณ ปานเกดด

ทปรกษาบรษท วรยะโยชต คอมเมอรเชยล จำกด

ทปรกษา บรษท ซสเทม โฟกส จำกด

ดร.ธบด วฒนกล

เลขานการกรมสรรพสามต กรมสรรพสามต

Professor Dr.John E. Butler

Professor of Entrepreneurship Dept. of Management and Industrial Relations

University of Hawaii at Monoa

Professor Dr. Michael Frese

Professor National University of Singapore and Leuphana,

University of Lueneburg

1. คณฉะนทชา ศรโยธน

2. คณชนกฤต คงเจรญพร

3. คณอไรวรรณ รงไหรญ

โครงการวารสาร HR Intelligence

สถาบนทรพยากรมนษย

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

เลขท 2 ถนนพระจนทร

แขวงพระบรมมหาราชวง

เขตพระนคร กรงเทพฯ 10200

โทรศพท 0 2613 3305

โทรสาร 0 2226 5324

Website : http://www.hri.tu.ac.th

Email : [email protected]

คณเชษฐา พลายชม

บรษท พรนทแอทม (ประเทศไทย) จำกด

โทรศพท : 0-2736-3913-4 โทรสาร : 0-2736-3915

website : www.printatme.com

คณะจดทำวารสาร

ออกแบบภาพปกหลงโดย

สำนกงาน

ออกแบบและพมพท

Page 4: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

ในปพ.ศ.2555สถาบนทรพยากรมนษยมหาวทยาลยธรรมศาสตรกาวเขาสปท30ของการเปนสถาบนทาง

วชาการทมงเนนดานการวจยฝกอบรมดานการพฒนาทรพยากรมนษยและทำหนาทผลกดนใหสงคมไทยใหความ

สำคญกบเรอง“คน”ใหเหนวาคนเปนทรพยากรทมคามากทสดขององคกรวารสารของสถาบนทรพยากรมนษยเปน

พนทในการเผยแพรความรมาอยางตอเนองและดวยกระแสของการเปดเสรอาเซยนโดยเฉพาะการกาวส“ประชาคม

เศรษฐกจอาเซยน”จงมคำถามในหลายเวทวาเราพรอมทจะกาวออกไปแขงขนหรอยงเรามความเขาใจ“คน”

ในประชาคมอาเซยนหรอคนในเอเชยตะวนออกดเพยงพอหรอยง

กองบรรณาธการจงขอถอโอกาสนปรบเปลยนวารสารของสถาบนทรพยากรมนษยใหเปนพนทในการเผยแพร

ขอมลขาวสารความรและปญญาเพอทจะเขาถงกลมผอานในวงกวางตงแตระดบหวหนางานไปจนถงพนกงาน

ระดบปฎบตการเนอหาในวารสารมทงบทความวชาการบทความวจยและคอลมนทสรางความเขาใจความหลากหลาย

ทางวฒนธรรมในอาเซยนและในเอเชยภายใตชอวารสารJournalofHumanResourceIntelligence:HRi

วารสารนเผยแพรความรเกยวกบ“คน”ในหลายมตและสถานการณรอบดานทสงกระทบตอคนในสงคม

ไทยเปดพนทใหนกวจยนกวชาการนกปฎบตการทมความเชยวชาญและประสบการณดานการพฒนา“คน”

ในองคกรภาครฐภาคเอกชนมารวมเสนอความรและแนวคดอนเปนประโยชนตอการเสรมสรางศกยภาพ“คน”

ในสงคมไทยใหเตรยมพรอมรบการเปลยนแปลงและกระตนใหสงคมตระหนกถงความสำคญในการพฒนาคนหรอ

องคการใหมความพรอมในการเผชญสถานการณบางอยางและกาวตอไปขางหนาไดอยางมนคง

กองบรรณาธการขอเชญชวนผทตองการนำเสนอความรและมมมองเกยวกบ“คน”ในหลายมตและ

หลากหลายสาขาวชาอาทดานจตวทยาสงคมวทยามานษยวทยาเศรษฐศาสตรกฏหมายการบรหารจดการทนำ

ไปสความเขาอกเขาใจและกาวขามพรมแดนทางวฒนธรรมไดอยางแทจรง

ผศ.ดร.ดวงใจหลอธนวณชย

บรรณาธการ

บทบรรณาธการ

Page 5: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สารบญ Contents

ผชวยศาสตราจารย ดร.ดวงใจ หลอธนวณชย

Human Resources in Asia : แนวทางการจางงานใหม เมอญปนกาวเขาสสงคมผสงอาย

เตมตว

รองศาสตราจารย ดร.พภพ อดร

Thailand Human Vision : ทรพยากรมนษยยค 2020 ตอง 4 I’s

1

2

อาจารย ดร.อบลวรรณา ภวกานนท

ลกษณะผนำองคการในประเทศไทยชวง พ.ศ. 2539-2554 : ศกษาแบบอภวเคราะห

6

รองศาสตราจารย ดร.นฤมล นราทร

การปรบตวของเกษตรกรจากผลกระทบของการคาเสร : ความทาทายตอแนวคด

“การพงตนเอง”

Adaptive Strategies of Farmers Affected by Free Trade Agreement :

A Challenge to the Concept of ‘Self-Reliance’

21

อาจารย ดร.ศภลกษณ เขมทอง

การสำรวจความลา การรบความรสก และการใชเวลาวางในผบรหาร

34

บทความวจย

คอลมน

K.K.

HR Tips : คนญปนถาไมทำงานลวงเวลา กจะไมกาวหนาในหนาทการงาน

4

Page 6: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

เสาวธาร โพธกลด

การใชแรงงานเดกกบการกาวเขาสประชาคมอาเซยน

41

ดร.ณฐวฒ พงศสร

ทศทางกลยทธการบรหารทรพยากรมนษยของธนาคารแหงประเทศไทยเพอเตรยมรบ

AEC (Roadmap to Bank of Thailand’s Strategic Human Resources

Management for AEC)

55

ทายาท ศรปลง

บรหารทรพยากรบคคลอยางไร ในยคอตราการขยายตวของประชากรเปนศนย

60

ศาสตราจารย ดร.จระ หงสลดารมภ

สรางทนมนษยคนไทยรองรบประชาคมอาเซยนอยางไร

47

บทความวชาการ I บทวเคราะห

Page 7: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

� สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

Journal of HR Intelligence ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

คอลมน : Thailand Human Vision

ภายในป2020โลกทงใบจะแคบลงไปอกมากดวย

ประชากรโลกทมมากกวา7,500ลานคนดวยการเดนทางถง

ทกทในโลกไดสะดวกและรวดเรวมากขนดวยการตดตอ

สอสารผานเทคโนโลยประเภทตางๆททำใหคนไกลกลายเปน

คนใกลสามารถพดคยคาขายและทำงานรวมกนไดงายดาย

ในขณะเดยวกนโลกของคนแตละคนจะตองกวางขน

ต อง เร ยนร และสนใจกบ เร อ งราว เหต การณ ภาษา

และทรพยากรทอยนอกเหนออาณาเขตประเทศของตนเอง

เพราะความหลากหลายทเผชญจะมากขนเปนทวคณในหลาย

มตทงในการทำงานและการใชชวต

ดงนนตองสรางทรพยากรมนษยเพอรองรบป2020

ดวยการเสรมสรางใหม4I’sคอ

�.InternationalPerspectiveตองสรางใหเขาใจ

ความเปล ยนแปลงในโลกเข า ใจประเทศเพ อนบาน

และประเทศอนๆในภมภาคเดยวกนตองเพมความสามารถให

สอสารไดในหลายภาษาตองเสรมทกษะการจดการขาม

วฒนธรรมทมความหลากหลายทงในดานชาตพนธความคด

ความเชอศาสนาและความตางในGenerationซงจะ

ประกอบดวยคนอยางนอย4รนคอBabyBoomer,Gen

X,GenYและGenZหรอGenMหรอเรยกอกอยางวา

NewBiESซงเปนคนรนลาสดทตางจากคนทกยคอยางสนเชง

2.IntegratedKnowledgeตองสรางความเขาใจใน

ศาสตรหลายดานแบบบรณาการเนองจากความรดานเดยวไม

เพ ย งพอต อการแก ไ ขปญหา ใดปญหาหน ง ได อย า งม

ประสทธภาพอกตอไปการเรยนรแบบProblem-based

L e a r n i n g ก า รพฒน าคนแบบ P r o j e c t - b a s e d

Developmentจะกลายเปนเรองทหลกเลยงไมไดเพราะการ

ทำProjectและการแกปญหาทซบซอนใดๆตองใชทกษะและ

สมรรถนะหลายดานในเวลาเดยวกน

3 . Innovat iveCapaci tyตองเตมความคด

สรางสรรคในการแกไขปญหาและพฒนาทางเลอกใหมๆ

เพราะการแกปญหาในอนาคตมกไมอาจใชวธคดแบบเดมๆทใช

ในตอนทเกดปญหาเหลานนตองรจกใชวธใหมมมมองใหม

มาประสมประสานเพอตอบโจทยเดมในรปแบบใหมโดยใช

ทรพยากรนอยลงใชเวลานอยลงตองเสรมทกษะวธคดแบบ

มดไซนซงจะกลายเปนหวใจสำคญในการแขงขนใหกบทกคน

4.Integrityตองปลกฝงเรองจรยธรรมคณธรรม

ใหหนกแนนและเขมแขงในทกแงมมของการทำงานและการใช

ชวตเพราะยงมความหลากหลายในสงคมมากขนมความไม

คนเคยกนไมรจกกนมากขนผคนจะไววางใจกนไดทำงานรวม

กนไดคาขายลงทนรวมกนไดกตอเมอมความมนใจและศรทธา

ในคณธรรมและความมศกดศรของคนทจะตดตอกนไดเทานน

มารวมสรางทรพยากรมนษยของไทยใหเทาทนการ

เปลยนแปลงในยค2020ดวยการเสรมและเตม4I’sใหกบ

ทกคนในองคกรและทกภาคสวนของสงคม

ทรพยากรมนษยยค 2020 ตองม 4 I’s

รองศาสตราจารย ดร.พภพ อดร ผอำนวยการสถาบนทรพยากรมนษย

Page 8: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 2

ญปนเปนประเทศทมสดสวนของประชากรสงอาย

(อายมากกวา65ปขนไป)มากเปนอนดบหนงในกลมประเทศท

มประชากรเกน�ลานคนในจำนวน�57ประเทศ(UN,

WorldPopulationProspects:The20�0Revisionใน

www.ipss.go.jp)ประชากรผสงอายคดเปนรอยละ22.69

ของประชากรญปนทงประเทศ(�27ลานคนในปค.ศ.20�2)

และในปค.ศ.20�5คาดการณวาญปนจะมประชากรทอาย65

ป ข น ไ ป ถ ง ร อ ย ล ะ 2 5 ข อ งป ร ะช า ก รท ง ป ร ะ เ ทศ

ซงหมายความวาประชากรในวยแรงงาน4คนจะตองรบ

ภาระในการดแลผสงอาย�คน(www.ipss.go.jp)ในขณะท

ประเทศไทยในปค.ศ.2020ประชากรในวยแรงงาน4คน

จะตองรบภาระในการดแลผสงอาย�คน(สำนกงานคณะ

ก ร ร ม ก า ร พ ฒ น า ส ง ค ม แ ล ะ เ ศ ร ษ ฐ ก จ แ ห ง ช า ต

(www.cps.chula.ac.th,สงหาคม255�)การกาวสสงคมผ

สงอายของญปนสงผลกระทบทงทางดานเศรษฐกจสวสดการ

สงคมและระบบการจางงาน

จากการศกษาของสถาบนวจยนโยบายการคลงเชง

บรณาการของกระทรวงการคลงประเทศญปนสรปวาการ

เกษ ยณอาย ของคนญ ป นกล ม เบบ บ ม (ค อคนท เ ก ด ใน

ปค.ศ.�947-49ชวงหลงสงครามโลกครงทสอง)ซงม

ประมาณ7ลานคนในปค.ศ.20�0สงผลใหการเตบโตทาง

เศรษฐกจของญปนหดตวและสญเสยผลผลตมวลรวมภายใน

ประเทศ(GDP)มากถง�.6หมนลานเยนเนองจากแรงงาน

ของคนกลมนออกจากระบบเศรษฐกจไปคนญปนเรมไมมนใจ

กบระบบสวสดการสงคมคนญปนกลมเบบบมสวนใหญ

ตองการหางานทำหลงเกษยณเพอความอยรอดชวงหลง

เกษยณเนองจากมแนวโนมทจะมอายทยนยาวและเพอ

Journal of HR Intelligence ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

คอลมน : Human Resources in Asia

แนวทางการจางงานใหม เมอญปนกาวเขาสสงคมผสงอายเตมตว ผชวยศาสตราจารย ดร.ดวงใจ หลอธนวณชย

คณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปองกนไมใหการเงนการคลงดานเงนบำนาญของประเทศ

ยำแยและแกปญหาการขาดแคลนผมความรความชำนาญ

จงหลกเลยงไมไดทจะจางงานผเกษยณอายแตกมบรษทท

ปฏเสธการจางผเกษยณอายเพราะไมตองการเพมตนทน

แรงงานซงในปค.ศ.2004มบรษทญปนเพยงรอยละ30

ทจางพนกงานทตองการทำงานตอไปจนถง65ป

รฐบาลญปนกปรบแกกฎหมายการจางงานผสงอาย

และบงคบใชกฏหมายกบบรษทอยางเปนขนเปนตอนโดยขยาย

เวลาการจางงานออกไปจนถงอาย65ปพรอมกนนกปรบอาย

ทจะไดรบเงนบำนาญออกไปเปน65ปจากเดมทกำหนดไวท

อาย60ปกฎหมายการจางงานผสงอายจะมผลบงคบใชในป

ค.ศ.20�3ซงบางบรษทเรมดำเนนการมาแลวตงแตปค.ศ.

2006โดยเลอกแนวทางการจางงานใหมใน3หวขอคอ

หนงขยายเวลาเกษยณอายออกไปจากอาย60ป

เปนอาย65ปสองปรบแกไขสญญาการจางงานโดย

นำ”ระบบการจางงานตอเนอง”มาใชจางงานผเกษยณอาย

สามยกเลกระบบเกษยณอายสามารถทำงานตอไปไดเรอยๆ

แมอายจะถงอายเกษยณทกำหนดไวแลวกตามถงแมรฐจะ

เสนอแนวทางใหบรษทพจารณาแตกไมไดหมายความวา

หลงบงคบใชกฎหมายการจางงานฉบบใหมแลวผเกษยณอาย

ทกคนจะไดรบการจางงานเพราะบรษทยนยนทจะจา

งงานบคคลากรทจำเปนตอบรษทเทานนอยางเชนในกรณของ

บรษทโตโยตากำหนดเงอนไขการพจารณาการจางงาน

พนกงานหลงเกษยณไวชดเจนวาพจารณาทสขภาพความร

ดานเทคนคมรรยาทในการทำงานโดยใหเงนเดอนประมาณ

ครงหนงของเงนเดอนทไดรบตอนเกษยณซงเปนแบบอยางให

กบบรษทอนแตกยงมขอครหาถงความไมเทาเทยม

Page 9: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

3 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อยางไรกตามคานยมตอการใชชวตของคนญปนวย

หลงเกษยณแตกตางกนคนทใชชวตแบบทำงานถวายชวตเพอ

บรษทกยงอยากทำงานตอไปแตอกสวนหนงอยากไปใชชวต

ตามชนบทตามทเคยฝนไวบางสวนกไปทำงานอาสาสมคร

ทำงานอดเรกจนกลายเปนธรกจใหมบางคนกเขาไปเรยนใน

มหาวทยาลยอกครงบางคนกออกไปใชชวตในตางประเทศ

การทญปนกาวเขาสสงคมผสงอายอยางเตมตวกอนประเทศใด

ในเอเชยเปนบทเรยนใหคนในสงคมไทยทกำลงกาวเขาส

สงคมสงอายอยางเตมตวไดมองอนาคตของตนและอนาคต

ของสงคมเมอเวลานนมาถง

Page 10: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 4

หลงจากเรยนจบมหาวทยาลยผมเขาทำงานบรษท

ผลตชนสวนแหงหนงจำไดดวาหลงจากเสรจสนการฝกอบรม

พนกงานใหมผมไดรบคำสงใหไปสงกดแผนกบคคล

ชวงแรกๆทเขาไปทำงานแผนกนยงไมมงานใหทำ

มากนกผมเลยลองเอยปากถามรนพวา”มงานใหผมชวยทำ

ไหมครบ”ตอนทถามผมคดวารนพตองตอบกลบมาวา”ทำงาน

มาทงวนแลวนะกลบบานได”แตวาผมรสกตกใจทรนพตอบ

วา”อาวเธอวนนวางละสถางนชวยทำงานนใหหนอย”

พอฟงจบปบรนพขอใหผมชวยทำงานมากมายในวนนนผม

ทำงานลวงเวลาจนถงสองทมกวาพอสองทมกวารนพพด

กบผมวา”วนนเพงเขามาทำงานแผนกนกลบบานไดแลว”

ผมจงไดกลบบานผมจำความรสกตอนนนไดดจนถงวนนวาผม

กลบบานไปดวยความรสกไมสดชนนกและคดวาตอจากนไปจะ

เปนยงไงนะ

ในทสดผมทำงานลวงเวลาตงแต8โมงเชาถงสทม

เกอบทกวนตลอดเวลาหาปททำงานแผนกบคคลมเพยงวนท

ปวยเทานนทกลบบานตอนทฟายงสวางโดยปกตถาฟายงไม

มดกยงกลบไมไดตองทำงานเพราะรนพทบรษททำงานกนถง

สามทมนนเปนบรรยายกาศทผมไมอาจหาญเลกงานและกลบ

บานกอนคนอน

พอผมมาทำงานทเมองไทยสงทรสกแปลกใจมากคอ

ออฟฟศในเมองไทยไมคอยทำงานลวงเวลาพนกงานกลบบาน

ทนททถงเวลาเลกงานผมคดเสมอวา”ยอดจรงๆทำไดไง”

วนหนงผมตงใจจะสอบถามผจดการคนไทยเกยวกบ

งานบรษทเขากลบบอกวา”วนนยงมาก”แตทวาพอถงเวลา

Journal of HR Intelligence ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

คนญปนถาไมทำงานลวงเวลา กจะไมกาวหนา

ในหนาทการงาน

K.K. ผจดการแผนกบคคลของบรษทญปนในเมองไทย

คอลมน : HR Tips

เลกงานผจดการคนไทยกกลบบานทนท(ทสำคญกวานน

เขากลบบานดวยใบหนาทยมแยม!)ทำใหผมรสกแปลกใจวา

เขากลบบานโดยไมรสกอะไรเลย

คนญปนเวลาทพดวา”วนนยงมาก”นนหมายความ

วา”ถาไมทำงานลวงเวลาจนคำมดงานกไมเสรจ”ไมมคน

ญปนคนไหนหรอกทบอกวา”วนนยงมาก”และกลบบานตรง

เวลาเลกงาน

ชวงเวลาทผมทำงานในเมองไทยผมเหนวธคดทม

ตองานของคนไทยกบคนญปนทแตกตางกนมากลองสรปดงน

”มมมองทมตองาน”ของคนญปน

•ทำงานลวงเวลาทบรษทจนคำมด=จะไดรบการ

ประเมนวาเปนคนทมเทตองานเตบโตในหนาทการงานไดงาย

•เพอนรวมงานทำงานจนคำมด=บรรยากาศการ

ทำงานทไมอาจเลกงานและกลบบานกอนเพอนรวมงาน

เพราะการทำงานรวมกนกบคนอนเปนสงสำคญ

•งานเปนขนตอนหนงในการแสดงตวตนใหคนอน

รจกการมประสบการณทำงานทหลากหลายจงจะเตบโต

•การทบรษทเตบโต=ตนเองกเตบโตพนกงานจง

ขยนทำงานเพอบรษท

แตทวา”มมมองทมตองาน”ของคนไทย

•ถาทำงานลวงเวลาเวลาอสระของตนจะลดลง

เลยไมอยากทมทำงาน

•ทำงานทตนไดรบมอบหมายเทานนจะไมทำงาน

ทไมไดรบมอบหมาย

Page 11: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

5 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

•มความชำนาญในงานททำเพยงงานเดยวดกวาม

ประสบการณงานหลายประเภท

•อยากทำธรกจของตนเองมากกวาทำงานใน

โครงสรางบรษท

ระหวางทผมทำงานในเมองไทยผมคดวา”มมมอง

เรองงาน”ของคนไทยไมใชวาไมดผมเพยงแตคดวาทผานมา

การทคนญปนม”มมมองทมตองาน”เชนนสามารถทำให

เศรษฐกจญปนเตบโตจนเปนประเทศมหาอำนาจทาง

เศรษฐกจแตทวาในระยะหลงญปนกประสบปญหาทาง

สขภาพจตการทพนกงานขาดความรสกเปนสวนหนงของ

บรษทอนเนองมากจากพนกงานทบรษทไมจางเปนพนกงาน

ประจำมจำนวนเพมขนจงเกดปญหามากมายในแผนกบคคล

ทำให”มมมองทมตองาน”ของคนญปนเรมเปลยนไปในทสด

แลวคนญปนกเรมรสกวาจำเปนตองสราง”มมมองใหมทม

ตองาน”ใหสอดรบกลบยคสมยทเปลยนแปลงถงอยางนน

กตามผมกยงไมอาจเขาใจวธคดของผจดการคนไทยทพดวา

”วนนยง”แตกกลบบานทนทตามเวลาเลกงาน

Page 12: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร �

Journal of HR Intelligence ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

ผลงานวจยในชวงพ.ศ.2539-2554ของลกษณะผนำทมประสทธภาพดวยแนววจยGLOBEในผบรหารองคการของ

ประเทศไทย4,094คนจาก1�ธรกจในองคการ4ประเภท(รฐบาลรฐวสาหกจบรการสาธารณสขและเอกชน)ไดถกศกษาดวย

การอภวเคราะหพบวาการเปนปจเจกบคคลจะเปนลกษณะผนำทมประสทธภาพนอยทสดยกเวนกลมรฐบาลทลกษณะการใช

อำนาจจะมประสทธภาพนอยทสดสวนการมงอนาคตจะเปนลกษณะผนำทมประสทธภาพมากทสดยกเวนในกลมบรการ

สาธารณสขและเอกชนทลกษณะความเปนเพศชายจะมประสทธภาพมากทสดรายละเอยดของผลผนแปรตามประเภทขององคการ

สวนผลการวเคราะหลกษณะผนำทมประสทธภาพกอน(2539)และหลง(2554)ภาวะวกฤตตางๆในประเทศไทยพบวามลกษณะ

ไปในทศทางเดยวกนทงหมด

“ลกษณะผนำองคการในประเทศไทยชวง พ.ศ. 2539-2554 : ศกษาแบบอภวเคราะห”

อาจารย ดร.อบลวรรณา ภวกานนท สาขาจตวทยาอตสาหกรรม คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

Theresultsoftheeffectiveleader’scharacteristicsaccordingtoGLOBE’sresearchmethodof4,094

executivesfrom1�businessof4typesoforganizationinThailand(governmentorganization,publicenterprise,

publichealthserviceorganization,andprivateorganization),whichresearchedduring199�–2011,arestudied

byMetaanalysismethod.Resultsshowthatindividualityistheleasteffectiveleader’scharacteristic,exceptin

governmentgroupwhichpowerdistantistheleasteffectivecharacterbeingleader.Beside,futureorientationis

themosteffectiveleader’scharacteristic,exceptinthegroupofpublichealthserviceandprivateorganization

whichmasculinityisthemosteffectiveleadercharacteristic.Differentresultsarefoundaccordingtothetypeof

theorganization.Furtherstudyintheresultsoftheeffectiveleader’scharacteristicsbetweenpre-199�andpost-

2011crisiseventsinThailand,foundtheconsensusresultsineverycharacteristics.

บทคดยอ

Abstract

Page 13: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

� สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

“ผนำ”เปนเรองทมการศกษามาทกสมยทงในเชง

ปรมาณและคณภาพมทฤษฎและแนวคดมากมายทสรางขน

มาเพอคนหาหนทางทจะสรางควบคมทำนายลกษณะและรป

แบบตางๆของผนำทงนเพราะผนำจะเปนผทสามารถแสดง

ศกยภาพของบทบาทอำนาจอทธพลหรอจงใจคนใหปฏบต

ตามความคดเหนความตองการหรอคำสงใหทำงานรวมกนได

อยางมประสทธภาพเพอใหบรรลเปาหมายทกำหนดไวหรอใน

ทศทางทเปนประโยชนกบองคการหรอในความลมเหลวของ

องคการ(McCauley,1998,p.4;Tannen-baum,1985,p.

25�)ผนำนนมบทบาทอยางมากตอการใหความรความคด

ความเชอแบบอยางของการประพฤตปฏบตธรรมเนยม

ประเพณคานยมแนวทางในการดำเนนงานซ งกคอ

วฒนธรรมนนเอง(Miner,1992,p.228)มงานวจยหลาย

เรองทพบความสมพนธของผนำวฒนธรรมสงคมวฒนธรรม

องคการและประสทธภาพในการทำงาน(Truskie,1999,p.1-

2;อบลวรรณาภวกานนท,2551,น.2�-31)โดยผนำจะสง

ผลโดยตรงตอการผนแปรวฒนธรรมสงคมและองคการผนำ

สามารถทำใหเกดการปรบปรงยกระดบการทำงานทำใหม

ความมนใจไดในเรองของความคงทและทำใหองคการมการ

พฒนาประสทธภาพในการทำงานไดอยางยงยนผนำสามารถ

กำหนดวฒนธรรมองคการทถกตองเหมาะสมถารจกและเขาใจ

การสรางทศทางขององคการ(EstablishingOrganization

Direction)ดวยการผสมผสานกนของวสยทศน(Vision)

พนธกจ(Miss ion)และกลยทธทางธรกจ(Business

Strategy)ดวยเหตนจงทำใหมนกวชาการใหความสนใจศกษา

ผนำไวหลากหลายแงมมโดยเฉพาะในลกษณะผนำทม

ประสทธภาพ(EffectiveLeadership)ในการรบรของผใต

บงคบบญชาทจะไดรบความเชอถอเชอฟงยอมรบในความ

รความสามารถและมอทธพลอยางมากตอการดำเนนงานของ

องคการใหสำเรจหรอลมเหลวดงนนองคการทสามารถ

คดเลอกหรอพฒนาคณลกษณะของผนำทผใตบงคบบญชา

หวงหรอมความเหนวามประสทธภาพมาเปนผบรหารดแล

หนวยงานแลวการบรหารจดการกจการขององคการใหบรรล

วตถประสงคใหมประสทธภาพและประสทธผลกจะเปนไปได

อยางงายดายและชดเจน

ในปค.ศ.1993ไดมการสรางโครงการวจยนานาชาต

“GLOBE”(TheGlobalLeadershipandOrganizational

BehaviorEffectiveness)ทรวบรวมนกวจยทางสงคมศาสตร

(SocialScientist)1�0คนจาก�2ประเทศซงถอเปน

ตวแทนทครอบคลมวฒนธรรมตางๆทวโลกมารวมกนศกษา

เก ยวกบลกษณะวฒนธรรมสงคมวฒนธรรมองคการ

และผนำทมประสทธภาพในแตละประเทศ/วฒนธรรมทตน

เชยวชาญทงนเพราะกระแสโลกาภวฒนและการทำงานขาม

ชาตทผนำจะตองพบในโลกการทำงานทหลากหลายซบซอน

มากขนซงรวมทงการเปลยนแปลงทรนแรงและรวดเรวตลอด

เวลาในสงคมและความกาวหนาทางเทคโนโลยทมการแขงขน

กนในระดบโลกหากตองการเปนผนำและบรหารองคการใหม

ประสทธภาพผนำควรตองมความรและความเขาใจในความ

หลากหลายของวฒนธรรมซงเปนเบาหลอมแนวคดและ

พฤตกรรมของสมาชกในองคการ/ประเทศโครงการนจงเกด

ขนมาเพอเตมเตมความรในสวนนรวมทงชวยใหผนำสามารถ

ปรบตวไดทนตามระดบความตงเครยดและรนแรงของสงคม

และวฒนธรรมนนๆโครงการนตองการศกษาในคณลกษณะ

ทเปนเอกลกษณของผนำทมประสทธภาพเพอนำมาพฒนา

เปนโครงสรางในการกำหนดทฤษฎกฎหมายและหลกปฏบต

อนเปนสากลและสามารถนำไปประยกตใชไดกบทกวฒนธรรม

โดยไมอยในกฎเกณฑของวฒนธรรมประจำชาตหรอมความ

เกยวของใหนอยทสดนนเอง(Chhokar,Brodbeck,&

House,2008,pp.8-13)

โครงการวจยGLOBEประกอบดวยการดำเนนการ

หลายระยะและใชวธวจยทหลากหลายทผานมาจนปจจบนได

เกบขอมลจากผบรหารกวา1�,300คนจาก951องคการทว

โลกโดยในระยะแรกใชแนวทางการประยกตแนวคดมาจาก3

ทฤษฎสรางเปน�ปจจยในการศกษาโดย4ปจจยแรกไดมา

จากทฤษฎผลจากวฒนธรรม (Theoryo f Cu l tu ra l

Consequences)ทศกษาวฒนธรรมสงคมใน40ประเทศ/

วฒนธรรมทวโลกในปค.ศ.1980ดวยโครงการเฮอรเมส

(Hermes)ของกรทเอซฮอฟสเตท(GreetH.Hofstede,

198�,p.2�-29)และพบวาม4ปจจยท เปนแกนสากล

สามารถใชศกษาวฒนธรรมตางๆคอ1.ลกษณะความเปน

เพศชาย2.ลกษณะความเปนปจเจกบคคล3.ลกษณะหลก

เลยงความไมแนนอน4.ลกษณะการใชอำนาจ

ทฤษฎตอมาคอทฤษฎแรงจงใจมนษย(Theoryof

HumanMotivation)ของเดวดซแมคคลแลนด(DavidC.

McClelland,1953)และคณะทศกษาแรงจงใจทผลกดนให

บคคลแสดงการกระทำตางๆและพบวาประกอบดวย3

ประเภทคอ1.แรงจงใจใฝสมฤทธ2.แรงจงใจใฝอำนาจ3.

แรงจงใจใฝสมพนธปจจยจากทฤษฎนถกนำมาใชเพยง2

ปจจยเพราะแรงจงใจใฝอำนาจมลกษณะเดยวกบลกษณะการ

Page 14: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 8

ใชอำนาจของทฤษฎผลจากวฒนธรรมจงรวมกนเขาเปนปจจย

เดยวกนสวนอก1ปจจยไดมาจากทฤษฎมงเปา(Path–

GoalTheory)ของโรเบรตเจเฮาส(RobertJ.House,

19��)ผซงเปนหวหนาโครงการGLOBEโดยทฤษฏน

เนนศกษารปแบบผนำดวยการหาปจจยสำคญในการสราง

รปแบบและพฒนาซงพบวาการเนนมงอนาคต(Future

Orientation)เปนลกษณะสำคญของวฒนธรรมในปจจบนและ

การเปนผนำโดยเฉพาะผนำทมประสทธภาพ(Effective

Leader)จะตองเปนผบรหารทมวสยทศนกวางไกลมกลวธ

มากมายทจะเอออำนวยตอการบรรลเปาหมายดวยการ

ผสมผสานระหวางเปาหมายของบคคลและเปาหมายของ

องคการเขาดวยกนโดยเนนการวางแผนเพอนำไปสความ

สำเรจเนนอนาคตและเปนทยอมรบของคนในองคการ

ดงนนในระยะแรกของการศกษาถงปจจยทาง

วฒนธรรมสงคมวฒนธรรมองคการและลกษณะผนำทม

ประสทธภาพรวมทงการสรางคณภาพของเครองมอใน

โครงการGLOBEจะม�ปจจยในการศกษาซงมดงน

1.ลกษณะการใชอำนาจ(PowerDistance)

หมายถงการทสมาชกในสงคมและองคการคงไวซงความ

ไมเทาเทยมระหวางการเปนสมาชกทถกแบงเปนชนๆ

เฉพาะบคคลและกลมซงแสดงใหเหนถงการใชอำนาจ

การบงคบบญชาความมชอเสยงสถานภาพทางสงคม

ความมงคงและการครอบครองทางวตถมความแตกตางกน

ของอำนาจหนาท การตดสนใจการไดรบการยกยอง

ฐานะทางสงคมทงนเนองจากมการแบงกลมเปนระดบชนตาง

กนเชนลกนองกบหวหนา หรอการแบงตามศกดนา

ยศถาบรรดาศกดความมความจนเปนลำดบขนแสดงใหเหน

ในรปแบบของการเชอฟงหรอคลอยตามเชนนกเรยนตอคร

เดกๆตอพอแมการใชอำนาจของคนกลมนอยทแสดงให

เหนถงอำนาจบงคบบญชา

2.ลกษณะความเปนปจเจกชน(Individualism)

หมายถงการทสมาชกในสงคมและองคการนยมการดำเนนชวต

หรอการทำงานเฉพาะตนเองอยางเปนอสระเอกเทศมงเนน

งานตนมากกวากลมมการชงดชงเดนระหวางบคคลมการ

แขงขนระหวางพนกงานไมนยมการสงสรรคสมาคมระหวาง

บคคลหรอพนกงานนยมกจกรรมเดยวและมความเปนตนเอง

มการสนบสนนและใหรางวลกบพฤตกรรมเฉพาะบคคลเมอ

เทยบกบพฤตกรรมการใหความชวยเหลอแบบมสวนรวม

3.ลกษณะความเปนเพศชาย(Mascul inity)

หมายถงความกระตอรอรนในการแขงขนสงแสวงหาหนทาง

นำไปสความสำเรจกลาเสยงตดสนใจเดดขาดบรรยากาศ

ในการทำงานเครงครดและมระบบระเบยบตองการโดดเดน

ในสงคมเนนผลงานเปนหลกเงนและวตถเปนสงสำคญ

กาวราวทะเยอทะยานชอบทำเรองใหญๆและทำรวดเรว

4 . ล ก ษณะกา รหล ก เ ล ย ง ค ว าม ไม แน น อน

(UncertaintyAvoidance)หมายถงการทสมาชกในสงคม

และองคการลดความเสยงในการเกดขอผดพลาดในการดำเนน

ชวตหรอการทำงานโดยนำประสบการณทไดเรยนรและการ

ประสบความสำเรจในอดตมาดดแปลงปรบปรงใหเหมาะสม

กบตนการแสวงหาและนำความรตางๆทไดมาสรางระบบ

หรอวธการในการจดการปองกนความเสยงหรอสงทไมคาด

หมายตางๆทไมพงประสงคทจะเกดขนกบตนระดบท

สงคมลดความเสยงความไมแนนอนโดยการนำเอาความคด

ของส งทมอยแลวเปนส งประดษฐทมอยแลวในสงคม

มาดดแปลงเพอนำมาใชใหเหมาะสมกบตนตวอยางการลด

ความเสยงในพฤตกรรมเหตการณหรอผลไดมความไววางใจ

ในการรบรองและการยอมรบอยางเปนทางการจากผชำนาญ

การในดานตางๆ

5.ลกษณะการเนนความสำเรจ(Achievement

Orientation)หมายถงการทสมาชกในสงคมและองคการ

สงเสรมใหรางวลหรอใหการสนบสนนผทมการทำงานเปนเลศ

เนนผลงานและการกระทำเปนหลกการพยายามกระทำจน

บรรลเปาหมายทตงไวใหไดรวมทงการมงแสวงหาความร

วธการเทคนคทจะทำใหเกดความสำเรจในวตถประสงคท

ตองการเนนการปฏบตทมงพฒนาเพอไปสความยอดเยยม

ความสำเรจทมหลกเกณฑเดนชดและมพฤตกรรมแบบผ

บรหารสงเสรมใหมการเรยนรการปฏบตทดเดนและมคณภาพ

มพฤตกรรมเปนนกบรการมอตสาหะมการประเมนผลการ

ปฏบตงานการกำหนดผลงานทจะไดรบการคดเลอกผประสบ

ความสำเรจสงมการยอมรบและใหรางวลการปฏบตงานดเดน

�.ลกษณะการมมนษยธรรม(HumaneOrientation)

