Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica...

18
Abkürzungsverzeichnis adv. of Francis Bacon, Advancement de aug. Francis Bacon, De augmentis learn. of learning scient. scientiarum AH Bartolome de Las Casas, de cive Thomas Hobbes, De cive Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia Ap. Bartolome de Las Casas, de corp. Thomas Hobbes, De corpore Apologfa de hab. Samuel Pufendorf, De habitu AS Martin Luther, Ausgewählte religionis christianae ad vitam Schriften civilem BR Bartolome de Las Casas, de hom. Thomas Hobbes, De homine Bn!visima relaci6n de Ia de Indis Francisco de Vitoria, Relectio- destrucci6n de los Indias nes de Indis Bibi. Pol. Dietrich Reinking, Biblische de leg. Francisco Suarez, De legibus Policey ac Deo legislatore es Jean-Jacques Rousseau, Du de officio Samuel von Pufendorf, De cantrat social; ou, Principes officio hominis et civis du droit politique de pol. Justus Lipsius, De politicorum Chym. Johann Valentin Andreae, sive civilis doctrina Hochzeit Chymische Hochzeit Chri- de pot. civ. Francisco de Vitoria, Relectio- stiani Rosencreutz: anno 1459 nes de potestate civili civ. so!. Tommaso Campanella, de rege Christian Wolff, De rege Civitas solis philosophante et philosopho Com. Sth. Francisco de Vitoria, Comen- regnante tarios a Ia Secunda secundae de statu Samuel von Pufendorf, De de Santo Tomas statu imperii Germanici Conf. Jean-Jacques Rousseau, def. fid. Francisco Suarez, Defensio Confessions fidei Cons. Montesquieu, Considerations Disc. Niccolo Machiavelli, sur !es causes de Ia grandeur Discorsi des Romains et de leur deca- EdL Montesquieu, De l'esprit des dence Iais DD Jean-Jacques Rousseau, Eiern. Thomas Hobbes, Elements of Discours sur l'inegalite Law (Deuxieme Discours) (Edition Emile Jean-Jacques Rousseau, Emile Meier) ou de l'education DE Christian Wolff, Deutsche epist. de tol. John Locke, Epistola de tole- Ethik rantia DM Christian Wolff, Deutsche Essay John Locke, Essay concerning Metaphysik human understanding DP Christian Wolff, Deutsche EW Thomas Hobbes, English Politik Works DS Juan Gines de Sepulveda, Extrait Jean-Jacques Rousseau, Democrares segundo o de las Extrait du Projet de Paix justas causas de Ia guerra perpetuelle de Monsieur contra los indios l'Abbe de Saint-Pierre

Transcript of Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica...

Page 1: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

Abkürzungsverzeichnis

adv. of Francis Bacon, Advancement de aug. Francis Bacon, De augmentis learn. of learning scient. scientiarum AH Bartolome de Las Casas, de cive Thomas Hobbes, De cive

Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia Ap. Bartolome de Las Casas, de corp. Thomas Hobbes, De corpore

Apologfa de hab. Samuel Pufendorf, De habitu AS Martin Luther, Ausgewählte religionis christianae ad vitam

Schriften civilem BR Bartolome de Las Casas, de hom. Thomas Hobbes, De homine

Bn!visima relaci6n de Ia de Indis Francisco de Vitoria, Relectio-destrucci6n de los Indias nes de Indis

Bibi. Pol. Dietrich Reinking, Biblische de leg. Francisco Suarez, De legibus Policey ac Deo legislatore

es Jean-Jacques Rousseau, Du de officio Samuel von Pufendorf, De cantrat social; ou, Principes officio hominis et civis du droit politique de pol. Justus Lipsius, De politicorum

Chym. Johann Valentin Andreae, sive civilis doctrina Hochzeit Chymische Hochzeit Chri- de pot. civ. Francisco de Vitoria, Relectio-

stiani Rosencreutz: anno 1459 nes de potestate civili civ. so!. Tommaso Campanella, de rege Christian Wolff, De rege

Civitas solis philosophante et philosopho Com. Sth. Francisco de Vitoria, Comen- regnante

tarios a Ia Secunda secundae de statu Samuel von Pufendorf, De de Santo Tomas statu imperii Germanici

Conf. Jean-Jacques Rousseau, def. fid. Francisco Suarez, Defensio Confessions fidei

Cons. Montesquieu, Considerations Disc. Niccolo Machiavelli, sur !es causes de Ia grandeur Discorsi des Romains et de leur deca- EdL Montesquieu, De l'esprit des dence Iais

DD Jean-Jacques Rousseau, Eiern. Thomas Hobbes, Elements of Discours sur l'inegalite Law (Deuxieme Discours) (Edition Emile Jean-Jacques Rousseau, Emile Meier) ou de l'education

DE Christian Wolff, Deutsche epist. de tol. John Locke, Epistola de tole-Ethik rantia

DM Christian Wolff, Deutsche Essay John Locke, Essay concerning Metaphysik human understanding

DP Christian Wolff, Deutsche EW Thomas Hobbes, English Politik Works

DS Juan Gines de Sepulveda, Extrait Jean-Jacques Rousseau, Democrares segundo o de las Extrait du Projet de Paix justas causas de Ia guerra perpetuelle de Monsieur contra los indios l'Abbe de Saint-Pierre

Page 2: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

512 Abkürzungsverzeichnis

Fama Johann Valentirr Andreae, NA Francis Bacon, Nova Atlantis Fama fraternitatis NO Francis Bacon, Novum Or-

FT John Locke, First Treatise of ganon Government oc Bartolome de Las Casas,

Fund. Christian Thomasius, Funda- Obras completas menta iuris naturae et gentium Jean-Jacques Rousseau,

GNV Christian Wolff, Grundsätze CEuvres complt:tes des Natur- und Völkerrechts OL Thomas Hobbes, Opera latina

GS Niecola Machiavelli, Gesam- PD Jean-Jacques Rousseau, Dis-melte Schriften (Floerke) cours sur !es sciences et !es arts

GT Jonathan Swift, Gulliver's (Premier Discours) (Edition Travels Ritter)

HI I-III Bartolome de Las Casas, Pol. meth. Johann Althusius, Politica Historiade las Indias, Bd. 1-3 dig. methodice digesta

Hept. Jean Bodin, Colloquium Princ. Niecola Machiavelli, I! prin-heptaplomeres de verum cipe sublimium arcanis abditis Repl. Jean Bodin, Les six livres de Ia

IBP Hugo Grotius, De iure belli ac republique pacis ST John Locke, Second Treatise

Inst. Christian Thomasius, Institu- of Government tiones jurisprudentiae divinae sw Niecola Machiavelli, Sämt-

Inst. jur. nat. Christian Wolff, Institutiones liehe Werke (Ziegler) juris naturae et gentium Tract. Dietrich Reinking, Tractatus

Inst. jur. Stephan Pütter, Institutiones de regimine seculari et publ. juris publici Germanici ecclesiastico Inst. magna Francis Bacon, Instauratio Tract. pol. Baruch de Spinoza, Tractatus

magna politicus Inst. rel. ehr. Jean Calvin, Institutio Tract. theol. Baruch de Spinoza,

religionis christianae pol. Tractatus theologico-politicus Jus publ. Johannes Limnaeus, Juris u Thomas Morus, Utopia

publici Imperii Romano- Valerius Francis Bacon, Valerius Germanici libri X Terminus Terminus. Of the Interpreta-

JN Christian Wolff, Jus naturae tion of Nature JNG Samuel von Pufendorf, De jure WA Martin Luther, Werke

naturae et gentium (Weimarer Ausgabe) Lev. Thomas Hobbes, Leviathan Welcher Christian Thomasius, lib. del. cort. Baldassare Castiglione, Illibro Gestalt Welcher Gestalt man denen

del cortegiano Frantzosen im gemeinen Le-MdS Immanuel Kant, Metaphysik ben und Wandel nachahmen

der Sitten solle

Page 3: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

Namenregister

(Kursive Seitenzahlen verweisen auf Namen in den Literaturangaben)

Abel, G. 235, 246 Abraham 74, 188, 300 Abramowski, G. 89 Accius, L. 19 Achenwall, G. 390, 395, 402, 457 Ackroyd, P. 141,204 Adam 183, 188, 192,202, 324, 328, 333, 347,

349,350f~371,410 Adami, T. 157, 172, 205 Adams, J. 329, 456, 459 Adams, S. 405 Adorno, Th. W. 2, 8 Aegidius, Petrus 145 ff. Aeskulap 238 Agathokles 19, 21, 57 Agrippa 194, 240 Alberti, V. 406 Albizzi 45 f. Albumasar 165 Alciati, A. 24, 59 Alexander der Große 19, 23, 27f., 37, 446f. Alexander VI. 28, 106 Allen, J. W. 86f., 98, 102,228 Altbaus, P. 72 f., 99 Althusius,]. 63, 93ff., 104(., 229,423,512 Amabile, L. 157ff., 206 Amann, H. 304,318 Amerio, R. 157, 206 Ames, Russe! 151, 156,204 Amleth 254 Ammirato, Sc. 98, 233, 235, 237, 240, 245, 247 Amsdorff, Nikolaus v. 86, 102 Anakreon 202 Anders, G. 2 Andreae, J. V. 137, 139f., 158, 161, 168f., 181,

186,189, 190,207,208,238,511{. Andrenio 244 f. Angel Asturias, M. 115 Anna, Queen 195 Apoll 238f. Appleby,]. 6, 8, 372,381 Aquin, Thomas von 106, 165 f. Aragon, Ferdinand v. 20, 106 Aragon, Katharina v. 141 Arendt, H. 2, 5 f., 8, 456, 459 Aretino, Pietro 241, 243, 248 Arie] 259ff. Ariost 241 Aristarch 164 Aristophanes 202

Aristoteles 6, 9, 11, 22, 26, 30f., 41, 68 f., 95 f., 109, 113 f., 117 f., 127, 150, 175f, 178 f., 184ff., 215, 217f., 222f., 237,240,265, 269ff., 274, 281ff., 297f., 310f., 332,334, 336, 372, 390f., 413,422,425,435,439, 443ff., 449,451, 471f., 481

Arminius 121, 135 Arndt, J. 172 Arneil, B. 373, 375, 381 Arnim, Achim v. 169 Arnisaeus, H. 93, 385, 389f., 400 Arumaeus, D. 388, 398 Ascham, A. 277,318 Ashcraft, R. 318, 345, 370, 373, 378,381 ff. Ashmole, E. 191 Atwood, W. 364 Aubrey, J. 179,209, 267f., 318, 330, 340 Augustinus 71, 79, 81, 87, 100, 107, 112, 124,

142,218,438,465 Augustus 240, 302, 439 Averroes 215 Avicenna 215 Avineri, Sh. 396, 403 Ayala, B. 127f. Azo 219

Bachmann, H.-M. 421, 423, 425, 430 Bacon, Fr. 1, 49, 137, 139 f., 158, 161, 165,

168 f., 172, 174, 178 ff., 201, 208 ff., 250, 259, 265, 287, 511 f.

