การด าเนนคดแบบกลม Class Action

เจรญชย อศวพรยอนนต

ผพพากษาหวหนาคณะศาลแพงกรงเทพใต

ความเบองตน

• วนบงคบใช • ๓ ธนวาคม ๒๕๕๘

• วตถประสงค • เพมประสทธภาพในการอานวยความยตธรรมแกประชาชนเนองจากสามารถคมครองผ เสยหายจานวนมากในการดาเนนคดเพยง

ครงเดยว โดยเฉพาะอยางยงเปนวธการทสามารถอานวยความยตธรรมใหแกผ เสยหายทไมมความสามารถฟองคดเพอเยยวยาความเสยหายดวยตนเองได หรอผ เสยหายทไดรบความเสยหายจานวนเพยงเลกนอย จงเปนมาตรการทสรางความเขมแขงใหแกประชาชนผ ดอยโอกาสในสงคม ประกอบกบเปนวธการทประหยดเวลาและคาใชจายในการดาเนนการ ชวยหลกเลยงความซาซอนในการฟองคดและปองกนความขดแยงกนของคาพพากษา และลดปรมาณคดไดอยางมประสทธภาพ

ความหมาย

• การดาเนนคดทศาลอนญาตใหเสนอคาฟองตอศาลเพอใหศาลมคาพพากษาแสดงสทธของโจทกและสมาชกกลม (มาตรา ๒๒๒/๑)

• กระบวนวธพจารณาในคดทโจทกซงเปนบคคลคนหนงในกลมบคคลอนมสมาชกกลมจานวนมาก ถกโตแยงสทธจากการกระทาของจาเลยไมวาจะเปนการละเมดหรอผดสญญา โดยทงโจทกและกลมบคคลดงกลาวตางมสทธเชนเดยวกนอนเนองมาจากขอเทจจรงและขอกฎหมายอยางเดยวกน และเปนกระบวนวธพจารณาทศาลเมอมคาพพากษาแลวจะมผลผกพนทงโจทกและสมาชกกลมในกลมบคคลทงหมดเชนเดยวกน

ปญหาและขอพจารณาคดแบบกลม

• จานวนสมาชกกกลมเปนเพยงองคประกอบหนงในการพจารณาอนญาต

• วตถประสงคและหลกเกณฑการอนญาตตามมาตรา ๒๒๒/๑๒ ทกอนมาตราตองนามาพจารณาประกอบ

• ตวอยางในคาวนจฉยของศาลอทธรณท ๑๕๗/๒๕๖๑

• ค าพพากษาศาลอทธรณท ๑๕๗/๒๕๖๑ • โจทกฟองขอบงคบใหจาเลยชาระหนตามตวแลกเงนแกโจทก ๒๐,๒๘๗,๑๐๖.๔๕ บาท และแกสมาชกกลมตาม

มลคาตวแลกเงนทจาเลยออกใหแกสมาชกกลมแตละรายพรอมดอกเบยอตรารอยละ ๗.๕ ตอป นบแตวนผดนดจนกวาจะชาระเสรจ

• ศาลชนตนไตสวนแลวมคาสงไมอนญาตใหดาเนนคดแบบกลมเนองจากสมาชกกลมมเพยง ๒๕ คน ไมมากพอทจะทาใหการดาเนนคดแพงแบบสามญไมมประสทธภาพเพยงพอ ประกอบกบสทธของสมาชกกลมเกดจากตวแลกเงนคนละฉบบ จงมสทธอนเนองมาจากขอเทจจรงทแตกตางกน

• ศาลอทธรณเหนวาจานวนสมาชกกลม ๒๕ คนทโจทกบรรยายนนหมายถงเปนเพยงกลมบคคลสวนหนงของกลมบคคลทงหมดทซอตราสารหนในชวงระยะเวลาทจาเลยเสนอขาย ทศาลชนตนเหนวายงเปนจานวนไมมากพอโดยมไดพจารณาถงจานวนกลมบคคลทงหมดทซอตราสารหนในชวงระยะเวลาดงกลาวจงไมชอบ และการทกลมบคคลซอตราสารหนคนละฉบบตางกนและมการไมชาระหนเมอถงกาหนดเวลาชาระเหมอนกนกเปนกรณทกลมบคคลหลายคนมสทธอยางเดยวกนอนเนองมาจากขอเทจจรงและขอกฎหมายอยางเดยวกน อยางไรกตามการทจาเลยเสนอขายตราสารหนตอฉบบไมตากวาสบลานบาทซงนบไดวาเปนความเสยหายหรอหนทมจานวนมาก เชอไดวากลมบคคลทถกโตแยงสทธจะไมละเลยดาเนนคดดวยตนเองและมความสามารถทจะฟองคดเพอเยยวยาความเสยหายดวยตนเองได ประกอบกบตราสารหนประเภทตวแลกเงนระบจานวนเงน ผลตอบแทน และกาหนดเวลาชาระเงนทแนนอน การดาเนนคดอยางคดสามญจงไมมความยงยากและสะดวกกบเปนเหตใหความจาเปนในการดาเนนคดแบบกลมเพราะอาจเกดความแตกตางในระหวางคาพพากษาดวยกนนนไมมนาหนกมากพอ จงไมอนญาตใหดาเนนคดแบบกลม

เขตอ านาจศาลและองคคณะผพพากษา

• ศาลทมอ านาจพจารณาพพากษาคดแพงตามพระธรรมนญศาลยตธรรมเวนแตศาลแขวง มอ านาจด าเนนคดแบบกลม (มาตรา ๒๒๒/๓)

• องคคณะตองมผพพากษาอยางนอยสองคน ซงตองไมเปนผพพากษาประจ าศาลเกนหนงคน (พระธรรมนญฯ มาตรา ๒๖)

บคคลทเกยวของกบการด าเนนคดแบบกลม

• (๑) กลมบคคล • (๒) สมาชกกลม • (๓) โจทก • (๔) จาเลย • (๕) ผ เขาแทนทโจทก • (๖) ทนายความ • (๗) เจาพนกงานบงคบคด • (๘) เจาพนกงานคดแบบกลม

กลมบคคล

• หมายถง บคคลหลายคนทมสทธอยางเดยวกนอนเนองมาจากขอเทจจรงและขอกฎหมายอยางเดยวกน และมลกษณะของกลมเหมอนกน แมวาจะมลกษณะความเสยหายทแตกตางกนกตาม (มาตรา ๒๒๒/๑)

• บคคลหลายคนทไดรบความเสยหายอาจเปนบคคลธรรมดาหรอนตบคคลกได

• บคคลหลายคนตองถกโตแยงสทธอนกอใหเกดสทธในการเรยกรองใหมการชาระหนหรอใหมการชดใชคาสนไหมทดแทน ดงนน การกระทาอนเปนการโตแยงสทธอาจเปนการผดสญญาหรอละเมดกได ขอเทจจรงแหงการโตแยงสทธและหลกกฎหมายทจะนามาปรบตองเปนขอเทจจรงและหลกกฎหมายอยางเดยวกน

• กลมบคคลรวมถงสมาชกกลมและโจทกในคดทดาเนนคดแบบกลมในตวเอง

• การทเกดความเสยหายแกบคคลจานวนมากตองมลกษณะของกลมเหมอนกนจงจะเปนกลมบคคล กลมบคคลจงอาจมหลายกลมได

สมาชกกลม

• หมายถงบคคลใด ๆ ทอยในกลมบคคล (มาตรา ๒๒๑/๑) โดยไมตองมการสมครหรอขอเขาเปนสมาชกกลมหรอตองไดรบอนญาตจากศาล (opt in) ดงนน จงเปนไปโดยผลของกฎหมาย เวนแตจะมการขอออกจากสมาชกกลม (opt out)

