Δημήτρης Παπάζογλου [email protected] · 2013-03-19 · Δημήτρης...

34
Οπτική και κύματα Δημήτρης Παπάζογλου [email protected] Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών Πανεπιστήμιο Κρήτης Ιστορική εισαγωγή

Transcript of Δημήτρης Παπάζογλου [email protected] · 2013-03-19 · Δημήτρης...

Οπτική και κύματα

Δημήτρης Παπάζογλου[email protected]

Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας ΥλικώνΠανεπιστήμιο Κρήτης

Ιστορική εισαγωγή

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Αρχαιότητα

Ευθύγραμμη διάδοση του φωτός Πυθαγόρας, Δημόκριτος, Εμπεδοκλής, Πλάτων, Αριστοτέλης

Νόμος της ανάκλασης300 π.Χ. Ευκλείδης Κατοπτρικά~ 50 μ.Χ. Ήρων: “Η διαδρομή που ακολουθεί το φώς από το ένα σημείο στο άλλο είναι η μικρότερη.”

Διάθλαση 50 π.Χ. Κλεομήδης,130 μ.Χ. Κλαύδιος Πτολεμαίος(πίνακες διάθλασης)

ογογογγγγγλλλολολολολουυυυυυ 2020202020202013131313131313 dddpdpdpdpdpapapapapapap @@a@a@a@a@a@mamamamamamattttetetetetete iiririririri llalalalalalssssss.uouououououocccccc.grgrgrgrgrgrζζ λλλ 202020131313 ddd @@@ t iii lll

Κάτοπτρα 1900 π.Χ. Αίγυπτος

Συγκλίνοντες φακοί 424 π.Χ. (Αριστοφάνης Νεφέλες)~ 30 μ.Χ. Σένεκας

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Μεσαίωνας

1000 μ.Χ. Αλχαζέν(Επίπεδο πρόσπτωσης, σφαιρικά και παραβολικά κάτοπτρα, λεπτομερής περιγραφή του ανθρώπινου οφθαλμού)

~1230 μ.Χ. BaconΔιόρθωση όρασης με φακούςΜπορούμε να κατασκευάσουμε τηλεσκόπιο συνδυάζοντας φακούς!

~ 1500 μ.Χ. Lenardo Da VinciCamera Obscura

ογογογγγγγλλλολολολολουυυυυυ 2020202020202013131313131313 dddpdpdpdpdpapapapapapap @@a@a@a@a@a@mamamamamamattttetetetetete iiririririri llalalalalalssssss.uouououououocccccc.grgrgrgrgrgrζ λλλλ 202020131313 dddd @@@ t iii llll

~ 1250 μ.Χ. Γυαλιά όρασης

~1300 μ.Χ. Κάτοπτρα με επίστρωση

~1500 μ.Χ. Camera Obsura(Η πρώτη φωτογραφική κάμερα!)

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

17ος -18ος αιώνας

1611 Kepler Dioptrice ολική ανάκλαση1621 Snell Νόμος της διάθλασης1637 Descartes La Dioptrique,

«Το φώς είναι μια διαταραχή που διαδίδεται σε ελαστικό μέσο!»

~ 1657 FermatΑρχή ελαχίστου χρόνου

~1650 Grimaldi & Hooke Περίθλαση,«Το φώς είναι μια ταχύτατη δόνηση του μέσου που διαδίδεται με μεγάλη ταχύτητα»

~1665 Newton Φασματική ανάλυση, Κατοπτρικά τηλεσκόπια, σωματιδιακή φύση του φωτός

~ 1665 Huygens Πόλωση, “το φώς είναι κύμα”

~1676 RomerΜέτρηση της ταχύτητας του φωτός

13 d @ t i l

1608 Lippershey Διοπτρικό Τηλεσκόπιο

1610 Janssen Μικροσκόπιο

1668 Newton Κατοπτρικό τηλεσκόπιο

1758 Dollond Αχρωματικός φακός

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

19ος αιώνας

1801 Young, αρχή της συμβολής

~1820 Fresnel, κυματική διάδοση (διαμήκη κύματα), περίθλαση, συμβολή

1825 Young , Το φώς είναι εγκάρσιο κύμα

1845 Faraday, Μαγνητο-οπτικό φαινόμενο

~ 1849 Fizeau, επίγεια μέτρηση της ταχύτητας του φωτός

1870 Maxwell, «Το φώς είναι ηλεκτρομαγνητικό κύμα!»

1881,1887 Michelson, Morely«Ο αιθέρας είναι ακίνητος ως προς τη γη»

