การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10...

29
สำนักงานปลัดกระทรวงกลาโหม OFFICE OF THE PERMANENT SECRETARY FOR DEFENCE ดานพลังงาน

Transcript of การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10...

Page 1: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

สำนกงานปลดกระทรวงกลาโหม OFFICE OF THE PERMANENT SECRETARY FOR DEFENCE

ดานพลงงาน

Page 2: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

ค ำน ำ

คณะท างานเตรยมการปฏรปเพอคนความสขใหคนในชาตไดด าเนนการจดท าขอมล

“การปฏรป : ดานพลงงาน” โดยมวตถประสงคเพอรวบรวมขอมลสภาพปญหา และ

กรอบความเหนรวมของประชาชน ส าหรบน าเสนอเปนทางเลอกใหสภาปฏรปแหงชาต

ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พ.ศ.2557 น าไปใชเปนขอมลในการศกษา

และเสนอแนะ เพอใหเกดการวางแผนการปฏรปดานพลงงาน ทสอดคลองกบสภาพแวดลอม

ของประเทศไทยในปจจบนและอนาคต

การด าเนนงานครงน ประกอบดวยการทบทวนขอมลจากหนงสอ รายงานการวจย

เอกสาร และบทความทเกยวของกบดานพลงงาน รวมถงรวบรวมขอมลจากประชาชน

ทงโดยการสมภาษณเชงลก การประชมกลมยอย และรบขอมล ทเสนอผานทางโทรศพท

สออเลกทรอนกส จดหมาย ไปรษณยบตร และขอคดเหนจากองคกรหรอหนวยงานทสนใจ

การปฏรปดานพลงงาน จากนนจงน าขอมลทงหมดมาสงเคราะหใหไดขอสรปส าหรบการ

เสนอใหกบสภาปฏรปแหงชาต

สาระส าคญของเอกสารฉบบนประกอบดวย บทน ำ และ เนอหำหลก ทครอบคลม

4 ประเดนหลก ของการปฏรปดานพลงงาน โดยในแตละประเดนมการกลาวถง สภาพปญหา

และกรอบความเหนรวมของประชาชน ซงจะเปนทางเลอกทส าคญส าหรบการปฏรป

ดานพลงงานตอไป

คณะท างานเตรยมการปฏรปเพอคนความสขใหคนในชาต

2557

Page 3: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

สำรบญ

ค ำน ำ ก

สำรบญ ข

บทน ำ 1

ธรกจพลงงำน 9

สภำพปญหำ 9

กรอบควำมเหนรวม 9

นโยบายตอบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) 10

ประสทธภาพและการแขงขนในธรกจพลงงาน 11

ธรรมาภบาลในกจการพลงงาน 12

โครงสรำงรำคำพลงงำน 14

สภำพปญหำ 14

กรอบควำมเหนรวม 14

ทบทวนโครงสรางราคาน ามนเชอเพลงส าเรจรป 15

ทบทวนการอดหนนราคาขายปลกน ามนดเซล และ NGV 15

ประเมนนโยบายเกยวกบกองทนน ามนเชอเพลง 15

ทบทวนการใชมาตรฐานน ามนยโร 4 16

Page 4: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

กำรบรหำรจดกำรทรพยำกรพลงงำน 17

สภำพปญหำ 17

กรอบควำมเหนรวม 18

นโยบายการจดหา การใหสมปทาน และอนๆ 19

การอนรกษพลงงาน สงเสรมพลงงานทางเลอกและพลงงานสะอาด 19

กำรบรหำรจดกำรพลงงำนไฟฟำ 21

สภำพปญหำ 21

กรอบควำมเหนรวม 23

ปรบโครงสรางกจการไฟฟาของประเทศใหมการแขงขน 23

ปรบโอนการไฟฟานครหลวงและการไฟฟาสวนภมภาค ใหมาอยในสงกด

ของกระทรวงพลงงาน 23

พจารณาปรบปรงแผนการผลตไฟฟา (PDP) 23

ทบทวนมาตรการเกยวกบโครงการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน 24

สงเสรมการก าหนดโครงสรางรบซอไฟฟาแบบ Feed-in Tariff (FIT)

ส าหรบกลมพลงงานชวภาพ 24

ก าหนดนโยบายใหมการศกษาและเผยแพรความร ในเรองเกยวกบ

โรงไฟฟาแบบใหม 24

Page 5: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

1 การปฏรป : ดานพลงงาน

บทน า

“พลงงาน” นบเปนปจจยส าคญทสดประการหนงในการขบเคลอนการพฒนาการ

เจรญเตบโตทางเศรษฐกจ รวมไปถงการสงเสรมสวสดภาพและความผาสกของประชาชนใน

ประเทศ นอกไปจากนน พลงงานยงมสวนเกยวของโดยตรงกบความมนคงของประเทศทง

ทางการเมอง การทหาร การเศรษฐกจ และสงคม ปจจบนพลงงานยงทวความส าคญมาก

ยงขน จากบทบาทในการพฒนาเศรษฐกจเกอบทกสาขา อาท อตสาหกรรม การคมนาคม

ขนสง และการไฟฟา เปนตน ท าใหปรมาณการผลตและการใชพลงงานแสดงความสมพนธ

อยางใกลชดกบฐานะทางเศรษฐกจ รวมทงสามารถสงสญญาณถงความมนคงของแตละ

ประเทศอกดวย

ดวยสาเหตความส าคญดงกลาว ความตองการพลงงาน (Energy Demand)

ในประเทศตางๆ ทวโลก จงมแนวโนมเพมสงขนอยางตอเนอง ทงในสวนของพลงงาน

เชอเพลงและพลงงานไฟฟา ท าใหมความจ าเปนตองเพมอตราการผลตและแสวงหา

แหลงพลงงานใหมทดแทน เพอสนองตอบตอความตองการทเพมขนอยทกขณะ รวมทง

เพอใหเกดความมนคงทางพลงงานและความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจ แตทวา

ในอดตทผานมาหลายตอหลายครงการบรหารจดการพลงงานไดเกดปญหาขน น าไปส

ทงปญหาวกฤตพลงงานและปญหาอนๆ อาท ราคาน ามนเชอเพลงเพมสงขน จนกระทบตอ

คาใชจายในชวตประจ าวน คาไฟฟา คาโดยสาร รวมไปถงตนทนในภาคอตสาหกรรม สงผล

ในภาพรวมใหคาครองชพของประชาชนพงสงขน นอกไปจากนน ปญหาพลงงาน ยงมสวน

เกยวของสงผลกระทบไปถงปญหาสภาวะโลกรอน และปญหามลภาวะอนๆ ซงจนกระทง

Page 6: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

2 การปฏรป : ดานพลงงาน

ปจจบน ประชาชนทไดรบผลกระทบจากวกฤตตางๆ เหลาน ไดแตตองยอมรบชะตากรรม

โดยไมมสทธเขาไปรวมบรหารจดการ รวมทงรวมรบผดชอบในการด าเนนการเกยวกบ

พลงงานเหลานนไดเลย

ส าหรบประเทศไทย ในสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5

วทยาการสมยใหมตางๆ ไดถกน าเขาเผยแพรในประเทศไทยอยางกวางขวาง รวมไปถงการ

น าเขาผลตภณฑจากปโตรเลยม หรอทเรยกกนโดยทวไปวา “น ามน” ซงไดเรมเขามา

มบทบาทในชวตประจ าวนของคนไทย จนกระทงกลายมาเปนปจจยส าคญประการหนง

ส าหรบการพฒนาประเทศ สรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและสงคม ตลอดถงสงเสรม

