Nederlandse papier- en kartonindustrie · industrie nog steeds papier en karton produceren in...
27
Routekaart Nederlandse papier- en kartonindustrie 1 November 2011
Transcript of Nederlandse papier- en kartonindustrie · industrie nog steeds papier en karton produceren in...
Routekaart Nederlandse papier- en kartonindustrie
1November 2011
Inhoud
Voorwoord
Sector
Markt
Visie
Maatregelen
2
Routekaartoverzicht
Bijlagen
579956
Voorwoord
De Routekaart 2030 voor de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en kartonfabrieken
(VNP), is opgesteld in het kader van de convenanten Meerjarenafspraken Energie Efficiëntie
Verbeteringen, gesloten in 2009 tussen de Nederlandse overheid en het bedrijfsleven.
In 2004 is de VNP gestart met een energietransitieprogramma met als doel:
‘Het energieverbruik in de gehele papier- en kartonketen te halveren in 2020’.
Met het monitoringsrapport vanuit het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie
wordt met een energiebesparing van 11,3% in 2010 de eerste stap naar een besparing van 50% in
2020 zichtbaar. Een mooie stap vooruit. Naast deze stap zet de VNP vanaf 2011 tot 2030 deze
transitie voort door in te zetten op twee ontwikkelthema’s:
3
• Duurzaamheid – het efficiënt omgaan met energie en materialen ten behoeve van kostenreductie en verduurzaming
• Innovatieve producten en diensten met hoge toegevoegde waarde – door product- en keteninnovaties met hoge toegevoegde waarde te vermarkten, kan de Nederlandse papierbranche zijn concurrentiepositie en onderscheidend vermogen verbeteren.
De Koninklijke VNP deelt deze routekaart graag met bedrijven uit andere sectoren, kennisinstellingen
en overheden.
Namens de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en Kartonindustrie,
Gerrit Jan Koopman
Directeur
De papier- en kartonsector behoort tot de top
van de Nederlandse industrie
MarktomvangIn 2010 bedroeg de omzet van de Nederlandse papier- en kartonfabrieken 1.777 miljoen euro.
In dit jaar werkten er circa 4.500 werknemers, verdeeld over 23 fabrieken en 16 bedrijven.
Nederland staat qua marktgrootte op plek 10 in Europa.
GroeiIn 2010 groeide de afzet van de Nederlandse papier- en kartonindustrie (PKI) met 10% naar 2.859 kton. De
grafische sector groeide met 4% en de verpakkingssector met 13%.
SubsectorenDe PKI is op te splitsen in drie subsectoren: hygiëne (4% van de markt op basis van tonnen), verpakking (62%) en
grafisch (34%). De PKI is wereldwijd marktleider in de sector grafisch massief karton.
ExportIn 2010 werd 84% van het grafische papier geëxporteerd, 71% van de verpakkingsmaterialen en 59% van de
hygiënische en sanitaire papieren. 85% hiervan wordt geëxporteerd binnen de EU.
ProductaanbodDe PKI realiseert de volgende producten: krantenpapier, ongestreken en gestreken grafisch papier, vormkarton,
grafisch karton, veiligheidspapier, golfkartonpapier, pakpapier, massiefkarton, vouwkarton, hygiënische en sanitaire
papieren.
4
papieren.
Werkprocessen en -keten
Zie bijlagen A & B.
Bedrijven in de PKI in Nederland
Reeds 11,3% energie bespaart. Ambitie en
potentie voor verdere energiebesparingen
In de hele papier- en kartonketen (inclusief tussenliggend transport) wordt >100 Petajoules verbruikt (2010), hiervan
wordt 25 Petajoules gebruikt bij de fabrieken van de VNP-leden (zie bijlage C voor energiehuishouding). De fabrieken
verbruiken daarmee ± 1% van de totale Nederlandse energiebehoefte.
De industrie voorziet voornamelijk in zijn energiebehoefte door het gebruik van aardgas in WKK-installaties. De
Nederlandse industrie heeft in vergelijking met andere landen relatief weinig alternatieve energiebronnen (nucleair,
bruinkool, hydro, et cetera).
Tot 2010 heeft de PKI ten opzichte van andere sectoren een behoorlijke energiebesparing van 11,3% gerealiseerd.
Door het ontplooien van verschillende energiebesparende initiatieven en het actief deelnemen aan verschillende
convenanten, waaronder MJA 1 en 2, BM en MEE. De PKI voorziet nog een groot besparingspotentieel en wil de
5
convenanten, waaronder MJA 1 en 2, BM en MEE. De PKI voorziet nog een groot besparingspotentieel en wil de
komende jaren een verdere stap vooruit zetten.
