กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 1 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

หนงสอเรยนสาระการพฒนาสงคม รายวชา ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน

ระดบ ประถมศกษา รหส สค13043

หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอศรส าโรง ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย จงหวดสโขทย

ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

เอกสารทางวชาการล าดบท............../................

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 2 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

หนงสอเรยนสาระการพฒนาสงคม รายวชา ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน

ระดบ ประถมศกษา รหส สค13043

หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอศรส าโรง ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย จงหวดสโขทย

ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 3 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

ค าน า

ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอศรส าโรง ไดด าเนนการจดท าหนงสอเรยนรายวชาเลอกขน เพอใชในการเรยนการสอนหลกสตรการศกษานอกระบบ ระดบการศกษาขนฐานพทธศกราช 2551 โดยมวตถประสงคในการพฒนาผเรยนใหมความรความเขาใจ ทกษะและเจตคตทดตอการเรยนรดวยตนเอง รายวชาเลอกประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน รหสวชา สค 13043 ไดจดท าขนตามสาระและมาตรฐานการเรยนรสาระ พฒนาสงคม หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ กระทรวงศกษาธการไดปรบปรงและวางโครงสรางแนวทางการศกษาไว เพอใหผเรยนมความสะดวกในการศกษาคนควา

หวงวาหนงสอเรยนชดนจะเปนประโยชนในการจดการเรยนการสอนตามสมควร หากมขอเสนอแนะประการใด ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอศรส าโรง ขอนอมรบไวดวยความขอบคณยง

ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอศรส าโรง

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 4 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

สารบญ หนา

ค าน า ค าแนะน าในการใชหนงสอเรยน โครงสรางรายวชาประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน รหสวชา สค13043 แบบทดสอบกอนเรยน บทท 1 ปญหาของสงคมไทย 1

เรองท 1 ความหมายของครอบครว ความหมายชมชน 2 ความหมายสงคม ความหมายปญหาสงคม เรองท 2 ปญหาสงคมไทย สาเหตปญหาสงคม 5 แนวทางแกไขปญหาสงคมส าคญทเกดขนในปจจบน

บทท 2 ประชาธปไตยในวถชวตประจ าวน 10 เรองท 1 ความหมาย ความส าคญ หลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย 11

เรองท 2 แนวทางการปฏบตตนในการด าเนนชวตทสอดคลอง 14 กบหลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย และการมสวนรวมทางการเมอง บทท 3 การเสรมสรางวฒนธรรมประชาธปไตยในครอบครว 18 และการเสรมสรางประชาธปไตยในชมชน เรองท 1 บทบาทของสมาชกในครอบครว 19 แนวทางปองกนปญหาทเกดขนจากการใชความรนแรงในครอบครว เรองท 2 บทบาทหนาทของสมาชกในชมชน คณลกษณะส าคญของผน าทด 21 เรองท 3 กฎหมายทประชาชนควรร 24 บทท 4 หลกธรรมในการด าเนนชวต หลกธรรมตามรอยพระยคลบาท 10 ประการ 31 และการอยกบสายน า

เรองท 1 ความหมาย ความส าคญของหลกธรรมในการด าเนนชวต 32 และหลกธรรมในพระพทธศาสนา

เรองท 2 หลกธรรมในการด าเนนชวต 38 แบบทดสอบหลงเรยน ภาคผนวก

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 5 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

ค าแนะน าในการใชหนงสอเรยน

หนงสอเรยนสาระการพฒนาสงคม รายวชาเลอกประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน รหสวชา สค13043เปนหนงสอเรยนทจดท าขนส าหรบผเรยนนอกระบบ

ในการศกษาหนงสอเรยนสาระ การพฒนาสงคม ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน รหสวชา สค13043 ผเรยนควรปฏบตดงน 1. ศกษาโครงสรางรายวชาใหเขาใจในหวขอและสาระส าคญ ผลการเรยนรทคาดหวงและขอบขายเนอหาของรายวชานนๆ โดยละเอยด 2. ศกษารายละเอยดเนอหาของแตละบทอยางละเอยดและท ากจกรรมทก าหนด แลวท าความเขาใจกอนทจะศกษาเรองตอไป

3. ปฏบตกจกรรมทายเรองของแตละเรอง เพอใชในการสรปความร ความเขาใจของเนอหาในเรองนนๆอกครง และการปฏบตกจกรรมแตละเนอหา แตละเรองผเรยนสามารถน าไปตรวจสอบกบครและเพอนๆทรวมเรยนในรายวชาและระดบเดยวกนได 4. หนงสอเรยนนม 4 บท ดงน บทท 1 ปญหาของสงคมไทย

เรองท 1 ความหมายของครอบครว ความหมายชมชนความหมายสงคม ความหมายปญหาสงคม เรองท 2 ปญหาสงคมไทย สาเหตปญหาสงคมแนวทางแกไขปญหาสงคมส าคญทเกดขนในปจจบน

บทท 2 ประชาธปไตยในวถชวตประจ าวน เรองท 1 ความหมาย ความส าคญ หลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย

เรองท 2 แนวทางการปฏบตตนในการด าเนนชวตทสอดคลองกบหลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย และการมสวนรวมทางการเมอง บทท 3 การเสรมสรางวฒนธรรมประชาธปไตยในครอบครวและการเสรมสรางประชาธปไตยในชมชน เรองท 1 บทบาทของสมาชกในครอบครวแนวทางปองกนปญหาทเกดขนจากการใชความรนแรงในครอบครว เรองท 2 บทบาทหนาทของสมาชกในชมชน คณลกษณะส าคญของผน าทด เรองท 3 กฎหมายทประชาชนควรร บทท 4 หลกธรรมในการด าเนนชวต หลกธรรมตามรอยพระยคลบาท 10 ประการ

เรองท 1 ความหมาย ความส าคญของหลกธรรมในการด าเนนชวตและหลกธรรมในพระพทธศาสนา เรองท 2 หลกธรรมในการด าเนนชวต

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 6 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

โครงสรางหนงสอรายวชาประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน สาระส าคญ การจดกจกรรมการเรยนร ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : เปนการจดกจกรรมการเรยนรเพอใหผเรยน มความร ความเขาใจ ตระหนกถงปญหา สาเหตของสงคมไทยและแนวทางแกไขปญหารวมถงการเรยนร ประชาธปไตยในวถชวตประจ าวน การเสรมสรางวฒนาธรรมประชาธปไตยในครอบครว ชมชน สงคมและการเรยนรในเรองของหลกธรรมในพระพทธศาสนาและหลกธรรมตามรอยพระยคลบาท 10 ประการพรอมทงสามารถน ามาปรบใชในชวตประจ าวนได ผลการเรยนรทคาดหวง 1. เพอใหผเรยน มความร ความเขาใจ ตระหนกเกยวกบปญหาของสงคมไทย2. เพอใหผเรยนมความร ความเขาใจและน าความรเรองการบรหารจดการน ามาปรบใชในชวตประจ าวนได 2.เพอใหผเรยน มความร ความเขาใจถงหลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย

3.เพอใหผเรยน มความร ความเขาใจเกยวกบแนวทางการปฏบตตนในการด าเนนชวตทสอดคลองกบหลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย

4.สามารถอธบายความส าคญและความส าพนธระหวาง “การเมอง”กบ”การด าเนนชวต”ไดอยางถกตอง 5. เพอใหผเรยนสามารถวเคราะหเกยวกบการบรหารจดการน า เหนคณคาและประโยชนของการบรหารจดการน าและน าความรทไดรบมาปรบใชในชวตประจ าวนได

6.เพอใหผเรยนมความร ความเขาใจและตระหนกถงบทบาทและสทธหนาทของสมาชกในครอบครว 7.เพอใหผเรยนมความร ความเขาใจกฎหมายทเกยวของกบตนเองและผอน 8.ผเรยน สามารถอธบายและสามารถบอกแนวทางการปองกนปญหาทเกดขนจากการใชความรนแรงใน

ครอบครว 9.เพอใหผเรยน มความร ความเขาใจและตระหนกถงบทบาทและสทธหนาทของสมาชกในครอบครว 10.เพอใหผเรยน มความร ความเขาใจ ตระหนก และสามารถวเคราะหปญหาพรอมเสนอแนวทางแกไขปญหา

ของชมชนได 11.ผเรยนสามารถเสนอคณลกษณะของผน าชมชนในการแกปญหาทส าคญได

12.เพอใหผเรยน มความร ความเขาใจความหมายความส าคญของหลกธรรมตามรอยพระยคคลบาท 10 ประการและสามารถน าความรทไดรบไปประยกตใชไดกบชวตประจ าวนได ขอบขายเนอหา บทท 1 ปญหาของสงคมไทย

เรองท 1 ความหมายของครอบครว ความหมายชมชนความหมายสงคม ความหมายปญหาสงคม เรองท 2 ปญหาสงคมไทย สาเหตปญหาสงคมแนวทางแกไขปญหาสงคมส าคญทเกดขนในปจจบน

บทท 2 ประชาธปไตยในวถชวตประจ าวน เรองท 1 ความหมาย ความส าคญ หลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย

เรองท 2 แนวทางการปฏบตตนในการด าเนนชวตทสอดคลองกบหลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย และการมสวนรวมทางการเมอง บทท 3 การเสรมสรางวฒนธรรมประชาธปไตยในครอบครวและการเสรมสรางประชาธปไตยในชมชน

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 7 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

เรองท 1 บทบาทของสมาชกในครอบครวแนวทางปองกนปญหาทเกดขนจากการใชความรนแรงในครอบครว เรองท 2 บทบาทหนาทของสมาชกในชมชน คณลกษณะส าคญของผน าทด เรองท 3 กฎหมายทประชาชนควรร บทท 4 หลกธรรมในการด าเนนชวต หลกธรรมตามรอยพระยคลบาท 10 ประการ

เรองท 1 ความหมาย ความส าคญของหลกธรรมในการด าเนนชวตและหลกธรรมในพระพทธศาสนา เรองท 2 หลกธรรมในการด าเนนชวต

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 8 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

1. ขอใดตอไปนไมใชสมาชกในความหมายของครอบครว ก. สาม-ภรรยา ข. บตร-ธดา ค. ปยา-ตายาย ง. ถกทกขอ

2. ขอใดตอไปนไมใชสาเหตของปญหายาเสพตด ก. ถกชกชวนใหลอง ข. พอแมแยกทางกน ค. สภาพแวดลอมไมด ง. ประกอบอาชพทตองเพมงานมากขน

3. ขอใดตอไปนคอความหมายของค าวา”ประชาธปไตย” ก. Democracy ข. Demos ค. Demand ง. Dream

4. ความเสมอภาคในระบอบประชาธปไตยตอไปน ยกเวนขอใด ก. ความเสมอภาคในการมสวนรวมทางการเมอง ข. ความเสมอภาคในการแสวงหาความกาวหนาของชวต ค. ความเสมอภาคในการหลกเลยงกฎหมาย ง. ความเสมอภาคทางเศรษฐกจและสงคม

5. รปแบบการปกครองในสมยใดทเปนการปกครองแบบ พอปกครองลก ก. สโขทย ข. อยธยา ค. กรงธนบร ง. รตนโกสนทร

6. ขอใดตอไปนไมใชแนวทางการปฏบตตนในการด าเนนชวตตามวถประชาธปไตย ก. ยอมรบฟงความคดเหนของผอน ข. มจตสาธารณะเหนแกสวนรวมมากกวาสวนตน ค. เคารพสทธของตนเองและผอน ง. พวกพรอง ญาตพนองอยเหนอสงอนใด

7. บคคลใดตอไปนมหนาทเปนผทตองรกษาและปฏบตตามกฎหมายของไทย ก. พระภกษ – สามเณร นกบวช ข. ต ารวจ ทหาร – ประชาชน นกการเมอง นกธรกจ ค. หมอ พยาบาล – นกเรยน นกศกษา คร ง. ทกคนทกลาวมา

8. ขอใดตอไปนคอความหมายของหลกธรรม ก. พระธรรมทพระเจาทรงบญญตไว ข. พระธรรมทพระพทธเจาทรงใหไวแกพระสงฆ ค. ขาวฟางลอย,ขาวนาป ง. ธรรมวนยทพระพทธเจาทรงคนพบใหไวแกสาธชนเพอเปนแนวทาง ในการดบทกข ช าระจตใจใหบรสทธ ปราศจากกเลสทงปวง 9. ขอใดตอไปนคอ อรยะสจ 4 ก. ทกข สมทย นโรธ มรรค ข. ฉนทะ วรยะ จตตะ วมงสา ค. ทาน ปยวาจา อตถจรยา สมานตตา ง. เมตา กรณา อเบกขา 10. ขอใดตอไปนไมใชหลกธรรมตามรอยพระยคคลบาท 10 ประการ ก. มความอดทน มงมน ยดหลกธรรมและความถกตอง ข. มงหวงผลประโยชนสวนตนเองเปนหลกในการ ด าเนนชวต ค. พงตนเองสงเสรมคนดและเกง ง. มความตงใจขยนหมนเพยร

------------------------------------------------------------

แบบทดสอบกอนเรยน

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 9 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน 1. ง 2. ข 3. ก 4. ค 5. ก 6. ง 7. ง 8. ค 9. ก 10. ข

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 10 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

สาระส าคญ

ปญหาส าคญของสงคมไทย : เปนการเรยนรเกยวกบความหมายของครอบครวความหมายของชมชน ปญหาของสงคมไทย สาเหตปญหาสงคมและแนวทางแกไขปญหาสงคมไทยส าคญทเกดขนในปจจบน ผลการเรยนรทคาดหวง

