คู่มือ การประเมินคุณภาพการ...

57
คู่มือ การประเมินคุณภาพการป้องกันและรักษาวัณโรคในเรือนจำ (Quality of tuberculosis prevention and care in prison : QTBP) จัดทำโดย กองวัณโรค กรมควบคุมโรค ฉบับร่างวันที่ 18 มีนาคม 2563

Transcript of คู่มือ การประเมินคุณภาพการ...

Page 1: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

คมอ

การประเมนคณภาพการปองกนและรกษาวณโรคในเรอนจำ (Quality of tuberculosis prevention and care in prison : QTBP)

จดทำโดย กองวณโรค กรมควบคมโรค

ฉบบรางวนท 18 มนาคม 2563

Page 2: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

i

คำนำ

วณโรคเปนโรคตดตอทเปนปญหาในทางสาธารณสขของประเทศไทยมานาน จากขอมลทางระบาดวทยาวณโรคของไทย พบวาสถานการณความชกวณโรคในกลมผตองขงในเรอนจำมขนาดปญหาสงกวากลมประชากรทวไป 6 - 8 เทา กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสขรวมมอกบกรมราชทณฑ กระทรวงยตธรรม เรงรดการดำเนนงานวณโรคในเรอนจำอยางเปนรปธรรมตงแตป 2539 เปนตนมา

คมอการประเมนคณภาพการปองกนและรกษาวณโรคในเรอนจำ ไดมการปรบปรงคมอคณภาพการปองกนและดแลรกษาวณโรคในเรอนจำจากเดมป 2559 ใหสอดคลองกบแนวทางการดำเนนงานวณโรคแหงชาตป 2561 และพฒนาโดยผเชยวชาญ ผทรงคณวฒ และผมประสบการณของทมสหวชาชพทดำเนนงานควบคมวณโรค ไดรวมกนกำหนดขอกำหนด วธการประเมน เพอใหไดขนตอนตาง ๆ ในการดแลผปวยวณโรค เรมตงแตผมอาการสงสยวณโรค การวนจฉย การดแลรกษา และสนสดทการประเมนผลเปนไปอยางมประสทธภาพ เพอใหผปฏบตงานในเรอนจำใชเปนแนวทาง กำกบ ตดตาม ประเมนผลในการดำเนนงานปองกนควบคมวณโรคในเรอนจำใหมมาตรฐานเปนทยอมรบระดบทางสากล

ขอขอบคณผบรหาร ผเชยวชาญ ผทรงคณวฒ และนกวชาการจากกรมควบคมโรค กองวณโรค สำนกงานปองกนควบคมโรค สำนกงานสาธารณสขจงหวด โรงพยาบาล กองบรการทางการแพทย กรมราชทณฑและสถานพยาบาลในเรอนจำ ทไดรวมจดทำและใหขอคดเหน ตลอดจนใหขอเสนอแนะอนเปนประโยชนตอการปรบปรงคมอการประเมนคณภาพการปองกนและรกษาวณโรคในเรอนจำ (Quality of tuberculosis prevention and care in prison : QTBP) หวงวาคมอฉบบนจะเปนประโยชนแกผปฏบตงานวณโรคทกระดบ หากมขอเสนอแนะใดๆ คณะผจดทำยนดรบขอเสนอ เพอการปรบปรงใหคมอมประสทธภาพยงขน

กองวณโรค กรมควบคมโรค

Page 3: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

ii

สารบญ เรอง หนา

คำนำ ............................................................................................................................................................... i

สารบญ .......................................................................................................................................................... ii

คำยอ ........................................................................................................................................................... iv

บทท 1 บทนำ ................................................................................................................................................ 1

บทท 2 แนวทางการประเมน .......................................................................................................................... 2

บทท 3 รายละเอยดขอกำหนดการประเมนคณภาพ ........................................................................................ 6

มาตรการท 1 การปองกนวณโรค ................................................................................................................... 7

ขอกำหนด 1 การรณรงคความรวณโรคในเรอนจำ .......................................................................................... 8

ขอกำหนด 2 การจดสงแวดลอมบรเวณเรอนนอนเพอปองกนการแพรกระจายเชอวณโรค .............................. 9

ขอกำหนด 3 การจดสถานทแยกโรคและอปกรณปองกนการแพรเชอใหผปวยวณโรคปอดระยะแพรเชอ ...... 10

ขอกำหนด 4 การใชอปกรณปองกนตนเอง ................................................................................................... 11

มาตรการท 2 การคนหาและคดกรองวณโรค ................................................................................................ 12

ขอกำหนด 5 การคนหาโดยคดกรองผตองขงแรกรบหรอรบยายเขาเรอนจำทมความเสยงวณโรค ................. 13

ขอกำหนด 6 การคนหาคดกรอง การตดตาม การตรวจรกษาวณโรคในผตองขงรายเกา ทมผลภาพรงสทรวงอกผดปกตสงสยวณโรคทไมไดรบการรกษาในปทผานมา ..................................................................... 15

ขอกำหนด 7 การคนหาผสมผสรวมหองของผปวยวณโรคระยะแพรเชอ ....................................................... 16

ขอกำหนด 8 การคนหาผทมอาการสงสยจะเปนวณโรคโดยอาสาสมครผตองขงในเรอนจำอยางตอเนอง ...... 17

มาตรการท 3 ดานการรกษาผปวยวณโรค .................................................................................................... 18

ขอกำหนด 9 ผปวยวณโรครายใหมและกลบเปนซำทกรายไดรบการวนจฉยและเรมรกษาโดยเรว ................ 19

ขอกำหนด 10 ผปวยวณโรคทไดรบการรกษา มการตรวจและตดตามทางหองปฏบตการตามแนวทางการควบคมวณโรคประเทศไทย ........................................................................................................................... 20

ขอกำหนด 11 ผปวยวณโรคทตดเชอเอชไอวรวมดวยไดรบยาตานไวรสขณะรกษาวณโรค ........................... 21

ขอกำหนด 12 การจดเกบยาวณโรคมมาตรฐาน ........................................................................................... 22

Page 4: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

iii

สารบญ (ตอ) เรอง .................................................................................................................................................................. หนา มาตรการท 4 การดแลและประเมนผลการรกษา ......................................................................................... 23

ขอกำหนด 13 การดแลโดยมผปวยเปนศนยกลาง ........................................................................................ 24

ขอกำหนด 14 การสงตอผปวยกรณพนโทษ หรอยายเรอนจำ ระหวางการรกษา .......................................... 26

ขอกำหนด 15 การจดเกบขอมลผปวยวณโรค .............................................................................................. 27

ขอกำหนด 16 รายงานการประเมนผลการดำเนนงานวณโรคมาใชประโยชน ................................................ 28

มาตรการท 5 การบรหารจดการ ................................................................................................................... 29

ขอกำหนด 17 พยาบาลเรอนจำมการพฒนาศกยภาพทางวชาการวณโรค .................................................... 30

ขอกำหนด 18 พยาบาลเรอนจำมศกยภาพในการบรหารจดการวณโรคดอยาในเรอนจำ ............................... 31

ขอกำหนด 19 อาสาสมครสาธารณสขเรอนจำมศกยภาพในการดำเนนงานวณโรค ....................................... 32

ขอกำหนด 20 การบรณาการงานวณโรคผานกลไกทางการบรหาร ............................................................... 34

บรรณานกรม ................................................................................................................................................ 35

ภาคผนวก .................................................................................................................................................... 36

รายนามคณะทำงาน ..................................................................................................................................... 50

Page 5: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

iv

คำยอ (Abbreviation) AFB Acid fast bacilli BMI Body mass index B+ Bacteriologically confirmed TB case B- clinically diagnosed TB case CEN Committee European de Normalization DOT Directly observe treatment DST Drug susceptibility testing HIV Human Immunodeficiency Virus IC Infectious control MDR-TB Multidrug-resistant TB MTB Mycobacterium tuberculosis NIOSH National Institute for Occupational Safety and Health NTIP National Tuberculosis Information Program QTBP Quality of tuberculosis prevention and care in prison RR-TB Rifampicin resistant tuberculosis TB Tuberculosis WHO World Health Organization XDR-TB Extensively drug resistant tuberculosis

Page 6: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

2

บทท 1

บทนำ

Page 7: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

1

บทท 1 บทนำ

ความสำคญ

ประเทศไทยเปน 1 ใน 14 ประเทศทองคการอนามยโลกจดเปนกลมประเทศทมภาระวณโรคสง (High Burden Country Lists) วณโรค (TB) วณโรคทสมพนธกบการตดเชอเอชไอว (TB/HIV) และวณโรคดอยาหลายขนาน (MDR-TB) สง จากรายงานวณโรคระดบโลกป 2562 โดยองคการอนามยโลก (WHO, Global TB report 2019) ไดคาดประมาณทางระบาดวทยาวาประเทศไทยม ผปวยวณโรครายใหมประมาณ 106 ,000 ราย คดเปน 153 ตอประชากรแสนคน แตจากผลการดำเนนงานปงบประมาณ 2562 มผลการคนหาและขนทะเบยนรกษาผปวยวณโรครายใหม จำนวน 86,949 ราย คดเปนอตราการคนหาและรกษาครอบคลมรอยละ 80 (86 ,949/106 ,000) และมผลสำเรจการรกษาผปวยวณโรครายใหมและกลบเปนซำท ขนทะเบยนรกษา ในปงบประมาณ 2560 รอยละ 84

ผตองขงในเรอนจำเปนประชากรกลมเสยงทสำคญ (Risk population) ตอการปวยเปนวณโรคและวณโรคดอยา เนองจากมการยายเขา - ออก ของผตองขงตลอดเวลา ประกอบกบสภาพแวดลอมในเรอนจำทมขอจำกด ทงดานสถานทและจำนวนผตองขงหนาแนน ทำใหงายตอการแพรกระจายเชอวณโรค โดยเฉลยจะมอบตการณ ของโรคสงกวาประชากรทวไป 6 - 8 เทา หลกการควบคมวณโรค คอ คนผปวยใหพบเรวทสดและรบรกษาใหหาย เพอตดวงจรการแพรกระจายเชอ โดยการควบคมโรคอยางเขมขนในประชากรกลมเสยงตอการปวยเปนวณโรค โดยเฉพาะผปวยวณโรคในเรอนจำสงผลใหลดการเกดโรคเรวขน สถานการณวณโรคในเรอนจำทผานมา นโยบายการเรงรดคนหาวณโรคในเรอนจำ ทำใหพบผปวยวณโรคเขาสระบบรายงานเพมมากขน มการายงานผตองขงทขนทะเบยนรกษามากถง 4,000 รายตอป และมผลการรกษาสำเรจประมาณรอยละ 90 แตยงมปญหาเรองการโอนออก และการขาดยา เนองจากผตองขงมการเคลอนยายสง โดยผตองขงบางสวนเมอศาลตดสนความผดแลวถกยายไปคมขงในเรอนจำทมความมนคงระดบตางๆ หรอบางสวนยายกลบไปคมขงตามภมลำเนา หรอยายระหวางเรอนจำเพอลดความแออด

การกำหนดใหเรอนจำมการประเมนคณภาพการปองกนและควบคมวณโรคในเรอนจำเปนกลไกสำคญ เพอถายทอดวานโยบายและแนวทางการดำเนนงานในระดบประเทศ ซงเปนนามธรรมใหสามารถนำไปสการปฏบต ไดอยางเปนรปธรรมในระดบพนท โดยประโยชนของการประเมนคณภาพการปองกนและรกษาวณโรคในเรอนจำ เพอใหมการพฒนาการดำเนนงาน ควบคมวณโรคในเรอนจำ ใหมมาตรฐานเปนทยอมรบระดบทางสากล

การปรบปรงวธการประเมนคณภาพการปองกนและรกษาวณโรคในเรอนจำ มความสำคญและจำเปนเพอใหสอดคลองกบองคความรและระบบการบรหารจดการดานสขภาพทเปลยนแปลงไป ตลอดจนขอเสนอแนะจากผประเมนและผเชยวชาญบนหลกการทเปนมาตรฐานสากล เพอใหมการควบคมปองกนการแพรกระจายเชอ วณโรคในเรอนจำทไดมาตรฐานและมคณภาพ อนจะสงผลตอการลดอบตการณ ความชก และการแพรกระจายเชอวณโรคได จนกระทงสามารถลดปญหาวณโรคตอไป

วตถประสงคของคมอการประเมนคณภาพการควบคมปองกน รกษาวณโรคของเรอนจำ

1. เพอใหพยาบาลวชาชพในเรอนจำใชเปนแนวทางในการพฒนาการดแลผตองขงใหไดรบบรการ วนจฉย และรบการรกษาวณโรคทเปนมาตรฐาน

2. เพอใหผรบผดชอบงานวณโรคของสำนกงานปองกนควบคมโรค และสำนกงานสาธารณสขจงหวดใชเปนแนวทางในการประเมนคณภาพการปองกนและรกษาผปวยวณโรคในเรอนจำ

3. เพอใชแนวทางปองกนควบคมการแพรกระจายเชอวณโรคในผตองขงในเรอนจำซงเปนประชาชนกลมเสยงสำคญตอการปวยเปนวณโรค

Page 8: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

2

บทท 2 แนวทางการประเมน

Page 9: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

3

บทท 2 แนวทางการประเมน

1. คำจำกดความ 1.1 เรอนจำ (prison) หมายถง ทซงใชควบคม ขง หรอจาคกผตองขงกบทงสงทใชตอเนองกนและให

หมายความรวมถงทอนใดซงรฐมนตรไดกาหนดและประกาศในราชกจจานเบกษาวางอาณาเขตไวโดยชดเจน ไดแก เรอนจำ ทณฑสถาน สถานกกขงและสถานกกกน

