1
Inhaltsverzeichnis – 56. Jahrgang 2010
Begründet durch:Fritz Blättner, Otto Friedrich Bollnow, Josef Dolch, Wilhelm Flitner,Erich Weniger
Fortgeführt von:Dietrich Benner, Herwig Blankertz, Hans Bohnenkamp, Wolfgang Brezinka,Josef Derbolav, Andreas Flitner, Carl-Ludwig Furck, Georg Geissler,Oskar Hammelsbeck, Ulrich Herrmann, Walter Hornstein, Wolfgang Klafki,August Klein, Doris Knab, Martinus J. Langeveld, Ernst Lichtenstein,Peter-Martin Roeder, Wolfgang Scheibe, Hans Scheuerl, Hans Schiefele,Franz Vilsmeier
Herausgeber:Cristina Allemann-Ghionda (Köln), Marcelo Alberto Caruso (Münster),Kai S. Cortina (Michigan), Reinhard Fatke (Zürich), Werner Helsper (Halle),Diether Hopf (Potsdam), Eckhard Klieme (Frankfurt), Andreas Krapp (München),Roland Merten (Jena), Jürgen Oelkers (Zürich), Roland Reichenbach (Basel),Petra Stanat (Berlin), Heinz-Elmar Tenorth (Berlin), Ewald Terhart (Münster),Rudolf Tippelt (München)
Die Zeitschrift für Pädagogik wird in den folgenden Datenbanken und bibliografischenDiensten ausgewertet:
– CIJE (Central Index to Journals in Education, Phoenix, USA)– FIS Bildung (Fachinformationssystem Bildung, Frankfurt a.M.)– PSYNDEX (Zentralstelle für Psychologische Information und Dokumentation, Trier)– SSCI (Social Sciences Citation Index, Institute for Scientific Information,Philadelphia, USA)
– SOLIS (Informationszentrum Sozialwissenschaften, Bonn)
2
Hauptthemen
1/2010 Bildung in der Demokratie2/2010 Frühpädagogik3/2010 Erwachsenenbildung/Weiterbildung und Zeit4/2010 Finnland/Kompetenzentwicklung/Wissenschaftliche Schulen5/2010 Historische Bildungsforschung – Innovation und Selbstreflexion6/2010 Bildkompetenz
A. Pädagogische Abhandlungen, Berichte und Diskussion
Heft 1/2010 bis Heft 6/2010
Schäffer, BurkhardBildung in der Mitte des Lebens? Zeithorizonte und Altersbilder von „Babyboomern“ ....................... 366
Breidenstein, GeorgÜberlegungen zu einer Theorie des Unterrichts ..................................................................................... 869
Caruso, MarceloTechnologiewandel auf demWeg zur „grammar of schooling“ ............................................................ 648
Cleppien, GeorgDie Überforderung des Selbst in unternehmerischen Zeiten ................................................................. 744
Oelkers, JürgenDemokratisches Denken in der Pädagogik ............................................................................................. 3
Giese, MartinDer Erfahrungsbegriff in der Didaktik – eine semiotische Analyse........................................................ 69
Thole, WernerDie pädagogischen MitarbeiterInnen in Kindertageseinrichtungen –Professionalität und Professionalisierung eines pädagogischen Arbeitsfeldes ...................................... 206
Herrle, Matthias/Nolda, SigridDie Zeit des (Nicht-)Anfangens. Zum Prozessieren von Erreichbarkeit undVermittlungsbereitschaft in der Etablierungsphäre pädagogischer Interaktion ...................................... 340
Maier, UweEffekte testbasierter Rechenschaftslegung auf Schule und Unterricht – Ist die internationaleBefundlage auf Vergleichsarbeiten im deutschsprachigen Raum übertragbar? ..................................... 112
Fankhauser Inniger, Regula/Labudde-Dimmler, PeterBildrezeption und Bildkompetenz im naturwissenschaftlichen Unterricht – Herausforderungenund Desiderata ........................................................................................................................................ 849
Fuchs, EckhardtHistorische Bildungsforschung in internationaler Perspektive – Geschichte Stand Perspektiven ......... 703
Hofstetter, Rita/Schneuwly, BernardErziehungswissenschaft als Gegenstand der Historiographie ................................................................ 678
Schwan, Thorsten„Ich werde rücksichtslos gegen den Liberalismus, Demokratie und das Judentum schreibenund reden“ – zum Rassismus und Antisemitismus in der Jenaplan-Pädagogik nach 1933 .................... 414
Budde, JürgenInszenierte Mitbestimmung?! – soziale und demokratische Kompetenzen im schulischen Alltag ........ 384
Kauder, PeterWissenschaftliche Schulen in der Erziehungswissenschaft – Exemplarische und explorativeAnnäherungen an ein kaum erforschtes Thema ...................................................................................... 564
Kuhlee, Dina/van Buer, JürgenBildungspolitische Leitbilder und Realitäten des Bildungssystems – Zu den Chancen LebenslangenLernens bei benachteiligten Jugendlichen .............................................................................................. 907
Kuster, FriederikeAnordnungen der Natur – Grundlagen der Geschlechtererziehung bei Rousseau ................................. 666
3
Meyer-Drawe, KäteDie Macht des Bildes – eine bildungstheoretische Reflexion ................................................................ 806
Haseelhorn, MarcusMöglichkeiten und Grenzen der Frühförderung aus entwicklungspsychologischer Sicht ..................... 168
Schumann, StephanMotivationsförderung durch problemorientierten Unterricht? ............................................................... 90
Schmidt-Lauff, SabineÖkonomisierung von Lernzeit – Zeit in der betrieblichen Weiterbildung .............................................. 355
Bauer, PetraOrganisatorische Bedingungen der Fallkonstitution in der Sozialen Arbeit. Ein Literaturbericht ......... 249
Zierer, KlausPädagogik als System ............................................................................................................................. 402
Coelen, Thomas W.Partizipation und Demokratiebildung in pädagogischen Institutionen ................................................... 37
Steinacker, Sven/Sünker, HeinzPolitische Kultur, Demokratie und Bildungspraxis in Deutschland ....................................................... 22
Reichenbach, Roland/van der Meulen, NicolajÄsthetisches Urteil und Bildkompetenz. Einleitend zum Thementeil .................................................... 795
Reinders, HeinzLernprozesse durch Service Learning an Universitäten ......................................................................... 531
Schrader, JosefReproduktionskontexte der Weiterbildung ............................................................................................. 267
Reyer, Jürgen/Franke-Meyer, DianaVorschulreform und der wissenschaftliche Status der Pädagogik der frühen Kindheit alsTeildisziplin der Erziehungswissenschaft ............................................................................................... 725
Rinne, Risto/Järvinen, TeroThe ‚losers‘ in education, work and life chances – the case of Finland ................................................. 512
Rothland, MartiSoziale Kompetenz angehende Lehrkräfte, Ärzte und Juristen im Vergleich ........................................ 582
Schuch, Jane/Tenorth, Heinz-Elmar/Welter, NicoleHistorische Bildungsforschung Innovation und Selbstreflexion ............................................................ 643
Hof, Christiane/Kade, Jochen/Fischer, MonikaSerielle Bildungsbiographien – Auf demWeg zu einem qualitativen Bildungspanel zumLebenslangen Lernen ............................................................................................................................. 328
Soltau, Andreas/Mienert, MalteUnsicherheit im Lehrerberuf als Ursache mangelnder Lehrerkooperation? Eine Systematisierungdes aktuellen Forschungsstandes auf Basis des transaktionalen Stressmodells ..................................... 761
Kalicki, BernhardSpielräume einer Erziehungspartnerschaft von Kindertageseinrichtung und Familie ........................... 193
Stark, Robin/Krause, Ulrike-Marie/Herzmann, PetraEffekte integrierter Lernumgebungen – Vergleich problembasierter und instruktionsorientierterSeminarkonzeptionen in der Lehrerbildung ........................................................................................... 548
Thielen, MarcJenseits von Tradition – Modernität und Veränderung männlicher Lebensweisen in der Migrationals Provokation für die (Sexual-)Pädagogik ........................................................................................... 888
Grell, FrithjofÜber die (Un-)Möglichkeit, Früherziehung durch Selbstbildung zu ersetzen ....................................... 154
Utz, HansGeschichtsunterricht – Zeit + Bild + Film ............................................................................................. 835
van der Meulen, NicolajBildkompetenz an der Kreuzung von Visueller Kommunikation und Bildtheorie. UnerledigteAnfragen an den Kunstunterricht ........................................................................................................... 819
Waldow, FlorianDer Traum vom „skandinavisch schlau Werden“ – Drei Thesen zur Rolle Finnlands alsProjektionsfläche in der gegenwärtigen Bildungsdebatte ...................................................................... 497
Fölling-Albers, Maria/Meidenbauer, KatjaWas erinnern Schüler/innen vom Unterricht? ......................................................................................... 229
4
Weyers, Stefan/Köbel, NilsFolterverbot oder „Rettungsfolter“? Urteile Jugendlicher über Moral, Menschenrechte undRechtsstaatlichkeit angesichts eines realen moralischen Dilemmas ...................................................... 604
Ditton, HartmutWie viel Ungleichheit durch Bildung verträgt eine Demokratie? .......................................................... 53
Seitter, WolfgangZeitformen (in) der Erwachsenenbildung. Eine historische Skizze ....................................................... 305
McElvany, Nele/Herppich, Stephanie/van Steensel, Roel/Kurvers, JeanneZur Wirksamkeit familiärer Frühförderungsprogramme im Bereich Literacy – Ergebnisse einerMeta-Analyse ......................................................................................................................................... 178
55. Beiheft
Stanat, Petra/Schwippert, Knut/Gröhlich, CarolaDer Einfluss des Migrantenanteils in Schulklassen auf den Kompetenzerwerb LängsschnittlicheÜberprüfung eines umstrittenen Effekts ................................................................................................. 147
Göbel, Kerstin/Vieluf, Svenja/Hesse, Hermann-GünterDie Sprachentransferunterstützung im Deutsch- und Englischunterricht bei Schülerinnen undSchülern unterschiedlicher Sprachlernerfahrung ................................................................................... 101
Rauch, Dominique P./Jurecka, Astrid/Hesse, Hermann-GünterFür den Drittspracherwerb zählt auch die Lesekompetenz in der Herkunftssprache – Untersuchungder Türkisch-, Deutsch- und Englisch-Lesekompetenz bei Deutsch-Türkisch bi-lingualen Schülern ... 78
Dollmann, Jörg/Kristen, CorneliaHerkunftssprache als Ressource für den Schulerfolg? – Das Beispiel türkischer Grundschulkinder .... 123
Berry, John W./Phinney, Jens S./Sam, David L./Vedder, PaulImmigrant Youth: Acculturation, Identity and Adaption ........................................................................ 17
Horenczyk, GabrielLanguage and Identity in the School Adjustment of Immigrant Students in Israel ................................ 44
Allemann-Ghionda, Cristina/Stanat, Petra/Göbel, Kerstin/Röhner, CharlotteMigration, Identität, Sprache und Bildungserfolg: Einleitung................................................................ 7
Segeritz, Michael/Stanat, Petra/Walter, OliverMuster des schulischen Erfolgs von Mädchen und Jungen mit Migrationshintergrund ........................ 165
Wolfgramm, Christine/Rau, Melanie/Zander-Musić, Lysann/Neuhaus, Janine, Hannover, BettinaZum Zusammenhang zwischen kollektivem Selbstwert und der Motivation, Deutsch zu lernen –Eine Untersuchung von Schülerinnen und Schülern mit Migrationshintergrund in Deutschland undder Schweiz ............................................................................................................................................ 59
56. Beiheft
Bayrhuber, Marianne/Leuders, Timo/Bruder, Regina/Wirtz, MarkusRepräsentationswechsel beim Umgang mit Funktionen – Identifikation von Kompetenzprofilenauf der Basis eines Kompetenzstrukturmodells ...................................................................................... 28
Bruder, Simone/Klug, Julia/Hertel, Silke/Schmitz, BernhardModellierung der Beratungskom-petenz von Lehrkräften ..................................................................... 275
Csapó, BenGoals of Learning and the Organization of Knowledge ......................................................................... 12
Dörfler, Tobias/Golke, Stefanie/Artelt, CordulaDynamisches Testen der Lesekompetenz – Theoretische Grundlagen, Konzeption undTestentwicklung ...................................................................................................................................... 154
Soellner, Renate/Huber, Stefan/Lenartz, Norbert/Rudinger, GeorgFacetten der Gesundheitskompetenz – eine Expertenbefragung ............................................................ 104
Fleischer, Jens/Wirth, Joachim/Rumann, Stefan/Leutner, DetlevStrukturen fächerübergreifen-der und fachlicher Problemlösekompetenz – Analyse vonAufgabenprofilen .................................................................................................................................... 240
5
Frey, Andreas/Seitz, Nicki-NilsMultidimensionale adaptive Kompetenzdiagnostik\Ergebnisse zur Messeffizienz ............................... 40
Gausmann, Ellen/Eggert, Sabina/Hasselhorn, Marcus/Watermann, Rainer/Bögeholz, SusanneWie verarbeiten Schüler/innen Sachinformationen in Problem- und EntscheidungssituationenNachhaltiger Entwicklung? Ein Beitrag zur Bewertungskompetenz ..................................................... 204
Gräsel, Cornelia/Krolak-Schwerdt, Sabine/Nölle, Ines/Hörstermann, ThomasDiagnostische Kompetenz von Grundschullehrkräften bei der Erstellung der Übergangsempfehlungeine Analyse aus der Perspektive der sozialen Urteilsbildung ............................................................... 287
Greiff, Samuel/Funke, JoachimSystematische Erforschung komplexer Problemlösefähigkeit anhand minimal komplexer Systeme .... 216
Gschwendtner, Tobias/Geißel, Bernd/Nickolaus, ReinholdModellierung beruflicher Fachkompetenz in der gewerblich-technischen Grundbildung ..................... 259
Hardy, Ilonca/Kleickmann, Thilo/Koerber, Susanne/Mayer, Daniela/Sodian, Beate/Schwippert,Knut/Pollmeier, Judith/Möller, KorneliaDie Modellierung naturwissenschaftlicher Kompetenz im Grundschulalter ......................................... 115
Hartig, Johannes/Höhler, JanaModellierung von Kompetenzen mit mehrdimensionalen IRT-Modellen .............................................. 189
Klieme, Eckhard/Harks, Birgit/Blum, Werner/Leiß, Dominik/Rakoczy, KarinLeistungsbeurteilung und Kompetenzmodellierung im Mathematikunterricht ..................................... 64