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

20ος αιώνας

1900 Poincare, «Δεν υπάρχει αιθέρας!»1900 Planck, αρχή της κβαντομηχανικής1905 Einstein, “Το φώς διαδίδεται στο κενό με σταθερή

ταχύτητα ανεξάρτητη από την κίνηση της πηγής”Το φώς έχει σωματιδιακή υφή

1913 Bohr, κβαντομηχανική περιγραφή του ατόμου του υδρογόνου

1948 Gabor, Ολογραφία1950 Oπτική Fourier, οπτική & θεωρία

τηλεπικοινωνιών 1958 Townes, Laser

(1917 Einstein Θεωρητική πρόβλεψη)

1966 Kao, Οπτικές ίνες

1966 Ashkin, Φωτοδιαθλαστικά υλικά1969 Boyle, Smith, CCD κάμερα1987 Yablonovitch, Sajeev, Φωτονικά υλικά1999 Pedry, Μετα-υλικά

(1967 Veselago Θεωρητική πρόβλεψη)

Πηγές: wikipedia, http://www.warnlaser.com

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected] ����� ΔηΔΔηΔηΔηΔηημήμήμήμήμήμήμμήτρτρτττ ηςη Παπάζζογογλου 2020131313 dpdpdppapapa a@a@[email protected]

Κύματα

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Εξίσωση κύματος

22

2 2

1 0t�

� �� ��

�διαταραχή ταχύτητα διάδοσης

το άθροισμα των λύσεων είναι λύση

� Γραμμική

( , )t� r

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Γραμμικότητα και αρχή της επαλληλίας

22 1

1 2 2

22 2 2

2 22 22 2

1 11

22

2 2

1 0

1 0 1( ) ( ) 0

1 0

N N

i ii i

NN

t

tt

t

��

�� �� � � �� �

�� �� � � � ��� � � � � ��

��� �

� � � �� ��

� �

Ν κύματα

Η επαλληλία τους είναι κύμα

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

2 2

2 2 2

1 0z t�

� � � ��

� �

Εξίσωση κύματος σε μία διάσταση

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Χαρακτηριστικά κυμάτων

� Μήκος κύματος (περιοδικότητα στον χώρο) � Περίοδος (περιοδικότητα στον χρόνο)� Πλάτος� Ταχύτητα� Φάση

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

ΕγκάρσιαΔιαμήκη

Διάδοση ΔιαταραχήΔιάδοση Διαταραχή

Είδη κυμάτων

Τυπικό παράδειγμα οι ταλαντώσεις μιας χορδής

( , )tA rδιάνυσμα

Τυπικό παράδειγμα τα ηχητικά κύματα

( , )t� rαριθμητικόμέγεθος

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Η διαταραχή �(r, t) είναι αρμονική συνάρτηση του χρόνου

Αρμονικά κύματα

( , ) ( )cos[ ( ) ]t a g t�� �r r rπλάτος >0

φάση

( )g t const�� r ( ) const� r

Ισοφασική επιφάνεια Επιφάνεια σταθερού πλάτους

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Η ταχύτητα φάσης �p αναφέρεται στην ταχύτητα διάδοσης των ισοφασικών επιφανειών

Ταχύτητα φάσης

( , ) ( ) ( , ) 0

( ) 0ˆ( ( ) )

ˆ ˆ( )

t g t const d t

g d dt drg dr dtd dr dt g

� � �

� ��

� �

� � � � � � � ��

r r r

r rr q

r q r q

( )ˆ ˆ ˆ( ) ( )( )gisosurface g gg

�� � � �

�rq q r q rr

( )p g�� �

� r

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Αρμονικά επίπεδα κύματα

Η διαταραχή �(r, t) είναι αρμονική συνάρτηση στον χρόνοαλλά και στον χώρο. Το πλάτος είναι σταθερό.

