Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München

66
Supernormal - Stageverslag Pieter Graaff - Weiterbauen im Bestand Muck Petzet Architekten, München

description

Reflectie op een half jaar stage bij Muck Petzet Architekten in München (maart-augustus 2009). Hierin wordt een link gelegd tussen de Münchense attitude in de wederopbouw van de stad na WO II en de ontwerpbenadering die het bureau hanteert in de omgang met bestaande gebouwen.

Transcript of Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 1/66

 

Supernormal -

Stageverslag Pieter Graaff -

Weiterbauen im Bestand

Muck Petzet Architekten, München

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 2/66

 

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 1

Supernormal

Weiterbauen im Bestand

Stageverslag Pieter GraaffB1210963

Augustus 2009

Stagebureau:Muck Petzet Architekten

Landwehrstrasse 37D-80336 München

www.mp-a.de

Stagebegeleidster:

Birgit Müller Dipl.-Ing. Architekt

Data stageperiode:16 maart – 26 augustus 2009

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 3/66

 

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 2

Inhoudsopgave

Voorwoord

Samenvatting

Inleiding

Anlayse 3 projecten Muck Petzet Architekten (MP-a)

Vernietiging en wederopbouw München

De jaren ´70: Toekomstidealen

Projecten waaraan gewerkt is

Opgedane ervaringen en visie op carrière

Conclusie

Reflectie

Aanbevelingen

Bronvermelding

Bijlagen

3

4

5

7

10

14

15

18

19

20

20

21

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 4/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 3

Voorwoord - Zoek het monumentje 

Wie door Berlijn loopt, valt van het ene gat-in-de-stad in hetandere monument. Nergens is de wrange recente geschiedenis vanDuitsland zo voelbaar en zichtbaar als in de Bundeshauptstadt.Niet alleen de verscheuring tijdens de koude oorlog, maar ook

het verleden van WO II heeft deze stad op fysieke wijze inzich opgenomen. Centraal gelegen pleinen zijn omgebouwd totlevensgroot monument, opdat nooit vergeten wordt...

Wie door Landeshauptstadt München loopt, snuift eengeschiedenis op van Beierse trots. Langs paleizen, parken en

standbeelden lijkt deze stad haar verleden te vieren. Mensenin klederdracht bevolken en bedienen de vele terassen enBiergartens, blaaskappellen spelen lokale muziek en dekatholieke kerk drukt haar stempel op de stad. Münchenarenleven in tevredenheid met hun geschiedenis, oder?

Wanneer ik in mijn tijd in München bekenden op bezoek kreeg,voerde ik hen door deze stad. Langs kerken en markten, parkenen terassen. Maar regelmatig hielden we halt. Zoek hetmonumentje, was dan de opdracht. Tussen de straattegels ligt

een onopvallend plakkaat met korte aanduiding van gesneuveldepolitiemannen eind jaren `30. Op de hoek van een plein staateen kastje waar Joodse muziek afgespeeld kan worden. In eenportiek hangt een steen met de mededeling dat op die plek tot1938 een warenhuis was gevestigd. In een zijstraatje is eenaantal straatstenen goud geverfd zonder verdere aanduiding. En

wie tussen de poppen van het speelgoedmuseum in het AltesRathaus loopt, heeft al helemaal geen idee waartoe in dieruimte ooit besloten is.

Toch is juist München de stad van Adolf Hitler. In deze stad,

waar hij kwam om kunstenaar of architect te worden, begonnenzijn politieke activiteiten. In die ruimte van het huidigespeelgoedmuseum werd de kristalnacht geboren. München isdaarnaast één van de steden die tegen het einde van de oorloggrotendeels verwoest werd. Maar het is ook de stad van Sophie

Scholl en die Weisse Rose. Hoe komt het dat deze twee stedenin hun omgang met de geschiedenis zoveel verschillen? En hoeuit deze houding zich in München in de architectuur?Observaties van een halfjaar rondlopen op het bureau van`der Transformator` Muck Petzet in hartje München.

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 5/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 4

Samenvatting

München is de stad waar het sociaalnationalisme groot gewordenis. Toch vindt men er in tegenstelling tot Berlijn geen grotemonumenten die dit duistere verleden aan de alledaagse

voorbijganger opdringen. Na WO II waarin de stad door

bombardementen grotendeels vernietigd is, heeft München zichhersteld door het centrum weer volgens de oude verkaveling te

repareren en nieuw te bouwen. Geen grote monumenten die dezegeschiedenis benadrukken, maar tevens geen grootscheepseverandering van aanpak om met dit verleden te breken.

München lijkt ganz normal de draad weer te hebben opgepakt om

voort te borduren op dat wat al was.

Het bureau Muck Petzet Architekten te München isgespecialiseerd in renovatie en interieur. Opvallende

projecten zijn de hergebruiksprojecten van de zogenaamde

Plattenbauten, de typische in onbruik geraakte prefabwoonflats uit de voormalige DDR. Deze zijn door het bureau,

dat pleit voor het behoud en hergebruik van bestaandebebouwing, omgebouwd tot optimistische woongebouwen.Muck Petzet omschrijft zijn hardnekkigheid om het bestaande

mee te nemen in zijn ontwerp als het streven naar een situatie

die als Supernormal getypeerd zou kunnen worden. Een situatiewaarin het bestaande en het nieuwe zich naadloos samenvoegen

tot een geheel dat nog even Normal is als het origineel, maarde (Super) kwaliteit heeft die de hedendaagse tijd ons biedt.

Het selectieve geheugen dat voor deze samensmelting van oud ennieuw nodig is (men selecteert op wat behouden moet blijven enwat niet), is een noodzakelijkheid voor zowel het ontwerpen

van het supernormale als voor het voortbouwen in het oudepatroon van de binnenstad van München. In deze betekenis zou

men de visie van Muck Petzet typisch Münchens kunnen noemen ofde wederopbouw van het centrum van München Supernormal.

Deze Supernormale houding lijkt op het eerste oog conservatief

omdat het wil aansluiten bij het oude, het bestaande. Wie

echter het contrast met het verleden opzoekt, benadrukt enmonumentaliseert deze. Wie breekt met het verleden en een

utopie verzoekt te realiseren, creeert een momentopname dieslechts de visie van een bepaalde tijd verwoordt.Zoeken naar het supernormale is toekomstgericht bij uitstek.

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 6/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 5

Inleiding 

Wie een gebouw meer als ruimte ziet dan als een object,moet bij uitstek meester zijn van het materiaal.

Met deze stelling heb ik bij Muck Petzet Architekten (MP-a)gesolliciteerd. Mijn ambitie om stage te lopen lag in de wensom meer te leren over hoe gebouwen gemaakt worden. Wat erallemaal bij komt kijken om van schets tot schilderwerk tekomen. De focus ligt daarbij dan niet zozeer op het ontwerpenvan de grote concepten, maar op het proces, het

uitdetailleren, het materaliseren tot en met het opleveren vande gebouwen.

Het viel me op, dat Zwitserse en Duitse architecten vaak meerkennis van en aandacht voor de wijze hebben waarop iets

daadwerkelijk tot stand komt. Dit is sterk verwant met deverantwoordelijkheid die de architect hier heeft: ook tijdensde bouw en zelfs tot vijf jaar na oplevering van een ontwerpis de achitect eindverantwoordelijk voor de technische staatvan het gebouw. De architect regelt de metselaar, de

electricien, voert de bouwleiding uit en komt langs als na eenpaar jaar de kelder onder water staat. Voor wie als stagairmeer van het uitvoerende deel van de bouwpraktijk te weten wilkomen (ontwerpen leert men immers prima op de universiteit),is de Duitstalige regio bij uitstek geschikt.