1.2 ผทนาจะเปนวณโรค (presumptive TB) หมายถง ผทมอาการหรออาการแสดงเขาไดกบวณโรค เชน ไอทกวนเกน 2 สปดาห ไอเปนเลอด นำหนกลดผดปกต มไข เหงอออกมากผดปกตตอนกลางคน เปนตน (เดมเรยกวา TB suspect)

1.3 ผปวยวณโรค (TB disease) หมายถง ผทไดรบเชอและตดเชอวณโรคแฝงอยในรางกายแตภมคมกนไมสามารถยบยงการแบงตวของเชอวณโรคได เกดพยาธสภาพททำใหปวยเปนวณโรค อาจมอาการหรอไมมอาการกได

1.4 ผปวยทมผลตรวจพบเชอวณโรค (bacteriologically confirmed TB case: B+) หมายถง ผปวยวณโรคทมสงสงตรวจ (specimen) ผลเปนบวก โดยวธ smear microscopy หรอ culture หรอวธการอนๆ ท WHO รบรอง เชน Xpert MTB/RIF, line probe assay, TB-LAMP, Real time PCR เปนตน

1.5 ผปวยทมผลตรวจไมพบเชอวณโรค (clinically diagnosed TB case: B-) หมายถงผปวยวณโรคทมสงสงตรวจผลเปนลบ หรอไมมผลตรวจ แตผลการถายภาพรงสทรวงอกหรอผลการตรวจชนเนอ (histology) ผดปกตเขาไดกบวณโรค และแพทยตดสนใจรกษาดวยสตรยารกษาวณโรค

1.6 วณโรคปอด (pulmonary tuberculosis: PTB) คอ ผปวยทมพยาธสภาพของวณโรคในเนอปอด หรอทแขนงหลอดลม (endobronchial) โดยมผลตรวจเสมหะเปนบวกหรอลบกได

1.7 วณโรคนอกปอด (extrapulmonary tuberculosis: EPTB) คอ ผปวยทมพยาธสภาพของวณโรคทอวยวะอนๆ ทไมใชเนอปอด เชน เยอหมปอด ตอมนำเหลอง เยอหมสมอง ชองทองระบบทางเดนปสสาวะ ผวหนง กระดกและขอ เปนตน โดยมผลตรวจสงสงตรวจเปนบวกหรอลบกได

1.8 ผสมผสวณโรค (contacts of TB case) หมายถง บคคลทสมผสกบผปวยทแพรเชอ (index case) สมผสวณโรคจากการอยรวมกน ทำงานหรอเรยนดวยกน ซงจะตองไดรบการตรวจคดกรองเพอคนหาวณโรค ไดแก

• ผสมผสวณโรครวมบาน (household contact) หมายถง บคคลทอาศยอยรวมบานกบผปวย นบระยะเวลาทอยรวมกบผปวยกวนกไดในชวงระหวาง 3 เดอนกอนผปวยเรมมอาการ หรอกรณทไมมอาการ 3 เดอนกอนทไดรบการวนจฉยวาเปนวณโรค ไมนบรวมญาตพนองทอาศยอยคนละบาน แตไปมาหาสเปนครงคราว

• ผสมผสใกลชด (close contact) หมายถง บคคลทไมใชผอาศยรวมบานแตอยรวมกนในพนทเฉพาะ เชน ทำงานทเดยวกนในชวงเวลานาน โดยใชเกณฑระยะเวลาเฉลยวนละ 8 ชวโมง หรอ 120 ชวโมง ใน 1 เดอน และนบระยะเวลาทอยรวมกบผปวยในชวงระหวาง 3 เดอนกอนผปวยเรมมอาการ หรอกรณทไมมอาการ 3 เดอนกอนทไดรบการวนจฉยวาเปนวณโรค

1.9 ผปวยใหม (new; N) หมายถง ผปวยทไมเคยรกษาวณโรคมากอน หรอรกษานอยกวา 1 เดอน (ไมวาจะเปนผปวยวณโรคปอด หรอนอกปอด ทงทมผลตรวจพบเชอวณโรคและไมพบเชอวณโรค)

Page 10: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

4

1.10 ผปวยวณโรคทมประวตการรกษามากอน (Previously treated) หมายถง ผปวยวณโรคทมประวตการรกษามากอน ซงประกอบดวย

• ผปวยทลมเหลวตอการรกษาดวยสตรยารกษาซำหรอสตรยาผปวยใหม • ผปวยทกลบเปนซำ • ผปวยกลบมารกษาซำหลงขาดยา • ผปวยอนๆ ทเคยรกษามาแลวแตไมทราบผลการรกษาชดเจน โดยไมรวมผปวยรบโอน

1.11 การสงตอผปวยวณโรค (Refer) หมายถง การสงผปวยไปรบการรกษาวณโรคทหนวยบรการอนโดยยงไมไดขนทะเบยนรกษา ณ หนวยงานทสงตอ

1.12 การโอนผปวยวณโรค (Transfer) หมายถง การโอนผปวยไปรบการรกษาวณโรคทหนวยบรการอนหลงจากขนทะเบยนและรกษาแลวระยะหนง ณ หนวยงานทโอน

1.13 สตรยาแนวท 1 หมายถง สตรยาสำหรบการรกษาผปวยวณโรคทยงไมเคยรกษา หรอเคยรกษามาไม เก น 1 เด อ น ด ว ย ส ต ร ย าด งน Isoniazid (H), Rifampicin (R), Pyrazinamide (Z) แ ล ะEthambutol (E) ระยะเวลา 2 เดอน และ Isoniazid (H) และ Rifampicin (R) ระยะเวลา 4 เดอน (2HRZE/4HR)

1.14 ผลสำเรจของการรกษา (treatment success) ของผปวยทไวตอยา หมายถง ผลรวมของรกษาหาย (cured) กบรกษาครบ (treatment completed)

• รกษาหาย (cured) หมายถง ผปวยทมผลตรวจทางหองปฏบตการเปนบวก (B+) กอนเรมรกษา และรกษาครบกำหนด โดยพบผลตรวจเปนลบ (smear negative) ในเดอนสดทายและกอนนนอกอยางนอย 1 ครง

• รกษาครบ (treatment completed) หมายถง ผปวยรกษาครบกำหนด โดยไมมหลกฐานวาลมเหลว ผปวยมผลเสมหะเปนลบอยางนอย 1 ครงกอนสนสดการรกษา แตไมมผลเสมหะในเดอนสดทาย

1.15 ทมสหวชาชพ หมายถง แพทย เภสชกร พยาบาล เจาหนาทคลนกวณโรค ผใหคำปรกษานกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห นกโภชนาการ พยาบาลดานการปองกนการแพรกระจายเชอ นกระบาดวทยาเวชกรรมสงคมหรอเวชปฏบตครอบครว เจาหนาทหองปฏบตการ ฯลฯ ซงเปนผรบผดชอบหลกในการดแลผปวยเฉพาะราย (Case manager) แบบองครวม

1.16 การดแลผปวยวณโรคโดยใหผปวยเปนศนยกลาง (patient centred care; PCC) หมายถงการใหบรการ ดแลรกษาแบบองครวม ใหสอดคลองกบวถชวตของผปวย รวมถงการดแลการรบประทานยา โดยการสงเกตตรง (DOT : directly observed treatment)

1.17 ระบบขอมลวณโรคระดบชาต (National Tuberculosis Information Program: NTIP) หมายถง โปรแกรมอเลกทรอนกสสำหรบบนทกขอมลผปวยวณโรครายบคคล (ผปวยคนไทย ไมใชคนไทย และผตองขงในเรอนจำ) เปนโปรแกรมทใชบนทกการขนทะเบยน การรกษาผปวยวณโรคในโรงพยาบาล โดยบนทกขอมลการวนจฉย การรกษา การตดตามผปวยจนครบการรกษา

2. เครองมอทใชประเมน เครองมอทใชในการประเมนคณภาพ ประกอบดวย 5 มาตรการ แตละมาตรการม 4 ขอกำหนด แตละ

ขอกำหนดคดเปน 5 คะแนน รวมทงหมด 100 คะแนน ดงน มาตรการท 1 การปองกนควบคมโรค

Page 11: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

5

มาตรการท 2 การคนหาและคดกรองวณโรค มาตรการท 3 การรกษาวณโรค มาตรการท 4 การดแลและประเมนผล มาตรการท 5 การบรหารจดการ

การพฒนาและปรบปรงจากแนวทางมาตรฐานการปองกนและดแลรกษาวณโรคในเรอนจำป 2559 และความรทางวชาการทเปนปจจบน สอดคลองกบแนวทางการควบคมวณโรคประเทศไทย พ.ศ. 2561

3. กลมเปาหมาย พยาบาล เจาหนาทราชทณฑ และเจาหนาทสาธารณสข ททำหนาทประเมนคณภาพการปองกนและรกษา

วณโรคในเรอนจำทวประเทศไทย จำนวน 142 แหง 4. ผประเมน (Reviewers)

ผประเมนปฏบตงานในสำนกงานสาธารณสขจงหวด สำนกงานปองกนควบคมโรค สถาบนปองกนควบคมโรคเขตเมอง ทผานการฝกปฏบตการประเมนคณภาพฯ

5. ขนตอนและรายงานผลการประเมน สามารถดำเนนการได 2 แนวทาง ดงน 5.1 การประเมนตนเอง โดยเรอนจำเปนผประเมนตนเอง ซงจะทำใหทราบขอด และขอสงเกต เพอนำ

ผลการประเมนตนเองไปปรบปรงและพฒนา สงผลการประเมน ใหกองบรการทางการแพทย สำนกงานปองกนควบคมโรคท 1 – 12 สถาบนปองกนควบคมโรคเขตเมอง ภายใน 1 เดอนหลงจากการประเมนแลวเสรจ กอนรบการประเมนจากทมผประเมนภายนอกตอไป

5.2 การประเมนโดยหนวยงานภายนอก สำนกงานปองกนควบคมโรคท 1 – 12 สถาบนปองกนควบคมโรคเขตเมอง และสำนกงานสาธารณสขจงหวด เปนผประเมนผลการประเมนคณภาพการปองกนและรกษาวณโรคในเรอนจำ โดยใชขอมลเปรยบเทยบระหวางผลการประเมนจากผลการประเมนตนเองของเรอนจำ กบผลการประเมนคณภาพการปองกนและรกษาวณโรคในเรอนจำนนๆ โดยจะมการสรปใหขอเสนอแนะเพอนำไปสการพฒนาและปรบปรงคณภาพการดำเนนงานอยางตอเนองตอไป และสงผลการประเมนฯ ใหกองบรการทางการแพทย และกองวณโรค ภายใน 2 เดอนหลงจากการประเมนแลวเสรจ

6. ระยะเวลาการรบรองคณภาพการปองกนและรกษาวณโรคในเรอนจำ การรบรองคณภาพการปองกนและรกษาวณโรคในเรอนจำดำเนนการรวมกนระหวางกรมควบคมโรคและ

กรมราชทณฑ โดยเรอนจำทผานการประเมนคณภาพการปองกนและรกษาวณโรคในเรอนจำ มคะแนนรวมตงแต 80 คะแนนขนไป จะไดรบประกาศนยบตรการประเมนคณภาพฯ ทรบรองโดยกรมควบคมโรค และกรมราชทณฑ เปนเวลา 2 ป นบจากวนทประเมน เรอนจำทไมผานการประเมน ควรไดรบการพฒนา ปรบปรง และประเมนซำอกครงในปถดไป

Page 12: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

6

บทท 3 รายละเอยดขอกำหนด การประเมนคณภาพ

Page 13: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

7

มาตรการท 1 การปองกนวณโรค

Page 14: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

8

ขอกำหนด 1. การรณรงคความรวณโรคในเรอนจำ องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอสรางความตระหนกเรองวณโรคในเรอนจำ ซงความตระหนกจะสงผลใหเกดการมสวนรวมใน

การทำงานวณโรคเปนหนาทของทกคนในเรอนจำ ความสำคญ การดำเนนงานวณโรคตองอาศยความรวมมอจากทกคน โดยแผนปฏบตการระดบชาตดานการ

ตอตานวณโรค พ.ศ. 2560 - 2564 ซงยทธศาสตรท 1 สนบสนนใหทกสวนรบผดชอบในการคนหาและรกษาผปวยวณโรค ทำใหตดวงจรการแพรเชอวณโรคได

คำจำกดความ 1. มการรณรงค ประชาสมพนธใหความรวณโรคแกเจาหนาทราชทณฑและผตองขง 2. เจาหนาทราชทณฑและผตองขงมความรเรองวณโรคเบองตน

2.1 อาการสงสยวณโรคปอดมอะไรบาง (คำตอบ ไอตดตอกนตงแต 2 สปดาห อาการอนๆ เชน ไอปนเลอด มไขเปนๆ หายๆ นำหนกลดเกน 5 % ภายใน 1 เดอน หรอเหงอออกมากผดปกตตอนกลางคน เปนตน) 2.2 ถาพบผตองขงทมอาการไอตดตอกนตงแต 2 สปดาห ตองทำอยางไร (คำตอบ แจงเจาหนาทหรอพยาบาลเรอนจำทนท) 2.3 วณโรคปอดตดตอกนทางใด (คำตอบ ทางเดนหายใจ ไอ จามรดกน) 2.4 วณโรคปอดเกดจากเชออะไร (คำตอบ เชอแบคทเรย) 2.5 วณโรครกษาหายหรอไม อยางไร (คำตอบ รกษาหาย ถาผปวยกนยาตดตอกนทกวน อยางนอยเปนเวลา 6 เดอน)

วธคดคะแนน คำถามทง 5 ขอ ใหเจาหนาทราชทณฑ จำนวน 5 คน ทตอบถกตองทง 5 ขอ และผตองขง จำนวน 5 คน ทตอบถกตองอยางนอย 3 ขอรวมกน 5 คะแนน คอ 9-10 คน 4 คะแนน คอ 7-8 คน 3 คะแนน คอ 5-6 คน 2 คะแนน คอ 3-4 คน 1 คะแนน คอ 0-2 คน