Energiebesparing in proces en keten
in 2010
Bier 4,6 %
Chemie 0,7 %
Glasindustrie 0,8 %
Metallurgie 3,5 %
Papierindustrie 11,3 %
Raffinaderijen 0,5 %
Overige 6,0 %
Sterk in verpakkingen, handel en samenwerken. Echter
geringe investeringsruimte, afhankelijkheid van aardgas
en beperkte aandacht voor innovatieve concepten
Sterktes Zwaktes
• Binnen Europa heeft Nederland de focus op verpakkingen en bezit Nederland een sterk verpakkingshandelsknooppunt(door de haven (en het doorverpakken naar China), de bloemenveiling Aalsmeer, en aanwezigheid van B2C bedrijven als Unilever en Heineken)
• Veel technologie en R&D-kennis van recycling en inzet van oud papier
• Cultuur gericht op samenwerking:
- binnen de sector door gezamenlijk deelnemen aan
• Beperkte investeringen gericht op uitbreiding van capaciteit in papier- en kartonfabrieken (Europa niet langer een groeimarkt) en minder op bulk en R&D. Hoofdkantoren verplaatsen zich buiten Nederland. Machines worden geüpgrade (incrementeel verbeterd) en zijn t.o.v. BRIC middelgroot
• Voor de energievoorziening eenzijdig afhankelijk van relatief dure aardgas
• Geen significante eigen resources en daarmee afhankelijk van
6
- binnen de sector door gezamenlijk deelnemen aan Convenanten (MJA, MEE, BM)
- met ketenpartijen en KCPK (Kenniscentrum Papier en Karton) door gezamenlijk opstarten van technologische projecten (bijvoorbeeld rond verpakkingen) en initiatieven als PRN (Papier Recycling Nederland)
- met chemische en agrarische industrie door coalitievorming voor biobased industry
- naar klanten door sterke relaties met preferred suppliers
• Breed product assortiment, en door de relatief kleine en flexibele fabrieken in staat niches te bedienen en hoge toegevoegde waarde te leveren
• Focus op duurzaamheid door energie- en materiaalefficiency door middel van energietransitieprogramma en samenwerken met overheid en ketenpartijen aan duurzame onderzoekstrajecten
• Geen significante eigen resources en daarmee afhankelijk van inzet van oudpapier en kwetsbaar voor prijsfluctuaties van vezel/hout en oudpapier (via haven naar China getransporteerd)
• Meeste producten zijn voor de B2B markt (behalve tissue) en niet direct voor de consument. Daarnaast zijn de cultuur en organisatie weinig gericht op consumenten. Hierdoor zijn de bedrijven en hun merk minder zichtbaar
• Focus op efficiency en kosten besparen en nog minder op innovatieve concepten
In de markt heerst grondstoffenschaarste en
hoge verwachtingen van klanten waardoor
duurzaamheid en innovatie belangrijk zijn
Macro trends
• Grondstoffen zijn schaarser en
grondstofconcurrentie en –prijzen
zullen stijgen
• Biobased economy komt op
• Duurzaamheid (ook:Cradle-to-
Nieuwe toetreders
• Bulkproductie gaat naar BRIC-
landen. Europa richt zich meer
op de niches
Leveranciers Concurrentie Klanten
• Minder beschikbare
biomassa, aangezien de
toekomstige vraag uit
verschillende sectoren
komt (biobased economy)
• 70% van de Nederlandse
fabrieken in handen van
internationale bedrijven en dus
afhankelijk van buitenlandse
• Klanten vragen naar
lichtgewicht (bijvoorbeeld
voor transport), persoonlijke
en intelligentere oplossingen
• Vraag naar verpakkingen
stijgt door de digitalisering
7
• Duurzaamheid (ook:Cradle-to-
Cradle) wordt de norm
• Vergrijzende Europese bevolking,
terwijl de wereldbevolking blijft
groeien
• Globalisering vindt plaats
• Technologische ontwikkelingen
bepalen de toekomst (bijvoorbeeld
ICT, nano-technologie,
biotechnologie, kunstmatige
intelligentie)
• Individuele consumenten worden
machtiger door de vrije
beschikbaarheid van informatie
• Prijzen van cellulose
blijven onder druk staan
• 50% van het volume
(tonnen) oudpapier wordt
geëxporteerd richting
China
• Het energielandschap
verandert en
energieprijzen (onder
andere gas) stijgen
investeringsbeslissingen
• Vestigingsklimaat in Noordwest-
Europa is nadelig door hogere
energiekosten, milieulasten en
belastingen
• Grondstoffenconcurrentie maakt
efficiënte en effectieve energie-
en materiaalinzet (inclusief
reststromen) noodzakelijk
(meer pakketten door online
winkelen)
• Door verouderende bevolking
en stijgend hygiënebewustzijn
stijgt de vraag naar
hygiënisch papier
• Consumenten willen zich
identificeren met sterke
merken
• Duurzaamheid is zowel B2B
als B2C belangrijk
Substituten
• Vraag naar grafisch papier daalt
door e-commerce
• Biomassa wordt in diverse
toepassingen in (nieuwe)
