Spreiding en concentratie ziekenhuisfunctiesSneak preview Brancherapport 2011

Vision Dinner

Utrecht, 6 september 2011Margot van der Starre, directeur NVZ

2

Spreiding en concentratie is ‘hot’

3

De Nederlandse curatieve zorg presteert buitengewoon goed

•De kwaliteit is de afgelopen jaren steeds verbeterd

•De productiviteit is fors gegroeid

•Vergeleken met West‐Europa geven we relatief weinig uit aan curatieve  zorg

•De waarde van baten van de sector is enorm hoog 

En toch pakken de ziekenhuizen de handschoen op, want:

• Er is druk op de betaalbaarheid

• De omgeving verandert

• Het kan nog beter

De Nederlandse curatieve zorg presteert buitengewoon goed, maar het kan nog beter

4

Aanleiding voor invitational conference november 2010

• September 2009: aankondiging Balkenende 20% bezuinigingen alle collectieve sectoren

• Dat gold ook de curatieve zorg• Bestuur NVZ begint eigen exercitie voor

(alternatieve) bezuinigingen• Voorjaar 2010: leden stellen ‘Spreiding &

concentratie van ziekenhuisfuncties’ voor

5

Doel (1)

Op basis van een betere geografische en functionele spreiding en concentratie van (ziekenhuis)functies komen tot een hogere kwaliteit en doelmatigheid van de zorg.

6

Doel (2)

Via die aanpak ook een bijdrage aan de beperking van de groei van de zorguitgaven.

Kortom: kwaliteitsverbetering leidt tot kostenbeperking

7

De NVZ kiest voor focus op kwaliteit

Stelling:

• Als je focust op kwaliteit krijg je lagere kosten.

• Als je focust op kosten krijg je lagere kwaliteit.

8

1. Grotere volumes leiden tot betere kwaliteit en hogere doelmatigheid

Dat betreft op de eerste plaats de laag volume-hoog complexe zorg.

‘Evidence’ is zéér stevig – nationaal en internationaal

Deze overtuiging is dé winst van de invitational geweest!

9

S & C

Patiënt

Verzekeraar

Ziekenhuis

Specialist

Huisarts

Personeel

Overheid

S&C 

2. Spreiding en concentratie lastig vanwege vele, vaak tegengestelde belangen

•Zorg dichtbij de burger•Mededinging niet beperken

•Minimumnorm, ketenzorg •Betaalbaarheid stelsel

Weerstand in lokale gemeenschap

•Concentratie speciale groepen

•Mogelijke reputatieschade•Focus op commercie ipv inkoop

•Onderscheid op kwaliteit•Kosten zorg

•Organisatiefocus•Heldere propositie

•Verlies aanzien• Impact financiën

•Mogelijk verhuizen•Ander ziekenhuis

•Ontwikkelingsmogelijkheden

•Verlies aanzien•Monotoner werk

•Reistijd•Eisen evidence

•Professionele  verbetering

•Grotere afstand specialisten

•Medicalisering

• Ketenzorg/ zorggroepen

10

Spreiding maar vooral concentratie (1)

Maar … nu, geruime tijd na de invitational: vooral invulling concentratie hoogcomplexe en laag-volume zorg in grote ziekenhuizen

11

“Ouderenzorg” financieel een groter onderwerp dan “concentratie van zorg”

* Hierbij gaan we uit van de DBC’s die het meest in aanmerking komen voor concentratie, namelijk borstkanker, dikke darmkanker, longchirurgie, AAA, Whipple, slokdarmkanker en blaasverwijdering. Berekening op basis van DBC‐data uit DiS (2009)

12Bron: CBS (2006,2007)J. Polder,”Veelkleurig grijs – gezondheidseconomie in het licht van vergrijzing”, RIVM 2008

