Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

132
1 1. Frankfurter Auschwitz-Prozess »Strafsache gegen Mulka u.a.«, 4 Ks 2/63 Landgericht Frankfurt am Main 57. Verhandlungstag, 19.6.1964 Vernehmung des Zeugen Jan Sikorski Zeuge Jan Sikorski: Ende Juni koniec czerwca. Dolmetscherin Kapkajew: Ende Juni? Zeuge Jan Sikorski: Koniec czerwca. Dolmetscherin Kapkajew: Którego roku? Zeuge Jan Sikorski: 41. Dolmetscherin Kapkajew: 1941. Vorsitzender Richter: Sechster oder siebter Monat? [...] Zeuge Jan Sikorski: Juni, sechster Monat. Vorsitzender Richter: [Pause] Juni 1941. Zeuge Jan Sikorski: Koniec czerwca. Dolmetscherin Kapkajew: Ende Juni. Vorsitzender Richter: Ende Juni bis zum 15.1.45. Stimmt das, ja? Zeuge Jan Sikorski: Jawohl. Vorsitzender Richter: Und Sie sind dann von Auschwitz noch nach Mauthausen und Melk überstellt worden und wurden dort von den amerikanischen Truppen befreit und sind nach zwei Monaten Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Ebensee, Ebensee. Vorsitzender Richter: Nach Polen.

Transcript of Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

Page 1: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

1

1. Frankfurter Auschwitz-Prozess »Strafsache gegen Mulka u.a.«, 4 Ks 2/63

Landgericht Frankfurt am Main

57. Verhandlungstag, 19.6.1964

Vernehmung des Zeugen Jan Sikorski Zeuge Jan Sikorski: Ende Juni — koniec czerwca. Dolmetscherin Kapkajew: Ende Juni? Zeuge Jan Sikorski: Koniec czerwca. Dolmetscherin Kapkajew: Którego roku? Zeuge Jan Sikorski: 41. Dolmetscherin Kapkajew: 1941. Vorsitzender Richter: Sechster oder siebter Monat? [...] Zeuge Jan Sikorski: Juni, sechster Monat. Vorsitzender Richter: [Pause] Juni 1941. Zeuge Jan Sikorski: Koniec czerwca. Dolmetscherin Kapkajew: Ende Juni. Vorsitzender Richter: Ende Juni bis zum 15.1.45. Stimmt das, ja? Zeuge Jan Sikorski: Jawohl. Vorsitzender Richter: Und Sie sind dann von Auschwitz noch nach Mauthausen und Melk überstellt worden und wurden dort von den amerikanischen Truppen befreit und sind nach zwei Monaten Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Ebensee, Ebensee. Vorsitzender Richter: Nach Polen.

Page 2: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

2

Dolmetscherin Kapkajew: In Ebensee. Vorsitzender Richter: Ebensee, ja. Aber Sie waren auch in Mauthausen und Melk? Zeuge Jan Sikorski: Mauthausen, Melk Vorsitzender Richter [unterbricht]: Melk, und dann kamen sie nach Ebensee. Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Und Ebensee [unverständlich] Vorsitzender Richter: Ja. Herr Sikorski, wenn Sie damit einverstanden sind, werde ich Ihre Aussage auf ein Tonband aufnehmen zur Stütze des Gedächtnisses des Gerichts. Dolmetscherin Kapkajew: Zeznanie pana będzie wzięte na taśmę magnetofonową. Zeuge Jan Sikorski: Tak jest, ja to zrozumiałem. Dolmetscherin Kapkajew: Zgadza się pan? Zeuge Jan Sikorski: Tak. Dolmetscherin Kapkajew: Tylko dla pomocy. Zeuge Jan Sikorski: Proszę bardzo, proszę. Dolmetscherin Kapkajew: Bitte sehr. Vorsitzender Richter: Wollen Sie uns bitte erzählen, Herr Zeuge, auf welchen Block Sie gekommen sind und welchem Kommando Sie zugeteilt worden sind, als Sie nach Auschwitz kamen. [...] Zeuge Jan Sikorski: Jak przyjechałem do Oświęcimia dostałem się na blok 8. Dolmetscherin Kapkajew: Sobald ich nach Auschwitz kam, kam ich auf den Block 8. Vorsitzender Richter: Ja. Zeuge Jan Sikorski: Tak zwana kwarantanna była.

Page 3: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

3

Dolmetscherin Kapkajew: Das war die sogenannte Quarantäne. Vorsitzender Richter: Ja. War das im Stammlager? Zeuge Jan Sikorski: Stammlager. Vorsitzender Richter: Ja. Zeuge Jan Sikorski: Pracowałem na komandzie Bauhof. Dolmetscherin Kapkajew: Ich habe in dem Kommando Bauhof gearbeitet. Zeuge Jan Sikorski: Magazyn cementów. Dolmetscherin Kapkajew: Das war das Zementmagazin gewesen. Vorsitzender Richter: Dann kamen Sie zum Buna-Kommando? Zeuge Jan Sikorski: To było tak gdzieś przez całe lato, na jesieni. Cztery, pięć miesięcy może. Dolmetscherin Kapkajew: Diese Arbeit in diesem Kommando dauerte ungefähr den ganzen Sommer lang, [bis zum] Herbst, vier bis fünf Monate. Zeuge Jan Sikorski: Potem wybierali tych, co lepiej wyglądają, są silniejsi. [...] Dolmetscherin Kapkajew: Dann wurden diejenigen, die etwas besser ausgesehen haben, also stärker waren, ausgesucht. Zeuge Jan Sikorski: Nas na komando Buna wzięli wtedy. Firma Schulz. Dolmetscherin Kapkajew: Und wir wurden dann ins Kommando Buna versetzt, Firma Schulz. Zeuge Jan Sikorski: To się tam ziemię wyrównywało pod fabrykę która miała tam być budowana. Dolmetscherin Kapkajew: Dort wurde die Erde planiert für die Fabrik, die dort gebaut werden sollte. Zeuge Jan Sikorski: Tam byłem tylko parę dni, bo była bardzo ciężka praca.

Page 4: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

4

Dolmetscherin Kapkajew: Dort war ich jedoch nur einige Tage, weil die Arbeit sehr schwer gewesen ist. Zeuge Jan Sikorski: 32 tony ziemi musieliśmy dziennie wyładować. Dolmetscherin Kapkajew: Wir mußten 32 Tonnen Erde jeden Tag verladen. Zeuge Jan Sikorski: 30 Tonnen waren das. Dolmetscherin Kapkajew: 30 Tonnen, sagen wir, um genau zu sein. Zeuge Jan Sikorski: Dziennie, jeden dzień było ładniej, to 32 tony zdążyliśmy. Dolmetscherin Kapkajew: An einem Tag hatten wir sogar 32 Tonnen. Zeuge Jan Sikorski: Dzięki pomocy kolegów lekarzy, którzy tam byli, ja poszedłem do szpitala na krótko. Dolmetscherin Kapkajew: Dank der Hilfe einiger Ärzte, die bereits im Krankenbau waren, wurde ich im Krankenbau aufgenommen. Zeuge Jan Sikorski: I potem ze szpitala, po jakimś tygodniu, tak to chyba po tygodniu, dostałem tam się. Też znowu kolega był, Świderski, Bolek. Dostałem się do pracy, do »Gemüseraum« to się nazywało, przy kuchni. Dolmetscherin Kapkajew: Nach einer Woche kam ich mit Hilfe eines Kameraden, Świderski, Bolek, zur Arbeit in den sogenannten Gemüseraum bei der Küche. Zeuge Jan Sikorski: Potem ciężko zachorowałem na awitaminozę, miałem [bardzo dużo] wrzodów na sobie. Ze 30 jakichś miałem, coś takiego. Dolmetscherin Kapkajew: Da erkrankte ich sehr schwer an einer Avitaminose. Zeuge Jan Sikorski: Trzydzieści kilka wrzodów miałem. I często do szpitala chodziłem i wracałem ze szpitala. Dolmetscherin Kapkajew: Ich hatte 30 und mehr Geschwüre und kam öfters in den Krankenbau und ging dann wieder zurück, so daß ich ambulant behandelt wurde. Zeuge Jan Sikorski: Potem w zimie rozstrzelano tego więźnia, który pracował w aptece. Dolmetscherin Kapkajew: Im Winter wurde der Häftling, der in der Apotheke arbeitete, erschossen. Zeuge Jan Sikorski:

Page 5: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

5

I szef apteki wtedy, to był aptekarz z Opola Krömer. [...] Oficer SS. Wezwał, żeby wszystkich aptekarzy, którzy są w obozie, przyprowadzili [unverständlich] Dolmetscherin Kapkajew: Danach wurde von dem Chef der Apotheke, Krömer aus Oppeln, befohlen, alle Apotheker, die im Lager sind, sollten sich bei ihm melden. Zeuge Jan Sikorski: I nas przyprowadzili trzech. Dolmetscherin Kapkajew: Wir kamen zu dritt. Zeuge Jan Sikorski: Wszyscy [+ trzej to] [byli Polacy]. Dolmetscherin Kapkajew: Alle drei Polen. Zeuge Jan Sikorski: Jeden z nich pracował w szpitalu więziennym. Dolmetscherin Kapkajew: Einer von ihnen arbeitete im Häftlingskrankenbau Zeuge Jan Sikorski: Drugi pracował zdaje się gdzieś w stolarni jekiejś chyba. A ja wtedy byłem w szpitalu, jako chory. Dolmetscherin Kapkajew: Der andere in der Tischlerei, soweit ich mich erinnere, und ich war als Kranker im Krankenbau. Zeuge Jan Sikorski: No i taki trochę byłem trochę hilfspfleger, pomagałem tam. Dolmetscherin Kapkajew: Und ich fungierte außerdem noch ein wenig als Hilfspfleger. Vorsitzender Richter: In welchem Krankenbau, wenn ich bitten darf? Dolmetscherin Kapkajew: I gdzie to było? Zeuge Jan Sikorski: Welcher Block, ja? Block 21, Chirurgische. Vorsitzender Richter: 21, Chirurgische. Ja. Und in welcher Zeit ungefähr? Zeuge Jan Sikorski: Das war Winter 41. Vorsitzender Richter: Im Winter 41. Zeuge Jan Sikorski:

Page 6: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

6

So war das, ja. — A może początek 4 2 rok, ja wiem. Dolmetscherin Kapkajew: Vielleicht war das Anfang 42, was weiß ich. Zeuge Jan Sikorski: Es war Winter. Dolmetscherin Kapkajew: Es war auf jeden Fall im Winter. Zeuge Jan Sikorski: No i właśnie, to nie był doktor Krömer, on był Apotheker Krömer. On mnie wtedy wybrał z tych trzech gości, i zacząłem u niego pracować. Dolmetscherin Kapkajew: Der Apotheker Krömer wählte mich aus diesen dreien [+ aus], und ich begann, bei ihm zu arbeiten. Zeuge Jan Sikorski: Nie miałem tam żadnych papierów, ani dyplomu przecież, nie miałem nic. Dolmetscherin Kapkajew: Ich besaß dort keine Papiere, kein Diplom, hatte gar nichts bei mir. Vorsitzender Richter: Wann ungefähr ist er in die Apotheke gekommen? Zeuge Jan Sikorski: Proszę? Dolmetscherin Kapkajew: Kiedy pan mniej więcej przybył, kiedy pan zaczął pracować w aptece? Zeuge Jan Sikorski: Więc, zima 42 rok. Dolmetscherin Kapkajew: Im Winter 41/42. Vorsitzender Richter: Also war er nur ganz vorübergehend Pfleger in dem Bau 21? Zeuge Jan Sikorski: Ja, nur als Kranker. Dolmetscherin Kapkajew: Das war nur nebenher als Kranker, ein wenig als Hilfspfleger geholfen. Zeuge Jan Sikorski: Więc on mnie tak przeegzaminował trochę, kazał mi tam jakieś lekarstwa zrobić, pytał się o wiele rzeczy i powiedział, że jestem aptekarz, tylko że jestem z małą praktyką aptekarz. Mnie zatrzymał. Dolmetscherin Kapkajew: Krömer unterwarf mich einer kleinen Prüfung. Er fragte mich nach diesem und nach jenem und hat dann gesagt, ich sei wohl ein Apotheker, aber mit sehr geringer Erfahrung.

Page 7: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

7

Zeuge Jan Sikorski: To była prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Und das stimmte auch. Zeuge Jan Sikorski: Potem długi czas pracowałem przy Krömerze. Dolmetscherin Kapkajew: Später arbeitete ich ziemlich lange bei Krömer. Zeuge Jan Sikorski: Pamiętam, nie wiem, czy to mam zeznawać. Pamiętam tylko jedną rzecz, bardzo mnie uderzyła. Mianowicie, pisałem zamówienie na maszynie, wie pani. I raz pamiętam Dolmetscherin Kapkajew [unterbricht]: Also eine Sache – ich weiß nicht, ob das interessant ist – blieb mir im Gedächtnis haften. Die Anforderungen wurden mit der Schreibmaschine geschrieben. Zeuge Jan Sikorski: Ich habe geschrieben, alleine. Dolmetscherin Kapkajew: Und ich habe das alleine getan. Zeuge Jan Sikorski: Und eine Position habe ich dort geschrieben. Zwei oder fünf Kilo Phenol pro Injektion, wissen Sie, war dort geschrieben. Vorsitzender Richter: Eine Anforderung? Zeuge Jan Sikorski: Für das SS-Hauptsanitätslager nach Berlin. [...] Vorsitzender Richter: Und wer war damals Lagerapotheker? Zeuge Jan Sikorski: Der Apotheker Krömer. [...] — Ja tam napisałem, właśnie Phenol pro Injektionen. Dolmetscherin Kapkajew: Ich habe dort in der Anforderung geschrieben: Phenol pro Injektionen. Zeuge Jan Sikorski: Ja chciałem sobie zostawić taką jedną kopię na pamiątkę. Ale to mi się nie udało niestety. Dolmetscherin Kapkajew: Ich wollte so einen Durchschlag für mich behalten, zur Erinnerung, aber es ist mir nicht gelungen. Zeuge Jan Sikorski: Bo takich aptekarzy nie było na świecie, którzy by takie zamówienie pisali. Dolmetscherin Kapkajew: Es gab nicht viele Apotheker in der Welt, die solche Anforderungen geschrieben haben.

Page 8: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

8

Vorsitzender Richter: Nun, das ist ja wohl klar, weil Phenol für die Injektion ja wohl nicht brauchbar war. Zeuge Jan Sikorski: Tak. Vorsitzender Richter: Ja, das war also in der Zeit, wo Doktor Krömer noch Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Nicht Doktor [unverständlich] Dolmetscherin Kapkajew: Er war nur Krömer. Vorsitzender Richter [unterbricht]: Als der Apotheker Krömer Leiter der Apotheke war. Und wie lang war das ungefähr, bis sich das änderte? Zeuge Jan Sikorski: W 43 roku on zachorował poważnie. Dolmetscherin Kapkajew: 1943 erkrankte er ernstlich. Zeuge Jan Sikorski: Proszę panią... Dolmetscherin Kapkajew: Zachorował poważnie. Zeuge Jan Sikorski: Tak, zachorował poważnie w 43 roku. On był taki myśliwy, on na polowanie często jeździł i zdaje się, zmęczył się tam, na tym polowaniu. — Jägermeister. Dolmetscherin Kapkajew: Er war begeisterter Jäger und fuhr oft auf die Jagd. Das war irgendwie ermüdend für ihn, jedenfalls erkrankte er schwer. Zeuge Jan Sikorski: Ciężko zachorował i leżał jakiś czas tam w szpitalu w Oświęcimiu. Na SS-Lazarett. Dolmetscherin Kapkajew: Einige Zeit lag er in Auschwitz im Krankenhaus, im SS-Lazarett. Zeuge Jan Sikorski: No i właśnie potem przyjechał doktor Capesius. Dolmetscherin Kapkajew: Und danach kam Doktor Capesius. Vorsitzender Richter: Das war also Ende 43. Zeuge Jan Sikorski: Ende 43 so. Oder, ja

Page 9: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

9

Vorsitzender Richter [unterbricht]: Oder Anfang 44? Zeuge Jan Sikorski: Dezember, denke ich, Dezember. Vorsitzender Richter: Ja. Zeuge Jan Sikorski: So Anfang jedenfalls. Vorsitzender Richter: Anfang 44, so ungefähr um die Jahreswende herum. Zeuge Jan Sikorski: So ungefähr, ja. [...] Vorsitzender Richter: Wer war damals in der Apotheke außer Ihnen und Doktor Capesius noch beschäftigt? Dolmetscherin Kapkajew: Kto pracował? Zeuge Jan Sikorski: Doktor Capesius, to był kierownik, Leiter. Dolmetscherin Kapkajew: Doktor Capesius, das war der Leiter der Apotheke. Zeuge Jan Sikorski: Potem był jeszcze jeden [oficer SS]. Dolmetscherin Kapkajew: Ferner noch ein SS-Offizier. Zeuge Jan Sikorski: Gerber, Gerber się nazywał. Z Al zacji on był. Dolmetscherin Kapkajew: Ich glaube, Gerber war sein Name. Er war aus dem Elsaß. Zeuge Jan Sikorski: On po francusku dobrze mówił i on był we francuskiej armii. Dolmetscherin Kapkajew: Er sprach ein sehr gutes Französisch und war in der französischen Armee. Zeuge Jan Sikorski: A potem był wzięty do niewoli i jako Niemiec przyszedł do SS. Dolmetscherin Kapkajew: Dann geriet er in die Gefangenschaft, und als Deutscher wurde er dann SS-Angehöriger. Zeuge Jan Sikorski:

Page 10: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

10

I potem byli jeszcze podoficerowie. Dolmetscherin Kapkajew: Dann [gab es] noch Unteroffiziere. Zeuge Jan Sikorski: To nie byli aptekarze. Dolmetscherin Kapkajew: Aber keine Apotheker. Zeuge Jan Sikorski: To był tam Jurasek, Dobrzański. Dolmetscherin Kapkajew: Das waren Jurasek, Dobrzański. Zeuge Jan Sikorski: I potem był jeszcze taki z Wehrmachtu, on nie był [+ w] SS. Dolmetscherin Kapkajew: Und dann war noch einer. Das war ein Wehrmachtsangehöriger, kein SS-Mann. Zeuge Jan Sikorski: Frymark. Dolmetscherin Kapkajew: Frymark hieß er. Zeuge Jan Sikorski: On miał sklep z papierosami w Berlinie na Alexanderplatz. Dolmetscherin Kapkajew: Er hatte einen Zigarettenladen auf dem Alexanderplatz in Berlin. Zeuge Jan Sikorski: Zawsze to opowiadał wszystkim. Dolmetscherin Kapkajew: Er erzählte immer allen davon. Zeuge Jan Sikorski: To ci byli tam, to znaczy z SS. To znaczy, żołnierze. Dolmetscherin Kapkajew: Das waren diejenigen, die dort gearbeitet haben. Vorsitzender Richter: Ja. Zeuge Jan Sikorski: A więźniowie może? Dolmetscherin Kapkajew: Und dann Häftlinge, interessiert es Sie auch?

Page 11: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

11

Vorsitzender Richter: Die Häftlinge interessieren uns auch, ja. Zeuge Jan Sikorski: Więc był tam Żyd niemiecki ze Śląska, Strauch. Dolmetscherin Kapkajew: Außer mir arbeitete dort ein deutscher Jude aus Schlesien namens Strauch. Zeuge Jan Sikorski: To był kolega sprzed wojny Krömera. Dolmetscherin Kapkajew: Das war ein Schulkamerad aus der Vorkriegszeit von dem Apotheker Krömer. Zeuge Jan Sikorski: To był taki Buchhalter, Berliner się nazywał, stary człowiek. Dolmetscherin Kapkajew: Dann war da noch ein Buchhalter namens Berliner, ein alter Mann. Zeuge Jan Sikorski: I potem pracowały dwie kobiety z Węgier. Piroska i Eva. Dolmetscherin Kapkajew: Dann arbeiteten dort noch zwei Frauen aus Ungarn. Ich kenne nur die Vornamen, Piroska und Eva. Zeuge Jan Sikorski: Jeden taki wysoki, przystojny aptekarz, też z Siedmiogrodu. Też Jude. Dolmetscherin Kapkajew: Dann noch ein gutgewachsener, gutaussehender junger Apotheker aus Siebenbürgen, auch ein Jude. Zeuge Jan Sikorski: Potem było dwóch Greków, nie, jeden Grek. Aaron. Dolmetscherin Kapkajew: Dann war dort noch ein Grieche. Aaron hieß er. Zeuge Jan Sikorski: Jeden był jeszcze Wę gier, Altmann, taki gruby. Dolmetscherin Kapkajew: Und dann war da noch ein Ungar, so ein Dicker, Altmann. Zeuge Jan Sikorski: On zdaje się był z zawodu winiarz, coś z winem. Dolmetscherin Kapkajew: Ich glaube, der war Weinhändler von Beruf. Zeuge Jan Sikorski: I z Polaków tam był jeszcze taki starszy, drogerzystów było dwóch, Prokop. Dolmetscherin Kapkajew: Von Polen waren dort noch zwei Drogisten, Prokop

Page 12: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

12

Zeuge Jan Sikorski: Und Józef Gorzkowski von Kraków. Dolmetscherin Kapkajew: Und Józef Gorzkowski aus Krakau. Zeuge Jan Sikorski: Z Krakowa. Aptekarz był jeszcze, Szewczyk i Świderski. Dolmetscherin Kapkajew: Und dann waren noch zwei Apotheker, Szewczyk und Świderski. Zeuge Jan Sikorski: Jeszcze taki mały był, pomocnik, taki Sulikowski. Dolmetscherin Kapkajew: Und dann war da noch so ein kleiner, junger Gehilfe, Sulikowski. Zeuge Jan Sikorski: To był kolega mojego brata. Dolmetscherin Kapkajew: Das war noch ein Kollege meines Bruders, darum kannte ich ihn. Vorsitzender Richter: So. Nun sagen Sie bitte, wie wurden die Medikamente in Ihrer Zeit und in der Zeit, wo der Doktor Capesius dort war, angefordert? Dolmetscherin Kapkajew: W jaki sposób były zamówienia na lekarstwa w tym czasie, kiedy pan tam był i doktor Capesius? Jak [się to] odbywało? Zeuge Jan Sikorski: Pisało się co miesiąc zamówienie. Dolmetscherin Kapkajew: Jeden Monat schrieb man Anforderungen. Vorsitzender Richter: Wer schrieb die? Dolmetscherin Kapkajew: Kto pisał to zamówienie? Zeuge Jan Sikorski: Pisał potem Berliner, Buchhalter ten pisał. Dolmetscherin Kapkajew: Später wurden die Anforderungen von dem Buchhalter Berliner, von dem ich sprach, geschrieben. Zeuge Jan Sikorski: A jak wszystkie w ogóle zamówienia musiały podpisane być przez oficera SS, nie było ważne nic. Dolmetscherin Kapkajew:

Page 13: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

13

Wie alle Anforderungen mußten sie von einem SS-Offizier unterschrieben werden, sonst waren sie ungültig. Zeuge Jan Sikorski: Pamiętam taki wypadek raz, że nie było doktora Capesiusa, podpisał Jurasek. To odnieśli z powrotem, że to musi oficer podpisać, — eine Führerunterschrift muß sein. Dolmetscherin Kapkajew: Ich erinnere mich an einen Fall, Doktor Capesius war nicht da, und Jurasek unterschrieb die Anforderung. Diese Anforderung wurde ihm zurückgegeben, es wurde gesagt, nur ein SS-Offizier darf die Anforderung unterschreiben. Zeuge Jan Sikorski: Eine Führerunterschrift muß sein. [...] — To były blankiety drukowane. Dolmetscherin Kapkajew: Das waren vorgedruckte Formulare. Zeuge Jan Sikorski: Pierwsza rubryka była ilość posiadana na składzie, »vorhandene Menge«. Dolmetscherin Kapkajew: Die erste Rubrik hieß »vorhandene Menge«. Zeuge Jan Sikorski: Potem było imię, potem była nazwa tego lekarstwa. Dolmetscherin Kapkajew: Und dann war die Bezeichnung des Medikaments. Zeuge Jan Sikorski: A potem było, ile otrzymaliśmy, ile zamawiamy. Dolmetscherin Kapkajew: Und dann die angeforderte Menge. Zeuge Jan Sikorski: I więcej nic. Dolmetscherin Kapkajew: Und mehr nicht. Vorsitzender Richter: Ja. Sind diese Anforderungen durch Ihre Hände gegangen? Dolmetscherin Kapkajew: Czy one przechodziły przez pana ręce, te zamówienia? Zeuge Jan Sikorski: Nie, nie wszystkie, ale część ich ja nawet pisałem, czy widziałem. Dolmetscherin Kapkajew: Nicht alle, aber teilweise habe ich sie gesehen oder geschrieben. Vorsitzender Richter:

Page 14: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

14

Wurden in dieser Zeit, wo also Doktor Capesius schon dort war, auch Anforderungen für Phenol herausgeschrieben mit der Bezeichnung »pro Injektionen«? Zeuge Jan Sikorski: Phenol był zamawiany na pewno. Dolmetscherin Kapkajew: Das Phenol war bestimmt angefordert. Zeuge Jan Sikorski: Ale czy było to słowo »pro Injektion«, tego nie widziałem. Dolmetscherin Kapkajew: Aber ob das Wort »pro Injektion« da war, das habe ich nicht gesehen. Vorsitzender Richter: [Pause] Und was war das für eine Art von Phenol, was da angefordert worden ist? Dolmetscherin Kapkajew: Co to był za rodzaj fenolu, który zamawiano wówczas? Zeuge Jan Sikorski: Aha, to był fenol likquefaktum, normalny farmakologiczny fenol, według DAB 6. Dolmetscherin Kapkajew: Das war ein normales Phenol, Phenol liqua. Zeuge Jan Sikorski: Liquefactum. Dolmetscherin Kapkajew: Liquefactum. Zeuge Jan Sikorski: To jest fenol w płynie, fenol w płynie. — Flüssig. Dolmetscherin Kapkajew: Das ist Phenol in flüssiger Form. Zeuge Jan Sikorski: Ja, so ungefähr 99 Prozent. Vorsitzender Richter: Nun, es gibt doch zwei Arten von Phenol, nicht? Zeuge Jan Sikorski: Ja. Vorsitzender Richter: Ja. Und welche Art wurde denn da angefordert? Zeuge Jan Sikorski: Więc jest kilka rodzajów fenolu. Dolmetscherin Kapkajew: Es gibt einige Arten von Phenol.

Page 15: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

15

Zeuge Jan Sikorski: Jest fenol krudum, to jest taki czysty, wie pani, fenol [nieoczyszczony], ciemny. Dolmetscherin Kapkajew: Es gibt Phenol crudum, also Rohphenol. Zeuge Jan Sikorski: Jest czysty. Dolmetscherin Kapkajew: Und es gibt auch ein Reinphenol, also gereinigtes Phenol. Zeuge Jan Sikorski: Czysty fenol może być 100 procentowy, krystaliczny. Dolmetscherin Kapkajew: Und dieses gereinigte Phenol kann 100prozentig sein, kristallisiert. Zeuge Jan Sikorski: To nie jest wygodne w użyciu taki fenol. Dolmetscherin Kapkajew: Das ist aber unbequem im Gebrauch. Zeuge Jan Sikorski: Bo w [+ niskiej] temperaturze kryształy się robią, nie można używać. Dolmetscherin Kapkajew: Weil bei Kälte, also bei Untertemperaturen, gibt es dann Kristallstücke. Zeuge Jan Sikorski: Dodaje się 1 procent wody i wtedy to jest 99 procentowy fenol. Dolmetscherin Kapkajew: Und wenn man ein Prozent Wasser dazugibt, dann erhält man 99prozentiges Phenol. Zeuge Jan Sikorski: I zawsze płyn jest, zawsze płyn. Dolmetscherin Kapkajew: Und das ist immer flüssig. Zeuge Jan Sikorski: I to jest właśnie ten [fenol], który w aptece się używa. Dolmetscherin Kapkajew: Und diese Art von Phenol wird in der Apotheke gebraucht. Vorsitzender Richter: Das ist das Phenolum purum? Zeuge Jan Sikorski: Liquefactum. Dolmetscherin Kapkajew:

Page 16: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

16

Liquefactum, 99prozentig. Vorsitzender Richter: Liquefactum. Es ist dann öfter die Rede von dem Phenolum purum. Wie sieht das aus? Dolmetscherin Kapkajew: Często jest mowa o tak zwanym fenol purum. Jak to wygląda? Co t o jest? Zeuge Jan Sikorski: Purum to jest czysty, znaczy, prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Ja pana zrozumiałam, że czysty może być 100 procentowy i 99 procentowy. Zeuge Jan Sikorski: Tak, tak, 5 procentowy może być też czysty. Więc to jest fenol czysty. Dolmetscherin Kapkajew: Also purum, das heißt reines Phenol, also gereinigtes Phenol. Das kann 100prozentig sein, 99prozentig sein, fünfprozentig sein. Es hängt davon ab, wieviel Wasser... Zeuge Jan Sikorski: Infarmakum purum, to znaczy kristaliczny fenol, ten 100 procentowy. Farmakopem, według DAB VI, Deutsches Arzneibuch 6. [...] Dolmetscherin Kapkajew: Nach dem Deutschen Arzneibuch 6 heißt es... Zeuge Jan Sikorski: Phenol 100prozentig. Dolmetscherin Kapkajew: 100prozentiges Phenol. Vorsitzender Richter: Das ist purum Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Das war Phenol purum. [...] Vorsitzender Richter: Ja. Das wäre also das kristallisierte. Zeuge Jan Sikorski: Kristallisiert, ja. Und Vorsitzender Richter [unterbricht]: Aber das wurde nicht angefordert, sondern wie Sie uns sagten Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Liquefactum. Vorsitzender Richter: 90 oder 99 Dolmetscherin Kapkajew [unterbricht]:

Page 17: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

17

Liquefactum mit 99 Prozent. Zeuge Jan Sikorski: Może nawet raz taki, czy dwa razy przyszedł w kryształowej formie. Dolmetscherin Kapkajew: Vielleicht ist ein- oder zweimal auch das Phenol in kristalliner Form angefordert worden oder gekommen. Zeuge Jan Sikorski: Ale zawsze był ten Dolmetscherin Kapkajew: Aber gewöhnlich war es diese andere Art. Zeuge Jan Sikorski: Liquefactum. [...] Vorsitzender Richter: Ist außerdem auch noch das Rohphenol angefordert worden? Zeuge Jan Sikorski: Był też taki. Dolmetscherin Kapkajew: Czy był też, czy były zamówienia na nieoczyszczony fenol? Zeuge Jan Sikorski: Był, był. Tak, ale to przychodził w be czkach po 200 kilo. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, die Anforderungen gab es auch, aber es kam in Fässern. Zeuge Jan Sikorski: 200 Kilo. [...] Vorsitzender Richter: Ja. Und dieses Rohphenol wurde wofür benutzt? Zeuge Jan Sikorski: To są do celów dezynfekcyj nych. Dolmetscherin Kapkajew: Dieses Rohphenol wird für Desinfektionszwecke benutzt. Vorsitzender Richter: Ja. Wissen Sie ungefähr, welche Menge von diesem gereinigten Phenol im Laufe der Zeit angefordert wurde? Zeuge Jan Sikorski: Najpierw to zamawiali go bardzo mało, kilo co dwa miesiące. Dolmetscherin Kapkajew: Zuerst wurde das Phenol in kleinen Mengen angefordert. Zeuge Jan Sikorski: A potem to myślę tak [Pause] 2 do 5 kilo miesięcznie.

