ปีการศึกษา2555 - Silpakorn University · TEERACHAI MAIKONG:DETERMINATION OF...

การวเคราะหเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรส และอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอดผปวย เสพสารแมทแอมเฟตามน

โดย

นาย ธระชย ไหมคง

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานตวทยาศาสตร

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2555

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

การวเคราะหเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรส และอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอดผปวย

เสพสารแมทแอมเฟตามน

โดย

นาย ธระชย ไหมคง

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชานตวทยาศาสตร

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2555

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ


DETERMINATION OF AMINOTRANSFERASE ENZYMES AND ALKALINE

PHOSPHATASE ON SERUM IN PATIENTS WITH METHAMPHETAMINE

By

Mr.Teerachai Maikong

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree

Master of Science Program in Forensic Science

Graduate School ,Silpakorn University

Academic Year 2012

Copyright of Graduate School,Silpakorn University

สำนกหอ


บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “ การวเคราะหเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอดผปวยเสพสารแมทแอมเฟตามน ” เสนอโดย นายธระชย ไหมคง เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานตวทยาศาสตร

……...........................................................

(ผชวยศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย

วนท..........เดอน.................... พ.ศ........... อาจารยทปรกษาวทยานพนธ

1. ผชวยศาสตราจารย ดร.ธงชย เตโชวศาล

2. ศาสตราจารยพนตารวจเอกหญง ดร.พชรา สนลอยมา

3. อาจารย ดร.ศรรตน ชสกลเกรยง

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ

.................................................... ประธานกรรมการ

( ผชวยศาสตราจารย ดร.ธนาภรณ รงเรอง )

............/......................../..............

.................................................... กรรมการ ……… ..………………………...กรรมการ

(พนตารวจโท กฤษฎา รบรวมทรพย) ( ผชวยศาสตราจารย ดร.ธงชย เตโชวศาล )

............/......................../.............. ............/......................../..............

.................................................... กรรมการ ………………………………....กรรมการ(ศาสตราจารยพนตารวจเอกหญง ดร.พชรา สนลอยมา ) (อาจารย ดร.ศรรตน ชสกลเกรยง)

............/......................../.............. ............/......................../..............

สำนกหอ


ง

52312316:สาขาวชานตวทยาศาสตร

คาสาคญ:เอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรส / อลคาไลน ฟอสฟาเตส/สารแมทแอมเฟตามน

ธระชย ไหมคง:เอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอดผปวยเสพสารเมทแอม เฟตามนจะมคาสงขนตามจานวนและปรมาณสารเสพตดชนดสารแมทแอมเฟตามน.อาจารณทปรกษาวทยานพนธ: ผศ.ดร.ธงชย เตชวศาล. ศ. พ.ต.อ.หญง ดร.พชรา สนลอยมา และ ดร.ศรรตน ชสกลเกรยง . หนา.

การวเคราะหปรมาณเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลน ฟอสฟาเตสในซรมผปวยเสพสารแมทแอมเฟตามน จะชวยบอกภาวะความเสยหายของตบ ตวอยางจากผปวยทเสพสารเสพตดชนดแมทแอมเฟตามน จากโรงพยาบาลควนเนยง และโรงพยาบาลรตภม จงหวดสงขลา จานวน ราย โดยใดนามาวเคราะหหาปรมาณเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตส โดยวธ Colorimetry assay ดวยเครองมอ OLYMPUS AU 400 ตวอยางควบคม ( บคลากร โรงพยาบาลควนเนยง จานวน ราย )

ปรมาณคาเฉลย Alanin aminotransferase (ALT), Aspartate aminotransferase (AST)และ Alkaline phosphatase (ALP) ในผปวยเสพสารแมทแอมเฟตามนคอ . IU/L, . IU/L และ . IU/L

ตามลาดบ ซงแตกตางอยางมนยสาคญกบกลมตวอยางควบคม (p<0.05) และเมอวเคราะหความสมพนธระหวางปรมาณ ALT, AST และALP กบระยะเวลาการเสพ พบวาปรมาณเอนไซมทงสามนมความสมพนธกบระยะเวลา

การเสพ ตามสมการ y=11.60x+(-4.31) (R2=0.677) / y=16.09x+2.565 (R2=0.881) และ y=38.083x+10.51

(R2=0.54) ตามลาดบ

สาขาวชานตวทยาศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลงลายมอชอนกศกษา.............................................................. ปการศกษา อาจารยทปรกษาวทยานพนธ .................................... ...................................... .................................

สำนกหอ


จ

: MAJOR: FORENSIC SCIENCE

KEYWORD:ENZYME AMINOTRANFERRASE / ALKALINE PHOSPHATE / METHAMPHETAMINE

TEERACHAI MAIKONG:DETERMINATION OF AMINOTRANSFERASE ENZYMES AND

ALKALINE PHOSPHATASE ON SERUM IN PATIENTE WITH METHAMPHETAMINE.THESIS

ADVISIORS:.PROF.THONGCHAI TAECHOWISAN,Ph.D. ,ASSCO.PROEF PATCHARA

SINLOYMA,Ph.D.,SIRIRAT CHOUSAKUNKEANG,Ph.D. 57 pp.

The quantitive analysis of Aminotransferase enzymes and Alkaline phosphatase in the

rerum of Methamphetamine user patients from Khuanning hospital and Rattapum hospital

,Songkal provine .These samples were analysed the level of Aminotransferase enzymes and

Alkaline phosphatase by colorimetry assay using OLYMPUS AU 400 instrument and compared

with the control samples ( persons of Khuanning hospital cases) The mean of Alanin aminotransferase(ALT),Aspartate aminotransferase (AST)and

Alkaline phosphatase (ALP) levels in Methamphetamine user patients was 19.96 IU/L , . IU/L and 80.33 IU/L,respectively.These result was signifieantly difference from the control group

(p<0.05). The correlative of enzyme levels and time of use was analyed by linner regression.The

levels of ALT,AST and ALP was related to the time of use as these equation: y=11.60x+(-4.31) (R2=0.677) , y=16.09x+2.565 (R2=0.881) and y=38.083x+10.51 (R2=0.54) ,respectively.

______________________________________________________________________________

Program of Forensic Science Graduate School, Silpakorn University

Student’s signature………………………………………. Academic Year 2012

Thesis Advisors’signature 1…………………………2…………………..3……………………..

สำนกหอ


ฉ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบน เสรจเรยบรอยใดจากความกรณาจากผชวยศาสตราจารย ดร. ธงชย เตโชวศาล ศาสตรจารย พ.ต.อ.หญง ดร.พชรา สนลอยมา ดร.ศรรตน ชสกลเกรยง ซงใดใหคาปรกษา แนะนาการคนควาขอมลอนเปนประโยชนอยางยง พรอมทงตรวจทานแกไขขอบกพรองในการเขยนวทยานพนธ นบตงแตเรมดาเนนการจนกระทงสาเรจดวยด ผวจยใดรบความกรณาจาก นางสาว ธนญญา เชยทอง พยาบาลวชาชพชานาญงาน โรงพยาบาลควนเนยง จงหวด สงขลา ทใหคาแนะนาในการเกบตวอยางเลอดผทเสพสารสารแมทแอมเฟตามน ผวจยจงขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงใว ณ ทน

ขอกราบขอบพระคณนายแพทยอนรกษ สารภาพ ผอานวยการโรงพยาบาลควนเนยง จงหวด สงขลา ทใหการอนเคราะหในการเกบตวอยาง และเครองมอในการตรวจวเคราะหนบตงแตเรมดาเนนการจนกระทงสาเรจดวยด

ขอกราบขอบพระคณนาง สรยา ทองตง เจาพนกงานวทยาศาสตรการแพทยชานาญงาน หวหนาหองปฏบตการโรงพยาบาลควนเนยง จ.สงขลา ทใหการอนเคราะหในการเกบตวอยาง และเครองมอในการตรวจวเคราะหนบตงแตเรมดาเนนการจนกระทงสาเรจดวยด

สดทายนผวจยขอกราบขอบพระคณคณพอแสงสยาม คณแมสนนท ไหมคงและบคคลในครอบครวผวจย ทใหกาลงใจและสนบสนนทกๆดาน หากวทยานพนธฉบบนมขอผดพลาดหรอขอบกพรองประการใด ผวจยขอนอมรบใวเพอนาไปปรบปรงแกไขเพอประโยชนในการศกษาตอไป

สำนกหอ


ช

สารบญ

หนา

บทคดดยอภาษาไทย..........................................................................................................................ง บทคดยอภาษาองกฤษ.....................................................................................................................จกตตกรรมประกาศ............................................................................................................................ฉสารบญตาราง ...........................................................................................................................ฌ สารบญภาพ......................................................................................................................................ญสารบญกราฟ....................................................................................................................................ฎ

บทท

1 บทนา...........................................................................................................................1

ความเปนมาและความสาคญของปญหา.......................................................... 1

จดมงหมายและวตถประสงคของการวจย…………………………………….4

สมมตฐานในการวจย.................................................................……………..4

ขอบเขตของการวจย.........................................................................................4

ขนตอนการดาเนนวจย………………………………………………………..5

นยามศพทเฉพาะ...................................................... …………………………5

วธการวจย.........................................................................................................5

ประโยชนทคาดวาจะใดรบ................................................................................

2 การทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ............................................................7

ประวตความเปนมาของยาบา.............................................................................

โทษและผลกระทบของการเสพยาบา………………………………….............8

เอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรส.........................................................................16

อลคาไลนฟอสฟาเตส………………………………………………...............20

สำนกหอ


ซ

3 วธดาเนนงานทดลอง............................................................................................................26 รปแบบการวจย..................................................................................................... สถานททาการทดลอง........................................................................................... วสดอปกรณและสารเคม…………………………………………….................. เครองมอทใชในการตรวจวเคราะห......................................................................27

ขนตอนการดาเนนการวจย………………………………………………………29

การวเคราะหขอมล................................................................................................

4 ผลการวจยและการวเคราะหขอมล…………………………….………………………….....35 5 สรปผลการวจยและอถปรายผล...............................................................................................

การวเคราะหขอมล.................................................................................................... สรปผลการวเคราะหขอมล………………………….….………………………….45

อภปรายการวเคราะหขอมล……………………………….………………………45

ขอเสนอแนะในการวจย.........................................................................................

รายการอางอง................................................................................................................................. ภาคผนวก…………………………………………………………………………………………..50

ภาคผนวก ก ขนตอนการดาเนนงานวจย………………………………………..50 ภาคผนวก ข โดยศนยประเมนคณภาพ อคว เอ เซนเตอร....................................

ประวตผวจย……………………………………………………………………………………......57

สำนกหอ


ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

. Activities ของ aminotransferase enzymes ในเนอเยอมนษยชนดตาง ๆ

เปรยบเทยบกบในซรม……………………………………………………………17

2. ความหมายของคาสมประสทธสหสมพนธ......................................................................

. ความเขมขนเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอดเจาหนาท โรงพยาบาลควนเนยง ……………………………………………...…………….36

4. ความเขมขนเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอดผปวยเสพ สารแมทแอมเฟตามน………………………………………………….……..….37

5. ความเขมขนความเขมขนเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตส

ในเลอดผบวยเสพสารเสพ ตดกบระยะเวลาการเสพ…………………………….40

สำนกหอ


ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1. โรงพยาบาลควนเนยง จงหวดสงขลา…………………………………………………..51

2. โรงพยาบาลรตภม จงหวดสงขลา....................................................................................51

3. เครองปนตกตะกอนซรม(Centrifuge) หวปนยหอ HUMAN รนHUMAX 4K……..51

4. ปนตกตะกอนเลอดเพอแยกซรม ดวยความเรว รอบ นาน นาท.................…..…52

. เครองอตโนมตสาหรบตรวจวเคราะหปรมาณเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรส

และอลคาไลนฟอสฟาเตส AU 400 โรงพยาบาลควนเนยง จ.สงขลา…………..52

. นายาสาหรบเครองตรวจวเคราะหปรมาณเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรส

และอลคาไลนฟอสฟาประกอบดวย นายา ALT AST และ ALP……………...……..52

. สารควบคมคณภาพเปนตวควบคมคณภาพโดยทาการตรวจวเคราะห

กอนการตรวจวเคราะหในแตละวน.........................................................................53

สำนกหอ


ฎ

สารบญกราฟ

กราฟท หนาท

1. ความเขมขน ASTในเลอดผบวยเสพสารเสพตดกบระยะเวลาการเสพ...........................

. ความเขมขน ASTในซรมคนปกต……………………………………………………..41

3. ความเขมขน ALTในเลอดผบวยเสพสารเสพตดกบระยะเวลาการเสพ..........................