• แมไมรถงการฟองคดของโจทกทฟองด าเนนคดแบบกลม กถอวาเปนสมาชกกลม

• ในกรณทสมาชกกลมถงแกความตาย ไมวาจะกอนหรอหลงจากศาลมคาสงอนญาตใหดาเนนคดแบบกลม ทายาทหรอผจดการมรดกของสมาชกกลมคนนนกรบมรดกการเปนสมาชกกลมตอไปได โดยไมตองมการขอเขาแทนทตาม ป.ว.พ.มาตรา ๔๒ เนองจากสมาชกกลมไมมฐานะเปนคความในคด เวนแตจะเปนการดาเนนกระบวนพจารณาชนขอรบชาระหนเมอศาลมคาพพากษาใหจาเลยชาระหนแกโจทก

โจทก

• คอ บคคลทยนฟองคดตอศาลเพอประโยชนของตนเอง และเพอประโยชนแกสมาชกกลม

• โจทกอาจถกคดคานและถกแทนทโดยสมาชกกลมซงยนคาขอเขาแทนทในกรณมาตรา ๒๒๒/๒๕

• (๑) เมอโจทกไมมคณสมบตตามทบญญตไวในมาตรา ๒๒๒/๑๒(๕) (โจทกไมมคณสมบตสวนไดเสย การไดมาซงสทธการเปนสมาชกกลมมไดเปนไปตามขอกาหนดของประธานศาลฎกา ไมสามารถดาเนนคดเพอคมครองสทธของกลมบคคลไดอยางเพยงพอและเปนธรรม)

• (๒) เมอโจทกมรณะหรอตกเปนผ ไรความสามารถ (นอกจากสมาชกกลมจะขอเขาแทนทไดแลว กไมตดสทธบคคลตามมาตรา ๔๒, ๔๕ ทจะเขามาแทนทดวย)

• (๓) เมอศาลมคาสงพทกษทรพยโจทก

• (๔) เมอโจทกทงฟอง

• (๕) เมอคความทงสองฝายหรอโจทกขาดนดพจารณา

• (๖) เมอโจทกไมนาพยานหลกฐานมาสบตามมาตรา ๒๒๒/๒๒

• (๗) เมอโจทกรองขอตอศาลวาไมประสงคทจะเปนโจทกดาเนนคดแทนกลมอกตอไป

• กรณดงกลาวทงหมดเปนเรองทมเหตการณตามทบญญตไวเกดขน ศาลมหนาทตองเลอนการพจารณาเพอดาเนนการใหมการเขาแทนทโจทกกอน

• เมอศาลมคาสงอนญาตใหเขาแทนทแลว โจทกเดมจะกลายสถานะเปนสมาชกกลม สวนทนายความของโจทกเดมจะยงคงเปนทนายความตอไป

ปญหาและขอพจารณาของโจทกหลายคน

• มาตรา ๒๒๒/๘ “คดทมสมาชกกลมจานวนมากดงตอไปน โจทกซงเปนสมาชกกลมอาจรองขอใหดาเนนคดแบบกลมได........”

• มาตรา ๒๒๒/๑ “สมาชกกลม” หมายความวาบคคลใด ๆ ทอยในกลมบคคล

• “กลมบคคล” หมายถง บคคลหลายคนทมสทธอยางเดยวกนอนเนองมาจากขอเทจจรงและขอกฎหมายเดยวกนและมลกษณะของกลมเหมอนกน แมวาจะมลกษณะของความเสยหายทแตกตางกนกตาม

• มาตรา ๒๒๒/๑๓ “ ในกรณทมการยนคารองขอใหดาเนนคดแบบกลมเกยวกบสทธอยางเดยวกนหลายรายในศาลเดยวกนหรอตางศาลกน ใหศาลรวมการพจารณาคารองขอเหลานนเขาดวยกน และมคาสงใหผ รองรายหนงรายใดเปนโจทกในการดาเนนคดแบบกลม.....”

จ าเลย

• คอ ผ ทโตแยงสทธของโจทกรวมถงสมาชกกลม

• จาเลยอาจมเพยงคนเดยวหรอหลายคนซงมผลประโยชนรวมกนในมลความแหงคดตามมาตรา ๕๙

• จาเลยในการดาเนนคดแบบกลมมกเปนผประกอบการ จงมกเปนคดผบรโภค

ผเขาแทนทโจทก

• ผ เขาแทนทโจทกตองเปนสมาชกกลม และจะเขาแทนทโจทกไดตอเมอมกรณตามทกฎหมายบญญตในมาตรา ๒๒๒/๒๕

• เมอศาลมคาสงอนญาตใหเขาแทนทโจทกแลว หากศาลมคาพพากษาใหโจทกชนะคด ผ เขาแทนทโจทกไมจาตองยนคาขอรบชาระหน (มาตรา ๒๒๒/๓๕) สวนโจทกเดมหากประสงคจะไดรบชาระหนตองยนคาขอรบชาระหน

ปญหาและขอพจารณาเรองทนายความ

• (๑) ทนายความฝายโจทก • ทนายความฝายโจทกตองมคณสมบตสามารถดาเนนคดคมครองสทธของกลมบคคลไดอยางเพยงพอและ

เปนธรรม (มาตรา ๒๒๒/๑๒(๕) • หากปรากฏตอศาลวาทนายความไมมคณสมบตตามมาตรา ๒๒๒/๑๒(๕) ดงกลาว ศาลอาจสงใหโจทกและ

สมาชกกลมจดหาทนายความคนใหม หากโจทกและสมาชกกลมเพกเฉย ศาลมอานาจสงยกเลกการดาเนนคดแบบกลมและดาเนนกระบวนพจารณาตอไปอยางคดสามญ (มาตรา ๒๒๒/๑๙) ในกรณทสมาชกกลมเปนผจดหาทนายความคนใหมให ผ ทจะตองลงชอในใบแตงทนายความ คอ โจทก มใชสมาชกกลมทจดหาทนายความคนใหม

• มฐานะเปนทนายความของโจทกและสมาชกกลมในตว โดยสมาชกกลมไมจาตองแตงตงทนายความเขามาอกแตหากจะแตงตงเขามากไดตามมาตรา ๒๒๒/๑๗ วรรคทาย (แมสมาชกกลมจะไมไดเปนคความในคดเลยกตาม)

• สมาชกกลมไมมสทธถอดถอนทนายความทโจทกแตงตง เพราะมไดเกดจากการแตงตงของสมาชก • ทนายความฝายโจทกอาจมไดมากกวา ๑ คน

• ทนายความฝายโจทกมสทธไดรบเงนรางวลซงเปนสวนไดในคด (มาตรา ๒๒๒/๓๗) • หากศาลพพากษาใหจาเลยชาระเงนรางวลทนายความ ทนายความฝายโจทกมฐานะเปนเจาหนตามคา

พพากษา

• (๒) ทนายความฝายจ าเลย • อาจมมากกวาหนงคน โดยมหวหนาของทมทนายความกได

• (๓) ทนายความของสมาชกกลม • กฎหมายมไดหามมใหสมาชกกลมแตงตงทนายความของตนเอง • ทนายความของสมาชกกลมอาจเขามารกษาผลประโยชนของลกความโดยเฉพาะการชวยเหลอการ

ดาเนนคดของทนายความฝายโจทก แตทนายความของสมาชกกลมไมมสทธไดรบเงนรางวลทนายความแมลกความทเปนสมาชกกลมจะมสทธไดรบช าระหนตามค าพพากษา

เจาพนกงานบงคบคด

(๑) มอานาจในการบงคบคดเพอประโยชนแกโจทกและสมาชกกลมทขอรบชาระหนและแกทนายความฝายโจทกในสวนของเงนรางวลทนายความ