( , ) cos[ ]ot t�� � � �r k rκυματοδιάνυσμα

ισοφασικήεπιφάνεια

const� k r

2k ��

�k

μήκος κύματος(wavelength)

κυματάριθμος(wavenumber)

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Ταχύτητα φάσης επίπεδου αρμονικού κύματος

2( ) ( ) 2 /p g k� � � ���

� �� � � �r k r

ˆ ˆ ˆ( ) ( )x y z x y zk x k y k z k k k� � � � � � � k r x y z k

p k�� � � �

συχνότητα

*

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Μιγαδική περιγραφή αρμονικού κύματος

( )

( )

. .

*

( , ) ( ) cos[ ( ) ]

Re{ ( ) } Re{ ( ) }

1 1[ ( ) ( ) ] ( ) . .2 2

A

ig i t i t

c c

i t i t i t

t a g t

a e e A e

A e A e A e c c

� �

� � �

� �

� � �

� �

� �

r

r

r r r

r r

r r r

( )

( )

A

ig i t( )( )( ) t

. .

*

c c.

******

μιγαδικό πλάτος

Μπορούμε να παραλείπουμε το Re{..} μόνο σε γραμμικούς υπολογισμούς!

*

*

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Μιγαδική περιγραφή και κυματική εξίσωση

22 2 2

2 2 2

1 10 ( ) ( ) ( )i t i te A e At

� ��� �

� �� �� �� � � �

�r r

Εξίσωση Helmholtz

Αν το κύμα είναι επίπεδο και αρμονικό:

2 2( ) ( ) 0A k A� � r r

22

2( ) ( ) 0A A��

� � r r

Πηγές, Φάσμα ηλεκτρομαγνητικής

ακτινοβολίας

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Πηγές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας

Επιταχυνόμενα φορτία

Μεταβαλλόμενα ηλεκτρικά ρεύματα

Κλασική προσέγγιση

Ενεργειακές μεταπτώσεις

Κβαντομηχανική

Δεν υπάρχει κατώτατο όριο στην συχνότητα

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Φάσμα ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected] �� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected] �� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Ηλεκτρομαγνητισμός

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Εξίσωση Η/Μ κύματος

,

0,

t

t

� �� � �� �

��

� � �� ��

BD E

DB H j

isotropic( )o r o

o r o

� � � �� � � � � �

� �

D E P D E EB H M B H H

Εξισώσεις Maxwell

Εξισώσεις Υλικού

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Εξίσωση Η/Μ κύματος (Ολοκληρωτική μορφή)

0 0

( )

( )

V V s

V s

S S L S

S S S L S

dv dv ds q

dv ds

ds ds d dst t

ds ds ds d I dst t

�� � �

� � �

� ��� � � � � � �

� �

� ��� � � � � � � �

� �

��� ��� ��

��� ��

�� �� � ��

�� �� �� � ��

D D n

B B n

BE n n E l B n

DH n j n n H l D n

ss

s

L SLL

LLL

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Εξίσωση Η/Μ κύματος

2

2

22 2

2

( ) ( ) ( ) ( )

( ) ( ) 0, 0

( ) 0

t t t

t t t

�� �

� ��

� � � ��� �� ��� � �� �� � � � � �� � ��� � �� � � � ��� �� �� � � �� � � �� ��

� � ��� � � �

� � �

BE B E E HB H D E

E E E j 0 E

EE D E

Εξίσωση κύματος

Εξαγωγή της κυματικής εξίσωσης για ισότροπο υλικό

2

1 1 1 1

r r o o r r

c�� �� �� � � � � � �

ταχύτητα διάδοσης

ταχύτητα διάδοσης στο κενό

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Διατήρηση Ενέργειας –Διάνυσμα Poynting

( )

( )

( ) 0

( ) ( ) 0

( ) (

V V V

S

tt t

t

t t

dv dv dvt t

dS

��� �� � ���� � � � ��� �� ��� � ��� � � � � � � �� � ���� � � � � � � ��� � ��� ��� �

� ��� � � � � � � �

� �

� ��� � � � � � � �

� �

� � �

��� ��� ���

��

E HBH E H D BE H H E j E E HDE H j E E a b b a a b

D BE H j E E H

D BE H E H j E

E H n E

( )���(

S

) 0V V

dv dvt t

� �� � � � � � ���� ���D BH j E

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Διατήρηση Ενέργειας –Διάνυσμα Poynting

( ) ( ) 0S V V

dS dv dvt t

� �� � � � � � � �

� ��� ��� ���D BE H n E H j E

S

Ροή Η/Μ ακτινοβολίας

�S E HΔιάνυσμα Poynting

Πυκνότητα ηλεκτρικής, Μαγνητικής ενέργειας

Απώλειες

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Αρμονικά επίπεδα κύματα

( )i toe

�� � k rA AΕπίπεδο αρμονικό κύμα

ˆ ˆ ˆ( )

ˆ ˆ ˆ( )

i t io

i t io x y z

e ex y z

e i k k k ei

� �

� �

� � ��� � � �

� � �

� �

�� �

k r

k r

A A x y z

A x y zA k A

22

2, , ,i i it t

� �� ��� � �� � � �

� �A AA k A A k A A A

( )

( ) ( )

[ ]i to

i t i to o

i t io

ee e

e e i

� �

� �

� � � �

� �

�� ��

�� � ��

� �� �

k r

k r k r

k r

A AA AA k A

ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ( ) ( )x y z x y zk k k x y z k x k y k z� � � � � � � �k r x y z x y z

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

( ) ( ) ( ) ( ), , ,i t i t i t i to o o oe e e e� � � �� � � � � � � � k r k r k r k rD D E E B B H H

Οι εξισώσεις Maxwell απλοποιούνται:

, 0,0,0,

i i iti i i

t

� ��

� ��� �� � � � � �� � � � ���� �� ��� �

BD E k D k E BD k B k H DB H j

Θεωρώντας ότι το Η/Μ κύμα μας είναι επίπεδο και αρμονικό

00

,,

��

� �� �� � �� � � �

k D k Dk B k Bk E B k B E Bk H D k D H D

Σε ισότροπα υλικά

// , //D E B Hοπότε ισχύει ότι

� �� �

k D k Ek B k H

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

, , ,� � � �k D k B E B H D

// , //D E B H

ΙΣΟΤΡΟΠΑ ΥΛΙΚΑ ΑΝΙΣΟΤΡΟΠΑ ΥΛΙΚΑ

//B H

k

DE

B

HS

k

DE

B

H

S

//D E

k

E

BH

S

D

Ηλεκτρικά ανισότροποΜαγνητικά ισότροπο

Ηλεκτρικά ισότροποΜαγνητικά ανισότροπο

k

DE

B HS

Ηλεκτρικά ανισότροποΜαγνητικά ανισότροπο

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Διάνυσμα Poynting σε ισότροπα υλικά (αρμονικά πεδία)

22

2 2

2

1

11

n

r ocn

� ��� � �� � �� �

��

��� � � �� ��� �� � �� ��

���

S E H S E HS E

k E B E B B S E Ek

H B

// , //� �

! � �"

k D k ED E B H

k B k H

Σε ισότροπα υλικά

( )i toe

�� � k rA AΕπίπεδα αρμονικά κύματα

2on c�S E

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

S

E

SE

HE

HS

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Η ταλάντωση του Η/Μ πεδίου στο οπτικό κύμα είναι κατά πολύ ταχύτερη από τον χρόνο απόκρισης του ανιχνευτή μας!

z = const

1 περίοδος ~ 2 fs

Πόσο γρήγορα ταλαντώνεται το πεδίο ;

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Η περίοδος ταλάντωσης του διανύσματος Poynting είναι < 2 fsστην περιοχή του ορατού.

Κανένας ανιχνευτής δεν είναι τόσο γρήγορος.

