Μελέτη. TTIP, οι επιπτώσεις - Red NoteBook · 2016. 10. 23. · Οι Φιλοι...
78
TTIP: οι επιπτώσεις στην Ελληνική δηµοκρατία, στην οικονοµία, στην κοινωνία 2016 η µελέτη
Transcript of Μελέτη. TTIP, οι επιπτώσεις - Red NoteBook · 2016. 10. 23. · Οι Φιλοι...
TTIP: οι επιπτώσειςστην Ελληνική δηµοκρατία, στην οικονοµία, στην κοινωνία
2016
η µελέτη
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
3
μελε�τηπραγματοποιη� θηκεμεσκοπο� τηνενημε�ρωσηγιατιςδυσμενει�ςεπιπτω� σειςπουθαε�χειηυπο� Η διαβου� λευσηTTIP1 για τη χω� ρα μας και την προβολη� της αναγκαιο� τητας της κινητοποι�ησης τωνπολιτω� νγιατο«μπλοκα� ρισμα� »της.
Στο Πρωτοχρονια� τικο μη� νυμα� μας, το 2015, υπογραμμι�ζαμε ο� τι οι ΦτΦ θα επιδιω� ξουν «Το συντονισμόφορέων,επιστημονικώνκαιπολιτικώνιδρυμάτων,επιτροπώνπολιτώνκαιπολιτώνστοναγώναενάντιαστηνυπογραφή των εμπορικών αντιπεριβαλλοντικών, αντιδημοκρατικών, αντικοινωνικών συμφωνιών TTIP,CETA».
Θε�λουμε να πιστευ� ουμε ο� τι η παρουσι�αση της ε�ρευνας, των επιπτω� σεων απο� την TTIP και τωνσυμπερασμα� των,θααποτελε�σειε�ναε�ναυσμα,γιαναπραγματοποιηθου� νκαια� λλεςσχετικε�ςερευνητικε�ςεργασι�ες απο� Πανεπιστημιακα� Ιδρυ� ματα, Ερευνητικα� Ινστιτου� τα, Δημοσι�ους Οργανισμου� ς, Οικονομικα� Επιμελητη� ριακ.λπ. ε�τσιω� στεναενημερω� σουνκαιναπροετοιμα� σουντηνκοινωνι�αω� στενααντισταθει�καινα«μπλοκα� ρει»τιςδιαπραγματευ� σειςγιατηνTTIPη� εα� ντελικα� δεντακαταφε�ρουμε,ναε�χουνπαρθει�ο� λαεκει�ναταμε�τραγιατoνπεριορισμο� η� την«θεραπει�α»τωνδυσμενω� νεπιπτω� σεων.
ΦίλοιτηςΦύσης/NaturefriendsGreece:TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
Ησυ� νταξητηςμελε�τηςανατε�θηκεαπο� τουςΦτΦστιςΟμα� δες:
α)Εργαστηρι�ουΕφαρμοσμε�νωνΟικονομικω� νκαιΑνα� πτυξηςΑ.Π.Θ.
β)AlternativeTradeNetwork/Κοοπερατι�βαΈρευνας&Ανα� πτυξης,
οιοποι�εςσυνεργα� στηκανμεταξυ� τουςκαιπαρουσια� ζουντηνεργασι�ατουςσεενιαι�οκει�μενο.
ΟιΦι�λοιτηςΦυ� σηςκαιοιΣυντα� κτεςτηςπαρου� σαςΜελε�τηςει�ναιευγνω� μονεςγιατησημαντικη� συνεισφορα� ο� λωνο� σοιμετασχο� λιακαιτιςπροτα� σειςτουςσυνε�βαλλανστηνεπιτυχη� ολοκλη� ρωσηκαιστηνποιοτικη� αναβα� θμισητουτελικου� παραδοτε�ου.
Ιδιαι�τερησυνε�βαλλανμεσχο� λιακαιπροτα� σειςοι:Φι�λιπποςΑναγνωστοπουλος,Κωνσταντι�νοςΚουτσονικο� λας,Αναστα� σιοςΠαππα� ς,Δε�σποιναΣπα� θα,Κωνσταντι�νοςΦωτεινα� κης,Αντωνι�αΦω� τη.
Ημελε�τηει�ναιελευ� θερηστοδιαδι�κτυοκαιδιαθε�σιμησεψηφιακη� μορφη� e-magazineστοsiteτωνΦτΦ,www.naturefriends.gr.
Γιατησυ� νοψητηςμελε�τηςδει�τετοe-magazine(διαθε�σιμοκαισεμορφη� pdf):
-ΣτηνΕλληνικη� γλω� σσα:https://joom.ag/FB7Q
-ΣτηνΑγγλικη� γλω� σσα:http://joom.ag/UNwQ
Εξω� φυλλο- σελιδοποι�ηση-infographics:Αριστει�δηςΠαπαδα� κης,Metrographics.gr
Φωτογραφι�ες:Shutterstock.com
Copyright2016: NaturefriendsGreeceΦι�λοιτηςΦυ� σης/Επιτρε�πεταιηαναδημοσι�ευση,ηδιακι�νηση,ηπροω� θησηκαιηανατυ� πωσητουεντυ� πουμευποχρεωτικη� αναφορα� στηνπηγη� .
ISBN:978-618-82830-0-8
ΟιΦΙΛΟΙτηςΦΥΣΗΣ/NaturefriendsGreeceπαρακολουθου� ντιςεξελι�ξεις,απο� τηναρχη� του2013,ο� τανοΠρο� εδροςΜπαρα� κΟμπα� μα,στοΠρωτοχρονια� τικομη� νυμα� τουεξη� γγειλετηνε�ναρξητων
διαπραγματευ� σεωνμεταξυ� τωνΗ.Π.Α.καιτηςΕ.Ε.γιατηνεπι�τευξητηςΔιατλαντικη� ςΕταιρικη� ςΣχε�σηςΕμπορι�ουκαιΕπενδυ� σεων,τηγνωστη� σεεμα� ςμετοακρωνυ� μιοTTIP.
Απο� το2013οιΦτΦσυμμετε�χουν,σεεθνικο� καισεΕυρωπαικο� επι�πεδο,σεο� λεςτιςδρα� σειςκαισεο� λατα επι�πεδα (πολιτικο� , νομικο� , κοινωνικο� ) πουαναπτυ� σσονται ενα� ντια στις εμπορικε�ς ληστρικε�ς
1 2 3συμφωνι�εςTTIP ,CETA ,TiSA .
Υποστηρι�ζουν απο� την ε�ναρξη των αντιστα� σεων,μαζι�με500Ευρωπαικε�ςοργανω� σεις,τηνΕυρωπαι-κη� Πρωτοβουλι�α Πολιτω� ν/ European Citizens’Initiative (ECI) ενα� ντια στην TTIP και στη CETA(α/α378στονκατα� λογοτωνοργανισμω� ντηςΚοι-νωνι�αςτωνΠολιτω� ν).ΟιΦτΦσυνε�βαλανστηνπρο-βολη� της εκστρατει�ας των ECI απο� 7 Οκτωβρι�ου2014 ε�ως 6 Οκτωβρι�ου 2015 για τη συλλογη� 3.3εκατομμυρι�ων υπογραφω� ν με βασικο� αι�τημα«STOPTTIP».
Με�λημαςδιατηρου� νεπαφε�ςμεΕυρωπαικου� ςοργα-
νισμου� ς και συμμετε�χουν σε Ευρωπαικε�ς συνα-ντη� σεις στρατηγικου� η� ενημερωτικου� χαρακτη� ραενα� ντια στις TTIP CETA TiSA. Σημαντικη� ει�ναι ησυμμετοχη� μας στην οργα� νωση της εκστρατει�αςγια να πα� ρουν οι Δη� μοι και οι Περιφε�ρειες τηςχω� ρας αποφα� σεις ω� στε να κηρυ� ξουν τις περιοχε�ςτους Ελευ� θερες TTIP CETA Ζω� νες / TTIP FREE
4ZONES .
ΟιΦτΦ ε�χουνσυνυπογρα�ψει επιστολε�ς α) μαζι� με158Ευρωπαικε�ςοργανω� σειςενα� ντιαστην«ιδιωτι-κοποι�ησητηςδικαιοσυ� νης»με�σωτωνISDS/ICSγιατην «Επι�λυση Διαφορω� ν μεταξυ� Επενδυτω� ν καιΚρα� τους» [19.02.2016] και β) προ� σφατα [27.06.2016],μεαφορμη� τησυνεδρι�ασητουΕυρωπαικου� Συμβουλι�ου (συμμετε�χουν οι Πρωθυπουργοι� τηςΕ.Ε.)μαζι�με240Ευρωπαικε�ςοργανω� σειςζη� τησαντοτε�λοςτωνδιαπραγματευ� σεωνγιατηνTTIP.
Οι ΦτΦ ε�χουν στει�λει επιστολε�ς στους Ευρωβου-λευτε�ς της χω� ρας (εκτο� ς Χ.Α.) για να καταψηφι�-σουν την ε�κθεση εμπορι�ου της ΕΕ (25.05.2015)καθω� ςκαιστονΠρωθυπουργο� τηςΕλλα� δαςκ.Αλε�-ξηΤσι�πρα (31.05.2016και05.05.2016)για ναπα� -ρει ξεκα� θαρη θε�ση, να μη συμβα� λλει «…στην ολο-κλη� ρωση των τρεχουσω� ν διαπραγματευ� σεων γιατιςTTIPκαιTISA», ναμη«συμφωνη�σειστηνπρο-σωρινη� εφαρμογη� της CETA» και να απαιτη� σει «ησυμφωνι�αCETAναχαρακτηριστει�μικτη� ».
ΟιΦτΦσυμμετε�χουνστηνΕλληνικη� Πρωτοβουλι�αSTOPTTIPCETATiSAκαιε�χουνσυμβα� λειστηνενη-με�ρωση και στην οργα� νωση δημοσι�ων δρα� σεων,στο πλαι�σιο αντι�στοιχων Ευρωπαικω� ν, στις 11Οκτωβρι�ου2014,18Απριλι�ου2015,10Οκτωβρι�ου2015,22Ιουνι�ου2016και8Οκτωβρι�ου2016.
Το2016οιΦτΦεξε�δωσανπε�ντεΕνημερωτικα� Φυ-λλα� διαμεταεξη� ςθε�ματα:
Συ� ντομοιστορικο� τωνδρα� σεωντωνΦτΦενα� ντιαστιςTTIP,CETA,TiSA
ΓρηγόρηςΖαρωτιάδηςΑναπληρωτη� ςΚαθηγητη� ς,Τμη� μαΟικονομικω� νΕπιστημω� ν,Σχολη� Ο.Π.Ε.,Α.Π.Θ[email protected],+302310991163
ΕιρήνηΟζούνηΥποψ.Διδα� κτορας,Τμη� μαΟικονομικω� νΕπιστημω� ν,Σχολη� Ο.Π.Ε.,Α.Π.Θ.ο[email protected]|[email protected].
ΣτέργιοςΣερέτηςΔρ.Πολιτικη� ςΟικονομι�αςτουΔιεθνου� ςΕμπορι�ου,Μεταδιδακτορικο� ςΕρευνητη� ς,Τμη� μαΙατρικη� ς,Α.Π.Θ.καιΤμη� μαΓεωγραφι�ας,Πανεπιστη� μιοΑιγαι�ου[email protected]
ΛίναΜουργή,Dipl.-IngΜηχανικο� ςΈρευναςκαιΑνα� πτυξης,Με�λοςAlternativeTradeNetwork.
ΈλεναΤζαμουράνου,Dipl.-IngΜηχανικο� ςΈρευναςκαιΑνα� πτυξης,Με�λοςAlternativeTradeNetwork.
ΓιώργοςΒελεγράκηςΥποψη�φιοςδιδα� κτωρ,Τμη� μαΓεωγραφι�ας,Χαροκο�πειοΠανεπιστη� μιο,Επιστημονικο� ςσυνεργα� της.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
3
μελε�τηπραγματοποιη� θηκεμεσκοπο� τηνενημε�ρωσηγιατιςδυσμενει�ςεπιπτω� σειςπουθαε�χειηυπο� Η διαβου� λευσηTTIP1 για τη χω� ρα μας και την προβολη� της αναγκαιο� τητας της κινητοποι�ησης τωνπολιτω� νγιατο«μπλοκα� ρισμα� »της.
Στο Πρωτοχρονια� τικο μη� νυμα� μας, το 2015, υπογραμμι�ζαμε ο� τι οι ΦτΦ θα επιδιω� ξουν «Το συντονισμόφορέων,επιστημονικώνκαιπολιτικώνιδρυμάτων,επιτροπώνπολιτώνκαιπολιτώνστοναγώναενάντιαστηνυπογραφή των εμπορικών αντιπεριβαλλοντικών, αντιδημοκρατικών, αντικοινωνικών συμφωνιών TTIP,CETA».
Θε�λουμε να πιστευ� ουμε ο� τι η παρουσι�αση της ε�ρευνας, των επιπτω� σεων απο� την TTIP και τωνσυμπερασμα� των,θααποτελε�σειε�ναε�ναυσμα,γιαναπραγματοποιηθου� νκαια� λλεςσχετικε�ςερευνητικε�ςεργασι�ες απο� Πανεπιστημιακα� Ιδρυ� ματα, Ερευνητικα� Ινστιτου� τα, Δημοσι�ους Οργανισμου� ς, Οικονομικα� Επιμελητη� ριακ.λπ. ε�τσιω� στεναενημερω� σουνκαιναπροετοιμα� σουντηνκοινωνι�αω� στενααντισταθει�καινα«μπλοκα� ρει»τιςδιαπραγματευ� σειςγιατηνTTIPη� εα� ντελικα� δεντακαταφε�ρουμε,ναε�χουνπαρθει�ο� λαεκει�ναταμε�τραγιατoνπεριορισμο� η� την«θεραπει�α»τωνδυσμενω� νεπιπτω� σεων.
ΦίλοιτηςΦύσης/NaturefriendsGreece:TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
Ησυ� νταξητηςμελε�τηςανατε�θηκεαπο� τουςΦτΦστιςΟμα� δες:
α)Εργαστηρι�ουΕφαρμοσμε�νωνΟικονομικω� νκαιΑνα� πτυξηςΑ.Π.Θ.