ความมนคง สวสดภาพและความผาสกของประชาชนคนไทยในปจจบน

Page 7: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

3 การปฏรป : ดานพลงงาน

สภาพปญหาของการปฏรปดานพลงงาน

ภายหลงจากการปฏวตอตสาหกรรมในศตวรรษท 18 ปรมาณความตองการและ

การใชพลงงาน โดยเฉพาะน ามน ถานหน และกาซธรรมชาตมเพมสงขนอยางรวดเรวในระยะ

อนสน สงผลใหแหลงพลงงานในพนทตางๆ ทวโลกถกแยงชงและมการใชประโยชนไปมาก

จนกระทงในชวงปลายของศตวรรษท 20 ปรมาณความตองการพลงงานเรมไมสอดรบกบ

ปรมาณการผลตอยางชดเจน ท าใหพลงงานมราคาสงขนเปนประวตการณ ซงปญหาดงกลาว

เกดจากปรมาณการผลตทลดลง กอปรกบปรมาณทรพยากรทรอยหรอลงอยางมาก ดวยเหต

ดงกลาว ในชวงทศวรรษทผานมาประเทศตางๆ รวมไปถงองคกรระหวางประเทศจงได

รวมกนหาแสวงหาแนวทางทจะสราง “ความมนคงทางพลงงาน” (Energy Security) ใหเกดขน

เพอทจะชวยแกไขและบรรเทาปญหาวกฤตพลงงาน ซงเรมขยายตวเปนวงกวางและมระดบ

ความรนแรงเพมสงขนอยางมาก พลงงานจงกลายมาเปนประเดนทผคนทวโลก รวมทง

รฐบาลทกประเทศตางกตองใหความสนใจ

จากสรปสถานการณพลงงานของประเทศไทย ในชวงระหวางเดอนมกราคมถง

พฤษภาคม 2557 พบวา ประเทศไทยมการใชพลงงานในชวง 5 เดอนแรกของป 2557

เพมขนทอตรา 1.1% เปรยบเทยบกบชวงเดยวกนของป 2556 ทมปรมาณ 31,859 พนตน

เทยบเทาน ามนดบซงคดเปนมลคากวา 797,949 ลานบาท

ขณะทภาพในอนาคตของการใชพลงงานของไทยมขอมลระบวา จะมความตองการ

ใชพลงงานเพมสงขน ถงแมวาจะมการพฒนาเทคโนโลยเพอการใชพลงงานไดอยาง

มประสทธภาพ ทงนเนองจากเศรษฐกจทเตบโตขนรอยละ 3.8 ตอป การเพมขนของ

ประชากรและการลดขนาดของครวเรอน รวมไปถงการพฒนาโครงสรางขนาดใหญตางๆ

ของประเทศ นอกจากอตราการใชพลงงานทเพมสงขนในอนาคต มลคาราคาพลงงาน

Page 8: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

4 การปฏรป : ดานพลงงาน

กมแนวโนมจะเพมสงขนเชนกน โดยมปจจยมาจากราคาพลงงานฟอสซลทยงคงสถานะเปน

พลงงานหลกตอไปในอนาคตอนใกล โดยปจจบนราคาน ามนดบตกอยทประมาณ 107

ดอลลารตอบาเรล ในขณะทแนวโนมในระยะยาว ราคาน ามนดบนาจะเพมสงขนไปอยระดบ

125 ดอลลารตอบาเรล

ในสวนของปรมาณการน าเขาพลงงานจากตางประเทศกยงคงมแนวโนมทจะปรบตว

เพมสงขนตามอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ เพอตอบสนองตอความ

ตองการในอนาคตโดยขอมลจากการประเมนปรมาณการบรโภคและการใชกระแสไฟฟาของ

ทงประเทศ พบวา การบรโภคและการใชจะเพมขนตามอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

เฉลยเทากบ 5 - 6% หรอเพมขนปละ 1,350 เมกะวตต ท าใหสามารถค านวณไดวา ในอก

10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมปรมาณการใชไฟฟาเพมขนเทากบ 13,500 เมกะวตต

(โดยประมาณ) ซงหมายความวา ในป พ.ศ. 2566 ทงประเทศไทยจะมความตองการใชพลงงาน

เพมขนอกไมนอยกวา 13,500 เมกะวตต โดยทกระบวนการผลตกระแสไฟฟาของไทย

ในปจจบน มการใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลงสงถงประมาณรอยละ 65 - 70 ของทงหมด