Bij Muck Petzet, met een verleden bij Herzog & de Meuron inBasel en gespecialiseerd in renovatie en interieur, verwachtteik deze kennis van materalisatie en bouwproces te vinden.Juist in de omgang met bestaande gebouwen en in de kleineschaal van interieurs wordt men immers geconfronteerd met

materiaal en maakbaarheid.

MP-a is een klein bureau met 6 medewerkers, dat is ontstaanuit het ongeveer 40 man tellend MSP (Meier-Scupin & Petzet)vanuit de wens van herr Petzet om weer minder manager en meer

projectleider te worden. Alle medewerkers zijn architect enhebben één of meerdere eigen projecten waarin ze (be)geleidworden door herr Petzet. Omdat iedereen in dezelfde ruimtewerkt en de meest recente (ontwerp)tekeningen en referentiesaltijd aan de wand hangen, is de interactie groot.

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 7/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 6

„Het is mijn doel, een eenheid te vormen uit dat wat

voorhanden is en dat wat nieuw wordt toegevoegd.“ Muck Petzet in de Süddeutsche Zeitung, 18 februari 2005

In de tweede week van mijn stage heb ik een gesprekgeorganiseerd met Muck Petzet om hem te vragen naar de

precieze verwachtingen van de stageperiode en de visie vanzijn bureau op architectuur en renovatie in het bijzonder.

Hij refereerde daarbij naar een tentoonstelling van ontwerpers

Naoto Fukasawa en Jasper Morrison met de titel SuperNormal –

Sensations of the Ordinary. Zij stellen daarin alledaagsegebruiksvoorwerpen tentoon, die door hun intelligente werking

of door hun eenvoudige schoonheid toch een zekere kwaliteit

hebben die boven het alledaagse uitstijgt.

De wijze waarop het bureau architectuur maakt, streeftditzelfde doel na. Zij verzoekt niet om een contrast te makentussen oud en nieuw of om op schreeuwerige wijze te laten zien

dat er sprake is van iets bijzonders. Doel is om met de

aanpassing en/of toevoeging, voort te borduren op hetbestaande (zelfs als dit een leeg grasveld is) en daarmee het

geheel naar een hoger niveau te tillen. Super en Normaal gaandaarbij samen en vormen een nieuw, vanzelfsprekend maarkwalitatief geheel.

Deze omgang met het verleden lijkt aan te sluiten bij deobservatie van hoe München met haar wrange geschiedenis

omgaat. Zij benadrukt deze niet door het contrast op te zoekenof deze met grote monumenten fysiek in de stad te zetten, maar

zoekt naar manieren om verder te gaan, weder op te bouwen.

Naar een hoger niveau te tillen, zonder dit verleden weg te

gooien. Met hier en daar een klein monumentje waaraan men desporen van het verleden nog kan aflezen.

Vraagstelling:

Zijn er vergelijkingen te trekken tussen de omgang van München 

met haar geschiedenis en de houding die het bureau Muck PetzetArchitekten inneemt ten opzichte van de bestaande bebouwing? 

Aanpak: analyse projecten MP-a, onderzoek wederopbouw München.

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 8/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 7

Analyse 3 projecten Muck Petzet Architekten (MP-a)Hoe komt het strefen naar supernormaliteit

tot uitdrukking in het werk van het bureau? 

Project: CAM

Prijsvraaginzending, 2000-2001

De opgave van deze prijsvraag was, om een stedebouwkundigontwerp te maken voor de combinatie van kantoren met sport,cultuur en infrastructuur aan de rand van Neubiberg. De

locatie betreft een grazige weide, ingesloten door

(spoor)wegen, een sloot en bomenrijen. Deze lokatie nodigtveel architecten uit tot Tabula Rasa denken. Het maken van een

idealistisch ontwerp op een wit vel. Een locatie zonderduidelijke context of aanwezige bebouwing.

Voor MP-a werd de leegte van dit grasveld daarentegen alsuitgangspunt genomen voor het ontwerp. Weiterbauen im Bestand,

het doorgaan op wat aanwezig is, werd hier opgevat als hetverwerken van de bebouwing in dit graslandschap. Wie debebouwing van het nieuwe ontwerp zou naderen, zou deze -

hoewel modern - nog steeds typeren als graslandschap. Hiermee

wordt volgens het bureau tevens de hedendaagse stand enhouding van de techniek benadrukt, die niet langer als

tegenhanger van de natuur, maar in samenhang hiermeefunctioneert en steeds stiller wordt.

Men zou zich af kunnen vragen of de filosofie van hetvoortborduren op het bestaande niet wat ver gezocht is wanneerde opgave een locatie beslaat waarin het bestaande slechts als

afgebakende leegte te beschrijven is. Het is ook de vraag ofhet behoud van deze leegte in stedebouwkundig opzicht het

meest logisch of wenselijk is.

Toch weet dit ontwerp in haar uitwerking mijns inziens teovertuigen dat deze keuze een succesvolle kan zijn. Dat ligt

daarin, dat hetgeen wat is meegenomen van de bestaande

situatie, het nieuwe versterkt. De grasdaken en de inleggingin het landschap worden op klimaat- en installatietechnisch

gebied als dankbaar hulpmiddel aangewend. De aard van hetbestaande, verwerkt in het nieuwe, biedt voordelen en isdaarmee de moeite waard mee te nemen.

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 9/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 8

Project: HYGewonnen realisatieprijsvraag, 2003-2007De Lausitztower in Hoyerswerda – een groeiend gebouw in een krimpende stad.

Hoyerswerda is één van de vele oostduitse steden die met grotekrimp te maken heeft. Verwachting was, dat in 2015 hetinwonersaantal van 70.000 tot 30.000 inwoners zou zijnteruggenomen. Als gevolg van deze krimp is men begonnen de

plattenbauten (de 11 verdiepingen hoge prefab DDR-flats) inhet centrum af te breken, met als gevolg dat dit centrum eenbraakliggend terrein werd en de stad onleefbaar maakte.

In de prijsvraaginzending stelde het bureau voor, één van deze

woongebouwen te behouden en zelfs te verhogen. Hetbraakliggende centrum werd omgetoverd tot kwaliteit:Hoyerswerda is niet alleen een stad met parken, het heeft eenpark als centrum van de stad! Dit park is doormiddel vanplantenfacade die zich als een net over de gevel spant,

doorgetrokken tot aan het openbaar dakterras dat op hetbestaande gebouw is aangebracht. Deze groene linten geven hetgebouw tevens een zekere lichtheid als tegenwicht tegen dezwaarte van de betonnen bouwmassa. Het thermisch verzinktstaal dat in zowel de plantenbakken als de balkonbalustradentoegepast is, verwijst naar het industrieel verleden en is

tevens onderhoudsarm.

Hoyerswerda heeft een nieuwe start gemaakt. Met hetparklandschap is een andere weg ingeslagen voor de inrichtingvan het centrum en de ooit met grindtegels beklede toren heeft

een totale metamorfose ondergaan. Toch zou je kunnen zeggendat hier het bestaande (de lausitztower is verrassend genoegbehouden) gebruikt is om het geheel op een hoger niveau tetillen. Door geen contrasterende nieuwbouw te plaatsen, maareen upgrade te bewerkstelligen van het bestaande (braakliggend

terrein wordt parklandschap, grauw bouwblok wordtoptimistische uitzichtstoren), kan men zeggen dat het geheelin typologie hetzelfde is gebleven (normal) maar in kwaliteitgestegen (super).

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 10/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 9

Project: LEIN WVLOnderdeel van een stedebouwkundige herstructurering, 1999-2002Europese stedebouwprijs 2004, World Habitat Award 2006/2007

In de herstructurering van de stad Leinefelde, geheel door hetbureau geleid, is een aantal verschillende verbouwstrategienen aanpassingsniveaus toegepast. Dit varieerde van kleinenoodzakelijke restauratie tot gedeeltelijke sloop ennieuwbouw.