(๒) มอานาจรบคาขอรบชาระหนของสมาชกกลมและมคาสงเกยวกบคาขอรบชาระหนนนดวย

ขอพจารณาค าฟองคดแบบกลม (มาตรา ๒๒๒/๑๐)

• คาฟองคดแบบกลมตองทาเปนหนงสอโดยมสวนประกอบดงน

• (๑) คาฟองสวนของโจทกซงตองบรรยายโดยแจงชดซงสภาพแหงขอหา คาขอบงคบ รวมทงขออางทอาศยเปนหลกแหงขอหา

• (๒) คาฟองสวนของสมาชกกลมซงตองบรรยายขอความเชนเดยวกบของโจทกตาม(๑) ยกเวนในสวนของคาขอบงคบ หากเปนการบงคบใหชาระหนเปนเงน คาขอบงคบของกลมบคคลตองระบหลกการและวธคานวณเพอชาระเงนใหแกสมาชกกลมเทาทจะระบได แตไมจาตองแสดงจานวนเงนทสมาชกกลมแตละรายจะไดรบดวย

• ส าหรบคาขนศาลใหคดเฉพาะในสวนของโจทกเทานน

คดทจะขออนญาตด าเนนคดแบบกลม (มาตรา ๒๒๒/๘)

• (๑) เปนคดทมสมาชกกลมจ านวนมาก • สมาชกกลม หมายถง บคคลใด ๆ ทอยในกลมบคคล • กลมบคคล หมายถง บคคลหลายคนทมสทธอยางเดยวกนอนเนองมาจากขอเทจจรงและหลกกฎหมายอยางเดยวกนและมลกษณะ

ของกลมเหมอนกน • เนองจากกฎหมายมไดกาหนดจานวนสมาชก ดงนน คารองขออนญาตดาเนนคดแบบกลมและคาฟองตองแสดงใหเหนจานวน

สมาชกกลมมจานวนมากพอทจะดาเนนคดแบบกลมมากกวาคดสามญ

• (๒) เปนคดในประเภททกฎหมายก าหนดใหด าเนนคดแบบกลม • (๑) คดละเมด • (๒) คดผดสญญา • (๓) คดเรยกรองสทธตามกฎหมายตาง ๆ เชน กฎหมายเกยวกบสงแวดลอม การคมครองผบรโภค แรงงาน หลกทรพยและตลาด

หลกทรพย การแขงขนทางการคา

ขอพจารณาส าหรบค ารองขออนญาตด าเนนคดแบบกลม (มาตรา ๒๒๒/๙)

• โจทกตองยนค ารองขอด าเนนคดแบบกลมตอศาลพรอมกบค าฟองเรมคด โดยค ารองตองระบดงตอไปน

• (๑) เหตตามสมควรทศาลจะอนญาตใหด าเนนคดแบบกลม

• เหตอนสมควรทจะตองระบในคารอง เชน ความสามารถของโจทกในการคมครองสทธของสมาชกกลม ความซอสตยสจรตทจะรกษาประโยชนของสมาชกกลม ความยนยอมของสมาชกกลมทจะใหโจทกเปนผฟองและดาเนนคด และเหตทการดาเนนคดแบบกลมจะเปนประโยชนตอทงโจทกและสมาชกกลมมากกวาทจะดาเนนคดแบบสามญ

• (๒) ขอบเขตของกลมบคคลใหชดเจนเทาทระบได (ขอกาหนดประธานศาลฎกา ขอ ๙)

• (๓) สมาชกกลมเทาททราบพรอมสถานทตดตอโดยสะดวก หมายเลขโทรศพทและทอยส าหรบจดสงเอกสารทางไปรษณยอเลกทรอนกสเทาททราบ (ขอกาหนดประธานศาลฎกาขอ ๙)

ค าคดคาน (ขอก าหนดฯขอ ๑๐)

• จาเลยมสทธยนคาคดคานเปนหนงสอตอศาลชนตนภายใน ๑๕ วน

• เนอหาคาคดคานตองเปนการคดคานวามใชคดทจะอนญาตใหดาเนนคดแบบกลมได เชน ไมมเหตทจะอนญาตใหดาเนนคดแบบกลมเพราะสามารถฟองเปนคดสามญได หรอจานวนสมาชกกลมมไมมาก โดยไมจาตองคดคานในเนอหาแหงคาฟอง

การพจารณาค ารอง (มาตรา ๒๒๒/๑๑)

• ศาลจะตองตรวจคาฟองของโจทกกอนวามเหตขดของทจะรบไวตามมาตรา ๑๘ หรอไม หากมแตโจทกไดแกไขแลว กอนทศาลจะรบคาฟอง ศาลตองพจารณาคารองของโจทกเสยกอนวาจะอนญาตใหดาเนนคดแบบกลมหรอไม

• กาหนดนดไตสวนคารองตองไมเกน ๔๕ วน นบแตวนทศาลมคาสงรบคารอง (ขอกาหนดประธานศาลฎกา ขอ ๑๒)

• การไตสวนของศาลอาจใชวธถามคความ หรอการสบพยาน และรวมถงการทศาลแสวงหาขอเทจจรงเพมเตมตามทเหนสมควร (ขอกาหนดประธานศาลฎกา ขอ ๑๓ วรรคหนง)

• คความทจะนาพยานเขาไตสวน ตองยนบญชระบพยานกอนวนนดไมนอยกวา ๗ วน มฉะนนศาลจะไมรบฟงพยานทนาเขาไตสวนโดยมไดถกระบในบญชพยาน เวนแตศาลจะเหนวามเหตสมควรและเพอประโยชนในการพจารณาคารองใหเปนไปโดยเทยงธรรม (ขอกาหนดประธานศาลฎกา ขอ ๑๓ วรรคสาม)

หลกเกณฑการอนญาต (มาตรา ๒๒๒/๑๒)

• ศาลจะอนญาตใหมการดาเนนคดแบบกลมไดตอเมอ • (๑) สภาพแหงขอหา คาขอบงคบ และขออางทอาศยเปนหลกแหงขอหาของโจทก และของกลมบคคลมลกษณะ

ตามทกาหนดไวในมาตรา ๒๒๒/๑๐ • (๒) โจทกไดแสดงใหเหนถงลกษณะเฉพาะทเหมอนกนของบคคลทชดเจนเพยงพอเพอใหไดรวาเปนกลมบคคลใด • (๓) กลมบคคลมสมาชกจานวนมาก ซงการดาเนนคดอยางคดสามญจะทาใหเกดความยงยากและไมสะดวก • (๔)การดาเนนคดแบบกลมจะเปนธรรมและมประสทธภาพมากกวาการดาเนนคดอยางคดสามญ • (๕) โจทกไดแสดงใหเหนวาโจทกเปนสมาชกกลมทมคณสมบต สวนไดเสยรวมตลอดทงการไดมาซงสทธการเปน

สมาชกกลมตามขอกาหนดทออกโดยประธานศาลฎกา ถาม และโจทกรวมทงทนายความทโจทกเสนอใหเปนทนายความของกลมสามารถดาเนนคดคมครองสทธของกลมบคคลไดอยางเพยงพอและเปนธรรม

• เมอศาลมค าสงอนญาตใหด าเนนคดแบบกลม • ตองมคาสงรบฟองและออกหมายเรยกใหจาเลยใหการแกคด • หากมการขอประนประนอมยอมความ ศาลตองคานงถงหลกเกณฑตามมาตรา ๒๒๒/๓๒ • จาเลยมสทธอทธรณคาสงภายใน ๗ วนนบแตวนทศาลชนตนมคาสง (มาตรา ๒๒๒/๑๒ วรรคสอง) กรณน ศาลตองงดการพจารณาไวจนกวาศาลอทธรณจะมค าสง