Πώς ανιχνεύουμε την Η/Μ ακτινοβολία;

Στην πραγματικότητα μετράμε την μέση τιμή της ενέργειας που μεταφέρεται από το οπτικό κύμα σε πολλές περιόδους

ταλάντευσης

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Ένταση ακτινοβολίας

Η μέση τιμή του μέτρου του διανύσματος Poynting ως προς τον χρόνο ονομάζεται ένταση ακτινοβολίας

2ot t

I n c�� S E

Για αρμονικά κύματα:

2 2 2 22

( , ) ( ) cos( )1 1cos ( ) [1 cos(2 )]2 2

o

o o ott t

t t

t t

� �

E r E r

E E E E

212 o oI n c� E

(W/m2)

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Ένταση ακτινοβολίας

212 o oI n c� E

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Δείκτης διάθλασης

Ο δείκτης διάθλασης συνδέεται με την ταχύτητα διάδοσης μιας ισοφασικής

επιφάνειας ενός Η/Μ κύματος

( 1)r r r rcn � � � ��

� # �

δείκτης διάθλασης

Εξαρτάται από την συχνότητα

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Διασπορά

Η ταχύτητα της Η/Μ ακτινοβολίας σε ένα διηλεκτρικό μέσο εξαρτάται από την συχνότητα

Πηγή: wikipedia

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Οπτικές ιδιότητες

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Διασπορά- Κλασική προσέγγιση

o Το διηλεκτρικό δεν είναι συνεχές αλλά αποτελείται από μεγάλο αριθμό ατόμων που μπορούν να πολωθούν.

o Το μεταβαλλόμενο ηλεκτρικό πεδίο Ε(t) του η/μ κύματος "οδηγεί" τα άτομα σε εξαναγκασμένη ταλάντωση

o Κάθε ταλαντωτής έχει μια φυσική συχνότητα συντονισμού ω0

o� �D E P

o e� $P E

Διηλεκτρική επιδεκτικότηταΜπορεί να είναι και τανυστής

(ανισότροπα υλικά)

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Διασπορά- Κλασική προσέγγιση

μετατόπιση

Ισότροπο υλικό

2

2i t

e e od xm k x q E edt

� � �Το μοντέλο είναι μαθηματικά ισοδύναμο με εξαναγκασμένο ταλαντωτή

Δύναμη επαναφοράς*

Αρμονικό πεδίο

* 2

2 22

( )

o o

o

e i t i te o o o e o

i to

d xm k xm x e k x e k mdt

x t x e

� �

� ��

� � � � � �

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

22

2

2 2

2 2

( )

1

i te e o e o

i to

i t i t i te o e o o e o

eo o

e o

d xm m x q E edt

x t x e

m x e m x e q E e

qx Em

� � �

� �

� �

� � �

� � � �

� �

� � �

2

2 2

2

2 2

1( ) ( ) ( )

( ) ( ) ( ) ( )

11

i tee o

e o

o o r

er

o e o

NqP t Nq x t P t E em

D t E t P t E t

Nqm

� �� � �

�� � �

� � ��

� � �

��

Απ

λοπ

οιημ

ένο

μον

τέλο

: Απ

ουσί

α α

πωλε

ιών

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

22

2

2 2

2 2

( )

1

i te e o e e o

i to

i t i t i t i te o e o o e o e o

eo o

e o

d x dxm m x m q E edt dt

x t x e

m x e m x e im x e q E e

qx Em i

� � � �

� %

� � % �

� � %�

� � � �

� � � � �

� �

� � � �

� �

2

2 2

2

2 2

1( ) ( ) ( )

( ) ( ) ( ) ( )

11

i tee o

e o

o o r

er

o e o

NqP t Nq x t P t E em i

D t E t P t E t

Nqm i

� � %�� � �

�� � � %�

� � �� �

� � �

�� �

Δια

σπορ

ά π

αρο

υσία

απω

λειώ

ν

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Η διηλεκτρική σταθερά μπορεί να έχει φανταστικό μέρος

2

2 2

11 er

o e o

Nq im i

� � �� � � %�

& && � �� �

2 22( )

2rn

n in

� '� '

� '& �

� ! && "