Bacon, R. 165 Bailyn, B. 6, 8, 379, 381 Baldini, A. E. 232ff., 246f. Barber, B. 7 Barbeyrac, J. 122, 379, 405, 426, 481 Barclay, W. 90, 95, 363 Barker, A. E. 30, 342 Barny, R. 503, 508 Baron, H. 5, 8, 59, 85 f., 102 Barres, M. 505 Barth, K. 65, 99, 100, 312 Bartholomäus 186f. Bartolome de Las Casas 106f., 113 ff., 122,

131((., 511{. Bartalus 93, 219 f. Baruzzi, A. 280, 309,318 Basedow, J. B. 506 Baudrillart, H. 220, 228 Baumann, U. 251, 263 Bayle, P. 225, 419,454 Beck, G. v. 55 Becker, C. 379, 381 Beetz, M. 418,428

Page 4: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

514 Namenregister

Behme, T. 410,427 Bellah, R. N. 7 Bembo 241 Bendemann, 0. 156, 204 Ben-Itto, H. 55, 59 Bentham, J. 14 8 Benz, E. 226, 228 Bergerac, Cyrano de 137f., 192ff., 210 Bergbahn, K. L. 137, 203 (., 206, 209, 212 Bergier, J.-Fr. 83, 102 Berkeley, J. 368 Berlin, Isaiah 307,318 Bermbach, U. 318, 347, 379,381 f. Bernstein, E. 307,318, 323,327,338 Bernthal, C. 256, 263 Besold, Chr. 168, 205, 239ff., 246 Beutel, A. 67, 99 Beza, Th. 86, 88, 90ff., 103 Bezold, Fr. v. 215, 228 Biel, G. 68 Binswanger, H.-Chr. 372, 381 f. Blackstone, W. 450 Bleibtreu, K. 27 Bloch, E. 78, 80, 82,101,164,172, 206{., 411,

429 Blumenberg, H. 2, 8, 23, 182,209,270,272,318 Blythe, J. M. 5, 8 Boccaccio 46 Boccalini, Traiano 51, 170,233,235, 237f., 241,

245((. Bock, G. 158, 206 Bodin,J. 5, 90, 95ff., 104{., 213ff., 228((., 231,

234,240,267,278,293, 348, 350, 385f., 388f~411f.,42~451,486f~49~512

Boehmer, H. 78, 101 Boethius 22 Boff, L. 115, 132 Bohatec, J. 85, 102, 335, 342 Bohlender, M. 310,318 Böhmer, J.H. 395 Böhr, Chr. 425, 430 Boineburg, J. Chr. Fhr. v. 392 Boleyn, A. 141 Bolingbroke, H. St. John Viscount 195, 210,450 Borelli, G. 232, 246 Borgia, Cesare 12, 18, 22, 26ff., 49, 53f., 56, 58,

159,237 Borgia, Lucrezia 2 7 Borgmeier, R. 259, 263 Borkenau, F. 307, 318 Bornitz, J. 232, 246 Borromeo, Kardinal 233 Bossuet, W. 438 Botero, G. 232ff., 240f., 245((., 400 Bothwell, Lord 254 Boucher, J. 90 Bougainville, L.A. de 20lf. Bouilly, J.-J. 504 Bovenschen,S. 502,508 Boyle, R. 344, 380 Bracton, H. de 363 Brahe, Tycho 164 Brandt, R. 278f., 318,381, 508(.

Brant, S. 138 Braun, D. 312,318 Brecht, B. 2 72 Brecht, M. 168, 207 Bredekamp, H. 278, 318 Breuer, H. 258, 263 Bridgett, T.E. 155, 204 Brieskorn, N. 134, 234f., 245 Brissot, J.-P. 457 Brocker, M. 326,339,354, 358, 373f., 381 Brown Scott, James 107, 130 Brown, A. 26, 59 Brown, P. 261, 263 Brucker, G. A. 46, 59 Brückner, J. 400, 414, 429 Bruni, L. 5, 32 Brunner, 0. 386, 398 Bruno, Giordano 4, 9, 160, 164, 167, 192, 205,

207 Brutus 4lf., 92f., 194, 252f. Brutus, Anonymus 90, 103 Bry, Theodor de 107 Bubner, R. 506, 508 Buchanan, George 258 Buck,A. 4,8,59,237,240 Buckingham 179, 252 Bullinger, H. 77 Bulwer-Lytton, E. G. 169 Buondelmonti, Z. 14, 31 Burckhardt, J. 4, 8, 49, 59 Burghley, Lord 179 Burke, E. 505 Burke,~ 4,8,59,235,241,243,246,248 Burlamaqui, ].-]. 405 Burnham, J. 49 f., 59

Cabet, E. 138 Cabot, S. 153 Caesar 19, 23, 27, 3lf., 41f., 55, 252f., 263,

438f. Cajetan, Kardinal 66 Caligula 19, 32,297 Calvin 63, 82ff., 93, 101(., 221,512 Camillus 40 Campanella, T. 4, 89, 137, 139 f., 157 ff., 172,

175f., 184, 194f., 205((., 241,511 Campbell, W. E. 155, 204 Campe, J. H. 503, 506 Camus, A. 249 Cantor, P.A. 258, 260, 263 Capek, K. 140 Capitant, R. 303,318 Capponi 57 Caprariis, V. de 34, 60, 90, 103, 232, 245 Cardenal, E. 115, 132 Carolus Langius 236 Carrithers, D. W. 456, 459(. Carteret, G. 368 Casaubon, Isaak 165 Caselius, J. 289 Cassirer, E. 4, 8, 135, 167, 206, 505, 508 Cassius 41,253 Castellio, S. 84, 102

Page 5: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

Castiglione, B. 241ff., 248,414,512 Castruccio Castracani 26, 29, 59 Catilina 31, 40f. Cato 35, 113, 194, 238, 438 Cavendish 267, 317 Celtis, C. 235, 390 Cesaire, A. 261, 263 Cesaro, A. 159, 205(. Chabod, F. 233, 246 Chambers, R. W. 141f., 153, 155,204 Chapman, J. W. 506, 508 Charron 202 Chauvire, R. 214, 228(. Cheneviere, M. W. 85, 87, 102 Chiaramonti, Scipione 237 Christus ?Off., 74ff., 80, 82, 85f., 94, 99, 115f.,

176, 182, 187f., 234,300, 312, 334f., 370f., 411,420,491

Churchill 55 Cicero 11, 16, 26, 40, 56, 95f., 107, 118, 124,

126,154,191,217f.,242,253,302,332,413, 416,439,449

Cincinnatus 40 Clapmarius, Arnold 98, 239 ff., 246 Clark, P. 0. 198f., 211 Clemens VII. 14, 45, 52, 58, 141 Clemens XIV. 167 Clement, ]. 145 Cocceji, Heinrich v. 122 Cocceji, Samuel v. 122 Cohen, C. 76f., 99 Cohen, W. 257,263 Cohn, N. 55, 59 Coke, Sir Edward 266, 268 Coligny 90 Colleton, P. 368 f. Colman, J. 376,382 Coltman, I. 302,318 Comenius, Johannes Amos 161, 166, 168 f. Conde, Prinz von 90 Condorcet, J.-M. de 457,461 Conring, H. 93, 385 f., 388 ff., 397, 399 ff. Contarini, G. 323 Coornhart, D. 237 Coppieters, B. 458,459 Cortes 108 Cousin, J. 489, 508 Covarruvia, Diego 95 Cox, R. H. 376f., 382 Cranston, M. 314, 318{., 344,382,508 Critilo 244 f. Crockaert, P. 108 Crocker, L.-G. 506, 508 Cromwell 47,266, 301, 305, 323f., 326, 329f.,

335,337,340 Crous, E. 370, 382 Cudworth, R. 272, 369 Cusanus 160, 227,272

d'Alembert, J. Le Rand 167,438, 463f. d'Alen"on-Anjou, Fran"ois 215 d'Ancona, A. 158,205 Danaeus 95

Namenregister 515

Daniel 78, 80, 83, 181 Dante 42, 45, 165, 180, 252 Darius 37 Daunou, P.-C.-F. 457 David 62, 86, 176f., 351 Davidson, R. 46, 59 Davies, G. 325, 338 Dee, John 259 del Vecchio, G. 121, 136 Delgado, C. 106, 131 Delgado, M. 131 ff. della Casa, Giovanni 232, 242 della Colonna, Vittoria 242 Dempf, A. 129, 159, 206 Dennert, J. 91f., 103,213,229,271, 309,318 Denzer, H. 130, 228(., 398,401,406,411, 426(. Derathe, R. 459, 476, 506, 508 Descartes, R. 169, 195,202, 268ff., 274f., 280,