เพอใหผเรยนมความร ความเขาใจ ตระหนกถง ความหมายของครอบครวความหมายของชมชน สงคม ปญหาของสงคมไทย สาเหตปญหาสงคมและแนวทางแกไขปญหาสงคมไทยส าคญทเกดขนในปจจบน

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 ความหมายของครอบครว ความหมายชมชน ความหมายสงคม ความหมายปญหาสงคม เรองท 2 ปญหาสงคมไทย สาเหตปญหาสงคม แนวทางแกไขปญหาสงคมส าคญทเกดขนในปจจบน

บทท 1 ปญหาส าคญของสงคมไทย

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 11 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

ความหมายของครอบครว ครอบครว หมายถง “ผรวมครวเรอน คอ สาม ภรรยาและบตร เปนตน”1 ลกษณะและหนาทของครอบครวไทย 1. ครอบครวไทยเปนครอบครวเดยว ประกอบดวย พอ แม และลก 2. ผวเดยวเมยเดยว 3. การสบสกลถอผชายเปนหลก 4. ครอบครวไทยถอผชายเปนหลก 5. ครอบครวไทยมความเขมขนในเรองความสมพนธทางสายโลหต 6. เดกเปนจดศนยรวมความสนใจของครอบครว

หนาทของครอบครว ในปจจบนน แมวาจะมสถาบนทางสงคมอน เชน สถาบนทางการศกษา และสถาบนทางเศรษฐกจรบชวงหนาทของครอบครวไปบางแลวกตาม แตครอบครวกยงมหนาทอนส าคญ พอสรปไดดงน 1. การใหก าเนดบตร สงคมถอวาการมบตรหรอความเปนครอบครวเปนการสบตอแหงระบบครอบครวในสงคม 2. การอบรมใหเรยนรระเบยบของสงคมในเบองตนจากบดา-มารดา หรอญาตผใหญ เชน การพด การแยกแยะวาสงใดผดสงใดถก ครอบครวจงเปนศนยกลางอนส าคญยงในการอบรมสงสอน รบชวงและถายทอดมรดกแหงสงคม 3. การปกปองและการท านบ ารงรกษา ครอบครวมหนาททจะตองใหความคมครอง และเลยงดบตรตลอดจนบคคลในครอบครว การท านบ ารงอาจกระท าไดโดยท านบ ารงในดานรางกายใหเจรญเตบโตและมสขภาพอนามยแขงแรง และการท านบ ารงในดานคณภาพ โดยการใหการศกษาอบรม เพอเรยนรสงตาง ๆ ทเปนประโยชน เพอปรบปรงตวเองใหเขากบสงคมและสงแวดลอม 4. การก าหนดสถานภาพของบคคล เดกทเกดมายอมไดสถานภาพทางสงคมตามสภาพของบดา มารดา ของตน เชน เปนคนไทย หรอคนจน เปนตน

บทบาทหนาทของครอบครว ในแตละครอบครวตองมหวหนาครอบครว มสมาชก แตละคนมหนาทตางกน แตละคนจะตองปฏบตตาม

บทบาทหนาทของตนดงน 1.หนาทของบดามารดา บดามารดาเปนหวหนาครอบครวทตองดแลรบผดชอบสมาชกทกคนในครอบครว มความส าคญควรปฏบตตนดงน 1.1 เปนแบบอยางทดแกบตร ดานการประพฤต ปฏบตตนทถกตอง 1.2 ดแลใหความอบอน สงเกตพฤตกรรมเปนทปรกษาในทกๆเรอง พรอมทงใหค าแนะน าแกบตร 1.3 รจกหาและใชจายทรพย ประหยดอดออม มการวางแผนการใชจายในครอบครว 1.4 สนบสนนบตรในทกๆดานตามความถนดและความสามารถ 1.5 รบผดชอบตอสมาชกในครอบครว เปนผน าและชกจงใหปฏบตในสงทดงาม ไดแก - ใหท าด มหลกศาสนายดเหนยวจตใจ

1พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พทธศกราช 2525 (2525: 167)

เรองท 1 ความหมายของครอบครว ความหมายชมชน ความหมายสงคม ความหมายปญหาสงคม

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 12 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

- ใหเออเฟอเผอแผ มน าใจตอเพอนมนษย - ใหศกษาเลาเรยน ขวนขวายหาความรอยเสมอ 2. หนาทของสามภรรยา สามภรรยามบทบาทและหนาทดงน 2.1 ปรบตวเขาหากน มใจคอหนกแนน ขยน อดทน 2.2 เออเฟอ เสยสละพรอมจะชวยเหลอเกอกล 2.3 มเหตผล เขาใจความรสก เอาใจใส หวงใยกน ศกษาปญหาแตละฝาย และชวยกนแกไข 2.4 มความซอสตย ใหเกยรตและยกยองกนและกน 2.5 เคารพบดามารดาทงสองฝายและใหความชวยเหลอตามแกฐานะ 3. หนาทของบตร บตรทดควรปฏบตตามน 3.1 เชอฟงค าสงสอนของบดามารดา 3.2 ชวยเหลอบดามารดาท างานดวยความเตมใจ เชน การท าความสะอาดบาน รดน าตนไม ฯลฯ 3.3 รจกประหยดอดออม ใชจายเงนเฉพาะทจ าเปน หรอชวยหารายไดเสรม ใหแกครอบครว 3.4 ตงใจศกษาเลาเรยน หมนศกษาหาความรเพมเตม 3.5 มความกตญญ ดแลบดามารดา ผมพระคณ เมอเจบปวยและยามแกชรา ความแตกตางกนในเรองของเรองวฒภาวะ เพศและวย รปรางหนาตา ความรสกนกคด นสยใจคอยอมไมมปญหาและอปสรรคใดๆ หากสมาชกทกคนในครอบครวรจกบทบาทและหนาทของตนปฏบตอยางเตมท เตมความสามารถจะสงผลใหครอบครวมความสข ความหมายของชมชน

ประสาท หลกศลา ใหความหมายไววา ชมชน หมายถง กลมคนพวกหนงซงครอบครองอาณาบรเวณทมอาณาเขตแนนอน มความผกพนและยดเหนยวกนเปนปกแผนมนคง

เสาวคนธ สดสวาสด ใหความหมายไววา ชมชน เปนการมาอยรวมกนเปนกลม ตงแตกลมขนาดเลก เชน หมบาน ไปจนถงกลมขนาดใหญ เชน เมอง ประเทศ

สญญา สญญาววฒน ใหความหมายไววา ชมชน หมายถงองคการทางสงคมอยางหนงทมอาณาเขตครอบคลมทองถนหนง ทปวงสมาชกสามารถบรรลถงความตองการพนฐานสวนใหญ และสามารถแกไขปญหาสวนใหญในชมชนของตนเองได

ประเวศ วะส ใหความหมายไววา ชมชน หมายถงการทคนจ านวนหนงมวตถประสงครวมกน มความเอออาทรตอกน มความพยายามท าอะไรรวมกน มการรบรรวมกน ซงรวมถงการตดตอสอสารกน

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 13 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

ความหมายปญหาสงคม

1. สถานการณทยอมรบกนวาไมเปนสงทพงปรารถนาเบยงเบนไปจากสภาวะปกต และดวยความเพยรพยายามของกลมยอย แตเชอวาปญหาสงคมสามารถด าเนนการแกไขไดโดยการกระท าบางสงบางอยางลงไป

2. เปนสภาวการณทผคนจ านวนมากในสงคมก าหนดใหเปนปญหาเพราะเหนวาไมสอดคลองกบแบบฉบบทควรจะเปนไปตามบรรทดฐานของสงคม และเหนวาจะตองมการแกไขสภาวการณนนใหหมดหรอบรรเทาลงจะปลอยทงไวเฉย ๆ ไมได

ปญหาของสงคมไทย “ปญหาสงคม คอ สภาวการณทมผลกระทบตอประชาชนสวนใหญประชาชนมองเหนวาสภาวการณนน เปนสงไมตองการใหเกดขนและเหนวาสามารถจะแกไขไดดวยการกระท ารวมกน”

1. ปญหาความยากจน “ปญหาความยากจน หมายถง ความขดสนดอยโอกาสทางสมรรถนะขนพน ทมากกวาการมรายไดต าทใชเปนมาตรฐานในการจดระดบความยากจน”4

สาเหตของปญหาความยากจน 1. การเพมขนของจ านวนประชากร 2. การขาดการศกษา ท าใหมรายไดต า 3. ประชากรสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม 4. ลกษณะอาชพมรายไดไมแนนอนสม าเสมอ เชนกรรมกร รบจาง 5. มบตรมากเกนไป รายไดไมพอกบรายจาย

เรองท 2 ปญหาสงคมไทย สาเหตปญหาสงคม แนวทางแกไขปญหาสงคมทเกดขนในปจจบน

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 14 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

6. มลกษณะนสยเฉอยชาและเกยจคราน ไมชอบท างาน 2. ปญหาสงคม “หมายถง สภาวการณทมผลกระทบกระเทอนตอคนจ านวนมากในสงคมและเหนวาควรรวม กนแกปญหานนใหดขน”

สาเหตของปญหาสงคม

1.เกดจากการเปลยนแปลงทางสงคม เชน การเปลยนเปนสงคมเมอง การเปลยนจากสงคมเกษตรกรรมเปนสงคมอตสาหกรรม การเปนคานยมใหม ๆ ท าใหเกดปญหาสงคมขน

2.เกดจากสมาชกในสงคมบางกลมไมปฏบตตามกฎเกณฑทสงคมวางไว เชน เกดความขดแยงระหวางกฎเกณฑกบความมงหมาย เกดความลมเหลวของกระบวนการขดเกลาทางสงคม หรอสมาชกบางกลมทสรางความเดอดรอนให แกสงคม ท าใหเกดการขาดระเบยบและเปนปญหาทางสงคมขน

3.เกดจากการทกลมสงคมตาง ๆ มความคดเหนความตองการและผลประโยชนขดกนไมยอมรวมมอแกไขปญหา ของสงคม เชน การเอาเปรยบลกจาง เปนตน

4ความยากจน รศ.ดร.มาฆะ ขตตะสงคะ

แนวทางการแกไขปญหา 1. พฒนาเศรษฐกจ เชน กระจายรายได การสรางงานในชนบท ขยายการคมนาคมขนสง เปนตน 2. พฒนาสงคม เชน ขยายการศกษาเพมมากขน บรการฝกอาชพใหกบประชาชน 3. พฒนาคณภาพของประชากร 3.ปญหาอาชญากรรม “ปญหาอาชญากรรม อาชญากรรม คอ การกระท าความผดทางอาญาซงเปนปญหาของสงคมอยางหนงทมผลกระทบตอความปลอดภยในชวต และทรพยสนเปนจ านวนมาก โดยการกระท าผดทางอาญานน ไดกระท าขนโดย “อาชญากร” เชน คดฆาผอน ท ารายรางกาย ขมขนกระท าช าเรา ลกทรพย วงราวทรพย ชงทรพย และปลนทรพย ”5

สาเหตปญหาอาชญากรรม 1. การขาดความอบอนทางจตใจ 2. การเปลยนแปลงทางสงคมมากขน 3. สงแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคม 4. มคานยมในทางทผด แนวการแกไขปญหา 1. รฐและหนวยงานรบผดชอบควรชวยกนแกไขปญหา 2. ปลกฝงและพฒนาจตใจของสมาชกในสงคมใหมคณธรรม 3. อบรมสงสอนและใหความรก ความอบอน และรวมถงใหความรวมมอกบหนวยงานและเจาหนาท 3. ปญหายาเสพตด “ปญหายาเสพตดเปนปญหาทสลบซบซอน มปจจยทเปนสาเหตอยหลายประการ ซงเกยวโยงประกอบกน 3 ดานคอ ตวยา บคคลและการใชยา ตลอดจนสภาพแวดลอม รวมทงสงคม”

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 15 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

สาเหตของปญหายาเสพตด 1. ถกชกชวนใหทดลอง 2. ประกอบอาชพบางอยางทตองการเพมงานมากขน 3. ความอยากรและอยากทดลอง 4. สภาวะแวดลอมไมด

5ความหมายตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542

แนวทางการแกไขปญหายาเสพตด 1. ใหความรเรองโทษของยาเสพตด 2. ปองกนและปราบปรามผซอและผขายอยางเดดขาด 3. การรวมมอสอดสองดแลความประพฤตของเดกอยางใกลชด 4. จดใหมการบ าบดและรกษาผตดยาเสพตด

4. ปญหาโรคเอดส “ปญหาโรคเอดส กลมอาการภมคมกนเสอม โดยทคณะอนกรรมการบญญตศพทแพทยของราชบณฑตยสถาน ไดประชมกนแลวเหนวาค าวา "เสอม" นน หมายถง สงทเคยดมากอนอยแลวเกดขาดพรองไปในภายหลง ซงนาจะตรงกบค าวา Acquired มากกวาค าวา "บกพรอง"ซงไมสามารถบอกไดวาขาดตงแตก าเนดหรอเกดมาขาดในภายหลง

สาเหตปญหาโรคเอดส 1. ปญหายาเสพตด 2. ขาดความรในการปองกนโรค 3. เกดจากความยากจนและไมเพยงพอ แนวทางการแกปญหาโรคเอดส 1. ใหความร ความเขาใจเกยวกบการโรคเอดสใหกบประชาชน 2. ไมเสพยสงเสพตด โดยเฉพาะการใชเขมฉดยารวมกน 3. ระมดระวงการตดเชอโดยทางสายเลอด 5. ปญหาสงแวดลอม