• หากศาลอทธรณพพากษากลบ ศาลชนตนตองมคาสงใหมเปนใหดาเนนคดแบบสามญตอไป โดยมคาสงรบฟองและออกหมายเรยกจาเลยเพอใหการใหม

• คาสงศาลอทธรณเปนทสด

• เมอศาลมค าสงไมอนญาตใหด าเนนคดแบบกลม • ตองมคาสงยกคารองและสงใหดาเนนคดตอไปอยางคดสามญ (โดยอาจใหโจทกแกไขค าฟองใหคงเหลอเฉพาะสวนทไมเกยวกบการด าเนนกระบวนพจารณาแบบกลมกอนทศาลจะมค าสงรบฟอง)

• รบฟองอยางคดสามญและออกหมายเรยกจาเลยแกคด • โจทกมสทธอทธรณคาสงไมอนญาตใหดาเนนคดแบบกลมภายใน ๗ วน นบแตวนทศาลชนตนมคาสง

(มาตรา ๒๒๒/๑๒ วรรคสอง) และตองงดการพจารณาเชนเดยวกบกรณทจ าเลยอทธรณค าสง • หากศาลอทธรณพพากษากลบ ศาลชนตนตองดาเนนคดแบบกลมตอไปโดยมคาสงรบฟองและออก

หมายเรยกใหจาเลยใหการแกคด • คาสงของศาลอทธรณเปนทสด

การยนค ารองขอด าเนนคดแบบกลมหลายราย (มาตรา ๒๒๒/๑๓)

• ในกรณทมการยนคารองขอเขาดาเนนคดแบบกลมเกยวกบสทธอยางเดยวกนหลายรายในศาลเดยวกนหรอตางศาลกน ใหศาลรวมการพจารณาคารองขออนญาตเหลานนเขาดวยกน และมคาสงใหผ รองขอรายหนงรายใดเปนโจทกในการดาเนนคดแบบกลม

• กรณนจะเกดขนไดในกรณททงสองคดนน ศาลยงไมไดมคาสงคารองขออนญาตดาเนนคดแบบกลมในคดใดคดหนงไปแลว

• ศาลจะมคาสงรวมการพจารณาคารองเหลานนเขาดวยกนไดตอเมอปรากฏวาโจทกคดเหลานนมสทธทจะดาเนนคดแบบกลมซงเกดจากขอเทจจรงและหลกกฎหมายอยางเดยวกน และลกษณะเฉพาะของกลมตามคารองเหลานนอาจรวมเขาดวยกนได (ขอกาหนดฯ ขอ ๑๗)

• ในกรณทมการยนคารองขอรวมการพจารณาคารองขอดาเนนคดแบบกลมตางศาลกน ศาลทไดรบคารองตองแจงศาลทเกยวของเพอใหงดการไตสวนไวเปนการชวคราว (ขอกาหนดฯ ขอ ๑๙)

ขอพจารณาส าหรบการวางเงนคาใชจาย ในการด าเนนคดแบบกลม

(มาตรา ๒๒๒/๑๔)

• เมอศาลมคาสงอนญาตใหดาเนนคดแบบกลมถงทสดแลว ใหศาลสงใหโจทกนาเงนคาใชจายในการดาเนนคดมาวางตอศาลตามจานวนทเหนสมควรภายใน ๗ วนนบแตวนทศาลมคาสง หากโจทกเพกเฉยโดยไมแจงเหตแหงการเพกเฉย ใหศาลมคาสงใหยกเลกการดาเนนคดแบบกลมและใหดาเนนกระบวนพจารณาตอไปอยางคดสามญ และหากคาใชจายทวางไวมไมเพยงพอ ศาลมอานาจสงใหวางเพมได หากโจทกเพกเฉยไมดาเนนการและไมแจงใหศาลทราบเหตแหงการเพกเฉยเชนวานน ใหถอวาโจทกทงฟอง

• คาใชจายตามมาตรานจะเปนคาใชจายทเกยวกบการสงคาบอกกลาวและประกาศคาสงอนญาตใหดาเนนคดแบบกลมใหสมาชกกลมทราบ

• ในกรณทศาลมคาสงวาโจทกทงฟองเพราะไมยอมวางเงนเพม ศาลจะตองดาเนนการใหสมาชกกลมเขาแทนทโจทกตามมาตรา ๒๒๒/๒๕(๕) และดาเนนคดกลมตอไป

• พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑

• มาตรา ๑๘ วรรคแรก “ภายใตบงคบของกฎหมายวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย การยนคาฟองตลอดจนการดาเนนกระบวนพจารณาใด ๆ ในคดผบรโภคซงดาเนนการโดยผบรโภคหรอผมอานาจฟองคดแทนผบรโภคใหไดรบยกเวนคาฤชาธรรมเนยมทงปวง แตไมรวมถงความรบผดในคาฤชาธรรมเนยมในชนทสด”

• วรรคสอง “ถาความปรากฏแกศาลวาผบรโภคหรอผ มอานาจฟองคดแทนผบรโภคนาคดมาฟองโดยไมมเหตผลอนสมควร เรยกรองคาเสยหายเกนสมควร ประพฤตตนไมเรยบรอย ดาเนนกระบวนพจารณาอนมลกษณะเปนการประวงหรอทไมจาเปน หรอมพฤตการณอนทศาลเหนสมควร ศาลอาจมคาสงใหบคคลนนชาระคาฤชาธรรมเนยมทไดรบการยกเวนทงหมดหรอแตบางสวนตอศาลภายในระยะเวลาทศาลเหนสมควรกาหนดกได หากไมปฏบตตามใหศาลมอานาจสงจาหนายคดออกจากสารบบความ

• ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

• มาตรา ๑๔๙ วรรคแรก “ คาฤชาธรรมเนยมไดแก คาธรรมเนยมศาล คาสบพยานหลกฐานนอกศาล คาปวยการ คาพาหนะเดนทาง และคาเชาทพกของพยาน ผ เชยวชาญ ลาม และเจาพนกงานศาล คาทนายความ คาใชจายในการดาเนนคดตลอดจนคาธรรมเนยมหรอคาใชจายอน ๆ บรรดาทกฎหมายบงคบใหตองชาระ”

ขอพจารณาส าหรบค าใหการจ าเลย

• ในกรณทศาลมคาสงอนญาตใหดาเนนคดแบบกลม ใหศาลสงรบคาฟองไวพจารณา เมอไดสงหมายเรยกใหจาเลยแลว ใหจาเลยทาคาใหการเปนหนงสอยนตอศาลภายในหนงเดอน (มาตรา ๒๒๒/๑๒ วรรคส)

• จาเลยมสทธขอยนขยายระยะเวลายนใหการตาม ป.ว.พ.มาตรา ๒๓

• จาเลยไมอาจฟองแยงได เนองจากการดาเนนคดแบบกลมมโจทกเพยงคนเดยวทดาเนนคดแบบกลมเพอประโยชนของตนเองและสมาชกกลม จงไมอาจใหโจทกและสมาชกกลมทยงไมมจานวนแนนอนตองรบผดตามฟองแยงได

กระบวนพจารณาเกยวกบสมาชกกลม

• (๑) แจงใหสมาชกกลมเทาททราบถงการอนญาตใหด าเนนคดแบบกลม (มาตรา ๒๒๒/๑๕) โดยวธ • (๑.๑) สงคาบอกกลาว • วธการสงคาบอกกลาวจะสงไปยงสมาชกกลมทางไปรษณยลงทะเบยนตอบรบหรอทางไปรษณย

