RISIKO- OG SÅRBARHEITSANALYSE

(ROS-analyse) FOR HAUGEN – FLÅM KYRKJE

Aurland kommune, Hausten 2010

Innhaldsliste

Innleiing…………………………………………………………………..3

Analyse…………….……………………………………………………...4

Vurdering…………………………………………………………………6

Vedlegg:

Skredfarevurdering for Flåm kyrkje – Haugen, COWI AS, 30.09.2010. - Faresonekart for skred/steinsprang – 200 års skred/1000 års skred.

Flaumsonekartlegging i Flåmvassdraget, NORCONSULT, mars 2009.

Innleiing

25.02.2008 vart det gjort vedtak om å starte ein reguleringsplanprosess for gang- og

sykkelveg mellom Haugen og Flåm kyrkje.

Ved utarbeiding av reguleringsplanar for utbygging, skal ein risiko- og

sårbarheitsanalyse(ROS-analyse) gjennomførast for planområdet, jf. §4-3 i Plan- og

bygningslova. Føremålet med risiko- og sårbarheitsanalysar er å bidra til at

samfunnsikkerheit i naudsynt grad vert integrert i arealplanlegginga. Resultatet av

analysen vil kome til uttrykk i reguleringsplanen.

Administrasjonen i Aurland kommune v/ rådgjevar Jan Olav Møller har vore

ansvarleg for arbeidet med ROS – analyse for strekninga Haugen – Flåm kyrkje.

Figur: Blå strek syner planlagt gang- og sykkelveg mellom Haugen(nedst i biletet) og fram til brua ved Flåm kyrkje(øvst i

biltetet).

Analyse

Vurdering av moglege risiko- og sårbarheitsfaktorar

NATURRISIKO PROBLEMSTILLINGAR Skred/Ras/Ustabil grunn

Arealet er innanfor fareområde for steinsprang og snøskred i aktsomheitskart på www.skrednett.no Aktuelt, må utgreiast meir. Skredfarevurdering ligg vedlagt.

Flaum i vassdrag, erosjon og isgang

Aktuelt, må utgreiast meir.

Stormflo

Ikkje aktuelt.

Vind/ekstremnedbør Ikkje aktuelt.

Skog-/Gras-/Lyngbrann Ikkje aktuelt.

Radon Aurland har høge verdiar av radonkonsentrasjon. I og med at det berre skal leggast til rette for gang- og sykkelveg, treng ein ikkje utgreia dette noko meir.

VERKSEMDRISIKO PROBLEMSTILLINGAR Verksemder med fare for brann eller eksplosjon

Ikkje aktuelt

Verksemder med fare for kjemikalieutslipp eller anna akutt forureining

Ikkje aktuelt

BEREDSKAPSTILTAK AV BETYDNING FOR

AREALPLANLEGGING

PROBLEMSTILLINGAR

Innsatstid for brannvesen og ambulanse Innsatstida er målt til å vera 20 minuttar frå Aurlandsvangen brannstasjon til strekninga Haugen – Flåm kyrkje. I forskrift om organisering og dimensjonering av brannvesen er kravet til innsatstid 20 min. Brannmannskap på Aurlandsvangen held seg difor innanfor kravet.

Slukkevatnskapasitet

Pr i dag vil sløkkevatn på staden vere brannvesenet sitt materiell, dvs ein tankbil med 14000 L vatn, samt ein mindre bil med 1800 L vatn.

SÅRBARE OBJEKT PROBLEMSTILLINGAR Natur Naturvern Friluftsliv Flora og fauna Landbruk

Vegetasjonsbelte langs vassdrag. Aktuelt, vert utgreidd meir. Det er ikkje registrert naturverdiar i verken Fylkesatlas eller Naturbasen til Direktoratet for Naturforvaltning(DN) innanfor planområdet. Sjå elles vurderingar i høve Naturmangfaldlova(NML) i vurderinga. Planlagt tiltak går gjennom område med fulldyrka mark. I og med at gang- og sykkelveg skal følgja eksisterande traktor/grusveg, vurderar ein at tiltaket ikkje vil ha vesentleg negative verknadar for landbruket. Eventuelle små problem i høve drifta(husdyr osv), vil praktisk kunne løysast, utan at det vert vurdert meir i reguleringsplanarbeidet. Dette er elles stetta av landbrukskontoret.