1. ปญหาทเกดขนจาการใชทรพยากรของมนษยอยางไมประหยดและขาดความรบผด ชอบกอใหเกดปญหามลพษและปญหาอน ๆ ซงเปนสภาวการณทกระทบกระเทอนตอคนจ านวนมาก ซงภาวการณดงกลาวไม เปนทพงปรารถนาและควรมการกระท าบางอยางเพอแกไขปรบปรงใหดขน 2. ปญหาเสอมโทรมของสงแวดลอมทางธรรมชาตทงทเปนทรพยากรธรรมชาต เชน ปาไม ดน แรธาต สตว และพช และปญหาเสอมโทรมของคณคาสงแวดลอมรอบตวมนษยเชน ดน น า อากาศ เปนตน รวมถงปญหาความเสอมโทรมของระบบนเวศตามธรรมชาต ตลอดจนปญหาการเปลยนแปลงทางดานสงแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคมอนม สาเหตมาจากการกระท าของมนษย

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 16 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

สาเหตปญหาสงแวดลอม 1. การเพมขนของจ านวนประชากรอยางรวดเรว 2. เกดจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 3. การขยายตวทางดานอตสาหกรรม 4. ขาดความรบผดชอบ และระเบยบวนยของสมาชกในสงคม

แนวทางการแกไขปญหา 1. ใหการศกษาและค าแนะน าตาง ๆ แกสมาชกในสงคม 2. วางนโยบายการปองกนการท าลายสงแวดลอม 3. ลงโทษผฝาฝนและกระท าผดอยางจรงจง

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 17 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

ใหผเรยนท ากจกรรมทายบทตอไปน 1.ครอบครว หมายถง........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2.ครอบครวประกอบดวยอะไรบาง ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3.ชมชน หมายถง ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 4.สงคม หมายถง ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 5.ใหผเรยนยกตวอยางปญหาสงคม มา 1 ตวอยางพรอมทง บอกแนวทางแกไขปญหานน ปญหา............................................................................................................................................................................................ สาเหต ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ แนวทางแกไขปญหา ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 6.เมอผเรยนมปญหาหรอไมสบายใจผเรยนจะปรกษาใครบาง 1…………………………………………….เพราะ............................................................................................................ 2……………………………………………..เพราะ............................................................................................................ 3…………………………………………… เพราะ............................................................................................................

กจกรรมทายบทท 1 ปญหาส าคญของสงคมไทย

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 18 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

สาระส าคญ ประชาธปไตยในวถชวประจ าวน : เปนการเรยนรเกยวกบความหมาย ความส าคญ หลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย แนวทางการปฏบตตนในการด าเนนชวตทสอดคลองกบหลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย และการมสวนรวมทางการเมอง ผลการเรยนรทคาดหวง ผเรยนมความร ความเขาใจถงหลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย แนวทางการปฏบตตนในการด าเนนชวตทสอดคลองกบหลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย สามารถอธบายความส าคญและความสมพนธระหวาง “การเมอง”กบ”การด าเนนชวต”ไดอยางถกตอง

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 ความหมาย ความส าคญ หลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย เรองท 2 แนวทางการปฏบตตนในการด าเนนชวตทสอดคลองกบหลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย และการมสวนรวมทางการเมอง

บทท 2 ประชาธปไตยในวถชวตประจ าวน

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 19 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

ระบอบประชาธปไตย หมายถง ระบอบการปกครองตนเองของประชาชน ตรงกนขามกบระบอบอ านาจนยม เชน ระบอบราชาธปไตย , ระบอบเผดจการทหาร , ระบอบอ ามาตยาธปไตย ) ซงเปนระบอบปกครองโดยคนเดยว หรอโดยคนกลมนอย ผมอ านาจมากกวาประชาชนทวไป (เรยกวา พวกอภสทธชน) ในโลกยคเศรษฐกจตลาดเสรสมยใหม คนสวนใหญซงเปนพลเมอง ผเสยภาษ(ทงทางตรงและทางออม) และเปนเจาของสาธารณสมบตรวมกน เชอวาระบอบประชาธปไตย เปนระบอบทจะสรางความมประสทธภาพ (ในการแกปญหาและพฒนาประเทศ) และความเปนธรรม ไดมากกวาระบอบอ านาจนยม ในบางสถานการณ ในระบอบอ านาจนยม อาจจะมผปกครองทเปนคนดหรอคนเกงอยบาง แตกไมมหลกประกนวา เขาหรอลกหลาน หรอพรรคพวกเขา ทไดต าแหนงจากการสบเชอสาย หรอการแตงตง จะปกครองประเทศไดอยางมประสทธภาพและเปนธรรมส าหรบคนสวนใหญเสมอไป เพราะระบบสบเชอสายและแตงตงเปนระบบทไมแนนอน และไมมประสทธภาพ และเพราะวาการใหคนสบทอดอ านาจโดยไมมการตรวจสอบถวงดลมกน าไปสการฉอฉลเพอประโยชนสวนตน ระบอบประชาธปไตยดกวาระบอบอ านาจนยมในแงทวา มระบบคดเลอกผบรหารทมประสทธภาพกวา และมระบบการตรวจสอบถวงดลอ านาจเพอปองกนไมใหผปกครองมอ านาจมากจนเกนไปไดดกวา แตทงนตองเปนระบอบประชาธปไตยทประชาชน มสวนรวมอยางแทจรง ไมใชสกแคมการเลอกตง แตยงมการซอเสยงขายเสยง การโกง การใชอ านาจและระบบอปถมภ

รปแบบของการปกครองระบอบประชาธปไตย

ในประเทศประชาธปไตยนน ไมไดมรปแบบการปกครองเหมอนกนทงหมด นกวชาการแบงรปแบบการปกครองของประเทศประชาธปไตยมากมายดวยกน สรปไดเปน 2 หลกเกณฑ ดงน 1.หลกประมขของประเทศ แบงรปแบบประชาธปไตยได 2 ลกษณะคอ 1) มพระมหากษตรยเปนประมข พระมหากษตรยจะทรงใชอ านาจอธปไตย ซงเปนของปวงชน โดยใชองคกรแยกกนเปน 3 ทางคอ ทรงใชอ านาจนตบญญตโดยผานทางรฐสภา อ านาจบรหารโดยผานทางคณะรฐมนตร และอ านาจตลาการโดยผานทางศาล สวนองคพระมหากษตรยจะทรงเปนกลางในทางการเมอง เชน ไทย องกฤษ เปนตน 2) มประธานาธบดเปนประมข ผอ ารงต าแหนงประธานาธบดมาจากการเลอกตงของประชาชน ท าหนาทเปนประมขของรฐเพยงหนาทเดยว เชน สงคโปร อนเดย ฯลฯ และบางประเทศประธานาธบดท าหนาทเปนประมขของฝายบรหารดวย เชน สหรฐอเมรกา อนโดนเซย ฯลฯ 2.หลกการรวมและการแยกอ านาจ แบงออกเปน 3 ลกษณะ 1 )แบบรฐสภา ระบอบประชาธปไตยแบบรฐสภา ไดแก การมเฉพาะผแทนราษฎรเพยงสภาเดยวหรออาจม 2 สภากได มทงสภาผแทนราษฎร ซงตวแทนหรอสมาชกสภาผแทนราษฎรทประชาชนเปนผลงคะแนนเสยงเลอกตง ซงมาจากการเลอกตง และวฒสภาซงเปนสภาของผทรงคณวฒ สวนมากสมาชกไดมาจากการแตงตง แตสมาชกวฒสภาในบางประเทศกมาจากการเลอกตง

2) แบบประธานาธบด ระบอบประชาธปไตยแบบประธานาธบดมลกษณะคลายคลงกบแบบรฐสภา การมรฐสภาเหมอนกน แตมลกษณะทแตกตางกน คอ การมประธานาธบดเปนผใชอ านาจบรหาร โดยประธานาธบดมสทธและหนาทในการจะแตงตงคณะรฐมนตรขนมาชดหนง เพอบรหารประเทศและรบผดชอบรวมกน สวนอ านาจนตบญญตนนกยงคงตกอยทรฐสภา การปกครองระบอบประชาธปไตยแบบประธานาธบดน ทงประธานาธบดและสมาชกสภาผแทนราษฎรตางกไดรบเลอกจากประชาชน ทงสองฝาย

เรองท 1 ความหมาย ความส าคญ หลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 20 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

3) แบบกงรฐสภากงประธานาธบด ระบอบประชาธปไตยแบบนประธานาธบดเปนทงประมขของรฐและบรหารราชการแผนดนรวมกบนายรฐมนตร ในดานการบรหารนนนายกรฐมนตร เปนผลงนามประกาศใชกฎหมาย และคณะรฐมนตรกยงคงเปนผใชอ านาจบรหาร

ประชาธปไตย แบงออกเปน 2 ประเภท

1.ประชาธปไตยโดยทางตรง เปนรปแบบการปกครองทใหประชาชนทงประเทศ เปนผใชอ านาจในการปกครองโดยตรง ดวยการประชมรวมกน พจารณา ตดสนปญหารวมกนในทประชมโดยตรง และจะเปนผเลอกตงเจาหนาทปฏบตงานของรฐโดยตรง เราจะเหนวาประชาธปไตยประเภทนจะใชไดในเชงปฏบตจรงๆ กแตเฉพาะในสงคมเลกๆ หรอประเทศเลกๆ ทมสมาชกจ านวนนอย ซงแตละคนมโอกาสอภปราย วพากษวจารณ และพจารณาปญหาตางๆ อยางละเอยดและมเหตผล แตถาน าเอาประชาธปไตยประเภทนมาใชกบสงคมขนาดใหญทมสมาชกจ านวนมากแลวจะเปนอปสรรค เนองจากความไมพรอมเพรยงกน และการทจะหาสถานทประชมขนาดใหญ เพอจะใหประชาชนทงประเทศมาประชมในทเดยวกนยอมเปนไปไดยากยง 2.ประชาธปไตยโดยทางออม เปนประชาธปไตย เปนประชาธปไตยอกประเภทหนงซงเปนผลเนองมาจากประเทศตางๆ ของโลกไดขยายตวออกไปมาก ประชาชนพลเมองเพมขนปญหาตางๆเกดขนมามาก ฉะนนโอกาสทประชาชนทงประเทศจะมานงปรกษาหารอกน เพอแกปญหากนแบบประชาธปไตยโดยทางตรงยอมเปนไปไมได เพอแกไขอปสรรคนแทนทประชาชนทกคนจะตองมาประชมรวมกนเพอพจารณาตดสนปญหาใด กจะใหประชาชนไดมโอกาสเลอกตวแทนหรอทรจกในนาม สมาชกรฐสภา เขาไปสทประชมแทน สวนลกษณะและวธการเลอกสมาชกรฐสภาของประชาชนในแตละประเทศจะแตกตางกนไป

หลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย หลกการพนฐานของประชาธปไตย คอ "การยอมรบนบถอความส าคญและศกดศรความเปนมนษยของบคคล ความเสมอภาคและเสรภาพในการด าเนนชวต”6และจากหลกการพนฐานดงกลาว จงสามารถประมวลลกษณะส าคญของการปกครองในระบอบประชาธปไตยไดดงน

1. ประชาชนเปนเจาของอ านาจอธปไตย จงกลาวไดวา ประชาชนเปนผทมอ านาจมากทสดในรฐ 2. ประชาชนทกคนในรฐมความเทาเทยมกนตามกฎหมาย ตลอดจนมสทธเสรภาพตามกฎหมายอยางเทาเทยมกน 3. การด าเนนการของรฐจ าเปนตองถอตามมตเสยงขางมากเปนตวตดสน แตเสยงสวนนอยในรฐจะตองไดรบการ

คมครองความเปนธรรมตามกฎหมายดวย เชนกน 4. การปกครองแบบประชาธปไตย จ าเปนจะตองไดรบความยนยอมพรอมใจจากประชาชนสวนใหญในรฐ

6 โกวท วงศสรวฒน. หลกรฐศาสตร. คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. หนา 73

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 21 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

แนวทางการปฏบตตนในการด าเนนชวตทสอดคลองกบหลกการปกครองในระบอบประชาธปไตยตามวถชวตดงน 1) ดานสงคม ไดแก

(1) การแสดงความคดอยางมเหตผล (2) การรบฟงขอคดเหนของผอน (3) การยอมรบเมอผอนมเหตผลทดกวา (4) การตดสนใจโดยใชเหตผลมากกวาอารมณ (5) การเคารพระเบยบของสงคม (6) การมจตสาธารณะ คอ เหนแกประโยชนของสวนรวมและรกษาสาธารณสมบต

2) ดานเศรษฐกจ ไดแก (1) การประหยดและอดออมในครอบครว (2) การซอสตยสจรตตออาชพทท า (3) การพฒนางานอาชพใหกาวหนา (4) การใชเวลาวางใหเปนประโยชนตอตนเองและสงคม (5) การสรางงานและสรางสรรคสงประดษฐใหม ๆ เพอใหเกดประโยชนตอสงคมไทยและสงคมโลก (6) การเปนผผลตและผบรโภคทด มความซอสตย ยดมนในอดมการณทดตอชาตเปนส าคญ

3) ดานการเมองการปกครอง ไดแก (1) การเคารพกฎหมาย (2) การรบฟงขอคดเหนของทกคนโดยอดทนตอความขดแยงทเกดขน (3) การยอมรบในเหตผลทดกวา (4) การซอสตยตอหนาทโดยไมเหนแกประโยชนสวนตน (5) การกลาเสนอความคดเหนตอสวนรวม กลาเสนอตนเองในการท าหนาทสมาชกสภาผแทนราษฎร

