DeTIJD KUNSTMARKT

'Anti eke' juwelen bij Epoque Fine Jewels De creatie telt, het aantal karaat komt daarna

(tijd) - Epoque Fine Jewels in Kortrijk is een van de toonaangevende zaken in Belgie op bet gebied van juwelen uit de 19de en het begin van de 20ste eeuw. Vooral de juwelen in art nouveau en art deco staan er hoog in aanzien. Hun waarde wordt nauwelijks bepaald door de gebruikte materialen, ze worden als kunstwerkjes getaxeerd.

De ·firma, gelegen in hartje Kortrijk, werd in 1958 opgericht door Nicole Verschuere, een gediplomeerd edelsteenkundige. Haar dochter Patricia De Wit dee! de haar moeders passie en kwam zo'n 15 jaar gel eden werken in de zaak. De Wit is behalve licentiate kunst­wetenschappen ook gegradueerde in de edelsteenkunde. Maeder en dochter reizen de wereld af op zoek naar juwelen uit de pe­riode van 1850 tot 1950. Antieke juwelen, noemen ze het zelf, maar dan in de zin dat ze door antiquairs verhandeld kunnen worden. Een juweel draagt aileen hun goedkeuring weg als het authentiek en stijlzuiver is, ge­'tuigt van goede smaak, en finesse, elegantie en kwaliteit heeft. Epoque Fine Jewels bracht een unieke collectie juwelen bijeen, met cre­aties van Cartier,Lalique en vele anderen. De juwelen worden niet aileen in de zaak in Kortrijk te koop aangeboden. Epoque Fine Jewels neemt dee! aan tal van kunst- en an­tiekbeurzen in Europa en Amerika. De be­langrijkste daarvan is 'The Grosvenor House Art & Antiques Fair' in Lon den. Maar ook op de Palm Beach Jewelry and Antique Fair in Florida, en op The New York International Art & Antiques Show in New York heeft Epo­f.'J.Ue Fine Jewels een stand. Slechts 30 pro­cent van de verkoop gaat naar Belgische lief­hebbers.

Tijdloos design

Hoewel Nicole Verschuere bijna een halve eeuw ervaring heeft in het anti eke juweel, is het dochter Patricia De Wit die optreedt als woordvoerster van de firma. Zij zegt: 'Bij de waardebepaling van een juweel spelen be­halve de authenticiteit en stijlzuiverhei:d ook de zeldzaamheid van het stuk, de originali­teit van het antwerp, de kwaliteit van de ge­bruikte edelmetalen en edelstenen, en het niveau van het vakmanschap mee. Een juweelcreatie van een meester als Rene Lali­que wordt niet uitgedrukt in karaat, het gewicht aan edelmetalen of edelstenen. De werkelijke waarde van zo'n juweel ligt vee! hager dan de intrinsieke waarde. Getalen­teerde en zeker gerenommeerde ontwerpers komen meestal tot een tijdloos design.'

Er bestaat tach een verschil in de kwaliteit van de edelstenen? Patricia De Wit: 'De edel­stenen gevat in een juweel dat gemaakt is met vakmanschap zijn meestal ook van goe­de kwaliteit. Dat gaat samen. Bij een kleur­steen rijst de vraag of hij natuurlijk is of be­handeld. Er worden vandaag heel vee! edel-

stenen behandeld om de kleur te verbeteren. -ze worden bijvoorbeeld bestraald of verhit. Bij oude juwelen kom je dat niet tegen, zij hebben natuurlijke edelstenen. Als een steen op natuurlijk wijze ontstaan is - wij spreken van gegroeid - heeft hij een heel andere structuur dan een kunstmatig gegroeide steen. Het verschil merk je pas onder een mi­croscoop. In de natuur zijn aile groeilijnen van de kristallen recht. Synthetisch gemaak­te stenen hebben vaak gebogen groeilijnen, en onnatuurlijke insluitsels. Helaas kan men nu ook a! op een synthetische wijze rechte groeilijnen bekomen. Aileen experts kunnen het verschil zien.'

Broches

Epoque Fine Jeweis koopt en verkoopt ai­leen juwelen uit de periode van 1850 tot 1950. Waarom die specialisatie? Patricia De Wit: 'Juwelen uit die periode kunnen van­daag nog gedragen worden. In de tweede helft van de 19de eeuw had je de tra.ditionele juwelen met een overvloed aan edelstenen, zoals halssnoeren en sierspelden. Sommige 'bijoutiers-joailliers', zoals Cartier en Bou­cheron, inspireerden zich voor hun ontwer­pen op de fauna en flora. Uit die tijd stam­men de grate broches, in de vorm van bloe­men of insecten, overvloedig bezet met prachtige edelstenen zoals diamanten, robij­nen, saffieren en smaragden. Andere ont­werpers, zoals de Franse juweliers Jules Wie­se en Froment-Meurice, vonden inspiratie in de stijlperiodes uit het verleden, de gotiek en de renaissance. Daarnaast waren er ook ar­cheologische stijlen. Zo greep de Oostenrijk­se ontwerper Carl Bacher terug naar het Oud-Egyptische juweel.'