Kulturminne Gang- og sykkelvegen skal fylgje eksisterande køyreveg og traktorveg. Ikkje aktuelt.

Kulturlandskap Gang- og sykkelvegen skal fylgje eksisterande køyreveg og traktorveg. Ikkje aktuelt.

ANDRE PROBLEMSTILLINGAR Trafikk Aktuelt, må utgreiast meir.

Høgspentlinjer/elektromagnetisk stråling Ikkje aktuelt.

Vurdering

Fylgjande kriteria er nytta som eit grunnlag for risikoanalysen i dei tilfella det dreiar

seg om klare hendingar.

Sannsynlegheitsgrad:

Lite sannsynleg Sjeldnare enn ein hending pr 10 år

Mindre sannsynleg 1 gong pr 10 år eller oftare

Sannsynleg 1 gong pr 2 år eller oftare

Mykje sannsynleg 1 gong pr år eller oftare

Svært sannsynleg 10 gonger pr år eller oftare

Konsekvensgrad:

Nemning Personar Miljø Materielle verdiar/økonomiske

tap Ufarleg Ingen personskade Ingen skade på

miljøet/omgjevnaden Ingen skade på materiell. Driftstans/reperasjonar <1 veke.

Mindre alvorleg

Mindre skade som førar til førstehjelpstiltak/behandling

Ubetydelege miljøskadar som ikkje krev særskilte tiltak

Mindre lokal skade på materiell og ikkje umiddelbare behov for reperasjonar, eventuelt mogleg betring på kort tid. Reperasjonar < 3 veker.

Alvorleg Ein alvorleg personskade eller skade på fleire, sjukehusopphald.

Utslepp til vatn, luft eller jord som kan forårsake lokale forstyrringar og som krev tiltak

Betydelege materielle skadar. Reperasjonar < 3 veker.

Svært alvorleg

Kan resultera i langvarig sjukehusopphald eller invaliditet.

Utslipp til vatn, luft eller jord som kan skade på miljøet.

Alvorlege skadar på materiell. Reperasjonar < 3 mnd.

Kritisk Kan resultera i tap av liv. Utslipp til vatn, luft eller jord som kan forårsaka varige skadar på miljøet.

Fullstendige materielle skadar. Reperasjonar > 1 år.

Etter vurdering av moglege risiko- og sårbarheitsfaktorar har ein kome fram til at dei største problemstillingane for området er skred, flaum og vegetasjonsbelte langs vassdrag. Ein vil og nemne litt om problemstillinga rundt trafikk. Til slutt vil ein gjere ei vurdering av planlagt tiltak i høve Naturmangfaldlova.

Skred/steinsprang

Det aktuelle området er på

www.skrednett.no, avmerka på

aktsemdkart, som potensielt fareområde

for steinsprang og snøskred.

Utklipp frå aktsomheitskart – steinsprang Utklipp frå aktsomheitskart - snøskred

Skredfarevurdering – Gang- og sykkelveg mellom Flåm kyrkje og Haugen, av COWI AS, 30.09.2010.

På vegne av Aurland kommune har COWI AS v/ Helge Henriksen(Høgskulen i Sogn

og fjordane), i løpet av sommar/haust 2010, utarbeidd skredfarevurdering for

strekninga Flåm kyrkje – Haugen.

Vurdering

COWI AS har registrert og vurdert risikoen for desse skredhendingane: steinsprang,

steinskred- og fjellskred, og flaumskred frå Stegagrovi.

Snøskred vart vurdert som ingen reell risiko.

Det vart i rapporten konkludert med at:

- Risikoen for lausmasseskred, inklusiv flaumskred, vert vurdert som liten for

heile strekninga.

- Risikoen for steinsprang vert vurdert som liten for strekninga Haugen-

Brekkehagen og strekninga Flåm skule – Hagaberget.