หรอสมาชกวฒสภา (6) การท างานอยางเตมความสามารถ เตมเวลา

การสงเสรมใหผอนปฏบตตนเปนพลเมองด การทบคคลปฏบตตนเปนพลเมองดในวถประชาธปไตยแลว ควรสนบสนนสงเสรมใหบคคลอนปฏบตตนเปนพลเมองดดวยโดยมแนวทางการปฏบตดงน 1. การปฏบตตนใหเปนพลเมองดในวถประชาธปไตย โดยยดมนในคณธรรมจรยธรรมของศาสนาและหลกการของประชาธปไตยมาใชในวถการด ารงชวตประจ าวนเพอเปนแบบอยางทดแกคนรอบขาง 2. เผยแพร อบรม หรอสงสอนบคคลในครอบครว เพอนบาน คนในสงคม ใหใชหลกการทางประชาธปไตยเปน พนฐานในการด ารงชวตประจ าวน 3. สนบสนนชมชนในเรองทเกยวกบการปฏบตตนใหถกตองตามกฎหมาย โดยการบอกเลา เขยนบทความเผยแพร ผานสอมวลชน 4. ชกชวน หรอสนบสนนคนดมความสามารถในการมสวนรวมกบกจกรรมทางการเมองหรอกจกรรมสาธารณประโยชนของชมชน

เรองท 2 แนวทางการปฏบตตนในการด าเนนชวตทสอดคลองกบหลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย และการมสวนรวมทางการเมอง

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 22 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

5. เปนหเปนตาใหกบรฐหรอหนวยงานของานรฐในการสนบสนนคนด และก าจดคนทเปนภยกบสงคม การสนบสนนใหผอนปฏบตตนเปนพลเมองดในวถประชาธปไตย ควรเปนจตส านกทบคคลพงปฏบตเพอ ใหเกดประชาธปไตยอยางแทจรง

การมสวนรวมทางการเมอง

การมสวนรวมทางการเมองวา หมายถง การกระท าใด ๆ กตามทเกดโดยความเตมใจไมวาจะประสบผลส าเรจหรอไม และไมวาจะมการจดการอยางไรเปนระเบยบหรอไม และไมวาจะเกดขนเปนครงคราวหรอตอเนองกน จะใชวธทถกตองตามกฎหมายหรอไมถกกฎหมาย เพอผลในการทจะมอทธพลตอการเลอกนโยบายของรฐหรอตอการบรหารงานของรฐ หรอตอการเลอกผน าทางการเมองของรฐบาล ไมวาจะเปนในระดบทองถนหรอระดบชาต

การมสวนรวมทางการเมองมความส าคญตอการพฒนาประชาธปไตย คอ ท าใหผปกครองและผถกปกครองไดมโอกาสทราบความตองการของกนและกนอยางแทจรงท าใหการด าเนนนโยบายของรฐตอบสนองตอผเปนเจาของประเทศในดานเศรษฐกจ การเมองและสงคม

รปแบบของการมสวนรวมทางการเมอง

รปแบบของการมสวนรวมทางการเมอง 5 ประการ คอ

1. การออกเสยงเลอกตง 2. การรณรงคหาเสยง 3. การกระท า ของแตละบคคลเปนเอกเทศตอปญหาทางการเมองและสงคม 4. การเขารวมกจกรรมของกลม 5. กจกรรมทใชความรนแรง และอาจเปนการกระท าทผดกฎหมาย

รปแบบของการมสวนรวมทางการเมองของไทยโดยทว ๆ ไปมดงนคอ

1) การไปลงคะแนนเสยงเลอกตง

การไปลงคะแนนเลอกตง เปนการมสวนรวมทางการเมอง ทประชาชนของไทยรจกดมากทสดรปแบบหนง การเลอกตงเปนเงอนไขทส าคญมาก ถาไมมการเลอกตงประเทศนนกมใชประเทศทมการปกครองระบอบประชาธปไตยเมองไทยนน มการเลอกตงผแทนราษฎรครงแรก เมอวนท 15 พฤศจกายน พ.ศ. 2476 แตเปนการเลอกตงทางออมเพราะประชาชนตองเลอกผแทนในระดบทองถน และใหผแทนทองถนไปเลอกผแทนราษฎรอกทหนงปจจบนนอกจากการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและวฒสมาชกแลว เมองไทยยงมการเลอกตงสมาชกสภาเทศบาล สมาชกสภาจงหวด ก านน ผใหญบาน และสมาชกสภาเขต (กรงเทพฯ) และผวาราชการกรงเทพมหานครอกดวย

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 23 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

2) การรณรงคหาเสยง

ในประเทศไทยอาจแบงการรณรงคหาเสยงเปน 2 ระยะเวลา คอ

1. การรณรงคหาเสยงในระยะเวลาทไมมพรรคการเมอง 2. การรณรงคหาเสยงในระยะมพรรคการเมอง

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 24 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

ใหผเรยนท ากจกรรมทายบทตอไปน 1.ประชาธปไตย หมายถง ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2.ประชาธปไตย แบงออกเปน............ประเภท ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3.หลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 4.ผเรยนมสวนรวมอยางไรบางกบการเมองและการปกครองภายใตระบอบประชาธปไตย ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 5.รปแบบของการมสวนรวมคอ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ...........................................................................................................................................................................................

กจกรรมทายบทท 2

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 25 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

สาระส าคญ

การเสรมสรางวฒนธรรมประชาธปไตยในครอบครวและการเสรมสรางวฒนธรรมประชาธปไตยในชมชน : เปนการเรยนรเกยวกบ บทบาทของสมาชกในครอบครว กฎหมายคมครองสทธ เดก สตรและเยาวชน แนวทางปองกนปญหาทเกดขนจากการใชความรนแรงในครอบครว บทบาทหนาทของสมาชกในชมชน คณลกษณะส าคญของผน าทด ผลการเรยนรทคาดหวง -ผเรยนมความร ความเขาใจและตระหนกถงบทบาทและสทธหนาทของสมาชกในครอบครว กฎหมายทเกยวของกบตนเองและผอน อธบายและสามารถปองกนปญหาทเกดขนจากการใชความรนแรงในครอบครว -ผเรยนมความร ความเขาใจและตระหนกถงบทบาทและสทธหนาทของสมาชกในครอบครว และสามารถวเคราะหปญหาพรอมเสนอแนวทางแกไขปญหาของชมชนเสนอคณลกษณะของผน าชมชนในการแกปญหาทส าคญได ขอบขายเนอหา เรองท 1 บทบาทของสมาชกในครอบครว แนวทางปองกนปญหาทเกดขนจากการใชความรนแรงในครอบครว เรองท 2 บทบาทหนาทของสมาชกในชมชน คณลกษณะส าคญของผน าทด เรองท 3 กฎหมายทประชาชนควรร

บทท 3 การเสรมสรางวฒนธรรมประชาธปไตยในครอบครวและการเสรมสรางวฒนธรรมประชาธปไตยในชมชน

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 26 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

บทบาทหนาทหลกของคสมรส ซอสตย เคารพ และใหเกยรตซงกนและกน รบผดชอบดแลสาม ภรรยา และลกใหมความสข ท าหนาทของตนในครอบครวใหสมบรณ รวมปองกนและแกไขปญหาอยางสนต

บทบาทหนาทของคณพอคณแม เปนแบบอยางทดใหกบลก ดแลเลยงดลกใหเหมาะสมตามแตละชวงวย ดแลสขภาพของลก ดแลใหความรกความอบอนแกลก อบรมสงสอนลกใหมลกษณะ ดงน

- เปนคนด มคณธรรม และมวนยในการด าเนนชวต - มความเออเฟอเผอแผ โอบออมอาร - มกรยามารยาทด - ชวยกนรกษามรดกทางวฒนธรรมอนดงามของไทย และรกษาความเปนไทย - ปลกฝงเจตคตทดใหลกรกการเรยน - รจกการเลอกใชชวตในสงคม / การปรบตว - สรางประโยชนใหกบตนเองและสงคม - มทศนคตในการใชชวตครอบครว อยางมสทธเสรภาพเทาเทยมกน เคารพใหเกยรต ชวยแบงเบา

ภาระซงกนและกนในครอบครว สนบสนนลกใหไดรบการศกษา ตามก าลงและสตปญญาอยางเตมท ฝกความเขมแขงทางจตใจใหกบลก สอนใหลกไดมการด าเนนชวตอยางมคณภาพ เชน ประพฤตปฏบตตามหลกศาสนา หาเลยงครอบครว และรจกเกบออมไวใชจายยามจ าเปน รบผดชอบตอตนเองและสมาชกในครอบครว เปนหลกใหลกมความรสกมนคงปลอดภย / เปนทพงของลก ใหทรพยสนเมอถงโอกาสอนควร

เรองท 1 บทบาทของสมาชกในครอบครว แนวทางปองกนปญหาทเกดขนในครอบครว

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 27 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

บทบาทหนาทของลกหลาน ใหความเคารพ เชอฟงคณพอคณแมและญาตผใหญ ตงใจศกษาเลาเรยน ชวยเหลองานในครอบครวดวยความเตมใจ ปฏบตตนเปนคนด ชวยรกษาเกยรตยศวงศตระกล รจกใช และประหยดทรพยสนของครอบครว ดแลตอบแทนบญคณคณพอและคณแม รวมทงผมพระคณยามทานแกชรา หรอ เมอถงเวลาอนสมควร

แนวทางการปองกนแลการแกไขปญหาครอบครว การปองกนปญหาครอบครว 1. การปรบตวในสงคม ปญหาครอบครวไมสามารถปรบตวใหเขากบชมชนและสงคมได ท าใหเกดความขดแยงระหวางครอบครว และอาจกระทบตอความเปนอยและความปลอดภยของสมาชกในครบครว 2 . การปรบตวทางเศรษฐกจ ปญหาครอบครวทางดานการปรบตวทางเศรษฐกจเนองมาจากในยคปจจบน สภาเศรษฐกจมลกษณะแปรปรวนขนและลงตลอดเวลา ยงในชวงทผานมาเศรษฐกจตกต าท าใหผคนตกงานและวางงานเปนจ านวนมาก และสงผลกระทบตอสถาบนครอบครว ซงอาจสงผลตอความขดแยงภายในครอบครวไดอนเนองมาจากปญหาและความเครยดทางดานเศรษฐกจ 3 . การปรบตวทางดานอารมณ ปญหาครอบครวอนเนองจากการใชอารมณและความรสกเขาหากน อาจสงผลท าใหเกดความเขาใจแลน าไปสการทะเลาะววาทท าใหแตกแยก 4 . ปญหาความไมพรอมในบทบาทหนาทของตนเอง ความสนใจและคานยมทแตกตางเปนปญหาทอาจจะเกดขน เนองมาจากวฒภาวะของคสมรสยงไมพรอมทจะใชชวตรวมกน และขาดการประนประนอมตอกน นอกจากนเกดจากสาเหต ดงน 4.1 สมาชกขาดความรบผดชอบ 4.2 ขาดความเขาใจและเหนอกเหนใจซงกนและกน 4.3 การมบคลกภาพทไมสามารถเขากนได 4.4 ความไมซอตรงตอกน 4.5 ปญหาวามขดแยงตอญาตพนอง หลกการแกไขปญหาครอบครว 1. การใชเหตผลตอกน ในการด ารงชวตรวมกนมกจะมเหตท าใหเกดปญหาอยเสมอ จงควรหาตนเหตของปญหา และรวมกนแกไขปญหาอยางมสตและรอบคอบเปนพนฐานเพอหาความเขาใจกน 2 . การรจกประนประนอม เมอบคคลทมคามแตกตางกน ทงดานวฒนธรรมและการด ารงชวตแตตองอาศยเขามาอยรวมกน ท าใหเกดความคดและปฏบตทแตกตาง ดงนนบคลภายในครอบครวควรตองหาจดกงกลางในการปฏบต เพอการอยรวมกนอยางมความสข

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 28 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

3 . การใหความรกตอกน ปญหาครอบครวมกเกดความไมเขาใจกนทงดานความคดและการปฏบต สงเหลานจะสรางความแตกแยกใหกบครอบครว ดงนนหากบคลใชความรกทตอกนกจะสามารถยตปญหาตางได 4 . การท าหนาทของตนเองใหสมบรณ การท าหนาททไดรบหมอบหมาย หรอการท าหนาทตามบทบาทหนาทของสมาชกในรอบครวไดด สามารถสรางความสขใหกบตนเองและครอบครวไดอยางสมบรณ

บทบาทหนาทของสมาชกในชมชน ชมชน หมายถง กลมคนทอยรวมกนเปนสงคมในพนทพนทหนง และมกจะเปนสงคมขนาดเลก 1.รกษาสขลกษณะของชมชน เปนหนาทของสมาชกในชมชนทกคนจะตองชวยเหลอกนท าใหชมชนของตนมสขลกษณะทถกตอง สะอาด ตามหลกอนามย คอ - ชวยกนรกษาความสะอาดของชมชน เชน ถนนหนทาง - ชวยก าจดสงปฏกลตาง ๆ - ท าลายทเพาะพนธ เชน ยงลาย หรอทแพรเชอโรค - รวมมอกบเจาหนาทก าจดโรคระบาด 2.อนรกษสงแวดลอมในชมชน - รกษาสงแวดลอมทางธรรมชาต เชน ภเขา ปาไม ล าธาร - ชวยกนดแลรกษาสงของทเปนสาธารณสมบต เชน โทรศพทสาธารณะ - ชวยกนและไมท าลายโบราณสถาน โบราณวตถในชมชน ไมใหเกดความเสยหาย ช ารด ทรดโทรม 3. ปองกนภยในชมชน - ชวยกนรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสนของคนในชมชน - ชวยสอดสองใหกบเจาหนาทต ารวจในการปราบปรามโจรผราย - ชวยกนหาวธปองกนและปราบปรามโจรผรายดวยตนเอง - ชวยกนคดหาวธการชวยเหลอกน เมอถกปลน หรอท าราย - ชวยกนตรวจตราปองกนการลกขโมยทรพยสนของสวนรวม - ใหความรวมมอและเปนก าลงส าคญกบทางราชการอยางเตมท 4. พฒนาชมชน 1. การพฒนาดานวตถ : ถนนหนทาง สถานทพกผอนของคนในหมบาน สระน า บอน า อางเกบน า 2. การพฒนาดานจตใจ : จดงานท าบญและงานประเพณ, สงเสรมการศกษาแกสมาชกในชมชน ฯลฯ