Klieme, Eckhard/Leutner, Detlev/Kenk, MartinaKompetenzmodellierung. Eine aktuelle Zwischenbilanz des DFG-Schwerpunktprogramms.Einleitung zum Beiheft ........................................................................................................................... 9
Kunina-Habenicht, Olga/Wilhelm, Oliver/Matthes, Franziska/Rupp, André AKognitive Diagnosemodelle – Theoretisches Potential und methodische Probleme ............................. 75
Lingel, Klaus/Neuenhaus, Nora/Artelt, Cordula/Schneider, WolfgangMetakognitives Wissen in der Sekundarstufe Konstruktion und Evaluation domänenspezifischerMessverfahren ........................................................................................................................................ 229
Pant, Hans Anand/Tiffin-Richards, Simon/Köller, OlafStandard-Setting für Kompetenztests im Large-Scale-Assessment ....................................................... 175
Roczen, Nina/Kaiser, Florian/Bogner, Franz X.Umweltkompetenz – Modellierung, Entwicklung und Förderung.......................................................... 126
Roick, Thorsten/Stanat, Petra/Dickhäuser, Oliver/Frederking, Volker/Meier, Christel/Steinhauer, LydiaStrukturelle und kriteriale Validität der literarästhetischen Urteilskompetenz ....................................... 165
Schnotz, Wolfgang/Horz, Holger/McElvany, Nele/Schroeder, Sascha/Ullrich, Mark/Baumert,Jürge/Hachfeld, Axinja/Richter, TobiasDas BITE-Projekt Integrative Verarbeitung von Bildern und Texten in der Sekundarstufe I ................ 143
Schütte, Melanie/Wirth, Joachim/Leutner, DetlevSelbstregulationskompetenz beim Lernen aus Sachtexten – Entwicklung und Evaluation einesKompetenzstrukturmodells ..................................................................................................................... 250
Seidel, Tina/Blomberg, Geraldine/Stürmer, Kathleen„Observer“ – Validierung eines video-basierten Instruments zur Erfassung der professionellenWahrnehmung von Unterricht ................................................................................................................ 297
Soellner, Renate/Huber, Stefan/Lenartz, Norbert/Rudinger, GeorgFacetten der Gesundheits-kompetenz – eine Expertenbefragung ........................................................... 104
Viering, Tobias/Fischer, E. Hans/Neumann, KnutDie Entwicklung physikalischer Kompetenz in der Sekundarstufe I ..................................................... 92
Zeuch, Nina/Geerlings, Hanneke/Holling, Heinz/van der Linden, Wim J./Bertling, Jonas P.Regelgeleitete Konstruktion von statistischen Textaufgaben Anwendung von linear logistischenTestmodellen und Aufgabencloning ....................................................................................................... 52
6
B. Besprechungen
Bernhard, MarkusPeter Gautschi: Guter Geschichtsunterricht. Grundlagen, Erkenntnisse, Hinweise. .............................. 782
Allemann-Ghionda, CristinaSabine Homberg/Inci Dirim/Gregor Lang-Wojtasik, Paul Mecheril (Hrsg.):Beschreiben – Verstehen – Interpretieren: Stand und Perspektiven International und InterkulturellVergleichender Erziehungswissenschaft in Deutschland ........................................................................ 288
Gruner, PetraHelmut Köhler (unter Mitarbeit von Thomas Rochow): Datenhandbuch zurdeutschen Bildungsgeschichte. Band IX – Schulen und Hochschulen in derDeutschen Demokratischen Republik 1949–1989. ................................................................................. 136
Osterwalder, FritzJens Brachmann: Der pädagogische Diskurs der Sattelzeit. Eine Kommunikationsgeschichte. ............ 285
Rabenstein, KerstinAntje Langer: Disziplinieren und entspannen. Körper in der Schule – eine diskursanalytischeEthnografie . ............................................................................................................................................ 291
Herzog, WalterManfred Lüders, Jochen Wissinger (Hrsg.): Forschung zur Lehrerbildung. Kompetenzentwicklungund Programmevaluation. ....................................................................................................................... 133
Grunder, Hans-Ulrich„Versuchsacker für eine neue Jugend“. Die Freie Schulgemeinde Wickersdorf 1906–1945 ................. 140
Kandler, Maya/Bernd Heckmair/Werner MichlErleben und lernen. Einführung in die Erlebnispädagogik ..................................................................... 437
Kandler, Maya/Torsten Fischer/Jörg W. ZiegenspeckErlebnispädagogik – Grundlagen des Erfahrungslernens. Erfahrungslernen in der Kontinuität derhistorischen Erziehungsbewegung .......................................................................................................... 437
Kandler, Maya/Werner MichlErlebnispädagogik .................................................................................................................................. 437
Grunder, Hans-UlrichKatrin Lohrmann: Langeweile im Unterricht ......................................................................................... 293
Hummrich, MerleHelmut Fend/Fred Berger/Urs Grob (Hrsg.): Lebensverläufe, Lebensbewältigung,Lebensglück. Ergebnisse der LifE-Studie. .............................................................................................. 296
Allemann-Ghionda, CristinaLouis Porcher: L’éducation comparée –Pour aujourd’hui et pour demain............................................................................................................. 288
Herzog, WalterMichael Gläser-Zikuda/Jürgen Seifried (Hrsg.): Lehrerexpertise. Analyse und Bedeutungunterrichtlichen Handelns. ...................................................................................................................... 133
Maag Merki, Katharina Sigrid Blömeke/Thorsten Bohl/Ludwig Haag/Gregor Lang-Wojtasik/Werner Sacher(Hrsg.): Handbuch Schule. Theorie – Organisation – Entwicklung ....................................................... 787
Magyar-Haas, Veronika, Alfred Schäfer/Christiane Thompson( Hrsg.) Scham ........................................................................................................................................ 784
Nummer-Winkler, Gertrud/Detlef Garz\Lawrence, KohlbergAn Introduction ....................................................................................................................................... 443
Prange, Klaus/Stein, MargitAllgemeine Pädagogik. ........................................................................................................................... 449
Reichenbach, Roland/Christiane Thompson/Gabriele WeißBildende Widerstände widerständige Bildung. Blickwechsel zwischen Pädagogik und Philosophie. ... 779
Schmidt, Bernhard/Christine Zeuner/Peter FaulstichErwachsenenbildung – Resultate der Forschung .................................................................................... 451
Koch, SaschaStefanie Hartz/Josef Schrader (Hrsg.): Steuerung und Organisation in der Weiterbildung. ................... 143
7
Allemann-Ghionda, CristinaDavid Palfreyman/Ted Tepper (Eds.): Structuring Mass Higher Education –The Role of Elite Institutions. ................................................................................................................. 288
Stübig, Frauke/Mechtild Oechsle/Helen Knauf/Christiane Maschetzke/Elke RosowskiAbitur und was dann? Berufsorientierung und Lebensplanung junger Frauen und Männer und derEinfluss von Schule und Eltern. .............................................................................................................. 446
Tenorth, Heinz-Elmar/Benjamin OrtmeyerMythos und Pathos statt Logos und Ethos. Zu den Publikationen führender Erziehungswissenschaftlerin der NS-Zeit – Eduard Spranger, Herman Nohl, Erich Weniger und Peter Petersen. .......................... 632
Hornstein, WalterTanja Betz: Ungleiche Kindheiten – Theoretische und empirische Analysen zurSozialberichterstattung über Kinder. ....................................................................................................... 129
Zierer, Klaus/Ewald TerhartDidaktik – Eine Einführung .................................................................................................................... 440
Habilitationen und Promotionen in Pädagogik 2009Bundesrepublik Deutschland................................................................................................................... 454Luxemburg .............................................................................................................................................. 488Österreich ................................................................................................................................................ 488Schweiz ................................................................................................................................................... 489
Pädagogische Neuerscheinungen ....................................................................... 147, 300, 492, 639, 791, 940
8
C. Sachregister
18. Jahrhundert 648f., 651f., 655Achtundvierziger 4, 13Akademische Traditionen 678, 680, 68f., 699Akademisierung 727, 730f.Altersbilder 366, 368, 370f., 373Anfänge 340, 342Antisemitismus 427, 431
Benachteiligte Jugendliche 906Betriebliche Weiterbildung 355, 357Bild 805ff.Bildkompetenz 818ff., 824, 827, 829f., 848, 852,
854, 856f.Bildquellen 845Bildrezeption 848, 852ff., 857Bildsamkeit 156, 163Bildung 53ff., 59, 62, 64, 744f., 747f., 750, 753ff.,
805,Bildungsberichterstattung 267f.Bildungsbiographien 328, 331ff.Bildungschancen 54Bildungspolitik 500, 502, 505Bildungsstandards 112, 115, 117Bildungsungleichheit 53, 56f., 59, 61ff.Biographical learning 323Biographieforschung 329ff.
Chancengleichheit 63
Dausien, B. 330Demographie 368Demokratie 3ff., 8ff., 53Demokratische Bildung 26Deutschland 497f., 500, 502, 505f.Didaktik 69Didaktische Zeitformate 306Disziplinäre Kommunikation 565Disziplinäres Feld 679ff., 694, 699Disziplinbildung 679, 682, 685f.Dokumentarfilm 835, 842ff.Dropout 512, 517, 519f., 522
Educational system 519f., 522, 526Elementarpädagogik 154, 158, 161f.Eltern 193f., 196, 198, 200f.Embodiment 827Émile 666ff., 672f., 676Entwicklung 605, 609f., 617, 620ff.Entwicklungspsychologie 169Erfahrung 70ff.Erfahrungsbegriff 69ff.Erwachsenenbildung 305ff., 340, 342ff., 355, 366f.ErzieherInnenausbildung 208, 210, 213Erziehung 666ff., 673ff.
Fachdidaktik Geschichte 834Familie 37, 39, 42, 44, 178ff., 183Festschriften 567, 573Filmquellen 845Finnland 497ff., 512ff.Folterverbot 604ff., 614Förderung 178f.Forschungsprogramm 566, 569Frühförderung 168ff.Frühpädagogik 725ff., 735
Generation 366, 369f.Gesamtschule 12, 14Geschichtskultur 834, 836, 843f.Gouvernementalität 744, 749, 751, 753, 756Grammar of schooling 648, 661f.Gymnasien 90
High-stakes testing 112ff.Historische Bildungsforschung 703ff.Historische Demographie 305Hochschuldidaktik 532Hochschullehre 531ff., 544
Interaktionsordnung 869ff., 880f.Interesse 90ff., 98, 105Interventionsprogramme 178, 181
Jenaplan-Pädagogik 414f., 431
Kinderrechte 4Kindertagesbetreuung 193ff., 200Klassenrat 385ff.Klassenregeln 384, 387, 389, 391f., 397Kommune 40, 42, 44Kompensation 170, 173Kompetenzentwicklung 582f., 586, 596Konstitution 340ff.Kooperation 193, 196ff.Koordination 340ff.Kunstunterricht 818ff., 828f.Kurse 340, 342, 344f.
Lebenslanges Lernen 305, 328, 366, 906ff., 918f.Lehramtsstudierende 582, 585ff., 594, 597, 599Lehrer 761, 764ff., 770f., 774Lehrerkooperation 761f., 775Leistungsbewertung 868, 873, 879f.Leistungsmessung 121Lernprozess 531ff.Lernzeit 355ff.Life history 317Literacy 178, 180ff., 182
9
Macht 805ff.Männlichkeit 887ff.Menschenrechtsbildung 605, 623Meta-Analyse 178, 182Migration 887ff.Mikrosoziologie 881Mitbestimmung 44Motivation 90ff., 101, 103
Nationalsozialismus 414, 428f.
Ökonomisierung 356, 359Opportunities 514, 520ff.
Pädagogik 402ff.Pädagogik der frühen Kindheit 206, 211, 216ff.,
725ff.Pädagogische Interaktion 340, 346Partizipation 22, 27, 32, 40, 385ff.Peerkultur 880Petzelt-Schule 564ff.PISA-2003 761, 762, 770, 774, 775Politische Kultur 22Prävention 170ff.Problemorientierter Unterricht 90, 98Professionalisierung 206, 210f., 216f.Professionalität 206, 211, 216f.Projektionsfläche 497ff., 505ff.
Qualitative Längsschnittstudien 328, 333
Rassenhygiene 415f., 423Rationalisierung 355, 360Rechenschaftslegung 112ff.Rechtsstaatlichkeit 604ff.Referenzgesellschaft 505f.Rekonstruktionen der Lernerfahrungen 231f.Rousseau 666ff.
Schule 40, 44Schulentwicklung 113, 118Schweden 498ff.Selbstbestimmung 22, 27, 29, 31Selbstbildung 154ff.Separation-Anxiety-Test. SieheService Learning 531ff.Sexualität 887ff.Soziale Kompetenz 582ff.Soziales Lernen 384Sozial-kommunikatives Verhalten 590, 594Spanien 649ff.Stressmodell 761ff., 774f.System 402ff.Systemdenken 403, 407Systemkritik 403, 407
Theodor Litt 744, 746, 748, 752, 755Time 317ff.
Transition 517, 520Ungleichheit 55ff.Unsicherheit 761f., 764, 766f., 770, 774f.Unternehmerisches Selbst 744, 749, 757Unterricht 340Unterrichtsforschung 229f.Unterrichtsorganisation 648, 653ff.Unterrichtssituation 868, 871, 874f., 881f.Unterrichtstechnologie 648, 652, 659Utopie 497, 503
Vergleichsarbeiten 112f., 121ff.Visual Literacy 818, 825, 830Visuelle Kommunikation 828ff.Volksbildung 305, 311Vorschulreform 725ff., 734
Weiterbildung 305, 311Wissenschaftliche Schulen 564, 567Wissenschaftsgeschichte 682
Zeit 328ff., 340ff., 366ff.Zusammenarbeit 761, 766, 775
55. Beiheft
Acculturation 17f., 24ff., 45f., 55Adolescents 18ff.Aspirationen 170ff.
Bildungserfolg 165ff. 174, 178f.Bilingualität 80, 82, 91, 96f., 124ff., 136ff., 143
Cross-cultural comparison 17
Differenzielle Geschlechtsunterschiede 174, 176Drittspracherwerb 82
Identity 18, 25ff., 39f., 44ff., 52ff.Immigration 17, 28, 31, 34, 38, 45Integration 59f., 73Interdependenzhypothese 125, 127
Kollektiver Selbstwert 61ff.Kompetenzen 166, 170Kompositionseffekte 148ff., 155, 158, 160f.
Language 44ff., 47Lesekompetenz 83ff.
Mehrsprachigkeit 124, 127, 129Migranten 79, 82Migration 39Migrationshintergrund 59ff., 101ff., 147ff.
Personaler Selbstwert 59, 61, 72Psychological adaptation 18, 31ff.
10
School adjustment 31f., 44f.Schülerinnen und Schüler türkischer Herkunft 130f.Schulleistungen 123, 127Selbstwertkontingenz 60ff.Sprachentransfer 101ff.Spracherwerb 104f.
Theory of Segmented Assimilation 125f., 142Türkisch 81ff.
Zweisprachigkeit 129, 132
56. Beiheft
Adaptives Testen 41, 48Aufgabengenerierung 54Automatic item generation 52Automatische Aufgabengenerierung 52f.
Beratungskompetenz 276ff.Bewertungskompetenz 204f.Bildungsforschung 165Bildungsstandards 175, 178
Concept Mapping 106, 108Construct Modeling 119Content of learning 24
Diagnostische Kompetenz 287, 289
Elektroniker 259ff.Energiekonzept 95ff.Entscheidungsprozesse 288f.Entscheidungssituationen 204ff.