4. ความเขมขน ALTในซรมคนปกต…………………………………………………….42

5. ความเขมขน ALPในเลอดผบวยเสพสารเสพตดกบระยะเวลาการเสพ………………..42

6. ความเขมขน ALPในซรมคนปกต…………………………………………………….43

สำนกหอ


1

บทท 1

บทนา

1. ความเปนมาและความสาคญของปญหา

เนองจากในปจจบนผทเสพสารเสพตดชนดเมทแอมเฟตามน มผลกระทบตอรางกายของผ เสพทางเภสชวทยาตอระบบไหลเวยน ระบบกลามเนอเรยบ ระบบประสาทสวนกลาง ระบบไขสนหลง กานสมอง สมองใหญ Electroencephalogram เมตาบอลสม และตอระบบอวยวะภายในรางกาย ไมวาจะเปนตบ และไต และยงสงผลตอพฤตกรรมและจตอารมณผปวยดวย ผปวยทเสพสารเสพตดเขาไปแลวยาจะถกดดซมและกระจายไปในไต ปอด และสมอง หลงจากนนเมตาบอลสมและจะถกขบถายและถกกาจดโดยตบและไต ตบเปนแหลงทาลายสารแปลกปลอมสารพษตางๆ ยา ตลอดจนสารเคมตางๆ ทเขาไปในรางกาย เมอเซลลของตบเกดความเสยหาย ไมวาจะเปนการตดเชอไวรสตบอกเสบ การไดรบสารพษชนดตางๆ ตลอดจนการขาดเลอดหลอเลยงยอมทาใหเกดภาวการณสลายตว(Cytolysis) หรอ การตายของเนอเยอ(Necrosis )ตอเซลลตบทาใหเซลลตบปลดปลอยเอนไซมชนดตางๆ ออกสกระแสเลอด การตรวจวดระดบเอนไซมชนดตางๆ โดยเฉพาะอยางยงAminotransferase enzymes อนประกอบไปดวย aspartate aminotransferase(AST) และ alanine aminotransferase (ALT) Alkaline phosphatase จะชวยบอกภาวะ hepatocellular

damage ได แมผปวยบางรายไมปรากฏ อาการทางคลนกกตาม

การวเคราะหเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลน ฟอสฟาเตสในเลอดผปวยเสพสารแมทแอมเฟตามน จะชวยบอกภาวะและแนวทางในการวเคราะหภาวะความเสยหายของตบตอจานวนและปรมาณสารเสพตดชนดสารแมทแอมเฟตามนในผปวย และใชเปนแนวทางในการรกษา วนจฉยโรคทเกยวของกบตบ

ปญหายาเสพตด เปนปญหาสงคมทนบวนจะทวความรนแรงมากขนอยางตอเนอง เปนปญหาระดบชาตทมในทก ๆ ประเทศไมวาจะเปนประเทศทพฒนาแลว หรอกาลงพฒนา เปน

สำนกหอ


2

2

ปญหาททกฝายไดพยายามหาหนทางในการทจะปองกน ปราบปราม และควบคมใหหมดสนไป ซงแตละหนวยงานกไดสญเสยงบประมาณเปนจานวนมากในการขจดปญหายาเสพตด แตกยงปรากฏวา ปญหายาเสพตดยงคงมอย ซงมผลกระทบตอการพฒนา และบนทอนความเจรญของประเทศชาต โดยเฉพาะอยางยงในปจจบนกลมทตกเปนทาสยาเสพตดมาก คอ กลมเยาวชนและวยรน ซงกลมนจะตองเปนกาลงของชาตตอไปในอนาคต ปญหายาเสพตดเปนปญหาระดบชาตทมลกษณะซบซอนเปนภยคกคามตอสงคมไทยบนทอนเศรษฐกจและความมนคงของประเทศ ทนบวนจะมแนวโนมทวความรนแรง และขยายตวเพมมากขน ยาเสพตดไดเรมแพรระบาดในประเทศไทยอยางตอเนองทผานมาจากผลของการพฒนาเศรษฐกจและสงคม ทกอใหเกดการเปลยนแปลงโครงสรางทางการผลตของประเทศจากภาคเกษตรกรรมสภาคอตสาหกรรม สงคมไทยไดเปลยนจากสงคมกสกรรมหรอสงคมชนบทเปนสงคมเมองหรอชมชนเมอง วถชวตและคานยมของคนไทยในสงคมไทยเกดความเปลยนแปลงอยางมากมาย ทกคนตองแขงขนตอสดนรนเพอความอยรอด กอใหเกดปญหาสงคมในดานตาง ๆ รวมทงปญหายาเสพตดทแพรระบาดไปอยางรวดเรว นอกจากนนการขยายตวทางดานเศรษฐกจตลอดจนความเจรญกาวหนาทางดานเทคโนโลยและปจจยตาง ๆ ทเออตอการเกดหรอแพรกระจายของยาเสพตดยงคงดารงอยและขยายตวอยางตอเนอง ปญหาเชงโครงสรางทงทางดานเศรษฐกจและสงคม ตลอดจนแหลงอบายมข เชน สถานบรการ และสถานบนเทงเรงรมยตาง ๆ สงผลใหปญหายาเสพตดยงขยายตวกลายเปนภยคกคามทกดกรอนบอนทาลายสงคมไทยมากยงขน สงผลกระทบอยางกวางขวางทงตอตวบคคล ในดานพฒนาทางดานรางกาย สมอง จตประสาท โดยเฉพาะอยางยงเดกและเยาวชน ซงจะเปนพลงงานและแรงงานทสาคญในอนาคตในสงคมยคเศรษฐกจใหมซงตองการสตปญญาและความรเปนรากฐานในการพฒนาและยงทาใหครอบครวขาดความอบอน ชมชนขาดความเขมแขง สงคมขาดความสงบสข ประเทศชาตขาดความมนคง ทาลายชอเสยงและเกยรตภมของประเทศไทยเปนอยางมาก

ยาบา(AMPHETAMINE)

ประวต จดเปนวตถออกฤทธตอจตประสาท ประเภทกระตนประสาทถก สงเคราะห ครงแรกป ค.ศ.1887 และเรมใชตงแตป1932 เพอเปนยาแกแพ และรกษาโรคหอบหด โรคซมเศราเปนตน เรมผลตเปนเมดและ ใชแพรหลายตงแต 1937 เมอพบวามลกษณะ เปนสารเสพตด จงถกหามใชในเวลาตอมา แตกยงมการผลตเพอขายในตลาดมด และป 1967 จงเขามาแพรระบาดในประเทศไทย เปนตนมา ลกษณะ เดมเปนเมดกลมแบนขนาดเลก สขาว มรปหวมา และคาวา LONDON ปจจบนท

สำนกหอ


3

3

แพรหลายเปนMETAMPETAMINE เมดกลมขนาดเลกเทาเมดถวเหลองสลายกระ ตางๆ เชน นาตาล

เหลอง สกะป ทพบ บอยมากจะมตวหนงสอ M หรอ ดานหนง อกดานจะเขยนเลข 99 การผลตแคเพยงนาแปง ผสมตวยาอดเปนเมด ตนทนตามาก ไมแตกตางกบยาแกปวดทวๆ ไป การออกฤทธ กระตนสมองสวนกลาง โดยทาใหม การหลงสารพวก แอนดรนาลน (Adrenaline) เพมขนออกฤทธกระตนประสาท และมการหลงสารโดปามนเพมขนออกฤทธ ทาใหเกดอาการทางจต นอกจากน ยง

ออกฤทธกระตนประสาทสวนปลาย หวใจเตนรว ความดนโลหตสง หายใจเรวแนนหนาอก ปวดศรษะ และอนๆวธการเสพม4วธคอ

1.กนเปนวธดงเดมของผใชแรงงานจนปจจบนน

2.ฉดเขาเสนมกผสมยาเสพตดตวอนเชนผงขาวหรอยากลอมประสาท

3.สบโดยบดคลกกบบหรสบ

4.สดควนระเหยคลายคลงกบวธสบบหรแตจะบดแลวลนไฟโดยแบงเปน

4.1สบปองผานนาเพอลดการระคายเคอง

4.2ใสกระดาษฟรอยด เรยกวา "เรอ" แลวลนไฟ จงใชหลอดกาแฟ ดดควนท ระเหยออกมาเรยกวา"จบมงกร" เปนวธทนยมแพรหลายในหมนกเรยนทเสพตดในปจจบนผลตอรางกาย

แตเนองจากยากลม AMPHETAMINE มปญหาทสาคญ 2 ประการคอ อาการขางเคยงเกดไดงาย และอนตราย และเมอใชในระยะตดตอกนเกดอาการทนยา (TOLERANCE) อาการถอนยา (WITHDRAWAL)

ทาใหเกดการเสพตด ไดจงทาใหยกเลกใชในทสด แตกยงคงมการซอขายกนในตลาดมด เพอใชเสพและ เกดการเสพตดซงผดจากวตถประสงคของประโยชน ฝน เฮโรอนและกญชา จดเปนยาเสพตดทมการระบาดมากทสด ตงแต พ.ศ. เปนตนมา สถานการณแพรระบาดของยาเสพตดไดทวความรนแรงมากขนและยงเพมยาเสพตดอก ชนด ไดแก สารระเหยและแอมเฟตามนหรอทรจกกนแพรหลายวายาบา เนองจากการจาหนายยาบามผลตอบแทนสง จงทาใหแอมเฟตามนหรอยาบาแพรระบาด

การศกษาวเคราะหเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลน ฟอสฟาเตสในเลอดผปวยเสพสารแมทแอมเฟตามน จะชวยบอกภาวะและแนวทางในการวเคราะหภาวะความเสยหายของตบตอจานวนและปรมาณสารเสพตดชนดสารแมทแอมเฟตามนในผปวย และใชเปนแนวทางในการรกษา วนจฉยโรคทเกยวของกบตบ

สำนกหอ


4

4

2. วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาวเคราะหเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลน ฟอสฟาเตสในเลอดผปวยทเสพสารแมทแอมเฟตามน

2. เพอเปนแนวทางในการวเคราะหภาวะความเสยหายของตบตอจานวนและปรมาณสารเสพตดชนดสารเมทแอมเฟตามนในผปวย

3. สมมตฐานของการวจย

1. เอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอดผปวยเสพสารเมทแอม เฟตามนจะมคาสงขนตามจานวนและปรมาณสารเสพตดชนดสารแมทแอมเฟตามน

2. สารเสพตดชนดสารเมทแอมเฟตามนมผลตอความเสยหายของตบ

. กรอบแนวคด

เอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอดจะแสดงถงความเสยหายของตบตามจานวนและปรมาณสารเสพตดชนดสารแมทแอมเฟตามน

5. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. สามารถใชเปนแนวทางในการวเคราะหภาวะความเสยหายของตบตอจานวนและปรมาณ สารเสพตดชนดสารเมทแอมเฟตามนในผปวย

2. สามารถใชในการวนจฉยโรคทเกยวกบตบและแนวทางในการรกษา 3. ใชเปนฐานขอมลในการวจยเกยวกบเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลน ฟอสฟาเตสในเลอดผปวยทเสพสารแมทแอมเฟตามน

6. ขอบเขตการวจย

1.ทาการศกษาสารเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอด โดยเกบตวอยางจากบคลากร โรงพยาบาลควนเนยง จานวน ราย และเกบเลอดจากอาสาสมครทเปนผปวยทเสพสารเสพตดชนดแมทแอมเฟตามน ของโรงพยาบาลควนเนยง จงหวดสงขลา จานวน ราย โรงพยาบาลรตภม จงหวดสงขลา จานวน ราย ตวอยางทไมมความสมดลของสารเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอด จะไมนามาใชในการศกษา 2 ระยะเวลาในการศกษา ตงแตเดอนสงหาคม พ.ศ.2553 - เดอนมนาคม 2554

สำนกหอ


5

5

7. ขนตอนดาเนนการวจย

1. กาหนดปญหาการวจย

2. ตงสมมตฐานในการวจย

3. รวบรวมขอมลและเอกสารงานวจยทเกยวของ

4. กาหนดรปแบบการวจย

5. เตรยมอปกรณ

6. ทาการวจย

7. วเคราะหและสรปผล พรอมขอเสนอแนะการวจย

8. นาเสนอผลงานวจย

. นยามศพทเฉพาะ

Alanine aminotransferase (ALT, SGPT). เอนไซม ALT เปนเอนไซมทมความจาเพาะตอตบ ALT อยในเซลลตบดงนนเมอเซลลตบเสยหายหรอตาย ALT จะถกปลอยเขาสกระแสเลอดและมปรมาณทสงมากกวา 2-5 เทา กวาระดบปกต อยางไรกตามการอกเสบของทางเดนอาหาร

หวใจลมเหลว โลหตจางจากเมดเลอดแดงแตก การไดรบยากนชก ทอนาดอดตน และ การไดรบsteroid สามารถทาใหคา ALT สงขนได

Aspatate aminotransferase (AST, SGOT). พบไดในเนอเยอหลายชนด โดยเฉพาะในตบและกลามเนอ แตคาครงชวตสนกวา ALT มกใชสาหรบ screening test โรคตบรวมกบ ALT แตถาสงสยโรคของกลามเนอควรตรวจ creatine kinase (CK) เพมเตม

Alkaline phosphatase (ALP). เอนไซม ALP อยทเยอเมมเบรนของทอนาด คาทเพมสงขนบงบอกถงการอดตนหรอขดขวางทางเดนของทอนาดทงภายในและภายนอกตบ

ยาบา หมายถง สารทออกฤทธกระตนประสาทสวนกลางและจตประสาท มสวนผสมของเมทแอมฟาตามน หรอตวยาอนผสมอย เชน pemoline หรอ ephedrine ออกฤทธตอจตและประสาทเปนยาเสพตดใหโทษประเภท 1 ตาม พ.ร.บ. ยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. 2522

9. วธการวจย

1. ทบทวนบทวรรณกรรมเอกสารงานวจยทเกยวของและกาหนดรปแบบงานวจย

2. จดเตรยมเครองมอและอปกรณสาหรบใชในงานวจย

สำนกหอ


6

6

3. จดเกบตวอยางเลอดจากอาสาสมครโรงพยาบาลควนเนยง และผปวยทเสพสารเมทแอมเฟตามนโรงพยาบาลควนเนยงและโรงพยาบาลรตภม จ.สงขลา 4. ทาการวเคราะหโดยใชเครองตรวจสารเคมในเลอดอตโนมตยหอOlympus รน AU 400

5. วเคราะหผลการทดลองและสรป

. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. สามารถใชเปนแนวทางในการวเคราะหภาวะความเสยหายของตบตอจานวนและปรมาณสารเสพตดชนดสารเมทแอมเฟตามนในผปวย

2. สามารถใชในการวนจฉยโรคทเกยวกบตบและแนวทางในการรกษา 3. ใชเปนฐานขอมลในการวจยเกยวกบเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลน ฟอสฟาเตสในเลอดผปวยทเสพสารแมทแอมเฟตามน

สำนกหอ


7

บทท

การทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

.ประวตความเปนมาของยาบา

ธระพล บญธรรม (2546) กลาววา ยาบาในอดตเคยเรยกกนทวไปวา ยามา เปนยาอนตรายทแพรระบาดหลายประเทศทวโลก เชน อเมรกา และเอเชย เพราะผลตและจาหนายไดงาย ยาบาถกสงเคราะหขนครงแรกในป ค.ศ. 1887 โดยนกวทยาศาสตรเยอรมน ชอ เอเดยเลยโน และตงชอสารนวา แอมเฟตามน (Amphetamine) ยาบาชนดแรกของโลกเปนยาดม เรยกวา ยาเบนซดรน (Benzedrine) ยาเบนซดรน 250 มลลกรม เทากบ 25 – 50 เมด ในป ค.ศ. 1936 ยาบาถกผลตขนเปนเมดเรยกวา ยาเมดเบนซดรน มการโฆษณาสรรพคณวาสามารถรกษาโรคไดถง 39