หมายถงการทสมาชกในสงคมและองคการสงเสรมใหรางวล

หรอสนบสนนผทมความยตธรรมสภาพออนโยนมเมตตา

กรณามมนษยสมพนธกตญญรคณชวยเหลอเกอกลเคารพ

ศรทธาเชอฟงออนนอมเกรงใจตอบแทนตอผมพระคณ

การมนำใจแกผทดอยกวาหรอตกทกขไดยากใจกวางเนนความ

Page 15: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

9 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

มมนษยธรรมในรปแบบบรรทดฐานของสงคมมกฎหมายเพอ

ปองกนความไมเหมาะสมและคนในสงคมมทศนคตทางบวก

และทำพฤตกรรมตามทศนคตนนตอผอนไมแบงแยกหรอ

ตอตานชนกลมนอยมเงอนไขในการทำงานทดเอาใจใส

พนกงานและสวสดภาพของพนกงาน

�.ลกษณะการเนนอนาคต(FutureOrientation)

หมายถงการทสมาชกในสงคมและองคการสงเสรมใหรางวล

หรอสนบสนนผทมงอนาคตมองการณไกลมการวางแผน

การเตรยมการทกอยางสำหรบอนาคตและตองการบรรล

ความสำเรจทกอยางในอนาคตรวมทงมงแสวงหาความร

วธการในการดำเนนการรองรบอนาคตทจะเปนไปมการลงทน

เพออนาคตความคาดหวงในสงใดสงหนงในอนาคตมากกวา

ทเปนอยในปจจบนมการคาดคะเนและประหยดมการแบง

จดมงหมายเปนสวนๆมการลงทนในการวจยและพฒนา

มการทำการจดสรรทรพยากรเพอการพฒนาอยางมออาชพ

ดวยเหตทผ เขยนบทความเปนนกวจยตวแทน

ประเทศไทยรวมโครงการGLOBEตงแตระยะแรกททำการ

หาคณภาพของเครองมอและเกบรวบรวมขอมลกบผบรหาร

กจการและผบรหารระดบกลางซงหมายถงผจดการทม

ผบรหารระดบสงขนไปอกและมผใตบงคบบญชาระดบตำกวา

อก2ระดบลงไปสวนในองคการขนาดเลกตองเปนผจดการ

ทเปนผรายงานตรงตอผบรหารระดบสงและมผใตบงคบบญชา

อยางนอย1ระดบขนไปซงมจำนวน449คนจาก3องคการ

ธรกจคอธรกจการสอสารธรกจการเงนและการธนาคาร

และธรกจอตสาหกรรมอาหารในประเทศไทย(Gupta,Surie,

Javidan,Chhokar,2002,pp.1�-2)จงทำใหผเขยนและ

นกศกษาโครงการปรญญาโทจตวทยาอตสาหกรรมและ

องคการมหาวทยาลยธรรมศาสตรเกดความสนใจในการ

ทจะศกษาคนหาแกน(Core)วฒนธรรมและลกษณะผนำ

ทเปนรปแบบเฉพาะของประเทศไทยรวมทงอทธพลของ

ตวแปรทง3ทมตอองคการไทยซงมรปแบบแตกตางผนแปร

ไปตามสภาพสงคมท เปลยนแปลงไปอยางรวดเรวดวย

เหตการณวกฤตตางๆซงผนำตองปรบตวพฒนาตามไป

อยางมากจงทำใหมงานวจยเกดขนตดตอกนมาต งแต

พ.ศ.2539จนถงปจจบนทมงานวจยสำเรจแลวทงหมด

1�เรอง(ดบรรณานกรม)ใน4ประเภทขององคการ

คอธรกจโทรคมนาคมธรกจการสอสารธรกจคาปลก

ธรกจอตสาหกรรมอาหารธรกจบรการดานอาหารธรกจ

โรงแรมธรกจรถมอเตอรไซดขาราชการตำรวจขาราชการ

กรงเทพมหานครเจาหนาทธรกจสถานโทรทศนภายใตการ

ดแลของหนวยงานรฐธรกจพลงงาน*-ดานนำมนถานหนและ

เชอเพลง(*ปจจบนเปนวสาหกจมหาชนแลว)ธรกจการเงน

และการธนาคารธรกจอตสาหกรรมแกวธรกจการบรการทาง

สาธารณสข-ดานโรงพยาบาลและมลนธการกศลทางศาสนา

โดยใชปจจยและแนวศกษาตามโครงการGLOBEระยะแรก

นเนองจากไดมการสรางและพฒนาคณภาพของเครองมอใน

รปแบบเฉพาะของไทยมาตงแตตนกลมตวอยางทงหมดกเปน

ผบรหารระดบกลางขององคการและผประกอบการของไทย

งานวจย1�ฉบบนไดทำการศกษาอยในชวงระยะ

เวลา15ป(2539-2554)ซงเรมตงแตกอนการเกดวกฤตคา

เงนบาทการเมองทขดแยงการปฏวต การกอการราย

ความไมสงบจากสงครามวกฤตการเงนและเชอเพลงทงใน

และตางประเทศภยพบตรายแรงจากธรรมชาตโรคระบาด

การเปลยนแปลงของเทคโนโลยและการสอสาร/คมนาคม

จนถงปจจบนทเปนชวงทสงคมไทยไดเปลยนแปลงปรบตว

และฟนฟกบสภาพวกฤตตางๆ(กรงเทพธรกจออนไลน,

2555)จงเปนทนาสนใจวาลกษณะของผนำทมประสทธภาพ

ของไทยทผานวกฤตเหลานนมานนจะมลกษณะอยางไร

งานวจยนจงเกดขนโดยใชการวเคราะหแบบอภวเคราะห

(MetaAnalysis)ใหเหนภาพรวมและลกษณะแกน(Core)

เบองตนของลกษณะผนำของไทยในทศวรรษทผานมาหรอใน

ศตวรรษท20-21เพอนำไปพฒนาประยกตใชและสราง

ทฤษฎของวฒนธรรมและผนำไทยตอไปในอนาคตซงการวจย

ชนดทใชเครองมอเดยวกนเกบขอมลระยะยาวอยางตอเนอง

แบบนในงานจตวทยาวฒนธรรมและผนำองคการนไมเคย

สามารถทำไดมากอนแมแตโครงการGLOBEเองทงนอาจ

เนองจากงบประมาณระยะเวลาการเกบขอมลแบบสอบวด

เปนตนงานวจยนจงเปนงานวจยแรกของประเทศไทยและ

ผลการศกษาทไดกมความเชอมนในการนำไปใชไดอยางเตมท

นคอวตถประสงคของการวจยในสวนท1

ในการวเคราะหพฒนาตวแปรระยะตอมาของ

โครงการGLOBEมการบรณาการทฤษฎทสามารถทำให

ผลการศกษาชดเจนขนโดยในการศกษาลกษณะผนำทม

ประสทธภาพไดใชแนวทางของ4ทฤษฎ(Houseetal.,

2004,p.1�)คอทฤษฎภาวะผนำแฝง(ImplicitLeadership

Theory)ของโรเบรตลอรดและเมเฮอร(Lord&Maher,

1991)ท เสนอวาแตละบคคลจะมทฤษฎภาวะผนำแฝง

ของตนเองทเปนความเชอการตดสน(conviction)และ

Page 16: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 10

สมมตฐานเกยวกบคณลกษณะและพฤตกรรมทแยกแยะ

ระหวางผนำและผตามผนำทมหรอไมมประสทธภาพผนำ

ทมศลธรรมและทชวรายซงจะสงผลกระทบตอมมมองของ

บคคลตอความสำคญของความเปนผนำคานยมทบคคลระบ

ลกษณะผนำและคานยมทบคคลใชเลอกพฤตกรรมและ

คณลกษณะผนำสวนอก3ทฤษฎปรบปรงมาจากทฤษฎเดม

ในระยะแรกคอทฤษฎคานยมและความเชอทางวฒนธรรม

(Value/Bel iefTheoryofCulture)โดยฮอฟสเตด

(Hofstede,1980)และไทรอนดส(Triandis,1995)

ทเสนอวาคานยมและความเชอของสมาชกในวฒนธรรมหนง

จะมอทธพลตอระดบของพฤตกรรมทปจเจกบคคลกลม

และสถาบนภายในวฒนธรรมนนๆแสดงออกมารวมทงยง

สงผลตอระดบของการยอมรบในความถกตองของกฎและ

ประสทธภาพทฤษฎตอมาคอแรงจงใจแฝง( Impl ic i t

MotivationTheory)ทเนนแรงจงใจในจตใตสานกซงพฒนา

โดยแมคคลแลนดและคณะ(McClellandetal.,195�,pp.

3-50)นนเองแตเสนอเพมเตมวาแรงจงใจทง3ลกษณะคอ

ใฝสมฤทธใฝสมพนธและใฝอำนาจและแรงจงใจลกษณะท4

คอใฝรบผดชอบเปนแรงจงใจในระดบจตสานกททำนาย

พฤตกรรมไดในระยะสนตามแรงผลกดนของสถานการณ

แตแรงจงใจแฝงจะเปนตวทำนายแรงจงใจในระยะยาวทไม

ตองมตวเราเชนวธเลยงดเดกเปนตนทฤษฎสดทายคอ

ทฤษฎมงเปาของผนำ(Path-goalTheoryofleadership)

โดยโรเบรตเจเฮาส(RobertJ.House,19��,pp.�-54)

ทพฒนาเนนศกษาลกษณะของผนำทมบรหารทมประสทธภาพ

ซงจะเอออำนวยใหผใตบงคบบญชาเกดแรงจงใจในการทำงาน

ตามทตองการได

เนองดวยลกษณะผนำทศกษาในโครงการGLOBE

นไมใชลกษณะผนำทวๆไปแตเนนผนำในองคการและ

เฉพาะลกษณะทมประสทธภาพเทานนซงหมายถงผทม

อทธพลตอผอนในองคการมทกษะพเศษในการจงใจชกนำ

หรอสามารถกอใหเกดความรวมมอภายในกลมในอนทจะชวย

สรางความสำเรจใหแกองคการหรองานไดการทจะเปนผนำ

ซงมองเหนภาพรวมของสงทตองการในขนสดทายโดยมองผาน

อปสรรคไปเหนจดหมายนนจะตองรทศทางทจะไปรวถทาง

ทจะเลยงปญหาทำใหไดงานทตองการมตของลกษณะผนำ

ทมประสทธภาพจากการวเคราะหตวแปรในระยะตอมา

มทงหมด�ปจจยคอ(Houseetal.,2004,p.1�,21)

1.ลกษณะบารมหรอองตามคานยม(Charismatic/

ValueBased)หมายถงลกษณะผนำทมความสามารถในการ

มวสยทศน(Visionary)มงเนนผลงาน(Performance

oriented)อทศตนเอง(Self-sacrifice)เดดขาดแนวแน

(Decisive)มแรงบนดาลใจ(Inspirational)มศลธรรม

(Integrity)

2.ลกษณะการมงเนนทมงาน(TeamOriented)

หมายถงลกษณะผนำทมงเนนทมทมการผสานทมงาน(Team

Integrator)มความรวมมอรวมใจ(CollaborativeTeam

Orientation)มไหวพรบในการปฏสมพนธ(Diplomatic)

มความสามารถในการอำนวยการ(Administrat ively

competent)และมการมงราย(Malevolent)ซงตองม

ลกษณะนในระดบตำ

3.ลกษณะการปกปองตนเอง(Self-Protective)

หมายถงลกษณะผนำทยดตนเองเปนศนยกลาง(Self-

centered)ชกนำความขดแยง(Conflictinducer)คำนงถง

แตสถานภาพ(Statusconscious)รกษาภาพลกษณ(Face

Saver)ทำตามกระบวนการ(Procedural)

4.ลกษณะการมสวนรวม(Participative)หมายถง

ลกษณะผนำทใหผอนเขามามหรอไมมสวนรวมในการตดสนใจ

และดำเนนการซงถาใหมสวนรวมจะตองมลกษณะความเปน

เผดจการในระดบตำ

5.ลกษณะความมมนษยธรรม(Humanorientation)

หมายถงลกษณะผนำแบบสนบสนนและคำนงถงผอนมใจ

เออเฟอเผอแผและมความสงสารเหนอกเหนใจรวมถงใจเยน

และถอมตน(Modesty)

�.ลกษณะการทำตามตนเอง(Autonomous)

ห ม า ย ถ ง ล ก ษ ณ ะ ผ นำ ท ม ล ก ษ ณ ะ พ ง พ า ต น เ อ ง

(Independent)มความเปนปจเจกบคคล(Individualistic)

และมอสระในการตดสนใจ(Autonomous)รวมถงมความ

เปนเอกลกษณเฉพาะตว(Unique)

การวจยลกษณะผนำทมประสทธภาพในประเทศไทย

ทใชปจจยทง�มตนมการศกษาอย2ชวงคอในปพ.ศ.

2538-39(House,R.J.,etal.,1999)ทถอเปนชวงฟองสบ

ทางเศรษฐกจในประเทศไทยฐานะทางเศรษฐกจของประเทศ

ไทยรงเรองเปนอนดบแรกของประเทศในกลมเอเซยตะวนออก

เฉยงใตกอนจะเกดวกฤตคาเงนบาทในปพ.ศ.2540ททำใหม

Page 17: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

11 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ผลกระทบตอสภาพเศรษฐกจไปทวภาคพนเอเซยและทวป

อนๆ(www.oknation.net2550)ผลการศกษาในชวงนปรากฏ

อยในโครงการGLOBEทเปนการเกบขอมลในองคการเอกชน

ของธรกจการสอสารธรกจอตสาหกรรมอาหารและธรกจการ

เงนและการธนาคารกบผประกอบการและผบรหารระดบกลาง

ขนไปจำนวน449คนซงไดผลดงตารางขางลางน

สวนการศกษาชวงท 2ทำในปพ.ศ.2553-54

ซงเปนปทประเทศไทยไดผานเหตการณวกฤตตางๆทงจากใน

-นอกประเทศทงทมนษยสรางกนขนมาเองและจากภยของ

ธรรมชาตซงถอไดวาเปนชวงทประเทศไทยหนกลบมาหาทาง

ฟนฟประนประนอมพกการทำลายลางสรางระบบปองกน

ภยตางๆจากบทเรยนอนเลวรายและการสญเสยมากมาย

(กรงเทพธรกจออนไลน,2555)ซงมงานวจย2เรองทศกษา

ในองคการเอกชนและในผประกอบการธรกจและผบรหาร

ระดบกลางเชนเดยวกบในปพ.ศ.2539โดยเกบในธรกจบรการ

ดานอาหารและธรกจโรงแรมและทพกจำนวน2��คน

จงเปนทนาสนใจวาลกษณะของผนำทมประสทธภาพของไทย

นนจะมลกษณะเปนอยางไรในสภาพกอนและหลงวกฤตตางๆ

ของประเทศไทยในปจจย�มตตามแนวการวจยGLOBE

ซงศกษาในประเทศอนๆเชนกนสวนท2ของงานวจยนจง

เกดขนเพอทำการวเคราะหใหเหนภาพของลกษณะผนำของ

ไทยอยางชดเจนซงผลการศกษาจะมความเชอมนอยางเตมท

เพราะเปนงานวจยทใชวธการดำเนนการและเครองมอในการ

วจยเดยวกน

วตถประสงค

1.เพอศกษาวเคราะหลกษณะผนำทมประสทธภาพ

ในองคการของประเทศไทยในชวงพ.ศ.2539-2554

2.เพอศกษาวเคราะหลกษณะผนำทมประสทธภาพ

ในองคการชวงกอน(พ.ศ.2539)และชวงหลง(พ.ศ.2554)

วกฤตตางๆในประเทศไทย

ประโยชนของการวจย

1.นำผลทไดไปพฒนาและสรางทฤษฏหรอองคความ

ร ใหมในบรบทของประเทศไทยทสามารถอธบายเขาใจ

และทำนายถงตวแปรทมตอลกษณะผนำทมประสทธภาพใน

องคการตางๆของไทย

2.นำผลทไดไปวางแผนเลอกสรรบคลากรใหเหมาะ

สมกบองคการหรอพจารณาปรบเลอนตำแหนงหรอโยกยาย

งานหรอกำหนดตำแหนงหนาทและลกษณะงานใหเหมาะสม

กบพนกงานรวมทงวางแผนพฒนาปรบปรงแกไขผนำใหม

ลกษณะทมประสทธภาพเหมาะสมกบสภาพทองคการตองการ

เพอนำองคการสเปาหมายทตงไว

3.เพอเปนขอมลและแนวทางพฒนาทรพยากร

บคคลเชนโปรแกรมฝกอบรมและพฒนาพนกงานและผ

บรหารหรอแผนสบทอดตำแหนง(successionplan)

ใหเหมาะสมกบสภาพของหนวยงานหรอผใตบงคบบญชาและ

จดหมายทองคการตองการซงจะชวยลดหรอแกไขความ

ขดแยงและปญหาหรอความเสยงตางๆในองคการหรอชมชน

4.นำผลทไดไปวางแผนการสอนงาน(coaching)

Dimension Highest Lowest S.E. Thailand

Charismatic/Value-

BasedEcuador�.4� Qatar4.51 5.9�

5.�8(40)

TeamOriented Ecuador�.21 Qatar4.�4 5.8�5.��(34)

Participative Canada�.09 Albania4.50 5.0�5.29(35)

HumaneOriented Iran5.�5 France3.82 5.385.09(21)

Autonomous Russia4.�3 Brazil2.2� 3.994.28(11)

Self-Protective Albania4.�2 Finland2.55 3.833.91(�)

ทมา:Gupta,Surie,JavidanandChhokar(2002).P.23

Page 18: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 12

และฝกอบรมผบรหารใหมลกษณะผนำทมประสทธภาพ

สอดคลองกบคานยมของสมาชกในองคการ

5.นำผลทไดไปวางแผนการออกแบบเตรยมความ

พรอมของผทมสมรรถนะสง(Talented)ใหกาวขนมาเปนผนำ

ทไดรบการยอมรบในองคการ

�.นำผลทไดไปวางแผนหลกสตรฝกอบรมผบรหาร

นำทมใหสามารถบรหารจดการทมอยางมประสทธภาพ

�.นำผลทไดไปวางแผนเพอใหผบรหารระดบกลาง

เกดการตระหนกในตนเอง(Self-awareness)และสรางการ

พฒนาตนเองในลกษณะผนำทมประสทธภาพได

8.นำผลทไดไปเปนแนวทางในการวจยในประเดน

อนๆหรอแงมมอนเพอทำใหไดความรในวงกวางหรอลกซง

มากขนเพอการนำไปใชจะไดเกดประโยชนอยางสงสด

วธดำเนนการวจย

การวจยนแบงเปน2สวนขอมลจะถกวเคราะหแบบ

อภวเคราะหโดยจะใชเฉพาะขอมลจากผลงานวจยทศกษา

ดวยแนวทางของโครงการวจยนานาชาตGLOBEเทานน

ในสวนท1ผลงานวจย1�เรอง(และในโครงการวจย

GLOBE)จากองคการ4ประเภททศกษาอยในชวงปพ.ศ.2539

ถงพ.ศ.2554ในธรกจกลาวแลวขางตนซงมกลมตวอยางทงสน

4,094คนจะถกนำมาวเคราะหหาลกษณะผนำทมประสทธภาพ

ทงในภาพรวมและในลกษณะเฉพาะของแตละองคการในสวนท

2เปนการวเคราะหผลงานวจยทศกษากอน(พ.ศ.2539)

และหลง(พ.ศ.2554)ภาวะวกฤตตางๆของประเทศไทยและ

ใชปจจยศกษาของลกษณะผนำทมประสทธภาพ�มตตาม

โครงการGLOBEเทานน

ผลการวเคราะหและการอภปรายผล

สวนท 1 : ลกษณะผนำทมประสทธภาพในชวง พ.ศ. 2539-

2554

1.1ผลรวมของลกษณะผนำทมประสทธภาพใน

ชวงพ.ศ.2539-2554(N=4,094คนจาก1�ธรกจ

ในองคการ4ประเภท)

ผลการวเคราะหพบวาการเนนอนาคต(คาเฉลย

5.95)คอลกษณะผนำทถกรบรวามประสทธภาพมากทสด

รองลงมาคอการเนนความสำเรจ(คาเฉลย5.88)ความเปน

เพศชาย(คาเฉลย5.�4)การเนนมนษยธรรม(คาเฉลย5.24)

การหลกเลยงความไมแนนอน(คาเฉลย5.11)และการใช

อำนาจ(คาเฉลย3.0�)ตามลำดบโดยความเปนปจเจกบคคล

(คาเฉลย2.88)จะเปนลกษณะผนำทถกรบรวามประสทธภาพ

นอยทสด

ผลวจยแสดงใหเหนวาลกษณะผนำทมประสทธ

ภาพของไทยในชวงพ.ศ.2539-2554หรอทศวรรษท20-21

ทผานมานนเนนผทมวสยทศนรจกตงเปาหมายและวางแผน

งานสำหรบอนาคตทพฒนาองคการใหอยรอดมงมนในความ

สำเรจสงเสรมงานทมคณภาพรวมทงตองกลาตดสนใจ

เดดขาดกระตอรอรนเนนประสทธภาพและประสทธผลใน

การทำงานมระบบระเบยบกลาแขงขนกลาแสดงออก

แตตองเปนไปในลกษณะสภาพออนโยนมเมตตาและม

มนษยสมพนธกบผอนไมเหนแกตวยงกวานนตองไมใช

อำนาจหนาทตำแหนงในการบงคบบญชาหรอแบงชนชนใน

ภาพรวม LEADERSHIP EFFECTIVENESS

Mean S.D Rank

MASCULINITY 5.�3� 1.002 3

FUTUREORIENTATION 5.952 0.210 1

POWERDISTANCE 3.0�4 0.283 �

UNCERTAINTYAVOIDANCE 5.10� 0.334 5

ACHIVEMENTORIENTATION 5.828 0.1�� 2

INDIVIDUALISM 2.884 0.�00 �

HUMANORIENTATION 5.242 0.1�4 4

Page 19: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

13 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

การบรหารงานโดยเฉพาะตองเนนการทำงานเปนทม

การทำงานรวมกนเพอเปาหมายของทมยดถอผลประโยชน

ของกลม/ทมและสถาบนรจกสงสรรคสมาคมกบคนใน

องคการและในสงคมไมดำเนนชวตแบงแยกเฉพาะตน

ผลการวจยนสอดคลองกบงานวจยอนๆทศกษา

ลกษณะของผนำในประเทศไทยดงเชนซททน

(Sutton,19�2,pp.1-22)ทศกษาปญหาทางการเมองและ

การบรหารของไทยพบว า ผ นำไทยมความเปนอสระ

ตามสบายผสมกบลกษณะทมลำดบชนในสงคมหรอการ

เคารพยอมรบการใชอำนาจ(PowerDistance)มกจะมงแต

ตนเอง(Individuality)ไมสนใจผกพนกบสถาบนทางสงคม

อนๆขาดความสนใจในหลกการบรหารและขาดความสำนก

ในเรองคณคาของเวลาและการประหยดสนใจแตอำนาจเงน

และพธการซงเปนไปในทางเดยวกบไพศาลไกรสทธ(2524,น.

25)ทศกษาวฒนธรรมในการทำงานของคนไทยพบวาลกษณะ

ผนำไทยจะเปนปจเจกบคคล(Individualism)ไมชอบทำงานเปน

ทมใชความสามารถเฉพาะตวใหความสำคญตอเพศชาย

มากกวาเพศหญง(Masculinity)และโมเซล(Mosel,1991,

pp.2��-2�8)ทศกษาพฤตกรรมบรหารของไทยพบวาลกษณะ

ผนำไทยชอบหลกเลยงความเสยงอะไรทไมเคยทำกไมกลาทำ

ในการสงการมกมความรสกเกรงใจหรอกลวกระทบกระเทอน

ผลประโยชนของผอนหรอผใหญเจานายรวมถงตนเองดวย

ผลการวจยนจงแสดงใหเหนถงลกษณะผนำทสงคมหรอองคการ

ตองการหรอทจะมประสทธภาพมาแกไขปญหาหรอทำให

องคการพฒนาและกาวไปสเปาหมายทตองการได

1.2ลกษณะผนำทมประสทธภาพในกลมองคการ

รฐบาล(N=594:ขาราชการตำรวจ200คนขาราช

การกรงเทพมหานคร338คนและเจาหนาทบรหารธรกจ

โทรทศนภายใตการดแลของหนวยงานรฐ5�คน)

ผลการวเคราะหพบวาในกลมองคการรฐบาลนน

ลกษณะผนำทมประสทธภาพมากทสดไดแกการเนนอนาคต

(คาเฉลย5.�4)และการเนนความสำเรจ(คาเฉลย5.�4)

รองลงมาคอการมมนษยธรรม(คาเฉลย5.11)การหลกเลยง

ความไมแนนอน(คาเฉลย5.0�)ความเปนเพศชาย(คาเฉลย

5.82)และความเปนปจเจกบคคล(คาเฉลย3.�5)ตามลำดบ

โดยการใชอำนาจ(คาเฉลย3.44)เปนลกษณะผนำทถกรบร

วามประสทธภาพนอยทสด

ผลวจยในกลมองคการรฐบาลนนมความนาสนใจคอ

ลกษณะผนำทมประสทธภาพมากทสดคอการเนนการม

วสยทศนการวางแผนเพออนาคตพรอมกบตองเนนการมงมน

ใหประสบความสำเรจไปดวยกนโดยตองหาทางหลกเลยงการ

เสยงตอสงท ไมคาดหมายทอาจเกดขนได เพอทจะไดให

พนกงานในองคการทำหนาทของการบรการประชาชนไดอยาง

มประสทธภาพผลยงชวาผนำทมประสทธภาพตองใชวธการ

ทสภาพออนโยนมมนษยสมพนธมเมตตาในการบรหารแต

ตองสามารถตดสนใจเดดขาดมระเบยบกลาแสดงออก

กลาแขงขนและตองไมทำงานเพยงผเดยวหรอเพอตนเอง

ตองรจกทำงานเปนทมโดยเฉพาะอยางยงตองไมใชอำนาจ

ตำแหนงหนาทในการบงคบบญชาหรอแบงพรรคพวก/ชนชน

ไม ย ดถ อผลประโยชน ของกล มและพวกพ องของตน

กลมองคการรฐบาล LEADERSHIP EFFECTIVENESS

Mean S.D Rank

MASCULINITY 4.58 0.94 4

FUTUREORIENTATION 5.�3� 0.8� 1

POWERDISTANCE 3.435 0.89 6

UNCERTAINTYAVOIDANCE 5.0� 0.�8 3

ACHIVEMENTORIENTATION 5.�35 0.80 1

INDIVIDUALISM 3.�48 0.8� 5

HUMANORIENTATION 5.11 0.�� 2

Page 20: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 14

ผลการวจยนสอดคลองกบสภาพวฒนธรรมแบบราชการ

(HierarchyCulture)(Deal&Kennedy,1982)นนคอ

มโครงสรางหลายระดบกระบวนการทำงานมหลายขนตอน

งานททำเปนงานประจำ(Routine)กฎระเบยบมจำนวนมาก

เพอปองกนความผดพลาดรวมทงควบคมการปฏบตงานอยาง

ชดเจนผนำจะทำหนาทเปนผประสานงานและผจดองคการ

(CoordinatorsandOrganizers)ทมประสทธภาพ

ตองพยายามใหการดำเนนงานราบรนในทกสถานการณ

กำหนดกฎระเบยบและนโยบายอยางเปนทางการแบงงานให

ทำตามความชำนาญเฉพาะดานใหความสำคญแกความมนคง

ประเมนผลการปฏบตงานบคคลทมประสทธภาพคอทำงาน

ทนเวลาทกำหนดบรรลเปาหมายทวางไวไมมากหรอนอย

จนเกนไปความสำเรจองคการวดจากการปฏบตตามกฎ

ระเบยบและใชตนทนตำมงความมนคงในการจางงานและ

ความสามารถคาดการณพฤตกรรมไดควบคมดแลอำนาจจาก

ตำแหนงและสถานภาพในองคการม งเนนลำดบชนใน

การบงคบบญชา(Hierarchy)และงาน(Task)เปนสำคญ

รวมอำนาจและเปนทางการสงการสรางนวตกรรมหรอ

ปรบตวตอการเปลยนแปลงมนอย

1.3ลกษณะผนำทมประสทธภาพในกลมองคการรฐ

วสาหกจ(n=2,059:ธรกจการสอสาร3�8คน*ธรกจพลง

งาน98คน*และธรกจการเงนและการธนาคาร1,593คน)

(*ปจจบนเปนบรษทมหาชนจำกด)

ผลวเคราะหกลมองคการรฐวสาหกจพบวาลกษณะ

ผนำทมประสทธภาพมากทสดคอการเนนความสำเรจ(คาเฉลย

5.30)รองลงมาคอการมมนษยธรรม(คาเฉลย5.1�)

การหลกเลยงความไมแนนอน(คาเฉลย5.15)การเนนอนาคต

(คาเฉลย4.22)การใชอำนาจ(คาเฉลย4.20)และความเปน

เพศชาย(คาเฉลย4.04)สวนความเปนปจเจกบคคล(คาเฉลย

3.53)เปนลกษณะผนำทมประสทธภาพนอยทสด

ผลวจยของกลมองคการรฐวสาหกจแสดงใหเหนวา

ผนำทมประสทธภาพมากทสดตองมงมนในความสำเรจ

แตตองเปนไปในลกษณะสภาพออนโยนชวยเหลอเกอกล

กตญญรคณตอผทมบญคณมเมตตารวมทงตองปองกน/

หลกเลยงสงทเสยงใหเกดความลมเหลวหรอไมคาดหมาย

ลกษณะทรองลงมาคอการมวสยทศนวางแผนเพออนาคต

และเนนการใชอำนาจหนาทตำแหนงในการบงคบบญชา

แบงชนชนในการบรหารงานตองกลาตดสนใจเดดขาด

มระบบระเบยบกลาแขงขนและตองทำงานเปนทมยดผล

ประโยชนของกลมและสถาบนไมมงเฉพาะตนไมชงดชงเดน

กนซงผลเหลาน เปนไปตามธรรมชาตขององคการแบบ

รฐวสาหกจในประเทศไทยทดำเนนงานในลกษณะผสมผสาน

ระหวางภาคเอกชนและหนวยงานของรฐมเปาหมายสำคญคอ

เพอผลประโยชนของประชาชนมบทบาทสำคญตอการพฒนา

เศรษฐกจและสรางรายไดแกประเทศเชนการจางงาน

การพฒนาคณภาพชวตความเปนอยของประชาชนใหบรการ

สาธารณปโภคและสาธารณปการแกสาธารณชนเชนไฟฟา

ประปาขนสงผนำหรอผบรหารขององคการจะตองตระหนก

ในความสำคญนซงสมจนตนาคมภย(2553,น.(4))ศกษา

อทธพลวฒนธรรมองคการทมตอประสทธผลองคการ

รฐวสาหกจของประเทศไทยพบวาองคการรฐวสาหกจทม

ประสทธผลสงจะมวฒนธรรมองคการทสงผลถงการบรหาร

จดการของผนำทประกอบดวย1)มงผลสำเรจ2)มงเนน

กลมองคการรฐวสาหกจ LEADERSHIP EFFECTIVENESS

Mean S.D Rank

MASCULINITY 4.035 0.82 6

FUTUREORIENTATION 4.21� 0.8� 4

POWERDISTANCE 4.198 0.�3 5

UNCERTAINTYAVOIDANCE 5.152 0.�3 3

ACHIVEMENTORIENTATION 5.298 0.80 1

INDIVIDUALISM 3.533 0.�5 7

HUMANORIENTATION 5.155 0.�5 2

Page 21: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

15 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ลกคา3)สรางนวตกรรม4)ใหความสำคญแกความเปนผนำ

5)จดองคการสอดคลองกบสภาพแวดลอม�)ทำงานเปนทม

�)จดการเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร8)ลดการ

ควบคมบงคบบญชา9)มมาตรฐานจรยธรรมและรบผดชอบ

ตอสงคมและ10)มการจดการทรพยากรมนษยใหไดพฒนา

1.4ลกษณะผนำทมประสทธภาพในกลมองคการ

บรการสาธารณสข(n=800คน:องคการมลนธการกศลทาง

ศาสนา1�0คน,โรงพยาบาลรฐและเอกชน�30คน)

ผลวเคราะหพบวาลกษณะผนำทมประสทธภาพใน

กลมองคการบรการสาธารณสขมากทสดคอความเปนเพศ

ชาย(คาเฉลย�.0�)รองลงมาคอการเนนอนาคต(คาเฉลย

5 .98)การเนนความสำเรจ (ค า เฉล ย 5 .82)ความม

มนษยธรรม(คาเฉลย5.48)การหลกเลยงความไมแนนอน

(คาเฉลย5.1�)การใชอำนาจ(คาเฉลย3.08)ตามลำดบ

และความเปนปจเจกบคคล(คาเฉลย2.�3)เปนลกษณะทม

ประสทธภาพนอยทสด

ผลแสดงใหเหนวาลกษณะผนำทมประสทธภาพใน

กลมองคการบรการสาธารณสขจะตองเนนอยางมากในการ

เปนคนกลาตดสนใจเดดขาดมระบบระเบยบกลาเสยง

กระตอรอรนกลาแขงขนเนนประสทธภาพและประสทธผล

ในการทำงานโดยตองมวสยทศนมการตงเปาหมายและ

วางแผนสำหรบมงมนใหประสบความสำเรจแตตองเปนไปใน

ลกษณะมเมตตาสภาพออนโยนมมนษยสมพนธหลกเลยง

หรอปองกนสงทไมคาดหมายและตองไมใชอำนาจตำแหนง

หนาทในการบงคบบญชาหรอแบงชนชนในการบรหารงาน

โดยเฉพาะตองเนนการทำงานเปนทมไมมงเฉพาะตน

ผลวจยนแสดงใหเหนวาการทองคการบรการ

สาธารณสขถกกระตนจากการปฏรปการสาธารณสขของ

ประเทศใหทนความกาวหนาของโลกไมวาจะเปนองคการใน

ภาครฐหรอเอกชนหรอมลนธการกศลตางๆทตองพฒนาให

ผานมาตรฐานการยกระดบคณภาพการบรการตลอดจนใหเปน

ไปตามพ.ร .บ.วชาชพสาธารณสข(กระทรวงสาธารณ

สขออนไลน,2555)ทจะบงคบใชทำใหมการตนตวในการ

พฒนาทงทรพยากรทางกายภาพและมนษยผนำหรอผบรหาร

ทมประสทธภาพเปนสงทตองการอยางยงในการบรหาร

องคการในยคปฏรประบบสขภาพในความคาดหวงของผใช

บรการและในการแขงขนดานบรการทางสาธารณสขทสงขน

ซงพบวามการพยายามพฒนาผนำในองคการอยางมากมาย

หลากหลายวธผลการวจยนจงจะเปนประโยชนอยางมากใน

การทจะชวยชนำใหเหนถงลกษณะทมประสทธภาพของผนำท

องคการตองการหรอทจะชวยใหองคการบรรลเปาหมายได

1.5ลกษณะผนำทมประสทธภาพในกลมองคการ

เอกชน(N=�41คน:ธรกจโทรคมนาคม41คน,ธรกจคาปลก

1�1คน,ธรกจบรการและอตสาหกรรมอาหาร282คน,ธรกจ

โรงแรม10�คน,ธรกจมหาชนดานรถมอเตอรไซด50คน)

ผลวเคราะหลกษณะผนำในองคการเอกชนทม

ประสทธภาพมากทสดพบวาคอการมมนษยธรรม(คาเฉลย

กลมองคการบรการสาธารณสข LEADERSHIP EFFECTIVENESS

Mean S.D Rank

MASCULINITY �.0�5 0.85 1

FUTUREORIENTATION 5.98 0.�4 2

POWERDISTANCE 3.08 0.�4 6

UNCERTAINTYAVOIDANCE 5.1� 0.82 5

ACHIVEMENTORIENTATION 5.815 0.83 3

INDIVIDUALISM 2.�25 0.�� 7

HUMANORIENTATION 5.48 0.�� 4

Page 22: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 1�

5.32)รองลงมาการเนนความสำเรจ(คาเฉลย5.23)

การหลกเลยงความไมแนนอน(คาเฉลย4.95)ความเปนเพศ

ชาย(คาเฉลย4.�5)การเนนอนาคต(คาเฉลย4.53)

และความเปนปจเจกบคคล(คาเฉลย4.12)โดยมการใช

อำนาจ(คาเฉลย3.801)เปนลกษณะทมประสทธภาพนอย

ทสด

ผลวเคราะหลกษณะผนำทมประสทธภาพในกลม

องคการเอกชนไทยพบวาเนนอยางมากในลกษณะของความ

สภาพออนโยนมมนษยสมพนธมเมตตาชวยเหลอผทดอย

กวาหรอตกทกข กตญญรคณตอผทมบญคณออนนอม

เอาใจใสพนกงานและสวสดภาพของพนกงานแตตองเปนคน

มงมนใหงานประสบความสำเรจรจกหลกเลยงสงทอาจทำให

ลมเหลวหรอไมคาดหมายไดตองกลาตดสนใจกลาแสดงออก

เดดขาดกระตอรอรนมระเบยบระบบกลาแขงขนและมวสย

ทศนมการตงเปาหมายและวางแผนงานสำหรบอนาคต

ตองเนนการทำงานเปนทมยดถอผลประโยชนของกลมไมมง

งานเฉพาะตนและตองไมใชอำนาจหนาทตำแหนงในการ

บงคบบญชาโดยเฉพาะแบงกลมเปนระดบชนหรอตามศกดนา

หรอชนชนในการบรหารซงผลทไดนแสดงใหเหนถงลกษณะ

ของการพฒนาการเปนผนำในศตวรรษท21ทประเทศไทย

กาวเขาสการเปนประเทศพฒนาทางอตสาหกรรมแตกยงยน

อยบนวฒนธรรมไทยทเขมแขงจากผลของการเนนมนษยธรรม

เปนเรองแรกของการเปนผนำทมประสทธภาพในองคการ

ธรกจเอกชนทม งหวงกำไรตองแขงขนกนอยางรนแรง

ซงคลายกบบทวเคราะหสจธรรมในการพฒนาผนำของ

ภทรศกดอตตมะโยธน(2554,น.30-31)ทเสนอวาผนำทด

ตอง1.ไมตอตานการเปลยนแปลง2.มทกษะในการทำงาน

และทกษะในดานมนษยสมพนธ3.เปนทไววางใจได4.