- Delstrekninga Brekkehagen – Flåm skule har middels/akseptabel risiko for

steinsprang. Risikoreduserande tiltak i form av ein steinsprangmur eller

fanggrøft bør vurderast. Dimensjonering av steinsprangmur/grøft er føreslege

på grunnlag av steinsprangsimulering, men detaljprosjektering må utførast i

samråd med ingeniørgeolog/geoteknikar.

- Heile strekninga har middels/akseptabel risiko for fjellskred og

flaumsituasjonar i samband med dette. Riskoreduserande tiltak vert vurdert

som urealistisk i høve til omfanget av tiltaket med gang- og sykkelveg.

Hendelse Årsak Konsekvens Sannsynlegheitsgrad Konsekvensgrad Moglege tiltak Naturbasert

risiko

Skred/Steinras/Ustabil grunn

Intens nedbør, lang tid med nedbør, meir ekstremt klima, hyppige variasjonar i temperatur.

Mindre materielle skader.

Mindre sannsynleg/Lite sannsynleg

Alvorleg Risikoreduserande tilak i form av steinsprangmur eller fanggrøft.

Risikovurdering for delstrekningane:

1. Haugen – Brekkehagen

2. Brekkehagen – Flåm skule

3. Flåm skule – Hagaberget

Faresone for 200 års skred, som er vurdert å vera tilstrekkeleg sikkerheit for gang- og sykkelveg, skal innarbeidast i reguleringsplankartet. For delstrekninga Brekkehagen – Flåm skule vert det på bakgrunn av rapport, difor sett krav om sikringstiltak i form av fanggrøft/steinsprangmur, før utbygging av gang- og sykkelveg startar. Detaljprosjektering må utførast i samråd med ingeniørgeolog/geoteknikar.

Flaumsonekart for Flåm:

Figurar syner situasjon ved

200-års flaum. Området som

er farga mørkeblått kan

risikere å bli overflauma.

Flaum

I vurderinga har ein nytta NVE

sin rettleiar 1/2008 som

omhandlar planlegging og

utbygging i fareområde langs

vassdrag. Tilrådd

sikkerheitsnivå er 1/200. Dvs

minimum sikkerheit mot 200-års

flaum.

Norconsult AS utarbeidde på

oppdrag frå Aurland kommune,

Flaumsonekart for

Flåmsvassdraget, datert

10.03.2009. Karta dekkar

området frå utlaupet av

Aurlandsfjorden opp til rett

nedanfor Leinafossen kraftverk.

På kvart av karta er synt tal for

vasstand ved kvar profil både

for 50 og 200-års flaum.

Forskjellen mellom desse to

flaumane vert so liten at det

berre er utarbeida flaumsoner

for 200-års flaum.

Flaumsonekarta syner at eksisterande

veg vert liggjande over nivå for 200 års

flaum, medan området der det i dag ikkje

er veg, ligg utsett for flaum. Dette gjeld

delar av profil 20, 21 og 22.

I rapporten vert det tilrådd at

det vert gjort eit påslag på 0,4

m på dei utrekna vassnivåa for

å dekka opp usikre faktorar i

utrekninga. Tillegget er ikkje

teke med i flaumsonekarta.

For område der det vert ny gang- og sykkelveg gjeld difor fylgjande kote høgde:

Profil 20: Kote 17,4

Profil 21: Kote 19,7

Profil 22: Kote 21,9

Profil 23: Kote 22

Profil 24: Kote 22,3

Profil 25: Kote 21,6

Profil 26: Kote 24,9

Eksisterande veg treng ikkje hevast, då den ligg over nivå for 200 års flaum.

Tiltaket vil ikkje føre til nokon

endring av flaumsituasjonen.

Då med tanke på risiko for andre delar av området, som til dømes på andre sida av

elva.

Hendelse Årsak Konsekvens Sannsynlegheitsgrad Konsekvensgrad Moglege tiltak Naturbasert

risiko

Flaum i elv Intens nedbør, lang tid med nedbør, meir ekstremt klima, mykje snø i fjellet, hyppige variasjonar i temperatur.

Mindre materielle skader.

