Microsoft Word - Tài liu tp hun final.docxD án “Tng cng c hi và nâng cao v th cho ngi khuyt tt”
HNG DN TP HUN V PHÒNG CHNG BO LC GII I VI NGI KHUYT TT
Tài liu Ging viên
GII THIU V B TÀI LIU ......................................................................................................... 4
Mc ích ca b tài liu: ............................................................................................................ 4 i tng ích ........................................................................................................................... 4 Cu trúc ca b tài liu .............................................................................................................. 4 S dng b tài liu nh th nào ................................................................................................. 5
PHN A. NHNG KHÁI NIM C BN V GII TÍNH, GII TRONG MI LIÊN H VI NGI KHUYT TT ....................................................................................................................... 7
Bài A1. Gii tính và Gii ........................................................................................................... 7 Bài A2. Mt s khái nim gii c bn ..................................................................................... 12
PHN B. BO LC GII I VI NGI KHUYT TT ..................................................... 17
Bài B1. Tìm hiu v bo lc gii ............................................................................................. 17 Bài B2. Bo lc gii i vi ngi khuyt tt ........................................................................ 22 Bài B3. Bo lc tình dc i vi ngi khuyt tt .................................................................. 27 Bài B4. Phòng chng bo lc gii i vi ngi khuyt tt ................................................... 34
PHN C. K NNG TP HUN VÀ K HOCH TP HUN ................................................. 40
Bài C1. K nng tp hun cùng tham gia ................................................................................ 40 Bài C2. Xây dng k hoch tp hun ti a phng .............................................................. 46
PH LC ............................................................................................................................................. 47
Ph lc 1. Mu chng trình hi tho mt ngày ..................................................................... 47 Ph lc 2. áp án: Nhng quan nim sai lm v bo lc gii ................................................. 48 Ph lc 3. Tóm tt khung pháp lut và chính sách v phòng chng bo lc gii .................... 51 Ph lc 4. Tài liu c thêm .................................................................................................... 55 Ph lc 5. Tranh v v bo lc gii ......................................................................................... 60
3
LI NÓI U
Vit Nam là mt trong nhng quc gia i u trong vic phê chun và ký kt các công c quc t chng li bo lc, bo v v quyn con ngi, in hình là Công c CEDAW nhm loi tr mi hình thc phân bit i x i vi ph n, Công c v Quyn Tr em, Công c v Ngi Khuyt tt và nhiu vn bn pháp lut quc t khác. Hin pháp Vit Nam, Lut Bình ng Gii, Lut Phòng chng Bo lc Gia ình, Lut Hôn nhân và Gia ình, Lut Tr em cng nh nhiu vn bn pháp lý khác nghiêm cm bo lc trên c s gii, c bit là bo lc chng li ph n và tr em. Tuy nhiên, các s liu thng kê và kt qu nghiên cu cho thy bo lc gii vn còn ph bin. Ngi khuyt tt, c bit là ph n và tr em gái khuyt tt cng là mt nhóm nn nhân thng xuyên ca bo lc gii c trong gia ình và ngoài xã hi. Nguyên nhân sâu xa ca hin trng này bt ngun t t tng cao nam gii và xem thng ph n và s phân bit i x “kép” i vi ngi khuyt tt c t khía cnh gii và khuyt tt. Mt khác, các chính sách, chng trình, d án h tr ngi khuyt tt cha quan tâm thích áng n vn bình ng gii, chng phân bit i x trên c s gii và bo lc gii i vi ph n và tr em gái khuyt tt. Do vy, các t chc, cá nhân làm vic vi ngi khuyt tt và bn thân ngi khuyt tt còn thiu kin thc và k nng phòng nga và ng phó vi bo lc gii mt cách hiu qu. Trong bi cnh ó, thông qua D án “Tng cng c hi và nâng cao v th cho ngi khuyt tt” do C quan Phát trin Quc t Hoa K (USAID) tài tr, Trung tâm Hành ng vì S Phát trin Cng ng (ACDC) hp tác vi TS. Khut Thu Hng, Vin Nghiên cu Phát trin Xã hi (ISDS xây dng cun tài liu “Hng dn các hot ng phòng chng bo lc gii i vi ngi khuyt tt” dành cho tp hun ging viên ngun ti a phng. Mc tiêu chính ca cun tài liu là nhm cung cp kin thc và phng pháp ging dy v bo lc trên c s gii i vi ngi khuyt tt cho i ng ging viên ngun ti a phng. T ó các ging viên có th thit k chng trình và tin hành tp hun v ch này nhm nâng cao nhn thc và trang b k nng cho bn thân ngi khuyt tt và ngi chm sóc h cng nh cán b cung cp dch v ti a phng phòng chng và ng phó bo lc i vi ph n và tr em khuyt tt. Trung tâm Hành ng vì S Phát trin Cng ng trông i rng cun tài liu s c các t chc ca ngi khuyt tt, các c quan, t chc hu quan trên a bàn d án và các a phng khác ón nhn và s dng hiu qu, góp phn vào nhng n lc bo v ngi khuyt tt, thu hp khong cách gia ngi khuyt tt và các nhóm dân c khác và thúc y tin b xã hi.
TRUNG TÂM HÀNH NG VÌ S PHÁT TRIN CNG NG (ACDC)
4
GII THIU V B TÀI LIU
Tài liu này bao gm các bài tp thc hành c thit k theo phng pháp cng tham gia. ây là tài liu tp hun các ging viên ngun nhm giúp h có nhn thc y hn v bo lc gii i vi ngi khuyt tt và trang b cho h nhng k nng trin khai tp hun ti a phng nhm góp phn phòng nga và ng phó vi tình trng bo lc i vi ph n và tr em gái khuyt tt.
Mc ích ca b tài liu:
Mc tiêu chung ca b tài liu này nhm nâng cao nng lc cho i ng ging viên ngun có th trin khai các hot ng nâng cao nhn thc v bo lc trên c s gii i vi ngi khuyt tt và các k nng phòng chng BLG i vi ngi khuyt tt a phng. Mc tiêu c th:
ú Cung cp kin thc v bo lc trên c s gii i vi ngi khuyt tt và k nng nhn din, phòng nga và ng phó bo lc trên c s gii i vi ngi khuyt tt.
ú Trang b cho i ng ging viên ngun mt s k nng ào to, tp hun c bn h có th trin khai các hot ng truyn thông phòng nga và ng phó bo lc trên c s gii i vi ngi khuyt tt ti a phng.
i tng ích
B công c c thit k dành cho các i tác ca d án bao gm: ú Cán b ch cht ca Hi Ngi khuyt tt
ú Các cán b ban ngành có liên quan Ngoài ra, b tài liu cng có th c s dng tham kho cho các nhóm sau:
ú Các nhà hoch nh chính sách và qun lý chng trình ú Nhng ngi làm công tác truyn thông ú Các nhóm khác: ví d nh giáo viên, cán b công tác xã hi, cán b ca t chc oàn
th, t chc phi chính ph.
Cu trúc ca b tài liu
B Tài liu bao gm 4 phn:
Phn A bao gm các bài tp trang b nhng khái nim c bn v gii, vai trò gii, khuôn mu gii, nh kin gii bt bình ng gii trong mi liên h vi ngi khuyt tt. Các bài tp trong phn này giúp hc viên nhn ra và hiu rõ tác ng ca nhng quan nim gii truyn thng n ngi khuyt tt.
Phn B tp trung vào bo lc trên c s gii i vi ngi khuyt tt. Các bài tp trong phn này s giúp tìm hiu các hình thc bo lc gii khác nhau, các gii pháp h tr ngi khuyt tt phòng nga và ng phó vi bo lc gii.
Phn C gii thiu mt s k nng tp hun c bn và hng dn xây dng k hoch tp hun.
5
Phn Ph lc cung cp mu chng trình hi tho (mt ngày), tranh v v ngi khuyt tt trong mt s bi cnh khác nhau s dng khi thc hành mt s bài tp và tóm tt mt s vn bn lut pháp chính sách v bình ng gii và bo lc gii.
S dng b tài liu nh th nào
S dng B Tài liu theo phng thc hc tp cùng tham gia B Tài liu c thit k cho vic hc vi s tham gia. Ý tng là nhm khuyn khích hc viên HC thông qua THC HÀNH – hc viên chia s tình cm, mi quan tâm, tri nghim ca h thông qua tho lun và phân tích các vn , gii quyt các vn , lp k hoch và hành ng. Thay i quan nim và thái v giá tr, vai trò và khuôn mu gii cng nh v bo lc trên c s gii liên quan n ngi khuyt tt s c thc hin thông qua quá trình hc ly hc viên làm trng tâm, ch không phi bng hình thc nghe ging th ng.
Giúp Hc viên i t thay i Nhn thc ti Hành ng. B Tài liu c thit k nâng cao nhn thc và hiu bit v gii, và bo lc gii i vi ngi khuyt tt và giúp hc viên tin ti hành ng. Hc viên bt u thay i t bn thân mình tr nên nhy cm v gii và có k nng tp hun và t chc hi tho nhm nâng cao nhn thc v phòng chng bo lc gii i vi ngi khuyt tt.
B Tài liu cng c thit k cho vic hc tp và hành ng mang tính tp th. Các bài tp khuyn khích nhng ngi tham gia tho lun v các vn gii, bo lc gii liên quan n ngi khuyt tt, t ó cùng nhau xây dng ý tng chung v vic cn phi làm gì, phi thay i thái và hành vi nh th nào gim thiu bo lc trên c s gii i vi ngi khuyt tt.
Hãy bt u t Bn thân mình Bn hãy s dng B Tài liu cho bn thân mình trc ht có th t suy ngm v nhng quan nim, thái , kin thc v ngi khuyt tt, v gii và bo lc trên c s gii i vi nhng ngi khuyt tt trc khi bn giáo dc ngi khác.