แนวทางการประเมน

1. เลอกสมเจาหนาทราชทณฑและผตองขง เพอตอบคำถามเกยวกบความรเรองวณโรคเบองตน ดวยคำถาม 5 ขอ (ขอ 2.1- 2.5)

2. สมชอเจาหนาทราชทณฑ จำนวน 5 คน โดยใชสมดลงชอปฏบตงานประจำวนของวนทลงประเมนฯ 3. สมชอผตองขง จำนวน 5 คน โดยผประเมนสมเลอกจากทะเบยนบนทกผปวยนอก (OPD

Card) ของผตองขงในเรอนจำ (ไมนบรวมผตองขงทปวยหรอมปญหาดานการสอสาร เชน ผปวยจตเวช ผตองขงตางชาต)

Page 15: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

9

ขอกำหนด 2. การจดสงแวดลอมบรเวณเรอนนอนเพอปองกนการแพรกระจายเชอวณโรค องคประกอบ รายละเอยด

วตถประสงค เพอปองกนและควบคมการแพรกระจายเชอวณโรคในเรอนนอน ความสำคญ การลดความเสยงของการแพรกระจายเชอวณโรคในเรอนนอน สามารถดำเนนการได โดยใชการ

ระบายอากาศดวยวธธรรมชาต เชน การเปดประต เปดชองระบายลม หรอระบายอากาศดวยการใชพดลม โดยใหอากาศพดจากบรเวณทสะอาดมากกวาไปสบรเวณทมความสะอาดนอยกวา เพอลดความเขมขนของเชอโรค

คำจำกดความ เรอนจำมการควบคมสงแวดลอม (Environmental Control) บรเวณเรอนนอนเพอปองกนควบคมการแพรกระจายเชอวณโรค โดยมหลกเกณฑดงตอไปน

1. หองนอนมการระบายอากาศด (พนทประตหนาตางไมนอยกวา 1/4 ของพนทหอง และความสงจากพนถงเพดาน ไมนอยกวา 3.5 เมตร)

2. มอปกรณชวยระบายอากาศ คอ พดลมระบายอากาศหรอความรอนทใชการได 3. พนทนอนเพยงพอ (เฉลยไมนอยกวา 1.2 ตารางเมตรตอคน) 4. ไมมเสอผา กระดาษ หรอสงของ ขดขวางทศทางการไหลเวยนของลม

5. ทศทางของลม โดยพดจากทสะอาดมากไปสทสะอาดนอย วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ มครบทง 5 ขอ

4 คะแนน คอ ม 4 ขอ 3 คะแนน คอ ม 3 ขอ

2 คะแนน คอ ม 2 ขอ

1 คะแนน คอ ม 1 ขอ แนวทางการประเมน

1. สมประเมน 1 เรอนนอน และสม 1 หองในเรอนนอนทถกสมได โดยสมอยางมระบบโดยทมประเมน

2. ตรวจสอบการระบายอากาศของหองนอน โดยคำนวณพนท (ความกวาง x ความยาว x ความสง) 3. ประเมนโดยสายตาไมพบสงของทปดทศทางการไหลเวยนของลมหรอไม 4. มพดลมระบาย และตรวจสอบใบพด มการทำงานไดปกตหรอไม 5. ตรวจสอบทศทางของลมดวยสายตาและสมผส มทงลมธรรมชาตและลมจากพดลมไหลเวยน

ภายในหองหรอไม

Page 16: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

10

ขอกำหนด 3 การจดสถานทแยกโรคและอปกรณปองกนการแพรเชอใหผปวยวณโรคปอดระยะแพรเชอ

องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอเปนการปองกนและควบคมการแพรกระจายเชอวณโรคในเรอนจำ ความสำคญ ผปวยวณโรคปอดในระยะแพรเชอสามารถแพรเชอวณโรคใหผอนได ควรมหองแยกสำหรบผปวย

วณโรค ระยะแพรเชอ (infectious TB cases) หองทรบผปวยทดทสดคอหองแยกเดยว ซงมการจดการอากาศทถกตองตามหลกวศวกรรมและสถาปตยกรรม คอ airborne infection isolation room: AIIR หากไมมหอง AIIR อาจใชหองเดยว (single room) มพดลมดดอากาศททำใหทศทางการไหลของอากาศในหองไหลจากบคลากรสผปวยและทงสภายนอก อตราการหมนเวยนของอากาศในหองไมนอยกวา 12 เทาของปรมาตรหองตอชวโมง อากาศภายในหองผปวยวณโรคควรถายเทออกภายนอกอาคารโดยตรงและไมไหลกลบเขามาภายในหองไดอกเพอการลดจำนวนเชอวณโรคในอากาศ ทำไดโดยจดใหมหองแยกโรคตดเชอทมการระบายอากาศทดมลมพดผานเขาออกไดดตลอดเวลาและมแสงแดดสองไดทวถงซงจะชวยลดปรมาณเชอวณโรคในอากาศภายในหองไดเปนอยางด

คำจำกดความ เรอนจำมการจดสถานทแยกโรคใหผปวยวณโรคเพอปองกนไมใหผอนสมผสหรอรบเชอวณโรค และลดการแพรเชอวณโรค โดยมเกณฑ ดงน 1. มสถานทแยกโรคทสำหรบผปวยวณโรคปอดในระยะแพรเชอ (B+) และไมมผปวยโรคอนนอนรวม

ในสถานทแยกโรค 2. สถานทแยกโรค มการระบายอากาศด (พนทประตหนาตางไมนอยกวา 1/4 ของพนทหอง และ

ความสงจากพนถงเพดาน ไมนอยกวา 3.5 เมตร) มชองลม อยางเหมาะสม เพยงพอกบสถานท 3. สถานทแยกโรคใชพดลมเปดทศทางเดยว และอยในสภาพด ใชงานได ใบพดสะอาดไมชำรด 4. ผปวยวณโรคปอดระยะแพรเชอสวมหนากากอนามยปดปากและจมกตลอดเวลา 5. หนากากอนามยมมาตรฐาน มหนากากและผากรองรวม 3 ชน ใชแลวทงใหเปลยนทกวนไมซกซำ

หากเปนหนากากอนามยททำดวยผาใหซกทกวน วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ มครบทง 5 ขอ

4 คะแนน คอ ม 4 ขอ 3 คะแนน คอ ม 3 ขอ 2 คะแนน คอ ม 2 ขอ 1 คะแนน คอ ม 1 ขอ

แนวทางการ ประเมน

1. ตรวจสอบหองแยกโรค เพอประเมนขอ 1 - 3 2. ตรวจสอบรายชอผปวยหนาหองแยกวาไมมผปวยอนรวมอยหองเดยวกบผปวยวณโรคปอดระยะ

แพรเชอ 3. ประเมนขอ 4 โดยสงเกตการสวมหนากากอนามยของผปวย 4. ประเมนขอ 5 ตรวจสอบมาตรฐานของหนากากอนามย

Page 17: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

11

ขอกำหนด 4 การใชอปกรณปองกนตนเอง องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอปองกนไมใหบคลากร เชน พยาบาล เจาหนาทราชทณฑ และอาสาสมครสาธารณสขเรอนจำ

(อสรจ.) ทดแลหรอควบคมผปวยวณโรคระยะแพรเชอ เกดการตดเชอวณโรคและปวยเปนวณโรค ความสำคญ การปองกนสวนบคคล เปนมาตรการเสรมทใชสำหรบสถานพยาบาลทใหบรการและรกษาผปวยวณโรค

หรอผทมอาการเขาไดกบวณโรค เพอลดปจจยเสยงของการสมผสเชอจากผทอาจปวยเปนวณโรค คำจำกดความ บคลากร และอสรจ.ตองมความรและทกษะในการใชอปกรณเพอปองกนตนเองไดอยางถกตองดงน

1. มหนากากปองกนตนเองและไดรบรองมาตรฐานจาก National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH) หรอ European de Normalization (CEN) วาสามารถปองกนเชอวณโรคได

2. มหนากากเพยงพออยางนอย 1 ชนตอเดอนตอคน ตามจำนวน ผดแลและผควบคมผปวยวณโรคระยะแพรเชอ เชน พยาบาล เจาหนาทราชทณฑทเกยวของ และอสรจ. เชน N-95 N-99 หรอ N-100

3. บคลากร และอสรจ. มการใหความร และฝกสอนวธการใชหนากากปองกนตนเองทถกตอง 4. มการใชหนากากปองกนตนเองอยางถกตองและเหมาะสม 5. บคลากร และอสรจ. ทถกสมได สามารถทดสอบประสทธภาพในการใสหนากากปองกนตนเองได

อยางถกตอง วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ มครบทง 5 ขอ

4 คะแนน คอ ม 4 ขอ 3 คะแนน คอ ม 3 ขอ 2 คะแนน คอ ม 2 ขอ 1 คะแนน คอ ม 1 ขอ

แนวทางการ ประเมน

1. ตรวจเอกสารเชน กลอง หรอซองใสหนากากพเศษวาไดรบรองมาตรฐานจาก NIOSH หรอ CEN 2. ตรวจสอบจำนวนหนากากพเศษ เชน N-95 Respirator ทเรอนจำจดชอในแตละปและประมาณ

การใชใหเพยงพออยางนอย 1 ชนตอเดอนตอคน ตามจำนวน ผดแลและผควบคมผปวย วณโรคระยะแพรเชอ เชน พยาบาล เจาหนาทราชทณฑทเกยวของ หรอผชวยเหลองานทเกยวของ

3. สอบถามเจาหนาท และอสรจ. เรองความร ทกษะ การใชหนากากปองกนตนเองทถกตองโดยสอบถามจากผทสม

4. สมบคลากร 1 คน และอสรจ. 1 คน ใหสาธตการใสหนากากปองกนตนเองไดอยางถกตอง 5. ทดสอบความแนบกระชบกบใบหนาของหนากากทใส (Fit check หรอ Seal check) ดงน

5.1. วางมอทงสองขางประกอบปดบรเวณหนากาก 5.2. หายใจออกอยางชาๆ ชดๆ ตอเนอง 5.3. สงเกตวาสมผสลมออกมาบรเวณรอบขอบหนากากโดยรอบหรอไม ถามแสดงวาหนากากไม

กระชบตองปรบตาแหนงหนากาก/สายรด/แถบอลมเนยมบรเวณสนจมกใหกระชบมากขน และทาการตรวจสอบใหม

Page 18: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

12

มาตรการท 2 การคนหาและคดกรอง

วณโรค

Page 19: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

13

ขอกำหนด 5 การคนหาโดยคดกรองผตองขงแรกรบหรอรบยายเขาเรอนจำทมความเสยงวณโรค องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอเรงรดคนหาผปวยในระยะเรมแรก และใหการรกษาผปวยเปนวณโรคโดยเรวในชวงแรกทเขา

เรอนจำ ความสำคญ 1. ผตองขงทวประเทศไดรบการถายภาพรงสทรวงอกเมอ ป พ.ศ. 2560 และ พ.ศ. 2561 ซงสงผลให

วณโรคในเรอนจำลดลงมาก เพราะผปวยวณโรคในเรอนจำไดรกษาเรยบรอยแลว 2. ป 2562 เปนตนไปจงจำเปนตองคดกรองผตองขงแรกรบ หรอรบยายอยางจรงจงเพอปองกนไมให

ผตองขงทปวยเปนวณโรคเมอแรกรบ หรอรบยายเขาไปแพรเชอวณโรคภายในเรอนจำ โดยเนนการคดกรองวณโรคดวยภาพรงสทรวงอกเนองจากมความไว (Sensitivity) ซงหมายถง โอกาสทผตองขงทภาพรงสทรวงอกผดปกตเขาไดกบวณโรค (Abnormality compatible with TB) จะปวยเปนวณโรคสงถงรอยละ 98

3. การไมใชอาการหรอการซกประวตในการคดกรองวณโรค เพราะบางครงอาจจะทำใหไดรบขอมลทไมตรงกบความเปนจรง

4. การแนะนำใหใชคา BMI ผปวยเบาหวาน ผปวยเอชไอว ผสงอายทมโรครวม ในการคดกรองวณโรคเนองจาก เปนการวดตวเลขจรงทไมมอคต (Objective measure) ซงการสำรวจวณโรคในผตองขง จำนวน 69,859 คน ในป 2548 พบวา BMI < 20 มคา Sensitivity สงถงรอยละ 85

คำจำกดความ ผตองขงทมความเสยงวณโรคหมายถง ม BMI < 18.5 ผปวยเบาหวาน ผปวยเอชไอว ผสงอายทม

โรครวม และผทคดกรอง (TBP1) มคะแนนมากกวา 3 คะแนนขนไป ไดรบการคดกรองวณโรคครงแรกโดยการถายภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) ยอนไป 1 ไตรมาสทสามารถประเมนได หลงจากเขาเรอนจำ หากพบปอดมความผดปกต หรอมอาการสงสยเขาไดกบ วณโรค ใหสงตรวจเสมหะทางหองปฏบตการตามแนวทางการควบคมวณโรคประเทศไทย พ.ศ. 2561 รอยละของผตองขงรบใหม หรอรบยายเขาเรอนจำ ไดรบการคนหาวณโรคโดยการถายภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) ยอนไป 1 ไตรมาสทสามารถประเมนได ตวตง: จำนวนผตองขงรบใหม หรอรบยายเขาเรอนจำ ทมความเสยง คอ BMI < 18.5 ผปวย

เบาหวาน ผปวยเอชไอว ผสงอายทมโรครวม และผทคดกรอง (TBP1) มคะแนนมากกวา 3 คะแนนขนไป ไดรบการคดกรองวณโรคโดยการถายภาพรงสทรวงอก ยอนไป 1 ไตรมาสทสามารถประเมนได