β)AlternativeTradeNetwork/Κοοπερατι�βαΈρευνας&Ανα� πτυξης,
οιοποι�εςσυνεργα� στηκανμεταξυ� τουςκαιπαρουσια� ζουντηνεργασι�ατουςσεενιαι�οκει�μενο.
ΟιΦι�λοιτηςΦυ� σηςκαιοιΣυντα� κτεςτηςπαρου� σαςΜελε�τηςει�ναιευγνω� μονεςγιατησημαντικη� συνεισφορα� ο� λωνο� σοιμετασχο� λιακαιτιςπροτα� σειςτουςσυνε�βαλλανστηνεπιτυχη� ολοκλη� ρωσηκαιστηνποιοτικη� αναβα� θμισητουτελικου� παραδοτε�ου.
Ιδιαι�τερησυνε�βαλλανμεσχο� λιακαιπροτα� σειςοι:Φι�λιπποςΑναγνωστοπουλος,Κωνσταντι�νοςΚουτσονικο� λας,Αναστα� σιοςΠαππα� ς,Δε�σποιναΣπα� θα,Κωνσταντι�νοςΦωτεινα� κης,Αντωνι�αΦω� τη.
Ημελε�τηει�ναιελευ� θερηστοδιαδι�κτυοκαιδιαθε�σιμησεψηφιακη� μορφη� e-magazineστοsiteτωνΦτΦ,www.naturefriends.gr.
Γιατησυ� νοψητηςμελε�τηςδει�τετοe-magazine(διαθε�σιμοκαισεμορφη� pdf):
-ΣτηνΕλληνικη� γλω� σσα:https://joom.ag/FB7Q
-ΣτηνΑγγλικη� γλω� σσα:http://joom.ag/UNwQ
Εξω� φυλλο- σελιδοποι�ηση-infographics:Αριστει�δηςΠαπαδα� κης,Metrographics.gr
Φωτογραφι�ες:Shutterstock.com
Copyright2016: NaturefriendsGreeceΦι�λοιτηςΦυ� σης/Επιτρε�πεταιηαναδημοσι�ευση,ηδιακι�νηση,ηπροω� θησηκαιηανατυ� πωσητουεντυ� πουμευποχρεωτικη� αναφορα� στηνπηγη� .
ISBN:978-618-82830-0-8
ΟιΦΙΛΟΙτηςΦΥΣΗΣ/NaturefriendsGreeceπαρακολουθου� ντιςεξελι�ξεις,απο� τηναρχη� του2013,ο� τανοΠρο� εδροςΜπαρα� κΟμπα� μα,στοΠρωτοχρονια� τικομη� νυμα� τουεξη� γγειλετηνε�ναρξητων
διαπραγματευ� σεωνμεταξυ� τωνΗ.Π.Α.καιτηςΕ.Ε.γιατηνεπι�τευξητηςΔιατλαντικη� ςΕταιρικη� ςΣχε�σηςΕμπορι�ουκαιΕπενδυ� σεων,τηγνωστη� σεεμα� ςμετοακρωνυ� μιοTTIP.
Απο� το2013οιΦτΦσυμμετε�χουν,σεεθνικο� καισεΕυρωπαικο� επι�πεδο,σεο� λεςτιςδρα� σειςκαισεο� λατα επι�πεδα (πολιτικο� , νομικο� , κοινωνικο� ) πουαναπτυ� σσονται ενα� ντια στις εμπορικε�ς ληστρικε�ς
1 2 3συμφωνι�εςTTIP ,CETA ,TiSA .
Υποστηρι�ζουν απο� την ε�ναρξη των αντιστα� σεων,μαζι�με500Ευρωπαικε�ςοργανω� σεις,τηνΕυρωπαι-κη� Πρωτοβουλι�α Πολιτω� ν/ European Citizens’Initiative (ECI) ενα� ντια στην TTIP και στη CETA(α/α378στονκατα� λογοτωνοργανισμω� ντηςΚοι-νωνι�αςτωνΠολιτω� ν).ΟιΦτΦσυνε�βαλανστηνπρο-βολη� της εκστρατει�ας των ECI απο� 7 Οκτωβρι�ου2014 ε�ως 6 Οκτωβρι�ου 2015 για τη συλλογη� 3.3εκατομμυρι�ων υπογραφω� ν με βασικο� αι�τημα«STOPTTIP».
Με�λημαςδιατηρου� νεπαφε�ςμεΕυρωπαικου� ςοργα-
νισμου� ς και συμμετε�χουν σε Ευρωπαικε�ς συνα-ντη� σεις στρατηγικου� η� ενημερωτικου� χαρακτη� ραενα� ντια στις TTIP CETA TiSA. Σημαντικη� ει�ναι ησυμμετοχη� μας στην οργα� νωση της εκστρατει�αςγια να πα� ρουν οι Δη� μοι και οι Περιφε�ρειες τηςχω� ρας αποφα� σεις ω� στε να κηρυ� ξουν τις περιοχε�ςτους Ελευ� θερες TTIP CETA Ζω� νες / TTIP FREE
4ZONES .
ΟιΦτΦ ε�χουνσυνυπογρα�ψει επιστολε�ς α) μαζι� με158Ευρωπαικε�ςοργανω� σειςενα� ντιαστην«ιδιωτι-κοποι�ησητηςδικαιοσυ� νης»με�σωτωνISDS/ICSγιατην «Επι�λυση Διαφορω� ν μεταξυ� Επενδυτω� ν καιΚρα� τους» [19.02.2016] και β) προ� σφατα [27.06.2016],μεαφορμη� τησυνεδρι�ασητουΕυρωπαικου� Συμβουλι�ου (συμμετε�χουν οι Πρωθυπουργοι� τηςΕ.Ε.)μαζι�με240Ευρωπαικε�ςοργανω� σειςζη� τησαντοτε�λοςτωνδιαπραγματευ� σεωνγιατηνTTIP.
Οι ΦτΦ ε�χουν στει�λει επιστολε�ς στους Ευρωβου-λευτε�ς της χω� ρας (εκτο� ς Χ.Α.) για να καταψηφι�-σουν την ε�κθεση εμπορι�ου της ΕΕ (25.05.2015)καθω� ςκαιστονΠρωθυπουργο� τηςΕλλα� δαςκ.Αλε�-ξηΤσι�πρα (31.05.2016και05.05.2016)για ναπα� -ρει ξεκα� θαρη θε�ση, να μη συμβα� λλει «…στην ολο-κλη� ρωση των τρεχουσω� ν διαπραγματευ� σεων γιατιςTTIPκαιTISA», ναμη«συμφωνη�σειστηνπρο-σωρινη� εφαρμογη� της CETA» και να απαιτη� σει «ησυμφωνι�αCETAναχαρακτηριστει�μικτη� ».
ΟιΦτΦσυμμετε�χουνστηνΕλληνικη� Πρωτοβουλι�αSTOPTTIPCETATiSAκαιε�χουνσυμβα� λειστηνενη-με�ρωση και στην οργα� νωση δημοσι�ων δρα� σεων,στο πλαι�σιο αντι�στοιχων Ευρωπαικω� ν, στις 11Οκτωβρι�ου2014,18Απριλι�ου2015,10Οκτωβρι�ου2015,22Ιουνι�ου2016και8Οκτωβρι�ου2016.
Το2016οιΦτΦεξε�δωσανπε�ντεΕνημερωτικα� Φυ-λλα� διαμεταεξη� ςθε�ματα:
Συ� ντομοιστορικο� τωνδρα� σεωντωνΦτΦενα� ντιαστιςTTIP,CETA,TiSA
ΓρηγόρηςΖαρωτιάδηςΑναπληρωτη� ςΚαθηγητη� ς,Τμη� μαΟικονομικω� νΕπιστημω� ν,Σχολη� Ο.Π.Ε.,Α.Π.Θ[email protected],+302310991163
ΕιρήνηΟζούνηΥποψ.Διδα� κτορας,Τμη� μαΟικονομικω� νΕπιστημω� ν,Σχολη� Ο.Π.Ε.,Α.Π.Θ.ο[email protected]|[email protected].
ΣτέργιοςΣερέτηςΔρ.Πολιτικη� ςΟικονομι�αςτουΔιεθνου� ςΕμπορι�ου,Μεταδιδακτορικο� ςΕρευνητη� ς,Τμη� μαΙατρικη� ς,Α.Π.Θ.καιΤμη� μαΓεωγραφι�ας,Πανεπιστη� μιοΑιγαι�ου[email protected]
ΛίναΜουργή,Dipl.-IngΜηχανικο� ςΈρευναςκαιΑνα� πτυξης,Με�λοςAlternativeTradeNetwork.
ΈλεναΤζαμουράνου,Dipl.-IngΜηχανικο� ςΈρευναςκαιΑνα� πτυξης,Με�λοςAlternativeTradeNetwork.
ΓιώργοςΒελεγράκηςΥποψη�φιοςδιδα� κτωρ,Τμη� μαΓεωγραφι�ας,Χαροκο�πειοΠανεπιστη� μιο,Επιστημονικο� ςσυνεργα� της.
1) TTIPκαιΕλευ� θερεςΖω� νες τηςΤοπικη� ςΑυτοδι-οι�κησης
2) TTIPκαιαρνητικε�ςοικονομικε�ςκαιεργασιακε�ςεπιπτω� σεις
3) TTIP-Αγροτικη� παραγωγη� καιασφα� λειατροφι�-μων
4) TTIP, CETA, ISDS/ICS – Απειλη� για τις τοπικε�ςκοινωνι�ες & τον αγω� να ενα� ντια στις εξορυ� ξειςχρυσου� .
5) Η CETA απειλει� την ασφα� λεια των τροφι�μωνστην Ε υρω� πη (σε συνεργασι�α με οκτω� Ευρω-παικου� ςκαιΚαναδικου� ςφορει�ς).
ΚοινωνικέςκαιΠολιτικέςαντιστάσειςστηνΕλλάδα
Στην Ελλα� δα με σχετικη� καθυστε�ρηση η κοινωνι�ααντιλη�φθηκε τις επιδιω� ξεις των πολυεθνικω� ν νααπορρυθμι�σουν, με�σω των διατλαντικω� ν συμφω-νιω� ν, την οποιαδη� ποτε ρυ� θμιση προστα� τευε τονπολι�τη,τονκαταναλωτη� ,τονμικρο� παραγωγο� .
Ακο� μακαιπολι�τεςπουδιαθε�τουν ισχυρα� πολιτικα� αντανακλαστικα� χρεια� στηκε χρο� νος για να ενημε-ρωθου� νκαι ναπα� ρουνμε�ροςστοναγω� ναενα� ντιαστιςληστρικε�ςεμπορικε�ςσυμφωνι�ες.
Το θε�μα των εμπορικω� ν συμφωνιω� ν TTIP CETATiSA δεν αποτε�λεσε θε�μα διαλο� γου, συγκλι�σεων,αντιπαραθε�σεων και συγκρου� σεων των Ευρω-εκλογω� ν (2014), των δυ� ο Εθνικω� ν Βουλευτικω� νΕκλογω� ν(2015)ου� τετουδημοψηφι�σματος(2015).Οι συμφωνι�ες δεν συζητη� θηκαν. Η κοινωνι�α δενει�χε τη δυνατο� τητα να ενημερωθει� απο� τα ΜΜΕ,τουλα� χιστονμε�χριτις10Οκτωβρι�ου2015πουε�γι-νανοιμεγα� λεςδιαδηλω� σειςστηνΕυρω� πημεμαζι-κο� τερηεκει�νητουΒερολι�νουστηνοποι�ασυμμετει�-χαν150.000διαδηλωτε�ς.
Ωστο� σο θα πρε�πει να υπογραμμιστει� η σημαντικη� συνεισφορα� στην ενημε�ρωση απο� το 2013 α) τουΙδρυ� ματοςΡο� ζαΛου� ξεμπουργκγιατηνε�κδοσηκαιτη δωρεα� ν δια� θεση σε χιλια� δες αντι�τυπα του βι-βλι�ουτουJohnHilary(WARonWANT)«Διατλαντι-κη� Εταιρικη� Σχε�σηΕμπορι�ουκαιΕπενδυ� σεων-Χα� ρ-τααπορρυ� θμισης,επι�θεσηστηνεργασι�α,κατα� λυσητηςδημοκρατι�ας»β)του Ινστιτου� του«Νι�κοςΠου-λαντζα� ς»καιγ)τουΠρα� σινουΙνστιτου� του.
Σημαντικο� ρο� λοστην ενημε�ρωση, συντονισμο� τωνκινημα� τωνκαιανα� πτυξηδημοσι�ωνδρα� σεωνε�παιξετο Δι�κτυο Οργανω� σεων και Πολιτω� ν «Ελληνικη� Πρωτοβουλι�αSTOPTTIPCETATiSA»,τοοποι�οδιορ-γα� νωσε πε� ντε δημο� σιες δρα� σεις (2014, 2015,2016), ε�κδωσε Δελτι�α Τυ� που και ανακοινω� σειςκ.λπ.
Δημο� σιες δρα� σεις ενα� ντια στην TTIP CETA TiSA
ε�χουν πραγματοποιηθει� εκτο� ς απο� την Αθη� να καιστηΘεσσαλονι�κη,στοΗρα� κλειοΚρη� της,στηνΚε�ρ-κυρα και στηΛα� ρισα (ο� που ε�χει δημιουργηθει� καισυντονιστικο� φορε�ων).
Ενημερωτικε�ς εκδηλω� σεις ε�χουν γι�νει περισσο� τε-ρεςαπο� 100.
Σε τι�τλους παρουσια� ζουμε τους φορει�ς που ε�χουνπα� ρειαποφα� σεις,μεδιαφορετικου� τρο�πουκαιε�ντα-σης, κει�μενα ενα� ντια στηνTTIPCETATiSA κοινω-νικω� ν,συνδικαλιστικω� νφορε�ων,MKOκ.λπ.
•ΑΔΕΔΥ,ΓΣΕΕ,ΚΕΔΕ,
•ΦΙΛΟΙτηςΦΥΣΗΣ|Greenpeace,
•Εταιρι�αΕλλη� νωνΔικαστικω� νΛειτουργω� νγιατηΔημοκρατι�ακαιτιςΕλευθερι�ες,
• Ελληνικη� Πρωτοβουλι�α STOP, TTIP, CETA, TiSA(ε�χουν υπογρα� ψει περισσο� τεροι απο� 60 φορει�ςμεταξυ� των οποι�ων, Το Πελι�τι, το ΜΩΒ, ΒΙΟΖΩ,Κ136,Οικολογικη� Παρε�μβασηΗρακλει�ου,Ecocorfuκ.α� .),
• 43 Δη� μοι και οι Περιφε�ρειες Αττικη� ς, Θεσσαλι�αςκαι Ιονι�ων Νη� σων ε�χουν πα� ρει αποφα� σεις γιαΕλευ� θερεςΖω� νες[TTIP-CETA-TiSAFREEZONES].