La chn các Bài tp t xây dng Chng trình tp hun phù hp. B tài liu không nhm phc v cho mt chng trình/ hay mt khoá tp hun duy nht. Bn không cn s dng tt c các bài tp có trong b tài liu hoc phi i theo th t các bài tp. Hãy s dng các Bài tp này mt cách có chn lc và linh hot. Hãy la chn nhng bài tp phù hp vi nhu cu và mc ích ca bn xây dng mt b tài liu ging dy ca riêng mình hoc kt hp nhng bài tp này vào mt chng trình tp hun ã có sn.
S dng các bài tp nh th nào B tài liu bao gm mt lot các bài tp mà mi bài u bao gm k hoch trin khai chi tit theo tng phn. K hoch trin khai s hng dn các hot ng bng cách mô t các bc làm th nào iu hành mt hot ng hc tp. Mi bài tp bao gm các phn:
6
• Mc ích: hc viên s BIT nhng gì hoc có th LÀM GÌ sau khi bài tp kt thúc; • Thi gian: Khong thi gian c tính thc hin bài tp. Thi gian thc hin s thay
i tùy theo s lng nhóm. Các nhóm ông ngi hn s cn nhiu thi gian hn (c bit là thi gian dành cho vic báo cáo li hot ng ca các nhóm)
• Chun b: nhng dùng cn thit s dng cho bài tp: giy kh to, bút d, bng keo, trò chi, các câu chuyn, tranh v, v.v
• Các bc tin hành – Các bc tin hành ln lt thc hin các hot ng trong bài tp.
• Kt lun: bao gm nhng ý chính và thông ip cn nhn mnh nhm giúp ngi iu hành d dàng hn trong vic tóm tt li ni dung và cht li nhng ý chính ca bài tp.
• Hp thông tin: có th là nh ngha nhng khái nim c bn, hoc nhng thông tin liên quan n ni dung ca bài tp, nhm b sung thêm thông tin cho ni dung hoc ch ca bài tp.
Ghi nh. Bn không cn phi thc hin ln lt qua tt c các hot ng trong b tài liu. Hãy la chn nhng hot ng phù hp vi mc tiêu ca bn, vi nhóm i tng hoc phù hp vi bi cnh.
Mt khi bn ã la chn mt bài tp, trc tiên bn hãy c toàn b bài tp có c ý tng v yêu cu ca bài tp. Bn hãy chc chn rng mình ã hiu rõ mc ích và phng pháp s dng trong bài tp ó. iu này s giúp bn chun b tt bài tp.
Hãy th thc hin bài tp theo các bc hng dn ít nht là mt ln, c bit là trong trng hp bn cha có nhiu kinh nghim s dng phng pháp c a ra trong bài tp. Khi bn thy mình thành tho vi bài tp này, bn có th áp dng bài tp ó mt cách linh hot hn – bn có th iu chnh và thay i bài tp ó cho phù hp vi mc ích và i tng ca bn.
7
PHN A. NHNG KHÁI NIM C BN V GII TÍNH, GII TRONG MI LIÊN H VI NGI KHUYT TT
Bài A1. Gii tính và Gii
==================================================================
CÁC BC TIN HÀNH: BC 1: BÀI TP PHÂN BIT GII TÍNH VÀ GII Bài tp 1: Chung, riêng Phng pháp: ng não Lit kê Ging viên dùng bút vch mt ng dc chia t giy kh to làm ba ct. ct bên phi ghi ch NAM GII và ct bên trái ghi ch PH N. Ct gia trng. ng não vòng tròn: Ging viên yêu cu các hc viên ng não và mi ngi nêu mt c im ca ngi NAM GII (tính cách, kh nng, vai trò, c im sinh hc). Tr ging ghi li các ý kin trên ct tng ng. Hc viên ln lt phát biu theo vòng tròn cho n khi trong lp không còn ý kin mi v c im ca mt ngi nam gii. Áp dng qui trình tng t nh vy yêu cu hc viên ng não và ln lt nêu nhng c im c trng ca ngi PH N. Ghi li ý trên ct phù hp. Mt cách làm khác: ng não bng nhng tm th: Phát cho mi ngi 2 tm th 2 màu khác nhau. Yêu cu mi ngi ghi mt c im ca nam gii lên mt tm th và ghi mt c im ca ph n lên tm th kia. Sau ó ging viên yêu cu tng hc viên c to ý kin trên tm th ca mình. Tho lun: Phân bit các c im gii và gii tính Ging viên im li các c im ca nam gii /nam gii khuyt tt và ph n/ph n khuyt tt mà 2 nhóm ã lit kê sau ó t câu hi cho các hc viên:
MC ÍCH Bài này giúp ngi tham gia:
§ Phân bit gii tính và gii § Hiu vì sao phi phân bit gii tính và gii. § Nm c nhng vn liên quan n gii
tính và gii ca ngi khuyt tt
THI GIAN 45 phút CHUN B § Giy kh to
§ Bút vit bng, § Các tm th màu
§ Mt s hình qun áo, ph kin ca nam và n hoc ca bé trai và bé gái, có th ct t tp chí
8
´ NAM GII và PH N có th có nhng c im chung nào? ´ Nhng c im nào khin NAM GII và PH N khác nhau?
Ging viên gch chân nhng c im chung gia ph n và nam gii sau ó vit các c im riêng vào ct gia, và ghi u GII TÍNH ct gia;
Nam gii Nhng c im RIÊNG ca ph n và nam gii (Gii tính)
Ph n
Có tinh trùng Có tinh trùng Th ng
Quyt oán Có trng Có trng
Nóng tính Có t cung Có t cung
a mo him Có th nuôi con bng sa Có th nuôi con bng sa ca mình
Làm lãnh o Hay khóc
• Ging viên hi tip:
´ NAM GII KHUYT TT và PH N KHUYT TT có th có nhng c im chung nào?
´ Nhng c im nào khin NAM GII KHUYT TT và PH N KHUYT TT khác nhau?
´ Hãy so sánh s khác bit gia nam và n không khuyt tt vi s khác bit gia nam và n khuyt tt. S ging nhau và khác nhau gia nhng ngi không khuyt tt và ngi khuyt tt là gì?
Ging viên tóm tt bài tp 1
• Nhng c im riêng ca ph n và nam gii mà không th thay i c là nhng c im GII TÍNH hay còn gi là các thuc tính sinh hc. Con ngi nhng thi i khác nhau, các nn vn hóa khác nhau u có chung nhng c im sinh hc ó. Ví d:
ú Ch có nam gii mi có tinh trùng
ú Ch có ph n mi có trng, t cung và cho con bú ú Ch có nam mi có râu
ú Ch có ph n mi có âm o
• Nhng c im chung ca ph n và nam gii nói chung cng nh gia ph n khuyt tt và nam gii khuyt tt là nhng c im v tính cách, nng lc, ph thuc vào quá trình giáo dc, hc hi. Nhng c im này có th thay i theo gii gian và tu theo môi trng vn hoá. Ví d:
ú Nhiu ph n cng quyt oán nh nam gii ú Nam gii cng có ngi rt rè
9
ú N cng có th làm lãnh o ú Nam cng thích chm sóc ngi thân trong gia ình
Gii tính Gii
• Có t khi sinh ra (bm sinh)
• Các c im xã hi c gán cho trên c s gii tính ca cá nhân
• Hc/c dy t gia ình và xã hi
• Ph quát: ging nhau mi ni, mi lúc • a dng (khác bit theo tng ni)
• Không th thay i. Ví d:
o Ch ph n mi sinh con o Ch có nam gii mi có tinh trùng
• Có th thay i.Ví d:
ú Ph n có th làm phi công ú Nam gii có th là ngi chm sóc
tt
• S nhm ln gia gii tính và gii dn ti nhng lm tng rng nhng khác bit gia nam và n trong xã hi là iu t nhiên, không bao gi có th thay i c, và ch có mt cách là chp nhn.
• S nhm ln gia gii tính và gii gây áp lc cho c ph n và nam gii, ng thi cng hn ch các c hi phát trin và hng th ca c hai bên.
• Tuy nhiên, trong mt xã hi cao vai trò ca nam gii, thì s nhm ln gia gii tính và gii to ra nhiu c quyn hn cho nam gii và làm ph n thit thòi hn.
• Ph n khuyt tt và nam gii khuyt tt cng có nhng c im chung và c im riêng ging nh ph n không khuyt tt và nam gii không khuyt tt. Khác bit duy nht là tình trng khuyt tt ca h. S nhm ln gia gii tính và gii cng làm ph n khuyt tt thit thòi hn và t h vào nguy c b bo hành nhiu hn.
Bài tp 2: Trò chi “Mua gì cho ai” Phng pháp: Tho lun nhóm La chn Ging viên dùng 4 t giy A), mi t chia làm 2 ct. Mt ct ghi “Nam”, ct kia ghi “N”, hoc mt ct ghi “Bé trai”, ct kia ghi “Bé gái” Chia lp thành 4 nhóm. Mi nhóm c phát 1 trong 4 t giy kh to nói trên. Ging viên yêu cu tng nhóm hãy lit kê qun áo, dùng/ chi c cho là phù hp vi nhân vt ca mình. Ví d v kt qa bài tp:
10
Bé trai Áo phông màu xanh Qun sooc Giày th thao chi: xe tng, ngi máy M li trai
Bé gái Áo hoa Váy Giy màu hng chi: búp bê, b nu n N ct tóc
Nam gii trng thành Áo s mi k Áo comple Cà vt Cp da Ô tô Xe máy phân khi ln Vòng c có hình u lâu
Ph n trng thành Váy lin thân Chân váy Áo thêu kim tuyn Áo ngc Bông tai Vòng tay ngc trai Vòng c ngc trai
Tho lun theo câu hi:
´ iu gì xy ra nu bé trai mc qun áo/chi chi ca bé gái hoc ngc li. Nhng ngi xung quanh s nói gì v iu ó? Nu mt bé trai thng xuyên mc ca bé gái n trng, các bn và thy cô s nói gì?
´ iu gì xy ra nu nam gii trng thành s dng nhng vt dng ca ph n trng thành và ngc li. Nhng ngi xung quanh s nói gì v h? Ví d, nu mt cán b nam mc ca ph n n c quan, nhng ngi xunh quanh s nói gì? Th trng c quan s ng x th nào nu anh ta thng xuyên làm nh vy?