ตวหาร: จำนวนผตองขงรบใหม หรอรบยายเขาเรอนจำ ทมความเสยง คอ BMI < 18.5 ผปวยเบาหวาน ผปวยเอชไอว ผสงอายทมโรครวม และผทคดกรอง (TBP1) มคะแนนมากกวา 3 คะแนนขนไป ยอนไป 1 ไตรมาสทสามารถประเมนได

วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ > 80%

4 คะแนน คอ 71 – 80% 3 คะแนน คอ 61 – 70% 2 คะแนน คอ 51 – 60% 1 คะแนน คอ 50%

แนวทางการ 1. ตรวจสอบจำนวนผตองขงรบใหม หรอรบยายเขาเรอนจำ มความเสยง คอ BMI < 18.5 ผปวย

Page 20: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

14

ประเมน เบาหวาน ผปวยเอชไอว ผสงอายทมโรครวม และผทคดกรอง(TBP1)มคะแนนมากกวา 3 คะแนนขนไป ทไดรบการถายภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) โดยยอนไป 1 ไตรมาสทสามารถประเมนได

2. ผตองขงรบยายทถายภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) มาจากเรอนจำตนทางภายใน 3 เดอน ใหนบวาถายภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) แลว

3. มผลการถายภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) เกบไวใน (OPD card) โดยการสม 5% จากผตองขงรบใหมในชวงเวลาทประเมน

Page 21: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

15

ขอกำหนด 6 การคนหาคดกรอง การตดตาม การตรวจรกษาวณโรคในผตองขงรายเกาทมผลภาพรงสทรวงอก ผดปกตสงสยวณโรค ทไมไดรบการรกษาในปทผานมา องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอเรงรดคนหาผปวยในระยะเรมแรก และรบรกษาผปวยเปนวณโรคในชวงแรกทปวย ความสำคญ ผตองขงทเกาทอยในเรอนจำมโอกาสปวยเปนวณโรคได เนองจากลกษณะของผตองขง

อาจมความเครยด มภาวะทพโภชนาการ มการเจบปวยอนรวมดวย รวมทงลกษณะของเรอนจำทมคนอยหนาแนน การคดกรองวณโรคดวยการถายภาพรงสทรวงอกจงสำคญเพอใหผปวยวณโรคเขาถงการรกษา ไดอยางรวดเรว และตดวงจรการแพรเชอวณโรคในเรอนจำ

คำจำกดความ

ผตองขงเกา หมายถง ผตองขงอยในเรอนจำตงแต 3 เดอนขนไป 1. ผตองขงเกาไดรบการถายภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) ปละ 1 ครง รอยละ 90 2. ผทมภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) ผดปกตเขาไดกบวณโรค สงเสมหะรอยละ 100 3. ผลการตรวจ AFB ลบ ไดรบการสงตรวจทางอณชววทยา (Molecular testing) หรอการเพาะ

เชอ (Culture) รอยละ 90 4. ผลการตรวจ AFB ลบ และทางอณชววทยา (Molecular testing) หรอการเพาะเชอ (Culture)

ลบ ไดรบการเฝาระวงการปวยวณโรค 5. มการขนทะเบยนรกษาวณโรค ทมผลตรวจไมพบเชอวณโรค (B-) ในปทผานมา

วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ มครบทง 5 ขอ 4 คะแนน คอ ม 4 ขอ 3 คะแนน คอ ม 3 ขอ 2 คะแนน คอ ม 2 ขอ 1 คะแนน คอ ม 1 ขอ

แนวทางการ ประเมน

1. ตรวจสอบจำนวนผตองขงรายเกา 2. ผตองขงทมอาการสงสยไดรบการตรวจรงสทรวงอก (Chest X-ray) 3. ผตองขงทมผลเสมหะลบ ไดรบการวนจฉย 4. สงตรวจ ทางอณชววทยา (Molecular testing) หรอการเพาะเชอ (culture) 5. มการเฝาระวง ตดตาม และสงเกตอาการทก 6 เดอนเปนเวลา 2 ป

Page 22: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

16

ขอกำหนด 7 การคนหาผสมผสรวมหองของผปวยวณโรคระยะแพรเชอ

องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอเรงรดคนหาผปวยในกลมผสมผสรวมหองซงเปนกลมเสยงสง ความสำคญ ผสมผสรวมหองมความเสยงตอการไดรบเชอวณโรค เพราะนอนอยในหองเดยวกนตดตอกนเกน 8

ชวโมง คำจำกดความ 1.ผสมผสรวมหอง คอ ผตองขงทอยรวมหองนอนเดยวกบผปวยวณโรคในเรอนจำในระยะ 3 เดอน

กอนตรวจพบวาปวยเปนวณโรค 2.ผปวยวณโรคระยะแพรเชอ หมายถง ผปวยทมผลการตรวจพบเชอวณโรค (B+) รอยละของผสมผสรวมหองไดรบการตรวจโดยการถายภาพรงสทรวงอก ตวตง: จำนวนผสมผสรวมหอง ของผปวยระยะแพรเชอ (Index case) และไดรบการตรวจวณโรค

โดยการถายภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) ในปงบประมาณทผานมา ตวหาร: จำนวนผสมผสรวมหองของผปวยทแพรเชอ (Index case) ในปงบประมาณทผานมา

วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ > 80% 4 คะแนน คอ 71 – 80% 3 คะแนน คอ 61 – 70% 2 คะแนน คอ 51 – 60% 1 คะแนน คอ 50%

แนวทางการ ประเมน

1. คนหาจำนวนผตองขงทเปนผสมผสรวมหองของผปวยวณโรคระยะแพรเชอ โดยนบจำนวนผปวยระยะแพรเชอยอนหลงจากวนทประเมน จำนวน 5 ราย 2. ตรวจสอบจำนวนผตองขงทเปนผสมผสรวมหอง ตามขอ 1 ทไดรบการถายภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) จากหลกฐาน เชน บนทกประวตทะเบยนผปวยนอกของสถานพยาบาลในเรอนจำ หรอใบแจงผลการถายภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) หมายเหต: ผสมผสใกลชดไมไดคดกรองเนองจากสถานทซงใกลชดกบผปวยในชวงกลางวนเปนทโลงมากกวาเรอนนอน สมผปวย 1 ราย และตรวจสอบเอกสารตามขอ 1 - 5 ในรอบปทผานมา

2.1 มทะเบยนผสมผสใกลชดในเรอนนอน 2.2 มการคดกรองดวยอาการ (Verbal screening) ในผสมผสใกลชดในเรอนนอน ภายใน 7 วน หากมอาการ ใหไดรบการตรวจภาพรงสทรวงอก 2.3 ถาไมมอาการ ตองคดกรองซำทก 6 เดอน ถามอาการตองไดรบการถายภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) 2.4 ขอ 2 และ 3 ถาคดกรองผดปกต ตองไดรบการสงตรวจเสมหะทกราย 2.5 ผสมผสทกรายตองไดรบภาพรงสทรวงอกปละ 1 ครง

Page 23: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

17

ขอกำหนด 8 การคนหาผทมอาการสงสยจะเปนวณโรคโดยอาสาสมครผตองขงในเรอนจำอยางตอเนอง

องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอเรงรดคนหาผทมอาการสงสยจะเปนวณโรคโดยอาสาสมครผตองขง ความสำคญ ผตองขงทมอาการไอควรมาพบพยาบาลทสถานพยาบาล แตผตองขงบางสวนคดวาอาการไอเกดจาก

การเปนหวดและหายไปไดเองจงไมมาตรวจทสถานพยาบาล ดงนนการมอาสาสมครผตองขงทนอนหองเดยวกบผปวยในตอนกลางคนทำหนาทชวยประสานสงตอผตองขงทมอาการไอใหมาตรวจทสถานพยาบาล จงทำใหการคนหาผปวยทำไดทนท ปองกนการแพรเชอไดรวดเรวขน

คำจำกดความ การคนหาผทมอาการสงสยจะเปนวณโรคโดยอาสาสมครผตองขง มกจกรรม 5 ขอดงตอไปน 1. มอาสาสมครผตองขงอยางนอยหองนอนละ 1 คน 2. อาสาสมครผตองขงจดบนทกผลงานลงในสมดบนทก TBP8 หรอแบบรายงานอาการปวยโดย

อสรจ. 3. พยาบาลเรอนจำตรวจสมดบนทก TBP8 หรอแบบรายงานอาการปวยโดย อสรจ. และนำผปวย

ออกมาตรวจทสถานพยาบาล 4. ผตองขงทมอาการไอ หรอมอาการอนรวมดวย เขาไดกบวณโรค ไดรบการคนหาโดย อสรจ. ไดรบ

การตรวจเสมหะ หรอตรวจคดกรองดวยการถายภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) 5. มการตดตามผลการตรวจหาการปวยวณโรค มการแจงผลการตรวจใหผตองขงทราบ

วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ มครบทง 5 ขอ 4 คะแนน คอ ม 4 ขอ 3 คะแนน คอ ม 3 ขอ 2 คะแนน คอ ม 2 ขอ 1 คะแนน คอ ม 1 ขอ

แนวทางการ ประเมน

1. ตรวจสอบองคประกอบของกจกรรมตามขอ 1 - 5 2. สมตรวจสอบสมดบนทกประจำตว TBP8 หรอแบบรายงานอาการปวยโดย อสรจ. จำนวน 10 เลม 3. ตรวจสอบการสอสารและสงตอสมดระหวางพยาบาลเรอนจำและอาสาสมครผตองขง โดยมการลง

ชอกำกบ ใหคำแนะนำแกอาสาสมครผตองขง 4. ตรวจสอบผปวยทมอาการสงสยวณโรคทคนหาโดยอาสาสมครผตองขงใน 1 เดอนทผานมา วา

ไดรบการสงตอเพอวนจฉยโดยการสงเสมหะ หรอการภาพรงสทรวงอก 5. สมผตองขงในขอ 4 จำนวน 1 คน เพอสอบถามวาไดรบแจงผลการตรวจเสมหะ หรอถายภาพรงส

ทรวงอก (Chest X-ray)

Page 24: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

18

มาตรการท 3 ดานการรกษาผปวย

วณโรค

Page 25: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

19

ขอกำหนด 9 ผปวยวณโรครายใหมและกลบเปนซำทกรายไดรบการวนจฉยและเรมรกษาโดยเรว องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอผทนาจะเปนวณโรคไดรบการวนจฉยและเขาสการรกษาโดยเรวเพอตดวงจรการแพรเชอ ความสำคญ การปองกนควบคมโรคในเรอนจำซงดำเนนการอยางเขมขนควรสงผลใหผปวยไดรบการวนจฉย

โดยเรว การคำนวณระยะเวลาตงแตวนทมอาการนาจะเปนวณโรคจนถงวนทไดรบการวนจฉยวาปวยเปนวณโรคและเรมรกษาโดยเรวจงเปนผลงานรปธรรมทใชอธบายวากจกรรมทดำเนนการทำใหบรรลเปาหมายการดำเนนงานได

คำจำกดความ

ผปวยวณโรครายใหม (new; N) หมายถง ผปวยทไมเคยรกษาวณโรคมากอน หรอรกษานอยกวา 1 เดอน (ผปวยวณโรคปอด หรอนอกปอด ทงทมผลตรวจการพบเชอวณโรค หรอไมพบเชอวณโรค) ผปวยวณโรคกลบเปนซำ (relapse; R) หมายถง ผปวยทเคยรกษาและไดรบการประเมนผลวารกษาหรอรกษาครบ แตกลบมาปวยเปนวณโรคซำ (ผปวยวณโรคปอด หรอนอกปอด ทงทมผลตรวจการพบเชอวณโรค หรอไมพบเชอวณโรค) ผปวยไดรบการวนจฉยและเรมรกษาโดยเรว หมายถง ผทมอาการสงสยวณโรค ตงแตเรมมอาการจนถงวนทไดรบวนจฉยและเรมรกษา รวมระยะเวลาไมเกน 30 วน หรอในกรณทไมมอาการใหนบเรมจากทไดรบการถายภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) รอยละผปวยวณโรครายใหม และกลบเปนซำ ทกรายไดรบการวนจฉยและเรมรกษาโดยเรว ตวตง: จำนวนผปวยทระยะเวลาตงแตเรมมอาการเขาไดกบวณโรค จนถงวนทไดรบการวนจฉยวา

เปนวณโรค และเรมรกษา ไมเกน 30 วน ในไตรมาสทผานมา ตวหาร: จำนวนผปวยวณโรครายใหม และกลบเปนซำ ทมอาการในไตรมาสทผานมา

วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ > 80% 4 คะแนน คอ 71 – 80% 3 คะแนน คอ 61 – 70% 2 คะแนน คอ 51 – 60% 1 คะแนน คอ 50%

แนวทางการ ประเมน

1. ตรวจสอบจำนวนผปวยวณโรครายใหม และกลบเปนซำ ทไดรบการวนจฉยและขนทะเบยนรกษาวณโรคในไตรมาสทผานมา

2. ตรวจนบผปวยทมอาการทกรายและตรวจสอบผมอาการตามขอ 1 โดยนบวนทมอาการจนถงวนทไดรบการวนจฉย และเรมรกษา

3. ในกรณทไมมอาการใหนบเรมจากทไดรบการถายภาพรงสทรวงอก (Chest X-ray) 4.ตรวจสอบเอกสาร OPD Card TB01 TB03 และเอกสารอนๆทเกยวของ

Page 26: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

20

ขอกำหนด 10 ผปวยวณโรคทไดรบการรกษา มการตรวจและตดตามทางหองปฏบตการตามแนวทางการ ควบคมวณโรคประเทศไทย

องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอใหผปวยวณโรคในเรอนจำ ไดรบการรกษาและมการตรวจทางหองปฏบตการแนวทางเดยวกบ