413 Desgraves, L. 433, 459 f. Detmer, A. 77, 99 Dewey, J. 304 Di Napoli, G. 157, 205 ff. Diderot, D. 167,202,241, 464f., 485, 507(. Diesner, H.-J. 48, 59 Dietze, H. H. 303,318 Diggins, J. P. 6, 8 Dilthey, W. 124, 135, 396, 403 Dionysios Areopagita 190 Dionysos 187 Döblin, Alfred 115 Domingo de Soto 113 Dominikus 38 Doren, A. 23, 46, 59 Dorigny, M. 457, 459 Döring, D. 392,401, 427 Draper, D. 127, 135 Dreitzel, H. 97, 103 (., 232, 246, 389, 391, 400,

405,411,419,427,429 Drury, S. B. 380, 382 Ducci, Lorenzo 243, 248 Dülmen, R. van 101, 169, 171, 207(. Dunn, J. 59(., 357, 366, 378, 382 Duplessis-Mornay, Philipp 92, 103 f. Dürer 173 Durkheim, E. 432, 459, 508 Duso, G. 97, 104{. Dwight, Th. 329, 340 Dworetz, G. 6, 8

Ebel, W. 394, 402 Echnaton 160 Eck, J. 66, 77, 98 Eckehart 81 Edighoffer, R. 169, 207(. Edward IV. 144 Edwards, J. 370 f., 382 Ehrich-Haefeli, V. 502, 508 Elazar, D. J. 97, 104 Elias 192 Elisabeth I. 106 Elmen, P. 327f., 339 Engels, F. 63, 75, 78, 98, 138

Page 6: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

516 Namenregister

Engfer, H.-J. 420, 429(. Enoch 192 Enzensberger, H. M. 116, 131 Epikur 192,284,417 Erasmus 4, 14f., 60, 65, 112, 122, 138, 142ff.,

154f., 191, 203f. Erastus 304, 312 Este, I. d' 241 Essex, Earl of 179 Euchner, W. 354, 357, 363, 373 ff., 381 f. Euhemeros 137 Euklid 267, 317 Eusebius 79, 118 Eva 349f. Evans, J. X. 262, 263 Ezechiel 150, 174

Faltenbacher, K. F. 225, 229 Fanfani, A. 89, 102 Faret, N. 242, 245, 248 Farr, J. 369, 382 Fassbinder, M. 167, 206 Faul, E. 54, 60 Faust 165,171,194,254,264 Felisinda 244 f. Fenelon, Fr. de Salignac de Ia Mothe 436 Ferdinand II. 389 Ferdinand III. 398 Fern:indez Perez, I. 118, 133 Fernandez-Santamaria,]. A. 129, 133, 246 Festugiere, A.-J. 164, 207 Fetscher, I. 317,398,474,476,489,496,503,

505,508 Fichte, J. G. 50f., 53, 61,494, 505f., 509 Ficino, M. 4, 26, 164, 167 Fiebig, H. 271, 309,319 Figgis,J.N. 312,319 Filarete, A. A. 139, 203 Filmer, Sir R. 123,297, 348ff., 355, 369,379,

382 Fink, Z. S. 323, 335, 340, 342 Fiore, Joachim v. 79, 101 Firpo, L. 157, 159, 205(., 233,238,245 Firpo, M. 371, 382 Firth, C. H. 276,319 Firth, Sir Ch. 197,211,342 Flasch, Th. 161, 205 Flashar, H. 137, 203 Florio, J. 259 Floss, P. 164, 206 Fludd, R. 169 Fortescue, J. 363 Foucault, M. 163 Fourier, Ch. 138 Fournol, E. 216, 229 Fox-Bourne, H.R. 365, 374, 382 Franklin,]. H. 88, 92, 103, 229, 362, 382 Franz II. (von Frankreich) 90 Franziskus 38 Freiligrath, F. 1 Freisler, R. 303, 319 Freud, S. 254 Freyer, H. 13, 24, 52f., 60, 61, 137, 167,203

Friedeburg, R. v. 97, 104 Friedrich li. (von Preußen) 48f., 60,420,430,

438,458 Friedrich Wilhelm I. 420 Friedrich, C. J. 97, 104 Furet, F. 460,503,505, 508(.

Gaius 111 Galilei, G. 7, 164, 193,205, 265, 267f., 270ff.,

274,284, 317ff. Galliani, R. 457, 459, 508 Garber,]. 422, 430 Gardiner, S. R. 346 Garin, E. 4, 8, 46, 165, 206 Garosci, A. 214,229 Gassendi, P. 192, 194, 271, 284, 417 Gay, J. 199 Gehlen, A. 304 Gelenus 390 Gentilis Albericus 121, 127f., 232,235,245 Gentillet, Innocent 48, 59 ff., 250 Gerlo, A. 235, 246 Giannotti, D. 5, 42, 51, 60, 323 Gibbon, E. 438 Gideon 78 Gierke, 0. v. 93f., 105 Giesey, R. F. 90, 1 03 Gil, Chr. 12, 60 Gilbert, A. H. 14, 60 Gilbert, F. 29, 60 Giovanni della Rovere 28 Giraldi, G. 242, 243, 248 Gnüg,H. 137,193,203,210,212 Gobineau, A. Graf 54 Godolphin, Sidney 308 Godwin, F. 192 Goertz, H.-J. 78, 101 Goethe, J. W. v. 169, 202, 420, 505, 508 Goetsche, H. 55 Goldie, M. 8, 103, 378, 382 Goldsmith, M. M. 271,319,381 Gomarus 121 Gonzalo 260 f. Gooch, G. P. 327, 338 Gough,]. W. 340, 361 f., 382 Gourvelle 457 Gracüin, B. 24lf., 244f., 248,413 Grafton, A. 6, 8 Graham, W. F. 89, 102 Gralher, M. 325, 339 Gramsci, A. 49f., 60 Grazia, S. de 35, 60 Gregor von Rimini 125 Gregorius, Peter 9 5 Grewe, W. 107, 113, 117, 121, 129, 136 Griffin-Collart, E. 304,319 Griffiths, T. R. 261, 264 Groethuysen, B. 506, 509 Grotius, H. 92, 95, 98, 106, 119, 121ff., 129,

135(., 225, 348,355, 371, 404f., 422ff., 428, 450,476,481,494,512

Gryphiander, J. 239,246 Guardini, R. 3, 8

Page 7: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

Guevara, Antonio de 242, 244, 248 Guggisberg, H. 214, 229 Guicciardini, F. 5, 34, 58, 60, 232, 245 Guilpin, E. 242, 244, 248 Guise 90, 216 Gunter, 0. 389 Gurwitsch, G. 506, 509 Gutierrez, G. 115, 132 Guttmann, J. 214,227,229 Guy, J. A. 141,204

Haakonssen, K. 123, 136 Häberlin 395 Habermas, J. 7 Hafenreffer, M. 174 Haggenmacher, P. 121, 128, 136 Hahlweg, W. 236, 246 Haley, K.H. D. 344,382 Hallam, H. 346 Haller, W. 323, 325 ff., 338 Hamilton, A. 455 f. Harnlet 249, 254ff., 262, 263f. Hammer, C. 505, 509 Hancock, R. C. 85, 102 Hanke, L. 113 f., 132 Hanke,M. 253,264 Hankins, J. 5, 6, 8 f. Hannibal 21 Harley, Robert (s. Bolingbroke) Harrington,J. 5, 7, 52,301, 322f., 328ff., 337,

338,340{.,349,450 Harrison, J. 370,382 Harth, E. 195, 210 Hartlib, S. 191 Hartz, L. B. 6, 8, 343, 379, 382 Harvey, M. 43, 60 Harvey, William 282 Hauptmann, G. 115 Hayes, T. W. 328, 339 Hecke!, J. 72, 99 Hecke!, M. 64, 98, 387, 398 Hege!, G.W. F. 3, 7, 50, 60(, 63f., 74,280,313,

315,320,385, 395ff., 402{., 432, 457f., 494, 505f.

Hegesipp 79 Heidegger, M. 2 Heine, H. 65 Heinrich III. 215,220 Heinrich IV. 135, 201, 250, 493 Heinrich V. 250 Heinrich VI. 250f., 263 Heinrich VII. 148, 250, 330 Heinrich VIII. 14, 141, 143, 145,301,330 Helios 160 Heller, Hermann 50, 60, 396, 403 Heller, Peter 505, 509 Hellmuth, E. 421, 430 Hennis, W. 89, 102 Hentschel, R. 106, 111, 130 Herakles 180 ff. Herder, J. G. 50, 167, 169,420,432, 457f. Herdmann, F. 432, 456ff., 460 Heredia, V. Beltran de 111, 130

Namenregister 517

Herich, Th. 313,319 Hermes Trismegistos 165 Herodor 202, 436 Hess, Tobias 168 Heumann, J. v. 432, 457, 460 Hexter, J.-H. 149,204, 329, 341 Hili, Chr. 323, 327f., 338((., 342, 347,382 Hinrichs, C. 101,414, 429 Hinz, M. 241,248 Hiob 279 Hippakrates 238 Hippolithus a Lapide 385, 388f., 391,397,399 Hiram 174 Hitler 52, 54f., 61 Hobbes, Th. 265 ff. Höchli, D. 5, 8 Hoesges, D. 26, 29, 60 Hoffmann-Loerzer, G. 123, 125, 136 Höffner, J. 1 06f., 111f., 129 Holbein, A. 146, 203 Holinshed, R. 250, 258 Holl, K. 65, 78, 101 Homer 137,268,317 Hood,F.C. 306,311,319 Hooker, R. 353, 358 Höpfl, H. 84f., 102 Horaz 202, 466 Horkheimer, M. 2, 8 Hotmann, F. 90 f., 103 Hudson, W. S. 327, 339 Hugelmann, F. 344,382 Hüglin, Th. 0. 95ff, 105 Hugo von St. Viktor 125 Hulliung, M. 35, 60, 509 Hulme, P. 261, 264 Humboldt, W. v. 420 Hume, D. 334,341, 346, 355, 379,382,463,

466 Hus, J. 66 Husserl, E. 271,319 Hurten, U. v. 77, 142, 235, 390 Huxley, A. 139 f. Hyde, Edward, Earl of Clarendon 277, 319 Hythlodaeus, R. 145ff., 156f.