โรค เชน โรคจต โรคประสาท โรคซมเศรา โรคปวดศรษะ โรคความดนโลหตตา โรคเมาคลน อาการแพทองในหญงมครรภและอน ๆ ขณะทใชยา ผใชจะรสกกระฉบกระเฉง มกาลงวงชาไมงวงนอน และนามาใชเปนยาสามญประจาบาน ใน ค.ศ. 1937 มการวจยพบวา เยาวชนอเมรกนเรมตดยาบากนมากขนเนองจากนาไปใชผดวตถประสงค ป ค.ศ. 1939 สานกงานอาหารและยาของสหรฐอเมรกาจงประกาศไมใหยาบาเปนยาสามญประจาบาน ใครจะใชยาบาตองมใบสงยาโดยตรงจากแพทย

ยาบาในสวนประกอบทสาคญ คอ สารแอมเฟตามน (Amphetamine) ซงมการคนพบครงแรกในโลกเมอป ค.ศ. 1927 โดยเภสชกรชาวเมองแคลฟอรเนย ชอ Gordon Alls ซงขณะนนตองการสงเคราะหสาร เพอนามารกษาโรคหอบหด แทนอเฟดน (Ephedrine) ภายหลงการศกษาอยางละเอยดพบวา แอมเฟตามน สามารถรกษาโรคหอบหดได จงจดทะเบยนสทธบตรไวและในป ค.ศ. 1932 ไดขายลขสทธใหกบบรษท Smith Kline and Franch Laboralories ซงตอมาผลตยา

สำนกหอ


8

8

ขยายหลอดลมชนดสดดม (Inhale) ชอ (Benzedrine Inhale) ภายหลงพบวายานทาใหเกดการเสพตดจงเลกใช ค.ศ. 1933 Gordon Alls ไดพบวาสารแอมเฟตามน มฤทธขยายหลอดลม กระตน

การหายใจ กระตนสมองพรนสมเตอร และบรมเบรอก (Prinzmeter And Bloomberg) จงนาเอา ฤทธของยาในการกระตนสมองของ แอมเฟตามน มาใชรกษาโรคงวงนอน (Nareolepsy) ลดอาการซกซนของเดก (Hyperkinetic Syndrome) ลดความยากอาหาร (Appetite Suppressant) และเปนยากระตน (stimulant) ในระยะสงครามโลกครงท 2 ไดมการนายาประเภทแอมเฟตามน มาใช โดยใหทหารทอยเวรยามหรอทหารทตองปฏบตงานพเศษบางอยางรบประทาน เพอใหปฏบตงานไดนานขน ไมออนเพลยหรองวงนอนเรว ซงการใชยานในกจกรรมดานอนทมใชดานการแพทย และหลงจากสมครามเลกแลวไดมการนาแอมเฟตามนมาใชกนแพรหลายยงขน เชน ในดานการกฬา การแขงมา การขบรถระยะทางไกล การดหนงสอสอบ การลดนาหนกหรอลดความอวน

ในชวงป พ.ศ. 2510 ยาบาไดระบาดแพรเขามาในประเทศไทย โดยบรษท โบโรเวลคม จากด จากประเทศเกาหล ยาบาทสงเขามาขายตอนแรกนนมเครองหมายการคารปหวมามคาวา “ลอนดอน” (London) คนจงเรยกชอตามสญลกษณทตดบนเมดยาเรอยมา และปจจบนไดมการเปลยนชอเรยกใหมวา “ยาบา” . โทษและผลกระทบของการเสพยาบา สาโรจน กอนพรหม ( ) ศกษาพบวา ผลของการใชยาบาเกดโทษตอผใชคอ

. โทษเฉยบพลน ทเกดขนทนททนใด ซงจะมอาการทางสมองปรากฏใหเหน ไดแก เวยนศรษะ นอนไมหลบ ตวสน ตกใจงาย ชางพด ประสาทตงเครยด ประสาทหลอน ถาเปนผปวยโรคจตอาจจะมความรสกอยากฆาตวตายหรอฆาผอน สวนอาการทเกยวกบการไหลเวยนของโลหตทปรากฏใหเหน ไดแก ปวดศรษะ หนาวสน หนาซดหรอหนาแดง หวใจเตนแรงและจงหวะการเตนผดปกต ความดนโลหตสงหรอตา ปวดหนาอกดานซาย เหงอออกมาก หรอ ความรสกในรสอาการผดไป เบออาหาร คลนไส อาเจยน ทองเดนและปวดทองอยางรนแรง ถาอาการรนแรงมากกอนตายจะมอาการชก หมดสต ไดมรายงานเกยวกบการตายของผใชยาบา – รายวาตายเนองจากหลอดโลหตในสมองแตก หวใจวายและไขสงมาก

สำนกหอ


9

9

. โทษจากการใชเปนระยะเวลานาน การใชกลมยาบานตดตอกนเปนระยะเวลานานจะทาใหสมองและรางกายถกกระตนอยเสมอ โดยไมไดรบการพกผอน รางกายจะตองถกฝนใหทางานหนกอยตลอดเวลา ในทสดกจะทาใหสขภาพทรดโทรมลงทงรางกายและจตใจ ทาใหเกดอาการตาง ๆ เชนเดยวกนกบการเกดโทษเฉยบพลนและทาใหรางกายเกดโรคตดเชอไดงาย โรคทพบบอย ๆ ไดแก โรคตบอกเสบ ไตไมทางาน โรคเกยวกบปอด นอกจากนแลวการใชยาบาเปนระยะนาน จะทาใหสมองเสอม ตนเตนตกใจไดงาย ทาอยางไรกนอนไมหลบ ประสาทแขง นาหนกตวลด การตดสนผดพลาด ประสาทออน เปนโรคจตชนดหวาดระแวง สบสน อาจมองเหนภาพรบกวน ทาใหเกดอาการประสาทหลอน ถงกบเปนอนตรายตอชวตได โดยเฉพาะอยางยงคนขบรถ ๆ อาจหนามดทนท ทาใหเกดอบตเหตขนได (จรรยา ลาภศรอนนตกล ) นอกจากนในผหญงมครรภหากใชยาบา บตรทเกดมาจะมอาการรางกายคลายคนตดยาและในหลายกรณมกเลยงไมรอด สวนนกเรยนทใกลสอบซงเขาใจผดคดจะชวยใหดหนงสอไดมากมายและความจาดขนนนไมเปนความจรง เพราะทกรายทเสพเขาไปแลวจะเขาทานองยงอานยงลม

. ผลกระทบของการใชยา ตอตวผเสพ

ดงททราบกนแลววา ยาบา มฤทธกระตนระบบประสาทสวนกลางและระบบประสาทสวนปลาย ซงมผลทาใหมอาการตนตว หายงวงนอน ความคดอานและอารมณแจมใสขน เนองจากถกฤทธกระตนอยตลอดเวลา ซงปกตแลวจะใชยาบา เมอตองการกระตนหรอฝนรางกาย ใหทางานไดมากขนหรอดารงตนอยไดโดยไมหลบไมนอน ซงเกนความสามารถของรางกายตามปกต ดงนน เมอหมดฤทธยาผเสพจงมกจะมสภาพทออนเพลยอยางหนก หลบอยางทนททนใด ระบบประสาทการรบรออนลง นอกจากนนหากเสพยาบาเกนขนาดหรอเสพตดตอกนเปนเวลานานยงกอใหเกดโทษและพษภยตอรางกายโดยเฉพาะอยางยงตอจตใจ ซงมกเกดอาการประสาทหลอนหรอเกดอาการทางโรคจตใจ ทาใหเกดปญหากบตวผเสพยาบาเอง ปญหาทเกดขน โดยเฉพาะอยางยงการเกดอบตเหตมกจะมสาเหตมาจากรางกายถกกระตนในขณะทสภาพรางกายรบไมไหว ระบบประสาทไมสงการ หมดฤทธยา มอาการหลบประสาทหลอน

.ผลทางเภสชวทยา . ผลตอระบบไหลเวยนในคนทบรหารยาเมทแอมเฟตามนในทางปาก มผลใหความดนโลหต ทง systolic และ diastolic เพมขนเมอไดรบยาในปรมาณสง สงผลใหอตราการเตนของ

สำนกหอ


10

10

หวใจชาลง และอาจทาใหเกดภาวการณเตนของหวใจผดปกต สาหรบการใหยาเมทแอมเฟตามนในขนาดรกษา จะไมทาให cardiac output เพม การไหลเวยนของเลอดไปเลยงสมองมการเปลยนแปลงนอยมาก I – isomere มผลตอระบบไหลเวยนของเลอดมากกวา d – isomere (บณเจอ ธรณนทรและคณะ , : ) . ผลตอกลามเนอเรยบโดยทวไปจะพบวา กลามเนอเรยบ จะตอยสนองตอตวยาเมทแอมเฟตามน เชนเดยวกบ sympathomimetics ชนดอน จากการสงเกตผลของการหดตวของ urinary

bladder sphincter จงใชรกษา enuresis และกลนปสสาวะไมอย ซงมกเกดอาการปวดและปสสาวะยาก แตยงไมทราบผลของเมทแอมเฟตามนตอ gastrointestinal แตถาการเคลอนทเปนปกต เมทแอมเฟตามน อาจทาใหมการพกและการเคลอนทของ content ในลาไสชาลง แตถากระเพาะอาหารมการพกกอนแลว จะเหนผลตรงกนขาม การตอบสนองของมดลกในคนมไดหลายอยาง แตทว ๆ ไปมกจะทาใหมดลกตง isomere (บณเจอ ธรณนทรและคณะ, : ) . ผลตอระบบประสาทสวนกลางยาเมทแอมเฟตามนมผลกระตนประสาทซมพาเธตก ทาใหรมานตาขยายหลอดเลอดหดตว ความดนโลหตสง หวใจเตนเรว หลอดลมขยาย (เปนฤทธททาใหนายานมาใชแกอาการหอบหดในชวงปลายป ค.ศ. – ตอมาพบวามผลเสย จงเลกใช) เพมความตงของกลามเนอ ระดบนาตาลในเลอดสงขน (เกดจากการหลงและการออกฤทธของ epinephrine ซงสลายไกลโคเจนทตบเปนสาวนหนงของฤทธยาททาใหมการใชพลงงานในรางกายมากขน) เพมการจบของเกรดเลอด (บพตร กลางกลยา , : 86) . ผลตอไขสนหลงยาเมทแอมเฟตามน กระตนการสงผานสญญาณประสาท ทาใหมการตอบสนองตอสงกระตนมากขนและเรวขน (บพตร กลางกลยา : 88) . ผลตอกานสมองยาเมทแอมเฟตามน กระตนศนยควบคมการหายใจ เพมภาวะตนตวไดงาย (arousal threshold) และเพมระดบความตนตว (alerhness), ความสนใจ (attentiveness) เปนผลใหม การนายากลมนมาใชเปนยาลดความอวน (บพตร กลางกลยา : 90) . ผลตอสมองใหญผลจากการกระตนโดยทวไปทระบบ dopamine และ norepinephrine

เปนผลใหเพมความสนใจ ภาวะรตว การคด และการลดความรสกเหนอยลา เพมการเหนและการไดยน (เพม acuity ทาใหชดเจนขน) ผลทงหมดนอาจลดลง หรอกลบตรงขามในผทใชยาเปนเวลานานหรอไดรบยาเกนขนาด (บพตร กลางกลยา : 93)

สำนกหอ


11

11

. ผลตอ Electroencephalogramคอ การเพมความถขน ลดขนาดและระยะเวลา EEG ทเปนแบบ delta waves ซงพบไดในขณะหลบ หรองวงนอนมาก ๆ (บพตร กลางกลยา : 93) . ผลตอพฤตกรรมเหนไดชดในชวงปลายหลงการใชยาเมทแอมเฟตามน ทาใหพดมาก กาวราว ยาคด ยาทา กระวนกระวาย บางครงมอาการประสาทหลอน ทางสายตาหรอทางหจากการท ยาเมทแอมเฟตามน กระตนรางกาย ใหใชพลงงานมากขนแตกลบทาใหเบออาหารและนอนไมหลบ พลงงานสารองของรางกายจงลดลง ดงนน หลงจากยาเมทแอมเฟตามน หมดฤทธและผใชยา จะรสกเหนอยและออนเพลยเปนเวลานาน รสกหวและอยากนอนในกรณทใชยาเมทแอมเฟตามนขนาดสง โดยเฉพาะอยางยง ถาใชตอเนองหลายครง อาจทาใหรสกสบสน วตกกงวลรนแรง มอาการประสาทหลอน และรสกหวาดระแวงอยาหนก ซงเปนลกษณะคลายคนบา เมอเสพเปนระยะเวลายาวนาน ทาใหสมองไดรบการกระตนเสมอ โดยไมไดรบการพกผอน รางกายฝนใหทางานหนกตลอดเวลามผลทาใหรางกายสขภาพทรดโทรมลงเกดโรคตามมางาย เชน โรคตดเชอตาง ๆ โรคตบอกเสบ โรคปอด ไตเสอม ผลตอตดใจเกดอารมณแปรปรวน ภาวะทางจตเสอมโทรมกอใหเกดโรคจตเรอรงหรอบาไดตลอดไป 4.9 ผลตอจตอารมณ สวนใหญเกดในชวงตน หลงการใชยา ทาใหรสกกระชมกระชวย กระฉบกระเฉง รสกตนตว มพลงมากขน เกดความมนใจ ซงมกเปนสาเหตใหเกดการใชยาในทางทผด และตดยาโดยจตใจ ผลทางดานจตใจจะเหนไดชดเมอเสพเปนจานวนมาก จะเกดอาการทางจตเฉยบพลนหรอเปนบาขนไดชวระยะหนง อาการจะคลายผปวยโรคจตหวาดระแวงเกดอาการหลงผด คดวามคนมาทารายตนเองอะควาอาวธมาปองกนตวเอง หรอพยายามจะหนซกซอนตวเอง พดไมรเรอง มกเหนภาพหลอนตาง ๆ นานา ซงนาไปสอนตรายตอตวเอง หรอผอน เชน ตกใจกลวปนตกหรอเสา ถกรถชน หรอหลงผดวา มคนมาทาราย จงทารายผอนกอน บางรายทใชยามาก ๆ อาจจะมอาการไขขน ความดนโลหตสงมาก ใจสน หายใจไมออก กลามเนอกระตก ชก หมดสตถงตายได องกร ภทรากร, ยาบา [ออนไลน], เขาถงเมอ 20 ธนวาคม 2550 เขาถงไดจาก http://www.thailabonline.com/drug-amphetamine.htm