Page 18: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

18

Dolmetscherin Kapkajew: Und später, denke ich, so zwei bis fünf Kilogramm im Monat. Zeuge Jan Sikorski: To nie było zawsze tak samo. Dolmetscherin Kapkajew: Es war nicht immer die gleiche Menge. Vorsitzender Richter: Ja. Sagen Sie mir bitte, wofür wird dieses gereinigte Phenol im allgemeinen im Arzneischatz verwandt? [...] Dolmetscherin Kapkajew: Tak na ogół, przy lekarstwach, do czego używa się tego oczyszczanego fenolu? Zeuge Jan Sikorski: Ja nie wiem, jak to jest w Niemczech. U nas w Polsce tego się bardzo mało używa, czasem jako krople d o ucha. Dolmetscherin Kapkajew: Ich weiß nicht, wie der Brauch in Deutschland ist. Bei uns in Polen wird das wenig gebraucht. Zeuge Jan Sikorski: Ganz wenig. Dolmetscherin Kapkajew: Ganz wenig gebraucht. Zeuge Jan Sikorski: To tylko na przykład pamiętam, że parę kropli z gliceriną do ucha się czasem daje. Dolmetscherin Kapkajew: Zum Beispiel einige Tropfen in Glyzerin hinein, um es als Ohrentropfen zu verwenden. Vorsitzender Richter: Das, hat uns auch der Doktor Capesius erzählt, sei die Bestimmung des Phenols gewesen, das dort in Ihrer Apotheke aufgehoben beziehungsweise bestellt worden ist. Zeuge Jan Sikorski: Co, co? Dolmetscherin Kapkajew: I doktor Capesius opowiadał właśnie tutaj sądowi, że to było właśnie, to był cel, dlaczego fenol znajdował się w aptece, właśnie dlatego, na taki użytek. Zeuge Jan Sikorski: No, powinno się [do tego] używać. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, es sollte dafür gewesen sein. Zeuge Jan Sikorski: To niewątpliwie, tak.

Page 19: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

19

Dolmetscherin Kapkajew: Ohne Zweifel. Es hätte dafür sein sollen. Vorsitzender Richter: Nun, Herr Zeuge, wie Sie eben sagten und was ja auch allgemein bekannt ist, bei der Behandlung von Ohrenleiden könnten einige Tropfen Phenol da gebraucht werden. Sie aber haben uns eben gesagt, daß dieses Phenol kiloweise angefordert worden ist. [...] Dolmetscherin Kapkajew: Zwei bis fünf Kilo im Monat. Vorsitzender Richter: Zwei bis fünf Kilo pro Monat. Und da ein Kilo 1.000 Gramm hat und ein Gramm wiederum mehrere Tropfen hat, wäre das ja eine Menge gewesen, mit der man ganze Armeen hätte an den Ohren heilen können. Zeuge Jan Sikorski: Ja. Vorsitzender Richter: Ja? Dolmetscherin Kapkajew: Zrozumiał pan? Zeuge Jan Sikorski: Rozumiem, rozumiem, tak. Verteidiger Laternser: [unverständlich] gleiche Menge [unverständlich] Herr Vorsitzender. Vorsitzender Richter: Nein, nein. Er sagt, zwei bis fünf Kilo pro Monat. Verteidiger Laternser: Ja, und dann setzte er hinzu, es war nicht immer die gleiche Menge. Vorsitzender Richter: Richtig, ja. Dolmetscherin Kapkajew: Also einmal zwei, einmal drei... Vorsitzender Richter: Ja. Nun, Herr Zeuge, ich frage Sie, weil Sie ja auch sachverständig sind auf diesem Gebiet, insofern als sachverständigen Zeugen: Halten Sie es für möglich, daß diese Mengen, die in Ihrer Anwesenheit bestellt worden sind, tatsächlich alle für Behandlungen von Ohrenleiden Verwendung finden konnten? Zeuge Jan Sikorski: Do tego celu potrzebowaliśmy 20 gramów na rok, 10 gramów, 10 gramów. Dolmetscherin Kapkajew: Für diese Zwecke hätten wir 10 bis 20 Gramm pro Jahr gebraucht. Zeuge Jan Sikorski: No, nie, tyle nie potrzebowaliśmy. Nawet tyle nie.

Page 20: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

20

Dolmetscherin Kapkajew: Sogar so viel nicht. Zeuge Jan Sikorski: Tak się zamawia tylko, wie pani, to jest artykuł, którego się nie zamawia. Gram tylko może, co rok 20 gramów. Dolmetscherin Kapkajew: 20 gramów na rok? Zeuge Jan Sikorski: To tani artykuł. Dolmetscherin Kapkajew: Das ist ein billiges Mittel, und das wird ja dann... Zeuge Jan Sikorski: Zawsze apteka zamawia tego 20 gramów na rok może. Dolmetscherin Kapkajew: Und jede Apotheke fordert ungefähr 20 Gramm pro Jahr davon an. Vorsitzender Richter: Ja. Sagen Sie bitte, in welchen Gebinden, also in welchen Gefäßen, kam dieses Phenol? Dolmetscherin Kapkajew: W jakich naczyniach Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Też rozmaicie pakowany był. Dolmetscherin Kapkajew: Das war [unterschiedlich] verpackt. Zeuge Jan Sikorski: Kilogramowe opakowania były. Dolmetscherin Kapkajew: Es gab es kiloweise verpackt. Zeuge Jan Sikorski: Takie piątki też czasami widziałem, były. Dolmetscherin Kapkajew: Co to znaczy piątki? Zeuge Jan Sikorski: Pięciokilówki takie. Dolmetscherin Kapkajew: Und auch zu Fünf-Kilo-Verpackungen. Zeuge Jan Sikorski: Große Flasche. Große Flasche.

Page 21: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

21

Dolmetscherin Kapkajew: Große Packungen. Vorsitzender Richter: In Flaschen? Zeuge Jan Sikorski: Ciemne flaszki były. Dolmetscherin Kapkajew: Das waren dunkle Flaschen. Zeuge Jan Sikorski: Ciemne flaszki. Vorsitzender Richter: Dunkle Flaschen, keine Korbflaschen? Zeuge Jan Sikorski: Nein, nein, nein, dunkle Flaschen. [...] Vorsitzender Richter: Wurde das ungereinigte Phenol in Korbflaschen aufbewahrt? Dolmetscherin Kapkajew: Nieoczyszczony fenol, w jakiej formie był tran sportowany, czym? Zeuge Jan Sikorski: Muszę sobie przypomnieć, proszę pani. Chwileczkę. Więc te flaszki Dolmetscherin Kapkajew: Nieoczyszczony. Zeuge Jan Sikorski: Kilo, dwa [+ kilo] było, ale czy czasem w tej flaszce nie było, w tej oplatance, to ja nie pamiętam w tej chwili, czy było. Dolmetscherin Kapkajew: Nieoczyszczony czy oczyszczony? Zeuge Jan Sikorski: Oczyszczony, w dziesiątkach takich, bo to 10 kilo już były oplatane flaszki. Dolmetscherin Kapkajew: Ich überlege eben, ob die Zehnliterflaschen nicht doch Korbflaschen gewesen sind, also das gereinigte Phenol meine ich. Zeuge Jan Sikorski: Ja nie pamiętam w tej chwili, nie pamiętam już, nie pamiętam w tej chwili. Dolmetscherin Kapkajew: Aber ich kann mich jetzt nicht genau entsinnen. Vorsitzender Richter: Ja, Sie sagten doch bisher, daß Mengen von zwei bis fünf Kilogramm angefordert worden seien. Eine Zehnliterflasche wären ja zehn Kilo gewesen. [...]

Page 22: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

22

Zeuge Jan Sikorski: Czasem bywa, że do takiej flaszki 5 kilo nalali. Dolmetscherin Kapkajew: Es gibt Fälle, daß man in so eine Zehnliterflasche fünf Liter nur, [...] die Hälfte nur, [getan] hat. Zeuge Jan Sikorski: Bo lepiej opakowane było, było w koszu, było w wiórach. Dolmetscherin Kapkajew: Das wurde auf diese Weise besser verpackt in einer Korbflasche mit... Vorsitzender Richter: Also das wäre möglich gewesen, das schließen Sie jedenfalls nicht aus. Dolmetscherin Kapkajew: To tego pan nie wyklucza. Zeuge Jan Sikorski: Tak, tak nie wykluczam, że takie były też. Dolmetscherin Kapkajew: Das schließe ich nicht aus. Vorsitzender Richter: Schließen Sie nicht aus. Und nun hatte ich Sie weiterhin gefragt: Dieses ungereinigte Phenol, wurde das in Korbflaschen aufbewahrt? Dolmetscherin Kapkajew: A ten nieoczyszczony? Cz y nieoczyszczony był też w plecionych butelkach? Zeuge Jan Sikorski: Tak. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, ja. [...] Zeuge Jan Sikorski: Więc początkowo, jak ta [cała] apteka była mała i obóz był mały to możliwe, że takie flaszki przychodziły. Jak jeszcze Krömer był. Dolmetscherin Kapkajew: Ale za pana czasów? Zeuge Jan Sikorski: Za moim czasów, to przychodziło wszystko w 200 kilogramowych blaszanych beczkach. [...] Dolmetscherin Kapkajew: Es ist möglich, daß am Anfang, solange das Lager klein war und die Apotheke klein war, bei Apotheker Krömer, auch das ungereinigte Phenol in Flaschen kam. Zu meiner Zeit kam es zu 200 Kilogramm. Zeuge Jan Sikorski: Blaszane flaszki. Dolmetscherin Kapkajew:

Page 23: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

23

Und zwar in Blechfässern. Zeuge Jan Sikorski: Große Blechfässer. [...] Vorsitzender Richter: [Pause] Nun, sagen Sie uns bitte, Herr Zeuge, was hatten Sie dort für eine Aufgabe in der Apotheke? Dolmetscherin Kapkajew: Jakie było pana zadanie tam jako aptekarza? Zeuge Jan Sikorski: Więc ja byłem taki, jak to się nazywa, starszy więzień, wie pani, taki vorarbeiter. Dolmetscherin Kapkajew: Ich war dort so eine Art Vorarbeiter. Zeuge Jan Sikorski: Starszy więzień. Dolmetscherin Kapkajew: Oberhäftling. Zeuge Jan Sikorski: Od całego tego komanda, od tych wszystkich. Dolmetscherin Kapkajew: In diesem Kommando. Vorsitzender Richter: Aber nicht Kapo? Zeuge Jan Sikorski: Na ja, nein. Ich habe die Kapo-Binde nicht gehabt. — To za małe komando było, wie pani. Dolmetscherin Kapkajew: Das Kommando war zu klein für einen Kapo. Zeuge Jan Sikorski: Oni mie nazywali nieraz kapo. Dolmetscherin Kapkajew: Die haben mich manchmal so genannt, Kapo. Vorsitzender Richter: Was hatten Sie als Vorarbeiter dort für eine Aufgabe? Dolmetscherin Kapkajew: Jakie było zadanie pana? Zeuge Jan Sikorski: Musiałem rano w obozie więźniów zebrać, spisać ich na kartce wszystkich. Dolmetscherin Kapkajew: Ich mußte am Morgen die Namen der Häftlinge sammeln, auf einem Zettel aufschreiben.

Page 24: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

24

Zeuge Jan Sikorski: Przez bramę ich przeprowadzałem do pracy. Dolmetscherin Kapkajew: Und ich mußte sie alle durch das Tor zur Arbeit führen. Zeuge Jan Sikorski: Zameldowałem tam ich, zameldowałem, że ich przyprowadziłem wszystkich i każdy do swojej pracy szedł. Dolmetscherin Kapkajew: Ich mußte sie dann alle anmelden, daß ich sie zur Arbeit gebracht habe, und jeder ging dann seiner Arbeit nach. Zeuge Jan Sikorski: Potem ja brałem wszystkie zamówienia, które przychodziły z obozów. Dolmetscherin Kapkajew: Dann nahm ich sämtliche Anforderungen, die aus den Lagern kamen, entgegen Zeuge Jan Sikorski: No i ja wykonywałem to, prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Und habe diese durchgeführt. Zeuge Jan Sikorski: Do poszczególnych magazynów to wysyłałem. Dolmetscherin Kapkajew: Ich schickte das dann an die einzelnen Lager. Zeuge Jan Sikorski: Magazyny. Dolmetscherin Kapkajew: Magazine. Zeuge Jan Sikorski: I potem to wydawaliśmy do obozów. Dolmetscherin Kapkajew: Das haben wir eben herausgegeben an die Lager. Vorsitzender Richter: Also wenn ich Sie recht verstehe, hatten Sie die Verteilung der im Lager angeforderten Medikamente vorzunehmen? Zeuge Jan Sikorski: Znaczy, to znaczy obozy. Dolmetscherin Kapkajew: Czy pan musiał dzielić pomiędzy poszczególne obozy, żądane przez nich lakarstwa? Zeuge Jan Sikorski: No, to jest za dużo powiedziane.

Page 25: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

25

Dolmetscherin Kapkajew: Das ist zuviel gesagt. Zeuge Jan Sikorski: Zamówienia otrzymał do ręki doktor Capesius. Dolmetscherin Kapkajew: Die Anforderung bekam Doktor Capesius in die Hand. Zeuge Jan Sikorski: On tam ilości te skreślał i zmieniał. Dolmetscherin Kapkajew: Er änderte die Mengen und verringerte sie. Zeuge Jan Sikorski: Bo tam czasem były też głupstwa popisane w tych papierach. Dolmetscherin Kapkajew: Manchmal waren dort auch Dummheiten aufgeschrieben, die er dann änderte. Zeuge Jan Sikorski: Czasem na niektóre rzeczy, których było za mało, to on mi dawał taki rozdzielnik. I ja napisałem, że według rozdzielnika miałem dawać. Dolmetscherin Kapkajew: Für manche Medikamente, deren Menge gering war, gab er mir so einen Verteilungsschlüssel, also ich mußte nach bestimmten Mengen verteilen. Zeuge Jan Sikorski: I według tego ja tam wydawałem. Vorsitzender Richter: Ja, soll ich das so verstehen, wenn mehr angefordert war als vorhanden war, dann wurde das Vorhandene aufgeteilt auf die verschiedenen Anforderungen? Zeuge Jan Sikorski: Tak, tak, tak. Vorsitzender Richter: Ja. Das heißt also, die angeordneten Mengen hatten Sie einzuteilen, bereitzustellen und zur Verteilung zu bringen. Zeuge Jan Sikorski: Tak jest, ale to znaczy, wszystko pod kierownictwem doktora Capesiusa. Dolmetscherin Kapkajew: Aber das alles unter Leitung von Doktor Capesius. [...] Zeuge Jan Sikorski: Jak ja miałem jakieś, powiedzmy, prośby specjalne, czy jakieś uwagi, to ja mu to meldowałem zawsze. Dolmetscherin Kapkajew: Wenn ich irgendeine besondere Bitte oder irgendeinen Vermerk dabei hatte, da mußte ich es ihm melden. Zeuge Jan Sikorski:

Page 26: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

26

I zawsze on poprawiał i na rękę mi szedł na ogół. Dolmetscherin Kapkajew: Also im allgemeinen [kam] er mir entgegen bei meinen Wünschen. Vorsitzender Richter: Ja. Nun, war bei diesen Medikamenten, die da verteilt und ausgeliefert wurden, auch Phenol? Zeuge Jan Sikorski: Nein, nein, nein. Das war ein Extrapräparat. Vorsitzender Richter: Wer hat denn das Phenol verwaltet? Dolmetscherin Kapkajew: Kto zarządzał fenolem? Zeuge Jan Sikorski: Fenol był w aptece u nas. Dolmetscherin Kapkajew: Das Phenol war bei uns in der Apotheke. Vorsitzender Richter: Also ich spreche jetzt von dem reinen Phenol. Zeuge Jan Sikorski: Reines Phenol. Vorsitzender Richter: Ja. Zeuge Jan Sikorski: Fenol był w aptece. I fenol czasami też się przydzielało na te zamówienia ogólne, wie pani, takie. Dolmetscherin Kapkajew: Das Phenol war bei uns in der Apotheke, und manchmal wurde das Phenol auch an die einzelnen Lager zugewiesen. Zeuge Jan Sikorski: Ale przeważnie p rzychodzili SDG. Dolmetscherin Kapkajew: Aber hauptsächlich kamen dann SDGs. Zeuge Jan Sikorski: I on przynosił takie tylko zamówienie, ekstra zamówienie. Z podpisem lekarza. Dolmetscherin Kapkajew: Und er – also dieser SDG, der kam – brachte dann jeweils einen Zettel mit Unterschrift des Arztes. Zeuge Jan Sikorski: A potem nawet już sami oni pisali też to. Dolmetscherin Kapkajew: Und später haben die SDGs das sogar selbst unterschrieben.

Page 27: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

27

Zeuge Jan Sikorski: On zabierał zawsze sam butelkę do teczki, albo coś tam. I szedł sobie. Dolmetscherin Kapkajew: Und er – so ein SDG – nahm dann eine Flasche mit in der Tasche und ging damit weg. Zeuge Jan Sikorski: A czasem też jakiś häftling przychodził z obozu, zdaje się tam. Dolmetscherin Kapkajew: Manchmal kam auch ein Häftling aus dem Lager. Zeuge Jan Sikorski: To był taki 17.000, läufer, był taki, Tadzio. Dolmetscherin Kapkajew: Es gab so einen Läufer dort, Tadziu war sein Vorname. [Die Häftlingsnummer] 17.000 hatte er, rund 17.000. [...] Zeuge Jan Sikorski: To on też czasem to do obozu nosił. Dolmetscherin Kapkajew: Manchmal brachte auch er das ins Lager. Vorsitzender Richter: Ja. Wo war denn das Phenol aufbewahrt? Wo stand denn die Vorratsmenge? Dolmetscherin Kapkajew: Gdzie stał zapas fenolu? Gdzie on znajdował się? Zeuge Jan Sikorski: Więc w takiej żółtej szafie, koło destylatora na prawo. Dolmetscherin Kapkajew: In so einem gelben Schrank neben dem Destillator. Zeuge Jan Sikorski: Tak, koło apt eki. Dolmetscherin Kapkajew: In der Ecke der Apotheke. Vorsitzender Richter: Was stand in diesem Schrank sonst noch drin? Dolmetscherin Kapkajew: Co jeszcze znajdowało się w tej szafie? Zeuge Jan Sikorski: Stały różne medykamenty. Dolmetscherin Kapkajew: Es befanden sich dort verschiedene Medikamente.

Page 28: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

28

Vorsitzender Richter: Waren das Gifte? Dolmetscherin Kapkajew: Czy to były [+ trucizny]. Zeuge Jan Sikorski: Tak, tak, tak, tam były też trucizny. Dolmetscherin Kapkajew: Ja. Vorsitzender Richter: War dieser Schrank besonders verschlossen? Zeuge Jan Sikorski: Nein, nein, nicht, nicht. Vorsitzender Richter: Nein? Zeuge Jan Sikorski: Był tam klucz, był klucz, ale to było otwarte. Dolmetscherin Kapkajew: Es gab dort einen Schlüssel, aber er war offen. [...] Zeuge Jan Sikorski: Czasami też był w piwnicy ten fenol przechowany. Dolmetscherin Kapkajew: Manchmal befand sich auch dieses Phenol im Keller. Zeuge Jan Sikorski: To jest w tej piwnicy na lewo, taka była mał a piwniczka. Dolmetscherin Kapkajew: In so einem kleinen Kellerraum links. Zeuge Jan Sikorski: Tam były, stały te Korbflaschen takie stały, te flaszki. Dolmetscherin Kapkajew: Dort standen die Korbflaschen Zeuge Jan Sikorski: I takie w ogóle większe zapasy większej ilości. Powiedzmy. Dolmetscherin Kapkajew: Und die größeren Mengen, also die größeren Vorräte. Zeuge Jan Sikorski: Flaszki po powyżej 5 kilo. One były ciężkie. No, około 5 kilo. Dolmetscherin Kapkajew: Zum Beispiel die Flaschen über fünf Kilogramm, die schwer waren.

Page 29: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

29

Vorsitzender Richter: Das waren Korbflaschen, was war in diesen Korbflaschen drin? Zeuge Jan Sikorski: No, tam był krezol. Krezoly, potem były tam syropy, czasem były. Dolmetscherin Kapkajew: Kresol, verschiedene Sirupe. Zeuge Jan Sikorski: Spirytus był też tam. Dolmetscherin Kapkajew: Spiritus war auch dabei. Zeuge Jan Sikorski: Vergällter Spiritus — był taki — Benzin, vergälltes. [...] Vorsitzender Richter: Vergälltes Benzin. Ja. Nun, sagen Sie bitte, dieser Raum im Keller, war denn der abgeschlossen? Zeuge Jan Sikorski: Tak, to było zamknięte. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, der war abgeschlossen. Zeuge Jan Sikorski: Ale ja klucz dostawałem od tego. Dolmetscherin Kapkajew: Aber ich bekam ja den Schlüssel. Vorsitzender Richter: Sie bekamen den Schlüssel. Zeuge Jan Sikorski: Szef nie chciał chodzić do piwnicy. Dolmetscherin Kapkajew: Wenn der Chef nicht in den Keller gehen wollte, dann gab er den Schlüssel mir. Vorsitzender Richter: Ja. War in diesem Kellerraum auch ein eingebauter Schrank mit einer Eisentür? Zeuge Jan Sikorski: Nein, das war der rechte Keller. Vorsitzender Richter: Das war der rechte Keller. Also im linken Keller, da war ein allgemeines Magazin, [...] in dem sich große Emballagen, Vorratsflaschen Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: To był taki magazyn płynów — Flüssigkeitsmagazin.

Page 30: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

30

Dolmetscherin Kapkajew: Das war so eine Art Flüssigkeitsmagazin. Zeuge Jan Sikorski: W każdej aptece to jest. Dolmetscherin Kapkajew: In jeder Apotheke gibt es so einen Raum. Vorsitzender Richter: Ja. Da stand nicht nur das Rohphenol in den Fässern vermutlich. Dolmetscherin Kapkajew: Tam nie było? Zeuge Jan Sikorski: Nie było tam, nie. Dolmetscherin Kapkajew: Dort stand kein Rohphenol. Zeuge Jan Sikorski: Nie było tam, to nie można było tam, to były małe schody, mała piwnica, to nie może być. Dolmetscherin Kapkajew: Das war ein kleiner Keller, mit Treppen. Also es war unmöglich, die Fässer dahin zu stellen. Vorsitzender Richter: Wo standen denn die Fässer mit Rohphenol? Dolmetscherin Kapkajew: A gdzie wtedy stały? Zeuge Jan Sikorski: W starym krematorium na prawo od apteki. Dolmetscherin Kapkajew: Im Alten Krematorium, rechts. Vorsitzender Richter: Ja, auf der anderen Seite. Da hinten ist die Karte, ganz hinten. Das ist Birkenau. Zeuge Jan Sikorski: Kleines Krematorium. Vorsitzender Richter: Ja. Also dieses Rohphenol jedenfalls befand sich nicht in dem Bau der Apotheke? Dolmetscherin Kapkajew: W każdym bądź razie, nieoczyszczony fenol nie znajdował się? Zeuge Jan Sikorski: Nie, nie, nie znajdował się w tym. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, nein, nein.

Page 31: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

31

Zeuge Jan Sikorski: Nie było go tam wcale. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, dort gab es das nicht. Vorsitzender Richter: Wenn nun das Phenol purum abgeholt wurde, wurde das umgegossen in andere Gefäße, oder wurden die Originalgefäße, die angeliefert wurden, weitergegeben? Zeuge Jan Sikorski: Chyba nie. Dolmetscherin Kapkajew: Zrozumiał pan? Zeuge Jan Sikorski: Rozumiem panią. Ja tam pracowałem 2 lata, czy nawet więcej. 2 lata pracowałem tam, więc to było rozmaicie. Dolmetscherin Kapkajew: Ja ich habe dort doch zwei Jahre lang gearbeitet, das war sehr verschieden. Zeuge Jan Sikorski: Jak 5 liter była fl aszka. To wtedy się rozlewało. Dolmetscherin Kapkajew: Wenn zum Beispiel eine Flasche fünf Liter Inhalt hatte, dann hat man in die anderen Flaschen Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Zu einem halben Kilo Dolmetscherin Kapkajew [unterbricht]: Zugegossen. Zeuge Jan Sikorski: Oder zu einem Kilo. [...] Vorsitzender Richter: Haben die Betreffenden, die das Phenol abgeholt haben, leere Flaschen mitgebracht, oder haben Sie von der Apotheke aus welche bereitgestellt? Dolmetscherin Kapkajew: Czy ci, którzy przychodzili po fenol przy nosili sami flaszki, ze sobą butelki, czy też pan dawał im butelki, nalewał? Zeuge Jan Sikorski: Chwileczkę, proszę panią. Początkowo ja to załatwiałem, a potem w tej małej aptece to pracował Strauch. Dolmetscherin Kapkajew: Am Anfang habe ich das getan. Aber später hat ja Strauch dort in der kleinen Apotheke gearbeitet. Zeuge Jan Sikorski: Ale oni przynosili flaszki ze sobą.

Page 32: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

32

Dolmetscherin Kapkajew: Aber sie brachten die Flaschen mit. Zeuge Jan Sikorski: Była jedna flaszka, on krążyła cały czas. Dolmetscherin Kapkajew: Also eine Flasche war es, die ging dann rum. [...] Zeuge Jan Sikorski: Ale, jak nie miał flaszki, to mu się też dało. Dolmetscherin Kapkajew: Aber wenn er keine Flasche hatte, dann hat man ihm eine gegeben. Vorsitzender Richter: Hat man ihm eine gegeben. Nun, wieviel wurde denn mengenmäßig jedesmal abgeholt? Dolmetscherin Kapkajew: Ile było za każdym razem zabierane? Liczba, ilość. Zeuge Jan Sikorski: Więc rozumiem, rozumiem, ilość. Myślę, tak kilo do 2 kilo, coś takiego. Dolmetscherin Kapkajew: Ich glaube, das waren so ein bis zwei Kilo, so ungefähr. Vorsitzender Richter: Haben Sie auch solches Phenol, gereinigtes Phenol, herausgegeben? Zeuge Jan Sikorski: Czy ja wydawałem? Dolmetscherin Kapkajew: Czy pan też kiedyś wydawał taki oczyszczony fenol? Zeuge Jan Sikorski: No, zapewne tak. Dolmetscherin Kapkajew: Wahrscheinlich ja. Zeuge Jan Sikorski: Ale to na początku jeszcze. Dolmetscherin Kapkajew: Am Anfang. Zeuge Jan Sikorski: Raczej jak Krömer może był. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, eher zu der Zeit, als Krömer da war. Zeuge Jan Sikorski: Bo wtedy ja byłem tylko sam w aptece. A potem dopiero.

Page 33: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

33

Dolmetscherin Kapkajew: Weil zu der Zeit war ich ja alleine in der Apotheke. Später kamen die anderen. Vorsitzender Richter: Uns interessiert nun hauptsächlich die Zeit, in der Doktor Capesius dort war. Und da möchte ich wissen, ob Sie in der Zeit, in der Doktor Capesius dort war, selbst dieses Phenol herausgegeben haben. Dolmetscherin Kapkajew: Nas interesuję ten okres czasu, w którym był doktor Capesius. Czy w tym czasie, kiedy doktor Capesius był kierownikiem, wtedy wydawał pan też oczyszczany fenol? Zeuge Jan Sikorski: Tak. Wydawałem nieraz, ale w tych zamówieniach dużych, miesięcznych. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, ich habe es einige Male ausgegeben, aber in diesen großen Mengen, bei den Monatsanforderungen. [...] Zeuge Jan Sikorski: Krankenbau nie raz zamówił. Zostawił tam do zamówienia 1 kilo. Dolmetscherin Kapkajew: Wenn ein Krankenbau manchmal ein Kilo bestellt hat. Zeuge Jan Sikorski: Oder ein halbes Kilo. — To wtedy się wydawało razem. Dolmetscherin Kapkajew: Dann habe ich es mit den anderen Medikamenten ausgegeben. Vorsitzender Richter: Haben Sie es ausgegeben. Wissen Sie noch, wer das bei Ihnen abgeholt hat? Zeuge Jan Sikorski: Kto to zabierał? Dolmetscherin Kapkajew: Wie pan jeszcze, kto to zabierał od pana? Zeuge Jan Sikorski: Więc, mówię, przyjeżdżała sanitarka i brali te kartony całe zapakowane. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, ich habe doch erzählt, da kam ein Sanitätswagen, und alles, in einen Karton verpackt, wurde abgeholt. Vorsitzender Richter: Ja. Sie sagten vorhin, daß Sanitätsdienstgrade dieses Phenol abgeholt hätten. Zeuge Jan Sikorski: Też to wiem. A to t ak. Dolmetscherin Kapkajew: Pan opowiadał, że Vorsitzender Richter [unterbricht]:

Page 34: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

34

Wissen Sie, wer das gewesen ist? Dolmetscherin Kapkajew: A kto z tych SDG? Zeuge Jan Sikorski: Na pewno wiem, że pan Klehr, że oskarżony Klehr. Dolmetscherin Kapkajew: Bestimmt weiß ich, daß der Angeklagte Klehr [+ dabei war]. Zeuge Jan Sikorski: Kilka razy go widziałem z tą flaszką, jak odbierał ją. Dolmetscherin Kapkajew: Einige Male habe ich ihn dort gesehen mit der Flasche, wie er das entgegennahm. Zeuge Jan Sikorski: Z abierał ją tam. Tylko, że ja mu [tego] osobiście nie dawałem, bo to było w aptece. Bo to w innym magazynie było. Dolmetscherin Kapkajew: Aber ich persönlich habe ihm das nicht gegeben. Das war in einem anderen Magazin. Vorsitzender Richter: Ja. Daß Klehr selbst mit der Flasche gekommen ist und dort Phenol geholt hat, das haben Sie mit eigenen Augen gesehen? Zeuge Jan Sikorski: Ja, habe ich. — Na pewno. Dolmetscherin Kapkajew: Widział pan na własne oczy? Zeuge Jan Sikorski: Kilka razy widziałem to. Dolmetscherin Kapkajew: Ganz bestimmt, einige Male habe ich es gesehen. Vorsitzender Richter: Ja. Und wissen Sie, ob das Doktor Capesius gewußt hat oder ob er das selbst angeordnet hatte oder wie das gewesen ist? Dolmetscherin Kapkajew: Czy panu jest wiadomym, czy działo się to za wiedzą doktora Capesiusa, czy doktor Capesius to sam zarządził, czy to było na własną rękę, jak to było? Zeuge Jan Sikorski: No, on otrzymał zamówienie. Dolmetscherin Kapkajew: Kto on? Zeuge Jan Sikorski: Doktor Capesius dostał zamówienie do ręki. I powiedział, [+ żeby] to załatwić.