sectoren ingezet
Voornaamste kansen zijn inspelen op duurzaamheid
en groei door innovaties rond het verhogen van
klantwaarde
Kansen Bedreigingen
• Een sterke aandacht voor duurzaamheid zorgt voor:
- mogelijke ketensamenwerkingen rond energie-efficiency, efficiënt materiaalgebruik en –hergebruik (bijvoorbeeld coalities met de chemische en agrarische bedrijven voor biobased economy)
- nieuwe eisen vanuit consumenten aan footprints, keurmerken en ‘buy local’
- vraag naar kennis rond energie-efficiency (mogelijk exportproduct)
• De stijgende vraag naar verpakkingen gecombineerd met
• Veel bulk productie verdwijnt naar lagekostenlanden
• De beschikbaarheid en de kwaliteit van vezelgrondstoffennemen af. En oudpapier vloeit weg via de haven BRIC
• De aanvallen van NGO’s op duurzaam imago en reputatie
• De consumenten willen zich identificeren met sterke merken
• De afnemende vraag naar grafisch papier door ICT
8
• De stijgende vraag naar verpakkingen gecombineerd met vragen vanuit de consument naar intelligente, duurzame en gepersonificeerde producten en diensten zorgen voor:
- kleine eenmalige oplagen (portion packaging)
- lichtgewicht materialen en efficiëntere verpakkingen
- papiergebaseerde intelligente oplossingen• Door verouderende bevolking en stijgend
hygiënebewustzijn stijgt de vraag naar hygiënisch papier
• De compliance-eisen in BRIC-landen en de wereldwijde transportkosten zullen sterk toenemen waardoor er op lange termijn een gerelocaliseerde economie (met lokale resources, productie en toepassing) ontstaat
Inzetten op duurzaamheid en innovatie is een
logische stap
Sterktes en zwaktes PKI
Bestaande focus op
energie- en materiaal
efficiency door
programma
energietransitie
Eenzijdig
afhankelijkheid van
aardgas en geen
significante eigen
resources
PKI sterk in
verpakkingen en handel
Beperkte R&D-
capaciteit op de
productielocaties /
focus op innovatie
Ka
nse
n e
n b
ed
reig
ing
en
Aandacht voor
duurzaamheid bij
ketenpartijen &
consumenten Duurzaamheid:
Energie en materialen
9
Ka
nse
n e
n b
ed
reig
ing
en
Schaarste van
grondstoffen
Vragen vanuit de
consument om
intelligente, duurzame
(lichtgewicht) en
gepersonificeerde
producten en diensten
Bulkproductie verdwijnt
naar BRIC, Europa richt
zich op niches
Energie en materialen
Innovatie:
Producten en diensten met hoge toegevoegde waarde
PKI richt zich op duurzaamheid en innovatie in
samenwerking met anderen
Visie van de VNP voor de komende jaren:
De VNP en haar leden zijn in 2004 gestart met het energietransitietraject. Tot en met 2010 is hier reeds een grote
energie-efficiëntieslag behaald.
‘De Nederlandse industrie wil tot de top van de wereld behoren in alle aspecten van de bedrijfsvoering.
‘Top van de wereld’ zijn start nu.
De papierindustrie wordt gezien als leidend op het vlak van innovatieve concepten en producten. Door actief samen te werken in de sector en in ketens op het vlak van duurzame innovatie draagt zij bij aan materiaal- en energie-efficiëntie en CO2-neutraliteit. Zo helpt zij afnemers en consumenten te verduurzamen.
De papier- en kartonindustrie is een inspirerende en aantrekkelijke werkgever met gezonde en talentvolle medewerkers.’
10
energie-efficiëntieslag behaald.
Vanaf 2011 tot 2030 zet de VNP deze transitie voort met twee centrale ontwikkelthema’s:
• Duurzaamheid – het efficiënt omgaan met energie en materialen ten behoeve van kostenreductie en verduurzaming.
Dit houdt in dat we spreken over future mills, waarin met optimale processen (geïntensifieerd en geïntegreerd)
optimale ontsluiting van vezels en nevenproductstromen plaatsvindt. Uitgaande van de kracht van de PKI zal de
industrie nog steeds papier en karton produceren in continue processen, maar zal er daarnaast sprake zijn van een
keur aan nevenproducten uit biobased materialen. Dit alles met een minimale eco-footprint
• Innovatie - door product-, diensten en keteninnovaties met hoge toegevoegde waarde te vermarkten kan de
Nederlandse papierbranche zijn concurrentiepositie en onderscheidend vermogen verbeteren.
De VNP heeft tevens de ambitie om bekend te zijn om deze twee kernpunten en wil gezamenlijk optrekken met
anderen (overheid en andere sectoren) om deze ambitie te realiseren. De PKI zoekt actief de samenwerking op het
gebied van materiaal- en energiebesparing, grondstofverwaarding, recycling & de valorisatie van reststromen, de inzet
van duurzame energiebronnen en proces efficiency.