อนถอเปนสดสวนทจดไดวาสงมาก โดยเฉพาะเมอเปรยบเทยบกบสหรฐอเมรกาหรอประเทศ

ในยโรปทมสดสวนของการผลตไฟฟาจากเชอเพลงหลากหลายประเภท เพอกระจายความ

เสยงเฉลยกนไปตามสดสวนของทรพยากรทมอย ท าใหประเทศเหลานนมสดสวนการผลต

ไฟฟาจากกาซธรรมชาตโดยประมาณอยทเพยง 25 - 30% ของทงหมดเทานน

โดยสรป ขอมลการศกษาทงจากภาครฐและภาคเอกชนไดผลลพธทน าเสนอออกมา

ตรงกนวา ประเทศไทยมแนวโนมทจะตองเผชญกบปญหาวกฤตพลงงานและปญหาอนๆ

ทเกยวของ ในอนาคตอนใกล โดยมสาเหตทส าคญหลายประการ ไดแก

Page 9: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

5 การปฏรป : ดานพลงงาน

สาเหตประการทหนง: ราคาพลงงานในประเทศไมสะทอนตนทนจรง โดยมการ

อดหนนราคาพลงงานจากเชอเพลงฟอสซลบางประเภท ท าใหเกดการบดเบอนกลไกตลาด

เกดการใชอยางสนเปลองและไมมประสทธภาพ อนเปนอปสรรคตอการเพมการใชพลงงาน

ทดแทนในภาคการขนสง อกทงยงกอใหเกดความไมเปนธรรมตอผบรโภคบางสวนทตองรวม

แบกรบภาระการอดหนนอยางไมเหมาะสมอกดวย

สาเหตประการทสอง: โครงสรางการจดการดานพลงงานของประเทศไมเหมาะสม

ขาดการบรหารความเสยงในการกระจายประเภท (Types) และทมา (Sources) ของแหลง

เชอเพลงในการผลตไฟฟาของประเทศในระยะยาว โดยมการใหน าหนกการผลตกระแสไฟฟา

จากวตถดบชนดใดชนดหนง เชน กาซธรรมชาตมากเกนไปหรอในสดสวนทสง ท าใหสามารถ

สงผลกระทบตอความมนคงทางพลงงานไดโดยงาย

สาเหตประการทสาม: ปจจบนประเทศไทยมแหลงพลงงานธรรมชาตไมเพยงพอ

ตอการผลตและการใหบรการแกภาคเอกชนและประชาชน โดยตองพงพาพลงงานประเภท

ตางๆ จากตางประเทศโดยเฉพาะปโตรเลยม ถงวนละประมาณ 7 แสนบาเรล หรอกวารอยละ

63 ของการจดหาทรพยากรปโตรเลยมของประเทศ ท าใหวกฤตการณทางดานพลงงาน

ของโลก สามารถสงผลกระทบอยางรนแรงตอระบบการเงน การคลง รวมทงภาคการผลต

และบรการของเอกชนและประชาชนของประเทศไทยได ทงยงมสวนลดขดความสามารถ

ทางการแขงขนของประเทศในเวทโลกอกดวย

สาเหตประการทส: การบรหารจดการพลงงานของประเทศไทยเปนการจดการแบบ

รวมศนยอยทภาครฐ โดยมผมอ านาจหนาทเกยวของเพยงไมกคนเปนผด าเนนการและ

ก าหนดทศทางการจดการดานพลงงานของประเทศกอใหเกดความสมเสยงอยางยงตอการ

Page 10: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

6 การปฏรป : ดานพลงงาน

มผลประโยชนทบซอนกนระหวางผก าหนดนโยบาย ผก ากบดแล และผดแลผลประโยชน

ของรฐในฐานะผถอหน

สาเหตประการทหา: การแขงขนกนในธรกจพลงงานบางสวนมนอยมาก ขณะท

ธรกจพลงงานทมลกษณะผกขาดโดยธรรมชาต กยงไมมกฎเกณฑทรดกมและการก ากบดแล

ทเขมแขงเพยงพอ จงจ าเปนอยางยงทจะตองมการปรบโครงสรางกจการพลงงาน ใหเกดการ

แขงขนอยางมประสทธภาพและเปนธรรม

สาเหตประการทหก: การแทรกแซงจากปจจยภายนอกในธรกจพลงงานทรฐถอหน

โดยเฉพาะในกระบวนการจดซอจดจาง การลงทนโครงการ การแตงตงโยกยายผบรหาร

ระดบสง ฯลฯ อนน าไปสการบรหารจดการทขาดธรรมาภบาล มการรวไหล และในทายทสด

กท าใหองคกรออนแอลง จนไมสามารถแขงขนได

สาเหตประการทเจด: การจดโครงสรางองคกรดานพลงงานของประเทศมความ

กระจดกระจายสงโดยความรบผดชอบในการควบคมก ากบดแลกจการทเกยวกบพลงงาน

ถกแบงแยกกนออกไปอยตามกระทรวง ทบวง กรม ตางๆ เปนจ านวนมาก นอกจากนนยงม

หนวยงานรฐวสาหกจทท าหนาทผประกอบการเปนธรกจเพอความมนคงหรอเปน

สาธารณปโภคอกจ านวนหนงการทองคกรดานพลงงานของรฐกระจายกนไปอยในหนวยงาน

ตางๆ กวา 20 หนวยงานใน 9 กระทรวงท าใหเกดความซ าซอนกนของกฎหมายและอ านาจ

ในการอนญาตตางๆ ของหนวยงานราชการ รวมถงกฎระเบยบทบางครงถกตความขดแยงกน

จนท าใหการด าเนนการตางๆ เชน การขออนญาต เปนไปอยางลาชาและเกดตนทนแฝง

ในการท าธรกจเพมมากขน ขณะเดยวกน ถงแมวาองคกรก ากบดแลกจการพลงงานจะมเปน

จ านวนมาก รวมทงมอ านาจมากตามกฎหมาย แตกยงไมมความเขมแขงเพยงพอในการ

คมครองผบรโภค

Page 11: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

7 การปฏรป : ดานพลงงาน

สาเหตประการทแปด: ประชาชนและสงคมโดยรวมไมไดรบขอมลขาวสารททนสมย

และถกตองเพยงพอ ท าใหขาดความเชอมนและความเขาใจในเทคโนโลยสมยใหม เกยวกบ

กจการพลงงานรวมทงการบรหารจดการผลกระทบจากการผลตพลงงาน เชน เทคโนโลย

ถานหนสะอาด การผลตไฟฟาจากขยะ การส ารวจและพฒนากาซในชนหนดนดาน (Shale

Gas) เปนตน ท าใหโครงการทมความคมคาทางเศรษฐศาสตร และเปนประโยชนตอสภาวะ

แวดลอมบางโครงการมอปสรรคในการถกตอตานจนกอใหเกดความลาชาในการด าเนนการ

ขณะทบางโครงการกไมไดรบการยอมรบอยางสนเชง จนไมสามารถด าเนนการใดๆ ทอาจ

เปนประโยชนได

สาเหตประการทเกา: การบรหารจดการดานพลงงานในหนวยงานภาครฐและ

รฐวสาหกจทผานมา หากไดรบความรวมมอจากภาคอตสาหกรรมในการปรบแผนการผลต

รวมทงมการรณรงคประชาสมพนธปรบทศนคตเกยวกบการใชไฟฟาอยางประหยดใหแก

ประชาชนอยางจรงจงกจะมสวนชวยใหการแกไขปญหาวกฤตพลงงานของประเทศในอนาคต

มประสทธภาพและเพมโอกาสในการบรรลผลสมฤทธไดมากขน

ความคาดหวงในการปฏรปดานพลงงานของประชาชน

การศกษาของคณะท างานเตรยมการปฏรปฯ ไดรบขอสรปทชดเจนวา“ความคาดหวง