อเลกทรอนกสกได • (๑.๒) ประกาศทางหนงสอพมพรายวนทแพรหลายเปนเวลาสามวน • (๑.๓) ประกาศทางสอมวลชนอน หรอวธการอนใดตามทเหนสมควร • ทงสามวธดงกลาวตองมขอความครบถวนตามทระบในมาตรา ๒๒๒/๑๕ โดยเฉพาะกาหนดเวลาให opt

outซงตองไมนอยกวา ๔๕ วน

• (๒) สทธของสมาชกกลมในการด าเนนคดแบบกลม (มาตรา ๒๒๒/๑๗) • (๑) เขาฟงการพจารณาคด • (๒) รองขอใหศาลสงแสดงวาโจทกมไดมคณสมบตตามทบญญตไวในมาตรา ๒๒๒/๑๒(๕) • (๓) ขอตรวจเอกสารทงหมดหรอบางสวนในสานวนความหรอขอคดสาเนาเอกสารเหลานน • (๔) จดหาทนายความคนใหมมาดาเนนคดแทนทนายความของกลมตามมาตรา ๒๒๒/๑๙ วรรคสอง • (๕) รองขอเขาแทนทโจทกโดยอาศยสทธตามบทบญญตในสวนท ๓ วาดวยการพจารณาคดแบบกลม • (๖) คดคานการรองขอเขาแทนทโจทกตามมาตรา ๒๒๒/๒๕ • (๗) คดคานการทโจทกขอถอนฟองตามมาตรา ๒๒๒/๒๘ • (๘) คดคานการทมการตกลงกนหรอประนประนอมยอมความตามมาตรา ๒๒๒/๒๙ • (๙) คดคานการทคความตกลงกนเสนอขอพพาทใหอนญาโตตลาการชขาดตามมาตรา ๒๒๒/๓๐ • (๑) ตรวจและโตแยงคาขอรบชาระหนตามมาตรา ๒๒๒/๔๐

• (๓) ขอจ ากดสทธของสมาชกกลม

• (๓.๑) หามรองสอดเขามาเปนโจทกรวม (มาตรา ๒๒๒/๑๖ วรรคทาย) • เนองจากสมาชกกลมโดยสภาพเปนผ ทมสทธอยางเดยวกบโจทกอยแลว และโจทกกไดฟองคดเพอประโยชนแก

สมาชกกลมอยแลว จงไมมเหตจาเปนใหตองรองสอดเขามาเปนโจทกรวมอก

• (๓.๒) หามฟองจาเลยเปนคดใหม (มาตรา ๒๒๒/๑๘ วรรคหนง) • สมาชกกลมทไมไดออกจากการเปนสมาชกกลมเมอพนกาหนดระยะเวลาใหออกแลว จะถกหามมใหยนฟอง

จาเลยเรองเดยวกนกบทโจทกไดยนฟอง ดงนน แมศาลจะมคาสงอนญาตใหดาเนนคดแบบกลมแลวกตาม แตหากยงอยในระยะเวลาทใหสมาชกกลมสามารถแสดงความจานงออกจากการเปนสมาชกกลมไดแลว สมาชกกลมนนกยงสามารถฟองคดในเรองเดยวกนอกได เพยงแตเมอพนกาหนดระยะเวลาแสดงความจานงใหออกจากการเปนสมาชกกลมแลวและสมาชกนนมไดขอออกจากการเปนสมาชก คดทยนฟองกจะตองถกจาหนายออกจากสารบบความ ตามมาตรา ๒๒๒/๑๘ วรรคสอง)

• (๓.๓) หามดาเนนคดทสมาชกกลมไดฟองไวกอนตอไป (มาตรา ๒๒๒/๑๘ วรรคสอง) • สมาชกกลมทไมไดออกจากการเปนสมาชกกลมไดยนฟองคดไวกอนสนระยะเวลาของการออกจากสมาชกกลม

ศาลทรบฟองคดนนไวตองมคาสงจาหนายคดออกจากสารบบความ

• (๔) การออกจากการเปนสมาชกกลม (มาตรา ๒๒๒/๑๖)

• สมาชกกลมมสทธออกจากการเปนสมาชกไดโดยแจงความประสงคเปนหนงสอยนตอศาลภายในระยะเวลาทศาลกาหนดตามมาตรา ๒๒๒/๑๕(๖) และใหถอวาสมาชกกลมดงกลาวไมเปนสมาชกนบแตวนทไดแจงความประสงคนนตอศาล

• เมอพนกาหนดระยะเวลาดงกลาวแลว สมาชกกลมจะออกจากการเปนสมาชกกลมไมได เวนแตจะไดรบอนญาตจากศาล คาสงของศาลเปนทสด

• บคคลทออกจากการเปนสมาชกกลมแลว จะรองขอกลบเขามาเปนสมาชกกลมอกไมได

• สมาชกกลมและบคคลทออกจาการเปนสมาชกกลมแลวจะรองสอดเขามาเปนโจทกรวมในการดาเนนคดแบบกลมโดยอาศยสทธตามมาตรา ๕๗ ไมได

การยกเลกการด าเนนคดแบบกลม (มาตรา ๒๒๒/๑๙)

• (๑) การดาเนนคดแบบกลมจะไมคมครองสมาชกกลมอยางเพยงพอ

• (๒) การดาเนนคดแบบกลมจะไมเปนประโยชนตอสมาชกกลมอยางเพยงพอ

• (๓) ไมมความจาเปนทจะดาเนนคดแบบกลมตอไป

• (๔) ทนายความฝายโจทกไมสามารถดาเนนคดคมครองสทธของกลมบคคลไดอยางเพยงพอและเปนธรรม

• (๕) ทนายความฝายโจทกขอถอนตวจากการดาเนนคด

• กรณตาม(๑)-(๓) ศาลตองฟงคความทกฝายกอนมคาสง และปดประกาศไวทศาลแจงกรณดงกลาวใหสมาชกกลมทราบ สวนกรณตามขอ(๔)-(๕) ศาลตองมคาสงใหโจทกจดหาทนายความคนใหมกอน หากโจทกไมจดหาจงใหประกาศใหสมาขกกลมเปนผจดหา การประกาศอาจกระทาโดยปดประกาศหนาศาล ทางเวปไซดของศาล หรอวธการอนใด (ขอกาหนดฯ ขอ ๒๙ ประกอบขอ ๓๔ วรรคสอง) ซงหากทงโจทกและสมาชกกลมเพกเฉยจงจะสงยกเลกการดาเนนคดแบบกลมได

การพจารณาคด

• กระบวนพจารณาคดแบบกลมหลงจากศาลมคาสงอนญาตใหดาเนนคดแบบกลมแลวเปนไปตามมาตรา ๒๒๒/๒๐

• (๑) การนดพรอม ซงในวนนดพรอมศาลตองดาเนนกระบวนพจารณาดงตอไปน • (ก) ไกลเกลยหรอน าวธอนญาโตตลาการมาใช • (ข) ตรวจพยานหลกฐาน • (ค) ก าหนดประเดนขอพพาท ภาระการพสจน และหนาทน าสบ • (ง) ก าหนดระยะเวลาในการด าเนนคด • (จ) การสบพยาน

• (๑) การยนบญชระบพยาน (มาตรา ๒๒๒/๒๑) • คความทประสงคจะสบพยานใด ตองยนบญชระบพยานตอศาลกอนวนนดพรอมไมนอยกวา ๑๕ วน หาก

ตองการยนบญชระบพยานเพมเตมตองยนบญชระบพยานเพมเตมกอนกระบวนพจารณาทตองกระทาในวนนดพรอมเสรจสน โดยไมตองยนคารองขออนญาตและไมตองแสดงเหตผลใด ๆ

• หากลวงพนระยะเวลาดงกลาวแลว อาจยนบญชระบพยานเพมเตมไดโดยตองยนคาขออนญาตตอศาล ซงศาลจะมคาสงอนญาตตอเมอ

• (๑) มเหตสมควรททาใหคความฝายนนไมสามารถทราบถงพยานหลกฐานนนม • (๒) เปนกรณจาเปนเพอประโยชนแหงความยตธรรม • (๓) เพอใหโอกาสแกคความฝายนนตอสคดอยางเตมท