Innozenz III. 213, 219 Ireton 324f. Isokrates 14, 335

Jäckel, E. 150, 155, 203 f. Jacobi, Friedrich Heinrich 505 Jacobi, J. G. 503 Jaenicke, M. 303,319 Jakob I. 120, 134, 179, 254ff., 257f., 263,282,

308,330 Jakob Il. (Jakob von York) 344 ff., 363 f., 439 Jamboulos 137 Janssen, J. 63, 98 Jean Paul 434, 503, 505 Jefferson, Th. 333, 363, 405, 456, 459 ff. Jellinek, G. 97, 105 Jenkis, H. 137, 167, 203, 206 Jephta 363

Page 8: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

518 Namenregister

Jesus 76f., 84, 154, 162,296, 298f., 371,490, 501

Joabin 188 Joachimsen, P. 178, 208 Johann von Sachsen 79 Johannes 78, 192 Johnson, Samuel 368 Johnston, D. 276, 310, 319 Joly, M. 52, 55, 60 Jones,E. 254,264 Jones, P. J. 5, 8 Jordan, C. 242, 248 Josua 351 Jourdaine, S. 259 Jovian 226 Juan de Mariana 90 Juan de Oviedo 114 Julian Apostata 455 Julius II. 19, 26, 28, 142 Jung, C. G. 169 Jünger, E. 288 Jung-Stilling, J.H. 169 Juretic, G. 328, 339 Justi, J. H. G. v. 387, 396, 457, 460

Kahn, V. 21, 60 Kant, I. 1, 3, 5, 37,217,241,280,306, 313ff.,

404,420,425,430,453,458,462, 493f., 505f.,

Kantorowicz, E. 240, 246 f. Kar! I. 282, 301, 439, 449 Kar! II. 266, 276, 30lf., 317, 345, 362f., 365 Kar! V. 47, 66f., 113ff., 141, 181,232, 393 Kar! VIII. 28 Kar! IX. 90, 215 Kar!, Erzherzog v. Österreich 396 Karneades 16, 113, 124 Kaufhold, K. H. 89, 102 Kautsky, K. 155 f., 164, 167, 204, 206 f. Kavka, G. S. 289, 319 Keller, S. 182, 209 Kelly-Gadol, ]. 159, 206 Kelsen, H. 304 Kendall, W. 342, 358, 378, 382 Kenyon,J.~ 347,382 Kepler 167 f., 170, 241 Kersting, W. 54, 60, 289, 318{(., 481, 509 Kielmansegg, P. Graf 55, 60 Kienast, R. 169,208 Kierkegaard, S. 27,462 Kingdon, R. M. 86, 103 Klabund 27 Kleanthes 164 Klein, J. 182, 209 Klenner, H. 327, 339(., 374,381 Kleopatra 243, 263 Klinger, Fr. M. 505 Klippe!, D. 421, 423, 430 Klopstock, F. G. 420 Kluxen,K. 25, 60, 346f., 362, 382 Knapp, G. P. 186, 209 Knauer, C. 25, 60 Knox,J. 86,90,350

Kodalle, K. 311f., 318(. Koellreuter, 0. 303,319 Kolumbus, Chr. 4, 107, 114f., 158, 160, 181 Kommerell, M. 505, 509 Konetzke, R. 106, 129 Konfuzius 420 König, R. 18, 53, 60 Konstantin 68, 81, 174 Kopernikus 1, 4, 7, 164, 193, 205, 272 Kopp, R. 503, 509 Koselleck, R. 1, 8, 138,200,203, 318ff. Kott, J. 249, 255, 264 Koyre, A. 271,319 Kramnick, I. 6, 8 Krippendorf, E. 251, 264 Kristeller, P.O. 4, 8 Krogh-Tonning, K. 121, 136 Krohn, W. 183, 209 Kruft, H.-W. 139, 203 Kuhfuß, W. 450, 460 Kühne[, M. 412,414,419,429 Kulpis,J.G. v. 122,136 Kuon, P. 161,207 Kyros 19,23,26,40

L'Höpital, Michel 90, 214 La Mettrie, J. 0. de 280 La Noue, F. de 213 Lafargue, P. 164, 206 f. Lakanal, J. 503 f., 509 Laktanz 124 Langenhorst, A. 115, 132 Languet, H. 92 Laslett, P. 344, 348, 369 f., 3 82 Latour, M.Q. de 464 Lau, F. 73, 99 Laurey, M. 235, 247 Lauterpacht, H. 121, 136 Law,J. 435 Lawrance, J. 108, 130 LeJay,F. 213 Le Roy, L. 213 Lefort, C. 21, 60 Leger,]. St. 125, 136 Leibniz, G. W. 167, 169, 198, 225, 280, 343,

371,392, 420f. Lentulus, C. 239, 246 Leonardo da Vinci 27, 60 Leslie, Ch. 379 Lessing, G. E. 57, 167, 169,226,250,420 Lessing, Th. 57 Letwin, W. 307,319 Levron,J. 214,229 Lewalter, E. 125, 136 Lewin, R. 76, 99 Leyden, J. v. 159 Leyden, W. v. 376,378,381,383 Lezius, F. 411, 427 Lichtenberg, G. Chr. 107 Lieberwirth, R. 412, 428(. Liepe, W. 505, 509 Lilburne, J. 322, 324 ff., 338 ff. Limborch, Ph. van 365

Page 9: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

Limnaeus, J. 385, 388 ff., 392, 397, 398 f. Link, Chr. 136, 386f., 395,398, 402, 411,427,

430 Lips, J. 300, 305, 317,319 Lipsius, J. 95, 124, 232f., 235ff., 240,245,247,

386 Little, D. 85, 102 Livius 14, 31, 35, 40,202, 489 Locke, J. 1, 6, 24, 123,218, 309, 318{., 323f.,

326,333,339, 343ff., 348ff., 404f., 407ff., 423,425, 448f., 462, 481 f., 492, 501, 506

Löffler, H. 157, 204 Loirette, F. 457, 459 Lord, C. 44, 60 Lorenzo Magnifico 13 Lortzer, Sebastian 7 4 Lassen, M. 92, 103 Lothar 219 Lothar III. 390 Loyola, Ignatius von 234 Lucan 41 Lucrezia 43 f., 257 Ludewig, P. v. 395 Ludwig der Bayer 29 Ludwig XII. 27, 58 Ludwig XIII. 158 Ludwig XIV. 202, 345, 436f. Ludwig, B. 284,319, 356, 383 Ludwig, Emil 2 7 Lukian 142ff., 192, 204 Lukrez 202 Lüsse, B.G. 189, 191,203,207,209 Luther, M. 4, 63 ff., 80 f., 85, 88, 98 ff., 172,

177f., 221,278 Lüthi, M. 259, 264 Lutterbeck, K.-G. 412,421, 429{. Lutz, H. 47, 60{., 232,247 Lykurg 35, 476, 486,498 Lysipp 24

Mably, G. Bonnart, Abbe de 437,457,459,446, 497

Macaulay, Th. B. 346, 383 Macbeth 257 ff., 263 f. Machiavelli, N. 1, 3ff., 7, 8{., 11ff., 137, 142ff.,

153, 159,204, 216ff., 221, 231f., 234ff., 244, 247, 250, 256, 263 f., 265, 273, 323, 329f., 332f., 386, 391,396,400,416, 438f., 449, 462,489,492

Macpherson, C. B. 286, 307ff., 317ff., 323,325, 331f., 338{., 341,354,357,373,375,378, 383

Madison, J. 5, 432, 455 f. Maestlin 170 Maier, Hans 130, 385, 386f., 395, 398, 400,403 Maier, Michael 169 Maimonides 214f. Maior, J. 108 Maisson, Th. 6, 8 Makkabaeus,J. 173 Malandrino, C. 96, 105 Mandeville, B. 50 Manent, P. 5, 8, 509

Namenregister 519

Manin, B. 457,460, 503f., 509 Mansfield, H. 5, 8, 60 Manuel, F. E. 137, 203 Manuel, F. P. 137, 203 Marana, J.-P. 434 Marat, J.-P. 457 Mare Anton 253 Marcu, Valeriu 52, 54, 60 Margaritha, Antonius 77 Marius, R. 141,204 Marliano 181 Marlowe, Chr. 48, 259 Marshall, J. 456 Martin, Alfred v. 4, 8 Martin, J. 189, 209 Martini, C. 389 Martini, K.A. v. 420 Martinich, A.P. 311,319 Marvell, A. 323 Marx,Karl 7, 138,148,151,164,323,327,329,

334,344 Mass, E. 458, 460 Mather, Cotton 82 Mattei, R. de 205, 207,232, 237, 247 Mattingly, G. 98, 232, 247 Maupertius, P. Moreau de 458 Maurras, Ch. 505 Maximilian, Kaiser 12 Mayer, Th. F. 47, 60 Mayer-Tasch, P. C. 228{., 295,314,319,381,

509 Mazel, D. 379 Mc Cutcheon, E. 190, 209 McCoy, Ch. 97, 105 McDonald, J. 503 f., 509 McShea, R. 313, 319 Medici 12ff., 18, 20, 22, 30, 40f., 45 ff., 51 f., 54,

58,90,237,330 Medici, Giuliano de' 13, 40 Medici, Giulio de' 14, 45, 52, 330 Medici, Katharina von 47, 90 Medici, Lorenzo de' 13, 40, 45, 47, 58 Meier, H. 465,509,511 Meinecke, Fr. 25, 47, 50, 61, 159,207,232,234,