Page 35: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

35

Dolmetscherin Kapkajew: Also es war so: Doktor Capesius bekam die Anforderung und sagte dann: »Es muß erledigt werden.« Vorsitzender Richter: Ja. Zeuge Jan Sikorski: Ale bez jego wiedzy to nie mogło być wydane, nic, no. Dolmetscherin Kapkajew: Ohne sein Wissen konnte ja nichts herausgegeben werden. Vorsitzender Richter: Ja. Diese Anforderungen, die Phenol betrafen, ob er die auch selbst unterschrieben hat, wissen Sie das? Dolmetscherin Kapkajew: Czy te zarządzania, zamówienia fenolu, czy on to sam podpisywał? Wie pan o tym? Zeuge Jan Sikorski: Capesius, tak. No, w tych zamówieniach dużych to na pewno podpisywał każde zamówienia. Bo ja bym nie wziął do ręku bez jego podpisu. W miesięcznych tych dużych. Dolmetscherin Kapkajew: W zamówieniach dużych, miesięcznych. Zeuge Jan Sikorski: To on musiał podpisać każde zamówienia. Dolmetscherin Kapkajew: Bei den großen Anforderungen, diesen Monatsanforderungen, mußte er es unterschrieben haben. Zeuge Jan Sikorski: A te małe zamówienia, to szły przez jego ręce, na pewno on to widział. Dolmetscherin Kapkajew: Aber die kleinen Anforderungen, die gingen durch seine Hände. Er hat es bestimmt gesehen, aber ob er unterschrieben hat? Zeuge Jan Sikorski: Ja nie widziałem, nie byłem przy tym w każdym razie. Dolmetscherin Kapkajew: Da war ich ja nicht dabei. Vorsitzender Richter: Wer konnte denn sonst noch unterschreiben außer dem Doktor Capesius? Zeuge Jan Sikorski: Niemand mehr. — Tylko jak jego nie było, to czasem może Gerber mógł tak zrobić. Dolmetscherin Kapkajew: Nur wenn er nicht dabei war, da konnte es manchmal Gerber, als Vertreter, gemacht haben. Vorsitzender Richter:

Page 36: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

36

Ja. Nun, unter Monatsanforderungen haben Sie in diesem Zusammenhang wohl die Anforderungen von der Apotheke in Berlin verstanden. Zeuge Jan Sikorski: Tak. Dolmetscherin Kapkajew: Więc ma pan na myśli, jak pan powiada, miesięczne zamówienia, to ma pan na myśli Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Nie, nie, nie. Dolmetscherin Kapkajew: Nein. Zeuge Jan Sikorski: Te zamówienia miesięczne, które szły do szpitali, co miesiąc każdy szpital dostawał. Dolmetscherin Kapkajew: Od szpitali do was? Zeuge Jan Sikorski: My do szpitala wysyłaliśmy lekarstwa. Dolmetscherin Kapkajew: Tak, tak, ale zamówienie szło odwrotnie? Zeuge Jan Sikorski: Tak, zamówienia szły od tych Häftlingskrankenbau. Dolmetscherin Kapkajew: Więc co podpisywał doktor Capesius, jakie zamówienie? Zeuge Jan Sikorski: Każdy Krankenbau, to był Oświęcim I, potem była Brzezinka, był cygański lagier. Dolmetscherin Kapkajew: Es gab doch Auschwitz I, Birkenau, Zigeunerlager. Vorsitzender Richter: Ja. Zeuge Jan Sikorski: Familienlager und Buna-Lager. [...] Jawiszowice, mało tam było coś 40 obozów, albo 30. Dolmetscherin Kapkajew: Jawischowitz und so weiter, [...] 30 bis 40 Lager waren es. Zeuge Jan Sikorski: I każdy taki lagier przysyłał na miesiąc zamówienie jedno. Dolmetscherin Kapkajew: Und jedes von diesen Lagern hat im Monat eine Monatsanforderung geschickt. Zeuge Jan Sikorski: Doktor Capesius to przeglądał. Podpisywał to i dał mi do wykonania.

Page 37: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

37

Dolmetscherin Kapkajew: Doktor Capesius las das durch, unterschrieb das und gab es mir zur Durchführung. Zeuge Jan Sikorski: I tam był fenol też. Dolmetscherin Kapkajew: Und dort war auch Phenol dabei. Vorsitzender Richter: Ich hatte Sie dann vorhin falsch verstanden. Denn vorhin glaubte ich verstanden zu haben, daß Sie gesagt haben, bei den Monatsanforderungen war das Phenol nicht dabei, sondern das wurde extra angefordert. Zeuge Jan Sikorski: Nein, das war auch von Zeit zu Zeit, ein paarmal habe ich das auch gemacht. Dolmetscherin Kapkajew: Er hat ja auch gesagt: »einige Male auch«. Zeuge Jan Sikorski: Ja, ja, einige Male auch. Vorsitzender Richter: Ja. [...] Nun mußte das Phenol aber doch auch bezogen werden von Berlin oder von irgendeinem Hauptsanitätspark. Zeuge Jan Sikorski: Jak to? Dolmetscherin Kapkajew: Więc fenol, skąd fenol przychodził do was? Zeuge Jan Sikorski: No, to powiedziałem z Hauptsanitätslager, wszystko przychodziło stamtąd. Dolmetscherin Kapkajew: Ich habe doch gesagt, das kam alles vom Hauptsanitätslager. Zeuge Jan Sikorski: SS-Hauptsanitätslager. Vorsitzender Richter: Und dort mußte doch auch, wie Sie uns geschildert haben vorhin, eine Anforderung unterschrieben werden. [...] Und nun haben Sie uns gesagt, diese Anforderungen wurden von wem unterschrieben, von? Zeuge Jan Sikorski: Von Doktor Capesius. [...] Eventuell Herr Gerber auch. [...] Vorsitzender Richter: Eventuell auch Gerber. Zeuge Jan Sikorski: Może jeden, dwa razy się tak stało.

Page 38: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

38

Dolmetscherin Kapkajew: Vielleicht ein- bis zweimal. Vorsitzender Richter: Mußten diese Anforderungen auch von dem Standortarzt unterschrieben werden? Zeuge Jan Sikorski: To już ja nie wiem. Dolmetscherin Kapkajew: Das weiß ich nicht. Zeuge Jan Sikorski: Chyba raczej nie. Dolmetscherin Kapkajew: Aber eher nicht. Vorsitzender Richter: Das wissen Sie nicht. Zeuge Jan Sikorski: To taka formalność może była. Dolmetscherin Kapkajew: Vielleicht war das nur eine Formalität. Zeuge Jan Sikorski: Bo [unverständlich] nie znał wcale. Dolmetscherin Kapkajew: Er hatte doch keine Ahnung davon. Zeuge Jan Sikorski: No, wiedział, co to jest. Dolmetscherin Kapkajew: Er wußte davon, aber... Vorsitzender Richter: Nun, haben Sie nicht einmal gefragt als Apotheker, wenn so große Mengen Phenol bei Ihnen angefordert wurden: Wozu braucht ihr eigentlich das Zeug? Zeuge Jan Sikorski: No to przecież Dolmetscherin Kapkajew [unterbricht]: Czy pan jako aptekarz Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Nie pytał się tak? Dolmetscherin Kapkajew: Nie zastanawiał się nad tym i nie pytał się potem? Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]:

Page 39: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

39

Jak ja pisałem »pro Injektion«, to co ja będę się pytał, proszę pani. Dolmetscherin Kapkajew: Wenn ich doch geschrieben habe »pro Injektion«, da brauchte ich doch nicht mehr zu fragen. Vorsitzender Richter: Ja, ja. Das war aber bei Krömer, nicht. Zeuge Jan Sikorski: Ale ta »akcja« szła w dalszym ciągu przecież cały czas. Dolmetscherin Kapkajew: Die »Aktion« ging ja doch weiter, die ganze Zeit durch. Vorsitzender Richter: Die ging weiter. Zeuge Jan Sikorski: My widzieliśmy to wszystko dobrze, co się dzieje. Dolmetscherin Kapkajew: Wir haben doch ganz genau gewußt, wozu es dient. Zeuge Jan Sikorski: Jak Klehr to odbierał, to tym bardziej, prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Besonders, wenn Klehr das abgeholt hat. Vorsitzender Richter: Was wußten Sie davon, was mit dem Phenol nun geschah? Und woher wußten Sie das? Dolmetscherin Kapkajew: Skąd wiedzieliście, co się działo z fenolem i [skąd] wiedzieliście, co się działo? Zeuge Jan Sikorski: No przecież mówili mi koledzy, lekarze byli tam, opowiadano w obozie, że tym fenolem ludzi zabijają. Dolmetscherin Kapkajew: Die Kameraden, die Ärzte im Lager, die haben mir doch erzählt, daß man damit die Menschen tötet. Zeuge Jan Sikorski: Myśmy dyskutowali o tych sposobach, jakie oni sposoby wymyślają, żeby właśnie ludzi mordować tam. Dolmetscherin Kapkajew: Wir diskutierten darüber, was sie sich für Methoden ausdenken, um die Menschen zu töten. Zeuge Jan Sikorski: Gazowali przecież i fenolem [+ zabijali]. No, i tam zastrzeliwali przecież. Dolmetscherin Kapkajew: Die haben doch vergast und mit Phenol getötet und erschossen. Vorsitzender Richter: Nun hat der Doktor Capesius uns hier gesagt, er hätte weder etwas von diesen großen Mengen Phenol gewußt, noch hätte er jemals etwas davon gewußt, daß damit Leute getötet wurden.

Page 40: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

40

Zeuge Jan Sikorski: On nie wiedział o tym, że zabijali? Dolmetscherin Kapkajew: On nie wiedział, że takich dużych, w takich dużych ilościach były zamawiane i nie wiedział, że tym zabija się ludzi. Uważa pan to za... Zeuge Jan Sikorski: No, ja na jego miejscu bym też dzisiaj to samo mówił. Dolmetscherin Kapkajew: Wenn ich an seiner Stelle wäre, hätte ich heute das gleiche gesagt. Vorsitzender Richter: Nun, weiter: Außer diesem Phenol gab es ja noch andere Gifte. Wo wurden die denn gelagert? Dolmetscherin Kapkajew: Inne trucizny, które były poza fenolem, gdzie przechowywane były te trucizny? Zeuge Jan Sikorski: Proszę pani. Ja przed wojną w polskim szpitalu, wie pani, w Przemyślu, byłem jako aptekarz zatrudniony. To ja tam gospodarowałem materiałem sanitarnym. Dolmetscherin Kapkajew: Als ich vor dem Kriege in einem Wehrmachtskrankenhaus in Polen gearbeitet habe, da habe ich auch die Apotheke unter mir gehabt. Zeuge Jan Sikorski: I tam ja prowadziałem te pani chirurgiczne instrumenty wszystkie. Dolmetscherin Kapkajew: Und dort habe ich die chirurgischen Instrumente auch unter mir gehabt. Zeuge Jan Sikorski: Ja znałem te wszystkie instrumenty dobrze. Dolmetscherin Kapkajew: Ich kannte diese Instrumente sehr gut. Zeuge Jan Sikorski: Według katalogów, te wszystkie firmy europejskie i tak dalej. Dolmetscherin Kapkajew: Aus Katalogen und [von allen] europäischen Firmen. — Na pytanie, proszę pana gdzie przechowywane były trucizny, pytanie było Przewodniczącego. Zeuge Jan Sikorski: Gdzie przechowywane były w ogóle trucizny? Dolmetscherin Kapkajew: Gdzie poza fenolem były jeszcze inne trucizny? Gdzie one były przechowywane, pytanie było. Zeuge Jan Sikorski: W tej żółtej szafie były tam.

Page 41: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

41

Dolmetscherin Kapkajew: Also ich komme jetzt zurück auf Ihre Frage. Ich habe eben den Zeugen [+ darauf] aufmerksam gemacht, daß die Frage noch nicht beantwortet wurde. Er sagte, die Gifte wurden in dem gelben Schrank aufbewahrt. Vorsitzender Richter: In dem gelben Schrank. Zeuge Jan Sikorski: Mało ich tam było, atropina. Dolmetscherin Kapkajew: Es gab nicht sehr viel von dieser Sorte. Zeuge Jan Sikorski: Atropiny trochę było. Dolmetscherin Kapkajew: Etwas Atropin. Zeuge Jan Sikorski: Vielleicht etwas Morphium. Dolmetscherin Kapkajew: Darf er jetzt denn... Zeuge Jan Sikorski: Nie, nie, nie, potem, potem, potem. Dolmetscherin Kapkajew: Er wollte irgend etwas von den chirurgischen Instrumenten [+ sagen]. Ich habe unterbrochen, weil die Frage noch nicht Vorsitzender Richter [unterbricht]: Nun ja, die Instrumente interessieren uns hier weniger als die Gifte, die dort aufbewahrt worden sind. Dolmetscherin Kapkajew: W tej chwili trucizny nas interesują. Vorsitzender Richter: Sagen Sie bitte, wissen Sie auch, ob und wo Zyklon B aufbewahrt worden ist? Dolmetscherin Kapkajew: Czy panu jest wiadomym, gdzie był przychowywany Cyklon B? Zeuge Jan Sikorski: Tak jest. Więc, proszę panią, to jest tak, zacząłem właśnie mówić o tych instrumentach, wie pani. Więc jednego razu przysłali nam z Berlina takie trzy kółka, z takimi zębami. I ja się pytałem jeszcze właśnie jednego, nie pamiętam już kogo z nich, co to za instrument jest, że ja tego w ogóle nie znam. Powiedział, że to jest Büchsenöffner. Dolmetscherin Kapkajew: Also ich habe eben angefangen zu erzählen darüber, daß ich vor dem Kriege in einem Wehrmachtskrankenhaus tätig war und daß ich mich ganz gut in den chirurgischen Instrumenten auskannte, weil ich ja diese Instrumente dort unter mir hatte. Eines Tages im Lager

Page 42: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

42

Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Aus Berlin ist es gekommen. Dolmetscherin Kapkajew: Kamen aus Berlin so merkwürdige runde Dinger mit Zacken drum herum, und ich fragte, was das für Dinger seien. Mir wurde geantwortet: »Das sind Büchsenöffner.« Zeuge Jan Sikorski: Ja nie rozumiałem, po co takie coś potrzebne jest. Dolmetscherin Kapkajew: Ich habe nicht verstanden, wozu das notwendig ist. Zeuge Jan Sikorski: Były przysłane te inne aparaty do otwierania. Dolmetscherin Kapkajew: Man hatte doch verschiedene andere Apparaturen. Zeuge Jan Sikorski: I to właśnie było do otwierania tego Cyklonu, gazu. Dolmetscherin Kapkajew: Aber dieses war eben [+ dafür da], um Zyklon B zu öffnen. Vorsitzender Richter: Wie sahen diese Dinger aus? Zeuge Jan Sikorski: Jak wyglądało [to]? Dolmetscherin Kapkajew: Jak one wyglądały? Zeuge Jan Sikorski: To były takie koła. I tu były takie ząbki. Dolmetscherin Kapkajew: Wie Rädchen mit Zacken. Vorsitzender Richter: Ein Kranz? Zeuge Jan Sikorski: I to oni wbijali w tą puszkę. Vorsitzender Richter: Ein Kranz mit Zacken drin. Zeuge Jan Sikorski: Wbijali w nią. Potem rzucali ją na dół, to wypadało stamtąd. Dolmetscherin Kapkajew: Das wurde so in die Büchse hineingedrückt, und sobald die Büchse heruntergeworfen wurde, öffnete sie sich dann automatisch.

Page 43: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

43

Zeuge Jan Sikorski: To wylatywywało z tej puszki. Dolmetscherin Kapkajew: Und das flog raus aus der Büchse. Zeuge Jan Sikorski: I wtedy się gaz wydzielał z tej puszki. To takie granulki tam spadały. Dolmetscherin Kapkajew: Und nachdem dieses Ding dann rausflog, flogen [die Gaskristalle] ebenfalls aus der Büchse raus. Vorsitzender Richter: Ja. Mußte jeweils ein neuer Öffner benutzt werden für jede neue Büchse? [...] Zeuge Jan Sikorski: Nie, nie, nie. To wracało z powrotem. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, das kam dann wieder zurück. Man brauchte keine neuen. Zeuge Jan Sikorski: Nie, to nie, to tylko kilka puszek. Dolmetscherin Kapkajew: To co, to oni zbierali to na ziemi. Zeuge Jan Sikorski: Potem, tak, to zbierali jeszcze raz. Dolmetscherin Kapkajew: Das lasen sie dann auf. Vorsitzender Richter: Wie viele von diesen Büchsenöffnern sind denn damals geliefert worden als Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Wtedy to kilka sztuk było. Dolmetscherin Kapkajew: No, ile mniej więcej? Zeuge Jan Sikorski: 3, 5, no, może 3. Dolmetscherin Kapkajew: Drei, fünf. Zeuge Jan Sikorski: Höchstens. [...] Vorsitzender Richter: Also eine kleinere Menge. Zeuge Jan Sikorski: To pierwszy raz było.

Page 44: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

44

Dolmetscherin Kapkajew: Das war zum ersten Mal. Vorsitzender Richter: Zum ersten Mal. Und wen haben Sie denn da gefragt, was das für Geräte wären? Zeuge Jan Sikorski: Ja nie pamiętam w tej chwili. Dolmetscherin Kapkajew: Kogo pan zapytał się? Zeuge Jan Sikorski: W tej chwili nie pamiętam. Dolmetscherin Kapkajew: In diesem Augenblick kann ich mich nicht erinnern. [...] Vorsitzender Richter: Sie wissen es nicht mehr. Nun, wußte denn auch Doktor Capesius von diesen Geräten, die da angekommen waren? Dolmetscherin Kapkajew: Czy doktor Capesius też wiedział o tych otwi eraczach? Zeuge Jan Sikorski: Proszę panią, więc pierwsze te transporty Cyklonu przyszły do apteki niewątpliwie. Dolmetscherin Kapkajew: Also die ersten Sendungen mit dem Zyklon kamen ohne Zweifel in die Apotheke. Zeuge Jan Sikorski: To było pewne. Dolmetscherin Kapkajew: Das ist ganz sicher. Zeuge Jan Sikorski: I to właśnie w tej piwnicy, o której pan sędzia mówił, było przechowywane. Dolmetscherin Kapkajew: Und das wurde aufbewahrt in diesem Keller, von dem Sie, Herr Vorsitzender, vorher sprachen. Zeuge Jan Sikorski: To było na prawej stronie. Dolmetscherin Kapkajew: Also rechts. Vorsitzender Richter: Frage: War das zu der Zeit, als der Doktor Capesius schon da war? Dolmetscherin Kapkajew: To było w tym czasie, kiedy już był doktor Capesius?

Page 45: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

45

Zeuge Jan Sikorski: Na pewno, na pewno. I Jurasek był. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, ganz bestimmt. Jurasek war auch da. Vorsitzender Richter: Und diese Büchsen wurden aufbewahrt, Sie sagten, in dem Keller, und vorhin sagten Sie, rechts, ja? Und wie sah dieser Keller aus? Dolmetscherin Kapkajew: Jak wyglądało to pomieszczenie w piwnicy? Zeuge Jan Sikorski: To było bardzo ciasne pomieszczenie i małe. Dolmetscherin Kapkajew: Das war ein sehr enger und kleiner Raum. Zeuge Jan Sikorski: Na lewo stały takie specyfiki. Specyfiki, takie preparaty gotowe. Dolmetscherin Kapkajew: Links standen die Spezifika, also die Fertigpräparate. Zeuge Jan Sikorski: Potem był taki mały pokoik zamykany na te hermetyczne drzwi. Dolmetscherin Kapkajew: Dann war ein kleiner Raum, der [hermetisch] abgeschlossen war mit einer Tür. Zeuge Jan Sikorski: To przedtem tam była chłodnia piwa Führerheimu. Dolmetscherin Kapkajew: Vorher war dort ein Kühlraum für das Bier für das Führerheim. Zeuge Jan Sikorski: A dalej na prawo. Tam właśnie oni trzymali ten [+ gaz], w kartonach to było. Dolmetscherin Kapkajew: Und weiter rechts, dort hat man das in Kartons aufbewahrt. Vorsitzender Richter: War da kein Schrank mehr drin? Dolmetscherin Kapkajew: Więc nie było tam żadnej więcej szafy? Vorsitzender Richter: Vielleicht ein Wandschrank? Zeuge Jan Sikorski: Może była ta szafa, ale ja w tej chwili już nie pamiętam dokładnie, jak to było. Nie pamiętam już w tej chwili.

Page 46: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

46

Dolmetscherin Kapkajew: Vielleicht war dort ein Schrank, aber im Moment kann ich mich nicht erinnern. Vorsitzender Richter: Ja. Zeuge Jan Sikorski: I to był krótki czas, że ten fenol był [unverständlich] Dolmetscherin Kapkajew: Ten gaz? Zeuge Jan Sikorski: Gaz był krótko tylko w aptece. Dolmetscherin Kapkajew: Das Gas war übrigens nur eine kurze Zeit in der Apotheke. Zeuge Jan Sikorski: Ja nie pamiętam tego na 100 procent. Dolmetscherin Kapkajew: Ich kann das wirklich nicht mit 100 Prozent [+ Sicherheit] sagen. Zeuge Jan Sikorski: Ale tak przypominam sobie, jak przez mgłę Dolmetscherin Kapkajew: Aber soweit ich mich so wie durch Nebel erinnere Zeuge Jan Sikorski: Że doktor Cypesius kiedyś do mnie mówił nawet, że on z tym nic nie chce mieć do czynienia. Dolmetscherin Kapkajew: Hat zu mir sogar einmal Doktor Capesius gesagt, er möchte damit nichts zu tun haben. Zeuge Jan Sikorski: On chciał to zdaje się oddać do Verwaltungu. Dolmetscherin Kapkajew: Er wollte das, glaube ich, an die Verwaltung zurückgeben. Zeuge Jan Sikorski: I to załatwił potem sobie. Dolmetscherin Kapkajew: Und er hat das auch in dieser Weise erledigt. Zeuge Jan Sikorski: Tak, ja przypominam sobie. Dolmetscherin Kapkajew: Soweit ich mich erinnere. Zeuge Jan Sikorski: I potem nic nie mieliśmy z tym do czyni enia.

Page 47: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

47

Dolmetscherin Kapkajew: Später gab es damit nichts mehr zu tun in der Apotheke. Zeuge Jan Sikorski: W każdym razie do tego więźniów nie dopuszczano absolutnie. Dolmetscherin Kapkajew: Auf jeden Fall wurden die Häftlinge niemals darangelassen. Zeuge Jan Sikorski: To nie, to więźniów to nie. Oni sami to załatwiali. Dolmetscherin Kapkajew: Das haben sie nur selbst unter sich gemacht. Zeuge Jan Sikorski: Słyszałem, że tam specjalnie po to też do Berlina jeździli. Dolmetscherin Kapkajew: Że dokąd? Zeuge Jan Sikorski: Że do Berlina po to specjalnie jeździli. Ci podoficerowie. Dolmetscherin Kapkajew: Ich habe gehört, daß man sogar extra nach Berlin fuhr, die Unteroffiziersgrade Zeuge Jan Sikorski: Specjalnie jeździli. Dolmetscherin Kapkajew: Daß sie extra nach Berlin fuhren Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Dienstreise. Dolmetscherin Kapkajew: Eine Dienstreise gemacht haben, um das abzuholen. Zeuge Jan Sikorski: Ale ja to tylko słyszałem. Od kolegów. Dolmetscherin Kapkajew: Aber das habe ich nur gehört, von Kameraden. Zeuge Jan Sikorski: Bo o tym nikt nie mówił, bo to nie wtajemniczało się. Dolmetscherin Kapkajew: Davon sprach man nicht. Wir wurden nicht in dieses Geheimnis eingeweiht. Vorsitzender Richter: In welchen Verpackungen kam dieses Zyklon an? Dolmetscherin Kapkajew:

Page 48: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

48

Jakie było opakowanie tego Cyklonu? Zeuge Jan Sikorski: To było w kartonach. Dolmetscherin Kapkajew: Also das Zyklon war in Kartons. Zeuge Jan Sikorski: Takie brązowe kartony. Ja te kartony widziałem. Dolmetscherin Kapkajew: So braune Kartons. Die habe ich gesehen. Zeuge Jan Sikorski: A te puszki dopiero widziałem po wojnie w Oświęcimiu. Dolmetscherin Kapkajew: Aber die Dosen, die habe ich erst nach dem Krieg Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: W muzeum Auschwitz — habe ich [+ sie das] erste Mal gesehen. Dolmetscherin Kapkajew: Im Museum in Auschwitz gesehen. Zeuge Jan Sikorski: Pierwszy raz widziałem. Dolmetscherin Kapkajew: Zum ersten Mal. Vorsitzender Richter: Wieso wußten Sie, daß in diesen braunen Kartons dieses Zyklon war? Hat das draufgestanden? Dolmetscherin Kapkajew: Skąd pan wiedział, [było coś napisane] na tych kartonach? Zeuge Jan Sikorski: Nie, nie, nie było nic napisane na tych kartonach. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, nein, es war keine Aufschrift auf diesem Karton. Zeuge Jan Sikorski: Tylko mówili mi koledzy, że to właśnie ten gaz jest. Dolmetscherin Kapkajew: Aber die Kameraden haben mir gesagt, daß darin eben das Gas ist. Zeuge Jan Sikorski: I potem, jak dok tor Capesius mi mówił, że on chce się tego pozbyć czy coś takiego, to ja tak uplastyczniłem sobie to wszystko, że to musi być. Dolmetscherin Kapkajew:

Page 49: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

49

Und später, als Doktor Capesius zu mir sagte, er möchte diese Sachen nicht haben, da kam mir das erst recht in den Sinn, was das für eine Bewandtnis hat. Vorsitzender Richter: Wissen Sie, ob das Gas dann woanders aufbewahrt worden ist? Zeuge Jan Sikorski: Czy inaczej był gaz przywożony? Dolmetscherin Kapkajew: Czy inaczej był przechowywany jeszcze g az poza tym? Zeuge Jan Sikorski: Proszę pani, mówili, że w »Theatergebäude« był, ale ja tego nie widziałem. Dolmetscherin Kapkajew: Wissen Sie, man hat davon gesprochen, daß das Gas noch im »Theatergebäude« aufbewahrt wird, aber das weiß ich nicht. Zeuge Jan Sikorski: Proszę panią, tego Dolmetscherin Kapkajew [unterbricht]: Pan nie wie. Zeuge Jan Sikorski: Nam tego nie mówili wcale. Dolmetscherin Kapkajew: Uns hat man nichts davon gesagt. Zeuge Jan Sikorski: I [tym] właściwie nie należało się wtedy interesować, bo to... Dolmetscherin Kapkajew: Und man sollte sich auch nicht dafür interessieren. Vorsitzender Richter: Ja. Sagen Sie, ist es auch möglich gewesen, daß in der Zeit, als das Gas schon anderweitig untergebracht war, etwa im »Theatergebäude« oder sonstwo, [...] [+ man] auch noch in der Apotheke ab und zu von diesem Giftgas gelagert hat? Dolmetscherin Kapkajew: Czy w tym czasie, kiedy Cyklon znajdował się już w tym »Theatergebäude«, czy możliwym jest, że w aptece oprócz tego jakaś ilość bywała czasami przechowywana? Zeuge Jan Sikorski: Nie, chyba raczej nie, jak już przerzucili tam, to już wszystko poszło tam. Dolmetscherin Kapkajew: Eher nicht. Wenn man das schon dorthin gebracht hat, dann denke ich, daß es nur dort war. Zeuge Jan Sikorski: Tak to tylko na początku, tylko na początku było tak. Dolmetscherin Kapkajew:

Page 50: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

50

Co na początku? Zeuge Jan Sikorski: Na początku tej akcji całej, pierwsze te transporty tego gazu do nas przyszły. Dolmetscherin Kapkajew: Ja. Nur am Anfang war es so. Also bei den ersten Transporten, da kamen sie zu uns. Zeuge Jan Sikorski: A potem to już oddane to było. Do Verwaltungu. Dolmetscherin Kapkajew: Später wurde das weggegeben, der Verwaltung abgegeben. Zeuge Jan Sikorski: To była taka inwentur a. Dolmetscherin Kapkajew: Das war so eine Art Inventurabnahme. Zeuge Jan Sikorski: Ja tak [sobie] przypominam i tak według najlepszej wiedzy, najlepszej swojej wiedzy. Dolmetscherin Kapkajew: So wie ich mich jetzt erinnere, ich sage das jetzt nach bestem Wissen. Zeuge Jan Sikorski: Ale może oni to jakoś tajemniczo, przed nami może tajemniczo załatwiali. Dolmetscherin Kapkajew: Vielleicht wurde das im [Geheimen], also irgendwie so, daß wir nichts wußten, doch getan. Das weiß ich nicht. Vorsitzender Richter: Wissen Sie, warum man es damals in der Apotheke untergebracht hat? Dolmetscherin Kapkajew: Wie pan dlaczego w tym czasie to było do apteki w aptece przechowane? Zeuge Jan Sikorski: Wiem, bo to przydzielał Sanitätslager, to jest jasna sprawa, prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Das war klar, weil das vom Sanitätshauptlager zugeteilt war. Vorsitzender Richter: Ja, ich frage Sie deshalb, weil Sie einmal ausgesagt haben bei Ihrer Vernehmung am 16. Mai 1960: »Meiner Erinnerung nach lag das Zyklon B damals im Keller der Apotheke, weil das Magazin des ›Theatergebäudes‹ überfüllt war oder weil das Vergasungskommando zuviel Gas gefaßt hatte« Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Oh, no, nie, nie. Nie, nie. [unverständlich] Nie, nie. Vorsitzender Richter:

Page 51: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

51

»Und den Rest bis zur nächsten Vergasungsaktion nicht mehr bis zum ›Theatergebäude‹ zurückbringen wollte, sondern einfach im Keller der Apotheke abstellte.«

1

Dolmetscherin Kapkajew: Ja, die zweite Version ist möglich, aber das erste stimmt nicht. Zeuge Jan Sikorski: Piwnica była mała. »Theatergebäude« był duży [...] więc to niemożliwe jest. Dolmetscherin Kapkajew: Das ist unmöglich. Das »Theatergebäude« war groß, und unser Keller war klein. Zeuge Jan Sikorski: Na odwrót może być. Dolmetscherin Kapkajew: Umgekehrt wäre es [+ möglich]. Zeuge Jan Sikorski: Ale to raz ja pamiętam taki wypadek, że to przywieźli z powrotem, bo za dużo tego było. Tak, to prawda teraz. Rano coś odwieźli zdaje się z tego, coś takiego. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, ich kann mich nur an den Fall erinnern, da hat man zuviel gebracht, und wirklich hat man es dann am Morgen wieder fortgeschafft. So was Ähnliches gab es einmal. Zeuge Jan Sikorski: Tam jest tak napisane, że ja powiedziałem tak to? Dolmetscherin Kapkajew: Ja, steht es dort so geschrieben, daß ich es gesagt habe? Vorsitzender Richter: Es steht wörtlich geschrieben und von Ihnen unterschrieben: »Meiner Erinnerung nach lag das Zyklon B damals im Keller der Apotheke, weil das Magazin des ›Theatergebäudes‹ überfüllt war« Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Na ja, das... — to nie, to jest źle tam napisane. Dolmetscherin Kapkajew: Kto to tłumaczył? Vorsitzender Richter: »Oder weil das Vergasungskommando zuviel Gas gefaßt hat und den Rest bis zur nächsten Vergasung nicht mehr bis zum ›Theatergebäude‹ zurückbringen wollte.«

2

Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Oh ja, — to jest dobre, to tak. Zgadza się, zgadza się to drugie, to drugie. Verteidiger Laternser:

1 Vgl. staatsanwaltschaftliche Vernehmung vom 16.05.1960 in Frankfurt am Main, 4 Ks 2/63, Hauptakten, Bd. 31, Bl. 5.541. 2 Vgl. staatsanwaltschaftliche Vernehmung vom 16.05.1960 in Frankfurt am Main, 4 Ks 2/63, Hauptakten, Bd. 31, Bl. 5.541.