ตองเกดจากการพฒนาไมใชโดยกำเนด5.เปนผซอทดเชน

เดยวกบการเปนผขาย�.พฒนาใหผอนเปนผนำทดเชนกน�.

มองโลกอยางเปนระบบ

โดยสรปผลของลกษณะผนำทมประสทธภาพของ

ไทยในชวงปพ.ศ.2539-2554ทงหมดชใหเหนวาความเปน

ปจเจกชนเปนปจจยททำใหการมประสทธภาพนอยทสด

เชนเดยวกบการใชอำนาจซงผลชใหเหนวาไมใชลกษณะท

ถกรบรวามประสทธภาพของการเปนผนำซงตรงกนขามกบ

การเนนอนาคตและความสำเรจจะเปนลกษณะทถกเนนอยาง

มากในการเปนผนำทมประสทธภาพเชนเดยวกบลกษณะการ

มมนษยธรรมทเปนเอกลกษณของสงคมไทยกถกเนนยำในการ

เปนลกษณะทมประสทธภาพของผนำทตองสภาพมเมตตา

ออนนอมถอมตนรบญคญแตในขณะเดยวกนความเปน

เพศชายในบางองคการกเปนสงทตองการของการเปนผนำ

ทมประสทธภาพเพราะตองการคนทกลาตดสนใจเดดขาด

กล ารบผดชอบกลาแข งขนสวนการหลก เล ยงความ

ไมแนนอนมกจะเปนลกษณะทรองจากอนดบแรกๆทผนำ

จำเปนตองคำนงถงอยดวยเสมอ

ผลการวเคราะหลกษณะผนำในองคการเอกชนทม

ประสทธภาพชวงกอน(พ.ศ.2539)และหลง(พ.ศ.2554)

วกฤตตางๆในประเทศไทยเปนไปในทศทางเดยวกน

ทงหมดในทกลำดบโดยลกษณะทมประสทธภาพมากทสดคอ

ลกษณะเชงบารมหรอองตามคานยม(คาเฉลยกอน5.�8,

หลง5.89)รองลงมาคอการมงเนนทมงาน(คาเฉลยกอน

5.��,หลง5.��),การมสวนรวม(คาเฉลยกอน5.30,หลง

5.11),ความมมนษยธรรม(คาเฉลยกอน5.09,หลง4.85)

และการทำตามตนเอง(คาเฉลยกอน4.28,หลง3.89)

กลมองคการเอกชน LEADERSHIP EFFECTIVENESS

Mean S.D Rank

MASCULINITY 4.�49 0.�8 4

FUTUREORIENTATION 4.533 0.�0 5

POWERDISTANCE 3.801 0.48 7

UNCERTAINTYAVOIDANCE 4.949 0.89 3

ACHIVEMENTORIENTATION 5.229 0.�8 2

INDIVIDUALISM 4.12 0.4� 6

HUMANORIENTATION 5.321 0.�8 1

Page 23: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

1� สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ตามลำดบโดยลกษณะการปกปองตนเอง(คาเฉลยกอน3.91,

หลง3.40)เปนลกษณะทมประสทธภาพนอยทสด

ผลการวเคราะหแสดงใหเหนสงนาสนใจอยางมาก

คอไมวาเหตการณตางๆจะผนแปรไปอยางไรลกษณะผนำ

ทมประสทธภาพในองคการไทยตามการรบรของผบรหาร

และผประกอบการตางกไมมการเปลยนแปลงไมวาความ

สำคญหรอลำดบของปจจยโดยพบวาลกษณะเชงบารมหรออง

ตามคานยมของสงคมจะเปนลกษณะผนำทในองคการไทยรบร

วามประสทธภาพในระดบทสงสดหรอตองการมากทสดนน

หมายถงผนำทมประสทธภาพจะตองมวสยทศนอทศตนเอง

มงผลงานเดดขาดมแรงบนดาลใจและมศลธรรมซงผลน

สอดคลองกบผลทศกษากบวฒนธรรมทวโลกในโครงการ

GLOBE(Aditya,&House,2001,pp.50-�2,Dorfman&

House,2004,p.5�-�0)และลกษณะการปกปองตนเองท

ผนำยดตนเองเปนศนยกลางชกนำใหเกดความขดแยงคำนง

ถงแตสถานภาพตนเองรกษาแตภาพลกษณตนทำงานตาม

หนาทหรอตามกระบวนการของงานจะเปนลกษณะทถกรบรวา

มประสทธภาพนอยทสดในการเปนผนำเชนเดยวกบลกษณะ

ลกษณะผนำททำตามอสระมความเปนปจเจกบคคลสง

และตดสนใจตามใจตนมลกษณะเฉพาะตวกจะถกรบรวาม

ประสทธภาพนอยในการเปนผนำสวนลกษณะการมงเนนทม

งานเนนความรวมมอรวมใจมไหวพรบในการสรางปฏ

สมพนธมความสามารถในการอำนวยการจะเปนลกษณะทม

ประสทธภาพรองจากลำดบแรกและตามดวยลกษณะความม

มนษยธรรมท ผนำตองร จ กสนบสนนและคำนงถ งผ อ น

มใจเออเฟอเผอแผและมความสงสารเหนอกเหนใจรวมถงใจ

เยนและถอมตนรวมทงลกษณะตอมาคอลกษณะการม

สวนรวมทผนำจะใหผอนเขามามหรอไมมสวนรวมในการ

ตดสนใจและดำเนนการซงถาใหมสวนรวมจะตองมลกษณะ

ความเปนเผดจการในระดบตำซงผลดงกลาวนไดรบพจารณา

วาสอดคลองกนทวทกวฒนธรรมเชนกน(DenHartog,etal.,

1999,House,etal,2002,3-10)และสอดคลองกบการ

ศกษาของเครกแพทรกและลอค(Kirkpatrick&Locke,

1991,pp.48-�0)ทศกษาลกษณะทพบในผนำทประสบความ

สำเรจมลกษณะคอ1.เปนแรงผลกดนมงสมฤทธผลมความ

ทะเยอทะยานกระตอรอรนยนหยดรเรม2.มแรงจงใจของ

ผนำทมอทธพลตอผอนโนมนาวชกจงผอนเอาชนะขอโตแยง

ได3.ซอสตยและมคณธรรมสขมรอบคอบไมทำลายความ

ไวใจมภาพลกษณทดเลศ4.มนใจในตนเองมนคงทาง

อารมณ5.มความสามารถทางการรคดและปญญาสราง

กลยทธทฉลาดแกปญหาและตดสนใจไดอยางถกตอง

�.มความรทางธรกจทชวยใหมประสทธภาพในการตดสนใจ

� . คณล กษณะอ น ๆ ได แก การม บารม ม ความค ด

สรางสรรค/ความแปลกใหมความยดหยนความสามารถใน

การปรบตวมวสยทศนเปนแบบอยางทดเปนตน

ลกษณะผนำทมประสทธภาพ

LEADERSHIP EFFECTIVENESS

2544 (N =449) 2554 (N = 267)

Mean S.D Rank Mean S.D Rank

1.ลกษณะเชงบารมหรอองตามคานยม(Charismatic/ValueBased) 5.�8 0.85 1 5.85 0.�8 1

2.ลกษณะการมงเนนทมงาน(Team-Oriented) 5.�� 0.�8 2 5.�� 0.53 2

3.ลกษณะการปกปองตนเอง(Self-Protective) 3.91 0.�3 6 3.40 0.�3 6

4.ลกษณะการมสวนรวม(Participative) 5.30 0.85 3 5.11 0.8� 3

5.ลกษณะความมมนษยธรรม(HumaneOriented) 5.09 0.81 4 4.85 0.93 4

�.ลกษณะการมอสระในการตดสนใจ(Autonomous) 4.28 1.�2 5 3.89 1.33 5

Page 24: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 18

บรรณานกรม

Aditya,R.N.,&House,R.J.(2001).InterpersonalAcumenandLeadershipAcrossCultures:PointersFromThe

GLOBEstudy.In Multiple Intelligences and Leadership,R.E.Riggio&S.E.Murphy(eds.),Lawrence

Erlbaum:Mahwah,NJ.

Cameron&Quinn.(1999).AnOrganizationalCultureAssessmentUsingtheCompetingValuesFramework.Ohio

StateUniversity,Journal of Extension.April2003/Volume41/Number2/FeatureArticles/2FEA3

Chhokar,Brodbeck,&House.(2008).CultureandLeadership,AcrosstheWorld.NY:Taylor&Francis.

Deal,TE.&Kennedy,AA.(1982).Corporatecultures:Theritesandritualsofcorporatelife.Mass.:Addison-

Mesley

Dickson,M.W.,Aditya,R.N.&Chhokar,J.S.(inpress).DefinitionandInterpretationinCross-Cultural

OrganizationalCultureResearch:SomepointersfromtheGLOBEresearchprogram.InN.Ashkanasy,C.

Wilderom&M.Petersen(Eds.),Handbook of Organiza tional Climate and Culture.ThousandOaks,CA:

Sage.

DenHartog,D.N.,House,R.J.,Hanges,P.J.,Ruia-Quintanilla,S.A.,Dorfman,P.W.,etal.(1999).Culture

specificandcrossculturallygeneralizableimplicitleadershiptheories:Areattributesofcharismatic/

transformationalleadershipuniversallyendorsed?Leadership Quarterly,10(2).219-25�.

Gupta,Surie,JavidanandChhokar(2002).Phase2:Industry Level Results - Organizational Culture Scale for

Financial industry, Food industry and Tele- communications industry,UniversityofMaryland,21,

January,02

Hanges,PJ.,House,RJ.,Dickson,MW.,Dorfman,PW..(TheGLOBEProject).(1998).Development and

validation of scales measuring organizational culture, societal culture, and preferences for leader

behaviors and attributes.Workingpaper,UniversityofMaryland.

Hofstede,Greert.(1980).Culture’s consequences: International differences in work-related values.London:Sage.

._______.(1984).Culture’sconsequences: International Differences in Work-Related Values.Beverly

Hill,Sage

._______.(1988).TheConfuciusconnection.Fromculturalrootstoeconomicgrowth.Organizational

Dynamics,1�,4-21.

._______.(198�).(198�).Culture’s Consequences.3rded.London:BeverlyHill,.

._______.(199�).Cultural and Organizations : Software of the Mind.NewYork:McGraw-Hill.

House,R.J.(19�1).“PathGoalTheoryofLeadershipEffectiveness.”Administrative Science Quality.Vol.1�

._______.(198�).Leadership:PathGoalTheory.NewYork:Prentice-Hall,198�.

House,RJ.,etal.(1999).Culturalinfluencesonleadershipandorganizations:ProjectGLOBE.InW.H.Mobley,

M.J.Gessner,&V.Arnold.(Eds.).Advances in Global Leadership,Stamford,CN:JAIPress,1�1-233

._______.(2002).Cultures, Leadership and Organizations: A 62 Nation GLOBE Study.ThousandOaks,

CA:Sage..

McCauley,C.D.,etal.(1998).The Handbook for Leadership Development.SanFrancisco:Jossey-Bass.

McClelland,D.C.(1953).Work Motivation : Theory of Human Motivation.NewYork:JohnWiley&Sons.

._______.(195�).Work Motivation : Theory of Human Motivation.NewYork:JohnWiley&Sons.

McClelland,D.C.,etal.,(1985).Work Motivation : Theory of Human Motivation.N.Y.:JohnWiley&Sons.

Page 25: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

19 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

Mobley,W.(Ed.),Advances in Global Leadership,(Leadarticle,Vol.1),JAIPress.

Mosel,J.(1991).“Thai Administrative Behavior.”TowardtheComparativeStudyofPublicAdministration.

Ogliastri,E.,(199�).ElliderazgoorganizacionalenColombia.Unstudiocualitativo.EGADE, Redefinici n de

América Latina en un entorno global,McGrawHilleITESM

Pheysey,D.C.(1993).Organizational Cultures: Types and Transformational.London:Routhledge.

Robbins,P.S.(1998).Organizational Behavior. Eight Editions.NJ:Prentice-HallInternational,Inc.

Sathe,Vijay.(1985).Culture and related corporate reality.Homewood,RichardD.Irwin.

Schein,EdgarH.(1992).Organizational Culture and Leadership.2nded.SanFrancisco:Jossey-Bass

Schultz,M.(1994).Organizational Culture: Diagnosis and Understanding.Berlin:WalterdeGrayter.

Stogdill,R.M.(198�).Handbook of leadership.NewYork:McGrawHill.

Tannenbaum.(1985).Leaders: The Strategies for Taking Charge.NY:Harper&Row,.

Terry,G.R.(1990).Principle of Management:Illinois:RichardD.Irwin.

Trice,H.M.,Bayer,JaniceM.(1993).The Culture of Network Organization.NJ:PrentricHall.

Truskie,StanleyD.(199).Leadership in High-Performance Organizational Cultures.London:QuorumBook.

Yuki,G.A.(1994).Leadership in Organization3rded.EagleWoodCliffs:Prentice-Hall.

กตตสงหาปด.(2541).การศกษาลกษณะวฒนธรรมองคการและลกษณผนำในธรกจโทรทศนเสร:ศกษาเฉพาะกรณสถาน

โทรทศนไอทว.วทยานพนธมหาบณฑต คณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

กตตคณวชรมณเฑยร.(254�).วฒนธรรรมสงคมวฒนธรรมองคการและผนำทมประสทธภาพในธรกจโทรศพทเคลอนทของ

บรรษทขามชาตประเทศไทย.วทยานพนธมหาบณฑต คณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

กมลวรรณอองสมบรณ(2550).ลกษณะวฒนธรรมองคการลกษณะผนำทมประสทธภาพและพฤตกรรมการเปนสมาชกทด

ของพนกงานระดบจดการในธรกจคาปลกขนาดใหญ.วทยานพนธระดบมหาบณฑตคณะศลปศาสตรมหาวทยาลย

ธรรมศาสตร

กรรณการเจรญกล(2543).ลกษณะทเปนอยและควรจะเปนของวฒนธรรมองคการและลกษณะผนำทมประสทธภาพของ

บรษทมหาชนธรกจถานหนและเชอเพลงแหงหนงวทยานพนธระดบมหาบณฑตคณะศลปศาสตรมหาวทยาลย

ธรรมศาสตร

คณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต,“สำนกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต”<http://

www.nesdb.go.th/Default.aspx?tabid=139>

ดสดาเครอคำปว(2551).ลกษณะคณภาพชวตการทำงานลกษณะผนำทมประสทธภาพลกษณะวฒนธรรมองคการทมผลตอ

การลาออกของพยาบาลในโรงพยาบาลรามาธบดสถาบนมะเรงแหงชาตและโรงพยาบาลวชยยทธ.วทยานพนธระดบ

มหาบณฑตคณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

ทพยธดาจนตานนท(2554).การรเรมดวยตนเองความรวมมอรวมใจลกษณะผนำทมประสทธภาพและการรบรวฒนธรรม

องคการของผบรหารระดบกลางในบรษทโซเดกโซเฮลธแครซพพอรทเซอรวส(ประเทศไทย)จำกดและบรษทโซ

เดกโซซพพอรทเซอรวส(ประเทศไทย)จำกดในสวนธรกจบรการดานอาหาร.วทยานพนธระดบมหาบณฑต

คณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

ธดาจตรประสงค(2543).ลกษณะทเปนอยและควรจะเปนของวฒนธรรมสงคมวฒนธรรมองคการและลกษณะผนำ

ทมประสทธภาพของผบรหารระดบกลางบรษทไทยออยลจำกดวทยานพนธระดบมหาบณฑต คณะศลปศาสตร

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ธนญญาเกยรตสรนนท.(2554).วฒนธรรมองคการลกษณะผนำทมประสทธภาพตามแนวGLOBEบคลกภาพแบบจรต�

และแบบเชาวนจตอจฉรยะของผบรหารบรษทเอส.พ .ซซก จำกด(มหาชน).วทยานพนธระดบมหาบณฑต

คณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

นารรตนโพธไพรทอง(2554).ภมความรความชำนาญกลยทธการดำเนนธรกจลกษณะผนำทมประสทธภาพตามแนวการ

Page 26: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 20

ศกษาของโครงการวจยGLOBEและความสำเรจในการประกอบการของผประกอบธรกจประเภทโรงแรมอสระในเขต

พนทอำเภอหาดใหญจงหวดสงขลาและจงหวดภเกต.วทยานพนธระดบมหาบณฑตคณะศลปศาสตรมหาวทยาลย

ธรรมศาสตร

บญคลปลงศร.(2548)“วฒนธรรมองคกร.”ประชาชาตธรกจ28(10มกราคม2548):�

ไพฑรยเจรญพนธพงศ(2540).พฤตกรรมองคการและการบรหาร.กรงเทพมหานคร:โอเดยนสโตร

พรพชรแจมครฑ(2554).วฒนธรรมองคการบรรยากาศองคการลกษณะผนำทมประสทธภาพและคณภาพชวตในการทำงาน

ของขาราชการทตำรวจสงกดกองตำรวจนครบาลทองทบรเวณเกาะรตนโกสนทร.วทยานพนธระดบมหาบณฑต

คณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

ภาณนชผสดโสภณ(2543).ลกษณะวฒนธรรมสงคมไทยวฒนธรรมองคการและลกษณะผนำทมประสทธภาพทเปนอยของ

โรงพยาบาลกงสาธารณกศล(ศาสนาพทธกบศาสนาครสต).วทยานพนธระดบมหาบณฑตคณะศลปศาสตร

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

วรชวรชนภาวรรณ(2010).“วเคราะหลกษณะอปนสยของขาราชการไทยทเปนอปสรรคตอการพฒนาประเทศและการปฏรป

ระบบราชการ”www.wiruch.com/articlesกนยายน 14, 09/10/2010

ภทรศกดอตตมะโยธน(2554).สจธรรมในการพฒนาผนำ.วารสารธนาคารกสกรไทย,Vol.19,ไตรมาส3,หนา30-31.

สนทรวงศไวศยวรรณ(2540).วฒนธรรมองคการ: แนวคด งานวจยและประสบการณ.กรงเทพมหานคร:สำนกพมพโปรเพซ

สภาพรมหกล(2543).ลกษณะวฒนธรรมสงคมไทยวฒนธรรมองคการและลกษณะผนำทมประสทธภาพทเปนอยและทควรจะ

เปนของอตสาหกรรมแกวแหงหนงวทยานพนธระดบมหาบณฑต คณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

สมจนตนาคมภย2553การเปรยบเทยบวฒนธรรมองคการทมอทธพลตอประสทธผลองคการ:กรณศกษารฐวสาหกจใน

ประเทศไทย.รฐประศาสนศาสตรดษฎบณฑตคณะรฐศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย

สมาลมาโนชนฤมล.(2539)การศกษาลกษณะวฒนธรรมสงคมไทยวฒนธรรมองคการและลกษณะผนำทมประสทธภาพ

ในธรกจสอสารของประเทศไทยตามแนวทางการศกษาขอโครงการวจยGLOBE(GlobalLeadershipand

EffectivenessResearchProject).วทยานพนธมหาบณฑต คณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

สารสนอมโอษฐ(2554).ลกษณะทเปนอยและควรจะเปนของวฒนธรรมสงคมไทยวฒนธรรมองคการและลกษณะผนำท

มประสทธภาพของผบรหารระดบกลางองคการบรหารสวนจงหวดประเทศไทย.วทยานพนธระดบมหาบณฑต

คณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

อบลวรรณาภวกานนท.(2551).วฒนธรรมสงคมวฒนธรรมองคการและลกษณะผนำทมประสทธภาพในป199�-2008.

รายงานการประชมวชาการทางมนษยศาสตร สถาบนทรพยกรมนษยมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

Page 27: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

21 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

Journal of HR Intelligence ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

จากคำถามเรมตนทวาเกษตรกรทไดรบผลกระทบจากการคาเสรมคณลกษณะอยางไรเขาปรบตวอยางไรหลงจาก

ทขอตกลงการคาเสรมผลบงคบใชมาแลวพอสมควรคอ7ปและเขาคดวาแนวทางทควรจะเปนในการสนบสนนใหเขาปรบตวไดด

ยงขนควรจะเปนอยางไรผศกษาคนหาคำตอบโดยใชกรอบแนวคดการปรบตวเปนแนวทางในการศกษาและรวบรวมขอมล

จากเกษตรกรทคดเลอกโดยวธสมตวอยางอยางเปนระบบจำนวน450คนจากเกษตรกรทปลกกระเทยมจำนวน2,014ราย

ในอำเภอฝางอำเภอไชยปราการอำเภอแมอายจงหวดเชยงใหมและใชสถตเชงพรรณนาและสถตอนมานในการวเคราะหขอมล

ผลการศกษาพบวาการปรบตวของเกษตรกรไมไดแตกตางไปจากการปรบตวทผศกษาพบในชวง3ปกอนหนา(2550)เกษตรกร

ยงเผชญปญหากบทไมแตกตางจากเมอ3ปทแลวเชนปญหาหนสนนอกจากยงตองกเงนเพอลงทนในการเพาะปลกกระเทยมแลว

เกษตรกรยงมหนสนตอเนองดวยทนาสนใจกคอเกษตรกรจำนวนไมนอยยงยนยนทจะปลกกระเทยมตอไปแมจะตระหนกดวาตอง

เผชญกบปญหาความผนผวนของราคากระเทยมทงนเนองจากความชำนาญในการปลกกระเทยมทสะสมมานานความเหมาะสม

ของพนทและจากการทกระเทยมเปนพชทใหผลตอบแทนสงสดเมอเทยบกบพชเศรษฐกจอนทสำคญกคอเกษตรกรยงมความ

เปราะบางสงทงในดานอายทกษะแหลงทมาของรายไดภาวะหนสนการรวมกลมทไมเขมแขงพอทจะสรางภมคมกนและความ

มนคงในชวต

จากผลการศกษานจงเกดคำถามวาการปรบตวทเปนอยทำใหเกษตรกร“พงตนเอง”ไดหรอไมหากไมไดการปรบตวทมง

สการพงตนเองควรมลกษณะอยางไรและรฐควรมบทบาทอยางไรบางในการสนบสนนใหเกษตรกรพงตนเองการประมวลขอมล

ทมอยทำใหไดคำตอบวาการปรบตวของเกษตรกรไมไดทำใหเกษตรกรพงตนเองไดมากขนทงนดวยปจจยหลายประการทงปจจย

เชงโครงสรางและจากเกษตรกรเองและหากจะทำใหการปรบตวเปนไปเพอการพงตนเองตองมปจจยสนบสนนในสวนของ

เกษตรกรตองเรมตนจากความพยายามลดการพงพงพรอมทจะเรยนรเพอการพงตนเองและใหความสำคญตอการรวมกลม

ทเขมแขงมบทบาทตอการสงเสรมการเรยนรเพอสรางความเขมแขงและความสามารถในการพงตนเองในสวนของรฐควรมงส

การสนบสนนใหเกษตรกรสามารถ“พงตนเอง”ไดในระยะยาวโดยตองใหความสำคญตอการสนบสนนในเชงโครงสรางทบทวน

นโยบายทนำไปสการอำนวยความสะดวกในการกอหนสนบสนนใหเกษตรกรม“ความร”ทจำเปนตอการประกอบอาชพในฐานะ

สวนหนงของหวงโซการผลตและเพอความมนคงในอาชพในระยะยาวสนบสนนการรวมกลมเพอการประกอบอาชพการดำรง

ชวตสรางสงแวดลอมทสนบสนน“การเรยนร”การถายทอดความรและการปรบตวเพอการพงตนเองในระยะยาว

“การปรบตวของเกษตรกรจากผลกระทบของการคาเสร : ความทาทายตอแนวคด “การพงตนเอง”

Adaptive Strategies of Farmers Affected by Free Trade Agreement : A Challenge to the Concept

of ‘ Self-Reliance’ รองศาสตราจารย ดร.นฤมล นราทร

รองศาสตราจารย สาขาพฒนาแรงงานและสวสดการ คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

บทคดยอ

Page 28: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 22

Journal of HR Intelligence ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

Theresultsoftheeffectiveleader’scharacteristicsaccordingtoGLOBE’sresearchmethodof4,094

executivesfrom16businessof4typesoforganizationinThailand(governmentorganization,publicenterprise,

publichealthserviceorganization,andprivateorganization),whichresearchedduring1996–2011,arestudied

byMetaanalysismethod.Resultsshowthatindividualityistheleasteffectiveleader’scharacteristic,exceptin

governmentgroupwhichpowerdistantistheleasteffectivecharacterbeingleader.Beside,futureorientationis

themosteffectiveleader’scharacteristic,exceptinthegroupofpublichealthserviceandprivateorganization

whichmasculinityisthemosteffectiveleadercharacteristic.Differentresultsarefoundaccordingtothetypeof

theorganization.Furtherstudyintheresultsoftheeffectiveleader’scharacteristicsbetweenpre-1996andpost-

2011crisiseventsinThailand,foundtheconsensusresultsineverycharacteristics.

Abstract

Page 29: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

23 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

บทนำ : ขอตกลงการคาเสรและ

เกษตรกรรายยอย

แมในทางทฤษฎการเปดเขตการคาเสรจะเปนไป

เพอการลดอปสรรคการคาท งอปสรรคดานภาษ และ

อปสรรคทมใชภาษเพอใหการคาระหวางประเทศมการ

ขยายตวและเปนไปอยางมประสทธภาพมากขนจากการท

แตละประเทศมงผลตสนคาทตนมความถนดแตผลกระทบ

ทางลบจากการจดทำขอตกลงเขตการคาเสรทปฏเสธไมไดกคอ

ผลกระทบทางลบตอแรงงานผผลตสนคาเกษตรทไมสามารถ

แขงขนดานราคากบสนคาทนำเขาจากประเทศคสญญา

ผลกระทบดงกลาวทำใหเกษตรกรตองปรบเปลยนอาชพและวถ

ชวตปรากฏการณนเกดขนในทกกรณทมขอตกลงการคาเสร

สำหรบกรณขอตกลงการคาเสรอาเซยน-จนซงมผล

บงคบใชในป2546มขอตกลงเรงลดภาษผกและผลไมระหวาง

ไทย-จนหรอขอตกลงการคาเสรไทย-จนซงเปนขอตกลง

ภายใตกรอบขอตกลงการจดตงเขตการคาเสรอาเซยน-จน

ตามขอตกลงนกระเทยมถกจดอยในสนคาทยกเวนไมเขาขาย

ตองลดภาษใหเปน0%แตกำหนดการลดภาษตามระบบ

โควตา(TariffQuota)กลาวคอกำหนดใหตองลดภาษ

เหลอ0%เฉพาะในโควตานบตงแตขอตกลงมผลบงคบใช

(1ตลาคม2546)ภาษนอกโควตาจะทยอยลดลงเหลอ50%

ในป2558หลงขอตกลงนมผลบงคบใชมเอกสารและการ

ศกษาจำนวนมากทงในรปของสถตการคาและงานศกษาวจย

ตงแตป2548ยนยนถงผลกระทบของขอตกลงการคาเสรทม

ตอเกษตรกรขอมลเหลานสอดคลองกบขอมลเชงประจกษดาน

ราคากระเทยมตลอดจนสถตการนำเขากระเทยมจากประเทศ

จนหลงขอตกลงการคาเสรมผลบงคบใชการปรบตวของ

เกษตรกรตอผลกระทบนปรากฏในรปของการปลกพชให

หลากหลายมากขนเขาสระบบการปลกพชแบบเกษตร

พนธสญญาหาอาชพอนเสรมเปนตน(สถาบนการจดการ

เพอชนบทและสงคม,2548;สถาบนวจยเพอการพฒนา

ประเทศไทย,2548;สถาบนวจยและใหคำปรกษาแหง

มหาวทยาลยธรรมศาสตร,2550;ศนยวจยเศรษฐศาสตร

ประยกตคณะเศรษฐศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตรกลม

FTAWatchและมลนธนโยบายสขภาวะ,2551)

รฐบาลไทยไดดำเนนมาตรการสนบสนนใหเกษตรกร

ปรบตวทงกอนและหลงขอตกลงการคาเสรมผลบงคบใช

โดยการสนบสนนใหเกษตรกรลดพนทเพาะปลกโดยใหเงน

ชดเชยการลดพนทปลกเพอรกษาระดบพนททปลกกระเทยม

ทมศกยภาพและพฒนาประสทธภาพการผลตกระเทยม

ในพนท เดมจำนวน85,000ไร1รฐบาลยงสนบสนนให

เกษตรกรปลกพชทดแทนเชนพรกหวานมนฝรงโรงงาน

และยางพาราการสนบสนนเหลานปรากฏทงในรปของการ

สนบสนนดานพนธพช(กรณยางพารา)การประสานกบ

ภาคเอกชนในการทำสญญารบซอ(กรณมนฝรงโรงงาน)

และสนบสนนเงนกเพอปรบเปลยนอาชพโดยผานธนาคาร

เพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรมาตรการเหลานไมได

ครอบคลมเกษตรกรทงหมดเนองจากเปนการดำเนนการตาม

ความสมครใจและความพรอมของเกษตรกรนอกจากนน

ยงมการสนบสนนใหใชปยอนทรยสนบสนนความเขมแขงของ

สหกรณมการฝกอบรมการทำการเกษตรทดและเหมาะสม

(GoodAgriculturalPractice–GAP)ใหความรเกยวกบ

การบำรงดนโดยไมใชสารเคมรวมถงสนบสนนใหเกษตรกร

มวถชวตตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยงเปนตน

การศกษาครงนเรมตนจากคำถามทวาเกษตรกรทได

รบผลกระทบจากการคาเสรมคณลกษณะอยางไรเขาปรบ

ตวอยางไรหลงจากทขอตกลงการคาเสรมผลบงคบใชมาแลว

เจดปและเขาคดวาแนวทางทควรจะเปนในการสนบสนนให

เขาปรบตวไดดยงขนควรจะเปนอยางไรในการคนหาคำตอบ

นผศกษาคดเลอกเกษตรกรโดยสมอยางมระบบจากประชากร

ผปลกกระเทยมในป2552จำนวน2,014รายจากสาม

อำเภอกำหนดตวอยางอำเภอละ150รายรวม3อำเภอ

450รายการศกษากระทำโดยการสมภาษณสนทนากลม

1รฐบาลสามารถลดพนทเพาะปลกทวประเทศจากกวา1.3แสนไรในปเพาะปลก2545/2546เปน.84แสนไรตามเปาหมายในปเพาะปลก

2551/2552ตวเลขนคอความสมดลระหวางอปทานและอปสงคภายในประเทศอยางไรกตามความสมดลระหวางอปสงคและอปทานกระเทยมไมไดเปน

”คำตอบสดทาย”กลาวคอไมไดเปนเครองประกนวาราคากระเทยมทผลตในประเทศจะไมตกตำเพราะปรากฏวาเมอปรมาณกระเทยมทผลตในประเทศ

ไมเพยงพอกจะมการลกลอบนำเขากระเทยมทมตนทนการผลตตำกวากระเทยมไทยมากทำใหราคากระเทยมทผลตในประเทศตกตำลงสถานการณน

เปนเครองยนยนความชดเจนในความไมมนคงในรายไดของเกษตรกรผปลกกระเทยมทงเจาหนาทของรฐและเกษตรกรจงมความเหนตรงกนวาการปลก

กระเทยมในแตละปเปรยบเสมอนการ“แทงหวย”

Page 30: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 24

Journal of HR Intelligence ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

ทงเกษตรกรและเจาหนาทของรฐการวเคราะหขอมลใชสถต

เชงพรรณนาในการพจารณาขอมลพนฐานสวนสถตอนมาน

นำมาใชในการทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรสำคญคอ

คณสมบตของเกษตรกรและแนวทางการปรบตวของเกษตรกร

และเงอนไขทจำเปนตอการปรบตว

ผลการศกษาพบวาเกษตรกรปรบตวโดยปลกพช

ใหหลากหลายเขาส ระบบการปลกพชในระบบเกษตร

พนธสญญาหาอาชพอนเสรมซงแนวทางการปรบตวดงกลาว

นไมไดแตกตางไปจากการปรบตวในชวงสามปกอนหนาจะมท

แตกตางชดเจนกคอความพยายามในการลดใชสารเคม

ในการผลตซงพบวาชดเจนมากเมอเทยบกบการศกษา

ในป2550และทสำคญเกษตรกรไมไดพอใจกบแนวทาง

การปรบตวเพราะการปรบตวไมไดทำใหเกษตรกรมรายได

เพมขนเกษตรกรจำนวนมากมรายไดลดลง

เมอพจารณาเชอมโยงกบแนวคดการพงตนเองซงม

ความสำคญทงในฐานะทเปนเปาหมายของการพฒนาและยง

เปนองคประกอบสำคญของการดำเนนชวตตามแนวทาง

เศรษฐกจพอเพยงจงเกดคำถามวาการปรบตวทเปนอยทำให

เกษตรกรพงตนเองไดในระยะยาวหรอไมหากใชแนวทาง

ทจะสนบสนนเพอเพมขดความสามารถในการพงตนเอง

ควรจะเปนเชนไรและหากไมไดหรอไมใชแนวทางการปรบตว

ทมงสการพงตนเองควรมลกษณะอยางไร

บทความนพยายามตอบคำถามขางตนผศกษาจะ

เรมตนจากการนำเสนอแนวคดวาดวยการปรบตวและการพง

ตนเองกอนทจะนำเสนอผลการศกษาจากพนท เพอการ

อภปรายและสงเคราะหผลการศกษาและนำเสนอขอ

เสนอแนะเพอสนบสนนการปรบตวทจะนำไปสการพงตนเอง

และนำเสนอประเดนทชวนให“คดตอ”เกยวกบ“การพง

ตนเอง”ของเกษตรกร

การปรบตวของเกษตรกรและการ

พงตนเอง : ขอเสนอทางทฤษฎ

และขอคนพบจากการปรทศน

วรรณกรรม

มการศกษาจำนวนไมนอยทอธบายการปรบตวของ

เกษตรกรงานศกษาเหลานนำเสนอความหมายของการปรบตว

ปจจยทมผลตอการปรบตวและวธการปรบตวของเกษตรกร

เชนการศกษาการปรบตวของเกษตรกรเลยงโคในประเทศ

แคนาดาของBennett(1969,Chap.3)ซงเสนอวาเราควร

พจารณา“การปรบตว”ในสองระดบระดบแรกหมายถง

การบรรลเปาหมายเฉพาะตวหากการปรบตวประสบความ

สำเรจเกษตรกรจะมปรมาณผลผลตมรายไดตามทตองการ

ในระดบทสองซ งมความสำคญไมนอยไปกวากนคอ

การรกษาสงแวดลอมประเดนนมความสำคญอยางมาก

เนองจากวถชวตของเกษตรกรขนอยกบสงแวดลอมเกษตรกร

ทประสบความสำเรจในเชงเศรษฐกจแตทำใหสภาพแวดลอม

ไดรบผลกระทบในทางลบอาจถอไดวามการปรบตวทไมถก

ตองBennettพบวาเงอนไขสำคญททำใหเกษตรกรปรบตวได

ดม4ประการคอ1)เกษตรกรสามารถใชทรพยากรธรรมชาต

ทมจำกดใหเกดประสทธภาพสงสดเชนแหลงนำทงหญา

ทดน2)เกษตรกรสามารถลดตนทนการผลตไดทำใหมรายได

มากขน3)เกษตรกรมเครอขายทางสงคมสามารถแลกเปลยน

ความคดเหนปรกษาหารอและเปรยบเทยบตนทนระหวาง

กนได4)มนโยบายของรฐสนบสนนและใหความชวยเหลอ

เกษตรกรในดานตางๆขอเสนอของBennettเกยวกบ

เงอนไขททำใหเกษตรกรปรบตวตอการเปลยนแปลงไดด

ไดรบการยนยนจากผลการศกษาในเวลาตอมาโดยเฉพาะ

ความสำคญของเครอขายทางสงคมการลดตนทนการผลต

และนโยบายของรฐ

ในงานศกษาเรองAdaptiveCapacityand

LivelihoodsResilienceของMoenchandDixit(2004)

ผเขยนเสนอวาการปรบตวประกอบดวยองคประกอบสำคญ2

สวนคอการปรบตวระยะสนโดยการลดความเปราะบางซง

เปนปญหาเฉพาะหนา(Vulnerabilityreduction)และ

การพฒนาในระยะยาว(Long-termdevelopment)ซงเปน

เรองของการสรางความยงยนในวถชวตและการประกอบ

อาชพโดยปจจยแหงความเปราะบางไดแกจำนวนแหลงทมา

ของรายไดทกษะความรทตำโอกาสทตำในการเขาถงแหลง

ขอมลขาวสารและบรการตางๆมทนทางสงคมตำและไมม

สถานภาพทางสงคม

สำหรบงานศกษาเกยวกบการปรบตวของเกษตรกร

ตอขอตกลงการคาเสรพบในงานศกษาผลกระทบจากขอตกลง

การคาเสรอเมรกาเหนอ(NorthAmericanFreeTrade

Page 31: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

25 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

Agreement-NAFTA)ซงมผลบงคบใชในป1994(พ.ศ.