Fächerübergreifende Problemlösekompetenz 243ff.Faktorenanalyse 81Feedback 66ff., 156ff.Formatives Assessment 66, 70
Gesundheitskompetenz 104ff.Goals of learning 12ff.Grundschulalter 116ff.Grundschule 78, 82
Handlungsoptionen 204ff.Health literacy 104, 111
Inferenzen 156Item-Response-Theorie 41, 189
Kognitive Diagnosemodelle 75f.Kompetenz 165ff., 259ff.Kompetenzdiagnostik 40Kompetenzen 250ff., 297ff.
Kompetenzentwicklung 92ff., 143Kompetenzmodell 92ff., 115, 119, 122Kompetenzmodellierung 68Kompetenzprofile 28ff.Kompetenzstrukturmodell 28ff.Kompetenztest 176Kompetenztestung 52Konzeptuelle Umstrukturierung 116
Large-Scale-Assessment 176f.Lehrerforschung 299Lehrerkompetenzen 146Leistungsbeurteilung 64ff.Lesekompetenz 154ff.Literacy 21, 23Literarästhetische Urteilskompetenz 165, 170
Mathematikunterricht 64, 67, 69Mechatroniker 259ff.Mehrdimensionale IRT 190Metakognitives Wissen 229ff.Modellierung 276, 279, 284
Nachhaltige Entwicklung 205, 209Naturverbundenheit 128ff.
Ökologisches Verhalten 126f.
Physik 92f.Physikalische Kompetenz 92, 95PISA 216ff., 240ff.Problemlösen 216ff.
Regelgeleitete Aufgabenkonstruktion 53ff.Repräsentationswechsel 35f.
Sachinformationen 204ff.Sekundarstufe 229, 231, 236Selbstreguliertes Lernen 250ff.Standard-Setting 175ff.Strukturgleichungsmodelle 276
Testkonstruktion 232Testmodelle 55Testverfahren 216f.Textverstehen 155ff.
Übergangsempfehlungen 288ff.Umweltbildung 126ff.Umweltkompetenz 126ff.Umweltwissen 127ff.
Validität 175ff.Videos 299ff.
Worthwhile knowledge 12
11
Abbé de Saint Pierre 675Abs, H.J. 385Abujatum, M. 584f.Achtenhagen, F. 571f., 918Adamina, M. 853Adamson, J. 706Adelson, J. 609Ader, S. 254Ad hoc-Gruppe Visuelle
Kommunikation 829Adler, F. 12Adorno, Th.W. 30, 829Aguilar Piñal, F. 650, 652Ahnert, L. 194Aicher, O. 828f.Aicher-Schol, I. 828Aiken, L.S. 772Alcazar Anguita, E. 655Alcoriza, P.J. 659Alcott, A.B. 11Alderson, J.C. 112f.Aldrich, R. 712ff.Alexander, K. 61Alheit, P. 317, 323, 330f., 907ff.Alitolppa-Niitamo, A. 523Allemann-Ghionda, C. 291Allensbacher Institut 608Allensworth, E.M. 116Allen, T. 169Alpatow, M. 819Althusser, L. 519Altrichter, H. 763ff.Álvarez Márquez, M.C. 651Aly, G. 26, 29Amelang, M. 531Amos, K.S. 891Amrein, A.L. 116, 120Anagnostopoulos, D. 116Andermann, H. 212Anderson, A. 705Andioc, R. 653Andre, L.C. 200Anduaga y Garimberti, J. 654ff.Anheier, H.K. 273Apollinarie, G. 819Arendt, H. 357Aristoteles 5, 670, 800Armytage, W.H.G. 706Arnheim, R. 819Arnold, R. 268f.Aro, M. 520, 524Aron, R. 710Aronson, E. 550, 554Artelt, C. 178
Ashton, P.T. 761ff.Aspin, D.N. 908Assaf, L. 115Assor, A. 94f.Astel, K. 417ff.Aston, S. 15Audet, L.-P. 707Aust, F. 360Ausubel, D.P. 551Autenrieth, N. 585Autio, M. 522, 526Autorengruppe Bildungsbericht-
erstattung 913ff.Au, W. 117Axelrod, P. 707Aymes, J.-R. 653Aznar de Polanco, J.C. 651
Baacke, D. 386Baader, M.S. 30, 163Bacher, J. 43Bacia, H. 28Backhaus, A. 41Baddeley, A.D. 232Bader, B. 850Bader, R. 732Baethge-Kinsky, V. 356Baethge, M. 356, 914f.Bailis, L.N. 534Bailyn, B. 707Bajohr, F. 23Baker, D.N. 710Baker, L. 179Bak, S. 838Bakunin, M. 14Balca, N. 428ff.Baldwin, J. 801Ballauff, Th. 571, 576Ball, S.J. 512Ball, St. 25Baltes, A. 532Balzer, L. 589Barber, B. 565f.Barber, M. 499Barfoot, B. 194, 197Barnett, St. 208, 213f.Barron, S. 115f.Barthes, R. 829Bartnitzky, H. 41Bartolomé Martínez, B. 650Barz, H. 279Bastians, F. 588f.Batho, G. 717Bauch, B. 419, 430
Bauer, J. 554Bauer, P. 193, 249Baumert, J. 58, 92, 179, 194,
211, 761, 764, 906Baylan, I. 501Bayrhuber, H. 850Beales, A.C.F. 709Becher, T. 681Becker, F. 410Becker, G.S. 908Becker, M. 179Becker, P.N. 253Becker, R.E. 585Beck, F.D. 116Beck-Gernsheim, E. 887Beck, K. 554, 609Beck, U. 751, 910Beelmann, A. 182Beher, K. 209, 213ff.Behnken, I. 230, 244Behrendt, O. 257f.Beicht, U. 913f.Bellisimo, Y. 96Bellmann, J. 507Bellmann, L. 370Bellmer, H. 808Belmont, J.M. 169Belmont, M.J. 95Benda, E. 607Ben-David, J. 572Bendig, E. 197Benecke, H.-J. 416Benedetti, S. 329ff.Benner, D. 156f., 279, 355, 405,
414f., 565, 567, 571f.Bennett, K.K. 179Bennewitz, H. 587, 880f.Bentley, R. 535Berg, Ch. 28Berger, F. 296Berger, P.L. 270Berger, R. 551, 559Bergin, D.A. 95Bergmann, J. 351Bergmann, K. 584Bering, K. 820, 826Berkson, L. 549Berliner, D.C. 116, 120Berndt, H. 30Bernfeld, S. 29Bernhard, A. 27Bernhardt, M. 784Bernitzke, F. 196Berrio, J.R. 710
D. Personenregister
Heft 1/2010 bis Heft 6/2010
12
Berufsbildungsbericht 914ff.Bettmer, F. 37, 40, 46, 49Betz, T. 129Beyersdorf, M. 279Bielefeldt, H. 605ff.Bien, W. 168Biervert, B. 355, 360Biesta, G.J.J. 317f., 323, 331,
908ff.Biggar, H.T. 210Biggart, A. 911Bilger, F. 268f., 329Billig, S. 534Bill, M. 828Birren, J.E. 334Björklund, J. 502, 503Blackbourn, D. 23Blanc, L. 13f.Blandow, J. 253Blankertz, H. 158, 565ff.Bleek, W. 564Bliesener, T. 182Bloch, J.H. 156, 676Blochmann, E. 568Blok, H. 180Blömeke, S. 583, 787Bloom, B.S. 174Blösche, J. 837Blossfeld, H.P. 55, 57, 329, 918Blumenberg, H. 806, 811Blum, R. 15Bobbio, N. 623Bochow, M. 888Boehm, G. 795f., 812ff., 849Bogard, K. 208Bohler, K.F. 259Bohl, T. 787Böhm, W. 157, 571Böhme, G. 70Böhme, J. 388Böhm-Kasper, O. 385Bohnsack, R. 232, 370f., 388,
889Bois-Reymond, M. 907, 909, 911Bojanowski, A. 906Bol, L. 118Bollenbeck, G. 23Bollnow, O.F. 69ff., 571Boltanski, L. 752Bolt, E. 95Bommes, M. 251f., 257Böndel, M. 569, 571Böning, H. 309Bonsen, M. 113Boone, R.G. 704Borg, M. 114f.Borisenko, P. 842Borman, K.M. 116
Bösch, F. 834Bos, W. 58, 194Böttcher, W. 703Bott, G. 30Boudon, R. 914Boultgen, D. 762f.Bourdieu, P. 24, 64, 164, 179,
268, 678, 680Bouza, F. 651Bovet, P. 692, 697Bowles, S. 519Brachmann, J. 285Bracker, R. 39Bradley, R.H. 179Brähler, E. 608Brainerd, C.J. 169Brandes, H. 194Brashers, D.E. 762, 767Braxton, J. 533ff.Breckle, H. 329Bredekamp, H. 818Bredekamp, V.S. 197Brehony, K. 714Breidenstein, G. 230, 244, 386,
868ff.Breinbauer, I.M. 573ff.Breiteneicher, H.J. 28Brezinka, W. 200, 565, 574Brickman, W.W. 704, 707Bridge, W. 7Briggs, A. 709, 718Brinkmann, D. 355Brisbane, A. 10Bröckling, U. 744ff.Brockmann, J.-L. 565, 571f.Brödel, R. 357, 359Brög, H. 819Bromme, R. 553Bronfenbrenner, U. 61, 197Brookfield, S. 767Brooks-Gunn, J. 179Brown, D. 116Brown, J.S. 550f.Brown, P. 520, 910, 919Brücher, B. 386Bruder, K. 755Brügelmann, H. 43Brüggen, F. 157Brugger, W. 605f.Brumlik, M. 48Bruner, J.S. 321, 795Brunkhorst, H. 25f.Brunner, C. 802Brunner, E.J. 193Bruskina, M. 842ff.Bubenzer, K. 587Buchholz, K. 645Buchmann, M. 764, 767f.
Büchter, A. 113, 122Buck, G. 71ff., 157Budde, J. 384ff., 892Bühler-Niederberger, D. 163Buisson, F. 710Burchinal, M. 195Bürgener, F. 582Burgess, C. 709Burgess, S.R. 179Burgos Rincón, J. 649Burns, M.K. 116Burroughs-Lange, S.G. 765Bus, A.G. 179Butor, M. 819Butterfield, E.C. 169Büttner, G. 232Bynner, J. 521
Cabet, E. 9Cai, Y. 95Cambi, F. 711Campana, S. 685Campe, J.H. 158Cankoy, O. 118Cannon, J. 180Cantagrel, F. 11Caplan, G. 170Carstensen, Ch. 415f.Carter, J.G. 12Carter, N. 508Caruso, M. 646f., 660, 711, 715,
719Casale, R. 645Casanova, J. 651Caspard, P. 717f.Cassirer, E. 76ff.Cedersund, E. 255, 257Cerny, J.M. 534Chamberlain, H.St. 423Chambliss, M. 115Chapman, J.D. 908Charle, Ch. 683, 694Cheng, L. 113ff.Chen, J.C.-H. 801, 803Chiapello, E. 752Chicago, J. 837Chinn, C. 549f., 559Choi, I. 116Choisser, C. 117Cicchini, M. 678, 685Ciupke, P. 310Claparède, E. 697Clark, R.E. 97, 549, 551Clark, S.M. 12Clausen, M. 230Claußen, B. 25Clayton, J.R. 802Cleppien, G. 744
13
Cloos, P. 208, 212ff., 251f., 257Clotfelter, C.T. 116Coelen, Th. 37, 41, 43, 47Coffey, A.W. 802Cohen, S. 705f., 713Colby, A. 609, 621Coleman, J.S. 62Coleman, P.T. 201Collins, A. 550f.Collins, R. 572Colquitt, J. 90Combe, A. 211Comenius, J.A. 309, 404Compayré, G. 710Compère, M.-M. 703Connell, R.W. 24, 892Coole, D. 673Copple, C. 197Cortina, K.S. 914Costigan, A. 115f.Cotarelo y Mori, E. 650ff., 658,
660Cox, B. 836Cram, S.B. 534Cranmer, Th. 7Cremin, L.A. 704, 707, 709,
711Criblez, L. 678, 685Crocco, M. 115f.Cromwell, O. 5Crook, D. 713f., 718Cryer, D. 195Cuban, L. 648Cubberley, E.P. 704, 709Cues, N. von 569Cuesta, J.D.I. 651Cunha, F. 179Cunningham, P. 708f., 712Cunningham, W.R. 334Curtis, A. 113ff.Curtis, J.S. 706Czarniawska, B. 318f.Czerwenka, K. 230Czinczoll, M. 239, 243
Dahlberg, G. 163Dahmer, I. 565, 573Dahrendorf, R. 25, 55ff.Dale, R. 907Damon, W. 609Danto, A.C. 824Darling-Hammond, L. 116Dausendschön-Gay, U. 344Dausien, B. 907, 909, 911, 918Davies, D. 119, 200Davis, K. 55Davison, M.L. 120Deakin Crick, R. 114
DeBray, E. 114de Boer, H. 385f., 881de Bry, Th. 839, 840DeCharms, R. 93Deci, E.L. 91ff., 103Deckert-Peaceman, H. 881Degele, N. 901de Groof, J. 907de Haan, G. 355de Hornedo, R.M. 650Deimann, P. 198De Jong, T. 549Delano, St.F. 11de la Pascua Sánchez, M. 649Delgado Criado, B. 650Delgado de Jesús y María, S. 651Delmas, N. 44Delory-Momberger, C. 330del Pozo Pardo, A. 652, 657Demie, F. 118f.de Montesquieu, C. 667, 673f.Dent, K. 717Depaepe, M. 643, 709, 713ff.Deppermann, A. 340, 342Derbolav, J. 571, 576Derichs-Kunstmann, K. 279DeSantis, K. 801Descartes, R. 406Deutscher Lehrerpreis e.V. 499Deutsch, M. 197, 201Dévaud, E. 697Devay, J.A. 9de Vilches, G.J. 658Devi, P. 416de Vries, B. 624Dewey, J. 12, 37f., 46f., 53f., 73,
82, 162f.Dexler, G. 704Dey, R. 498DGfG 852Diamond, J.B. 116Dibbets, J. 822ff.Dieckmann, B. 73, 79Diederich, J. 159Diedrich, M. 385Diéguez Orihuela, M.G. 651Diemer, A. 575Diemer, T. 385Dietrich, S. 268Dilthey, W. 330, 402DiMaggio, P.J. 277, 279Ding, C.S. 120Dinkelaker, J. 342ff., 878Dippelhofer-Stiem, B. 212, 217Dirim, I. 288Diskowski, D. 730, 735, 737Ditton, H. 53, 57ff.Dobel, M. 329
Dochy, F. 549, 552, 559Doelker, Ch. 820Doherty-Derkowski, G. 214Dollase, R. 355Dollhausen, K. 279Doll, J. 329Domínguez Cabrejas, M.R. 650Domínguez Ortiz, A. 652Domínguez Ortiz, L. 651Donald, J. 662Döpfner, M. 194Döpp, R. 415ff.Döpp-Vorwald, H. 416f., 422ff.Dörner, O. 371Dörpinghaus, A. 305, 355, 360f.,
367Dowker, F. 836Doyé, S. 668f.Drechsel, B. 92f., 100Dreeben, R. 870Dreier, W. 838Drewek, P. 683f.Dreyer, J. 732f.Drosdowski, G. 403f.Druba, V. 623Dubbeldam, J.W.E. 253Dudek, P. 140Dühring, E. 423Duncan, G.J. 178f.Duncan, R. 549f., 559Duncker, L. 70ff.Düning, H. 416Dunn, L. 197Dupont-White, Ch.B. 15Durkheim, E. 270, 710Dusolt, H. 196Dux, G. 361Düx, G. 154Düx, W. 45
Early, D.M. 213f.Eberle, F. 98ff.Eckensberger, L. 610f., 619Eckhardt, P. 906Eco, U. 331Edding, F. 55Edelstein, W. , 41Edensil, E. 583Eder, F. 103EDK 853Egan, B.E. 214Egido, T. 653Egusguiza, I.L. 836Ehlich, K. 871Ehmer, H.K. 829Ehmer, J. 372Ehmke, T. 914Ehrenberg, A. 757
14
Ehrenspeck, Y. 805Eierdanz, F. 762f.Eisler, R. 70Elbow, P. 768Elen, J. 97Eley, G. 23Elfers, A.M. 116Elias, N. 357, 361, 691, 812Eliot, Ch. 13Eliot, L. 157Elison, K.J. 535Elkins, J. 795, 820Elmore, R.F. 763Emerson, R.W. 11f.Endreß, F. 371Endsley, R.C. 196Engelhardt, W.J. 212Engels, F. 10Entwisle, D. 61Eppel, H. 193Epstein, J.L. 198f.Eräranta, K. 522, 526Erdfelder, E. 531Erel, U. 888f.Erning, G. 159Ernst, H. 212Ertmer, P.A. 552Esser, H. 917Eucken, I. 430Europäische Kommission 806European Commission 525, 907European Educational Research
Journal 683EURYDICE 505Evans, R. 23Evers, A. 273Ewing, K.P. 889Eyler, J.E. 533ff.