Επομένως και ο δείκτης διάθλασης όταν έχουμε απορρόφηση είναι μιγαδικός

2 2 2 21 1( ) , ( )2 2

n � � � ' � � �& && & & && & � � � �

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

n

'

E P

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Ομαλή διασπορά στην περιοχή του ορατού

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

( )

ˆ( )

ˆ ˆ( )

( , )ˆ ( , )

( , )

o

o o

i to

i nk to o

k i nk to

t en k t e

n n i

t e e

' �

'

� �

� �

� � � �

��

� � �

k r

n r

n r n r

E r Ek n E r E

E r E

ˆ̂oooo

Φανταστικό μέρος του δείκτη διάθλασης και απορρόφηση

( )

2

ˆ ˆ ( , )

( ) (0)

o o

o

k z i nk z to

k z

z t e e

I z I e

' �

'

� �

n z E E

142 ( )oo

a k cm�''�

� ( ) (0) a zI z I e�Συντελεστής απορρόφησης

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Βάθος διείσδυσης d:το βάθος στο οποίο λόγω της απορρόφησης η ένταση ακτινοβολίας έχειπέσει στο 1/e (~37%) της αρχικής της τιμής

14od

a��'

4 1

6 1

(@550 ) 5 10 ~ 20(@550 ) 1.5 10 ~ 6.6

water nm a cm d mAl nm a cm d nm

� �

44444

6666

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected] Πηγή: http://pveducation.org

Διάδοση

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Κυματική διάδοση

Κλασική προσέγγιση

Εξισώσεις Maxwell

Εξισώσεις υλικού

Οριακές συνθήκες

Δύσκολη η εφαρμογή της σε όλα τα προβλήματα αφού απαιτείται η λύση της κυματικής εξίσωσης !Εφαρμόζεται με επιτυχία σε αριθμητικές λύσεις

Εναλλακτικές προσεγγίσεις

Οπτικές ακτίνες

Αρχή του Huygens

Αρχή του Huygens-Fresnel

Προσέγγιση Kirchhoff

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Οπτικές ακτίνες

Οπτική ακτίνα: Καμπύλη που αντιστοιχεί στην διεύθυνση διάδοσης της ενέργειας

� οι οπτικές ακτίνες είναι κάθετες στα μέτωπα κύματος

� οι οπτικές ακτίνες είναι παράλληλες με το κυματοδιάνυσμα k

Ισότροπο μέσο

Πολύ απλή περιγραφή Αγνοεί την κυματική φύση του φωτός

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Πως διαδίδονται οι οπτικές ακτίνες ;

Ήρων ο Αλεξανδρινός (~ 50 μ.χ.)«Η διαδρομή που ακολουθεί το φώς από το ένα σημείο στο άλλο είναι η μικρότερη»

Συντομότερηδιαδρομή(Fermat)

Ερμηνεύει την ανάκλαση αποτυγχάνει στην διάθλαση

Fermat (1657 μ.χ.)«Η διαδρομή που ακολουθεί μια δέσμη φωτός ανάμεσα σε δύο σημεία είναι αυτή που διασχίζεται στον ελάχιστο χρόνο !»

Μικρότερη διαδρομή

(Ήρων)

geometricalpath

opticalpath

1dlt n dlc�

� �opticalO’

ray

l

Μικρότερη διαδρομή

(Ήρων)

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Κυματική διάδοση: Αρχή του Huygens (1665 μ.χ.)

Κάθε σημείο ενός πρωτεύοντος μετώπου κύματος αποτελεί πηγή σφαιρικών δευτερευόντων κυμάτων, έτσι ώστε σε μιάμεταγενέστερη χρονική στιγμή το κύριο μέτωπο κύματος να είναι η περιβάλλουσα αυτών των κυμάτων.Επίσης τα δευτερεύοντα κύματα διαδίδονται με ταχύτητα και συχνότητα που είναι ίσες με τις αντίστοιχες του πρωτεύοντος κύματος σε κάθε σημείο στο χώρο. (Huygens 1665)

Ερμηνεύει την ανάκλαση & την διάθλασηΑποτυγχάνει να ερμηνεύσει την περίθλαση!