. ทฤษฎทเกยวกบกลไกของการออกฤทธของยาเมทแอมเฟตามนยาเมทแอมเฟตามน noncatechol sympathomimetic adrenergic agent ซงกระตนระบบประสาทซมพาเธตก โดยการกระตนระบบประสาทสวนกลาง, peripheral ท และ receptors เปนสาเหตใหปลอย

สำนกหอ


12

12

catecholamines เขาใน synaptic cleff (Bryson PD, 1989, อางองใน พรรณภสรย โสภณสกฤษฎสข : ) และลดอตรา catecholaminergic neuronal firring, ยบยงเซลลประสาทในการ reuptake catecholamines และยบยง monoamine oxidase (Lowinson JH and Kinz P.,

1981 อางองใน พรรณภสรย โสภณสกฤษฎสข : ) สาหรบยาเมทแอมเฟตามนขนาด M78 1010 จะเพมการหลง dopamine และ norepinephrine ในสมอง, ลดการ reuptake ของ

dopamine และ norepinephrine การใชยาเมทแอมเฟตามนเปนเวลานาน จะลดระดบ dopamine ในสมองบางสวนเปนเวลานานหลายวน รวมทงระดบของเอนไซม tyrosine hydroxylass ลดลง มการทาลายปลายประสาท dopamine และ serotonin (บพตร กลางกลยา, : 89) . ผลตอเมตาบอลสม ยาเมทแอมเฟตามนขนาดรกษาในคน ไมมผลตอการเปลยนแปลงในเมตาบอลสมหรอมการเพมอตราเมตาบอลสมเลกนอย (รอยละ - ) บางคนมการเพมอณภมรางกายขนเลกนอย (บญเจอ ธรณนทรและคณะ, : ) .วธการไดรบเมทแอมเฟตามน

เมทแอมเฟตามนไมวาจะอยในรปพรรณใด จะเปนเมดแคปซล ผงปน สารละลายใส หรอเปนกอนใสเหมอนนาแขง เมอเสพเขาไปแลวจะกอใหเกดผลตอรางกายและจตใจ ทไมมอะไรแตกตางกน สวนความรวดเรวในการเรมออกฤทธ เมอเขาสรางกายแลวความรนแรงของฤทธทเกดขนกบรางกายและจตใจ และความยาวนานในการออกฤทธอยในรางกาย จะขนอยกบปรมาณของเมทแอมเฟตามนทอยในกระแสเลอด โดยปรมาณของเมทแอมเฟตามนทถกดดซมเขาไปในกระแสเลอดจะมมากนอยเพยงใด จะถกกาหนดโดยปจจยทสาคญ ปจจยดวยกน คอ

. รปพรรณของเมทแอมเฟตามนทนามาเสพ

. วธเสพ

. ปรมาณทเสพ

. ความถหรอจานวนครงทเสพในแตละรอบของการเมายา วธเสพเมทแอมเฟตามนมอยทงหมด วธดวยกน คอ กนหรอกลนลงกระเพาะอาหาร สบควนหรอสบไอระเหย นดหรอสดผงยาเขาโพรงจมก และฉดเขาหลอดเลอดดา วธเสพแตละวธจะสงผลใหมปรมาณของเมทแอมเฟตามนในกระแสเลอดแตกตางกน ความรวดเรวในการเรมออกฤทธตางกน และความรนแรงของฤทธทเกดขนกบรางกายและจตใจตางกนหลกฐานจากงานศกษา

สำนกหอ


13

13

วจยบางชนแสดงใหเหนวา ความรวดเรวในการตดเมทแอมเฟตามนจะขนอยกบวธเสพทใชเมทแอมเฟตามน ไปถงสมองไดมากทสดและเรวทสด จะเปนวธททาใหฤทธของเมทแอมเฟตามนมความรนแรงมากทสด และเปนวธทกอใหเกดการเสพการเสพตดเมทแอมเฟตามนไดอยางรวดเรวทสดดวยเชนกน

อาการทางจตและประสาททเกดขนมาจากการเสพเมทแอมเฟตามน จะมความรนแรงนอยเพยงใด ขนอยกบปรมาณและอตราความเรวทเมทแอมเฟตามนเขาไปถงสมอง ตวอยางเชน การเสพเมทแอมเฟตามนในรปพรรณทเปนผงปนโดยวธสดผงยาเขาโพรงจมก เมทแอมเฟตามนจะเขาไปถงสมองไดภายในเวลา – นาท เมอเมทแอมเฟตามนเขาไปถงสมองแลว ผเสพกจะเกดอาการเสยวซานอยางรนแรง ขนมาทนทผเสพบางคนเปรยบอาการเสยวซานอยางรนแรงทเกดขนนวาเทยบไดกบอาการเสยวซานเมอถงจดสดยอดของการรวมประเพณ แตการเสพเมทแอมเฟตามน วธนในหมผเสพจะกลาวเปนเสยงเดยวกนวา ยงเปนวธททาใหเกดอาการเสยวซานอยางรนแรงชาไป การเสพโดยวธรฉดเขาหลอดเลอดดาเปนวธทดขนมาอกนดหนง คอ จะกอใหเกดอาการเสยวซานอยางรนแรงขนมาไดภายในเวลา – วนาท หลงจากฉดเมทแอมเฟตามนเขาหลอดเลอดดา สวนวธเสพเมทแอมเฟตามนทผเสพยกนวใหวาเปนวธทเยยมทสด ไดแก วธสบควนหรอสบไอระเหย เพราะอาการเสยวซานอยางรนแรงจะเกดขนมาไดในทนททสบเขาไป จากเหตผลทกลาวมาขางตนน จงไมแปลกใจเลยวาเพราะเหตใดวยรนหรอเยาวชนของไทยทตกเปนทาสยาบาถงเลอกวธเสพโดยการสบควนมากกวาการกลนลงไปในกระเพาะอาหาร

เพอเปนการทดสอบใหเหนถงอทธพลของวธเสพทมผลประมาณของเมทแอมเฟตามนในกระแสเลอด ซงจะเปนตวกาหนดความรวดเรวในการเรมออกฤทธและความรนแรงของฤทธทเกดขน ดร. ซ. อ. คด ไดทาการทดลองวดประมาณของเมทแอมเฟตามนในกระแสเลอดของกลม ผเสพเมทแอมเฟตามนโดยวธกลนลงไปในกระเพาะอาหาร เปรยบเทยบกบกลมผเสพโดยวธสบควนโดยในกลมทดลองทถกกาหนดใหเสพโดยการกลนลงไปในกระเพาะอาหาร ปรมาณของเมทแอมเฟตามนทกาหนดใหเสพ คอ . มลลกรมตอนาหนกตวหนงกโลกรม ในกลมทดลองกลมนพบวา จะเรมตรวจพบเมทแอมเฟตามนในกระแสเลอดหลงจากกลนลงไปในกระเพาะแลวประมาณ

นาท และปรมาณของเมทแอมเฟตามนในกระแสเลอดจะขนถงระดบสงสด คอ ประมาณ นาโนกรมในเลอดหนงมลลลตร หลงจากกลนยาลงไปในกระเพาะและประมาณ ชวโมง

สำนกหอ


14

14

ปรมาณของเมทแอมเฟตามนในเลอดจะมระดบคงทอยในระดบสงสดนเปนเวลาประมาณ ชวโมง จากนนปรมาณของยาในเลอดกจะคอย ๆ ลดลงจนถงระดบตาสดภายในเวลาอก ชวโมงตอมา สวนในกลมทดลองทถกกาหนดใหเสพโดยการสบควนปรมาณของเมทแอมเฟตามนทถกกาหนดใหเสพจะเทากบ มลลกรมตอคน ในกลมทดลองกลมนพบวาภายในเวลา นาท ปรมาณของเมทแอมเฟตามนทมอยในกระแสเลอดจะเทากบ เปอรเซนตของปรมาณสงสด โดยปรมาณสงสดทตรวจพบคอ นาโนกรมตอมลลลตร ซงปรมาณสงสดนจะพบไดหลงจากสบควนของเมทแอมเฟตามนเขาไปแลวเปนเวลาประมาณ ชวโมงและปรมาณของเมทแอมเฟตามนจะคงอยทระดบ นาโนกรมตอมลลลตรของเลอดตดตอกนไปเปนเวลาประมาณ ชวโมง จากนนกจะคอย ๆ ลดลงจนถงระดบตาสด ภายในเวลา ชวโมง

ผลการทดลองของ ดร. ซ. ล. คด เปนหลกฐานทยนยนไดเปยอยางดวา เพราะเหตใดผทตดเมทแอมเฟตามนหรอยาบา จงเลอกทจะเสพสารเสพตดชนดนดวยการสบควนมากกวาจะใชวธกลนลงไปในกระเพาะอาหาร ทงนเพราะการเสพดวยวธสบควนเปนวธททาใหเมทแอมเฟตามนเขาสสมองในปรมาณมากเพยงพอทจะกอใหเกดผลทางจตใจและประสาท ดวยระยะเวลาทสนทสดผ เสพเมทแอมเฟตามนโดยการสบควนจะรสกถงอาการเสยวซานอยางรนแรงทเกดขน ในขณะทการเสพเมทแอมเฟตามนดวยวธกลนลงไปในกระเพาะอาหาร จะไมทาใหเกดอาการเสยวซานอยางรนแรง ทงนเพราะการเสพวธน ระดบของเมทแอมเฟตามนในเลอดจะเพมขนอยางชา ๆ ทาใหเมทแอมเฟตามนเขาไปถงสมองทละนอย ไมไดเขาไปอยางพรวดพราดในปรมาณมาก ๆ เหมอนกบการเสพโดยการสบควน (วโรจน สมใหญ : - )

.การกระจายของสารเมทแอมเฟตามน

. . การดดซมและการกระจายเมอไดรบยาเมทแอมเฟตามนทางปาก ยาจะถกดดซมและการกระจายไปในไต ปอดและสมอง จะปรากฏผลภายใน นาท (Baldessarini RJ. Symposim

1972, อางถงใน พรรณภสรย โสภณสกฤษฎสข : ) จากการใชยาเมทแอมเฟตามนขนาด 10 – มก. กบอาสาสมครจะพบวาระดบยาในเลอดเพมขนในเวลา – ชวโมง ยาจะถกดดซมอยางรวดเรวจาก gastrointestinaltract การดดซมยาเมทแอมเฟตามนจะสมบรณภายในเวลา – ชวโมง ซงหลงจากรบเมทแอมเฟตามนเขาไปในรางกาย ครงชวตของยาเมทแอมเฟตามนในเลอดขนอยกบ pH ของปสสาวะ ปสสาวะทเปนดาง ครงชวตในเลอดมคา – ชวโมง ขณะท

สำนกหอ


15

15

ปสสาวะเปนกรด ครงชวตในเลอดมคา – ชวโมง (Bryson PD, อางถงในพรรณภสรย โสภณสกฤษฎสข : ) . เมตาบอลสมและการขบถาย เมตาบอลสมของยาเมทแอมเฟตามนสวนใหญเกยวของกบปฏกรยา deamination โดยอาศยเอนซยมทอยในตบชอ Liver endoplasmic reticulum (Parke

DV, 1972, อางถงใน พรรณภสรย โสภณสกฤษฎสข : ) เกดเปน phenylacetone สารนจะถก oxidize ทละชา ๆ เปน benzoic acid และขบถายในรป glucoronide หรอ glycine

(hippuric acid) conjugates ยาเมทแอมเฟตามนปรมาณเลกนอยเปลยนเปน norephesrine โดยการ oxidation ionhydroxylat จะให active metabolite o – hydroxynorephedrine ซงทาตวเปน false neurotransmitter และ เปนสาเหตตอผลของยาบางชนดในผใชเรอรง ประมาณ % ของยาเมทแอมเฟตามนทใชรกษาถกขบออกมาในปสสาวะในรปเดม ภายในเวลา ชวโมง แตปรมาณของการขบออกมาในปสสาวะและเมตาบอลสมขนอยกบ pH (Lowinson JH and Kinz P., 1981

อางถงใน พรรณภสรย โสภณสกฤษฎสข : )

.อาการของผเสพเมทแอมเฟตามน

. อาการโดยทวไปอาการของผใชยาเมทแอมเฟตามนทมกจะพบบอย ๆ ไดแก เบออาหารตนเตนงาย มอสน พดมาก คลนไส ความดนโลหตสง หวใจเตนแรงขนอยไดนานโดยไมตองนอน เหงออก กลนตวแรง ทองเสยหรอทองผก ปากและจมกแหง รมฝปากแตก ทางานเกนปกต หงดหงด ฉนเฉยว ชอบทะเลาะววาท รมายตาเบกกวาง สบบหรจดมวนตอมวน สานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด, “เอกสารประกอบการฝกอบรมเรองเมทแอมเฟตามน,” 27 กนยายน

. อาการเฉยบพลนอาการทเกดขนทนททนใด อาจจะมอาการทางสมองปรากฏใหเหน ไดแก เวยนศรษะ นอนไมหลบ ตวสน ตกใจงาย ชางพด ประสาทตงเครยด โกรธงาย ออนเพลย เปนไข จตใจสบสน บางครงมอารมณสข กระวนกระวาย เพอคลง ประสาทหลอน ถาเปนผปวยโรคจตอาจจะมความรสกอยากฆาตวตายหรอฆาผอน สวนอาการทเกยวกบการไหลเวยนของโลหตทปรากฏใหเหน ไดแก ปวดศรษะ หนาวสน หนาซดหรอหนาแดง หวใจเตนแรงและจงหวะการเตนผดปกต ความดนโลหตสงหรอตา ปวดหนาอกดานซาย ปวดทองอยางรนแรง ถาอาการรนแรง