´ i vi mt s tr em khuyt tt và ngi ln khuyt tt: Có phi lúc nào gia ình cng chú ý cho h mc úng theo gii tính và phù hp vi la tui ca h?
´ Vic tr khuyt tt hoc ngi ln khuyt tt n mc không phù hp vi gii tính và la tui ca h s dn n iu gì?
Ging viên tóm tt bài tp 2:
• Trong mi nn vn hoá u có các quy nh thành vn và thng là bt thành vn là ph n và nam gii phi n mc nh th nào, s dng nhng dùng gì cho phù hp vi gii tính ca mình.
• Nu mt ngi mc trang phc hoc dùng ca ngi khác gii thì s b coi là không phù hp, ngc i, khó coi … thm chí còn b phê phán, cm oán.
• Vic n mc nh th nào, s dng dùng nào, cùng vi vic h phi ng x ra sao, làm gì, cho phù hp vi gii tính ca mình là bc u tiên trong qúa trình xã hi hoá mà qua ó mi ngi hc và nhp tâm các c im gii ca mình.
BC 2. KT LUN (s dng các slide Powerpoint bài ging nu có iu kin) Ging viên tóm tt ni dung các bài tp và tho lun sau mi bài tp. Tng kt ni dung v gii tính và gii: ch ra nhng im khác bit gia hai khái nim gii tính và gii.
11
• Nam gii và n gii sinh ra ã có nhng khác bit v mt sinh hc, c gi là nhng khác bit trên c s gii tính.
• Nhng phn ln nhng khác bit gia nam gii và ph n li do xã hi to ra và c gi là nhng khác bit trên c s gii.
• Vic hiu rõ nhng khác bit trên c s gii không phi là bt bin mà có th thay i, do c hình thành t quá trình hc hi trong cuc sng, trong các mi quan h xã hi… s giúp chúng ta nhn bit, thách thc và thay i nhng khác bit ó.
• T khi sinh ra, mi ngi s c gia ình chm sóc và giáo dc trên c s gii tính ca mình cho n khi trng thành. Ví d con trai c dy là phi mnh m, làm tr ct gia ình. Con gái c dy là phi du dàng, chm ch, quán xuyn công vic ni tr. Ln lên trong mt bi cnh nh vy, mi ngi s hc cách ng x và th hin tính cách (các c im gii) mà c cho là phù hp vi gii tính ca ngi ó. Nói cách khác, mi ngi hc và nhp tâm các c im gii trong quá trình trng thành qua gia ình, nhà trng và nhng ngi xung quanh. Nhng ngi không th hin các c im gii phù hp vi các c im gii tính s b cho là không bình thng, s b phê phán, cm oán, thm chí b ty chay, phân bit i x.
• Tuy nhiên, i vi ngi khuyt tt, chúng ta li không nht quán nh vy. Nhiu ph n và nam gii khuyt tt, nht là nhng ngi khuyt tt bm sinh và khuyt tt nng, thng b i x nh là không có gii tính và gii. Gia ình và nhng ngi xung quanh thng b qua nhng c im gii tính và gii ca ngi khuyt tt. H thng b coi nh tr con hoc vô gii tính ngay c khi ã trng thành thay vì c i x phù hp vi la tui, gii tính và gii ca h. Gia ình không chú ý n cm nhn v gii tính/gii ca NKT nên h có th không c n mc và chm sóc phù hp vi gii tính và gii ca mình. Ngi khuyt tt do vy thng không c giáo dc v gii tính, tình dc và sc kho tình dc, sc kho sinh sn nên d ri vào nguy c b lm dng và xâm hi tình dc nhng li không có k nng phòng nga và ng phó.
12
Bài A2. Mt s khái nim gii c bn
MC ÍCH Bài này giúp hc viên: § Nm c mt s khái nim gii c bn § Hiu c ý ngha ca các quan nim
gii i vi ngi khuyt tt
THI GIAN 60 phút
CHUN B § Giy A0 § Bút vit bng, § Các tm th màu bng ¼ giy A0
================================================================== CÁC BC TIN HÀNH BC 1. BÀI TP Bài tp 1: Tìm hiu v vai trò gii Phng pháp: ng não theo vòng hoc ng não qua các tm th Lit kê các vai trò ca ph n và nam gii
• Yêu cu mi hc viên nêu mt công vic mà xã hi thng cho là trách nhim ca ph n và trách nhim ca nam gii. Tr ging ghi lên giy kh to. Ví d:
ú Nam gii: ch h, tr ct, kim tin, nuôi v con, th cúng t tiên, ni dõi tông ng, làm lãnh o …
ú Ph n: nu n, dn dp, git gi, chm sóc chng con, chm sóc ngi già, ngi m…
Tho lun: Yêu cu hc viên tho lun nhóm ln theo các câu hi sau:
´ Nu mt ngi nam không thc hin c nhng vai trò ó thì nhng ngi xung quanh ánh giá anh y nh th nào?
´ Nu mt ph n không thc hin c nhng vai trò ó thì nhng ngi xung quanh ánh giá cô y nh th nào?
´ Ph n và nam gii khuyt tt có th thc hin c các vai trò gii ca h không? Nu không thì vì sao?
Ging viên nêu nh ngha vai trò gii và tóm tt tho lun (hp 2.1) Vai trò gii là trách nhim hay công vic mà xã hi gán cho mt ngi trên c s gii tính ca ngi ó. Tuy nhiên, phn ln các vai trò ó ch là thói quen trong suy ngh c duy trì t i này qua i khác mà không nht thit ch vì gn vi các c im gii tính. Ví d: ch có ph n mi có th sinh nhng c ph n và nam gii u có th thc hin vai trò chm sóc tr em.
13
• Ngi khuyt tt thng b cho là không có hoc không kh nng thc hin mt s vai trò gii. ó là s k th.
• Hu ht ngi khuyt tt có th thc hin c các vai trò gii ca mình nu c h tr.
Bài tp 2. Tìm hiu khuôn mu gii Phng pháp: Nhóm rì rm Làm vic nhóm nh
• Yêu cu mt nhóm ba hc viên ngi gn nhau to thành mt nhóm, phát cho mi nhóm 2 th giy màu. Nhóm tho lun và ghi lên mi th giy mt nhn nh ph bin v ph n và nam gii và 1 câu ca dao/tc ng v ph n hoc nam gii.
• Sau 5 phút mi tng nhóm c to các nhn nh và câu ca dao/tc ng v ph n/nam gii. Tr ging ghi lên giy kh to. Ví d:
ú Nam gii mnh m, quyt oán, dng cm, ch ng, c lp, có kh nng lãnh o, xông xáo, phóng khoáng, phi bit ung ru, “trai nm thê by thip,”…
ú Ph n du dàng, nhng nhn, hy sinh, nhút nhát, n nói nh nh, khiêm tn, m ang, thu vén, ph thuc, “gái chính chuyên mt chng.” …
Tho lun c lp:
´ Nu mt ngi nam hoc mt ph n có nhng c im ngc li vi các khuôn mu gii ph bin nh ã nêu trên thì nhng ngi xung quanh s nhìn nhn/ánh giá anh y/cô y nh th nào?
´ Nhng quan nim ph bin (khuôn mu) v ph n và nam gii nh vy nh hng nh th nào n ph n, nam gii và xã hi nói chung?
´ Vic duy trì khuôn mu gii truyn thng có th nh hng n ph n và nam gii khuyt tt nh th nào?
Ging viên nêu nh ngha khuôn mu gii và tóm tt tho lun (hp 2.2). Khuôn mu gii là mong mun hay quan im v nhng tính cách, c tính, nng lc và hot ng c cho là “tiêu chun” i vi nam gii và ph n.
• Cách xã hi ánh giá v nhng ngi nam không bit ung ru: “Nam vô tu nh k vô phong”, hay v nhng ngi ph n nóng tính “àn bà Trng Phi” vô hình chung khuyn khích nam gii ung ru, buc ph n phi cam chu, nhn nhc.
• Mt s quan nim (khuôn mu) duy trì chun mc kép dn n nhng cách ánh giá không công bng: ví d: chp nhn, khoan dung hành vi ngoi tình ca nam gii nhng li phê phán khc nghit i vi hành vi tng t ca ph n.
Hp A2.1. Do tình trng khuyt tt ca h, nam gii và ph n khuyt tt thng b cho là không th thc hin mt s vai trò gii. iu ó khin h d b k th và b bo hành. Tuy nhiên, nu c h tr NKT có th làm tt vai trò ca mình nh ngi không khuyt tt
14
• Nam gii khuyt tt có th b ánh giá thp vì b cho rng không có nam tính: không th xông xáo, thiu hiu bit nên không có kh nng lãnh o …
• Ph n khuyt tt có th b ánh giá thp vì không th hin c các c im n tính nh m ang, khéo léo…
• Do vy nam gii khuyt tt và ph n khuyt tt thng b k th và b bo hành.
Bài tp 3. Tìm hiu khái nim giá tr gii Phng pháp: ng não theo vòng Lit kê các giá tr ca ph n và nam gii Ging viên yêu cu mi hc viên nêu c mt c im/phm cht mà qua ó mi ngi trong xã hi ánh giá mt ngi ph n hoc mt ngi nam là tt, là chun, áng m c. Có th gi ý: trinh tit, chung thu c coi là nhng giá tr quan trng ca ph n trong xã hi truyn thng. Ngày nay, ph n phi là “chân dài”, xinh p, nng ng … Nam gii thì phi cao to, tháo vát, bit làm n gii, quan h rng … Tho lun c lp Ging viên t câu hi:
´ Nu mt ph n/nam gii không có các phm cht, nng lc ó thì mi ngi s ánh giá ngi ó nh th nào?
´ Có phi ngi khuyt tt nào cng phù hp vi cách ánh giá ca xã hi? Vic b coi là không phù hp vi các giá tr gii s có tác ng nh th nào i vi ngi khuyt tt?