Page 52: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

52

[unverständlich] daß das genau übersetzt wird jetzt, dieser Vorhalt, Herr Vorsitzender. Vorsitzender Richter: Das ist ein Protokoll hier in Frankfurt am Main gewesen, bei dem eine Justizangestellte Grimmeisen zugegen war und [...] Verteidiger Laternser [unterbricht]: Ich meine jetzt doch nur, daß dieser Vorhalt, den Sie eben gemacht haben, wörtlich durch die Dolmetscherin übersetzt wird, damit der Zeuge [...] Vorsitzender Richter [unterbricht]: Ach so, ich soll es langsam sagen. Bitte schön. Dolmetscherin Kapkajew: Więc, ja teraz dosłownie panu tłumaczę to, co wtedy było napisane. Zeuge Jan Sikorski: Tak jest. Vorsitzender Richter: »Meiner Erinnerung nach lag das Zyklon B damals im Keller der Apotheke« Dolmetscherin Kapkajew: Według tego, co ja sobie przypominam Zeuge Jan Sikorski: Rozumiem, tak. Dolmetscherin Kapkajew: Zyklon B znajdował się w piwnicy apteki z tego powodu. Zeuge Jan Sikorski: Aptecznej, tak. Vorsitzender Richter: »Weil das Magazin des ›Theatergebäudes‹ überfüllt war« Dolmetscherin Kapkajew: Poni eważ magazyn »Theatergebäude« był przepełniony. Vorsitzender Richter: »Oder weil das Vergasungskommando zuviel Gas gefaßt hatte« Dolmetscherin Kapkajew: Albo ponieważ komando, które gazowało, zabrało zbyt dużą ilość. Vorsitzender Richter: »Und den Rest bis zur nächsten Vergasungsaktion nicht mehr bis zum ›Theatergebäude‹ zurückbringen wollte, sondern einfach im Keller der Apotheke abstellte.«

3

Dolmetscherin Kapkajew: I resztę, która została, nie chcieli już odnosić do »Theatergebäude«, a chcieli to jednocześnie zachować do następnej akcji gazowania. I z tego powodu po prostu pozostawili sobie w piwnicy apteki.

3 Vgl. staatsanwaltschaftliche Vernehmung vom 16.05.1960 in Frankfurt am Main, 4 Ks 2/63, Hauptakten,

Bd. 31, Bl. 5.541.

Page 53: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

53

Zeuge Jan Sikorski: Tak. To jest prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Co jest prawdą? Zeuge Jan Sikorski: Proszę panią, chwileczkę. Więc »Theatergebäude« był daleko od apteki i tam magazynu żadnego nie było. Więc musieli każdego razu przyjść do apteki, brać klucze i odwozić, prawda, tam. Dolmetscherin Kapkajew: Ja. Also das »Theatergebäude« befand sich weit entfernt. Im »Theatergebäude« gab es keinen Lagerverwalter. Also mußte dann zu uns gekommen werden, um die Schlüssel zu holen und wieder dorthin zu bringen. Zeuge Jan Sikorski: I pamiętam taki wypadek, teraz sobie przypominam, że tak odwieźli kiedyś gaz. Dolmetscherin Kapkajew: Und ich erinnere mich jetzt an einen Fall, daß man das Gas, also den Rest des Gases, zurückbrachte. Zeuge Jan Sikorski: I wtedy otworzyli, wrzucili tam od razu. Dolmetscherin Kapkajew: Do? Zeuge Jan Sikorski: Do piwnicy. Dolmetscherin Kapkajew: Und damals hat man das zu uns gebracht und eben in den Keller runtergetan. Vorsitzender Richter: Wissen Sie, ob auch [+ etwas] von diesem Zyklon B aufbewahrt worden ist in dem sogenannten Alten Krematorium? Dolmetscherin Kapkajew: Czy panu coś wiadomym jest o tym, że Cyklon B przechowywany był oprócz tego w starym krematorium? Zeuge Jan Sikorski: Proszę pani, to jest bardzo możliwe, ale ja tego nie przypominam sobie dokładnie. Dolmetscherin Kapkajew: Das ist sehr [+ gut] möglich, aber ich erinnere mich nicht genau daran. Vorsitzender Richter: Ja. Wer hatte den Schlüssel a) zu diesem Raum, wo dieses Zyklon B im Keller der Apotheke untergebracht war, b) im »Theatergebäude« und c) den Schlüssel zu dem Magazin im Krematorium? Zeuge Jan Sikorski: Te wszystkie klucze zawsze w aptece były prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Więc, proszę pana, dokładnie.

Page 54: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

54

Zeuge Jan Sikorski: Tak jest. Dolmetscherin Kapkajew: W czyim ręku znajdowały się klucze a) do tego pomieszczenia w piwnicy, w aptece. b) w »Theatergebäude« i c) w magazynie w starym krematorium? Zeuge Jan Sikorski: Te klucze miał przecież wszystkie kierownik apteki, doktor Capesius. Dolmetscherin Kapkajew: Diese Schlüssel besaß alle der Leiter der Apotheke, also Doktor Capesius. Zeuge Jan Sikorski: Ale sam tego nie wydawał, tylko pamiętam Jurasek tam coś chodził koło tego. Dolmetscherin Kapkajew: Aber selbst hat er das nicht rausgegeben. Ich erinnere mich, daß die Unteroffiziere das getan haben, also Jurasek zum Beispiel. Zeuge Jan Sikorski: Kann ich nicht sagen. — Wie pani, Jurasek, podoficerowie tam [+ się kręcili]. Dolmetscherin Kapkajew: Pan powiedział Jurasek. Zeuge Jan Sikorski: No, powiedziałem, bo on się tam kręcił też. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, also die Unteroffiziere. Ich kann es nicht sagen, Jurasek oder nicht, die Unteroffiziere. Vorsitzender Richter: Hatten denn diese Schlüssel einen besonderen Aufbewahrungsort in der Apotheke, oder trug die der Doktor Capesius bei sich? Dolmetscherin Kapkajew: Czy klucze znajdowały się od tych wszystkich pomieszczeń [w] jakimś do tego przeznaczonym miejscu w aptece? Czy doktor Capesius nosił je przy sobie? Zeuge Jan Sikorski: Nie, klucze w szufladzie trzymał, w biurku, ile się orientuję. Dolmetscherin Kapkajew: Soweit ich orientiert bin, hatte er diese Schlüssel in einer Schublade in seinem Schreibtisch. Vorsitzender Richter: In seinem Schreibtisch? Zeuge Jan Sikorski: In seinem Schreibtisch, ja sicher, in seinem Schreibtisch gehabt, ja. Vorsitzender Richter: Konnten da die Unteroffiziere ohne weiteres drangehen, die Sanitätsdienstgrade?

Page 55: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

55

Dolmetscherin Kapkajew: Czy SDG i podoficierowie mogli tak sobie bez niczego [+ wziąć te klucze]? Zeuge Jan Sikorski: Nie, nie, nie skąd, nie mogli. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, nein. Zeuge Jan Sikorski: To nie można było. Dolmetscherin Kapkajew: Woher denn? Vorsitzender Richter: Ja dann mußten sie ihn also jedesmal fragen, ob sie die Schlüssel haben konnten? Zeuge Jan Sikorski: No, w każdym bądź razie, tak. Dolmetscherin Kapkajew: Więc, w każdym wypadku musieli się go pytać, czy mogą mieć klucze? Zeuge Jan Sikorski: Tak, tak, tak. Dolmetscherin Kapkajew: Ja. Ja, selbstverständlich. Vorsitzender Richter: Konnten die Schlüssel dann ohne Wissen des Herrn Doktor Capesius überhaupt nicht herausgegeben werden? Zeuge Jan Sikorski: Mogłyby być, jak jego nie było, to mogli je tam wziąć. Dolmetscherin Kapkajew: Czy mogły być kiedykolwiek klucze bez wiedzy doktora Capesiusa? Zeuge Jan Sikorski: To mogło być. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, das könnte sein. Zeuge Jan Sikorski: Jak jego nie było na przykład. Dolmetscherin Kapkajew: Wenn er zum Beispiel nicht da war. Zeuge Jan Sikorski: Zastępował go tam, zastępowali go oni wtedy. Dolmetscherin Kapkajew:

Page 56: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

56

Wenn er vertreten wurde. Vorsitzender Richter: Und wer konnte dann an den Schreibtisch gehen? Dolmetscherin Kapkajew: Kto mógł wtedy zabrać z tego biurka? Zeuge Jan Sikorski: No więc, albo ten to był Untersturmführer Gerber, albo ktoś z tych podoficerów. Dolmetscherin Kapkajew: Entweder der Untersturmführer Gerber oder einer von diesen Unteroffizieren. Zeuge Jan Sikorski: Ewentualnie Jurasek. Dolmetscherin Kapkajew: Eventuell Jurasek. Zeuge Jan Sikorski: Co to psiakrew z tym, z tym... Vorsitzender Richter: Haben Sie irgendeinen Anhaltspunkt dafür, daß Doktor Capesius erstens gewußt hat, daß derartiges Zyklon da war? Das haben Sie uns schon gesagt, denn er hat in Ihrer Gegenwart gesagt, er wolle versuchen, daß das wegkam. [...] Dolmetscherin Kapkajew: Więc, jakie jest pana zdanie: 1) czy doktor Capesius wiedział o tym, że Cyklon B znajduje się tam z tego, co pan powiedział, że on wyraził się, [+ że] on chce się tego pozbyć? Zeuge Jan Sikorski: Tak, tak, tak. Dolmetscherin Kapkajew: Wynika z tego, że on wiedział o tym. Zeuge Jan Sikorski: No, wiedział, że jest, tak, wiedział. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, er wußte es ja. Vorsitzender Richter: Er wußte es. Und welche Anhaltspunkte haben Sie dafür? Dolmetscherin Kapkajew: Skąd pan [+ wie], na czym pan opiera sw oje przepuszczenie, że on wiedział? Zeuge Jan Sikorski: Przecież wszystko, co było w aptece, to on musiał wiedzieć, proszę pani, dokładnie. Dolmetscherin Kapkajew: Er mußte doch [Bescheid] wissen über alles, was in der Apotheke da ist.

Page 57: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

57

Zeuge Jan Sikorski: Bez jego wiedzy tam przecież nic nie mogło się załatwić. Dolmetscherin Kapkajew: Ohne sein Wissen konnte man überhaupt nichts er ledigen. Zeuge Jan Sikorski: Można było go prosić o coś, prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Man konnte ihn um etwas bitten. Zeuge Jan Sikorski: I on był człowiek rzeczowy wielokrotnie. Dolmetscherin Kapkajew: Und er war sachlich, sehr häufig. Zeuge Jan Sikorski: No, ale bez jego wiedzy, to nie można było. Dolmetscherin Kapkajew: Aber ohne sein Wissen konnte man nichts... Zeuge Jan Sikorski: Jak mnie na przykład jakiś kolega prosił o jakieś lekarstwa, żeby dać mu czegoś więcej, to ja przecież też szedłem do niego. Dolmetscherin Kapkajew: Wenn ein Kamerad mich gebeten hat zum Beispiel, etwas mehr von irgendeinem Medikament zu geben, da ging ich auch zu ihm. Vorsitzender Richter: Zu ihm hin. Haben Sie einen Anhaltspunkt dafür, daß Doktor Capesius auch gewußt hat, welche Mengen von diesem Zyklon B gebraucht und verbraucht wurden? Zeuge Jan Sikorski: No, on na pe wno wiedział, tak. Dolmetscherin Kapkajew: Wiedział jaka ilość była potrzebna i [zużyta]. Zeuge Jan Sikorski: Tak, na pewno wiedział to. Dolmetscherin Kapkajew: Ganz bestimmt hat er das gewußt. Vorsitzender Richter: Haben Sie dafür auch einen Anhaltspunkt? Dolmetscherin Kapkajew: Na czym pan opiera swoje twierdzenie? Zeuge Jan Sikorski:

Page 58: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

58

Proszę panią, przecież kartoteka była założona, kartoteki były założone na wszystkie lekarstwa. Wszystkie lekarstwa miały kartoteki. Dolmetscherin Kapkajew: Alle Medikamente waren doch in einer Kartei erfaßt. Zeuge Jan Sikorski: Które z Berlina szły, prawda. Bo potem były te Vorsitzender Richter [unterbricht]: Auch das Zyklon? Dolmetscherin Kapkajew: Szło z Berlina? Zeuge Jan Sikorski: Szło z Berlina, musiałem mieć wszystkie kartoteki. Dolmetscherin Kapkajew: Alles, was aus Berlin kam, mußte ganz genau in der Kartei aufgeführt werden. Vorsitzender Richter: Nun eine andere Frage: Können Sie sich entsinnen, daß einmal ein Versuch gemacht wurde mit irgend Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Ten Cyklon B, chwileczkę, chwileczkę Dolmetscherin Kapkajew [unterbricht]: Entschuldigen Sie bitte, von beiden Seiten. Bitte sehr. Vorsitzender Richter: Ja. Können Sie sich entsinnen, daß einmal ein Versuch gemacht wurde mit Betäubungsmittel, etwa mit Evipan oder mit Morphium oder ähnlichen Dingen? Dolmetscherin Kapkajew: Czy słyszał pan, czy panu jest wiadomym coś, o jakichś eksperymentach, które robione były z narkotykami, z ewipanem czy z morfiną? Zeuge Jan Sikorski: Tak, znam tą sprawę. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, ich kenne diesen Fall. Vorsitzender Richter: Was wissen Sie von diesem Fall aus eigener Wahrnehmung, und was haben Sie davon erzählt bekommen? Zeuge Jan Sikorski: Z czego? Dolmetscherin Kapkajew: Co pan wie z tego, co pan sam widział, i co panu na ten temat opowiadano? Zeuge Jan Sikorski: Ja nie widziałem w ogóle nic sam.

Page 59: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

59

Dolmetscherin Kapkajew: Also ich persönlich habe überhaupt nichts gesehen. Zeuge Jan Sikorski: Tylko raz jeden przyszedł ten 17.000, ten Tadzio, wie pani. I powiedział mi w ten sposób. Powiedział, że tam dawali jakieś lekarstwa dwa do picia häftlingom i jeden z nich umarł w nocy. Dolmetscherin Kapkajew: Nur eines Tages kam diese Häftlingsnummer 17.000, also dieser Tadziu, der Läufer, zu mir und erzählte mir, daß man irgendein Medikament zwei Häftlingen zu trinken gegeben hat. Und einer von diesen Häftlingen starb in der Nacht danach. Zeuge Jan Sikorski: I on to powiedział mojemu szefowi, znaczy doktorowi Ceapesiuszowi to powiedział. Dolmetscherin Kapkajew: Er sagte das meinem Chef, Doktor Capesius. Zeuge Jan Sikorski: On mówił, że to zrobiło na [nim] takie wrażenie bardzo wstrząsajace, ten fakt. Dolmetscherin Kapkajew: Kto powiedział? Zeuge Jan Sikorski: Capesiuszowi. Ten Tadziu powiedział, że on o tym Dolmetscherin Kapkajew [unterbricht]: Że to, co on powiedział, zrobiło wielkie wrażenie na [+ doktorze Capesiuszu.] Zeuge Jan Sikorski: Tak, tak. Dolmetscherin Kapkajew: Der Läufer Tadziu erzählte mir danach, daß diese Nachricht, die er Doktor Capesius überbracht hat, darüber, daß ein Häftling in der Nacht gestorben ist, einen großen Eindruck auf Doktor Capesius gemacht hat. Zeuge Jan Sikorski: I co on tam dawał, to ja nie wiem w ogóle. Dolmetscherin Kapkajew: Was er aber da gegeben hat, das weiß ich nicht. Vorsitzender Richter: Wissen Sie, ob dieses Getränk in der Apotheke hergestellt worden ist? Dolmetscherin Kapkajew: Czy to, co oni otrzymali do picia, panu jest wiadomym, czy to zostało spreperowane w aptece? Zeuge Jan Sikorski: Nie widziałem tego, ale Strauch mówił mi. Dolmetscherin Kapkajew: Das habe ich nicht gesehen. Strauch hat mir erzählt

Page 60: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

60

Zeuge Jan Sikorski: Tego samego dnia zaraz mówił Dolmetscherin Kapkajew: An dem gleichen Tag Zeuge Jan Sikorski: Że Rohde przyszedł. Przyszedł i coś Dolmetscherin Kapkajew: Daß Rohde in die Apotheke kam Zeuge Jan Sikorski: I coś tam jakieś lekarstwo robili do picia. Dolmetscherin Kapkajew: Robili? Kto robił? Zeuge Jan Sikorski: [unverständlich] Dolmetscherin Kapkajew: Und daß sie dort irgendein Medikament zubereitet haben für Versuchszwecke. Zeuge Jan Sikorski: Für Experimente. Vorsitzender Richter: Experimente, ja. Nun, wissen Sie weiter etwas von der sogenannten Grabner-Aktion? [...] Dolmetscherin Kapkajew: Czy panu wiadomym jest coś o tak zwanej akcji Grabnera? Zeuge Jan Sikorski: Tak, znam, znam tę sprawę. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, ich kenne diese Sache auch. Vorsitzender Richter: Was war das für eine »Aktion«? Dolmetscherin Kapkajew: Co to była za »akcja«? Zeuge Jan Sikorski: Gdzieś chyba w 42 czy 43 roku, 42 roku chyba. Dolmetscherin Kapkajew: Das war so etwa 1942 oder 43, nein, eher 42. Zeuge Jan Sikorski: Wszystkie papiery polskich więźniów przeglądał. Dolmetscherin Kapkajew:

Page 61: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

61

Er las sämtliche Papiere aller polnischen Häftlinge durch. Zeuge Jan Sikorski: To nie tylko polskich może, może innych też, nie wiem. Dolmetscherin Kapkajew: Vielleicht auch andere Nationalitäten, vielleicht nicht nur polnische. Zeuge Jan Sikorski: I kto miał tam jakąś ciężką sprawę z wolności, to jego rozstrzeliwali po prostu. Dolmetscherin Kapkajew: Und wenn jemand einen schweren Fall noch aus dem Zivilleben hatte, der wurde dann einfach erschossen. Zeuge Jan Sikorski: A pisali [do rodziny], że on na serce umarł, albo coś. Dolmetscherin Kapkajew: Man schrieb jedoch an die Familie, daß er an [Herzversagen] gestorben ist oder was ähnliches. Vorsitzender Richter: War das der Leiter der politischen Polizei? Zeuge Jan Sikorski: Der Politischen Abteilung. Vorsitzender Richter: Ja, der Politischen Abteilung. Und hat Sie danach einmal der Doktor Capesius gefragt? Zeuge Jan Sikorski: Ja, ja, das war einmal. Dolmetscherin Kapkajew: Czy pana pytał doktor Capesius? Zeuge Jan Sikorski: Czy mnie pytał o to, tak? Dolmetscherin Kapkajew: Tak. Zeuge Jan Sikorski: Więc, to było dawno już, bo już tam Grabner od nas poszedł. Grabner potem poszedł od nas z Oświęcimia. I raz doktor Capesius mi się pytał, co za jeden był Grabner? Dolmetscherin Kapkajew: Ja, Grabner ging dann fort von Auschwitz. Und eines Tages fragte mich Doktor Capesius, was für ein Mensch der Grabner war. Zeuge Jan Sikorski: Ich habe gesagt: »Das war einer aus der Politischen Abteilung.«— To on mówi, że to był jakiś zdaje się coś nienormalny człowiek, coś takiego. Dolmetscherin Kapkajew: Da sagte Capesius, das muß ja ein verrückter Mensch, also nicht normal muß er gewesen sein.

Page 62: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

62

Zeuge Jan Sikorski: I zdaje mi się, że jeszcze nawet za czasów wojny prowadzili przeciwko niemu jakieś dochodzenia w tej sprawie. Tak mi powiedzieli. Dolmetscherin Kapkajew: Und sogar während des Krieges hat man gegen ihn, also gegen Grabner, irgendein Verfahren geführt, irgendeine Untersuchung geführt. Zeuge Jan Sikorski: T ak mi doktor Capesius mówił. Dolmetscherin Kapkajew: Hat mir Capesius damals erzählt. Vorsitzender Richter: Ja. Sonst wußten Sie nichts davon? Zeuge Jan Sikorski: To była jego taka prywatna robota. Dolmetscherin Kapkajew: Das war so seine private Arbeit, die er da getan hat. Vorsitzender Richter: Wissen Sie, ob auf dem Boden der Apotheke, also auf dem Speicher, Koffer standen, in denen herausgebrochene Goldzähne und Zahnarbeiten lagerten? Dolmetscherin Kapkajew: Czy panu jest wiadomem o tym, że na str ychu Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Na strychu, tak. Dolmetscherin Kapkajew: W aptece stały walizki z powyjmowanymi zębami Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Tak, prawda, prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Szczękami, złotymi takimi protezami i tak dalej? Zeuge Jan Sikorski: Stały te walizki. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, die Koffer standen dort. Vorsitzender Richter: Haben Sie die selbst gesehen? Dolmetscherin Kapkajew: Pan je sam widział? Zeuge Jan Sikorski:

Page 63: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

63

Tak, widziałem. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, das habe ich gesehen. Vorsitzender Richter: Was ist aus diesen Koffern geworden? Dolmetscherin Kapkajew: Co się stało z tymi walizkami? Vorsitzender Richter: Standen die noch dort, als Sie am 15.1.45 das Lager verlassen haben? Dolmetscherin Kapkajew: Czy wtedy, kiedy p an opuścił obóz 15. stycznia 45 roku, czy stały jeszcze walizki z zębami tam na górze? Zeuge Jan Sikorski: No, może one stały, ale tam złota w nich nie było. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, vielleicht standen sie noch dort, aber Gold war keines mehr drin. Vorsitzender Richter: Und wo ist das hingekommen? Zeuge Jan Sikorski: No, to tam segregowali, zabierali złoto. Dolmetscherin Kapkajew: Na ja, das wurde [...] dann abgeholt, eingeteilt. Zeuge Jan Sikorski: Tam właśnie ten Sulikowski siedział. Dolmetscherin Kapkajew: Sulikowski saß ja dort sogar. Zeuge Jan Sikorski: I on tam to segregował, złoto oddzielał. Dolmetscherin Kapkajew: Und er hatte das zu ordnen, zu sortieren. — I? I co dalej było z nim, z tymi? Zeuge Jan Sikorski: Dla doktora Capesiusza to szło. Dolmetscherin Kapkajew: Und das alles wurde für Doktor Capesius gemacht. Vorsitzender Richter: Ja, das sagen Sie so mit einer Selbstverständlichkeit. Was wissen Sie davon, daß das für Doktor Capesius gemacht war? Dolmetscherin Kapkajew: Skąd panu jest to wiadome, że to dla doktora Capesiusza?

Page 64: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

64

Zeuge Jan Sikorski: Bo doktor Cepesius mnie zawołał. [...] I mówi, żeby Sulikowski to segregował i te rzeczy to sobie zabierze potem, no, sprawa prosta była. Dolmetscherin Kapkajew: Das war ein einfacher Fall. Doktor Capesius rief mich zu sich und sagte, Sulikowski soll das alles ordnen und sortieren, und dann nimmt er das. Zeuge Jan Sikorski: Ja bardzo zadowolony byłem, że on to bierze, a nie idzie na przykład do Berlina. Dolmetscherin Kapkajew: Und er nimmt das zu sich. Ich war sehr zufrieden damit, daß er das nimmt und daß es nicht nach Berlin gerade geht. Zeuge Jan Sikorski: Bo ja bym nigdy z obozu nie wyszedł do końca życia, jakby to do Berlina szło wszystko. Dolmetscherin Kapkajew: Wenn alles das nach Berlin gegangen wäre, dann hätte ich ja das Lager bis zum Ende meines Lebens nie verlassen. Dolmetscherin Kapkajew: Dlaczego? Zeuge Jan Sikorski: No, przecież wojna trwałaby jeszcze dłużej. Vorsitzender Richter: Warum? Dolmetscherin Kapkajew: Ich habe dieselbe Frage gestellt: Weil der Krieg dann so lange gedauert hätte. Vorsitzender Richter: Also das würde uns doch noch mal interessieren, daß wir das genauer hören. Sie wußten also, daß oben auf dem Speicher Koffer mit derartigen Zahngoldarbeiten standen. Dolmetscherin Kapkajew: Więc panu jest wiadome, że na górze Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Na pewno, tak. Dolmetscherin Kapkajew: Na strychu stały walizki z tego rodzaju zębami. Zeuge Jan Sikorski: Tak. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, ganz bestimmt. Zeuge Jan Sikorski: Jak pierwszy raz one przyszły, to on mnie wzywał tam.

Page 65: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

65

Dolmetscherin Kapkajew: Als diese Koffer zum erstenmal auftauchten, da wurde ich von Capesius gerufen. Vorsitzender Richter: Und? Dolmetscherin Kapkajew: Er zeigte mir sie. Vorsitzender Richter: Wie viele waren denn das? Dolmetscherin Kapkajew: Ile tam było wtedy? Zeuge Jan Sikorski: Proszę pani, na 15 sztuk, to mogę przysięgać w tej chwili, [albo] więcej Dolmetscherin Kapkajew [unterbricht]: 15 sztuk czego. Zeuge Jan Sikorski: Walizek. Pierwszy raz było. A potem, co było, to nie pamiętam. Dolmetscherin Kapkajew: Auf 15 Koffer kann ich schwören, zum ersten Mal. Und später, da kann ich mich nicht mehr dran erinnern. Zeuge Jan Sikorski: Może tam coś przynosił, może to mnie już nie było tam wtedy. [unverständlich] To już Sulikowski załatwiał, ja to się już nie mieszałem w to wcale. Dolmetscherin Kapkajew: Später hat dann Sulikowski damit zu tun gehabt. Ich habe mich da nicht mehr eingemischt. Zeuge Jan Sikorski: A pierwszy raz to było 15. Minimum. Dolmetscherin Kapkajew: Aber das erste Mal, da waren [+ es im] Minimum 15 Koffer. Darauf kann ich schwören. Vorsitzender Richter: Ja. Und wie lange standen die denn da oben? Dolmetscherin Kapkajew: Jak długo one stały na górze? Zeuge Jan Sikorski: Nie wiem. Vorsitzender Richter: Ja, Sie sollen mir jetzt nicht einen Tag nennen. War das ein Jahr lang, oder war das zwei Jahre lang? Dolmetscherin Kapkajew: Mniej więcej. Czy to miesiące, czy lata?

Page 66: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

66

Zeuge Jan Sikorski: Nie, nie, miesiąc, dwa może, coś takiego. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, einen Monat, zwei Monate vielleicht. Vorsitzender Richter: Und wo kamen die denn her? Dolmetscherin Kapkajew: Skąd one przybyły te wali zki? Zeuge Jan Sikorski: O widzi pani, to jest ciekawe. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, wissen Sie, das ist interessant. Zeuge Jan Sikorski: Myślę, mnie się zdaję, że to z krematorium przywiezione było. Dolmetscherin Kapkajew: Ich glaube, sie sind aus dem Krematorium gebracht worden. Vorsitzender Richter: Und warum glauben Sie das? Zeuge Jan Sikorski: Bo wiem że, bo na ogół biorąc, to te wszystkie rzeczy szły do krematorium i tam przetapiali, wie pani. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, im allgemeinen wußte ich, daß diese Sachen alle ins Krematorium gingen Zeuge Jan Sikorski: To więźniowie wykradali, bo to było złoto. Dolmetscherin Kapkajew: Und daß sie dort geschmolzen wurden. Zeuge Jan Sikorski: I to więźniowie czasami wykradali to złoto. Dolmetscherin Kapkajew: Und die Häftlinge haben sogar manchmal die Sachen »organisiert« Zeuge Jan Sikorski: Pokazywali mi takie te placki ze złota, po 700 gramów taki placek. Dolmetscherin Kapkajew: Und zeigten mir manchmal solche kleinen Goldbarren. Zeuge Jan Sikorski: Nicht kleine, nicht kleine. Dolmetscherin Kapkajew: Nicht kleine? Wieviel?

Page 67: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

67

Zeuge Jan Sikorski: 700 gramów to chyba było. Dolmetscherin Kapkajew: 700-Gramm-Goldstücke. Zeuge Jan Sikorski: Taki placek ważył, tak. Takie to było. To było z zębów wytapiane wszystko złoto. Oni to mieli. Dolmetscherin Kapkajew: Und das wurde aus dem Zahngold geschmolzen. — 700? Zeuge Jan Sikorski: No, 600 coś tam, 600, 700 gramów, bo ja to ważyłem nawet. Dolmetscherin Kapkajew: Also 600, 700 Gramm. Ich habe das sogar gewogen. Zeuge Jan Sikorski: Dla ciekawości to zważyłem, dla ciekawości. Dolmetscherin Kapkajew: Nur aus Neugierde. Vorsitzender Richter: Ja. Und das wurde im Krematorium geschmolzen? Zeuge Jan Sikorski: So denke ich, im Krematorium wurde das gemacht. In der Apotheke [unverständlich] Vorsitzender Richter [unterbricht]: Wieso kamen aber dann diese Koffer mit diesem Zahngold in die Apotheke? Dolmetscherin Kapkajew: Skąd przybyły te kufry. Zeuge Jan Sikorski: Jakiś przyjaciel musiał mu to dać. Dolmetscherin Kapkajew: Irgendein Freund mußte ihm das gegeben haben. Vorsitzender Richter: Und wer hat es denn angebracht? Wissen Sie das? Zeuge Jan Sikorski: Proszę? Dolmetscherin Kapkajew: A kto to przyniósł? Zeuge Jan Sikorski: No, nie przyniósł, to musiało być przywiezione sanitarką. Aha, zdaje się, chyba wie pani, razem z tymi walizkami, co medykamenty przychodziły, coś takiego.

Page 68: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

68

Dolmetscherin Kapkajew: Ja, das mußte ja mit dem Sanitätswagen gebracht werden, und ich glaube, zusammen mit den Medikamenten auch. Zeuge Jan Sikorski: Bo to tak samo wyglądało zupełnie. Dolmetscherin Kapkajew: Das sah nämlich genauso aus wie die Koffer mit den Medikamenten. Vorsitzender Richter: Und nun hatten Sie diese Koffer da stehen sehen, und dann war ein Mann beschäftigt. Wie hieß der Mann? Dolmetscherin Kapkajew: Sulikowski. Zeuge Jan Sikorski: Sulikowski, ja. — Żyje w Gdańsku. Dolmetscherin Kapkajew: Sulikowski, der lebt noch in Danzig. [...] Zeuge Jan Sikorski: On pływa na okrętach. Dolmetscherin Kapkajew: To znaczy jako marynarz? Zeuge Jan Sikorski: Nie, chyba jakimś urzędnikiem tam jest. Dolmetscherin Kapkajew: Er arbeitet irgendwie bei der Schiffahrt. Vorsitzender Richter: Schiffswerft, ja. Und dieser Sulikowski sollte das sortieren und Doktor Capesius abgeben? Dolmetscherin Kapkajew: Więc on musiał to Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Sortować. Dolmetscherin Kapkajew: Sortować i oddawać jemu. Verteidiger Laternser: [...] Er sagte, er sollte es ordnen und sortieren. [...] Aber nichts abgeben [unverständlich] Vorsitzender Richter [unterbricht]: Doch, doch, doch, das hat er gesagt. Dolmetscherin Kapkajew [unterbricht]: Doch, hat er gesagt.

Page 69: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

69

Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: A po co on to robił? Vorsitzender Richter: Hat er gesagt. Ja nun, dann sagen Sie es bitte noch mal. Er sollte das sortieren. Und was sollte er dann machen, wenn es sortiert war? Dolmetscherin Kapkajew: I co dalej musiał? Zeuge Jan Sikorski: To nie była cała robota, to była przecież Nebenarbeit, wie pani, to była taka robota dodatkowa, dla szefa. Dolmetscherin Kapkajew: Das war doch nicht unsere Arbeit, das war eine Nebenarbeit für den Chef. Zeuge Jan Sikorski: To [unverständlich], to dentyści robili, prawda i to w krematorium robili. Dolmetscherin Kapkajew: Sonst wurde es doch von den Zahnärzten im Krematorium getan. Zeuge Jan Sikorski: To nie była urzędowa robota. Dolmetscherin Kapkajew: Das war also keine offizielle Arbeit. Zeuge Jan Sikorski: Dienstlich to nie była rzecz. Nie była żadna służbowa robota, żadna nie była. Dolmetscherin Kapkajew: Das war also keine offizielle, keine Dienstbeschäftigung. Vorsitzender Richter: Ja. Und was geschah denn nun mit diesem Zahngold, wenn es sortiert war? Dolmetscherin Kapkajew: Więc w tym czasie, co się stało z tym złotem, kiedy ono zostało przez niego podzielone tam, posegregowane, to co on robił z tym? Zeuge Jan Sikorski: No, zabrał doktor Capesius i poszedł. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, Doktor Capesius nahm es mit und ging fort. Zeuge Jan Sikorski: Ja tego nie widziałem, jak on brał. No, to jest ale jasne, proszę pani. Dolmetscherin Kapkajew: Ich habe es natürlich nicht gesehen, wie er das in die Tasche gesteckt hat. Aber das ist ja klar. Richter Perseke: Das muß doch erst geschmolzen werden.