สำนกหอ


16

16

มาก กอนตาย มกจะมอาการชก หมดสต ไดมรายงานเกยวกบการตายของผใชยาบา – ราย วาตายเนองจากหลอดโลหตในสมองแตก หวใจวายและไขสงมา (รตนา บรรณาธรรม : ) . อาการเรอรงการใชยาเมทแอมเฟตามนตดกนเปนเวลานาน จะทาใหสมองและรางกายถกกระตนอยเสมอโดยไมไดรบการพกผอน รางกายจะตองถกฝนใหทางานหนกอยตลอดเวลา เปนผลใหนาหนกตวลดลง ในทสดกจะทาใหสขภาพทรดโทรมลง ทงทางรางกายและจตใจ ทาใหเกดอาการตาง ๆ เชนเดยวกบการเกดอาการเฉยบพลน และการหายใจลาบาก ตาพรา กลามเนอออนแรง มอาการเกรง กระตก และทาใหรางกายเกดโรคตดเชอไดงาย โรคทพบบอย ๆ ไดแก โรคตบอกเสบ ไตไมทางาน โรคเกยวกบปอด (บพตร กลางกลยา : ) รวมทงโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง และสมองเสอมโทรม (รตนา บรรณาธรรม : ) นอกจากน จะเกดอาการทางจต ในลกษณะเฉยบพลน เหมอนอาการของโรคจตประเภทหวาดระแวง คดหวาดระแวงสงสยวาอาจจะถกทาราย การควบคมอารมณสญเสยไป อาจมอาการประสาทหลอนทงแบบหแวว และภาพหลอน หงดหงด กาวราว ทาใหผเสพเกดอบตเหตและกออาชญากรรมไดงาย

เอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรส (AMINOTRASNSFERASE ENZYMES) เมอเซลลของตบเกดความเสยหายไมวาจะเปนจากการตดเชอไวรสตบอกเสบ การไดรบสารพษชนดตาง ๆ ตลอดจนการขาดเลอดหลอเลยง ยอมทาใหเกดภาวะ cytolysis หรอ necrosis

ตอเซลลตบ ทาใหเซลลตบปลดปลอยเอนไซมชนดตาง ๆ ออกสกระแสเลอด การตรวจวดระดบของเอนไซมชนดตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยง arninotransferase enzymes อนประกอบไปดวย aspartate aminotransferase (AST) และ alanine aminotransferase (ALT) จะชวยบอกภาวะ hepatocellular damage ได แมบางรายผปวยยงไมปรากฏอาการทางคลนกกตาม เชน ในระยะแรกของผปวยตบอกเสบจากไวรส เปนตน

กลม aminotransferase enzymes เปนเอนไซมททาหนาท catalyze การเปลยนแปลงกรรดอะมโน โดยการ transfer amino group ไปยง 2 – oxoglutarate สมาชกทสาคญในเอนไซมกลมนคอ aspartate aminotransferase (Enzyme Commission [EC] 2.6.1.1) มชอยอวา AST และ alanine

aminotransferase (EC 2.6.1.2) มชอยอวา ALT เอนไซมทง 2 ชนดนมอยในเนอเยอตาง ๆ ทวรางกาย

สำนกหอ


17

17

ตารางท 1 Activities ของ aminotransferase enzymes ในเนอเยอมนษยชนดตาง ๆ เปรยบเทยบกบในซรม

เนอเยอ AST ALT

หวใจ 7800 450

ตบ 7100 2850

กลามเนอลาย 5000 300

ไต 4500 1200

ตบออน 1400 130

มาม 700 80

เมดเลอด 15 7

ซรม 1 1

ASPARTATE AMINOTRANSFERASE

Aspartate aminotransferase (AST) เปนเอนไซมในกลม transferase หรออาจเรยกไดอกแบบวา transaminase มหนาทเกยวของกบการโยกยาย amino group ระหวาง aspartate และ 2 –

oxoglutarate ดงสมการ โดยม pyridoxal – 5’ – phhoshate (P – 5’ - P) ทาหนาท coenzyme

COOH COOH COOH COOH

2CH 2CH AST 2CH 2CH + P – 5’ - P +

2NHCH 2CH C = 0 2CH

COOH C = 0 COOH 2CH

COOH COOH

L – Aspartate 2 – oxoglutarate Oxaloacetate L - Glotamate

ปฏกรยาทตองอาศย AST ในการ transfer amino group

18

18

ปฏกรยา transamination นมความสาคญมากในกระบวนการสรางและยอยสลายกรดอะมโน ketoacids ทเกดขนจะถก Oxidized ใน tricarboxylic acid cycle เพอนาไปใชเปนแหลงพลงงานตอไป AST จะอยในเซลลทงสวนไซโตชพลาสม และ mitochondria ซงตางจาก ALT ทมแตเฉพาะในไซโตพลาสม ไมพบใน mitochondria เมอเนอเยอหรออวยวะทม AST มากไดรบอนตรายจากการตดเชอ สารพษ หรอ การขาดการออกซเจนหลอเลยง สงผลใหมการรวซมของ AST เขาสกระแสเลอด ปรมาณของ AST กจะเปนสดสวนโดยตรงกบจานวนเซลลทไดรบอนตรายนน โดย AST จะเพมขนในกระแสเลอดภายใน 8 ชวโมงหลงจากเซลลไดรบอนตราย และจะเพมสงสดในเวลา 24 ชวโมง และลดลงสระดบปกตในเวลา 3 – 7 วน แตถาการทาลายเซลลนน ๆ เปนแบบเรอรง ระดบ AST ในกระแสเลอดจะคงสงอยตลอดไมลดลงสระดบปกต แพทยนยมสงตรวจ AST และ ALT ควบคกนในกรณของผปวยโรคตบ โดยใช ALT / AST

(DeRitis ratio) เปนเครองชวยในการวนจฉยโรคตบไดในบางกรณ คอในสภาวะปกต ALT / AS มคา < 1 เมอเกดภาวะตบอกเสบจากไวรส ในชวงแรก ALT จะถกปลดปลอยออกมาจากเซลลตบไดพอ ๆ กบ AST ทาให DeRitis ratio มคาเทากบ 1 หรอมากกวาเนองจาก AST ถกปลดปลอยออกมาจาก ไซโตพลาสมเพยงสวนเดยว ในสภาวะนเซลลตบยงสามารถกลบคนสสภาพปกตได (reversibly damaged parenchymal cells) เมอเซลลตบตายลงอยางถาวรจะมการปลดปลอย AST

ออกมาจากสวน mitochondria เพมเตม ทาให DeRitis ratio มคา < 1 อกครง หากเซลลตบมการตายลงเปนจานวนมาก

ในกรณของตบอกเสบจากไวรสหรอโรคตบทมการตายของเซลลตบเปนจานวนมาก ระดบ AST ในเลอดเพมสงขนมากเปนหลายสบเทาของคาสงสดปกตบางครงอาจสงถง 100 เทาของคาสงสดปกตหรอประมาณ 4000 IU / L โดย AST ทเพมสงขนในเลอดจะปรากฏใหเหนกอนผปวยจะมอาการทางคลนกชดเจน แมแตอาการตวเหลองกตาม จงถอไดวา AST เปนการทดลองทสาคญมากในการบงชถงภาวะ hepatocellular damage โดยจะเพมขนสงสดในวนท 7 ถง 12 ของการตดเชอและคอยลดลงสระดบปกตภายใน 3 – 5 สปดาห สวนภาวะตบอกเสบจากสารพษ จะตรวจพบระดบของ AST สงกวาคาสงสดปกตอยราว 20 – 50 เทาหรอประมาณ 800 – 3200 IU / Lภาวะ intrahepatic cholestasis หรอ cirrhosis ตรวจพบระดบของ AST ไมคอยสงมากนก รวมถง primary หรอ metastatic carcinoma ของตบ ดงนน จงจาเปนตองอาศยการทดลองอนมา

19

19

ชวยในการวนจฉย เชน alkaline phosphatase (ALT) ซงบงชถงภาวะอดกนทางเดนนาด ในอดตนยมใช AST ในการวนจฉยโรคกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน (acute myocardial infarction) รวมกบ creatine phosphokinase (CK) และ lactate dehydrogenase (LDH) แตในปจจบนไดมการพฒนาการทดสอบทจาเพาะกบโรคหวใจขาดเลอดซงดกวาการใช AST มาก ความนสมในสวนนจงลดลงเปนลาดบ

ตวอยางตรวจและการเกบรกษาตวอยางตรวจ

ใช serum, heparinized plasma หรอ EDTA plasma ในการตรวจ โดยสามารถเกบสงสงตรวจไวท 4 ซ. ไดนาน 24 ชวโมง ไมแนะนาใหแชแขงสงสงตรวจ ภาวะฮโมลยสสจะทาให activity ของเอนไซมเพมขน เนองจาก AST มอยมากในเมดเลอดแดง หากตรวจพบคาสงมากควรเจอจางตวอยางตรวจดวยนากลน

คาปกต

0-35 IU / L

ผหญงคาสงกวาผชายเลกนอย

ผสงอายคาจะสงกวาผใหญทวไปเลกนอย

การแปรผล

1. เมอมระดบ AST เพมสงขน

- Myocardial infarction

- Cardiac operations

- Cardiac catheterization and angioplasty

สาเหต เมอกลามเนอหวใจเกดอนตรายไมวากรณใด ๆ กลามเนอหวใจตองปลดปลอย AST เขาสกระแสเลอด ทาใหคา AST ในเลอดเพมสงขน ปจจบนไมคอยนยมใชในกรณน

- Hepatitis

- Hepatic cirrhosis

- Drug – induced liver injury

20

20

- Hepatic metastasis

- Hepatic necrosis

- Hepatic surgery

สาเหต ภาวะตาง ๆ สงผลตอเซลลตบ ทาใหเซลลตบไดรบอนตราย เซลลสวนหนงตาย บางสวนเกดการอกเสบ จงปลดปลอย AST ออกสกระแสเลอด

- Skeletal muscle trauma

- Recent non – cardiac surgery

- Severe burns

- Progressive muscular dystrophy

- Recent convulsion

สาเหต เมอกลามเนอลายอยในสภาพทไดรบอนตรายจากสาเหตใดกตาม ทาใหเซลลกลามเนอลายตายหรออกเสบบวม จงมการรวไหลของ AST ออกสกระแสเลอด

- Acute hemolytic anemia

- Acute pancreatitis

สาเหต เมอเนอเยอทม AST อยมากเกดอกเสบหรอแตกทาลายลง จะมการรวของ AST

ออกสกระแสเลอด

อลคาไลนฟอสฟาเตสALANINE AMINOTRANSFERASE

Alanine aminotransferase (ALT) เปนเอนไซมทอยในกลมเดยวกบ AST ทาหนาทโยกยาย amino group ระหวาง alanine และ 2 – oxoglutarate โดยม P – 5’ – P เปน coenzyme

(รปท 11.3) ปฏกรยานมความสาคญมากในกระบวนการสรางและยอยสลายกรดอะมโน ALT พบมากในเซลลตบและพบไดบางในไต หวใจ และกลามเนอลาย ภาวะใดกตามทกอใหเกดอนตรายหรอการอกเสบตอเซลลตบทาใหมการปลดปลอย ALT ออกสกระแสเลอดไดเปนจานวนมากเชนเดยวกบ AST ดงนน ALT จงมความจาเพาะตอโรคตบมากกวา AST เมอตรวจพบ ALT ในเลอดสงขน มกจะบงชวามความผดปกตของเซลลตบ การใช ALT / AST (DeRitis ratio) ชวยในการวนจฉยโรคไวรสตบอกเสบได โดย DeRitis ratio จะมากกวา 1 ในผปวยไวรสตบอกเสบเฉยบพลน ลกษณะการเพมขนและลดลงของ ALT ในกระแสเลอดเมอเซลลตบไดรบอนตรายหรอ

21

21

อกเสบคลายกบ AST ตางกนท ALT มกจะมคาสงกวา AST และมแนวโนมทจะอยในระดบสงยาวนานกวา AST เนองจาก ALT ม half – life ยาวกวา AST แพทยจงนยมสงตรวจ AST และ ALT คกนในการตรวจคนสาเหตของโรคตบ ตลอดจนใชตดตามการดาเนนโดรคไดเปนอยางด

COOH COOH COOH COOH

2NHCH 2CH AST C = 0 2CH + P – 5’ - P +

3CH 2CH COOH COOH 3CH 2NHCH

C = 0

L – Alanine 2 – oxoglutarate Pyruvate L - Glotamate

ปฏกรยาทตองอาศย ALT ในการ transfer amino group

ใชวธ coupled enzymatic reaction โดยใช lactate dehydrogenase เปน indicator

enzyme ปรมาณ pyruvate ทเกดขนจะถกวดโดยดการเปลยนแปลงของ NADH ไปเปน NAD

ซงวดการเปลยนแปลงทความยาวคลน 340 nm. (รปท 11.4) ปฏกรยานเกดขนท pH 7.3 ถง 7.8

การเตม P – 5’ – P ลงไปในปฏรยาจะชวยทาใหปฏกรยาสมบรณขน

2 – oxoglutarate L – Alanine L – Lactate

NAD

L – Glotamate Pyruvate HNADH

แสดงปฏกรยาของการตรวจวดระดบ ALT

22

22

ใช serum, heparinized plasma หรอ EFDTA plasma ในการตรวจ โดยสามารถเกบสงสงตรวจไวท 4 ซ. ไดนาน 3 วน ไมแนะนาใหแชแขงสงสงตรวจ ภาวะฮโมมยสสจะทาให activity ของเอนไซมเพมขน หากตรวจพบคาสงมากควรเจอจางสงสงตรวจดวยนากลน

คาปกต

0 – 45 IU / L


อาจแบงระดบของการเพมสงขนของ ALT ไดเปน 3 ระดบ

เพมสงมาก

- Infectious hepatitis

- Hepatic necrosis

- Hepatic ischemia

เพมสงปานกลาง

- Cirrhosis

- Hepatic tumor

- Hepatotoxic drugs

- Obstructive jaundice

- Severe burns

เพมเลกนอย

- Myositis

- Pancreatitis

- Myocardial mononucleosis

- Shock

สาเหต สภาวะใดกตามททาใหเกดอนตรายตอเซลลตบ กลามเนอหวใจ กลามเนอลาย ทาใหมการรวซมของ ALT ออกสกระแสเลอด จะตรวจพบระดบ ALT ในเลอดเพมสงขน

23

23

อลคาไลนฟอสฟาเตส (ALKALINE PHOSPHATASE) Alkaline phosphatase (ALP, EC 3.1.3.1) เปนเอนไซมทมอยในเนอเยอเกอบทกชนดในรางกาย โดยเฉพาะอยางยงบรเวณ cell membranes พบปรมาณสงใน เยอบลาไส ทอไต กระดก ตบ และรก ม isoenzyme อยหลายชนด ALP ทาหนาทเรงปฏกรยา hydrolysis ของ substrate