In één van de deelgebieden van dit zgn. Physikerkwartier moesteen vijf verdiepingen tellend woonblok plaatsmaken voor eenvoorzieningenplint met daarin naast een kantoor van dewoningcorporatie WVL ondermeer een feestzaal, keuken en

nevenruimtes voor de huurders van de omliggende flats.Afbraak van het woonblok zorgt voor meer ruimtelijkheid tussende flats en de lage plint fungeert niet meer als blokkade,maar als gemeenschappelijk centrum van de verschillendewoonblokken.

Er is voor gekozen om de onderste twee lagen (halfverdieptekelder en begane grond) van het voormalig woongebouw tebehouden en om te bouwen tot de gewenste voorzieningenplint.Hiertoe zijn de bovenste vier lagen van het prefab gebouwzorgvuldig afgebroken. De trappenhuizen die het gebouw

ontsloten, zijn tot aan de eerste verdieping behouden enbrengen nu daglicht in de corridorontsluiting van de laagbouw.Het sloopmateriaal van de bovenste vier lagen is gebruikt omhet landschap aan de voorzijde van het gebouw op te hogen,waardoor een gelijkvloerse en daarmee rolstoelvriendelijke

entree ontstaat.

Dit project is een goed voorbeeld van de hardnekkige keuze omiets met het bestaande te doen. In dit geval is de identiteitvan de woontoren verdwenen, terwijl deze fysiek gezien gek

genoeg nog geheel aanwezig is. Het gebouw ziet er alsnieuwbouw uit, maar in de footprint en de trappenhuizenherkent men het oude gebouw. Het voegt zich in de stedelijkeplattegrond zoals vroeger, maar schept ruimte en oogt modern.

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 11/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 10

Vernietiging en wederopbouw München

Zoals veel Duitse steden is ook München tegen het einde van deTweede Wereldoorlog grotendeels verwoest. Circa 45% van degebouwen in de stad is door bombardementen tot onbruikbaretoestand beschadigd. In de hele stad (geen enkele wijk werd

van bombardementen gespaard) was vrijwel geen woning te vindendie niet aan beglazing of dak beschadigd was. In het centrumwerd 55% van alle huizen vernietigd, de rest zwaar beschadigd.

Met name voor de woningvoorraad heeft het lang geduurd voordit hersteld kon worden. 80.000 woningen (circa 30% van de

woningvoorraad) ging verloren en een groot deel van deovergebleven woningen bevond zich in een zeer slechtebouwkundige toestand. Meer dan een kwart van de ruimten van deovergebleven woningen moest gerepareerd worden en 4% van deruimten kon simpelweg niet gebruikt worden.

In nevenstaande tabel en grafieken is af te lezen hoe deverhouding van de vernietiging lag. De bovenste grafiek geeftweer dat slechts 2,1% van de bebouwing zonder schade de oorlog

is doorgekomen. Van veel van de typische 5-verdiepingen hogeappartementengebouwen in de stad ging de kap verloren. Menrekent dat als 5% schade, wat voor ongeveer 30% van de stadvan toepassing was. Het overige deel kwam nog gehavender uitde strijd.

Ook voor openbare gebouwen ontstond een groot tekort. In deonderste grafiek hiernaast heb ik de ontwikkeling van hetaantal scholieren en het aantal beschikbare klaslokalenuitgezet. Daarin is zichtbaar dat het aantal klaslokalen in deoorlog gehalveerd werd, terwijl het leerlingenaantal direct

daarna sterk toenam. Dit houdt in dat het aantal leerlingendat het gemiddeld met één klaslokaal moest doen, van 36 in1939 bijna verdubbelde tot 71 in 1952.

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 12/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 11

München had een grote taak in het opnieuw creeren van leefbare

woonruimte. Nog amper bekomen van het verlies van de oorlog enmaar half doordrongen van het vele leed dat met die oorlogaangericht is, moest zij werken aan het herstel van de stad.

De eerste opvang van de woningnood gebeurde (naast hetonderbrengen van mensen in niet voor bewoning bestemdegebouwen) aan de randen van de stad, waar nederzettingengebouwd worden met vele gelijksoortige woningen. Hetleeuwendeel van de bevolking woont dan buiten het centrum, datnog in zeer verstoorde toestand is en waarin tevens de

eigendomsverdeling meer versnippert is.

In de periode 1950-1956 worden de panden in het centrumvolgens de oude verkaveling weer opgebouwd. In deze periodetrekken veel bewoners terug naar de stad en vindt tevens een

toestroom van vluchtelingen uit het oosten plaats.

Eind jaren ´50 wordt het centrum steeds meer het domein vanwinkels, banken, verzekeringen en andere bedrijvigheid. Dewoningen in het centrum worden daarmee schaarser en duurder en

veel mensen vestigen zich in de stedelijke buitenwijken vlak

buiten het centrum.

Onderstaande grafieken geven de inwonersverdeling over de stadin de drie genoemde perioden goed weer. Horizontaalgecentreerd is steeds het centrum dat direct na de oorlog

relatief onbewoond is, dan een wederopbouw herleeft envervolgens heroverd wordt door de utiliteit.

In de figuur hiernaast heb ik twee kaarten van hetWiederaufbaureferat over een recent luchtbeeld van het centrum

gelegd (Google maps 2009). Dit geeft een duidelijk beeld vanhoeveel van de historische bebouwing verloren is gegaan en deversnipperde wijze waarop dit in de jaren ´50 hersteld werd.

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 13/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 12

Geveldecoraties

Een stad die in zo een grote mate verwoest is, nodigde inRotterdam uit tot het ontwerpen van de ideale stad volgens demoderne opvattingen. In München is in het centrum en veel

binnenstedelijke wijken voor de wederopbouw van de stad echterde oorspronkelijke verkaveling aangehouden. Veel panden zijngerestaureerd of weer in oude stijl hergebouwd. Op een aantalplaatsen is ruimte gebruikt voor het bouwen van in die tijdmoderne bouwblokken en het interieur van een aantalconcertzalen en openbare gebouwen is in de jaren ´50 stijl

aangepakt, maar het grootste deel is naar oud voorbeeldhersteld.

Voor het straatbeeld viel er het nodige te doen. Ook wanneerde gebouwen constructief nog in orde waren, was er van de

facade soms weinig meer over. In de snelle wederopbouw waar destad om vroeg, was er niet altijd tijd, geld of genoegaanleiding om de historische fassaden en ornamenten teherstellen of terug te brengen.

Voor nieuwbouw werden prefab elementen afgewerkt met stucwerk

gebruikt en ook de oude, gerenoveerde gevels werden metstucwerk bekleed. Voor de architecten van die tijd was het eengrafische opgave geveldecoraties te ontwerpen die ofwel opzichzelf stonden, ofwel een moderne interpretatie waren van degevel zoals die ooit geweest is. In een heel aantal gevallen

werd ook een letterlijke afbeelding geplaatst van de gevelzoals deze ooit was, zoals bij de Residenz (foto rechtsonder).

Bij de meeste gerenoveerde of opnieuw gebouwde gebouwen werdin alle haast echter geheel geen aandacht geschonken aan een

historisch gevelbeeld of verdere grafische invulling van defacade. Hedendaagse architecten proberen nu zo af en toe opeigentijdse wijze deze geschiedenis weer terug te brengen.De twee foto´s rechtsboven tonen een project van Hild und KArchitekten uit München aan de Belzigerstrasse in Berlijn. Bij

deze gevelrenovatie is een historische geveltekening,inclusief schaduwen en onjuistheden, tot schaal 1:1 vergrooten in stucrelief op de gevel geprojecteerd.

