Wortschatz im Deutschunterricht

20
WORTSCHATZ IM DEUTSCHUNTERRICHT LINJEFAG TYSK, 11.1 NOVEMBER 2013 JETTE VON HOLST-PEDERSEN

description

Wortschatz im Deutschunterricht. Linjefag tysk, 11.1 November 2013 Jette von Holst-Pedersen. Früher – Vokabelhefte. Vokabelliste: Wort in L2 Wort in L1 das Haus et hus Vertraute Lernmethode, aber: Kontext fehlt Pauken kostet viel Zeit und Energie - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Wortschatz im Deutschunterricht

Page 1: Wortschatz im Deutschunterricht

WORTSCHATZ IM DEUTSCHUNTERRICHT

LINJEFAG TYSK, 11.1

NOVEMBER 2013

JETTE VON HOLST-PEDERSEN

Page 2: Wortschatz im Deutschunterricht

FRÜHER – VOKABELHEFTE

Vokabelliste:Wort in L2 Wort in L1das Haus et hus

Vertraute Lernmethode, aber:-Kontext fehlt-Pauken kostet viel Zeit und Energie-Schnelles Vergessen-Lernende lernt nicht in L2 zu denken – der direkte Zugang ist wichtig

Wenn Vokabellisten dann:Wort in L2 Kontextsatz Wort in L1

das Haus Er wohnt in einem Haus et hus

Page 3: Wortschatz im Deutschunterricht

ORD, ORD, ORD….

Mål for sprogundervisningen: udvikling af den kommunikative kompetence. Kommunikation består af ord!

Udvikling af den kommunikative kompetence sker via brug af de fire kommunikative færdigheder:

-de to receptive: lytte/læse

-de to produktive: tale/skrive

-Man får input via at læse/lytte

-Man producerer output ved at skrive/tale

Page 4: Wortschatz im Deutschunterricht

LEKSIKALSK KOMPETENCE

Bredde: Ordforrådets størrelse: Hvor mange ord er der i det mentale leksikon?

Dybde: Kvaliteten af vores ordviden: Hvad ved vi om det enkelte ord?

-Form: udtale, stavning

-Indhold: koblet med form, betydning, konkret - abstrakt

-Brug: grammatik, chunks, tale – skriftsprog

Der er både tale om produktiv og receptiv viden!

Page 5: Wortschatz im Deutschunterricht

DET MENTALE LEKSIKONEthvert menneske har sit eget leksikon i hovedet!

Nye ord skal lagres i eksisterende semtantiske netværk og sættes i forbindelse med allerede tilegnede ord (forforståelse). På denne måde huskes de!

Alle informationer, der bliver lært sammen med et ord, bliver lagret det samme sted og dukker automatisk op igen – sammen med ordet (eks. en rød rose, at vække interesse, et højt bjerg; cykel – han kører på en cykel)

For at blive optaget i leksikonnet har ordet brug for opmærksomhed – det skal være interessant/relevant/sjovt/have en speciel form/lyd osv.

Aktivitet/gentagelse/variation er nøgleord i arbejdet med ordforråd!

Page 6: Wortschatz im Deutschunterricht

EKSEMPEL PÅ ET SEMANTISK NETVÆRK

Page 7: Wortschatz im Deutschunterricht

KONSEKVENSER FOR ORDFORRÅDSTILEGNELSENOrd skal placeres i (eksempler):

logiske, hierakiske eller associative sammenhænge

semantiske felter

aktionskæder

Og: sanserne og kroppen skal aktiveres

Robert Kleinschroth: Sprachen lernen

Page 8: Wortschatz im Deutschunterricht

HUKOMMELSEN

Ultrakorttidshukommelsen: informationerne er her en brøkdel af et sekund!

Korttidshukommelse/arbejdshukommelse har begrænset kapacitet (chunking som løsning på dette problem)

Langtidshukommelse (automatiseret sprog)

Page 9: Wortschatz im Deutschunterricht

BOBLE-DIAGRAM (VISUEL OVERSIGT)

LAV DIT EGET BOBBLE-DIAGRAM UD FRA ET AF FØLGENDE ORD:SKOLE, FODBOLDBANE, BY – ELLER FIND SELV ET ORD!

EKS. HUS

Page 10: Wortschatz im Deutschunterricht

EDDERKOPPENETFIND SELV ET ORD (EN EDDERKOP) OG UDFYLD NETTET!