เรองท 2

บทบาทหนาทของสมาชกในชมชน คณลกษณะส าคญของผน าทด

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 29 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

คณลกษณะส าคญของผน าทด

1) มความร ยงมความรอบรมาก ฐานะแหงความเปนผน าจะยงมนคง 2) มความคดรเรม ตองคดกอนท า จะท าใหมเหตผลในการท างานเปนทวางใจของลกนอง 3) มความกลาหาญ ไมกลวอนตรายหรอความล าบาก ควบคมความกลวไวไดทง กายวาจา ใจ 4) มความเดดขาด สามารถตดสนใจไดทนทวงท 5) มความแนบเนยน ตดตอสมพนธกบผอนดวยอาการวาจาทเหมาะสม 6) มความยตธรรม วางตนเปนกลางไมเอนเอยงกอประโยชนหรอโทษตอใคร 7) มทาทางด ท าใหผอนเลอมใสศรทธา 8) มความอดทนตอการปฏบตภารกจหนาทอยางตอเนอง 9) มความกระตอรอรน มใจจดจอเอาใจใสตอหนาททตองปฏบตอยเสมอ 10) ม ความไมเหนแกตว คอขจดสขหรอผลประโยชนของตน มความซอสตยสจรตตรงไปตรงมา ไมท าลายผอน คมครอง รกษาและใหสทธแกผใตบงคบบญชาอยางเปนธรรม 11) มความตนตว ระมดระวง สขมรอบคอบ 12) มดลพนจ พจารณาสงตางๆอยางถกตอง 13) มความสงบเสงยมไมหยงยโส ไมภาคภมใจอยางไรเหตผล 14) มความเหนอกเหนใจ เอาใจใสเรองทกขเรองสขของลกนองใหมาก 15) มความจงรกภกด ตอหนาท ตอผอน ตอหมคณะตอสวนรวม เพอจะไดเปนทไววางใจของผใตบงคบบญชา 16) สงคมด ปรบตนใหเขากบสงคมอยางถกตอง 17) การบงคบตนเอง บงคบจตใจและอารมณมใหแสดงกรยาอาการทไมเหมาะสมตอผอน คณสมบตผน าทด

การเปนผน านน ความรเปนสงจ าเปนทสด ความรในทนมไดหมายถงเฉพาะความรเกยว กบงานในหนาทเทานน หากแตรวมถงการใฝหาความรเพมเตมในดานอนๆ ดวย การจะเปนผน าทด หวหนางานจงตองเปนผรอบร ยงรอบรมากเพยงใด ฐานะแหงความเปนผน ากจะยงมนคงมากขนเพยงนน 1. ความรเรม (Initiative) ความรเรม คอ ความสามารถทจะปฏบตสงหนงสงใดในขอบเขตอ านาจหนาทไดดวย ตนเอง โดยไมตองคอยค าสง หรอความสามารถแสดงความคดเหนทจะแกไขสงหนงสงใดใหดขน หรอเจรญขนไดดวยตนเอง ความ รเรมจะเจรญงอกงามได หวหนางานจะตองมความกระตอรอรน คอมใจจดจองานด มความเอาใจใสตอหนาท มพลงใจทตองการความส าเรจอยเบองหนา 2. มความกลาหาญและความเดดขาด (Courage and firmness) ผน าทดจะตองไมกลวตออนตราย ความยากล าบาก หรอความเจบปวดใดๆ ทงทางกายวาจา และใจผน าทมความกลาหาญ จะชวยใหสามารถผจญตองานตางๆ ใหส าเรจลลวงไปได 3. การมมนษยสมพนธ (Human relations) ผน าทดจะตองรจกประสานความคด ประสานประโยชนสามารถท างานรวมกบคนทกเพศ ทกวย ทกระดบการศกษาได ผน าทมมนษยสมพนธด

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 30 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

4. มความยตธรรมและซอสตยสจรต ( Fairness and Honesty) ผน าทดจะตองอาศยหลกของความถกตอง หลกแหงเหตผลและความซอสตยสจรตตอตนเองและผอน เปนเครองมอในการวนจฉยสงการ หรอปฏบตงานดวยจตทปราศจากอคต ปราศจากความล าเอยง ไมเลนพรรคเลนพวก 5. มความอดทน (Patience) ความอดทน จะเปนพลงอนหนงทจะผลกดนงานใหไปสจดหมายปลายทางได อยางแทจรง 6. มความตนตวแตไมตนตม ( Alertness )

ความ ตนตว หมายถง ความระมดระวง ความสขมรอบคอบ ความไมประมาท ไมยดยาขาดความกระฉบกระเฉง มความฉบไวในการปฏบตงานทนตอเหตการณความ ตนตวเปนลกษณะทแสดงออกทางกาย แตการไมตนตม เปนพลงทางจตทจะหยดคดไตรตรองตอเหตการณตางๆ ทเกดขน รจกใชดลยพนจทจะพจารณาสงตางๆ หรอเหตตางๆไดอยางถกตองพดงายๆ ผน าทดจะตองรจกควบคมตวเองนนเอง (Self control) 7. มความภกด (Loyalty) การ เปนผน าหรอหวหนาทดนน จ าเปนตองมความจงรกภกดตอหมคณะ ตอสวนรวมและตอองคการ ความภกดน จะชวยใหหวหนาไดรบความไววางใจ และปกปองภยอนตรายในทกทศไดเปนอยางด 8. มความสงบเสงยมไมถอตว (Modesty) “ผน าทดจะตองๆไมหยงยโส ไมจองหอง ไมวางอ านาจ และไมภมใจในสงทไรเหตผลความสงบเสงยมน ถามอยในหวหนางานคนใดแลว กจะท าใหลกนองมความนบถอ และใหความรวมมอเสมอ 7”

7ศรพงษ ศรชยรมยรตน “กญแจสความเปนเลศทางการบรหารคน” หนา 25 -28

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 31 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

ความหมายของกฎหมาย

กฎหมาย คอ ขอบงคบกตกาของรฐหรอของชาต ก าหนดขนมาเพอใชบงคบ ควบคมความประพฤตของบคคลในสงคม ใหปฏบตตาม หากมการฝาฝน ไมปฏบตตามจะมความผดและไดรบโทษตามทก าหนดไว

2. ลกษณะส าคญของกฎหมาย

1. กฎหมายมลกษณะเปนกฎเกณฑ กลาวคอ ตองเปนขอบงคบทเปนมาตรฐาน ใชวดและก าหนดความประพฤตของสมาชกในสงคมไดวาถกหรอผด ท าไดหรอไมได เปนตน

2. กฎหมายก าหนดความประพฤตของบคคล กลาวคอ กฎหมายควบคมแตความประพฤตของบคคลเทานน มไดกาวลวงเขาไปถงจตใจ จงอาจกลาวไดวาศาสนา ศลธรรม และจารตประเพณควบคมมนษยไดลกซงยงกวากฎหมาย

3. กฎหมายมสภาพบงคบ สภาพบงคบของกฎหมายนนมทงทเปนผลราย เชน โทษทางอาญา และผลด เชน การลดภาษเงนได

4. กฎหมายมกระบวนการอนเปนกจจะลกษณะ ในอดต ส าหรบการบงคบการใหเปนไปตามกฎหมายบางทกใชระบบตาตอตาฟนตอฟน แตสงคมสมยใหมซงมการปกครองแบบรวมศนยอ านาจ กลาวคอ รฐออกกฎหมายและรฐเปนผบงคบใชกฎหมาย รฐสมยใหมจะไมยอมใหมการบงคบใชกฎหมายโดยประชาชนเลย เพราะจะท าใหคนทแขงแรงกวากระท าเกนเลยตอคนทออนแอกวาได กบทงจะเกดความวนวายประการอน ๆ

3. ความส าคญของกฎหมาย 3.1 สรางความสงบเรยบรอยในสงคม 3.2 แกไขขอขดแยงในสงคม 4. ทมาของกฎหมาย 4.1 มาจาก ผมอ านาจสงสดของสงคมของรฐหรอประเทศ 4.2 มาจากจารตประเพณ 4.3 มาจากความเชอในเทพเจา วญญาณบรรพบรษ หรอค าสงสอนของศาสดาของศาสนาตางๆ 4.4 มาจากความยตธรรม หรอความเปนธรรมทางสงคม 4.5 มาจากความคดเหนของนกปราชญหรอนกวชาการทางกฎหมาย 4.6 มาจากค าพพากษาของศาล

การใชกฎหมาย ใชในราชอาณาจกร ราชอาณาจกร ไดแก 1. สวนของประเทศทเปนพนดน แมน า ล าคลอง หนอง บง บาง 2. สวนของทะเลอนเปนอาวไทย และสวนทหางออกจากชายฝง 200 ไมลทะเล

เรองท 3

กฎหมายทประชาชนควรร

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 32 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

3. พนอากาศ เหนอ ขอ 1 และ 2 ส าหรบการกระท าความผดบนอากาศยานไทย และเรอไทย ไมวาจะอยทไหน ใหถอวากระท าความผดในราชอาณาจกรไทย และจะถกลงโทษโดย กฎหมายไทย

การบงคบใชกฎหมาย ใชตงแตก าหนดใหมผลบงคบใช การก าหนดใหกฎหมายมผลบงคบใชนน กจะมหลายลกษณะ เชน 1. บงคบใชทนทในวนทประกาศในราชกจจานเบกษา 2. มผลบงคบในวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา 3. มผลบงคบเมอพนระยะเวลา ทก าหนดเอาไวในกฎหมายนน ๆ เชน เมอพนก าหนด 30 วนแลว จงมผลบงคบใช โดยทวไปจะเปนกฎหมายทตองการใหเจาหนาท และประชาชน ไดเตรยมตวเพออยภายใตการบงคบของกฎหมายดงกลาว ยกตวอยางเชน กฎหมายใหประชาชนสวมหมวกนรภย ตองใหเวลาเพอบรษทสามารถผลต และประชาชน จะไดซอหาหมวกใหไดทวถงเสยกอน จงจะบงคบใชกฎหมาย

การยกเลกกฎหมาย โดยทวไปการยกเลกกฎหมาย จะม 2 ลกษณะ คอ 1. ยกเลกโดยตรง 2. ยกเลกโดยปรยาย การยกเลกโดยตรง คอ การระบยกเลกกฎหมายนน ๆ ไวในกฎหมายฉบบทออกมาใชบงคบใหม เปนลกษณะการออกกฎหมายใหมมายกเลกกฎหมายเกานนเอง

การยกเลกโดยปรยาย คอ การทกฎหมายฉบบนน ๆ เลกบงคบใชไปเอง โดยทไมตองมกฎหมายฉบบใหมออกมา ระบหรอบญญตใหยกเลกแตประการใด นนคอ กฎหมายฉบบดงกลาว อาจมก าหนดระยะเวลาในการบงคบใชเอาไวในตวมนเอง ดงนนเมอหมดระยะเวลาตามทระบ กถอวากฎหมายถกยกเลกไปเองโดยปรยาย

กฎหมายทประชาชนควรร 1. การทะเบยนราษฎร • บตรเกด ถาเกดในบาน ใหเจาบานแจง ถาเกดนอกบาน ใหมารดาแจงภายใน 15 วน นบแตวนเกด • ชอบตร ใหเจาบาน บดา หรอมารดาแลวแตกรณ แจงชอบตรพรอมกบการแจงเกด ถาจะเปลยนชอใหแจงภายใน 6 เดอนนบแตวนแจงชอครงแรก • ยายบาน ใหผยายหรอผทเจาบานมอบอ านาจแจงออกจากบานเดมภายใน 15 วน และเมอไปอยบานใหมใหแจงภายใน15 วนเชนกน • คนตาย ถาในบานใหเจาบานแจง ถาตายนอกบานใหผทไปกบผตาย หรอผทพบศพเปนผแจง ภายใน 24 ช.ม. นบแต เวลาตายหรอเวลาพบศพ แจงทไหน กรณบตรเกด ตงชอบตร ยายบานหรอคนตาย ใหแจงดงน • ในเขตเทศบาล : ใหแจงทส านกงานทองถนซงตงอยทส านกงานเทศบาล • นอกเขตเทศบาล : ใหแจงทส านกทะเบยนต าบล (บานก านน) หรอส านกทะเบยนทผวาราชการจงหวดแตงตง (เชน เขตกรมทหาร) ความผด • ถาไมแจงเกดภายในก าหนดเวลา มความผดตามกฎหมาย มโทษปรบไมเกน 200 บาท

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 33 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