ของประชาชน” ทถอเปนจดมงหมายหรอเหตผลทมความส าคญสงสดซงประชาชนและ

สงคมทกภาคสวนมความเหนรวมกนวา ตองการใหเกดเปนผลสมฤทธขนในการปฏรปดาน

พลงงานครงน ไดแกการทการบรหารจดการทางดานพลงงานของประเทศ รวมไปถงการ

ก าหนดนโยบายทางพลงงานของรฐ มการด าเนนการอยางโปรงใส ภายใตหลกธรรมาภบาล

มการค านงถงการจดสรรผลประโยชนใหกบประชาชนและภาคสวนตางๆ อยางเปนธรรม

Page 12: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

8 การปฏรป : ดานพลงงาน

มการแกไขปญหาผลประโยชนทบซอนกนของเจาหนาทรฐ การแทรกแซงจากปจจยภายนอก

ปญหาทจรตคอรปชน และปญหาการผกขาดธรกจของกลมทนพลงงานทงในและ

ตางประเทศ อยางจรงจง จนกระทงสามารถสรางความมนคงและมงคงทางเศรษฐกจใหกบ

ประเทศ รวมทงพฒนาความเปนอย ทดให เกดขนแกประชาชนเปนสวนรวมได โดย

ไมกอใหเกดผลกระทบหรอผลเสยในระยะยาวตอสภาพแวดลอมทางธรรมชาต รวมไปถง

วถการด ารงชวตทดของประชาชนโดยสวนรวม

กรอบความเหนรวมในการปฏรปดานพลงงานของประชาชน

เพอใหบรรลความคาดหวงของประชาชนอนเปนจดมงหมายส าคญสงสดตามทกลาว

มาขางตน คณะท างานเตรยมการปฏรปฯ ไดท าการสรปกรอบความเหนรวมจากผมสวน

เกยวของและขอมลตางๆ ทไดรบ ออกมาเปน “แนวทางส าคญทเปนความเหนรวมในการ

ปฏรปดานพลงงาน” โดยสามารถแบงแยกไดเปน 4 ประเดนหลก คอ (1) ประเดนธรกจ

พลงงาน (2) ประเดนโครงสรางราคาพลงงาน (3) ประเดนการบรหารจดการทรพยากร

พลงงานและ (4) การบรหารจดการพลงงานไฟฟา ซงมรายละเอยดส าคญตามท

จะกลาวถงเปนรายประเดนตอไป

Page 13: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

9 การปฏรป : ดานพลงงาน

ธรกจพลงงาน

สภาพปญหา

สภาพปญหาส าคญเกยวกบ “ธรกจพลงงาน” ทท าใหตองมการปฏรปในครงน

ประกอบดวย การขาดการแขงขนกนในธรกจพลงงานอยางเพยงพอทจะชวยเพม

ประสทธภาพในการประกอบการ รวมทงเพอมใหเกดการเอาเปรยบผบรโภค โดยควรจะ

ด าเนนการใหราคาพลงงานสามารถสะทอนอปสงคและอปทานของตลาดทมการแขงขนกน

อยางแทจรง ส าหรบในกรณทธรกจพลงงานมลกษณะของการผกขาดโดยธรรมชาต เชน

กรณของทอสงกาซ หรอสายสงไฟฟา การก ากบดแลกจการยงขาดความเขมงวด ทม

ประสทธภาพเพยงพอทจะท าใหราคาพลงงานอยในระดบทเปนธรรมแกผบรโภคทงทเปน

ภาคประชาชนและภาคธรกจเอกชนทวไป

กรอบความเหนรวม

จากสภาพปญหาเกยวกบ “ธรกจพลงงาน” ดงกลาวขางตน คณะท างานเตรยมการ

ปฏรปฯ ไดประมวลผลสรปของกรอบความเหนรวมทไดรบ ออกมาเปน“ขอเสนอแนะ

ส าหรบการปฏรปธรกจพลงงาน” รวมทงสน 3 เรอง ไดแก เรอง นโยบายตอบรษท ปตท.

จ ากด (มหาชน), ประสทธภาพและการแขงขนในธรกจพลงงาน และ ธรรมาภบาลในกจการ

พลงงาน โดยสามารถแยกอธบายแตละเรองโดยสรปไดดงน

Page 14: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

10 การปฏรป : ดานพลงงาน

นโยบายตอบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน)

มขอเสนอแนะในการด าเนนการทเปนความคดเหนรวมส าคญ รวม 4 วธ คอ

ก าหนดนโยบายและด าเนนการให ปตท. เขาสระบบตลาดแขงขน

เสรดานพลงงาน โดยไมมสทธพเศษภายใตฐานะรฐวสาหกจในการผกขาดใดๆ โดยเฉพาะ

ขอก าหนดทวา หนวยงานรฐตองจดหาน ามนจาก ปตท. เทานน รวมทงตองให ปตท. เปน

บรษททอยภายใตกฎหมายการแขงขนทางการคา เพอเปนการสนบสนนระบบเศรษฐกจแบบ

เสรและเปนธรรม โดยอาศยกลไกตลาดเปนส าคญ

พจารณาหาวธการแยกกจการระบบขนสงกาซธรรมชาตออกจาก

ปตท. โดยเฉพาะอยางยงในสวนของทอสงกาซสายหลกของประเทศ รวมถงคลงกาซ ให

กลายไปเปนองคกรตางหาก ท าหนาทเปนผ ใหบรการแต เพยงอยางเดยว (Service

Provider) โดยไมควรท าธรกจอนๆ ทเกยวของกบการใชกาซธรรมชาต ทงน เพอเปดใหม

การใหบรการใชระบบขนสงกาซธรรมชาตแกบคคลทสาม (Third Party Access) อนจะท า

ใหผใชมทางเลอกในการซอกาซ

ก าหนดนโยบายให ปตท. ลดการถอครองหนในโรงแยกกาซ

ธรรมชาต โรงกลนน ามน อตสาหกรรมปโตรเคม และกจการพลงงานอนๆ โดยจ ากด

เพดานการถอครองหนของ ปตท. ในแตละกจการใหอยในระดบทเหมาะสม หรออาจขายหน

ทงหมดในบางกจการ (เชน โรงกลนบางจาก และโรงกลนเอสพอารซ เปนตน) เพอใหเกด

ระบบการแขงขนทเปนธรรม และท าใหกลไกตลาดเกดขนไดอยางแทจรง

ศกษาและพจารณานโยบายและมาตรการการถอครองหนของรฐ

ในกจการ ปตท. อยางรอบคอบ กลาวคอ ค านงถงทงผลดและผลเสยของการถอหนของรฐ

Page 15: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

11 การปฏรป : ดานพลงงาน

ในกจการ ปตท. ระหวางการลดการถอครองหนของรฐลงไปใหต ากวา 50%เพอเพมศกยภาพ

การแขงขนในธรกจพลงงาน กบการคงการถอครองหนของรฐใหสงกวาระดบ50% เพอรกษา

อ านาจในการบรหารจดการ อนจะเปนการสรางความมนคงทางพลงงานใหกบประเทศ

เปนสวนรวม

ประสทธภาพและการแขงขนในธรกจพลงงาน

มขอเสนอแนะในการด าเนนการทเปนความเหนรวมส าคญ รวม 3 วธ คอ

จดตง “บรรษทน ามนแหงชาต” (องคกรปโตรเลยมเพอการพฒนา

ประเทศ) ขนใหมใหเปนองคกรของรฐทไมเปนสวนราชการ ซงจะน ามาขายหรอกระจายหน

เปลยนแปลงสภาพเปนบรษทเอกชนไมได โดยอาจใหมไดมากกวาหนงบรษท (ดงเชนใน

ประเทศจน) ทงน เพอใชเปนกลไกในการดแลทรพยากรน ามนและปโตรเลยมของชาตแทน

ปตท.