247,396,403 Melanchthon, Ph. 4, 65, 69, 385, 389 Mendelssohn, M. 303 Mendus, S. 367, 383 Menipp 192 Mercier, L.-S. 138, 200ff., 211 f., 457, 503, 509 Merry, H. 456, 460 Merten, D. 449, 460 Mesnard, P. 83, 98, 102, 104{., 107, 129, 134,

219, 228{. Metscher, Th. 259, 264 Metzger, H. B. 277, 300, 319 Meyer, C. F. 27 Meyer, R. 362, 383 Michelangelo 26, 42, 62, 242 Micheie di Lando 46 Michelet, J. 4, 8 Michels, R. 50 Mill, J. St. 367

Page 10: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

520 Namenregister

Milner, J. 371, 383 Milton, J. 88, 202, 300, 322f., 334ff., 341 (.,

368, 371, 382((. Mintz, S.]. 266,319 Mirabeau, G.-H. 457, 503f. Missner, M. 310,319 Mohammed 225 f., 476, 486 Mohl, R. v. 13 7, 172, 203, 458, 460 Moliere 210, 502 Molyneux, W. 364 Monmouth, Herzog v. 345 Montaigne, M. 202, 259, 261, 466 Monter, E. W. 83, 102 Montesquieu, Ch. de 7, 38, 55, 60, 229, 333,

361, 390, 404, 432ff., 466, 486ff., 508 Montgomery,]. W. 168, 172, 208 Moore, J. 341, 371,383 More, Cresacre 15 5 More, Henry 312, 369 Morgenthau, H. 57 Morton 143, 147 Morus, Thomas 4, 89, 137f., 140ff., 160, 162,

164, 166,168,172,174, 176,178,188, 191, 196,203{.,220,244,250,262,334

Mosca, G. 50 Moser, C. v. 394 Moser, J.]. 385, 394f., 397,401 f. Moses 26f., 29, 77, 80, 92, 165, 188, 300, 324,

351,410,469,476,486,498 Mouchel, Chr. 235, 247 Mounier, ].-]. 457 Müller von Hausen, Ludwig 55 Müller, J. v. 395 Münkler, H. 5, 8(., 36 f., 59, 61 f., 232,237,247,

317,319,398 Müntzer, Thomas 64, 73f., 76, 78ff., 98, 100(. Mussolini, B. 51, 54, 61

Nadon, Chr. 5, 9 Najemy, ]. M. 5, 9 Naphy, W. N. 83, 102 Napoleon 50, 200, 396, 505 Napoleon III. 55 Naude, G. 391,412 Nebukadnezar 80 Nedham, Mareharnend 277, 323 Nero 32, 41,297, 425 Neruda, Pablo 115, 132 Neschke-Hentschke, A. 112, 120, 134, 224, 229 Neumann, F. 303, 320 Newton, I. 169, 372 Nicolai, Fr. 422 Nida-Rümelin,]. 289, 320 Nietzsche, Fr. 2, 7, 27, 49, 53, 56, 64, 88, 278,

462,505 Nilus, S. A. 55 Nimrod 351 Nipperdey, Th. 79, 101, 150,204 Nitschke, P. 61, 105, 135(., 137,203,386,398 Noah 188, 351 Nock, A. D. 164, 207 Nozick, R. 355, 379f., 383 Numa Pompilius 35

Nys, Ernest 107, 129

Oakeshott, M. 294, 304, 308, 320, 404 Ockham, W. 68, 123, 272 Octavian 253 Odysseus 42, 145, 180 Oestreich, G. 235 f., 247 Olivecrona, K. 123, 136, 383 Oncken, H. 153, 156, 204 Oranien, Moritz v. 236 Orest 254 Orkin, M. 261, 264 Orpheus 183 Orwell, G. 140 Osiander, A. 77 f., 1 00 Ottmann, H. 9, 11, 30, 34, 50, 61, 68, 89, 124,

137, 169,208, 218f., 288, 304, 315,320, 395 f., 403, 505, 509

Overton, R. 324f, 338(., 354 Ovid 202 Owen, R. 138

Pacchi, A. 311,320 Pagden,A. 108,130 Palladini, F. 405, 427, 429 Panaitios 413 Pangle, Th. 450, 460 Paracelsus 168, 170f. Parel, A. 35, 61 Pareto, V. 50 Patry, R. 92, 1 04 Paul Ill. 113 Paulus 65, 74, 78, 85, 87, 115 Pazzi 40f. Pecchioli, R. 5, 9 Pelzhofer, A. 239,246 Perez Nufio, A.-E. 107, 129 Perikles 57, 466 Perrin, Ami 83 Pestalozzi, J. H. 506, 509(. Petegorsky, D. W. 327, 340 Peters, J. Th. 354, 383 Petersen, P. 69, 100, 389, 400 Petrarca, Fr. 4, 20 Petty, M. 324 f. Peuckert, W.-E. 171, 208 Pfefferkorn, ]. 77, 1 00 Philipp Il. 115 f. Philipp von Mazedonien 29 Philo 214 Philolaos 164 Philonenko, A. 505, 509 Pico della Mirandola 4, 7, 9, 167 Pietschmann, H. 106, 129, 133 Pincus, St. 5, 9 Pindar 22, 181 Piper, E. 46, 61 Pipes, D. 41,61 Piso 41 Pitkin, Hannah F. 42, 44, 61 Pius III. 28 Pizarro 108

Page 11: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

Platon 11, 15, 26, 79, 89, 130, 145, 152, 154, 161f., 174, 186f., 191,216, 218, 222, 224, 260,272,332,333f.,425,445,449,467,502

Plautus 44, 112, 265 Plinius 42, 202, 287 Plutarch 22, 26, 33, 253, 302, 466 Pluto 43 Pocock,J. G. A. 5 f., 9, 33f., 46, 52, 61,312,320,

323, 329ff., 338, 340(., 364, 371,383 Pöggeler, 0. 396, 403 Poggio 29 Pol, R. de 238, 247 Polcar, A. 50, 61 Pole, Reginald 47, 53, 60(. Polin, R. 306, 320, 369, 373, 376, 383, 509 Polybios 22, 33 f., 217, 236, 332, 449, 489 Polyeriten 148 Pompeius 23, 438 Pope, Alexander 195f., 199 Poste!, Guillaume 90 Prezzolini, G. 12, 61 Proast, J. 367 Prometheus 466 Prospero 259 ff. Prynne, William 159 Ptolemäus 164 Pufendorf, S. v. 95, 123f., 355,383,386, 390ff.,

397,401, 405ff., 415,418, 422ff. Pusey, W. W. 202,212 Pütter, J. St. 385, 389, 394f., 397, 402 Pythagoras 142, 185, 222,267

Quaglioni, D. 232, 247 Quaritsch, H. 213, 229 Quesnay, Fr. 496 Quintus Fabius Maximus Cunctator 21

Raab, E. 48, 61 Rabe, H. 406,411,427 Radrizzani, I. 51, 61 Raffael 27, 241 Rahe, P. 5, 9 Rainsborough, Th. 324f., 338 Rait, R. S. 276,319 Raleigh, Sir W. 250 Ramirro d' Orco 28 Ramus Petrus 95 Rand-Parish, H.-R. 113, 133 Ranke, L. 63 Rassem, M. 247, 390, 400 Rastel!, John 153 Rastel!, William 155 Rathe, C. E. 47, 60(. Rauschning, H. 54, 61 Rawls, J. 128, 136, 357 Refuge, Etienne du 242, 243, 248 Reibstein, E. 105, 121, 136 Reich, K. 506, 509 Reinking, D. 232,247, 385ff., 389,397,398 Remus 32 Repgen, K. 121, 136 Retamar, R. F. 261,264 Retcliffe, John, Sir 55

Namenregister 521

Reuchlin, J. 77, 100 Ribadeneira, Pedro de 233, 234, 245 Richard li. 179, 250 Richard III. 144, 250 f., 263 f. Richelieu 139, 158, 205 Richert, F. 137, 203 Richter, M. 437,449, 459(. Ridolfi, R. 12, 61 Riede!, M. 422, 430 Riklin, A. 5, 9, 60, 330,341,449,460 Riley, P. 378, 385, 485, 509 Rippe!, P. 51, 59, 61, 180f., 209 Ritter, Gerhard 52f., 61, 137, 156,203 Robertson, H. 89, 102 Robespierre 462, 503 f. Robinson Crusoe 500 Röd, W. 309,320,415,420,427, 429(. Roe, J. 48, 61 Roellenbleck, G. 226 f., 229 Rommen, H. 119, 134 Romulus 26, 32, 35 Roper, William 155, 204 Rose, Guillaume 90 Rosenberg, Alfred 55 Rosenzweig, F. 396, 403 Rosheim, Josel v. 76 Rostock, M. 133, 373, 383 Rottleuthner, H. 303, 320 Rousseau, J.-J. 1 f., 4, 7, 36, 39, 51, 83, 95, 97,

105, 125, 155, 200f., 220,235, 314, 318{(., 359, 379,383,404, 409f., 421, 423f., 432, 436f., 442,452, 456f., 459, 462ff., 507ff.

Roussel, J. 503, 509 Rubens 235 Rucellai, C. 13 f., 31 Rumpf, H. 303, 320 Rüping, H. 412, 429 Russell, C. 347,383 Russell, Lord 345

Saage, R. 137f., 164, 187,203 (., 207,209, 212 Sabine, G. 323, 327ff., 339 Salisbury, John of 275 Sallust 40 Salomon 166, 182f., 187ff., 189,198, 225ff. Samjatin, J. 139 f. Sammons, L. 55, 61 Samuel 351 San-Giorgiu, J. 202, 212 Sappho 202 Sartre, J.-P. 249 Sasso, G. 27, 61 Savonarola 26 f., 35,58, 159 Saxo Grammaticus 254 Schäfer, L. 183, 209 Schellhase, K. C. 233, 235, 247 Schelsky, H. 304, 320 Schieder, Th. 48, 54, 61, 250,264 Schiller, Friedrich 202, 505 Schilling, K. 303, 320 Schlözer, A. L. 396 Schlüsselburg 236 Schmidt, Arno 316,320

Page 12: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

522 Namenregister

Schmidt-Biggemann, W. 94, 103, 105,207,246, 426{.