ชนดตาง ๆ ทสภาวะแวดลอมทเปนดาง โดยม pH ทเหมาะสมประมาณ 10 ในปจจบนยงไมทราบหนาทของ ALP อยางชดเจน แตทพอทราบ คอ ALP มหนาทสวนหนงในกระบวนการขนสงไขมนในสาไส และกระบวนการสรางกระดกใหแขงแรง ดวยการเพมแคลเซยมใหกระดก ALP

ในกระแสเลอดของคนปกตสวนใหญมาจากตบและสวนทเหลอมาจากกระดก ปจจยสาคญในการกาหนดอตราสวนระหวาง ALT ทมาจากตบหรอกระดกกคออายและในบางชวงอาย เพศกมสวนในอตราสวนดงกลาว เชน ALP ในเดกทกาลงเจรญเตบโตสวนมากมาจากกระดก สวน ALP ในหญงตงครรภจะมสวนทมาจากรกมากขน โดยทวไป ALP ในซรมจะถก denatured อยางรวดเรวทอณภม 56 ซ isoenzyme จากรกจะทนตออณหภมทเพมขนไดดทสด หากเกบซรมไวทอณภมหองประมาณ 25 ซ. พบวา activity ของ ALP จะเพมขน รอยละ 1 ภายใน 6 ชวโมง และรอยละ 3 – 6 ใน 1 – 4 วน ถาเกบซรมไวท 20 ซ. activity ของ ALP จะเพมขนรอยละ 2 ทก ๆ วน ปรากฏการณนจะพบไดเชนเดยวกนกบ control sera หรอ reference materials ทเกบไวท 20 ซ. เพอใชหลาย ๆ วน เปนผลทาใหคาทไดจากการตรวจสงกวาความเปนจรงในวนหลง ๆ ของการเกบ control sera หรอ reference materials ไวใช

ALP มความสาคญทางคลนกใน 2 ภาวะ คอ ภาวะอดกนทางเดนนาด และโรคกระดกทมการทางานของ osteoblast เพมขน

โรคตบและทางเดนนาด การตอบสนองเซลลตบตอการอดกนทางเดนนาดไมวากรณใด ๆ ทงสน จะเกดโดยการสราง ALP เพมขนจากสวนของ biliary canaliculi ทตดอยกบเซลลตบ หากจะเปรยบเทยบระดบของ ALP ในกระแสเลอดทสงขนระหวาง extrahepatic obstruction ทเกดจากสาเหตนวมนทางเดนนาด เนองอกของบรเวณสวนหวของตบออน เปนตน กบ intrahepatic obstruction ทเกดจากยาบางชนด การลกลามของเซลลมะเรง เปนตน จะพบวาระดบของ ALP ในเลอดผปวย extrahepatic obstruction จะสงกวามาก โดยอาจสงตงแต 3 เทาของ

24

24

คาสงสดปกตจนถง 12 เทาของคาสงสดปกต กรณ hepatocellular damage ระดบ ALP ในเลอดจะมคานอยกวา 3 เทาของคาสงสดปกต หรอในบางรายอาจเพมขนเพยงเลกนอยเทานน

โรคกระดก Paget’s disease (osteitis deformans) เปนโรคททาให ALP ในเลอดเพมสงขนเนองจาก osteoblastic cells พยายามสรางกระดกใหมใหทนตอการทาลายของ osteoclast

โดยอาจพบวาระดบของALP ในเลอดจะสงขน 10 – 25 เทาของคาสงสดปกต สวนในภาวะ osteomalacia ระดบ ALP เพมสงขนไดปานกลางประมาณ 2 – 4 เทาของคาสงสดปกต สวน Fanconi’s syndrome, primary และ secondary hyperparathyroidism จะตรวจพบ ALP สงขนเพยงเลกนอย ในภาวะ osteoporosis พบวาระดบ ALP ไมคอยมการเปลยนแปลงมากนก ยกเวนหลงไดรบการรกษาดวยยากระตนการทางานของ osteoblast

วธการตรวจ

เนองจาก ALP เปนเอนไซมทไมจาเพาะเจาะจง substrate ใดโดยเฉพาะ จงมผคดคนวธตรวจออกมามากมายหลายวธ โดยแตละวธอาจมความแตกตางกนในความเขมขนของ substrate, ชนดของ substrate, ชนดของ buffer และ pH ของปฏกรยา วธทนยมใชทสดคอ continuous –

monitoring methods ของ Bowers และ McComb และวดความเขมขนของสเทยบกบสมาตรฐานทความยาวคลน 405 nm

ตวอยางตรวจและการเกบรกษาตวอยางตรวจ

ใช serum หรอ heparinized plasma ทไมมฮโมลยสส และควรตรวจภายใน 4 ชวโมงหลงเจาะเลอด กรณซรมหรอพลาสมาทเกบแชแขงไว ระหวาง 20 ซ. ถง 70 ซ. กอนการตรวจควรละลายซรมหรอพลาสมานนและตงทงไวทอณหภมหองอยางนอย 18 – 24 ชวโมงกอนการวด เพอให activity ของเอนไซมกลบคนสภาพเดม เลอดทมฮโมลยสสจะทาใหคา ALP สงเกนความจรง เนองจาก ALP ในเมดเลอดแดงมปรมาณสงกวาในซรมหรอพลาสมาถง 6 เทา นอกเหนอจากนนอาหารไขมนทรบประทานอาจเพมคาของ ALP ในเลอดไดพอกวา

25

25

คาปกต

ผใหญ 40 – 117 IU / L

เดก 2 ป 80 – 235 IU / L

2 – 8 ป 65 – 210 IU / L

9 – 15 ป 60 – 300 IU / L

16 – 21 ป 30 – 120 IU / L


1. ALP เพมสงขน

1.1 Intrahepatic หรอ extrahepatic biliary obstruction

1.2 Primary หรอ metastatic liver tumor

1.3 Primary cirrhosis

สาเหต เนองจาก ALP พบไดในเนอเยอบทางเดนนาดและเซลลตบ เมอมการอดกนทางเดมนาดจะกระตนใหมการผลต ALP เพม และทาให ALP ในเลอดเพมขน

Normal pregnancy ( rd3 trimester, early post partum)

สาเหต ALP ทเพมขนมาจากรกและกระดกของเดกในครรภ

Growing childen

Healing fracture

Hyperparathyroidism

Rheumatoid arthritis

Metastic tumor ทมาจากกระดก

สาเหต ALP ทเพมขนมาจากกระดกของโรคตาง ๆ

2. ALP ลดลง

2.1 Hypophosphatemia

2.2 Malnutrition

2.3 Milk - alkaline syndrome

สาเหต ขาด phosphate ทจะสราง ALP

26

บทท

วธดาเนนงานทดลอง

การวจยในครงนมวตถประสงคสามารถใชเปนแนวทางในการวเคราะหภาวะความเสยหายของตบตอจานวนและปรมาณสารเสพตดชนดสารเมทแอมเฟตามนในผปวยสามารถใชในการวนจฉยโรคทเกยวกบตบและแนวทางในการรกษา ใชเปนฐานขอมลในการวจยเกยวกบเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลน ฟอสฟาเตสในเลอดผปวยทเสพสารแมทแอมเฟตามนการศกษาในครงนในครงนทาการศกษาสารเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอด

โดยเกบตวอยางจากบคลากร โรงพยาบาลควนเนยง จานวน ราย และเกบเลอดจากอาสาสมครทเปนผปวยทเสพสารเสพตดชนดแมทแอมเฟตามน ของโรงพยาบาลควนเนยง จงหวดสงขลา จานวน ราย โรงพยาบาลรตภม จงหวดสงขลา จานวน ราย ตวอยางทไมมความสมดลของสารเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลน ฟอสฟาเตสในเลอด จะไมนามาใชในการศกษา 1.รปแบบการวจย

เปนการวจยเชงทดลอง(Experimental Research)ในหองปฏบตการมขนตอนการทดลอง

การทดลองท เจาะเลอดบคลากร โรงพยาบาลควนเนยง รายเพอหาระดบ เอนไซม

อะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตส( ALT AST และ ALP) การทดลองท เจาะเลอดจากอาสาสมครทเปนผปวยทเสพสารเสพตดชนดแมทแอมเฟตามน ของโรงพยาบาลควนเนยง จงหวดสงขลา จานวน ราย โรงพยาบาลรตภม จงหวดสงขลา จานวน ราย เพอหาระดบ เอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตส

( ALT AST และ ALP)หลงจากทดลองในขอท และ แลวนาขอมลทใดหาความสมพนธเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอดผปวยเสพสารเมทแอม เฟตามนตามจานวนและปรมาณสารเสพตดชนดสารแมทแอมเฟตามน

27

27

สถานทในการทดลอง

หองปฏบตการชนสตรสาธารณสข โรงพยาบาลควนเนยง จงหวด สงขลา

วสดอปกรณและสารเคม

3.1 Rack

3.2 Autopipettes

3.3 Syring

3.4 70% alcohol

3.5 หลอดทดลอง

3.6 นายาฆาเชอ

3.7 ถงนายาฆาเชอสาหรบแชหลอดทดลอง

3.8 ถงมอ

3.9 สาล

3.10 needle

3.11 สายรดแขน

3.12 plaster

3.13 ปากกาเขยนหลอดทดลอง

3.14 ฉลากปดขางหลอดทดลอง

. Asparate aminotransferase Reagent

3.16 Alkaline aminotransferase Reagent

3.17 Alkaline phosphatase Reagent

3.18 Control Reagent

4 เครองมอทใชในการตรวจวเคราะห

การตรวจวเคราะห เอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตส โดยใชเครองตรวจวเคราะหอตโนมต รน AU 400

28

28

การตรวจวเคราะห เอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตส ถอวาเปนสารเคมในรางกายทมความสาคญมากตอรางกาย ใช serum, heparinized plasma หรอ EDTA

plasma ในการตรวจ โดยสามารถเกบสงสงตรวจไวท 4 ซ. ไดนาน 24 ชวโมง ไมแนะนาใหแชแขงสงสงตรวจ ภาวะฮโมลยสสจะทาให activity ของเอนไซมเพมขน เนองจาก AST มอยมากในเมดเลอดแดง หากตรวจพบคาสงมากควรเจอจางตวอยางตรวจดวยนากลน

ALKALINE PHOSPHATASE ใช serum หรอ heparinized plasma ทไมมฮโมลยสส และควรตรวจภายใน 4 ชวโมงหลงเจาะเลอด กรณซรมหรอพลาสมาทเกบแชแขงไว ระหวาง

20 ซ. ถง 70 ซ. กอนการตรวจควรละลายซรมหรอพลาสมานนและตงทงไวทอณหภมหองอยางนอย 18 – 24 ชวโมงกอนการวด เพอให activity ของเอนไซมกลบคนสภาพเดม เลอดทมฮโมลยสสจะทาใหคา ALP สงเกนความจรง เนองจาก ALP ในเมดเลอดแดงมปรมาณสงกวาในซรมหรอพลาสมาถง 6 เทา นอกเหนอจากนนอาหารไขมนทรบประทานอาจเพมคาของ ALP ในเลอดไดพอกวา . หลกการ (PRINCIPLE) เครอง Olympus Au400 เปนเครองวเคราะหสารเคมในสงสงตรวจแบบอตโนมต ระบบ Discrete Random Access ซงสามารถวเคราะหสารเคมแตละชนดในตวอยางตรวจแตละราย โดยเปนอสระตอกน ความเรวในการตรวจวเคราะห Colorimetyic assay ทาใหถง test / hr

. นายาและเครองมอเครองใช(EQUIPEMNT AND SUPPLIES) นายาประกอบดวย

. . นายา ALT AST ALP

4.4.2 นายา OLYMPUS NORMAL และ ABNORMAL CONTROL

4.4.3 นายา MULTICALIBRATOR

4.3 ขอจากดในการใชนายา นายา OLYMPUS NORMAL ABNORMAL CONTROL

และ นายา MULTICALIBRATOR

. . เปนนายาทตองเตรยมกอนใช

. . นายาทไมใดใชงานตองเกบท อณหภม - องศาเซลเซยส

. . นายามอายทระบใวขางกลอง

29

29

. . กอนใชตองนานายามาตงใวทอณหภมหองกอนเพอใหนายามอณหภมเทากบอณหภมหองกอนใชงาน

. วธการสอบเทยบ(CALIBRATION) . . FDC 800 Pipette ทาการสอบเทยบจากบรษทภายนอก ปละ ครง

4.6.2 เครอง AU 400 ทาการสอบเทยบจากบรษทภายนอก ปละ ครง

. ขนตอนการดาเนนการวจย

. รวบรวมขอมลและเอกสารงานวจยทเกยวของ

. วางแผนการเกบตวอยาง และเตรยมวสดอปกรณ สารเคม

. สารวจปญหาสขภาพของเจาหนาทโรงพยาบาลควนเนยง จงหวด สงขลา . เกบตวอยางเลอดของเจาหนาทโรงพยาบาลทไมมปญหาสขภาพ และเกบเลอดจากอาสาสมครทเปนผปวยทเสพสารเสพตดชนดแมทแอมเฟตามน ของโรงพยาบาลควนเนยง จงหวดสงขลา จานวน ราย โรงพยาบาลรตภม จงหวดสงขลา จานวน ราย

ตวอยางทไมมความสมดลของสารเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอด จะไมนามาใชในการศกษา 5.5 นาตวอยางเลอดมาวเคราะหดวยเครองอตโนมต AU 400

5.6 นาขอมลจากการทดลองทไดมวเคราะหดวยโปรแกรม Microsoft office Excel 2007

โดยการวเคราะหการถดถอย( Regression Analysis) เพอหาความสมพนธกนของขอมล

. รวบรวมขอมล สรป และวเคราะหผลการทดลอง

. การวเคราะหขอมล สถตทใชในการวจย

ขอมลทไดจากการทดลองผ วจยบนทกขอมลลงในตารางหลงจากนนนาขอมลไปประมวลผลดวยเครองคอมพวเตอรโดยใชโปรแกรม SPSS (Statistical Packahe for Social