Fach, W. 749, 751Falbo, M.C. 533Fankhauser Inniger, R. 848,
854f.Farnes, N.C. 320Fatke, R. 42, 44Faulstich, P. 356f., 451, 268, 916Faulstich-Wieland, H. 387f., 394Faure, E. 907ff.Fauser, K. 45Fauser, P. 40f.Faust, G. 730, 737Favre, P. 681Febey, K. 119Fehrenbach, E. 271Feiman-Nemser, S. 764Felden, H.v. 331Feller, G. 279Femers, S. 371
Fend, H. 230, 244, 296Fendrich, S. 195Ferguson-Hessler, M.G.M. 549Fetzer, M. 872Fichte, J.G. 157Field, J. 317, 331, 907ff.Figal, G. 156Filipp, S.-H. 371Filla, W. 308Fine, B. 908Finnish National Board of
Education 516Firestone, W.A. 118, 123Fischer, A. 45, 590f.Fischer, D. 531f.Fischer, H. 820Fischer, M.E. 328ff.Fischer, M.R. 551f.Fischer, T. 437Fischer, W. 567ff.Fitz-Gibbon, C.T. 119Fitz, J. 118, 123Flaake, K. 764f.Flanagan, C. 535Fleck, L. 815Fleig, A. 675Flitner, A. 571Flitner, W. 571Floden, R.E. 764, 767f.Flösser, G. 251Folkman, S. 762Fölling-Albers, M. 229, 231,
234, 244Forneck, H.J. 268Forsander, A. 523Forster, G. 23Förtsch, A. 417Foucault, M. 751, 757, 824, 879,
889Fourier, Ch. 9ff.Fourier, F. 9Fox, J. 116Frank, A. 208Franke, E. 76f., 80, 87Franke-Meyer, D. 725Franklin, B.M. 645, 713, 718Franz, V. 418Freedberg, D. 821Freigang, W. 253Freimüller, T. 587Frey, A. 213, 585, 589, 594Frick, W. 418Friebel, H. 329Friebertshäuser, B. 531f.Friedeburg, L.v. 24, 27Fried, F. 208Fried, L. 200, 730, 734Friedrich, B. 39, 385
Friedrich, G. 173Friess, B. 907Fritzsche, K.P. 605Fröbel, F. 154, 159Fröbel, J. 14Froese, L. 571ff.Fröhlich-Gildhoff, K. 200Frölich, J. 194Fthenakis, W.E. 154f., 164, 194,
199Fuchs, E. 645f., 703, 715ff.Fuchs, K. 195Fuchs, T. 121Füller, C. 499Fuller, M. 11Funk, U. 329Funke, G. 576Furlong, J. 679Fürstenau, S. 892Fußangel, K. 761Fydrich, T. 582
Gachowetz, H. 536Gadamer, H. 69, 75Galgocy, V. de 173Gambetta, D. 519f.García Hurtado, M.R. 654, 658Garhammer, M. 355Gärtner, S. 583, 585, 599Garz, D. 443, 609Gaub, N. 914, 918Gautherin, J. 683Gautschi, P. 782Gebel, M. 159Gebser, K. 213Geißler, K.A. 342, 360f., 367Genaro Batanexo, J. 659Gennep, A. van 342Genoude, A. de 13Genovesi, G. 711Gerber, B. 854Gerber, J. 171Gerhold, L. 762f.Gerstberger, G. 731f.Geulen, E. 645GEW Bayern 500GEW Hauptvorstand 501Ghazvini, A.S. 197Giddens, A. 910Giesecke, H. 27Giesel, K.D. 385Giese, M. 69, 74ff., 79, 87Gildemeister, R. 250f.Giles, D.E. 533ff.Gintis, H. 519Giroud, G. 17Glaessner, J. 916Glas, A. 820
15
Gläser-Zikuda, M. 133Glass, G.V. 120Globerson, T. 550, 552, 559Gloy, K. 835f.Gnahs, D. 368Godwinson, H. 840Goffman, E. 342, 871, 875ff.Gogarten, F. 428Gogolin, I. 730, 892Göhlich, M. 70ff., 79, 213Gollwitzer, M. 385Gómez, J.D. 658Gomoluch, T. 499Goodman, J. 713, 717Goodman, N. 81Goodson, I. 318ff., 323Gopnik, A. 155, 163Gordon, P. 706Görlach, J. 587Goschler, C. 834Grab, W. 23Graf, A. 582f.Graf von Aranda 658Graf von Floridablanca 655ff.Gragert, N. 209, 254Grant, S.G. 115Gräsel, C. 761Graves, F.P. 704Green, A. 113Greif, S. 582ff.Grell, F. 151ff.Grenner, K. 178Grérard, O. 710Gresson, A. 24Greving, J. 342Grob, U. 296Groeben, N. 548Grolnick, W.S. 180Groß, D. 807, 814Groß Ophoff, J. 113, 122Grosvenor, I. 643Grote, S. 583Gruber, H. 548, 560Gruehn, S. 230Grunder, H.-U. 143, 296Grundmann, M. 194Gruner, P. 140Grünewald, U. 357Grupe, O. 569ff.Gruschka, A. 870, 873Grüttner, M. 425Guex, F. 697, 710Gugelot, H. 828Gukenbiehl, H.L. 270Gumbrecht, H.-U. 271Gump, P.V. 583Gumpricht, K. 417
Günther, H.F.K. 418Günther, K. 605ff.
Haag, L. 787Haan, G. de 385Haar, I. 419Habermas, J. 38, 47ff.Häcker, T. 387Hackl, P. 531Hafeneger, B. 39Hagner, M. 807Hagstedt, H. 230Hajer, M.A. 508Häkli, J. 503Hall, C. 257Hall, J. 3Haller, K.L.v. 6Hamann, A. 419Hamann, Ch. 821, 837Hamburger, F. 1Hamburger Institut für Sozialfor-
schung 841Hammerich, K. 355Hammersley, M. 871Hannover, B. 912Hansbauer, P. 258Hanselman, H. 697Hansen, R. 39Hänze, M. 551, 559Hardy, I. 97Hargreaves, A. 762, 764f.Hark, S. 901Harlen, W. 114Harney, K. 357Harrigan, P.J. 707, 710Harten, H.-C. 415ff., 425Hartfiel, G. 28Hartinger, A. 94, 97, 231, 233,
245Hartmann, J. 887, 901Hartmann, M. 59Hartz, S. 143, 280Hascher, T. 583Hasselhorn, M. 152, 168f.Hatcher, R. 520Hatch, J.A. 763ff.Hätscher, W. 32Haun, D. 57Haus der Geschichte der Bundes-
republik Deutschland 821Hauser, A. 819Havighurst, R.J. 372Hawelka, B. 94, 97Hawley, M.K. 200Haynes, J.-D. 807, 813Hebenstreit-Müller, S. 164Heberer, G. 418Hecht, H. 799
Hecht, M. 342, 872Hecht, S.A. 179Heckman, J. 178f.Hedman, J. 522, 525Heer, H. 842Hefele, R. 829Hegel, G.W.F. 71, 74Heid, H. 571, 919Heilig, J.V. 116Heimann, U. 826Heimberg, R.G. 585Heim, H. 403Hein, A.K. 587Heinemann, M. 717Heinemeier, S. 212Heiner, M. 261Heins, V. 750ff.Heinzel, F. 232Heinz, M. 668ff.Heinz-Mohr, G. 309Heinz, W.R. 331Heitger, M. 402, 567, 569ff.Held, M. 355, 360Hellmann, K.-U. 272Hellmich, F. 587Helmke, A. 61, 100, 231Helsing, D. 763ff.Helsper, W. 211, 249, 385ff., 764Helwig, C. 608ff.Hemmerling, A. 213, 216Henningsen, B. 498Hentig, H.v. 159Herbart, J.F. 156f., 163f., 404,
406, 565, 571Herbst, J. 709ff.Herlt, S. 585, 599Herman, J.L. 112, 114Hermann, T.C. 736Herppich, St. 152, 178Herrenknecht, A. 32Herrero Jiménez, M. 651Herrle, M. 340, 342, 344, 346Herrlitz, H.-G. 717Herrmann, G. 499, 502Herrmann, I. 195f.Herrmann, U. , 211Hervé, C. 842Herzberg, H. 331Herzmann, P. 548, 554Herzog, J. 195Herzog, W. 136Heydorn, H.-J. 23f., 30f.Hickey, D.T. 96Hildebrandt, E. 357Hildebrandt-Nilshon, M. 230Hildenbrand, B. 259Hildenbrandt, E. 77Hill, Ch. 706
16
Hillefeld, M. 499Hillmert, S. 916Himmelmann, G. 37f.Himmler, H. 418, 424f., 838Hinter, N.R. 711ff.Hintz, D. 573Hirschauer, S. 881Hirschinger-Blank, N. 534Hisley, J. 94Hitzler, R. 756Hitzler, S. 255f.Hmelo-Silver, C.E. 549f., 559Hobbes, T. 666Hobsbawm, E. 706Hoche, L. 15Hodkinson, P. 318Hodysh, H.W. 704, 717f.Hof, C. 310, 328ff., 366, 583Hofer, M. 531f., 544Höffe, O. 797Hoffman, D. 679Hoffmann, B. 309Hoffmann, D. 565, 574Hoffmann, J. , 73Hofmann, W. 819Hofstetter, R. 646, 678ff., 683,
685, 688f.Hölscher, L. 274Holtappels, H.G. 41, 761Holtkamp, R. 499Honegger, C. 670Honer, A. 756Hong, M. 605ff.Hong, W.-P. 116Honig, M.-S. 216f.Honnefelder, L. 813Honneth, A. 47, 752f.Hoof, D. 160Höpflinger, F. 369Hopmann, S.T. 498, 503, 506f.Horak, T. 123Horkheimer, M. 805Hormel, U. 623Hornberg, S. 288Horn, H. 571f.Horn, K.-P. 409, 683, 732f.,
736f.Hosenfeld, I. 113, 121f.Hoßfeld, U. 418Housen, A. 802Hövel, W. 385Howell Major, C. 96Huck, G. 306Huf, C. 872Hulpia, H. 122Hülshoff, R. 569ff.Hülswitt, K.L. 163Humboldt, W.v. 157, 159, 329
Hummrich, M. 299, 870Hundertmark-Mayser, J. 180Hunt, J. McV. 173Hunziker, O. 697Hurrelmann, B. 178Hursh, D. 112, 115Husemann, R. 359Husén, T. 506Hüther, G. 807Hyson, M. 210
Ijzendoorn, M.H. van 179Ingram, D. 118f.Isler, D. 913Itkonen, T. 515, 517
Jaakkola, T. 523Jachmann, R. 15Jackson, P.W. 871Jacob, M. 916Jaeger, R.M. 718Jäger, R.S. 761Jahn, F.L. 426Jahn, R. 569f.Jahnukainen, M. 514f., 517, 522,
524James, W. 695Jansen, H. 172Janser, A. 850Jantowski, A. 113, 121f.Jara, F.V. 652Järvelä, S. 96Järvinen, M. 906Järvinen, T. 504, 512, 514, 519ff.Jay, J.K. 767Jelich, F.J. 644Jencks, C. 62Jepperson, R.L. 277Jesse, D. 534Johannes, R. 533Johe, W. 23John, J. 418Johnson, D.W. 559Johnson, K.L. 767Johnson, M. 826f.Johnson, R.T. 559Johnson, S.M. 764Johnston, A.F. 115Jonen, A. 97Jones, B.D. 115Jong, P.F. de 179Joos, M. 216Julia, D. 711Jung, M. 45
Kade, J. 328ff., 341, 345, 366f.Kadel, V. 355Kade, M. 842, 844
Kade, S. 310Kaelble, H. 683Kahle, I. 212f.Kahl, R. 499, 508Kaipainen, P. 522, 525Kalicki, B. 152, 193ff., 198f.,
201Kalil, A. 178Kallert, H. 213Kallo, J. 512f.Kalthoff, H. 871, 873, 877,
881Kamen, H. 650Kamper, H. 748Kampshoff, M. 386Kandel, I. 705Kandler, M. 587Kangas, O. 526Kanitz, O.F. 29Kanning, U.P. 583, 585, 588f.,
599Kant, I. 30, 72, 272, 406, 569,
666, 671, 674, 796,Kaplan, H. 94Kapp, F. 4Karady, V. 710f.Karila, K. 208Karl III. 651, 653Karl IV. 655Karoly, L. 180Kast, V. 309Katz, M.B. 707Kauder, P. 564, 567, 569f., 573,
575Käufer, B. 808Kauffeld, S. 583Kaufmann, K. 732Kawamura, Y. 714Keilhacker, M. 570f.Keim, W. 414Keiner, E. 521, 683f.Keiter, F. 421Kelchtermans, G. 763f.Kelek, N. 888Kell, A. 279Kelle, H. , 645, 230, 877Kemnitz, H. 644Kemper, H. 415Kempler, T. 94Kendon, A. 352Kenstler, G. 424Keppler, A. 878Kersting, W. 672Ketter, J. 115Keupp, H. 900Kierkegaard, S. 407Kieschke, U. 585f.Kieserling, A. 340, 871
17
Kilburn, R. 180Kilpatrick, W.H. 705Kincheloe, J. 24King, M. 534Kiper, H. 385Kirchhöfer, D. 384Kirschenmann, J. 820, 829Kirschner, P.A. 97, 549ff.Kivinen, O. 522, 525Kivirauma, J. 514ff., 521Klafki, W. 54, 229, 565, 571Klatetzki, T. 251, 260f.Klatt, F. 310Klauer, K.J. 171f.Klausnitzer, R. 566f.Kleinau, E. 531f., 645Klein, L. 196Klemelä, K. 515Klemm, B. 195Klemm, K. 210Klieme, E. 113, 211, 385Klingberg, L. 565Kloepfer, R. 844Klucziok, K. 730Kluczniok, K. 152Kluge, F. , 70Klusmann, U. 771KMK 584, 852Knapp, M.S. 116Knauer, D. 213Knauer, S. 39Knauf, H. 446Knauf, T. 154Knee, R.T. 534Knigge, M. 912, 914Knoop, K. 416Knorre, S. 41Knorth, E.J. 253KO 516Kobarg, M. 505Köbel, N. 604, 611Koch, L. 409, 576Koch, S. 146Kögler, H.H. 750, 756Koher, F. 617Kohlberg, L. 49, 605, 609f., 617,