Vanuit energiebesparingen en efficiëntere
grondstof benutting naar de ‘future paper mill’
Prestatiegebied Doelstelling
Duurzaamheid – energie & materialen
• 50% energiebesparing per eindproduct in de keten in 2020, ten
opzichte van 2004 door proces- en materiaal efficiëntie en
overgang naar duurzame energiebronnen
• Effectiever gebruik van grond- en reststoffen door betere
verwaarding hiervan, afvalstromen zijn grondstoffen en worden
ingezet in eigen industrie en andere sectoren
• Tussen 2020 en 2030 zal de ‘Integrated Future Paper Mill’
ontstaan die met een divers vezelpakket meer producten dan
11
ontstaan die met een divers vezelpakket meer producten dan
alleen papier maakt en leidend onderdeel vormt van de
Biobased Economy
Innovatie - producten en diensten met hoge toegevoegde waarde
• Verbeteren van concurrentiepositie en onderscheidend
vermogen van de Nederlandse vestigingen door aanpassen van
verpakkings- en papiereindproducten op basis van macrotrends
als demografie, technologie en duurzaamheid met gebruik van
nieuwe (agro)grondstoffen
Kritische succesfactoren
• Innovatie en energietransitie staan hoog op de agenda bij de Nederlandse
directieleden en er is een grote mate van betrokkenheid van medewerkers in de
bedrijven. Inzetten op duurzaamheid wordt gezien als een noodzaak voor de
continuïteit van het bedrijf
• Betrokkenheid en steun (beleid en financieel) van de Nederlandse overheid bij invulling
van de ambitie
• Een sterk en actief innovatienetwerk in de papierketen
• Een ketenfocus: een grote mate van betrokkenheid van de keten en systematische &
georganiseerde samenwerking binnen en buiten de keten
12
georganiseerde samenwerking binnen en buiten de keten
• Er moet baanbrekend en innovatief onderzoek plaatsvinden, waarbij voor zowel korte
als langere termijn oplossingen en kostenreducties voor de bedrijven worden gevonden
• Inzicht verwerven in klanten is van belang om innovaties met hoge klantwaarde te
ontwikkelen
• Een actieve en coördinerende rol voor de Koninklijke VNP en het Kenniscentrum
Papier en Karton is gewenst
• Nederlandse sterkten benutten voor coalitievorming en aan te pakken onderwerpen
• Europese inbedding van aanpak en oplossingen
• Het bevorderen van innovatie door R&D in combinatie met beleidontwikkeling en
communicatie
Om de visie en ambitie voor 2030 te realiseren
zijn er 5 programma’s die bijdragen aan de
twee prestatiegebieden
Duurzaamheid: Energie & materialenInnovatie: Producten en diensten met hoge
toegevoegde waarde
P1 Energie Management
Veranderen van mindset en implementeren van best en
next practices
P2 Energy Neutral Paper
Implementeren van een duurzame energievoorziening
en efficiëntere energieconversie
13
P3 Supply-chain of the future
Creëren van hoogwaardigere producten en diensten met hoge toegevoegde waarde voor de klant
P4 Biorefinery
Efficiënte verwaarding van bio-based grondstoffen; materiaalbesparing door meer waarde uit de beschikbare
biomassa te halen, alsmede minder afval uit de keten
P5 Doorbraak Technologieën / Future Mill
Op de middellange termijn: Realiseren van energiebesparingen op operationeel niveau door het ontwikkelen van
doorbraaktechnologieën
Op de lange termijn: ontwikkelen van de ‘Integrated Future Mill’ op basis van P4 ontwikkelingen in samenwerking
met andere sectoren
P1. Energiemanagement - Programma
DoelVerlagen van energieverbruik in de Nederlandse PKI door ‘Operational Excellence & Continuous
Improvement’
Hierbij wordt energiemanagement een integraal onderdeel van de bedrijfsvoering
Ambitie Verdere energiebesparingen op locaties met energiebesparingpotentieel tot 55 miljoen euro
Prestatiegebied Duurzaamheid – energie & materialen
Actielijnen
•Mindset rond energie besparen
•Best practices & next practices
•Benchmarking productielocaties
14
Verleden
Tot 2011 is er tot wel 11,3% energiebesparing gerealiseerd op diverse productielocaties door
aandacht te besteden aan:
•Veranderen van mindset met betrekking tot energie besparen door organiseren van
startbijeenkomst; opzetten van clusterbijeenkomsten voor kennisuitwisseling en het zichtbaar
maken van behaalde resultaten van diverse productielocaties
•Opzetten van groepen rond clusters (zoals droogkapoptimalisatie, de vacuüm perspartij,
interactie WKC-PM en geavanceerde procesbesturing) voor het delen van best practices voor
geïnteresseerden. Hierdoor is tot op heden reeds 4 miljoen euro bespaard
• Opstellen van benchmark voor de papier- en kartonfabrieken. Op basis van deze benchmark is
er een kennisdatabase ontwikkeld, worden vergelijkingsgrafieken (prikkelgrafieken) tussen
fabrieken opgesteld en wordt er een jaarlijkse energie-bokaal uitgereikt
P1. Energiemanagement - Actieplan
ACTIELIJN ACTIES TOEKOMST RESOURCES RESULTATEN
2011-2015
2015-2020
2020-2025
2025-2030
Over-
koepelend
Implementeren van