ΟιΘέσειςτωνΦτΦγιατιςδιατλαντικέςσυμφωνίες
i. Οι Διατλαντικε�ς συμφωνι�ες TTIP, CETA αποτε-λου� ν τις «δυ� ο ο� ψεις του ι�διου νομι�σματος»,αποτελου� νμιασοβαρη� απειλη� γιατηδημοκρα-τι�α,τιςκοινωνικε�ςκατακτη� σεις,τοπεριβα� λλον,τηναγροτικη� παραγωγη� καιτηνασφα� λειατρο-φι�μων, τα δικαιω� ματα των εργαζομε�νων, τηντοπικη� οικονομι�α και τις μικρομεσαι�ες επιχει-ρη� σεις.
ii. Όποιος ει�ναι αντι�θετος με την TTIP οφει�λει ναει�ναι αντι�θετος και με την CETA, γιατι� ανκαθυστερη� σειακο� μακαιανακυρωθει�ηTTIP,οιπολυεθνικε�ςθαμπορου� ννα«κα� νουντηδουλεια� τους»με ταυποκαταστη� ματα� τουςστονΚανα-δα� . Ο αγω� νας σε αυτη� τη χρονικη� περι�οδο διε-ξα� γεταιενα� ντιακαιστιςδυ� οσυμφωνι�ες.
iii. Οι σημερινοι� αγω� νες ενα� ντια στις ληστρικε�ςεμπορικε�ς συμφωνι�ες TTIP CETA TiSA δεν θαπρε�πει να περιοριστου� ν στο εθνικο� επι�πεδο,ου� τε να «εγκλωβιστου� ν» θεματικα� . Χρεια� ζεταιναεμπλουτιστου� νκαιναδιευρυνθου� νθεματικα� και με α� λλα πολιτικα� και κοινωνικα� θε�ματαο� πως π.χ. αγω� νες για μια α� λλη Ευρω� πη τηςδικαιοσυ� νης και της αλληλεγγυ� ης, να διατηρη-θει�καινααναβαθμιστει�ποιοτικα� καιποσοτικα� ο συντονισμο� ς, η ανταλλαγη� πληροφοριω� ν, ηαλληλοεπι�δρασηκαιοικοινε�ςδρα� σειςμεα� λλεςοργανω� σεις και πρωτοβουλι�ες απο� την Κοινω-
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
4
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
5
1]TTIP:TransatlanticTradeandInvestmentPartnership/Διατλαντικη� Εταιρικη� Σχε�σηΕμπορι�ουκαιΕπενδυ� σεων,μεταξυ� Ε.Ε.καιΗΠΑ.Οισυζητη� σειςμεταξυ� τωνδυ� ομερω� νγιατηνεπι�τευξητηςσυμφωνι�αςει�ναισεεξε�λιξη.Έχειπραγματοποιηθει�ο15οςγυ� ροςτωνδιαπραγματευ� σεων.
2]CETA: Comprehensive Economic and Trade Agreement / Ολοκληρωμε�νη Οικονομικη� και Εμπορικη� Συμφωνι�α, μεταξυ� Ε.Ε. καιΚαναδα� .Οιδιαπραγματευ� σειςγιατησυμφωνι�αμεταξυ� τωνδυ� ομερω� νε�χουνολοκληρωθει�απο� το2014.ΤονΙου� λιοτου2016,μετα� απο� τοαποτε�λεσμακαιτοβα� ροςτουδημοψηφι�σματοςστηνΑγγλι�αμετηνεπικρα� τησητουBREXIT,ησυμφωνι�αχαρακτηρι�στηκεαπο� τηνΚομισιο� νμικτη� καιξεκι�νησεηδιαδικασι�ατηςπροσωρινη� ςεφαρμογη� ςτης.ΟιΦτΦμεανακοι�νωση� τουςστις05/07/2016μετι�τλο«Προσωρινη� εφαρμογη� τηςCETA–Ουδε�νμονιμο� τεροτουπροσωρινου� »υπογρα� μμισανο� τιμε«τηνπροσωρινη� εφαρμογη� τηςCETA,ησυμφωνι�αθατεθει�αυτο� ματασεισχυ� ,πριντηνεπικυ� ρωση� τηςαπο� ταεθνικα� κοινοβου� λια..»
3]TISA:TradeinServicesAgreement/Συμφωνι�αΕμπορι�ουσεΥπηρεσι�εςμεταξυ� 50χωρω� ν.Ο20οςγυ� ροςτωνδιαπραγματευ� σεωνολοκληρω� θηκετονΜα� ιοτου2016.
4]Απο� τονΙανουα� ριομε�χριτοΣεπτε�μβριοτου2016ε�χουνπα� ρειαποφα� σειςγιαΕλευ� θερεςΖω� νες/TTIPCETAFreeZones43Δη� μοι,οιΠεριφε�ρειεςΑττικη� ς,Θεσσαλι�αςκαιΙονι�ωνΝη� σων.Αποφα� σειςενα� ντιαστιςTTIPCETAε�χουνεκδω� σειηΚΕΔΕ,τοΠεριφερειακο� Συμ-βου� λιοΠελοποννη� σουκαιηΠΕΔΑττικη� ς(συμμετε�χουν62Δη� μοι).
νι�α των Πολιτω� ν (ΚτΠ) σε Ευρωπαικο� καιΠαγκο� σμιοεπι�πεδο.
iv. Οιαγω� νεςενα� ντιαστιςσυμφωνι�εςαλλα� καιγιατηνπροα� σπισητηςδημοκρατι�ας,τωνπολιτικω� νκαικοινωνικω� νδικαιωμα� των,θαπρε�πειναγι�νο-νταισεο� λαταεπι�πεδατηςπολιτικη� ς,κοινωνι-κη� ςκαιεπιστημονικη� ςζωη� ς(Ευρωκοινοβου� λιο,Εθνικα� Κοινοβου� λια, Τοπικη� Αυτοδιοι�κηση,Σωματει�α εργαζομε�νων, Αγροτικε�ς - Συνεταιρι-στικε�ς - Καταναλωτικε�ς οργανω� σεις, Κινη� ματαπολιτω� ν για την προστασι�α του φυσικου� καιτου ανθρωπογενου� ς περιβα� λλοντος, Εκπαιδευ-τικα� Ιδρυ� ματα).
v. ΗΚοινωνι�ατωνΠολιτω� νθαπρε�πειναενισχυ� ειΑυτοδιαχειριστικα� εγχειρη� ματα, τις προσπα� -θειες για την επαναλειτουργι�α εργοστασι�ων η� επιχειρη� σεων απο� τους ι�διους τους εργαζο� με-νουςο� πωςπ.χ.τηςΒΙΟΜΕ,καθω� ςκαιΣυνεργα-τικα� Εγχειρη� ματα Κοινωνικη� ς Αλληλε�γγυαςΟικονομι�ας (Κ.ΑΛ.Ο.) π.χ. Βιος coop, ΕΦΣΥΝ,ΣΥΝ.ΑΛΛ.ΟΙ.Σ.κλπ.
vi. Θα πρε�πει να ενισχυθου� ν πρωτοβουλι�ες πολι-τω� νκαικοινωνικω� νσχημα� τωνπουε�χουνσχε�σημετηναυτα� ρκεια,τηνπαραγωγη� ενε�ργειας,τηναπεξα� ρτηση απο� τη βιομηχανικη� γεωργι�α καιτην εμπορι�α των σπο� ρων, τη δια� δοση ντο�πιωνκαλλιεργειω� ν ο� πως π.χ. κα� νουν Το Πελι�τι,Περμακουλτου� ρα,Σπο� ροιΖωη� ςκ.α� .
Θε�λουμεναδιευκρινι�σουμεο� τιτααυτοδιαχειριστι-κα� καισυνεταιριστικα� εγχειρη� ματα,ηανεξαρτητο-ποι�ηση απο� τη βιομηχανι�α και εμπορι�α των σπο� -ρων κ.λπ. που αναφε�ρονται (v.vi) δεν μπορου� ν ναανατρε�ψουν στον παρο� ντα χρο� νο, το καπιταλι-στικο� συ� στημα παραγωγη� ς, εμπορι�ας και κατανα� -λωσης. Ωστο� σο μπορου� ν να δημιουργη� σουν αξιο� -λογεςαντιστα� σειςκαιαναχω� ματα,ναπεριορι�σουντις αρνητικε�ς επιπτω� σεις των εμπορικω� ν ληστρι-κω� νσυμφωνιω� νκαιναδημιουργη� σουντιςπρουπο-θε�σεις,μαζι�μεα� λλεςπολιτικε�ςκαικοινωνικε�ςπρω-τοβουλι�ες και ανακατατα� ξεις, τον αντι�παλο πο� λοαπε�ναντιστονεπεκτατικο� νεοφιλελευθερισμο� .
Μετηνπαρουσι�ασητηςμελε�τηςμετι�τλο«TTIP:Οιεπιπτώσεις στην Ελληνική δημοκρατία, στηνοικονομία, στην κοινωνία» και κυρι�ως με τησυμμετοχη� τωνΦτΦ στους καθημερινου� ς αγω� νες,που θα συνεχιστου� ν, ενα� ντια στις ληστρικε�ς συμ-φωνι�εςTTIP-CETA-TiSA,πιστευ� ουμεο� τι θα ε�χουμεσυμβα� λλει,στομε�τροπουμαςαναλογει�,στηνενη-με�ρωση της κοινωνι�ας, των πολιτικω� ν κομμα� των,της κυβε�ρνησης, της Τοπικη� ς Αυτοδιοι�κησης, τωνΕργαζομε�νων, των Αγροτω� ν, των Μικρομεσαι�ωνεπιχειρηματιω� νκαιγενικο� τερατηςκοινωνι�ας.
ΚώσταςΦωτεινάκης
Προ� εδροςτωνΦΙΛΩΝτηςΦΥΣΗΣ/NaturefriendsGreece
1) TTIPκαιΕλευ� θερεςΖω� νες τηςΤοπικη� ςΑυτοδι-οι�κησης
2) TTIPκαιαρνητικε�ςοικονομικε�ςκαιεργασιακε�ςεπιπτω� σεις
3) TTIP-Αγροτικη� παραγωγη� καιασφα� λειατροφι�-μων
4) TTIP, CETA, ISDS/ICS – Απειλη� για τις τοπικε�ςκοινωνι�ες & τον αγω� να ενα� ντια στις εξορυ� ξειςχρυσου� .
5) Η CETA απειλει� την ασφα� λεια των τροφι�μωνστην Ε υρω� πη (σε συνεργασι�α με οκτω� Ευρω-παικου� ςκαιΚαναδικου� ςφορει�ς).
ΚοινωνικέςκαιΠολιτικέςαντιστάσειςστηνΕλλάδα
Στην Ελλα� δα με σχετικη� καθυστε�ρηση η κοινωνι�ααντιλη�φθηκε τις επιδιω� ξεις των πολυεθνικω� ν νααπορρυθμι�σουν, με�σω των διατλαντικω� ν συμφω-νιω� ν, την οποιαδη� ποτε ρυ� θμιση προστα� τευε τονπολι�τη,τονκαταναλωτη� ,τονμικρο� παραγωγο� .
Ακο� μακαιπολι�τεςπουδιαθε�τουν ισχυρα� πολιτικα� αντανακλαστικα� χρεια� στηκε χρο� νος για να ενημε-ρωθου� νκαι ναπα� ρουνμε�ροςστοναγω� ναενα� ντιαστιςληστρικε�ςεμπορικε�ςσυμφωνι�ες.
Το θε�μα των εμπορικω� ν συμφωνιω� ν TTIP CETATiSA δεν αποτε�λεσε θε�μα διαλο� γου, συγκλι�σεων,αντιπαραθε�σεων και συγκρου� σεων των Ευρω-εκλογω� ν (2014), των δυ� ο Εθνικω� ν Βουλευτικω� νΕκλογω� ν(2015)ου� τετουδημοψηφι�σματος(2015).Οι συμφωνι�ες δεν συζητη� θηκαν. Η κοινωνι�α δενει�χε τη δυνατο� τητα να ενημερωθει� απο� τα ΜΜΕ,τουλα� χιστονμε�χριτις10Οκτωβρι�ου2015πουε�γι-νανοιμεγα� λεςδιαδηλω� σειςστηνΕυρω� πημεμαζι-κο� τερηεκει�νητουΒερολι�νουστηνοποι�ασυμμετει�-χαν150.000διαδηλωτε�ς.
Ωστο� σο θα πρε�πει να υπογραμμιστει� η σημαντικη� συνεισφορα� στην ενημε�ρωση απο� το 2013 α) τουΙδρυ� ματοςΡο� ζαΛου� ξεμπουργκγιατηνε�κδοσηκαιτη δωρεα� ν δια� θεση σε χιλια� δες αντι�τυπα του βι-βλι�ουτουJohnHilary(WARonWANT)«Διατλαντι-κη� Εταιρικη� Σχε�σηΕμπορι�ουκαιΕπενδυ� σεων-Χα� ρ-τααπορρυ� θμισης,επι�θεσηστηνεργασι�α,κατα� λυσητηςδημοκρατι�ας»β)του Ινστιτου� του«Νι�κοςΠου-λαντζα� ς»καιγ)τουΠρα� σινουΙνστιτου� του.
Σημαντικο� ρο� λοστην ενημε�ρωση, συντονισμο� τωνκινημα� τωνκαιανα� πτυξηδημοσι�ωνδρα� σεωνε�παιξετο Δι�κτυο Οργανω� σεων και Πολιτω� ν «Ελληνικη� Πρωτοβουλι�αSTOPTTIPCETATiSA»,τοοποι�οδιορ-γα� νωσε πε� ντε δημο� σιες δρα� σεις (2014, 2015,2016), ε�κδωσε Δελτι�α Τυ� που και ανακοινω� σειςκ.λπ.