ปรบปรงพฒนากฎหมายการแขงขนทางการคา มใหมการผกขาด

หรอตดตอนทงทางตรงและทางออม ซงจะท าใหมการควบคมสดสวนการถอครองตลาด

ทงของบรษทตางประเทศ บรษท ปตท. และบรษทในเครอ ไมใหเกนกวา 30% ของมลคา

ตลาดรวมทงหมดในสนคาหรอกจการประเภทหนงๆ

สงเสรมและสนบสนนใหมการลงทนธรกจพลงงานในประเทศมาก

ขน โดยใหทงสวนทเปนสทธประโยชนเพมเตม หรอปรบปรงหลกเกณฑการพฒนาและ

กอสรางโครงการดานพลงงานตางๆ ใหเอออ านวยมากขน เพอเปนการสรางธรกจตอเนอง

สรางงานและสรางรายไดใหกบคนไทย รวมทงเพอเปนการสรางความมนคงดานพลงงาน

ใหกบประเทศในระยะยาวอกดวย

Page 16: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

12 การปฏรป : ดานพลงงาน

ธรรมาภบาลในกจการพลงงาน

มขอเสนอแนะในการด าเนนการทเปนความคดเหนรวมส าคญ รวม 7 วธ คอ

พจารณาปรบปรงกฎหมายทเกยวของเพอก าหนดมาตรการท

ชดเจนมใหขาราชการโดยเฉพาะทมสวนเกยวของกบการก าหนดนโยบายพลงงาน เขาไป

เปนกรรมการ (บอรด) ในรฐวสาหกจและบรษทดานพลงงาน ทงในระหวางอยในต าแหนง

และหลงจากเกษยณอายอยางนอย 5 ป เพอปองกนมใหเกดปญหาผลประโยชนทบซอน

(conflict of interest) รวมทงหามขาราชการทไปปฏบตหนาทเปนกรรมการโดยต าแหนง

รบโบนส คาตอบแทน เบยประชม หรอผลประโยชนตอบแทนใดๆ เพราะมเงนเดอนประจ า

อยแลว

แกไขเพมเตม พ.ร.บ.ทเกยวของ ใหมตวแทนของภาคประชาชน

และภาควชาการเขาไปเปนกรรมการในคณะกรรมการระดบชาตดานพลงงานทกชด

ทงในดานการก าหนดนโยบายและดานการก ากบดแลกจการ

พจารณาขอเสนอทใหมการจดตงสภาประชาชนขนเพอการบรหาร

จดการทรพยากรธรรมชาตและปโตรเลยม โดยใหตวแทนของประชาชนมาจากหลากหลาย

สาขาวชาชพ รวมทงมนกวชาการทเกยวของเปนองคประกอบส าคญ ทงน ตองมการ

ค านงถงภาระหนาทและความรบผดชอบ รวมทงความซ าซอนกบคณะกรรมการดานพลงงาน

ตางๆ ทมอยเปนจ านวนมากอยแลวดวย

จดตงศนยขอมล/ส านกงานสารสนเทศดานพลงงานทมความเปน

อสระและโปรงใส ดงตวอยางเชน ส านกงานสารสนเทศดานพลงงานของสหรฐฯ (U.S.