ประชาชนทวไป ความสำคญ ผปวยวณโรคในเรอนจำไดรบการดแลรกษาตามแนวทางการควบคมวณโรคประเทศไทย คำจำกดความ

1. ไดรบสตรยาตามแนวทางทางการควบคมวณโรคประเทศไทย 2. ไดรบจำนวนและขนาดยา สมพนธกบนำหนกตว 3. มผลตรวจหรอทราบผลการตรวจการมเชอเอชไอว 4. มผลการทดสอบความไวตอการดอยา (DST) และ มการบนทกผลในระบบรายงานวณโรคของ

โรงพยาบาล 5. ตรวจสายตาและการมองเหน (ดวย Snellen chart) และบนทกผลไวในประวตการรกษา

(OPD card) 6. มการตรวจเสมหะตดตามผลการรกษาครบตามเกณฑ 7. มผลตรวจการทำงานของตบ ในกรณผปวยทมความเสยง โดยการพจารณาของแพทย ดงน

7.1 อายมากกวา 60 ป 7.2 มประวตเคยดมสราเปนประจำ 7.3 มประวตเคยเปนโรคตบอกเสบหรอตดเชอไวรสตบอกเสบ 7.4 ตดเชอเอชไอว 7.5 มภาวะทพโภชนาการ

รอยละผปวยวณโรคทไดรบการรกษาและมการตรวจและตดตามทางหองปฏบตการตามแนวทางการควบคมวณโรคประเทศไทย ตวตง หมายถง ผปวยในไตรมาสทผานมา มการดำเนนการตามขอ 1 – 7 ครบทกขอ ตวหาร หมายถง จำนวนผปวยทขนทะเบยนรกษา ยอนไป 2 ไตรมาสทผานมา

วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ > 80% 4 คะแนน คอ 71 – 80% 3 คะแนน คอ 61 – 70% 2 คะแนน คอ 51 – 60% 1 คะแนน คอ 50%

แนวทางการ ประเมน

1. ตรวจสอบบนทกของสถานพยาบาลวามการดำเนนการตามขอ 1 - 7 2. ตรวจผลทางหองปฏบตการเพอเทยบกบระบบรายงานวณโรคของโรงพยาบาลวามผลทตรงกน 3. ตรวจสอบเอกสาร OPD Card TB01 TB03 และเอกสารอนๆทเกยวของ

Page 27: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

21

ขอกำหนด 11 ผปวยวณโรคทตดเชอเอชไอวรวมดวยไดรบยาตานไวรสขณะรกษาวณโรค องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอปองกนการเสยชวตในผปวยวณโรคทตดเชอเอชไอวรวมดวย ความสำคญ ผปวยวณโรคในเรอนจำทตดเชอเอชไอวรวมดวยไดรบการรกษาวณโรคและเขาถงยาตานไวรสเอช

ไอวขณะรกษาวณโรคภายในระยะเวลาทกำหนด เพอลดอตราการเสยชวตของผปวย คำจำกดความ รอยละของผปวยวณโรคทตดเชอเอชไอวรวมดวยไดรบยาตานไวรสขณะรกษาวณโรคในไตรมาส

ลาสดในไตรมาสทผานมา ตวตง: จำนวนผปวยวณโรคทตดเชอเอชไอวรวมดวย ไดรบยาตานไวรส ขณะรกษาวณโรค ในไตรมาสทผานมา ตวหาร: จำนวนผปวยวณโรคทตดเชอเอชไอวรวมดวย ในไตรมาสทผานมา

วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ > 80% 4 คะแนน คอ 71 – 80% 3 คะแนน คอ 61 – 70% 2 คะแนน คอ 51 – 60% 1 คะแนน คอ 50%

แนวทางการ ประเมน

1. โรงพยาบาลแมขายเตรยมขอมลของผปวยวณโรคทตดเชอเอชไอวรวมดวย ไดรบยาตานไวรสในไตรมาสลาสดในไตรมาสทผานมา

2. ตรวจสอบจำนวนผปวยวณโรคในไตรมาสทผานมา ในสมดบนทกของสถานพยาบาล 3. ในกรณทไมมผปวยวณโรคทตดเชอเอชไอวรวมดวย ใหประเมนยอนหลงไปไตรมาสทสามารถ

ประเมนได แตไมเกน 1 ป หากไมพบผปวยทตดเชอเอชไอว รวมดวย อนโลมใหคะแนนเตมได 4. ตรวจสอบเอกสาร OPD Card TB01 TB03 หรอเอกสารอนๆทเกยวของ

Page 28: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

22

ขอกำหนด 12 การจดเกบยาวณโรคมมาตรฐาน องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอใหผปวยไดรบยาวณโรคทมคณภาพ ความสำคญ สถานพยาบาลในเรอนจำมการจดเกบยาวณโรคทมมาตรฐาน คำจำกดความ 1. ยารกษาวณโรคมคณภาพ หมายถง ยารกษาวณโรคทไมหมดอายและมลกษณะกายภาพภายนอก

ของยาทไมมลกษณะแตกหก ราว เยม เปลยนสตกตะกอน เปนตน เพอเปนขอมลสนบสนนวามการจดเกบตามมาตรฐาน

2. การจดเกบตามมาตรฐาน ไดแก 2.1 เกบพนแสง 2.2 อณหภมหองไมเกน 30 องศาเซลเซยส 2.3 หองมความชนสมพทธ (Relative Humidity : RH) ตำกวารอยละ 60 2.4 มการสอบเทยบเครองมอ (Calibrate) วดความชนอยางนอย 1 ครงตอป

3. สถานทซงมการเกบยาไวนานเกน 1 เดอน ใหประเมนโดยใชหลกเกณฑเดยวกบคลงยา

วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ สถานทเกบยาและสถานทใดๆ ทเกบยา มยาทมลกษณะ ทางกายภาพภายนอกปกต มการจดเกบตามมาตรฐานและมการจดบนทกระดบอณหภมและความชนสมพทธ อยางนอยรอยละ 80 ใน 1 เดอน (24-25 วน)

4 คะแนน คอ สถานทเกบยาและสถานทใดๆ ทเกบยา มยาทมลกษณะ ทางกายภาพภายนอกปกต มการจดเกบตามมาตรฐานและมการจดบนทกระดบอณหภมและความชนสมพทธ อยางนอยรอยละ 50 ใน 1 เดอน (14-16 วน)

3 คะแนน คอ สถานทเกบยาและสถานทใดๆ ทเกบยา มยาทมลกษณะ ทางกายภาพภายนอกปกต แตไมจดเกบตามมาตรฐานบางขอในคำจำกดความขอ 2.1-2.4

2 คะแนน คอ สถานทเกบยาและสถานทใดๆ ทเกบยา มยาทมลกษณะ ทางกายภาพภายนอกปกต แตไมจดเกบตามมาตรฐานทกขอในคำจำกดความขอ 2.1-2.4

1 คะแนน คอ สถานทเกบยาและสถานทใดๆ ทเกบยา มยา 1 รายการทมลกษณะทางกายภาพภายนอกผดปกต

แนวทางการ ประเมน

1. ตรวจหองเกบยาของสถานพยาบาล 2. สงเกตบรเวณเกบยาวณโรค ไมมแสงแดดสอง ไมอยใกลอางลางมอ หรอ บรเวณทชน รวมทงไม

อยใกลกระตกนำรอน หรอเครองใชไฟฟา 3. สงเกตการจดยามอละวน และหากพบวามการแกะเมดยาออกจากกระดาษฟอยดกนชน หรอ

พลาสตกกนแสง ใหแนะนำใหถกตอง เชน ใหตดแผงยาตามจำนวนเมดยาตอวน โดยยาตองมกระดาษฟอยดหม หรอ พลาสตกกนแสงหมอย

4. ตรวจการจดบนทกระดบอณหภมและความชนสมพทธทกวนในเดอนลาสดทประเมนได

Page 29: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

23

มาตรการท 4 การดแลและประเมนผลการรกษา

Page 30: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

24

ขอกำหนด 13 การดแลโดยมผปวยเปนศนยกลาง

องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอใหการดแลโดยมผปวยเปนศนยกลาง (Patient-centred approach) ซงสงเสรมใหเกดความ

รวมมอในการรกษา และความยอมรบ การรกษา สงผลใหผลการรกษามประสทธภาพสงสด และปองกนการดอยา

ความสำคญ ผปวยวณโรคในเรอนจำบางสวนนอนรกษาตวในสถานพยาบาลในชวงการรกษาระยะเขมขน และบางสวนกลบไปในแดนควบคมในชวงการรกษาระยะตอเนอง ซงผดแลผปวยในแดนสวนใหญเปนเจาหนาทราชทณฑ การดแลทคำนงถงความตองการของผปวยโดยเจาหนาททกคนจงเปนประโยชนตอผปวยโดยตรง

คำจำกดความ การดแลโดยมผปวยเปนศนยกลาง (Patient-centred approach) หมายถงการทผปวยมสวนรวมในการรกษาและเรอนจำมกลไกสนบสนนผปวย ดงน

1. ใชสมดบนทกสขภาพผปวย ทรกษาดวยสตรยาแนวท 1 (Health Diary) หรอสมดบนทกกำกบการกนยา (DOT)

2. ผปวยมความรเรองการเจบปวยและการรกษาวณโรค โดยผปวยสามารถตอบคำถาม 3 ขอไดถกตอง 2.1. วณโรคเกดจากสาเหตใด

(คำตอบ เกดจากเชอโรค ไมไดเกดจากพนธกรรม) 2.2. การรกษาวณโรคใชเวลาอยางนอยกเดอน

(คำตอบ 6 เดอน) 2.3. หากผปวยกนยาไมครบ จะเกดอะไรขน

(คำตอบ วณโรคดอยา ซงตองใชเวลารกษาอยางนอย 2 ป) 3. การรกษาโดยการมผดแลการกนยาตอหนา (Directly Observed Treatment: DOT) ทกมอ

ตลอดการรกษา โดยดำเนนการครบ 3 ขนตอน คอ 3.1. เทยาบนฝามอ 3.2. ดผปวยกลนยา 3.3. ใหผปวยอาปากหลงกลนยา (สมถามผปวยรอยละ10 หรออยางนอย5คนและผดแลการกน

ยา1 คน) 4. ผปวยวณโรคทรกษาดวยสตรยาแนวท 1 มการตรวจสของปสสาวะ อยางนอยเดอนละครง 5. มการบนทกอาการไมพงประสงคจากการใชยา และดแลใหผปวยไดรบการบรรเทาจากอาการ

ไมพงประสงคจากการใชยา

รอยละผปวยวณโรคทมการดแลโดยมผปวยเปนศนยกลาง ตวตง: จำนวนผปวยวณโรคในไตรมาสทผานมาทมการดแลครบ 5 ขอ ตวหาร: จำนวนผปวยวณโรคในไตรมาสทผานมา

วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ > 80% 4 คะแนน คอ 71 – 80% 3 คะแนน คอ 61 – 70% 2 คะแนน คอ 51 – 60%

Page 31: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

25

1 คะแนน คอ 50% แนวทางการ ประเมน

1. ตรวจสอบจำนวนผปวยวณโรคในไตรมาสทผานมาในสมดบนทกของสถานพยาบาลในเรอนจำ 2. ตรวจสอบเอกสารสมดบนทกสขภาพ สมดบนทกกำกบการกนยา (DOT) และเอกสารบนทก

อาการไมพงประสงคจากการใชยา 3. สมสอบถามผปวย 1 ราย เพอประเมนความรเรองการเจบปวยและการรกษาวณโรค (ขอ 2) 4. สมสอบถามผดแลการกนยา 1 คน เพอประเมนการกำกบกนยาตอหนา (DOT) ขอท 3

Page 32: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

26

ขอกำหนด 14 การสงตอผปวยกรณพนโทษ หรอยายเรอนจำ ระหวางการรกษา องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอใหผปวยไดรบการรกษาอยางตอเนองจบครบกำหนด ความสำคญ ผปวยวณโรคในเรอนจำประมาณรอยละ 5 พนโทษหรอยายเรอนจำขณะกำลงรกษาวณโรค

พยาบาลหรอเจาหนาทของเรอนจำจงตองประสานหนวยงานทเกยวของใหรบผปวยรกษาตอเนอง คำจำกดความ การสงตอผปวย หมายถง การสงตอการรกษาผตองขงทปวยเปนวณโรคทมกำหนดปลอยตว กรณ

พนโทษหรอยายเรอนจำ กอนครบการรกษา 1. มหนงสอ หรอ TB09 หรอแบบฟอรมการสงตอของกรมราชทณฑ จากเรอนจำ แจง

โรงพยาบาลทขนทะเบยนรกษา 2. มหนงสอ หรอ TB09 หรอแบบฟอรมการสงตอของกรมราชทณฑจากเรอนจำ แจงไปยง

สำนกงานสาธารณสข 3. มการตดตามผลการสงตอ 4. มการตดตามผลการรกษา 5. ดำเนนการครบถวนตงแตขอ 1 - 4 มากกวารอยละ 50

วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ มครบทง 5 ขอ 4 คะแนน คอ ม 4 ขอ 3 คะแนน คอ ม 3 ขอ 2 คะแนน คอ ม 2 ขอ 1 คะแนน คอ ม 1 ขอ

แนวทางการ ประเมน

1. ตรวจนบจำนวนผปวยวณโรคกรณพนโทษหรอยายเรอนจำ/ทณฑสถาน ยอนหลง 1 ป 2. ถาไมมผปวยพนโทษหรอยายเรอนจำ ใหยอนหลง 1 ป หากไมพบผปวยอนโลมใหคะแนนเตมได 3. ตรวจสอบหลกฐานการสงตอของผปวยตามขอ 1 - 3 4. เอกสารในขอท 3 สามารถใชขอความ การประสานงานวธตางๆ เชน Line Application หรอ