2537)ซงสงผลกระทบทแตกตางกนตอชาวไรรายยอย

ทปลกขาวสาลและขาวโพดในพนท2ภมภาคของประเทศ

เมกซโกและแนวทางการปรบตวทแตกตางกนของเกษตรกร

(CIMMYT,2004)

ในกรณของผปลกขาวสาลในรฐโซโนรา(Sonora)

ซงการผลตใชเครองจกรเปนสวนใหญเนองจากแหลงรบซอ

ผลผลตคอโรงงานอตสาหกรรมและตลาดตางประเทศพบวา

เกษตรกรทมพนทเพาะปลกขนาดใหญมเครอขายทางการเมอง

และสามารถเขาถงทรพยากรทสำคญสามารถใชประโยชนจาก

ขอตกลงการคาเสรทำใหมรายไดเพมขนสามารถขยายการ

ประกอบอาชพไดดวยสวนเกษตรกรรายยอยทมทรพยากร

จำกดกวาปรบตวดวยการรวมกลมกนผลตอนสงผลใหการ

ผลตมประสทธภาพมากขนและเพมความสามารถในการ

เขาถงตลาดแตในหลายกรณกลมเกษตรกรเหลานจำเปนตอง

เลกประกอบอาชพเกษตรทงหมดโดยกลมนหนกลบไป

ประกอบอาชพแรงงานรบจางหรออพยพยายถนไปหางาน

ในเมองใหญหรอบางครงอพยพไปไกลถงสหรฐอเมรกา

สวนชาวไรขาวโพดในรฐเวราครซ(Veracruz)ซงม

วถการเกษตรแบบยงชพใชเครองจกรนอยมากการทำไรสวน

ใหญใชแรงงานคนและสตวการใชปยและยาฆาแมลงกม

ความจำกดเชนกนเนองจากไมสามารถแบกรบภาระตนทน

ของปยและยาฆาแมลงไดชาวไรเหลานมแนวทางปรบตวตาง

ๆเชนรวมตวกนเปนองคกรขนาดเลกเพอขอรบการชวยเหลอ

จากรฐหรอตอรองเพอทจะเขาถงตลาดไดมากขนชาวไร

บางคนหนไปปลกพชชนดอนรวมถงหนไปประกอบอาชพเสรม

อนๆเพอลดความเสยงจากการคาเสรเชนคดคนการใช

ประโยชนจากเปลอกขาวโพดซงสรางรายไดใหมากกวาการ

ขายขาวโพดดวย

สำหรบในประเทศไทยการศกษาของศนยวจย

เศรษฐศาสตรประยกตคณะเศรษฐศาสตรมหาวทยาลย

เกษตรศาสตรกลมFTAWatchและมลนธนโยบายสข

ภาวะ(2551)พบวาเกษตรกรมแนวทางการปรบตวใกลเคยง

กบการศกษากอนหนาคอมทงเกษตรกรทยงคงประสงค

ประกอบอาชพในภาคเกษตรตอไปและหนเหสอาชพนอกภาค

เกษตรเกษตรกรทเลอกผลตกระเทยมตอไปมการปรบตวทงใน

ดานการผลตและการตลาดในดานการผลตเกษตรกรใชทดน

เขมขนขนดวยการปลกมนฝร งหรอพรกหวานเพมเตม

ซงหมายความวาเกษตรกรทำงานหนกมากขนและดนไมมเวลา

พกฟนเกษตรกรบางสวนหนเหสระบบพนธสญญาเกษตรกร

บางสวนลดการใชสารเคมและหาพชทดแทน

ในดานการปรบตวทางการตลาดพบวาเกษตรกร

เรงขายผลผลตเรวขนหรอหนมาทำหนาทขายผลผลตเอง

ทงทอำนาจในการกำหนดราคายงคงมจำกดเกษตรกรทม

ความรความเขาใจเกยวกบการคาเสรจะมความสามารถ

ในการเพมผลผลตและปรบเปลยนแบบแผนการผลตให

สอดคลองกบมาตรการการคาเสรไดดกวาทำใหเกษตรกรได

รบประโยชนจากการคาเสรเกษตรกรกลมนยงมแนวโนมทจะ

รวมตวดานการผลตและการตลาดซงทำใหมโอกาสทจะไดรบ

ประโยชนจากการคาเสรนอกจากนนยงพบวาเกษตรกรทไมม

การรวมกลมดานการผลตมแนวโนมทจะปรบตวไดยากกวา

เกษตรกรทมการรวมกลมเกษตรกรรายยอยทมรายไดตำ

เปนผทไดรบผลกระทบมากทสดจากการคาเสร

งานศกษาตางๆขางตนแมจะไมไดมจดเนนท

“การพงตนเอง”โดยตรงแตประเดนสำคญทเชอมโยงกน

อยางปฏเสธไมไดคอเปาหมายการปรบตวเพอมงสการพง

ตนเองในระยะยาวทงนขอตกลงการคาเสรสงผลโดยตรงตอ

ความสามารถในการพงตนเองของเกษตรกรรายยอยการพง

ตนเองไมไดหมายความถงการปลอดจากภาระหนาทของรฐใน

การคมครองสงเสรมและพฒนาแตรฐมหนาทจดสภาพ

แวดลอมทสนบสนนหรอเอออำนวยใหเกษตรกรสามารถดำรง

ชวตอยางอสระมศกดศรมสมมาอาชพมรายไดพอเลยงชพ

ไดอยางเหมาะสม

ประเดน“การพงตนเอง”ถกหยบยกขนมาอภปราย

กวางขวางในทศวรรษท1970เนองจากเปนชวงทประเทศ

กำลงพฒนาพยายามจะ“ปลดแอก”ตนเองจากการครอบงำ

ของประเทศทพฒนาเนองจากเหนวาไดตกเปนฝายเสยเปรยบ

ประเทศทพฒนาแลว(Fuks,1983)ดวยเหตนเองJohan

Galtungจงไดเสนอไวในป1976(พ.ศ.2519)วา“การพง

ตนเอง”เปนแนวทางหนงในการตอสเพอทจะใหพนจากการ

ครอบงำและการกลายเปนชายขอบ(Marginalization)

(Galtung,1976)ในลกษณะน“การพงตนเอง”จงหมายถง

การทำความเขาใจกบความหมายของ“การพฒนา”เสยใหม

คอแทนทจะเดนตามแนวทางทกำหนดโดยวาทกรรมการ

พฒนากระแสหลกของตะวนตกประเทศกำลงพฒนาควร

มแนวทางการพฒนาทสอดคลองกบเงอนไขความตองการของ

Page 32: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 26

ประชาชนของตนบนพนฐานของการเอ ออำนวยของ

ทรพยากรและความสามารถของของประชาชน(Fuks,1983,

pp.427-443)

มนกวชาการตะวนตกหลายคนใหความหมายคำวา

“การพงตนเอง”ในความหลากหลายของความหมายพบวา

ลกษณะรวมของความหมายของการพงตนเองกคอการตอบ

สนองความตองการพนฐานและความอยรอดโดยใชทรพยากร

และความสามารถของตนเองใหมากทสดไมเปนภาระผอนแตก

มการรวมมอและชวยเหลอเกอกลระหวางกน(Espinoza,1977,

pp.18-19;Matthies,1979,pp.76-79;Fuks,1983,pp.427-33)

“การพงตนเอง”เคยเปนลกษณะเดนของสงคมไทย

และวฒนธรรมไทยในเศรษฐกจแบบยงชพทมทรพยากรอดม

สมบรณโดยมชมชนและหมบานเปนฐานสำคญเพราะ

เปนการพงตนเองในลกษณะของกลมทชวยเหลอพงพาอาศย

กนและประกอบกจกรรมในเงอนไขของ“กลม”ททำหนาททง

ในการผลตและผลตซำสนคาทมความจำเปนในการดำรงชวต

รวมทงอดมการณทสนบสนนสอดคลองกบการพงตนเอง

เงอนไขเหลานไมอาจเปนไปไดอยางสมบรณในระบบเศรษฐกจ

ปจจบนท“ตลาด”เขามบทบาทอยางยงในการกำกบวถชวต

และการตดสนใจในการผลตของเกษตรกรการใหความหมาย

การ“พงตนเอง”ในปจจบนจงมความแตกตางจากสงคมใน

อดตแนวทางและเงอนไขสนบสนนใหเกษตรกรพงตนเอง

จงมความซบซอนกวาในอดตมากแต“การพงตนเอง”

ยงเปนเปาหมายของการพฒนามาอยางตอเนอง(โกมาตร

จงเสถยรทรพย,2547,น.3)และมนกคดนกปฏบตหลายคนให

ความหมายตอคำวา“การพงตนเอง”ภายใตความเขาใจทมอย

รวมกนวา‘การพงตนเอง’เปนคำทพดงายเขาใจยากและมก

เขาใจคนละทศละทาง”(เสรพงศพศ,2008)ในความเขาใจ

ยากนมผใหคำจำกดความและแนวทางการไปส“การพง

ตนเอง”ในสงคมไทย

ในป2529ฉตรทพยนาถสภาเสนอเงอนไขการพง

ตนเองไวหกประการคอ1)ตองมการรวมกลมไมใชตางคน

ตางอย2)ตองมจตสำนกชวยเหลอกน3)จตสำนกตองผลต

ซำได4)ตองมการรวมตวกนเปนหนวยยอยเชนกลมเพอ

ตอรองกบสถาบนภายนอกเชนรฐและพอคาไดอยางมพลง

5)มการประสานวฒนธรรมกบคนอนๆในสงคมและ6)

มความสมพนธท เปนมตรกบธรรมชาตและสงแวดลอม

(ฉตรทพยนาถสภา,2529,น.95-101)

ทศวรรษตอมาคอในป2539ผใหญวบลยเขมเฉลม

เสนอแนวคดการพงตนเองไววา“การพงตนเองเปนสภาวะ

อสระหมายถงความสามารถของคนทจะชวยเหลอตนเองให

ไดมากทสดมความสมดลพอดในชวตเปนสภาวะทางกาย

ทสอดคลองกบสภาวะทางจตทเปนอสระมความพอใจในชวต

ทเปนอยมสงจำเปนปจจยสพอเพยงเปนความพรอมของ

ชวตทางรางกายและจตใจการพงตนเองหมายถงการม

สวสดการและความมนคงในชวตในปจจบนถงอนาคต

สวสดการทพรอมจะตอบสนองเราทนทโดยทเราไมตองไป

เรยกใหใครมาจดสวสดการใหหรอใหใครมาชวยเหลอ”

(ฉนทนาบรรพศรโชตและสรชยหวนแกว,2539)

ความสามารถในการพงตนเองในระดบครวเรอน

เชอมโยงกบความเขมแขงของครวเรอนซงเปนหนวยยอยทสด

ของระบบเศรษฐกจภาคปฏบตการของ“การพงตนเอง”

ถกนำเสนอผานเวทของนกวชาการและนกพฒนาจำนวนไมนอย

(เสรพงศพศ,2553,น.88-103)ไมวาจะเปนการสนบสนน

การสราง“จตสำนก”ของการพงพาตนเองหรอปรบวธคด

เพอทจะนำสการจดระเบยบชวตและจดระบบเศรษฐกจ

ทองถนทพงตนเองทงนเปาหมายของการ“พงตนเอง”คอ

การดำรงชพไดอยางเปนปกแผนและหวใจสำคญอยทความ

เชอมนวาจะตองพงตนเองไดและการเรยนร(เสรพงศพศ,

2008)ในลกษณะน“การพงตนเอง”จงมความสมพนธกบการ

ปรบตวอยางแยกไมออกโดยเฉพาะเมอพจารณาจากคำ

จำกดความ”การปรบตว”การ“พงตนเอง”ทไดเสนอไวใน

ตอนตนการเปรยบเทยบความหมายการปรบตวและ“การพง

ตนเอง”ปรากฏในแผนภาพท1

Page 33: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

27 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

เมอเชอมโยงแนวคดการปรบตวเขากบการพงตนเอง

การปรบตวทจะนำไปสการพงตนเองจงอาจเรมตนจากการ

ทำความเขาใจกบความหมายของการ“การพงตนเอง”

ความชดเจนในความตองการทจะพงตนเองการสราง“ความ

เชอมน”วาจะสามารถพงตนเองไดและ“เรยนร”ทไปส

“การพงตนเอง”และรกษาความสามารถนนไว

ในกรณของเกษตรกร“การพงตนเอง”ยอมเชอมโยง

กบการลดความเปราะบางในชวตทงในดานรายไดหนสน

มเงนออมทสามารถนำมาใชในการผลตโดยไมตองพงพา

แหลงเงนภายนอกหรอหากตองพงพากมความสามารถในการ

ชำระคนในเวลาทเหมาะสมมเครอขายทางสงคมสามารถ

แลกเปลยนความคดเหนปรกษาหารอสรางอำนาจตอรอง

หร อสน บสน นก า รประกอบอาช พ ในร ปแบบต า ง ๆ

และสามารถใชทรพยากรธรรมชาตทมจำกดไดอยางม

ประสทธภาพและโดยท ย งดำรงรกษาทรพยากรไว ได

สวนนโยบายของรฐมหนาทสนบสนนในเชงโครงสรางทงการ

ลดความเปราะบางและการสรางอดมการณการรวมกลมเพอ

สรางอำนาจตอรองจดการทรพยากรและรกษาสภาพ

แวดลอมเพอนำไปสการพงตนเองอยางยงยน

วรรณกรรมเกยวกบการปรบตวจากผลกระทบของ

การคาเสรทเชอมโยงกบการพงตนเองปรากฏในกรณการปรบ

ตวของชาวไรขาวโพดในเมกซโกตอขอตกลงการคาเสรอเมรกา

เหนอ(NAFTA)ขางตนซงเปนการศกษาหลงจากทขอตกลง

การคาเสรมผลบงคบใชแลวกวา10ปงานศกษาใหขอสรป

ตรงกนวาเกษตรกรรายยอยในสองพนทอยรอดไดจากการหน

มาผลตสนคาเพอบรโภคในชมชนมากขนชมชนหนกลบมาส

วถการผลตแบบดงเดมหรออกนยหนงพงพาตนเองมากขน

ลดการพงพงสารเคมชาวไรจำนวนมากยงคงประกอบอาชพ

ในภาคเกษตรแตมการปรบตวในดานตางๆเชนรวมตวกน

เปนองคกรขนาดเลกเพอรบการสนบสนนจากรฐหรอตอรอง

เพอทจะเขาถงตลาดไดมากขนทงสองกรณมความสอดคลอง

กบภาคปฏบตการของแนวคด“การพงตนเอง”ของไทยอยาง

นาสนใจ

เ กษตรกรผ ป ล ก ก ระ เท ย ม :

คณลกษณะสำคญ การปรบตว

ตอผลกระทบจากการคาเสร และ

ทศนะตอการพงตนเอง

คณลกษณะสำคญของเกษตรกร

งานศกษาการปรบตวตอผลกระทบของการคาเสร

กอนป2553ไมไดใหภาพทชดเจนมากเกยวกบคณลกษณะ

ของเกษตรกรสวนการศกษาครงนพบคณลกษณะบางประการ

ของเกษตรกรทสะทอนความเปราะบางของเกษตรกรไดอยาง

นาสนใจคณลกษณะเหลานไดแกอายทสงทกษะความรทตำ

มแหลงรายไดเพยงหนงแหลงและมหนสนซงสวนใหญเปนหน

ผกพนตอเนองในภาพรวมเกษตรกรกวารอยละ85.6มอาย

มากกวา40ปเกษตรกรทอายไมเกน40ปมเพยงรอยละ

16.4ในขณะทเกษตรกรทอายมากกวา60ปมรอยละ11.2

เกษตรกรเกอบสามในสคอ334รายหรอรอยละ74.2

จบการศกษาระดบประถมศกษาตอนตนหรอตำกวา

แผนภาพท 1

เปรยบเทยบความหมายของการปรบตวและการพงตนเอง

การปรบตว

1.การเสรมพลงตนเอง(Self-empowerment)

2.แนวทางในการจดการกบทรพยากรและผคนเพอแกปญหา

และบรรลเปาหมายในสถานการณทเปลยนแปลง

การพงตนเอง

1.การตอบสนองความตองการพนฐานและความอยรอดโดยใช

ทรพยากรและความสามารถของตนเองใหมากทสดไมเปน

ภาระผอน

2.ใชทรพยากรและความสามารถของประชาชนตามเงอนไข

และความตองการของประชาชน

3.การรวมมอชวยเหลอเกอกลกน

4.สรางเสรมความเขมแขงของความรวมมอใชทรพยากรของ

ตนเองไมเปนภาระใหผอนและชวยเหลอเกอกลระหวางกน

เปาหมายระยะสน:ลดความเปราะบางการบรรลเปาหมาย

ในระดบบคคล

เปาหมายระยะยาว:เปาหมายทยงยนมากขนซงจะสงผลตอ

การอยรอดระยะยาวของเกษตรกร

Page 34: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 28

เกษตรกร279รายหรอรอยละ62.0ไมมรายได

ทางอนนอกจากรายไดจากการทำเกษตรในพนทปจจบนคอ

มรายไดแหลงเดยวขอมลในสวนนมความสมพนธกบทกษะอน

ๆในการประกอบอาชพดงพบวามเกษตรกรถงรอยละ73.8

ทตอบวาไมมทกษะในการประกอบอาชพอนนอกจากการ

ทำการเกษตร

เกษตรกรถงรอยละ95.6มหนสนและมเกษตรกร

เพยง20คนหรอรอยละ4.4เทานนททำการเกษตรดวยทน

ของตนเองไมตองกหนยมสนมเกษตรกรเพยง81รายหรอ

รอยละ18ททำการเกษตรโดยก เงนจากธนาคารเพอ

การเกษตรและสหกรณการเกษตร(ธ.ก.ส.)เพยงแหลงเดยว

สวนทกจากแหลงเงนกสองสามและสแหงมจำนวน260

ราย50รายและ22รายคดเปนรอยละ54.3,14.5และ

4.8ตามลำดบแหลงเงนกสำคญคอธ.ก.ส.และกองทน

หมบานสวนสาเหตทตองเปนหนเพราะ“ขาดเงนลงทนในการ

เพาะปลก”“ตนทนการผลตสงปยยาสารเคมตางๆ

ในมราคาแพง”แตเมอผลผลตทออกสตลาดมราคาถกลงทน

ลงแรงไปแลวไมคมทนบางครงผลผลตกไมไดตามเปาหมาย

เพราะม ปญหา เก ย วก บพ นธ พ ช สภาพดนและพ นท

ไมเอออำนวยเกดภาวะ“ลงทนไปบะไดตามเปา”เกษตรกร

ยงเปนหนจาก“การสงบตรเรยนหนงสอ”ซงเกษตรกร

กลาววา“เปนภาระทหนกทสด”และทายสดคอหนตอเนอง

ซงเกษตรกรตอบเปนเสยงเดยวกนวา“ใชไปแลวกมาใหม

ไมอยางนนจะไมม เงนมาใชจาย . . . .ปนส งปหนาก …”

เกษตรกรมากกวารอยละ80มรายไดลดลงหลงขอตกลงการ

คาเสรมผลบงคบใชคณลกษณะสำคญของเกษตรกรปรากฏ

ดงตารางท1

เกษตรกรสวนใหญเปนสมาชกสหกรณผปลกกระเทยมและ

เปนสมาชกกองทนหมบานดวยแตกลมทมความสำคญทสด

คอกลมกองทนหมบานซงใหความชวยเหลอดานเงนทนใน

ตารางท 1

คณลกษณะของเกษตรกรกลมตวอยาง

(n=450)

คณลกษณะของเกษตรกรกลมตวอยาง จำนวน รอยละ

เพศหญง 318 70.7

อาย41-60ป 326 72.4

ประถมตนหรอตำกวา 334 74.2

มรายไดแหลงเดยว 279 62.0

ไมมทกษะในการประกอบอาชพอน 332 73.8

พนทถอครองการเกษตรตำกวา5ไร 178 39.6

มหนสน 430 95.6

แหลงเงนกทำการเกษตรหนงแหลง 81 18.0

แหลงเงนกมากกวาหนงแหลง 332 73.6

รายไดลดหลงขอตกลงการคาเสรมผลบงคบใช 368 81.9

การประกอบอาชพสวนสหกรณซงในทางทฤษฎเปนการรวม

ตวกนของเกษตรกรเพอนำไปส“การพงตนเอง”นนกลบม

ความสำคญนอยกวา

Page 35: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

29 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

การปรบตวตอผลกระทบจากขอตกลงการคาเสร

เกษตรกรมรปแบบการปรบตวไมตางจากทพบในการ

ศกษาป2550ดงทไดกลาวแลวเกษตรกรจำนวนไมนอยปรบ

ตวโดยยอมลดพนท เพาะปลกและรบเงนชดเชยจากรฐ

แตเกษตรกรทไมลดพนทเพาะปลกมจำนวนมากกวาเกอบ

2เทาครงทงเกษตรกรทลดและไมลดพนทเพาะปลกมรปแบบ

การปรบตวใกลเคยงกนคอพยายามปลกพชใหหลากหลาย

มากขนเขาสการผลตในระบบเกษตรพนธสญญาหาอาชพ

เสรมเชนเลยงไกเลยงปลาและปลกยางพาราซงประเดน

หลงนพบในสดสวนทตำมากมเกษตรกรบางรายใหขอมล

วาปรบตวดวยการลดรายจายเชนเหลาบหรและลดการใช

ปยเคมหนมาใชปยอนทรยมากขนเกษตรกรสวนใหญยงคง

เผชญปญหา“เดมๆ”คอรายไดตำมรายจายมากกวารายได

ทำใหมหนสนเกษตรกรกวาครงยนยนวาประสงคทจะปลก

กระเทยมตอไปเนองจากไมมพชชนดใดทใหรายไดเทากบ

กระเทยมกระเทยมยงเปนพชวฒนธรรมซงเกษตรกรมความ

เคยชนและคดวาทำไดดทสดสำหรบเกษตรกรการปรบตวจง

เปนไปเพอใหไดประกอบอาชพทตนถนดและสรางรายไดให

มากทสดรายไดทสงมความสำคญเพราะหมายถง“การปลด

หนมเงนจบจายใชสอยและสงลกเรยน”เจาหนาทของรฐ

ในพนทใหขอมลตรงกบเกษตรกรวาณปจจบนยงไมมพช

ชนดใดใหรายไดสงเทากบกระเทยม

ในภาพรวมเกษตรกรไมไดพอใจกบผลการปรบตว

ทเปนอยมากนกเนองจากไมวาจะทำงานหนกเทาไรกยงม

หนสนอยและรายไดยงไมพอกบคาใชจายและแมวาจะเปน

หนกนถวนหนาเกษตรกรกยงยนยนวาการมแหลงยมเงน

(จากเพอนหรอญาต)ทปลอดดอกเบยมแหลงเงนกดอกเบยตำ

เปนเงอนไขสำคญอนดบตนๆทสนบสนนการปรบตว

สวนเงอนไขอนดบรองๆลงมาคอมเงนออมทกนไวสำหรบ

การผลตและสามารถเขาถงแหลงขอมล/ขาวสารเกยวกบการ

ปลกและซอขายกระเทยมสวนเงอนไขทเปนอปสรรคตอการ

ปรบตวเปนเงอนไขดาน“ความร”คอ1)ขาดความรเกยวกบ

การบำรงดนและควบคมโรคและแมลงโดยไมใชสารเคม2)

ไมมความรดานการตลาดและอนๆ

ภายใตเงอนไขสนบสนนการปรบตวและอปสรรคตอ

การปรบตวขางตนเกษตรกรเสนอวาแนวทางสนบสนนการ

ปรบตวทตองการคอ1)ปยเคมราคาถกลง2)ปราบปรามการ

ลกลอบนำเขากระเทยมอยางจรงจง3)ประกนราคา(รายได)

4)ปรบปรงพนธกระเทยมใหไดผลผลตสงขน5)ใหความร

เกยวกบการบำรงดนควบคมโรคและแมลงโดยไมใชสารเคม

และ6)สนบสนนใหใชปยอนทรย(ปยคอก/หมก)

การวเคราะหสหสมพนธพบวาเงนทนมความสำคญ

อยางยงตอการปรบตวของเกษตรกรหากมเงนทนทตนทนตำ

มากขนเกษตรกรจะลดใชสารเคมลงหนมาผลตปยอนทรย

มากขนสวนในดานความรพบวาความรดานการผลตพชตอง

มาควบคกบความรดานการลดตนทนการผลตและทสำคญก

ค อ เกษตรกรให ความสำคญอย า งมากต อ “ความร ”

และบทบาทขององคกรทจะทำหนาทถายทอดความรดาน

ตางๆเชนการผลตปยชวภาพการบำรงดนโดยไมใชสารเคม

การควบคมโรคและแมลงโดยไมใชสารเคมเปนตน

การสนทนากลมพบกลม เกษตรกรท เรยนร ว า

การมงเนนการผลตเพอปอนตลาดไมใชการปรบตวทถกตอง

เพราะความไมแนนอนของราคาตนทนการผลตทสงทางทด

ควรหนมาลดรายจายสรางอาชพทางเลอกทเหมาะสมกบ

ตารางท 2

กลมทมความสำคญมากทสด

(n=450)

กลมทมความสำคญมากทสด จำนวน รอยละ

กลมกองทนหมบาน 201 40.5

สหกรณผปลกกระเทยม 119 26.3

กลมเกษตรกรปลกกระเทยม 43 9.5

ธ.ก.ส. 32 7.2

กลมออมทรพย 26 5.7

อนๆ/ไมตอบ 29 5.8

Page 36: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 30

สภาพของพนทและทนทตนเองมเกษตรกรกลมนไดจดตง

ศนยเรยนรพอเพยงชมชนในอำเภอไชยปราการในป2552

โดยตงใจใหเปนแหลงเรยนรการเกษตรของชมชนตามแนวทาง

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงยกระดบการสรางผลผลตและ

รายไดตามศกยภาพของพนทจดเปลยนของเกษตรกรเรมตน

จากความพยายามในการสรางรายไดเสรมดวยการเลยงหม

ซงเมอพบปญหากลนรบกวนกไดรบการสนบสนนจากเทศบาล

ใหปรบเปลยนรปแบบการเลยงโดยไปศกษาการเลยงหมหลม

ปลอดสารพษจากจงหวดลำพนแลวไดรบการสนบสนนจาก

เทศบาลในการขยายกจกรรมมาสการทำปยหมกจากมลหม

สามารถลดตนทนการผลตและตอมาขยายกจกรรมไปส

กจกรรมการเรยนรดานการอนรกษดนและนำการผลตพชผก

สมนไพรใหไดคณภาพมาตรฐานการทำการเกษตรแบบ

ธรรมชาตตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยงปลกหญาแฝกเพอการ

อนรกษดนและนำและปรบปรงบำรงดนดวยอนทรยวตถ

อยางไรกตามไมใชเกษตรกรทกรายทเขาสการปรบ

ตวในลกษณะนเกษตรกรหลายรายใหความเหนวาการปรบตว

ลกษณะนใชเวลานานกวาจะเหนผลและรายไดกไมมาก

เหมอนกบการขายกระเทยมและไมทนกบรายจายใน

ครอบครวซงภาระรายจายทหนกทสดกคอรายจายดานการ

ศกษาของบตรหลาน

ทศนะตอการพงตนเอง

จากการสนทนากลมและสมภาษณเชงลกเกษตรกร

แสดงทศนะตอ“การพงตนเอง”วาหมายถงสามารถพงพา

ตนเองไดทางเศรษฐกจคอหาเลยงตนเองไดไมเปนหน

หากจำเปนตองมหนสนตองสามารถชำระคนไดตามกำหนด

และคนในชมชนตองสามารถพงพาอาศยกนไดคอในขณะท

ตางคนตางพงตนเองกตองพงพาอาศยชวยเหลอกนไดดวย

ทนาสนใจเกษตรกรเหนวาแนวทางเศรษฐกจพอเพยงและ

การ“พงตนเอง”นนมสวนสนบสนนกนอยอยางไรกตาม

สำหรบโอกาสทจะพงตนเองไดนนเกษตรกรบางรายมความ

เหนวา“ลำบาก”ดวยสาเหตหลายประการเชนบตรหลาน

ตองเรยนหนงสอตองใชเงนลงทนในการเพาะปลกความไม

แนนอนในราคาสนคาเกษตรมสงและในการทำการเกษตร

”ใครๆกเปนหนกนทงนน”

คำจำกดความ“การพงตนเอง”ของเกษตรกรแมจะ

ไม ไดครอบคลมเทากบคำจำกดความท ได เสนอขางตน

แตสามารถกลาวไดวา“การพงตนเอง”ในความหมายของ

เกษตรกรไมแตกตางจากทศนะตอ“การพงตนเอง”ทเสนอไว

มากนก

อภปรายและวเคราะหผลการศกษา

เมอเชอมโยงผลการศกษาเขากบแนวคดการปรบตว

ซงใหความสำคญตอการลดความเปราะบางการพฒนาระยะ

ยาวและการพงตนเองกพบวามขอสงเกตหลายประการ

ขอสงเกตดานการปรบตว

ประการแรกปจจยดานอายอายทสงของเกษตรกร

ทำใหคาดเดาไดไมยากวาเกษตรกรมวถชวตทผกพนกบภาค

เกษตรโดยเฉพาะการปลกกระเทยมมาโดยตลอดคงเปนการ

ยากทจะปรบเปลยนการผลตหรอหนเหไปปลกพชชนดอน

อายทสงของเกษตรกรยงทำใหเขาใจไดวาเกษตรกรเหลานเผชญ

ปญหาการปรบตวเขาสระบบการผลตในกระแสโลกาภวตน

ซงเกษตรกรไมไดเปนผผลตโดยอสระอกตอไปแตไดกลายเปน

ผผลตในหวงโซอปทานซงตองการทงระบบคดและทกษะใน

การประกอบอาชพทแตกตางออกไปขอจำกดดานสงคม

เศรษฐกจของเกษตรกรดงไดกลาวขางตนจงไมเอออำนวยตอ

การปรบตวมากนกอยางไรกตามอายทสงกทำใหเกษตรกร

จำนวนหนงปลอดพนจากภาระคาใชจายดานการศกษาของ

บตรหลานประการทสองระดบการศกษาทไมสงเปนขอจำกด

อกประการหนงในการปรบตวแมการศกษาจะไมใชเครองบงช

ประการเดยวของความสามารถในการปรบตวแตปฏเสธไมได

วาระดบการศกษามความสำคญตอการทำความเขาใจตอการ

เปล ยนแปลงและสร า ง โอกาสในการประกอบอาชพ

แมเกษตรกรจะมทกษะทสงในการผลตกระเทยมแตเมอผนวก

ปจจยดานอายเขากบขอจำกดดานระดบการศกษาและทกษะ

อนๆในการประกอบอาชพทำใหเขาใจไดวาเกษตรกรมทาง

เลอกไมมากนกทางเลอกทจำกดในการประกอบอาชพเมอนำ

มาพจารณารวมกบความจำกดของปจจยการผลตคอทดน

และเงนทนในการประกอบอาชพรวมทงภาระหนสนกทำให

เกษตรกรกลมน เผชญกบขอจำกดท งในดานสงคมและ

เศรษฐกจทำใหโอกาสในการปรบตวเพอเผชญกบผลกระทบ

จากขอตกลงการคาเสรคอนขางตำความเปราะบางทง2

สวนขางตนสะทอน“ความจรง”ของสงคมเกษตรกรรมของ

ไทยซงมสถตยนยนชดเจนวาเกษตรกรสวนใหญมอายทสง

และการศกษาทตำซงไมไดหมายความวาจะไมสามารถ“เพม

ขดความสามารถ”ในดานตางๆไดแตจำเปนตองมวธการ

Page 37: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

31 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

สนบสนนการเรยนรทเหมาะสมผลการศกษาในดานอปสรรค

ตอการปรบตวและแนวทางสนบสนนการปรบตวชชดวา

เกษตรกร“อายมาก”และ“การศกษานอย”เหลานใหความ

สำคญตอ“ความร”ไมวาจะเปนความรดานการตลาดการลด

การใชสารเคมความรเหลานเปนเครองมอสำคญในการเพม

สมรรถนะในการประกอบอาชพในยคโลกาภวตนทเกษตรกร

กลายเปนสวนหนงของหวงโซการผลตดงไดกลาวแลว

ประการทสามปญหาหนสนซงกลายเปน“เรองปกต”