Energy Information Administration : EIA) เพอเปนแหลงขอมลหลกทถกตอง และเปน

Page 17: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

13 การปฏรป : ดานพลงงาน

ปจจบน รวมทงท าหนาทในการเผยแพรขอมลขาวสารใหกบประชาชน อยางสมบรณและ

เปนอสระ

ปรบปรงพฒนาบทบาทในการท างานของคณะกรรมการก ากบ

กจการพลงงาน (กกพ.) ใหมความเขมแขงในการคมครองผบรโภค และใหความเปนธรรม

แกผประกอบการทกรายอยางเทาเทยมกน โดยจะตองมการปรบปรงระบบการคดเลอกและ

แตงตงกรรมการ กกพ. ใหมความโปรงใส และมกลไกในการกลนกรองคณสมบต ความร

และประสบการณของผสมครทเขมขนและเปนธรรมดวย

แกไขกฎกระทรวงฯ เพอยกเลกเงอนไขการขอใบอนญาตประกอบ

กจการโรงงาน (รง.๔) ส าหรบกจการพลงงาน เนองจากไมมความจ าเปน ซ าซอน สงผล

เสยท าใหงานดานพลงงานเปนไปอยางลาชา และยงมสวนสรางโอกาสใหเกดการทจรต

คอรปชนอกดวย ทงน พ.ร.บ.ประกอบกจการพลงงาน ไดใหอ านาจคณะกรรมการก ากบ

กจการพลงงาน ในการดแลอยางละเอยดและเขมงวดมากกวากรมโรงงานฯ อยแลว

ใหรฐบาลสมครเขารวมเปนประเทศภาคสมาชกของโครงการเพอ

ความโปรงใสในภาคอตสาหกรรมการสกดทรพยากร (EITI) เพอสรางความมนใจในขอมล

ดานทรพยากรพลงงานและความโปรงใสเกยวกบการส ารวจ พฒนา และจดหาแหลงพลงงาน

ของไทย

Page 18: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

14 การปฏรป : ดานพลงงาน

โครงสรางราคาพลงงาน

สภาพปญหา

สภาพปญหาส าคญเกยวกบ “โครงสรางราคาพลงงาน” ทท าใหตองมการปฏรป

ในครงน ไดแก การขาดหลกแนวคดทเปนพนฐานสากล ในการสรางความโปรงใส เปนธรรม

มประสทธภาพ และเกดความยงยนสงสด ในการพจารณาและคดค านวณในเรองเกยวกบ

“โครงสรางราคาพลงงาน” ประเภทตางๆ กลาวคอ ไมไดมการก าหนดราคาพลงงานใหมการ

สะทอนราคาตนทนทแทจรง ทงตนทนทางตรงและทางออม รวมถงความพยายามลดเลกการ

อดหนนราคาพลงงานแบบครอบจกรวาล (Universal Fuel Subsidy) และหนมาใชวธการ

สรางภมคมกนเฉพาะกลมใหแกผมรายไดนอยของสงคม เพอใหเกดการใชพลงงานอยางม

ประสทธภาพและสามารถรกษาตนทนพลงงานของประเทศโดยรวมใหอยในระดบต าสด

รวมทงเพอใหเกดความเปนธรรมแกผใชพลงงานกลมตางๆ อยางเทาเทยม และทวถง

กรอบความเหนรวม

จากสภาพปญหาเกยวกบ “โครงสรางราคาพลงงาน” ดงกลาวขางตน คณะท างาน

เตรยมการปฏรปฯ ไดประมวลผลสรปของกรอบความเหนรวมทไดรบ ออกมาเปน

“ขอเสนอแนะส าหรบการปฏรปโครงสรางราคาพลงงาน” รวม 4 วธ คอ

Page 19: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

15 การปฏรป : ดานพลงงาน

ทบทวนโครงสรางราคาน ามนเชอเพลงส าเรจรป

ทบทวนโครงสรางราคาน ามนเชอเพลงส าเรจรปทเทยบเทากบการน าเขาจาก

ตางประเทศ (Import Parity) ทใชการอางองราคาสมมตน าเขาจากสงคโปร ซงจดประสงค

แรกเรมเปนเพอจงใจใหมการพฒนาโครงการ แตปจจบนอาจพจารณาทบทวนการปรบลด

ราคาไดจากสถานการณทเปลยนไป โดยควรเปลยนมาก าหนดใหใชราคาจ าหนายตามราคา

ทมการพจารณารวมกนระหวางโรงกลน ภาครฐ และภาคประชาชนอยางเปดเผยภายใตหลก

ความเปนธรรมกบทกฝาย และใหเปนไปตามกลไกตลาดโลก โดยใหบรษทน ามนเผยแพร

รายงานตนทนทแทจรงดวย

ทบทวนการอดหนนราคาขายปลกน ามนดเซล และ NGV

เนองจากสงผลเสยตอประเทศชาต ทงท าใหเสยโอกาสในการจดเกบภาษ

สรรพสามต เสยงบประมาณทสามารถน าไปพฒนาประเทศ และยงท าใหประชาชน

ไมตระหนกถงคณคาของพลงงานอกดวย โดยควรหาขนตอนและวธการปรบใหคอยๆ เปนไป

ตามกลไกตลาดอยางไมกระทบตอสภาพเศรษฐกจโดยรวม ขณะเดยวกนกตองใหมการ

ค านงถงการชวยเหลอเฉพาะกลม เชน ผมรายไดนอย อยางเหมาะสมดวย

ประเมนนโยบายเกยวกบกองทนน ามนเชอเพลง

ประเมนนโยบายเกยวกบกองทนน ามนเชอเพลง อยางโปรงใสและเปน

ธรรมกบทกภาคสวนเนองจากความจ าเปนทตองคงกองทนน ามนไว เพอประโยชนทางดาน

การรกษาเสถยรภาพราคาน ามนและสงเสรมการใชเชอเพลงชวภาพ ในทางกลบกน การใชจาย

เงนกองทนน ามนฯ จดเปนการใชจายทไมผานการตรวจสอบจากระบบรฐสภา ท าใหทผานมา

มการใชไปในทางทผดวตถประสงค เพอบดเบอนโครงสรางราคาน ามนส าเรจรปใหไมเปนไป

Page 20: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

16 การปฏรป : ดานพลงงาน

ตามกลไกตลาดทแทจรง ซงมสวนสงผลกระทบใหเกดกบการบรหารจดการทรพยากร

พลงงานในภาพรวม จงจ าเปนตองมการประเมนนโยบายใหมอยางถถวน รอบดาน และ

เปนธรรมกบทกฝาย

ทบทวนการใชมาตรฐานน ามนยโร 4

ทบทวนการใชมาตรฐานน ามนยโร 4 ทก าหนดอยในปจจบน เปรยบเทยบ

กบการใชมาตรฐานเดยวกนกบกลมประเทศอาเซยน (ยโร 2) เนองจากถงแมการใชมาตรฐาน

น ามนระดบสง (ยโร 4) จะกอใหเกดภาระคาใชจายตอประชาชน รวมทงยงไมเปนมาตรฐาน

เดยวกบประเทศเพอนบานอาเซยนในปจจบน แตกถอไดวาเปนความกาวหนาของประเทศ

ทมงลดมลพษ และยงเปนการใหความส าคญกบเรองของสขภาพและการรกษาพยาบาลของ

ประชาชนอกดวย

Page 21: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

17 การปฏรป : ดานพลงงาน

การบรหารจดการทรพยากรพลงงาน

สภาพปญหา

สภาพปญหาส าคญเกยวกบ “การบรหารจดการทรพยากรพลงงาน” ทท าใหตองม

การปฏรปในครงน ประกอบดวย การขาดแนวคดเกยวกบการจดหาและนโยบายสมปทาน

การจดตงบรรษทน ามนแหงชาตทจะเปนกลไกส าคญในการดแลทรพยากรน ามนและ

ปโตรเลยมของชาต การปรบปรง แกไข หรอยกเลกกฎหมายทเกยวของกบการพลงงาน การ

บรหารจดการและดแลทรพยสนสาธารณะทเกยวของ การสงเสรมหลกธรรมาภบาลในการ

บรหารจดการและก ากบดแลกจการพลงงานไปจนถงการกระจายอ านาจและความ

รบผดชอบในดานพลงงานไปสประชาชน เพอใหสามารถทจะท างานประสานกน ท าใหมการ

วางแผนพลงงานรวมกนทงในระดบชาต ระดบภาค ระดบจงหวด และระดบทองถนได

ภายใตปญหาอปสรรค และโอกาสเกยวกบการบรหารจดการทรพยากรพลงงาน

ในภาพรวมดงกลาว พลงงานหมนเวยน จะเปนอกหนงทางเลอกส าหรบการจดการพลงงาน

ในอนาคต เนองจากเปนการน าทรพยากรในประเทศ หรอในทองถนมาใช ประโยชน