619, 621Köhler, H. 53, 136Köhler, U. 31Kohn, A. 112Kolbe, F.-U. 872Koller, Chr. 330Koller, H.C. 576Koller, H.-Ch. 734Köller, O. , 92Kolumbus, Ch. 839f.Koneffke, G. 24Konietzka, D. 915
König, K. 208, 215f.Königliche Ordre 657, 659König, O. 256Konsortium Bildungsbericht-
erstattung 909, 916f.Kontos, S. 197Koob, J.J. 534Koos, L. 717Koospal, S. 32Kopp, J. 911Koppolt, G. 201Kopp, V. 551f.Körber, K. 279Koretz, D.M. 116Korpi, T. 521Korwin, Y. 838Koschnitzke, R. 565, 571Koselleck, R. 271Kossina, G. 423Kossok, M. 651Krafft, U. 344Krajewski, K. 173Kramer, K. 94f., 100, 102Kramer, R.-T. 388Krammling-Jörgens, D. 31Krapp, A. 91f., 179Krappmann, L. 159, 230Krasmann, S. 744, 751Kraß, A. 901Krause, U.-M. 548, 551f., 554,
556, 560, 97Kretschmann, C. 308Krijnen, C. 402ff.Kristen, C. 60Kristensson Uggla, B. 907f.Krohne, H.W. 766Kröhnert-Othman, S. 890Krois, J.M. 76Krol, K. 559Kromrey, H. 531, 543Krüger, H.-H. 402, 732f., 736Krug, M. 201Krummheuer, G. 872Krüsken, J. 58, 60f.Küchler, F. von 275Kuder, U. 840Kuger, S. 152, 730Kuhlee, D. 906Kuhl, P. 155, 163Kuhn, D. 548Kühnemund, J. 888Kuhn, H. 575Kulgemeyer, C. 854Kull, U. 850Kümmerer, K. 367Kunter, M. 92f., 97, 100, 103,
211Künzli, S. 913
Kurvers, J. 152, 178Kurz, Th. 211Kuschel, A. 198Küspert, P. 172Kuster, F. 646, 666ff.Kutscha, G. 571ff.Kuwan, H. 268Kwint, M. 850Kyhä, H. 523
Labaree, D.F. 764Labhrainn, I. 534Labudde-Dimmler, P. 848, 853,
857Lachmayer, S. 854Ladd, H.F. 116Ladenthin, V. 573Lagarde, P. de 423Lagemann, E.C. 679, 683, 696Lakoff, G. 826, 827Lamb, M. 194Lamb, S. 514Lamprecht, K. 419Landerl, K. 172Langbehn, J. 423Lange, J.D. 765Langer, A. 291Langer, M. 573ff.Lange, S. 277Langewand, A. 330Langfeldt, G. 499Lang-Wojtasik, G. 288Laqueur, T. 670Laqueur, T.W. 669Lärarförbundet 500ff.Lasch, Ch. 756Laspalas Pérez, J. 660Lassahn, R. 571Laube, H. 6Lauth, R. 575Lawrence, J.N.H. 650Lazarus, R.S. 761f., 766, 774Leach, A.F. 706Leathwood, C. 910Leber, U. 370Lechner, E. 703Lee, J. 120Leemann, R.J. 913Leers, J. von 419Lehberger, C. 575f.Lehmann, R.H. 60Lehmköster, J. 587Lemke, Th. 744, 751Lempert, W. 913, 917Lenhart, V. 31Lenske, W. 358Lenzen, D. 279, 571Lepenies, A. 200
18
LePine, A. 90Leroux, P. 9Leschinsky, A. 912Leseman, P.P. 179Leuders, T. 122Leu, H.-R. 217Leuken, V. 821Leutner, D. 211Leven, I. 43, 44Lex, T. 914, 918Lichtenstein, E. 571Liegle, L. 158Liesner, A. 754Liessmann, K.P. 575Lilburne, J. 5f.Lilge, F. 705Lindemann, G. 881Lindenberger, U. 369Lingelbach, K.C. 415Lingkost, A. 388Linkspartei\PDS-Fraktion 497Linnenborn, M. 569Linn, R.L. 113Lin, X. 549Lipkin, St.N. 835Lipman, P. 115f.Lipsey, M.W. 182f.Liston, D.P. 767Littke, J. 826Little, J.W. 762Litt, T. 744ff.Livingstone, D.W. 909Li, X. 116Locke, J. 672Lodge, C. 114, 118f.Loeb, H. 116Löffler, S. 498Lohalm, U. 23Lohrmann, K. 293Longerich, P. 416, 424f.Long, P. 194f.Lonigan, C.J. 179Lorenz, J.H. 122Lortie, D.C. 761, 763ff., 774Lost, Ch. 160Louis, K.S. 118f.Löwenstein, S. 814Lowe, R. 706, 713, 718f.Löwisch, D.-J. 573Löw, M. 891Lozano Seijas, C. 711Lubitz, I. 585Lucas, F. 651Luckmann, T. , 270Lüders, M. 355, 360, 583, 587,
870Ludewigt, I. 212Lüdtke, O. 179
Ludwig-Mayerhofer, W. 257Luhmann, N. 229f., 251, 267,
271, 278, 328, 341Lundahl, C. 507Lüsebrink, I. 764, 766Lussi, V. 678, 685Lüth, C. 683, 712Lütke-Entrup, M. 732f., 736Luxia, Q. 114Lynch, J. 706f.Lyotard, J.-F. 827
Maag Merki, K. 582f., 790Maaz, K. 59, 906, 912ff.Mabry, J.B. 534MacDonald, V.-M. 712Machotka, P. 802Machtan, L. 23Mackler, K. 179Maclure, W. 9MacMahon, J. 711Maeder, C. 258Maes, J. 371Maggiolo, L. 710Magnin, C. 257Magrittes, R. 824Maguire, S. 906Magyar-Haas, V. 787Maier-Gutheil, C. 329, 331Maier, M.S. 887Maier, U. 112, 122f.Maiwald, H. 605Maiwald, K.-O. 249f.Makarenko, A. 29Malche, A. 690, 697Maldonado, T. 828Malmström, B. 501f.Mandl, H. 90, 96f., 100, 533, 550Mann, H. 12Markert, J. 750Markowitz, J. 340, 871Markowitz, M.W. 534Marotzki, W. 330Martínez Navarro, A. 650Martínez Pereira, A. 654Martin, J. 717Martin, S.S. 179Marx, P. 173Marzahn, Ch. 29Maschetzke 446Masschelein, J. 366, 744, 754Masterov, D. 179Maties, M. 587Mause, L. De 156Maxwell, N.L. 96Maya Kandler, M. 440Mayer, A.-K. 371Mayer, K.U. 55
Mayer, U. 834Mayeur, F. 710May, M. 751Mayr, J. 583McCulloch, G. 706, 713ff.McDonnell, L.M. 117McElvany, N. 152, 158, 178ff.McHoul, A.W. 871McIlrath, L. 534McKim, M.K. 195McLuhan, M. 824Mecheril, P. 288Meder, N. 573Mehan, H. 341, 871, 881Meidenbauer, K. 229, 244Meier, M. 874, 880f.Meister Eckhart 811Melchior, A. 534Melhuish, E.C. 194, 197Melton, G. 609Meltzoff, A. 155, 163Mendels, G. 423Méndez Vázquez, J. 660Menke, Ch. 757Menze, C. 571Menzel, D. 385Mergendoller, J.R. 96Merkens, A. 918Merkens, H. 732, 735Merleau-Ponty, M. 808ff.Merrit, M. 343Merry, U. 767Messmer, H. 253ff.Metzinger, A. 212Meueler, E. 531Meumann, E. 697Meyer-Drawe, K. 70, 75, 576, 805Meyer, F. 28Meyer, H. 571f., 870Meyer, J.W. 271f., 277Meyer-Wolters, H. 745Michel, L. 11Michl, W. 437Miebach, B. 251Mienert, M. 761Mikos, L. 799Mikulinskij, S. 564ff.Milikan, J. 194f.Milles, D. 23Minish, P.A. 196Mintrop, H. 119Mintzberg, H. 251Mischo, Ch. 218Mitchell, W.J.T. 818, 825Moeller, M.P. 172Mollenhauer, K. 402, 571f., 576,
748Möller, K. 97
19
Mol, S.E. 181Monés i Pujol-Busquets, J. 659Monroe, P. 704Montesquieu 4f.Montessori, M. 154, 157, 160f.Moore, W.E. 55Moraal, D. 357Moreau, M.-P. 910Morris, C. 210Mortimer, J.T. 331Mörtl-Hafizovic, D. 549Mörtl-Hafizovi, D. 235Morus, Th. 3Moss, P. 163Moss, V.D. 180Mourshed, M. 499Muga, J.G. 836Müller, B. 45, 164, 250Muller, C. 120Müller, C. 96f.Müller, M. 828, 879Müller, S. 807, 814Müller, W. 57Mullis, I.V.S. 179Münchmeier, R. 45, 251Münchner Merkur 501Munster, N. de 3Munthe, E. 762, 766ff.Munz, H. 173Myers, K. 643Myllyniemi, S. 514, 517f., 520,
522, 526
Nachtigall, C. 113, 121f.Nadai, E. 258Nagaoka, J. 116Nagy, G. 914Naharro, V. 655f.Nahrstedt, W. 355Nalle, S.T. 649Narganes de Posada, M.J. 654Nash, P. 709Nash, S. 18Needman, M. 6Negrín Fajardo, O. 653Negt, O. 31Neirich, U. 415ff., 425Nentwig-Gesemann, I. 371, 388Nentwig, P. 852, 854, 856Nerdel, C. 854Neß, H. 914, 915Neuberger, C. 252Neuenschwander, M.P. 583Neuland, B. 430Neumann, K. , 154Neumann, M. 914Neuweg, G.H. 548, 583Neville, H. 4
Newby, T.J. 552Newmann, B. 827Newman, S.E. 550f.Nias, J. 764Nichols, B. 843, 845Nichols, S.L. 120Nickel, H. 196Niclaes, H. 3Nicolas, H. 3f.Nieding, G. 173Niehoff, R. 801, 820, 826Nieke, W. 366Nielsen, C. 809Niemeyer, A.H. 406Niemeyer, C. 253Niemivirta, M. 96Nietzsche, F. 407, 423Nilsson, I. 505f.Nissen, U. 217Nittel, D. 267, 343Niukko, S. 512Noam, G. 609Noe, R. 90Nohl, A.-M. 331, 369ff., 388Nohl, H. 565, 571ff.Nolda, S. 340, 342, 344Norman, G.R. 96Nottebaum, R. 209Nóvoa, A. 684, 710Nowotny, H. 355, 357, 361Nucci, L. 609Nuissl, E. 267Nummer-Winkler, G. 446Nunner-Winkler, G. 609, 623
Obegi, A.D. 535Oberhuemer, P. 214O’Day, J.A. 113f.OECD 499, 512f., 525, 907f.,
913Oechsle. M. 446Oelkers J. 1Oelkers, J. 3, 40, 42, 48, 499,
504, 506, 565, 567, 576Oerter, R. 179Oevermann, U. , 211Offe, C. 908Okano, K. 519Olding, P. 836Olk, T. 273Olson, K. 115Opaschowski, H.W. 310Orthey, F.M. 356Ortiz, L. 651Ortmeyer, B. 414, 423f.Oser, F. 584Osterwalder, F. 288Oswald, H. 230
Oswald, W.D. 544Otto, H.-U. 24, 32Otto, L. 15Otto-Schindler, M. 212Overton, R. 5Owen, J. 7, 9Owen, M.T. 194, 197Özaslan, H. 611
Paetzold, H. 78Paget, D. 835Palfreyman, D. 288Palmer-Peabody, E. 11Palmer, P.J. 768Pandel, H.-J. 834Paradies, L. 342Parche-Kawik, K. 609Parin, P. 30Parke, C.S. 114, 118Parker-Gwin, R. 534Paroz, J. 710Parsons, M.J. 802f.Parsons, S. 521Parsons, T. 229f., 271, 273Passeron, J.-C. 64Pasternack, P. 208, 732Patrick, B. 94Peek, R. 60, 113Peisert, H. 56f.Peißker, H. 416Peitz, G. 199ff.Pekrun, R. 536f., 543f.Pellegrini, A.D. 179Pence, A. 163Peng, W.J. 118Penn, W. 7f.Pereyra, B.M. 645Pereyra, M.A. 650, 713, 718Pérez Cunchillos, M.P. 654Perrig-Chiello, P. 369Pesch, S. 531Pestalozzi, J.H. 569f.Peterhoff, D. 330Petermann, F. 253Petermann, U. 198Petersen, P. 414ff.Pethes, N. 645Petterson, R. 820Petzelt, A. 564ff.Petzold, M. 194Peucker, C. 195Peukert, D. 23Pfadenhauer, M. 250Phillips, C.E. 707Piaget, J. 697f., 801f.Picht, G. 25, 55Picornell, J. 658f.Pies, S. 254
20
Pilarczyk, U. 644Pineda-Arroyo, J.M. 717Pinedo Iparraguirre, I. 653Pintrich, P.R. 91PISA 512ff., 525Plan methodico de los exercicios
académicos 659Plann, S. 652Platon 668f., 809Plessner, H. 79Plume, E. 172Plumlee, J.P. 116Pluto, L. 39Pöggeler, F. 571Pohl, W. 416Polanyi, M. 825Polkinghorne, D. 321Pongratz, H.J. 359Pongratz, L.A. 359Pongratz, L.J. 564Pool, J. 115Popham, W.J. 117Popkevitz, T.S. 713, 718Popkewitz, T.S. 645Pöppel, E. 360Pöppel, K.G. 569ff.Porcher, L. 288Posner, R. 796, 820, 857Postler, J. 201Pothmann, J. 195, 209Potts, L. 888Potyka, K.K. 70Powell, D.R. 194f.Powell, W.W. 277, 279Powers, J.M. 116Prange, K. 342, 402, 406ff., 451Prechtl, H. 854Prenzel, M. 91ff., 97, 100, 102Pries, L. 891f.Prince, Th. 5Pringle, R.M. 115Pröbstel, C. 761Proske, M. 340Prost, A. 679, 710Prott, R. 729, 735Puchta, C. 255, 261Puelles Benítez, M.d. 653Pühl, K. 617Purcell-Gates, V. 178f.