สำหรบเกษตรกรแมในงานศกษานจะไมสามารถระบตวเลข

หนสนทชดเจนแตกพอจะคาดเดาไดจากคำพดของเกษตรกร

รายหนงทกลาววา“สมยกอนมหนสามสหมนกนอนไมหลบ

แลวสมยนมหนเปนแสนกยงอยไดชาวบานเปนหนกนทงนน”

หนสนเกดทงจากการลงทนและการบรโภคขอคนพบน

สอดคลองกบผลการวจยเกยวกบหนสนของครวเรอนเกษตรกร

ซงเผยแพรในป2552ซงยนยนวาโครงการกองทนหมบาน

และโครงการแปลงสนทรพยเปนทนทำใหเกษตรกรมหนสน

เพมขนเปนอยางมากเพราะเปดโอกาสใหประชาชนในชนบท

เขาถงแหลงเงนทนไดงายทงๆทไมมหลกประกนใดๆทงยง

เปนการขยายวงเงนกในขณะทรายไดเกษตรกรไมไดเพมขน

หนสนเฉลยตอครวเรอนของเกษตรกรไทยเพมจากหนสน

82,485บาทในป2545เปน116,681บาทในป2550

(วทยาเจยรพนธ , 2552)ภาระหนสนทผกพนอยทำให

เกษตรกรตดอยในวงจรของการเปนหนและทสำคญนอกจาก

จะทำใหเกษตรกร“ยอมจำนน”เนองจากนอกจากจะมองไม

เหนโอกาสทจะเปนไทแลวยงทำให“มองไมเหน”ทางเลอก

อนๆนอกจากการกหนยมสนประการทสการปรบตวของ

เกษตรกรสวนใหญยงมงทการผลตเพอสรางรายไดแมวาการ

สรางรายไดจะนำมาซงภาระหนสนผกพนทเพมมากขนกตาม

ดงทไดกลาวแลววาเกษตรกรใหความสำคญเปนอนดบตนตอ

การมแหลงเงนยมปลอดดอกเบยและแหลงเงนกดอกเบยตำ

มากกวาการม“เงนออม”เพอการผลตและแมวาเกษตรกร

บางรายจะปรบตวดวยการลดคาใชจายดานการบรโภคแตทาง

เลอกนกไมใชทางเลอกทเกษตรกรใหความสำคญเปนอนดบตน

ประการทหาคอทนทางสงคมเกษตรกรมทนทางสงคมสง

แตเปนทนาเสยดายวาทนทางสงคมนไมสามารถ“ยกระดบ”

ไปสการสนบสนนการประกอบอาชพไดอยางมนยสำคญ

เกษตรกรยงมทศนะทไมดนกตอการรวมกลมแมจะมการรวม

ตวเปนสหกรณอยางชดเจนแตดวยสาเหตทงจากปญหาการ

บรหารจดการสหกรณและจากตวเกษตรกรเองซงขาดความ

เปนนำหนงใจเดยวกนทำใหสหกรณซงควรทจะทำหนาทใน

การสรางอำนาจตอรองและสนบสนนการประกอบอาชพ

ไมสามารถทำหนาทไดเปนทนาเสยดายวาเกษตรกรไมได

กลาวถงบทบาทในดานการรวมมอในกจกรรมเพอสงเสรมการ

ผลตและการตลาดทงทเกษตรกรคาดหวงเปนอยางมากจาก

สหกรณทงในดานการผลตการตลาดการประสานกบหนวย

งานและการเปนผใหความรเทาทปรากฏจากผลการศกษา

บทบาททคาดหวงจากสหกรณนาจะเปนไปไดยากหากทง

สหกรณและสมาชก ไม ได ร วมมอกนอย างจร งจ งหรอ

มเปาหมายในประเดนนรวมกนประเดนตางๆขางตน

ยนยน“ความเปราะบาง”ของเกษตรกรผปลกกระเทยมท

เปนกลมตวอยางของการศกษาครงนดวยความเปราะบางขาง

ตนทำใหมขอจำกดในการปรบตวและเมอมาเผชญกบปญหา

ทอยนอกเหนอความสามารถในการจดการของเกษตรกรไมวา

จะเปนปญหาปยแพงการลกลอบนำเขากระเทยมกทำใหการ

ปรบตวของเกษตรกรไมสามารถบรรลเปาหมายในระดบตน

คอมรายไดพอเลยงชพประการทหกประเดนทนาสงเกตอก

เชนกนคอการ“หนกลบมา”ใหความสำคญตอการลดใชสาร

เคมซงแมวา“จดเปลยน”จะมาจากความตองการในการลด

ตนทนการผลตมากกวาทจะคำนงถงสงแวดลอมในระยะยาว

แตกนบวาเปนนมตหมายทดและอาจนำไปสการปรบเปลยน

ในวธคด(หากปยเคมยงมราคาแพงอยางตอเนอง)ดงทไดพบ

วาเกษตรกรระบชดเจนวาเงอนไขทเปนอปสรรคตอการปรบตว

กคอการขาดความรเกยวกบการบำรงดนและควบคมโรค

และแมลงโดยไมใชสารเคมทงยงตองการการสนบสนนการ

ปรบตวในดานความรเกยวกบการบำรงดนควบคมโรคและ

แมลงโดยไม ใชสารเคมการสนบสนนให ใชปยอนทรย

(ปยคอก/หมก)อกดวยผลการศกษาในประเดนนทำให

สามารถพจารณาเชอมโยงไปถงกรณชาวไรขาวโพดใน

เมกซโกขางตนซงหนกลบมาทบทวนวถการผลตของตนเอง

เนองจากไมสามารถแบกรบภาระตนทนของปยเคมและยาฆา

แมลงไดประการทเจดผลการทดสอบความสมพนธทางสถตท

ระบวาเกษตรกรใหความสำคญอยางมากตอ“ความร”เชน

การผลตปยชวภาพการบำรงดนโดยไมใชสารเคมการควบคม

โรคและแมลงโดยไมใชสารเคมความรดานการผลตซงตอง

มาควบคกบความรดานการลดตนทนการผลตและบทบาท

ขององคกรทจะทำหนาทถายทอดความรยอมยนยนชดเจน

ถงความสำคญของการม“องคกร”ทจะทำหนาทในสวนน

ซงอาจจะปรากฏในรปของกลมเศรษฐกจพอเพยงขางตนหรอ

ศนยบรการถายทอดเทคโนโลยประจำตำบลประการทแปด

เมอผลการศกษาความสมพนธระหวางตวแปรทยนยนวาเงน

ทนทมตนทนตำมความสำคญอยางยงตอการปรบตวของ

เกษตรกรแตในขณะเดยวกนเกษตรกรมความสามารถจำกด

Page 38: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 32

ในการชำระหนความทาทายจงกลบมาอยทประเดนการลด

รายจายซงเปนตวแปรสำคญทงในดานรายไดและเงนทน

รายจายดานการศกษาของบตรหลานเปนรายจายทเกษตรกร

กลาวขวญถงมากทสดประการทเกาแนวทางสนบสนน

การปรบตวทเกษตรกรเหนวาจำเปนนนในหลายกรณอย

นอกเหนอความสามารถในการจดการของเกษตรกรไมวาจะ

เปนเรองราคาปยการปราบปรามการลกลอบนำเขากระเทยม

การประกนราคาและปรบปรงพนธกระเทยมใหไดผลผลตสง

ขนบทบาทของรฐในการสนบสนนการปรบตวจงไมไดจำกดท

การสนบสนนการปลกพชทดแทนเทานน

ขอสงเกตดานการพงตนเอง

ประการทหนงในภาพรวมการปรบตวของเกษตรกร

ไม ไดทำให เกษตรกร“พ งตนเอง”ไดมากขนท ง โดยคำ

จำกดความของวบลยเขมเฉลมและของเกษตรกรเอง

เกษตรกรยงเผชญปญหารายไดตำและมหนสนตอเนอง

ภาวะนอาจปรากฏตงแตกอนขอตกลงการคาเสรมผลบงคบใช

และการคาเสรสงผลใหเกษตรกรจำนวนหนงเผชญความ

ทาทายดานการพงตนเองมากขนประการทสองการปรบตว

ของเกษตรกรในศนยเศรษฐกจพอเพยงนบวาเปนไปในทศทาง

ทใกลเคยงกบทพบในชมชนของชาวไรขาวโพดในเมกซโกทได

เสนอไวขางตนทงในดานแนวคดการพงตนเองและบทบาท

ของหนวยงานของรฐประการทสามนโยบายของรฐในการ

สนบสนนการปรบตวของเกษตรกรไมไดสนบสนนใหเกษตรกร

เขาสกระบวนการพงตนเองอยางนอยในมตของการจดการ

การเงนแมวาจะมความพยายามในการสนบสนนการดำเนน

ชวตตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยงแตนโยบายของรฐเชน

นโยบายประชานยมมงสการกอหนมากกวาทจะสนบสนนใหม

ชวตทปลอดหน

ขอเสนอแนะ

จากการประมวลผลการศกษาและการวเคราะห

ขางตนผศกษามขอสรปวาแมการคาเสรจะมผลบงคบใชมา

แลวกวา7ปแตแนวทางการปรบตวของเกษตรกรผปลก

กระเทยมกยงไมสามารถทำใหเกษตรกร“พงตนเอง”ไดอยาง

แทจรงปจจยทอธบายปรากฏการณนไมไดเปนปจจยในสวน

ของเกษตรกรเทานนแตยงเปนผลจากนโยบายของรฐซงเปน

ปจจยในเชงโครงสรางดวยขอเสนอของผเขยนจงเปนดงน

ในระดบนโยบาย

ในภาพรวมนโยบายสนบสนนการปรบตวของรฐควร

มงสการสนบสนนใหเกษตรกรสามารถ“พงตนเอง”ไดใน

ระยะยาวทงในดานของการ“ลดความเปราะบาง”และสราง

ปจจยท“เอออำนวย”ตอการพงตนเองเชนในดานการลด

ความเปราะบางอายทมากและการศกษาทนอยแมจะเปน

ปจจยทนำไปสความเปราะบางแตกสามารถจดการได

ดวยกระบวนการเรยนรทเหมาะสมและใชขอไดเปรยบดาน

ทนทางสงคมดวยการสนบสนนการเรยนรบนพนฐาน

การรวมกลมเพอปรบโลกทศนสรางความเชอมนในตนเอง

ทบทวนนโยบายทนำไปสการอำนวยความสะดวกในการกอหน

ดำเนนการเพอการลดภาระหนสนของเกษตรกรอยางยงยน

บนฐานคดทสนบสนนให เกษตรกรปรบวธคดทม งสการ

ผลตเพอสรางรายไดโดยไมคำนงถงตนทนทางสงคมและ

วฒนธรรม

สวนการสนบสนนการสรางปจจยท“เอออำนวย”

ตอการพ งตนเองรฐควรสรางส งแวดลอมทสนบสนน

“การเรยนร”และการถายทอดความรบนพนฐานของการม

สวนรวมสนบสนนใหเกษตรกรม“ความร”ทจำเปนตอการ

ประกอบอาชพในฐานะสวนหน งของหวงโซการผลต

และเพอความมนคงในอาชพในระยะยาวสนบสนนใหสหกรณ

มบทบาทสำคญในฐานะทเปนองคกรทสนบสนนการประกอบ

อาชพและการปรบตวเพอการพงตนเองของเกษตรกรในระยะ

ยาวนอกจากนนยงตองสนบสนนการสรางเงอนไขตางๆเชน

การพฒนาแบบรวมกลมการผลตและผลตซำอดมการณการ

ชวยเหลอซงกนและกนและการรกษาทรพยากรธรรมชาต

ขอเสนอตอเกษตรกร

ขอสรปหนงทไดจากการประมวลแนวคดเกยวกบ

การพงตนเองกคอการพงตนเองตองเรมตนจากการสราง

“จตสำนก”และ“อดมการณ”ขอคนพบจากการศกษาครงน

เปนเครองยนยนวาเกษตรกร“ตระหนก”ถงความสำคญของ

การเรยนรเพอทจะเพมสมรรถนะในการประกอบอาชพ

ใหความสำคญตอการรวมกลมเพอสรางความเขมแขง

และความสามารถในการพงตนเองในระยะยาว

ขอเสนอเพอคดตอ

การเชอมโยงผลการศกษาเรองการปรบตวเขา

กบ“การพงตนเอง”ทนำเสนอครงนเปนเพยง“บททดลองนำ

เสนอ”เพอชวนใหชวยกนคดตอไมวาจะเปนในดานความเปน

Page 39: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

33 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ไปไดของการพงตนเองนยของการพงตนเองตอสงคม

สวสดการและความเปนจรงของการพงตนเองในสงคมไทย

ทงยงตองการความรอกมากทจะทำให“การพงตนเอง”

เปนจรงไดไมวาจะเปนแนวทางการสนบสนนการพงตนเองท

มความเฉพาะในเชงพนทการศกษาอยางลกซงในประเดนการ

ใหนยามความหมาย“การพงตนเอง”ของเกษตรกรรวมทง

รายการอางอง

โกมาตรจงเสถยรทรพย.(2547).พลวตสขภาพกบการพงตนเอง ภาคชนบท.กรงเทพฯ:นกวจยสงคมและสขภาพ.

ฉตรทพยนาถสภา.(2529).บานกบเมอง.นนทบร:สำนกพมพสรางสรรค.

ฉนทนาบรรพศรโชต,และสรชยหวนแกว.(2539).ความคดของผใหญวบลย เขมเฉลม.กรงเทพฯ:สำนกงานกองทนสนบสนน

การวจย.

ธนาทพยฉตรภตและคณะ.(มกราคม-มถนายน2549).พงตนเอง...ทางเลอกแหงทางรอดของสงคมไทย.วารสารสำนกบณฑต

อาสาสมคร.2(2),72-84.

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร,คณะเศรษฐศาสตร,ศนยวจยเศรษฐศาสตรประยกต,กลมFTAWatchและมลนธนโยบายสขภาวะ.

(2551).รายงานการวจยเรอง ผลกระทบของขอตกลงการคาเสรไทย-จน (ภายใตกรอบอาเซยน-จน) และการปรบตวใน

ระบบธรกจผก-ผลไม.เสนอตอสำนกงานบรหารและพฒนาองคความร.

มลนธบรณะชนบทแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ,สถาบนการจดการเพอชนบทและสงคม.(2548).ผลการศกษาการ

วเคราะหการเปดเสรทางการคา.กรงเทพฯ:ผแตง.(อดสำเนา)

สถาบนวจยและใหคำปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร.(2550). โครงการศกษาผลกระทบจากการจดทำ FTA ของไทยทมตอ

สาขาเกษตร.เสนอตอสำนกงานเศรษฐกจการเกษตรกระทรวงเกษตรและสหกรณ.

เสรพงศพศ.(2553).ปฏรปสงคมไทย.กรงเทพฯ:สำนกพมพคลงปญญา.

เสรพงศพศ.(2008).พงตนเอง.สบคนเมอ11กนยายน2554,จากhttp://www.phongphit.com/content/view/410/62/

Bennett,JohnW.(1969).The Northern Plainsmen: Adaptive Strategy and Agrarian Life.Chicago:Aldine.

Espinoza,MalvaCifuentes.(1983).Self-RelianceandDependence:ALatinAmericanPerspective.World

Indicators Programme.UniversityofOslo.15(50).

Fuks,Metka.(1983).OntheConceptofSelf-Reliance.InTheChallengesofSouth-SouthCooperation.(Ed).by

Breda Paulic and Morjan Sveticic.(pp.427-443). Boulder,Colorado:WestviewPress.

Galtung,Johan,O’Brien,PeterandPreiswerk,Roy.(1980).Self-Reliance : A Strategy for Development.London:

Bogbe-L’OuverturePublications.

JohanGaltung.(2010).Self-Reliance.RetrievedDecember15,2010,fromhttp:www//transcend.org/galtung/self-

reliance/concept,practiceandrationale.pdf

King,Amanda.(2004).CIMMYT. Rural Mexico 10 years after the North American Free Trade Agreement: Coping

with a Landscape of Change.RetrievedMay28,2012,fromhttp://repository.cimmyt.org/xmlui/handle

/10883/10472004

Matthies,Volker.(March-April1979).CollectiveSelf-Reliance:ConceptandReality.Intereconomics,pp.76-79.

Moench,MarcusandDixit,Ajaya(2004).Adaptive Capacity and Livelihoods Resilience.RetrievedAugust25,

2010,fromhttp://www.ipcri.org/watconf/moench.pdf

“วธคดของเกษตรกร”ตอเรองการพงตนเองในยคการคาเสร

บทบาทของรฐในเชงนโยบายเพอสนบสนน“การพงตนเอง”

และเพอให“การพงตนเอง”เปนไปไดเปนตนประเดนเหลา

นมความสำคญในยคทการคาเสรและหวงโซอปทานได

กลายเปนสวนสำคญในการประกอบอาชพและวถชวต

ของเกษตรกร

Page 40: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 34

Journal of HR Intelligence ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

งานวจยนสำรวจความลาการรบความรสกและการใชเวลาวางในผบรหารซงมการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบกลไก

และแนวทางการจดการเกดความลาของมนษยพบวายงหาขอสรปถงกลไกความลาในผบรหารนนไดไมชดเจนนกผวจยจงสนใจ

ศกษากลไกของความลาในผบรหารผานการรบความรสกและการใชเวลาวางทำกจกรรมในรปแบบตางๆโดยสำรวจจากผบรหาร

ระดบกลาง(n=30)ของบรษททมชอเสยงแหงหนงดวยเครองมอ1)แบบสอบถามความถของการใชเวลาวาง2)แบบสอบถาม

ระดบความลาและ3)เครองมอประเมนรปแบบการรบความรสกเพอพฒนาระบบประสาทสำหรบคนไทยซงผลการศกษาคอ1)

ผบรหารมความถในการใชเวลาวางทำกจกรรมทชอบนอยกวา1.75วนตอสปดาห(n=23)2)ผบรหารมความลาทางรางกาย

(n=12)และมความลาทางรางกายและจตใจ(n=7)และ3)ผบรหารขาดความสมดลในการรบความรสกขณะทำกจกรรมการ

ดำเนนชวต(n=22)เมอผบรหารมความชอบของการรบความรสกมากกจะมระดบของการรบความรสกทไวและจะมการใชเวลา

วางทบอยครงโดยมความลาทางรางกายทนอยดงนนผบรหารควรศกษาวธการจดการความลาทางรางกายผานการใชเวลาวางทำ

กจกรรมดวยความชอบของการรบความรสกทเหมาะสมสวนความลาทางจตอาจเกดจากความรสกภายในและความคดความเขาใจ

ในการแสดงบทบาทผบรหารในแตละบคคล

“การสำรวจความลา การรบความรสก และการใชเวลาวางในผบรหาร”

อาจารย ดร.ศภลกษณ เขมทอง ประธานสาขากจกรรมบำบดจตสงคม และรองคณบดฝายกจการนกศกษาและกจกรรมพเศษ

คณะกายภาพบำบด มหาวทยาลยมหดล

บทคดยอ

Page 41: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

35 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

การทบทวนวรรณกรรม เมอมนษยทกคนมความตงใจในการใชสมองทำ

กจกรรมและดำเนนชวตในสภาวะทเรงรบกดดนซบซอน

และไรการสงวนพลงชวตยอมเกดทกขภาวะท รสกถง

ความออนเพลยเหนอยลาหมดแรงเบอหนายสบสนวนวาย

ไมอยากทำอะไรขาดพลงงานและขาดความสามารถ

ในการทำกจกรรมตางๆซงความรสกเชงนามธรรมเหลาน

เรยกวา“ความลา(Fatigue)”ทจะสงผลใหเกดความบกพรอง

ในความสามารถ3ดานไดแก1)ดานการรบร(Perception)

หมายถงการใชขอมลทแปลงมาจากการรบความรสกการมอง

เหนการไดยนการสมผสการไดกลนการรบรสและการ

เคลอนไหว2)ดานความคดความเขาใจ(Cognit ion)

หมายถงกระบวนการประมวลผลขอมลการเรยนรและการ

ประยกตใชปญญาในการปรบตวตอสงแวดลอมและ3)

ดานทกษะทางจตสงคม(Psychosocialskills)หมายถง

ความสามารถในการสอสารภายในและภายนอกตนเองเพอ

แสดงอารมณความรสกและความคดทมความสขตอ

สถานการณและบรบททางสงคมยกตวอยางคนทำงานท

รางกายสมบรณแตตองทำงานซำๆเปนเวลานานในตอน

กลางคนทำใหคนทำงานเกดความลาทางจตเมอคนทำงานไม

ทราบวาตวเองมความลาทางจตกยงคงยงทำงานตอไปเรอยๆ

บางครงนอนนอยจงสงผลใหความตนตวลดลงขาดงานบอย

ครงคณภาพของผลงานลดลงและทำใหตองเสยคารกษา

พยาบาลมากขนนนคอเมอตรวจประเมนทางประสาท

สรรวทยาของกลไกการเกดความลาทางจตกยนยนวาคลน

สมองของคนงานขางตนมขนาดลดลงและสงผลใหเกด

กระบวนการรคดปญญาชาลง(Murata,Uetake,Takasawa,

2005)และหากความลาของมนษยนนสะสมทกๆวนจนไมม

โอกาสไดรบการจดการความคดดวยวธการสขภาพจตศกษา

(Psychoeducation)การบำบดความคดความเขาใจส

พฤตกรรม(Cognitivebehavioraltherapy)การเรยนรอยาง

มชวตชวา(Activelearning)และการมสวนรวมทำกจกรรม

(Activityparticipation)แลวความลาทางจตกจะดำเนนไป

เปนภาวะความเครยดเชงลบทำใหรางกายตองปองกน

ความเครยดผานการทำงานอยางหนกของระบบจตประสาท

สรรวทยาเชนความเรวในการบรหารจดการความคดลดลง

คว ามสามา รถ ในกา รตระหน ก ร ถ ง สต ป ญญาลดลง

ความสามารถในการแสดงบทบาททางสงคมลดลงและความ

สขในการเปนพลเมองดลดลงซงรางกายจะสะสมความลา

อยางคอยเปนคอยไปใน5-10ปขางหนาของวงจรชวตของ

มนษยแตละคนจนเกดโรคความลาเรอรงในบนปลายชวตได

นอกจากนการศกษาสาเหตของความลาของมนษย

นนทผานมาพบวาเมอมการใชความคดในการควบคมเชง

บรหารจดการหรอการควบคมกระบวนการการรบรและการ

เคลอนไหวเพอกำกบพฤตกรรมตอเนองนานกวา2ชวโมง

จะสงผลใหเกดความลาทางจตถงแมจะไมสงผลกระทบตอ

ความสามารถในการจดจำขนตอนงายๆในการทำกจกรรม

กตามแตอาจแสดงความผดพลาดและขาดความเอาใจใสใน

ทกขนตอนหรอรายละเอยดของการทำกจกรรมขาดแรงจงใจ

และเกดแรงตานในขณะทำกจกรรมเกดความลำบากในการ

ควบคมระดบสตใหทำกจกรรมออกมาใหดทสดไมสามารถ

บรหารจดการงานทซบซอนไดอยางตอเนองเปนตน(Vander

Linden,Frese,&Meijman,2003)อกทงความลาจะเพม

มากขนเมอจตใจของมนษยไมสามารถควบคมตนเองได(Self-

regulation)เชนมนษยมความคดไมยดหยนมจตใจวตกกงวล

มการตดสนใจชาไมสามารถเรยนรความคดอนซบซอน

และเรมรบรถงความรสกออนลาแตอยางไรกตามมนษย

สามารถจดการความลาทางจตไดในหลายวธเชน1)เมอ

ทบทวนการทำงานทตองอาศยการควบคมตนเองใหมสมาธ

และระลกความทรงจำวาการรเรมทำงานดงกลาวมขอ

ผดพลาดอยางไรบางมการรคดเพอจดจำทนทในระดบสงถง

ตำอยางไร(Clarkson,Hirt,Chapman,&Jia,2011)

รวมทงมวธการสรางแรงจงใจใหกบตนเองขณะทำงานได

อยางไรมหลกฐานอะไรทเราคดวาตองใชความทรงจำมากกวา

หรอนอยกวาหรอพอๆกนกบการสรางแรงจงใจใหทำงานจน

ประสบผลสำเรจ(Muraven&Slessareva,2003)หรอถา

เราตองทำงานทซบซอนใหประสบผลสำเรจเราควรควบคม

ตนเองใหเกดแรงจงใจในการทำงานนนไดอยางไร(Muraven

etal.,2006)2)เมอทำงานทตนเองชอบตอเนองกนเปนเวลา

นานกวา3.5ชวโมงจนเกดแรงจงใจและคณภาพในการ

ทำงาน(Beckers,VanderLinden,Smulders,Kompier,

VanVeldhoven,&VanYperen,2004)3)เมอทำงานโดย

ออกแรงกายเทากบ30%ของความสามารถของการออกแรง

กายสงสดจนเกดความคดความเขาใจและความสามารถทาง

สตปญญา(Evstigneeva,Aleksandrov,Mathiassen,&

Lyskov,2012)4)เมอมภาวะผนำในตนเองเพอแสดงบทบาท

ในการทำงานรายบคคลและเปนทม(Hauschi ldt ,&

Konradt,2012)และ5)เมอใชเวลาวางทำกจกรรมทตองใช

ความสามารถทางรางกายความคดความเขาใจและสงคม

ดวยความถและความพงพอใจอยางเหมาะสม(Khemthong,

2010)

Page 42: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 36

สำหรบการศกษาความลาในผบรหารนนยงหาขอ

สรปถงกลไกความลาไดไมชดเจนนกผเขยนจงขอทบทวน

วรรณกรรมเพมเตมซงพบวามทฤษฎศกษาการพฒนารป

แบบของสมองทมภาวะผนำแตกตางกน(McAdam,2002)

กลาวคอในแตละบทบาทของคนเกดจากการทำงานของสมอง

สองซกซงแยกหนาทของระบบลมบก(แกน)และระบบซรบล

(ชนนอก)ไดแกสมองชนนอกซกซายแสดงรปแบบของคน

ชอบคดวเคราะหสมองแกนซกซายแสดงรปแบบของคนชอบ

ขอมลทมาจากความรสกสมองชนนอกซกขวาแสดงรปแบบ

ของคนชอบรเรมจนตนาการและสมองแกนซกขวาแสดงรป

แบบของคนชอบรสกสรางสมพนธภาพกบผอนอยางไรกตาม

เมอสมองชนนอกและแกนทำงานประสานกนจะทำใหคนเราม

ความคดแกไขปญหาจากอารมณและพฤตกรรมในรปแบบ

เฉพาะเชนคนทใชสมองแกนจะชอบทำงานประจำ

กบทมปฏบตการทมลกษณะและความคดคลายกน

และคนทใชสมองชนนอกจะชอบปรบกลยทธและวสยทศนใน

ระบบงานทซบซอนมทางเลอกมพลงงานสงแตอาจนำไป

ปฏบตไมไดจรงเสมอไปคนทมสมองซกซายเดนจะชอบทำงาน

วางแผนระบบขบเคล อนองคกรทท าทายและซบซอน

และคนทมสมองซกขวาเดนจะชอบปรบเปลยนองคกรดวยวสย

ทศนโดยไมคำนกถงเงอนไขของเวลา(Herrmann,1989)

ทงนผบรหารควรพฒนาการทำงานของสมองสองซกผานกลไก

การรบรความเปนจรงของตวเองความคดสรางสรรค

และความสามารถในการสรางแรงจงใจ(Maslow,1968)

แตในความเปนจรงบคคลทสามารถรบรความเปนจรงของตว

เองมนอยกวา1-2%ของประชากรเนองจากการพฒนาการ

ทำงานของสมองสองซกและการสรางประสบการณชวตท

แตกตางกนในแตละบคคล(Cook-Greuter ,1999)

และตอมาในปพ.ศ.2552มการประเมนการทำงานของสมอง

ในผบรหารแลวแบงเปน4มตไดแกมตของพฒนาการทาง

จตวทยามตของการรสตระดบสงมตของการปรบใชสมอง

อยางประณตและมตของสภาวะผนำโดยใหผบรหารฝกสมาธ

และทำกจกรรมทตองใชการทำงานของสมองแยกสวน

(TranscendentalMeditationorConsciousness,TC)

เชนการรบความร ส ก การเคล อนไหวการวางแผน

การตดสนใจการแกไขปญญาการใหเหตผลการแสดง

อารมณการใชจนตนาการเปนตนแลวสรปผลวาในหนวย

งานนมผบรหารใชการทำงานของสมองในแตละมตมากนอย

เพยงใด(Harung,Travis,Blank,&Heaton,2009)จะเหน

วาตวอยางการศกษาเกยวกบTCขางตนสามารถประเมน

ทกษะการทำงานของผบรหารไดและอาจนำมาวเคราะหถง

ความสขความสามารถของผบรหารในการจดการความลาขณะ

ทำกจกรรมการดำเนนชวตอนๆเชนการดแลตนเอง

การศกษาการใชเวลาวางและการมสวนรวมในสงคม

เปนตนดงนนผวจยจงสนใจศกษากลไกของความลาในผ

บรหารผานระดบและความชอบของการรบความรสกรวมทง

รปแบการใชเวลาวางทอาจจดการความลาทางจตดวยการปรบ

เปลยนระดบและความชอบของการรบความรสกใดๆ

ระเบยบวธวจย

งานวจยครงนไดทำการประเมนผบรหารระดบกลาง

จำนวน30คน(n=30)ของบรษททมชอเสยงแหงหนง

โดยความสม คร ใจและค ด เล อกแบบ เฉพาะ เจาะจง

ดวยเครองมอ1)แบบสอบถามความถของการใชเวลาวาง

(ClassificationofLeisureParticipationหรอCLPScale)

(Khemthong,2007)โดยใหผตอบแบบสอบถามระบจำนวน

วนตอสปดาหทมสวนรวมทำกจกรรมจำนวน29รายการ

และคำนวณคะแนนทกรายการและแยกกลมกจกรรมทาง

รางกายสงคมความคดสรางสรรคและการไมใชรางกาย

ทงนใชแบบสอบถามฉบบภาษาไทยซงแปลจากตนฉบบภาษา

องกฤษทวจยในชาวออสเตรเลยผมสขภาพดซงใชการแบง

ขอมลท1.75วนตอสปดาห2)แบบสอบถามระดบความลา

( T h e Fa t i g u e Sca l e ) (Cha l d e r , Be r e l ow i t z ,

Pawlikowska,Watt,Wessely,Wright,etal.1993)2

ซงแบบทดสอบนเรยงคำตอบแบบมาตรวดของลเครท(Likert

‘sScale)ไดแก นอยกวาปกต ถงมากกวาปกตมาก

ประกอบดวยคำถาม8ขอทใชวดอาการรนแรงของความลา

ทางรางกายและอก8ขอทใชวดอาการรนแรงของความลา

ทางจตซงใชการแบงขอมลท2คะแนนและ3)เครองมอ

ประเมนรปแบบการรบความรสกเพอพฒนาระบบประสาท

สำหรบคนไทยซงพฒนาโดยรศ.เทยมศรคำจกรและคณะ

(2550)ในรปแบบซอรฟแวรประมวลผลคำถามทเกยวกบ

2แปลจากตนฉบบภาษาองกฤษเปนภาษาไทย(forwardtranslation)โดยผแปล2ทานจากนนแปลจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษโดยผแปลคนท3

(backwardtranslation)และไดนำมาเปรยบเทยบและทำการปรบใหมความหมายตรงกบตนฉบบและสำนวนอานงายสำหรบคนทวไปตามกระบวนการ

มาตรฐาน

Page 43: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

37 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

ความชอบและระดบความไวของประสบการณในการรบความ

รสกขณะทำกจกรรมการดำเนนชวตเชนชอบใหมคนอยราย

รอบตว(ไมเคย,นอยครง,บางครง,บอยครง,หรอทกครง)

ถกดงความสนใจไดงายโดยส งของทมสสดใส(ไม เคย,

นอยครง,บางครง,บอยครง,หรอทกครง)เปนตนซงใชการ

แบงขอมลท50%ของแตละการรบความรสกจากนนนำ

ขอมลของตวแปรทงหมดมาหาคำนวณสถตเชงพรรณนาและ

เ ช ง ค ว า มส ม พ น ธ ท ร ะ ด บ น ย สำ ค ญท า ง ส ถ ต 9 5%

ดวยโปรแกรมSPSSforWindowsversion11.5(©2005

SPSSInc.,Chicago,Illinois)

ผลการศกษา ผลการสำรวจดวยเครองมอขางตนในผบรหารระดบ

กลางอาย38.56+6.70ป(n=30)ดงแสดงในตารางท1

แลวนำขอมลมาแจกแจงในรายบคคลพบวา1)ผบรหารม

ความถในการใชเวลาวางทำกจกรรมทชอบนอยกวา1.75

วนตอสปดาห(n=23)ในกจกรรมเพอรางกาย(n=2)

ในกจกรรมเพอสงคม(n=5)ในกจกรรมเพอสรางสรรค(n=

4)ในกจกรรมเพอรางกายกบสรางสรรค(n=3)ในกจกรรม

เพอรางกายกบสงคม(n=3)ในกจกรรมเพอสงคมกบ

ผอนคลาย(n=1)ในกจกรรมเพอสงคมกบสรางสรรค(n=

2)ในกจกรรมเพอรางกายกบสงคมกบสรางสรรค(n=2)

และในกจกรรมเพอสงคมกบสรางสรรคกบผอนคลาย(n=1)

2)ผบรหารมความลาทางรางกาย(n=12)และมความลาทาง

จตและทางรางกาย(n=7)และ3)ผบรหารมความสมดลใน

การรบความรสกขณะทำกจกรรมการดำเนนชวต(การสมผส,

การมองเหน,การไดยน,การดมกลน,การรบรสและการ

เคลอนไหว)(n=8)นอกนนขาดความสมดลหรอมระดบของ

การรบความรสกทมากหรอนอยเกนไป(n=22)ไดแก

ควรเพมความรสกใหไวตอกจกรรมการสมผส,การเคลอนไหว,

หรอการดมกลนขณะทควรลดความรสกทไวตอกจกรรมการ

สมผส,การเคลอนไหว,การดมกลน,การรบรส,การมองเหน,

หรอการไดยนนอกจากนเมอคำนวณขอมลของตวแปรขางตน

ดวยการหาความสมพนธระหวางตวแปรอยางดกพบวา1)

ความสมพนธเชงลบระหวางระดบของการรบความรสกกบ

ความชอบของการรบความรสกทางการเคลอนไหว(r=-0.57,

p<0.05)และการดมกลน(r=-0.42,p<0.05)2)

ความสมพนธเชงบวกระหวางการใชเวลาวางทำกจกรรมเพอ

รางกายกบความชอบของการรบความรสกทางการมองเหน(r

=0.37,p<0.05)และการเคลอนไหว(r=0.37,p<

0.05)3)ความสมพนธเชงบวกระหวางการใชเวลาวางทำ

กจกรรมเพอสงคมกบความชอบของการรบความรสกทางการ

เคลอนไหว(r=0.55,p<0.05)4)ความสมพนธเชงลบ

ระหวางความลาทางรางกายกบความชอบของการรบความ

รสกทางการสมผส(r=-0.47,p<0.05),การมองเหน(r=

-0.50,p<0.05)และการรบรส(r=-0.48,p<0.05)และ

5)ไมพบความสมพนธระหวางความลาทางจตกบตวแปรใดๆ

(p>0.05)

Page 44: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 38

บทวจารณ 1 ) ผ บร หารร จ ก ใช เ วลาว า งทำก จกรรมเพ อ

ผอนคลาย(n=28)แตไมสมดลกบการใชเวลาวางทำ

กจกรรมในมตอนๆซงแสดงถงการใชเวลาทำงานมากจนไมม

เวลาวางทำกจกรรมในมตอนๆนอกเหนอจากการผอนคลาย

2)ผบรหารประมาณ63.33%ทมความลาและมความเสยง

ตอการเกดทกขภาวะในอนาคตหากไมไดรบการใหความรเชง

จตศกษา(Psychoeducation)ในการจดการความลาดวย

ตนเอง(Fatigueself-management)เชนการสงวน

พลงงานและการใชเวลาใหพอเหมาะในกจกรรมเพอรางกาย

กจกรรมเพอสงคมและกจกรรมเพอสรางสรรคและกจกรรม

เพอผอนคลายเปนตนและ3)ผบรหารประมาณ73.33%

จำเปนตองไดรบการฝกทกษะการรบความรสกทหลากหลายใน

กจกรรมการดำเนนชวตเพอการควบคมตนเองอยางเหมาะสม

มฉะนนระบบประสาทการรบความรสกทไมสมดลอาจสงผลให

เกดความลาทางจตและไมสามารถจดการความลาทางจตผาน

การใชเวลาวางทำกจกรรมการดำเนนชวตไดอยางแทจรง

ซงการศกษากลมตวอยางผบรหารครงนสามารถอธบายกลไก

ของการเกดความลาทางรางกายทมากกวาปกตในกลมผบรหาร

ทมระดบและความชอบของการรบความรสกทมากเกนไป

จนไมมเวลาทำกจกรรมเพอรางกายหรอสงคมกบในกลมผ

บรหารทมความชอบจากการรบความรสกทนอยเกนไป(ผาน

กจกรรมการมองเหนหรอการรบรสหรอการสมผส)สำหรบ

กลไกของการเกดความลาทางจตของผบรหารนนอาจเกดจาก

ตารางท 1คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของตวแปรในการศกษา(n=30)

Variable Mean (SD)

PhysicalLeisure 2.82(1.61)

SocialLeisure 2.01(0.77)

CreativeLeisure 2.09(1.23)

PassiveLeisure 3.30(1.14)

PhysicalFatigue 2.22(0.39)

MentalFatigue 1.90(0.48)

SensoryPreferenceSight 61.33(11.68)

SensoryPreferenceSound 59.67(11.23)

SensoryPreferenceSmell 56.83(16.80)

SensoryPreferenceTaste 53.58(11.52)

SensoryPreferenceTouch 60.25(12.65)

SensoryPreferenceMovement 54.67(13.78)

SensoryThresholdSight 34.92(10.78)

SensoryThresholdSound 40.58(7.76)

SensoryThresholdSmell 36.42(10.29)

SensoryThresholdTaste 36.92(10.92)

SensoryThresholdTouch 48.50(11.76)

SensoryThresholdMovement 46.00(8.52)

Page 45: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

39 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ความรสกภายในตวตนและความคดความเขาใจในแตละ

บคคลทเกดจากการเรยนรแลวสะสมเปนประสบการณในการ

แสดงบทบาทผบรหารเชนการควบคมตนเองการสรางแรง

จงใจการรสตการมสมาธการรบรความเปนจรงของตนเอง

และการจดการความลาทางรางกายดวยตนเองแตในอนาคต

คงตองมการศกษาวจยเปรยบเทยบประสทธผลของการจดการ

ความลาทางรางกายและจตผานการปรบระดบและความชอบ

ของการรบความรสกอยางเหมาะสมและการปรบรปแบบการ

ใชเวลาวางทำกจกรรมทหลากหลายมตในผบรหารแตละ

บคคลดวยระยะเวลาและความถทเหมาะสม

บทสรป

ผบรหารทกคนมความต งใจในการใชสมองทำ

กจกรรมการดำเนนชวตในสภาวะทเรงรบกดดนซบซอน

แตควรศกษาวธการสงวนพลงชวตเพอจดการความลาทาง

รางกายผานการใชเวลาวางทำกจกรรมเพอรางกายหรอสงคม

และการปรบระดบและความชอบของการรบความรสกขณะทำ

กจกรรมอยางเหมาะสมรวมทงควรพฒนาความคดความ

เขาใจในการรบรความลาทางจตขณะทำกจกรรมเชนรสก

ออนเพลยเหนอยลาหมดแรงเบอหนายสบสนวนวาย

ไมอยากทำอะไรขาดพลงงานแลววเคราะหสาเหตหลกใน

การเกดกลไกของความลาทางจตในปจจบนผานกจกรรมการ

แลกเปลยนเรยนรในกลมผบรหารทมความลาทางจตทคลาย

กนและ/หรอรวมกบผเชยวชาญในการจดการความลาทางจต

เพอเตรยมความพรอมความเชอมนความสามารถและความ

สขดวยตนเองในการใชชวตทำกจกรรมการดำเนนชวตเชน

ผบรหารทรจกดแลตนเองดวยการใชเวลาวางออกกำลงกาย

เขากลมแลกเปลยนเรยนรเพอการพฒนาทกษะการบรหาร

จดการอยางตอเนองและจดตงกลมทำงานเพอชวยเหลอผ

ดอยโอกาสในสงคมเปนตน

Page 46: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 40

เอกสารอางอง

Beckers,D.G.J.,VanderLinden,D.,Smulders,P.G.W.,Kompier,M.A.J.,VanVeldhoven,M.J.P.M.,&VanYperen,

N.W.(2004).WorkingOvertimeHours:RelationswithFatigue,WorkMotivation,andtheQualityofWork.