นอกจากนน พลงงานหมนเวยนยงหนนใหเกดการจดการพลงงานทองถน อนจะเปนการแบง

เบาภาระการจดการพลงงานจากการรวมศนย มาเปนการรวมรบผดชอบในการจดการ

พลงงาน ซงเปนการหนนเสรมใหเกดการกระจายอ านาจดานการจดการพลงงานทส าคญ

อกประการหนง

การทจะบรหารและจดการทรพยากรพลงงานใหบงเกดผลส าเรจอยางยงยน และ

มประสทธภาพอยางจรงจง จ าเปนจะตองมการวางระบบในการด าเนนงานอยางเหมาะสม

Page 22: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

18 การปฏรป : ดานพลงงาน

และปฏบตการอยางตอเนองดวยความตงใจ เขาใจ สนใจ และรวมใจกน ของทกฝาย

นบตงแตผบรหารระดบสงสดทตองมการก าหนดนโยบายและเปาหมาย มอบหมายงาน

ใหผรบผดชอบ พรอมทงก าหนดแผนงาน และตดตามควบคมการปฏบตงานอยางตอเนอง

เพอใหเกดผลตามวตถประสงคตลอดไป องคประกอบในการบรหารและจดการทจะท าให

เกดผลจรงๆ นน จ าเปนตองมผรบผดชอบโครงการทมความรและความเขาใจในภาพรวมถง

ปจจยตางๆ ทเกยวของกบการบรหารจดการทรพยากรพลงงานอยางแทจรง พรอมทงมการ

ถายทอดความรและทศนคตตางๆ สบคคลอนๆ ทวทงองคกร รวมถงประชาชนทวไปในสงคม

เนองดวยทรพยากรพลงงานถอเปนทรพยสมบตสาธารณะของคนทกคนในประเทศ จงถอ

เปนหนาทรวมของทกคนในประเทศ ทจะรวมมอกนอยางจรงจง เพอประโยชนสขสาธารณะ

อยางยงยนของประเทศชาต

กรอบความเหนรวม

จากสภาพปญหาเกยวกบ “การบรหารจดการทรพยากรพลงงาน” ดงกลาวขางตน

คณะท างานเตรยมการปฏรปฯ ไดประมวลผลสรปของกรอบความเหนรวมทไดรบ ออกมา

เปน “ขอเสนอแนะส าหรบการปฏรปการบรหารจดการทรพยากรพลงงาน” รวม 2 เรอง

ไดแก เรอง นโยบายการจดหา การใหสมปทาน และอนๆรวมทงการอนรกษพลงงาน

สงเสรมพลงงานทางเลอกและพลงงานสะอาด โดยสามารถแยกอธบายแตละเรองโดยสรป

ไดดงน

Page 23: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

19 การปฏรป : ดานพลงงาน

นโยบายการจดหา การใหสมปทาน และอนๆ

มขอเสนอแนะในการด าเนนการทเปนความคดเหนรวมส าคญ รวม 2 วธ คอ

แกไข ปรบปรง หรอยกเลก พ.ร.บ.ปโตรเลยม พ.ศ.2514 ทใชอย

ในปจจบน และออกกฎหมายฉบบใหมแทน โดยก าหนดใหปโตรเลยมทงทอยใตดนและทถก

ขดขนมา เปนของรฐ ซงการน ามาใชประโยชนตองเปนไปเพอประโยชนสงสดของประชาชน

เทานน

ปรบเปลยนนโยบายเกยวกบระบบการใชสทธการส ารวจและผลต

ปโตรเลยมใหเปนไปตามความเหมาะสมกบแหลงปโตรเลยมแตละแหลง ทง “ระบบ

สมปทาน”แบบเดม และ “ระบบแบงปนผลผลต” (Production Sharing Contract : PSC)

หรอ “ระบบสญญารบจางบรการ” ทอาจมเพมเตมขนใหม โดยสามารถใชวธการประมล

ซงหลายประเทศโดยเฉพาะในเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชน มาเลเซย มการใชระบบนอย

ทงน ในระหวางการปรบเปลยนนโยบายดงกลาว จะตองมการพจารณารายละเอยดการ

ตอสญญาสมปทานปโตรเลยมทใกลจะหมดอาย รวมทงการใหสมปทานส าหรบแปลง

สมปทานใหม (รอบท 21) อยางรอบคอบ

การอนรกษพลงงาน สงเสรมพลงงานทางเลอกและพลงงานสะอาด

มขอเสนอแนะในการด าเนนการทเปนความเหนรวมส าคญ รวม 6 วธ คอ

แกไข พ.ร.บ.การสงเสรมการอนรกษพลงงาน เพอใหสามารถเรง

ก าหนดมาตรฐานประสทธภาพการใชพลงงานขนต าของเครองจกร อปกรณ และอาคาร

ใหมประสทธภาพและมความเขมขนมากขน

Page 24: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

20 การปฏรป : ดานพลงงาน

จดตงกองทนพลงงานเพอสงคม โดยใชหลกการเชนเดยวกนกบ

กองทนโรงไฟฟาทแบงสวนหนงของรายไดเขากองทน เพอน าเงนมาพฒนาสงคมและชมชน

ทกจการพลงงานตงอย รวมทงดแลคณภาพชวต สงแวดลอม รวมไปถงพฒนาการศกษา

ใหกบชมชน อนจะเปนการตอบแทนสงคมอยางเปนรปธรรม

ใหการสงเสรมสนบสนนการวจยพฒนาดานพลงงาน โดยใหภาครฐ

จดสรรงบประมาณใหกบกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงตองใหรฐวสาหกจและ

บรษทเอกชนดานพลงงานมการจดสรรงบประมาณใหมการวจยพฒนาเทคโนโลยดาน

พลงงาน พลงงานทดแทน รวมไปถงการพฒนาบคลากรดานพลงงานในทกระดบ อยาง

จรงจง ตอเนอง โดยมงเนนการน าไปใชงานจรงเปนส าคญ

ออก พ.ร.บ.สนบสนนพลงงานหมนเวยน และกระจายอ านาจการ

จดการใหกบจงหวด รวมทงก าหนดใหมการเพมอตราการจางงานจากการลงทน และการ

ด าเนนงานระบบพลงงานหมนเวยนทสะอาดและยงยนเพมขนดวย

จดตงกองทนวจยและพฒนาศกยภาพและเทคโนโลยพลงงาน

หมนเวยน โดยใหมการจดตงขนในทกจงหวด และก าหนดใหมมาตรการสงเสรมและ

สนบสนนกองทน รวมทงใหมการน าผลงานวจยศกษาของกองทนไปประยกตใชจรงอยางเปน

รปธรรมดวย

จดตงคณะกรรมการอสระดานพลงงานหมนเวยน โดยใหแยก

ออกมาจากชดทดแลพลงงานฟอสซลเดม เพอใหเกดความเปนอสระและมประสทธภาพ

ในการก าหนดนโยบายและด าเนนงานดานตางๆ อยางแทจรง

Page 25: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

21 การปฏรป : ดานพลงงาน

การบรหารจดการพลงงานไฟฟา

สภาพปญหา

จากทกลาวมาแลวในตอนตน ปจจบนประเทศไทยมความตองการไฟฟาเพมขนถง

ปละกวา 1,300 เมกะวตต ซงอาจกลาวไดวา ในอก 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมปรมาณ

การใชไฟฟาสงถง 13,500 เมกะวตต (โดยประมาณ) ดวยเหตน เพอใหสามารถมนใจไดวา

ระบบไฟฟาของประเทศจะสามารถรองรบความตองการทงตอการเตบโตทางเศรษฐกจ การ

พฒนาสาธารณปโภคพนฐาน และการพฒนาดานคณภาพชวตของสงคมโดยรวมไดอยาง

เพยงพอและมความมนคงตลอดเวลา ประเทศไทยจงจ าเปนอยางยงทจะตองมการแสวงหา

แนวทางการพฒนาการบรหารจดการและผลตพลงงานไฟฟาใหมๆ เพมขน

ในหวงทผานมา สภาพปญหาส าคญในการแสวงหาแนวทางการพฒนาการบรหาร

จดการและผลตพลงงานไฟฟาใหมของประเทศไทย ประกอบดวย การคดคานและตอตาน

ของชมชนและประชาสงคมบางกลมในทกพนททเปนเปาหมายของการพฒนา โดยประเดน

ส าคญทถกหยบยกขนมาเปนสาเหตในการคดคาน ไดแก เรองของมลภาวะ และเรองความ

กงวลเกยวกบกมมนตภาพรงสส าหรบกรณของโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร ทงน ขอสรป

