www.khk.beElektrisch project

Les 5: Analyse van elektrische schema’s: inleiding

www.khk.beElektrisch projectInhoud:

1) Elektrische schema’s

2) Basisinformatie op elektrische schema’s

3) Indeling van elektrische schema’s

4) Analyse van elektrische schema’s

www.khk.beElektrisch project

1. Elektrische schema’s

www.khk.beElektrisch project1. Elektrische schema’s1.1 Indeling van de schema’s: verschillende doelen

Informatie voor en door de ontwerpers Informatie voor de uitvoerders Informatie voor de aankoopdienst

www.khk.beElektrisch project1. Elektrische schema’s1.1 Indeling van de schema’s:

Informatie voor en door de ontwerpers Verklarende schema’s:

Grondschema of situatieschema (plaats) Stroomkringschema (werking)

www.khk.beElektrisch project1. Elektrische schema’s1.1 Indeling van de schema’s:

Informatie voor de uitvoerders

Uitvoeringsschema’s:

Klemmenlijsten Kabellijsten Kastlayout PLC-I/O-lijsten …

www.khk.beElektrisch project1. Elektrische schema’s1.1 Indeling van de schema’s: verschillende doelen

Informatie voor de aankoopdienst Materiaallijst

www.khk.beElektrisch project1. Elektrische schema’s1.2 Indeling van schema’s naar elektrische tekenwijze:

Aantal geleiders Plaats die de onderdelen t.o.v. elkaar innemen

www.khk.beElektrisch project1. Elektrische schema’s1.2 Indeling van schema’s naar elektrische tekenwijze:

Aantal geleiders:

Eénlijnige tekenwijze (# geleiders door 1 streep weergeven)

Veellijnige tekenwijze (elke geleider 1 streep)

Combinatie van beiden (overgang: accolades)

www.khk.beElektrisch project1. Elektrische schema’s1.2 Indeling van schema’s naar elektrische tekenwijze:

Plaats die de onderdelen t.o.v. elkaar innemen

Toepassing: relais en contactoren (onderling afhankelijk)

Vaste tekenwijze (nadeel: soms spaghetti) Halfvaste tekenwijze Losse tekenwijze (contacten op ander schema onderdeelcode

meegeven)

www.khk.beElektrisch project1. Elektrische schema’s1.3 Te gebruiken symbolen bij elektrische schema’s

Genormaliseerde symbolen NBN C03-617-7 Zie lijst cursus p. 8 (niet alles vanbuiten kennen!)

www.khk.beElektrisch project1. Elektrische schema’s1.3 Te gebruiken symbolen bij elektrische schema’s

Genormaliseerde symbolen Internationale normen: IEC-normen Europese normen: EN normen Nationale normen: NBN

NBN C03-617-7 NBN EN 60617-2 t.e.m. NBN EN 60617-10 Zie lijst cursus p. 8 (niet alles vanbuiten kennen!)

www.khk.beElektrisch project1. Elektrische schema’s1.4 Codeletters voor onderdelen:

Codeletter (onderdeelcode) Vastgelegd in de normen (NBN EN 60027) Aan linkerzijde van een toestel geplaatst

www.khk.beElektrisch project1. Elektrische schema’s1.4 Codeletters voor onderdelen:

C = condensatoren G = generatoren (voedingen) K = relais, contactoren L = inductiespoelen M = motoren Q = vermogenscheider R = weerstanden S = hulpschakelaars

www.khk.beElektrisch project1. Elektrische schema’s1.4 Codeletters voor onderdelen:

T = transformatoren X = klemmen, stopcontacten Z = afsluitimpedanties, … …

www.khk.beElektrisch project1. Elektrische schema’s1.5 Merken van het net en de klemmen van apparaten:

Aansluitpunten worden genummerd of voorzien van codeletters

www.khk.beElektrisch project1. Elektrische schema’s1.5 Merken van het net en de klemmen van apparaten:

Aansluitpunten worden genummerd of voorzien van codeletters

www.khk.beElektrisch project

2. Basisinformatie op elektrische schema’s

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.1 Kader:

genormaliseerd !!!