Science) Version . สถตทใชในการวเคราะห ดงตอไปน

. สหสมพนธ (Correlation) คอ การวเคราะหความสมพนธของตวแปร ตวขนไป ซงอาจจะมความสมพนธมากหรอนอยหรอไมมความสมพนธกนเลย และอาจจะสมพนธไปในทศทางเดยวหรอตรงขามกน

30

30

))()()((2

22

2

nyy

nxx

nyxxy

r

สมประสทธแหงการตดสนใจ (Coefficient of determination) คาทบอกใหทราบวาตวแปรอสระมผลทาใหตวแปรตามเปลยนแปลงไปรอยละเทาไร ใชสญญาลกษณวา 2r

ความหมายของสมประสทธสหสมพนธ

สมประสทธสหสมพนธ มคาระหวา - กบ

คาสมบรณของ r ทมากกวา แสดงวา มการคานวณผดพลาด ใหคานวณใหม

คา r ของผงการกระจายใด มคาใกล - หรอ แสดงวา ตวแปรทงสองมสหสมพนธกนชดเจน

คา r ของผงการกระจายใด มคาเทากบ แสดงวาตวแปรทงสอง มสหสมพนธกนยงนอยลง

คา r ของผงการกระจายใด มคาเทากบ หอ - แสดงวา ตวแปรทงสองเปนเสนตรง เสน

ตารางท ความหมายของคาสมประสทธสหสมพนธ

คาสมประสทธสหสมพนธ

ความหมาย

r 1 > คานวณผด ใหคานวณใหม

r เขาใกล - หรอ

r ยงเขาใกล ตวแปรทงสองมสหสมพนธชดเจน

ตวแปรทงสองมสหสมพนธยงนอยลง

r = 1 หรอ r = - ตวแปรทงสองมสหสมพนธเปนเสนตรง เสน

สหสมพนธทไมเปนจรง (False Correlation) เมอพบวามสหสมพนธแบบบวกทชดเจนมาก (r เกอบเปน ) และไดขอสรปวา y แปรผนตาม x กลาวคอ เมอเพมคา x มผลใหคา y เพมดวย

31

31

อยางไรกตาม เราไมสามารถ สรปไดวา ถาเพมคา y แลว จะทาใหคา x เพมขน เพราะ x เปนเพยง ปจจยหนงทมผลตอ y อาจมปจจยอน ๆ ทมผลตอ y อก การท y เพมขนจงไมจาเปนวาเกดจาก x ทเพมขนเพยงอยางเดยว

สหสมพนธทไมเปนจรง คอ การทอนมานวา เมอ y เปลยนแปลงตาม x แลว x จะตองแปรผนตรงกบ y ดวยเสมอไป ซงเปนความเขาใจผด ตองระวง การสรปผล ยอนหลง จากการทาผงการกระจายและวเคราะหสหสมพนธ แบบนใหมากไว

. ผงการกระจาย (Scatter Diagrams) การนาคาตวแปร สองตวแปรมาจดลงในกราฟ xy เพอพจารณาความสมพนธ ระหวางตวแปรทงสอง

การวจยน เปนการพลอตระหวางระยเวลา ปรมาณ และความถ (ตวแปรตาม) และตวแปรอก 3 ตว (ตวแปรอสระ) คอ ความเขมขน AST ความเขมขน ALT และALP เพอหาความสมพนธกน

6.2.1 ขนตอนการสรางผงการกระจาย

1) เกบขอมล 2 ตวแปร (x,y) ควรมากกวา 30 ค

2) หาคาสงสดและคาตาสด ของตวแปร x และตวแปร y

เพอกาหนดสเกลของกราฟแกน x และ แกน y

โดยใหม

สเกลพอด

สเกลครอบคลมคาสงสดและตาสดของทงสองแกน

สเกลเปนตวเลขลงตว

กาหนดให

แกน x เปนจานวนสารแมทแอมฟาตามน

แกน y เปนระดบความเขมขนสาร AST, ALT และ ALP

3) นาขอมลมาลงจดในกราฟ xy ขางตน ถาขอมล 2 คมคาเดยวกน ใหลงจด 2 จดเคยงกน หรอใชวงกลมลอมจด

4) เขยนขอความประกอบ โดยควรมรายละเอยด ดงน

ชอผง

32

32

ชวงเวลาทไดเกบขอมล

จานวนคขอมลทใช

ชอ และ หนวยวด ของแกน x และ แกน y

6.2.2 การอานผงการกระจาย

1) ลกษณะของผงการกระจายมแตกตางกนไป ทพบมากกมหลายแบบ

2) ผงการกระจาย สามารถนาไปหาความสมพนธ ระหวาง ตวแปรแกน x และ ตวแปรแกน y ทางสถต เรยกวา สหสมพนธ (Correlation) 3) ในกรณมขอมลแตกกลม ใหวงขอมลนนไวดวยจดไขปลา ขอมลแตกกลม ปกตไมนาไปพจารณาหาความสมพนธ

ขอมลแตกกลม อาจเกดจากการวดคลาดเคลอน / การจดบนทกผด / ปจจย ภายนอกอน

ควรพจารณา หาสาเหตของขอมลแตกกลมใหได เพราะ จะทาใหทราบขอเทจจรงบางอยางได

6.2.3 ชนดหลกของผงการกระจาย 2 ชนด ไดแก

1) สหสมพนธแบบบวก และ 2) สหสมพนธแบบลบ

1) ผงการกระจายชนดสหสมพนธแบบบวก

เมอคาทางแกน x เพมขน ทาใหคาทางแกน y เพมขนดวย โดยเปนสดสวนตรงตอกน

33

33

สหสมพนธแบบบวก ความสมพนธของ y ตอ x ชดเจนมาก

สหสมพนธแบบบวก ความสมพนธของ y ตอ x ไมชดเจนนก เพราะกลมของขอมล กระจายตวมาก

2) ผงการกระจายชนดสหสมพนธแบบลบ

เมอคาทางแกน x เพมขน ทาใหคาทางแกน y ลดลงโดยเปนสดสวนผกผนตอกน

34

34

6.3 การวเคราะหถดถอย (Regression Analysis) เปนการศกษาเกยวกบความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตาม โดยตวแปรอสระ คอ ตวแปรทผวเคราะหขอมลเหนวาเปนตวแปรทเปนตวกาหนดความผนแปรของตวแปรตาม สวนตวแปรตาม คอ ตวแปรทมคาเปลยนแปลงไปตามการเปลยนแปลงของตวแปรอสระ

รปแบบ y = a + bx

โดยท 2

2 xnx

yxnxyb

ระดบความมนยสาคญทางสถต กาหนดท เทากบ 0.05

35

บทท

ผลการวจยและผลการวเคราะหขอมล

จากการดาเนนงานวจยเพอตรวจหาความเขมขนเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไรลฟอสฟาเตสในเลอดผปวยเสพสารแมทแอมเฟตามน ตงแตเสพสารแมทแอมเฟตามนเทยบกบคนปกต โดยเกบเลอดผปวยทเสพสารเสพตดชนดแมทแอมเฟตามนของโรงพยาบาลควนเนยง จงหวดสงขลา ราย โรงพยาบาลรตภม จ.สงขลา ราย และเกบจากบคลากรโรงพยาบาลควนเนยง จ.สงขลา ไดผลการศกษาดงน

จากผลการวเคราะหความเขมขนเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและและอลคาไรลฟอสฟาเตสของบคลากรโรงพยาบาลควนเนยงพบวา มคาเฉลย ดงน AST. 20.7 (IU/L) โดยความเขมขนสงสดถง IU/L รองลงมา JU/L และ IU/L ตามลาดบ สวนความเขมขนของ AST ทตาสดคอ IU/L รองลงมา JU/L และ IU/L ตามลาดบ ความเขมขนของ AST ของเจาหนาทโรงพยาบาลควนเนยงอยในชวงปกต (normal range)

จากผลการวเคราะหความเขมขน ALT ของบคลากรโรงพยาบาลควนเนยงพบวามคาเฉลย ดงน 18.16 IU/L โดยความเขมขนสงสดคอ IU/L รองลงมา IU/L และ IU/L ตามลาดบ สวนความเขมขนตาสดคอ IU/L รองลงมา IU/L และ IU/L ตามลาดบ ความเขมขนของ ALT ของบคลากรโรงพยาบาลควนเนยงอยในชวงปกต จากผลการวเคราะหความเขมขน ALP ของบคลากรโรงพยาบาลควนเนยงพบวามคาเฉลย . IU/L โดยความเขมขนสงสดคอ IU/L รองลงมา IU/L และ IU/L ตามลาดบ สวนความเขมขนตาสดคอ IU/L รองลงมา JU/L และ IU/L ตามลาดบ ความเขมขนของ ALP ของเจาหนาทโรงพยาบาลควนเนยงอยในชวงปกต แสดงดงตารางท

36

36

ตารางท ความเขมขนเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและ อลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอดเจาหนาทโรงพยาบาลควนเนยง

ลาดบ เพศ อาย ความเขมขน AST (IU/L) ALT (IU/L) ALP (U/L)

1 หญง

2 หญง

3 หญง

4 หญง

5 หญง

6 หญง

7 หญง

8 หญง

9 หญง

10 หญง

11 หญง

12 ชาย

13 หญง

14 หญง

15 ชาย

16 หญง

17 หญง

18 หญง

19 หญง

20 หญง

21 ชาย

22 ชาย

23 หญง

24 ชาย

25 หญง

26 ชาย

27 ชาย

28 หญง

29 หญง

30 หญง

37

37

ตารางท ความเขมขนเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอดผปวยเสพสารแมทแอมเฟตามน

ลาดบ

ระยะเวลา การเสพ

วธการ เสพ

ความถ

ปรมาณ

ความเขมขน

AST

(IU/L) ALT

(IU/L) ALP

(U/L)

1 สบควน

ทกสปดาห

¼- เมด

2 สบควน


¼- เมด

3 สบควน


¼- เมด

4 สบควน

นานๆครง ¼- เมด

5 กน นานๆครง ¼- เมด

6 สบควน

นานๆครง ¼- เมด

7 กน ทกสปดาห

¼- เมด

8 กน ทกสปดาห

¼- เมด

9 กน ทกวน ¼- เมด

10 กน นานๆครง ¼- เมด

11 สบควน

นานๆครง 1-2เมด

12 สบควน

นานๆครง 1-2เมด

13 สบควน


2-3เมด

14 สบควน


2-3เมด

15 สบควน


1-2เมด

38

38

ตารางท ตอ ความเขมขนเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอดผปวยเสพสารแมทแอมเฟตามน

ลาดบ

ระยะเวลา การเสพ

วธการเสพ

ความถ

ปรมาณ ความเขมขน

AST

(IU/L) ALT

(IU/L) ALP

(U/L) 16

สบควน

ทกสปดาห 1-2เมด 30 6 51

17 สบควน


18 สบควน


19 สบควน


20 สบควน

นานๆครง 1-2เมด 60 38 64

21 สบควน


22 สบควน


23 สบควน


24 สบควน


25 สบควน

ทกสปดาห ¼- เมด 43 90 158

26 สบควน

ทกสปดาห ¼- เมด 60 7 55

27 สบควน

นานๆครง ¼- เมด 32 4 63

28 สบควน


29 สบควน


30 สบควน


39

39

จากผลการวเคราะหความเขมขน AST ในเลอดผปวยเสพสารแมทแอมเฟตามนของโรงพยาบาลรตภม และโรงพยาบาลควนเนยง จ.สงขลา โดยความเขมขน AST สงสดคอ IU/L ทเสพมานานระยะเวลา ป รองลงมา IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป และ IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป ตามลาดบ สวนคาความเขมขน AST ทตาสดคอ IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป รองลงมา IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป และ IU/L ทเสพระยะเวลานาน 1 ป ตามลาดบ

จากผลการวเคราะหความเขมขน ALT ในเลอดผปวยเสพสารสารแมทแอมเฟตามนของโรงพยาบาลรตภม และ โรงพยาบาลควนเนยง จ.สงขลา โดยความเขมขน ALT สงสดคอ IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป รองลงมา IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป และ IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป ตามลาดบ สวนคาความเขมขน ALT ทตาสดคอ IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป รองลงมา IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป (จานวน ราย) และ IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป ตามลาดบ

จากผลการวเคราะหความเขมขน ALP ในเลอดผปวยเสพสารสารแมทแอมเฟตามนของโรงพยาบาลรตภม และ โรงพยาบาลควนเนยง จ.สงขลา โดยความเขมขน ALP สงสดคอ IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป รองลงมา IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป และ IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป สวนคาความเขมขน ALP ทตาสดคอ IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป รองลงมา IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป และ IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป ตามลาดบ

ความเขมขนของ ALP เพมขนจากคาเฉลย . IU/L ทระยะเวลาการเสพตงแต ป เปน IU/L ทเสพระยะเวลานาน ป และ เพมขนอยางรวดเรวตงแตระยะเวลาเสพ ปขนไป จนถง ป ในขณะท AST และALT มคาสงขนในระยะเวลาการเสพตงแต ปขนไป จนถง

ป AST ALT ALP มการเพมขนอยางรวดเรวในการเสพทความถทกวน

40

40

ตารางท ความเขมขนความเขมขนเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอดผปวยเสพสารเสพตดกบระยะเวลาการเสพ

ระยะเวลาในการเสพ

(ป)

จานวนตวอยาง

คาเฉลยความเขมขน AST

(IU/L)

คาเฉลยความเขมขน ALT

(IU/L)

คาเฉลยความเขมขน ALP

(IU/L) . . .

. . .

. .