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 14/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 13

Project: PLZRenovatie en uitbreiding van een woongebouw, in ontwerp

Eén van de projecten van Muck Petzet Architekten die op eenuitgesproken wijze omgaat met de oude en huidigeverschijningsvorm van de gevel, is de renovatie van eenwoongebouw aan de Pestalozzistrasse in München waar op momentvan schrijven de bouwvergunning voor in behandeling is.

Ook dit pand is in de oorlog zwaar beschadigd geraakt entijdens de wederopbouw voorzien van een eenvoudige stucfacadeen egaal groen geverfd.

De wens van de opdrachtgever was, om iets van de historischegevel, met ornamenten rondom de ramen, terug te brengen. Deuitdaging was, om hiervoor een subtiele manier te vinden dieniet kitscherig of historiserend is, maar wel de herinnering

aan die vooroorlogse rijkdom oproept.

Hiertoe is aan de hand van de oorspronkelijke geveltekeningeen beeld gemaakt van hoe de gevel er destijds uitgezien moethebben. Dit beeld is vervolgens in kwaliteit sterk gereduceerdzodat een pixelachtig, vaag beeld ontstaat. Deze pixels worden

als tegels op de facade aangebracht. Wie dichtbij staat zieteen tegelfacade met genuanceerde kleurverschillen. Wie vanafstand door zijn oogharen kijkt, herkent de vage afbeeldingvan decoratie en ornament.

De afbeelding rechtsonder toont een 1:1 proefstuk van de tegelfacadedie ik tijdens mijn stage gelegd heb. Aan de precieze vormgeving wordtechter nog gesleuteld. De groene strepen en stippen die over de tegelsheen lopen zijn een print van het logo van de tegelfabrikant die ophet folie dat de tegels per 4 stuks bijeenhoudt is aangebracht. Ditzal in werkelijkheid dus niet op de gevel zichtbaar zijn.

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 15/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 14

De jaren ´70: toekomstidealen

München is niet helemaal vrijgebleven van utopie en idealisme.Het pragmatische wederopbouwdenken van de jaren ´50 vond haarweerklank in de jaren ´70, toen de techniek en een hervondenduitse trots de opmars maakten voor modernistische idealen.

Het Olympiapark in het noorden van München, gebouwd voor deolympische spelen van 1972, is daar een mooi voorbeeld van.Onder leiding van Frei Otto uit Stuttgart werd een landschaponder tentdaken gebouwd waarin de verschillende sportieveterreinen en tribunes zijn ondergebracht.

Deze tot de verbeelding sprekende, innovatieve bouwwerken zijnwereldberoemd geworden. Zij raken aan een utopisch ideaal vanmaakbaarheid waarin de grenzen van de techniek verkend zijn.Het hele olympisch park is ontworpen en aangelegd zonder enige

relatie met of verwijzing naar het verleden. De spelen van1972 zouden optimistische spelen moeten worden en daarmee dedubieuze herinnering van de spelen in Berlijn in 1936uitwissen. De architectuur verbeelt dit ideaal van hetmodernisme en is in dat opzicht zeer geslaagd.

Ook de modernistische woongebouwen in het olympisch dorp zijn

hiervan een voorbeeld. Zij zoeken naar de ideale woonvorm metalle kansen van het seriematig bouwen. Eén van de architectenhiervan (van o.a. de Alte Mensa die door MP-a verbouwd wordt)is Günther L. Eckert uit München.

Dat Eckert als Münchenaar los van het verleden in utopien kondenken, bewees hij in zijn boek Die Röhre – eine Architekturfür denkbare Zeiten´. Daarin schetst hij tot op verbazing-wekkend gedetailleerd niveau een volgens hem ideale bouwvorm.Een bouwwerk in de vorm van een gigantische kabel waarin alle

woningen en voorzieningen zijn ondergebracht. Deze kabel spantzich rondom de aarde, ondersteund door pilaren en daarmeeonafhankelijk van natuur en klimaat. Eckert schetst in zijnboek hoe deze kabel zich over oceaan, woestijn en oerwoudspant en hij rekent uit hoeveel strekkende meter kabel nodig

is om de bevolking van München of de gehele wereld er in onderte brengen. Ook constructieve berekeningen en montagedetailsontbreken niet.Verdere analyse van zijn theorie is nog een onderzoek opzich.

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 16/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 15

Projecten waaraan gewerkt isVerbouwing Alte Mensa Oberwiesenfeld 

In mijn stage heb ik een halfjaar mee mogen draaien in deverbouwing van de Alte Mensa in het olympisch dorp. Dit washet grootste project van het bureau op dat moment en had een

budget van circa 12 miljoen euro.

Het mensagebouw is een gemeenschapsgebouw voor de bewoners vanhet olympisch dorp, op dit moment vooral studenten, en

eigendom van de stichting Studentenwerk München. Dezestichting beheert naast het mensagebouw ook de omliggendestudentenwoningen en heeft twee architecten in dienst die in

de rol van opdrachtgever de verbouwingen leiden.

De Alte Mensa is gebouwd in 1972 voor de olympische spelen.

Het huisvest een grote diversiteit aan gebruikers. Naast eengrote voormalige eetzaal die ook als sport- en filmzaal dienst

doet, kent het verschillende ruimten die aan uiteenlopende

gebruikers toegewezen zijn. Dit varieert van eenpeuterspeelzaal tot een discotheek, van een meubelwerkplaatstot een psycholoog.

Het gebouw dat ontworpen is door Günther L. Eckert (schrijvervan het boek Die Röhre, ein Architektur für denkbare Zeiten),

kent een solide constructie van gewapend beton met expressieve

elementen die aan de buitenzijde van de gevel en over eenaantal assen in het gebouw zijn geplaatst. Deze verzorgen

tevens de stijfheid van het gebouw, waardoor de constructieintern vrijwel bespaard kon blijven tot een serie evenwijdigebalken. Het dak wordt gedragen door een Mero draagwerk. Zowel

de dragende balken als het Mero draagwerk lopen door de stalen

gevel van buiten naar binnen door zonder koudebrugonderbreking. Mede daarom zal de hele gevel vervangen worden.

Het gebouw is in de afgelopen 37 jaar regelmatig kleinschalig

verbouwd en geherorganiseerd. Hierdoor is het gebouw ergverrommeld en onoverzichtelijk geworden. Naast een technischeupgrade is een organisatorische herstructurering van hetgebouw de voornaamste opgave. Alle gebruikers moeten een

plaats krijgen die aan hun huidige wensen voldoet (er komt ook

een aantal nieuwe gebruikers bij) en het gebouw moet weer eenlogische eenheid en ordening krijgen.

Het hele olympiadorp is vrijwel direct na oplevering totmonument gedoopt, het mensagebouw valt daarom ook ondermonumentenzorg.

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 17/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 16

Om de inrichting van het gebouw zo af te stemmen, dat allegebruikers naar tevredenheid een plek vinden, is een heleorganisatorische uitdaging. Gelukkig speelden deopdrachtgevers hierin een bemiddelende rol. Tijdens het proces

moest regelmatig het ontwerp van één van de functies wordengewijzigd omdat een andere gebruiker zijn wensen bijstelde.Ook werden tot op het laatste moment nog functies naar andereverdiepingen verplaatst. Het was eenvoudigweg niet mogelijkalle deelgebieden gelijktijdig te ontwerpen, ook omdat nietalle gebruikers duidelijk voor ogen hadden wat hun wensen

precies waren.

Door de aard van deze opgave heb ik de kans gehad eenpeuterspeelzaal, kantoor, werkplaats, bibliotheek, physio enfitnesscentrum en verschillende trappenhuizen, toiletgroepen

en opbergruimten te organiseren en ontwerpen binnen één enhetzelfde project. Iedere gebruiker had eigen wensen en somseen bepaald beeld voor ogen hoe iets eruit moest komen tezien. Aan ons (de projectleidster, Muck Petzet en ik) was hetde opgave voor iedere functie een geschikt ontwerp te maken,

zonder de grote lijn uit het oog te verliezen.