Journal of Occupational & Environmental Medicine,46(12),1282-1289.

Chalder,T.,Berelowitz,G.,Pawlikowska,T.,Watt,S.L.,Wessely,S.,Wright,D.,etal.(1993).Developmentofa

fatiguescale.Journal of Psychological Research,37(2),147-153.

Clarkson,J.J.,Hirt,H.R.,Chapman,D.A.,&Jia,L.Theimpactofillusoryfatigueonexecutivecontrol:do

perceptionsofdepletionimpairworkingmemorycapacity?(2011).Social Psychological and Personality

Science,2(3),231-238.

Cook-GreuterS.(1999).Postautonomous ego development: its nature and measurement [Doctoral dissertation].

Cambridge,MA:HarvardGraduateSchoolofEducation.

Evstigneeva,M.,Aleksandrov,A.,Mathiassen,S.E.,&Lyskov,E.(2012).Concurrentcognitivetaskmayimprove

motorworkperformanceandreducemusclefatigue.Work: A Journal of Prevention, Assessment and

Rehabilitation,41(1),2893-2896.

Harung,H.,Travis,F.,Blank,W.,&Heaton,D.(2009).Higherdevelopment,brainintegration,andexcellencein

leadership.Management Decision,47(6),872-894.

Hauschildt,K.,&Konradt,U.(2012).Theeffectofself-leadershiponworkroleperformanceinteams.Leadership,

8(2),145-168.

Herrmann,N.(1989).The Creative Brain. Lake Lure.NC:BrainBooks..

Khemthong,S.(2010).Influenceoffatigueonleisureandqualityoflifeinwomenwithchronicconditions.Annual

in Therapeutic Recreation,18(5):79-86.

Khemthong,S.(2007).The Relationship between frequency and satisfaction of leisure participation and health-

related quality of life in women with fatigue secondary to chronic illness [PhD Thesis].Perth:Curtin

UniversityofTechnology.

Maslow,A.H.(1968).Towards a Psychology of Being.2nded.NewYork,NY:VanNostrandReinhold.

McAdam,N.(2002).Abrainstylesmodelofchangeresponsivenessanddistributedleadershipin21stcentury

networkorganizations.International Journal of Organizational Behaviour,5(7),213-241.

Murata,A.,Uetake,A.,&Takasawa,Y.(2005).Evaluationofmentalfatigueusingfeatureparameterextracted

fromevent-relatedpotential.International Journal of Industrial Ergonomics,35(8),761–770.

Muraven,M.,Shmueli,D.,&Burkley,E.(2006).Conservingselfcontrolstrength.Journal of Personality and Social

Psychology,91(3),524-537.

Muraven,M.,&Slessareva,E.(2003).Mechanismsofself-controlfailure:motivationandlimitedresources.

Personality and Social Psychology Bulletin,29(7),894-906.

VanderLinden,D.,Frese,M.,&Meijman,T.F.(2003).Mentalfatigueandthecontrolofcognitiveprocesses:

effectsonperseverationandplanning.ACTA Psychologica (Amsterdam),113(1),45-65.

Page 47: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

41 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

Journal of HR Intelligence ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

ประเทศไทยและประเทศสมาชกอาเซยนได

ตงเปาหมายรวมกนคอการรวมตวเปนประชาคมเศรษฐกจ

อาเซยนอยางสมบรณภายในป2558(กลมงานนโยบายกรม

อาเซยน,2554)โดยมทมาจากแนวคดทวา“อาเซยนจะรวมตว

กนเปนตลาดหรอฐานการผลตเดยวกน”(Singlemarketand

productionbase)ซงหมายความวาจะตองมการเคลอนยาย

ปจจยการผลตไดอยางเสรเสมอนอยในประเทศเดยวกน

สามารถดำเนนกระบวนการผลตในประเทศใดกไดโดยใช

ทรพยากรทงวตถดบและแรงงานจากหลายประเทศเพอนบาน

มาใชในการผลตปราศจากอปสรรคในดานภาษและมาตรการ

ทมใชภาษตลอดจนมการสรางมาตรฐานของสนคาและกฎ

ระเบยบตางๆรวมกนตลอดจนการคาและการบรการระหวาง

กนจะทำไดอยางเสรโดยไมมภาษมากดกนการเคลอนยาย

แรงงานจะเปนไปอยางเสรกลาวคอผทมใบประกาศนยบตร

รบรองฝมอแรงงานของประเทศสมาชกหนงสามารถเขาไป

ทำงานในประเทศใดกไดในกลมประเทศสมาชกอาเซยนดวย

กนเชนเดยวกบหลกการของสหภาพยโรปทประชากรของ

สหภาพยโรปทง27ประเทศสามารถเขาไปอยอาศยและ

ทำงานในประเทศสมาชกสหภาพยโรปประเทศใดกไดโดยไม

จำเปนตองมใบอนญาตเขาทำงานและจะตองไดรบการปฏบต

ในการจางงานสวสดการสงคมและประโยชนดานภาษท

เทาเทยมกนกบประชากรชาตนนๆนอกจากนยงสามารถให

สมาชกในครอบครวเขาไปพำนกอาศยดวยไดโดยไมคำนงถง

สญชาตของสมาชกในครอบครวและจะตองไดรบการยอมรบ

คณสมบตทางวชาชพซงกนและกนรวมทงสามารถเดนทาง

เขาออกอยางเสรในประเทศสมาชกสหภาพยโรปไดทง27

ประเทศ(อภญญาเลอนฉว,2553)

จากนโยบายดงกลาวนผลกระทบทจะเกดขนตอ

ประเทศไทยในเชงบวกคอการคาเสรจะทำใหเกดการขยายตว

การใชแรงงานเดกกบการกาวเขาสประชาคมอาเซยน

เสาวธาร โพธกลด นกวจยประจำสถาบนทรพยากรมนษย

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ของภาคการผลตและภาคแรงงานอนจะนำไปสความตองการ

แรงงานไรฝมอและกงฝมอมากขนในอตสาหกรรมตางๆเชน

อตสาหกรรมยางสงทออญมณและเครองประดบสงผลให

อตราคาจางสงขนนอกจากนมาตรฐานแรงงานหรอคณภาพ

ชวตของผใชแรงงานในกระบวนการผลตตางๆจะสงขน

ความกาวหนาในอาชพสำหรบแรงงานทมฝมอและกลม

ผเชยวชาญเฉพาะดานจะอยในระดบทสงขนการเปดเสร

ทางการคาจะชวยสงเสรมสภาพแวดลอมในการทำงานใหดขน

ตลอดจนสวสดการของผใชแรงงานในธรกจขนาดกลางและ

ขนาดใหญเชนอตสาหกรรมสงทออญมณและธรกจบรการ

เปนตน(ดร.ตรณพงศมฆพฒนและคณะ,2544)ขณะท

ผลกระทบในเชงลบจากการเคลอนยายแรงงานอยางเสร

อาจจจะทำใหเกดการเคลอนยายของแรงงานมฝมอของไทยไป

ประเทศทใหคาตอบแทนสงกวาเชนสงคโปรมาเลเซย

และบรไนถงแมวาการเคลอนยายแรงงานเสรดงกลาวใน

เบองตนจะเปนเพยงการเคลอนยายแรงงานในกลมมฝมอ

จำกดเฉพาะ7อาชพหลกแตอยางไรกตามกไมสามารถ

ปฏเสธไดวาในปจจบนแตละประเทศในกลมประเทศอาเซยน

ตองจางแรงงานตางดาวจากประเทศทมคาแรงตำกวาเพอ

ลดตนทนการผลตของตนใหตำทสด

ประสานไตรรตนวรกลผวาการธนาคารแหง

ประเทศไทยกลาวไวในการปาฐกถาพเศษเรอง“ทศทางการ

ดำเนนงานตามนโยบายการเงนภายใตบทบาทของภมภาค

เอเชยทมความทาทายมากขน”(ธนาคารแหงประเทศไทย,

2554)วาการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนอยางเตมรป

แบบภายในป2558จะเปนจดเปลยนครงสำคญของเศรษฐกจ

ไทยในทกดานทงการคาการบรการการเคลอนยายการลงทน

รวมถงดานแรงงานและเงนทนโดยเฉพาะในกรณเรอง

แรงงานซงผประกอบการไทยกำลงเผชญปญหาการขาดแคลน

Page 48: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 42

ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

แรงงานไรฝมอและสงคมไทยกำลงเขาสวยชราภาพปญหา

ดงกลาวทำใหอตสาหกรรมทเนนใชแรงงานไทยสญเสยความ

สามารถในการแขงขนไป

สำหรบประเทศไทยในหลายทศวรรษทผานมาไดม

การจางแรงงานตางดาวเขามาเปนแรงงานทดแทนแรงงาน

ไทยจำนวนมากทงในภาคอตสาหกรรมและภาคการเกษตร

รฐบาลไทยไดเรมมนโยบายอนญาตการจางแรงงานขามชาต

จากประเทศเพอนบานทมสถานะเปนผหลบหนเขาเมอง

ผดกฎหมายโดยอาศยอำนาจตามพระราชบญญตคนเขาเมอง

พ.ศ.2522และพระราชบญญตการทำงานคนตางดาวพ.ศ.

2521ซงอนญาตใหจางผหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมายทอย

ระหวางรอการสงกลบโดยอนญาตใหอาศยอยในประเทศไทย

เปนการชวคราวตงแตพ.ศ.2535โดยเรมใหมการจาง

แรงงานขามชาตจากพมาในพนทจงหวดชายแดนไทย–พมา

10จงหวดไดแกเชยงรายเชยงใหมกาญจนบรตากระนอง

ประจวบครขนธแมฮองสอนราชบรเพชรบรและชมพร

หลงจากนนกเปดใหมการจางแรงงานขามชาตเพมขนเปนสาม

สญชาตคอพมาลาวและกมพชาในพนทจงหวดอนๆ

ทขาดแคลนแรงงาน(พระราชบญญตการทำงานคนตางดาว

2521)ตอมารฐบาลไทยมนโยบายการจดการแรงงานตางดาว

ทงระบบโดยใหแรงงานตางดาวททำงานในประเทศไทย

ทงหมดไมวาจะเคยขออนญาตทำงานหรอไมรวมทงครอบครว

ผตดตามมาขนทะเบยนรายงานตวตอกระทรวงมหาดไทย

และขออนญาตทำงานกบกระทรวงแรงงานโดยมจดประสงคท

ตองการทราบจำนวนแรงงานขามชาตในประเทศไทยทงหมด

เพอนำไปสกระบวนการทำใหถกกฎหมาย(Legalization)

โดยการใหประเทศตนทางพสจนสญชาตและออกเอกสารแทน

หนงสอเดนทางตอไป

คนตางดาวทำงานอยในประเทศไทยในไตรมาสท3

ป2553มจำนวนประมาณทงสน1,228,467คนเมอเทยบกบ

ชวงเดยวกนของป2552โดยลดลงคดเปนรอยละ6.81

จำแนกเปนคนตางดาวเขาเมองถกกฎหมายจำนวน217,635

คนคด เปนร อยละ22 .11และคนต างด าว เข า เม อง

ผดกฎหมายจำนวน956,832คนคดเปนรอยละ77.89

(กรมการจดหางาน,2553)คนตางดาวทเขาเมองผดกฎหมาย

เหลานสามารถแบงออกเปน2ประเภทดวยกนคอ1)

ชนกลมนอยจำนวน24,577คนและ2)ผท ไดรบการ

ผอนผนใหอยในราชอาณาจกรเปนการชวคราวตามมตคณะ

รฐมนตร(พมาลาวกมพชา)จำนวน932,255คนเมอ

เปรยบเทยบกบชวงเดยวกนของปกอนทพบวาลดลงถงรอยละ

14.18(กรมการจดหางาน,2553)โดยสดสวนของคนตางดาว

ทเขาเมองผดกฎหมายแสดงตามรปภาพท1

แรงงานตางดาวทเขาเมองผดกฎหมายสวนใหญเปนแรงงานท

ไมใชทกษะฝมอหรออยในประเภทอาชพงานพนฐานเชน

รปภาพท 1สดสวนของคนตางดาวเขาเมองผดกฎหมาย

ทมา:กรมการจดหางาน

ผรบใชในบานกรรมกรแรงงานดานการผลตและแรงงานใน

ภาคการเกษตร(พจารณาจากตารางท1)

Page 49: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

43 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ตารางท 1จำนวนคนตางดาวเขาเมองผดกฎหมาย3สญชาต(พมาลาวกมพชา)จำแนกตามอาชพทไดรบอนญาตใหทำงาน

และประเภทกจการเดอนกนยายน2553

ประเภทกจการ นายจาง/

กจการ (แหง) รวม 3 สญชาต

(คน) พมา (คน)

ลาว (คน)

กมพชา (คน)

รวม 216,695 932,255 812,984 62,792 56,479

ตำแหนงกรรมกร 151,757 844,329 741,213 50,290 52,826

ประมง 4,554 28,918 21,781 906 6,231

ตอเนองประมงทะเล 5,059 101,849 99,031 519 11,476

เกษตรและปศสตว 41,294 171,857 149,333 11,048 13,046

กจการกอสราง 23,335 148,211 129,353 5,812 3,637

กจการตอเนองการเกษตร 5,102 59,106 53,633 1,836 185

ตอเนองปศสตวโรงฆาสตวชำแหละ 952 5,775 5,228 362 1,375

เหมองแร/เหมองหน 204 1,224 1,187 25 12

อนๆ 71,257 327,389 281,667 29,782 16,864

ผรบใชในบาน 64,938 87,926 71,771 12,502 3,653

ทมา:สำนกบรหารแรงงานตางดาว

จากสถตดงกลาวจะเหนไดวาแรงงานตางดาวจาก

ประเทศเพอนบานสามสญชาตไดแกพมาลาวและกมพชา

ทเดนทางเขามาทำงานในประเทศไทยโดยทวไปแลวมกจะ

ทำงานประเภทงานกรรมกรหรอกจการทมการใชแรงงาน

อยางเขมขนเชนกจการประมงตอเนองประมงทะเล

และการเกษตรและปศสตวซงแรงงานดงกลาวนเปนแรงงาน

กลมทมกจะถกละเลยและไมสามารถเขาถงการคมครองสทธ

ตลอดจนสวสดการดานตางๆในสงคมไทยแรงงานเหลาน

สวนใหญมกจะประสบปญหาในเรองของสถานภาพทาง

กฎหมายความไมเขาใจในกฎหมายการถกโกงคาแรงการม

ระยะเวลาการทำงานมากกวาทกฎหมายแรงงานของไทย

กำหนดไวและการเขาถงการบรการดานสขภาพสงตางๆ

เหลานไดกอใหเกดความไมเปนธรรมตอแรงงานขามชาตและ

กอใหเกดผลกระทบตอสงคมไทยตามมาทงทโดยแทจรงแลว

สทธตางๆลวนแลวแตเปนสทธทแรงงานเหลานพงไดรบใน

ฐานะทเปนมนษยคนหนงและในฐานะเปนผใชแรงงาน

(สรพงษกองจนทก,2554)

แตประเดนทสำคญยงไปกวานนคอแรงงานตางดาว

เขามาทำงานในประเทศไทยจำนวนมากเหลานไดนำลกหลาน

เขามาดวยและบางสวนกมลกในประเทศไทยโดยเดกเหลาน

ไดกลายเปนเหยอของการใชแรงงานเดกในรปแบบทเลวราย

ตางๆเมอพจารณาสถตและขอมลแรงงานเดกตางดาวจาก

กระทรวงแรงงานโดยกรมสวสดการและคมครองแรงงานพบ

วาสถตของแรงงานเดกตางดาวในปพ.ศ.2551จากการตรวจ

แรงงานในสถานประกอบกจการจำนวน51,237แหงพบวา

มการใชแรงงานเดกจำนวน681แหงมแรงงานเดก6,818

คนและเมอพจารณาจากขอมลการขนทะเบยนแรงงาน

ตางดาวพบวามแรงงานเดกตางดาวสญชาตพมาลาว

กมพชาจำนวน2,380คนและนอกจากนแรงงานเดก

ตางดาวบางสวนยงลกลอบเขาเมองผดกฎหมายไมมการขน

ทะเบยนดงนนเดกตางดาวเหลานจงเปนกลมเสยงทจะถกใช

แรงงานเดกในรปแบบทเลวรายและเปนทนาตระหนกอยาง

ยงวาแรงงานเดกตางดาวไดรบการคมครองสทธแรงงานอยาง

ถกตองตามกฎหมายหรอไมหรอมการถกลวงละเมดสทธ

หรอไมอยางไร

ขอมลโดยทวไปของแรงงานเดกตางดาวพบวา

แรงงานเดกตางดาวเขาสประเทศไทยในหลายลกษณะ

แตกตางกนไปในแตละพนทและมการเขามาทำงานแตกตาง

กนไปตามประเภทของงานในพนทชายแดนเดกบางคนขาม

ชายแดนไป–มาทกวนหรอขามมาทำงานตามฤดกาล

Page 50: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 44

Journal of HR Intelligence ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

ในสถานทซงเคยทำมากอนในบางพนทจะมกลมแรงงานทยาย

ถนฐานเพอเขามาทำงานและอาศยอยเปนเวลานานโดยไดรบ

ความชวยเหลอจากเพอนญาตหรอชมชนทรจกเดกสวนใหญ

จะเดนทางเขาประเทศไทยพรอมกบพอแมพนองหรอญาต

และมเดกจำนวนมากทเกดในประเทศไทยเดกตางดาวสวน

ใหญอาศยอย ในพนทตามแนวชายแดนในตางจงหวด

และบางสวนในพนทรอบกรงเทพเดกทมอายมากมกเดนทาง

เขามาโดยลำพงมากกวาเดกอายนอยจำนวนแรงงานเดกยาย

ถนทงทยายถนภายในประเทศและขามประเทศไมมตวเลขท

เชอถอไดการอพยพภายในประเทศนนเกดขนกบเดกทกกลม

อายเดกไทยสวนใหญยงคงขนทะเบยนอยในสถานททเกด

แมวาจะไดยายถนฐานไปแลวกตามทำใหการเกบสถตตดตาม

สถานภาพเดกของเดกทยายถนฐานแทบจะเปนไปไมไดเลย

(ฐานขอมลสหภาพแรงงานไทย,ออนไลนhttp://www.

thailabordatabase.org/th/fil1.php?id=51061202สบคน

เมอวนท24เมษายน2555)

จากการรายงานการประเมนสถานการณการใช

แรงงานเดกในรปแบบท เลวรายในจงหวดสมทรสาคร

เชยงรายตากอดรธานสงขลาและปตตานณวนท31

พฤษภาคม2549ของคณะส งคมสงเคราะหศาสตร

มหาวทยาลยธรรมศาสตรไดทำการศกษาวจยเกยวกบงานรบ

ใชตามบานงานบรการและขอทานงานเกษตรงานบรการ

ประมงและอตสาหกรรมตอเนองโดยเกบตวอยางแรงงานเดก

จากพนท5จงหวดกวา2,000คนโดยแรงงานเดกดงกลาว

ถกจำแนกวาทำงานในรปแบบทเลวรายจำนวน918คน

สวนใหญเปนเดกตางดาวครงหนงไมมเอกสารแสดงตน

ประมาณรอยละ34.5ของกลมทสำรวจอายตำกวา15ป

โดยการทำงานภายใตสงแวดลอมทเปนอนตรายนนรอยละ

41.8ของกลมทสำรวจพบในงานเกษตรกรรมรอยละ31.7

พบในงานประมงรอยละ35.8พบในอตสาหกรรมตอเนอง

ประมงและรอยละ39.5พบในงานขอทาน(สรพลปธานว

นชและศกดศรบรบาลบรรพตเขตต,2549)ซงจากการ

ประมวลผลงานวจยตางๆทำใหสามารถประเมนไดวามเดก

ตางดาวซงอายตำกวา18ปทงทขนทะเบยนและไมไดขน

ทะเบยนอาศยอยในประเทศไทยอยางนอย250,000คน

หลายคนในจำนวนนนาจะเปนผใชแรงงานซงอาจมจำนวน

ประมาณ100,000คนเดกตางดาวอาจตองทำงานตงแตอาย

ตำกวา15ปหรอตองทำงานในรปแบบทเลวรายในขณะท

มอายตำกวา18เปนทนาสงเกตวาจำนวนแรงงานเดกและ

เยาวชนสวนใหญเปนแรงงานตางดาวและมกจะถกใชให

ทำงานในรปแบบทเลวรายอนแสดงใหเหนวาแรงงานเดกและ

เยาวชนตางดาวเหลานขาดการคมครองและถกละเมดสทธ

จากนายจางรวมทงขอมลตวเลขทปรากฎนนเปนตวเลขยอน

หลงถง6ปกอปรกบเมอพจารณาตวเลขแรงงานตางดาวจาก

ตารางท 1นนพบวาแรงงานในภาคการเกษตรกจการ

ตอเนองการเกษตรประมงและตอเนองประมงนนพบวาม

จำนวนมากกวา3แสนคน(ฐานขอมลสหภาพแรงงานไทย,

ออนไลนhttp://www.thailabordatabase.org/th/fil1.php

?id=51061202สบคนเมอวนท24เมษายน2555)

ทงนเมอไดวเคราะหปญหาของการใชแรงงานเดก

โดยเฉพาะแรงงานเดกตางชาตพบปญหาสำคญคอความไม

เปนธรรมในการใชแรงงานเดกมการละเมดสทธมนษยชน

แรงงานเดกตางชาตในหลายอยางตงแตการทำรายรางกาย

บงคบใหทำงานจำกดพนทใชแรงงานใชแรงงานเดกในงาน

เสยงอนตรายถกกระทำทารณทงกายใจและวาจาเปน

ประจำเนองจากเดกโดยเฉพาะเดกตางชาตหรอขามชาต

ไมรกฎหมายคมครองแรงงานทระบสทธไวประกอบกบ

เขาเมองผดกฎหมายเปนสวนมากจงกลวถกจบสงกลบ

จงยอมถกปฏบตอยางไมเปนธรรมสถานประกอบการบาง

แหงมการหนวงเหนยวกกขงขมขเดกหลายคนตองทำงาน

ยาวนานมากบางคนตองทำงาน9ชวโมงตอวนสปดาหละ

7วนโดยไมมวนหยดพกและมกไดรบคาจางแรงงานตำกวา

กฎหมายกำหนดปญหาทางดานโภชนาการและสขภาพ

อนามยและอนตรายทเกดจาการทำงานเนองจากขาดการ

ดแลเอาใจใสจากนายจางและผปกครองรวมทงการขาด

โอกาสทางการศกษาและการพฒนาอาชพ (ภทรพร

ยทธาภรณพนจและวนดกรชอนนต,มปป.)จากอนสญญาวา

ดวยสทธเดก(ConventionontheRightsoftheChild,

CRC)ซงประเทศไทยไดเขาเปนภาคสมาชกอนสญญานเมอ

วนท27มนาคม1992และมผลใชบงคบกบประเทศไทยใน

ฐานะเปนกฎหมายระหวางประเทศเมอวนท26เมษายน

1992ทไดระบไววาเดกทกคนมสทธตางๆตดตวมาตงแตเกด

และประเทศสมาชกของอนสญญาฉบบนตองดำเนนมาตรการ

ตางๆเพอใหการปกปองคมครองและสงเสรมการใชสทธของ

เดกอยางเตมทและอยางนอยตองเปนไปตามมาตรฐานของ

อนสญญาฯซงไดรบการยอมรบทวโลกวาขอกำหนด

ตางๆในอนสญญาฯเปนมาตรฐานขนตำในการ

ดแลคมครองเดกประกอบกบประเทศไทยไดใหสตยาบน

อนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศอาทอนสญญา

Page 51: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

45 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ฉบบท100วาดวยคาตอบแทนทเทาเทยมอนสญญาฉบบท

111วาดวยการเลอกปฏบต (การจางงานและอาชพ)

อนสญญาฉบบท138วาดวยอายขนตำทอนญาตใหจางงานได

อนสญญาฉบบท182วาดวยรปแบบทเลวรายในการจาง

แรงงานเดกและความรวมมอกบองคการแรงงานระหวาง

ประเทศ(ILO)ในการแกไขปญหาการใชแรงงานเดกแรงงาน

บงคบในกจการสนคาประมงอตสาหกรรมตอเนองประมง

และเกษตรกรรมซงกระทรวงแรงงานสหรฐฯไดจดสรร

งบประมาณ9ลานเหรยญสหรฐผานองคการแรงงาน

ระหวางประเทศสงผลใหประเทศไทยตองหาแนวทางปองกน

และแกปญหาการใชแรงงานเดกและแรงงานเดกตางดาว

อยางไมเปนธรรมตลอดจนหาแนวทางและวธการเสรมสราง

และคมครองสทธแรงงานเดกเหลานอยางเรงดวน

ดงนนการกาวเขาสประชาคมอาเซยนภายใตพนธกจ

“OneVision,OneIdentity,OneCommunity”ใหเปนไป

อยางสมบรณ และมความพรอมท จะเผชญโลกในยค

โลกาภวตนรวมกนในสวนของประเทศไทยมความจำเปนทจะ

ตองพจารณาในประเดนการใชแรงงานของเดกและเยาวชนดง

กลาวอยางถวนถจรงจงและใหเกดความแยบยลในการแก

ปญหามากทสดเนองจากแนวโนมของความรนแรงของปญหา

ดงกลาวมความเปนไดอยางมากทจะเพมสงขนเนองจาก

ประเดนสำคญของการกาวเขาสประคมเศรษฐกจอาเซยนดงท

ไดกลาวไปแลวในเบองตนไดแกการเคลอนยายแรงงานทม

ฝมออยางเสรตลอดจนเคลอนยายบคลากรภายใตการเปดเสร

การคาบรการซงปญหาทสำคญของประเทศไทยคอยงไมม

ความพรอมท ดพอในการวางแผนแนวทาง นโยบาย

และกระบวนการในดานตางๆตอการเคลอนยายแรงงานโดย

เฉพาะอยางยงแรงงานเดกตางดาวตลอดจนการใชแรงงาน

เดกตางดาวเหลานนอยางเปนธรรมและเปนไปตามหลกของ

องคกรแรงงานระหวางประเทศ(ILO)

อยางไรกตามการแกไขปญหาดงกลาวสมควรเปน

อยางยงทจะสรางใหเกดเปนความตระหนกและเลงเหนถง

ความสำคญของการแกไขปญหารวมกนในกลมประเทศ

อาเซยนทงระหวางประเทศท เปนตนทางและประเทศ

ปลายทางของแรงงานเดกตางดาวเนองจากเดกและเยาวชน

กลมนถอไดวาทรพยากรมนษยทมคาอนจะเปนกำลงทมความ

สำคญตอการพฒนาความเปนประเทศอาเซยนในอนาคตตอไป

Page 52: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 46

บรรณานกรม

กรมการจดหางาน,กรม.การทำงานของคนตางดาว.วารสารสถานการณตลาดแรงงานไตรมาส3ป2553.กรงเทพมหานคร,

2553

กลมงานนโยบายกรมอาเซยน.(2554).ไทยกบความคบหนาของการรวมตวเปนประชาคมอาเซยนในป2558(ค.ศ.2015).กรงเทพ

มหาคร

ตรณพงศมฆพฒน,จฑามนสไพบลย,สถตพงศธนวรยะกล,ไพฑรยไกรพรศกด.(2544).โครงการวจยผลกระทบของการ

เปดการคาเสรตอแรงงานไทย.กรมสวสดการและคมครองแรงงาน,กระทรวงแรงงาน

ฐานขอมลสหภาพแรงงานไทย.ออนไลนhttp://www.thailabordatabase.org/th/file1.php?id=51061202สบคนเมอวนท24

เมษายน2555

พระราชบญญตการทำงานคนตางดาว2521

ภทรพรยทธาภรณพนจและวนดกรชอนนต.(มปป.).สอกบแรงงานเดกตางชาต.กรงเทพมหานคร

ธนาคารแหงประเทศไทย.(2554).ทศทางการดำเนนงานตามนโยบายการเงนภายใตบทบาทของภมภาคเอเชยทมความทาทาย

มากขน.ปาฐกถาพเศษโอกาสครบรอบ43ปธนาคารแหงประเทศไทยสำนกงานภาคตะวนออกเฉยงเหนอณหองออคด

บอลรม1-2ชน2โรงแรมพลแมนขอนแกนราชาออคดจงหวดขอนแกน

สรพงษกองจนทก.การแกไขปญหาแรงงานขามชาตควรเปนอยางไร.[ออนไลน].เขาถงไดจาก:http://www.statelessperson

.com/www/?q=node/3019สบคน5สงหาคม2554

สรพลปธานวนชและศกดศรบรบาลบรรพตเขตต.(2549).การประเมนสถานการณการใชแรงงานเดกในรปแบบทเลวราย

ในจงหวดเชยงรายตากอดรธานสงขลาและปตตาน:รายงานการสงเคราะหขอมลการวจย.สาขาพฒนาแรงงานและ

สวสดการคณะสงคมสงเคราะหมหาวทยาลยธรรมศาสตร.กรงเทพมหานคร

อภญญาเลอนฉว.(2553).การเคลอนยายแรงงานเสรอาเซยน:ผลกระทบอยางไรตอไทย.วารสารสถาบนพระปกเกลาปท8(3).

กรงเทพมหานคร

Page 53: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

47 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ดวยกระแสของAECวนนหลายๆฝายทเกยวของ

ตางคงกำลงวางแผนเพอเตรยมพรอมในดานตางๆแตสงหนง

ทผมเปนหวงคอการเตรยมความพรอมเพอใหประเทศไทย-

คนไทยกาวไปกบการเปนประชาคมอาเซยนประชาคม

เศรษฐกจอาเซยนไดอยางสงางามและยงยนถงเวลาแลวท

ทกภาคสวนทเกยวของโดยเฉพาะรฐบาลในฐานะผนำใน

ระดบนโยบายควรจะตองมองเปนภาพยทธศาสตรเดยวกน

ไมใชตางคนตางทำเหมอนทผานมา

ประชาคมอาเซยน (ASEANCommuni ty )

คออะไร?และประชาคมเศรษฐกจอาเซยน(ASEAN

EconomicCommunityหรอAEC)คออะไร?