• (๒) การแสวงหาขอเทจจรงเพมเตม (มาตรา ๒๒๒/๒๓) โดยวธ • (๓) การนาสบความเสยหายของกลมยอย (มาตรา ๒๒๒/๒๔) • ไมวาการพจารณาคดจะไดดาเนนไปแลวเพยงใด ศาลอาจมคาสงใหมการแบงกลมยอยเนองจากมลกษณะ

ของความเสยหายทแตกตางกนระหวางบคคลในกลม และในกรณเชนนศาลอาจสงใหมการนาสบถงความเสยหายของกลมยอยใหชดเจนดวยกได คาสงของศาลใหเปนทสด

ถอนฟอง ยอมความ เสนอขอพพาทใหอนญาโตตลาการ (มาตรา ๒๒๒/๒๘-๒๒๒/๓๐)

• การถอนฟอง • หากโจทกตองการถอนคาฟองเพอยตคดทงหมด ยอมมผลกระทบตอสมาชกกลมจงตองคานงถงประโยชนของ

สมาชกกลม หากโจทกสามารถถอนคาฟองโดยไมผานการพจารณาของศาลหรอสมาชกกลมยอมอาจถกมองไดวาโจทกตองการอาศยการดาเนนคดแบบกลมเพอตอรองใหจาเลยยอมความ ดงนน มาตรา ๒๒๒/๒๘ จงบญญตวาเมอศาลมคาสงใหดาเนนคดแบบกลมแลว โจทกจะถอนคาฟองไมได เวนแตศาลจะอนญาต

• วธการถอนค าฟอง • หากจาเลยยงมไดยนคาใหการ โจทกทาคาบอกกลาว หากจาเลยยนคาใหการแลว ตองทาเปนคารอง • หากศาลไมอนญาต สามารถสงไดทนท โดยไมตองแจงสมาชกกลมทราบกอน • หากศาลจะอนญาต ไมวาจะเปนการถอนฟองกอนจาเลยยนคาใหการหรอไมกตาม ศาลตองแจงเรองการถอนฟองใหสมาชกกลม

ทราบตามวธการเชนเดยวกบทกาหนดไวในมาตรา ๒๒๒/๑๕ วรรคหนง (คอตองสงคาบอกกลาวไปยงสมาชกกลมและประกาศหนงสอพมพทแพรหลาย) โดยโจทกเปนผออกคาใชจาย และหากจาเลยยนคาใหการแลว ศาลยงตองรอสอบจาเลยวาจะคดคานหรอไมอยางไรดวย

• คาบอกกลาวและประกาศตองมรายการตามทกาหนดไวในมาตรา ๒๒๒/๓๑

• ผลของการถอนฟอง • ศาลตองมคาสงจาหนายคดออกจากสารบบความ จะถอวาเปนกรณทโจทกรองขอตอศาลวาไมประสงคทจะเปนโจทก

ดาเนนคดแทนสมาชกกลมอกตอไปอนเปนเหตใหตองมการเขาแทนทโจทกตามมาตรา ๒๒๒/๒๕(๗) หาไดไม

• การตกลงหรอประนประนอมยอมความ (มาตรา ๒๒๒/๒๙)

• (๑)เมอศาลอนญาตใหดาเนนคดแบบกลมแลว หากโจทกตองการตกลงหรอประนประนอมยอมความกบจาเลย โจทกตองรอใหพนกาหนดระยะเวลาใหสมาชกกลมแสดงความจานงออกจากกลมกอน เมอพนกาหนดระยะเวลาดงกลาวแลว โจทกจงจะยนคารองตอศาลแจงความประสงคในการตกลหรอประนประนอมยอมความ

• (๒) เมอศาลไดรบคารองแลว จะทาการบอกกลาวและประกาศตามวธการทกาหนดในมาตรา ๒๒๒/๑๕ วรรคหนง โดยโจทกเปนผออกคาใชจาย โดยศาลจะกาหนดเวลาตามทเหนสมควรแตไมนอยกวา ๔๕ วน เพอใหสมาชกกลลมคดคานหรอแจงความประสงคในการออกจากกลมเพอจะไดไมตองผกพนตามคาพพากษาตามยอม

• (๓) ศาลอาจนดไตสวนเกยวกบขอตกลงหรอการประนประนอมยอมความกอนกได (ขอกาหนดฯ ๓๙ วรรคหนง) หากเหนวาไมเปนธรรมอาจใหคความทบทวนขอกาหนดหรอเงอนไขกได (ขอกาหนดฯ ๓๙ วรรคสอง)

• (๔) ภายหลงจากครบกาหนดระยะเวลาใหสมาชกกลมคดคานหรอแจงความประสงคออกจากการเปนสมาชกกลมแลว ศาลจะนดไตสวนเพอพจารณาความเปนธรรมและประโยชนของการตกลงกนหรอประนประนอมยอมความกนโดยแจงวนนดไตสวนใหคความและสมาชกกลมทราบโดยวธการตามทเหนสมควร (ขอกาหนดขอ ๔๐ วรรคหนง)

• (๕) เมอศาลเหนชอบกบการประนประนอมยอมความกจะพพากษาตามยอม คาพพากษาจะผกพนสมาชกกลมแมจะไมไดเขารวมตกลงดวยกตาม ซงการพจารณาเหนชอบหรอไมตองพจารณาหลกเกณฑตามมาตรา ๒๒๒/๓๒ เชน ความจาเปนทจะดาเนนคดแบบกลมตอไป ความคมครองหรอประโยชนของสมาชกกลม ความยงยากหรอความสะดวกในการทจะดาเนนคดแบบกลม ความเปนธรรมและความมประสทธภาพในการทจะดาเนนคดแบบกลมตอไป จานวนสมาชกกลมทคดคาน ความสามารถของจาเลยในการชดใชคาเสยหาย กาตกลงหรอประนประนอมยอมความเปนธรรมและเปนประโยชนแกสมาชกกลม

• การเสนอขอพพาทใหอนญาโตตลาการเปนผชขาด (มาตรา ๒๒๒/๓๐)

• เมอศาลมคาสงอนญาตใหดาเนนคดแบบกลมแลว ถาคความประสงคทจะเสนอขอพพาทใหอนญาโตตลาการเปนผ ช ขาดจะตองไดรบอนญาตจากศาลกอน โดย

• (๑) โจทกจะตองยนคารองภายหลงจากพนกาหนดระยะเวลาใหสมาชกกลมแจงความประสงคออกจากการเปนสมาชกกลมตามมาตรา ๒๒๒/๑๕(๖)

• (๒) ศาลจะแจงเรองขออนญาตเสนอขอพพาทใหอนญาโตตลาการใหสมาชกกลมทราบตามวธการเชนเดยวกบการสงคาบอกกลาวอนญาตใหดาเนนคดแบบกลม(สงคาบอกกลาวและประกาศ) โดยโจทกเปนผออกคาใชจาย

• (๓) กาหนดวนนดไตสวนไมนอยกวา ๔๕ วน เพอใหสมาชกกลมคดคานหรอมโอกาสแจงความประสงคออกจากการเปนสมาชกกลม

• (๔) เมอศาลไตสวนแลว ศาลจะมคาสงอนญาตตามคารองของโจทกตอเมอไดคานงถงถงความจาเปนทจะตองดาเนนคดแบบกลมตอไป ความคมครองหรอประโยชนของสมาชกกลม ความยงยากหรอความสะดวกในการทจะดาเนนคดแบบกลมตอไป ความเปนธรรมและมประสทธภาพในการดาเนนคดแบบกลมตอไป จานวนสมาชกกลมทคดคาน