Energiemanagement systeem (ISO
50.001) op diverse productielocaties
Transitiehuis & Agentschap NL
Budget tot 2012
Cluster van papier- en
kartonfabrieken
gecertificeerd
Mogelijk vanuit dit resultaat
een spin off naar andere
productielocaties
Mindset
Opzetten Cluster ‘Energievisie &
Gedrag’ met onder andere de inzet
van gedragsexperts
Transitiehuis
Budget tot 2012
Borging thema energie
besparen als onderwerp op
de agenda van bedrijven
Best practices Uitwisselen van praktijkcases, Best practices en next
15
Best practices
& new
practices
Uitwisselen van praktijkcases,
selecteren van best practices en
next practices en breed
implementeren van deze best en
next practices
Transitiehuis
Budget tot 2012
Best practices en next
practices met
besparingpotentieel en lage
investeringen zijn bekend en
geïmplementeerd
Best practices
& new
practicesImplementeren van best practices
die voortkomen uit de andere
programma’s (onder andere P2, P5)
Nader te bepalen
Best practices en next
practices met
besparingpotentieel en lage
investeringen uit andere
programma’s zijn bekend en
geïmplementeerd
Benchmarking Voorzetten van reeds ingezette pad
met:
-verder ontwikkelen van de
kennisdatabase die proces- en
ketenbesparingen van fabrieken
vergelijkt
- opstellen van vergelijkingsgrafieken
(prikkelgrafieken) tussen fabrieken
- uitreiken van een jaarlijkse energie-
bokaal
Transitiehuis
Budget tot 2012
Kennisdatabase verder
ontwikkeld, proces- en
ketenbesparingen zijn
vergeleken
P2. Energy neutral paper - Programma
DoelNext practices voor het beperken van energieverbruik en -verliezen en het gebruik van duurzame energieopwekking, met als doel om uiteindelijk te komen tot productielocaties die geen gebruik maken van fossiele energiebronnen
Ambitie15 % energiebesparing in de keten doordat de productielocaties geheel onafhankelijk zijn van fossiele brandstoffen in 2020
Prestatiegebied Duurzaamheid – energie & materialen
Actielijnen
•Verbetering rendement door efficiënte conversie & productie
•Hergebruik reststromen (water, papier, warmte)
•Inzet duurzame energiebronnen
Bij elke actielijn wordt:
16
Actielijnen Bij elke actielijn wordt:
•een set van best en next practices bekeken door identificatie en evaluatie van practices in de procesindustrie
•het toepassen en inzetten van deze nieuwe technologieën bevorderd door demonstratieprojecten, haalbaarheidsstudies, communicatie, ondersteuning bij evaluatie van procesverbeteropties, et cetera
Verleden
Naast de vele initiatieven die er bij bedrijven zijn ontplooid, richt het programmateam zich op:
•Uitvoeren van analyses om het verbeterpotentieel voor verschillende conversietechnieken (alternatieven) in kaart te brengen ten behoeve van een hoger rendement. De alternatieven worden vergeleken en de practices die het energieverbruik in productie het beste weten te minimaliseren (zoals SED, Briljant en Hot Paper) worden gekozen
•Uitvoeren van verschillende technische haalbaarheidsstudies op het gebied van hergebruik van reststromen (water, papier en warmte)
•Uitvoeren van technisch-economische haalbaarheidsstudies voor verschillende technologieën rondom duurzame energiebronnen (zon, water, biomassa, geothermie). Met name de inzet van vaste biomassa en biogas past goed bij de huidige energievraag en het karakter van de industrie. Stoom uit (zeer) diepe geothermie lijkt op lange termijn de gehele warmtevraag van een papierfabriek te dekken
P2. Energy neutral paper - Actieplan
ACTIELIJN ACTIES TOEKOMST RESOURCES RESULTATEN
2011-
2015
2015-
2020
2020-
2025
2025-
2030
Rendement Uitvoeren studies optimale energieconversieAlle VNP-leden, Agentschap NL
Optimale energieconversie geïmplementeerd bij alle bedrijven
Rendement Uitvoeren projecten optimalisatie droogenergieAlle VNP-leden, Agentschap NL
Optimalisatie droogenergie geïmplementeerd bij alle bedrijven
Rendement Uitvoeren studie en testen droge veredelingEnkele VNP-leden,
Agentschap NLDroge veredeling geïmplementeerd bij enkele
bedrijven
Rendement
Onderzoeken next practices op het gebied van: optimalisatie stofvoorbereiding &
droogprocessen en procesbeheersing in het algemeen
KCPK, Bumaga & diverse kennispartners
Per onderwerp next practice geselecteerd en per next practice zijn factsheets en toolkit ontwikkeld
Europese Unie –
17
ReststromenUitvoeren studies omtrent opwekking elektriciteit
uit restwarmte
Europese Unie –Framework Program 7,
Agentschap NL
Optimale scenario voor opwekking elektriciteit beschreven en in enkele gevallen geïmplementeerd
ReststromenUitvoeren studies en pilots omtrent terugwinning
schoon water en warmte uit de pluim
Europese Unie –Framework Program;
Agentschap NL
Haalbaarheid geanalyseerd en in enkele gevallen geïmplementeerd
ReststromenUitvoeren studies en pilots omtrent restwarmte
opwaarderen tot stoom
Europese Unie –Framework Program 7,