Schmitt, Carl 6, 9, 53, 109, 121, 127, 131, 133, 222,254,264, 295f., 299, 303f., 312,320

Schneewind, J. B. 375, 383 Schneider, Reinhold 113, 115, 133 Schneiders, W. 412 ff., 417, 428 ff. Schnur, R. 213, 228(., 247, 318{(., 399 Schochet, G. J. 349, 382{. Schönfeld, K. M. 448, 456, 460 Schönfeld, W. 303, 320 Schopenhaue~A. 167,244,248,505 Schrey, H. H. 73, 99 f. Schrock,S. 295,320 Schuckert, L. 438, 459 Schücking, E. 182,209 Schücking, L. L. 182,209,263 Schunck, P. 435, 460 Schwickardt, H. 168, 173 Schwonke, M. 139, 203 Sciarra Colonna 29 Scioppius, G. 159, 391, 400 Scipio 29, 32, 40 Scipione Ammirato 233, 237, 247 Scoto, A. 233, 235, 245 Scott, J. B. 107, 111 f., 121, 129, 131, 134, 136 Scudery, M. de 414 Seeber, H. U. 137, 203 (., 206, 212 Seelmann, K. 107, 129 Seibt, F. 137,203 f. Seifert, A. 390, 400 Seilliere, F. SOS, 509 Seiden, John 122 Seliger, M. 369, 373, 376, 383 Semler, J. S. 169 Seneca 41,235,238,254 Senellart, M. 232, 247 Seng,M. 173,208 Sepülveda, Juan Gines de 113 ff., 131 ff. Servetus, Michael 84 f., 1 02 Servius Tullius 489 Settala, L. 3 91 Seuse 78, 81 Seyferth, C. 89, 102 Sforza, Francesco 19 Shaftesbury, First Earl of 344 f., 368 f., 380 Shakespeare, William 48, 61, 144, 179,202,210,

249 ff., 261 f., 263 (., 334, 341 Sharpe, K. 347, 383 Shelley, Percy B. 169, 334 Sherbuck, W. 370 Shirk, B. 455, 460 Sidney, Algemon 323, 333, 345, 348,383, 449ff. Siedschlag, K. 236, 247 Siep, L. 315,320 Sievernich, M. 116, 133 Sieyes, E.-J. Abbe 333, 425, 504 Sigonius, Carolus 489 Sinon 196 Sixtus IV. 28 Skinner, Q. 5 f., 8 {., 33 f., 46, 52, 61, 86, 98, 111,

134,219,277, 310f., 320{., 341 (., 384,460 Smirin, M. 78, 101

Smith, H. F. 332f., 341 Soder, J. 120, 131, 134 Soderini, P. 12, 42, 54, 58 Sokrates 173, 194, 359, 462, 501 Solon 35, 238, 443 Sombart, W. 89, 102, 454 Sommer,A. U. 173,177,208,236,247 Sommerville, J. 348 f., 382 f. Sonnenfels, J. v. 387, 457, 460 Sore!, A. 50, 460 Southhampton 254 Sozzini, Fausto 370 Sozzini, Lelio 3 70 Spaemann,R. 465,498,505,509 Spalatin 77 Spee, Fr. v. 412 Spener, Ph. J. 410 Spinoza 51, 123,235, 303, 313ff., 319,321,

371,468 Spurlin, P. M. 455, 460 St. John, Henry 195 f., 210 St. Just, L.-A. de 503 Stackelberg, J. v. 61, 118, 133, 235,247, 465,

509 Stag!, J. 247, 390, 400 Stahl, Julius 303 Stankiewicz, W. J. 213,229 Starobinski, J. 434, 460, 465, 509 Steinberg, J. 300, 320 f. Steinbrügge, L. 503, 509 Steiner, Rudolf 169, 208 Steinwenter, A. 448, 460 Stendhal 27 Stephani, Joachirn 64 Stephen, L. 306, 321 Sternberger, Dolf 26, 30, 52ff., 61,81 Stevenson, R. 85, 102 Stillingfleet, E. 370f., 383 f. Stipperger, E. 421, 430 Stobbe, 0. 390, 399 f. Stollberg-Rilinger, B. 280, 321 Stollcis, M. 136, 232f., 235,240,247, 386,

389f., 398{{., 427,429,431 Storch, Nikolaus 78 Stötzner, P. 237, 247 Strachey, W. 259 Strasser, Otto 54, 61 Strauss, Leo 3, 9, 31, 61,283, 286,294, 304,

309f., 321, 376ff., 384,404,465,469,474, 510

Strozzi, L. 14 Stuart, Maria 179, 254, 258 Studion, Sirnon 174 Smirez, Fr. 119ff., 134 Sulla 438 Sullivan, V. B. 35, 60(. Sumberg, Th.A. 43f., 61 Süßrnilch, J.-P. 457f., 460 Swift, Jonathan 191, 195 ff., 210{., 316 Sydenham 344

Page 13: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

Tacitus 5, 41, 126,231, 234f., 237ff., 246(., 385f., 390,400,439,466

Talmon, J. L. 506, 510 Tarquinius 257 Tasche, F. 186, 209 Tasso 202, 241 Tauler, J. 78, 172 Tawney, R. H. 89, 102, 323,329,334,338,341,

347 Taylor, A. E. 306, 311,321 Taylor, Ch. 7 Taylor, M. 289,321 Telesius 157 Tenenti, A. 233, 247 Tertullian 312 Tetzel 66 Thales 238 Theseus 26, 50, 396 Thomann, M. 421, 423, 431 Thomas, K. 307,321, 325, 339(. Thomasius, Chr. 92, 122f., 225,242,245,248,

320,405,407, 410ft., 424ff., 428(. Thompson, M. P. 364,378, 382((. Thukydides 49, 57,265, 268, 300, 307, 309f.,

438 Tindal, M. 370 Tischleder, P. 111, 131 Titus Tatius 32 Tocqueville, Ch.A.- D. de 3, 7, 87,438 Toffanin, G. 235, 247 Toland, J. 370 Tommasini, 0. 12, 17, 61 Tönnies, F. 266, 297, 305, 309, 321 Topfsted, Th. 173, 208 Treffer, G. 220, 229 Trescher, H. 458, 461 Trevor-Roper, H. 323, 329, 334,338, 347 Troeltsch, E. 1, 7, 9, 63, 82, 98, 102 Tuck,R. 123,136,299,321 Tully, J. 373, 384 Tyrell, J. 348, 384

Urban VIII. 158, 205

Valeri, M. 89, 103 Valverde, Vincente 108 Vasari, G. 90 Vasquez, Fernando 95, 125 Vattel, E. 128 Vaughan,M. 261,264,507 Velasquez, Diego 115 Vergil 202, 489, 501 Versarsis (Tourneur, P.) 220 Vespucci, Amerigo 145 Vettori, Francesco 13, 51, 57 Vialatoux, J. 303, 321 Viano, C. A. 365,381 Villari, P. 12, 42, 62 Viroli, M. 62, 231f., 247,460 Viscount of Bolingbroke 195, 210, 450 Viscount ofFalkland 302 Vitellius 32

Namenregister 523

Vitoria, Francisco de 106, 108ff., 116ff., 122f., 126f., 129((., 136,311

Vives, J. L. 112, 122 Voegelin, E. 3, 9, 62, 157,204,215,229, 339{. Voigt, R. 54, 62 Vollenhoven, C. van 121, 136 Voltaire, Fr.-M. Arouet 48, 149, 315, 396, 437f.,

456f., 459((., 464,468,477,505,509 von der Heydte, F. A. 111, 13 0 von der Osten-Sacken, P. 76f., 110 Voss, R. 27 Voßkamp, W. 137, 203 (., 212

Wagner, Heinrich Leopold 202 Wagner, Richard 505 Waldron, J. 367, 384 Walker, D. P. 164, 207 Wallace, D. D. 371, 384 Walpole 196, 199 Walter von Brieune 45 Walther von der Vogelweide 66 Waltz, K. 57 Walzer, M. 104, 128, 136, 323,338 Warrender, H. 305f., 311,317,321 Waszink, J. H. 236, 247 Watkins, N. 270, 272, 306, 321 Weber, F. 388, 399 Weber, M. 2, 82, 88f., 102(., 228(., 268,388 Weibel, E. 12, 62 Weiß, U. 271,286, 309,318,321 Wells, H.G. 140 Welsch, W. 3, 9 Welzig, W. 15, 60 Wessely, J. E. 166, 205 Wezel, Johann Kar! 315 f., 321 Wieland, K. 243, 248 Wieland, M. 167, 169, 202, 499 Wildman, J. 324, 338 Wilenius, R. 120, 134 Wilhelm II. 55 Wilhelm v. Oranien 343, 345 ff., 366 Wilhelm, U. 421, 431 Willms, B. 294, 304, 306, 317(., 321 Willoweit, D. 389, 401 Wills, G. 379, 384 Wimpfeling, J. 325, 390 Winckelmann,J. 82, 88f., 103 Wind, E. 4, 9 Winstanley, G. 326ff., 339(. Wise, J. 405 Wolf, E. 93, 105, 136, 391,401, 427, 429 Wolfers, B. 298, 321 Wolff, Christian 122f., 136, 395, 405,407,

420ff., 429((. Wood, G. S. 6, 9, 379, 384 Woodhouse, A.S.P. 323 ff., 327, 338 Wren, Chr. 372 Wyatt, Thomas 244, 248 Wyduckel, D. 94, 97, 104(., 398,410,427