• ถาไมแจงการตายภายในเวลามความผดตามกฎหมาย มโทษปรบไมเกน 200 บาท 2. บตรประจ าตวประชาชน • คนไทยซงมอายตงแต 15 ปบรบรณขนไปจนถง 70 ป บรบรณ ตองไปขอท าบตรทอ าเภอหรอทวาการเขตภายใน 60 วน นบตงแตวนทอายครบ 15 ปบรบรณ • บตรประจ าตวประชาชนช ารดหรอสญหาย ตองยนค ารองขอมบตรใหมภายใน 30 วน นบตงแตบตรเดมช ารดหรอสญ หาย (ตองไปแจงบตรหายทสถานต ารวจ) • อายของบตร ก าหนดใชได 6 ป เมอถงก าหนดสนอายบตรตองไปตดตอขอท าบตรใหมภายใน 60 วนนบตงแตวนสน อาย ณ อ าเภอทองททมชอในทะเบยนบาน ความผด • ผถอบตรผใดไมอาจแสดงบตรไดในเมอเจาพนกงานขอตรวจ มโทษปรบไมเกน 100 บาท • ผไมมสญชาตไทยยนค ารองขอมบตรโดยแจงขอความเทจตอเจาพนกงานวาตนมสญชาตไทย มโทษปรบไมเกน 2.000 บาทหรอจ าคกไมเกน 1 ป หรอทงจ าทงปรบ • ไมยนค ารองขอมบตรภายในก าหนดเวลา มโทษปรบไมเกน 500 บาท • บตรหมดอายไมตอบตรภายในก าหนด มโทษปรบไมเกน 200 บาท 3. การรบราชการทหาร • ก าหนดเวลาแสดงตนลงบญชทหารกองเกน ชายไทยอายยางเขา 18 ป ตองไปแสดงตนเพอลงบญชทหารกองเกนใน เดอนพฤศจกายนของปทอายยางเขา 18 ป • สถานทแสดงตนเพอลงบญชทหารกองเกนคอทวาการอ าเภอหรอกงอ าเภอทเปนภมล าเนาทหาร 4. การรกษาความสะอาด • หามขดเขยน วาดรปวาดภาพบนรวผนงอาคาร ตนไม หรอสงใดใสทสาธารณะ หรอเหนไดจากทสาธารณะนน ถาฝาฝนมโทษปรบไมเกน 200 บาท • หามตดตง ตาก วางหรอแขวนสงใดๆ ในทสาธารณะหรอมองเหนไดจากทสาธารณะโดยไมบงควรหรอท าใหมองดแลว ไมเปนระเบยบเรยบรอย ถาฝาฝนมโทษปรบ 200 บาท • หามบวน สงหรอถมน าลาย น ามก น าหมาก เสมหะหรอทงสงใดๆ ลงบนทองถนน พนรถ หรอเรอสาธารณะ โรง มหรสพ รานคา หรอทสาธารณะ ถาฝาฝนมโทษปรบไมเกน 100 บาท 5. การเรยไร • ผท าการเรยไร ตองมใบอนญาตใหท าการเรยไรตดตวและตองออกใบรบใหผบรจาค 6.หนงสอมอบอ านาจ • การมอบอ านาจเปนการตงตวแทนเพอท าการส าหรบการมอบอ านาจใหกระท าการเกยวกบทดนเปนเรอส าคญควรใช หนงสอมอบอ านาจของกรมทดน 7. เอกเทศสญญา • กยม การกยมเงนกนเกนกวาหาสบบาท จะตองมหลกฐานเปนหนงสอแสดงวามการกยมเงนกนจรงและตองลงลายมอ ชอผกดวย กฎหมายใหคดอตราดอกเบยไมเกนรอยละ 15 บาทตอป • การจ านอง คอการกยมโดยมทรพยสน เปนประกนโดยทวไปไดแก ทดน บานพรอมทดน เรอยนต (5 ตนขนไป) สตว พาหนะ ไดแก ชาง มา วว ความ หรออสงหารมทรพยอน ซงกฎหมายหากบญญตไวใหจดทะเบยนเฉพาะกาล โดยทรพยยงอยทผจ านอง การจ านองตองท าเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท • เชาซอ ตองท าเปนหนงสอและปดอากรแสตมปเวนแตเชาซอเครองมอการเกษตรไมตองปดอากรแสตมป

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 34 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

• เชาทรพย เชาบานหรอทดนไมเกน 3 ป ตองท าเปนหลกฐานเปนหนงสอลงลายมอชอผเชาแลผใหเชา หากเกน 3 ป ตองท าเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท 8. กฎหมายทดน • เมอโฉนดใบจองหรอ นส.3 ช ารด สญหายหรอเปนอนตรายตองตดตออ าเภอหรอส านกงานทะเบยนทดน เพอขอออก ใบใหมหรอใบแทน มฉะนนผอนทไดหนงสอส าคญไปอาจน าไปอางสทธ ท าใหเจาของเดมเสยประโยชนได • ทดนมอเปลา เจาของควรดแลรกษาใหด อยาทอดทงหรอปลอยใหรกรางวางเปลา หากมผครอบครองกหาทางไลออกไปเสย มฉะนนเจาของจะเสยสทธไป นอกจากน หากม ส.ค.1 กควรหาทางขอ น.ส.3 แลวตอไปกขอใหมโฉนดเสยใหเรยบรอยเพราะท าใหไดประโยชนมากขนและปลอดภยจากการเสยสทธมากขน • ทดนมโฉนด อยาทอดทงหรอปลอยใหรกรางหรอใหคนอนครอบครองไวนานๆ อาจเสยสทธไดเชนกน • การท านตกรรม ตองท าใหสมบรณตามกฎหมายโดยท าทอ าเภอหรอส านกงานทะเบยนทดน 9. อาวธปน • ผทประสงคจะขอมอาวธปน เพอใชหรอเกบไวปองกนตวหรอทรพยสน ใหยนค ารองขอตามแบบ ป.1 ตอนายทะเบยนทองท • กรงเทพมหานคร ไดแก ผบงคบการกองทะเบยนกรมต ารวจ • จงหวดอนๆ ผวาราชการจงหวดเปนนายทะเบยนทองทจงหวด • การแจงยายอาวธปน เมอผไดรบอนญาตใหมและใชอาวธปนยายภมล าเนา ตองแจงยายอาวธปนตอนายทะเบยนภายใน15 วน นบแตวนยาย และถายายไปตางทองทใหแจงการยายตอนายทะเบยนทองทใหมภายใน 15 วน นบแตวนทยายไปถงอกดวย • การรบมรดกปน เปนหนาทของทายาทหรอผครอบครอง ตองไปแจงการตายตอนายทะเบยนทองท ภายใน 30 วน นบตงแตวนทราบการตายและยนค ารองขอรบมรดกอาวธปนนนตอไป • ใบอนญาตสญหายหรอช ารดอานไมออก ใหยนค ารองขอรบใบอนญาตตอนายทะเบยนทองทภายใน 30 วน นบแตวนทราบเหต • อาวธปนหายหรอถกท าลาย ใหเจาของแจงเหตพรอมดวยหลกฐานและสงมอบใบอนญาตตอนายทะเบยนทองททตนอยหรอนายทะเบยนทองททเกดเหตภายใน 15 วน นบแตวนทราบเหต ความผดและโทษของอาวธปน • มและพกอาวธปนโดยไมไดรบอนญาต ตองระวางโทษจ าคกตงแต 1 ปถง 10 ป ปละปรบตงแต 2,000 บาทถง 20,000 บาท • พกพาอาวธปนตดตวไปในเมอง หมบาน หรอทางสาธารณะโดยไมไดรบอนญาตใหพก เวนแตกรณมเหตจ าเปนเรงดวน ตองระวางโทษจ าคกไมเกน 5 ป หรอปรบไมเกน 10,000 บาท หรอทงจ าทงปรบ • ผใดพกพาอาวธปนไปโดยเปกเผย หรอพาไปทชมชนทไดจดใหมขนเพอนมสการ การรนเรง การมหรสพ หรอการอนใด ตองระวางโทษจ าคกตงแต 6 เดอน ถง 5 ป และปรบตงแต 1,000 บาท ถง 10,000 บาทแมวาผนนจะไดรบอนญาตพกพาอาวธปนหรอกรณเรงดวนกตาม

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 35 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

ใหผเรยนท ากจกรรมทายบทตอไปน 1.ครอบครว หมายถง........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2.บทบาทหนาทของสมาชกในครอบครว พอ.....มหนาท................................................................................................................................................................... แม.....มหนาท................................................................................................................................................................... ป ตา.....มหนาท.................................................................................................................................................................. ยา ยาย.....มหนาท............................................................................................................................................................. ลก.....มหนาท................................................................................................................................................................... หลาน...มหนาท................................................................................................................................................................... 3.ใหผเรยนตดขาวทเกยวกบการใชความรนแรงในครอบครวจากหนงสอพมพ น ามาวเคราะห ถงปญหา สาเหต พรอมทงหากเปนตวผเรยน ผเรยนมแนวทางแกไขอยางไร

ปญหา สถานท วน เดอน ป สาเหตปญหา

…………………………………………………… ……………………………………………………. …………………………………………………….

ตดภาพขาว

ผลทเกดขน ……………………………………………………. ……………………………………………………. ……………………………………………………. ……………………………………………………...

แนวทางแกไข(เพอปองกนปญหา) .............................................................. .............................................................. ............................................................... ............................................................... 4.หลกการแกปญหาครอบครว ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

กจกรรมทายบทท 3

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 36 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

5.ชมชนหมายถง................................................................................................................................................................6.ผน าหมายถง................................................................................................................................................................... 7.ลกษณะผน าทด ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 8.หากชมชนของผเรยนเกดการเปลยนแปลงผน า ผเรยนมวธตดสนใจอยางไรในการเลอกผน าคนใหม จงอธบายมาพอเขาใจ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 9.กฎหมาย (law) หมายถง................................................................................................................................................ 10.กฎหมาย มาจากทไหน................................................................................................................................................ 11.กฎหมาย ใชเมอไหร..................................................................................................................................................... 12.ราชอาณาจกร คอ.............................................................ไดแก....................................................................................

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 37 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

สาระส าคญ หลกธรรมตามรอยพระยคลบาท 10 ประการ : เปนการเรยนรเกยวกบความหมาย ความส าคญของหลกธรรมในการด าเนนชวตและหลกธรรมตามรอยพระยคลบาท 10 ประการ ผลการเรยนรทคาดหวง -ผเรยนมความร ความเขาใจความหมายความส าคญของหลกธรรมในการด าเนนชวตและหลกธรรมตามรอยพระยคลบาท 10 ประการและสามารถน าความรทไดรบไปประยกตใชไดกบชวตประจ าวนได ขอบขายเนอหา เรองท 1 ความหมาย ความส าคญของหลกธรรมในการด าเนนชวตและหลกธรรมในพระพทธศาสนา เรองท 2 หลกธรรมในการด าเนนชวตและหลกธรรมตามรอยพระยคลบาท 10 ประการ

บทท 4

หลกธรรมในการด าเนนชวต

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 38 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

ความหมายของหลกธรรมในพระพทธศาสนา หลกธรรม คอ หลกธรรมวนยทพระพทธเจาทรงคนพบและวางเอาไว เพอเปนแนวทางทเพยงพอแกการช าระ

จตใจใหบรสทธจากกเลสเครองรอย รด อนไดแก ราคะ(ความก าหนดเพลดเพลนยนด) โทสะ(ความโกรธพยาบาทอาฆาต) โมหะ(ความหลงงมงายไรสาระมเหตผลอนพสจนไมได) เพอความหลดพนจากความเปนทาส เพอความเปนอสระอยางแทจรง

ความส าคญของหลกธรรมทางพระพทธศาสนา

พระพทธศาสนาเปนศาสนาประจ าชาตไทย เพราะคนไทยสวนใหญและพระมหากษตรยทกพระองคนบถอพระพทธศาสนา และน าหลกธรรมมาใชในการด าเนนชวต จงกลาวไดวา พระพทธศาสนามความส าคญตอชาตไทย พระพทธศาสนาเปนมรดกทางวฒนธรรมอนล าคาของชาตไทย 1.ดานการศกษา

สมยโบราณ การศกษาของเดกไทยเรมตนทวดโดยชาวบานมกพาลกหลานทเปนผชาย ไปฝากฝงใหเลาเรยนเขยนอานกบพระสงฆ รวมทงไดรบการอบรมสงสอนทางดานศลธรรมจรรยาควบคไปดวย ในปจจบนจะมทงโรงเรยนของรฐบาลและของเอกชนตงขนมากมาย แตโรงเรยนหลายๆแหงกจดสรางขนในวดหรออาศยทดนของวดปลกสราง ดงนนจะเหนไดวาพระพทธศาสนามสวนส าคญในการวางรากฐานของการศกษาของไทย 2. ดานสงคม หลกธรรมทางพระพทธศาสนามสวนชวยหลอหลอมพฤตกรรมของคนในสงคม ใหมความเออเฟอเผอแผ มความกรณาตอผอน รรกสามคค ทงนเพราะพระพทธศาสนามหลกธรรมในการด าเนนชวตใหคนเรารจกพงพาตนเอง รจกยดมนในคณธรรมโดยเนนความสงบสขทางดานจตใจ และเนนใหเหนประโยชนของธรรมะ ไมยดตดกบสงตางๆ ทท าใหเกดความทกข 3. ดานศลปวฒนธรรม พระพทธศาสนาเปนบอเกดของศลปะแขนงตางๆ หลายแขนง เชน จากแรงศรทราทชาวพทธมตอศาสนาท าใหรวมแรงรวมใจกนกอสรางวด ซงเปนสถาปตยกรรมทมความงดงามมการวาดภาพจตรกรรมฝาผนงเพออธบายค าสอนและพทธประวต ค าสอนจากชาดกตางๆท าใหเกดงานวรรณกรรมของไทยหลายเรองเกดงานพทธปฏมา หรอรปแทนองคพระพทธเจา สะทอนศลปะและความเจรญรงเรองของพระพทธศาสนาในแตละยคสมย นอกจากนพระพทธศาสนายงเปนบอเกดวฒนธรรม ประเพณของไทยหลายประการ เชน มารยาทชาวพทธ ไดแกการไหว ประเพณตางๆ เชน การเกด การแตงงาน การท าบญขนบานใหม