Agentschap NL
Optimale scenario voor opwekking stoom beschreven en in enkele gevallen geïmplementeerd
Duurzame energiebronnen
Verder ontwikkelen van geothermie rond technologie, vergunningen, boringrisico's in
samenwerking met andere organisaties zoals Provincies, Gemeenten (stadsverwarming) en
tuinbouwbedrijven (kassen)
Enkele VNP-leden,
Transitiehuis, EL&I, KCPK
Geothermiemogelijkheden verder ontwikkeld
Geothermie toegepast in samenwerking met. partners op meer dan één productielocatie
Duurzame energiebronnen
Uitvoeren van biogas demoprojectenBepaalde VNP-bedrijven in de
Energietransitie, KCPK
Biogas voorziet voor een substantieel deel de primaire energievoorziening op meer dan één productielocatie. Totale portfolio van biogas,
geothermie, en andere alternatieve bronnen zal minimaal vijftig procent zijn
Duurzame energiebronnen
Ontwikkelen van een toolkit voor de next practices op het gebied van direct toepasbare
duurzame energietechnologieën
KCPK, Bumaga & diverse kennispartners
Toolkit & Services (trainingen en automatische meet- en regelsystemen) voor evaluatie toegepast
bij meer dan vier leden
P3. Supply chain of the future - Programma
DoelHet stimuleren van product- en keteninnovaties in samenwerking met anderen, met als doel het creëren van hoogwaardigere producten en diensten met hoge toegevoegde waarde voor de klant
AmbitieCreëren van nieuwe marktruimte door het ontwikkelen van innovaties met nieuwe hoogwaardige functionaliteiten in papier en karton
15% materiaalbesparing en 20% energiebesparing in de gehele keten in 2020
Prestatiegebied Innovatie- producten en diensten met hoge toegevoegde waarde
Actielijnen
•Verhoging prestaties papier en karton
•Ontwikkeling van nieuwe producten en diensten en toevoeging van functies aan bestaande producten
•Monitoring & ketentransparantie voor meer inzicht in de keten. Dit ter voorkoming van onnodige energie-
18
Actielijnen •Monitoring & ketentransparantie voor meer inzicht in de keten. Dit ter voorkoming van onnodige energie-en materiaalverspilling in de keten en om beter in te kunnen spelen op vragen vanuit de keten (fit for purpose)
Verleden
Het programma heeft samen met KCPK de volgende stappen ondernomen:
•Analyseren en activeren van mogelijke reductie van energieverbruik en materiaalverlies in de grafische sector (project Up&Go)
•Ontwikkelen van actieve en intelligente verpakkingen (resources uit Cornet 6th call)
•Ontwikkelen en testen van mogelijkheden voor gedrukte intelligentie (door inzet van tweedimensionale codes die gescand kunnen worden) voor het ontwikkelen van intelligente papier- en kartonproducten
•Ontwikkelen van zogenaamde ‘ketenkaarten’ voor monitoring van energie- en materiaalefficiency door de hele keten van golfkarton, vouwkarton, massief karton en krantenpapier. Voor 4 ketenprocessen reeds in kaart gebracht
•Tevens zijn er initiatieven reeds opgestart en worden de komende jaren uitgevoerd (zie actieplan)
P3. supply chain of the future - Actieplan
ACTIELIJN ACTIES TOEKOMST RESOURCES RESULTATEN
2011-
2015
2015-
2020
2020-
2025
2025-
2030
Verhoging
prestaties
Onderzoeken nieuwe
toepassingsmogelijkheden van
nieuwe vezels (biomassa) met focus
op de ontwikkeling van hoogwaardige
eindproducten
European Scientific Foundation Nader te bepalen
Verhoging
prestaties
Onderzoeken nieuwe
toepassingsmogelijkheden van
biomassa in coatings en laminaten
(Ecodesign)
Diverse partnersMogelijkheden voor Ecodesign
zijn onderzocht
Verhoging Uitvoeren van het project online Drie productinnovaties waarbij
19
Verhoging
prestaties /
Ontwikkeling
nieuwe
producten en
diensten
Uitvoeren van het project online
sensoren, welke ontwikkeld worden
voor verschillende toepassingen,
namelijk voor materiaalproductie,
lichtgewicht verpakkingen en fit-for-
purpose toepassingen
IPC - Agentschap NL, Transitiehuis,
EL&I
Drie productinnovaties waarbij
online sensoren tijdens
productieproces worden
toegepast zijn op de markt
gebracht
Ontwikkeling
nieuwe
producten en
diensten
Ontwikkelen van nieuwe
toepassingen in subsidieprogramma
Innovatie Prestatie Contract (IPC) op
gebied van microscopisch actief
papier en gedrukte intelligentie
(start: 2008)
Agentschap NL
Marktverbreding plaats
gevonden met drie nieuwe
toepassingen op de markt
Ontwikkeling
nieuwe
producten en
diensten
Implementeren van
nieuwe biobased technologieën van
VTT (Technical Research Centre of
Finland) in Nederlandse MKB
(start: 2011)
Wereld van papier Nader te bepalen
Monitoring en
keten-
transparantie
Uitvoeren van het project
‘ketenkaarten’ voor monitoring van
energie- en materiaalefficiency
Agentschap NL MEE
Materiaal- en energiestromen
en mogelijke klantvragen in
gehele keten in kaart gebracht
P4. Biorefinery - Programma
DoelSamenwerking met andere industrieën op het vlak van efficiënter en alternatief materiaalgebruik in bioraffinage concepten (focus op vezels)