Om de nieuwe situatie goed te kunnen ontwerpen, moet hetbestaande gebouw eerst volledig opgemeten en begrepen worden.Omdat er tussen de jaren ´70 en nu regelmatig verschoven enverbouwd is, waren er geen actuele bouwtekeningen voorhanden.

Wie de sfeer van het bestaande gebouw goed wil leren kennen,moet niet alleen de bestaande wanden, maar ook de plafonds envloerafwerking in kaart brengen. Een groot deel van mijn stageheb ik dan ook besteed aan het opmeten en in kaart brengen vanbetegeling, systeemplafonds, verlichting, deuren en ramen,

meubels, staalframebouw wanden, trappen en de gehele facadetot op gedetailleerd niveau.

Het streven is geweest meer van de identiteit van het gebouwte behouden dan hoe voorgangers het gebouw van systeemplafonds

hebben voorzien. Daarnaast was het idee de olympiakleuren diein de stedebouwkundige context veelvuldig gebruik zijn, in deverkeersruimten van het gebouw terug te laten komen en hetgebouw daarmee te structureren annex zoneren.Bij de bijlagen bevinden zich door mij gemaakte producten.

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 18/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 17

Prijsvraaginzending Neue Mitte TU Darmstadt

Een ander project waar ik korte tijd intensief aan heb gewerkt

is de prijsvraaginzending voor de campus van de TU Darmstadt.In deze twee-fasige prijsvraag werd om een stedebouwkundigontwerp gevraagd voor het centrum van de campus waar eenbibliotheek, verschillende collegezalen en instituutsgebouwenmoeten komen.

De stedebouwkundige opzet van de campus zoals die destijdsontworpen is, is een combinatie van verschillende clustersgebouwen die in een groene omgeving zijn geplant. In deoorspronkelijke planning werd ook in het centrum zo´n clustergebouwd, maar dit is er nooit van gekomen. In plaats daarvan

is het centrum een groot leeg grasveld met één mensagebouw datlandschappelijk aandoet. Alle omliggende gebouwen hebben huningang aan dit grasveld, maar gek genoeg functioneert dit openstuk groen als een blokkade tussen de verschillende gebouwen.

Om deze blokkade te breken en om de nieuwe bebouwing volgens

de oude filosofie neer te zetten, heb ik voorgesteld denieuwbouw in verschillende kubusvormige volumen over hetgrasveld uit te strooien. Doordat in de speelsestedebouwkundige opzet de ruimte versnippert wordt en debebouwing geen groot front vormt maar een eenheid vormt met

het park, wordt dit stuk groen kleinschaliger enuitnodigender. Dit voorstel is het uitgangspunt geworden vanonze inzending.

Rondom het park hebben we een campusring gepland die de

ingangen van de verschillende gebouwen ontsluit en het parkafbakent. Het hoorzalencentrum en de bibliotheek zijn middelseen in het landschap ingebedde foyer verbonden. Door een netvan smalle wegen is het park een geheel dat de campusbinnendringt en de nieuwbouw in zich opneemt.

Ook dit is een vorm van streven naar het supernormale. Op debestaande uitgangspunten wordt voortgeborduurd op een wijzedie past bij de eisen en wensen van deze tijd en het tot eengeheel smeedt.

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 19/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 18

Opgedane ervaringen en visie op carriére 

Als je de kans krijgt om voor jezelf te beginnen, moet je diegrijpen. Al mijn collega´s zeiden dit tegen me en hetverbaasde me. Wanneer ik in het bureau rondkeek en zag hoe deverschillende collega´s aan het werk waren, zag ik iedereen

tekenen, ontwerpen, vergaderen en veel mailen en telefoneren.Ieder had diens eigen project en droeg de verantwoordelijkheidhierin. Een aantal deed nog privé projecten in de avonduren enallen waren toegewijd aan hun werk.De directeur was veel onderweg. Hij bemoeide zich met alleverschillende projecten en hield in het bijzonder daar de

kostenramingen in de gaten. Ook was hij steeds bezig nieuweopdrachten binnen te krijgen en het contact met opdrachtgeversen vakcollega´s te onderhouden. Ik zag mijzelf liever in heteerste plaatje.

Waardoor mijn collega´s gemotiveerd werden dit te zeggen, isenerzijds de uiteindelijke eer en eindverantwoordelijkheidover de projecten op ontwerpgebied. Wanneer er onzekerheidover een bepaalde ontwerpoplossing ontstaat, heeft dedirecteur het laatste woord. Anderzijds is dit het vele na-

werk dat bij elk project komt kijken. Naast het ontwerpen en

uitdetailleren is dat het vinden van de goede vaklieden (totaan de steigerbouwer) en het onderhoud in de eerste vijf jaarna oplevering. Hierin onderscheidt zich de Duitse bouwpraktijkvan de Nederlandse. Als directeur hoef je dat niet te doen.

Hoewel het een hoop administratief en organisatorisch werk metzich meebrengt dat niet direct aan de discipline van dearchitect raakt, heeft het een aantal voordelen. Ik hebmeegemaakt hoe mijn collega op de bouwplaats met dekozijnspecialist besprak hoe de kozijnen op de gevel aan

moeten sluiten en hoe er wordt gezorgd dat de onderkozijnenvan de ramen in de vloer worden verzonken, rekening houdendmet de dikte van de parketvloer. De kozijnenman deelt hieroverzijn kennis, mijn collega had al met de parketlegger gesprokenen zo komt het tot een goed resultaat. Daarbij wordt de kennis

van de architect hierdoor ook steeds groter, wat helpt bijlatere projecten.Ik zie grote voordelen in dit systeem omdat de controle van dearchitect op het uiteindelijke resultaat voor zover ik kaninschatten groter is dan in de Nederlandse werkwijze.

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 20/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 21/66

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 22/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 21

Bronvermelding 

Wiederaufbaureferat, Stadtarchiv MünchenWinzererstrasse 68, München

Boeken:

München im Wiederaufbau - ein Querschnitt durch demWiederaufbau Münchens

Dr. Helmut Koenig, 1952Wiederaufbaureferat der Landeshauptstadt München

Architektur und Städtebau der Fünfziger JahreWerner Durth, Niels Gutschow, 1987

Deutsches Nationalkomitee für Denkmalschutz

München in den 50er Jahren – Architektur des Wiederaufbaus amBeispiel von Hans FriesPeter M. Bode, 1992

Buchendorfer Verlag, München

Zeit im Aufriß – Architektur in Bayern nach 1945Bayerischen Architektenkammer München, 1983

Olympische Bauten München 1972

S Architektur Wettbewerbe, december 1970

The work of Frei OttoLudwig Glaeser, 1972The Museum of Modern Art, New York

Die Röhre. Eine Architektur für denkbare ZeitenGünther L. Eckert, 1980

Der Junge Architekt

Grundlagen und Praxis für die SelbständigkeitBeitzler, Berzl, Demal, Michaelis, 1992Hebel AG, Fürstenfeldbruck

Afbeeldingen:

Muck Petzet Architekten / Erica OvermeerUit het bureauarchiefPagina´s 4, 5, 6, 7, 8, 9, 13, 15, 16, 17, 18

Wiederaufbaureferat,Stadtarchiv MünchenPagina´s 10, 11

Hild und K Architektenwww.hildundk.dePagina 12, bovenste twee foto´s

Arienne MakPagina 12, onderste twee foto´s

Scan uit het boek ´Olympische Bauten München 1972´Pagina 14

Flickr.com

Pagina 1

Zelf gemaakte foto`s en beeldenPagina´s 3, 10, 11, omslag

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 23/66

Supernormal – Weiterbauen im Bestand 

^ ^ 22

Bijlagen 

Beknopt overzicht van uitgevoerde taken per week

Planning Mensaproject

Selectie van tijdens de stage gemaakte producten

CV Muck Petzet

Artikel `Muck Petzet - Der Transformator`Süddeutsche Zeitung, 18 februari 2005

Stagelogboek

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 24/66

 