Ging viên nêu nh ngha giá tr gii và tóm tt tho lun (hp 2.4) Giá tr gii là nhng c im c th, phm cht, tính cách mà qua ó mt ngi n/nam c ánh giá. Ví d: ph n c ánh giá qua kh nng sinh con, có trinh tit, chung thu, m ang. Nam gii c ánh giá qua s tháo vát, nng ng, bit kim tin.
• Vì tình trng khuyt tt ca mình nên ngi khuyt tt hay b ánh giá thp và do vy d b bo hành và lm dng bi ngi thân và nhng ngi xung quanh
Bài tp 4: Tìm hiu v nh kin gii: Ging viên nêu nh ngha nh kin gii nh kin gii là nhn thc, thái và ánh giá thiên lch, tiêu cc v c im, v trí, vai trò và nng lc ca nam hoc n.
Hp A2.2. Nam gii và ph n khuyt tt thng b cho là không phù hp vi khuôn mu nam tính và n tính ph bin gii nên h d b k th và b bo hành.
Hp A2.3. Vì tình trng khuyt tt ca mình nên ngi khuyt tt thng b ánh giá thp và do vy d b bo hành và lm dng bi ngi thân và nhng ngi xung quanh.
15
Tho lun nhóm Cách làm: Chia lp thành 2 nhóm. Phát cho mi nhóm 1 t giy A0 và bút d. Yêu cu nhóm phân công mt ngi vit và mt ngi i din nhóm trình bày.
• Nhóm 1: Tho lun v các nh kin ph bin i vi ph n và nam gii nói chung. Chia giy A0 thành hai ct: Nam gii và Ph n. Ví d:
ú àn ông vng v, àn ông hay c bc, ru chè, àn ông không th làm các vic t m, àn ông thiu kiên nhn, àn ông liu lnh, àn ông không chung thu, àn ông nóng tính, cc cn, thô bo …
ú Ph n nông ni, con gái dt toán, ph n nhiu chuyn, ph n không bit tính toán, ph n nh mn, hay ghen tuông, k…
• Nhóm 2: Tho lun v các nh kin i vi ph n khuyt tt và nam gii khuyt tt. Chia giy A0 thành hai ct: Nam gii khuyt tt và Ph n khuyt tt. Ví d:
ú àn ông khuyt tt không th nuôi ni v con; àn ông khuyt tt ch quanh qun nhà; àn ông khuyt tt không th (không có tng) làm lãnh o …
ú Ph n khuyt tt không hp dn; Ph n khuyt tt không th làm v và làm m …
Tho lun c lp:
´ Nhng nh kin nh vy bt ngun t âu? Chúng có th nh hng nh th nào n ph n và nam gii và xã hi nói chung?
´ Vic duy trì nhng nh kin ó có th nh hng nh th nào n ph n và nam gii khuyt tt?
Ging viên tóm tt phn tho lun
• C nam gii và ph n sinh ra u ging nhau v kh nng/nng lc. Nu h không c hc tp, không c dy d thì c nam gii và ph n u s là ngi vng v, thiu hiu bit … nh kin gii bt ngun t quan nim thiên lch v nng lc ca nam gii và ph n trên c s các c im gii tính và gn vi các vai trò, khuôn mu và giá tr gii.
• Vì ph n mang thai và sinh nên h b gn cht vào vai trò làm m và chm sóc do vy c cho là phi khéo léo, m ang, du dàng … Ph n cng c cho là phi u tiên nhng công vic ó nên ít c i hc hn, ít có c hi tham gia xã hi dn n thiu hiu bit, thiu t tin… và càng b ánh giá thp.
• Nam gii c cho là “phái mnh” nên phi làm các công vic nng nhc, làm tr ct gia ình, phi giao thip rng. Vì th t nh nam gii không c dy các k nng chm sóc, làm vic nhà do vy h thng vng v, không bit cách chm sóc tr em, làm vic nhà. Mt khác, t nh nam gii cng c khuyn khích th hin nam tính mnh m và c khoan dung cho nhng biu hin thô bo. Tuy nhiên, khi trng thành, h li b ánh giá tiêu cc do s vng v hay tính thô bo ca h.
Hp A2.4. Ph n và nam gii khuyt tt thng b nh kin “kép”. Ngoài nh kin trên c s gii (là ph n hay nam gii), h còn b nh kin vì tình trng khuyt tt ca c th. Do vy h càng d gp nguy c b bo hành.
16
BC 2. KT LUN:
• Quan nim cng nhc v vai trò gii, khuôn mu gii, nh kin và giá tr gii ca ph n và nam gii khin cho c hai gii không phát huy c nng lc ca mình, cng c bt bình ng gii. Tình trng này tip tc duy trì s làm chm s phát trin ca toàn xã hi.
• S k th, phân bit i x và nh kin khin cho nhiu ngi khuyt tt không thc hin c (hoc thc hin y ) các vai trò gii mà nhng ngi xung quanh trông i h. Vì th ngi khuyt tt thng b ánh giá thp, coi là vô dng. Bn thân ngi khuyt tt d mc cm, t ánh giá thp bn thân. Do vy ngi khuyt tt càng có nguy c b bo hành do không thc hin c hoc không thc hin y vai trò gii ca mình.
• Ph n và nam gii khuyt tt thng b nh kin kép. Các nghiên cu tâm lý phát hin ra rng nh kin chng li ngi khuyt tt thng bt ngun t nhng khuôn mu, s k th hoc s thng hi i vi h. Nhng yu t ó càng làm gia tng tác ng tiêu cc ca nh kin gii i vi ph n và nam gii khuyt tt, cn tr n lc vn lên và hoà nhp xã hi ca h và do vy càng khin h d b bo hành.
• Khuôn mu gii truyn thng dn n s k th i vi nhiu ph n và nam gii khuyt tt vì h b ánh giá là “không ging” hoc “không áp ng” c các tiêu chun v ph n và nam gii.
• Vic ánh giá ph n và nam gii trên c s các “giá tr” v hình th, c im gn cht vi gii tính làm h thp giá tr ca ngi khuyt tt và dn n vic loi tr h ra khi i sng xã hi và làm tng nguy c h b bo hành bi gia ình và nhng ngi xung quanh.
17
PHN B. BO LC GII I VI NGI KHUYT TT
Bài B1. Tìm hiu v bo lc gii
MC ÍCH Bài tp này nhm giúp hc viên có thêm kin thc và hiu bit c bn v:
§ Bo lc gii nht là bo lc i vi ph n và tr em
§ Nguyên nhân gc r ca bo lc gii
THI GIAN 60 phút
CHUN B § Các bc tranh/nh phn ánh các hình thc bo lc gii khác nhau;
§ Giy màu, § Giy A0 § Bút vit bng
================================================================== CÁC BC TIN HÀNH BC 1. BÀI TP Bài tp 1. Th nào Bo lc gii? (30 phút) Phng pháp: Gi tên vn qua tranh Tho lun nhóm theo tranh Chia lp thành các nhóm khác nhau. Mi nhóm tho lun theo bc tranh ã chn theo các câu hi gi ý sau:
´ iu gì ang din ra trong tranh? Hình dung và mô t li câu chuyn xy ra. ´ Có tình trng bo lc xy ra trong tranh không? Nu có, nhân vt trong tranh ang
b bo lc di nhng hình thc nào? ´ Bc tranh nói lên iu gì? Hãy chia s câu chuyn thc t a phng.
Trình bày kt qu tho lun nhóm: i din tng nhóm trình bày kt qu tho lun. Tho lun sâu: Ging viên t câu hi c lp tip tc tho lun:
´ Trong tt c các bc tranh va ri ai là ngi thng b bo hành? Ai thng là ngi gây bo lc? Bo lc có th xy ra âu? Hãy liên h vi cuc sng thc t: Ai thng là nn nhân? Ai thng là th phm.
´ Bo lc có th xy ra di các hình thc nh th nào?
Gi ý: bo lc v các mt: th cht, tinh thn, tình dc, kinh t di các hình thc nh ánh p, túm, m (bo lc th cht), mng chi, pht, làm nhc (bo lc tinh thn), quan h tình dc khi ngi kia không mun (bo lc tình dc), không cho i làm, kim soát tin bc, chi tiêu (bo lc kinh t).
18
Ging viên tóm tt bài tp 1 và trình bày tng quan v bo lc gii S dng bài trình bày PowerPoint hoc video clip Tng quan v Bo lc tình dc do Ngôi nhà Bình yên sn xut: https://www.youtube.com/watch?v=TjUvOHNubaY Tóm tt v Bo lc gii và các dng bo lc gii ph bin BO LC GII
• Bo lc gii là bt k mt hành ng bo lc nào nhm vào cá nhân hoc nhóm ngi da trên c s gii, dn n, hoc có kh nng dn n, nhng tn tht v thân th, tình dc, hay tâm lý, bao gm c s e da có nhng hành ng nh vy, s cng bc hay tc ot mt cách tùy tin t do ca mt cá nhân, dù nó xy ra ni công cng hay trong cuc sng riêng t.
• Bo lc gii là biu hin ca bt bình ng gia các gii trong ó ph n và tr em gái thng là nn nhân. Bo lc gii làm gia tng bt bình ng gii bng cách khin ph n và tr em gái phi ph thuc vào quyn kim soát ca nam gii.
• Bo lc gii có th nh hng tiêu cc n c ph n và nam gii. Mt s nam gii và các bé trai có th b quy ri, ánh p, xâm hi tình dc vì h không tuân th các chun mc ph bin v nam tính. Trong mt s trng hp, bo lc tình dc c s dng trng pht, àn áp và làm nhc nam gii khin cho h cm thy nam tính ca h b tn thng.