Δημο� σιες δρα� σεις ενα� ντια στην TTIP CETA TiSA
ε�χουν πραγματοποιηθει� εκτο� ς απο� την Αθη� να καιστηΘεσσαλονι�κη,στοΗρα� κλειοΚρη� της,στηνΚε�ρ-κυρα και στηΛα� ρισα (ο� που ε�χει δημιουργηθει� καισυντονιστικο� φορε�ων).
Ενημερωτικε�ς εκδηλω� σεις ε�χουν γι�νει περισσο� τε-ρεςαπο� 100.
Σε τι�τλους παρουσια� ζουμε τους φορει�ς που ε�χουνπα� ρειαποφα� σεις,μεδιαφορετικου� τρο�πουκαιε�ντα-σης, κει�μενα ενα� ντια στηνTTIPCETATiSA κοινω-νικω� ν,συνδικαλιστικω� νφορε�ων,MKOκ.λπ.
•ΑΔΕΔΥ,ΓΣΕΕ,ΚΕΔΕ,
•ΦΙΛΟΙτηςΦΥΣΗΣ|Greenpeace,
•Εταιρι�αΕλλη� νωνΔικαστικω� νΛειτουργω� νγιατηΔημοκρατι�ακαιτιςΕλευθερι�ες,
• Ελληνικη� Πρωτοβουλι�α STOP, TTIP, CETA, TiSA(ε�χουν υπογρα� ψει περισσο� τεροι απο� 60 φορει�ςμεταξυ� των οποι�ων, Το Πελι�τι, το ΜΩΒ, ΒΙΟΖΩ,Κ136,Οικολογικη� Παρε�μβασηΗρακλει�ου,Ecocorfuκ.α� .),
• 43 Δη� μοι και οι Περιφε�ρειες Αττικη� ς, Θεσσαλι�αςκαι Ιονι�ων Νη� σων ε�χουν πα� ρει αποφα� σεις γιαΕλευ� θερεςΖω� νες[TTIP-CETA-TiSAFREEZONES].
ΟιΘέσειςτωνΦτΦγιατιςδιατλαντικέςσυμφωνίες
i. Οι Διατλαντικε�ς συμφωνι�ες TTIP, CETA αποτε-λου� ν τις «δυ� ο ο� ψεις του ι�διου νομι�σματος»,αποτελου� νμιασοβαρη� απειλη� γιατηδημοκρα-τι�α,τιςκοινωνικε�ςκατακτη� σεις,τοπεριβα� λλον,τηναγροτικη� παραγωγη� καιτηνασφα� λειατρο-φι�μων, τα δικαιω� ματα των εργαζομε�νων, τηντοπικη� οικονομι�α και τις μικρομεσαι�ες επιχει-ρη� σεις.
ii. Όποιος ει�ναι αντι�θετος με την TTIP οφει�λει ναει�ναι αντι�θετος και με την CETA, γιατι� ανκαθυστερη� σειακο� μακαιανακυρωθει�ηTTIP,οιπολυεθνικε�ςθαμπορου� ννα«κα� νουντηδουλεια� τους»με ταυποκαταστη� ματα� τουςστονΚανα-δα� . Ο αγω� νας σε αυτη� τη χρονικη� περι�οδο διε-ξα� γεταιενα� ντιακαιστιςδυ� οσυμφωνι�ες.
iii. Οι σημερινοι� αγω� νες ενα� ντια στις ληστρικε�ςεμπορικε�ς συμφωνι�ες TTIP CETA TiSA δεν θαπρε�πει να περιοριστου� ν στο εθνικο� επι�πεδο,ου� τε να «εγκλωβιστου� ν» θεματικα� . Χρεια� ζεταιναεμπλουτιστου� νκαιναδιευρυνθου� νθεματικα� και με α� λλα πολιτικα� και κοινωνικα� θε�ματαο� πως π.χ. αγω� νες για μια α� λλη Ευρω� πη τηςδικαιοσυ� νης και της αλληλεγγυ� ης, να διατηρη-θει�καινααναβαθμιστει�ποιοτικα� καιποσοτικα� ο συντονισμο� ς, η ανταλλαγη� πληροφοριω� ν, ηαλληλοεπι�δρασηκαιοικοινε�ςδρα� σειςμεα� λλεςοργανω� σεις και πρωτοβουλι�ες απο� την Κοινω-
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
4
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
5
1]TTIP:TransatlanticTradeandInvestmentPartnership/Διατλαντικη� Εταιρικη� Σχε�σηΕμπορι�ουκαιΕπενδυ� σεων,μεταξυ� Ε.Ε.καιΗΠΑ.Οισυζητη� σειςμεταξυ� τωνδυ� ομερω� νγιατηνεπι�τευξητηςσυμφωνι�αςει�ναισεεξε�λιξη.Έχειπραγματοποιηθει�ο15οςγυ� ροςτωνδιαπραγματευ� σεων.
2]CETA: Comprehensive Economic and Trade Agreement / Ολοκληρωμε�νη Οικονομικη� και Εμπορικη� Συμφωνι�α, μεταξυ� Ε.Ε. καιΚαναδα� .Οιδιαπραγματευ� σειςγιατησυμφωνι�αμεταξυ� τωνδυ� ομερω� νε�χουνολοκληρωθει�απο� το2014.ΤονΙου� λιοτου2016,μετα� απο� τοαποτε�λεσμακαιτοβα� ροςτουδημοψηφι�σματοςστηνΑγγλι�αμετηνεπικρα� τησητουBREXIT,ησυμφωνι�αχαρακτηρι�στηκεαπο� τηνΚομισιο� νμικτη� καιξεκι�νησεηδιαδικασι�ατηςπροσωρινη� ςεφαρμογη� ςτης.ΟιΦτΦμεανακοι�νωση� τουςστις05/07/2016μετι�τλο«Προσωρινη� εφαρμογη� τηςCETA–Ουδε�νμονιμο� τεροτουπροσωρινου� »υπογρα� μμισανο� τιμε«τηνπροσωρινη� εφαρμογη� τηςCETA,ησυμφωνι�αθατεθει�αυτο� ματασεισχυ� ,πριντηνεπικυ� ρωση� τηςαπο� ταεθνικα� κοινοβου� λια..»
3]TISA:TradeinServicesAgreement/Συμφωνι�αΕμπορι�ουσεΥπηρεσι�εςμεταξυ� 50χωρω� ν.Ο20οςγυ� ροςτωνδιαπραγματευ� σεωνολοκληρω� θηκετονΜα� ιοτου2016.
4]Απο� τονΙανουα� ριομε�χριτοΣεπτε�μβριοτου2016ε�χουνπα� ρειαποφα� σειςγιαΕλευ� θερεςΖω� νες/TTIPCETAFreeZones43Δη� μοι,οιΠεριφε�ρειεςΑττικη� ς,Θεσσαλι�αςκαιΙονι�ωνΝη� σων.Αποφα� σειςενα� ντιαστιςTTIPCETAε�χουνεκδω� σειηΚΕΔΕ,τοΠεριφερειακο� Συμ-βου� λιοΠελοποννη� σουκαιηΠΕΔΑττικη� ς(συμμετε�χουν62Δη� μοι).
νι�α των Πολιτω� ν (ΚτΠ) σε Ευρωπαικο� καιΠαγκο� σμιοεπι�πεδο.
iv. Οιαγω� νεςενα� ντιαστιςσυμφωνι�εςαλλα� καιγιατηνπροα� σπισητηςδημοκρατι�ας,τωνπολιτικω� νκαικοινωνικω� νδικαιωμα� των,θαπρε�πειναγι�νο-νταισεο� λαταεπι�πεδατηςπολιτικη� ς,κοινωνι-κη� ςκαιεπιστημονικη� ςζωη� ς(Ευρωκοινοβου� λιο,Εθνικα� Κοινοβου� λια, Τοπικη� Αυτοδιοι�κηση,Σωματει�α εργαζομε�νων, Αγροτικε�ς - Συνεταιρι-στικε�ς - Καταναλωτικε�ς οργανω� σεις, Κινη� ματαπολιτω� ν για την προστασι�α του φυσικου� καιτου ανθρωπογενου� ς περιβα� λλοντος, Εκπαιδευ-τικα� Ιδρυ� ματα).
v. ΗΚοινωνι�ατωνΠολιτω� νθαπρε�πειναενισχυ� ειΑυτοδιαχειριστικα� εγχειρη� ματα, τις προσπα� -θειες για την επαναλειτουργι�α εργοστασι�ων η� επιχειρη� σεων απο� τους ι�διους τους εργαζο� με-νουςο� πωςπ.χ.τηςΒΙΟΜΕ,καθω� ςκαιΣυνεργα-τικα� Εγχειρη� ματα Κοινωνικη� ς Αλληλε�γγυαςΟικονομι�ας (Κ.ΑΛ.Ο.) π.χ. Βιος coop, ΕΦΣΥΝ,ΣΥΝ.ΑΛΛ.ΟΙ.Σ.κλπ.
vi. Θα πρε�πει να ενισχυθου� ν πρωτοβουλι�ες πολι-τω� νκαικοινωνικω� νσχημα� τωνπουε�χουνσχε�σημετηναυτα� ρκεια,τηνπαραγωγη� ενε�ργειας,τηναπεξα� ρτηση απο� τη βιομηχανικη� γεωργι�α καιτην εμπορι�α των σπο� ρων, τη δια� δοση ντο�πιωνκαλλιεργειω� ν ο� πως π.χ. κα� νουν Το Πελι�τι,Περμακουλτου� ρα,Σπο� ροιΖωη� ςκ.α� .
Θε�λουμεναδιευκρινι�σουμεο� τιτααυτοδιαχειριστι-κα� καισυνεταιριστικα� εγχειρη� ματα,ηανεξαρτητο-ποι�ηση απο� τη βιομηχανι�α και εμπορι�α των σπο� -ρων κ.λπ. που αναφε�ρονται (v.vi) δεν μπορου� ν ναανατρε�ψουν στον παρο� ντα χρο� νο, το καπιταλι-στικο� συ� στημα παραγωγη� ς, εμπορι�ας και κατανα� -λωσης. Ωστο� σο μπορου� ν να δημιουργη� σουν αξιο� -λογεςαντιστα� σειςκαιαναχω� ματα,ναπεριορι�σουντις αρνητικε�ς επιπτω� σεις των εμπορικω� ν ληστρι-κω� νσυμφωνιω� νκαιναδημιουργη� σουντιςπρουπο-θε�σεις,μαζι�μεα� λλεςπολιτικε�ςκαικοινωνικε�ςπρω-τοβουλι�ες και ανακατατα� ξεις, τον αντι�παλο πο� λοαπε�ναντιστονεπεκτατικο� νεοφιλελευθερισμο� .
Μετηνπαρουσι�ασητηςμελε�τηςμετι�τλο«TTIP:Οιεπιπτώσεις στην Ελληνική δημοκρατία, στηνοικονομία, στην κοινωνία» και κυρι�ως με τησυμμετοχη� τωνΦτΦ στους καθημερινου� ς αγω� νες,που θα συνεχιστου� ν, ενα� ντια στις ληστρικε�ς συμ-φωνι�εςTTIP-CETA-TiSA,πιστευ� ουμεο� τι θα ε�χουμεσυμβα� λλει,στομε�τροπουμαςαναλογει�,στηνενη-με�ρωση της κοινωνι�ας, των πολιτικω� ν κομμα� των,της κυβε�ρνησης, της Τοπικη� ς Αυτοδιοι�κησης, τωνΕργαζομε�νων, των Αγροτω� ν, των Μικρομεσαι�ωνεπιχειρηματιω� νκαιγενικο� τερατηςκοινωνι�ας.
ΚώσταςΦωτεινάκης
Προ� εδροςτωνΦΙΛΩΝτηςΦΥΣΗΣ/NaturefriendsGreece
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
6
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
7
ΠΡΟΛΟΓΟΣ 3
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 7
ΚΕΦΑΛΑΙΟ1:
ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣΤΗΝΕΛΛΑΔΑ 8
1.1. ΕΛΛΗΝΙΚΗΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 10
1.2. ΕΛΛΗΝΙΚΗΚΟΙΝΩΝΙΑ 14
ΚΕΦΑΛΑΙΟ2:
ΑΝΑΛΥΣΗΤΗΣTTIP
2.1. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ&ΙΣΤΟΡΙΚΗΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 16
2.1.1. Μετα� τονΒ’Παγκο� σμιοΠο� λεμο 17
2.1.2. Νεο� τεραΧρο� νια 18
2.1.3. Εμπορικε�ςΣυμφωνι�εςΝε�αςΓενια� ς 18
2.1.4. Αναπο�φευκτοςΔιπολισμο� ς 19
2.1.5. Σινορωσικη� Συνα� ντηση 19
2.1.6. Ευρωατλαντικη� Συνα� ντηση 20
2.2. ΤΕΧΝΙΚΗΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 21
2.2.1. Νομοθετικη� Διαδικασι�α 21
Διαφορε�ςστοΝομοθετικο� Περιβα� λλον 22
Ρυθμιστικη� Συνεργασι�α(IRC) 23
Διαδικασι�αΣυ� γκλισης 25
2.2.2. Επι�λυσηΔιαφορω� ν-ISDS 26
Εμπορικε�ςΣυμφωνι�ες&ISDS 26
ISDSστηνΠρα� ξη 27
Μετατροπη� απο� ISDSσεICS 28
2.2.3. TTIP&Δημο�σιοςΤομε�ας 29
Καθορισμο� ςΥπηρεσιω� νπροςΑπελευθε�ρωση 29
Κι�νδυνοιγιατονΔημο� σιοΤομε�α 30
2.2.4. TTIP&Τρο�φιμα 31
Ασφα� λειαΤροφι�μων 32
Πρακτικε�ςσεΠαραγωγη� &Μεταποι�ηση 34
Γενετικα� Τροποποιημε�νοιΟργανισμοι�(ΓΤΟ) 37
Βιοτεχνολογι�α&Νε�αΤρο�φιμα 38
Προιο� νταΟνομασι�αςΠροε�λευσης,Γεωγραφικη� ςΈνδειξης&Εγγυημε�νουΠαραδοσιακου� Ιδιο� τυπου 39
2.2.5. TTIP&Περιβα� λλον 40
2.2.6. TTIP&Μικρομεσαι�εςΕπιχειρη� σεις 42
Κι�νδυνοιγιατιςΜικρομεσαι�εςΕπιχειρη� σεις 42
ΚΕΦΑΛΑΙΟ3:
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΤΗΣTTIPΣΤΗΝΕΛΛΑΔΑ
3.1. ΠΟΛΙΤΙΚΕΙΑΚΟΚΑΙΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΠΛΑΙΣΙΟ 44
3.2. ΕΙΔΙΚΕΣΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 48
3.2.1. Δημοκρατι�α&Νομοθεσι�α 50
3.2.2. Δημο� σιοςΤομε�ας 51
3.2.3. Μικρομεσαι�εςΕπιχειρη� σεις 54
3.2.4. Εργασι�α 55
3.2.5. Περιβα� λλον&Υγει�α 55
3.2.6. Μελε�τεςΠεριπτω� σεων 57
ΤοΠαρα� δειγματουΝο� μουγιατιςFast-TrackΕπενδυ� σεις 57
ΤοΠαρα� δειγμαΕξο� ρυξηςΧρυσου� στηΒΑΧαλκιδικη� 57
ΤοΠαρα� δειγματηςΕλληνικη� ςΦε�τας 59
ΑΝΤΙΕΠΙΛΟΓΟΥ-ΥΠΑΡΧΕΙΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ; 63
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 64
ΛΕΞΙΚΟΟΡΩΝ 68
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 73
Περιεχο� μενα Εισαγωγη�
Διατλαντικη� Εταιρικη� Σχε�ση Εμπορι�ου καιΗ Επενδυ� σεων (TTIP - Transatlantic Trade andInvestment Partnership) ει�ναι ε�να απο� τα σημα-ντικο� τερα μελλου� μενα βη� ματα στην κατευ� θυνσητου συνολικου� μετασχηματισμου� της αστικη� ς κοι-νωνι�ας και του καπιταλισμου� . Στον επι�σημοσχετικο� ιστοχω� ρο της Ευρωπαικη� ς Ένωσης (ΕΕ)αναφε�ρεται συγκεκριμε�να ο� τι «η Ένωση διαπραγ-ματεύεταιμιαεμπορικήκαιεπενδυτικήσυμφωνίαμετις Η.Π.Α. ...κατόπιν σχετικής εξουσιοδότησης πουτηςπαρείχαντακράτημέληαπότο2013».Ωςβασι-κη� επιδι�ωξη δηλω� νεται το α� νοιγμα της αμερικανι-κη� ς αγορα� ς για τις ευρωπαικε�ς επιχειρη� σεις, ηκατα� ργησητωνπεριορισμω� νπουαντιμετωπι�ζουν,καθω� ς και η εγκαθι�δρυση νε�ων κανο� νων που θακα� νουντιςεξαγωγε�ς,τιςεισαγωγε�ςκαιτιςεπενδυ� -
[1]σειςπιοευ� κολεςκαιδι�καιες .