Page 70: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

70

Vorsitzender Richter: Ja. Sondern was haben Sie denn gesehen? Zeuge Jan Sikorski: Proszę? Dolmetscherin Kapkajew: Więc, co pan widział? Zeuge Jan Sikorski: Widziałem, jak mnie zawołał na górę, pokazał: »Tu są walizki. Niech ktoś wysortuje dla mnie to złoto.« Dolmetscherin Kapkajew: Also die Koffer standen oben, Doktor Capesius rief mich und sagte: »Hier, einer muß kommen und für mich sortieren.« Zeuge Jan Sikorski: So ist das. Vorsitzender Richter: Ja. Und wo wurde das denn nachher eingeschmolzen? Zeuge Jan Sikorski: Co to było dalej? Dolmetscherin Kapkajew: A gdzież to było później pławione? Zeuge Jan Sikorski: To ja już nie mam pojęcia, nie wiem. Dolmetscherin Kapkajew: Das weiß ich nicht mehr. Da habe ich keine Ahnung. Zeuge Jan Sikorski: Ten jeden wypadek, co pamiętam, to powiedziałem. Dolmetscherin Kapkajew: Że co, że? Zeuge Jan Sikorski: Te 15 kufrów. Zawołał mnie wtedy, to ten wypadek. Dolmetscherin Kapkajew: Ich weiß von diesem einen Fall, da waren 15 Koffer, und er rief mich, zeigte mir die. Vorsitzender Richter: Ja. Sagen Sie, haben Sie einmal einem griechischen Häftling als Dolmetscher gedient, der vier Liter Spiritus erwerben wollte? [...] Aaron soll er geheißen haben. Zeuge Jan Sikorski: Aaron, ja. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, davon sprach er vorhin.

Page 71: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

71

Zeuge Jan Sikorski: Więc raz doktor Capesius mnie zapytał, czy są jakieś możliwości, może coś tam jakąś broszkę ładną kupić albo jakiś kamień, jakieś coś. Dolmetscherin Kapkajew: Eines Tages fragte mich Doktor Capesius, ob es eine Möglichkeit gäbe, eine schöne Brosche oder irgendwie einen Stein zu kaufen. Zeuge Jan Sikorski: Ja byłem wtedy od niego całkowicie zależny. Dolmetscherin Kapkajew: Ich war vollkommen von ihm abhängig damals. Zeuge Jan Sikorski: I mało tego, ale te szpitale też były od niego zależne, wszystkie nasze więzienne. Dolmetscherin Kapkajew: Und nicht nur das, alle unsere Häftlingskrankenhäuser, die waren auch von ihm abhängig. Zeuge Jan Sikorski: I on się starał dobrze zaopatrzyć te szpitale, wie pani nawet. Dolmetscherin Kapkajew: Und er bemühte sich, diese Krankenhäuser sogar gut auszustatten. Zeuge Jan Sikorski: On miał dobrą opinię u więźniów. Dolmetscherin Kapkajew: Er hatte unter den Häftlingen einen guten Ruf. Zeuge Jan Sikorski: Nie był proszę pani żadny, proszę pani, nic nam... on był rzeczowy człowiek, prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Das war ein sachlicher Mensch. Zeuge Jan Sikorski: No, i ja byłem od niego zależny i on mnie o to prosił. Dolmetscherin Kapkajew: Ich war also von ihm vollkommen abhängig, und er bat mich drum. Zeuge Jan Sikorski: A to była rzecz, tego było dużo w obozie. Dolmetscherin Kapkajew: Und es gab ja viele dieser Sachen im Lager. Zeuge Jan Sikorski: Ja z tym nic nie miałem do czynienia, bo ja przecież pracowałem w aptece. Dolmetscherin Kapkajew: Ich hatte wohl damit nichts zu tun, weil ich in der Apotheke arbeitete.

Page 72: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

72

Zeuge Jan Sikorski: Ale inni, którzy pracowali przy Zugangach pracowali, wie pani w »Kanadzie« no, to oni mieli duże możliwości. Dolmetscherin Kapkajew: Aber die anderen, die in »Kanada« gearbeitet haben, sie hatten damit zu tun. Sie hatten große Möglichkeiten. Zeuge Jan Sikorski: I ten właśnie Aaron, on się nazywał. To był właściciel małej apteki w Salonikach. Dolmetscherin Kapkajew: Und eben dieser Aaron, der war Eigentümer einer kleinen Apotheke in Saloniki. Zeuge Jan Sikorski: To on mi powiedział, że o, taką broszkę tam ma złotą. Dolmetscherin Kapkajew: Er sagte mir, er würde so eine goldene Brosche haben. Zeuge Jan Sikorski: Ja nie chciałem w ogóle z tym mieć [+ do czynienia], nie chciałem, żeby pan Capesius myślał, że ja pośredniczę w tym, w całej sprawie. Dolmetscherin Kapkajew: Ich wollte nicht, daß Doktor Capesius denkt, ich vermittle in der ganzen Angelegenheit. Zeuge Jan Sikorski: To go zawołałem. I on mu dał te broszki i 4 litry spirytusu. Dolmetscherin Kapkajew: Ich rief also den Aaron direkt zum Capesius. Er gab die Brosche dem Capesius und bekam dafür — Ile otrzymał? Zeuge Jan Sikorski: Wie pani nie pamiętam, 3 czy 4 litry spirytusu. Dolmetscherin Kapkajew: Ich erinnere mich jetzt nicht genau, drei, vier Liter Spiritus. [...] Zeuge Jan Sikorski: Za spirytus on dostał kiełbasy, dostał masło od rzeźników. Dolmetscherin Kapkajew: Und für Spiritus bekam dann Aaron Wurst von den Schlächtern, Butter oder irgend etwas von den Metzgern. Zeuge Jan Sikorski: To był jeden taki wypadek, jeden pamiętam. Dolmetscherin Kapkajew: Das war so. Einen Fall gab es, daran erinnere ich mich. Zeuge Jan Sikorski: Bardzo dokładnie pamiętam to.

Page 73: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

73

Dolmetscherin Kapkajew: Ich erinnere mich sehr genau daran. Vorsitzender Richter: Noch eine letzte Frage: Was wissen Sie davon, ob Doktor Capesius auch Selektionen an der Rampe in Birkenau vorgenommen hat? Dolmetscherin Kapkajew: Czy wiadomem panu coś jest o selekcjach przeprowadzanych przez doktora Capesiusza na rampie w Brzezince? Zeuge Jan Sikorski: Doktor Capesius na rampę na pewno jeździł. Dolmetscherin Kapkajew: Doktor Capesius fuhr bestimmt nach Birkenau. Zeuge Jan Sikorski: Nach Birkenau. — Przywoził stamtąd walizki do apteki. Dolmetscherin Kapkajew: Er brachte von dort die Koffer für die Apotheke. Zeuge Jan Sikorski: Osobiście przywoził to. Dolmetscherin Kapkajew: Persönlich brachte er diese Koffer. Zeuge Jan Sikorski: Ale czy on brał udział w selekcjach, tego ja nie wiem. Dolmetscherin Kapkajew: Aber ob er an den Selektionen teilgenommen hat, das weiß ich nicht. Zeuge Jan Sikorski: Ja tego nie mogłem widzieć w żaden sposób. Dolmetscherin Kapkajew: Das konnte ich auf keinen Fall gesehen haben. Zeuge Jan Sikorski: I o ile sobie przypominam, to nawet nikt mi w obozie o tym nie mówił. Dolmetscherin Kapkajew: Und soweit ich mich daran erinnere, hat mir sogar niemand davon im Lager etwas gesagt. Zeuge Jan Sikorski: Mówili, że on na rampie był, że on na rampę jeździ. Dolmetscherin Kapkajew: Man sprach davon, daß er an der Rampe war. Zeuge Jan Sikorski: Niejeden raz, on tam był często.

Page 74: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

74

Dolmetscherin Kapkajew: Nicht nur einmal, oft. Zeuge Jan Sikorski: Ale co on tam robił, to ja nie wiem. Dolmetscherin Kapkajew: Aber was er dort gemacht hat, das weiß ich nicht. Zeuge Jan Sikorski: No, za wyjątkiem tych kombinacji, tych kufrów. Dolmetscherin Kapkajew: Natürlich mit Ausnahme von diesen Kombinationsgeschäften mit den Koffern. Zeuge Jan Sikorski: Mit Koffern, ja. Vorsitzender Richter: Ja. [Pause] Warum holte denn Doktor Capesius diese Koffer an der Rampe ab? Sie hatten doch gerade erzählt, daß diese Dinge von dem »Kanada«-Lager zu Ihnen kamen? Zeuge Jan Sikorski: On to robił oficjalnie wszystko. Dolmetscherin Kapkajew: Das tat er alles ganz offiziell. [...] Zeuge Jan Sikorski: Offiziell gemacht. — Te kufry wszystkie szły na jpierw do tej sortowni. Dolmetscherin Kapkajew: Alle diese Koffer gingen zuerst mal in Sortierräume. Zeuge Jan Sikorski: Tam wszystkie lepsze rzeczy oni wykradali stamtąd. Lepsze lekarstwa. Instrumenty najlepsze. Dolmetscherin Kapkajew: Dort wurden die besten Sachen, die besten Medikamente und so weiter, die Instrumente, gestohlen. Zeuge Jan Sikorski: I do nas przychodziły tylko takie już lekarstwa zniszczone i gorsze. Dolmetscherin Kapkajew: Und wir bekamen dann in die Apotheke bereits das Schlechtere, weniger Wertvolle, beschädigte Medikamente. Zeuge Jan Sikorski: I doktor Capesius się zorientował w tej sprawie. Dolmetscherin Kapkajew: Doktor Capesius war sich darüber im klaren. Zeuge Jan Sikorski: On wiedział, że tak nie powinno być.

Page 75: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

75

Dolmetscherin Kapkajew: Er wußte, daß es so nicht gehen sollte. Zeuge Jan Sikorski: I poszedł, zdaje się, do komendanta czy gdzieś, załatwił to. Załatwił to, że on chce brać, że są takie specjalne walizki z Czerwonym Krzyżem, które lekarze przywożą. Dolmetscherin Kapkajew: Er ging, glaube ich, zum Kommandanten oder irgendwohin und erledigte das auf diese Weise, daß er sagte, es gibt so besondere Koffer mit einem Roten Kreuz drauf, wo Medikamente drin sind. Zeuge Jan Sikorski: I te walizki on chce, żeby bezpośrednio szły do apteki. Dolmetscherin Kapkajew: Und daß er wünscht, diese Koffer unmittelbar, also sofort, für die Apotheke zu holen. Vorsitzender Richter: Ich habe keine Fragen mehr an den Zeugen. Wir wollen jetzt zunächst mal eine Pause einlegen bis fünf Minuten vor elf. Zeuge Jan Sikorski: To ja jeszcze przyjdę tutaj, czy już nie przyjdę? Dolmetscherin Kapkajew: Tak, tak, tak. Zeuge Jan Sikorski: Przyjdę jeszcze raz? Dolmetscherin Kapkajew: Normalna przerwa do za pięć jedenasta.

– Schnitt –

Zeuge Jan Sikorski: Po koleżeńsku. Dolmetscherin Kapkajew: Für mich. Er hat mich kollegial behandelt. Zeuge Jan Sikorski: I było bardzo nieładnie z mojej strony, żebym ja powiedział na niego nieprawdę jakąś. Dolmetscherin Kapkajew: Und es wäre nicht schön von mir, wenn ich irgendwelche Unwahrheiten gegen ihn hier ausgesagt hätte. Zeuge Jan Sikorski: Ja to absolutnie nigdy nie zrobię, w żadnym wypadku. Dolmetscherin Kapkajew: Das werde ich auch niemals tun. Zeuge Jan Sikorski: Ale jak w Oświęcimiu zginęło 3 miliony ludzi, proszę panią.

Page 76: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

76

Dolmetscherin Kapkajew: Aber in Auschwitz sind drei Millionen Menschen gestorben. Zeuge Jan Sikorski: W tym wielu moich przyjaciół zginęło. Dolmetscherin Kapkajew: Darunter viele junge Menschen, die Freunde von mir waren. Zeuge Jan Sikorski: I ja za swój obowiązek uważam żeby wszystko, co widziałem, powiedzieć. Dolmetscherin Kapkajew: Deswegen halte ich es für meine Pflicht, alles, was ich gesehen habe, auszusagen. Zeuge Jan Sikorski: Ale nie chcę nic absolutnie dodać. Dolmetscherin Kapkajew: Ich möchte aber nichts hinzufügen. Zeuge Jan Sikorski: I nie chcę absolutnie, nic takiego powiedzieć, czego nie jestem w 100 procentach pewien. Dolmetscherin Kapkajew: Und ich möchte auf keinen Fall irgend etwas sagen, dessen ich nicht hundertprozentig sicher bin. Vorsitzender Richter: Gut. Sind von seiten des Gerichts noch Fragen zu stellen? Bitte schön. Richter Hotz: Herr Sikorski, noch mal zurück zu dem Phenol. Wissen Sie, ob SDGs noch Phenol in Flaschen in der Apotheke abholten zu der Zeit, als Doktor Capesius schon die Apotheke leitete? Zeuge Jan Sikorski: Tak, na pewno przynosili. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, bestimmt. Richter Hotz: Wissen sie, ob unter diesen Sanitätsdienstgraden auch der Angeklagte Klehr gewesen ist? Dolmetscherin Kapkajew: Czy pan wie, że wśród nich był Klehr? Zeuge Jan Sikorski: Był Klehr wśród nich tak samo. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, unter ihnen war Klehr. Zeuge Jan Sikorski: Podp isywał nawet [unverständlich] Dolmetscherin Kapkajew:

Page 77: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

77

Er unterschrieb auch oft. Zeuge Jan Sikorski: Anforderungen extra für Phenol. — I fotografia tego była w naszych gazetach, tego zamówienia jego. Dolmetscherin Kapkajew: [Eine Aufnahme von so einer] Anforderung war in unseren Zeitungen veröffentlicht, von ihm unterschrieben. Zeuge Jan Sikorski: [unverständlich] to jest 100 procentowe orginalne. Richter Hotz: Hat der Angeklagte Klehr zu der Zeit Phenol in der Apotheke abgeholt, als der Angeklagte Doktor Capesius dort war? Zeuge Jan Sikorski: Tak, tak było. Dolmetscherin Kapkajew: Czy Klehr zabrał kiedykolwiek fenol w tym czasie, kiedy doktor Capesius był kierownikiem apteki? Zeuge Jan Sikorski: Czy osobiście on zabierał? Tak. Dolmetscherin Kapkajew: Tak. Zeuge Jan Sikorski: Ja stuprocentowo nie jestem pewien. Dolmetscherin Kapkajew: Ja ob er es persönlich abgeholt hat, hundertprozentig sicher bin ich nicht. Zeuge Jan Sikorski: Na pewno zabierał, tylko wtedy to już Capesius był. Dolmetscherin Kapkajew: Er hat ganz bestimmt davon abgeholt. Zeuge Jan Sikorski: Ja widziałem, jak on brał tą flaszę do ręki. Ale w jakim czasie to było? Dolmetscherin Kapkajew: Das habe ich ja sogar gesehen, wie er die Flasche direkt in die Hand genommen hat. Aber zu welcher Zeit, dessen bin ich nicht Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Ob der Doktor Capesius dort war. Dolmetscherin Kapkajew: Ob dort zu der gleichen Zeit Doktor Capesius Leiter der Apotheke war, dessen bin ich nicht hundertprozentig sicher. Vorsitzender Richter: Herr Landgerichtsrat Hummerich.

Page 78: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

78

Ergänzungsrichter Hummerich: Herr Zeuge, Sie sagten uns, daß die Apotheke sich vergrößert hatte. Dolmetscherin Kapkajew: Pan powiedział nam, że apteka powiększyła się, że z początku był mniejsza. Ergänzungsrichter Hummerich: Daß Strauch auch tätig war. Ab wann war denn Strauch tätig? Dolmetscherin Kapkajew: I że tam pracował też Strauch od jakiego czasu? Zeuge Jan Sikorski: Tak, jakiś chyba 42 rok, w połowie gdzieś. Dolmetscherin Kapkajew: Das war etwa Mitte 42. Zeuge Jan Sikorski: I jeszcze Krömer, Krömer jeszcze był, Krömer Ergänzungsrichter Hummerich [unterbricht]: Mitte 42 kam er schon. Dolmetscherin Kapkajew: Krömer war noch da. Zeuge Jan Sikorski: To był taki wypadek, że Krömer raz poszedł do obozu. Nie wiem, po co on tam poszedł do obozu. Dolmetscherin Kapkajew: Es war einmal ein Fall: Der Krömer ging eines Tages ins Lager, ich weiß nicht warum. Zeuge Jan Sikorski: Tak i jeden taki więzień, całkiem zniszczony, starszy Żyd. Powiedział mu: »Dzień dobry panie, panu kolego.« Dolmetscherin Kapkajew: Und ein schon vollständig abgezehrter Häftling, ein älterer Jude, sagte zu ihm: »Guten Tag, Herr Kollege.« Ergänzungsrichter Hummerich: Und das war Strauch? Zeuge Jan Sikorski: Das war Strauch. Ergänzungsrichter Hummerich: Und hat er den mitgebracht? Zeuge Jan Sikorski: Hat [+ ihn] mitgebracht in die Apotheke. Ergänzungsrichter Hummerich:

Page 79: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

79

Ja, ja. Nun folgendes, das haben Sie uns nicht erzählt, das sagte gestern ein Zeuge: Ist es richtig, daß da ein Unterschied war zwischen der SS-Apotheke, also der Apotheke, die die SS-Leute versorgte, ambulant oder fürs Revier, und einer Apotheke für die Häftlinge? Zeuge Jan Sikorski: Czy była różnica? Dolmetscherin Kapkajew: Czy była różnica, jeden ze świadków nam to wczoraj powiedział, pan jeszcze nie, że była różnica między apteką, że lekarstwa przeznaczone [+ bhyły] dla esesmanów i dla SS-rewiru, i apteki dla więźniów? Zeuge Jan Sikorski: Więc dwa zamówienia szły do Berlina. Dolmetscherin Kapkajew: Also es gingen zwei Anforderungen nach Berlin. Zeuge Jan Sikorski: Jedno dla SS, a drugie dla więźniów. Dolmetscherin Kapkajew: Die eine für die SS und die andere für die Häftlinge. Zeuge Jan Sikorski: Ale to potem już mieszane było wszystko. Dolmetscherin Kapkajew: Aber später wurde schon alles durcheinandergemixt. Ergänzungsrichter Hummerich: Und räumlich, war das räumlich auch durcheinander? Denn gestern sagte uns ein Zeuge – das möchte ich Ihnen vorhalten –, die eine wäre auf der linken Seite gewesen, die andere auf der rechten Seite. Zeuge Jan Sikorski: To myśmy to tak nazywali. SS to była lewa [+ strona]. Dolmetscherin Kapkajew: Das haben wir ja so untereinander genannt. Das, was links war, war die SS-Apotheke. Zeuge Jan Sikorski: A na prawo to była Häftlingsapotheke. Dolmetscherin Kapkajew: Und rechts war die Häftlingsapotheke. Zeuge Jan Sikorski: A to wszystko razem była SS-apteka. Dolmetscherin Kapkajew: Aber alles zusammen war die SS-Apotheke. [...] Ergänzungsrichter Hummerich: Und der gelbe Schrank, der war links? Zeuge Jan Sikorski: Links, links, ja, links. [...] — I recepty się tylko robiło na lewo, recepty się robiło na lewo.

Page 80: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

80

Dolmetscherin Kapkajew: Recepty przygotowywane na Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Na lewo były, tak. Ergänzungsrichter Hummerich: Die Rezeptur auch? Dolmetscherin Kapkajew: Die Rezeptur war auch links. Zeuge Jan Sikorski: A tu były tylko te gotowe rzeczy. Dolmetscherin Kapkajew: Nur die Fertigfabrikate, die waren rechts. Zeuge Jan Sikorski: Początkowo, to wszystko było bardzo małe, lekarstw mieliśmy bardzo mało. Dolmetscherin Kapkajew: Am Anfang war das alles in kleinen Größen. Zeuge Jan Sikorski: Przysyłali nam lekarstw bardzo mało. Dolmetscherin Kapkajew: Wir hatten sehr geringe Mengen von Medikamenten. Zeuge Jan Sikorski: Był wielki brak lekarstw w obozie. Dolmetscherin Kapkajew: Es herrschte ein großer Mangel an Medikamenten im Lager. Zeuge Jan Sikorski: W ogóle, bardzo mało było, bardzo mało. Dolmetscherin Kapkajew: Überhaupt, es gab sehr, sehr wenig Medikamente. Zeuge Jan Sikorski: A potem jak zaczęły te wielkie transporty przychodzić, to Czerwony Krzyż dawał tam lekarstwa im. Dolmetscherin Kapkajew: Und dann, sobald die großen Transporte einzutreffen begannen, hat das Rote Kreuz dafür Medikamente gegeben. Ergänzungsrichter Hummerich: Und wo haben Sie nun in erster Linie gearbeitet, links oder rechts? Zeuge Jan Sikorski: Erst links, ich war bloß allein in der Apotheke. Und später rechts, das war früher das Führerheim. Wissen Sie, das war überhaupt keine Apotheke, rechts.

Page 81: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

81

Ergänzungsrichter Hummerich: Und da haben Sie dann nachher gearbeitet? Zeuge Jan Sikorski: Proszę Wysokiego Sądu, tak można powiedzieć, proszę Wysokiego Sądu, na prawo potem dopiero aptekę zrobili. Führerheim przenieśli gdzieś indziej. Dolmetscherin Kapkajew: Also erst später wurde das, was rechts sich befand, auch die Apotheke, nachdem man das Führerheim woanders [untergebracht] hatte. Zeuge Jan Sikorski: I tam były właśnie przygotowane te lekarstwa wszystkie, które przychodziły z transportów. Dolmetscherin Kapkajew: Und dort wurden auch die Medikamente sortiert, die von den Transporten gekommen sind. Ergänzungsrichter Hummerich: Aha. Und ab wann war das rechts? Dolmetscherin Kapkajew: Od którego to mniej więcej czasu było? Zeuge Jan Sikorski: To był koniec 42 roku chyba. Dolmetscherin Kapkajew: Ende 42 war das. Ergänzungsrichter Hummerich: Ende 42. Jetzt weiter: War Ihnen in Auschwitz – in Ihrer Auschwitz-Zeit wohlgemerkt, nicht nachträglich – bekannt, daß es zwei Sorten Zyklon B gab, nämlich mit Reizstoff und ohne Reizstoff? Zeuge Jan Sikorski: Tego ja nie wiem. Dolmetscherin Kapkajew: Das weiß ich nicht. Zeuge Jan Sikorski: Tego nie wiedziałem. Ergänzungsrichter Hummerich: Das wissen Sie nicht. Zeuge Jan Sikorski: Nie, nie wiem. Reizstoffe? Dolmetscherin Kapkajew: Was ist denn dieser Stoff? Ergänzungsrichter Hummerich: Mit Reizstoff, das ist ein Warnstoff, damit man auf das Gas aufmerksam wird, wenn man es zum Entwesen verwendet.

Page 82: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

82

Zeuge Jan Sikorski: Tak, tak, tak. Dolmetscherin Kapkajew: Czy tam na tym była jakaś wzmianka, czy to jest przeznaczone do dezynfekcji i drugie, na których nie było nich? Zeuge Jan Sikorski: Nie, ja tego nie widziałem, nie widziałem tego, nie widziałem, nie. Ergänzungsrichter Hummerich: Das wußten Sie nicht? Zeuge Jan Sikorski: Nein, das habe ich nicht gesehen. Nie gesehen. Dolmetscherin Kapkajew: Nein. Mit Beschriftung, meinen Sie? [...] Ergänzungsrichter Hummerich: Ja, Beschriftung auch. Zeuge Jan Sikorski: Nie, tego nie czytałem, tego nie czytałem. Dolmetscherin Kapkajew: Tego pan nigdy nie czytał? Nic, żadnych napisów? Ergänzungsrichter Hummerich: Und die Tatsache kannten Sie auch nicht? Zeuge Jan Sikorski: Jak to jest? Ergänzungsrichter Hummerich: Daß es so etwas gab, wußten Sie damals auch nicht? Dolmetscherin Kapkajew: Ale że coś podobnego było, to panu to też nie jest wiadome? Zeuge Jan Sikorski: Tylko mówili mi więźniowie, którzy to widzieli, że to są jakieś granulki niebieskie, takie owalne, takie były, drażetki takie niebieske były. I one się potem rozpadały i wydzielały gaz. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, nur diejenigen, die das gesehen haben, haben mir erzählt, daß das so blaue Dragees waren, und wenn sie zerfielen, dann kam Gas raus. Ergänzungsrichter Hummerich: Das haben die Ihnen damals erzählt? Dolmetscherin Kapkajew: Wtedy panu to opowiadał? Zeuge Jan Sikorski: Tak, tak, — damals.

Page 83: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

83

Dolmetscherin Kapkajew: Damals in Auschwitz wurde das erzählt. Ergänzungsrichter Hummerich: Und wie viele Büchsen verwendet werden mußten, darüber wußten Sie nichts? Zeuge Jan Sikorski: No, to ja po wojnie sam w gazetach czytałem Dolmetscherin Kapkajew [unterbricht]: Ja, nach dem Kriege habe ich Ergänzungsrichter Hummerich [unterbricht]: Nein, nein, damals. Damals wußten Sie nichts davon? Dolmetscherin Kapkajew: Nie, nie, tylko wtedy. Ergänzungsrichter Hummerich: Nein, dann will ich Sie dazu nichts weiter fragen. Etwas ganz anderes: Sie haben einmal ausgesagt, daß der Angeklagte Capesius einmal mit dem Sanitätswagen vor der Apotheke vorgefahren sei und Ihnen befohlen habe, den im Wagen befindlichen Koffer auszuladen. Dabei hätten Sie in dem Wagen eine Gasmaske und einen dieser Spezialöffner zum Öffnen von Gasbüchsen gesehen. Zeuge Jan Sikorski: Tak, to widziałem, to widziałem. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, das habe ich gesehen. [...] Ergänzungsrichter Hummerich: Und Doktor Capesius kam damals mit diesem Wagen angefahren? Dolmetscherin Kapkajew: A doktor Capesius przybył tym autem? Zeuge Jan Sikorski: Ta k, ale to przypadkowo całkiem. Dolmetscherin Kapkajew: Co znaczy przypadkowo? Zeuge Jan Sikorski: Na, zufällig. — Przypadkowo. Dolmetscherin Kapkajew: Kto przypadkowo przybył? Zeuge Jan Sikorski: Bus był pusty, to on przyjechał tym wozem. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, das war aber ein Zufall. Der Wagen war leer, und er kam mit dem Wagen. Ergänzungsrichter Hummerich:

Page 84: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

84

Aha, es war ein Zufall. [...] Jetzt etwas ganz anderes noch zu dem Zyklon: Wann haben Sie zum erstenmal in der Apotheke was davon gehört, daß Zyklon gelagert war? Dolmetscherin Kapkajew: Kiedy pan poraz pierwszy słyszał w aptece, że Cyklon przychowuje się, magazynuje się? Zeuge Jan Sikorski: Przyszły jakieś kartony, o których w ogóle do nas nic nie mówione wtedy, takie tajne rzeczy były. Dolmetscherin Kapkajew: Es kamen dort Kartons, über die man mit uns nicht sprach. Zeuge Jan Sikorski: Tylko sami esesmani się tym zajmowali. Dolmetscherin Kapkajew: Nur die SS-Männer haben sich damit beschäftigt. Zeuge Jan Sikorski: Mnie to, mnie to w ogóle zainteresowało, dlatego że na ogół to ja to wszystko załatwiałem zawsze. Dolmetscherin Kapkajew: Und das interessierte mich, weil im allgemeinen habe ich doch alles erledigt. Zeuge Jan Sikorski: I co tam takiego mogło być. Dolmetscherin Kapkajew: Was könnte das gewesen sein? Zeuge Jan Sikorski: Dopiero potem zaczęli ci Gas-Meister się kręcić. Dolmetscherin Kapkajew: Später kamen dann diese Gas-Meister und gingen herum. Zeuge Jan Sikorski: I koledzy powiedzieli właśnie: »Dostali gaz.« Dolmetscherin Kapkajew: Und die Kameraden haben gesagt, ja, das ist das Gas. Ergänzungsrichter Hummerich: Und wann war das? Dolmetscherin Kapkajew: Kiedy to było? Zeuge Jan Sikorski: 42. — W 42 roku. Dolmetscherin Kapkajew: 1942. Zeuge Jan Sikorski: 42, vielleicht 43. — Nie, chyba 42, 42.

Page 85: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

85

Dolmetscherin Kapkajew: Aber eher 42. Ergänzungsrichter Hummerich: War Ihnen bekannt, daß dieses Gas auch zum Entwesen verwendet wurde? Dolmetscherin Kapkajew: Czy panu było wiadome, że gaz był też używany do dezynfekcji? Zeuge Jan Sikorski: Tak. To jest prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, das ist wahr. Ergänzungsrichter Hummerich: Aber welches zu welchem, das wissen Sie nicht? Zeuge Jan Sikorski: W obozie bloki, przecież był y dezynfekowane tym gazem. Dolmetscherin Kapkajew: Im Lager wurden die Blocks damit entwest. Zeuge Jan Sikorski: Przeciwko [+ wszom] to nazywało się, jakieś odwszenie. — Läuse. Dolmetscherin Kapkajew: Entlausung. Ergänzungsrichter Hummerich: Entlaust, ja. Zeuge Jan Sikorski: Tak, tak. Nawet tam dwóch więźniów się otruło kiedyś. Dolmetscherin Kapkajew: Zwei Häftlinge haben sich sogar damit vergiftet irgendwann, zufällig, bei irgendeiner Gelegenheit. Ergänzungsrichter Hummerich: Und habe ich Sie richtig verstanden, daß der Schlüssel zu dem Gas-Lager im alten »Theater« auch bei der Apotheke war? Zeuge Jan Sikorski: Sicher, dort war auch Chlorkalk. — Tam było też wapno, proszę pani, w tym Ergänzungsrichter Hummerich [unterbricht]: Ah, Chlorkalk war da auch gelagert? Zeuge Jan Sikorski: Tak, tam mieliśmy te klucze do tego tam. Dolmetscherin Kapkajew: Und wir hatten die Schlüssel davon.

Page 86: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

86

Ergänzungsrichter Hummerich: Ja. Danke schön. Vorsitzender Richter: Herr Staatsanwalt. Staatsanwalt Kügler: Herr Sikorski, ich möchte zunächst noch etwas bei der Frage verweilen, ob sich der Angeklagte Doktor Capesius an der persönlichen Habe der Häftlinge und der Ermordeten bereichert hat. Zeuge Jan Sikorski: Czy co on takiego zro bił? Dolmetscherin Kapkajew: Chcę pozostać teraz przy pytaniu: czy doktor Capesius wzbogacił się majątkiem pozostałym po zamordowanych ludziach? Staatsanwalt Kügler: Sie haben heute davon gesprochen, daß dort oben die ausgebrochenen Zähne lagen, auf dem Dachboden. Dolmetscherin Kapkajew: Pan dzisiaj rano powiedział, że na górze, na strychu, leżały zęby. Zeuge Jan Sikorski: Tak, zęby. Staatsanwalt Kügler: In Ihrer Vernehmung seinerzeit bei der Staatsanwaltschaft

4 hatten Sie diesen Vorfall nicht geschildert,

sondern nur das Tauschgeschäft. Zeuge Jan Sikorski: Mówił, że co? Dolmetscherin Kapkajew: Podczas zeznania pana pr zed prokuraturą nie mówił pan o tych zębach, pan wspominał tylko o tych interesach... Zeuge Jan Sikorski: Mówiłem o zębach. Mówiłem o tych zębach. Dolmetscherin Kapkajew: Doch, ich habe auch von den Zähnen gesprochen. Zeuge Jan Sikorski: Sulikowski [unverständlich] Dolmetscherin Kapkajew: Den Namen Sulikowski habe ich damals auch erwähnt. Zeuge Jan Sikorski: Tak to jest, mówiłem o tym.