• Bo lc gii bao gm bo lc trc tip và bo lc gián tip: ú Bo lc trc tip bao gm bo lc v th cht, tâm lý và kinh t chng li cá nhân và
thng c xã hi chp nhn thm chí bin minh. ú Bo lc gián tip là bo lc mang tính cu trúc thông qua chun mc, thái và khuôn
mu v gii ph bin trong xã hi. Bo lc gián tip to nên và cng c nhng thái và khuôn mu dung dng bo lc gii. Báo cáo c bit ca LHQ 2011 v bo lc chng li ph n coi bo lc th ch hoc cu trúc là “bt k dng bt bình ng cu trúc hoc s phân bit i x mang tính th ch nh v ph n v trí ph thuc v th cht hoc t tng vào nhng ngi khác trong gia ình hoc cng ng ca h.
• Bo lc gii có th xy ra ti bt k giai on nào ca cuc i, ch yu là cuc i ngi ph n - t khi còn là mm sng trong bng m ti tui già.
• Bo lc i vi ph n là hin tng còn ang xy ra ph bin khp ni trên th gii, bao gm c Vit Nam và xy ra di mi hình thc: t bo hành th cht ti tinh thn và i sng tình dc –t ánh p gây thng tích ti e da và cng ép tình dc, hoc cng hip, tn công tình dc. Bo lc gii i vi ph n xy ra nhiu bi cnh: t gia ình, cng ng, n ni làm vic, hc tp hay nhng a im công cng.
• iu cn lu ý là các dng bo lc thng không xy ra riêng l mà thng kt hp vi nhau – nn nhân ca bo lc gia ình thng chu ng thi hai hoc ba, bn dng bo lc khác nhau và xy ra vi mc và tn sut tng dn.
• Rt nhiu hành vi bo lc i vi ph n ã c xã hi và d lun chp nhn và xem nh các hành x xã hi bình thng. iu này ã khin cho nhng nn nhân ca bo lc ngh rng h b bo hành là do li ca h và h không có quyn khiu ni hay òi hi c iu tr.
19
CÁC DNG BO LC GII PH BIN: Bo lc th cht
• Bao gm nhng hành vi nh ánh p, ngc ãi, tra tn hoc các hành ng c ý khác làm nn nhân b thng tích, nh hng n sc khe hoc làm thit mng.
• Nhng hành vi bo lc th cht có th là: tát, ném vt vào ngi gây thng tích; y, túm, túm tóc; ánh, m, s dng vt (que, gy, iu cày, dép, òn, v.v) ánh; á, kéo lê, bóp c, làm nght th, làm bng; e da s dng hoc s dng dao, súng, kéo, hoc các v khí gây thng tích khác.
Bo lc tinh thn
• Bao gm nhng hành vi có th nh hng nghiêm trng n sc khe tâm thn, tâm lý ca ngi b bo lc, bao gm nhng hành vi nh: Lng m, làm nhc, coi thng, làm cho xu h; Chi bi, xúc phm; e da (gây tn thng ngi thân, con cái, vt nuôi,..);Kim soát, ngn cm (hc tp, làm vic, i li,giao tip, tham gia hot ng cng ng/xã hi, gii trí, n mc, v.v); Gây áp lc v tinh thn, tâm lý: b mc, ghen tuông quá mc,v.v.
• Bo lc tinh thn, tâm lý khó xác nh vì khó quan sát thy nhng biu hin ca s tn thng. Nhng cng có th nhn bit trng hp b bo lc tinh thn qua vic quan sát mi quan h gia hai ngi, thí d gia hai v chng, xem gia h có tn ti s bt bình ng trong mi quan h hay không, c bit là mi quan h v quyn lc và kim soát.
• Bo lc tinh thn còn có th bao gm các hành vi kim soát (ca ngi chng) nh: Ngn cm không cho v gp g bn bè; hn ch v tip xúc vi gia ình/cha m rut; mun kim soát v mi ni, mi lúc; tc gin khi thy v nói chuyn vi ngi àn ông khác; thng xuyên nghi ng v lòng chung thy, ghen tuông, b mc, pht l, i x lãnh m vi v trong thi gian dài, v.v.
Bo lc tình dc (s có mt bài riêng v bo lc tình dc)
• Bo lc tình dc là bt k hành ng tình dc nào trái vi mong mun ca ngi mà nó hng n. Ai cng có th là nn nhân ca bo lc tình dc, bao gm tr em, ph n và nam gii mi la tui. Bo lc tình dc có th gây ra bi bt k ngi nào không ph thuc vào quan h ca ngi ó i vi nn nhân, trong bt k bi cnh nào. Tuy nhiên, phn ln th phm ca bo lc tình dc là ngi mà nn nhân bit, k c v/chng, bn tình hoc ngi thân trong gia ình. Bo lc tình dc bao gm nhng không gii hn trong quy ri tình dc, tn công tình dc, cng ép tình dc (cng dâm) và hip dâm
Bo lc kinh t :
• Bao gm nhng hành vi nh:
ú Bóc lt sc lao ng (làm quá kh nng, quá sc, không cho ngh, v.v.)
ú Kim soát v mt tài chính nhm to s l thuc; ú Phá hoi tài sn, dùng/t trang, công vic làm n,v.v
ú Không chi tin khám sc khe, cha bnh, v.v ú Không cho/ hoc la không cho ng tên tài sn (nhà, t, xe,v.v)
20
Bài tp 2. Xoá b nhng hiu lm v bo lc gii và bo lc i vi ph n (25 phút) Phng pháp: ng não nhanh Chia s quan im: Ging viên vit tng nhn nh vào giy A0 hoc chiu lên màn hình. Ging viên ly ý kin ca hc viên “NG Ý” hay “KHÔNG NG Ý” vi tng nhn nh c a ra. Tng hp các ý kin ca hc viên – tr ging ghi li trên giy kh to. Bn NG Ý hay KHÔNG NG Ý vi nhng nhn nh di ây: 1. Bo lc gia ình thng do nhng ngi có hc vn thp, ít hiu bit gây ra hoc ch xy ra trong
nhng gia ình nghèo/có hoàn cnh kinh t khó khn. 2. Ung ru, dùng ma túy, hoc c bc là nguyên nhân chính gây ra bo lc gia ình. 3. Nhiu ngi ph n b chng/bn tình ánh nhng vn mun tip tc mi quan h bo lc ó. 4. S ph n ánh chng cng nhiu nh s nam gii ánh v. 5. Chúng ta ai cng bit mt ngi là nn nhân ca bo lc gia ình. 6. Nam gii gây bo lc vì h không th kim ch c s tc gin ca h. 7. Bo lc gia ình thng xy ra nông thôn/ các vùng sâu, vùng xa. 8. Ngi ph n có mt phn li trong vic b chng ánh. 9. Bo lc gia v và chng không nh hng n con cái. 10. Ngi v có ngha v tho mãn nhu cu tình dc ca chng dù cô y không mun. 11. Nu ngi ph n b chng ánh thì cô y không nên báo vi chính quyn/công an vì nh th là
“vch áo cho ngi xem lng” 12. Mt cô gái b quy ri tình dc thì cn phi xem li hành vi ca mình 13. àn ông cng hip ph n vì h không th kim ch ham mun tình dc ca mình.
Tho lun: Yêu cu 1 vài hc viên gii thích ti sao h li ng ý hoc không ng ý vi nhn nh c a ra. Ging viên s dng áp án trong ph lc gii thích nhng ý ngha ng sau tng nhn nh: rt nhiu nhn nh th hin nhng nh kin gii và lm tng khin nhiu ngi hiu sai v nguyên nhân gây ra bo lc gii và bo lc gia ình. Ging viên tóm tt bài tp 2
• Nhng hiu lm v bo lc gii thng xut phát t nhng quan nim sai, nhng nh kin gii truyn thng v giá tr ca nam gii và ph n.
• Nhng hiu lm này thng có hàm ý li cho nn nhân hoc li cho nhng yu t ngoi cnh (nh ruu, nghèo, ít hc) hoc do cm xúc (tc gin). Kt qu là nhng hiu lm này s làm xao lãng s chú ý ti vic ngi gây bo hành phi chu trách nhim v hành vi gây bo hành ca h.
• Bo lc gia ình là mt hành vi có ch ý ca ngi gây bo hành nhm kim soát và chng t hoc nhm có c quyn lc i vi nn nhân. Ngi gây bo hành s dng v lc hoc e da s dng v lc, cùng vi nhiu cách/mu có ch ý hoc có s cng ép, nhm mc ích ngi v hoc ngi yêu ca h có hành vi ng x theo ý h.
21
• Tp trung vào trách nhim ca ngi gây bo hành là mt trong nhng phn quan trng trong chin lc bo v nn nhân có hiu qu và ngi gây ra bo hành phi chu trách nhim v hành vi ca h.
• iu quan trng là cn cp ti nhng hiu lm này khi chúng ta truyn thông tuyên truyn hay tp hun cho nhng ngi khác v bo lc gii và bo lc gia ình.
BC 2. KT LUN
• Bo lc i vi ph n tu chung xut phát t nhu cu th hin quyn lc và òi hi kim soát i vi ngi ph n trong mi quan h, hoc trong các bi cnh vn hóa, trong h thng xã hi hay th ch (ví d, mi quan h gia hai v chng, gia hai ngi yêu nhau, gia cha m và con cái, gia ngi s dng lao ng và nhân viên, gia giáo viên và sinh viên). Quyn lc kim soát này bt ngun t s mt cân bng v quyn lc gia nam gii và ph n. Vn hóa truyn thng ca Vit Nam - ging nh hu ht các nn vn hóa khác trên th gii - mc nh rng nam gii có v th cao hn trong xã hi trong khi ó ngi ph n luôn v th thp kém hn và ph thuc. Hu ht mi ngi u c giáo dc v cách nhìn nhn th gii da trên mi quan h gia thng tr và kim soát, và c bit là nam gii c dy d t nh rng v lc là gii pháp c chp nhn duy trì quyn kim soát ca mình, gii quyt xung t, và là cách th hin s tc gin ca mình.
• Bo lc i vi ph n ang ph bin khp ni trên th gii, bao gm c Vit Nam.
• Bo lc gii xy ra di mi hình thc: t bo hành th cht ti tinh thn, kinh t và tình dc.
• Bo lc gii i vi ph n xy ra nhiu bi cnh: t gia ình, cng ng, n ni làm vic, hc tp hay nhng a im công cng.