พระพทธศาสนาหลกธรรมในการพฒนาชาตไทย

1. พระพทธศาสนาเปนศาสนาทสอนใหชาวพทธเชอมนในเหตและผล ความเชอดงกลาว น าไปสการพฒนาทมลกษณะ3 ประการ คอ เชอมนในความดงามของมนษย เชอมนในกฎแหงกรรมและผลของการกระท า เชอมนวาคนเราตองรบผดชอบตอการกระท าและผลของการกระท าของตน

เรองท 1 ความหมายความส าคญของหลกธรรมในพระพทธศาสนา

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 39 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

2. พระพทธศาสนาเนนใหคนรจกฝกอบรมตนเอง รจกการพงพาตนเองโดยมโดยมหลกธรรมทมงใหคนรจกฝกอบรมตนเองทงดานพฤตกรรม (ศล) ฝกฝนพฒนาทางดานจตใจ (สมาธ) และพฒนาปญญาใหรจกคด รเหตผล (ปญญา) จากหลกธรรมดงกลาวถาชาวพทธฝกฝนและปฏบตตาม กจะน าไปสการพฒนาชาตไทย 3. พระพทธศาสนามแนวคดและหลกค าสอนแบบวทยาศาสตร คอสามารถพสจนไดดวยตนเอง ไมใหเชอเรองงมงาย ทกสงทกอยางเปนเหตเปนผลกน วธคดแบบเปนเหตเปนผลนเปนแนวทางส าคญในการพฒนาในระดบบคคลและระดบชาต 8

หลกธรรมในการด ารงชวต

หลกธรรมทเปนพนฐานในการด าเนนชวต ศาสนาแตละศาสนามจดมงหมายสงสดแตกตางกน เชน พระพทธศาสนามจดมงหมายสงสด คอ การเขาถงพระนพพาน ศาสนาครสตมจดมงหมายสงสด คอ การเขาถงพระเปนเจา เปนตน แตทกศาสนามงสอนใหคนท าความด ไมกระท าความชว ซงถอเปนจรยธรรมพนฐานในการด าเนนชวต

1. การพงพาตนเอง เปนหลกธรรมขนพนฐานท ทกคนควรยดถอปฏบต เพราะคนเราทกคนเมอเกดมาแลว ควรตองชวยเหลอตนเองโดยไมพงพาคนอนไปเสยหมด เพราะถาหากเราสามารถท าอะไรไดดวยตนเอง เรากเกดความภาคภมใจในผลงานทท า และถาหากเราไดชวยเหลอตนเองเตมก าลงความสามารถแลว ผอนกอยากจะชวยเหลอเรา

8เอกรนทร สมหาศาล และคณะ. พระพทธศาสนา ป.5. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน.

2. ความกตญญกตเวท เปนหลกธรรมทเปนลกษณะ ของคนด เพราะคนดนนตองรจกส านกในบญคณของผอนทมตอตนเอง และเมอส านกในบญคณแลวตองรจกตอบแทนพระคณของผนนดวย เชน พอแมเปนผมพระคณตอเรา เราจงตองตอบแทนพระคณของทาน เปนตน ผทมความกตญญกตเวทยอมไดรบการยกยองสรรเสรญจากผพบเหน

3. ความมระเบยบวนย เปนหลกธรรมทเปนสง จ าเปนส าหรบการอยรวมกนในสงคม เพราะระเบยบวนยเปนความสามารถในการปฏบตตนตามกฎเกณฑ หรอขอบงคบของคนในกลม เมอมคนจ านวนมากอยรวมกน จงจ าเปนตองอาศยระเบยบวนยเปนแนวทางในการปฏบตใหเหมอน ๆ กน เพอความเปนระเบยบเรยบรอย

4. ความเปนผมวฒนธรรมและปฏบตตามขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม ประเพณไทย เปนสงทแสดงถงลกษณะความเปนไทย ซงเปนเอกลกษณของชาตทไมเหมอนกบชาตอน เราในฐานะทเปนคนไทยจงควรชวยกนรกษาวฒนธรรมประเพณไทยทดงาม เชน วฒนธรรมในการแสดงความเคารพ วฒนธรรมในการแสดงความนบถอผอาวโส รวมทงการเขารวมกจกรรมประเพณตาง ๆ

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 40 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

หลกธรรมกบการน าไปใชในชวตประจ าวน

ศาสนาเปนเรองของจตใจและอารมณ สามารถจงใจและผกใจคนไวไดอยางแนนแฟน มนษยจะน าศาสนาทคนนบถอตดตวไปปฏบตหรอเผยแพรในทใหม ศาสนาไมใชของทอยกบทแตจะอยตรงทหนงทใดกตอเมอมนษยยง ไมอพยพไปไหน บคคลทเกดมาในศาสนาใดกจะนบถอศาสนานน และมความประพฤตคลายกบบคคลทนบถอศาสนานนๆ เชน เดกฝรงทถกเลยงแบบไทยและใหนบถอศาสนาพทธ กจะมพฤตกรรมและความคดอานไปในแบบไทยๆ เปนตน ศาสนาจงมอทธพลตอความเปนอยของคนในสงคม โดยเฉพาะหลกธรรมทเปนพนฐานส าคญของการด าเนนชวตซงทกศาสนามความ สอดคลองกน โดยการยดมนในการท าความด ความสอดคลองกนของหลกธรรมของแตละศาสนาท าใหบคคลเขาใจกน อยรวมกนในสงคมไดอยางสนตสข หลกธรรมทศาสนกชนสามารถน ามาใชไดในชวตประจ าวน มดงน

1. การท าความด ละเวนความชว แนวทางการปฏบตของแตละศาสนาแตกตางกนแตทกศาสนากสอนใหท าความดและ ละเวนความชวทงนน เชน ศล5 ของศาสนาพทธ บญญต 10 ประการของศาสนาครสตและหลกศรทธา 6 ประการกบหลกปฏบต 5 ประการของศาสนาอสลาม เปนตน 2. การพฒนาตนเองและการพงตนเอง ศาสนาตางๆ สอนใหคนพงตนเองและพฒนาตนเองเพอใหอยไดในสงคมอยางมความสข โดยเฉพาะศาสนาพทธทมพทธศาสนาสภาษต วา “อตตาห อตตาโน นาโถ” หมายถง ตนเปนทพงแหงตน ศาสนาพราหมณมหลกอาศรม 4 ในขอพรหมจาร ทใหนกศกษาเลาเรยนและในขอคฤหสถทใหปฏบตตามหนาทของตนเอง ศาสนาอสลามสอนใหคนใฝหาความรตงแตเกดจนตาย 3. ความยตธรรม ความเสมอภาพและเสรภาพ ค าสอนของศาสนาจะเนนในเรองเหลานเพราะทกเรองจะท าใหมนษยอยรวม กนอยางนต พระพทธเจาตรสวา ชาตตระกลไมไดเปนเครองก าหนดความแตกตางของบคคล คนทเกดมาเทาเทยมกนทงนนและสอนใหทกคนอยภายใตอคต 4 คอ ฉนทาคต โทสาคต โมหาคตและภยาคต ศาสนาอสลามกสอนใหด ารงความยตธรรมอยาถอตามอารมณใครในการรกษาความ ยตธรรมแมบางครงจะกระเทอนตอตนเอง บดามารดาหรอญาตบางกตาม 4. การเสยสละหรอการสงคมสงเคราะหศาสนาตางๆ สอนใหมความเสยสละเออเฟอเผอแผและสงเคราะหซงกนและกนดวยความ เมตตากรณาไมใชหวงผลตอบแทน เชนพทธศาสนามหลกธรรมสงคหวตถ 4 ไดแก ทาน ปยวาจา อตถจรยา และสมานตตตา ศาสนาอสลามมการบรจาคซากาต แกผขดสน ศาสนาครสตกจะเนนใหมนษยเสยสละใหอภย เออเฟอเปนตน 5. ความอตสาหะและความพยายาม ทกศาสนาสอนใหคนมความอตสาหะ มความเพยร ความอดทนและมความพยายามอนจะชวยใหบคคลประสบความส าเรจพรอมทงพฒนาตว เองอยเสมอ ศาสนาพทธมคตเตอนใจวา ความพยายามอยทไหน ความส าเรจอยทนน หรอหลกค าสอนอทธบาท 4 ไดแก ฉนทะ วรยะ จตตะ วมงสา ศาสนาอสลามมการละหมาดวนละ 5 ครงจงถอวาเปนความพยายามทจะขดเกลาจตใจใหบรสทธ 6. ความรกความเมตตา ค าสอนทกสาสนาจะเนนเรองความรกความเมตตา เพราะการทคนเราจะอยรวมกนไดอยางสนตนน ความรกความเมตตาเปนสอส าคญอกทงยงเปนจรยธรรมของศาสนาครสต ในพทธศาสนากมพทธศาสนสภาษตวา เมตตาธรรมเปนเครองค าจนโลก 7. ความมคณธรรมอดทน อดกลน เกอบทกศาสนา มบทบญญตและขอปฏบตในเรองนเหมอนกน เชน ศลของศาสนาพทธ บญญต 10 ประการของศาสนาครสต การถอศลอดของศาสนาอสลาม ทกขอปฏบตคอการใหคนมคณธรรม อดทนและอดกลน 8. การยกยองเคารพบดามารดาถอเปนหลกส าคญของศาสนาตางๆ วาบพการเปนสงควรยกยองในศาสนาพทธกลาวไววาบดา มารดาเปนพระพรหมของลก ศาสนาครสตมใชในบญญต 10 ประการ ขอท 4 วา จงนบถอบดา มารดาเปนตน

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 41 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

9. การไมแบงชนวรรณะ พระพทธเจาตรสวา ก าเนดชาตตระกลมไดท าใหบคคลเปนพราหมณเปนกษตรย เปนพอคา ความประพฤตของบคคลเปนเครองก าหนดบคคล ทกคนเทาเทยมกน ศาสนาอสลามถอเปนหลกส าคญวา หลกศรทธาและหลกบญญตตองอยในเงอนไขการไมแบงชนวรรณะอยางชดเจน 10.ไมเสพสรา ไมเลนการพนน ไมพดจาขยายความ เปนพนฐานของทกศาสนาทบญญตไวอยางชดเจนวา เปนสงไมควรท า เชน ศลในศาสนาพทธ บญญต 10 ประการในศาสนาครสตหลกบญญตในศาสนาอสลาม เปนตน

กตญญกตเวท เครองหมายของคนด ค าวา “กตญญ” แปลวา “การรคณคน” สวนค าวา “กตเวท” แปลวาการตอบแทนผมบญคณกบเรา ดงนนค าวา กตญญกตเวท จงหมายถง“การรคณคนและตอบแทนผมบญคณกบเรา” บคคลผมอปการะแกคนเรานนมมากมาย แบงกวาง ๆ ได 5 กลม ประกอบดวย 1. ทางสกล ไดแก บดา มารดา ปยา ตา ยาย ลง ปา นา อา เปนตน 2. ทางการศกษา ไดแก ครบาอาจารยหรอบคคลทอบรมสงสอนเรา 3. ทางการปกครอง ไดแก พระมหากษตรยและเชอพระวงศทกพระองค 4. ทางศาสนา ไดแกองคพระศาสดาของทกศาสนา 5. ทางอน ไดแก ผมอปการะทางออม เชนเพอนฝง เพอนบาน เจาหนาทบานเมองท ปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรต เปนตน

หลกธรรมในการด ารงชวต

ธรรมในการครองงาน

อทธบาท 4

ค าวา อทธบาท แปลวา บาทฐานแหงความส าเรจ หมายถง สงซงมคณธรรม เครองใหลถงความส าเรจตามทตนประสงค ซงจ าแนกไวเปน 4 คอ

1. ฉนทะ ความพอใจรกใครในสงนน 2. วรยะ ความพากเพยรในสงนน 3. จตตะ ความเอาใจใสฝกใฝในสงนน 4. วมงสา ความหมนสอดสองในเหตผลของสงนน

ธรรมในการครองตน

สงคหวตถ 4 หมายถง หลกธรรมทเปนเครองยดเหนยวน าใจของผอน ผกไมตร เออเฟอ เกอกล หรอเปนหลกการสงเคราะหซงกนและกน มอย 4 ประการ ไดแก

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 42 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

1. ทาน คอ การให การเสยสละ หรอการเออเฟอแบงปนของๆตนเพอประโยชนแกบคคลอน ไมตระหนถเหนยว ไมเปนคนเหนแกไดฝายเดยว คณธรรมขอนจะชวยใหไมเปนคนละโมบ ไมเหนแกตว เราควรค านงอยเสมอวา ทรพยสงของทเราหามาได มใชสงจรงยงยน เมอเราสนชวตไปแลวกไมสามารถจะน าตดตวเอาไปได

2. ปยวาจา คอ การพดจาดวยถอยค าทไพเราะออนหวาน พดดวยความจรงใจ ไมพดหยาบคายกาวราว พดในสงทเปนประโยชนเหมาะส าหรบกาลเทศะ พระพทธเจาทรงใหความส าคญกบการพดเปนอยางยง เพราะการพดเปนบนไดขนแรกทจะสรางมนษยสมพนธอนดใหเกดขน วธการทจะพดใหเปนปยวาจานน จะตองพดโดยยดถอหลกเกณฑดงตอไปน เวนจากการพดเทจ เวนจากการพดสอเสยด เวนจากการพดค าหยาบเวนจากการพดเพอเจอ