Ambitie
15% energiebesparing in de keten
Onderscheidend vermogen opbouwen door koploper te zijn in het verder inrichten van de biobased economy. Dit door te kapitaliseren dat we vandaag de dag al met biomassa werken en de apparatuur voor verdere ontsluiting van vezels (in het algemeen) in huis hebben
PrestatiegebiedDuurzaamheid: energie & materialen
Innovatie: producten en diensten met hoge toegevoegde waarde
Actielijnen• Grondstofvoorziening inclusief alternatieve (vezel)materialen
• Efficiënte benutting en vezelbehandeling inclusief valorisatie van materialen (waaronder reststromen)
20docsnummer
Verleden
In dit Biorefinery programma zijn veel initiatieven ontplooid in samenwerking met de agrarische en
chemische sectoren. De verschillende initiatieven lopen de komende jaren nog door en zijn te vinden in
het actieplan. Men heeft zich gericht op:
•Opzetten en implementeren van een toetsingskader voor alternatieve grondstoffen
•Uitwerken van een concept voor het verbeteren van de kwaliteit van gerecycled papier door geavanceerde sorteertechnologieën. Praktijkproeven worden nu gedaan
•Aantonen van de technische haalbaarheid voor het nuttig gebruiken van componenten in reststromen. Nuttig gebruikmaken van waterige reststromen is technisch mogelijk, economische haalbaarheid via praktijktesten aantonen. Hergebruik van enkele specifieke reststromen is geïmplementeerd
•Opzetten van de coalitie van Agro, Papier en Chemie (APC) en het Dutch Biorefinery Cluster, waarin de papier- en kartonsector een trekkende rol heeft gehad. Tevens is de sector deelnemer aan de Kennis- en Innovatieagenda voor de Biobased Economy
P4. Biorefinery - Actieplan
ACTIELIJN ACTIES TOEKOMST RESOURCES RESULTATEN
2011-
2015
2015-
2020
2020-
2025
2025-
2030
Garantstelling
grondstofbeschik
baarheid
Uitvoeren van praktijkproeven met
geavanceerde
sorteertechnologieën voor oud
papier (start 2008)
EU 7e kaderprogramma,
Agentschap NL
Verbeterende kwaliteit van
gerecycled papier
Garantstelling
grondstofbeschik
baarheid
Ontwikkelen van technologieën om
nieuwe vezelgrondstoffen uit
agroreststromen te isoleren. Vijf
lopende projecten in samenwerking
met chemische en agrarische
sector
(start 2009)
Transitiehuis EL&I, Pieken in de Delta,
ERA Net, Europees Fonds voor
Regionale Ontwikkeling
Productie van hoogwaardige
cellulose in een >1 mton
bioraffinage plant
21
(start 2009)
Benutting &
valorisatie
materialen
Onderzoeken en implementeren
van goedkope isolatietechnieken
van componenten in de waterige
reststromen. Vier lopende projecten
(start 2008)
Transitiehuis EL&I, Pieken in de Delta,
Europees Fonds voor Regionale
Ontwikkeling, Agentschap NL, EOS
Goedkope isolatietechnieken
zijn in 2014 geïmplementeerd
Benutting &
valorisatie
materialen
Uitvoeren studies/pilots met
betrekking tot de opwaardering van
reststromen tot grondstoffen voor
producten en energie. Vijf lopende
projecten in samenwerking met
andere sectoren (start 2008)
Transitiehuis EL&I, Pieken in de Delta,
Europees Fonds voor Regionale
Ontwikkeling, Agentschap NL,
Europese commissie
Uitwisseling tussen bedrijven
van reststromen (dienend als
grondstoffen) vindt plaats
Benutting &
valorisatie
materialen
Verder vormgeven Biobased
Economy in samenwerking met
andere sectoren
Transitiehuis tot 2012,
Dutch Biorefinery Cluster,
APC (Agro, Papier, Chemie
samenwerking)
Dutch Biorefinery Cluster en
Kennis- en innovatieagenda
Biobased Economy zijn verder
ontwikkeld
Benutting &
valorisatie
materialen
Ontwikkelen van nieuwe
grondstoffen voor papier en
hoogwaardige toepassing voor
papier bijproducten en reststromen
(start 2008)
Transitiehuis EL&I, EU 7e
kaderprogramma, Agentschap NL,
DBC Leiden, FTP: CEPI, CEI Bois,
CEPF
Papier/karton wordt gemaakt
uit diverse agrostromen zoals
grasafval en dergelijke
P5. Doorbraaktechnologieën / Future Mill -
Programma
DoelRealisatie van de eerste future mill voor de productie van papier, karton en andere producten op
basis van lokaal beschikbare vezelgrondstoffen en als spil in een regionaal BBE (biobased
economy) bedrijvencluster
Ambitie
In een future mill wordt met geïntensifieerde en geïntegreerde processen een optimale
ontsluiting van vezels en nevenproductstromen gerealiseerd, waardoor er zo efficiënt mogelijk
wordt omgegaan met energie en grondstoffen. Uitgaande van de kracht van de PKI zal de
industrie nog steeds papier en karton produceren, maar zal er daarnaast sprake zijn van een
keur aan nevenproducten uit biobased materialen
Prestatiegebieden
Duurzaamheid: energie & materialen
Innovatie: producten en diensten met hoge toegevoegde waarde
22
en Innovatie: producten en diensten met hoge toegevoegde waarde
Actielijnen
Ontwikkelen en implementeren van ‘doorbraaktechnologieën’ waarbij de opwaardering van
vezels en de ontwatering radicaal anders is.