BV MENS Terminplan Stand 05.05.2009 2        0        0        9

        2        0        1        0

        2        0        1        1

M en sa O be rw ie se nf el d Ap ri l M ai J un i J ul i Au gu st S ep te mb er Ok to be r No ve mb er D ez em be r J an ua r F eb ru ar M är z A pr il M ai J un i J ul i A ug us t Se pt em be r O kt ob er N ov em be r De ze mb er J an ua r F eb ru ar M är z A pr il M ai J un i J ul i A ug us t S ep te mb er

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 25/66

MENS        1        4

        1       5

        1       5

        1       7

        1        8

        1        9

        2        0

        2        1

        2        2

        2        3

        2        4

        2       5

        2        6

        2       7

        2        8

        2        9

        3        0

        3        1

        3        2

        3        3

        3        4

        3       5

        3        6

        3       7

        3        8

        3        9

        4        0

        4        1

        4        2

        4        3

        4        4

        4       5

        4        6

        4       7

        4        8

        4        9

       5        0

       5        1

       5        2

       5        3            1 2 3 4 5 6 7 8 9

        1        0

        1        1

        1        2

        1        3

        1        4

        1       5

        1        6

        1       7

        1        8

        1        9

        2        0

        2        1

        2        2

        2        3

        2        4

        2       5

        2        6

        2       7

        2        8

        2        9

        3        0

        3        1

        3        2

        3        3

        3        4

        3       5

        3        6

        3       7

        3        8

        3        9

        4        0

        4        1

        4        2

        4        3

        4        4

        4       5

        4        6

        4       7

        4        8

        4        9

       5        0

       5        1

       5        2            1 2 3 4 5 6 7 8 9

        1        0

        1        1

        1        2

        1        3

        1        4

        1       5

        1        6

        1       7

        1        8

        1        9

        2        0

        2        1

        2        2

        2        3

        2        4

        2       5

        2        6

        2       7

        2        8

        2        9

        3        0

        3        1

        3        2

        3        3

        3        4

        3       5

        3        6

        3       7

        3        8

        3        9

Semesterferien Semesterferien Semesterferien Semesterferien Semesterferien

Entwurfsplanung

GenehmigungsplanungBaueingabe

Ausführungsplanung Vorabmaßnahme Grundlei tungsprüfung/-abdichtung

A us sc hr ei bu ng en 1 .2 .3 .B A Vo ra bm aßn ah me b au ph ys ik al is ch e U nt er su ch un ge n B es ta nd Be gi nn Ve rg ab en

1.BA EG Süd + Anbindung

Haustechnik OGVorabmaßnahme Bauteiluntersuchungen Bestand Baubeginn Umzug Kinderkrippe

Abbruch Wände Estrich Fertigstellung Bierstube (3 Mon Schließzeit)

STB Wände T7 Werkstätten STW temporär

(Grundleitung ) Bezug Kindertreff

TB Wände

Installation HLS/ E

TB Schließen Decken

Gußasphalt/Fliesen

WC Trennwände

Maler/Endinstallation Bezug Filmclub

Bodenleger Bezug Fitness

2.BA EG Rest 1.OG gesamt Tutoren Umzug DG Bezug Disco

Fassade Psychos. Z. BauabschottungFassade

Bezug Aufenthalt

Bezug Lager STW

Bezug Werkstätten Studenten

Bezug Beratungsstelle

Fetigstellung Psychosoz. Z.

Bezug Turn-/Mehrzweckhalle

Verwaltung/Besprechungsraum temporär

Bezug Lesesaal

Tutoren Umzug DG

3.BA DG: gesamt

Bezug Tutoren

Bezug Studentenv.

SS 2009 20.04 - 07.08.2009

WS 2009/2010: 19.10.2009 - 19.02.2010

SS 2010: 19.04. - 06.08.2010

WS 2010/2011: 18.10.2010 - 18.02.2011

SS 2011: 02.05. - 12.08.2011

BESPRECHUNGSGRUNDLAGE

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 26/66

 

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 27/66

 

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 28/66

 

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 29/66

 

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 30/66

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

MENS

BAUVORHABEN:

Studentenwohnanlage MünchenOberwiesenfeldMensagebäudeHelene-Mayer-Ring 7

80809 München

Sanierung/Umbau

INDEX:

PLANINHALT:

G EZ .: D AT UM :MUCKPETZET ARCHITEKTEN LANDWEHRSTRASSE 37 80336MÜNCHEN T:089 /599 94 92-0 F:089 /599 94 92-9

M 1:200

VORABZUG

Mensa Oberwiesenfeld

Bestand

Ansicht West

10.06.2009PG

BAUHERR:

Studentenwerk MünchenLeopoldstrasse 1580802 München

MENS

BAUVORHABEN:

Studentenwohnanlage MünchenOberwiesenfeldMensagebäudeHelene-Mayer-Ring 7

80809 München

Sanierung/Umbau

INDEX:

PLANINHALT:

GE Z.: DATU M:MUCKPETZET ARCHITEKTEN LANDWEHRSTRASSE 37 80336 MÜNCHEN T:089 / 599 94 92-0 F:089 /599 94 92-9

M 1:200

VORABZUG

Mensa OberwiesenfeldBestand

Ansicht Ost

10.06.2009PG

BAUHERR:

Studentenwerk MünchenLeopoldstrasse 15

80802 München

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 31/66

B C D E F G HA

14,40 14,40 14,40 14,42

-1,20

0,00

3,80

7,60

12,21 12,39

3,88

0,08

3,68

        4        9

        1  ,       7

        0

        2  ,        6

        0

        1        2

        3  ,        6

        8

        3  ,        8

        0

        1        2

        1        8

        3        1

        1  ,       7

        6

        2  ,        4

        6

        2        0

        6        1

        2  ,        9

        9

        2        0

        3  ,        6

        0

        2        0

Werkstatt Metall Werkstatt Holz Flur Lager Probe Probe Probe Probe Lager Flur Töpferwerkstatt

Büro

Vereinsbüro

Sekretariat Büro Büro Küche Kinderkrippe Büro Schlafraum Besprechungsraum

Büro/Archiv Küche Cafe Partyraum

MENSBAUVORHABEN:

Studentenwohnanlage MünchenOberwiesenfeldMensagebäudeHelene-Mayer-Ring 7

80809 München

Sanierung/Umbau

INDEX:

PLANINHALT:

GEZ.: DATUM:MUCKPETZET ARCHITEKTEN LANDWEHRSTRASSE 37 80336 MÜNCHEN T:089 / 599 94 92-0 F:089 /599 94 92-9

M 1:200

VORABZUG

Mensa Oberwiesenfeld

Bestand

Ansicht Süd

10.06.2009PG

BAUHERR:

Studentenwerk München

Leopoldstrasse 1580802 München

MENS

BAUVORHABEN:

Studentenwohnanlage MünchenOberwiesenfeldMensagebäudeHelene-Mayer-Ring 7

80809 MünchenSanierung/Umbau

INDEX:

PLANINHALT:

GE Z.: D AT UM :MUCKPETZET ARCHITEKTEN LANDWEHRSTRASSE 37 80336 MÜNCHEN T:089 / 599 94 92-0 F:089 /599 94 92-9

M 1:200

VORABZUG

Mensa Oberwiesenfeld

Bestand

Ansicht Nord

10.06.2009PG

BAUHERR:

Studentenwerk MünchenLeopoldstrasse 1580802 München

   