3. อตถจรยา คอ การสงเคราะหทกชนดหรอการประพฤตในสงทเปนประโยชนแกผอน

4. สมานตตา คอ การเปนผมความสม าเสมอ หรอมความประพฤตเสมอตนเสมอปลาย คณธรรมขอนจะชวยใหเราเปนคนมจตใจหนกแนนไมโลเล รวมทงยงเปนการสรางความนยม และไววางใจใหแกผอนอกดวย

ธรรมส าหรบการครองคน

ความหมายของพรหมวหาร 4 พรหมวหาร แปลวา ธรรมของพรหมหรอของทานผเปนใหญ พรหมวหารเปนหลกธรรมส าหรบทกคน เปนหลกธรรมประจ าใจทจะชวยใหเราด ารงชวตอยไดอยางประเสรฐและ บรสทธ หลกธรรมนไดแก

เมตตา ความปรารถนาใหผอนไดรบสข

กรณา ความปรารถนาใหผอนพนทกข

มทตา ความยนดเมอผอนไดด

อเบกขา การรจกวางเฉย

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 43 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

หลกคณธรรม “เสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาต...ใหมส านกในคณธรรมความซอสตยสจรต... ด าเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสตปญญา และความรอบคอบ 9” หลกธรรมตามรอยพระยคลบาท 10 ประการ 1. ท างานอยางผรจรง และมผลงานเปนทประจกษ 2. มความอดทน มงมน ยดธรรมะและความถกตอง 3. ความออนนอมถอมตน เรยบงาย และประหยด 4.มงประโยชนคนสวนใหญเปนหลก 5. รบฟงความเหนของผอน และเคารพความคดทแตกตาง 6. มความตงใจจรงและขยนหมนเพยร 7. มความสจรต และความกตญญ 8. พงตนเอง สงเสรมคนดและคนเกง 9. รกประชาชน 10. การเออเฟอซงกนและกน

9ดร.สทน ลปยะชาต ศนยสงเสรมจรยธรรม สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอนส านกงานก .พ.และมลนธประเทศไทยใสสะอาด

เรองท 2 หลกธรรมตามรอยพระยคลบาท 10 ประการ

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 44 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

แนวทางการเรยนรและปฏบตตนตามรอยพระยคลบาท 10 ประการ

1. ท างานอยางผรจรง และมผลงานเปนทประจกษ

-ศกษาหาความรใหแตกฉานอย

-น าความรไปใชพฒนาอาชพ รวมใจอาสาพฒนา วฒนธรรมของชมชนและสงคม

-พดคยแลกเปลยนความร ขอมลขาวสารการเมอง การปกครอง เศรษฐกจและสงคม รวมถงวฒนธรรมของทองถน วฒนธรรมไทย และวฒนธรรมของสงคมโลก

2. มความอดทน มงมน ยดธรรมะและความถกตอง

-น าหลกธรรมมาใชในการด ารงชวตและการอยรวมกนอยางสมานฉนท เชน ซอสตยสจรต สามคค เมตตา กรณา ใหอภย เออเฟอเผอแผ ฯลฯ

-อดทนตอความขดแยงทเกดขนในชมชน / ทองถนและสงคม รวมกนเจรจาพดคย ประนประนอมเพอชวยเหลอคลคลายปญหาหรอหาขอตกลงรวมกนอยางสนตวธ

-ควรศกษาขอเทจจรงและขอมลทถกตอง ไมควรใชอารมณและความรนแรงในการแกปญหา

3. ความออนนอมถอมตน เรยบงาย และประหยด -มความสภาพ เกรงใจและใหเกยรตกน -มสมมาคาราวะ -ด ารงชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง -ความพอประมาณ -ความมเหตผล -ความมภมคมกนทดในตว -เงอนไข ความร คณธรรม 4.มงประโยชนคนสวนใหญเปนหลก -ผน า ผแทน หรอแกนน าชมชนจะตองยดมนในประโยชนของคนสวนใหญในชมชนและสงคมมากกวาตนเอง พวกพองหรอญาตพนอง

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 45 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

-เปนทงผใหและผรบ โดยจะตองพจารณาเหตผลวาสงใดทควรจะไดรบหรอน าไปใชใหเกดประโยชน สงใดควรเสยสละเพอใหเกดประโยชนกบชมชน / ทองถนและสงคมหรคนสวนใหญ -รวมตรวจสอบโครงการ / การด าเนนงานของรฐ หรอเอกชนทสงผลกระทบตอคนสวนใหญ วถชวต ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 5. รบฟงความเหนของผอน และเคารพความคดทแตกตาง -เปดใจรบฟงความคดเหนของผอน และมอสระในการแสดงความคดเหนตามขอบเขตของกฎหมาย -ยอมรบความคดเหนและขอเสนอแนะของผอนทมเหตผลดกวาตนเอง -เคารพความคดทแตกตาง โดยไมโกรธเคองกน -เขารวมเปนสมาชกกลม / กจกรรมทสนใจดวยความสมครใจ -กลาแสดงความคดเหนอยางมเหตผล ทงในสงทเหนดวยหรอไมเหนดวย โดยไมดหมน เหยยดหยามหรอกระทบตอสทธและเสรภาพของผอน 6. มความตงใจจรงและขยนหมนเพยร -มงมนปฏบตหนาทของตน เชน เปนนกเรยน นกศกษากตองตงใจเรยนและขยนหาความรเปนพอแมกตองดแลสงสอนลกหลาน ฯลฯ -อดทน บากบนและมความเพยรในการท างานและรกษาความด ความถกตอง ความชอบธรรม แมจะถกสงยวย ลอใจ กลนแกลง กลาวหา ต าหนตเตยน ฯลฯ 7. มความสจรต และความกตญญ -มความสอสตยสจรต -ซอตรงตอหนาทการงาน ตอตนเอง และตอผอน หรอผทเกยวของ มเจตนาบรสทธไมเอารดเอาเปรยบ -มการประพฤตชอบทดงาม ทงกาย วาจา และใจ -มความกตญญและตอบแทนบญคณของผมพระคณ เชน พอแม ปยาตายาย พปานาอา ครอาจารย ฯลฯ 8. พงตนเอง สงเสรมคนดและคนเกง -พงตนเองใหมากทสด โดยไมเปนภาระคนอน มความพอดในชวต มความพอใจในสงทเปนอยและท าได -ใชความรและหลกธรรมในการด าเนนชวตและแกไขปญหาตาง ๆ -ยกยอง สงเสรมและสนบสนนคนด คนเกง คนทมความรความสามารถ และมความตงใจเปนผน า หรอเปนตวแทนของชมชน ทองถน 9. รกประชาชน -เหนอกเหนใจและมน าใจตอผอนปรารถนาด เสยสละและชวยเหลอผอนดวยความเตมใจ -ใหความร ค าแนะน าทเปนประโยชนแกผอน -ไมอจฉา รษยา นนทาวาราย ใสรายปายส หรอกลาวโทษใหผอนเสยหาย -ไมท ารายกนทงกาย วาจา และใจ -ใชและรกษาทรพยากรธรรมชาตอยางเหนคณคา 10. การเออเฟอซงกนและกน -มน าใจและมความปรารถนาดตอผอนทงทางกาย วาจาและใจ -เสยสละ แบงปนเพอชวยเหลอผอน โดยไมหวงผลตอบแทน -สงเสรมและชนชมยนดในความส าเรจของผอน -เปนก าลงใจ ปลอบใจ และใหความชวยเหลอ เมอผอนประสบปญหา มความทกขหรอยากล าบาก

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 46 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

ใหผเรยนท ากจกรรมทายบทตอไปน 1.หลกธรรม คอ ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2.หลกธรรมตามรอยพระยคลบาท 10 ประการ ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

กจกรรมทายบทท 4

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 47 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

3.อทธบาท 4 ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4.สงคหวตถ 4 ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5.ฆารวาสธรรม ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 6.พรมวหาร 4 .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................7.ผเรยนมแนวทางในการด าเนนชวตอยางไรใหเกดความสขตอตนเองและผอนอยางไร ตนเอง................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................... ผอน.................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 48 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

1. ขอใดตอไปนไมใชสมาชกในความหมายของครอบครว ก. สาม-ภรรยา ข. บตร-ธดา ค. ปยา-ตายาย ง. ถกทกขอ

2. ขอใดตอไปนไมใชสาเหตของปญหายาเสพตด ก. ถกชกชวนใหลอง ข. พอแมแยกทางกน ค. สภาพแวดลอมไมด ง. ประกอบอาชพทตองเพมงานมากขน

3. ขอใดตอไปนคอความหมายของค าวา”ประชาธปไตย” ก. Democracy ข. Demos ค. Demand ง. Dream

4. ความเสมอภาคในระบอบประชาธปไตยตอไปน ยกเวนขอใด ก. ความเสมอภาคในการมสวนรวมทางการเมอง ข. ความเสมอภาคในการแสวงหาความกาวหนาของชวต ค. ความเสมอภาคในการหลกเลยงกฎหมาย ง. ความเสมอภาคทางเศรษฐกจและสงคม

5. รปแบบการปกครองในสมยใดทเปนการปกครองแบบ พอปกครองลก ก. สโขทย ข. อยธยา ค. กรงธนบร ง. รตนโกสนทร

6. ขอใดตอไปนไมใชแนวทางการปฏบตตนในการด าเนนชวตตามวถประชาธปไตย ก. ยอมรบฟงความคดเหนของผอน ข. มจตสาธารณะเหนแกสวนรวมมากกวาสวนตน ค. เคารพสทธของตนเองและผอน ง. พวกพรอง ญาตพนองอยเหนอสงอนใด

7. บคคลใดตอไปนมหนาทเปนผทตองรกษาและปฏบตตามกฎหมายของไทย ก. พระภกษ – สามเณร นกบวช ข. ต ารวจ ทหาร – ประชาชน นกการเมอง นกธรกจ ค. หมอ พยาบาล – นกเรยน นกศกษา คร ง. ทกคนทกลาวมา 8. ขอใดตอไปนคอความหมายของหลกธรรม ก. พระธรรมทพระเจาทรงบญญตไว ข. พระธรรมทพระพทธเจาทรงใหไวแกพระสงฆ ค. ขาวฟางลอย,ขาวนาป ง. ธรรมวนยทพระพทธเจาทรงคนพบใหไวแกสาธชนเพอเปนแนวทางในการดบทกข ช าระจตใจใหบรสทธ ปราศจากกเลสทงปวง 9. ขอใดตอไปนคอ อรยะสจ 4 ก. ทกข สมทย นโรธ มรรค ข. ฉนทะ วรยะ จตตะ วมงสา ค. ทาน ปยวาจา อตถจรยา สมานตตา ง. เมตา กรณา อเบกขา

แบบทดสอบหลงเรยน

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 49 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

10. ขอใดตอไปนไมใชหลกธรรมตามรอยพระยคคลบาท 10 ประการ ก. มความอดทน มงมน ยดหลกธรรมและความถกตอง ข. มงหวงผลประโยชนสวนตนเองเปนหลกในการ ด าเนนชวต ค. พงตนเองสงเสรมคนดและเกง ง. มความตงใจขยนหมนเพยร

------------------------------------------------------------

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน 1. ง 2. ข 3. ก 4. ค 5. ก 6. ง 7. ง 8. ค 9. กใ 10. ข

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 50 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

บรรณานกรม กระทรวงวฒนธรรม ส านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต.การเสรมสรางวฒนธรรมประชาธปไตยในสงคมไทย.กรงเทพฯ :ส านกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก ,2552 กศน.ประชาธปไตยชาวบาน โครงการ หนงสอสามญประจ าบาน ชดท 1 เลมท 7 .กรงเทพฯ : เอกพมพไท จ ากด ,2553 ดร.นงลกษณ เทพสวสด. วเคราะหปญหาส าคญในสงคมไทย.กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2541 ทนพนธ นาคะตะ.ประชาธปไตยไทย.กรงเทพฯ : หางหนสวนจ ากด สหายบลอกและการพมพ,2545 รองศาสตราจารย สพตรา สภาพ.ปญหาสงคม.กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช จ ากด รองศาสตราจารย สพตรา สภาพ.สงคมและวฒนธรรมไทย คานยม ครอบครว ประเพณ.กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช จ ากด, 2536 ศาสตราจารย ดร.บวรศกด อวรรณโณ ดร.ถวลวด บรกล.ประชาธปไตยแบบมสวนรวม.กรงเทพฯ : เอ.พ.กราฟค ดไซน และการพมพ,2552 สจต บญบงการ.การพฒนาทางการเมองไทย : ปฏสมพนธระหวางทะหาร สถาบนการเมอง และการมสวนรวมทางการ เมองของประชาชน.กรงเทพฯ:ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย,2537

กศน.อ าเภอศรส าโรง สโขทย 51 ประชาธปไตยพนฐานส าหรบครอบครวและชมชน : ระดบประถม

คณะผจดท า ทปรกษา 1. นายปณณพงศ ทาวอาจ 2. นางสาวศรโสภา มเจรญ ผเขยน/ผเรยบเรยง และบรรณาธการ 1. นายจรพงศ ผลนาค 2. นายสมชาย เดอนเพญ 3. นางสาวธระนช สตะสต 4. นางสาวอมาพร ชมกลน 5. นางสาวขวญนภา ภทว คณะท างาน 1. นายจรพงศ ผลนาค 2. นางสาวอมาพร ชมกลน 3. นางสาวขวญนภา ภทว ผพมพตนฉบบ 1. นายจรพงศ ผลนาค 2. นางสาวอมาพร ชมกลน 3. นางสาวขวญนภา ภทว ผจดท าภาพประกอบ/ออกแบบปก 1. นายจรพงศ ผลนาค