การกาวสประชาคมอาเซยนในวนนประเทศไทย–

คนไทยจะตองเผชญกบ3เรองทไมอาจหลกเลยงคอ

การเปลยนแปลงอยางรวดเรว(Change)

ความไมแนนอน(Uncertainty)

สงททายไมออก(Unpredictable)

และสงทสำคญวนนคนไทยตองรจรงเขาใจปรบตว

และพฒนาอยางยงยน

ในประวตศาสตรของอาเซยนมเรองทนาสนใจซงม

ความเกยวของกบประเทศไทย3ประการและเปนสงทคน

ไทยควรภมใจในอาเซยนคอ

ประการแรกคนทรเรมเรองการรวมตวกนของ

ประเทศอาเซยนคอพ.อ.(พเศษ)ดร.ถนดคอมนตรแลวม

การเซนสญญาทแหลมแทน

ประการทสองคอในสมยทนายอานนทปนยารชน

เปนนายกรฐมนตรทานเปนผรเรมAFTA

ประการทสามASEANRegionalForumเกยว

กบเรองความมนคงเกดขนในยคดร.สรนทรพศสวรรณ

(จากการสมภาษณดร.เตชบนนาคในรายการโทรทศน

“สศตวรรษใหม”ทางชองNBTตดตามอานบทสมภาษณ

ไดทhttp://www.gotoknow.org/blogs/posts/479328)

ประชาคมอาเซยนประกอบดวย3เสาหลกคอ

1)ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน

(ASEANPoliticalandSecurityCommunity–APSC

2 ) ประชาคม เศรษฐก จ อ า เซ ยน (ASEAN

EconomicCommunity–AEC)

3)ประชาคมสงคมและวฒนธรรม(ASEAN

Socio-CulturalCommunity–ASCC)

แมวาวนนคนสวนใหญกำลงใหความสนใจกบเสา

ท2คอเรองAECแตเรองของการเมองและความมนคง

และสงคมและวฒนธรรมกไมควรละเลยเพราะเปนเรอง

ทมความสำคญมากเทาๆกน

การทประเทศไทยจะกาวส“ประชาคมอาเซยน”

หรอ“ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน”เปนทงโอกาสและ

ความเสยงคนไทยตองศกษาใหด ตองใฝร ตองเรยนร

ตองรจกใชจงหวะและโอกาสสรางประโยชนในขณะเดยวกน

กตองพยายามลดความเสยงตางๆทจะเกดขนรอบๆตวเรา

และสงคมของเราเนนการพฒนาคณภาพใหสงขนโดยเฉพาะ

การพฒนาคณภาพของทรพยากรมนษยหรอทนมนษยของคน

ไทย..ของประเทศไทย

ตลอดระยะเวลากวา30ปทมงมนทำงานเรอง

ทรพยากรมนษยมาตลอดชวตและไดพยายามผลกดนให

เกด“สถาบนทรพยากรมนษย”ทมหาวทยาลยธรรมศาสตร

ซงในสมยนนยงคนสวนใหญไมเขาใจและไมใหความสำคญ

เรอง“ทรพยากรมนษย”นอยคนนกทจะคดวา“มนษยเปน

ทน”และมนษยจะมคณคาไดตองมการลงทนผมจงไดคด

วเคราะหสงเคราะหสงทเปนความรและประสบการณเพอ

สรางเปน“ทฤษฎเพอการพฒนาคณภาพของทนมนษย”

ผมเรยกวา“ทฤษฎ8K’s”และ“ทฤษฎ5K’s(ใหม)”

และเชอมนวาจะเปนแนวทางทมประโยชนสำหรบการพฒนา

“สรางทนมนษยคนไทยรองรบประชาคมอาเซยนอยางไร” ศาสตราจารย ดร.จระ หงสลดารมภ

เลขาธการมลนธการพฒนาทรพยากรมนษยระหวางประเทศ ผไดรบรางวลนกทรพยากรมนษยดเดนแหงประเทศไทย ป 2550

Journal of HR Intelligence ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

Page 54: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 48

คณภาพของทนมนษยทสามารถนำมาปรบใชไดในทกระดบ

โดยเฉพาะการเรมจากตวเราเองเปนสำคญเพราะเมอตวเองม

ทนมนษยทมคณภาพแลวกจะสงผลทดถงครอบครวองคกร

ชมชนสงคมและประเทศ

ทฤษฎ8K’sคออะไร?

ทฤษฎ8K’sหรอทน8ประการเปนพนฐานของ

ทรพยากรมนษยทมคณภาพ

ประกอบดวย

K1HumanCapital ทนมนษย

K2IntellectualCapital ทนทางปญญา

K3EthicalCapital ทนทางจรยธรรม

K4HappinessCapital ทนทางความสข

K5SocialCapital ทนทางสงคม

K6SustainableCapital ทนทางความยงยน

K7DigitalCapital ทนทางเทคโนโลยสารสนเทศ

หรอIT+ความสามารถทาง

ดานภาษา

K8TalentedCapital ทนทางความรทกษะและ

ทศนคต

“ทฤษฎ5K’s(ใหม)”ประกอบดวย

CreativityCapital ทนแหงความคดสรางสรรค

KnowledgeCapital ทนทางความร

InnovationCapital ทนทางนวตกรรม

EmotionalCapital ทนทางอารมณ

CulturalCapital ทนทางวฒนธรรม

(รายละเอยดของ8K’s+5K’sอยในหนงสอ“8K’s+5

K’s:ทนมนษยของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน)

นอกจากทนขนพนฐาน8ประการทสำคญแลวยงม

ทนอก5ประการทมความสำคญซงจะชวยใหทนมนษยของ

ประเทศไทยมคณภาพเพยงพอทจะอยรอดสามารถแขงขนใน

สงคมอาเซยนเสรไดอยางสงางามและยงยนผมเรยกแนวคด

ทนใหม5ประการนวา“ทฤษฎ5K’s(ใหม)”

ในทฤษฎ8K’sและ5K’s(ใหม)นนHuman

Capitalถอวาเปนพนฐานทสำคญเปน“ทนหลก”(ตวแม)

แตการจะเปนทนมนษยทมคณภาพนนยงจะตองประกอบดวย

ทนอนๆทสำคญและคณสมบตอนๆทพงประสงคดวย

การพฒนาทนมนษยดวย8K’s+5K’sจะนำไปสสง

ทเปนหวใจสำคญของการปรบตวสประชาคมอาเซยนคอ

-Standard มมาตรฐาน

-Quality มคณภาพ

-Excellence มความเปนเลศ

-Benchmarkingเทยบเคยงกบคแขงได

-BestPractice เปนแบบอยางการปฏบตท

ดทสด

ในสงคมอาเซยน10ประเทศมความเทาเทยม

ในเรองกฎระเบยบกตกานโยบายตางๆสงทตางคอ

คณภาพของทนมนษยของแตละประเทศทจะเปนเครองวด

ความสามารถทางการแขงขน

จากเน อหาของการสมมนาสาธารณะ เร อ ง

“8K’s+5K’s:ทนมนษยคนไทยรองรบประชาคมอาเซยน”

เมอวนท 28กมภาพนธ2555ทผานมาณหอประชม

ศรบรพามหาวทยาลยธรรมศาสตรซ งจดโดยสถาบน

ทรพยากรมนษยมหาวทยาลยธรรมศาสตรรวมกบมลนธ

พฒนาทรพยากรมนษยระหวางประเทศและChi ra

Academyไดมผทรงคณวฒทมความรและประสบการณ

ทเปนทยอมรบของสงคมไทยหลายทานมาใหความรและ

มมมองทนาสนใจเกยวกบประเทศไทยกบการกาวสประชาคม

อาเซยนและการปรบตวของคนไทยไวดงตอไปน

ทฤษฎ5K’sคออะไร?

Page 55: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

49 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

นายสมเกยรตตรรตนพนธรองอธบดกรมเจรจา

การคาระหวางประเทศกระทรวงพาณชยกลาววา . .

“ประเทศไทยเขาไปเกยวของกบ AEC ทมงเปดเสร 4 ดานคอ

1) สนคา 2)บรการ 3)การลงทน และ 4)การเคลอนยาย

แรงงาน

- ในดานสนคา กำแพงภาษของทกประเทศในกลม

อาเซยนจะถกลดลงจนเหลอ 0% ในป 2558 ประเทศไทย

ลดกำแพงภาษจนเปน 0 เรยบรอยแลวต งแตป 2553

สวนประเทศลาว กมพชาและเมยนมารจะลดกำแพงภาษ

เปน 0 เสรจสนในป 2558

- ในดานการลงทนผลตสนคา มการเปดเสรเมอ 4-5

ปทแลวใหตางประเทศมาลงทนได และไมคอยนาเปนหวง

เพราะรฐบาลและ BOI สงเสรมอยแลว ประเทศไทยดำเนน

การเปดเสรดานการลงทนเสรจสนแลว

- ในดานการเปดเสรภาคบรการถอเปนเรองทกดกน

ไดยาก แตกสามารถทำไดโดยกฎหมายหามชาวตางชาต

ถอหนเกน 49 % แตจะเปดโอกาสใหตางชาตถอหนไดเปน

70% ในป 2558 ปน (2555) ประเทศไทยจะเปดใหชาว

ตางชาตถอหนไดเพมขนเปน 51%

- ขณะนประเทศไทยพยายามขอยกเวนการเปดเสร

ในดานทจะไดรบความกระทบกระเทอนมาก และพยายาม

ขยายขอบเขตบางด านท กระทบกระเทอนไมมากเพ อ

ใชประโยชนระหวางกนในอาเซยน

- สวนในดานการเคลอนยายบคลากร จะมการเปด

เสรใน 7 สาขาอาชพ คอ แพทย พยาบาล ทนตแพทย วศวกร

นกสำรวจ สถาปนกและนกบญช ซงการจะทำงานได ตองม

การสอบทเปนไปตามขอบงคบในประเทศดวย แตจำนวนทเขา

มาอาจจะมไมมาก

- กลมทไดรบผลกระทบจาก AEC มากทสดคอ

ผประกอบการรายเลกและรายยอย หรอ SMEs ซงจะตองม

ความยดหยนสง ดงนน ในอนาคตธรกจจงตองการคนม

ความยดหยน มความสามารถ เกงพอทจะเขาถงขอมลตลาด

และใชสทธประโยชน”

รศ.ดร.สมชายภคภาสนววฒนไดพดถงบทเรยน

จากAFTAและมองอนาคตของAECไวอยางนาสนใจคอ

-ไทยไมควรปลกปาลมนำมนแขงกบมาเลเซย

แตควรปลกยางพารา

-ไทยตองเนนสนคาระดบกลางยายฐานการผลต

และขายสนคาทมปญหาใหทอน

-ในอนาคตจะมการเปดเสรขยายตวไปมากกวา7

อาชพและจะมการเปดเสรแรงงานไรฝมออยางแนนอน

-ภาคบรการจะขยายตวเปน70%ในป2558

และหลงจากนนจะขยายตวเปน80-100%รฐบาลทกประเทศ

ในอาเซยนยกเวนสงคโปรจะตงกำแพงภาษสนคานอกกลม

AECกำหนดสนคาตองมมาตรฐานเดยวกน

-เมอเปดพรมแดนกจะมแรงงานตางชาตเขามา

มากขนแรงงานตองมหนงสอเดนทาง

-ตอนนเรากำลงไปสASEAN+3และASEAN+6

ดงนนสนคาจากญปนจนเกาหลอนเดยนวซแลนดและ

ออสเตรเลยภาษจะเหลอ0%

-SMEsตองปรบตวจงจะรอดไดและกระทรวง

พาณชยตองใหการสนบสนนเชนรานอาหารตองทำอาหารม

รสชาตตรงตามความตองการของกลมเปาหมายตองสอนให

คนทำไดอยางเปนรปธรรม

นายสมเกยรตศรลมพสมาชกสภาผแทนราษฎร

พรรคเพอไทยกลาววา..“คนไทยมกไมเรงรบทำอะไร เราตอง

ปรบตว จากประสบการณทไดไปตางประเทศ เชน เกาหล

สรางสนามบนอนชอนเสรจแลวไดองคความรมาตงบรษทรบ

บรหารสนามบนทวโลก สะทอนใหเหนถงระบบทด ตางจาก

ประเทศไทยทเนนความสามารถเฉพาะตว ซงมาจากระบบการ

ศกษาไทยทสอนใหจำไมใชคด ควรจะสอนใหคนมความคด

รเรมสรางสรรค ใหเยาวชนและประชาชนไดแสดงออกความ

คดสร างสรรคและศกยภาพท งหมด ถ าขาดความคด

สรางสรรคกจะปรบตวไมได”

นายอลงกรณพลบตรรองหวหนาพรรคภาคกลาง

พรรคประชาธปตยกลาววา..“นอกจากคนไทยจะตองมทน

มนษยตามทฤษฎ 8K’s+5K’s ของ ดร.จระแลว สงทสำคญ

คอ คนไทยตองใหความสำคญกบ 3K’s ตอไปน

Knowledge (ความร)

Know-how (รวธการ) และ

Know-who (รจกคน ม connection)

ป 2558 เปนจดเรมตนของการเปนประชาคม

อาเซยนซงมความหลากหลายทางวฒนธรรมและทรพยากรท

แบงปนกนได ตองคดนำมาสรางรายได ถอเปนกาวแรกของ

ประเทศไทยท จะแบงปนโอกาสและรวมมอแกปญหา

ตองเปลยนโมเดลจากการรบจางผลตเปนนำ Intellectual

Property มาใชทำใหมรายไดมากขน ถามคนทคดเกงและทำ

เกง ประเทศกจะรอด

ป 2558 เปนจดเปลยนของประเทศไทยและอาเซยน

Page 56: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 50

ตองเดนทางสายใหมให AEC นำคณภาพชวตทดมาให

สงเสรม Happiness Capital เปลยนหน เปนความสข

ใหความสำคญกบการศกษาและพฒนาผประกอบการ”

นายผานพบปลงประยรผอำนวยการกองอาเซยน

3 กรมอาเซยนใหความเหนวา..“ในแงธรกจและตวบคคล

ตองปรบตวใหขดความสามารถสงขน การรวมของอาเซยน

เปนหนงเดยวเปนการเพมขนาดตลาดใหใหญขน มการลงทน

จากจนและอนเดยมากขน 7 สาขาอาชพทมการเปดเสร

อาเซยนตองปรบตวมากขน เพราะอาจจะพบกบคแขงมากขน

แตกมโอกาสไปทำงานตางประเทศมากขนดวย อาเซยนยงม

จดออนดานทรพยากรมนษยโดยเฉพาะอนโดนเซย กมพชา

ตองพยายามขบเคลอน 3 เสาและเชอมโยงเศรษฐกจและ

สงคม เมอมอาเซยน กมการเปรยบเทยบ Benchmark

มากขน และทำใหแขงกบระดบโลกได ในยคเศรษฐกจ

สรางสรรค ตองสรางนวตกรรม ตอบสนองสงทเปนความ

สนใจของชาวโลก ในความเปนอาเซยน ตองเขาใจภาษาและ

วฒนธรรม ตองเสรมจดแขง คอ Cluster และแกไขจดออน

คอ การศกษา”

นายฉตรชยมงคลวเศษไกวลรองประธานคณะ

กรรมการกฎระเบยบและการคาระหวางประเทศประธานคณะ

อนกรรมการดานการคาการบรการ รองประธานอนกรรมการ

ตดตามผลกระทบจากการเปดการคาเสรของสภาหอการคา

แหงประเทศไทยยำใหเหนความสำคญของการพฒนาคณภาพ

ของทนมนษยวา..“หนงสอ เรอง “8K’s+5K’s: ทนมนษยคน

ไทยรองรบประชาคมอาเซยน” เปนแนวทางสำคญในการปรบ

ตวเขาส AEC คนไทยและคนอาเซยนตองเกงจรง มคณธรรม

จรยธรรม มฉะนนจะไมเกด AEC Integration การเปดเสร

อาเซยน คอ การบรณาการศกยภาพอาเซยนเปนหนงเดยว

(Single Market) เปนฐานผลตเดยวกน เราตองพฒนา

ทรพยากรมนษยของไทยและประเทศอนๆ ในอาเซยนใหม

ศกยภาพระดบเดยวกนดวย วนนประเทศไทยและอาเซยนตอง

พฒนา Roadmap อยางจรงจง นำมาปรบใช และทำใหเกด

การพฒนาอยางตอเนอง เพราะวนนนมแค Roadmap แตยง

ขาด Tools ในการจดการ”

รศ.ดร.พภพอดรผอำนวยการสถาบนทรพยากร

มนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตรไดสรปไวอยางนาสนใจ

ในฐานะผดำเนนการเสวนาในชวงแรกซงเนนเรองประเทศไทย

กบการกาวสประชาคมอาเซยนและการปรบตวของคนไทยวา..

“จากนไป ความรและความคดจะจำกดอยแคในประเทศไมได

ตองคดใหใหญขนกวาประเทศตวเอง ตองรจกเพอนบาน

อาเซยนใหด คนไทยตองยกระดบความสามารถเพอเทยบ

กบชาวตางประเทศ ในดานการเรยนภาษาตางประเทศ ไมควร

จำก ดแค ภ าษาอ ง กฤษ แต ควร เ ร ยนร ภ าษาท 3 ค อ

ภาษาอาเซยน ตองเขาใจประเทศเพอนบานเทากบทเขาเขาใจเรา

ตองมทกษะการทำงานขามวฒนธรรมและใชประโยชน

จากความแตกตางทางวฒนธรรมดวย”

ในชวงหลงของการสมมนาฯซงเปนการแลกเปลยน

มมมองเกยวกบวธการสรางหรอพฒนาทนมนษยสำหรบ

คนไทยเพอรองรบประชาคมอาเซยนอาจารยธญญา

ผลอนนต นายกสมาคมความคดสร างสรรค ความจำ

และการเลนในฐานะของนกทรพยากรมนษยแถวหนา

ของประเทศไทยยำวา..การพฒนาทนมนษยของคนไทย

ตามแนวคด8K’s+5K’sของดร .จ ระ เปนแนวทาง

ทเหมาะสมโดยเฉพาะการเนนใหคนไทยคดเปนมความคด

สรางสรรคซงวธการพฒนาใหเกดความคดสรางสรรคคอ

การตงคำถามทนาสนใจวนนความรตางๆสามารถหาเองได

เรยนทนกนหมดแตความคดสรางสรรคเปนเรองทพฒนา

ไมงายนกแตสำคญและจำเปนเพราะจะเปนสงทชวยให

เรากาวไปไดไกลและเรววาคนอน

ศาสตราจารย(พเศษ)วชามหาคณกรรมการ

ป.ป.ช. ยำใหคนไทยตระหนกถงความสำคญของการมทนทาง

จรยธรรมวนนประเทศไทยยงสอบตกเรองความโปรงใส

และในขณะเดยวกนสงคมกควรใหอภยคนทเคยผดพลาดใหม

โอกาสไดพฒนาหากสงคมไทยไมใหอภยไมยนดตอนรบ

คนทมปญหากอาจจะนำไปสปญหาทใหญขนไดนอกจากน

ยงฝากหลกIntegrity4ประการทจะทำใหคนไทยสกบ

ประเทศอนๆในอาเซยนไดประกอบดวย

ปรชาญาณ

กลาหาญ

พอประมาณ

และยตธรรม

ดร.ศรลกษณเมฆสงขในฐานะนกทรพยากรมนษย

ดเดนแหงประเทศไทยป2550อกคนหนงทสนใจเรองการ

เรยนรและวฒนธรรมในการเรยนรของคนไทยไดใหมมมอง

ความสำคญของการพฒนาคณภาพทนมนษยของคนไทย

วา“ผบรหารระดบสงและฝายทรพยากรมนษยตองสรางให

Page 57: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

51 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

เกดการเรยนร ควรจะเรยนแบบ Generative Learning

นำความรท ไดประกอบสงท เรยนรนำไปใชได ตองสราง

บรรยากาศการเรยนร เรมทผนำตองเปดใจกวาง ใหอภย

จากวจยทตนเองไดทำพบวา ในองคกร ไมมใครเรยนรจาก

ความผดพลาดซงเปนสงสำคญ ตองสงเสรมการเรยนรแบบ

Social Learning เรยนรจากการสนทนากน เรยนรจาก

บทเรยนและความผดพลาด ในการดงศกยภาพของคนออกมา

ไมควรยดตดกบกรอบและทฤษฎ ควรสรางทฤษฎของตนเอง

ตองรจกองคกรของตนเอง สรางทฤษฎใหเหมาะสมกบจรตของ

องคกรและคนในองคกร ตองสรางจรยธรรม คณธรรม ในการ

สรางทนมนษยตองมเวทใหคนแสดงความสามารถ ควรมอง

คนทความเกงและความด และรจกใหอภยเวลาทเขาทำผด

เพราะถอเปนบทเรยน สงทสำคญกคอตองทำใหคนทำงานแลว

มความสข”

คณอนรตนกองธรนนทรกรรมการผจดการบรษท

อตสาหกรรมเหลกกลาไทยจำกด(มหาชน)ไดใหมมมอง

ศ.ดร.จระหงสลดารมภ

ศาสตราจารย(พเศษ)วชามหาคณ

อาจารยธญญาผลอนนต

ดร.วรชยกประเสรฐ

คณอนรตนกองธรนนทร

ดร.ศรลกษณเมฆสงข

การเสวนา8K’s+5K’s:สรางทนมนษยคนไทยรองรบ

ประชาคมอาเซยนอยางไร?

เพมเตมสำหรบการสรางทนมนษยในธรกจครอบครวไว

วา“วนนธรกจครอบครวมความสำคญในการขบเคลอน

เศรษฐกจ แตธรกจครอบครวจะอยไมไดหากไมเรยนรทจะปรบ

ตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมภายนอกทมา

กระทบกบเรา โดยเฉพาะการแขงขนจาก AEC

จากประสบการณทผานมาเหนวา.. สงทสำคญธรกจ

ครอบครวตองสรางธรรมาภบาล (Good Governance)

ตองสรางวสยทศน และสงเสรมใหสมาชกมความรกความผกพน

ตอธรกจของเรา หรอ engagement ตองพฒนาเจาของกจการ

ใหมประสทธภาพ มการเตรยมตวผนำในอนาคต สงทสำคญคอ

การคดวาจะทำอะไรใหแก Stakeholder และลกจางเรา”

หากจะสรปวา..วนนสงคมไทยจะสรางทนมนษยคน

ไทยรองรบประชาคมอาเซยนอยางไร?จากแนวคดHR

Architectureดงรปน

จากภาพการสรางหรอพฒนาทนมนษยของสงคม

ไทยแบงไดเปน2ระดบคอ

1)ระดบMacroเรมจากครอบครวโรงเรยน

ศาสนาสอและนโยบายของรฐฯลฯและ

2)ระดบMicroคอการสรางหรอพฒนาทนมนษย

ในชวงวยทำงานเชนการฝกอบรมและกจกรรมการเรยนรใน

รปแบบต างๆซ ง ในแตละองคกรก จะมแนวทางและ

ยทธศาสตรทแตกตางกนออกไป

กรณศกษาทนาสนใจขององคกรทเปนตวอยางทด

ของการพฒนาทนมนษยคอการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

(กฟผ.)เปนองคกรทใหความสำคญและมงมนเรองการพฒนา

ทนมนษยในองคกรอยางตอเนองตวอยางโครงการพฒนาผนำ

ระดบผอำนวยการฝายและผชวยผอำนวยการฝายทผมได

ทำตอเนองมาถง8รน(ป)

ผมเนนวธการเรยนรทสรางวสยทศนเรยนรจาก

ความรทสดทนสมยเนนเรยนรจากความจรงในบรบท

ของกฟผ.และเชอมโยงกบประเดนทสำคญเพอการทำงาน

ในอนาคตเนนการจดประกายสรางแรงบนดาลใจใหเกดพลง

ในการเร ยนร และการพฒนาณวนน ถ อ ได ว า กฟผ .

เปนองคกรทมผนำรนใหมทมทนมนษยทมคณภาพพรอม

ทจะทำงานเอาชนะอปสรรคและนำพาองคกรใหเตบโตอยาง

ยงยนไดในยคทโลกเปลยนแปลง(ศกษารายละเอยดไดท

http://www.gotoknow.org/blogs/posts/481480)

Page 58: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 52

Page 59: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

53 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

การสรางหรอพฒนาทนมนษยในองคกรหรอใน

ระดบMicroใหไดผลสงทสำคญคอผนำองคกรจะตอง

เอาจรงและมองการพฒนาทนมนษยเปนยทธศาสตรทสำคญ

โดยเฉพาะเมอประเทศไทยกำลงจะกาวสประชาคมอาเซยน

อกตวอยางหนงทนาชนชมคอ“ชมนมสหกรณการเกษตรแหง

ประเทศไทยจำกด(ชสท.)”ซ งนายศรชยออสวรรณ

ประธานชมนมฯในฐานะผนำไดเลงเหนความสำคญของการ

สรางความตระหนกในความสำคญของAECและเตรยม

ความพรอมใหกบสมาชกชมนมสหกรณการเกษตรทวประเทศ

เปนกจกรรมการสรางทนมนษยทไดทำอยางตอเนองสราง

ผลสำเรจเปนทนาพอใจมากในฐานะทมโอกาสไดโคชสมาชก

ชมนมสหกรณการเกษตรทวประเทศอยางตอเนองถง8ครง

(รน)ไดสรางทนทางความรและความตระหนกถงความสำคญ

ของการกาวสประชาคมอาเซยนใหแกสมาชกชมนมสหกรณ

การเกษตรฯแลวกวา2,000คนทำใหยงไดเรยนรมากขน

วาการสรางความเขมแขงใหกบเกษตรกรไทยเปนเรองทสำคญ

เรงดวนเปนความหวงเปนความตองการของเกษตรกรไทย

ทกคนทตองการการพฒนาเพราะโอกาสของธรกจการเกษตร

ของไทยกบAECนนมมากมาย(ศกษารายละเอยดเพมเตมท

http://www.gotoknow.org/blogs/posts/486224)

จากแนวคดการพฒนาคณภาพทนมนษยดวยทฤษฎ

8K’sและ5K’s(ใหม)ผนวกกบประมวลความคดเหน

ของบคคลทมความรและประสบการณเรองประชาคมอาเซยน

และเรองการสรางทนมนษยหวงเปนอยางยงวาทานผอาน

จะสามารถนำมมมองทเปนประโยชนไปปรบใชเพอชวยกนเรง

สรางคณภาพของทนคนไทยรองรบประชาคมอาเซยนใหสำเรจ

อยางเปนรปธรรม

Page 60: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 54

เอกสารอางอง

8K’s+5K’s:ทนมนษยคนไทยรองรบประชาคมอาเซยน.พมพครงท1.กรงเทพฯ:ChiraAcademyPublishing.

ทรพยากรมนษยพนธแท.พมพครงท5.กรงเทพฯ:ChiraAcademyPublishing.

Becker,Gary.(1995).TheEssenceofBecker.Chicago:HooverInstitutionPress.

Buzan,Tony.MindMapping.http://www.thinkbuzan.com/th

CenterforCreativeLeadership.http://www.ccl.org/leadership/index.aspx

ChiraAcademy.http://www.chiraacademy.com

DeBono,Edward.(1985).SixThinkingHats.Little,BrownandCompany.

Drucker,Peter.(2004).TheDaily

Drucker:366DaysofInsightandบรษทเอเชยแปซฟคคอนซลแตนทจำกด(ผผลต).(2554,23กนยายน).

สศตวรรษใหมตอนกรณศกษาความสมพนธของประเทศลาวและเวยดนามกบประเทศไทยกบการกาวสประชาคมอาเซยน

[รายการโทรทศน].กรงเทพฯ:NBT.

จระหงสลดารมภ.(2555,2มถนายน).“วกฤตระยะสนและระยะยาว3–4เรองในประเทศไทย”.คอลมนบทเรยนจาก

ความจรง.แนวหนา.หนา5.

FIHRD–ChiraAcademyReviewsฉบบเดอนเมษายน2555

Page 61: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

55 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาเซยนไดกำหนดทศทางทแนชดวาความรวมมอ

ระหวางกลมประเทศสมาชกจะตองมงสการเปนประชาคม

เศรษฐกจอาเซยน(ASEANEconomicCommunity:AEC)

ภายในป2558(ค.ศ.2015)และไดมการจดทำกฎบตร

อาเซยน(ASEANCharter)เพอใหการดำเนนงานมแนวทาง

ทชดเจนในสวนของแผนงานดานทรพยากรมนษยไดมการวาง

กรอบมาตรฐานแรงงานฝมอและอำนวยความสะดวกใหกบผ

ประกอบวชาชพและแรงงานทมคณสมบตตามมาตรฐาน

สามารถเคลอนยายไปทำงานในกลมประเทศสมาชกไดงายขน

ใ น ด า น ก า ร พ ฒน า ศ ก ย ภ า พบ ค ล า ก ร ( C a p a c i t y

Development)โดยเฉพาะในสายวทยาศาสตรและเทคโนโลย

จะสนบสนนการสรางเครอขายระหวางสถาบนการศกษาใน

อาเซยน(ASEANUniversityNetwork–AUN)เพมการ

แลกเปลยนนกศกษาและเจาหนาทผเชยวชาญรวมทงการ

จดตงสถาบนวจยระหวางกลมประเทศสมาชก

เพอรองรบAECทจะมาถงในป2015หนวยงานตางๆ

ควรใหความสำคญมากขนกบการบรหารทรพยากรมนษยภาย

ใต กต ก าสากล เ ช น ก า รจ า ง ง านพน ก ง านต า งช าต

(Expatr iatesHir ing)และการบรหารผลตอบแทนท

เทยบเคยงไดกบตลาดแรงงานในภมภาคการใชขอบงคบ

แรงงานตามสนธสญญาระหวางประเทศรวมทงสรางความ

เขาใจและตระหนกถงความสำคญของวฒนธรรมขามชาต

(Cross-CulturalAwareness)ในภาพรวมแนวคดการจดการ

ทรพยากรมนษยภายใตบรบทประชาคมเศรษฐกจอาเซยนจะ

เปลยนไปในรปแบบทเปนสากลมเปาหมายเชงกลยทธท

ชดเจนและมการเชอมโยงกนมากขนในระดบภมภาค

(RegionalConnectivity)

ทศทางกลยทธการบรหารทรพยากรมนษยของธนาคารแหงประเทศไทยเพอเตรยมรบAEC(RoadmaptoBankofThailand’sStrategicHumanResourcesManagementforAEC)

ดร.ณฐวฒ พงศสร ผชวยผวาการ สายทรพยากรบคคลและพฒนาองคกรธนาคารแหงประเทศไทย

ผไดรบรางวลนกทรพยากรมนษยดเดนแหงประเทศไทย ป 2550

Journal of HR Intelligence ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

ทศทางการบรหารองคกรและการ

พฒนาทรพยากรมนษยในปจจบน

ขณะทองคกรสวนใหญยงคงใหความสำคญกบการ

สรางประสทธภาพการบรหารงานเปาหมายในเรองการ

บรหารทรพยากรมนษยควรจะตองถกปรบเปลยนใหม

ความพรอมและเปนสากลกอนเขาสประชาคมเศรษฐกจ

อาเซยนโดยหนมาเนนพฒนาและบรหารคนในฐานะทเปน

สนทรพยทมคณคาสงสด(HumanCapital)สามารถชวย

สรางมลคาเพม(ValueCreation)เพอนำองคกรไปสการได

เปรยบในการแขงขน(CompetitiveAdvantage)ในระดบ

ภมภาคกลยทธการบรหารองคกรและพฒนาทรพยากรมนษย

ในทกวนนจงตองปรบใหสอดรบกบทศทางดงกลาวสำหรบ

ธนาคารแหงประเทศไทยไดมการเตรยมการเชนกนโดยได

กำหนดแผนแผนกลยทธHR&ODระหวางป2555-2559

ออกเปน3ระดบดงแสดงในภาพท1

ระดบท1กลยทธในการเพมศกยภาพขององคกร

(OrganizationEfficiencyandEffectiveness)

ในอดตการบรหารทรพยากรมนษยของธนาคารแหง

ประเทศไทยจะมลกษณะเปนการจดการงานในหนาทประจำ

(Functions)เมอระบบเทคโนโลยสารสนเทศมความกาวหนา

มากขนจงไดมการพฒนาระบบบรการพนกงานแบบออนไลน

(EmployeeSelf-ServiceOnline)เพอเพมความรวดเรว

ถกตองและลดเวลาการจดทำเอกสารเชนงานสวสดการกยม

การลาการเบกคารกษาพยาบาลและจดหมายรบรองเปนตน

Page 62: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 56

ภาพท 1ทศทางการบรหารองคกรและพฒนาทรพยากรมนษยในปจจบน

(ทมา:แผนกลยทธHR&ODของธนาคารแหงประเทศไทย2555-2559)

นอกจากนมการใชบรการจากภายนอก(Outsourcing)

เขามาทำหนาทแทนในงานธรการตางๆตงแตการจางงาน

การฝกอบรมการบรหารสญญามการรวมศนยงานบรการ

(SharedServices)เพอลดคาใชจายรวมทงบางหนวยงานท

พนกงานตองออกไปทำงานนอกสถานทเชนฝายตรวจสอบ

หวหนางานสามารถพจารณาเปลยนวธทำงานของพนกงาน

จากเตมเวลาในททำงานเปนการเปดโอกาสใหมกรอบเวลา

ทำงานทยดหยนการเปลยนแปลงทงหมดลวนมผลโดยตรงตอ

การเพมประสทธภาพ(Ef f ic iency)และประสทธผล

(Effectiveness)ขององคกร

ระดบท2กลยทธในการเปนองคกรทมผลปฏบต

งานเปนเลศ(HighPerformerOrganization)

ขณะทงานบคคลดจะมความสำคญลดนอยลงโดย

เฉพาะในดานธรการองคกรกลบตองเผชญกบสภาวะการ

แขงขนทรนแรงยงขนฝายทรพยากรมนษยของธนาคารฯ

ตองหนมาเนนบทบาทการทำงานเชงกลยทธทสอดคลองกบ

เปาหมายทางธรกจขององคกรใหมากขนมการนำเครองมอ

เชนBalancedScorecard(BSC)มาใชเปนกรอบกำหนด

ลำดบความสำคญของกจกรรมและเปนตววดความสำเรจของ

งานงานจดการทรพยากรมนษย(HumanResource

Management)ถกปรบทศทางใหมเปนงานบรหารทนมนษย

(HumanCapitalManagement)ทมองการใชบคลากร

เสมอนกบการบรหารการลงทนเนองจากบคลากรในองคกรไม

ไดเปนเพยงทรพยากรทใชแลวหมดไปซงอาศยเพยงการจดการ

เพอประโยชนสงและประหยดสดเทานนแตเปนสนทรพยท

สามารถสรางมลคาเพมไดมตใหมในการบรหารทนมนษยจง

เรมตงแตการสรรหาคนเกง(TalentSourcing)การวางแผน

กำลงคนระยะยาว(StrategicStaffing)เพมศกยภาพของ

คนทมอยใหมคณคา(ValueCreation)ผานทางการสอนงาน

ฝกอบรมและเรยนรจากประสบการณจรง(Mentoring/

CoachingandActiveLearning)มการพฒนาองคความร

(KnowledgeManagement)และสรางทกษะความชำนาญ

และแผนความกาวหนาในวชาชพอยางเปนระบบ(Career

DevelopmentRoadmap)ทำใหองคกรสามารถยกระดบ

ศกยภาพและขดความสามารถในการปฏบตงานและคดคนสง

ใหมๆโดยมเปาหมายทจะเปนองคกรทมผลปฏบตงานเปนเลศ

(HighPerformanceOrganization)และเทยบเคยงไดกบ

ธนาคารกลางอนในภมภาค

Page 63: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

57 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ระดบท3กลยทธในการมงสการเปนองคกรใน

ดวงใจ(OrganizationofChoice)

สำหรบแนวโนมในอนาคตจะพบวา

ธนาคารกลางหลายแหงในASEANเชนธนาคารกลางของ

มาเลเซย(BankNegaraMalaysia)และธนาคารกลางของ

สงคโปร(TheMonetaryAuthorityofSingapore)