ทมกจะมเหมอนกนไมวาจะเปนในพนทใดกคอ เรองของความตองการทจะใหภาครฐพฒนา

โรงไฟฟาใหมจากพลงงานหมนเวยนเทานน โดยไมยอมรบการพฒนาโรงไฟฟาเชอเพลงหลก

อนใดโดยเดดขาด

จากประเดนดงกลาวท าใหอาจประเมนไดวา ปญหาพนฐานทเกยวของโดยตรงกบ

การพฒนาการบรหารจดการและผลตพลงงานไฟฟาของประเทศกคอ การทชมชนและสงคม

Page 26: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

22 การปฏรป : ดานพลงงาน

บางสวนยงมความเขาใจในเรองการพฒนาพลงงานไฟฟาเพอความมนคงของประเทศอยางไม

ถกตอง และครบถวนดนก

ทงน กรอบแนวคดในการพฒนาดานพลงงานไฟฟาของประเทศโดยทวไปจ าเปน

จะตองครอบคลมปจจยหลกๆ อยางนอย 5 ประการ ไดแก ประการแรก ศกยภาพของแหลง

พลงงานทงพลงงานหลกและพลงงานเสรม ประการทสอง การเสรมสรางเสถยรภาพและ

ความมนคงของระบบไฟฟา ประการทสาม ปจจยดานสงแวดลอม ประการทส การกระจาย

ความเสยงดานสดสวนการใชเชอเพลงประเภทตางๆ ทเหมาะสม และประการทหา ปจจย

ดานตนทนการผลต เพอใหมอตราคาไฟฟาทไมแพงเกนไป

ดวยเหตทงหมดดงกลาวขางตน การปฏรปการบรหารจดการและการผลตพลงงาน

ไฟฟาของประเทศจงมความส าคญและจ าเปนอยางยง โดยปจจยความส าเรจของการพฒนา

ดานพลงงานไฟฟาของประเทศ จะเกยวของโดยตรงกบความชดเจนของทศทางและนโยบาย

ดานพลงงานทเปนรปธรรมของรฐบาล การสนบสนนของทกหนวยงานภาครฐทเกยวของ

ความเขาใจและการยอมรบของทกภาคสวน โดยเฉพาะอยางยงจากภาคประชาชน รวมไปถง

กระบวนการทจะน าไปสการตดสนใจทางเลอกทเหมาะสมของการพฒนาโครงการ โดยม

พนฐานส าคญอยบนหลกการและเหตผลทตองท าใหอตราคาไฟฟามความเหมาะสม สามารถ

สนบสนนสงเสรมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ และการพฒนาทางดานตางๆ ของประเทศ

โดยรวมได

Page 27: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

23 การปฏรป : ดานพลงงาน

กรอบความเหนรวม

จากสภาพปญหาเกยวกบ “การบรหารจดการพลงงานไฟฟา” ดงกลาวขางตน

คณะท างานเตรยมการปฏรปฯ ไดประมวลผลสรปของกรอบความเหนรวมทไดรบ ออกมา

เปน “ขอเสนอแนะส าหรบการปฏรปการบรหารจดการพลงงานไฟฟา”ไดรวม 6 วธ คอ

ปรบโครงสรางกจการไฟฟาของประเทศใหมการแขงขน

โดยใหประชาชนมทางเลอกในการซอไฟฟาใช อนจะท าใหคาไฟฟา

สะทอนการด าเนนการทมประสทธภาพของกจการไฟฟาอยางแทจรง

ปรบโอนการไฟฟานครหลวงและการไฟฟาสวนภมภาค ใหมาอยในสงกดของ

กระทรวงพลงงาน

ปรบโอนการไฟฟานครหลวงและการไฟฟาสวนภมภาค ใหมาอยในสงกด

ของกระทรวงพลงงาน เชนเดยวกบ การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย เพอใหเกด

ประสทธภาพในการบรหารจดการกจการไฟฟา และการลงทนโครงสรางพนฐานทางพลงงาน

ทจ าเปนส าหรบอนาคต

ทบทวนแผนการผลตไฟฟา (PDP) ใหม

ทบทวนแผนการผลตไฟฟา (PDP) ใหม ใหมนใจวาแผนการสรางโรงไฟฟา

เปนไปอยางโปรงใส มประสทธภาพ และเพยงพอตอความจ าเปนจรงๆ และมสดสวนการ

ผลตไฟฟาจากภาครฐและจากภาคเอกชนทสมดล รวมทงมสดสวนของเชอเพลงในการผลต

ไฟฟาแตละชนดอยางเหมาะสม เพอใหเกดความมนคงในการผลตไฟฟาอยางยงยน

Page 28: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

24 การปฏรป : ดานพลงงาน

ทบทวนมาตรการเกยวกบโครงการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน

ก าหนดมาตรการก าจด/ลดอปสรรคการขออนญาตจากภาครฐ ในการ

พฒนาโครงการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนขนาดเลกและเลกมาก (SPP/VSPP)โดย

สงเสรมใหเกดกระบวนการทเปดกวาง โปรงใส และขจดการเลอกปฏบตเปนการเฉพาะราย

พจารณาสงเสรมการก าหนดโครงสรางราคารบซอไฟฟาแบบ Feed-in

Tariff (FIT) ส าหรบกลมพลงงานชวภาพ

พจารณาสงเสรมการก าหนดโครงสรางราคารบซอไฟฟาแบบ Feed-in

Tariff (FIT) ส าหรบกลมพลงงานชวภาพใหเหมาะสม โดยตองสามารถปรบเปลยนไดตาม

ตนทนการผลต และมผลตอบแทนจงใจพอสมควร เชน รอยละ 12 ในอายโครงการ 25 ป

เปนตน

ก าหนดนโยบายใหมการศกษาและเผยแพรความร ในเรองเกยวกบโรงไฟฟา

แบบใหม

ก าหนดนโยบายใหมการศกษาและเผยแพรความรใหกบสงคมและ

ประชาชนอยางจรงจง ในเรองเกยวกบการพฒนาโครงการสรางโรงไฟฟาแบบใหม ทงทเปน

โรงไฟฟาถานหนสะอาด โรงไฟฟานวเคลยร และโรงไฟฟาทผลตจากพลงงานทดแทนอนๆ

เชน แสงอาทตย ลม ชวภาพ และชวมวลเปนตนทงน เพอเปนการสรางความมนคงทาง

พลงงานไฟฟา และวางแผนพฒนาพลงงานไฟฟาใหกบประเทศในระยะยาว

***********************************

Page 29: การปฏิรูป : ด้านพลังงาน · 2014. 10. 3. · 10 ปขางหนา ประเทศไทยจะมีปริมาณการใชไฟฟาเพิ่มขึ้นเท

คณะรกษาความสงบแหงชาต