Quick, R. 706Quincy, J.Jr. 12
Rabe-Kleberg, U. 207f., 210,217, 249
Rabenstein, K. 293Rademacher, S. 868Rakoczy, K. 92ff.
Ramm, G. 770Ramseier, E. 90Rang, M. 163Ranson, S. 908Raphael, L. 644Rapp, J.G. 10Rathgeb, M. 828Ratschinski, G. 906Ratzki, A. 499Rauchfleisch, U. 900Rauch, G.v. 32Rauin, U. 870Rauschenbach, S. 645Rauschenbach, Th. 168, 209,
213, 402, 727, 730f.Rau, W.C. 116Ravitch, D. 707f.Raymond, J. 6Rea-Dickins, P. 114Readnick, C.A. 197Real Provisión para reintegrar á
los Maestros y Preceptoresseculares 652
Reble, A. 571Reckwitz, A. 872Reclus, E. 14Rée, A. 11Reemtsma, J.P. 606Reeve, J. 94f.Regenbrecht, A. 569ff.Rehbein, J. 871Rehbock, H. 874Reh, S. 881Reiche, J. 821Reichenbach, R. 604, 782, 795Reiche, S. 506Reigbert, R. 417Reigeluth, C.M. 551Reinders, H. 531Reinhardt-Becker, E. 410Reinisch, H. 211Reinmann, G. 90, 100Reinmann-Rothmeier, G. 533Reißig, B. 385, 914, 918Rekus, J. 573Renkl, A. 97Rennison, J. 906Resch, U. 385Retter, H. 415f., 428Reusser, K. 96Reybaud, L. 10Reyer, J. 725Rheinberger, H.-J. 807, 813, 848Rheinberg, F. 554Richardson, W. 706, 708f., 713,
718Richter, H. 45, 47f.Richter, H.G. 819
Rickert, H. 403f.Riedel, B. 168Riefenstahl, L. 828Riekmann, W. 39, 45Rindermann, H. 531Rinderspacher, J.P. 355f., 360Ringarp, J. 500Ringer, F.K. 683Rinne, A. 906Rinne, R. 504, 512ff.Rinne, S. 525Ripley, G. 11Ripley, S.D. 11Ritblatt, S.N. 535Ritzel, W. 567, 571, 576Robert, G. 250f.Robin, P. 14Robinsohn, S.B. 576Rochow, T. 136Rockwell, R.E. 200Rodd, J. 194f.Ródenas Vilar, R. 650Roderick, M. 116Rodriguez, J. 658Rodríguez, R.C. 653, 658Roessler, W. 272Röhrs, H. 571Rollett, W. 584Romakkaniemi, H. 524Rooch, A. 826Root, S. 534Röpke, G. 836Rosa, H. 360f., 367Roscoe, J. 835Rose, N. 910Rosenbauer, N. 260Rosenbladt, B.v. 329, 367f.Rosenbladt, B. von 268f.Rosenholtz, S.J. 762, 766f.Rosenkranz, K. 6Rosenshine, B. 120Rosowski, E. 446Roßbach, H.-G. 151f., 178, 180,
206, 208, 218, 728Roth, E. 544Roth, G. 94Roth, H. 565, 571Rothland, M. 500, 582, 584, 599Rottenberg, C. 115Rouhelo, A. 521Rousseau, J.-J. 8f., 154ff., 163f.,
404f., 666ff.Roux, S. 730, 734Rowan, B. 271Rubio, J. 655ff.Rudd, P. 119Rugg, H. 705Rühle, O. 29
21
Ruhloff, J. 360, 366, 567, 570ff.Ruiz Berrio, J. 650, 655Rülcker, T. 414Runde, B. 588f.Ruppert, H. 416Rüsen, J. 834, 837Rustemeyer, D. 805Ruth, A. 505Rutt, S. 118Ruutu, S. 524Ryan, R.M. 91ff., 103
Saal, B. 890Sabatier, P. 508Sabelis, I. 367Saberschinsky, K. 416Sacher, W. 200, 787Sachs, E. 45Sachs-Hombach, K. 796, 820,
849Sadler, M. 706Sailer, J.M. 569f.Salamon, L.M. 273Sala, M.R. 836Salaschek, U. 814Saljamon, L. 564, 572Säljö, R. 255, 257Salminen, E. 498, 506Salomon, G. 550, 552, 559Sandberg, A. 196Sanders, O. 330Sandring, S. 385Santen, E. van 195Santiago Palomares, F.J. 654f.Santili, N.R. 533Sarjala, J. 503Sarraillh, J. 651Saunders, L. 118f.Savin-Baden, M. 96Sayler, W.M. 407Scales, P.C. 535Schaarschmidt, U. 585f., 590f.,
599, 771Schade, H.-J. 268Schäfer, A. 784Schäfer, G.E. 154, 162, 164Schäfer, H. 821Schäffer, B. 331, 334, 366, 369,
370ff.Schäffter, O. 270, 277, 361Schaller, K. 571, 576Schallmeyer, W. 423Schanze, S. 852, 854, 856Scharpf, F.W. 277Schattenhofer, K. 256Schatz, Th. 822Schechner, A. 838Schecker, H. 854
Scheffer, Th. 417ff., 424Schegloff, E.A. 340Scheier, F. 357Schelsky, H. 753Schenker, I. 194Scher, D. 179Scherler, K. 74Scherr, A. 24, 44, 251f., 257Scheuerl, H. 405Schiefele, H. 91Schiefele, U. 91ff., 97, 100Schiel, S. 360Schiersmann, C. 360Schiffauer, W. 889Schiller, K.S. 120Schilling, M. 209Schillmöller, R. 573Schimank, U. 277Schimpl-Neimanns, B. 57Schirlbauer, A. 806Schischkoff, G. 404Schlegel, P. 196Schleiermacher, F.D.E. 370Schlüter, D. 154Schlutz, E. 278Schmid, G. 919Schmid, P. 669, 676Schmid, W. 29Schmidt, B. 453Schmidt-Denter, U. 172Schmidt, H. 549, 559Schmidt-Lauff, S. 305, 311, 342,
355ff., 366Schmidt, S. 45Schmitt, A. 889Schmitt, H. 309Schmitt, R. 340, 342Schmitz, H. 367Schneekloth, U. 43f.Schneider, H. 42, 44, 201Schneider, Th. 329Schneider, W. 172f., 231f., 244Schneuwly, B. 646, 678ff., 683,
685, 688Schnurr, S. 258Scholand, B. 387f., 396Schöler, W. 703Schöller, O. 910Scholz, G. 573Scholz, O.R. 849Scholz, S. 892f.Schön, D.A. 765, 767Schönemann, B. 834Schönfeld, G. 357Schorr, K.E. 343Schrader, J. 143, 267, 270, 279Schrapper, C. 254, 261Schrapper-Thiesmeier, C. 253
Schreiber, N. 216Schreyer, I. 198Schriewer, J. 499, 683f., 719Schriewer, W. 571f.Schröder, B. 732Schröder, H. 360Schroeder, J. 889Schroeder, R.G. 118, 119Schubert, E. 533Schuch, J. 643, 725Schulenberg, W. 308, 311Schuller, T. 908Schultheis, K. 367Schulze, Th. 571f.Schulz, F. 820Schulz, M. 45Schulz, W. 565f.Schumann, S. 90, 100Schümer, G. 179, 194Schunk, D.H. 91Schürmann, S. 194Schurr, J. 576Schütze, F. 891Schwan, T. 414ff., 425f.Schwarzer, R. 762, 765ff.Schwarz, F.H.Ch. 163f.Schweinhart, L.J. 171Schwemmer, O. 76ff.Schwerendt, M. 415ff., 425Schwippert, K. 194Scott, C. 114Sedlacek, G. 531Seidel, S. 368Seifert, M. 29f.Seifried, J. 133Seitter, W. 267, 305ff., 311, 331,
333Seitz, R. 829Sell, S. 208Senatsverwaltung für Jugend und
Familie 890Sénéchal, M. 181Senftle, A. 569ff.Sennet, R. 356Seppänen, P. 504, 512Settersten, R.A. 332Seybold, D. 835Shachar, H. 559Shanahan, M.J. 331Sharan, S. 559Shastri, A. 535Shaver, A. 115Shavit, Y. 57Shaw, D.M. 534Shelley, N.M. 116Sherman, C. 808Shibata, M. 507Shulman, L.S. 764
22
Siegert, R. 309Sielert, U. 887Sieveking, G. 417Sikora, C. 113Sill, H.-D. 113Silver, H. 703, 707, 719Simola, H. 502, 514, 517Simon, B. 707ff.Simon, F. 643Simons, M. 744, 754Sims, D.P. 116Singer, W. 807Sirin, S.R. 179Skinner, E.A. 95Skolverket 504Sliwka, A. 40, 532, 533Sliwka, K. 829f.Sloan, K. 116Slomp, D.H. 115Sloterdijk, P. 818Smith, M.L. 115Smith, T. 197Snow-Gerono, J.L. 768Söderström, M. 504Solga, H. 910ff.Solorzano, R.W. 116Soltau, A. 761Sommer, G. 608Sondermann, A. 257Sowa, H. 820Späni, M. 678, 685, 688Spence, Th. 17Spiegel 503Spiel, C. 531Spillane, J. 116Spinath, B. 90Spindler, S. 889Spiro, R.J. 550, 559Spitzer, M. 807Spoerr, K. 499Spohn, M. 888f.Spranger, E. 745Springer, M.G. 121Stahl, C. 531Stallmeister, W. 424Stamp, R.M. 707Stanat, P. 58Stark, R. 96, 548, 550ff., 554,
560Statistics Finland 515ff.Staubli, G. 821Stecher, B.M. 112ff.Steensel, R. van 152, 178, 181,
183Steinacker, S. 22, 25Steinberg, S. 24Steiner, E. 250Steiner, G. 417
Steiner, H. 567, 572Steiner-Khamsi, G. 499, 507Steinert, B. 761Stein, L. 697Stein, M. 449Stellmacher, J. 608Stengel von Rutkowski, L. 424,
426, 431Stenger, U. 163Stern, E. 97Stern, F. 25Stettbacher, H. 689Stichweh, R. 210, 250, 564ff.,
681Stickelmann, B. 194f.Stifter, C.A. 198Stöcker, A. 423Stoddard, P.H. 534Stoll, L. 114, 118f.Stone, L. 709Stoppenbrink-Buchholz, F. 420Storath, R. 200Storck, R. 39Storer, N.W. 565Stranahan, H.A. 116Strauss, A.L. 892Streblow, L. 94ff., 100Stroop, J. 837f.Stubbe, T.C. 194Stübig, F. 449Sturzbecher, D. 194Sturzenhecker, B. 39, 45Stutz, R. 418Süddeutsche Zeitung 503Sünke, H. 163Sünker, H. 22ff., 32f.Supek, R. 27Susteck, H. 197Svenska Dagbladet 501f.Sweller, J. 97, 549Széll, G. 27
Tacke, V. 744Taffertshofer, B. 499, 502Takanishi, R. 208Takayama, K. 505Tamura, E.H. 712Tänzer, S. 342Tapper, T. 288Tapp, J. 621Taylor, M. 180Tec, N. 841Tedder, M. 317, 323, 331Tenorth, H.-E. 25, 15f., 329,
355, 402, 565ff., 571, 574ff.,643f., 683, 703, 713, 806
Terhart, E. 440, 548, 554, 560,584, 587, 761, 868
Tertilt, H. 888Tetlock, P.E. 199Teubner, M. 43Textor, M.R. 193, 198ff., 728Theiß, C. 587Theunissen, G. 829Thiele, J. 74Thielen, M. 887f., 891, 899Thiel, G. 842Thiersch, H. 48, 570Thiersch, R. 728Thole, W. 152, 206, 208, 212, 214Thomas, J.B. 708, 712f.Thompson, Chr. 779, 784Thompson, E.P. 706Tietgens, H. 267, 275, 333Tietze, W. 178, 180, 194f., 206,
214ff.Tilastokeskus 516Tillmann, K.-J. , 41Timmermanns, S. 887, 900f.Tippelt, R. 279, 334, 368, 402,
734Tirre, S. 587Tobin, W. 648Toews, M.L. 534Tokarski, W. 355Tolstoi, L. 11Tönnies, F. 273Toprak, A. 888Torío de la Riva, T. 660f.Torney-Purta, J. 535Trapp, E.Ch. 402, 404f.Trautmann, M. 499Trautwein, U. 906, 912f.Traylor, F. 208Trepp, A.-C. 675Tresch, S. 113, 121f.Trevethan, S. 624Tröhler, D. 645Trujillo, T. 119Tucholsky, K. 819Tuck, R. 3Tuerk, P.W. 116Tugendhat, E. 604, 623Tuider, E. 887, 900Tulving, E. 232Tuomi-Nikula, O. 498, 506Turiel, E. 609Türk, K. 270f.Turner, J.C. 92, 912Turner, M. 826Turner, R.H. 910Tut, M.A. 118Tyack, D.B. 648, 704
Uhlig, P. 565Ulbricht, J.H. 417f.