Toename van het aandeel ouderen in de bevolking is een duidelijke trendbreuk

Ook impact op •fiscaal draagvlak•arbeidsmarkt•solidariteit

13

Ouderenzorg heeft groot financieel belang en is grootste groeimarkt

* selectie zorgsectoren met meer dan 5 miljard omzet

Verwachte groei zorgvolume[%, 2007‐2030, RIVM]

3,20%

5,30%

1,90%

3,10%

4,20% 4,20%

3,60%

zieke

nhuiz

en 

GGZ 

eerst

elijn

 

gene

es‐ e

n hulp

midd

elen 

oude

renz

org 

geha

ndica

pten

zorg

 

over

ige ge

zond

heids

zorg

 

gemiddeld

14

Voor concentratie en zorg lijkt er grosso modo een heldere strategie: • Excelleren op sterke specialisaties• Uitbouw marktaandeel op deze

gebieden• Op termijn mogelijk afstoten van

andere activiteiten

Spreiding maar vooral concentratie

15

Strategie m.b.t. spreiding (1)

• Strategie ziekenhuizen m.b.t. spreiding minder duidelijk: element spreiding komt minder goed uit de verf

• Veel ziekenhuizen bieden vrijwel alle specialisaties aan, zonder echter duidelijke aandachtsgebieden en speerpunten

16

Strategie m.b.t. spreiding (2)

• Strategie met accent op chronische en laag complexe electieve zorg wordt nog te weinig benut.

• Vraag: hebben ziekenhuizen (te) weinig ‘troeven’ in handen in een tijd dat patiënten meer en meer bereid zijn verder te reizen voor hun ziekenhuiszorg?

17

NVZ 2011 2e invitational –focus op spreiding

• Politiek en patiënt kennen ziekenhuizen een belangrijke plaats in het zorglandschap:

• het ‘ziekenhuis om de hoek’ en ‘dichtbij de patiënt’.

• Toekomstige zorguitgaven vooral richting chronische zorg. Kans ziekenhuizen.

• 2e invitational conference NVZ legt focus op spreiding.

• Inzet: onderbouwing voor spreiding verder uitwerken; kansen laten zien; inspireren

18

‘Sneak preview’Brancherapport NVZ

1. Ontwikkelingen ziekenhuisproductie, financiën en van marktwerking 2010

2. Twee themahoofdstukken:- ontwikkelingen B-segment;- reisbereidheid patiënten

19

B-segment

Prijsdaling 3 % door onderhandelingen verzekeraars en ziekenhuizen

20

Reisbereidheid

• Reistijd gemiddeld 13 minuten• Helft van de patiënten is bereid een half

of heel uur extra te reizen• Keus: ligging, kwaliteit en – in veel

minder mate - wachtlijsten

21

Reisbereidheid 2

65 tot 90 procent van de patiënten van thema ziekenhuizen passeerde een dichterbij gelegen ziekenhuis

22

Reisbereidheid 3

Wanneer reist patiënt naar een ander ziekenhuis ?

• Afstand tot alternatieven• Aantal verrichte behandelingen• Score op ranglijst, kwaliteit, wachtlijst

23

Reisbereidheid 4

Hoge score op ranglijst (AD, Elsevier) kan zorgen voor enkele procenten extra marktaandeel.

24

Ziekenhuizen leveren vijf soorten zorg

• Acuut• Electief• Complex/hoog volume• Complex/laag volume• Chronisch

25

Samenhang….2

Gedachte-experiment:

Als alle ziekenhuizen maximaal nog maar een, twee of drie soorten zorg aanbieden neemt gemiddelde reistijd maar 5 tot 10 minuten toe.

Stellingen

Spreiding en concentratie ziekenhuisfuncties

27

Stelling 1

Niet minder, wel andere ziekenhuizen.

28

Stelling 2

Alle ziekenhuizen moeten keuzes maken. Ook nu geldt: niets doen is geen optie. Zo niet, dan gaan zorgverzekeraars de keuzes maken.

29

Stelling 3

Het ziekenhuis zal vooral als netwerkorganisatie zijn kracht in de regio kunnen bewijzen.