Mindre sannsynleg Alvorleg Heva terrengnivå for gang- og sykkelveg/ køyreveg.Høgda/ forsterka/ elveforbygging. Drenering.

Vegetasjonsbelte langs vassdrag

Storparten av strekninga der gang- og sykkelveg skal gå er det i dag veg frå før.

Enkelte stadar langs eksisterande veg, samt langs ny veg, vert vegen liggjande nært

opp til elva.

I vassressurslova §11 er kantvegetasjon langs vassdrag gjeve eit særskilt vern:

”Langs bredden av vassdrag med årssikker vannføring skal det opprettholdes et

begrenset naturlig vegetasjonsbelte som motvirker avrenning og gir levested for

planter og dyr. Denne regelen gjelder likevel ikke for byggverk som står i nødvendig

sammenheng med vassdraget, eller hvor det trengs åpning for å sikre tilgang til

vassdraget.

Grunneieren, tiltakshavere og berørte fagmyndigheter, kan kreve at kommunen

fastsetter bredden på beltet. Bredden kan også fastsettes i rettslig bindene planer

etter plan- og bygningsloven.

Vassdragsmyndigheten kan i særlige tilfeller frita for kravet i første ledd.”

I kommuneplan for Aurland, vedteken 18.06.2009, pkt 2.1, står det:

”Langs Aurlandselvi, Flåmselvi, Undredalselvi og Nærøydalselvi skal det naturlege

vegetasjonbeltet mot elvane takast vare på. Vegetasjonsbeltet skal vera på minimum

15 meter. Innanfor denne sona bør det ikkje førast opp bygg som ikkje står i

naudsynt samanheng med vassdraget om ikkje særlege høve tilseier dette må

tillatast. Dette gjeld alle reguleringsføremål og søknadspliktige tiltak.”

Kantvegetasjonen langs vassdrag er ein viktig naturtype som betyr mykje for

landskap, natur og miljø. Naturlege kantsoner er verdifulle landskapselement, og gjev

auka produksjon av botndyr og fisk i vassdraget. Plante- og dyrelivet kan ofte vere

rikt samanlikna med område omkring som manglar kantvegetasjon. Vegetasjon

motverkar utrasing i vassdraget, og har ein naturleg flaumdempande effekt.

Vegetasjonssona motverkar og urreining av vassdraget frå jorder og open mark.

Kantsona kan og vera ein føresetnad for ålmenta sin tilgang til vassdraget.

Det må difor regulerast inn vegetasjonsbelte med føresegner, der vegen vert liggjande relativt nær elva, so langt det passar med planavgrensinga.

Hendelse Årsak Konsekvens Sannsynlegheitsgrad

Konsekvensgrad Moglege tiltak

Naturbasert

risiko

Tap av plante og dyreartar. Avrenning. Utrasing. Tap av ålmenta si tilgang langs elva.

Fjerning av lengre samanhengande vegetasjonsbelte.

Forårsaking av lokale forstyrringar og som krev tiltak.

Mindre sannsynleg

Alvorleg Etablere vegetasjonsbelte, ikkje opne for tiltak langs elv.

Trafikk

På store deler av strekninga er det i dag ein eksisterande kommunal veg.

Fartsgrensa er sett til 60 km/t. Vegen vert mykje nytta av mjuke trafikantar og det er

tenkt at denne kombinasjonen skal vidareførast. Det vil difor vera teneleg at

fartsgrensa langs heile den nye strekninga vert sett ned til 40 km/t.

Fartsreduserande tiltak bør også vurderast.