ΌμωςηTTIP,σεσυνδυασμο� μετηCETA(EU-CanadaComprehensive Economic and Trade Agreement)και την TiSA (Trade in Services Agreement) ει�ναιπολυ� περισσο� τερα απο� μια απλη� εμπορικη� καιεπενδυτικη� συμφωνι�α.
Οι βαθυ� τερες δομικε�ς τεχνοοικονομικε�ς μεταλλα� -ξεις και η εξε�λιξη της ενδογενω� ς αναπαραγο� μενηςκαπιταλιστικη� ς κρι�σης, συντονισμε�νης αυτη� ν τηνφορα� με τηνανισορροπι�απουπροκαλει� η αναντι�-κρυστη, αυτοανατροφοδοτου� μενη διευ� ρυνση τουχρηματοπιστωτικου� κεφαλαι�ου επε�βαλε τον νεο-φιλελευθερισμο� , ως βι�αιο μονο� δρομο «επιβι�ωσης»του εμπορευματικου� τρο�που παραγωγη� ς και τωνυπερσυσσωρευ� σεωνπλου� τουκαικεφαλαι�ων.
Την ι�δια στιγμη� οι ραγδαι�ες, ριζικε�ς αναδιατα� ξειςστοδιεθνη� καταμερισμο� εργασι�αςκαιοικονομικη� ςεξουσι�αςπροκαλου� νσταδιακα� ε�ναννε�ο,συ� γχρονοδιπολισμο� μεεπι�κεντρα(ο�χιακο� μηκατασταλαγμε�-να ο� ρια) αφενο� ς τη διατλαντικη� οικονομικη� καιπολιτικη� ολοκλη� ρωσηκαιαφετε�ρου την εξελισσο� -μενη εταιρικο� τητα μεταξυ� Κι�νας και Ρωσι�ας. Ωςπροςαυτο� τοσημει�οηιστοσελι�δατηςΕΕει�ναιαπο-καλυπτικη� , καθω� ς μεταξυ� των «κερδω� ν» που επι-διω� κει απο� τη Συμφωνι�α ει�ναι «η επιρροη� στουςδιεθνη� ςο� ρουςκαικανο� νεςεμπορι�ουκαιηοικουμε-νικη� προβολη� τωναξιω� νμας»(sic).
Η TTIP ενσωματω� νει λοιπο� ν αυτα� τα δυ� ο βασικα� χαρακτηριστικα� τηςσυ� γχρονης, πραγματικο� τητας:ενω� αποτελει�σημαντικο� εξοπλιστικο� εργαλει�οτωνδυτικω� ν ανεπτυγμε�νων κοινωνιω� ν απε�ναντι στονεντεινο� μενοανταγωνισμο� απο� τουςνεο� δμητουςκαιπιο ολοκληρωτικου� ς καπιταλισμου� ς των ανα-δυο� μενωνοικονομιω� ντηςΑνατολη� ς(καιο�χιμο� νο),ταυτο�χρονα συνιστα� και�ριο διεθνοπολιτικο� εγχει�-
ρημα για την νεοφιλελευ� θερη ολοκλη� ρωση της«Δυ� σης» με προφανει�ς υπαναχωρη� σεις απο� ταδημοκρατικα� και κοινωνικα� ιστορικα� κεκτημε�νατης.
Απο� μο� νη της η μα� λλον α� νευ προηγουμε�νου προ-σπα� θεια διατη� ρησης της μυστικο� τητας γυ� ρω απο� τις εξελισσο� μενες υπερεθνικε�ς διαπραγματευ� σειςεπιβεβαιω� νει υπο� μια ε�ννοια τα παραπα� νω (ει-δικο� τερα μετα� τη σχετικα� προ� σφατη «οδυνηρη� »εμπειρι�α της «νεοφιλελευ� θερης διεθνου� ς» να απο-τραπει�το«Ευρωσυ� νταγμα»μεαμεσοδημοκρατικε�ςκαικινηματικε�ςδιεργασι�ες).
Σκοπο� ςτηςπαρου� σαςμελε�τηςει�ναιητεκμηριωμε�-νηανα� δειξητουπραγματικου� χαρακτη� ρατηςTTIPκαιειδικο� τεραηπαρα� θεσητωνιδιαι�τερωνεπιπτω� -σεων για την Ελλα� δα στηνπολιτικη� , στην οικονο-μι�ακαιστηνκοινωνι�α.Γιατηνεπι�τευξηαυτου� προ-βαι�νουμεβασικα� σεδιεξοδικη� ,ειςβα� θοςβιβλιογρα-φικη� επισκο� πηση, αξιοποιω� ντας το� σο τη σχετικη� διεθνη� (ευρωπαικη� κυρι�ως) βιβλιογραφι�α ο� σο καιτην προ� σφατη πολιτικοοικονομικη� εμπειρι�α τηςχω� ραςμας.
Υπο� μιαε�ννοιακαικαθω� ςηασκου� μενημνημονιακη� πολιτικη� ταυτι�ζεται με μεγα� λο με�ρος τωνπροβλε-πομε�νωνστηνTTIP(τουλα� χιστονο� σοναφορα� στηδια� στασητουνεοφιλελευ� θερουμετασχηματισμου� ),ηΕλλα� δααποτελει�μιαχρη� σιμημελε�τηπερι�πτωσηςγιατιςκοινωνικοοικονομικε�ς-ποιοτικε�ςκαιποσο-τικε�ς-επιπτω� σειςτηςεφαρμογη� ςμε�τρωνκαιανα-διαρθρω� σεωνπου θα γενικευθου� ν με�σω της διατ-λαντικη� ςολοκλη� ρωσης.
Στις επο� μενες σελι�δες θα ακολουθη� σει αρχικα� μιαανα� λυσητηςυφιστα� μενηςκατα� στασηςστηνελλη-νικη� πραγματικο� τητα, μετα� απο� 7 ε�τη «μνημονια-κη� ς» πολιτικη� ς. Στην δευ� τερη ενο� τητα αρχικα� προσεγγι�ζεταιηTTIPθεωρητικα� αλλα� καιωςπροςτοιστορικο� τωνσυμφωνιω� ννε�αςγενια� ςκαθω� ςκαιτου κοινωνικοοικονομικου� υπο� βαθρου� τους. Στησυνε�χεια γι�νεται τεχνικη� ανα� λυση του περιεχομε�-νουαλλα� καιτηςουσι�αςτηςTTIP,ο� πωςαυτη� δια-πραγματευ� εται. Στο τρι�το με�ρος της μελε�της επι-κεντρωνο� μαστε στις προβλεπο� μενες επιπτω� σειςτο� σο γενικα� ο� σο και πιο ειδικα� προβαι�νονταςταυτο�χρονασεμιασυ� γκρισησχετικα� μετοτιε�χουνεπιφε�ρει τα μνημο� νια με�χρι στιγμη� ςως προς τουςστο�χους τηςTTIP.Τε�λοςστον επι�λογοθααναφερ-θου� μεστιςυπαρκτε�ς,πιλοτικα� ε�στωδοκιμασμε�νεςεναλλακτικε�ς.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
6
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
7
ΠΡΟΛΟΓΟΣ 3
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 7
ΚΕΦΑΛΑΙΟ1:
ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣΤΗΝΕΛΛΑΔΑ 8
1.1. ΕΛΛΗΝΙΚΗΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 10
1.2. ΕΛΛΗΝΙΚΗΚΟΙΝΩΝΙΑ 14
ΚΕΦΑΛΑΙΟ2:
ΑΝΑΛΥΣΗΤΗΣTTIP
2.1. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ&ΙΣΤΟΡΙΚΗΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 16
2.1.1. Μετα� τονΒ’Παγκο� σμιοΠο� λεμο 17
2.1.2. Νεο� τεραΧρο� νια 18
2.1.3. Εμπορικε�ςΣυμφωνι�εςΝε�αςΓενια� ς 18
2.1.4. Αναπο�φευκτοςΔιπολισμο� ς 19
2.1.5. Σινορωσικη� Συνα� ντηση 19
2.1.6. Ευρωατλαντικη� Συνα� ντηση 20
2.2. ΤΕΧΝΙΚΗΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 21
2.2.1. Νομοθετικη� Διαδικασι�α 21
Διαφορε�ςστοΝομοθετικο� Περιβα� λλον 22
Ρυθμιστικη� Συνεργασι�α(IRC) 23
Διαδικασι�αΣυ� γκλισης 25
2.2.2. Επι�λυσηΔιαφορω� ν-ISDS 26
Εμπορικε�ςΣυμφωνι�ες&ISDS 26
ISDSστηνΠρα� ξη 27
Μετατροπη� απο� ISDSσεICS 28
2.2.3. TTIP&Δημο�σιοςΤομε�ας 29
Καθορισμο� ςΥπηρεσιω� νπροςΑπελευθε�ρωση 29
Κι�νδυνοιγιατονΔημο� σιοΤομε�α 30
2.2.4. TTIP&Τρο�φιμα 31
Ασφα� λειαΤροφι�μων 32
Πρακτικε�ςσεΠαραγωγη� &Μεταποι�ηση 34
Γενετικα� Τροποποιημε�νοιΟργανισμοι�(ΓΤΟ) 37
Βιοτεχνολογι�α&Νε�αΤρο�φιμα 38
Προιο� νταΟνομασι�αςΠροε�λευσης,Γεωγραφικη� ςΈνδειξης&Εγγυημε�νουΠαραδοσιακου� Ιδιο� τυπου 39
2.2.5. TTIP&Περιβα� λλον 40
2.2.6. TTIP&Μικρομεσαι�εςΕπιχειρη� σεις 42
Κι�νδυνοιγιατιςΜικρομεσαι�εςΕπιχειρη� σεις 42
ΚΕΦΑΛΑΙΟ3:
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΤΗΣTTIPΣΤΗΝΕΛΛΑΔΑ
3.1. ΠΟΛΙΤΙΚΕΙΑΚΟΚΑΙΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΠΛΑΙΣΙΟ 44
3.2. ΕΙΔΙΚΕΣΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 48
3.2.1. Δημοκρατι�α&Νομοθεσι�α 50
3.2.2. Δημο� σιοςΤομε�ας 51
3.2.3. Μικρομεσαι�εςΕπιχειρη� σεις 54
3.2.4. Εργασι�α 55
3.2.5. Περιβα� λλον&Υγει�α 55
3.2.6. Μελε�τεςΠεριπτω� σεων 57
ΤοΠαρα� δειγματουΝο� μουγιατιςFast-TrackΕπενδυ� σεις 57
ΤοΠαρα� δειγμαΕξο� ρυξηςΧρυσου� στηΒΑΧαλκιδικη� 57
ΤοΠαρα� δειγματηςΕλληνικη� ςΦε�τας 59
ΑΝΤΙΕΠΙΛΟΓΟΥ-ΥΠΑΡΧΕΙΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ; 63
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 64
ΛΕΞΙΚΟΟΡΩΝ 68
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 73
Περιεχο� μενα Εισαγωγη�
Διατλαντικη� Εταιρικη� Σχε�ση Εμπορι�ου καιΗ Επενδυ� σεων (TTIP - Transatlantic Trade andInvestment Partnership) ει�ναι ε�να απο� τα σημα-ντικο� τερα μελλου� μενα βη� ματα στην κατευ� θυνσητου συνολικου� μετασχηματισμου� της αστικη� ς κοι-νωνι�ας και του καπιταλισμου� . Στον επι�σημοσχετικο� ιστοχω� ρο της Ευρωπαικη� ς Ένωσης (ΕΕ)αναφε�ρεται συγκεκριμε�να ο� τι «η Ένωση διαπραγ-ματεύεταιμιαεμπορικήκαιεπενδυτικήσυμφωνίαμετις Η.Π.Α. ...κατόπιν σχετικής εξουσιοδότησης πουτηςπαρείχαντακράτημέληαπότο2013».Ωςβασι-κη� επιδι�ωξη δηλω� νεται το α� νοιγμα της αμερικανι-κη� ς αγορα� ς για τις ευρωπαικε�ς επιχειρη� σεις, ηκατα� ργησητωνπεριορισμω� νπουαντιμετωπι�ζουν,καθω� ς και η εγκαθι�δρυση νε�ων κανο� νων που θακα� νουντιςεξαγωγε�ς,τιςεισαγωγε�ςκαιτιςεπενδυ� -
[1]σειςπιοευ� κολεςκαιδι�καιες .