การโทรศพททระบชอผรบผดชอบของโรงพยาบาลทรบโอน เบอรโทรศพท วน เดอน ป ทสนทนา

Page 33: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

27

ขอกำหนด 15 การจดเกบขอมลผปวยวณโรค

องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอใหสามารถจำแนกผปวยตามคำจำกดความและใชในการขนทะเบยน และตดตามผลการรกษา ความสำคญ โรงพยาบาลแมขายเปนผขนทะเบยนผปวยวณโรคในเรอนจำและรายงานผปวยวณโรคในเรอนจำ

ในระบบฐานขอมลอเลคโทรนกส (NTIP) ใหกบแผนงานวณโรคของประเทศ โดยสถานพยาบาล ในเรอนจำจดเกบขอมลวณโรคทจำเปนไวใชวเคราะหสถานการณวณโรคเบองตนภายในเรอนจำ

คำจำกดความ การจดเกบขอมลผปวยวณโรค หมายถง 1. มสมดบนทก แฟมขอมลของผปวยวณโรค เชน TB01 TB03 OPD Card หรอเอกสารอนๆ ท

เกยวของ 2. มการบนทกประวตการรกษาใน OPD Card หรอ TB01 3. มการบนทกยาทไดรบ 4. มการบนทกผลการตรวจเสมหะทางหองปฏบตการกอน ระหวาง และสนสดการรกษา 5. มการบนทกผลการทดสอบความไวตอยากอนการรกษาทกราย รอยละของผปวยทไดรบการวนจฉยและรกษา ทมการจดเกบขอมลครบถวนตามแนวทางการควบคมวณโรคประเทศไทย ตวตง: จำนวนผปวยทมการบนทกในสมดบนทก หรอแฟมขอมล TB01 TB03 OPD Card หรอ

เอกสารอนๆทเกยวของ ทมความครบถวนถกตองในขอ 1-5 โดยดขอมลผปวย 1 ไตรมาสยอนหลง 1 ป

ตวหาร: จำนวนผปวยวณโรคทไดรบการวนจฉยทงหมดในขอมลผปวย 1 ไตรมาสยอนหลง 1 ป วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ > 80%

4 คะแนน คอ 71 – 80% 3 คะแนน คอ 61 – 70% 2 คะแนน คอ 51 – 60% 1 คะแนน คอ 50%

แนวทางการ ประเมน

1. ตรวจนบจำนวนผปวยในขอมลผปวย 1 ไตรมาสยอนหลง 1 ป 2. ตรวจสอบการบนทกขอมลในสมดบนทก หรอแฟมขอมลของผปวยวณโรค 3. ตรวจสอบความครบถวนของขอมลทบนทกการรบยา ผลการตรวจเสมหะทางหองปฏบตการ

กอน ระหวาง และสนสดการรกษา และผลการทดสอบความไวตอยา (ตามขอ 2 - 5)

Page 34: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

28

ขอกำหนด 16 รายงานการประเมนผลการดำเนนงานวณโรคมาใชประโยชน

องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอวเคราะหและเขาใจผลการดำเนนงาน การปองกนและดแลรกษาวณโรคในเรอนจำ ความสำคญ เรอนจำสามารถใชรายงานผลการดำเนนงานวณโรคของเรอนจำตนเองโดยประสานโรงพยาบาล

แมขายในการบนทกขอมลผปวยวณโรครายบคคลของแตละเรอนจำ และจดทำทะเบยนผปวย วณโรคในเรอนจำนนๆ เพอนำมาจดทำรายงานการประเมนผลการดำเนนงานวณโรค

คำจำกดความ รายงานจำนวนผปวยวณโรค และผลการดำเนนงาน การปองกนและดแลรกษาวณโรคในเรอนจำในแตละป (ดตวอยางในภาคผนวก เชน TB07 TB08 TB/HIV01) 1. มทะเบยนผปวยวณโรค 2. มการบนทกขอมลในทะเบยนผปวยวณโรคทถกตองและครบถวน 3. มการจดทำรายงานผปวยวณโรค TB07 TB08 TB/HIV01 4. มการจดสงรายงานTB07 TB08 TB/HIV01 ไปยงกองบรการทางการแพทย กรมราชทณฑ 5. มรายงานผลสำเรจของการรกษาผปวยวณโรครายใหมและกลบเปนซำ เปาหมาย > รอยละ 90

วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ มครบ 5 ขอ 4 คะแนน คอ ม 4 ขอ 3 คะแนน คอ ม 3 ขอ 2 คะแนน คอ ม 2 ขอ 1 คะแนน คอ ม 1 ขอ

แนวทางการ ประเมน

ตรวจสอบเอกสารรายงานการประเมนผลการดำเนนงานวณโรคในไตรมาสทผานมา เชน รายงานผปวย วณโรครายใหมและและเคยรกษามากอน (TB07) รายงานผลการรกษาผปวยใหมและเคยรกษามา (TB08) ประเภทขนทะเบยนและ HIV รายงานการดำเนนงานผสมผสานวณโรคและโรค (TBHIV) เปนตน และหนงสอราชการทเสนอใหผบญชาการเรอนจำ ซงสามารถใชขอมลของเรอนจำหรอขอมลจากระบบเฝาระวงวณโรคของประเทศ

Page 35: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

29

มาตรการท 5 การบรหารจดการ

Page 36: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

30

ขอกำหนด 17 พยาบาลเรอนจำมการพฒนาศกยภาพทางวชาการวณโรค องคประกอบ รายละเอยด

วตถประสงค เพอใหเรอนจำมพยาบาลทมทกษะและความรทางทวชาการ ดำเนนงานวณโรคใหบรรลตามแผนงานวณโรค

ความสำคญ ความรทางวชาการวณโรคมการปรบปรงอยางตอเนอง ซงพยาบาลควรมการพฒนาศกยภาพของตนเอง ใหใชความรทเปนปจจบนในการปฏบตงาน

คำจำกดความ พยาบาลเรอนจำมศกยภาพทางวชาการวณโรค หมายถง 1. มเจาหนาทรบผดชอบงานวณโรค 2. เจาหนาทไดรบการอบรมการดำเนนงานวณโรค 3. เจาหนาททรบผดชอบไดเขารวมประชมวณโรคกบหนวยงานบรการวชาการในพนท เชน

สำนกงานปองกนควบคมโรค สำนกงานสาธารณสขจงหวด โรงพยาบาล หรอสปสช.เขตในพนทอยางนอยปละครง

4. มเอกสารวชาการวณโรคทเปนปจจบนในสถานพยาบาล เชน คมอแนวทางการควบคมวณโรคประเทศไทย พ.ศ.2561 แนวทางการปองกนการแพรกระจายเชอ (IC) คมอ QTBP หรอเอกสารตางๆทเกยวของ

5. มการจดทำเอกสารวชาการวณโรคเผยแพรในหนวยงานใน 1 ปทผานมา เชน สอตางๆทเกยวของกบวณโรค แผนพบ โปสเตอร หรอ รายงานสรปสถานการณวณโรคทผานมา เปนตน

วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ มครบทง 5 ขอ 4 คะแนน คอ ม 4 ขอ 3 คะแนน คอ ม 3 ขอ 2 คะแนน คอ ม 2 ขอ 1 คะแนน คอ ม 1 ขอ

แนวทางการ ประเมน

1. ตรวจสอบเอกสารการประชม หรอหนงสอเชญประชม หรอเอกสารทเกยวของ เชน หนงสอคำสงเจาหนาทรบผดชอบงานวณโรคในเรอนจำ หนงสอจดประชม หรอหนงสอเชญประชมเพอเขารวมประชมวณโรคกบหนวยงานบรการวชาการในพนท รวมทงหนวยงานภายนอก เปนตน

2. เอกสารทางวชาการทเกยวกบวณโรคตามขอ 4 ทใชในสถานพยาบาลในเรอนจำ เชน คมอแนวทางการควบคมวณโรคประเทศไทย พ.ศ.2561 แนวทางการปองกนการแพรกระจายเชอ (IC) คมอ QTBP หรอเอกสารตางๆทเกยวของ เปนตน

3. เอกสารวชาการวณโรคเผยแพรในหนวยงานใน 1 ปทผานมา เชน สอตางๆ ทเกยวของกบวณโรค แผนพบ โปสเตอร หรอ รายงานสรปสถานการณวณโรคทผานมา เปนตน

Page 37: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

31

ขอกำหนด 18 พยาบาลเรอนจำมศกยภาพในการบรหารจดการวณโรคดอยาในเรอนจำ

องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอใหผรบผดชอบงานวณโรคในเรอนจำสามารถบรหารจดการวณโรคดอยาได ตามแนวทางการ

ควบคม วณโรคประเทศไทย ความสำคญ การดำเนนงานวณโรคดอยาในเรอนจำตองอาศยบคลากรทมศกยภาพ มความรททนสมย เพอ

สามารถตดสนใจเบองตนและขอความชวยเหลอทางวชาการจากหนวยงานสาธารณสขในพนทไดทนท พยาบาลในเรอนจำตองสามารถอานผลตรวจดอยาของผปวยและระบไดวาผปวยใดดอยาแบบ ก) RR-TB ข) MDR-TB ค) Pre XDR-TB ง) XDR-TB และพยาบาลในเรอนจำควรรายงานใหสำนกงานสาธารณสขจงหวดและกองบรการทางการแพทย กรมราชทณฑทราบทนท เมอพบผปวยวณโรคดอยาอยางใดอยางหนงในขอ ก – ง ในเรอนจำ

คำจำกดความ พยาบาลเรอนจำมศกยภาพทางวชาการในการดำเนนงานวณโรคดอยาในเรอนจำ หมายถง 1. พยาบาลเรอนจำสามารถบอกคำจำกดความของวณโรคดอยา ก) RR-TB ข) MDR-TB

ค) Pre XDR-TB ง) XDR-TB ได 2. มการรวมประชมเรองวณโรคดอยากบหนวยงานวชาการในพนท หรอมการอบรมหลกสตรการ

สอบสวนวณโรคดอยา 3. มเอกสารวชาการทเปนปจจบนซงเกยวกบวณโรคดอยาเกบไวทสถานพยาบาล เพอศกษาและ

ทบทวนความรเรองวณโรคดอยา 4. มการแจงหนวยงานสาธารณสขในพนทเพอขอความชวยเหลอทางวชาการในการคนหาผสมผส

รวมหอง และการดแลผปวยวณโรคดอยา 5. มการแจงกองบรการทางแพทย กรมราชทณฑวามผปวยวณโรคดอยาและการวางแผนการดแล

ผปวยดงกลาวในเรอนจำ ในกรณมผปวย XDR-TB ใหสงตอรบการรกษาท ทณฑสถานโรงพยาบาลราชทณฑ

วธคดคะแนน กรณท 1 สำหรบเรอนจำทไมมผปวยวณโรคดอยาในปงบประมาณทผานมา ประเมนตามเงอนไขขอ 1-3 5 คะแนน คอ ม 3 ขอ 4 คะแนน คอ ม 2 ขอ 3 คะแนน คอ ม 1 ขอ กรณท 2 สำหรบเรอนจำทมผปวยวณโรคดอยาในปงบประมาณทผานมา ประเมนตามเงอนไขขอ 1-5 5 คะแนน คอ มครบทง 5 ขอ 4 คะแนน คอ ม 4 ขอ 3 คะแนน คอ ม 3 ขอ 2 คะแนน คอ ม 2 ขอ 1 คะแนน คอ ม 1 ขอ

แนวทางการ ประเมน

1. ตรวจสอบเอกสารตางๆ เชน การขนทะเบยนของผปวยวณโรคดอยา ผลทดสอบความไวตอยา ในระบบขอมลวณโรคระดบชาต (NTIP) หรอบนทกตางๆ

2. ตรวจสอบเอกสารวชาการความรเกยวกบวณโรคดอยา 3. ตรวจสอบเอกสารการเขารวมประชมหรออบรมเกยวกบวณโรคดอยา 4. ตรวจสอบเอกสารการสนบสนนเกยวกบวณโรคดอยาจากหนวยงานสาธารณสขในพนทในการคนหาผสมผส

และการดแลผปวยวณโรคดอยา 5. ตรวจสอบเอกสารรายงานวามผปวยวณโรคดอยา ไปยงกองบรการทางแพทย กรมราชทณฑ

Page 38: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

32

ขอกำหนด 19 อาสาสมครสาธารณสขเรอนจำมศกยภาพในการดำเนนงานวณโรค

องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอพฒนาศกยภาพอาสาสมครสาธารณสขเรอนจำ (อสรจ.) ในการคนหาผปวยวณโรคในเรอนจำ ความสำคญ อสรจ. มความใกลชดกบผตองขง เพราะนอนหองเดยวกน ทำใหสงเกตผตองขงทมอาการไอนาน

เกน 2 สปดาหได และแจงเจาหนาทเพอใหผตองขงทมอาการทนาจะเปนวณโรคมาตรวจทสถานพยาบาล ทำใหมโอกาสทจะไดรบการวนจฉยเรวขน

คำจำกดความ อสรจ. ทมศกยภาพ ดงน 1. ม อสรจ. ทผานการคดเลอก 2. ม อสรจ. เพยงพออยางนอย 1 คน ตอผตองขง 50 คน 3. มการจดอบรมความรเกยวกบวณโรค ใหกบ อสรจ. ทกคน โดยมเอกสารอางอง เชน อนมต

โครงการ บนทกขออนมตการจดอบรม เปนตน 4. มรายงานการจดกจกรรม คนหาผปวยวณโรคโดยอาสาสมครฯ และเสนอใหผบญชาการเรอนจำ

ทราบ 5. อสรจ. มความร ใชคำถามเดยวกบการประเมนขอกำหนดท 1 ตอบถกตองทง 5 ขอ คอ

5.1. อาการสงสยวณโรคปอดมอะไรบาง (คำตอบ ไอตดตอกนตงแต 2 สปดาห)