Naturmangfaldlova

Lovgrunnlag:

” § 1. (lovens formål) Lovens formål er at naturen med dens biologiske, landskapsmessige og geologiske mangfold og økologiske prosesser tas vare på ved bærekraftig bruk og vern, også slik at den gir grunnlag for menneskenes virksomhet, kultur, helse og trivsel, nå og i fremtiden, også som grunnlag for samisk kultur. § 6. (generell aktsomhetsplikt) Enhver skal opptre aktsomt og gjøre det som er rimelig for å unngå skade på naturmangfoldet i strid med målene i §§ 4 og 5. Utføres en aktivitet i henhold til en tillatelse av offentlig myndighet, anses aktsomhetsplikten oppfylt dersom forutsetningene for tillatelsen fremdeles er til stede. § 7. (prinsipper for offentlig beslutningstaking i §§ 8 til 12) Prinsippene i §§ 8 til 12 skal legges til grunn som retningslinjer ved utøving av offentlig myndighet, herunder når et forvaltningsorgan tildeler tilskudd, og ved forvaltning av fast eiendom. Vurderingen etter første punktum skal fremgå av beslutningen. § 8. (kunnskapsgrunnlaget) Offentlige beslutninger som berører naturmangfoldet skal så langt det er rimelig bygge på vitenskapelig kunnskap om arters bestandssituasjon, naturtypers utbredelse og økologiske tilstand, samt effekten av påvirkninger. Kravet til kunnskapsgrunnlaget skal stå i et rimelig forhold til sakens karakter og risiko for skade på naturmangfoldet. Myndighetene skal videre legge vekt på kunnskap som er basert på generasjoners erfaringer gjennom bruk av og samspill med naturen, herunder slik samisk bruk, og som kan bidra til bærekraftig bruk og vern av naturmangfoldet. § 9. (føre-var-prinsippet) Når det treffes en beslutning uten at det foreligger tilstrekkelig kunnskap om hvilke virkninger den kan ha for naturmiljøet, skal det tas sikte på å unngå mulig vesentlig skade på naturmangfoldet. Foreligger en risiko for alvorlig eller irreversibel skade på naturmangfoldet, skal ikke mangel på kunnskap brukes som begrunnelse for å utsette eller unnlate å treffe forvaltningstiltak. § 10. (økosystemtilnærming og samlet belastning) En påvirkning av et økosystem skal vurderes ut fra den samlede belastning som økosystemet er eller vil bli utsatt for. § 11. (kostnadene ved miljøforringelse skal bæres av tiltakshaver) Tiltakshaveren skal dekke kostnadene ved å hindre eller begrense skade på naturmangfoldet som tiltaket volder, dersom dette ikke er urimelig ut fra tiltakets og skadens karakter. § 12. (miljøforsvarlige teknikker og driftsmetoder) For å unngå eller begrense skader på naturmangfoldet skal det tas utgangspunkt i slike driftsmetoder og slik teknikk og lokalisering som, ut fra en samlet vurdering av tidligere, nåværende og fremtidig bruk av mangfoldet og økonomiske forhold, gir de beste samfunnsmessige resultater.”

Vurdering:

Det planlagde tiltaket vil ikkje kome i konflikt med

registrerte data innan natur/landskap eller artar.

Grensa for naturvernområde ligg godt oppe i fjellsida,

ovanfor det aktuelle området. Dette er synt på figur til

høgre.

Artsdatabanken (figur til venstre)

syner at det fins nokon artar høgt i

fjellsida, og motsett side av elva.

Men det er ikkje noko som kjem

innanfor planområdet.

På figur til høgre er data frå NINA synt. Det finst

ein del område aust sida av dalen, med ulike

naturtypelokalitetar. Det er ikkje registrert noko

nærleiken av planområdet.

Det er heller ikkje andre registreringar på

www.miljostatus.no, www.fylkesatlas.no,

www.artsdatabanken.no, eller www.dirnat.no, som

kjem i konflikt med interessene som

Naturmangfaldlova skal ivareta.

For vurderingar i høve vegetasjonsbelte langs

vassdrag er dette omtalt i eit eige kapittel før i

vurderinga.

Prinsippa i §§ 8 – 12 i NML er lagt til grunn i ROS – analysen. På bakgrunn av

dei viteskaplege data som er tilgjengeleg, finn ein å kunne tilrå at det planlagde

tiltaket, kan gjennomførast, i samsvar med overordna planar. Planlagd tiltak vil

ikkje skade naturmangfaldet i området. Vegetasjonsbelte langs vassdrag vil bli

innarbeidd i planen, jf vurderingar i ovannemnde kapittel.