Programma bestaat uit de volgende actielijnen:
•effectieve vezelbewerking
•nieuwe (doorbraak) technologieën
•vezelbewerking van de toekomst met nieuwe (agro)grondstoffen
•integratie in een Integrated Multiproduct Mill die meerdere producten maakt op basis van
diverse nieuwe grondstoffen
VerledenBij P5 zijn de geplande acties ten opzichte van de andere programma’s verder in de tijd. De
doorbraaktechnologieën zullen pas op de middenlange termijn haalbaar zijn. De eerste
onderzoeken richting de ‘Blueprint Future Mill’ worden nu gestart
P5. Doorbraaktechnologieën /
Future Mill - Actieplan
ACTIELIJN ACTIES TOEKOMST RESOURCES RESULTATEN
2011-
2015
2015-
2020
2020-
2025
2025-
2030
Effectieve
vezelbewerking
Ontwikkelen van
vezelbewerkingtechnologie met
minder energieverbruik en
minder vezelbeschadiging,
waaronder compressierefining
Agentschap NLProject ten behoeve van
opschaling in aanvraag
Nieuwe
technologie
Vermindering droogenergie
door droge veredeling en
verbeterde procesbesturing
door nieuwe meet- en
Agentschap NL, innovatie
Samenwerkingsprojecten
Moet nog op
productieschaal worden
getest. Sensoren wel al
commercieel verkrijgbaar
23
door nieuwe meet- en
regelmethoden (start 2008)commercieel verkrijgbaar
Nieuwe
technologie
Ontwikkelen van nieuwe
process units (met ultrageluid
en enzymen) voor het bewerken
van het toekomstige
vezelpakket
Transitiehuis, EL&I
Eerste stappen richting de
papiermachine van de
toekomst zijn gezet
Nieuwe
technologie
Onderzoeken van
doorbraaktechnologieën in
opmars naar de future mill.
Mogelijk te onderzoeken
technologieën:
vezelgrondstofopwaardering,
enzym technologie, thermisch
ontwatering, droge
papierveredeling, en proces-
intensificatie in combinatie met
de warmtebalans
Nader te bepalen
De eerste future mill voor
productie van papier,
karton en andere producten
is gerealiseerd
Bijlage 1: Stap voor stap van energie
efficiency naar de fabriek van de toekomst
Monitoring & ketentransparantieMonitoring & ketentransparantie
Ontwikkeling nieuwe producten en diensten en toevoeging Ontwikkeling nieuwe producten en diensten en toevoeging
Garantstellen grondstofbeschikbaarheidGarantstellen grondstofbeschikbaarheid
Benutting en valorisatie materialenBenutting en valorisatie materialen
VezelbewerkingVezelbewerking
Doorbraaktechnologieën Doorbraaktechnologieën
Future mill
Effectieve
bewerking
Nieuwe
grondstoffen
242011 2030
Energiemanagement
systeem ISO 50001
Energiemanagement
systeem ISO 50001
Mindset rond energie besparen Mindset rond energie besparen
BenchmarkingBenchmarking
Best practices energie efficiencyBest practices energie efficiency Next practices nieuwe technologieënNext practices nieuwe technologieën
Rendementsverbetering door efficiënte
conversie & productie
Rendementsverbetering door efficiënte
conversie & productie
Hergebruik reststromen
(water, papier, warmte)
Hergebruik reststromen
(water, papier, warmte)
Inzet duurzame energiebronnenInzet duurzame energiebronnenBiogas Geothermie
Ontwikkeling nieuwe producten en diensten en toevoeging
functies aan bestaande producten
Ontwikkeling nieuwe producten en diensten en toevoeging
functies aan bestaande producten
A. Werkprocessen in de papier- en kartonsector
25
Bijlage 2: Eindproducten kennen een grote
variëteit aan producten, toepassingen en
levenscycli
Chemicals & water
Chemicaliën & water
Chemicals & water
Heat
Hout & oud papier
26
Bron: European Declaration on Paper Recycling 2006-2020, CEPI, 2010
Eindproducten
Chemicals & water
(Nieuwe) ketens zijn sterk in ontwikkeling, onder andere door veranderingen aan de vraagzijde (online shoppen) en de opkomst van de biobased economy.
Bijlage 3: Energiehuishouding PKI
energieconversie Productieprocessen
(inclusief utiliteiten)
Verkoop gas 0,0031 GJ
Inkoop elektriciteit 293 GWh
Verkoop elektriciteit 574 GWh
Verkoop thermische energie 0.067 PJt
27
Productielocatie
Inkoop aardgas
24,9 PJWKK
Thermische energie 12 PJt
Elektriciteit 1.333 GWh
Direct brandstof voor verbruik productie processen 2.2 PJ
Verbruik conversie