5.2. ถาพบผตองขงทมอาการไอตดตอกนตงแต 2 สปดาห ตองทำอยางไร (คำตอบ แจงเจาหนาทหรอพยาบาลเรอนจำทนท)

5.3. วณโรคปอดตดตอกนทางใด (คำตอบ ทางเดนหายใจ ไอ จามรดกน)

5.4. วณโรคปอดเกดจากเชออะไร (คำตอบ เชอแบคทเรย)

5.5. วณโรครกษาหายหรอไม อยางไร (คำตอบ รกษาหาย ถาผปวยกนยาตดตอกนทกวน อยางนอยเปนเวลา 6 เดอน)

วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ มครบ 5 ขอ 4 คะแนน คอ ม 4 ขอ 3 คะแนน คอ ม 3 ขอ 2 คะแนน คอ ม 2 ขอ 1 คะแนน คอ ม 1 ขอ

แนวทางการ ประเมน

1. ตรวจสอบเอกสารการคดเลอกอาสาสมครผตองขง อสรจ. เพอคนหาผมอาการสงสยวณโรคในเรอนจำ ในปทประเมน ไดแก 1.1. การศกษาอยางนอยชนประถมศกษาปท 6 (กรณจำเปน คดเลอกมาจาก อสรจ. ทมอย) 1.2. เปนผตองขงอยางนอยชนดขนไป3 1.3. ยนดทำหนาทอาสาสมครดวยความสมครใจ 1.4. เหลอระยะเวลาตองโทษอยางนอย 2 ป 1.5. เปนแบบอยางทดในการดแลสขภาพ

Page 39: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

33

2. ตรวจสอบเอกสารในการจดอบรม อาสาสมครสาธารณสขเรอนจำ ประกอบดวย บนทกขออนมตการจดกจกรรม

3. สมตรวจเอกสารการใชสมดสขภาพประจำตว (TBP8) TBP1 หรอรายงานเสนอผบงคบบญชาเรอนจำ

4. ตรวจสอบเอกสารรายงานสรปการคนหาผปวยวณโรคโดยอาสาสมครผตองขง หรอสงรายงานเสนอผบญชาการเรอนจำ

5. สมอาสาสมครสาธารณสขเรอนจำ 5 คน เพอตอบคำถามความรเกยวกบวณโรค อาสาสมครสาธารณสขเรอนจำจะตองตอบถกอยางนอย 4 ขอ ทกคน

Page 40: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

34

ขอกำหนด 20 การบรณาการงานวณโรคผานกลไกทางการบรหาร

องคประกอบ รายละเอยด วตถประสงค เพอการขบเคลอนการดำเนนงาน การแกไขปญหา และรบการสนบสนนทางนโยบาย ความสำคญ การสนบสนนจากระดบผบรหารในเรอนจำสงเสรมใหดำเนนงานวณโรคในเรอนจำประสบ

ความสำเรจ ไดรบความรวมมอจากทกสวน คำจำกดความ การบรณาการงานวณโรคผานกลไกทางการบรหาร หมายถง

1. จดทำรายงานสถานการณวณโรค และกจกรรมการดำเนนงานตอผบงคบบญชาทกไตรมาส 2. แจงเวยนรายงานสถานการณวณโรค และกจกรรมการดำเนนงานใหทกสวนทราบทกไตรมาส 3. มการเขารวมและนำเสนอสถานการณวณโรค และกจกรรมการดำเนนงาน ปญหาอปสรรค ตอ

ทประชมประจำเดอนของเรอนจำทกไตรมาส 4. มการนำเสนอสถานการณโรค และกจกรรมการดำเนนงาน ตอทประชมกบหนวยงานภายนอก

อยางนอย 1 ครงตอป 5. มสรปผลการดำเนนงาน

วธคดคะแนน 5 คะแนน คอ มครบ 5 ขอ 4 คะแนน คอ ม 4 ขอ 3 คะแนน คอ ม 3 ขอ 2 คะแนน คอ ม 2 ขอ 1 คะแนน คอ ม 1 ขอ

แนวทางการ ประเมน

1. ตรวจสอบเอกสารการตามขอ 1 - 3 เชน • หนงสออนมตโครงการ หรอกจกรรมเกยวกบวณโรค • หนงสอหรอเอกสารประชาสมพนธ • หนงสอหรอเอกสารสรปรายงานสถานการณวณโรคเพอผบรหาร • One page summary

2. หนงสอเชญจากหนวยงานภายนอก หรอหนงสออนมตเพอนำเสนอสถานการณโรค และกจกรรมการดำเนนงาน หรอหลกฐานอนๆ ตอทประชม

Page 41: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

35

บรรณานกรม 1. สำนกวณโรค กรมควบคมโรค. แนวทางการควบคมวณโรคประเทศไทย พ.ศ. 2561. พมพครงท 1.

กรงเทพฯ: สำนกพมพอกษรกราฟฟคแอนดดไซน; 2561 2. สำนกวณโรค กรมควบคมโรค กองบรการทางการแพทย กรมราชทณฑ. แนวทางการเรงรดการควบคมวณ

โรคในเรอนจำของประเทศไทย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สำนกพมพอกษรกราฟฟคแอนดดไซน; 2552 3. สำนกวณโรค กรมควบคมโรค. คมอประเมนมาตรฐานการปองกนและดแลรกษาวณโรคในเรอนจำ ป

2559. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: สำนกพมพอกษรกราฟฟคแอนดดไซน; 2559 4. กองบรการทางการแพทย กรมราชทณฑ. แบบประเมนสงจำเปนพนฐานสำหรบผตองขง. 5. สำนกวณโรค กรมควบคมโรค. แผนปฏบตการระดบชาต ดานการตอตานวณโรค พ.ศ. 2560 – 2564.

พมพครงท 1. กรงเทพฯ: สำนกพมพอกษรกราฟฟคแอนดดไซน; 2560 6. โรงพยาบาลเมตตาประชารกษ(วดไรขง). (2558). คมอการคดกรองความผดปกตทางสายตา.พมพครงท 1.

นครปฐม: เพชรเกษมพรนตงกรป. 7. World Health Organization. Compendium of WHO guidelines and associated standard:

ensuring optimum delivery of the cascade of care for patients with tuberculosis. Second edition – June 2018. Geneva, Switzerland: WHO; 2018.

8. World Health Organization. Global tuberculosis report 2019. Geneva, Switzerland: WHO; 2019.

Page 42: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

36

ภาคผนวก

Page 43: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

37

ภาคผนวกท 1 แบบฟอรมการใหคะแนนผลการประเมนคณภาพการปองกนและรกษาวณโรคในเรอนจำ เรอนจำ/ทณฑสถาน………………………………………………………………………วนทประเมน………………………………………………………………..……. ชอผประเมน.............................................................................................

ขอกำหนด คะแนน

เตม ผลการประเมน

(คะแนน) หมายเหต

มาตรการท 1 การปองกนวณโรค ขอกำหนดท 1. การรณรงคความรวณโรคในเรอนจำ 5 ขอกำหนดท 2. การจดสงแวดลอมบรเวณเรอนนอนเพอปองกนการแพรกระจายเชอวณโรค 5 ขอกำหนดท 3. การจดสถานทแยกโรคและอปกรณปองกนการแพรเชอใหผปวยวณโรคปอดระยะแพรเชอ 5 ขอกำหนดท 4. การใชอปกรณปองกนตนเอง 5

คะแนนรวม 20 มาตรการท 2 การคนหาและคดกรองวณโรค ขอกำหนดท 5. การคนหาโดยคดกรองผตองขงแรกรบหรอรบยายเขาเรอนจำทมความเสยงวณโรค 5 ขอกำหนดท 6. การคนหาคดกรอง การตดตาม การตรวจรกษาวณโรคในผตองขงรายเกา ทมผลภาพรงสทรวงอกผดปกต สงสยวณโรค ทไมไดรบการรกษาในปทผานมา

5

ขอกำหนดท 7. การคนหาผสมผสรวมหองของผปวยวณโรคระยะแพรเชอ 5 ขอกำหนดท 8. การคนหาผทมอาการสงสยจะเปนวณโรคโดยอาสาสมครผตองขงในเรอนจำอยางตอเนอง 5

คะแนนรวม 20 มาตรการท 3 การรกษาผปวยวณโรค ขอกำหนดท 9. ผปวยวณโรครายใหมและกลบเปนซำทกรายไดรบการวนจฉยและเรมรกษา โดยเรว 5 ขอกำหนดท 10. ผปวยวณโรคทไดรบการรกษา มการตรวจและตดตามทางหองปฏบตการตามแนวทางการควบคมวณโรคประเทศไทย

5

ขอกำหนดท 11. ผปวยวณโรคทตดเชอเอชไอวรวมดวยไดรบยาตานไวรสขณะรกษาวณโรค 5 ขอกำหนดท 12. ยาวณโรคมการจดเกบตามมาตรฐาน 5

คะแนนรวม 20 มาตรการท 4 การดแลและประเมนผลการรกษา ขอกำหนดท 13. การดแลโดยมผปวยเปนศนยกลาง 5 ขอกำหนดท 14. การสงตอผปวยกรณพนโทษ หรอยายเรอนจำ ระหวางการรกษา 5 ขอกำหนดท 15. การจดเกบขอมลผปวยวณโรค 5 ขอกำหนดท 16. รายงานการประเมนผลการดำเนนงานวณโรคมาใชประโยชน 5

คะแนนรวม 20 มาตรการท 5 การบรหารจดการ ขอกำหนดท 17. พยาบาลเรอนจำมการพฒนาศกยภาพทางวชาการวณโรค 5 ขอกำหนดท 18. พยาบาลเรอนจำมศกยภาพในการบรหารจดการวณโรคดอยาในเรอนจำ 5 ขอกำหนดท 19. อาสาสมครสาธารณสขเรอนจำมศกยภาพในการดำเนนงานวณโรค 5 ขอกำหนดท 20. การบรณาการงานวณโรคผานกลไกทางการบรหาร 5

คะแนนรวม 20 คะแนนรวมทงหมด 100

ผลการประเมน ผาน ผลการประเมนมากกวาหรอเทากบ 80 คะแนน ไมผลการประเมนนอยกวา 80 คะแนน

ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ภาคผนวกท 2 แบบฟอรม การคนหาผปวยวณโรคในเรอนจำ (TB case finding in prisons)

Page 44: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

38

Page 45: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

39

ภาคผนวกท 3 แบบฟอรม การคนหาผปวยวณโรคในผตองขงกลมเฉพาะ

Page 46: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

40

ภาคผนวกท 4 แบบฟอรม แบบรายงานการคนหาผปวยวณโรคเชงรกในเรอนจำ

Page 47: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

41

ภาคผนวกท 5 แบบฟอรมทะเบยนผปวยวณโรค (TB03)

Page 48: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

42

ภาคผนวกท 6 แบบฟอรมการสงตอผปวยวณโรค (TB09)

Page 49: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

43

ภาคผนวกท 7 สมดบนทกประจำตวอาสาสมครเรอนจำ (TBP8)

Page 50: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

44

ภาคผนวกท 8 แผนวดสายตา (Snellen chart)

Page 51: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

45

ภาคผนวกท 9 สตรคำนวนดชนมวลกาย (Body mass index)

Page 52: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

46

ภาคผนวกท 10 รายชอเรอนจำ/ทณฑสถาน สคร. จงหวด เรอนจำ/ทณฑสถาน

สคร. 1 จงหวดเชยงใหม

เชยงใหม 1 2 3

เรอนจำกลางเชยงใหม ทณฑสถานหญงเชยงใหม เรอนจำอำเภอฝาง

เชยงราย 4 5

เรอนจำกลางเชยงราย เรอนจำอำเภอเทง

นาน 6 เรอนจำจงหวดนาน พะเยา 7 เรอนจำจงหวดพะเยา แพร 8 เรอนจำจงหวดแพร แมฮองสอน 9

10 เรอนจำจงหวดแมฮองสอน เรอนจำอำเภอแมสะเรยง

ลำปาง 11 12 13

เรอนจำกลางลำปาง ทณฑสถานบำบดพเศษลำปาง สถานกกขงกลางจงหวดลำปาง

ลำพน 14 เรอนจำจงหวดลำพน สคร. 2 จงหวดพษณโลก

พษณโลก 15 16 17

เรอนจำกลางพษณโลก เรอนจำจงหวดพษณโลก ทณฑสถานหญงพษณโลก

ตาก 18 19

เรอนจำกลางตาก เรอนจำอำเภอแมสอด

เพชรบรณ 20 21

เรอนจำจงหวดเพชรบรณ เรอนจำอำเภอหลมสก

สโขทย 22 23

เรอนจำจงหวดสโขทย เรอนจำอำเภอสวรรคโลก

อตรดตถ 24 เรอนจำจงหวดอตรดตถ สคร. 3 จงหวดนครสวรรค

นครสวรรค 25 26

เรอนจำกลางนครสวรรค ทณฑสถานเปดหนองนำขน

กำแพงเพชร 27 เรอนจำกลางกำแพงเพชร พจตร 28 เรอนจำจงหวดพจตร อทยธาน 29 เรอนจำจงหวดอทยธาน ชยนาท 30 เรอนจำจงหวดชยนาท

สคร. 4 จงหวดสระบร สระบร 31 เรอนจำจงหวดสระบร ลพบร 32

33 เรอนจำกลางลพบร เรอนจำอำเภอชยบาดาล

สงหบร 34 เรอนจำจงหวดสงหบร อางทอง 35 เรอนจำจงหวดอางทอง นนทบร 36

37 เรอนจำกลางบางขวาง เรอนจำจงหวดนนทบร

ปทมธาน 38 เรอนจำจงหวดปทมธาน

Page 53: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

47

สคร. จงหวด เรอนจำ/ทณฑสถาน 39 40 41 42 43

เรอนจำอำเภอธญบร ทณฑสถานบำบดพเศษจงหวดปทมธาน ทณฑสถานบำบดพเศษหญง ทณฑสถานวยหนมกลาง สถานกกขงกลางจงหวดปทมธาน