ΌμωςηTTIP,σεσυνδυασμο� μετηCETA(EU-CanadaComprehensive Economic and Trade Agreement)και την TiSA (Trade in Services Agreement) ει�ναιπολυ� περισσο� τερα απο� μια απλη� εμπορικη� καιεπενδυτικη� συμφωνι�α.
Οι βαθυ� τερες δομικε�ς τεχνοοικονομικε�ς μεταλλα� -ξεις και η εξε�λιξη της ενδογενω� ς αναπαραγο� μενηςκαπιταλιστικη� ς κρι�σης, συντονισμε�νης αυτη� ν τηνφορα� με τηνανισορροπι�απουπροκαλει� η αναντι�-κρυστη, αυτοανατροφοδοτου� μενη διευ� ρυνση τουχρηματοπιστωτικου� κεφαλαι�ου επε�βαλε τον νεο-φιλελευθερισμο� , ως βι�αιο μονο� δρομο «επιβι�ωσης»του εμπορευματικου� τρο�που παραγωγη� ς και τωνυπερσυσσωρευ� σεωνπλου� τουκαικεφαλαι�ων.
Την ι�δια στιγμη� οι ραγδαι�ες, ριζικε�ς αναδιατα� ξειςστοδιεθνη� καταμερισμο� εργασι�αςκαιοικονομικη� ςεξουσι�αςπροκαλου� νσταδιακα� ε�ναννε�ο,συ� γχρονοδιπολισμο� μεεπι�κεντρα(ο�χιακο� μηκατασταλαγμε�-να ο� ρια) αφενο� ς τη διατλαντικη� οικονομικη� καιπολιτικη� ολοκλη� ρωσηκαιαφετε�ρου την εξελισσο� -μενη εταιρικο� τητα μεταξυ� Κι�νας και Ρωσι�ας. Ωςπροςαυτο� τοσημει�οηιστοσελι�δατηςΕΕει�ναιαπο-καλυπτικη� , καθω� ς μεταξυ� των «κερδω� ν» που επι-διω� κει απο� τη Συμφωνι�α ει�ναι «η επιρροη� στουςδιεθνη� ςο� ρουςκαικανο� νεςεμπορι�ουκαιηοικουμε-νικη� προβολη� τωναξιω� νμας»(sic).
Η TTIP ενσωματω� νει λοιπο� ν αυτα� τα δυ� ο βασικα� χαρακτηριστικα� τηςσυ� γχρονης, πραγματικο� τητας:ενω� αποτελει�σημαντικο� εξοπλιστικο� εργαλει�οτωνδυτικω� ν ανεπτυγμε�νων κοινωνιω� ν απε�ναντι στονεντεινο� μενοανταγωνισμο� απο� τουςνεο� δμητουςκαιπιο ολοκληρωτικου� ς καπιταλισμου� ς των ανα-δυο� μενωνοικονομιω� ντηςΑνατολη� ς(καιο�χιμο� νο),ταυτο�χρονα συνιστα� και�ριο διεθνοπολιτικο� εγχει�-
ρημα για την νεοφιλελευ� θερη ολοκλη� ρωση της«Δυ� σης» με προφανει�ς υπαναχωρη� σεις απο� ταδημοκρατικα� και κοινωνικα� ιστορικα� κεκτημε�νατης.
Απο� μο� νη της η μα� λλον α� νευ προηγουμε�νου προ-σπα� θεια διατη� ρησης της μυστικο� τητας γυ� ρω απο� τις εξελισσο� μενες υπερεθνικε�ς διαπραγματευ� σειςεπιβεβαιω� νει υπο� μια ε�ννοια τα παραπα� νω (ει-δικο� τερα μετα� τη σχετικα� προ� σφατη «οδυνηρη� »εμπειρι�α της «νεοφιλελευ� θερης διεθνου� ς» να απο-τραπει�το«Ευρωσυ� νταγμα»μεαμεσοδημοκρατικε�ςκαικινηματικε�ςδιεργασι�ες).
Σκοπο� ςτηςπαρου� σαςμελε�τηςει�ναιητεκμηριωμε�-νηανα� δειξητουπραγματικου� χαρακτη� ρατηςTTIPκαιειδικο� τεραηπαρα� θεσητωνιδιαι�τερωνεπιπτω� -σεων για την Ελλα� δα στηνπολιτικη� , στην οικονο-μι�ακαιστηνκοινωνι�α.Γιατηνεπι�τευξηαυτου� προ-βαι�νουμεβασικα� σεδιεξοδικη� ,ειςβα� θοςβιβλιογρα-φικη� επισκο� πηση, αξιοποιω� ντας το� σο τη σχετικη� διεθνη� (ευρωπαικη� κυρι�ως) βιβλιογραφι�α ο� σο καιτην προ� σφατη πολιτικοοικονομικη� εμπειρι�α τηςχω� ραςμας.
Υπο� μιαε�ννοιακαικαθω� ςηασκου� μενημνημονιακη� πολιτικη� ταυτι�ζεται με μεγα� λο με�ρος τωνπροβλε-πομε�νωνστηνTTIP(τουλα� χιστονο� σοναφορα� στηδια� στασητουνεοφιλελευ� θερουμετασχηματισμου� ),ηΕλλα� δααποτελει�μιαχρη� σιμημελε�τηπερι�πτωσηςγιατιςκοινωνικοοικονομικε�ς-ποιοτικε�ςκαιποσο-τικε�ς-επιπτω� σειςτηςεφαρμογη� ςμε�τρωνκαιανα-διαρθρω� σεωνπου θα γενικευθου� ν με�σω της διατ-λαντικη� ςολοκλη� ρωσης.
Στις επο� μενες σελι�δες θα ακολουθη� σει αρχικα� μιαανα� λυσητηςυφιστα� μενηςκατα� στασηςστηνελλη-νικη� πραγματικο� τητα, μετα� απο� 7 ε�τη «μνημονια-κη� ς» πολιτικη� ς. Στην δευ� τερη ενο� τητα αρχικα� προσεγγι�ζεταιηTTIPθεωρητικα� αλλα� καιωςπροςτοιστορικο� τωνσυμφωνιω� ννε�αςγενια� ςκαθω� ςκαιτου κοινωνικοοικονομικου� υπο� βαθρου� τους. Στησυνε�χεια γι�νεται τεχνικη� ανα� λυση του περιεχομε�-νουαλλα� καιτηςουσι�αςτηςTTIP,ο� πωςαυτη� δια-πραγματευ� εται. Στο τρι�το με�ρος της μελε�της επι-κεντρωνο� μαστε στις προβλεπο� μενες επιπτω� σειςτο� σο γενικα� ο� σο και πιο ειδικα� προβαι�νονταςταυτο�χρονασεμιασυ� γκρισησχετικα� μετοτιε�χουνεπιφε�ρει τα μνημο� νια με�χρι στιγμη� ςως προς τουςστο�χους τηςTTIP.Τε�λοςστον επι�λογοθααναφερ-θου� μεστιςυπαρκτε�ς,πιλοτικα� ε�στωδοκιμασμε�νεςεναλλακτικε�ς.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
8
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
9
Δι�χως αμφιβολι�α τα τελευται�α χρο� νια ζου� με μιαα� νευπροηγουμε�νουπολιτικη� ,οικονομικη� καικοινω-νικη� κρι�ση.Ταχρο� νιααυτα� ο� μωςει�ναιηκορυ�φωσημιας 16α� χρονης πορει�ας στης οποι�ας ει�μαστε τοσημαντικο� τεροπεδι�οπιλοτικη� ς,προωθημε�νηςεφαρ-μογη� ςτουσχεδι�ουτηςνεοφιλελευ� θερηςπροσαρμο-γη� ς.
Πω� ςο� μωςφτα� σαμεμε�χριεδω� καιποια� ει�ναιησημε-ρινη� κατα� σταση; Η τελικη� επιτυχι�α του ελληνικου� «κοινωνικου� /πολιτικου� πειρα� ματος»ε�χειιδιαι�τερησημασι�α-συμβολικη� καιουσιαστικη� -γιατηνπροω� -θηση της διεθνου� ς αναδια� ρθρωσης, σημαντικο� με�ροςτηςοποι�αςαποτελει�ηTTIP,το�σοωςπροςτοπεριεχο�μενο,ο�σοκαιωςπροςτηνεμβε�λεια� της.
1950 -1990:Ξεκινω� νταςαπο� τακοινωνικα� , πολι-τειακα� καιπαραγωγικα� ερει�πιατηςκατοχη� ςκαιτουεμφυλι�ου,στηριζο�μενηστηνεξωτερικη� βοη�θειατουΣχεδι�ουMarshalκαιαξιοποιω� νταςτηνενσωμα� τωσητου ελληνικου� καπιταλισμου� -πολιτικα� και οικονο-μικα� -στοπαγκο�σμιογι�γνεσθαικαιστοναναδιαμορ-φου� μενοδιεθνη� καταμερισμο� εργασι�ας (υποτι�μησητης δραχμη� ς ε�ναντι του δολαρι�ου και στρατηγικη� προσε�λκυσης ξε�νων κεφαλαι�ων) η Ελλα� δα ειση� λθεσεμιαμακρα� περι�οδοοικονομικη� ςμεγε�θυνσης.
Έως τις αρχε�ς του 1970 η ελληνικη� οικονομι�ααναπτυ� χθηκεδυναμικα� . Ιδιαι�τερααπο� το1953ε�ωςκαι το 1961, μια οκταετι�α που αποτε�λεσε περι�οδοταχυ� ρρυθμης μεγε�θυνσης [2], αποφασιστικο� ρο� λοε�παιξεηκρατικη� παρε�μβασημε�σααπο� ε�ργαυποδο-μη� ς και κρατικε�ς επενδυ�σεις σε βιομηχανι�ες «εθνι-κη� ςσημασι�ας»,ο�πωςστουςκλα� δουςτουηλεκτρικου� ρευ� ματος,τηςπαραγωγη� ςζα� χαρηςκαιλιπασμα� των(Μηλιο� ς, 2010). Την ι�δια βε�βαια περι�οδο, εμφανι�-στηκε μια απο� τις πιο σημαντικε�ς αδυναμι�ες τηςελληνικη� ςοικονομικη� ςπραγματικο� τητας,ηεσωτερι-κη� , διαπεριφερειακη� (σχετικη� και απο� λυτη) ανισο� -τητα:οιθετικοι�ρυθμοι�δενι�σχυσανκαιγιατιςεπι-με�ρουςπεριφε�ρειες της χω� ρας, οι οποι�ες δενμετει�-χαν ισο� τιμαστηνμεγε�θυνση (Κορρε�ς,Κοκκι�νουκαιΤσοπα� νογλου,2010).
Απο� το1973με�χρικαιτο1979ηχω� ραεπηρεα� ζεταιαπο� την παγκο�σμια κρι�ση και τα χαρακτηριστικα� αυτη� ς, δηλαδη� τον στασιμοπληθωρισμο� (πληθωρι-στικε�ςπιε�σειςκαιανεργι�α).Ακολουθει�μι�απερι�οδοςστασιμο� τητας της ελληνικη� ς οικονομι�ας, η οποι�αε�χει χαρακτηριστικα� κρι�σης υπερσυσσω� ρευσηςκεφαλαι�ου(Μηλιο� ς2010).
Μετα� την ε�νταξη της Ελλα� δας στην ΕΟΚ το 1981,
Ελληνικη� Οικονομι�α,Ελληνικη� Κοινωνι�α
καιτιςδιαρθρωτικε�ςπροσαρμογε�ςαπο� ταμε�σατηςδεκαετι�αςτου1980πουσυνε�πεσανμετησταδιακη� κυριαρχι�ατηςνεοφιλελευ� θερηςπρακτικη� ςδιεθνω� ς,η εγχω� ρια οικονομι�α καλει�ται να λειτουργη�σει σεε�νατελει�ωςδιαφορετικο� ρυθμιστικο� πλαι�σιοτοοπο-ι�ο προωθει� σταδιακα� την «απελευθε�ρωση» τωνδυνα� μεωντωναγορω� ν.Ηαναπτυξιακη� πολιτικη� τηςπεριο� δου 1981-85 με την ενεργο� , σχεδιασμε�νηπαρε�μβασητουδημοσι�ουστονπροσανατολισμο� τηςβιομηχανικη� ς ανα� πτυξης, την ανα� πτυξη των αγρο-τικω� ν συνεταιρισμω� ν, τηστρατηγικη� τωνκρατικο-ποιη�σεωνκαιτηνενι�σχυσητουσχετικου� εισοδη�μα-τος και της διαπραγματευτικη� ς δυ� ναμης των εργα-
[3]ζομε�νων υποκαθι�σταται απο� την κατα� ργηση τηςΝομισματικη� ςΕπιτροπη� ς,τηνυποχω� ρησητωνπρο-στατευτικω� νπολιτικω� ν-δασμοι�,ποσοστω� σεις,επι-δοτη�σειςτωνεξαγωγω� ν,ρυθμιστικο� ςφο�ροςεπι�τωνεισαγωγω� ν - τη σταδιακη� απελευθε�ρωση της αγο-ρα� ς κεφαλαι�ου και του συστη�ματος των κρατικω� νπρομηθειω� ν.
