Scholenbanden – Samenwerking

tussen scholen in Noord en Zuid

www.scholenbanden.be

Programma van deze sessie

1) VVOB programma Scholenbanden toegelicht

2) Getuigenis: LTI Oedelem met Ecuador (door Geert Glorie)

3) Getuigenis: Koninklijk Atheneum Mariakerke (door Gladys Vanlommel)

4) In gesprek

VVOB

VVOB = Vlaamse Vereniging voor

Ontwikkelingssamenwerking en technische Bijstand

Focus: kwaliteitsvol onderwijs in het Zuiden

Gefinancierd door de Federale en Vlaamse Overheid

In het Noorden: bijdragen aan een meer solidaire

samenleving

VVOB Scholenbanden

Gefinancierd door de Vlaamse Overheid

Doelen van het programma:

• Brug vormen

• Wereldburgerschap

• Capacity building

Doelgroep: Basis- en secundair onderwijs

Wat is een scholenband?

(filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=Kt6nGfrLmPs)

Een duurzaam en gelijkwaardig

Noord-Zuid partnerschap waarbij

educatieve doelstellingen centraal staan.

Activiteiten op niveau van

de leraren

Activiteiten in

een scholenband

Activiteiten op niveau van

de leerlingen

Uitwisselingsreizen

De rol van VVOB

In Vlaanderen:

• Scholenbandenfonds (subsidie)

• Ondersteunende instrumenten

• Coachen - helpdesk

• Vorming

In VVOB partnerland:

• Aanspreekpunt en begeleiding Zuidschool

• Koppeling stageprogramma

NIET: Inhoudelijke uitwerking

WEL: Ondersteunen proces => Opstart – Inspireren – adviseren – doorverwijzen

Scholenbanden en NME

• Afvalbeleid

• Moestuin of schooltuin

• Waterexperimenten

• Ecologische voetafdruk

• Fauna en flora, rivieren,

dieren,... bespreken

(filmpje: http://www.ringtv.be/video/zuid-afrikaanse-interesse-

ecologische-moestuin-asse)

• Samenwerkingsovereenkomst LNE:

– Samen leren

– Landbouwscholenbanden

Overzicht scholenbanden:

15 basisscholen

• Unescoschool Koekelberg met Congo

• 't Klavertje en Sint-Pieters Bierbeek met Ecuador

• Scharrel Minderhout met Ecuador

• WIGO Sint-Jan en GVLS Mariaberg te Essen

met Zuid-Afrika

• Basisschool Vijverbeek te Zellik met Zuid-Afrika

• De Belhamel Schellebelle met Zambia

• KOCA Antwerpen met Zimbabwe

• De Leerexpert Bierkorfstraat Antwerpen met Senegal

• Sint-Camillus Sint-Niklaas met Marokko

• De Sleutelbloem Brecht met Peru

• Pastoor De Clerck school, Bijenkorf en Toverveld te Herent

met Guatemala

• Instituut Sint-Maria Antwerpen met Cambodja

• GO! Atheneum Etterbeek met Congo

• Sint-Angela Ternat met Congo

• OLV Ten Doorn Eeklo met Congo

• Koninklijk Atheneum Mariakerke met Rwanda

• Bernarduscollege Oudernaarde met Rwanda

• SBSO Zonneweelde Lommel met Suriname

• Don Bosco Secundair Groot-Bijgaarden met Zuid-Afrika

• Regina Caelilyceum Dilbeek met Zuid-Afrika

• Sint Jozefinstituut Essen met Zuid-Afrika

• PTI Eeklo met Senegal

• Immaculata Oostmalle met Kenia

• KTA Dendermonde met Marokko

• Campus Don Bosco Haacht met India

• Lutgardiscollege Oudergem met India

• Cadix Lyceum Antwerpen met Ghana

• LTI Oedelem met Ecuador

Overzicht scholenbanden:

17 secundaire scholen

Getuigenis LTI Oedelem

door Geert Glorie

Samenwerking tussen

LNE en VVOB

- Innovatieve EDO praktijken opzetten, uittesten en

onderzoeken op landbouwscholen in Vlaanderen en

Ecuador

- Betrokken scholen laten uitwisselen via een

scholenband

- Scholen worden ondersteund en begeleid bij het

opzetten/ ontwerpen van een EDO-project op hun

school.