• Còn nhiu hành vi bo lc i vi ph n ã c xã hi và d lun chp nhn và xem nh các hành x xã hi bình thng. iu này ã khin cho nhng nn nhân ca bo lc ngh rng h b bo hành là do li ca h và h không có quyn khiu ni hay òi hi c iu tr gì ht.
• Bo lc gii là hành vi c s dng nh mt công c vi mc ích kim soát và có c quyn lc i vi nn nhân.
• Bo lc gii là hành vi c ý- ó là s la chn.
• Bo lc gii là hành vi hc hi xã hi.
• Bo lc gii có ngun gc t nhng bt bình ng v gii mang tính lch s, và nhng c cu quyn lc th ch trong xã hi.
• Ngi gây bo hành phi chu 100% trách nhim v hành vi bo hành ca mình
22
Bài B2. Bo lc gii i vi ngi khuyt tt
MC ÍCH Bài tp này nhm giúp hc viên có thêm kin thc và hiu bit c bn v:
§ Bo lc gii i vi ngi khuyt tt § Nguyên nhân và hu qu ca bo lc
gii i vi ngi khuyt tt
THI GIAN 60 phút
CHUN B § Giy A0 § Bút vit bng, § Các th giy màu bng ¼ giy A4
================================================================== CÁC BC TIN HÀNH: BC 1. BÀI TP Bài tp 1. Tìm hiu v bo lc gii i vi ngi khuyt tt Chú ý: S dng kt qu tho lun Bài B1 (Bo lc gii) tip tc tho lun v bo lc gii i vi ngi khuyt tt. Phng pháp: Tho lun nhiu vòng ng não nhanh ng não nhanh theo cp (5 phút): 2 ngi ngi cnh làm thành mt cp vào tho lun các câu hi sau:
´ Ngi khuyt tt có b bo hành không? ´ Ai có th là nhng ngi gây bo hành vi ngi khuyt tt? ´ Có s khác bit gì gia ph n khuyt tt và nam gii khuyt tt?
Tng cp ln lt báo cáo. Ging viên ghi li trên giy kh to nhng ý kin ca các cp di tiêu : ÂU? AI? Các cp ln lt cho ý kin và b sung cho ti khi không còn ý kin mi. (5 phút) Tho lun v bi cnh và các hình thc bo lc i vi ph n và nam gii khuyt tt (15 phút) Cn c kt qu ng não, ging viên chia lp thành 4 hoc 5 nhóm tho lun v tình trng b bo lc ca ngi khuyt tt trong các bi cnh khác nhau: GIA ÌNH, NHÀ TRNG, NI LÀM VIC, CNG NG, C S DCH V (Y t - Phc hi chc nng hoc xã hi) … theo các câu hi sau ây:
´ Ngi khuyt tt b bo hành nh th nào? – các hành vi bo hành trong các bi cnh ó (GIA ÌNH, NHÀ TRNG, NI LÀM VIC, CNG NG, C S DCH V)
´ Trong nhóm nhng ngi khuyt tt, nhóm nào chu bo hành nhiu nht? Dng bo hành nào là ph bin nht?
23
o Gi ý: ph n khuyt tt, tr em gái khuyt tt, tr em trai khuyt tt, ngi khuyt tt vn ng, ngi khuyt tt trí tu,v.v.
´ Ngi khuyt tt phn ng nh th nào? Chia s câu chuyn thc t a phng mà anh ch bit.
Gi ý: nhóm có th sáng to các hình thc trình bày: nh s , hình v… th hin các hành vi bo lc và mc bo hành, mi quan h gia ngi gây bo lc và ngi khuyt tt.
i din tng nhóm trình bày kt qu tho lun ca nhóm mình. Ging viên tóm tt: Ging viên tóm tt các dng bo lc i vi ngi khuyt tt trong các bi cnh khác nhau da trên kt qu tho lun ca các nhóm. Ging viên thuyt trình ngn Ging viên trình bày 10 phút v bo lc gii, bo lc i vi ngi khuyt tt (Bài trình bày Powepoint v bo lc gii i vi ngi khuyt tt). Bài tp 2. Tìm hiu nguyên nhân bo lc gii và hu qu ca nó i vi cuc sng ca ngi khuyt tt (15 phút) Phng pháp: Cây vn hoc Tho lun vòng tròn Tho lun cp ôi và lit kê Hai ngi ngi cnh nhau làm thành mt cp và cùng tho lun, sau ó lit kê lên các tm th màu nh (càng nhiu càng tt):
´ Nhng nguyên nhân ci r: Ti sao ngi khuyt tt li b bo hành? Ti sao có s khác bit trong bo hành i vi ph n khuyt tt và nam gii khuyt tt?
Gi ý: Có th phân loi thành: 1) Nhng nguyên nhân t phía ngi khuyt tt và gia ình nh thiu hiu bit, thiu k nng sng, bt bình ng trong trong quan h quyn lc, tác ng ca ru, bia, ma tuý ... 2) Nhng nguyên nhân t phía cng ng nh thiu trng hc cho ngi khuyt tt, thiu s quan tâm n NKT, k th và phân bit i x i vi ngi khuyt tt, nh kin gii ... 3) Nhng nguyên nhân xã hi: Thiu các khung pháp lý, chính sách, chng trình cp n bo lc gii i vi ngi khuyt tt, thiu các ch tài x lý bo lc gii, bt bình ng gii ...
´ Nhng tác ng/ hu qu ca bo lc gii i vi cuc sng ca ngi khuyt tt: Bo hành ã tác ng ti cuc sng ca ph n và nam gii khuyt tt nh th nào?
Gi ý: Có th tho lun nhng tác ng ca bo lc i vi ngi khuyt tt (nhng tác ng n sc khe th cht và tinh thn, tình cm, kinh t…); i vi gia ình ca ngi khuyt tt; i vi cng ng và xã hi nói chung.
24
V cây vn Ging viên hoc tr ging v lên giy kh to s cây có gc r, thân, cành. Sau ó ging viên yêu cu tng cp dán các tm th ghi nguyên nhân vào phn gc, r ca cây, và dán nhng tm th ghi tác ng/hu qu lên các cành cây. Ging viên ghi lên thân cây nhng hình thc bo lc gii i vi ngi khuyt tt mà các hc viên ã nêu lên trong bài tp 1. Sau ó ging viên yêu cu mt s hc viên nhn xét v cây vn .
Cách khác: Tho lun vòng tròn Ging viên yêu cu các cp ln lt lit kê nhng yu t có th là nguyên nhân dn ti các hành vi bo hành i vi ngi khuyt tt. Mi cp ch lit kê mt nguyên nhân. Ln lt theo vòng cho n khi không còn nguyên nhân mi c lit kê. Ging viên ghi li các nguyên nhân lên giy A0. Ging viên tip tc yêu cu tng cp lit kê nhng tác ng/hu qu ca bo lc gii i vi ngi khuyt tt: Tng cp ln lt lit kê nhng tác ng ca các hành vi bo hành i vi
Nguyên nhân
Hu qu
Hu qu Hu qu Hu qu Hu qu
Nguyên nhân
Nguyên nhân
Nguyên nhân
Nguyên nhân
Nguyên nhân
Nguyên nhân
Nguyên nhân
Nguyên nhân
25
cuc sng ca ngi khuyt tt. Ln lt theo vòng cho n khi không còn yu t mi c lit kê. Tho lun sâu: C lp cùng nhau tho lun nhng khó khn/thách thc trong vic phát hin bo lc i vi ngi khuyt tt. Ti sao phn ln ngi khuyt tt không lên ting khi h b bo lc? BC 2. KT LUN:
• Bo lc gii i vi ngi khuyt tt là bo lc kép: ngi khuyt tt có th là nn nhân ca các dng bo lc gii nh i vi ngi không khuyt tt và là nn nhân ca bo lc bi vì h là ngi khuyt tt.
• cp toàn cu, c 5 ngi ph n thì li có mt ngi là khuyt tt. i vi ph n khuyt tt, bo lc gii thng i kèm vi k th và phân bit i x do khuyt tt. Ngi khuyt tt thng b coi là yu t, không có giá tr và trong mt s trng hp, h còn không c coi là con ngi – do vy h thng phi i mt vi nguy c b bo lc t nhng ngi xung quanh, k c bo lc tình dc. Mc dù vy, nhiu chng trình phòng chng bo lc gii li thng không chú ý n nhng nguy c và thách thc mà ngi khuyt tt phi ng u. Vì th nhng ngi khuyt tt thng b b qua và tip tc sng vi nhng nguy c ó.
• Ngi khuyt tt khi b bo lc thng phi cam chu vì không kh nng chng tr và không dám t cáo th phm. Ngi khuyt tt, tùy theo các dng khuyt tt, hoc theo tui và gii tính mà phi i mt vi các nguy c b bo hành v th cht, tinh thn, kinh t và tình dc, hoc ng thi tt c các dng bo lc, và trong các bi cnh khác nhau: gia ình, ni làm vic, trng hc, c s cung cp dch v xã hi hoc dch v y t, các a im công cng.
• Tr em khuyt tt và ph n khuyt tt là hai nhóm d có nguy c b bo lc, c bit là bo lc tình dc.
ú So vi nhng ph n và em gái không khuyt tt, ph n và tr em gái khuyt tt b bo hành nhiu hn và thng mc nghiêm trng hn, vi các hình thc bo hành khác nhau, t th cht n tinh thn và tình dc.
ú Do b k th bi tình trng khuyt tt, h khó tip cn h thng thc thi pháp lut và các dch v h tr nn nhân bo hành, c bit là vi nhng ph n và em gái khim th, khim thính và khuyt tt trí tu1.
ú Ph n khuyt tt thuc dân tc thiu s hoc sng trong nhng gia ình nghèo các vùng sâu vùng xa có th b bo hành và k th nhiu hn na.