Πηγή: wikipedia

Αποτυγχάνει να ερμηνεύσει τη

uoc.grΠ

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Κυματική διάδοση: Αρχή του Huygens-Fresnel (1820 μ.χ.)

… το πλάτος του κύματος σε κάθε σημείο μια μεταγενέστερη χρονική στιγμή προκύπτει από την υπέρθεση όλων των δευτερευόντων κυμάτων λαμβάνοντας υπόψη τα πλάτη τους και τις σχετικές τους φάσεις.

Ερμηνεύει την ανάκλαση & την διάθλαση και την περίθλαση!

Αρχή της επαλληλίας !

Πηγή: wikipedia

Πλάτος > λ Πλάτος = λ

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Γεωμετρική οπτική και εξισώσεις Maxwell

Είναι η γεωμετρική οπτική μια καλή προσέγγιση των εξισώσεων Maxwell;

( ) ( )( ) , ( )o oik iki t i te e e e� �� � r rE e r H h rL L

Για να απαντήσουμε στο ερώτημα θα πρέπει να εφαρμόσουμε μια διαδικασία απλοποίησης των εξισώσεων Maxwell.

( )rL Συνάρτηση γεωμετρικού οπτικού δρόμου (Real number)

( ), ( )e r h r Διανυσματικά πλάτη (complex number)

0,� j 0Επίσης θεωρούμε ότι δεν έχουμε ελεύθερα φορτία και ρεύματα

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

( )( )

( )

( )

( )

0, ( ) 0 00, ( ) 0 0

( ) ( ) ( ) ( ) 0( ) ( ) ( ) ( ) 0

1( ) ( ) ( ) ln( ) ( )

( ) ( )

o

o

ik i to

ik i to

o

ik e eik e e

ik

� � � �� � � �

� � �� � �

� � �� � � � � � � � �� �� � � � � � � �

�� � � � � � � � � � � � � ��

� � � ��

r

r

D D E E E EB B H H H H

e r e r r e rh r h r r h r

e r r e r e r

h r r

L

L

LL

L

L ( )1 ( ) ln( ) ( )oik

� � � ��h r h r

( ) ( ) ( )

( ) ( ) ( )

[ ( ) ] ( ) ( )( ) ( ) ( ) [ ( ) ( ) ( )]

o o o

o o o

ik ik iki t i t i t

ik ik iki t i t i to o

e e e e e ee e e ik e ik e e

� � �

� � �

� � �

� � �

� � � � � ��

� � � �� � � ��

r r r

r r r

E e r e r e re r e r r e r e r r

L L L

L L LL L

*

*

1 ln( )� ��� �

+

+

(M1)

(M2)

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

( )( )

( ) ( )

( ) ( )

, [ ( ) ] ( )[ ( ) ] ( ),

( ) ( ) ( ) ( )( ) ( ) ( ) ( )

( ) ( )

o o

o o

ik iki t i t

ik iki t i t

o

o

e e i e ete e i e e

t

ik iik i

c

� �

� �

� �����

����

� �

� �

� ��� � � ��� �� � �� � ���� �� �

��� � � � � �� � � � � ��

� � �

r r

r r

BE B H e r h rD h r e rH D E

e r r e r h rh r r h r e r

r e r

L L

L L

LL

L 1( ) ( )

1( ) ( ) ( ) ( )

o

o

ik

cik

� ��

� � � � ��

h r e r

r h r e r h rL

(M3)

(M4)

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Γεωμετρική προσέγγιση:10 0o oo

kk

� * + *,+ *

( )

( )0

1( ) ( ) ( ) ln( ) ( )

( ) ( ) 01( ) ( ) ( ) ln( ) ( )( ) ( ) 0

1 ( ) ( ) ( ) 0( ) ( ) ( ) ( )( ) ( ) ( ) 0

1( ) ( ) ( ) ( )

o

o

o

k

o

o

ik

ikcc

ik c

cik

���

*

�� � � �� ��

� �� � � �� � � � � � � �� � � � ��

� � � � ��� � � � ����

e r r e r e r

e r rh r r h r h r

h r rr e r h rr e r h r e rr h r e r

r h r e r h r

L

LLL

LLL

L

*

Επιπλέον συνθήκη τα �, � και το πεδίο e(r), h(r) δεν μεταβάλλονται απότομα σε διαστάσεις λο