• (๕) เมอศาลมคาสงอนญาต กระบวนพจารณาตอไปตองบงคบตามบทบญญตในหมวด ๓ วาดวยอนญาโตตลาการ

ค าพพากษา (มาตรา ๒๒๒/๓๖-๒๒๒/๓๙)

• รายการในค าพพากษา

• (๑) รายการตามทกาหนดไวในมาตรา ๑๔๑

• (๒) ลกษณะโดยชดเจนของกลมบคคลหรอกลมยอยทจะตองถกผกพนตามคาพพากษา

• (๓) ในกรณทศาลพพากษาใหจาเลยชาระหนเปนเงน ตองระบจานวนเงนทจาเลยจะตองชาระใหแกโจทก รวมทงหลกเกณฑและวธการคานวณในการชาระเงนใหแกสมาชกกลม

• (๔) จานวนเงนรางวลทนายความของฝายโจทกตามมาตรา ๒๒๒/๓๗

• การก าหนดเงนรางวลทนายความฝายโจทก (มาตรา ๒๒๒/๓๗)

• ทงนเมอสนสดการพจารณาแลว เปนหนาทของทนายความฝายโจทกตองทาบญชคาใชจายยนตอศาล

• (๑) กรณทศาลพพากษาใหจาเลยกระทาการหรองดเวนกระทาการหรอสงมอบทรพยสน • (ก) ความยากงายของคด • (ข) ระยะเวลาและการทางานของทนายความฝายโจทก • (ค) คาใชจายเกยวกบการดาเนนคดซงมใชคาฤชาธรรมเนยมททนายความฝายโจทกไดเสยไป

• (๒) กรณทศาลมคาพพากษาใหจาเลยใชเงน • (ก) ความยากงายของคด • (ข) ระยะเวลาและการทางานของทนายความฝายโจทก • (ค) คาใชจายเกยวกบการดาเนนคดซงมใชคาฤชาธรรมเนยมททนายความฝายโจทกไดเสยไป • (ง) จานวนเงนทโจทกและสมาชกกลมมสทธไดรบ โดยกาหนดเปนจานวนรอยละของจานวนเงนดงกลาว แตตองไมเกนรอยละ ๓๐ ของ

จานวนเงนนน

• (๓) กรณทศาลมคาพพากษาใหจาเลยกระทาการ งดเวนกระทาการ หรอสงมอบทรพยสนและใหใชเงนรวมอยดวย • ใหคานงถงเหตตามขอ (๑) และขอ (๒)

• เงนรางวลทนายความไมถอเปนคาฤชาธรรมเนยม ดงนน หากจาเลยยนอทธรณ ไมตองวางเงนรางวลทนายความดงกลาว

• การก าหนดหลกเกณฑ วธการและเงอนไขในการปฏบตตามค าพพากษา (มาตรา ๒๒๒/๓๘) • ศาลมอานาจในการกาหนดหลกเกณฑ เงอนไข ในการปฏบตตามคาพพากษาโดยอาจกาหนดไวในคาพพากษาตงแต

แรกหรอมคาสงในภายหลงกได โดยไมถอเปนการแกไขคาพพากษา • ศาลยงมอานาจในการออกคาบงคบเพมเตมเพอใหเปนไปตามคาพพากษารวมถงหากมกรณเหตขดของในการปฏบต

ตามคาพพากษา ศาลกอาจออกคาบงคบเพมเตมไดดวย ทงนศาลตองฟงคความหรอสมาชกกลมเทาททาไดกอนออกคาสง (ขอกาหนดฯ ขอ ๔๙)

• ศาลชนตนมอานาจในการสงทเลาการบงคบ คาสงของศาลชนตนเปนทสด • การแจงค าพพากษาใหสมาชกกลมและอธบดกรมบงคบคดทราบ (มาตรา ๒๒๒/๓๙) • (๑) แจงคาพพากษาใหสมาชกกลมทราบตามวธการเชนเดยวกบการสงคาบอกกลาวคาสงอนญาตใหดาเนนคดแบบ

กลมตามทกาหนดไวในมาตรา ๒๒๒/๑๕ วรรคหนง • (๒) แจงใหอธบดกรมบงคบคดทราบเพอดาเนนการในสวนการขอรบชาระหนเปนเงนของสมาชกกลม • (๓) ในกรณคาพพากษากาหนดใหใชเงน ศาลสามารถตงเจาพนกงานบงคบคดโดยไมตองมคาขอ รวมทงกาหนดวน

ตามทเหนสมควรในประกาศและคาบอกกลาวเพอใหสมาชกกลมยนคาขอรบชาระหนตอเจาพนกงานบงคบคด

• (๔) หากศาลมคาพพากษาใหจาเลยชาระหนอยางอน และจาเปนตองมการดาเนนการอยางหนงอยางใดเพอประโยชนแกการบงคบตามคาพพากษา โจทกอาจยนคาขอเพอตงเจาพนกงานบงคบคดดาเนนการได

• (๕) หากพนกาหนดระยะเวลาในการขอรบชาระหนเปนเงนแลว สมาชกกลมทไมไดยนคาขอรบชาระหน ไมมสทธขอเฉลยทรพยสนหรอเงนในการบงคบคด เวนแตในกรณมเหตสดวสยกอาจยนคาขอรบชาระหนภายใน ๓๐ วนนบแตวนพนกาหนดดงกลาวได

• ผลของค าพพากษา (มาตรา ๒๒๒/๓๕) • (๑) คาพพากษามผลผกพนคความและสมาชกกลม • (๒) ในกรณทศาลมคาพพากษาใหโจทกชนะคด ใหโจทกหรอทนายความฝายโจทกมอานาจในการดาเนนการบงคบ

คดแทนโจทกและสมาชกกลม • (๓) สมาชกกลมมสทธยนคาขอรบชาระหน แตไมมสทธทจะดาเนนการบงคบคดตามสวนนดวยตนเอง • (๔) หากปรากฏตอศาลวาทนายความฝายโจทกไมสามารถดาเนนการบงคบคดไดอยางเพยงพอและเปนธรรม ศาล

มอานาจทจะสงใหโจทกและสมาชกกลมจดหาทนายความคนใหมมาดาเนนการบงคบคดตอไปได • (๕) กรณทศาลพพากษาใหจาเลยชาระเงนรางวลทนายความฝายโจทก ทนายความฝายโจทกยอมมฐานะเปน

เจาหนตามคาพพากษา มสทธบงคบคดดวยตนเองได

การบงคบคด

• (๑) การบงคบคดในกรณทใหกระท าการ (มาตรา ๓๕๗) • (๑.๑) หากเปนการใหกระทานตกรรมซงอาจถอเอาคาพพากษาแทนการแสดงเจตนาของลกหนตามคาพพากษาได และคา

พพากษามไดกาหนดใหถอเอาคาพพากษาแทนการแสดงเจตนา โจทกซงเปนเจาหนตามคาพพากษาอาจขอใหศาลมคาสงใหถอเอาคาพพากษาแทนการแสดงเจตนาได

• หากการแสดงเจตนาของลกหนจะบรบรณตอเมอไดจดทะเบยน โจทกอาจขอใหศาลมคาสงใหดาเนนการจดทะเบยนใหกได หากหนงสอสาคญสาหรบการจดทะเบยนสญหาย บบสลาย หรอนามาไมได ศาลจะสงใหนายทะเบยนออกใบแทนกได

• (๑.๒) กรณอนนอกกจากกรณตามขอ ๑.๑ โจทกอาจขอใหศาลออกหมายจบตามมาตรา ๓๖๑ หรอ หากเปนกรณทอาจใหบคคลภายนอกกระทาการแทนได โจทกอาจขอใหศาลมคาสงอนญาตใหบคคลภายนอกกระทาการนนแทนลกหนโดยลกหนเปนผเสยคาใชจาย (มาตรา ๓๕๘)