4 Vgl. staatsanwaltschaftliche Vernehmung vom 16.05.1960 in Frankfurt am Main, 4 Ks 2/63, Hauptakten,

Bd. 31, Bl. 5.537-5.543.

Page 87: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

87

Staatsanwalt Kügler: Nun, es ist jedenfalls damals nicht aufgenommen worden. Also Sie glauben, sich erinnern zu können, wenn ich Sie recht verstehe, daß Sie das damals erzählt haben? Zeuge Jan Sikorski: Co dalej doktor Capesius robił? Dolmetscherin Kapkajew: Nie, nie, nie. Przypomina pan sobie, co pan wtedy opowiadał podczas swojego zeznania? Zeuge Jan Sikorski: No, pamiętam t o samo, co teraz. Dolmetscherin Kapkajew: Ich erinnere mich, daß ich genau das gleiche, was ich jetzt ausgesagt habe, auch damals sagte. Staatsanwalt Kügler: Gut. Damals ist im Protokoll aufgenommen worden, daß bei dem Tauschgeschäft der Doktor Capesius einen Brillanten

5 erhalten hätte.

Zeuge Jan Sikorski: No, ja to powiedziałem. Staatsanwalt Kügler: Heute habe ich die Dolmetscherin so verstanden, daß es eine Brosche gewesen sei. Zeuge Jan Sikorski: Brosche mit Brillanten. [...] Dolmetscherin Kapkajew: In der Brosche waren Brillanten eingesetzt. Staatsanwalt Kügler: Ja. Nun, Herr Sikorski, können Sie sich an einzelne Vorfälle erinnern, bei denen der Angeklagte Doktor Capesius sich sonst Sachen, Wertgegenstände, »organisiert« hat? Zeuge Jan Sikorski: Co takiego? Dolmetscherin Kapkajew: Czy przypomina pan sobie jeszcze inne wypadki, w których doktor Cape sius wzbogacił się majątkiem zabitych? Zeuge Jan Sikorski: Więc, w tych walizkach, które przywoził z rampy, to były także jakieś dobre ubrania męskie. Dolmetscherin Kapkajew: In diesen Koffern, die er von der Rampe brachte, waren auch gute Herrenanzüge. Zeuge Jan Sikorski: No, to potem, nawet on, zdaje się, jakieś więźniom kartofle raz kupił, coś tam.

5 Vgl. staatsanwaltschaftliche Vernehmung vom 16.05.1960 in Frankfurt am Main, 4 Ks 2/63, Hauptakten, Bd. 31, Bl. 5.542.

Page 88: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

88

Dolmetscherin Kapkajew: Und später hat er sogar einmal dafür den Häftlingen Kartoffeln gekauft. Zeuge Jan Sikorski: Za te ubrania zamieniał, czy coś takiego robił. Dolmetscherin Kapkajew: Er hat da irgendwie getauscht. Zeuge Jan Sikorski: To było tak, to było tak. Dolmetscherin Kapkajew: Einmal war es so. Zeuge Jan Sikorski: Więc, proszę Wysokiego Sądu, ja nie wiem, co doktor Capesius robił po Oświęcimiu. Dolmetscherin Kapkajew: Ich bitte das Hohe Gericht zu beachten, ich weiß nichts davon, was Doktor Capesius nach Auschwitz gemacht hat. Zeuge Jan Sikorski: Nie wiem, zdaje mi się, że był w Mauthausen potem. Dolmetscherin Kapkajew: Ich glaube, er war später in Mauthausen. Zeuge Jan Sikorski: No, niewątpliwie, on miał możliwość ten majątek stamtąd wynieść. Dolmetscherin Kapkajew: Ohne Zweifel hatte er die Möglichkeit, das Vermögen von dort fortzubringen. Staatsanwalt Kügler: Ja, danach frage ich nicht, Herr Sikorski. Dolmetscherin Kapkajew: O to on się nie pyta. Staatsanwalt Kügler: Ich frage danach, ob Sie selbst beobachtet haben, daß Doktor Capesius aus diesen Koffern Wertgegenstände, und wenn ja, welche, entnommen hat. Dolmetscherin Kapkajew: Nie chodzi o to, co potem było. Chodzi o to, czy pan sam obserwował wypadki, że doktor Capesius brał jakieś rzeczy z walizek dla siebie i jakie to były rzeczy, jeśli pan widział? Zeuge Jan Sikorski: Ja przy walizkach nie pracowałem. Dolmetscherin Kapkajew: Ich habe bei den Koffern nicht gearbeitet. Zeuge Jan Sikorski: Ale tę broszkę raz widziałem.

Page 89: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

89

Dolmetscherin Kapkajew: Aber diese Brosche habe ich einmal gesehen. Zeuge Jan Sikorski: Złoto raz widziałem. Dolmetscherin Kapkajew: Gold habe ich einmal gesehen. Zeuge Jan Sikorski: Zdaje się, że tam jakiś pierścionek mu dali na strychu też. Dolmetscherin Kapkajew: Ich glaube mich zu erinnern, daß dort auch einmal ein Brillantring gewesen ist. Zeuge Jan Sikorski: Die Häftlinge haben ihm den gegeben. [...] — Ktoś w wacie znalazł, w wacie. Dolmetscherin Kapkajew: In Watte war der irgendwie gefunden worden. Zeuge Jan Sikorski: Zdaje się, że mu to oddali raz. Dolmetscherin Kapkajew: Und ich glaube, man hat ihm das gegeben. Staatsanwalt Kügler: Haben Sie gesehen, wo er das Gold und wo er den Brillantring aufbewahrt hat oder hingebracht hat? Dolmetscherin Kapkajew: Czy pan widział, gdzie on przechowywał tę broszkę z brylantem? Zeuge Jan Sikorski: Tego nie wiem, nie, nie. Chyba mie szkał przecież poza obozem. Dolmetscherin Kapkajew: Na, das weiß ich doch nicht, er wohnte außerhalb des Lagers. Staatsanwalt Kügler: Haben Sie das Gold in seinen Händen oder in seinem Zimmer oder sonstwo gesehen? Oder haben Sie das nur erzählt bekommen? Dolmetscherin Kapkajew: To złoto. Czy pan widział złoto u niego w ręku, czy u niego w pokoju i czy panu tylko opowiadano o tym? Zeuge Jan Sikorski: Ja u niego w pokoju nigdy nie byłem, proszę [+ Wysokiego Sądu]. To przecież za obozem było. Dolmetscherin Kapkajew: Ich war ja niemals in seinem Zimmer. Das war doch außerhalb des Lagers. Zeuge Jan Sikorski: Tam był majorem [unverständlich]

Page 90: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

90

Staatsanwalt Kügler [unterbricht]: Ja, Herr Sikorski, woher wissen Sie dann, daß er Gold gehabt haben soll? Dolmetscherin Kapkajew: Skądże pan wie, że on miał złoto, o którym pan [+ mówi]? Zeuge Jan Sikorski: Od tych zębów przecież tam. Dolmetscherin Kapkajew: Ja von diesen Zähnen doch. Staatsanwalt Kügler: Ja. Ich habe Sie danach gefragt, ob er sich aus den Koffern etwas entnommen hat, und da sagen Sie ja. Zeuge Jan Sikorski: No, to brał te ubrania prosto z kufra. Dolmetscherin Kapkajew: Na ja, zum Beispiel die Anzüge hat er aus den Koffern genommen. Zeuge Jan Sikorski: Tam coś na pewno było, ale on mi nie mówił, co on bierze. Dolmetscherin Kapkajew: Ja mein Gott, es war doch bestimmt Verschiedenes in den Koffern, aber er hat mir doch nicht erzählt, was er nimmt. Staatsanwalt Kügler: Woher wissen Sie, daß er etwas da rausgenommen hat? Dolmetscherin Kapkajew: Skądże pan wie, że on w ogóle coś z tego wziął z tych kufrów? Zeuge Jan Sikorski: Bo ci ludzie, których przywozili do obozu, wszystko, co najlepsze mieli, brali ze sobą, a to byli bogaci lekarze przeważnie węgierscy. Dolmetscherin Kapkajew: Das war doch so: Die Menschen, die ins Lager kamen, sie haben das Beste, was sie besaßen, in diesen Koffern mitgebracht. Und das waren reiche ungarische Ärzte. Staatsanwalt Kügler: Ja, gut. Aber Herr Sikorski, Sie sind doch Apotheker und können unterscheiden zwischen einer Schlußfolgerung und etwas, was man gesehen hat. Soll ich das, was Sie sagen, so verstehen, daß Sie eine Schlußfolgerung ziehen: Capesius hat sich genommen, weil er die Koffer gehabt hat? Oder haben Sie selbst gesehen, daß er sich daraus etwas genommen hat? Oder haben Ihnen andere Häftlinge etwas davon erzählt? Dolmetscherin Kapkajew: Pan powinien przecież i prawdopodobnie jako aptekarz umie pan rozróżniać między tym przypuszczeniem, na skutek jakiegoś związku przyczynowego, jak w tym wypadku, że tam byli bogaci ludzie, przywieźli ze sobą i tak dalej, a między tym, co pan rzeczywiście widział, na własne oczy. Więc, widział pan na własne oczy wypadki, żeby doktor Capesius brał coś dla siebie z kufrów? I co? Zeuge Jan Sikorski:

Page 91: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

91

Widziałem, wtedy te dwa ubrania widziałem, czy trzy. Dolmetscherin Kapkajew: Ich habe damals, das eine Mal, zwei oder drei Anzüge gesehen. Zeuge Jan Sikorski: Poza tym to on to robił bez świadków. Dolmetscherin Kapkajew: Und darüber hinaus hat er das ohne Zeugen gemacht. Staatsanwalt Kügler: Das nehmen Sie an? Dolmetscherin Kapkajew: Pan tak przypuszcza? Zeuge Jan Sikorski: Na pewno tak było. Dolmetscherin Kapkajew: Das war ganz bestimmt so. Zeuge Jan Sikorski: Walizki otwierał i sam je przeszukiwał i dopiero wybierał. Dolmetscherin Kapkajew: Er öffnete die Koffer, suchte da was aus. — I co? Zeuge Jan Sikorski: Oddawał potem resztę. Dolmetscherin Kapkajew: Und später gab er den Rest mit dem Koffer wieder zurück. Staatsanwalt Kügler: Wo tat er das? Dolmetscherin Kapkajew: Gdzie on to robił, te przeszukiwania? Zeuge Jan Sikorski: W pokoiku małym przy aptece. Dolmetscherin Kapkajew: Das war ein kleines Zimmerchen unten. Zeuge Jan Sikorski: Może też na strychu. Dolmetscherin Kapkajew: Vielleicht auch oben auf dem Boden. Zeuge Jan Sikorski: I ja tego na strychu nie widziałem.

Page 92: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

92

Dolmetscherin Kapkajew: Das auf dem Boden habe ich nicht gesehen. Staatsanwalt Kügler: Wo waren die Anzüge, wo haben Sie die Anzüge gesehen? Dolmetscherin Kapkajew: Gdzie pan widział te ubrania? Zeuge Jan Sikorski: W tym małym pokoiku te ubrania miał. Dolmetscherin Kapkajew: Die Anzüge habe ich in diesem kleinen Zimmerchen gesehen. Zeuge Jan Sikorski: Przy wejściu zaraz na prawo. Dolmetscherin Kapkajew: Das war gleich beim Eingang rechts. Zeuge Jan Sikorski: Na prawo. A dalej apteka była. Dolmetscherin Kapkajew: Und weiter ist die Apotheke gewesen. Staatsanwalt Kügler: Die Medikamente, die aus diesen Koffern heraussortiert wurden, kamen die zur SS-Apotheke, oder kamen sie zur Häftlingsapotheke? Dolmetscherin Kapkajew: Czy lekarstwa, które były wysortowane, wzięte z tych kufrów, czy one przychodziły do apteki więźniarskiej czy do apteki esesmańskiej? Zeuge Jan Sikorski: I tu i tu. Dolmetscherin Kapkajew: Sowohl in die eine als auch in die andere Apotheke. Staatsanwalt Kügler: Nach welchen Gesichtspunkten? Dolmetscherin Kapkajew: Z jakiego punktu widzenia? Zeuge Jan Sikorski: To były tak zwane, »Beuteware«, oni nazywali to zdobyczą wojenną. Dolmetscherin Kapkajew: Sie nannten diese Medikamente »Beuteware«, also Kriegsbeute. Zeuge Jan Sikorski: Lepsze rzeczy. Takie rzeczy lepsze, wartościowe, wszystko się stawiało na półki i [+ to] stało w aptece.

Page 93: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

93

Dolmetscherin Kapkajew: Die besseren Sachen, wissen Sie, die wertvollsten, die stellte man auf die Regale, und sie blieben in der Apotheke stehen. Zeuge Jan Sikorski: A takie rzeczy gorsze, już zaczęte pudełka, rozwalone, to wszystko szło do walizek. Dolmetscherin Kapkajew: Und die weniger wertvollen, angebrochenen, das alles ging in die Koffer. Zeuge Jan Sikorski: I potem na zamówienie doktor Capesius pisał: — »Plus 20 Koffer Beuteware«. Dolmetscherin Kapkajew: Und auf den Anforderungen schrieb dann Doktor Capesius zusätzlich: »Plus 20 Koffer Beuteware«. Zeuge Jan Sikorski: I to do szpitala my wydawaliśmy. Dolmetscherin Kapkajew: Und das gaben wir dann ins Krankenhaus. Staatsanwalt Kügler: Ist es vorgekommen, daß Medikamente, obwohl sie vorrätig waren in der Häftlingsapotheke, von Doktor Capesius zurückgehalten wurden bei einer Anforderung? Zeuge Jan Sikorski: Co to było? Dolmetscherin Kapkajew: Czy bywały wypadki, że lekarstwa, które znajdowały się w aptece więźniarskiej były zatrzymy wane przez doktora Capesiusa i nie wydawane, mimo zamówienia? Rozumie pan pytanie? Zeuge Jan Sikorski: To jest pytanie wybitnie niefachowe. Dolmetscherin Kapkajew: Das ist eine ausgesprochen wenig fachmännisch gestellte Frage. Zeuge Jan Sikorski: Zaopat rzenie w lekarstwa było najpierw bardzo słabe. Dolmetscherin Kapkajew: Zuerst waren die Medikamente sehr knapp. Zeuge Jan Sikorski: A potem przychodziły te lekarstwa właśnie z transportów. Dolmetscherin Kapkajew: Später kamen die Medikamente eben von diesen Transporten. Zeuge Jan Sikorski: Ja miałem na rzeczy, których było mało, według ilości więźniów i według pracy, jak dany obóz wykonywał, ja miałem rozdzielnik. Procentowo, procentowo. Dolmetscherin Kapkajew:

Page 94: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

94

Für diese Sachen, die in kleineren Mengen vorhanden waren, hatte ich einen Verteilungsschlüssel, und zwar prozentual nach der Häftlingszahl in einem bestimmten Lager und nach der Art der Arbeit, die dort ausgeübt wurde. Zeuge Jan Sikorski: Ja nie mogłem pierwszemu obozowi dać wszystkich lekarstw, bo dla drugiego by nie było. Dolmetscherin Kapkajew: Ich konnte nicht an ein Lager alle Medikamente geben, weil dann für andere nichts geblieben wäre. Zeuge Jan Sikorski: Myśmy to rozdzielali sprawiedliwie według tego, co jest. Dolmetscherin Kapkajew: Wir haben das gerecht verteilt. Zeuge Jan Sikorski: Jak doktor Capesius tylko przyszedł do obozu, on był dobry fachowiec. On pojechał do Berlina wtedy, żeby dali nam więcej lekarstw. Dolmetscherin Kapkajew: Als Doktor Capesius ins Lager kam – und er war ein guter Fachmann –, fuhr er nach Berlin und bemühte sich darum, daß wir ein wenig mehr Medikamente bekommen. Zeuge Jan Sikorski: Jeszcze pamiętam, że dwie gęsi zabrał. Do Berlina. Dolmetscherin Kapkajew: Ich erinnere mich, daß er sogar zwei Gänse mitgenommen hat. Nach Berlin. Zeuge Jan Sikorski: I on się mnie wtedy pytał, ile potrzebujemy [preparatów sulfamidów]. Dolmetscherin Kapkajew: Er fragte mich damals danach, wieviel Sulfonamid- Präparate wir benötigen. Zeuge Jan Sikorski: Nie pamiętam dokładnie tej liczby. Dolmetscherin Kapkajew: Ich weiß nicht mehr die Zahl. Zeuge Jan Sikorski: Ale zdaje się 300.000 coś było podobno. Dolmetscherin Kapkajew: Aber ich glaube, 300.000 wurde angegeben. Zeuge Jan Sikorski: On pojechał do Berlina tam. Dolmetscherin Kapkajew: Er fuhr also nach Berlin. Zeuge Jan Sikorski: Tam był jakiś aptekarz, generał SS.

Page 95: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

95

Dolmetscherin Kapkajew: Dort war ein Apotheker, ich glaube, ein SS-General. Zeuge Jan Sikorski: Brigadeführer. [...] — I on mówił, że on tyle potrzebuje tych sulfamidów do Oświęcimia. Dolmetscherin Kapkajew: Und er sagte ihm, daß er soundso viel Sulfonamide für Auschwitz braucht. Zeuge Jan Sikorski: To generał powiedział, że on ma na wszystkie obozy tyle. Dolmetscherin Kapkajew: Und der General antwortete ihm, er habe für alle Lager soviel. Zeuge Jan Sikorski: I wy dostaniecie tylko 30.000. Dziesięć razy mniej. [...] Dolmetscherin Kapkajew: Und der General verringerte die Zahl auf 30.000. Zeuge Jan Sikorski: I oskarżony Capesius przyjechał i mi powiedział to. Dolmetscherin Kapkajew: Der Angeklagte Capesius kehrte zurück und erzählte mir davon. Zeuge Jan Sikorski: I mówi, więcej nie mamy i koniec. Musimy dać, musimy rozdzielić te 30.000. Dolmetscherin Kapkajew: Und sagte mir: »Wir haben eben nicht mehr. Schluß. Wir müssen diese 30.000 verteilen, und damit ist der Fall erledigt.« Zeuge Jan Sikorski: Tak było. Dolmetscherin Kapkajew: So war es. Staatsanwalt Kügler: Ich bedauere, daß ich möglicherweise eine nicht- fachmännische Frage gestellt habe, aber offensichtlich haben wir uns zum doppelten Unglück auch noch mißverstanden. Ich will deshalb die Frage noch einmal anders formulieren. Dolmetscherin Kapkajew: Bardzo mi przykro, że postawiłem niefachowe pytanie, ale oprócz tego wszystkiego na nieszczęście nie zrozumieliśmy się, bo pan nie odpowiedział na pytanie. Więc, powtórzę to jeszcze raz. Zeuge Jan Sikorski: Proszę bardzo. Staatsanwalt Kügler: Ist es beispielsweise vorgekommen, daß Chinintabletten in der Apotheke waren, daß von irgendeinem Häftlingskrankenbau Chinin angefordert wurde, weil ein besonderer Grund dafür vorlag, in größeren

Page 96: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

96

Mengen, und ist es dann vorgekommen, daß der Angeklagte Doktor Capesius gesagt hat: »Wir geben das Chinin nicht heraus«? Dolmetscherin Kapkajew: Czy zdarzył się taki wypadek, że na przykład chinina była w aptece. Któryś z podobozów, czy jakaś izba chorych, z któregoś podobozów, zażądała w poszczególnym wypadku, ilości chininy, większej ilości chininy i doktor Capesius, mimo że [ta] chinina znajdowała się w aptece, nie wydał jej, powiedział, nie wydam. Czy był taki wypadek? Staatsanwalt Kügler: Ich glaube, Sie können mir die Frage einfach mit ja oder nein beantworten. Dolmetscherin Kapkajew: Sądzę, że pan może odpowiedzieć, tylko tak czy nie. Zeuge Jan Sikorski: Tak. Chwileczkę. Muszę sobie przypomnieć, jak to było. Dolmetscherin Kapkajew: Nie, na przykład, to jest przecież tylko przykł ad. Zeuge Jan Sikorski: Rozumiem, rozumiem, ja rozumiem. Dolmetscherin Kapkajew: Czy był taki wypadek, że były jakieś lekarstwa Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Jeżeli mieliśmy 30 obozów, takie wypadki były. Ale jeżeli mieliśmy 30 obozów, proszę Wysokiego Sądu to nie możemy pierwszemu obozowi dać wszystko, bo te 29 by nie dostały nic. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, ich habe die Frage verstanden und auch vorher verstanden. Ich wollte damit sagen, wenn wir 30 Lager hatten, waren wir nicht in der Lage, alles an ein Lager zu geben Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Dlatego, że on był pierwszy. Dolmetscherin Kapkajew: Nur weil es das erste war, weil wir damit an andere nichts mehr zu verteilen [+ gehabt] hätten. Zeuge Jan Sikorski: On nie jest złośliwy, on tego w żadnym wypadku nie robił. Dolmetscherin Kapkajew: Aus Boshaftigkeit hat er das nicht gemacht. Staatsanwalt Kügler: Gut. Danke schön. Sie sagten, der Herr Doktor Capesius habe den Schlüssel zum »Theatergebäude« gehabt. Wissen Sie mit Sicherheit, daß es nur einen Schlüssel gab? Ist es möglich, daß es noch mehrere Schlüssel gab und daß die in anderen Händen waren? Zeuge Jan Sikorski: Czy tylko jeden klucz był tam? Dolmetscherin Kapkajew:

Page 97: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

97

Vom »Theatergebäude«? Staatsanwalt Kügler: Ja, bitte. Dolmetscherin Kapkajew: Pan powiedział, przedtem, że klucz od »Theatergebäude« był w rękach doktora Capesiusa. Czy może być taki wypadek, że było więcej kluczy, że one znajdowały się gdzieś indziej? Zeuge Jan Sikorski: Pierwotnie ten klucz miał ktoś inny. Bo tam naszego magazynu nie było wcale. Dolmetscherin Kapkajew: Ursprünglich besaß diesen Schlüssel jemand anderer, weil wir dort kein Magazin hatten. Zeuge Jan Sikorski: A potem Chlorkalk, wielkie ilości przychodził y chloru. W drewnianych beczkach takich. Dolmetscherin Kapkajew: Und später kam Chlorkalk in großen Mengen, in Holzfässern. Zeuge Jan Sikorski: Nie mieliśmy wtedy magazynu. Dolmetscherin Kapkajew: Wir hatten damals kein Magazin. Zeuge Jan Sikorski: I w tedy dali nam właśnie ten magazyn. Dolmetscherin Kapkajew: Und man gab uns damals eben dieses Magazin im »Theatergebäude«. Zeuge Jan Sikorski: I wtedy jak dali nam magazyn, dali nam od tego magazynu klucze. Dolmetscherin Kapkajew: Und als man uns das Magazin gegeben hat, hat man uns auch den Schlüssel dafür gegeben. Zeuge Jan Sikorski: No, ja nie przepuszczam, że te klucze mógł ktoś inny zatrzymać wtedy. Dolmetscherin Kapkajew: Ich nehme nicht an, daß jemand anders den Schlüssel hatte. Zeuge Jan Sikorski: W każdym razie to by było przestępstwo, to było przestępstwo. Urzędowo na pewno nie. Dolmetscherin Kapkajew: Offiziell auf keinen Fall, denke ich mir. Zeuge Jan Sikorski: Na nasz magazyn my klucze mieliśmy. Dolmetscherin Kapkajew: Das war unser Lager, und wir hatten den Schlüssel dafür.

Page 98: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

98

Staatsanwalt Kügler: Können Sie sich an eine Äußerung des Doktor Capesius im Zusammenhang mit der Liquidation des Zigeunerlagers erinnern? Zeuge Jan Sikorski: Ja, das war wahr. Dolmetscherin Kapkajew: Może pan sobie przypomnieć, co powiedział doktor Capesius w związku z likwidacją obozu cygańskiego? Zeuge Jan Sikorski: Tak, to jest prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, das ist wahr. Staatsanwalt Kügler: Was hat er gesagt? Dolmetscherin Kapkajew: Co on powiedział? Zeuge Jan Sikorski: [Pause] Proszę Wysokiego Sądu, doktor Capesius wtedy mnie trochę z równowagi wyprowadził, przed prokuratorem, bo on powiedział, że on nie wie, że kogokolwiek zamordowano w Oświęcimiu. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, ich möchte dem Hohen Gericht etwas sagen: Damals hat Doktor Capesius mich sehr aufgeregt dadurch, daß er vor dem Staatsanwalt gesagt hat, er wüßte nichts davon, daß jemand in Auschwitz ermordet wurde. Zeuge Jan Sikorski: Że to było dla mnie bardzo dziwne w ogóle, jak ktoś mógł [+ coś] takiego powiedzieć. Dolmetscherin Kapkajew: Das war für mich sehr erstaunlich, daß er überhaupt so etwas sagen konnte. Zeuge Jan Sikorski: On przecież był majorem SS i on dobrze wiedział, co się tam dzieje. Dolmetscherin Kapkajew: Er war doch SS-Major. Er wußte [genau], was dort geschieht. Zeuge Jan Sikorski: Więc, ja mu wtedy powiedziałem, że takie rzeczy on może do prokuratura mówić, a nie do mnie. Dolmetscherin Kapkajew: Ich habe ihm damals gesagt, er kann so etwas dem Staatsanwalt sagen, aber nicht mir. Zeuge Jan Sikorski: I powiedziałem mu, że miałem rozdzielnik taki tych lekarstw. Dolmetscherin Kapkajew: Und ich sagte ihm, ich hatte doch so einen Verteiler für Medikamente.

Page 99: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

99

Zeuge Jan Sikorski: Verteilschlüssel, klucz taki. Procentowo to było. Dolmetscherin Kapkajew: Verteilungsschlüssel, prozentuell aufgeteilt. Zeuge Jan Sikorski: I między innymi tam był obóz cygański napisany. Dolmetscherin Kapkajew: Unter anderem war dort auch das Zigeunerlager aufgeführt. Zeuge Jan Sikorski: Według tego klucza rozdzielałem lekarstwa. Dolmetscherin Kapkajew: Nach diesem Verteilungsschlüssel wurden die Medikamente verteilt. Zeuge Jan Sikorski: I on przyszedł do mnie rano kiedyś. I mówi: »Niech pan wykreśli z tego klucza cygański obóz« Dolmetscherin Kapkajew: Er kam an einem Morgen zu mir und sagte mir: »Streichen sie aus diesem Verteilungsschlüssel das Zigeunerlager.« Zeuge Jan Sikorski: »Bo tam w nocy była ›akcja‹ i ta spr awa nie jest aktualna« Dolmetscherin Kapkajew: »Weil nachts ist eine ›Aktion‹ dort durchgeführt worden, und das ist nicht mehr aktuell.« Zeuge Jan Sikorski: »I ta sprawa nieaktualna jest oczywiście.« Dolmetscherin Kapkajew: »Die Sache ist nicht mehr aktuell.« Zeuge Jan Sikorski: I potem dowiedziałem się parę tygodni potem od kolegów, że ten obóz został w nocy całkiem zlikwidowany. W całości. Dolmetscherin Kapkajew: Und ein paar Stunden später erfuhr ich von meinen Kameraden dann, daß dieses Lager in der Nacht vollständig liquidiert wurde. Zeuge Jan Sikorski: Między cyganami byli tam dwaj żołnierze, którzy przybyli prosto z niemieckiego frontu, którzy mieli żelazne krzyże proszę pani nawet. Dolmetscherin Kapkajew: Unter den Zigeunern waren zwei Unteroffiziere Zeuge Jan Sikorski: Z wschodniego frontu, z Ostfrontu. — Mit Eisernem Kreuz. Dolmetscherin Kapkajew:

Page 100: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

100

Die von der Ostfront gekommen sind, also deutsche Soldaten, die das Eiserne Kreuz [trugen]. Zeuge Jan Sikorski: I oni jako Cyganie byli do obozu sprowadzeni. Tylko, tylko jako Cyganie. Dolmetscherin Kapkajew: Und sie wurden als Zigeuner, nur deswegen, weil sie Zigeuner waren, ins Lager gebracht. Zeuge Jan Sikorski: Oni poszli do komendanta. Dolmetscherin Kapkajew: Sie gingen zum Kommandanten. Zeuge Jan Sikorski: I oni powiedzieli, że oni wczoraj walczyli na froncie. Dolmetscherin Kapkajew: Und sie haben gesagt, daß sie gestern erst an der Front gekämpft haben. Zeuge Jan Sikorski: Oni żelazne krzyże mieli. Dolmetscherin Kapkajew: Sie hatten ja das Eiserne Kreuz. Zeuge Jan Sikorski: To chyba jakieś nieporozumienie, że ich tu sprowadzili. Dolmetscherin Kapkajew: Sie haben gesagt, das muß doch ein Mißverständnis sein, daß man sie hierhergebracht hat. Zeuge Jan Sikorski: To on [im] za to pozwolił długie włosy w obozie nosić. Dolmetscherin Kapkajew: Und der Kommandant hat ihnen deswegen erlaubt, das Haar länger zu tragen. Zeuge Jan Sikorski: I potem ta sprawa była załatwiona. Dolmetscherin Kapkajew: Und später war der Fall erledigt. Zeuge Jan Sikorski: Ja wtedy kolegom powiedziałem, że oni w ten sposób wojny już nie mogą wygrać. Dolmetscherin Kapkajew: Ich habe damals den Kameraden gesagt, auf diese Weise können sie den Krieg nicht gewinnen. Staatsanwalt Kügler: Habe ich Sie richtig verstanden, daß Doktor Capesius Ihnen erklärt hat, das Zigeunerlager sei erledigt, noch ehe die Liquidation stattgefunden hat? Dolmetscherin Kapkajew:

Page 101: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

101

Czy doktor Capesius powiedział panu o tym, że obóz został zlikwidowany przed tym, kiedy obóz został zlikwidowany? Zeuge Jan Sikorski: Nie, nie, potem, potem. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, nein, das war doch danach. Zeuge Jan Sikorski: Tak, po nocy. Staatsanwalt Kügler: Danke sehr. [...] Dolmetscherin Kapkajew: An einem Morgen. Staatsanwalt Kügler: Ja. Sie haben in einem Haus gearbeitet, das gegenüber dem Alten Krematorium liegt. Haben Sie Beobachtungen machen können, daß in diesem Krematorium Menschen vergast wurden? Zeuge Jan Sikorski: Tak, było to. Dolmetscherin Kapkajew: Mógł pan obserwować? Zeuge Jan Sikorski: Tak, tak, widziałem. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, das habe ich gesehen. Staatsanwalt Kügler: In welchem Jahr war das? Dolmetscherin Kapkajew: Kiedy to było, w którym roku? Zeuge Jan Sikorski: Chyba 42 myślę. Dolmetscherin Kapkajew: Ich glaube, 1942 etwa. Zeuge Jan Sikorski: Myślę tak, potem to do Birkenau. Dolmetscherin Kapkajew: Ich glaube. Zeuge Jan Sikorski: Potem do Birkenau wszystko szło. Dolmetscherin Kapkajew:

Page 102: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

102

Weil später doch alles nach Birkenau ging. Staatsanwalt Kügler: Haben Sie es einmal oder mehrmals beobachten können? Dolmetscherin Kapkajew: Czy pan to jeden raz tylko obserwował, czy kilka razy? Zeuge Jan Sikorski: Raz to pamiętam bardzo, raz bardzo dokładnie pamiętam. Dolmetscherin Kapkajew: Das eine Mal, da erinnere ich mich ganz genau daran. Zeuge Jan Sikorski: Zamknięto to krem atorium. Dolmetscherin Kapkajew: Das Krematorium wurde abgeschlossen. Zeuge Jan Sikorski: Potem jakiś dwóch podoficerów weszło z tym gazem, wrzucali przez górę. Dolmetscherin Kapkajew: Gdzie? Zeuge Jan Sikorski: Na dach. Tam weszli na górę. Wrzucili te puszki. I takie motocykle. Dolmetscherin Kapkajew: Zwei Unteroffiziere stiegen auf das Dach des Krematoriums, warfen diese Dosen hinein. Zeuge Jan Sikorski: Naokoło motocykle jeździły, żeby zadusić krzyk. Bez tłumików oni jeździli. Nie wiem, jak się nazywa. Żeby tego krzyku nie było słychać. Dolmetscherin Kapkajew: Und um das Gebäude fuhren die Motorräder ohne Schalldämpfer, [...] damit man die Geräusche, also das Geschrei, nicht hören konnte. Zeuge Jan Sikorski: To było tak raz. Dolmetscherin Kapkajew: So war es einmal. Staatsanwalt Kügler: Haben Sie einen der hier Angeklagten bei diesen Vorgängen beobachten können? Dolmetscherin Kapkajew: Czy pan przy tych rodzaju wypadkach widział któregoś z oskarżonych? Zeuge Jan Sikorski: Nie, nie widziałem wtedy. Nie pamiętam. Ja wtedy wolałem ich nie widzieć. Był taki wypadek, że jakiś Francuz przez okno widział i [został] rozstrzelany.