Xenophon 40, 466

Page 14: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

524 Namenregister

Yates, Fr. 4, 9, 165, 207, 259, 264

Zagorin, P. 277,321, 323,338,340 Zamoyski, ]an 91 Zapoleten 153

Zehrfeld, R. 390, 401 Zimmermann, W. 74, 100 Zuccolo, L. 237, 391 Zwierlein, C. 86, 95, 103, 105 Zwingli 65, 83

Page 15: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

Sachregister

Absolutismus 7, 16, 124, 200, 213, 237, 255, 294, 304, 314f., 318f., 343,396, 404f., 410, 412,416,418, 420f., 424f., 428, 429(., 433, 436, 449f., 456,462,481,494

alienationtotale 410, 423,483 amour de soi 4 73 f. amourpropre 474 Anarchie 50, 202, 296, 303, 383, 396, 497 ancient constitution 338, 364, 383 animal deprave 4 72 Anti-Machiavellismus 47ff., 54, 59(., 159,246 Antisemitismus (Antijudaismus) 54f., 61, 76 Arcanpolitik 239 ff. Aristokratie 33f., 120,177,199,217,223,296,

307f., 385, 387,389,424, 443ff., 449, 486ff. Atheismus 159, 182, 205,225, 227, 229, 266f.,

311 f., 369 f., 407, 469 Aufklärung 2, 8, 23, 60(., 136, 167, 189,208,

212,229,241,286,314,370,379,404,413, 419,429,434,459, 460, 462,465 f., SOS, 508((.

Autarkie 96, 494, 496, 498, 500 Autonomie 135,292, 306,319,462,482,486,

489,509 Autorisierung 29 3

ba/ance (gothic balance) 329 f. Barbar, Barbaren 17, 20, 50, 110, 112, 114, 117,

122,131,396,438,444,452,468,471 Bauernaufstand 73 ff., 80 f., 100 Beamter 114, 187, 222 bel/um 127 - iustum 107,110, 113f., 117,119, 126ff., 417 - omnium contra omnes 265,287, 315,442 - solemne 128 - utraque parte iustum 110, 127f. Bürgerhumanismus 4 f.

Caesarismus 55, 252f. Calvinismus 63f., 76, 82, 85ff., 101(.104, 121,

175, 214f., 464, 507 commonwealth by acquisition 277, 293, 297,

304,358 commonwealth by institution 292f., 296, 304 consociatio 95 ff., 104 f. curiositas 2, 172, 174, 179, 500

decorum 242, 413f., 417ff., 428 Deismus 201, 369f., 432,441, 455,486 Demokratie 5, 7, 8{., 33f., 37, 50, 65, 86f.,

101(., 104,120,217,223, 296f., 301,305, 313,318,331, 338(., 360,424, 443ff., 449, 487ff., 504

Despotismus 394,397, 433f., 441,447, 45lf., 456f., 477,479

deus malignus 269 deus mortalis 278 Digger 327f., 339(. dissimulazione 234, 242f., 248 Disziplin 82, 97, 236, 390

Ehre 1, 31, 41, 44, 46, 87, 179, 183, 221, 308f., 439, 444ff., 450,487

Eigentum 80, 122f., 162, 218,223, 261, 286, 293, 309, 325 f., 329 ff., 350, 352 ff., 362, 364, 375,379,381,383,422,425, 452f., 474f., 496,506

engagement controversy 277 Episkopalismus 411 Eroberung 13, 44, 48, 106ff., 115, 117, 129,

132(.,278,287,293,297,352,358,362,364, 447, 453,475 f.

Erziehung 15, 39, 162f., 174f., 185,197,374, 426,437,440,464, 498ff., 502f., 508,523

esprit general 452 f. etiamsi daremus 124f., 136 exclusion crisis 364

Familie 90, 96,152, 168f., 172,176, 187f., 199, 267,31~349,352,478

feuda oblata 392f. ßdes 17,25, 70,79,296 Föderalismus 7, 95 ff., 493 ff. Folter 183,201, 412f., 428 fortuna 2, 17, 18, 20ff., 28f., 33, 35, 40, 42ff.,

53,56,60, 159,234,246{.,256,333 Frau (und Mann) 42ff., 152, 163, 176, 242f.,

257 f., 348 ff., 414, 434 ff., 501 ff. Freiheit 3, 6, 8, 34, 52, 63, 70 f., 74, 95, 98 f.,

109, 122, 124ff., 135, 145,260, 275, 283, 290f., 294,297,313, 315,318,319, 322, 326f., 332,337,339,341, 353f., 362, 364f., 367,375, 379, 385f., 390, 396f., 402,407, 413, 416ff., 420, 423f., 426,430,437, 439f., 444, 446ff., 450ff., 459,462, 473ff., 479, 481 f., 484,490, 501,503, SOSf.

- des Menschen 125, 473 - des Wirtschaftens 2 9 5 - Veräußerung der 95, 125, 423, 481 Frieden 51, 72, 74f., 90ff., 107, 110, 119, 122,

126,130,132,143,147,161, 195f~213f~ 219f., 226,245,247,274, 277f., 281,287, 291 f., 294,297,301, 306, 309, 312, 315, 361, 387ff., 391, 393, 4llf., 417f., 44lf., 453, 455, 475,492,508(.

Fundamentalgesetze 393, 425

Page 16: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

526 Sachregister

Gefangenendilemma 289 Geld 12, 19, 36f., 44, 66, 89, 115, 148, 159, 176,

179, 194, 220f., 286, 308 f., 356f., 372, 383, 435,440,446,453, 496f.

Gerechtigkeit 16, 65, 85f., 91, 94, 119f., 124, 127f., 130, 134,218, 222ff., 255f., 287, 354, 414,417,426,436,475,477

- arithmetische 222 f. - distributive 118 - geometrische 222 f. - harmonische 222 f. Gewaltenteilung 343, 361 f., 383, 410, 416,432,

448ff., 455, 457f., 489,506 Gleichheit 75, 81f., 85, 87, 107, 127f., 152, 156,

163, 176 f., 200, 223, 288, 326, 339, 353, 368, 408f., 414,416,423,437,442, 445f., 475, 488, 501 ff., 506

Glorious Revolution 266 f., 323, 343 f., 346 ff., 364,366, 378f., 380, 382{., 410

Glück 12, 18, 19, 20ff., 28, 31, 33, 35, 43, 154, 186,234, 244f., 265,281, 284f., 377f., 416f., 465,479,491

Gott 2, 16, 23f., 26, 29, 65ff., 70ff., 77ff., 84f., 87f., 92, 95f., 99{, 102,112,116,118,120, 124f., 132,134,154,159, 163f., 166, 170, 175, 177, 181f., 186f., 190, 192ff., 215, 219, 225 f., 234,249,252,259, 269, 273ff., 278ff., 287,291,296, 299f., 305f., 311f., 314,316, 318, 328f., 335,348, 350,354, 356f., 365f., 370f., 376ff., 406f., 409ff., 413, 415f., 422, 441, 484 ff., 492, 501

Gottesbeweis 269, 420, 501 Grausamkeit 16f., 19, 21, 28, 40, 62, 107, 152,

154,157,197,204 grdzia 242

Hermetik 157, 164f., 167f., 170,178,205 Hexen 215,228, 257f., 412f. Hofmann 47, 242ff., 248,414 homo homini deus 287 homo homini homo 112 homo homini Iupus 265, 287 honestum 15, 16, 21, 56,237, 417 honnetete 241 ff., 248, 468 Humanismus 4, 5, 8, 11, 15f., 52, 56, 64, 68f.,

122,133,142,155,204,207,241,247,407 Idole 185

imbecillitas 105 Imperialismus 106ff., 113, 153, 156,261,494 Indianer 107ff., 113ff., 129{{, 167,287, 353,

369 iura quaesita 3 9 5 ius ad bellum 44 7 ius in bello 128, 153 iusta causa 110, 114, 127 f.

Jesuitenstaat 167, 206 f Judentum 76, 99, 226, 229, 435

Kaiser 12, 15, 20, 32, 47, 58, 68, 72, 86, 108f., 113,115,177,213,221,300, 387ff., 392ff., 401,455

Kapitalismus 64, 82, 88f., 102{, 148, 156, 167, 454

Katholizismus 82, 298, 332, 346, 364, 366, 455, 463,479,491,498,507

Kirche 35, 44, 47f., 63f., 66, 68f., 75, 83, 85, 87f., 98ff, 102,104, 112f., 131,141,172, 176f. 193,276,280,298,301, 345f., 365, 367f., 392f., 398,411,419,427,436,455

Klima 90, 303,322, 432f., 439f., 442,446, 451ff., 456f., 487

Kollegiatstheorie 411, 419 Kolonialismus 106ff, 153, 156, 368f., 373ff.,

447, 477ff. Kommissar 222 Kommunismus 89, 148ff., 152, 156, 158, 162,

164, 166f., 176,327f. Konfessioneller Bürgerkrieg 48, 229, 266, 296 Krieg (s. bellum)

Ieges imperii 91, 220 !egislateur 39, 486, 490, 497, 506 Leidenschaft (affectus, passion) 199,281 ff., 297,

445,499,503 Leveller 338{, 354, 373 Liberalismus 5 ff., 33, 123, 241, 294, 318, 341,

343,382,462,506 Machiavellismus 11, 48, 50, 54f., 60{., 98, 126,

137, 159,231, 234f., 237,239,246,266, 387, 396,401

Macht 2f., 7, 285f. - »Wissen ist Macht« 183f., 191, 274f. - Macht der Magie 259 Magna Charta 346, 360 Mäßigung 85, 126,236, 391, 444ff., 448, 460,

487 Mehrheit 93, 308, 331, 358, 361, 363, 374, 379,

425, 482f. Menschenrechte 3, 7, 116, 130, 324, 422f., 504 Methode 11, 18, 92, 95, 123,249,267,271,274,

281f., 287, 310f., 318,415,426,430 Millenarismus 78ff., 327f. Minderheit 81f., 425, 482f. Mischverfassung 5f., 9, 33f., 52, 97,217,223,

238,294, 301f., 329, 332ff., 341, 360f., 390, 410,424,443,449,460,489,495

Monarchie 5, 33f., 44, 50, 114, 120, 143, 188, 201,213,217,223,231,233,241, 266f., 277, 296ff., 301f., 305, 329, 332f., 337, 347,360, 363, 385, 389, 391, 393 f., 424, 436 f., 443 ff., 449f., 455, 486ff.