มการกำหนดกลยทธชดเจนในการยกระดบเปนองคกรระดบ

ภมภาคและระดบโลก(RegionalPlayerandGlobal

Player)เพอใหแขงขนกบธนาคารกลางในภมภาคไดธนาคาร

แหงประเทศไทยไดวางแนวคดการบรหารงานจากการมงส

องคกรทมผลปฏบตงานเปนเลศ(HighPerformance

Organization)ไปสเปาหมายทสงขนไปอกขนคอเปนองคกร

ในดวงใจ(OrganizationofChoice)ทตระหนกถงความ

ตองการทแตกตางกนในแตละบคคลยอมรบในคณคาและ

ความหลากหลายทงในเชงความคดและการปฏบตมการ

มอบหมายงานใหตรงกบความสามารถใหคำชมเชยและ

รางวลตามผลงานอยางสมำเสมอสนบสนนใหพนกงานทำงาน

เปนทมแตสามารถเรยนรและแสดงออกไดเตมทปลกฝงความ

เปนอนหนงอนเดยวกนมการจดสภาพแวดลอมการทำงานท

เออตอการเกดความคดสรางสรรคจดเครองมอในการทำงาน

และทรพยากรใหอยางเพยงพอมการดแลสขภาพและผล

ประโยชนของพนกงานเปนอยางดและยงเปดโอกาสให

พนกงานสามารถบรหารสมดลระหวางชวตและการทำงาน

(Work-lifeBalance)ไดอยางเหมาะสมสอดคลองกบความ

จำเปนของตนเองและครอบครวเมอพนกงานรสกพงพอใจใน

ในวฒนธรรมการทำงานทเออใหสามารถนำศกยภาพออกมา

ใชไดและมโอกาสเตบโตในวชาอาชพตามความรความสามารถ

ของตนองคกรกจะกลายเปนองคกรในดวงใจ(Organization

ofChoice)ทพนกงานรสกมสวนรวมและภาคภมใจกบความ

สำเรจขององคกรเตมใจทจะเปนBrandAmbassador

ชวยผลกดนองคกรใหไดรบการชนชมเชอถอและสนบสนน

จากคนภายนอกทงในและตางประเทศ

การบรหารองคกรและการพฒนาทรพยากรมนษยเพอเตรยมรบ

AEC การวางกลยทธดานการบรหารทรพยากรมนษยเพอ

เตรยมรบAECของธนาคารแหประเทศไทยมเปาหมายการ

พฒนาขนไปใหอยในระดบเดยวกบการเปนองคกรในดวงใจ

(OrganizationofChoice)เพอลดปญหาการสญเสย

พนกงานในสายวชาชพไปทำงานในกลมประเทศASEAN

ซงมโอกาสไดงานททาทายและใหผลตอบแทนทสงกวาการ

ทำงานในประเทศภาพท2เปนแผนกลยทธHR&ODของ

ธนาคารฯระหวางป2555-2559ซงจะใหความสำคญใน5

ยทธศาสตรหลกคอการวางแผนอตรากำลงและการสรรหา

บคลากรการพฒนา

และกลยทธการรกษาบคลากรคณภาพภาวะผนำ

การบรหารผลงานการยกยองและใหรางวลผลงานรวมทง

สรางการมสวนรวมและผกพนของพนกงานซงตองอาศยการ

ปรบกระบวนการทำงานการออกแบบโครงสรางองคกรทม

ประสทธภาพและสนบสนนการปฏบตตนตามคานยมรวม

1.การวางแผนอตรากำลงและการสรรหาบคลากร

(StrategicStaffing&TalentSourcing)

ตองปรบเปลยนจากการจางงานตามความจำเปน

เปนการเตรยมแผนกำลงคนระยะยาว(StrategicStaffing)

สอดคลองกบนโยบายของธนาคารฯใน3-5ปขางหนา

การสรรหาคนเกง(TalentSourcing)จะมลกษณะเชงรกมาก

ขนมการใชกลยทธดานCorporateBrandingเพอสราง

ความนาสนใจในตวองคกรทำใหสามารถเจาะเขาถงกลม

เปาหมายทมศกยภาพ

2 . การพฒนาและกลยทธการรกษาบคลากร

(Development&Retention)

เ ป า ห ม า ย ไ ม จำ ก ด แ ค ก า รพฒน าศ ก ย ภ าพ

(Competency-based)สำหรบพนกงานใหทำงานไดแตจะ

ก าว ไปส ก าร เป นองค กรแห งการ เร ยนร ( Lea rn i ng

Organization)โดยมการจดระบบบรหารจดการองคความร

แบบองครวมพฒนาพนกงานใหมความรอบรทงงานภายใน

และภายนอกธนาคารฯมระบบประเมนศกยภาพพนกงาน

เบองตนกอนทจะสงเสรมใหมประสบการณพรอมทกษะท

หลากหลายและมศกยภาพทสามารถปฏบตงานไดจรง

(Practicality)ซงตองอาศยการมระบบพเลยงสอนงาน

(Mentoring/Coaching)ทมประสทธภาพและสอดคลองกบ

แนวทางการพฒนาบคลากรรายบคคล ( Ind iv idua l

DevelopmentPlan)สนบสนนการยายขามสายงาน(Cross-

FunctionalRotation)รวมทงไปทำงานสำนกงานตวแทน

หรอองคกรพนธมตรในตางประเทศมการวางระบบการ

บรหารเสนทางอาชพ(CareerPathManagement)

ทชดเจนมการจดเตรยมความพรอมพนกงานสำหรบทดแทน

Page 64: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 58

ในตำแหนงบรหารทสำคญ(SuccessionPlanning)

ซงเปนการสรางโอกาสกาวหนาและเปนวธหนงทจะรกษา

พนกงานทมศกยภาพใหอยกบองคกรนานๆ

3.การพฒนาคณภาพภาวะผนำ(Qual i tyof

Leadership)

ธนาคารฯมแผนการพฒนาผบรหารอยางเปนระบบ

ใหมความรหลากหลายไมไดเปนแคผจดการทด(Good

Manager)แตตองเปนผบรหารมออาชพทถงพรอมดานภาวะ

ผนำสามารถเปนแบบอยางทด(RoleModel)กลาผลกดน

การเปลยนแปลงและมโลกทศนกวาง(GlobalMindset)

สามารถนำพาองคกรไปสระดบสากลได

4.การบรหารผลงานการยกยองและใหรางวล

ผลงาน(Performance&RewardSystem)

ธนาคารฯมการใชBalancedScorecard(BSC)

เพอเชอมโยงผลงานขององคกรกบคาตอบแทนตามผลงาน

แทนการจายผลตอบแทนตามอายงานมระบบการประเมน

ผลงานและพฤตกรรมทไดมาตรฐานและสอดคลองกบลกษณะ

งานทแตกตางกนศกษาระบบวธกำหนดผลตอบแทนทแขงขน

ไดทงในประเทศและระดบภมภาคผสมผสานผลตอบแทนทง

ภาพท2กลยทธการบรหารองคกรและการพฒนาทรพยากรมนษยเพอมงสการเปนองคกรในดวงใจ

(OrganizationofChoice)

ทมา:แผนกลยทธHR&ODของธนาคารแหงประเทศไทย2555-2559

ในรปตวเงนและไมใชตวเงนทสอดคลองกบความตองการของ

พนกงานแตละกลมเพอใหสามารถดงดดและรกษาพนกงานท

มศกยภาพ

5 . ก า รม ส ว น ร ว มและผ กพ น ขอ งพน ก ง าน

(EmployeeEngagement)

ธนาคารฯมการปลกฝงใหพนกงานรสกพงพอใจใน

วฒนธรรมการทำงานและมสวนรวมกบความสำเรจของ

องคกรสนบสนนกจกรรมขามสายงานเสรมสรางการม

สวนรวมและผกพน(Engagement)พรอมทจะเปนBrand

Ambassadorใหกบธนาคารฯซงภายในองคกรเองตองไมม

การเลอกปฏบตมกฎระเบยบทโปรงใสงายตอการนำไปปฏบต

ซงจะทำใหพนกงานมความพงพอใจในงานทรบผดชอบและ

บรรยากาศของททำงาน

การทกลยทธทงหมดจะบรรลไดตองมการปรบ

กระบวนการทำงานและโครงสรางองคกร(WorkProcess&

OrganizationDesign)ใหมความยดหยน(Flexible

Organization)มอตรากำลงทสอดคลองกบความจำเปนของ

งานแตสามารถปรบเปลยนไดตามภารกจและสงแวดลอม

ภายนอกทเปลยนไป

Page 65: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

59 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อยางไรกตามนอกเหนอจากการพฒนาบคลากรเพอ

เพมทนทางปญญา(IntellectualCapital)เพอนำไปสการเปน

องคกรในดวงใจ(OrganizationofChoice)ฝายทรพยากร

มนษยไมละเลยททำงานรวมกบผบรหารในการสอดแทรกการ

พฒนาทนทางจรยธรรม(EthicalCapital)เพอเสรมความ

แขงแกรงดานคณธรรมความซอสตยสจรตและการม

ระเบยบวนยใหกบบคลากรในทกระดบซงจะนำธนาคารฯไป

ส การมผลปฏบต งานเปน เลศ (H ighPer fo rmance

Organization)เปนองคกรในดวงใจ(Organizationof

Choice)ทไดรบการชนชมและเชอถอจากผท เกยวของ

ทงในประเทศและระดบภมภาคพนกงานมความพงพอใจ

ในวฒนธรรมการทำงานรสกเปนเจาของและมสวนรวม

กบความสำเรจขององคกร

Page 66: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 60

ปจจบนประเทศไทยกาวเขาสสงคมผสงอายอยาง

รวดเรวสดสวนของประชากรผสงอายเพมสงขนเรอยๆโดยม

ปจจยสำคญ2ประการดวยกนคออตราการเจรญพนธทลดลง

และระยะเวลาการดำรงชพทยาวนานขนหรออายยนยาวขน

นนเองสำหรบประเทศไทยอตราการเจรญพนธลดลงจากรอย

ละ6.4ในปค.ศ.1990เหลอรอยละ1.9ในปค.ศ.2000*

“บรหารทรพยากรบคคลอยางไร ในยคอตรา การขยายตวของประชากรเปนศนย”

คณทายาท ศรปลง Managing Partner

124 Management Consulting ผไดรบรางวลนกทรพยากรมนษยดเดนแหงประเทศไทย ป 2550

Journal of HR Intelligence ปท 7 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2555

ระยะเวลาการดำรงชพเพมขนอยางรวดเรวจากอายขยเฉลย

ซงเคยอยท59ปในปค.ศ.1970เปรยบเทยบกบ71.2ป

ในปค.ศ.2003*ผหญงจะมชวตยนยาวกวาผชายโดยผลจาก

การสำรวจในปค.ศ.2003พบวาผชายและผหญงมอายเฉลยท

อยท69.1และ73.5ปตามลำดบ

ทมา:NWSDB,NationalPopulationProjection2000-2025.

ภายในปค.ศ.2020มการคาดการณวาประชากรเพศ

ชายจะมอายยนยาวถง72.2ปในขณะทประชากรเพศหญง

76.5ปซงเรองนนาจะสงผลกระทบตออายเษยณงานของ

พนกงานในอนาคตได

การบรหารทรพยากรบคคลในภาวะทมคนหนมสาว

เขาสตลาดแรงงานนอยลงเนองจากจำนวนประชากรลดลง

เพราะการลดลงของอตราเจรญพนธดงกลาวนบตงแตปนคอ

ปค.ศ.2012ตองแตกตางไปจากเดมเนองจากจำนวนแรงงาน

ในตลาดโดยเฉพาะคนทมความสามารถจะไม เพมขน

ในขณะทความตองการผทมความสามารถและประสบการณ

กลบมมากขนตามภาวะเศรษฐกจทเตบโตและตามการ

เปลยนแปลงของประเทศไทยทผกตวเองตดกบประชาคมโลก

นยามของคนทมความสามารถและประสบการณก

จะเปลยนไปความสามารถในการเขาใจและปรบตวตอการ

เปลยนแปลงได เรวความสามารถในการเรยนร ได เรว

ความสามารถในการประมาณความไมแนนอนไดจะเปนความ

สามารถหรอCompetencyทตองการมากขนในยคปจจบน

Page 67: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

61 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

สวนประสบการณนนกเชนเดยวกนบคลากรทม

ประสบการณทำงานกบสถานประกอบการขามชาตมากอน

และมประสบการณทำงานมามากกวา1ประเภทจะกลาย

เปนประสบการณทสถานประกอบการสวนใหญมองหามากขน

คนอกกลมหนงทสถานประกอบการตองการกคอบคลากรทม

ประสบการณในเชงลกและคดคนนวตกรรมใหมๆหรอม

ประสบการณในการปรบเปลยนกระบวนงานและการพฒนา

งานสถานประกอบการณตางๆตองการประสบการณของ

บคลากรเหลานซงถอไดวาเปนประสบการณแบบปลากระปอง

(แบบสำเรจรปพรอมทำงาน)เปดแลวรบประทานไดเลย

จะถกกบจรตคนไทยมากเพราะไมชอบเสยเวลาพฒนาคน

มนษยเงนเดอนสายพนธบะหมสำเรจรปหรอสาย

พนธปลากระปองจะเปนทตองการของตลาดและขาดตลาด

อยางรวดเรวกลมคนเหลานจะหมนเวยนเปลยนงานบอย

ด ง น น ว ธ ท า ง แ ก ไ ข ห ร อ ก า ร ป ร บ ต ว ท ถ ก ต อ ง ก ค อ

สถานประกอบการจะตองสรางคนขนมาเองอยางรวดเรวและ

จำนวนมากๆเพอลดความกดดนจากการเปลยนงานของ

บคลากรกลมนสถานประกอบการตองปรบตวเองใหเปน

สถานทแหงการเรยนรงานหวหนาและทมงานรวมมอกนเปน

เพอนสอนเพอนเรยนดวยกนการวดผลงานตองกระทำอยาง

ตอเนองแตตองลดนสยเสยๆบางอยางในการทำงานลง

ในขณะเดยวกนกสงเสรมคณลกษณะนสยในการเรยนร/ใฝรใน

ตวพนกงานทมงานและทงองคกรซงกคอการพฒนาระบบ

การบรหารองคความร(Knowledgemanagement:KM)

มการสรางบรรยากาศแหงการเรยนรในองคกรโดยรวม

การเปล ยนแปลงในเร องการ

บรหารทรพยากรมนษย การเปลยนแปลงในเรองการบรหารทรพยากรมนษย

นนมหลายสวนไดแก(1)การรบพนกงาน(2)การพฒนา

พนกงาน(3)การลงทนดานเครองจกรและAutomation(4)

การจางงานบคลากรตางชาตมากขนและ(5)การออกไป

ลงทนในตางประเทศซงผเขยนจะขอขยายความในแตละ

ประเดนตามลำดบดงน

1. การรบพนกงาน

การขาดแคลนบคลากรเขาทำงานจะสงขนเนองจาก

การลดลงของจำนวนประชากรซงหมายถงการลดลงของ

จำนวนแรงงานนนเองโดยเฉพาะในภาคการผลตทตองใช

แรงงานจำนวนมากจะประสบกบปญหานสถานประกอบการ

มทางเลอกไมกทางดงน

ก)ตองขยายโครงการสหกจศกษาลงมายงนสตนก

ศกษาในระดบชนปท2-3ไมตองรอจนถงชนปท4อยางเชน

ในปจจบนเพอเปนการฝกใหเดกวย18ปไดมโอกาสทำงาน

ขณะทเรยนหนงสอไปพรอมๆกนเดกกลมนอาจจะเปนเดกท

ครอบครวมฐานะไมดนกซงจะมขอดหลายประการคอ

สถานประกอบการมคนเขาสการทำงานเรวขนคาจางแรงงาน

กไมใช15,000บาทในขณะทนสตนกศกษากจะไดเรยนร

ทกษะในการทำงานทเรวขนและพรอมทำงานไดทนทเมอ

เรยนจบสงทตองเปลยนแปลงคอหลกสตรการเรยนการสอน

ของสถาบนการศกษาในระดบอดมศกษาซงควรปรบเปลยน

ตามสภาวะประชากรทลดลงและเศรษฐกจทไมแนนอนนดวย

ข)ตองขยายหรอตออายการเกษยณงานออกไป

แตควรเปนการระบเลอกเฉพาะตวบคคลไมใชประยกตใชกบ

พนกงานทกคนสถานประกอบการควรมระบบการคดเลอก

บคลากรทมอายเกน60ปขนไปทยงคงสามารถทำงานตอได

แตควรเปนการเซนตสญญาจางงานแบบใหมเชนในฐานะ

เปนพนกงานโครงการผเชยวชาญหรอทปรกษาทตองสราง

ผลงานทชดเจนการจางงานทใหตออายเกษยณงานออกไป

แบบนจะเปนการสรางโอกาสความกาวหนาในงานใหแก

บคลากรทยงไมเกษยณงานไดอกดวย

2. การพฒนาพนกงาน

สถานประกอบการตองใหความสำคญกบการพฒนา

ฝมอแรงงานเพมมากขนและตองพยายามเชอมโยงระบบ

เงนเดอนเขากบระบบการพฒนาพนกงานเชนเปลยนจาก

ระบบกระบอกเงนเดอนทคาจางจะขนตามอายงาน(หรอ

อาย)มาเปนระบบการจายคาจางตามทกษะความสามารถ

(Skill-basedpay)เพราะถาสถานประกอบการโยงความ

สมพนธระหวางคาจาง(Pay)และทกษะความสามารถ

(Skills)ไมไดหรอไมชดเจนเพยงพอพนกงานจะขาดความ

ตระหนกถงความสำคญของการพฒนาฝมอแรงงานหรอความ

สามารถในการทำงานของตนสถานประกอบการหลายแหงใน

ปจจบนอาจพบวาองคกรของตนนนจายคาจางแรงงาน

โดยไมไดมระบบคาจางทชดเจนจงอยากขอแนะนำใหสถาน

ประกอบการจดทำตารางทกำหนดประเภททกษะทพนกงาน

ตองมสอดคลองกบขนคาจางในระดบตางๆอยางชดเจน

(Alignment)ใหเปนระเบยบและมมาตรฐานเดยวกนสามารถ

อธบายและเขาใจไดทงองคกร

Page 68: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 62

3. การลงทนดานเครองจกรและ Automation

สถานประกอบการตองลงทนดานเครองจกรและนำ

ระบบAutomationมาใชมากขนเนองจากจำนวนแรงงาน

และบคลากรในตลาดแรงงานจะตงตวมากการปรบระบบ

เศรษฐกจเปนแบบใชแรงงานทมทกษะชนสงและใชเครองจกร

มาทดแทนในบางสวนมากขนเปนภาคบงคบทจะทำให

ประเทศเรายงคงมศกยภาพในการแขงขนทสกบสงคมโลกได

4. การจางงานบคลากรตางชาตมากขน

สถานประกอบการตองปรบการบรหารองคกรใหเปน

แบบสากลย งข น ม ระเบยบงานบคคลท สอดคลองกบ

มาตราฐานสากลมการใชภาษา2ภาษาในททำงานโดยม

ภาษาองกฤษเปนภาษากลางการปรบเปลยนทรวดเรวแบบน

ทำใหสถานประกอบการอาจตองพฒนาหลกสตรภาษาเปนของ

ตนเองแบบกระชบและทำงานไดทนทเชนภาษาองกฤษ

“500คำทำงานได”ซงอาจจะใชเวลาไมเกน4เดอนทจะ

เรยนรคำศพทสำคญทคดมาแลววาจำเปนในการทำงานเทานน

หรอ“100คำบรหารงานได”สำหรบหวหนางาน

การพฒนาภาษาทเรวอกวธหนงทไดผลคอจางคน

ตางชาตเขามาทำงานในหนวยงานดวยเลยพนกงานในหนวย

งานนนจะปรบตวไดอยางรวดเรวเพราะตองใชภาษาตางชาต

ทกวนทงพดและเขยน

5. การออกไปลงทนในตางประเทศ

สถานประกอบการขนาดใหญจะมขอไดเปรยบ

ในการระดมเงนทนเพอออกไปลงทนตางประเทศและโยกยาย

คนไทยบางสวนไปทำงานนอกประเทศอนทจรงสถาน

ประกอบการขนาดกลางทมนวตกรรมโดดเดนชดเจนและ

คาจางปจจบน ทกษะทตองม คาจางใหม ทกษะใหมทตองม

250.00 ทกษะ1,2และ3 320.00 ทกษะ1,2,3และ4

275.00 ทกษะ1,2,3และ4 332.50 ทกษะ1,2,3และ5

300.00 ทกษะ1,2,3และ5 345.00 ทกษะ1,2,3และ6

325.00 ทกษะ3,4,5และ6 357.50 ทกษะ3,4,5และ7

350.00 ทกษะ3,4,5และ7 370.00 ทกษะ3,4,5และ8

375.00 ทกษะ3,4,5และ8 382.50 ทกษะ4,5,6และ9

400.00 ทกษะ3,4,5และ9 400.00 ทกษะ3,4,5และ9

ตารางตอไปนแสดงตวอยางการจดระดบคาจางและทกษะทเกยวของ

คลองตวกวากสามารถทำไดเชนกนผทเสยเปรยบคงจะเปน

สถานประกอบการประเภทเอาตามอยางคนอน(MeToo)

ทขาดจดแขงหรอขอไดเปรยบในการแขงขนของตนเอง

หรอกลมทเนนเรองตนทนการผลตตำแตเพยงอยางเดยว

จะอยรอดไดยาก

การเปลยนแปลงของระบบสงคม

การทำงานในประเทศไทย ผเขยนประเมนวาสงคมไทยนบตงแตปค.ศ.2012

เปนตนไปจะมการเปลยนแปลงใหญๆดงน

1)ขนาดขององคกรจะเลกลงและองคกรตางๆ

จะอาศยความสามารถเฉพาะดานจากความไดเปรยบทเปน

องคกรเลกๆเชนองคกรธรกจแขนงใหมและองคกรททำธรกจ

ซงมลกษณะพเศษเฉพาะตว

ก.บคลากรทตองการทำงานใหกบองคกรใดองคกร

หนงเปนระยะเวลานานๆจะมจำนวนนอยลง

ข.บคคลากรทมความสามารถสงจะตองการความ

เปนอสระโดยจะหนมาตงบรษทเฉพาะทางทเสนอนวตกรรม

ใหมๆใหกบตลาด

นกบรหารงานบคคลจะตองรบมอโดย

ก.เสรมสรางความแขงแกรงใหกบคานยมหลกของ

องคกร

ข.ตองมความรดานการออกแบบองคกร

ค.ตองหาวธการวางแผนกำลงคนทมประสทธภาพ

ยงขน

2)พฒนาสมรรถนะของทานอยางตอเนองแมวาอาย

Page 69: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

63 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ของทานจะยางเขา60ปแลวกตามเพราะโอกาสททานจะ

ตองทำงานหลงอาย60มมากขน

นกบรหารงานบคคลจะตองรบมอโดย

ก.สรางคานยมในเรองความมพนธะผกพนกบงานท

ทำและความภกดตอองคกรใหกบบคลากรรนใหมๆ

ข.เรงใหบคลากรทมศกยภาพพฒนาสมรรถนะของ

ตวเองไปสระดบสากลไมใชมงใหไดมาซงตำแหนงทสงขน

3)รกษาบคลากรทกระดบทมความสามารถและมคา

นยมสวนบคคลทสอดคลองกบคานยมขององคกร

ก.โครงสรางการบงคบบญชาหลกภายในองคกรของ

ทานจะตองมความแขงแกรงเกดจากการทองคกรของทาน

มบคลากรทดทสดไมวาเขาจะปฏบตงานอยในระดบฐานราก

ขององคกรอยในระดบกลางหรออยในระดบสงสดขององคกร

นกบรหารงานบคคลจะตองรบมอโดย

ก.แมวาจะใชทงเครองมอทางการเงนและเครองมอ

ทไมเกยวของทางการเงนเพอจงใจพนกงานองคกรควรจะ

เนนหนกการใชเครองมอทไมเกยวของทางการเงนมากกวา

ข.วางแผนสบทอดตำแหนงสำหรบหวหนาสายงาน

ทอายตงแต40ปขนไป

ค.ยดระยะการจางงานบคลากรทดทสดออกไปหลง

ครบอาย60ป

Page 70: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

คำแนะนำสำหรบผเขยนทประสงคสงบทความลงตพมพในวารสารHRIntelligence

บทความทจะลงตพมพในวารสารทรพยากรมนษยจะตองเปนบทความทไมเคยไดรบการตพมพเผยแพรหรออยระหวางการ

พจารณาลงตพมพในวารสารอนๆ การละเมดลขสทธถอเปนความรบผดชอบของผสงบทความโดยตรง

นโยบายการพจารณากลนกรองบทความ (Editorial Policy)

วารสารทรพยากรมนษยประสงครบพจารณาบทความวชาการและบทความวจยทงภาษาไทยและภาษาองกฤษทมเนอหา

เกยวของกบการบรหารและพฒนาทรพยากรมนษย วตถประสงคเพอเปนสอกลางสำหรบเผยแพรผลงานและบทความทางวชาการ

ดงนนบทความทจะไดรบลงตพมพจะตองผานการพจารณากลนกรองโดยผทรงคณวฒในสาขาทเกยวของเพอลงตพมพเผยแพร

ในวารสาร และจะตองเปนบทความทแสดงใหเหนถงคณภาพทางดานวชาการหรอประสบการณของนกบรหารจดการและพฒนา

ทรพยากรมนษยทเปนประโยชนในวงกวาง

ขอบเขตวารสารทรพยากรมนษยจะครอบคลมเนอหาทเกยวของกบ ”คน” ในหลายมต ไมวาจะเปนดานการบรหารและ

พฒนาทรพยากรมนษยในองคกรภาครฐ ภาคเอกชน องคกรพฒนาชมชน ชมชน ตลอดจนองคความรทเสรมสรางจนตนาการ

ความคดสรางสรรค สรางทกษะ สรางปญญาใหกบ ”คน” ในสงคมไทย เพอเสรมสรางศกยภาพและเตรยมความพรอมทจะรบมอ

กบสถานการณทเปลยนแปลงและสามารถดำเนนชวตอยรวมกนไดอยางมความสข วารสารเปดรบบทความทงในสาขาวชาทาง

สงคมศาสตร อาท สาขาวชาการบรหารจดการองคกร การพฒนาทรพยากรมนษย สวสดการสงคมและแรงงาน ประชากรศาสตร

จตวทยา สงคมวทยา มานษยวทยา รฐศาสตร เศรษฐศาสตร นตศาตร ตลอดจนสหสาขาวชาทบรณาการสาขาวชาทาง

สงคมศาสตรเขากบสาขาวชาทางวทยาศาสตรทศกษาเกยวกบ ”คน”

ขอกำหนดของบทความตนฉบบ (Manuscript Requirements)

ผทประสงคจะสงบทความจะตองเขยนชอ-สกลและสถานททำงานหรอสถานศกษา รวมทงขอมลทตดตอไดไวในสวนท

แยกออกจากบทความ ผสงบทความควรตรวจสอบความถกตองของการพมพตนฉบบ เชน ตวสะกด วรรคตอน และความเหมาะสม

ควรสละสลวยของการใชภาษา รวมทงควรจะกำหนดประเภทของบทความใหชดเจนวาเปนบทความวจย หรอบทความวชาการ

องคประกอบของบทความทง 2 ประเภทดงรายละเอยดตอไปน

1) บทความวชาการ หวขอและเนอหาควรเปนการเสนอแนวคดหรอการวเคราะห รวมถงเสนอแนวคดใหมในการพฒนา

ควรชประเดนทตองการนำเสนอใหชดเจนและมลำดบเนอหาทเหมาะสมเพอใหผอานสามาถเขาใจไดชดเจน โดยตงอยบนพนฐาน

ทางวชาการหรอประสบการณตรงของผเชยวชาญเพอเกดประโยชนตอการพฒนาทรพยากรมนษย ทนำไปประยกตใชตอไปได

บทความทจะสงควรมความยาวไมเกน 2500 คำ

2) บทความวจย ควรใหมการเสนอการวจยและผลทไดรบอยางเปนระบบ สรปผลการวจยทจะนำไปใชประโยชนตอไปได

บทความทจะสงควรมความยาวไมเกน 7500 คำ พรอมบทคดยอทงภาษาไทยและภาษาองกฤษทมความยาวไมควรเกน 280 คำ

บทความควรมองคประกอบดงตอไปน

1. บทนำ ทครอบคลมความสำคญและทมาของปญหาวจย พรอมทงเสนอภาพรวมของบทความ

2.ทบทวนและวเคราะหเอกสาร

3. วธการวจย

4. ผลการศกษา

5. อภปรายและสรปผลการวจย เนนขอเสนอแนะ และแนวทางการพฒนาไปในอนาคต

ผสงบทความควรเขยนอางองเอกสารอนตามหลกเกณฑทวารสารพฒนาทรพยากรมนษยกำหนด และตรวจสอบความถก

ตองสมบรณของการอางองในกรณทผสงบทความตองการอางองในเนอหา

Page 71: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

หลกเกณฑการอางอง

ในกรณทผสงบทความตองการอางองเอกสารภาษาไทยในเนอเรอง ควรใชชอตามดวยปทตพมพในเอกสาร เชน (อเนก,

2554) หรอ อเนก (2554) การอางองในกรณทผแตง 2 คน เชน วทยาและมานะ (2523) หรอ (วทยาและมานะ 2535) สวนการ

อางองในกรณทผแตงมากกวา 3 คนขนไป เชน (วทยาและคณะ, 2554) หรอ วทยาและคณะ (2554) แลวแตโครงสรางประโยค

สำหรบบทความทความตองการอางองเอกสารภาษาองกฤษในเนอเรอง ควรใชชอตามดวยปทตพมพในเอกสาร เชน (Voss, 2010)

หรอ Voss (2010) การอางองในกรณทผแตง 2 คน เชน Sharwa and Jandalk (1978) หรอ (Sharwa and Jandalk 1978)

สวนการอางองในกรณทผแตงมากกวา 3 คนขนไป เชน (Paul et al., 1999) หรอ Paul et al. (1999) แลวแตโครงสรางประโยค

หลกเกณฑการเขยนบรรณานกรมหรออางองเอกสารทายเรอง

ผสงบทความตองเรยงลำดบเอกสารภาษาไทยอยในสวนแรก และเอกสารภาษาตางประเทศอย ในสวนทสอง โดยเรยงชอ

ผแตงตามอกษรแตละภาษา

กรณทผแตงชอเดยวกนและมการอางองเอกสารมากกวา 1 ฉบบ ถาตพมพในปตางกน ใหเรยงปทพมพจากนอยไปหามาก

ถาตพมพในปเดยวกน ใหใสอกษร ก ข ค หรอ a b c กำกบในเนอเรองทอางถงกอนและหลง ตามลำดบ

การอางองเอกสารทายเรองตองตรงกนกบการอางองเอกสารในเนอเรอง ควรตดเอกสารอางองทายเรองทไมมการอางอง

ในเนอเรอง

การเขยนอางองเอกสารภาษาไทยและภาษาองกฤษประเภทตางๆ พรอมตวอยาง • การอางองชอหนงสอ

ชอผแตง. ป. ชอหนงสอ. ชอสำนกพมพ จงหวด. จำนวนหนา.

โกศล เจรญสม. 2523. แตนเบยนคาชดอย. เอกสารพเศษ ฉบบท 3 ศนยวจยและควบคมศตรพชโดยชวนทรยแหงชาต.

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร และสำนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต กรงเทพฯ. 301 หนา.

Krebs, C.J. 1978. Ecology : the Experimental Analysis Distribution and Abundance. 2nd Ed. Harper and

Row, N.Y. 678 pp.

• การอางองชอบทความในวารสาร Newsletter และ Bulletin

ชอผแตง. ป. ชอเรอง. ชอวารสารหรอชอเรอง Newsletter หรอชอ Bulletin ถามตวยอเปนสากล กใหใชตวอยาง ปท:

หนา-หนา.

ไพศาล เหลาสวรรณ. 2524. วธการเขยนบทความทางวชาการวทยาศาสตร. ว.สงขลานครนทร 3 :27-43.

Yano, K. 1979. Effect of vegetable juice and milk on alkylating activity of n-methyl-n-nitrourea.J.Agric.

Food Chem. 27 : 2456-2458.

• การอางองรายงานประจำป

ชอผแตง. ป. ชอเรอง. ชอรายงานประจำป พ.ศ. หนวยงาน หนา-หนา.

กรองทอง จนทร, อำนวย ทองด และบรรจง สกขะมณฑล. 2522. การศกษาวธการปลกหอมแดงในภาคเหนอ. รายงาน

สรปผลการทดลองพชสวน 2522. กองพชสวน กรมวชาการเกษตร. หนา 5-20.

Lewanich, A. 1974. A Taxonomic Study on the Lepidopterous Pests of Sugar Cane. Annual Research

Report 1974. Div. of Entomol. And Zool., Dept. of Agric., Bangkok p. 11-513.

• การอางองรายงานการประชม

ชอผแตง. ป. ชอเรอง. รายงานการประชม ถามตวยอสากลกใหพมพตวยอ ครงท (ถาม) วนเดอนปทมการประชม

สถานทประชม. หนา-หนา.

พสษฐ เสพสวสด, ศรสมร พทกษและสาทร สรสงห. 2523. ประสทธภาพของสารฆาแมลงบางชนดกบหนอนเจาะ

ฝกถวเหลอง. รายงานการประชมวชาการแมลงและสตวศตรพช ครงท 2 กองกฏและสตววทยา 24-27 มถนายน 2532 ณ

ศนยวจยอารกขาขาว กรงเทพฯ. หนา 492-523.

Page 72: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

Magee, P.N. 1992. The Future of Research on Chemical Carcinogenesis. In 2nd Princess Chulabhorn

Science Congresst. Nov. 2-6, 1992. Bangkok. P. 11.

กระบวนการพจารณากลนกรองบทความ (Review Process)

บทความทจะไดรบการพจารณาลงตพมพจะตองผานการพจารณาจากกองบรรณาธการและผทรงคณวฒในสาขาท

เกยวของโดยจะมกระบวนการดงตอไปน

1. กองบรรณาธการจะแจงใหผสงบทความทราบเมอกองบรรณาธการไดรบบทความเรยบรอยสมบรณ

2. กองบรรณาธการจะตรวจสอบหวขอและเนอหาของบทความถงความเหมาะสมและสอดคลองกบวตถประสงคของ

วารสาร รวมถงกองบรรณาธการจะตรวจสอบถงประโยชนทงทางดานทฤษฎและแนวการนำไปใชในการบรหารและพฒนา

ทรพยากรมนษย

3. ในกรณทกองบรรณาธการพจารณาเหนควรใหดำเนนการสงบทความเพอทำการกลนกรองตอไป บรรณาธการจะสงให

ผทรงคณวฒในสาขาทเกยวของตรวจสอบคณภาพของบทความวาอยในระดบทเหมาะสมจะตพมพหรอไม โดยในกระบวนการ

พจารณากลนกรองน ผทรงคณวฒจะไมสามารถทราบขอมลของผสงบทความ (Double – Blind Process)

4. เมอผทรงคณวฒไดพจารณากลนกรองบทความแลว กองบรรณาธการจะตดสนใจโดยองตามขอเสนอแนะของผทรง

คณวฒวาบทความนนๆ ควรจะลงตพมพในวารสารทรพยากรมนษยหรอควรทจะสงใหกบผสงบทความนำกลบไปแกไขกอน

พจารณาอกครงหนงหรอปฏเสธการลงตพมพ

การสงบทความ (Paper Submission)

ผทประสงคจะสงบทความกบวารสารทรพยากรมนษย กรณาสงตนฉบบบทความพรอมโดย

บทความภาษาไทย พมพดวยฟอนท Cordia New ขนาด 15 พอยน

บทความภาษาองกฤษ พมพดวยฟอนท Cordia New ขนาด 15 พอยน

และสงอเมลในรปของ Microsoft Word หรอสามารถสงในรปของเอกสารทางไปรษณยมาไดท

คณชนกฤต คงเจรญพร

โครงการวารสารทรพยากรมนษย (HRi)

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

เลขท 2 ถนนพระจนทร เขตพระนคร กรงเทพฯ 10200

โทรศพท 0 2613 3305 โทรสาร 0 2226 5324

Website : http://www.hri.tu.ac.th

e-mail : [email protected]

Page 73: HR ntelligenceHR Tips : คนญ ป นถ าไม ทำงานล วงเวลา ก จะไม ก าวหน าในหน าท การงาน ป ที่

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาคารอเนกประสงค 1 ชน 6

เลขท 2 ถนนพระจนทร แขวงพระบรมมหาราชวง

เขตพระนคร กรงเทพฯ 10200