Page 103: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

103

Dolmetscherin Kapkajew: Nein, ich erinnere mich nicht daran. Und ich zog es vor, sie nicht zu sehen. Es gab nämlich einen Fall: Ein Franzose, der hat durchs Fenster beobachtet, und er wurde erschossen. Zeuge Jan Sikorski: Natychmiast, natychmiast. Dolmetscherin Kapkajew: Sofort wurde er erschossen. Staatsanwalt Kügler: Ist unter den Häftlingen in der Apotheke oder sonst mit den anderen Häftlingen, mit denen Sie im Lager zusammenkamen, über die Tätigkeit des Angeklagten Klehr gesprochen worden? Ich meine jetzt nicht die »Abspritzungen«, sondern seine angebliche Beteiligung bei Vergasungen in Birkenau. Zeuge Jan Sikorski: Co tutaj? Dolmetscherin Kapkajew: Czy pan rozmawiał z kimkolwiek z kolegów w Oświęcimiu o działalności Klehra i nie działalności, mam na myśli nie działalności zabijania fenolem, tylko przy gazowaniu, jego rzekomo udział? Zeuge Jan Sikorski: No, on był szefem tych facetów. Dolmetscherin Kapkajew: Er war der Chef von diesen Kerlen. Staatsanwalt Kügler: Woher wissen Sie das? Ist das erzählt worden? Wie haben Sie das gehört? Dolmetscherin Kapkajew: Czy to opowiadano? Skąd pan się o tym dowiedział? Zeuge Jan Sikorski: No, przecież oni byli koło nas, oni byli wszyscy w ogóle w tym samym budynku, co ja. Dolmetscherin Kapkajew: Sie waren doch alle in dem gleichen Gebäude wie ich. Zeuge Jan Sikorski: Oni mieli łazienkę taką, zajmowali tam takie Waschräume. Dolmetscherin Kapkajew: Sie hatten ja dort so einen Waschraum belegt gehabt. Zeuge Jan Sikorski: I oni się tam kręcili stale po tym bud ynku. Dolmetscherin Kapkajew: Und sie waren ja ständig [+ dort]. Zeuge Jan Sikorski: No, i Klehr to był szef od nich. Szef, szef. Dolmetscherin Kapkajew:

Page 104: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

104

Sie gingen dort aus und ein, und Klehr, der war der Chef von ihnen. Zeuge Jan Sikorski: Oni dostawali dodatki jakieś specjalne żywnościowe. Dolmetscherin Kapkajew: Sie bekamen auch zusätzliche Verpflegung. Zeuge Jan Sikorski: I to Klehr rozdzielał między nimi. Dolmetscherin Kapkajew: Und Klehr verteilte diese Verpflegung unter ihnen. Zeuge Jan Sikorski: On w aptece ważył te rzeczy na wadze tam. Dolmetscherin Kapkajew: In der Apotheke hat er das auch abgewogen. Zeuge Jan Sikorski: Cukierki i masło. To pamiętam. Dolmetscherin Kapkajew: Bonbons und Butter, daran erinnere ich mich. Zeuge Jan Sikorski: Bo tam nikt wagi nie miał. Tylko my mieliśmy wagę. Dolmetscherin Kapkajew: Weil niemand eine Waage dort gehabt hat, nur wir. Staatsanwalt Kügler: Und da ist er in die Apotheke gekommen, um die Sachen dort abzuwiegen, ja. Versuchen Sie bitte, die Frage, die ich Ihnen jetzt stelle, ganz präzise zu beantworten. Können Sie sich mit Sicherheit erinnern, ob das im Jahre 1944 war? Dolmetscherin Kapkajew: Czy może pan z całą pewnością, i proszę spróbować dokładnie odpowiedzieć na to pytanie, czy może pan sobie przypomnieć, że to z całą pewnością miało miejsce w 1944 roku? Zeuge Jan Sikorski: Ja to wykluczam raczej. Dolmetscherin Kapkajew: Że co? Zeuge Jan Sikorski: Że to było w 44 roku. Dolmetscherin Kapkajew: Das schließe ich eher aus, daß es 1944 war. Zeuge Jan Sikorski: Bo ja tylko dwa tygodnie byłem wszystkiego w 44 roku. A nie, nie, nie, to racja, 45 myślałem, przepraszam, przepraszam.

Page 105: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

105

Dolmetscherin Kapkajew: Oh, Moment, Entschuldigung. Ich habe an 45 gedacht. [...] Staatsanwalt Kügler: Also ich denke jetzt, um Ihnen eine [...] Gedächtnisstütze zu geben, beispielsweise an die Zeit der großen Ungarn-Transporte. Dolmetscherin Kapkajew: Na przykład, żeby panu dopomóc, mam na myśli okres, kiedy duże transporty z Węgier przychodziły. Zeuge Jan Sikorski: Znaczy, czy Klehr był wtedy szefem tych? Dolmetscherin Kapkajew: Sie meinen, ob Klehr zu der Zeit Chef war? Staatsanwalt Kügler: Ob er da in diesem Gebäude war und ob er zu dieser Zeit bei Ihnen in der Apotheke diese Abwiegungen vorgenommen hat. Dolmetscherin Kapkajew: To znaczy, że on był w tym czasie w tym pomieszczeniu? Zeuge Jan Sikorski: SDG był 28 bloku, w Krankenbau, on był najpierw. Dolmetscherin Kapkajew: W 44 roku, czy pan sobie przypomina, że on w 44 roku był jeszcze kierownikiem tych ludzi, to znaczy, że on bywał w tym budynku i że w 44 roku on przychodził do pana do apteki i warzył tam te wszystkie dodatki? Zeuge Jan Sikorski: Nie, ważył to nie wiem, kiedy... nie pamiętam, kiedy on to ważył. Dolmetscherin Kapkajew: Wann er abgewogen hat, daran kann ich mich nicht erinnern. Zeuge Jan Sikorski: Ale to raczej przed... nie, nie wiem, proszę pani dokładnie, w którym roku to było. Ale że on był szefem, to ja wiem na pewno. Dolmetscherin Kapkajew: Chodzi o 44 rok, proszę pana. Zeuge Jan Sikorski: Nie, tego nie mogę powiedzieć, nie mogę powiedzieć. Dolmetscherin Kapkajew: Ich weiß, daß er ganz bestimmt Chef war. Aber ich kann nicht genau sagen, ob das 44 gewesen war, daß er abgewogen hat. Staatsanwalt Kügler: Hat er dort gewohnt, in der Apotheke, oder hat er dort nur mit den anderen gearbeitet? Zeuge Jan Sikorski:

Page 106: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

106

Nie. Dolmetscherin Kapkajew: Czy on tam mieszkał, tylko tam Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Tylko mieszkał, tylko mieszkał tam. Dolmetscherin Kapkajew: Pracował. Zeuge Jan Sikorski: On tylko tam pracował, tylko tam pracował. Dolmetscherin Kapkajew: On tylko tam pracował? Zeuge Jan Sikorski: Tak, tak, tak. Dolmetscherin Kapkajew: Er hat dort nur gearbeitet, nicht gewohnt. Zeuge Jan Sikorski: Tam nikt nie mieszkał. Dolmetscherin Kapkajew: Dort hat niemand gewohnt. Zeuge Jan Sikorski: Tylko chorzy leżeli w rewirze. Dolmetscherin Kapkajew: Nur die Kranken, die lagen im Revier. Zeuge Jan Sikorski: Jeszcze był taki wartownik jeden. Dolmetscherin Kapkajew: Und noch ein Wachposten. Zeuge Jan Sikorski: Bara się nazywał. Dolmetscherin Kapkajew: Bara hieß er. Staatsanwalt Kügler: Können Sie sagen, ob er sich im Jahre 1944 dort noch aufgehalten hat? Dolmetscherin Kapkajew: Więc, czy może pan sobie przypomnieć, czy on w 44 roku był w tym pomieszczeniu? Czy przychodził do tego pomieszczenia, czy był? Zeuge Jan Sikorski:

Page 107: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

107

[Pause] Najpierw on był SDG w Häftlingskrankenbau, a potem tam był, chyba w tym roku, w 44 roku chyba był on. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, er war zuerst mal SDG auf dem Block 28, und später wurde Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Wurde er Gas-Meister. Dolmetscherin Kapkajew: Wurde er eben Gas-Meister. — Czy to było w 44 roku? Zeuge Jan Sikorski: No, pr zysięgać na to nie mogę. Dolmetscherin Kapkajew: Darauf kann ich nicht schwören. Staatsanwalt Kügler: Ja. Waren Sie selbst zugegen, als dem Angeklagten Doktor Capesius von dem Ausgang des Evipan- Versuchs berichtet wurde? Dolmetscherin Kapkajew: Czy był pan sam przy tym, kiedy opowiadano doktorowi Capesiusowi o wyniku eksperymentu z Ewipanem? Vorsitzender Richter: Die Frage ist schon beantwortet. Der Zeuge hat uns gesagt: »Ich habe das gehört von dem Läufer 17.000.«[...] Zeuge Jan Sikorski: To poszli z araz do mnie przecież. Dolmetscherin Kapkajew: Dieser Läufer war zuerst bei Capesius und kam unmittelbar danach zu mir. Staatsanwalt Kügler: Ich habe dann noch eine Frage an den Angeklagten Doktor Capesius. Haben Sie den Schlüssel zu dem »Theatergebäude« in der Apotheke gehabt? Und wenn ja, wo war er, wo wurde er aufgehoben? Angeklagter Capesius: Ich habe keinen Schlüssel im Jahre 44 gehabt, denn im Jahre 44 war schon übersiedelt in den Bunker, der vor meiner Zeit Krematorium war, Altes Krematorium. Und dort waren unsere Vorräte, soweit sie früher, wie ich das rekonstruieren konnte, teilweise im »Theatergebäude« gelagert waren. Staatsanwalt Kügler: Also Sie sagen, Sie haben keinen Schlüssel für das Angeklagter Capesius [unterbricht]: Nein, außerdem waren die Schlüssel nicht, wie der Herr Kollege Sikorski sagt, in dem Schreibtisch, sondern sie waren an einem Regal, seitlich in normaler Höhe, und jeder konnte die Schlüssel greifen. Es hat sie niemand bei mir persönlich verlangt. Außerdem Vorsitzender Richter [unterbricht]: Was waren das für Schlüssel?

Page 108: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

108

Angeklagter Capesius: Alle Schlüssel, die Vorsitzender Richter [unterbricht]: Ja was für Schlüssel? Zeuge Jan Sikorski: Keller. Angeklagter Capesius: Für den Keller, für... Zeuge Jan Sikorski: Krematorium. Angeklagter Capesius: Den zweiten Keller, für das Krematorium, für den Boden, [Pause] und dort haben alle die Schlüssel holen können. Nur der Alkohol-Keller war schon von meinem Vorgänger Krömer so abgesichert, daß dorthin nur ein SS-Mann mit einem Häftling gehen konnte. Zeuge Jan Sikorski: Nie, to ja chodziłem tam sam też. Dolmetscherin Kapkajew: Ich ging auch alleine dorthin. Zeuge Jan Sikorski: [unverständlich] war ich schon ein paarmal. Angeklagter Capesius: Das mag schon sein, aber so war es damals angeordnet. Weil dort der Alkohol stand. Vorsitzender Richter: Ja. Staatsanwalt Kügler: Herr Doktor Capesius, haben Sie sich irgend etwas genommen aus den Koffern oder aus den Sachen, die da antransportiert wurden aus den Transporten oder von »Kanada« kamen? Angeklagter Capesius: Unten in der SS-Apotheke waren nur jüdische Häftlinge. Und diese jüdischen Häftlinge fühlten sich manchmal vernachlässigt in der Zuteilung, wenn man das so nennen kann. Denn schließlich haben sich ja alle oben etwas geholt. Und so bin ich manchmal heraufgegangen und habe zum Beispiel Kaffee [+ genommen]. Denn der Strauch war der größte Kaffeekonsument, den wir hatten, und hat selbstverständlich auch für mich eine Tasse mitgekocht dabei. Staatsanwalt Kügler: Ja. Ich meine jetzt weniger Kaffee, sondern Wertsachen. Haben Sie sich irgendwelche Wertsachen persönlich angeeignet? Angeklagter Capesius: Nein. Staatsanwalt Kügler: Ist diese Geschichte mit der Brillantbrosche zutreffend?

Page 109: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

109

Angeklagter Capesius: Ich weiß nicht, ob es eine Brillantbrosche gewesen ist, aber ich weiß, daß der Apotheker von Auschwitz etwa im Oktober einmal an mich herangetreten ist, er möchte gerne irgend etwas kaufen, denn man bekäme ja soviel bei uns. Zeuge Jan Sikorski: Co on mówi? Dolmetscherin Kapkajew: [unverständlich] on opowiada [unverständlich] Angeklagter Capesius [unterbricht]: Da habe ich mich vielleicht in dem Fall an Herrn Sikorski gewandt, aber nicht für mich persönlich. Dolmetscherin Kapkajew: Że aptekarz [unverständlich] nie dla siebie, a dla aptekarza, się podzielili. Zeuge Jan Sikorski: A to ja nie wiem. Ja nie wiem tego, to ja tego nie pamiętam. On kupował, ale dla kogo, to ja nie pamiętam. Staatsanwalt Kügler: Dies ist der zweite Zeuge, der uns erzählt, daß oben auf dem Boden die Zähne gelegen haben. Und der Herr Sikorski sagt uns, daß er von Ihnen einen Auftrag im Hinblick auf diese Zähne bekommen hat. Ist es richtig, daß diese Zähne da oben gelegen haben und daß es Angeklagter Capesius [unterbricht]: Ich habe schon gestern gesagt, daß ein Köfferchen mit alten Prothesen dort gelagert hat.

– Schnitt –

Angeklagter Capesius: Aber im Jahre 44 habe ich nur den einen Koffer gesehen, und zwar Anfang Oktober, als ich mit Herrn Apotheker Sikorski das Ganze durchgegangen habe, denn man wollte uns Häftlinge fortnehmen. Der Herr Sikorski hat mich dann noch aufmerksam gemacht: »Chef, das ist nicht so, daß man die Leute, die alten, Szuzu und so weiter«– er weiß es schon Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Ja [unverständlich] Angeklagter Capesius: »Nur für leichte Arbeit nehmen soll.« Sondern die sollten weggemacht werden, also getötet. Und dann habe ich mich dagegen gewehrt, und das wird auch der Herr Sikorski wissen, daß wir den Szuzu nicht abgegeben haben. Zeuge Jan Sikorski: Co się stało? Dolmetscherin Kapkajew: On bronił Szuzu, którego... Zeuge Jan Sikorski: On list nawet do jego rodziny zawiózł raz. On nie pamięta tego? Mi się zdaje, że do jego rodziny do Krakowa. Dolmetscherin Kapkajew: No, że co, że on go bronił?

Page 110: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

110

Angeklagter Capesius [unterbricht]: Das war der älteste Apotheker. Zeuge Jan Sikorski: Tak, niech pani powie to. Proszę Wysokiego Sądu, czy pan Dolmetscherin Kapkajew [unterbricht]: Der Angeklagte Capesius hat sogar einen Brief an die Familie von dem Szuzu nach Krakau gebracht. Angeklagter Capesius: Ja, das war früher. Zeuge Jan Sikorski: Gożkowski, tak. Angeklagter Capesius: Ich habe einmal einen Brief mitgenommen für die Familie von ihm. Das war unser ältester Häftling. Und ich fuhr nach... Zeuge Jan Sikorski: To jest może Angeklagter Capesius [unterbricht]: Na, wie heißt die Stadt? Zeuge Jan Sikorski: Ja go o to prosiłem i on to załatwił. To prawda jest. Tak. Dolmetscherin Kapkajew: Gdzie, do Krakowa? Zeuge Jan Sikorski: Nie, żeby on tych więźniów obronił. Dolmetscherin Kapkajew [unterbricht]: Gdzie to było? Angeklagter Capesius: Krakau. Zeuge Jan Sikorski: Kraków, tak. Angeklagter Capesius: Nach Krakau. Zeuge Jan Sikorski: Dębniki, tak. Dolmetscherin Kapkajew: Dębniki. Angeklagter Capesius: Ich hatte vorher Herrn Sikorski gefragt: »Wer von euch wohnt eventuell auf dem Weg. Ich kann ja dann [unverständlich] Nachricht mitnehmen.«

Page 111: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

111

Zeuge Jan Sikorski: To jest prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Das stimmt, das ist wahr. Zeuge Jan Sikorski: Stimmt. — To jest prawda. Angeklagter Capesius: Und bei dieser Gelegenheit habe ich für seine Frau einen Brief mitgenommen. Seine Frau hatte eine leere, ziemlich leer aussehende Drogerie noch dort. Und dort hat sie mich empfangen. Das waren etwa zehn junge Leute dort Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Oni się przestraszyli, jak go zobaczyli w tym mundurze, wie pani, tam Angeklagter Capesius [unterbricht]: So 20- bis 30jährige, und ich habe dort mit ihr gesprochen. Einer von den jungen Leuten konnte Deutsch, und der hat verdolmetscht. Und dann hat sie mir ein Päckchen mitgegeben für ihren Mann. Das habe ich Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: To jest prawda. To jest prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Das ist wahr, das stimmt. Staatsanwalt Kügler: Ich habe dann noch eine Frage an den Angeklagten Doktor Frank: Herr Doktor Frank, Sie waren Leiter der Zahnstation. Ist Ihnen etwas von den Zähnen auf dem Dachboden dieses Hauses bekannt? Angeklagter Frank: Nein, ist mir nichts bekannt. Staatsanwalt Kügler: Wenn wir theoretisch unterstellen wollen, daß dort oben Zähne gelegen haben, wäre das dann ordnungsgemäß gewesen? Angeklagter Frank: Ich nehme an, daß das nach meiner Zeit war. Denn zu meiner Zeit wurden die Zähne noch im Krematorium eingeschmolzen, wie ich schon angegeben habe. Und vermutlich war dies später dann anders. Das weiß ich nicht mehr. Staatsanwalt Kügler: Ja. Danke schön. Dolmetscherin Kapkajew: To on powiedział, że klucze nie były... Zeuge Jan Sikorski: W biurku. Dolmetscherin Kapkajew: Ich übersetze schnell die Antwort. — Te klucze nie znajdowały się w biurku, tylko wisiały, także każdy mógł je wziąść i nie potrzebował jego prosić. Tylko one wisiały otwarcie na miejscu, a nie w biurku.

Page 112: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

112

Zeuge Jan Sikorski: Ale tam j ak był ten Cyklon Dolmetscherin Kapkajew [unterbricht]: I że on nie miał kluczy do »Theatergebäude«, że on tych kluczy do »Theatergebäude« nie miał. Zeuge Jan Sikorski: To on ma racje, bo póki magazyn był nasz, to on miał klucze, a jak potem go oddał, to już nie miał kluczy tam. Dolmetscherin Kapkajew: Ich möchte nur hinzufügen zu dem, was über die Schlüssel gesagt wurde von dem Angeklagten Capesius: Insofern hat er recht, solange wir das »Theatergebäude« als Lager hatten, da hatte er den Schlüssel. Sobald wir keine Sachen mehr im »Theatergebäude« gelagert haben, da hatte er keinen Schlüssel mehr. Zeuge Jan Sikorski: Magazyn był oddany i klucz był oddany. Vorsitzender Richter: Ja, es ist nur interessant, daß der Doktor Capesius sagt, die Schlüssel hingen an einem Regal, jeder konnte hinlangen und [...] konnte sie holen. Während der Zeuge uns gesagt hat, sie lagen in seiner Tischschublade, und da durfte bei Gott niemand ohne seine Einwilligung drangehen. Zeuge Jan Sikorski: Więc, powiedziałem, że jak nie było doktora Capesiusa, to wtedy mogli brać. Dolmetscherin Kapkajew: Czy one leżały w szufladzie, czy one wisiały otwarcie tak, jak powiedział oskarżony, pytanie sądu? Zeuge Jan Sikorski: Nie, one po pracy były na pewno zamykane w szufladzie, one nie mogły tak wisieć przecież, one musiały być zamykane. Dolmetscherin Kapkajew: Sie mußten ja eingeschlossen gewesen sein. Zeuge Jan Sikorski: Nach der Arbeit — po pracy. Dolmetscherin Kapkajew: Nach der Arbeit auf jeden Fall. Vorsitzender Richter: Nach der Arbeit waren sie auf jeden Fall eingeschlossen. Zeuge Jan Sikorski: A potem, jak ktoś szedł, to musiał mówić, ja chcę tam iść, coś takiego. Dolmetscherin Kapkajew: Und jeder, der gehen wollte, der mußte sagen, ich will dort und dort hingehen. Zeuge Jan Sikorski: Przecież może esesmani mogli brać klucze, nie my. Przecież ja nie mogłem do »Theatergebäude« iść bez esesmana.

Page 113: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

113

Dolmetscherin Kapkajew: Sowieso konnten die SS-Männer die Schlüssel holen, nicht wir Häftlinge. Vorsitzender Richter: Aha. Herr Rechtsanwalt Ormond. Nebenklagevertreter Ormond: Herr Zeuge, waren Sie bis zum letzten Augenblick, bis zur Evakuierung, in der SS-Apotheke tätig? Zeuge Jan Sikorski: Bis zur Evakuierung. [...] Nebenklagevertreter Ormond: Haben Sie die Evakuierung mit den Todesmärschen mitgemacht oder mit dem Apothekerkommando zusammen? Zeuge Jan Sikorski: Nie, nie, Todesmärschen. Dolmetscherin Kapkajew: Mit den Todesmärschen. Nebenklagevertreter Ormond: Haben Sie beim Zusammenpacken der SS-Apotheke geholfen? Dolmetscherin Kapkajew: Czy pomagał pan przy pakowaniu apteki esesmańskiej? Zeuge Jan Sikorski: Tak, tak, była pakowana w skrzynie takie wielkie. Dolmetscherin Kapkajew: Czy pan pomagał przy tym? Przy pakowaniu? Czy był pan przy tym? Zeuge Jan Sikorski: Nie, ja sam tego nie robiłem. Widziałem te wielkie skrzynie. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, ich selbst habe das nicht getan, aber es wurde verpackt. Ich habe ja die großen Kisten gesehen. Nebenklagevertreter Ormond: Also waren Sie dabei, als die Häftlinge alles aufgeladen haben auf die Sankas und auf sonstige Transportfahrzeuge? Dolmetscherin Kapkajew: Był pan przy tym? Zeuge Jan Sikorski: Nie, ja tylko te skrzynie widziałem w aptece. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, ich habe nur die Kisten in der Apotheke gesehen. Nebenklagevertreter Ormond: Sind die Medikamente und Instrumente zurückgelassen worden oder mitgenommen worden?

Page 114: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

114

Dolmetscherin Kapkajew: Czy instrumenty i lekarstwa pozostawione z ostały? Czy zostały wywiezione z obozu? Zeuge Jan Sikorski: Tego ja też nie mogę powiedzieć. Dolmetscherin Kapkajew: Das kann ich auch nicht sagen. Zeuge Jan Sikorski: Bo mi się zdaję, że jak nas wyprowadzili, to jeszcze zostało chyba. Dolmetscherin Kapkajew: Ich glaube, in dem Augenblick, in dem wir herausgeführt wurden, blieb alles noch dort. Nebenklagevertreter Ormond: Ist es nicht richtig, daß zum Schluß ungeheure Vorräte in der SS-Apotheke noch vorhanden waren, die nicht ausgegeben wurden an die Häftlingsapotheken und an die Häftlingsärzte? Dolmetscherin Kapkajew: Czy jest prawdą, że przy końcu pozostały ogromne ilości lekarstw, które nie zostały wydane do poszczególnych obozów? Zeuge Jan Sikorski: Nie, to nie jest prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, das ist nicht wahr. Zeuge Jan Sikorski: Nie, nie, dużo takich ilości nie było bardzo. Dolmetscherin Kapkajew: So große Mengen waren es nicht. Zeuge Jan Sikorski: Przy końcu wojny było już niedobrze z lekarstwami. Dolmetscherin Kapkajew: Am Ende des Krieges war es gar nicht mehr so gut mit den Medikamenten. Zeuge Jan Sikorski: Fabryki były rozbite przez samoloty. Dolmetscherin Kapkajew: Die Fabriken waren ausgebombt. Zeuge Jan Sikorski: I my dużo tych lekarstw dawaliś my do innych obozów. Dolmetscherin Kapkajew: My? Zeuge Jan Sikorski: Znaczy Oświęcim wysyłał te lekarstwa.

Page 115: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

115

Dolmetscherin Kapkajew: Und wir, also Auschwitz, schickten viele von den Medikamenten in andere Lager. Zeuge Jan Sikorski: Nach Buchenwald, [...] Dora-Kommando, [...] Flossenbürg i inne rozmaite. Dolmetscherin Kapkajew: Nach Buchenwald, [...] Dora-Kommando, Flossenbürg und andere. Zeuge Jan Sikorski: Nawet przyjeżdżali esesmani z tamtych obozów i zabierali te walizki. Dolmetscherin Kapkajew: Es kamen sogar SS-Männer von dort, von anderen Lagern, und nahmen die Koffer mit. Nebenklagevertreter Ormond: Herr Zeuge, ich muß Ihnen vorhalten, daß zahlreiche ehemalige Häftlingsärzte hier ausgesagt haben und übereinstimmend erklärt haben, daß von der SS-Apotheke so gut wie nichts an Medikamenten an die Häftlinge und die Häftlingsapotheken ausgegeben wurde, während genügend vorhanden gewesen sei. Wollen Sie sich Verteidiger Laternser [unterbricht]: Ich widerspreche der Frage. Das ist ja nicht gesagt worden. Verteidiger Steinacker: In dieser Form nicht. Verteidiger Laternser: In dieser Form ist das nicht gesagt Vorsitzender Richter [unterbricht]: Es ist gesagt worden, daß der Doktor Capesius wiederholt Abstriche gemacht habe an den Anforderungen für die Häftlingskrankenbauten und daß an sich hätte mehr gegeben werden können, aber man bekam nichts von der Häftlingsapotheke. Dolmetscherin Kapkajew: Świadkowie powiedzieli, że doktor Capesius zmniejszał ilości żądane i że zasadniczo można by było więcej wydać, że te lekarstwa były, ale że on ich nie wydawał. Zeuge Jan Sikorski: On tego złośliwie w żadnym wypadku nie robił, nie. Dolmetscherin Kapkajew: Er machte das auf keinen Fall [mit böser Absicht]. Zeuge Jan Sikorski: Ja tam też byłem. Dolmetscherin Kapkajew: Ich war ja auch dabei. Zeuge Jan Sikorski: Jakby takie możliwości były, to ja bym to załatwił już. Dolmetscherin Kapkajew:

Page 116: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

116

Wenn irgendwelche solche Möglichkeiten gewesen wären, hätte ich das schon erledigt. Zeuge Jan Sikorski: Dla innych więźniów to się zdaje, że to jest bardzo dużo. Bo nie są fachowcy. Dolmetscherin Kapkajew: Für andere Häftlinge, weil sie keine Fachmänner sind, erscheint es vielleicht als sehr große Mengen. Zeuge Jan Sikorski: No tak, ale przecież w aptece musi być jakiś zapas. Dolmetscherin Kapkajew: Aber in der Apotheke muß ja irgendein Vorrat sein. Vorsitzender Richter: Also ich darf die Frage vielleicht noch mal präzisieren, denn es ist ja sehr wichtig, was der Zeuge hierzu zu sagen hat. Es ist praktisch dem Doktor Capesius der Vorwurf gemacht worden, er wäre daran schuld gewesen, daß die medikamentöse Versorgung des Häftlingskrankenbaus so schlecht gewesen wäre. Denn wenn er gewollt hätte, wäre es besser gewesen. Dolmetscherin Kapkajew: Zarzuca się oskarżonemu doktorowi Capesiusowi to, że jego winą jest, że zaopatrzenie w lekarstwa obozu i więźniów obozu było tak złe. Że lekarstwa były i może można by [+ je] było wydawać, ale on był tym, który na to nie pozwalał. Zeuge Jan Sikorski: To nie jest prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, das ist nicht wahr. Zeuge Jan Sikorski: To nie jest prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Das ist nicht wahr. Vorsitzender Richter: Also er hätte praktisch aus bösem Willen diese Medikamente zurückgehalten, obwohl er sie gehabt hätte und den Häftlingen hätte geben können. Dolmetscherin Kapkajew: Że on ze złośliwości zatrzymywał lekarstwa mając je w posiadaniu i nie wydawał [ich] umyślnie aptekom. [...] Zeuge Jan Sikorski: Nie, to nie prawda. Nie, nie. Tego on nie robił, bo nie miał w tym żadnego celu. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, er hat das nicht getan, weil er auch kein Ziel dabei gehabt hat. Zeuge Jan Sikorski: To nie było nic warte. Dla niego wtedy, co on miał. Dolmetscherin Kapkajew: Das war absolut nichts wert, alles zusammen, für ihn.