Page 11: Wortschatz im Deutschunterricht

”ORDTRÆ” - ”ORD-GAFFEL” UDTÆNK SELV EN ORDGAFFEL OG ET ORDTRÆ. F.EKS. TIL ORDENE: BIL, HOBBY, FAMILIE OSV.

Page 12: Wortschatz im Deutschunterricht
Page 13: Wortschatz im Deutschunterricht

FLERORDSFRASER (CHUNKS)Faste sætningsdele, faste udtryk: ”Der er ingen tvivl om”

Pragmatiske udtryk: ”Tak for sidst”, ”Må jeg bede om”

Idiomer/ordsprog: ”En fugl i hånden er bedre end 10 på taget”

Faste kollokationer: ”fjerne lande”, ”høj status”

Ord læres (lagres) bedst i en meningsfyldt kontekst

Via chunks udnytter man sin hjernekapacitet bedst muligt (7 enheder ad gangen!)

- Automatiserede chunks er „sproglige heller“, som er basale for flydende mundtlig kommunikation (en stor del af sprog består af disse chunks!)

- Man lærer igennem chunks en masse om sprogets form/grammatik (uanalyserede helheder)

Page 14: Wortschatz im Deutschunterricht

KOLLOKATIONEN – UND DIE DEKLINATION DER ADJEKTIVE

Welche Wörter gehören zusammen? Schreibe sie mit dem unbestimmten Kennwort in A. und dem bestimmtem Kennwort in B. auf!

A.

stark weiß Regen Wind

Himmel Frost Sturm frisch

blau leicht Schnee hart

B. Mann Frau

Junge Mädchen

hübsch

gutaussehend

attraktiv schön

Page 15: Wortschatz im Deutschunterricht

BOBLE-DIAGRAMMit welchen anderen Worten kann ”positiv” verbunden werden?

Schreibe einen Satz mit den verschiedenen Kombinationen!

positiv

Resultat

Antwort

Page 16: Wortschatz im Deutschunterricht

CHUNKSMache eine logische Reihenfolge aus diesen Chunks und schreibe damit eine kleine Geschichte in der 1. Person Singularis!

- mit dem Fahrrad in die Schule fahren

- aufzustehen

- frühstücken

- Zähne putzen

- sich anziehen

- duschen

Page 17: Wortschatz im Deutschunterricht

SANSERNE I SPILJo flere sanser der aktiveres, jo bedre lærer vi (husker vi) – også ordforråd (Multimodalalitet). Ligesom kreativitet og fantasi spiller en rolle!

De 5 sanser skal i spil:

- Synssansen (f.eks. billeder, fotos)

- Høresansen (f.eks. CD, Film)

- Lugtesansen (f.eks. beskive en stemning)

- Smagssansen (f.eks. spise mad)

- Følesansen (f.eks. føle genstande i en pose)

- gerne i kombination

- og: det er altid godt at inddrage bevægelse (kropslig hukommelse)

Page 18: Wortschatz im Deutschunterricht

MIT DEN SINNEN ARBEITEN

1. Wörter einteilen nach den Sinnen - Arbeitsblatt

2. Kimsleg:

a. Was ist das? Gegenstände ertasten und beschreiben!

b. Wer erinnert sich noch an die Wörter?

Page 19: Wortschatz im Deutschunterricht

REIME UND GEDICHTE

Ludwig Harig: Alle machen alles

Vater deckt den Tisch.

Mutter brät den Fisch.

Daniel holt die Schürze.

Phillip holt Gewürze.

Katrin hilft beim Kochen.

Waldi nagt den Knochen.

Lerne das Gedicht auswendig!

Führe das Gedicht als Rollenspiel vor – oder illustriere das Gedicht.

Page 20: Wortschatz im Deutschunterricht

GEDÄCHTNISSTRATEGIENAn Vorwissen anknüpfen – Mindmaps ausarbeiten

Kommunikativ verwenden, in variierten Kontexten

Kategorisieren – Taxonomien erstellen

Kontextualisieren – sinnvolle Zusammenhänge

Bekannte Sprachmittel neu kombinieren (z.B. Gegensätze finden)

Mehrkanaliges Lernen – die 5 Sinne aktivieren

Lautverwandschaft nutzen

Assoziagramme/Semantisches Netzwerk

Wiederholungen, Wiederholungen,….

Wortkarten, Spiele verwenden

Lieder, Reime usw. auswendig lernen