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 32/66

T1

T1a

T1130,7qm

TÖPFEREI48,4 qm

FLURBS 26,6 qm

WC PERS3,7 qm

GRUPPE 151,5 qm

WC12,4 qm

GRUPPE 250,1 qm

   S   P   I   E   L   F   L   U   R

   3   0 ,   8  q  m

WC11,7 qm

LAGER9,7 qm

GRUPPENRAUM 244,6 qm

BÜRO11,0 qm

GRUPPENRAUM 123,4 qm

ATELIER39,8 qm

WC4,8 qm

WC 2,5

FLUR7,7 qm

T7

ABST.11,3 qm

WM/..5,3 qm

SCHLAFRAUM 228,3 qm

BÜRO/BESPR.17,9 qm

KÜCHE17,8 qm

SCHLAFRAUM 127,0 qm

24,1 qm

LAGERWSN 210,2 qm

T7   2   1   S   T   G

   1   8   /   2   7

   1 ,   3  q  m

KB 4

KB 5

KB 6

   2   5

   1

   1   0

Bitumenbahnen

Linoleum

Magerbeton

Estrich

   4

   4   0

   2   0

FolieBitumenbahnen

KB 5 - EG / Werkstatt (Holz) - Boden

Beton

Estrich

Bestand Neu

MENS

BAUVORHABEN:

Studentenwohnanlage MünchenOberwiesenfeldMensagebäudeHelene-Mayer-Ring 7

80809 München

Sanierung/Umbau

INDEX:

PLANINHALT:

GEZ.: DATUM:MUCK PETZET ARCHITEKTEN LANDWEHRSTRASSE 37 80336 MÜNCHEN T: 089 / 599 94 92-0 F: 089 / 599 94 92-9

M 1:2

VORABZUG

Mensa Oberwiesenfeld

Bodenaufbauten

23.06.2009PG

BAUHERR:

Studentenwerk MünchenLeopoldstrasse 1580802 München

Bodenaufbauten gemäß Kernbohrungen - Bestandsuntersuchung - Planungsgesellschaft Lauck & Kalioras mbH

KB 6 - EG / Lager - Boden

Bitumenbahnen

Estrich

Linoleum

Sperrholz

   4

   6   5

   2

   2   0

KB 4 - EG / Flur u. KiGa - Boden

Ab hier vermutlich Bodenaufbau wie KB 5

  

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 33/66

Folie

Bitumenbahnen

Linoleum

KB 4 - EG / Flur u. KiGa - Boden

Magerbeton

Estrich

Bitumenbahnen

Beton

Estrich

Bitumenbahnen

Fliesen

Bitumenbahnen

Estrich

Linoleum

Rohbeton

Estrich

schwarzer Anstrich

Fliesen

Rohbeton

Estrich

Sperrholz

        4

        4        0

        2        0

        2       5

        1

        1        0

        1        0

        6        0

        4

        8

        6        0

        1

Ab hier vermutlich Bodenaufbau wie KB 5

        4

        6       5

        2

        2        0

MENS

BAUVORHABEN:

Studentenwohnanlage MünchenOberwiesenfeldMensagebäudeHelene-Mayer-Ring 7

80809 München

Sanierung/Umbau

INDEX:

PLANINHALT:

GEZ.: DATUM:MUCK PETZET ARCHITEKTEN LANDWEHRS TRASSE 37 80336 MÜNCHEN T: 089 / 599 94 92-0 F: 089 / 599 94 92-9

M 1:2

VORABZUG

Mensa Oberwiesenfeld

Bodenaufbauten EG

23.06.2009PG

BAUHERR:

Studentenwerk MünchenLeopoldstrasse 1580802 München

Bodenaufbauten gemäß Kernbohrungen - Bestandsuntersuchung - Planungsgesellschaft Lauck & Kalioras mbH

KB 5 - EG / Werkstatt (Holz) - Boden

KB 6 - EG / Lager - Boden

KB 7 - EG / Toilette BS - Boden

KB 8 - EG / WC Herren - Boden

EG

KB 4

KB 5KB 6

KB 7

KB 8

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 34/66

Ausgleichsschicht

schwarzer Anstrich

Fliesen

Rohbeton

Spachtelung

Bodenbelag

Spachtelung

Rohbeton

Estrich

Trennungspapier

Fliesen

Rohbeton

Estrich

schwarzer Anstrich

Bitumenbahnen

Fliesen

Magerbeton

Estrich

Ausgleichsschicht

Beton mit Armierung

Estrich

Fliesen

PU-Schaum

        2

        3        0

       7

        3        0

        3        0

        1

        8

        2        0

        1        3

        1

        1        2

       5        0

        2  ,

        1

        1        0

        6       5

        1        1       5

        1

        1        0

MENS

BAUVORHABEN:

Studentenwohnanlage MünchenOberwiesenfeldMensagebäudeHelene-Mayer-Ring 7

80809 München

Sanierung/Umbau

INDEX:

PLANINHALT:

GEZ.: DATUM:MUCK PETZET ARCHITEKTEN LANDWEHRS TRASSE 37 80336 MÜNCHEN T: 089 / 599 94 92-0 F: 089 / 599 94 92-9

M 1:2

VORABZUG

Mensa Oberwiesenfeld

Bodenaufbauten OG/DG

23.06.2009PG

BAUHERR:

Studentenwerk MünchenLeopoldstrasse 1580802 München

Bodenaufbauten gemäß Kernbohrungen - Bestandsuntersuchung - Planungsgesellschaft Lauck & Kalioras mbH

KB 1 - DG / WC Herren - Boden neben Filmclub

KB 2 - DG / WC Herren - Boden neben CO2 Cafe

KB 3 - DG / CO2 Cafe - Boden

KB 9 - OG / Tutoria Party Raum - Boden Toilette

KB 10 - OG / Kühlraum - Boden

DG

KB 3

KB 2

KB 1

OG

KB 10

KB 9

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 35/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 36/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 37/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 38/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 39/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 40/66

         

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 41/66

Ansicht

MENS

BAUVORHABEN:

Studentenwohnanlage MünchenOberwiesenfeld

MensagebäudeHelene-Mayer-Ring 7

80809 München

Sanierung/Umbau

INDEX:

PLANINHALT:

GEZ.: DATUM:MUCK PETZET ARCHIT EKTEN LANDWEHRSTRASSE 37 80336 MÜNCHEN T: 089 / 599 94 92-0 F: 089 / 599 94 92-9

M 1:100

VORABZUG

Mensa OberwiesenfeldTreppe Bestand, T2

16.04.2009PG

BAUHERR:Studentenwerk MünchenLeopoldstrasse 1580802 München

Detail AM 1:20

Schnitt Horizontal

Schnitt Vertikal

60 12

       6       0

100

       7       0

       1       2

       5       8

       1       2

       1       1       0

       1       2       5

       6       0

       1       0       0

Glas

Stahl

       1       2

       3       3       0

       1       2

Stahl

Stahl

30

Stahl

Detail B

Glas

Stahl

Detail BM 1:10

Detail A

Stahl

Beton

,

  ,

  ,

  ,

  ,

  ,

  ,

Glas

Stahl

Beton

Schweißnaht

5010

       6       2  ,       4

       1       2  ,       5

159,732

       1       5       0

       3       0

       6       2  ,       6

       1       2  ,       5

159,732

125

 

MENSINDEX:BAUHERR:

Studentenwerk MünchenLeopoldstrasse 15

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 42/66

BAUVORHABEN:

Studentenwohnanlage MünchenOberwiesenfeldMensagebäudeHelene-Mayer-Ring 7

80809 München

Sanierung/Umbau

PLANINHALT:

GEZ.: DATUM:MUCK PETZET ARCHIT EKTEN LANDWEHRSTRASSE 37 80336 MÜNCHEN T: 089 / 599 94 92-0 F: 089 / 599 94 92-9

M 1:100

VORABZUG

Mensa Oberwiesenfeld

Treppe Bestand, T2

16.04.2009PG

p80802 München

Schnitt

Grundriss

Ansicht

125 405,1 465 437

31

        6

       1        0

       1       1

        6        6

       1        2  ,       5

       7

        8        9  ,       5

       1        6

10 170 10

        3        2        0  ,        6

        3        0

       5        0  ,       5

        9        6  ,       5

        3        0

        2        2        6  ,       1

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 43/66

MENS

BAUVORHABEN:

Studentenwohnanlage MünchenOberwiesenfeldMensagebäudeHelene-Mayer-Ring 7

80809 München

Sanierung/Umbau

INDEX:

PLANINHALT:

GEZ.: DATUM:MUCK PETZET ARCHI TEKTEN LANDWEHRSTRASSE 37 80336 MÜNCHEN T: 089 / 599 94 92-0 F: 089 / 599 94 92-9

M 1:100

VORABZUG

Mensa Oberwiesenfeld

Treppe Bestand, T1a, T3

16.04.2009PG

BAUHERR:Studentenwerk MünchenLeopoldstrasse 1580802 München

Ansicht

Detail T1a, T3 OG-DG

M 1:10

Ansicht

Asphalt

Stahl

Beton

Detail T3 EG-OG

M 1:10

       1        2

100

12

        6        0

        6        0

310

     3    0

       7

        8        9  ,       5

        3        8        0

10 170 10

8  4  0  

Stahl

Alu/RFS

6

,

  ,

 

MENSINDEX:

VORABZUG

BAUHERR:Studentenwerk MünchenLeopoldstrasse 1580802 München

   

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 44/66

Schnitt AA'

Grundriss

Detail Balustrade

M 1:10

Schnitt Horizontal

Schnitt Vertikal

BAUVORHABEN:

Studentenwohnanlage MünchenOberwiesenfeldMensagebäudeHelene-Mayer-Ring 7

80809 München

Sanierung/Umbau

PLANINHALT:

GEZ.: DATUM:MUCK PETZET ARCHI TEKTEN LANDWEHRSTRASSE 37 80336 MÜNCHEN T: 089 / 599 94 92-0 F: 089 / 599 94 92-9

M 1:100

Mensa Oberwiesenfeld

Treppe Bestand, T1a, T3

16.04.2009PG 60 12

        6        0

100

       7        0

       1        2

       5        8

       1        2

       1       1        0

       1        2       5

        6        0

       1        0        0

Glas

Stahl

       1        2

        3        3        0

125

745

       1        0

       1       7        0

       1        0

       7

        8        9  ,       5

A' A

31

       1        2

6

Stahl

Stahl

31

        6

,

  ,

  ,

  ,

  ,

  ,

  ,

  

INDEX:BAUHERR:Studentenwerk München

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 45/66

31

010 170 10

MENS

BAUVORHABEN:

Studentenwohnanlage MünchenOberwiesenfeldMensagebäudeHelene-Mayer-Ring 7

80809 München

Sanierung/Umbau

PLANINHALT:

GEZ.: DATUM:MUCK PETZET ARCHITEKTEN LANDWEHRSTRASSE 37 80336 MÜNCHEN T: 089 / 599 94 92-0 F: 089 / 599 94 92-9

M 1:100

VORABZUG

Mensa Oberwiesenfeld

Innentreppe Bestand, T1, T6

16.04.2009PG

Studentenwerk MünchenLeopoldstrasse 1580802 München

Schnitt AA' Ansichtnsicht

Grundriss

Treppe T6Fliesen -   11x31 cm

Treppe T1 EG-OGZelt, Runde N.

Treppe T1 OG-DGZelt, Viereckige N.

Detail T6M 1:10

0742,5

       7

        8        9  ,       5

A'

A

A'A

       1       1

        6        6

       1        2  ,       5

Beton

Fliesen Zelt

Zelt

Stahl

Detail T1M 1:10

        2        2

        6

       1        0

6

3     0     

Glas

Glas

Stahl

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 46/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 47/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 48/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 49/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 50/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 51/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 52/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 53/66

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 54/66

 

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 55/66

 

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 56/66

 

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 57/66

 

 

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 58/66

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 59/66

 

 

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 60/66

Muck Petzet Dipl.-Ing. ArchitektBDA

26.05.1964 geboren in München

1985 - 1991 Studium TUMünchen / HdK Berlin

1991 - 1993 bei Herzog & deMeuron, Basel

Seit 1993 eigenes Büroin München(1993- 2003 in Partnerschaft mitJ.P. Meier-Scupin, 2000-2001erweiterte Partnerschaftmit C. Mayr und J. Hehenberger)

seit 2002 Vorstandsmitglied desDeutschen PlattenbauzentrumsLeinefelde (dpzl)

2003-2008 Vorstandsmitglieddes BDA München / Oberbayern

Lehre:

2004/2005 Lehrauftrag EntwurfH h h l Li h i V d

Auszeichnungen:

2008 Best Architects 09

2007 Deutscher Bauherrenpreis

Modernisierung

2006 Thüringer Baukulturpreis

2004 Bayerischer Bauherrnpreis‘Vitale Innenstadt’

2004 EuropäischerStädtebaupreis

2003 Fassadenpreis derLandeshauptstadt München

2003 Deutscher Städtebaupreis

 2002 Sternstadt (2. Preis)

2001 Deutscher Bauherrnpreis

Modernisierung,Hohe Qualität - Tragbare Kosten

2001 Deutscher Architekturpreis,(Auszeichnung)

Aktuelle Projekte:

BV MENS Moderniserung derMensa Oberwiesenfeld,Studentenwerk, München

BV SEE Wohnhaus, Atelier- undNebengebäude für GeorgBaselitz in Arbeitsgemeinschaft

mit Herzog & de Meuron, Basel

BV GEO Umbau einesMehrfamilienhauses in München

BV STEIN - Umbau und Erweite-rung einer denkmalgeschütztenVilla / Neubau eines Atelierge-

bäudes am Wörthsee beiMünchen

BV PLZ - Umbau einesMehrfamilienhaus in München

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 61/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 62/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 63/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 64/66

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 65/66

 

arbeid en de kozijnenman instructie gaf over hoe dat allesgeplaatst moet worden. Interessant om dat ook mee te maken en

op de bouwplaats rond te lopen van een woning waarvan ik al

5/7/2018 Stageonderzoek Muck Petzet Architekten, München - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/stageonderzoek-muck-petzet-architekten-muenchen 66/66

op de bouwplaats rond te lopen van een woning waarvan ik al

veel ontwerpbeslissingen en onderzoekswerk heb meegekregen.

Week 20, 27 juli

Deze week opnieuw op de Mensa gestort. Maandag op locatie het

een en ander opgemeten en geinventariseerd (met name de physioen verwaltung). Met de mensen van de verwaltung besproken wathun wensen zijn, welke meubels ze houden willen, welke niet en

wat er verbeterd kan worden. Hiervoor een ontwerp gemaakt.

Daarnaast de doorsneden verbeterd en geactualiseerd en hetphysio- en fitnesscentrum opnieuw onder de loep genomen. Ook

Muck heeft zich daar mee bemoeid en is met een ontwerp gekomendat een stuk simpeler en helderder is dan wat wij tot noch toe

op papier hebben gekregen. Deze optie hebben we nog verder

uitgewerkt en ik heb er een model van gebouwd. Naast ditontwerp een hoekige en conventionele oplossing ontworpen zodat

de opdrachtgevers die twee kunnen vergelijken (metprijsinschatting).Verder aan het stageverslag gewerkt. Het einde komt in zicht,

nu twee weken vakantie en dan is het nog maar kort helaas.

Week 23, 17 augustus

Veel aan mijn stageverslag gewerkt, deze afgemaakt. Verder de

maquette van de physio en fitness verbeterd en de nieuwestagair ingewerkt.