Page 117: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

117

Zeuge Jan Sikorski: No, to może coś on tam może nawet zatrzymał sobie, ale to mała ilość była. Dolmetscherin Kapkajew: Vielleicht hat er etwas für sich zurückgehalten, aber das waren doch kleine Mengen. Vorsitzender Richter: Nein, nein, hier dreht es sich um etwas ganz anderes. Hier dreht es sich darum, daß er an sich, aus Bösartigkeit, will ich mal sagen, den Häftlingen Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: No, ja tego w każdy razie nie wiem Dolmetscherin Kapkajew [unterbricht]: Chodzi o złośliwość chodzi o to Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Nie, nie Vorsitzender Richter [unterbricht]: Nicht das hätte zukommen lassen, was ihnen zugekommen wäre und was auch vorhanden gewesen ist. Dolmetscherin Kapkajew: Zarzut idzie w tym kierunku, że działalność doktora Capesiusa rzekomo była złośliwa, że tylko na skutek jego złej woli było takie złe zaopatrzenie w lekarstwa więźniów, że on miał lekarstwa i specjalnie, umyślnie nie wydawał ich po to, żeby Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Ja znałem jego najbliżej, ja byłem z nim zawsze razem, to jest abs olutnie wykluczone. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, ich stand ihm am nächsten. Ich war immer mit ihm zusammen. Zeuge Jan Sikorski: To jest wykluczone. Dolmetscherin Kapkajew: Ich schließe diese Möglichkeit aus. Vorsitzender Richter: Gut. Nebenklagevertreter Ormond: Dann muß ich Ihnen folgendes vorhalten, Herr Zeuge: Es ist uns hier von den Häftlingsärzten gesagt worden, daß für die SS nahezu alles verwendet worden sei, daß aber für die Häftlinge kaum etwas ausgegeben wurde. Dolmetscherin Kapkajew: Świadkowie lekarze mówili prawie wszyscy jednakowo, że dla esesmanów były wszystkie lekarstwa, dla więźniów natomiast nic nie było. Zeuge Jan Sikorski: Ich było bardzo mało, tych esesmanów. Dolmetscherin Kapkajew:

Page 118: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

118

Ja, SS-Männer gab es [wenige]. Zeuge Jan Sikorski: Niewątpliwie byli oni lepiej od nas zaopatrywani... Dolmetscherin Kapkajew: Selbstverständlich waren sie besser als wir mit Medikamenten versorgt, ohne Zweifel. Zeuge Jan Sikorski: Oni z Berlina też otrzymywali więcej. Dolmetscherin Kapkajew: Sie haben auch mehr aus Berlin bekommen. Zeuge Jan Sikorski: No, i przecież oskarżony Capesius musiał w pierwszym rzędzie ich zaopatrywać. Dolmetscherin Kapkajew: Und der Angeklagte Capesius mußte selbstverständlich in erster Linie die SS-Männer versorgen. Zeuge Jan Sikorski: Były braki dla więźniów bardzo duże jak lekarstwa. Dolmetscherin Kapkajew: Es herrschte ein großer Mangel an Medikamenten für die Häftlinge. Zeuge Jan Sikorski: Ale to przecież Berlin nie przysyłał tych lekarstw. Dolmetscherin Kapkajew: Aber das war die Folge dessen, daß Berlin diese Medikamente nicht geschickt hat. Zeuge Jan Sikorski: Oskarżony Capesius nie mógł znowu z siebie takiego przyjaciela więźniów robić. On nie mógł tego wywojować. Dolmetscherin Kapkajew: Und der Angeklagte Capesius konnte doch nicht so einen Freund der Häftlinge aus sich machen. Zeuge Jan Sikorski: Nie mógł tam za bardzo walczyć. Dolmetscherin Kapkajew: Er konnte ja in Berlin nicht allzusehr für die Häftlinge kämpfen. Zeuge Jan Sikorski: I lekarstw było mało. Dolmetscherin Kapkajew: Medikamente gab es wenige. Zeuge Jan Sikorski: Specjalnie było bardzo mało dopóki te transporty nie przychodziły. Dolmetscherin Kapkajew: Es gab besonders wenig [Medikamente] zu der Zeit, solange noch keine Transporte angekommen sind. Zeuge Jan Sikorski:

Page 119: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

119

No, ale oskarżony Capesius na to wpływu nie miał. Dolmetscherin Kapkajew: Aber der Angeklagte Capesius hatte darauf keinen Einfluß. Nebenklagevertreter Ormond: Herr Zeuge, dann muß ich Ihnen weiter vorhalten, daß von den Häftlingsärzten gesagt wurde, daß sie überhaupt nur auf dem Wege des »Organisierens« aus »Kanada« sich die allerdringendsten Medikamente beschaffen konnten. Dolmetscherin Kapkajew: Świadkowie, lekarze-więźniowie mówili, że tylko przy pomocy »organizowania« z »Kanady« udało się najbardziej potrzebne lekarstwa dostarczyć więźniom. Zeuge Jan Sikorski: Może takie najbardziej poszukiwane, brakujące, to jest prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, ich würde das [+ so] ausdrücken: Die fehlenden Medikamente, die mußten besorgt werden. Zeuge Jan Sikorski: To jest prawda. Dolmetscherin Kapkajew: Das ist wahr. Zeuge Jan Sikorski: To było tego bardzo mało i [+ to] w pierwszej linii SS otrzymywało. Dolmetscherin Kapkajew: Also die Mangelware sozusagen an Medikamenten, die bekamen in erster Linie die SS-Männer. Und von diesen Medikamenten gab es wenig. Zeuge Jan Sikorski: I to tylko z »Kanady«, to »organizowali«. Dolmetscherin Kapkajew: Und nur in »Kanada« haben die Kollegen dann Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Do nas to w ogóle nie dochodziło, tylko ci, co sortowali, zabierali te lekarstwa. Dolmetscherin Kapkajew: Wir bekamen sogar diese Medikamente überhaupt nicht mehr, sie wurden sofort dort in »Kanada« »organisiert«. Nebenklagevertreter Ormond: Ist es richtig, daß aus den Mengen, die vom »Kanada«-Kommando an die SS-Apotheke gingen Vorsitzender Richter [unterbricht]: Kleinen Moment mal, Herr Rechtsanwalt. Ich bitte Sie doch da hinten, die Arme nicht hinter dem Kopf zu verschränken. So gemütlich können wir es uns nun hier auch nicht machen. Bitte schön, Herr Rechtsanwalt, entschuldigen Sie bitte. Nebenklagevertreter Ormond:

Page 120: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

120

Bitte. Ist es richtig, Herr Zeuge, daß auch aus den Medikamentenmengen vom »Kanada«-Kommando nahezu alles an die SS gegangen ist, anstatt daß wenigstens diese Teile Vorsitzender Richter [unterbricht]: Da ist gar nicht drüber zu lachen. Das gehört sich nicht in einem Gerichtssaal. Und ich bitte Sie jetzt, uns nicht mehr zu stören durch Ihr Verhalten. Ich habe es Ihnen gestern schon mal deutlich gemacht, und Sie hätten es eigentlich von gestern aus noch wissen sollen heute. Herr Rechtsanwalt Ormond, bitte schön. Nebenklagevertreter Ormond: Ist es richtig, Herr Zeuge, daß die Medikamentenmengen aus dem »Kanada«-Kommando nur zu einem ganz geringen Teil für die Häftlingsapotheken verwendet wurden und der größte Teil davon an die SS ging? Dolmetscherin Kapkajew: Czy prawdą jest, proszę świadka, że tylko minimalna ilość lekarstw, która pochodziła z »Kanady« dostawała się więźniom, że większa, największa ilość z tego przychodziła do apteki esesmanów? Zeuge Jan Sikorski: Nie, nie, tak to nie było. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, so war es nicht. Zeuge Jan Sikorski: Oni nie potrzebowali tyle tego, bo tam było tanich lekarstw dużo. Proszę Wysokiego Sądu, tam było dużo lekarstw tanich. Dolmetscherin Kapkajew: Sie haben das nicht gebraucht, die SS-Apotheke, weil sehr viele billige Medikamente darunter waren. Zeuge Jan Sikorski: Tylko te lepsze rzeczy oni wybierali sobie. Dolmetscherin Kapkajew: Nur die wertvollen Sachen, die haben sie dann für sich ausgesucht. Zeuge Jan Sikorski: To oni sobie brali. Jak przyszło do obozu 100 ampułek Calcium na przykład. Na cały miesiąc. Dolmetscherin Kapkajew: Wenn zum Beispiel 100 Calciumampullen ins Lager gekommen sind. Für den ganzen Monat. Zeuge Jan Sikorski: To przecież więźniowie z tego nic nie dostali wcale. Dolmetscherin Kapkajew: Dann haben natürlich die Häftlinge davon überhaupt nichts bekommen. — Ale pytanie jest, jeszcze raz powtarzam, odnośnie komando z »Kanady«. Pytanie adwokata. — Ich wiederhole noch mal die Frage, weil es meines Erachtens für den Zeugen nicht ganz klargeworden ist. — Pytanie jest takie, czy prawdą jest, że z tych lekarstw, które przychodziły do »Kanady«, to znaczy, że Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: To wszystko się zabierało. Dolmetscherin Kapkajew: SS zabierało wszystko dla siebie, że nikt nic nie zostawało się.

Page 121: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

121

Zeuge Jan Sikorski: Nie, nie, wszystko przychodziło do nas tutaj. Wszystko do apteki przychodziło stamtąd oficjalnie. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, alles kam offiziell zu uns in die Apotheke. Zeuge Jan Sikorski: I t o było rozdzielane normalnie. Dolmetscherin Kapkajew: Und das wurde normal verteilt. Zeuge Jan Sikorski: Lepsze rzeczy szły do SS, rzecz jasna. Dolmetscherin Kapkajew: Die besseren Sachen gingen an die SS, das ist klar. Zeuge Jan Sikorski: Ale nie można powiedzieć, że tego więcej szło. Dolmetscherin Kapkajew: Aber man kann nicht sagen, daß davon mehr an die SS ging. Zeuge Jan Sikorski: W szpitalu tam SS był jeden batalion. Dolmetscherin Kapkajew: Von der SS war das doch nur ein Bataillon dort. Zeuge Jan Sikorski: 1.000 bis 2.000 Mann. Dolmetscherin Kapkajew: 1.000 bis 2.000 Mann waren ja nur [+ dort]. Zeuge Jan Sikorski: A więźniów było 100.000, czy ile tam? Dolmetscherin Kapkajew: Und es gab 100.000 Häftlinge. Zeuge Jan Sikorski: On i lepiej odżywieni byli i byli zdrowi wszyscy. Dolmetscherin Kapkajew: Sie waren besser ernährt, sie waren auch alle gesund. Zeuge Jan Sikorski: To byli wszyscy chorzy i głodni. Dolmetscherin Kapkajew: Und die Häftlinge waren alle krank und hungrig. Zeuge Jan Sikorski:

Page 122: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

122

I oni chorowali, więźniowie. Dolmetscherin Kapkajew: Und die Häftlinge erkrankten natürlich. Zeuge Jan Sikorski: Esesmani nie potrzebowali tych lekarstw w ogóle. Tanich tych lekarstw. Dolmetscherin Kapkajew: Die SS-Männer brauchten die Medikamente überhaupt nicht, diese billigen Medikamente, die nicht selten waren. Nebenklagevertreter Ormond: Ich werde zu diesem Punkt keine Fragen mehr stellen. Lediglich noch eine Frage, Herr Zeuge: Wie war das mit der Ausgabe der Injektionsnadeln? Wer hat die besorgt für die Phenolspritzen? Dolmetscherin Kapkajew: Jak było z wydawaniem igieł do zastrzyków? Zeuge Jan Sikorski: Igły przychodziły z Berlina normalnie zamówione z Hauptsanitätslager. Dolmetscherin Kapkajew: Sie kamen alle normal angefordert aus dem Hauptsanitätslager in Berlin. Zeuge Jan Sikorski: Igły się normalnie wydawało na normalne zamówienia do szpitala. Dolmetscherin Kapkajew: Und sie wurden auch auf normale Anforderungen an die Krankenbauten in den einzelnen Lagern verteilt. Zeuge Jan Sikorski: Najpierw tak było. Dolmetscherin Kapkajew: Das war zuerst so. Zeuge Jan Sikorski: A potem przywozili tyle igieł z transportów. Dolmetscherin Kapkajew: Später aber wurde das in solchen Mengen in Transporten mitgebracht. Zeuge Jan Sikorski: Lekarze przywozili. Tam całe ambulanse przyjeżdżały przecież. Dolmetscherin Kapkajew: Ärzte, ganze Ambulanzgruppen kamen dahin. Zeuge Jan Sikorski: To nie trzeba było tego z Berlina w ogóle sprowadzać. Dolmetscherin Kapkajew: Man brauchte gar nichts mehr aus Berlin anzufordern. Zeuge Jan Sikorski:

Page 123: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

123

I te igły szły, od nas były wydawane w dalszym ciągu. Dolmetscherin Kapkajew: Und sie wurden dann weiter von uns verteilt und ausgegeben. Nebenklagevertreter Ormond: Wer hat die angefordert, die SS-Ärzte oder die Sanitätsdienstgrade? Dolmetscherin Kapkajew: Kto robił zapotrzebowanie na igły? Lekarze czy SDG? Zeuge Jan Sikorski: Zasadniczo robili więźniowie z tych szpitali. Tylko lekarz podpisywał. Dolmetscherin Kapkajew: Grundsätzlich haben das die Häftlinge aus den Krankenbauten angefordert. Zeuge Jan Sikorski: Tylko lekarz musiał podpisać. Dolmetscherin Kapkajew: Aber unterschrieben wurde das von den Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Lagerarzt. Dolmetscherin Kapkajew: Vom Lagerarzt. Zeuge Jan Sikorski: Oficer, oficer. Dolmetscherin Kapkajew: Von einem Offizier. Zeuge Jan Sikorski: Doktor Entress, denke ich. [...] Nebenklagevertreter Ormond: Wer hat die Spritzen angefordert für die Phenolinjektionen? Zeuge Jan Sikorski: To razem było, tak samo jak to. Dolmetscherin Kapkajew: Genau das gleiche, zusammen. Zeuge Jan Sikorski: Ale czy SDG osobno brali Spritze. Czy Klehr brał Spritze, tego nie mogę dzisiaj powiedzieć. Dolmetscherin Kapkajew: Ob die SDGs das alleine abgeholt haben – Klehr zum Beispiel –, das kann ich nicht sagen. Zeuge Jan Sikorski: W każdym razie, jak by on to potrzebował, to na pewno on by to dostał bez niczego.

Page 124: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

124

Dolmetscherin Kapkajew: Auf jeden Fall, wenn er das gebraucht hätte, dann hätte er es von uns ohne weiteres bekommen. Nebenklagevertreter Ormond: Auch wenn relativ sehr viele Injektionsnadeln angefordert worden sind? Zeuge Jan Sikorski: Ile było zamówione, tak? [...] Nebenklagevertreter Ormond: Auch dann hätten Sie sie ohne weiteres ausgegeben, wenn die Zahl der angeforderten Injektionsnadeln unverhältnismäßig groß war? Dolmetscherin Kapkajew: Nawet wtedy on by bez niczego od was dostał, gdyby liczba żądana przez niego igieł była wyjątkowo wielka? Nawet wtedy by dostał bez niczego? Zeuge Jan Sikorski: Potem, jak już te transporty przychodziły, to tak. Dolmetscherin Kapkajew: Ja, zu späteren Zeitpunkten, als die Transporte ankamen, dann ja, hat er die Nadeln... Zeuge Jan Sikorski: Nawe t bez zamówienia by mu też dali. Dolmetscherin Kapkajew: Man hätte sie ihm dann sogar ohne Anforderung gegeben. Zeuge Jan Sikorski: Przyszedłby, powiedział szefowi, że potrzebuje 100 igieł, czy 200. Dolmetscherin Kapkajew: Wenn er gekommen wäre, hätte gesagt: »Ich brauche 100 oder 200 Nadeln«, dann hätte er sie bekommen. Zeuge Jan Sikorski: To były te »Beuteware«. Dolmetscherin Kapkajew: Das war eben die »Beuteware«. Zeuge Jan Sikorski: To nie było w kartotekach nigdzie. Dolmetscherin Kapkajew: Das wurde nicht in besonderen Karteien geführt. Nebenklagevertreter Ormond: Gut, ich habe keine Fragen, danke. Vorsitzender Richter: Wir wollen zunächst die Pause einlegen und wollen um halb zwei fortfahren. Zeuge Jan Sikorski: O w pół do drugiej jeszcze raz?

Page 125: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

125

Dolmetscherin Kapkajew: Do w pół do drugiej przerwa. Vorsitzender Richter: Darf ich Sie bitten, um halb zwei wieder hier zu sein.

– Schnitt –

Zeuge Jan Sikorski: Ciężko pracuję dzisiaj. Vorsitzender Richter: Von seiten der Nebenklage waren keine Fragen mehr zu stellen. Ich bitte nunmehr den Herrn Rechtsanwalt Doktor Laternser. Verteidiger Laternser: Wir haben keine Fragen zu stellen. Vorsitzender Richter: So. Das hat sich ja schnell erledigt. Hätte ich das heute vormittag gewußt, hätten wir den Zeugen vielleicht schon entlassen können. Wie ist Nebenklagevertreter Raabe [unterbricht]: Vielleicht doch noch eine Frage. [...] Herr Zeuge, Sie haben in Ihrer Vernehmung durch Herrn Staatsanwalt Kügler am 16. Mai 1960 ausweislich des Protokolls gesagt, nach der Evakuierung von Auschwitz hätten Sie sich von Österreich aus an Herrn Doktor Capesius gewandt. Sie hätten erfahren, daß er in Mauthausen sei.

6 Könnten Sie bitte sagen, was Sie von Herrn Doktor Capesius wollten?

Verteidiger Laternser: Ich widerspreche dieser Frage. Diese Frage hat nichts mit dem Eröffnungsbeschluß, auch nicht mittelbar, zu tun. Vorsitzender Richter: Ja, das ist richtig. Ganz abgesehen davon bin ich überzeugt, daß der Zeuge da nur sagen kann, daß er geholfen haben mochte und daß er dann eher abgeraten bekommen hat, weil der Krieg schon zu Ende sei und so weiter und so weiter. Es steht ja hier drin, in dem Protokoll. Nebenklagevertreter Raabe: Ja, aber da es doch nur darauf ankommt, was hier in der Hauptverhandlung gesagt wird Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: Ich möchte antworten. [...] Nebenklagevertreter Raabe: Würde ich es ganz gerne [+ fragen]. Vorsitzender Richter: Ja, Gott, ich habe keine Bedenken, die Frage zuzulassen. Wenn Sie allerdings einen Gerichtsbeschluß haben wollen – können wir Ihnen auch geben. Aber ich sehe da gar keine Schwierigkeit drin. Also bitte schön, dann antworten Sie, Herr Zeuge.

6 Vgl. staatsanwaltschaftliche Vernehmung vom 16.05.1960 in Frankfurt am Main, 4 Ks 2/63, Hauptakten, Bd. 31, Bl. 5.543.

Page 126: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

126

Dolmetscherin Kapkajew: Proszę bardzo. Zeuge Jan Sikorski: Ja w Mauthausen już nie pracowałem i koledzy moi byli w złych bardzo warunkach, nie mieliśmy co jeść, nie mieliśmy co pracować. Dolmetscherin Kapkajew: Pan nie pracował w Mautha usen? Zeuge Jan Sikorski: Nie, nie pracowałem już w aptece. Dolmetscherin Kapkajew: In Mauthausen habe ich nicht mehr in der Apotheke gearbeitet, und meine Kameraden und ich befanden uns unter sehr schlechten Bedingungen. Zeuge Jan Sikorski: I ja chciałem nawiązać kontakt z doktorem Capesiusem, żeby nam coś pomógł. Dolmetscherin Kapkajew: Ich wollte also mit Doktor Capesius in Verbindung treten, damit er uns etwas helfen konnte. Zeuge Jan Sikorski: I tam był taki mój kolega Franek, chwileczkę. Tam był kolega mój jeden. Dolmetscherin Kapkajew: Es war dort auch ein Freund, ein Kamerad von mir, Franek, an den Namen Zeuge Jan Sikorski [unterbricht]: W muzeum pracował oświęcimskim. Dolmetscherin Kapkajew: Er hat im Museum in Auschwitz gearbeitet. Zeuge Jan Sikorski: I ja mówiłem: »Wiesz, ja chcę się zgłosić do Capesiusa, żeby on coś pomógł.« Dolmetscherin Kapkajew: Und ich sagte zu ihm: »Weißt du, ich möchte mich an Capesius wenden, vielleicht kann er uns helfen.« Zeuge Jan Sikorski: Ale on powie dział, że on coś wspominał w tej sprawie, a lepiej, żeby się w sprawie nie zgłaszać w ogóle. W tej sprawie, żeby się nie zgłaszać, bo może nam to tylko zaszkodzić najwyżej. Dolmetscherin Kapkajew: Er hat mir geantwortet: »Ich glaube, es ist besser, wir werden das nicht machen, es kann uns höchstens schaden.« Zeuge Jan Sikorski: Tak to było wtedy. Dolmetscherin Kapkajew: So war es damals. Nebenklagevertreter Raabe:

Page 127: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

127

Was hat er damit gemeint? Dolmetscherin Kapkajew: Co on miał na myśli mówiąc, że może nam zaszkodzić? Zeuge Jan Sikorski: On miał na myśli to, że po prostu znaliśmy jego te wszystkie rzeczy, co on tam robił, że wiedzieliśmy o nim dużo i on chciałby, żeby jako świadków nas nie było. — Krieg war schon zu Ende — wojna się kończył a. Dolmetscherin Kapkajew: Er hat gemeint, daß wir vielleicht zuviel von ihm, also von Capesius, gewußt haben. Der Krieg geht ja sowieso zu Ende, und vielleicht wird er es vorziehen, nicht mit uns in Verbindung zu treten, weil wir zuviel von ihm wissen. Zeuge Jan Sikorski: I może nas jako niewygodnych świadków chciałby się pozbyć. Dolmetscherin Kapkajew: Vielleicht wird er uns als unbequeme Zeugen auch beseitigen wollen. Zeuge Jan Sikorski: To on myślał, ten kolega. Dolmetscherin Kapkajew: So hat der Kollege von mir gemeint, daß er uns vielleicht als unbequeme Zeugen wird beseitigen wollen. Nebenklagevertreter Raabe: Kennen Sie einen Herrn Eisler? Dolmetscherin Kapkajew: Zna pan, pana Eislera? Zeuge Jan Sikorski: Eisler? To ja nie pamiętam, może. Dolmetscherin Kapkajew: Wer ist denn das? Nebenklagevertreter Raabe: Kennen Sie nicht, nein? Einen Deutschen, der in Göppingen wohnhaft ist, Göppingen in Württemberg. Kennen Sie den? Dolmetscherin Kapkajew: Zna pan takiego Niemca, z nazwiskiem Eisler, który mieszka w Göppingen w [Wirtemberdze]? Nie zna pan takiego? Zeuge Jan Sikorski: Eisler? Nie, ja go nie znam. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, den kenne ich nicht. Zeuge Jan Sikorski: Bo to więzień był, więzień? Więzień?

Page 128: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

128

Dolmetscherin Kapkajew: War das ein Häftling? Nebenklagevertreter Raabe: Also er kennt ihn nicht. Vorsitzender Richter: Nein, nein, nein. Zeuge Jan Sikorski: Nie, to ja go nie znam wcale. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, den kenne ich nicht. Nebenklagevertreter Raabe: Danke. Verteidiger Laternser: Nur dann eine ergänzende Frage [zu dem], was der Nebenklägervertreter eben gefragt hat: Herr Sikorski, Sie gingen also auch noch 1945, als Sie sich mit Doktor Capesius in Verbindung setzen wollten, von seiner Hilfsbereitschaft aus, ja? Dolmetscherin Kapkajew: Więc, wychodził pan z tego założenia wtedy, kiedy pan chciał wejść w kontakt z doktorem Capesiusem, wychodził pan z tego założenia, że on dopomoże, znaczy, że miał pan na myśli jego gotowość pomocy? Uważał pan, że to jest człowiek, który pomoże? Zeuge Jan Sikorski: Nie, myślałem tylko, że może potrzebuje do apteki do pracy kogoś, po prostu. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, ich habe einfach gemeint, daß er vielleicht jemanden für die Apotheke gebrauchen kann. Zeuge Jan Sikorski: On był esesmanem, a my byliśmy więźniowie, więc on żadnym moim przyjacielem nie był. Dolmetscherin Kapkajew: Er war doch ein SS-Mann, und wir waren Häftlinge. Er war also kein Freund von mir. Zeuge Jan Sikorski: Tylko on mógł mnie do pracy potrzebować. Dolmetscherin Kapkajew: Aber er hätte mich für die Arbeit gebrauchen können. Vorsitzender Richter: Bitte schön, Herr Capesius. Angeklagter Capesius: Herr Kollege Sikorski weiß nicht, daß ich nur fünf Tage in Mauthausen war und daß Herr Gerber dortblieb und die Apotheke leitete. Ich habe sehr wohl von einem Ansinnen damals gehört, daß Strauch und einige Kameraden Schuhe haben wollten. Man hätte ihnen die Schuhe abgenommen. Zeuge Jan Sikorski: Co jest to takie?

Page 129: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

129

Angeklagter Capesius: Denn sie waren mit sehr guten Schuhen von Auschwitz losgefahren und -gegangen. Zeuge Jan Sikorski: Co on takiego mówi? To gdzie on potem był? [...] Angeklagter Capesius: Nach fünf Tagen war ich aber schon wieder weg, weil Gerber dortblieb. Und so habe ich nichts persönlich erledigen können. Aber Gerber hatte versprochen, daß er sich darum kümmern würde. Mehr kann ich dazu nicht sagen. Dolmetscherin Kapkajew: Sam Capesius był tylko 5 dni w Mauthausen, tam potem objął aptekę Gerber i Gerber obiecał mu, że pomoże, bo on słyszał o tym, że ktoś chce się do niego zwrócić, szczególnie, jeżeli chodzi o dostarczenie obuwia. Zeuge Jan Sikorski: To nie, tego nie, tego ja z pamięci nie wiem. Dolmetscherin Kapkajew: Nein, in dieser Angelegenheit, wegen des Schuhwerks, da habe ich mich Angeklagter Capesius [unterbricht]: Nein, Strauch. Dolmetscherin Kapkajew: Der Strauch. Zeuge Jan Sikorski: Strauch może. Może Strauch był. Dolmetscherin Kapkajew: Vielleicht Strauch. Zeuge Jan Sikorski: Strauch, on był długo tam. On był przecież przede mną. On transportem wyszedł jeszcze? Dolmetscherin Kapkajew: Strauch war ja länger dort, der ging vor mir, noch vor dem Transport. Vorsitzender Richter: Nun, also ich glaube, daß das Thema Mauthausen hier für uns nicht von Bedeutung ist. Sollen sonst noch Erklärungen abgegeben werden? Herr Rechtsanwalt Göllner, Klehr? Verteidiger Göllner: Nein. Vorsitzender Richter: Nein. Von den Angeklagten sonst niemand. Herr Zeuge, können Sie das, was Sie uns gesagt haben, mit gutem Gewissen beschwören? Dolmetscherin Kapkajew: Czy może pan przysiąc z czystym sumieniem na to, co pan tu powiedział? Czy może pan przysiąc? Zeuge Jan Sikorski:

Page 130: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

130

Rozumiem, rozumiem, ta k. Ja chcę tylko jeszcze jedne takie oświadczenie złożyć. Dolmetscherin Kapkajew: Ich möchte noch ergänzend eine Erklärung abgeben. Vorsitzender Richter: Bitte schön. Zeuge Jan Sikorski: Capesius był majorem SS. Dolmetscherin Kapkajew: Capesius war Major der SS. Zeuge Jan Sikorski: On nie był wcale żadnym przyjacielem więźniów. Dolmetscherin Kapkajew: Er war kein Freund, überhaupt kein Freund der Häftlinge. Zeuge Jan Sikorski: Tylko myśmy go nie uważali za takiego bandytę, jak uważaliśmy innych. Dolmetscherin Kapkajew: Wir haben ihn jedoch nicht für so einen Banditen gehalten, wie die anderen es waren. Zeuge Jan Sikorski: Wcale mu nie zależało na zaopatrywaniu obozu w lekarstwa. Dolmetscherin Kapkajew: Es lag ihm gar nicht daran, das Lager mit Medikamenten zu versorgen. Zeuge Jan Sikorski: On patrzył tylko, żeby on awansował, prawda, żeby on ewentualnie zarobił na tym interesie. Dolmetscherin Kapkajew: Er kümmerte sich nur darum, daß er avanciert und daß er eventuell etwas dabei verdienen kann. Zeuge Jan Sikorski: Ale ja go dopiero poznałem w 44 roku. Albo [+ pod] koniec 43. Dolmetscherin Kapkajew: 1944 oder Ende 43 habe ich ihn eigentlich kennengelernt. Zeuge Jan Sikorski: I wtedy jak s ię wojna już kończyła. Dolmetscherin Kapkajew: Und damals ging eigentlich der Krieg zu Ende. Zeuge Jan Sikorski: On się asekurował w ten sposób. Że on właśnie był taki, w stosunku do niektórych więźniów prawda, to podchodził życzliwie. Dolmetscherin Kapkajew: Und er sicherte sich auf diese Weise, daß er manchen Häftlingen freundlich entgegenkam.

Page 131: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

131

Zeuge Jan Sikorski: I pamiętam dobrze, jak on mi tak raz powiedział to w obozie. Na strychu. Przy Prokopie. »Teraz jest wojna.« Dolmetscherin Kapkajew: Ich erinnere mich sehr gut an einen Fall, bei dem er mir oben auf dem Boden in Gegenwart von Prokop folgendes sagte: »Jetzt ist Krieg.« Zeuge Jan Sikorski: » Wy jesteście więźniowie, a ja jestem oficerem.« Dolmetscherin Kapkajew: »Ihr seid Häftlinge, und ich bin ein Offizier.« Zeuge Jan Sikorski: »A za dwa miesiące może być na odwrót.« Dolmetscherin Kapkajew: »In zwei Monaten kann es umgekehrt sein.« Zeuge Jan Sikorski: Właśnie. I właśnie to chciałem tylko teraz powiedzieć, że teraz się tak stało. Dolmetscherin Kapkajew: Und das wollte ich hiermit sagen. Vorsitzender Richter: Nun ja. [Pause] Und sonst ist das, was Sie uns gesagt haben, wahr und in Ordnung? Dolmetscherin Kapkajew: Więc wszystko to, co pan poza tym powiedział, wszystko to odpowiada prawdzie? Może pan przysiąc? Zeuge Jan Sikorski: Na pewno. Tak, tak. Vorsitzender Richter: Wollen Sie den Eid in religiöser oder in bürgerlicher Form schwören? Dolmetscherin Kapkajew: Czy pan chce złożyć przysięgę w religijnej formie z powołaniem się na Boga, czy w formie cywilnej? Zeuge Jan Sikorski: [Mnie] wszystko jedno jest. Dolmetscherin Kapkajew: No, pan musi odpowiedzieć. W tej czy w tej? Zeuge Jan Sikorski: Mogę w formie religijnej złożyć teraz. Dolmetscherin Kapkajew: Ich kann in der religiösen Form. Vorsitzender Richter:

Page 132: Landgericht Frankfurt am Main - Auschwitz-Prozess

132

Ich spreche Ihnen zunächst den Eid vor: Sie schwören bei Gott dem Allmächtigen und Allwissenden, daß Sie nach bestem Wissen die reine Wahrheit gesagt und nichts verschwiegen haben. Dolmetscherin Kapkajew: Przysięgam Panu Bogu Wszechmogącemu i Wszechwiedzącemu, że mówiłem szczerą prawdę, niczego nie ukrywając z tego, co mi jest wiadomym. Vorsitzender Richter: Heben Sie bitte die rechte Hand, und sprechen Sie mir nach: Ich schwöre es Dolmetscherin Kapkajew: Przysięgam Zeuge Jan Sikorski: Przysięgam Vorsitzender Richter: So wahr mir Gott helfe. Dolmetscherin Kapkajew: Tak mi dopomóż. Zeuge Jan Sikorski: Tak mi Panie Boże dopomóż. Vorsitzender Richter: Ich danke schön. Dolmetscherin Kapkajew: Ich schwöre, so wahr mir Gott helfe. Vorsitzender Richter: Danke sehr. Gegen die Entlassung des Zeugen wird nichts eingewandt. Im allseitigen Einverständnis sämtlicher Prozeßbeteiligten wird der Zeuge entlassen. Sie können gehen. Ich danke schön. Dolmetscherin Kapkajew: Pan może odejść.

– Schnitt –