23
Ulich, D. 231Ulivieri, S. 711Ullrich, H. 163Ulrich, J.G. 913, 915Ungelenk, B. 196UNICEF 525Utz, H. 834Uusitalo, R. 504
Valcke, M. 122Valli, L. 115Valsangiacomo, A. 854Valtin, R. 231, 243van Buer, J. 906van den Boom, K. 587van der Meulen, N. 795, 818Vanderstraeten, R. 871, 876f.van Dülmen, R. 645van Gorp, A. 643Vanttaja, M. 520, 522, 524ff.Verhoeven, M. 842Vester, M. 32Vico, G.-B. 796Viernickel, S. 731ff.Villalba Pérez, E. 651Vogd, W. 251Vogel, G. 569ff.Vogel, P. 402, 405, 409, 573, 576Vogel, R. 908Vogel, Y. 194Vogler, K.E. 115Vogt, H. 196Voigt, J. 872von Hentig, H. 508von Hippel, A. 587Vonken, M. 359von Menzel, A. 819Voß, G. 359Voß, R. 193Vuorinen, T. 196
Waddington, D. 852, 854Waddington, T. 856Wagener, A.L. 43Wagner, Ch. 231Wagner, P. 683Wagner, R. , 4Wagner-Willi, M. 342, 344Wahrig-Schmidt, B. 807Waldenfels, B. 808, 810, 812Waldow, F. 497, 500, 507Walker, L. 624Wall, D. 113f., 123Walper, S. 198Walther, A. 911Walwyn, W. 5Wander, K.F. 15Ware, A.M. 194, 197
Watanabe, M. 115Watanabe, Y. 114Watermann, R. 58, 179Watson, F. 706Watts, R. 718Webb, R.B. 761ff.Wegener, A. 887Wehler, H.-U. 22f.Weible, C. 508Weick, K.E. 279Weidenmann, B. 342Weigel, D.J. 179Weikart, D.P. 171Weik, E. 356, 360Weilenmann, A. 340Weill, A. 13Weill, G. 710Weinberg, J. 267, 270, 272Weinert, F.E. 61, 575Weinert, S. 157Weiskopf, R. 753Weiß, D. 841Weiß, G. 779Weiß, M. 63Weiss, P. 819Welsch, W. 890Welskopf, R. 194Welter, N. 643Wendorff, R. 355Wendt, E.-V. 198Wenger-Hadwig, A. 573Weniger, E. 565, 571ff.Werner, D. 358Wernet, A. 250Wesley, E.B. 704, 706West, L. 331West, S.G. 772Weyers, S. 604, 609, 611, 614,
621ff.Weymann, A. 331Whitebook, M. 208, 214White, K.R. 180White, S. 255Wichelhaus, B. 819Wickersham, J.P. 8Wideen, M.F. 115Wieler, P. 179Wiesholler, G. 506Wigger, K. 732, 736f.Wigger, L. 402, 409Wikeley, F. 114, 118f.Wilde, H. 426Wild, K.P. 544Wilhelm, Th. 571Willems, H. 876Will, H.-D. 194f.Williams, A. 7, 10Williams, N.R. 534
Williams, R. 7Willis, P. 520Wilson, D.B. 182f.Wilson, J.D. 707Wimmer, H. 172Wimmer, M. 754Winkelhofer, U. 43Winkler, M. 749Winter, J. 118, 123Winther, E. 92, 95, 100, 102Wissinger 133Wistuba, F. 806Witte, E. 811Wittpoth, J. 268, 367Wittrock, B. 683Wolbers, M.H.J. 520Wolff, Ch. 406Wölfflin, H. 827Wolff, R.J. 717Wolff, S. 255, 261Wołoszyn, S. 710, 712Woltmann, L. 423Wong, K.K. 120Woodson, C.G. 16Woods, P. 871Woody, C. 717f.World Health Organization
525Wößmann, L. 121Wotschack, P. 357Wrana, D. 268, 359Wright, W.E. 116Wunder, D. 385Wundt, W. 695www.stol.it 821Wyrouboff, G. 14
Yang, M. 119Yendell, A. 357, 359Yoder, P.J. 172Young, L. 181Young, M. 908, 910Youngs, P. 116Yuan, L. 715
Zaborowski, K. 874Zahn, M. 403Zeichner, K.M. 767Zembylas, T. 798Zempel, J. 918Zeuner, C. , 268Ziegenhain, U. 170Ziegenspeck, J.W. 437Zieren, G.R. 534Zierer, K. 402, 443Zinnecker, J. 871Ziol-Guest, K.M. 178Zlatkin-Troitschanskaia, O. 211
24
Züchner, I. 732ff.Zumbach, J. 90Zymek, B. 499
55. Beiheft
Aiken, L.S. 136, 139Alexander, K.L. 168Allemann-Ghionda, C. 7, 8Alvarez, A.N. 52Arbuckle, J.L. 65Aronowitz, M. 17Aronson, J. 74Artelt, C. 149Assanand, S. 59, 61
Bacher, J. 169Baeriswyl, F. 108Baker, C. 124, 126Banks, J.A. 8Bankston III, C.L. 123, 124, 128Barker, V. 54Baron, R.M. 178Baubock, R. 17Baumert, J. 147f., 154f.Baur, R.S. 132Beauducel, A. 68Beck, B. 78, 106, 108Becker, M. 155Bednarz-Braun, I. 165Beiser, M. 36Bendixen, M. 48Ben-Eliezer, U. 55Benet-Martínez, V. 59, 61Bennett, C. 72Ben-Shalom, U. 46, 55Bentler, P.M. 68Bergann, S. 166Bergman, L. 24Berry, J.W. 10, 17f., 32, 34ff., 40,
46f., 59, 103, 125Best, H. 123Bialystok, E. 91, 102f., 132, 144Bild, E.R. 80, 85, 96Bochner, S. 17, 45Bollen, K.A. 68Bonstead-Bruns, M. 124Boos-Nünning, U. 103Bosker, R. 112, 173Bos, W. 148, 150, 152f., 155Bourhis, R.Y. 45, 54Brohy, C. 80Bryk, A.S. 91, 108, 156Bülent, K. 74Bundt, S. 108Butler, Y.G. 124f., 136Bybee, D. 72
Campbell, J. 59, 61Caprez-Krompàk, E. 9Carballo, M. 36Cassidy, C. 68Castells, M. 54Ceci, S.J. 150Cenoz, J. 79, 80, 82, 103f.Chatzivassiliadou, K. 84, 90, 95Christensen, G. 60, 83, 96Cohen, J. 68, 173, 178Coleman, J.S. 147Congdon, R. 91, 156Crist, S. 129Crocker, J. 61ff.Cross, W.E. Jr. 59Cummins, J. 9, 12, 60, 79f., 96,
102, 123ff.
Daller, H. 132Dayan, J. 45Devich-Navarro, M. 48Diener, E. 23Dietz, A. 8Dion, K.L. 55DiPaula, A. 59, 61Dollmann, J. 123Downey, G. 60, 74Draguns, J. 36Dresel, M. 166Eccles, J.S. 167Eisikovitz, R.A. 46El-Khouri, B. 24Elliot, K. 108Entwisle, D.R. 168Esser, H. 9, 78, 102, 123, 125,
129, 147ff., 157, 160, 170Extra, G. 44
Fan, C. 47Fandel, J.C. 84Faulstich-Wieland, H. 165Feliciano, C. 167, 169Fibbi, R. 74Fischer, N. 167Fiske, S.T. 59Fordham, S. 73Friedrichs, J. 148Fuligini, A. 17Furnham, A. 17, 45Fürstenau, S. 123
Gailberger, S. 89Galster, G.C. 19Ganzeboom, H.B.G. 90, 107,
154, 172Garcia Coll, C. 36García, O. 8
Gelderen, A. van 81, 96Genese, F. 104Ghuman, P. 17Gibson, M. 44Gil, A. 55Giles, H. 54Göbel, K. 7, 9, 12, 78, 80, 91, 96,
101, 107, 124Gogolin, I. 79, 83, 102, 123f., 127Goldblatt, H. 55Gölitz, D. 131Gomolka, J. 108González-Ardeo, J. 80f.Gordon, M. 18Gröhlich, C. 147Grotjahn, R. 132
Hakuta, K. 125, 136Hannover, B. 59, 61, 166Hao, L. 123f., 128, 135Harrison, K. 72Hartig, J. 9, 78ff., 84, 90f., 96,
101, 106ff., 124Hasselhorn, M. 131Haug, S. 79, 83Hau, K. 68Hayduk, L.A. 65Hayes-Bautista, D. 36Heller, A. 17Heller, K.A. 85, 107Helms, J.E. 59Henning-Lindblom, A. 54Hesse, G. 101, 107Hesse, H.G. 9, 12Hesse, H.-G. 78, 80, 91, 96, 124Heß-Meining, U. 165Hoffmeyer-Zlotnik, J.H.P. 135Hopf, D. 9, 78, 102, 127Horenczyk, G. 40, 44ff., 55Horowitz, T. 45f.Hou, F. 19Howard, R. 19Hu, A. 102Hufeisen, B. 104f.Hu, L. 68
Imhof, K. 73Ingenkamp, K. 148
Jarvis, S. 143Jasinskaja-Lahti, I. 19, 45, 55Jaspaert, K. 81, 96Jessner, U. 102, 104Jöreskog, K.G. 65, 69Juang, L. 52Jude, N. 79, 90, 97, 106, 108Jurecka, A. 12, 78
25
Kalin, R. 37Karakasoglu, Y. 103Kärchner-Ober, R. 105Kawakami, K. 55Kemp, C. 104Kennedy, A. 44Kenny, D.A. 178King, V. 168Klein-Braley, C. 132Klieme, E. 78, 106Kline, R.B. 70Kneip, Th. 123Köller, O. 150Kristen, C. 123, 148f., 160Kroneberg, C. 128f., 142Krumm, H.-J. 103Kühnel, S. 123Kunter, M. 166Küspert, P. 132Kwak, K. 40, 47Kymlicka, W. 17
Lambert, W.E. 124Lankes, E.-M. 148Lasagabaster, D. 80f.Lauder, H. 149, 155Lemmens, G. 81, 96Leong, C.H. 45, 55Leshem, E. 45f., 54Leung, K. 40f.Liang, C.T.H. 52Liebkind, K. 33, 40ff., 54f.Lightbown, P.M. 97Limbird, C. 9, 127Lissitza, S. 54Lüdi, G. 74Lüdtke, O. 108Luhtanen, R. 61, 64Lutz, A. 129
Maas, U. 78Mägiste, E. 104Magnusson, D. 24Marcia, J. 26Markus, H. 61Marsh, H.W. 68Marx, N. 104f.Masgoret, A.-M. 44, 54May, P. 101Meder, G. 132Mehlem, U. 78Meijers, G. 81, 96Mendoza-Denton, R. 60, 74Metzger, K. 19Mickelson, R.A. 168Mißler, B. 104Mouw, T. 125, 128, 132, 135,
142
Müller, A.G. 96, 165Munoz, C. 103Muñoz, J. 80, 81Muthén, B.O. 107f.Muthén, L.K. 107f.Myles, J. 19
Naimann, N. 104Nauck, B. 167Nayak, N. 104Neblett, E.W. 74Neto, F. 40f., 47Neuhaus, J. 59Neumann, U. 79, 123f., 127Neuner, G. 79, 105Nguyen, H.H. 36Noh, S. 19Nold, G. 84, 90, 95
Odlin, T. 143Ogbu, J.U. 62, 73Okinaka, A.M. 72Olson, L.S. 168Olweus, D. 48Ong, A.D. 45, 48Opdenakker, M.-C. 149, 155Operario, D. 59Oppedal, B. 19Oyserman, D. 59, 62, 72f.Pant, H.-A. 147Parham, T.A. 59Peal, E. 124Pe-Pua, R. 47Peres, Y. 54Perleth, C. 85, 107Petrzak, J. 60Phinney, J.S. 10, 17f., 34, 40f.,
45, 47f., 59, 62, 72Pietrzak, J. 74Pietsch, M. 152f.Piguet, E. 74Porst, R. 130Portes, A. 7, 34f., 123ff., 135Pott, A. 123Prenzel, M. 166
Raatz, U. 132Rauch, D.P. 12, 78, 84, 97Raudenbush, S.W. 91, 108, 156Rau, M. 59Reich, H.H. 79, 83, 102, 127Remennick, L. 54Ringbom, H. 103Riphahn, R.T. 169Roberts, R.E. 59, 72Robinson, L. 40Robinson, T. 149, 155Röhner, Ch. 7
Roick, T. 131Rooney, R. 40Rosenberg, M. 61Rosenblum, S. 55Rossa, H. 84, 90, 95Roth, H.-J. 9, 79, 102, 123ff.Rowley, S. 59Røysamb, E. 19Royston, P. 131Rubin, D.B. 131Rüesch, P. 160Rumbaut, R.G. 7, 34f., 124ff.,
135, 167, 169Rustemeyer, R. 167
Sabatier, C. 40, 47Sagasta, M. 103Sam, D.L. 10, 17f., 34f., 40f.,
47Sanders, M. 81, 96Sang, D. 40, 47Sanz, C. 80, 83, 103Schafer, J.L. 65, 153Schagen, I. 108Schmitz, P. 40, 47Schneider, W. 132Schnell, R. 130Schober, B. 166Schroeder, C. 78Schumacker, R.E. 65Schümer, G. 148, 150, 154Schütte, K. 166Schwippert, K. 147f.Segeritz, M. 165Seidel, T. 116Sellers, R.M. 33, 60Serfling, O. 169Shavelson, R.J. 116Shelton, J. 33Sicron, M. 54Smalls, C. 60, 73Snijders, T. 112, 173Söhn, J. 9, 127, 143Solheim, E. 45, 54f.Spada, N. 97Spencer, S.J. 74Stanat, P. 7, 9, 60, 82, 96, 127,
147ff., 155, 160, 165ff.Steele, C.M. 74Steiger, J.H. 68Stürzer, M. 166Swain, M. 80ff., 96
Tanaka-Matsumi, J. 36Tatar, M. 44f.Taylor, D.M. 54Thjis, J. 60Thomas, J. 81, 96f., 103f.