รวม - - -

ความเขมขน ASTในเลอดผบวยเสพสารเสพตดกบระยะเวลาการเสพ

กราฟท ความเขมขน ASTในเลอดผบวยเสพสารเสพตดกบระยะเวลาการเสพโดยมสมการเชงเสน y=16.09x+2.565

และมคาสมประสทแหงการกาหนด R2 =0.881 ความชนระหวางระยะเวลการเสพกบความเขมขนเปนบวกซงหมายความวาระยะเวลาการเสพเพมความเขมขน ASTเพมขน

y = 16.093x + 2.5659 R² = 0.8818

0

20

40

60

80

100

120

0 2 4 6 8 ระยเวลา(ป)

ความเขมขน(IU/L)

41

41

ความเขมขน ASTในซรมคนปกต

กราฟท ความเขมขน AST ในซรมบคลากร โรงพยาบาลควนเนยง จ.สงขลา

ความเขมขน ALTในเลอดผบวยเสพสารเสพตดกบระยะเวลาการเสพ

กราฟท ความเขมขน ALTในเลอดผบวยเสพสารเสพตดกบระยะเวลาการเสพโดยมสมการเชงเสน y=11.60x-4.314และมคาสมประสทแหงการกาหนด R2 =0.677 ความชนระหวางระยะเวลการเสพกบความเขมขนเปนบวกซงหมายความวาระยะเวลาการเสพเพมความเขมขน ALTเพมขน

0

10

20

30

40

50

0 10 20 30 40 50 60 70 อาย(ป)

ความเขมขน (IU/L)

y = 11.608x - 4.3143 R² = 0.6773

0102030405060708090

100

0 1 2 3 4 5 6 7

ระยะเวลา(ป)


42

42

ความเขมขน ALTในซรมคนปกต

กราฟท ความเขมขน ALT ในซรมบคลากร โรงพยาบาลควนเนยง จ.สงขลา

ความเขมขน ALPในเลอดผบวยเสพสารเสพตดกบระยะเวลาการเสพ

กราฟท ความเขมขน ALPในเลอดผบวยเสพสารเสพตดกบระยะเวลาการเสพโดยมสมการเชงเสน y=38.08+10.51และมคาสมประสทธแหงการกาหนด R2 =0.540 ความชนระหวาง

0

5

10

15

20

25

30

35

0 20 40 60 80อาย(ป)


y = 38.083x + 10.514 R² = 0.5405

050

100150200250300350400

0 1 2 3 4 5 6 7ระยะเวลา(ป)


43

43

ระยะเวลการเสพกบความเขมขนเปนบวกซงหมายความวาระยะเวลาการเสพเพมความเขมขน ALP

เพมขน

ความเขมขน ALPในซรมคนปกต

กราฟท ความเขมขน ALP ในซรมบคลากร โรงพยาบาลควนเนยง จ.สงขลา

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0 20 40 60 80อาย(ป)


44

บทท

สรปผลวจยและอภปรายผล

เนองจากปจจบนโรงพยาบาลควนเนยง และโรงพยาบาลรตภม จงหวดสงขลา เปนพนททมการระบาดของสารเสพตดชนดแมทแอมเฟตามนจานวนมาก และมผเขารบการรกษาบาบดจานวนหลายราย แพทยจาเปนตองทราบประวตการเสพตด ระยะเวลา จานวนในการเสพ ความถในการเสพ ผลการตรวจรางกายเบองตนในเรองของ Liver funetion test เพอทจะเปนแนวทางในการรกษาและบาบดควบคกนไปใหไดประสทธภาพ โดยแพทยจาเปนตองทราบวาเสยหายของอวยวะตาง ๆ ในรางกายทแมทแอมเฟตามนสงผลกระทบ และทาลายอวยวะตาง ๆ เชน ปอด หลอดลม ตบ ไต รวมไปถงระบบประสาท การทแพทยทราบความเสยหายของตบ โดยดจากการทางานของตบ โดยใชคาสารเคมทตบสรางออกมาชวยในการวนจฉยและแนวทางในการดาเนนการวางแผนการรกษา การทราบการทางานของตบ เอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอดผปวยเสพสารแมทแอมเฟตามนจะชวยในการวเคราะหภาวะความเสยหายของตบตอจานวนและปรมาณ รวมไปถงความถในการเสพและใชเปนแนวทางในการรกษาวนจฉยโรคทเกยวกบตบ

. การวเคราะหขอมล

สถตทใชในการวจย

. สหสมพนธ (Corre lation)

. การวเคราะหถดถอย (Regresion Analasis)

. ผงการกระจาย การนาคาตวแปร ตวแปรมาจดลงบนกราฟ XY

45

45

เพอพจารณาความสมพนธระหวางตวแปรทงสอง ซงงานวจยนเปนการพลอตระหวาง ความ เขมขนของสารเคมในเลอด (ตวแปรอสสระ) คอ ความเขมของAST ALT (อะมโนทรานเฟอรเรส) และ ALP (และอลคาไลนฟอสฟาเตส) และระยะเวลาการเสพ ปรมาณการเสพ ความถในการเสพ (ตวแปรตาม)

. สรปผลการวเคราะหขอมล

. คาความเขมขน AST ในเลอดผเสพสารแมทแอมเฟตามน มคาเพมขนตามระยะเวลา ในการเสพ

. คาความเขมขน ALT ในเลอดผเสพสารแมทแอมเฟตามน มคาเพมขนตามระยะเวลาในการเสพ

. คาความเขมขน ALP ในเลอดผเสพสารแมทแอมเฟตามน มคาเพมขนตามระยะเวลาแลในการเสพ

อภปรายผลการทดลอง

ในการวจยครงนผวจยไดอภปรายผลการตรวจวเคราะหขอมล ดงน

. ความเขมขนของ AST มการเพมขนแปรผนตามกบระยะเวลาในการเสพ ดงกราฟท ในบทท ซงสอดคลองกบสมมตฐานจากการวจยทวา เอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสในเลอดผปวยเสพสารแมทแอมเฟตามนมคาสงขนตามปรมาณการเสพสารเสพตดชนดแมทแอมเฟตามน สามารถนาไปใชในการประมาณเวลาในการเสพทผานมารวมไปถงความเสยหายทกอใหเกดความเสยหายตอตบ ซงพบวา AST เพมขน มคาเพมขนตงแตการเสพ ตงแตเวลา ป จนถง ป

โดย AST มการเพมขนอยางเลกนอยในชวงปท และ ปท และจะเพมขนอยางรวดเรวในปท . ความเขมขนของ ALT มการเพมขนแปรผนตามระยะเวลาการเสพทเพมขน

ตามกราฟท บทท ซงสอดคลองกบสมมตทวาเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสในเลอดผปวยเสพสารแมทแอมเฟตามนจะมคาสงขน จานวนเสพ ปรมาณการเสพสารเสพตดชนดแมทแอมเฟตามน สามารถนาไปใชในการปรมาณเวลาในการเสพทผานมา รวมไปถงความเสยทกอใหเกดความ

46

46

เสยหายตอตบ ซงพบวา ALT เพมขนตงแตระยะเวลาการเสพ ป จนถง ป โดย ALT มการเพมขนจากคาปกต – IU/L ตงแตปท จนถงปท

. คาความเขมขน ALP มการเพมขนแปรผนตามระยะเวลาการเสพทเพมขนในการเสพทเพมขนตามกราฟท ในบทท ซงสอดคลองกบสมมตฐานทวาเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสในเลอดผปวยเสพสารแมทแอมเฟตามนมคาสงขนตามจานวนและปรมาณการเสพสารเสพตดชนดแมทแอมเฟตามน สามารถนาไปใชในการประมาณเวลาในการเสพทผานมา รวมไปถงความเสยหายทกอใหเกดความเสยหายตอตบ ซงพบวา ALP มการเพมขนตงแตระยะเวลาการเสพปท จนถงปท โดยจะเพมขนตงแตระยะเวลาการเสพปท จนถงปท และจะลดลงเลกนอยในปท

จากการศกษาสรปไดวามความสมพนธกนทเดนชดระหวางความเขมขนของ AST, ALT

และ ALP กบระยะการเสพสารเสพตดชนดแมทแอมเฟตามนในเลอดมนษย และถงแมจานวนกลมตวอยางจะมจานวนนอยเกนไป อยางไรกตาม การคานวนเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอด จาเปนตองระวงเรองสภาพแวดลอมโรคทเกดขนในรางกายของผปวยทเสพสารแมทแอมเฟตามนทเกดกอนหนานรวมทงเครองมอทใชตรวจวเคราะหดวย ซงการวจยในครงนใชเครองอตโนมต OLYMPUS AU400 ซงเปนหลกการนยมทสด ใชงานงาย มความแมนยาสงและราคาตอรายถก รวมทงการใชผชานาญงานในการเกบตวอยาง รายงานผลในการวจยครงน สามารถนาไปใชในการเปนแนวทางในการวเคราะหภาวะความเสยหายของตบตอจานวนและปรมาณสารเสพตดชนดแมทแอมเฟตามนในผปวยและสามารถใชการวจนโรคทเกยวกบตบและแนวทางในการรกษา ขอแนะนาในการวจย

. ควรมการศกษาปจจยทมผลกระทบตอการเปลยนแปลง เชน อตราการแตกของเมดเลอดแดง อณหภมทมผลตอระดบเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสในเลอดผปวยเสพสารเสพตดชนดแมทแอมเฟตามน

. ควรมการศกษาวจยในกลมอาย เพศ เพอใชในการรกษาตอไป

47

47

รายการอางอง

คณาจารยภาควชาสรรวทยา.( ). คณะแพทยศาสตรมหดล.สรรวทยา. พมพครงท. กรงเทพ: เรอนแกวการพมพ.

จรศกด นพคณ.( ).สรรวทยาขนพนฐาน.กรงเทพ:โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชชรนทร องศมากร.( ).สรรวทยาของมนษย.กรงเทพ:เจรญผลการพมพ.

ธวชชย มงคลศลป.( ).การพสจนสารเสพตดในคน.เขาถงเมอ ธนวาคม . เขาถงใดจาก

http://www.probation.go.th/medicine/pdffile/data.medicine.pdf.

นศารตน โอภาสเกยรตกล.( )พยาธวทยาคลนก(Clinical Pathology).กรงเทพ:เอชเอนการ พมพ.

บญชากจ หางนาค.( ).“การศกษาเปรยบเทยบประสทธภาพของชดทดสอบสารแมทแอมเฟตามน”.วทยานพนธ สาขานตวทยาศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

สมง เกาเจรญ.( ).หลกการวนจฉยและรกษาภาวะเปนพษ.กรงเทพ:มลนธโอสถสภา.

สรเกยรต อาชานานภาพ.( ).ตาราการตรวจรกษาโรคทวไป.กรงเทพ:สานกพมพหมอชาวบาน.

สรธนย วรพฒนปวน.( ).“ขอมลเกยวกบยาบาทตรวจจบใดในจงหวดสราษฎรธาน.”วทยานพนสาขานตวทยาศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร .

วบลยนชประมล.( ).สเปคโทรไบโอเคม.กรงเทพ:ศภกาญจนพรนตงแอนเซอวส.

วโรจน สมใหญ.( )ยาบามหนตภยขามสหสวรรษ.กรงเทพมหานคร:สานกพมพโฮมสวตโฮม.

องกร ภทรากร . ( ) .ยาบา .เขา ถง เ มอ ธนวาคม . เขา ถงใดจาก

http://www.thailabonline.com/drug-amphetamine.htm

อนสรณ ดษฐสวรรคร .( ).“การวเคราะหหาปรมาณแอมเฟตามนในปสสสวะโดยวธแกสโครมา โทราฟ.”ศกษาในเขตพนทศนยวทยาศษสตรการแพทยนครสวรรค.วทยานพนธสาขานตวทยาศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร .

48

48

อมรสทธ แมน.( ).หลกการและเทคนคการวเคราะหเชงเครองมอ.กรงเทพ:โรงพมพชวนพมพ.

Baldessarini RI.Symposin.( ) .“hehavior modification by drug .” Pharmacology of the

amphetamine,Pediatrics :41-69.

Kazuyuki Hirano.( ) .“Detemination of mitochondrial aspartate aminotransferase in

serum.”Department of internal Medicin Gifu University:251-262.

J.I.Coe.( ).Postmortem chemistry:practical considerations and a review of the

literature,J.Forensic Sci:13-23.

ภาคผนวก

45

ภาคผนวก ก

ขนตอนการดาเนนงานวจย

51

ภาพท โรงพยาบาลควนเนยง จงหวดสงขลา

ภาพท 2 โรงพยาบาลรตภม จงหวดสงขลา

ภาพท เครองปนตกตะกอนซรม(Centrifuge)ขนาด หวปนยหอ HUMAN รนHUMAX 4K

52

ภาพท ปนตกตะกอนเลอดเพอแยกซรม ดวยความเรว รอบ นาน นาท

ภาพท เครองอตโนมตสาหรบตรวจวเคราะหปรมาณเอนไซมอะมโนทรานเฟอรเรสและอลคาไลนฟอสฟาเตส AU 400 โรงพยาบาลควนเนยง จ.สงขลา

ภาพท นายาสาหรบเครองตรวจวเคราะหปรมาณเอนไซมอะมโนทรานเฟอร เรสและอลคาไลนฟอสฟาเตสประกอบดวย นายา ALT AST และ ALP

53

ภาพท สารควบคมคณภาพเปนตวควบคมคณภาพโดยทาการตรวจวเคราะห กอนการตรวจวเคราะหในแตละวน

ภาคผนวก ข

ผลการประเมนคณภาพการตรวจวเคราะห

โดยศนยประเมนคณภาพ อคว เอ เซนเตอร

External Quality Assessment Program In Clinical Chemistry EQA:SC

53

ภาพท สารควบคมคณภาพเปนตวควบคมคณภาพโดยทาการตรวจวเคราะห กอนการตรวจวเคราะหในแตละวน

ประวตผวจย

ชอ-สกล นาย ธระชย ไหมคง

ทอย / หม ตาบล หารเทา อาเภอ ปากพะยน จงหวด พทลง

ททางาน กลมงานเทคนคบรการ โรงพยาบาลควนเนยง จงหวดสงขลา

ประวตการศกษา

พ.ศ.2549 สารจการศกษาปรญญาวทยาศาสตรบณฑต สาขาสาธารณสข ชมชน มหาวทยาลยราชภฎสงขลา

พ.ศ. ศกษาตอระดบปรญญามหาบณฑต สาขานตวทยาศาสตร

มหาวทยาลยศลปากร อาเภอเมองนครปฐม จงหวดนครปฐม

ประวตการทางาน

พ.ศ. - ปฏบตงานตาแหนงเจาพนกงานวทยาศาสตรการแพทย ภ.พยาธวทยา ร.พ.ศรราช

พ.ศ. -ปจจบน ปฏบตงานตาแหนงนกวทยาศาสตร การแพทย กลมงานเทคนคบรการ ร.พ.ควนเนยง จ.สงขลา

ปีการศึกษา2555 - Silpakorn University · TEERACHAI MAIKONG:DETERMINATION OF...

Documents

Transcript of ปีการศึกษา2555 - Silpakorn University · TEERACHAI MAIKONG:DETERMINATION OF...