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.1 Kader: voorbeeld

1) Firmagegevens2) Naam van het schema3) Gebruikte symbolenbibliotheek4) Functiekenmerk en plaatskenmerk van de pagina5) Actuele bladzijde en totaal aantal bladzijden van

het project6) Wijzigingsgegevens7) Datum laatste wijziging + tekenaar8) Naam van het project

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.2 Indeling van schema’s in kolommen en rijen

Voorbeeld: kolomindeling

0 1 2 3

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.2 Indeling van schema’s in kolommen en rijen

Voorbeeld: kolomindeling

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.3 Symbolen zonder kruisverwijzing

2.4 Symbolen met kruisverwijzing

= paginanummer + kolomnummer

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.4 Symbolen met kruisverwijzing

Voorbeeld: motor-generatorgroep:

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.5 Hoekaftakkingen = overgang verbindingslijn van horizontaal naar verticaal of andersom

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.6 T-stukken

Aftakking maken 2 manieren:

Puntaftakkingen Splitsaftakkingen

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.6 T-stukken

Puntaftakkingen

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.6 T-stukken

Splitsaftakkingen

www.khk.be

www.khk.be

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.7 Potentiaallijnen

Meestal bovenaan de pagina getekend N en/of PE soms weggelaten Potentiaallijnen die op andere pagina’s doorlopen

dienen éénduidig aan mekaar gekoppeld te worden!

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.8 Teksten

Functieteksten

Technische gegevens

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.9 Apparaatkasten

Niet voor alle apparaten bestaat een symbool Black box benadering Soms mogelijk om eigen bibliotheek aan te leggen

www.khk.be

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.10 Klemmen (connectoren, stekkers)

Kabels dienen op de klemmen aangesloten te worden Bekende fabrikanten: Phoenix Contact, Weidmüller, Harting, Samtec, LEMO, …

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.10 Klemmen

Voorbeelden:

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.10 Klemmen

Voorbeelden:

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.10 Klemmen

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.11 Kabels

Er bestaan veel kabeltypes EVAVB EXVB XVB-F2 …

Bekende fabrikanten: Kabelwerk Eupen AG (Belgisch), Nexans, Gore,

Lapp Group Benelux, …

www.khk.beElektrisch project2. Basisinformatie op elektrische schema’s2.11 Kabels

www.khk.beElektrisch project

3. Indeling van elektrische schema’s

www.khk.beElektrisch project3. Indeling van elektrische schema’s3.1 Algemene informatie over het project

Titelblad Inhoudsopgave

www.khk.beElektrisch project3. Indeling van elektrische schema’s3.1 Algemene informatie over het project

Installatie-overzicht

www.khk.beElektrisch project3. Indeling van elektrische schema’s3.2 Elektrische schema’s

Verdeling van de elektrische voedingspanning Driefasig 230 V / 400 V Enkelfasig 230 V Gelijkspanning 24 V …

Meestal aan het begin van het project uitgetekend

www.khk.beElektrisch project3. Indeling van elektrische schema’s3.2 Elektrische schema’s

www.khk.beElektrisch project3. Indeling van elektrische schema’s3.2 Elektrische schema’s

Vermogenschema: voeding + verbruikers

www.khk.beElektrisch project3. Indeling van elektrische schema’s3.2 Elektrische schema’s

www.khk.beElektrisch project3. Indeling van elektrische schema’s3.2 Elektrische schema’s

Stuurschema’s: relais, PLC’s, … Veel varianten van relais en PLC’s Weinig vaste regels bij tekenen Tekenaar moet het zelf duidelijk en overzichtelijk

maken

www.khk.beElektrisch project3. Indeling van elektrische schema’s3.2 Elektrische schema’s

www.khk.beElektrisch project3. Indeling van elektrische schema’s3.3 Uitvoeringsschema’s

Klemmenstrookoverzichtslijst Klemmenaansluitlijst Klemmenaansluitschema Kabeloverzichtslijst Kabelaansluitlijst Artikellijst PLC diagram …

www.khk.beElektrisch project

4. Analyse van elektrische schema’s

www.khk.beElektrisch project4. Analyse van elektrische schema’s4.1 Globale analyse van de schema’s

Analyseer de inhoudstabel Deel de schema’s op in groepen Analyseer in grote lijnen de schema’s (niet in detail!)

www.khk.beElektrisch project4. Analyse van elektrische schema’s4.2 Gedetailleerde analyse van de schema’s

Analyseer de vermogenschema’s Analyseer de aansturing van de vermogens Analyseer de relaissturing Analyse van de sturing met PLC …

In de praktijk sta je er niet altijd alleen voor ;-)

www.khk.beElektrisch project4. Analyse van elektrische schema’s

Opdracht 1: de garagepoort

Tegen volgende les zelf analyseren