ú Nhng ngi khuyt tt mà cn s h tr ca nhng ngi khác trong các hot ng sng hàng ngày còn i din vi nhng nguy c b bo hành t nhng ngi chm sóc, ó có th là nhân viên chm sóc, hoc là nhng ngi thân trong gia ình. Kt qu mt cuc nghiên cu ã ch ra có ti 30% nhng ngi khuyt tt tham gia nghiên cu cho bit h ã b ngi chm sóc ca mình ngc ãi di các hình thc khác nhau, nhng
1 Nhng ngi ch em b b quên – Tng quan toàn cu v tình trng bo lc i vi ph n khuyt tt” 2007.
26
ph bin nht là b bê không chm sóc, chi mng, hoc e da hay ánh p, mt s b sàm s, lm dng tình dc, b i x thô bo, hoc b i thuc, hoc b trm .
• Bên cnh vic là nn nhân ca các dng bo lc và các hành vi bo lc gii thng xy ra i vi ph n nói chung, ph n và tr em khuyt tt còn phi chu thêm các hình thc bo lc khác mà ít ph n gp phi, ó là vic h b:
ú Bt buc trit sn, no hút thai, bt s dng bin pháp tránh thai; ú Ung thuc hn ch kinh nguyt;
ú Hn ch thuc men, tp luyn, cha tr; ú Hn ch các hot ng sng thông thng và tham gia xã hi;
ú Gia ình a vào tri bo tr xã hi; ú Hn ch không gian hot ng, bao gm cách ly, nht riêng bit;
ú Cng ép làm nô l tình dc
• Nguyên nhân ca bo lc gii i vi ngi khuyt tt:
ú T cp xã hi: Thiu các quy nh pháp lut c th, các chin lc/chính sách, dch v v phòng chng bo lc gia ình và các chính sách v sc khe sinh sn và sc khe tình dc dành cho ngi khuyt tt.
ú T cp cng ng: Thiu hiu bit v quyn con ngi ca ngi khuyt tt, s k th i vi ngi khuyt tt và nh kin v kh nng và giá tr ca ngi khuyt tt khin mt s ngi có thái xem thng, t cho phép mình c quyn lm dng, hành h ngi khuyt tt vì cho rng ngi khuyt tt không th hay không dám phn kháng mà phi yên phn và cam chu
ú T phía gia ình: kinh t khó khn, thiu nhn thc v quyn ca ngi khuyt tt, không ý thc c vn bo lc gii, không bit cách bo v ngi khuyt tt
ú T phía ngi khuyt tt: b hn ch bi hc vn, tip cn thông tin, hn ch trong tham gia xã hi, không c tham gia các quyt nh ca gia ình dn n thiu hiu bit, thiu k nng sng, b b qua bi các chng trình giáo dc v gii, gii tính, tình dc và bo lc gii.
• Hu qu ca bo lc gii i vi ngi khuyt tt:
ú V mt th cht: ngoài vic b tn thng c th, sc khe suy gim, ph n và tr em gái khuyt tt có th mang thai ngoài ý mun, phi no phá thai nhiu ln, dn ti nhng bin chng v sc khe sinh sn; có th b mc các nhim trùng lây ng sinh sn/tình dc, thm chí là HIV.
ú V tinh thn: Ngi khuyt tt b bo hành có th s: che giu tình trng b bo lc; sng cam chu, chp nhn bo lc; t k th bn thân, t nhn li v mình. V mt tâm lý, h s thng xuyên lo s, bt an, bun; xu h, t ti; sng khép kín; trm cm; cô lp, ít giao tip; thm chí có th tìm ti cht kích thích nh ru, ma túy, hoc hành vi cc oan nh t sát.
ú V kinh t: Ngi khuyt tt có th s không th i làm, phi iu tr y t dn n tn kém thêm trong khi nhiu ngi khuyt tt thuc din nghèo khó.
27
Bài B3. Bo lc tình dc i vi ngi khuyt tt
MC ÍCH giúp nhng ngi tham gia: § Hiu rõ hn v bo lc tình dc § Nhn thc rõ hn v nhng
nguy c b bo lc tình dc ca ngi khuyt tt, c bit là ph n và tr em gái khuyt tt.
§ xut nhng chin lc h tr ngi khuyt tt và gia ình h i phó vi nhng nguy c này.
THI GIAN 60 phút
CHUN B § In mt s câu chuyn/ trng hp nhóm tho lun
§ Giy A0, § Bút vit bng
================================================================== CÁC BC TIN HÀNH: BC 1. BÀI TP Bài tp 1. Th nào là bo lc tình dc Phng pháp: V tranh và tho lun V tranh: Chia lp thành 4 nhóm. Yêu cu mi nhóm v hình c th ngi nam và n
ú Nhóm 1 và nhóm 2: V hình ca ngi n ú Nhóm 3 và nhóm 4: V hình ca ngi nam
Yêu cu các nhóm ánh du nhng b phn/khu vc nhy cm trên c th bng màu Tho lun:
Mi nhóm tho lun theo các câu hi:
´ Nhng b phn/khu vc nào trên c th c cho là nhy cm, ti sao? ´ Ai có quyn ng chm/tip xúc các b phn/khu vc ó ca bn?
Nhn din bo lc tình dc: Treo 2 hoc c 4 bc hình lên bng và yêu cu c lp tho lun theo các câu hi:
´ Nhng tip xúc /tác ng n các b phn/khu vc nào trên c th b coi là bo lc tình dc?
´ Nhng tip xúc /tác ng nh th nào n các b phn/khu vc ó b coi là bo lc tình dc?
- Hi thêm: Nhng hành vi nh bình phm tc tu hoc tán tnh mt ai ó hay ép ngi ó phi xem các hình nh khiêu dâm thì có phi là bo lc tình dc không?
´ Nhng hình thc/mc bo lc tình dc nh th nào c coi là nghiêm trng?
28
´ Phn ng nh th nào là phù hp vi mi hình thc/mc bo lc tình dc ó? ´ Bo lc tình dc gây ra nhng hu qu gì?
Tóm tt:
• Th nào là b phn/khu vc nhy cm trên c th: ây là vn cá nhân. Mi ngi có nhng quan nim và cm xúc khác nhau v c th và các b phn/khu vc nhy cm trên c th ca mình. i vi mt s ngi, toàn b c th u nhy cm và h không mun ai tip xúc /tác ng c th mình trái vi mong mun. Vic tip xúc /tác ng n c th mang bn cht tình dc và trái mong mun ca cá nhân s b coi là bo lc tình dc.
• Bo lc tình dc có th xy ra di các hình thc và mc khác nhau, tu theo cách tip xúc/tác ng nh th nào và i vi b phn/khu vc nào ca c th. Bo lc tình dc do vy có th bao gm:
ú Quy ri tình dc
- Qua li nói hoc c ch - eo bám, rình rp, gi th/tin nhn và hình nh tc tu
- Ép buc hn hò, gp g ú Tn công tình dc: tip xúc/tác ng n c th trái vi mong mun:
- Ôm, hôn, ép sát c th - S song các b phn trên c th
ú Cng ép/ép buc tip xúc/quan h tình dc bng e do buc nn nhân phi:
- chp nhn các tip xúc tình dc nh s song, kích thích các b phn trên c th - chp nhn quan h tình dc xâm nhp qua âm o và/hoc hu môn hoc ming ca
nn nhân bng dng vt, tay hoc vt th khác. ú Hip dâm: Dùng v lc thc hin hành vi xâm nhp vào âm o và/hoc hu môn
hay ming ca nn nhân bng dng vt, tay hoc vt th khác.
• Bo lc tình dc có th leo thang t mc nh n nghiêm trng. Nu bn b qua nhng li tán tnh thô tc, th phm có th s không t b mc ích xu. Phn i nhng li nói, c ch khim nhã là bc u tiên phòng nga và ngn chn nhng hành vi nghiêm trng hn.
• Bo lc tình dc có th khin cho nn nhân:
ú cm thy nhc nhã, xu h, mc cm, mt t tin ú tn thng v th cht i vi các b phn/khu vc trên c th: au n, chy máu,
mc bnh, thm chí b thng tt vnh vin hoc t vong ú tn thng v tình cm, tâm lý và tinh thn lâu dài, thm chí dn n trm cm và t
t.
ú Mang thai và sinh con ngoài ý mun ú mt tng lai, cuc i r sang mt hng tiêu cc …
29
Bài tp 2. Nhn din bo lc tình dc i vi ngi khuyt tt Tho lun c lp
• c to tng quan nim di ây và yêu cu c lp tho lun và cho ý kin:
Nhng quan nim ph bin v bo lc tình dc i vi ph n khuyt tt
1. Ph n khuyt tt không có sc hp dn tình dc vi hu ht àn ông và do ó, h rt him khi là nn nhân ca bo lc tình dc.
S tht: Ph n khuyt tt có th b hãm hip, hành hung hoc lm dng ti mt s thi im trong cuc sng ca h. Bo lc tình dc, ging nh các loi bo lc và lm dng khác, là vn kim soát và e do và không liên quan gì n các quan nim thông thng v s hp dn tình dc. 2. Ph n khuyt tt thng nói di v vic b tn công tình dc vì h cô n và tìm kim s chú
ý.
S tht: Ph n và tr em gái phi vt qua s xu h và ni s k th ca chính mình nói vi ngi khác v s lm dng mà h phi i mt. Ph n và tr em gái khuyt tt phi vt qua nhng các rào cn khác na nói v câu chuyn ca h. Cn phi tin tng tt c ph n và tr em gái khuyt tt khi h cho bit h b lm dng. 3. Tr em gái và ph n khuyt tt thng b ngi l lm dng. Ngi chm sóc và nuôi dng
ngi khuyt tt không bao gi lm dng h.
S tht: Ph n khuyt tt thng b lm dng bi ngi mà h bit; thng là mt ngi có quyn lc và c h tin tng, chng hn nh ngi chm sóc. 4. Ph n khuyt tt b lm dng có nhiu kh nng báo cáo hoc tit l bo lc vì h có th d
dàng tìm kim các dch v xã hi hoc y t và thng da vào ngi khác c giúp .