• (๒) การบงคบคดกรณใหงดเวนกระท าการ (มาตรา ๓๕๙)

• (๒.๑) ขอใหศาลมหมายจบกมกกขง

• (๒.๒) ใหลกหนตามคาพพากษาชาระคาสนไหมทดแทนสาหรบความเสยหายอนเกดจากการไมงดเวนกระทาการนน โดยศาลตองการไตสวนกอน

• (๒.๓) รอถอนหรอทาลายทรพยสนอนเกดจากการไมงดเวนกระทาการนน โดยศาลจะแจงคาสงใหเจาพนกงานบงคบคดทราบ คาใชจายในการรอถอนตกเปนภาระของลกหนฯ เวนแตในกรณทกฎหมายวาดวยการนนไดกาหนดวธการจดการกบทรพยสนดงกลาวไวเปนอยางอนแลว

• การบงคบคดกรณไดมาซงทรพยสนทมทะเบยน (มาตรา ๓๖๐)

• ในกรณทศาลมคาพพากษาหรอคาสงแสดงวาเจาหนตามคาพพากษาหรอบคคลใดไดมาซงกรรมสทธ ทรพยสทธ หรอสทธอน ๆ เกยวกบทรพยสน หากทรพยสนนนเปนทรพยสนทมทะเบยนและมเหตขดของไมอาจแกไขเปลยนแปลงทางทะเบยนได โจทกซงเปนเจาหนตามคาพพากษาอาจมคาขอใหศาลสงใหนายทะเบยนดาเนนการจดทะเบยนใหผ มสทธมชอในทะเบยนใหเปนไปตามคาสงศาล

• การบงคบคดกรณทขอใหศาลสงจบกมและกกขง (มาตรา ๓๖๑)

• กรณทลกหนตามคาพพากษาจงใจขดขนไมปฏบตตามคาบงคบ และไมมวธการบงคบอนใดทโจทกจะใชบงคบได

•

การบงคบคดกรณเปนค าพพากษาบงคบใหช าระหนเปนเงน

• โจทกไมตองยนคาขอรบชาระหน

• สมาชกกลมเนองจากไมไดเปนคความในคด จงไมมสทธในการบงคบคด แตหากประสงคจะไดรบชาระหนตองยนคาขอรบชาระหนตอเจาพนกงานบงคบคด โดยตองเสยคาคาขอ ๒๐๐ บาท เวนแตเปนการขอรบชาระหนไมเกน ๒๐,๐๐๐ บาท ไมตองเสยคายนคาขอรบชาระหนเลย (มาตรา ๒๒๒/๔๙)

• ผ มสทธในการบงคบคดคอโจทกหรอทนายความฝายโจทก

• คความในคดและสมาชกกลมรายอนอาจขอตรวจและโตแยงคาขอรบชาระหนของสมาชกกลมผ ยนคาขอรบชาระหนได แตตองกระทาภายในกาหนด ๓๐ วนนบแตวนพนกาหนดเวลายนคาขอรบชาระหน เวนแตกรณมเหตสดวสยอาจขอขยายระยะเวลาออกไปอกไดไมเกน ๓๐ วน (มาตรา ๒๒๒/๔๐) อานาจในการอนญาตใหขยายระยะเวลาเปนอานาจของเจาพนกงานบงคบคด (ขอกาหนดฯ ขอ ๕๒)

• การสอบสวนค าขอรบช าระหน • โดยเจาพนกงานบงคบคดมอานาจสงใหคความ สมาชกกลมผ มสวนไดเสยในการบงคบคดหรอบคคลทเกยวของ

จดทาหรอสงเอกสารใด ๆ เพอประกอบการพจารณากได (ขอกาหนดฯ ขอ๕๓) • การมค าสงของเจาพนกงานบงคบคด (มาตรา ๒๒๒/๔๒) • หากไมมคความในคดหรอสมาชกกลมรายอนโตแยง เจาพนกงานบงคบคดมอานาจสงอนญาตใหรบชาระหนไดตาม

ขอ เวนแตมเหตสมควรเปนอยางอนจะอนญาตใหไดรบชาระหนบางสวนหรอไมอนญาตทงหมดกได โดยเจาพนกงานบงคบคดตองแจงใหศาลทราบ

• หากมผ โตแยง เจาพนกงานบงคบคดอาจมคาสงอยางหนงอยางใดดงตอไปน • (๑) ยกคาขอรบชาระหน • (๒) อนญาตใหไดรบชาระหนเตมจานวน • (๓) อนญาตใหไดรบชาระหนบางสวน • คาสงของเจาพนกงานบงคบคดดงกลาวไมตองขอใหศาลรบรองหรอเสนอศาลมคาสง เวนแตจะมการรองคดคาน

คาสงของเจาพนกงานบงคบคดตอศาลตามมาตรา ๒๒๒/๔๒ วรรคสาม •

• การยนค ารองคดคานค าสงตอศาล

• บคคลทมสทธยนคารองคดคาน

• (๑) สมาชกกลมทยนคาขอรบชาระหน

• (๒) ผ โตแยงคาขอรบชาระหน

• ผ โตแยงตองยนคารองคดคานคาสงของเจาพนกงานบงคบคดภายใน ๑๕ วน นบแตวนทราบคาสงของเจาพนกงานบงคบคด เมอศาลไดรบคารองคดคานแลว ศาลตองทาการไตสวนกอนมคาสง

• การขอเฉลยทรพยในคดอน (มาตรา ๒๒๒/๔๓)

• เมอเจาพนกงานบงคบคดไดยดหรออายดทรพยสนอยางใดของลกหนฯในคดอนไวแทนเจาหนฯแลว ใหทนายความฝายโจทกในคดแบบกลมมอานาจยนคาขอโดยทาเปนคารองตอศาลทออกหมายบงคบคดใหยดหรออายดทรพยสนนน เพอใหศาลมคาสงเฉลยทรพยแกทนายความฝายโจทก โจทก และสมาชกกลมตามมาตรา ๒๙๐ โดยเจาพนกงานบงคบคดตองสงเงนใหเจาพนกงานบงคบคดกลมเพอจายใหแกผ มสทธตามจานวนทมสทธไดรบ

• ในกรณทจานวนเงนทสมาชกกลมไดยนคาขอรบชาระหนตามมาตรา ๒๒๒/๔๒ ยงไมยต ใหศาลทรบคารองขอเฉลยฯรอการมคาสงเกยวกบคาขอเฉลยไวกอน และเมอไดรบขอยตแลวใหทนายความฝายโจทกแจงใหศาลทราบ

• การจายเงน (มาตรา ๒๒๒/๔๔)

• เมอจาเลยนาเงนหรอทรพยสนมาวางตอเจาพนกงานบงคบคด หรอเมอไดขายทอดตลาดหรอจาหนายโดยวธอนซงทรพยสนของจาเลย หรอเมอเจาพนกงานบงคบคดไดรวบรวมทรพยสนอนใดของจาเลยเสรจ และไดหกคาฤชาธรรมเนยมในการบงคบคดแลว ใหเจาพนกงานบงคบคดจายเงนใหผ มสทธตามลาดบดงน

• (๑) ผ มสทธไดรบชาระหนกอนตามมาตรา ๒๘๗ (ปจจบนเปนมาตรา ๓๒๒) และมาตรา ๒๘๙ (ปจจบนเปนมาตรา ๓๒๔)

• (๒) เงนรางวลทนายความฝายโจทกตามมาตรา ๒๒๒/๓๗

• (๓) คาฤชาธรรมเนยมใชแทนโจทก

• (๔) โจทก สมาชกกลม และเจาหนอนทมสทธไดรบเฉลยทรพยตามมาตรา ๒๙๐ (ปจจบนเปนมาตรา ๓๒๖)