- absolute 294, 298, 329, 394 - royal 223 - sakrale 250, 386 - Seigneurale 223 - tyrannique 223

Natur, Rückkehr zur 477ff. Naturgesetz 94,226,276, 290ff., 305f., 353,

360,376,416,440,441,477 Naturrecht 3, 9, 47, 93, 99, 107f., 111f., 117,

119, 122ff., 129{., 136,158, 166,221,240, 265,276,278, 290ff., 295,302, 305ff., 309,

Page 17: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

311, 313 ff., 320, 325 f., 343 f., 348, 353 f., 358, 363, 366, 369ff., 373ff., 381 (., 384, 394f., 397,398, 400(., 404ff., 409f., 414ff., 420, 422, 425 f., 427,429 (., 432 f., 440 ff., 455,4 73, 480f., 485,490, 494, 506, 510

Naturzustand 96, 287ff., 290,292, 295, 306, 314f., 349, 352ff., 359f., 363, 378f., 383, 406f., 409, 421ff., 436,441 f., 469,471,475, 4 79 ff., 487, 493 ff.

necessita 20, 25, 43, 60 Neo-Stoizismus 235, 386 Neuzeit 1 ff.

occasione 20, 24, 43, 60 officia humanitatis 408 f. orbis pictus 161, 175 pactum 91, 95, 97, 409 pactum subjectionis 409 pactum unionis 409

Papst 14, 27ff., 45, 66ff., 90, 98, 106, 109, 112, 116f., 141f., 158, 167,301,366,393,435f~ 455

Parteien 34, 45, 50, 92, 127 f., 196 ff., 213, 220, 298,319, 345 f., 382, 394, 450, 476, 487

Patriarchalismus 120, 152,218,261,341, 348ff. Patriotismus 50, 57, 491, 498 f., 501 perfectibilite 421, 473f. perfectio 4 21 Pflichten - gegen andere 408 - gegen Gott 407,409,415 - gegen sich 407, 422 pitie 473 Policeywissenschaft 247, 387, 398, 457 Prädestination 84, 87, 102, 335 Pressefreiheit 202, 335, 347 primalitates 160f., 166 Prinzipien der Staatsformen 443 ff., 450

Quäker 327f., 411

rapports 440 ff. ratio status 232, 240f., 392 Realismus 19 ff., 49 f., 54, 57 Rechte, subjektive 123f., 404,407,418, 421ff. Reformation 1, 9, 38, 63ff., 68f., 74ff., 78, 81f.,

89, 98((., 129, 142f., 168ff., 204,206,208, 246,298,304,320,322,328,338,385,396

Regierungsart (gouvernement) 5, 217, 223, 389 Reich 21, 32f., 42, 50, 65, 67,71 ff., 75, 78, 80f.,

96, 100, 108f., 140, 153, 197, 199,214,231, 252,272,276,298,300,312,319,321,339, 373, 385ff., 392f., 395f., 401,411,446,450, 490

Reichsstände 66, 386, 388, 390, 401 Religion - civile 491 f., 506, 508 - de l'homme 36, 490f. - du citoyen 490 f. - du pretre 491 - natürliche 226, 407, 492 Religionsfreiheit 188,216,368,411,491

Sachregister 527

Renaissance 1, 2, 4f., 7ff., 12, 22f., 26f., 35, 38, 49, 54, 59((., 63 f., 69, 103, 129, 133, 139 f., 144, 157f., 165,168,173, 189,204, 206(., 209,229, 243f., 246((., 249,252,254, 258f., 264, 274f., 322, 334, 390, 465, 467

Republik 5, 7, 8, 11 ff., 31 ff., 42, 44 f., 52, 54, 58, 60((., 84, 217ff., 235, 238, 240f., 252f., 266,298, 301, 305, 322f., 327, 330ff., 336f., 340(., 397, 437ff., 443 f., 446,455 f., 466, 479f., 486f., 489,498,509

- der Alten 397 - florentinische 5 f., 3lff., 52, 61 - römische 31 ff., 439, 480 - venezianische 331 Republikanismus 5ff., 33, 36, 51f., 57,151,236,

252f., 305, 308, 322f., 328f., 333f., 338, 340(., 379,481, 494f., 506

requerimiento 117 Rhetorik 175,268,283,298,302, 309ff., 318,

347, 391, 463, 467f. rinnovazione 33 f., 38 Rosenkreuzer 168ff., 173, 177f., 181,191,

207(.,238,241 rotation 331

Satire 43, 51, 138, 142, 170f., 195 f., 199,211, 237,315,445,458,460

Selbsterhaltung 265, 277, 281, 283 ff., 290f., 294,296,306,326,350,353,355,360,378, 405,407,423,441,473

Sklavenlehre 113 f., 117, 368 f. Sklaverei 107, 109, 115, 125, 162, 352, 368f.,

423,447,451,481,489 socialitas 405 ff., 415 sola fide 66, 70, 79 sola scriptura 79 Souveränität 68, 87, 90f., 95ff., 105, 120, 125,

213, 219ff., 222,229,231 f., 245,261,278, 280, 294ff., 303,314,319, 325, 361, 386ff., 393f., 400, 410f., 415,418,424,480,484, 487,489, 494f.

- des Volkes 91 ff., 95, 120, 125, 134, 213, 325, 383,456,480,487,495,506

- fürstliche 218 ff., 314 - personale/reale 294, 388 Sozinianer 3 71ff. sprezzatura 242 Staatsformenlehre 30, 237, 296, 360, 385, 391,

424,439,443,446,450,488 Staatsmaschine 280 Staatsraison 61 (., 126, 159, 203, 229, 231 ff.,

237, 240f., 245, 387, 391, 396, 399, 401 summum bonum 285 summum malum 285 superbia 15 6 symbioticus 96

tacit consent 359 Tacitismus 47,231,232, 235ff., 246,450 Tempelmeßkunst 174 Theokratie 64, 84ff., 176f., 298,415 Theologie, politische 311 ff. Theorie 1 ff., 449, 454

Page 18: Abkürzungsverzeichnis - Springer978-3-476-00022-4/1.pdf · Abkürzungsverzeichnis ... Apologetica Hist6ria de const. Justus Lipsius, De constantia ... Brant, S. 138 Braun, D. 312,318

528 Sachregister

- technisch-instrumentelle 179ff., 265, 270ff. Toleranz 79, 84, 90, 94, 154, 177,214,229,234,

237, 336,343, 345,347, 365ff., 375, 380ff, 404, 411f., 419f., 429,435,454,492

Tories 196, 345 ff. Totalitarismus 3, 140, 157, 302ff., 506 Tragödie 42, 64, 144,249, 251, 253, 335 Tugend (s. virtu) Tyrann 19, 26, 30f., 143f., 221,250,263, 336,

362,439 Tyrannenmord 73, 93, 103, 144,221,258,341,

410

Universalmonarchie 112, 129, 158, 238 Utopie 53, 61, 89, 101, 105, 137ff., 144ff.,

148ff., 160f., 166ff., 172f., 175ff., 181,186, 189ff., 194ff., 199ff., 203((, 207(, 211,212, 246, 249, 259, 261 f., 263 f, 330, 398, 436

- Dystopie 138, 195 ff., 436 - Eutopie 199, 436 - Raumutopie 200 - Zeitutopie 200

Verfassung - Englands 322 ff., 360 ff., 448 ff. - Korsikas 495 ff. - Kreislauf der 33 f. - Polens 497 ff. - regulär, irregulär 3 9 3 - des Reiches 3 85 ff. Vertrag 12,91,96, 106,218,261,277,281,

290, 292ff., 305, 307, 312, 314f., 349, 355, 358 ff., 382, 393, 408ff., 418,422, 424,475 ff., 481 ff., 487, 504

- Gesellschaftsvertrag 479ff., 487, 491f., 508 - Herrschaftsvertrag 483, 487 - impliziter, expliziter 359, 482 - Vereinigungsvertrag 409, 483 Vertrauen (trust) 325, 359 Vier-Ursachen-Lehre 112, 2 70 virtu 17f., 20ff., 27ff., 33, 35f., 38ff., 42ff., 52,

56,58,60,231,256,333 Völkerrecht 3, 7, 107ff., 111 f., 119 ff., 129 ff,

134((, 401,422,426,430,442, 493f. volonte de tous 485 volonte generale 314,379,464,476, 484ff., 494,

504ff. Wahlrecht 151, 322, 324f., 331, 334, 337 f., 342,

373f., 443

Whigs 196, 345ff., 364 Widerstandsrecht 91ff., 97, 101, 126, 136, 177,

295f., 315,319, 337,346, 362ff., 373f., 379, 425,477

- bei Monarchomaehen 90 ff. Wortbruch 17, 44, 237

Zensur 97, 392,439,445, 469f. Zins 89, 300, 372 Zivilreligion 84, 155, 296, 298 f., 311 f., 332,

371,486, 490ff., 498, 501, 506,509 zoon politikon 405,472 Zustimmung 84, 96f., 116, 119, 144, 162,

219ff., 292,297,309,314,324,330,343,347, 352, 355ff., 368, 374f., 379, 391,409,457

Zwei-Reiche-Lehre 64f., 71, 73ff., 85, 99, 140, 168,386