26
Thrupp, M. 149, 155Timmermann, W. 97Tournaki, N. 167Tracy, R. 79Trautner, H.M. 167Trautwein, U. 108Twenge, J. 61
Valencia, J.F. 80Van Damme, J. 149, 155Vandenberg, R.J. 65van de Vijver, F.J.R. 24, 33, 40,
47Vedder, P. 7, 10, 17, 24, 33, 40,
44, 47, 103Vega, W.A. 55Verhoeven, L.T. 124Verkuyten, M. 60Vieluf, S. 12, 101Virta, E. 40, 47
Wagner, W. 79, 90, 106, 108Waite, R. 19Walter, O. 149f., 160, 165f.Ward, C. 17, 36f., 40ff., 54f.Watermann, R. 147ff., 154f.Weiß, R.H. 131Wen, Z. 68Werlen, I. 74Westerbeek, K. 160Westin, C. 40, 47West, S.G. 136, 139Willenberg, H. 84, 88f.Wittmann, W.W. 68Woellert, F. 73Wolff, D. 96Wolfgramm, C. 59Wright, B. 59, 72
Xie, Y. 125, 128, 132, 135, 142
Yamur, K. 44
Zander-Music, L. 59Zhou, M. 123ff.Ziegler, A. 166Zolberg, A. 17
56. Beiheft
Abele, S. 259Achtenhagen, F. 260Ackerman, T.A. 190Adams, R.J. 32, 159, 169, 179,
190f, 265Adey, P. 18f.Aich, G. 276
Ainsworth, S.E. 28American Medical Association
104Anderson, L.W. 260Andersson, B.R. 95Andrews, P. 24Angoff, W.H. 176Annevirta, T. 231Arendasy, M. 54f.Artelt, C. 22, 154ff., 165, 168,
229ff., 250Atkinson, R.C. 144Auerbach, M.A. 177Ausubel, D.P. 22
Baker, E. 65Baltas, A. 116Banerjee, M. 244Bangert-Drowns, R.L. 155, 157Bannert, M. 144Bar, V. 120Baumert, J. 143, 146, 155, 250,
275, 297Bayrhuber, M. 28f., 32Beck, B. 165, 191Becker, R. 287Beckmann, J.F. 154f., 216Bejar, I. 55Benavot, A. 13Bereiter, C. 23Beretvas, S.N. 190f.Berliner, D.C. 298f.Bertling, J. 52f., 59Betsch, T. 205Bibby, P.A. 28Biddlecomb, B. 230f.Black, P.J. 65Blagg, N. 18Blomberg, G. 297Bloom, B.S. 260Bloom, I. 242Blum,W. 41, 47, 64, 75, 191, 240f.Bodemer, D. 28Boekaerts, M. 250Bögeholz, S. 204ff.Bogner, F.X. 126ff.Borg, I. 108Borko, H. 298Borkowski, J.G. 229ff., 255Borsboom, D. 189Bos, W. 287f.Braaten, M. 118Brand, W. 260Bransford, J.D. 17, 19, 21Braslavsky, C. 13Bråten, I. 230Breuer, K. 259Bromme, R. 297
Brookhart, S.M. 65Brown, A.L. 17, 19Bruder, R. 28Bruder, S. 275, 284Bruer, J.T. 19Brügger, A. 129ff.Brunstein, J. 230Bryant, P. 18Buchwald, P. 277Buckendahl, C.W. 177Bullock, M. 121Bunch, M.B. 175Butler, D.L. 253Bybee, R.W. 92, 94
Cain, K. 156Cannon, G.S. 277Carey, S. 116ff.Carlson, J.E. 179Carlson, M.P. 242Carpenter, T.P. 81Carraher, D.V. 20Carr, M. 230f.Carstensen, C.H. 49Chaiken, S. 288Chan, L. 230f.Chen, P.H. 42Chen, S. 288Chomsky, N. 23Christmann, U. 156, 253Chudowsky, N. 66Cizek, G.J. 175Clayton, S. 129, 131Cocking, R.R. 17, 19Cohen, A. 234Corrigan, B. 290Costa, A.L. 18Coté, N. 156Cox, R. 106Csapó, B. 10ff., 18, 21Currie, G. 167
Darling-Hammond, L. 22, 300Davidson, J.E. 242Davier, M.v. 77Dawes, R.M. 290Deci, E.L. 66De Corte, E. 20De Haan, G. 126, 204de la Torre, J. 77de Man, P. 166den Elzen-Rump, V. 253, 256DeNisi, A. 155, 157Deuser, R. 242diBello, L.V. 77Dickhäuser, O. 165Ditton, H. 287Dörfler, T. 154, 157
27
Dörner, D. 217f.Dossey, J.A. 243Draney, K. 181, 206Duit, R. 95, 115Dunlap, R.E. 131Duschl, R. 17, 20
Eco, U. 165ff.Eggert, S. 204ff.Ehmke, T. 29, 40f.Einhaus, E. 93Embretson, S.E. 189, 194Enright, M.K. 54Ericsson, A.K. 207Ericsson, K.A. 17
Figueras, N. 178Fischer, G.H. 56Fischer, H.E. 92f., 115Fiske, S.T. 288f.Fitzpatrick, A.R. 169Flavell, J. 229Fleischer, J. 24, 240, 243Fleiss, J.L. 244Ford, M.J. 17Forman, E. 17Fortmüller, R. 265f.Frantz, C.M. 129, 131Frederking, V. 165ff.Frensch, P.A. 218Frey, A. 40, 41, 44, 49, 299Frick, J. 128, 130Funke, J. 216, 218, 222, 240, 242
Gagné, R.M. 144Galia, J. 190Galili, I. 120Gardner, G.T. 127Gardner, H. 16, 23Gardner, W. 42Garnham, A. 156Garofalo, J. 233Gausmann, E. 204Geake, J. 19Geerlings, H. 52, 58Geißel, B. 259, 261, 264, 266Gelman, S.A. 95Genette, G. 167Gick, M.L. 242Gierl, M.J. 77, 190Glas, C.A.W. 40, 57f.Glaser, R. 66Goldin, G.A. 28Goldman, S.R. 156Golke, S. 154, 157Gonzalez, E.J. 190Goodwin, C. 297Görlitz, D. 82
Goswami, U. 19Gough, S. 205f., 212Graesser, A.C. 156f.Gräsel, C. 287Green, D.R. 177Greer, B. 20Greiff, S. 216Grewe, N. 275Groeben, N. 165, 253Gruber, H. 276f., 285Gschwendtner, T. 259, 261, 264,
266Guthke, J. 154f., 216
Haapasalo, L. 29Haberstroh, S. 205Habók, A. 22Hachfeld, A. 143Hadwin, A.F. 250, 254, 256Haley, S.M. 42Hambleton, R.K. 41Hamers, J.H.M. 18Hardy, I. 115ff.Harks, B. 64Harmon, M. 95Hartig, J. 21, 23, 33, 189f., 192f.,
195, 266f.Hartig, T. 129Hasselhorn, M. 82, 204Hattie, J. 65f., 155, 157Häußler, P. 115Heerden, J.v. 189Heller, K.A. 31, 33, 82, 97Helmke, A. 229Henson, R. 77Heritage, M. 65Hertel, S. 275ff., 284Hines, J.M. 127Hofer, M. 275Hofmeister, W. 260Höhler, J. 189ff.Holling, H. 52f., 59Holm, S. 244Hörstermann, T. 287Horz, H. 143Huber, St. 104Hungerford, H.R. 127Hurrelmann, B. 165Hurtz, G.M. 177
Institut für Qualitätsentwicklung168
IQB – Institut zur Qualitätsent-wicklung im Bildungswesen68
Irvine, S.H. 55Ishikawa, H. 105
Jacobs, J. 230Jannidis, F. 167Janssen, J. 108Janssen, R. 56, 176Jauß, H.R. 166Johnson, E.J. 290Jonassen, D.H. 54Jordan, A. 243Jude, N. 190Julius-McElvany, N. 155, 250Junker, B.W. 77Justice, E. 230
Kahneman, D. 288Kaiser, F.G. 126ff.Kane, M. 108Kane, M.T. 177Kaplan, D. 81Kaplan, J. 144Karantonis, A. 177Kárpáti, A. 24Kauertz, A. 93ff., 115Kaufmann, J.C. 242Kelleher, K.J. 42Kenk, M. 9, 24Kintsch, W. 155ff., 166Klahr, D. 118Klauer, K.J. 19Kleickmann, Th. 115, 122Kleine, M. 36Klieme, E. 9, 21, 23, 64ff., 70,
92ff., 115, 165, 189, 191,216, 241, 242
Kluger, A.N. 155, 157Klug, J. 275Knöll, B. 261, 266Koeppen, K. 23Koerber, S. 115, 118, 121f.Koestner, R. 66Köller, O. 175Koretz, D. 66Koster, B. 297Kozma, R.B. 29Krathwohl, D.R. 260Krauss, S. 146Kriegesmann, B. 111Krippendorf, K. 244Krolak-Schwerdt, S. 287f.Krommer, A. 166Krüsken, J. 287Kuhn, D. 19Kunina, O. 82Kunina-Habenicht, O. 75ff.Kunter, M. 146, 275, 297Kuruvilla, S. 104Kyburz-Graber, R. 126Kyllonen, P.C. 55
28
Laatz, W. 108Latham, G.P. 254Latour, T. 224Lehmann, R. 260Leighton, J. 77Leiß, D. 64Lenartz, N. 104Leopold, C. 253, 256Lesniak, K. 95Lester, F. 233Leuders, T. 28Leutner, D. 9, 23, 216f., 240,
242f., 250f., 253, 256Lewis, C. 158Lewis, D.M. 177Li, I. 190Lingel, K. 229Lipson, M.Y. 242Liu, J. 42Liu, X. 95f.Li, Y.H. 42Locke, E.A. 254Lord, F.M. 266Luit, J.E.H.van 18
Maaz, K. 287Macke, G. 259Malle, G. 28Mandl, H. 105Martin, R. 224Mason, L. 118Mayer, D. 115Mayer, F.S. 129, 131Mayer, R.E. 241, 255Mayring, P. 209McClelland, D.C. 126McCormick, C. 231McCrone, S.A. 243McDonald, R.P. 190McElvany, N. 143, 146McKeough, A. 95f.Meier, C. 165Mellenbergh, G.J. 189Messicks, S. 177f.Ministerium für Bildung, Wis-
senschaft, Jugend & KulturRheinland-Pfalz 294
Ministerium für Schule undWeiterbildung Nordrhein-Westfalen 293f.
Mintzes, J. 116Mislevy, R.J. 189Mitzel, H.C. 176Mokhlesgerami, J. 156Molenaar, I.W. 56Möller, K. 115Mulcahey, M.J. 42Müller, H. 218
Muthén, B. 190Muthukrishna, N. 230f.
Nakamoto, K. 111Narciss, S. 155Németh, B.M. 22Neuberg, S.L. 288f.Neuenhaus, N. 229, 234, 236Neumann, K. 92f., 95Nickolaus, R. 259, 261, 264, 266Nikolov, M. 24Nölle, I. 287, 291Novak, J. 116Novick, M.R. 266Nunes, T. 18, 20Nutbeam, D. 104f., 111
Oakhill, J.V. 156OECD 54, 126Oerke, B. 127, 130O’Sullivan, C. 243Overtoom, M.Th. 18
Pajer, K.A. 42Pant, H.A. 175, 178Parchmann, I. 92f.Paris, S.G. 230, 242Pauli, C. 67Pellegrino, J.W. 66Peres, D. 56Perleth, Ch. 31, 33, 82, 97Pesonen, M. 29Petersen, M.A. 42Peterson, S. 117Phye, G.D. 19Pickles, A. 190Pinker, S. 143Pleasant, A. 104Polanyi, M. 12Pollmeier, J. 115Polya, G. 241Popper, K.R. 12Prenzel, M. 47, 93f., 115, 299,
302, 304Pressley, M. 229, 231, 255
Rabe-Hesketh, S. 189f.Rakoczy, K. 64ff.Ramm, G. 231, 233Rasch, G. 55Rauch, D. 21, 23Reckase, M.D. 41, 177, 190, 196Reiman, J. 158Reiss, K. 241Resnick, L.B. 144Reusser, K. 67, 300Richter, T. 143, 156Rindermann, H. 229
Roberts, L. 206Robitzsch, A. 78Roczen, N. 126, 129ff.Roeschl-Heils, A. 230Roick, T. 82, 165Rosenberg, R. 167Rost, J. 32, 115, 122Roussos, L.A. 77Rudinger, G. 104Rumann, St. 240Rummer, R. 288Rupp, A.A. 75, 77, 82, 179Russell, J. 29Ryan, R.M. 66Rychen, D.S. 23
Sadler, D.R. 65f.Salganik, L.H. 23Samuelstuen, M. 230Schafer, W.D. 42Schecker, H. 92ff.Scheffer, B. 166Schepers, J. 56Schiefele, U. 233Schlagmüller, M. 97, 165, 230ff.Schliemann, A.D. 20Schmidt, M. 93Schmidt-Weigand, F. 253Schmitz, B. 275, 284Schnebel, S. 275Schneider, W. 97, 229ff., 255Schnotz, W. 29, 36, 143f.Schoenfeld, A.H. 241f.Schrader, F.-W. 65, 229Schreiber, B. 250, 254, 256Schroeder, S. 143Schultz, P.W. 127, 129, 131Schulz, E.M. 177Schulz, P. 111Schütte, M. 250Schwartz, D.L. 21Schwarzer, C. 277Schwippert, K. 115Scott, W. 205f., 212Seeber, S. 260, 266Segall, D.O. 40ff., 44, 48Seidel, T. 297ff.Seitz, N.-N. 40f.Seufert, T. 28Shavelson, R.J. 65, 298Shayer, M. 18Sheehan, K.M. 54Sherin, M.G. 297ff.Shiffrin, R.M. 144Shulman, L.S. 146, 298Shute, V.J. 155f.Sijtsma, K. 77Simon, H.A. 17, 207
29
Singer, M. 156f.Sireci, S.G. 177Skrondal, A. 189f.Sloane, K. 206Smith, J. 17Snow, R.E. 29, 36Sodian, B. 115ff., 121Soellner, R. 104f., 111Souvignier, E. 156Spinath, B. 146Spörer, N. 230Spray, J.A. 196Stanat, P. 165Stathopoulou, C. 116Staufenbiel, T. 108Stawitz, H. 241Steckelberg, A. 105Steinhauer, L. 165Sternberg, R.J. 242Stern, E. 19Stern, P.C. 127Stout, W. 77Straka, G.A. 105, 259Strand-Cary, M. 118Strasser, J. 276f., 285Strumse, E. 129Stubbe, T. 287Stürmer, K. 297Süß, H.-M. 242, 264Swan, M. 28
Templin, J. 77Tetlock, P.E. 289Thillmann, H. 250Thoermer, C. 121Thompson, J. 118Tiffin-Richards, S.P. 175Timperley, H. 65f., 155ff.
Tippelt, R. 105Tomera, A.N. 127Tones, K. 105Törner, G. 241Trabasso, T. 156f.Tramm, T. 260Trimble, C.S. 177Trochim, W. 106ff.Tversky, A. 288Tytler, R. 116f.
Ullrich, M. 143
Vamvakoussi, X. 116van der Linden, W.J. 40f., 52,
57f., 177, 179van Es, E.A. 298f.van Kraayenoord, C. 230van Nijlen, D. 176van Ophuysen, S. 288Veldkamp, B.P. 179Vermunt, J.K. 33Verschaffel, L. 20Viering, T. 92Visé, M. 230Vonken, W. 285Vosniadou, S. 95, 116Voßkamp, W. 167
Wagener, D. 216, 218Wagner, W. 190Wainer, H. 40, 145Walker, C.M. 190f.Walpuski, M. 94Wandersee, J. 116Wang, U.C. 144Wang, W.-C. 32, 42, 169, 190f.Watermann, R. 204
Weidenmann, B. 143Weinert, F.E. 23, 105, 111, 189Weinert, F.W. 126Weinstein, C.E. 255Wellman, H.M. 95West, J.F. 277WHO 104, 111Wiedl, K.H. 154f.Wiegmann, D.A. 106Wild, E. 275Wilhelm, O. 75, 78, 82Willenberg, H. 166William, D. 65Willis, G.B. 158Willse, J. 77Wilson, M. 65, 119, 127ff., 181,
189ff., 206Wilson, M.R. 32, 159, 169, 179,
265Windschitl, M. 118Winne, P.H. 250, 253ff.Winther, E. 260Wirth, J. 216, 240ff., 250ff.Wirtz, M. 28Wixson, K.K. 242Wood, D.J. 28Wu, M.L. 32, 159, 169, 179,
264f.Wygotski, L.S. 154
Yalow, E. 29, 36Yen, W.M. 169Yin, P. 177
Zaitchik, D. 118Zeuch, N. 52f., 59Zimmerman, B.J. 250ff.Zimmerman, C. 118, 120
Top Related