S tht: Ph n khuyt tt trên thc t ít có kh nng tit l bo lc hoc lm dng vì tình trng khuyt tt ca h có th cn tr kh nng tng thut chính xác nhng gì ã xy ra. H cng có th b cô lp hn do b khuyt tt. 5. Cnh sát luôn sn sàng giúp nhng ph n b hành hung, c bit nu cô y là ph n khuyt
tt hoc ph n khim thính.
S tht: Ph n khuyt tt hoc ph n khim thính thng c coi là nhân chng không tt và không có kh nng làm chng hoc a ra bng chng cho cnh sát và tòa án, c bit nu h gp khó khn hoc cn h tr trong giao tip; và khi h t cáo lm dng, h thng không c tin.
K chuyn Chia lp thành 4 nhóm. Mi nhóm nhn mt câu chuyn tho lun.
Câu chuyn 1. Mt em gái nhà nghèo vùng quê b khuyt tt vn ng bm sinh, i li nói nng u rt khó khn. n nm 14 tui em ã ra thành ph ln bán hàng rong kim sng. Em tr mt nhà bà c nghèo ti mt khu lao ng ngoi ô thành ph. Ra thành ph bán hàng mt thi gian, em b mt ngi àn ông 40 tui ã có gia ình sng gn ó d d em quan h tình dc vi hn, và moi nhng khon tin mu sinh mà em vt v kim c. thành ph c 4 nm nhng em ã mang thai n 3 ln. Mi ln em mang thai là ngi thân và bn bè phi a em n các phòng khám "gii quyt" bi h s rng em s càng vt v nu nh
30
em sinh con. n ln mang thai th 3 em mun gi li sinh con làm nim vui và ch da cho mình nhng em ã b sy thai tháng th 7 vì là thai ôi và em thì quá yu.
Câu chuyn 2. Huyn ln lên vi ôi chân teo nh. Dù tri qua mt tui th cc nhc nhng Huyn cha bao gi thy bi quan v cuc sng cho n khi b “làm nhc” bi ngi cha dng. Thng thân mình khim khuyt, s bè bn quanh xóm chê ci, Huyn mt mình ôm trn ni au vào lòng. Ngày cha dng cht, m Huyn ã ôm hai con vào lòng nc n: “Có l m cng s không sng vi các con lâu c na. M ã b nhim HIV t ông ta”. n lúc này c nhà mi v òa khi em gái Huyn mu máo cho bit em cng ã tng b cha dng ép quan h tình dc nhng không dám nói ra. Trong khi m Huyn cht ngt bi cái tin sét ánh y thì Huyn cng au n tt cùng vi suy ngh: “Giá nh ngày y mình dng cm t cáo cha dng thì có l tn bi kch này ã không xy ra, ít nht là vi em gái Huyn.”( http://www.tamsubantre.org/?pr=tintucxem&id=24147&cid=9) Câu chuyn 3. H. b mù, khác vi nhng ngi ri vào hoàn cnh tng t, H. tìm mi cách vt qua s phn. Ngay khi còn quê, H. ã tham gia hc ch ni. H. hc c nhiu và bài bn hn, gia ình a em lên Trng Nguyn ình Chiu Hà Ni. Nhng ngày u tiên H. bc chân n Th ô cng là ngày bt hnh nht ca em. Khi hai m con H. xung bn xe gn trng i hc Thu Li, ang ng ngác không bit i ng nào thì mt gã xe ôm i ti. Hn cho 2 m con n cp ri bt ngi lên xe a v n công an. "Con qu râu xanh" này không a m con H. n n công an gn ó mà thng hng Cu Chng Dng. n gn chân cu, hn ly lý do không c ch 3 và yêu cu m H. xung xe i b mt on. Khi bà m va xung xe, hn ã rú ga, a cô bé mù lòa sang Gia Lâm. M H. sau ó cng tìm li c con nhng ã quá mun; c tháng tri sau ó H. sc nng, tâm trng luôn bt n. Gi thì H. ã c nhn vào Trng Nguyn ình Chiu hc cùng các bn nhng em vn b nhng vic làm bn thu ca gã xe ôm ám nh sut i.
Câu chuyn 4. Ký c au n Tú sinh ra ã d tt bm sinh, trí óc không bình thng, không nói c. Li dng tình trng ó, Nguyn Thanh Sn, tr nhà bên cnh thnh thong a em i chi. Tháng 8 nm 2014, Sn li a Tú i chi, ngh là Tú s v nh mi hôm nên gia ình cha m Tú ng ý mà không chút nghi ng. Sau 10 ngày vn không thy Sn a con trai tr v, h t ra lo lng, liên tc gi in cho Sn nhng ch nhn c nhng câu tr li ngn gn “cháu Tú vn chi ngoan, n ngon, ng ngon, gia ình an tâm". Ngày 16/9/2014, anh ch nhn c thông tin con trai mình b bo hành phi nhp vin. Tú c nhân viên mt khách sn ti Vinh phát hin và sau ó a i nhp vin trong tình trng a chn thng, phù n bàn chân phi, u ngón tay b rách, tay trái t máu, b phn dng vt và bìu sng, hu môn l loét, ngc có nhiu vt try xc, bm tím... Toàn b vùng mt sng ty, rng ca hàm trên s 2 b gãy, nh vành tai trái b t, toàn b vùng lng có 20 vt xây xát, rách da (các vt thng có tình trng ging nhau, b mt ng vt máu khô). T l thng tt là 11%.
31
Gn hai nm k t khi s vic xy ra, tính cách ca Tú cng thay i nhiu. Cu bé thng vùng vng, cáu gt, vô c ánh mi ngi. Trc ây, Tú còn qua li chi vi nhng a tr hàng xóm nhng hai nm tr li ây, vì s con mình mc ha khi không may b Tú ánh nên hàng xóm ít cho con mình tip xúc, gn gi. Cu bé khuyt tt hàng ngày ch bit chi cùng bà ni và hai a em. M ca T ru r k: “Dù b câm ic, u óc không c minh mn nhng xa nay con trai tôi c ting ngoan ngoãn, hin lành. Hai nm nay, k t khi s vic kinh hoàng y xy ra, nó trái tính trái nt hn, thng ánh p ngi vô c. Nhng lúc không thích, không ng gì thì nó dùng tay, gy p, nht á ném bt k ai ang ng trc mt. Tôi là m nhng cng b chính con trai mình ánh p sut. Nhiu lúc bt ng b nó ánh không kp tr tay. Còn hai a em ca Tú thì ngày nào cng b anh ánh. Thng em ít hn Tú 2 tui còn bit ng chy ch con em mi hn 2 tui phi ng khóc, chu òn. Nó cng hay nht á ném nhng ngi qua ng. Có ngi bit nó ngây di tht thng thì thông cm, b qua nhng cng không ít ngi t ra bc xúc, ánh nó nh t. Nhiu lúc nhìn nó b ánh bm tím mt mày ti nghip, thng con lm nhng cng ành chp nhn." http://afamily.vn/be-trai-khuyet-tat-bi-thanh-nien-hang-xom-bao-hanh-va-lam-dung-nhieu- ngay-trong-khach-san-gio-ra-sao-20160723103911905.chn
Tho lun Các nhóm tho lun theo các câu hi sau ây:
´ Liu NKT có nhiu nguy c b bo lc tình dc hn so vi ngi không khuyt tt hay không?
´ Ti sao nhng hành vi bo lc tình dc i vi ngi khuyt tt khó b phát hin và x lý?
´ Ti sao nhng hành vi bo lc vi nam gii li khó x lý hn? ´ Có nhng nhng trng hp tng t xy ra ti a phng bn/ni bn ang sng
hay không? (iu gì ã xy ra, h c giúp nh th nào, cuc sng ca h b tác ng nh th nào)?
Nhóm trình bày i din ca nhóm trình bày kt qu tho lun Nhóm có th s dng nhng hình thc khác k li câu chuyn, nh din kch, v tranh, v.v
Theo báo cáo ca Cc Cnh sát Hình s, B Công an, trong nm 2014, toàn quc phát hin 1.885 v xâm hi tr em, gm 2.073 i tng gây án. Có 1.931 tr em b xâm hi trong ó có 281 em nam và 1.650 em n. Vic thiu các quy nh ca pháp lut i vi các hành vi này khin cho các v xâm hi tình dc tr em nam thiu cn c x lý, hình pht áp dng i vi các i tng phm ti cha tng xng vi tính cht, mc ca hành vi. ây chính là mt trong nhng nguyên nhân khin s v phm ti tip tc gia tng (http://vietnamnet.vn/vn/doi-song/281-tre-em-nam-bi-xam-hai-tinh-duc-trong-nam-2014-271505.html)
32
Ging viên trình bày ngn (10-15 phút) v các khái nim bo lc tình dc (hp B3.1)
BC 2. KT LUN
• Do nh kin là ngi khuyt tt không có nhu cu tình dc và không hp dn v mt tình dc nên ngi khuyt tt thng b “l là”, không quan tâm v nhu cu này ca h, và trong nhiu trng hp ngi khuyt tt b t vào nguy c b bo lc tình dc cao. Ph n và tr em gái khuyt tt có nguy c b bo lc nhiu gp 2-3 ln so vi nhng ph n khác trên mi lnh vc ca cuc sng, t th cht, ti bo hành v tinh thn, kinh t và c bit là bo hành v tình dc. Tr em khuyt tt có nguy c b bo lc và lm dng tình dc nhiu hn 4 n 5 ln so vi tr em không khuyt tt.
• Ph n và em gái khuyt tt là i tng có nguy c b lm dng và xâm hi tình dc hn nhiu so vi ph n và em gái không khuyt tt. Ph n và tr em gái khuyt tt v trí tu và khim thính, khim th d tr thành nn nhân ca bo lc tình dc, k c b xâm hi tình
Hp B3.1. Th nào là bo lc tình dc? Bo lc tình dc là bt k hành ng tình dc nào trái vi mong mun ca ngi mà nó hng n. Ai cng có th là nn nhân ca bo lc tình dc, bao gm tr em, ph n và nam gii mi la tui. Bo lc tình dc có th gây ra bi bt k ngi nào không ph thuc vào