พระนครศรอยธยา 44 45 46 47

เรอนจำกลางพระนครศรอยธยา เรอนจำจงหวดพระนครศรอยธยา ทณฑสถานวยหนมพระนครศรอยธยา ทณฑสถานบำบดพเศษพระนครศรอยธยา

นครนายก 48 เรอนจำจงหวดนครนายก สคร. 5 จงหวดราชบร ราชบร

49 50

เรอนจำกลางราชบร เรอนจำกลางเขาบน

กาญจนบร

51 52

เรอนจำจงหวดกาญจนบร เรอนจำอำเภอทองผาภม

นครปฐม

53 54

เรอนจำกลางนครปฐม สถานกกขงจงหวดนครปฐม

ประจวบครขนธ 55 เรอนจำจงหวดประจวบครขนธ เพชรบร 56 เรอนจำกลางเพชรบร สมทรสงคราม 57 เรอนจำกลางสมทรสงคราม สมทรสาคร 58 เรอนจำจงหวดสมทรสาคร สพรรณบร 59 เรอนจำจงหวดสพรรณบร

สคร. 6 จงหวดชลบร ชลบร

60 61 62

เรอนจำกลางชลบร เรอนจำพเศษพทยา ทณฑสถานหญงชลบร

จนทบร

63 64

เรอนจำจงหวดจนทบร ทณฑสถานเปดทงเบญจา

ฉะเชงเทรา 65 เรอนจำกลางฉะเชงเทรา ปราจนบร

66 67 68

เรอนจำจงหวดปราจนบร เรอนจำอำเภอกบนทรบร ทณฑสถานเปดบานเนนสง

ระยอง

69 70

เรอนจำกลางระยอง ทณฑสถานเปดหวยโปง

สมทรปราการ 70 เรอนจำกลางสมทรปราการ สระแกว 72 เรอนจำจงหวดสระแกว ตราด 73

74 เรอนจำจงหวดตราด สถานกกขงกลางจงหวดตราด

สคร. 7 จงหวดขอนแกน

ขอนแกน 75 76 77

เรอนจำกลางขอนแกน ทณฑสถานบำบดพเศษขอนแกน เรอนจำอำเภอพล

Page 54: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

48

สคร. จงหวด เรอนจำ/ทณฑสถาน มหาสารคาม 78 เรอนจำจงหวดมหาสารคาม รอยเอด 79

80 เรอนจำจงหวดรอยเอด สถานกกขงกลางจงหวดรอยเอด

กาฬสนธ 81 เรอนจำจงหวดกาฬสนธ สคร. 8 จงหวดอดรธาน อดรธาน 82 เรอนจำกลางอดรธาน

เลย 83 เรอนจำจงหวดเลย หนองคาย 84 เรอนจำจงหวดหนองคาย บงกาฬ 85 เรอนจำจงหวดบงกาฬ หนองบวลำภ 86 เรอนจำจงหวดหนองบวลำภ นครพนม 87 เรอนจำกลางนครพนม สกลนคร 88

89 เรอนจำจงหวดสกลนคร เรอนจำอำเภอสวางแดนดน

สคร. 9 จงหวดนครราชสมา

นครราชสมา

90 91 92 93 94 95

เรอนจำกลางนครราชสมา เรอนจำกลางคลองไผ ทณฑสถานหญงนครราชสมา ทณฑสถานเกษตรอตสาหกรรมเขาพรก เรอนจำอำเภอบวใหญ เรอนจำอำเภอสคว

ชยภม 96 97

เรอนจำจงหวดชยภม เรอนจำอำเภอภเขยว

บรรมย 98 99

เรอนจำจงหวดบรรมย เรอนจำอำเภอนางรอง

สรนทร 100 101

เรอนจำกลางสรนทร เรอนจำอำเภอรตนบร

สคร. 10 จงหวดอบลราชธาน

อบลราชธาน 102 เรอนจำกลางอบลราชธาน มกดาหาร 103 เรอนจำจงหวดมกดาหาร ยโสธร 104 เรอนจำจงหวดยโสธร ศรษะเกษ

105 106

เรอนจำจงหวดศรษะเกษ เรอนจำอำเภอกนทรลกษ

อำนาจเจรญ 107 เรอนจำจงหวดอำนาจเจรญ สคร. 11 จงหวดนครศรธรรมราช

นครศรธรรมราช 108 109 110 111 112

เรอนจำกลางนครศรธรรมราช ทณฑสถานวยหนมนครศรธรรมราช เรอนจำอำเภอทงสง เรอนจำอำเภอปากพนง สถานกกขงกลางจงหวดนครศรธรรมราช

กระบ 113 เรอนจำจงหวดกระบ ชมพร 114

115 เรอนจำจงหวดชมพร เรอนจำอำเภอหลงสวน

พงงา 116 เรอนจำจงหวดพงงา

Page 55: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

49

สคร. จงหวด เรอนจำ/ทณฑสถาน 117 เรอนจำอำเภอตะกวปา

ภเกต 118 เรอนจำจงหวดภเกต ระนอง 119 เรอนจำจงหวดระนอง สราษฎรธาน 120

121 122

เรอนจำกลางสราษฎรธาน เรอนจำอำเภอไชยา เรอนจำอำเภอเกาะสมย

สคร. 12 จงหวดสงขลา สงขลา

123 124 125 126 127

เรอนจำกลางสงขลา ทณฑสถานหญงสงขลา เรอนจำจงหวดสงขลา ทณฑสถานบำบดพเศษสงขลา เรอนจำอำเภอนาทว

ตรง 128 เรอนจำจงหวดตรง นราธวาส 129 เรอนจำจงหวดนราธวาส ปตตาน 130 เรอนจำกลางปตตาน สตล 131 เรอนจำจงหวดสตล ยะลา

132 133

เรอนจำกลางยะลา เรอนจำอำเภอเบตง

พทลง 134 135

เรอนจำกลางพทลง ทณฑสถานเปดบานนาวง

สปคม. กรงเทพมหานคร 136 137 138 139 140 141 142 143

เรอนจำกลางคลองเปรม เรอนจำพเศษกรงเทพมหานคร เรอนจำพเศษธนบร เรอนจำพเศษมนบร ทณฑสถานบำบดพเศษกลาง ทณฑสถานหญงกลาง ทณฑสถานหญงธนบร ทณฑสถานโรงพยาบาลราชทณฑ

*ขอมล ณ วนท 20 มนาคม 2563

Page 56: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

50

รายนามคณะทำงาน

ทปรกษา

1. นายแพทยสวรรณชย วฒนายงเจรญชย อธบดกรมควบคมโรค 2. พนตำรวจเอก ณรชต เศวตนนทน อธบดกรมราชทณฑ

บรรณาธการ 1. แพทยหญงศรประพา เนตรนยม นายแพทยทรงคณวฒ กรมควบคมโรค 2. แพทยหญงผลน กมลวทน ผอำนวยการกองวณโรค กรมควบคมโรค 3. นางวชชดา คงพรอมสข ผอำนวยการกองบรการทางการแพทย กรมราชทณฑ

คณะผจดทำและเรยบเรยงเนอหา 1. นายบญเชด กลดพวง นกวชาการสาธารณสขชำนาญการพเศษ กรมควบคมโรค 2. นายสขสนต จตตมณ นกวชาการสาธารณสขชำนาญการพเศษ กรมควบคมโรค 3. นางวรรณเพญ จตตวฒน นกวชาการสาธารณสขชำนาญการ กรมควบคมโรค 4. นางศรนภา จตตมณ นกวชาการสาธารณสขชำนาญการ กรมควบคมโรค 5. นายจรวฒน วรสงห นกวชาการสถตชำนาญการ กรมควบคมโรค 6. นายโกสนทร ผองแผว นกวเคราะหนโยบายและแผนปฏบตการ กรมควบคมโรค 7. นางสาวศรประภา กอแกว นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ กรมควบคมโรค 8. นายปรมต ศกดแสน นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ กรมควบคมโรค 9. นางสาวศวรตน นามรง นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ กรมควบคมโรค 10. นางสาววดาภา วรรณศร นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ กรมควบคมโรค 11. นางสาวกญญาวร พทรทรพย พยาบาลวชาชพปฏบตการ กรมควบคมโรค 12. นายไซฟดดน แมกา นกวชาการสาธารณสข กรมควบคมโรค 13. นางพรพมล บาระม นกวชาการสาธารณสข สำนกงานปองกนควบคมโรคท 1 จงหวด

เชยงใหม 14. นางสายรง กนทวรรณ พยาบาลวชาชพชำนาญการ สำนกงานปองกนควบคมโรคท 2 จงหวด

พษณโลก 15. นายพงศปณต ตองออน นกวชาการสาธารณสขชำนาญการ สำนกงานปองกนควบคมโรคท 3 จงหวด

นครสวรรค 16. นางกนยา เอกอศดร นกวชาการสาธารณสขชำนาญการ สำนกงานปองกนควบคมโรคท 5 ราชบร 17. นางสาวณฐธสา บญเจรญ นกวชาการสาธารณสขชำนาญการ สำนกงานปองกนควบคมโรคท 6 จงหวดชลบร 18. นางสาวชชชฎา ศรชเปยม นกวชาการสาธารณสขชำนาญการ สำนกงานปองกนควบคมโรคท 7 ขอนแกน 19. นายเสถยร เชอล นกวชาการสาธารณสขชำนาญการ สำนกงานปองกนควบคมโรคท 10 จงหวด

อบลราชธาน 20. นางกมลวรรณ อมดวง นกวชาการสาธารณสขชำนาญการ สำนกงานปองกนควบคมโรคท 11 จงหวด

นครศรธรรมราช 21. นางสาวนรไอณ คาร เจาพนกงานเภสชกรรมชำนาญงาน สำนกงานปองกนควบคมโรคท 12 สงขลา 22. นางรจรา ตระกลพว พยาบาลวชาชพชำนาญการ สถาบนปองกนควบคมโรคเขตเมอง 23. นางสาวไมลา อสสระสงคราม พยาบาลวชาชพชำนาญการ สถาบนปองกนควบคมโรคเขตเมอง 24. นายณรงคเดช นนตาเวยง นกวชาการสาธารณสขชำนาญการ สำนกงานสาธารณสขจงหวดลำพน 25. นางนงนช โนนศรชย นกวชาการสาธารณสขชำนาญการ สำนกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ 26. นายอำนาจ ไชยเทศ นกวชาการสาธารณสขชำนาญการ โรงพยาบาลลำพน 27. นางสาวสธญญา ผพฒน นกวชาการสาธารณสขชำนาญการพเศษ กรมราชทณฑ 28. รอยโทหญงชตมา เจรญพร นกวชาการสาธารณสขชำนาญการ กรมราชทณฑ 29. นายววฒน ดอนแรม พยาบาลวชาชพชำนาญการ เรอนจำพเศษธนบร 30. นายสรชย ถดพลกรง พยาบาลวชาชพชำนาญการ เรอนจำกลางคลองไผ 31. นายเศกสรรค จนทรปราสาท พยาบาลวชาชพชำนาญการ เรอนจำกลางกำแพงเพชร

Page 57: คู่มือ การประเมินคุณภาพการ ...btb.ddc.moph.go.th/qtbp/file/คู่มือ QTBP_edit...2020/03/25  · บทท 2 แนวทางการประเม

51

32. นางนวรตน ดวงแกว พยาบาลวชาชพชำนาญการ ทณฑสถานโรงพยาบาลราชทณฑ 33. นางสาวจรยา บอน พยาบาลวชาชพชำนาญการ เรอนจำอำเภอสวรรคโลก 34. นางพชยา แสงเพลง พยาบาลวชาชพชำนาญการ เรอนจำจงหวดสพรรณบร 35. นางศรนภา แสงคำ พยาบาลวชาชพชำนาญการ เรอนจำจงหวดลำพน 36. นางรตนา เดชภรตนมงคล พยาบาลวชาชพชำนาญการ เรอนจำจงหวดสโขทย 37. นางสาวศรนภสร ปะวนนา พยาบาลวชาชพชำนาญการ เรอนจำกลางอดรธาน 38. นายชนวต นดกลา พยาบาลวชาชพชำนาญการ เรอนจำพเศษกรงเทพมหานคร 39. นางพชญณนท อนทรจนทร พยาบาลวชาชพชำนาญการ ทณฑสถานบำบดพเศษสงขลา 40. นายปญญา จตรจกร พยาบาลวชาชพชำนาญการ เรอนจำกลางขอนแกน 41. นายสมคด พนธพฤกษ พยาบาลวชาชพชำนาญการ ทณฑสถานบำบดพเศษกลาง 42. นางปรนนท ผงฉำ พยาบาลวชาชพชำนาญการ ทณฑสถานบำบดพเศษจงหวดปทมธาน 43. นายอนรกษ บราสทธ พยาบาลวชาชพปฏบตการ เรอนจำกลางบวใหญ 44. นายสรวชญ สวสดการ พยาบาลวชาชพปฏบตการ เรอนจำอำเภอเกาะสมย 45. นางสาวจรรตน แพงจนทก พยาบาลวชาชพปฏบตการ ทณฑสถานเกษตรอตสาหกรรมเขาพรก 46. นางสาวปารณท แจวเสยง พยาบาลวชาชพปฏบตการ เรอนจำจงหวดสมทรสาคร 47. นางสาวธนษฐา แสงนวล พยาบาลวชาชพปฏบตการ เรอนจำกลางระยอง 48. นางสาวผองพรรณ กงเกต พยาบาลวชาชพปฏบตการ เรอนจำกลางลพบร