'Omstreeks 1890 kwam er een kentering in de gebruikte stijl. Toen ontstond de art­nouveaustijl die zou duren tot 1914, het be­gin van de Eerste Wereldoorlog. De grate naam uit die periode is de Fransman Rene Lalique, bij het grate publiek vooral bekend om zijn vazen. Toen Lalique in 1910 began met het vervaardigen van glaswerk, had hij a! een succesrijke carriere achter de rug als de meest vooraahstaande edelsmid van de art nouveau. Geen enkele firma ·in de wereld heeft zoveel creaties van Lalique in huis als Epoque Fine Jewels. Lalique is onze trots. Heel wat tijdgenoten van Lalique hebben ge­probeerd hem te evenaren ofte kopieren, ze zijn daar nooit in geslaagd. Zijn creaties ade­men verfijning en kracht. Zijn technische

vaardigheid is verbluffend, vooral in het ge­bruik van het half doorschijnenqe 'plique-a­jour' -email. Veelvoorkomende motieven zijn de wat~rnimf, bijen, bloemen en uiteraard de vrouwenfiguur. Van Lalique hebben wij onder meer een hanger uit 1900, vervaardigd in gaud, twee soorten email en witte glaspas­ta, met de voorstelling van een trosje braam­bessen. Ook de Belgische art-nouveaukun­stenaar Philippe Wolfers liet zich door Lali­que beYnvloeden, maar hij werkte op een ei­gen manier, stoerder. Lalique heeft een vee! omvangrijker oeuvre aan sierraden nagela­ten dan Wolfers. In zijn atelier werkte Lalique met enkele tienta!Len medewerkers.'

In dezelfde · periode liet Cartier in Parijs zich weinig aan de art nouveau gelegen. Pa­tricia De Wit: 'Juist, Cartier ontwikkelde om­streeks 1900-1910 een stijl met strikjes en guirlandes. Daarvoor stonden de smeedijze­ren balkons van de Parijse herenhuizen mo­del, waarvan het design herinnerde aan de Louis XVI-stijl. De guirlandestijl van Cartier werd nagevolgd door andere bijoutiers­joailliers, ook in Engeland waar de stijl 'gar­land style' werd genoemd. In de uiterst verfijnde monturen, waarbij voor het eerst platina gebruikt werd, werden heel vee! dia­manten gezet.'

Volgens Patricia De Wit werd in de juweel­kunst a! voor de Eerste Wereldoorlog, vanaf 1910, een nieuwe stijl aangekondigd, de art deco. 'Bij die vroegste art deco is zwart-wit en vogue, rriet het gebruik van platina, dia­mant en onyx, een zwart agaat. Later, van 1920 tot 1930, breng't de art deco veelkleuri­ge creaties voort, met het gebruik van kleur­stenen als smaragden, robijnen en saffieren. De ontwerpers inspireerden zich op Oud­Egyptische motieven zoals de sfinxen, hiero­gliefen en farao's. Ontwerpers als Boucheron en Lacloche hebben in die kleurrijke art-de: costij\ gewerkt. De gekleurde edelstenen wa­ren in de jaren 1920 vaak afkomstig van ma­haradja's die Parijs bezochten. Zij lieten hun eigen juwelen' door de Parijse juweliers up to date maken. Dergelijke kleurrijke sierraden worden tuttdrutti-juwelen genoemd. De maharadja's betaalden met kleurstenen die de Parijse ontwerpers gebruiktim in de eigen creaties. De art deco kreeg vanaf 1930 nog een ander uitzicht. Toen ontstond de witte

. art deco, met zeer strakke, geometrische vor­men, en opnieuw het gebruik van diaman­ten. Na de Tweede Wereldoorlog werden de juwelen weer voluptueuzer. De belangrijkste Parijse juwelier uit die periode is Van Cleef & Arpels. Antieke juwelen worden gekocht met het oog op de toekomst. De jongste vijf tot tien jaar zijn ze verdubbeld in prijs.'

Bert PO PELlER

Epoque Fine Jewels, Voorstraat 12, 8500 Kortrijk. Tel. 0475/61.68.31 en

056121.01.02. E-mail: epoque@skynet.be Patricia De Wit: 'Getalenteerde en zeker gerenommeerde ontwerpers komen meestal tot een tijdloos design.' ( Foro: Jean-Pierre Stoop)