Doelstellingen van

samenwerking

- Leren van de opgezette proefprojecten

- Uitwisseling mogelijk maken tussen technische land- en

tuinbouwscholen Vlaanderen en Ecuador

- Verzamelen van doorleefde proefprojecten

- Beweging creëren op technische land- en

tuinbouwscholen omtrent duurzaamheidsthema’s

- Draagvlak rond onderwijs als motor voor duurzame

ontwikkeling versterken in Vlaanderen en Ecuador

- Wereldburgerschap bij de Vlaamse/Ecuadoraanse

leerlingen en professionalisering van

Vlaamse/Ecuadoraanse leerkrachten stimuleren.

- VVOB’s visie op EDO voeden

Scholenband LTI Oedelem &

Colegio Gustavo Becerra Ortiz in Ecuador

Sinds 2015

Profiel LTI Oedelem

• Land- en tuinbouwschool

– 1° graad

– Brede 2° graad

• Plant – Dier - Milieu

• Biotechnische wetenschappen

– 3° graad

• Tuinbouw (groenvoorziening)

• Landbouw

• Natuur

• Biotechnische wetenschappen

– Specialisatiejaar “tuinaanleg”

– 328 leerlingen

– Erg landelijk gelegen / open ruimte

– Zorg! (1/3)

LTI OEDELEM

Milieu-educatie en

duurzaamheid

• Milieu-educatie!

– 1° graad: complementair vak: natuurexploratie (1 u.)

– 2° graad complementair vak: natuur- en milieuoriëntatie (4 u.)

– 3° graad: studierichting: natuurtechnische wetenschappen

(biotoopstudie – natuurbeheer – ecologie – techniek)

• Duurzaamheid

– Informeren: economisch – ecologisch – sociaal

Wat betekent ‘duurzaamheid’?

– Sensibiliseren

Waarom werken aan ‘duurzaamheid’?

Duurzaamheid

Waarom een scholenband?

• Traditie met “projectmatig” werken!

– Sociaal-maatschappelijke inslag

– Project & seminaries (projectwerk in 5° jaar)

– Geïntegreerde proef (GIP) in laatste jaar

• “Koop een auto op de sloop”

Leerlingen leren uit opgedane ervaring.

• Horizon verruimen!

– Leren van anderen

– Is het elders beter?

Projecten

Canton: La Concordia

Provincie: Santo Domingo de los

Tsachilas

Zone tussen Andes en kust

Regio van nevelwoud: biodiversiteit!

Oorspronkelijke bevolking: Tsachilas-

indianen

Veel migranten uit andere delen van

het land

Profiel landbouwschool

in Ecuador

Productiegewassen: Afrikaanse

oliepalm (> 70 %), bananen, cacao

Familiale bedrijfjes: ananas, papaya,

maniok, chayote…

Veeteelt: vooral runderen en varkens

Thuiskweek van kip, eend en een

weinig cavia

In Santo Domingo heb je de grootse

veemarkt van het hele land.

10 landbouwtechnische scholen in

provincie

-> lerend netwerk VVOB voor

uitwisseling met bedrijven,

opleidingen, didactische materialen

met deze scholen

Profiel landbouwschool

in Ecuador

Colegio Gustavo Becerra Ortiz

Hierba Louisa

• Thee, kruiden, anti-stress

Afrikaanse oliepalm

• Olie voor voeding en farmacie

Noni

• Wordt in de regio verkocht als fruit om sapjes

mee te maken, voor cosmetica of als

geneeskundig drankje. Bevat veel ijzer.