1990 - ΣΗΜΕΡΑ: Οι διαθρωτικε�ς μεταβολε�ς στηνΕλλα� δαστηνκατευ� θυνσητηςνεοφιλελευ� θερηςκαπι-ταλιστικη� ς αναδια� ρθρωσης ενισχυ� ονται στη δεκαε-τι�ατου1990.Εκτυλι�σσονταιπαρα� λληλαμετιςπρο-σπα� θειες για την απελευθε�ρωση των αγορω� ν σεευρωπαικο� επι�πεδο.Ηεξε�λιξηαυτη� κορυφω� νεταιτο1992μετηνΣυνθη�κητουΜα� αστριχτκαιτηνσταδι-ακη� συγκρο� τησητηςΟΝΕ.Οιθεσμικε�ςπαρεμβα� σειςτηςΚοινο� τηταςπεριορι�ζουνκια� λλοτηδυνατο� τητατωνκρατω� νμελω� νστηνα� σκησημακροοικονομικη� ςπολιτικη� ς.Ηοικονομικη� πολιτικη� συμπυκνω� νεταισεμιααποκλειστικα� καιμο� νοαντιπληθωριστικη� τακτι-κη� , ενω� τα ενταξιακα� ο� ρια - ε�λλειμμα δημοσι�ουτομε�α 3%, δημο� σιο χρε�ος/ΑΕΠ 60% - αποτελου� ντους πρω� τους περιορισμου� ς στην ελευθερι�α α� σκη-σης δημοσιονομικη� ς πολιτικη� ς. Οι αλλαγε�ς αυτε�ςπροκαλου� ν ελεγχο�μενη υ�φεση στην ελληνικη� οικο-νομι�α, η οποι�α συνοδευ� εται απο� εκτι�ναξη τηςανεργι�αςκαιμει�ωσητωνπραγματικω� νκατα� κεφα-λη� νμισθω� ντοπρω� τομισο� τηςτελευται�αςδεκαετι�αςτου20ουαιω� να(Κατσε�λη1997).
Ησυνε�χειατηςνεοφιλελευ� θερηςπροσαρμογη� ςδι�νε-ταιμετηνυπογραφη� τουΣυμφω� νουΣταθερο� τηταςτο 1996. Ενο�ψει της εισαγωγη� ς της χω� ρας στονΕυρωπαικο� Μηχανισμο� Συναλλαγματικω� νΙσοτιμιω� ντο1998θααπαιτηθου� νπεραιτε�ρωσημαντικε�ςανα-διαρθρω� σεις,μεσοβαρο� βεβαι�ωςαντι�τιμο:μπορει�ητα� σητωνεξαγωγω� νναπαραμε�νειπτωτικη� ,επιτυγ-χα� νεταιο� μωςδυναμικη� εισροη� κεφαλαι�ων.Ησυναλ-λαγματικη� πολιτικη� μετατοπι�ζεται απο� τον στο�χοτηςενι�σχυσηςτηςανταγωνιστικο� τηταςστηδιασφα� -λιση του χρηματοπιστωτικου� κεφαλαι�ου (περι�οδος
[4]«σκληρη� ςδραχμη� ς»,Σαχινι�δης2006) .Μετο2οΚοι-νοτικο� Πλαι�σιο Στη�ριξης να ει�ναι σε πλη�ρη εξε�λιξη,προχωρου� ν μαζικε�ς ιδιωτικοποιη�σεις στον δημο�σιο
(Ολυμπιακη� ,ΟΤΕ,ΔΕΥ,ΕΥΔΑΠ,Ελληνικα� Πετρε�λαια)αλλα� και στον χρηματοπιστωτικο� τομε�α (Ιονικη� ,Μακεδονι�ας - Θρα� κης, Κρη� της, Κεντρικη� ς Ελλα� δος)(Λιαργκο� βας και Πατρω� νης 2009). Η μει�ωση τουπληθωρισμου� αλλα� και η «επι�τευξη» των στο�χωντωνκριτηρι�ωντηςσυνθη�κηςτουΜα� αστριχτεπιτρε�-πουντηνε�νταξητηςχω� ραςστηνΟΝΕτο2001.
Η νεοφιλελευ� θερη αναδια� ρθρωση, διεθνω� ς και μεμια σχετικη� καθυστε�ρηση στην Ελλα� δα, προετοι-μα� ζεται ιδεολογικα� και πολιτικα� στην αμερικανικη� και βρετανικη� πολιτικη� σκηνη� και εκτυλι�σσεταιδυναμικα� απο� τις αρχε�ς της δεκαετι�ες του 1980.Αυτο� το ρευ� μα επιθετικη� ς πολιτικη� ς διεκδι�κησηςτωναστικω� ν δυνα� μεωνθαμετατραπει� στηβασικη� γραμμη� αντιμετω� πισης της βαθια� ς συστημικη� ς κρι�-σης που, αν και ε�χει βαθυ� τερες χρονικε�ς ρι�ζες, δει�-χνει τα πρω� τα αδιαμφισβη� τητα σημα� δια της σταπρω� τα ε�τη της νε�ας χιλιετι�ας. Το ξε�σπασμα τηςπιστωτικη� ς κρι�σης αρχικα� στην αγορα� των στεγα-στικω� νστιςΗ.Π.Α.αποτελει�τοε�ναυσμαπουθααπο-καλυ�ψει τις διεθνει�ς συστημικε�ς ανισορροπι�ες, τιςδιαρθρωτικε�ςαδυναμι�εςτηςΕΕκαιτηςΕυρωζω� νηςκαιειδικο� τερααυτε�ςτηςελληνικη� ςοικονομι�ας:μυω-πικη� δημοσιονομικη� πολιτικη� υποταγμε�νη σταβραχυ�βια πολιτικα� συμφε�ροντα και στην εξυπηρε�-τηση οικονομικω� ν παραγο� ντων, το σκα� νδαλο τουχρηματιστηρι�ου,ηαποδυνα� μωσητηςελληνικη� ςβιο-μηχανι�αςκαιτηςπαραγωγη� ςσυνολικα� ,ολανθασμε�-νοςπροσανατολισμο� ςκαιηαναποτελεσματικη� δια-χει�ρισητωνκονδυλι�ωνπουεισρε�ουναπο� τηνΕυρω-παικη� Ένωσηκαιτηδιεθνη� χρηματαγορα� .
Οιενλο�γω«ελληνικε�ςαμαρτι�ες»αποτελου� νσαφω� ςπαρα� γοντες επι�σπευσης της πτωτικη� ς πορει�ας, ο�χιο� μωςτηνκυρι�αρχηαιτι�ατης:αυτη� θαπρε�πειναανα-ζητηθει� στις προαναφερο�μενες διαθρωτικε�ς αλλα-γε�ς.Μιαπορει�α που υπο� μια ε�ννοια η� ταν και ει�ναιεπιδιωκο�μενη.Η Ελλα� δα θααποτελε�σει στα τελευ-ται�αχρο� νιαι�σωςτοσημαντικο� τεροπεδι�οπιλοτικη� ς,προωθημε�νης εφαρμογη� ς του σχεδι�ου της νεο-φιλελευ� θερης προσαρμογη� ς: η περαιτε�ρω εξε�λιξητηςεκχω� ρησηςτωνεργαλει�ωνα� σκησηςοικονομικη� ςπολιτικη� ς απο� το ντο�πιο καθεστω� ς δημοκρατικη� ςνομιμοποι�ησης, η κορυ�φωση της οποι�ας διαδραμα-τι�ζεται ση� μερα, 16 χρο� νια μετα� . Επιπρο� σθετα,φαι�νεταιμεσαφη� νειαητα� σηενι�σχυσηςτουχρημα-τοπιστωτικου� κεφαλαι�ου ε�ναντι τουπαραγωγικου� ,αναπαρα� γονταςταεφαρμοσμε�νασεπανευρωπαικο� καιπαγκο�σμιοεπι�πεδο.Ητελικη� επιτυχι�ατουελλη-νικου� «κοινωνικου� /πολιτικου� πειρα� ματος»ε�χειιδι-αι�τερη σημασι�α - συμβολικη� και ουσιαστικη� - γιατηνπροω� θησητηςδιεθνου� ςαναδια� ρθρωσης,σημα-ντικο� με�ρος της οποι�ας αποτελει� η TTIP, το�σο ωςπροςτοπεριεχο�μενο,ο�σοκαιωςπροςτηνεμβε�λεια� της.
Κεφάλαιο 1:ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
8
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
9
Δι�χως αμφιβολι�α τα τελευται�α χρο� νια ζου� με μιαα� νευπροηγουμε�νουπολιτικη� ,οικονομικη� καικοινω-νικη� κρι�ση.Ταχρο� νιααυτα� ο� μωςει�ναιηκορυ�φωσημιας 16α� χρονης πορει�ας στης οποι�ας ει�μαστε τοσημαντικο� τεροπεδι�οπιλοτικη� ς,προωθημε�νηςεφαρ-μογη� ςτουσχεδι�ουτηςνεοφιλελευ� θερηςπροσαρμο-γη� ς.
Πω� ςο� μωςφτα� σαμεμε�χριεδω� καιποια� ει�ναιησημε-ρινη� κατα� σταση; Η τελικη� επιτυχι�α του ελληνικου� «κοινωνικου� /πολιτικου� πειρα� ματος»ε�χειιδιαι�τερησημασι�α-συμβολικη� καιουσιαστικη� -γιατηνπροω� -θηση της διεθνου� ς αναδια� ρθρωσης, σημαντικο� με�ροςτηςοποι�αςαποτελει�ηTTIP,το�σοωςπροςτοπεριεχο�μενο,ο�σοκαιωςπροςτηνεμβε�λεια� της.
1950 -1990:Ξεκινω� νταςαπο� τακοινωνικα� , πολι-τειακα� καιπαραγωγικα� ερει�πιατηςκατοχη� ςκαιτουεμφυλι�ου,στηριζο�μενηστηνεξωτερικη� βοη�θειατουΣχεδι�ουMarshalκαιαξιοποιω� νταςτηνενσωμα� τωσητου ελληνικου� καπιταλισμου� -πολιτικα� και οικονο-μικα� -στοπαγκο�σμιογι�γνεσθαικαιστοναναδιαμορ-φου� μενοδιεθνη� καταμερισμο� εργασι�ας (υποτι�μησητης δραχμη� ς ε�ναντι του δολαρι�ου και στρατηγικη� προσε�λκυσης ξε�νων κεφαλαι�ων) η Ελλα� δα ειση� λθεσεμιαμακρα� περι�οδοοικονομικη� ςμεγε�θυνσης.
Έως τις αρχε�ς του 1970 η ελληνικη� οικονομι�ααναπτυ� χθηκεδυναμικα� . Ιδιαι�τερααπο� το1953ε�ωςκαι το 1961, μια οκταετι�α που αποτε�λεσε περι�οδοταχυ� ρρυθμης μεγε�θυνσης [2], αποφασιστικο� ρο� λοε�παιξεηκρατικη� παρε�μβασημε�σααπο� ε�ργαυποδο-μη� ς και κρατικε�ς επενδυ�σεις σε βιομηχανι�ες «εθνι-κη� ςσημασι�ας»,ο�πωςστουςκλα� δουςτουηλεκτρικου� ρευ� ματος,τηςπαραγωγη� ςζα� χαρηςκαιλιπασμα� των(Μηλιο� ς, 2010). Την ι�δια βε�βαια περι�οδο, εμφανι�-στηκε μια απο� τις πιο σημαντικε�ς αδυναμι�ες τηςελληνικη� ςοικονομικη� ςπραγματικο� τητας,ηεσωτερι-κη� , διαπεριφερειακη� (σχετικη� και απο� λυτη) ανισο� -τητα:οιθετικοι�ρυθμοι�δενι�σχυσανκαιγιατιςεπι-με�ρουςπεριφε�ρειες της χω� ρας, οι οποι�ες δενμετει�-χαν ισο� τιμαστηνμεγε�θυνση (Κορρε�ς,Κοκκι�νουκαιΤσοπα� νογλου,2010).
Απο� το1973με�χρικαιτο1979ηχω� ραεπηρεα� ζεταιαπο� την παγκο�σμια κρι�ση και τα χαρακτηριστικα� αυτη� ς, δηλαδη� τον στασιμοπληθωρισμο� (πληθωρι-στικε�ςπιε�σειςκαιανεργι�α).Ακολουθει�μι�απερι�οδοςστασιμο� τητας της ελληνικη� ς οικονομι�ας, η οποι�αε�χει χαρακτηριστικα� κρι�σης υπερσυσσω� ρευσηςκεφαλαι�ου(Μηλιο� ς2010).
Μετα� την ε�νταξη της Ελλα� δας στην ΕΟΚ το 1981,
Ελληνικη� Οικονομι�α,Ελληνικη� Κοινωνι�α
καιτιςδιαρθρωτικε�ςπροσαρμογε�ςαπο� ταμε�σατηςδεκαετι�αςτου1980πουσυνε�πεσανμετησταδιακη� κυριαρχι�ατηςνεοφιλελευ� θερηςπρακτικη� ςδιεθνω� ς,η εγχω� ρια οικονομι�α καλει�ται να λειτουργη�σει σεε�νατελει�ωςδιαφορετικο� ρυθμιστικο� πλαι�σιοτοοπο-ι�ο προωθει� σταδιακα� την «απελευθε�ρωση» τωνδυνα� μεωντωναγορω� ν.Ηαναπτυξιακη� πολιτικη� τηςπεριο� δου 1981-85 με την ενεργο� , σχεδιασμε�νηπαρε�μβασητουδημοσι�ουστονπροσανατολισμο� τηςβιομηχανικη� ς ανα� πτυξης, την ανα� πτυξη των αγρο-τικω� ν συνεταιρισμω� ν, τηστρατηγικη� τωνκρατικο-ποιη�σεωνκαιτηνενι�σχυσητουσχετικου� εισοδη�μα-τος και της διαπραγματευτικη� ς δυ� ναμης των εργα-
[3]ζομε�νων υποκαθι�σταται απο� την κατα� ργηση τηςΝομισματικη� ςΕπιτροπη� ς,τηνυποχω� ρησητωνπρο-στατευτικω� νπολιτικω� ν-δασμοι�,ποσοστω� σεις,επι-δοτη�σειςτωνεξαγωγω� ν,ρυθμιστικο� ςφο�ροςεπι�τωνεισαγωγω� ν - τη σταδιακη� απελευθε�ρωση της αγο-ρα� ς κεφαλαι�ου και του συστη�ματος των κρατικω� νπρομηθειω� ν.