*

( ) [ ( ) ( ) ( )] 0 ( ) ( ) 0( ) [ ( ) ( ) ( )] 0 ( ) ( ) 0

����

� � � � � �� � � � � � � �� �

r r e r h r h r rr r h r e r e r r

L L LL L L

Οι (α),(β) προκύπτουν από τις (γ),(δ)

(α)

(β)

(γ)

(δ)

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

2

2 2

0 (a)

2 2 2 2 2

( ) ( ) ( ) 01( ) ( ) ( ) ( )

1 ( ) [ ( ) ( )] ( ) 0

( ) [ ( ) ( )] ( )[ ( )] ( ) 0

( ) ( ) ( )[ ( )] ( ) ( ) ( ) ( )

n

c

c

cc

c

nx y z

%�

��

��

� � � �� � � ��

� � � � �

� � �� � � �

� � �� � �

� � �

r h r e r

h r r e r

r r e r e r

r e r r e r r e r

r r rr r

L

L

L L

L L L

L L LL

0 (a)

Εξίσωση εικόνας

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

( )

( )

( ) ( ) ( ) ( )* *

2 ( ) 2 ( )2 * * 2 *

( )( )

1 [ ( ) ( ) ] [ ( ) ( ) ]4

1 [ ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )4

o

o

o o o o

o o

ik i t

ik i t

ik ik ik iki t i t i t i t

ik iki t i t

e ee e

e e e e e e e e

e e e e

� � � �

� �

� �� �

��

� � �� � �

� � �

� � � � � �

r

r

r r r r

r r

S E HE e rH h r

S e r e r h r h r

S e r h r e r h r e r h r e

L

L

L L L L

L L *( ) ( )]� r h r

Διάνυσμα Poynting και γεωμετρική προσέγγιση

* * *1 1[ ( ) ( ) ( ) ( )] Re[ ( ) ( )]4 2t

� � � �S e r h r e r h r e r h r

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

- .*

*

0* *

2

1 Re[ ( ) ( )]1 12 Re ( ) [ ( ) ( )]

1 2( ) ( ) ( )

1 1 Re ( ) [ ( ) ( )] ( ) [ ( ) ( )]2

1 1 ( ) ( )2 1 1 ( )

( ) ( ) 2ˆ( ) ( )

t

t

t

t

t

cc

c

cn

cn

��

��

� � �� � � � � � ���

�� � � � � � � �� ! � �" �

� � �� � � �� �� �

S e r h rS e r r e r

h r r e r

S r e r e r e r e r r

S r e rS r

r rnr r

LL

L L

L

L LL

00

2 21ˆ ˆ( ) ( )2�� e r n e r n

ˆetw�S n

Η μέση τιμή του διανύσματος Poynting είναι κάθετη στην επιφάνεια LL = const

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

Ροή η/μ ακτινοβολίας

Οι οπτικές ακτίνες είναι καμπύλες κάθετες στις γεωμετρικές κυματικές επιφάνειες !

ˆetw�S n

( )ˆ ( ) ( )( )

d dnds ds

� �

�r r rn r r

rL LL

rray

O

O’

s

Εξίσωση ακτίνας

Γεωμετρικές κυματικές επιφάνειες

( )ˆ( )

��

�rnr

LL

�� Δημήτρης Παπάζογλου 2013 [email protected]

2

1 ( )( )

2

( )

2

( ) ( ) [ ( ) ] [ ( )] [ ( )]

1 1[ ( ) ] ( ) [ ( )] {[ ( )] }( ) 2 ( )

1[ ( ) ] ( )2 ( )

n

n

d d d d dn nds ds ds ds ds

d dnds ds n n

d dn nds ds n

� � � �

� �� � � �

rr

r

r r rr r r r r

rr r r rr r

rr rr

L

L

L L L

L L2 ( )

2

Εξίσωση ακτίνας

[ ( ) ] ( )d dn nds ds

�rr r