Arasa

• Peer-achtige. Wordt gebruikt in

yoghurt en voor sapjes.

Mestverhaal

• De urine en secreten worden verzameld in een betonnen goot om erna door te lopen naar een container. 100 liter van deze meststof wordt gemengd met 100 liter water om de rest van de akkers te bevruchten.

Mate of Bototo

• Neemt verschillende vormen aan. Medicinale kracht voor menstruerende vrouwen.

• Eenmaal gedroogd en gehard, wordt de vrucht gebruikt om vazen, schaaltjes e.d. te maken.

Arbol de la Goma

• Boom in het nieuwe bos.

Guayacan rosado

Tilapia roja

• Typische vis. Project met twee bassins: één waar de

vis in zit (4 tot 7 per m2) , één om algen te kweken om

de vissen eten te geven.

Tilapia roja

• Typische vis. Project met twee bassins: één waar de

vis in zit (4 tot 7 per m2) , één om algen te kweken om

de vissen eten te geven.

Nangka (Jackfruit)

• De smaak van deze vrucht is een mengeling van

appel, passievrucht e.a.

Borojó of Alibertia Patinoi

• Geneeskundige plant

Cacao

• Moniliaziekte: als een besmette vrucht ontploft, kan dit tot een hectare rondom besmetten, dus snijden ze de vrucht af en begraven ze.

Moniliaziekte

• Als een besmette vrucht ontploft, kan dit tot een hectare

rondom besmetten, dus snijden ze de vrucht af en

begraven ze.

Cirkelstructuur

• Per maand een rotatie van de 6 soorten mani in omgewoelde grond

o.w.v. de moeilijke wortels en 8 soorten maïs (witte, rode en gele

mengeling hiertussen). In het midden van de cirkel staat een plant die

insecten wegjaargt.

Weerstation

• Functioneert niet meer en er is

geen geld voor herstelling.

Bananen en platanen (banaanachtigen)

• Studenten bestuderen de wortels

om het percentage goede en

slechte wortels in kaart te

brengen.

Bananen of platanen

• Aan een kleine bananenplant

kan men zien of de plant een

goeie drager van vruchten zal

zijn, nl. wanneer de boom

onderaan dik en smaller naar

boven toe is.

Bladziekte

• Vaak voorkomende ziekte bij bananenbomen. De bladeren worden zwart en krijgen kleine vlekjes. Deze moeten afgesneden en begraven worden, zoniet wordt de rest van de boomgaard besmet.

Guayobomen

• Worden tussen de bananen

geplant om de bananenbomen te

beschermen tegen de felle zon.

Milieu-educatie en duurzaamheid

• Biodiversiteit – duurzaamheid

• Leerlingen van het 5° jaar werken aan een

project.

• Verslag wereldreizigers analyseren en

beantwoorden aan vragen uit Ecuador.

• Wat betekent biodiversteit?

• Wat betekent duurzaamheid?

• Hoe kunnen WIJ aan diversiteit werken?

• Hoe kan in ECUADOR aan diversiteit

gewerkt worden?

Problemen

• Voldoende draagvlak vinden (+/- 10)

• Enkele trekpaarden

• Start schooljaar verschillend

– Ecuador: mei

– Vlaanderen: september

• Communicatie

– Taal

– Snelheid internet

• Rekening houden met de fundamentele verschillen

Getuigenis

Koninklijk Atheneum Mariakerke

door Gladys Vanlommel

Partnership K.A.M. &

Saint Mary’s High School Kiruhura

Since 2009

Profiel Koninklijk

Atheneum Mariakerke

• GO! School – grote campus

(dagverblijfmiddelbaar)

• 1963 lagere school (de wijze eik)

• 1976 middenschool

• 1 september 1993 middenschool

wordt officieel een Koninklijk

Atheneum

• plusminus 670 leerlingen

• Enkel ASO

• Kritisch en dynamisch – duurzaam –

projecten integreren

(Milieu)-educatie en duurzaamheid:

recente beleidskeuze van de school

• Leerlingen stimuleren tot levenslang leren:

Van talenten ontdekken naar deze verder ontwikkelen en

uitdiepen (optie uren worden progressief ingevoerd)

• projectwerk hoog in het vaandel dragen en samenwerken

met externe partners: moestuin, scholenbanden, ‘tToneel,

leesclub,etc…

•Met oog op de 3 domeinen van duurzaamheid

• Opgericht in 1998

• Focus op wetenschappen

• Ongeveer 400 leerlingen • Gemengde school (100

jongens, 300 meisjes)

• “Boardingschool “ school

= dorp/gemeenschap

• Ongeveer 22 stafleden • 5 ondersteunende en 16

leerkrachten

• Wonen in de buurt of ook op

school

Profiel Kiruhura

Profiel Kiruhura

Eerste cyclus van 3 jaar – nationaal examen

Tweede cyclus van 3 jaar – nationaal examen

veel nieuwkomers in het vierde jaar

De scholenband

• Band tussen leerlingen & leerkrachten

• Bij leerlingen uitwisseling van brieven en

schoolse activiteiten via de newsflash

• Bij de leerkrachten focus op uitwisseling

lesmateriaal, methodologie…

• Zo veel mogelijk integreren in globaal

lesgebeuren en versterking via projectwerk

• Voor KAM is Kiruhura (en Rwanda) een

belangrijke informatiebron voor uitwerken van

wetenschappelijke projecten

Onze scholenband:

de leerlingen

Communicatie:

Brieven en newsflash

Uitwisselen lessen – uitstappen beschrijven ……

Onze scholenband:

de leerkrachten

Onze scholenband:

de leerkrachten

Onze scholenband:

de leerkrachten

Milieu-educatie en duurzaamheid

• WW eerste graad: ecologische voetafdruk

• aardrijkskunde & biologie: vakoverschrijdend/

deelname wetenschapswedstrijd/meerdere

onderwerpen met een link naar Afrika

• Bezoek Afrika museum : workshop Groene

Aarde

• Duurzaamheidsgroep: moestuin & schoolLink

• ‘tToneel: uiteenlopende actuele thema’s

(voeding, vluchtelingen,….)

• Sociaal engagement van het project

Ecologische voetafdruk: een

vergelijkende studie in het 2de jaar

• verzamelen van gegevens in beide scholen

• input gegevens website ‘voetzoekers’

• vergelijken gegevens en verschillen bespreken

Routine elk jaar!

aardrijkskunde & biologie

in het 4 de jaar

• Biogas: info in Kiruhurawerkje door lln (2012)

voor wetenschapswedstrijd

• WWF project ‘Virunga in actie’: werk door onze

leerlingen/info in Kiruhura (2014)

• Landbouw in Afrika: meerdere groepen

• ‘De Plastiek soep’: vertrekpuntgeen plastiek in

Rwanda

Deelname wedstrijd voor

wetenschappelijke uiteenzettingen

Integratie scholenbanden in de

lessen wetenschappen

Werkgroep Duurzaamheid

Integratie projecten

moestuingroep ‘tToneel

SchoolLink

Weerkerende activiteiten

Sociaal engagement:

samenwerking

Deel opbrengst verkoop artisanaat etc… gaat naar

de sociale kas in Kiruhura en KAM

Met enkele beelden……

In gesprek

3 groepjes laten zich inspireren door de getuigenissen en

denken na over...

• Groep 1: micro-niveau

Op zoek naar extra activiteiten op niveau van je

klas/school?

• Groep 2: meso-niveau

Wat zijn de mogelijkheden en beperkingen in een

klas/school?

• Groep 3: macro-niveau

Welke rol kan je als organisator/facilitator opnemen?

Contactgegevens

www.vvob.be

www.scholenbanden.be

info@scholenbanden.be

katrien.goris@vvob.be

Bedankt en tot ziens!