1990 - ΣΗΜΕΡΑ: Οι διαθρωτικε�ς μεταβολε�ς στηνΕλλα� δαστηνκατευ� θυνσητηςνεοφιλελευ� θερηςκαπι-ταλιστικη� ς αναδια� ρθρωσης ενισχυ� ονται στη δεκαε-τι�ατου1990.Εκτυλι�σσονταιπαρα� λληλαμετιςπρο-σπα� θειες για την απελευθε�ρωση των αγορω� ν σεευρωπαικο� επι�πεδο.Ηεξε�λιξηαυτη� κορυφω� νεταιτο1992μετηνΣυνθη�κητουΜα� αστριχτκαιτηνσταδι-ακη� συγκρο� τησητηςΟΝΕ.Οιθεσμικε�ςπαρεμβα� σειςτηςΚοινο� τηταςπεριορι�ζουνκια� λλοτηδυνατο� τητατωνκρατω� νμελω� νστηνα� σκησημακροοικονομικη� ςπολιτικη� ς.Ηοικονομικη� πολιτικη� συμπυκνω� νεταισεμιααποκλειστικα� καιμο� νοαντιπληθωριστικη� τακτι-κη� , ενω� τα ενταξιακα� ο� ρια - ε�λλειμμα δημοσι�ουτομε�α 3%, δημο� σιο χρε�ος/ΑΕΠ 60% - αποτελου� ντους πρω� τους περιορισμου� ς στην ελευθερι�α α� σκη-σης δημοσιονομικη� ς πολιτικη� ς. Οι αλλαγε�ς αυτε�ςπροκαλου� ν ελεγχο�μενη υ�φεση στην ελληνικη� οικο-νομι�α, η οποι�α συνοδευ� εται απο� εκτι�ναξη τηςανεργι�αςκαιμει�ωσητωνπραγματικω� νκατα� κεφα-λη� νμισθω� ντοπρω� τομισο� τηςτελευται�αςδεκαετι�αςτου20ουαιω� να(Κατσε�λη1997).
Ησυνε�χειατηςνεοφιλελευ� θερηςπροσαρμογη� ςδι�νε-ταιμετηνυπογραφη� τουΣυμφω� νουΣταθερο� τηταςτο 1996. Ενο�ψει της εισαγωγη� ς της χω� ρας στονΕυρωπαικο� Μηχανισμο� Συναλλαγματικω� νΙσοτιμιω� ντο1998θααπαιτηθου� νπεραιτε�ρωσημαντικε�ςανα-διαρθρω� σεις,μεσοβαρο� βεβαι�ωςαντι�τιμο:μπορει�ητα� σητωνεξαγωγω� νναπαραμε�νειπτωτικη� ,επιτυγ-χα� νεταιο� μωςδυναμικη� εισροη� κεφαλαι�ων.Ησυναλ-λαγματικη� πολιτικη� μετατοπι�ζεται απο� τον στο�χοτηςενι�σχυσηςτηςανταγωνιστικο� τηταςστηδιασφα� -λιση του χρηματοπιστωτικου� κεφαλαι�ου (περι�οδος
[4]«σκληρη� ςδραχμη� ς»,Σαχινι�δης2006) .Μετο2οΚοι-νοτικο� Πλαι�σιο Στη�ριξης να ει�ναι σε πλη�ρη εξε�λιξη,προχωρου� ν μαζικε�ς ιδιωτικοποιη�σεις στον δημο�σιο
(Ολυμπιακη� ,ΟΤΕ,ΔΕΥ,ΕΥΔΑΠ,Ελληνικα� Πετρε�λαια)αλλα� και στον χρηματοπιστωτικο� τομε�α (Ιονικη� ,Μακεδονι�ας - Θρα� κης, Κρη� της, Κεντρικη� ς Ελλα� δος)(Λιαργκο� βας και Πατρω� νης 2009). Η μει�ωση τουπληθωρισμου� αλλα� και η «επι�τευξη» των στο�χωντωνκριτηρι�ωντηςσυνθη�κηςτουΜα� αστριχτεπιτρε�-πουντηνε�νταξητηςχω� ραςστηνΟΝΕτο2001.
Η νεοφιλελευ� θερη αναδια� ρθρωση, διεθνω� ς και μεμια σχετικη� καθυστε�ρηση στην Ελλα� δα, προετοι-μα� ζεται ιδεολογικα� και πολιτικα� στην αμερικανικη� και βρετανικη� πολιτικη� σκηνη� και εκτυλι�σσεταιδυναμικα� απο� τις αρχε�ς της δεκαετι�ες του 1980.Αυτο� το ρευ� μα επιθετικη� ς πολιτικη� ς διεκδι�κησηςτωναστικω� ν δυνα� μεωνθαμετατραπει� στηβασικη� γραμμη� αντιμετω� πισης της βαθια� ς συστημικη� ς κρι�-σης που, αν και ε�χει βαθυ� τερες χρονικε�ς ρι�ζες, δει�-χνει τα πρω� τα αδιαμφισβη� τητα σημα� δια της σταπρω� τα ε�τη της νε�ας χιλιετι�ας. Το ξε�σπασμα τηςπιστωτικη� ς κρι�σης αρχικα� στην αγορα� των στεγα-στικω� νστιςΗ.Π.Α.αποτελει�τοε�ναυσμαπουθααπο-καλυ�ψει τις διεθνει�ς συστημικε�ς ανισορροπι�ες, τιςδιαρθρωτικε�ςαδυναμι�εςτηςΕΕκαιτηςΕυρωζω� νηςκαιειδικο� τερααυτε�ςτηςελληνικη� ςοικονομι�ας:μυω-πικη� δημοσιονομικη� πολιτικη� υποταγμε�νη σταβραχυ�βια πολιτικα� συμφε�ροντα και στην εξυπηρε�-τηση οικονομικω� ν παραγο� ντων, το σκα� νδαλο τουχρηματιστηρι�ου,ηαποδυνα� μωσητηςελληνικη� ςβιο-μηχανι�αςκαιτηςπαραγωγη� ςσυνολικα� ,ολανθασμε�-νοςπροσανατολισμο� ςκαιηαναποτελεσματικη� δια-χει�ρισητωνκονδυλι�ωνπουεισρε�ουναπο� τηνΕυρω-παικη� Ένωσηκαιτηδιεθνη� χρηματαγορα� .
Οιενλο�γω«ελληνικε�ςαμαρτι�ες»αποτελου� νσαφω� ςπαρα� γοντες επι�σπευσης της πτωτικη� ς πορει�ας, ο�χιο� μωςτηνκυρι�αρχηαιτι�ατης:αυτη� θαπρε�πειναανα-ζητηθει� στις προαναφερο�μενες διαθρωτικε�ς αλλα-γε�ς.Μιαπορει�α που υπο� μια ε�ννοια η� ταν και ει�ναιεπιδιωκο�μενη.Η Ελλα� δα θααποτελε�σει στα τελευ-ται�αχρο� νιαι�σωςτοσημαντικο� τεροπεδι�οπιλοτικη� ς,προωθημε�νης εφαρμογη� ς του σχεδι�ου της νεο-φιλελευ� θερης προσαρμογη� ς: η περαιτε�ρω εξε�λιξητηςεκχω� ρησηςτωνεργαλει�ωνα� σκησηςοικονομικη� ςπολιτικη� ς απο� το ντο�πιο καθεστω� ς δημοκρατικη� ςνομιμοποι�ησης, η κορυ�φωση της οποι�ας διαδραμα-τι�ζεται ση� μερα, 16 χρο� νια μετα� . Επιπρο� σθετα,φαι�νεταιμεσαφη� νειαητα� σηενι�σχυσηςτουχρημα-τοπιστωτικου� κεφαλαι�ου ε�ναντι τουπαραγωγικου� ,αναπαρα� γονταςταεφαρμοσμε�νασεπανευρωπαικο� καιπαγκο�σμιοεπι�πεδο.Ητελικη� επιτυχι�ατουελλη-νικου� «κοινωνικου� /πολιτικου� πειρα� ματος»ε�χειιδι-αι�τερη σημασι�α - συμβολικη� και ουσιαστικη� - γιατηνπροω� θησητηςδιεθνου� ςαναδια� ρθρωσης,σημα-ντικο� με�ρος της οποι�ας αποτελει� η TTIP, το�σο ωςπροςτοπεριεχο�μενο,ο�σοκαιωςπροςτηνεμβε�λεια� της.
Κεφάλαιο 1:ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
10
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
11
1.1ΕΛΛΗΝΙΚΗΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Καθω� ςεξελι�σσοντανητρε�χουσαδιεθνη� ςσυστημικη� κρι�ση, η Ελλα� δα κατε�γραφε δι�δυμα ελλει�μματα,συνοδευο� μενα απο� μι�α ποικιλι�α ιδιαιτεροτη� τωνπροερχο� μενες απο� τα κοινωνικοοικονομικα� χαρα-κτηριστικα� της,τηνπολιτικη� ιστορι�ατηςκαιτηγεω-γραφικη� της θε�ση. Το ισοζυ� γιο τρεχουσω� ν πλη-ρωμω� νσυχνα� ε�κλεινεθετικα� σεο� λητηνμεταπολεμι-κη� περι�οδομε�χριτο2000,ενω� ο� τανπαρουσι�αζεε�λ-λειμμα,αυτο� παρε�μενεκα� τωαπο� το5%τουΑΕΠ.
Μετα� το2000καιτηνει�σοδοτηςχω� ραςστηννομι-σματικη� ε� νωση, η κατα� σταση α� λλαξε ριζικα� (Zarotiadis,2014).Απο� το2008ταεπι�σημαδεδομε�-
[5]να δει�χνουν ραγδαι�α επιδει�νωση . Το ισοζυ� γιοτρεχουσω� νσυναλλαγω� νπαρουσι�ασεετη�σιοε�λλειμ-μα 25,81 δις ευρω� το 2009 με ακο�μη μεγαλυ� τεροαρνητικο� εμπορικο� ισοζυ� γιο30,76διςευρω� (Τρα� πε-ζατηςΕλλα� δος2015),καθω� ςοιεισαγωγε�ςπουανη� λ-θαν σε 46 δις ξεπε�ρασαν το τριπλα� σιο των εξα-γωγω� ν(Τρα� πεζατηςΕλλα� δος2015).Απο� τηνα� λλη,το δημοσιονομικο� ε�λλειμμα ανη� λθε στο 15,2% τουΑΕΠ(36,1δισ.ευρω� ),συ� μφωναμεταεπικυρωμε�ναστοιχει�απουδημοσι�ευσεηEurostatτο2010.Ωςεκτου� του, τοη� δηυψηλο� σεσχετικου� ς ο� ρουςδημο�σιοχρε�οςεκτινα� χθηκεαπο� περι�που110%σεπα� νωαπο� 125%τουακαθα� ριστουεγχω� ριουπροιο� ντος (ΑΕΠ)σε μο� λις μια χρονια� . Σε αυτο� βεβαι�ως συνε�βαλε ηστασιμο� τητα του ΑΕΠ απο� το 2008 - η φα� ση της(επιδιωκο� μενης) εσωτερικη� ς υποτι�μησης ει�χε η� δη
[6]αρχι�σει .
Τααυξημε�ναελλει�μματακαιηδιο�γκωσητουχρε�ουςε�δωσαν ικανη� αφορμη� να υποβαθμιστει� η πιστολη-πτικη� ικανο� τητατηςχω� ραςκαιτωνελληνικω� νχρη-ματοπιστωτικω� νιδρυμα� των.Οιπροκαλου�μενεςμαζι-κε�ς ρευστοποιη�σεις ελληνικω� ν ομολο�γων αυ� ξησαντοκο�στοςδανεισμου� .Οιελληνικε�ςκυβερνη�σειςαπο� το 2010 και μετα� αδυνατου�σαν να δανειστου� ν μελογικα� επιτο�κια για τη χρηματοδο�τηση του τρε�χο-ντος δημοσιονομικου� ελλει�μματος και την αναχρη-ματοδο�τηση του χρε�ους. Ύστερα απο� την αναθεω� -ρησητουδημοσιονομικου� ελλει�μματοςτηςχω� ραςσεπολυ� υψηλα� επι�πεδα (αρχικα� αναθεωρη� θηκε στο13,6%τουΑ.Ε.Π.καιμετηντελικη� αναθεω� ρησηναφθα� νειακο�μαυψηλο�τερα,στο15,6%τουΑ.Ε.Π.),ηΕλλα� δα αδυνατου�σε πλε�ον να ε�χει προ�σβαση στιςδιεθνει�ς κεφαλαιαγορε�ς. Τα παραπα� νω κατε�στησανη συ� ναψη της δανειακη� ς συ� μβασης με το Διεθνε�ςΝομισματικο� Ταμει�ο (ΔΝΤ) και τους εται�ρους τηςΕυρωζω� νης (€80δις απο� τις υπο� λοιπες χω� ρες τηςΕυρωζω� νηςκαι€30διςαπο� τοΔΝΤ)καιηαντι�στοιχηυιοθε�τηση ενο� ς μνημονι�ου διαρθρωτικω� ν προσαρ-μογω� νναπροβα� λλεταιευ� κολαωςαναπο�φευκτη.
Η Ελλα� δα απο� το 2010 και ε�κτοτε ε�χει υπογρα�ψειτρι�α(3)κατα� σειρα� Μνημο� νιαΣυνεργασι�ας(Memo-
randumofUnderstanding -MOU)μετονεξωτερικο� μηχανισμο� στη� ριξης που διαμορφω� θηκε ειδικα� γιατηχω� ρα(αλλα� καιγιαα� λλεςχω� ρεςτης«χρεωμε�νηςΕυρωπαικη� ς Περιφε�ρειας, βλ. Πορτογαλι�α, Ισπανι�α,Ιρλανδι�α) απο� το Διεθνε�ς Νομισματικο� Ταμει�ο(ΔΝΤ),τηνΕυρωπαικη� Επιτροπη� καιτηνΕυρωπαικη� Κεντρικη� Τρα� πεζα(ΕΚΤ).
ΤαΜνημο� νιαΣυνεργασι�αςψηφι�στηκαναπο� τηΒου-λη� και υπογρα� φτηκαν τον Μα� ιο του 2010, τονΦεβρουα� ριο του 2012 και τονΑυ� γουστο του 2013ενω� μια σειρα� απο� πολυνομοσχε�δια, εφαρμοστικοι�νο� μοι και μεσοπρο� θεσμα προγρα� μματα στη� ριξηςψηφι�στηκαν και εφαρμο�στηκαν κατα� την περι�οδοαπο� το2010με�χριση�μερα.
Με δικαιολο�γηση λοιπο� ν την πιστωτικη� κρι�ση τηςχω� ρας, η οποι�α βε�βαια ο�πως παρουσια� σαμε προη-γου� μενα αποτε�λεσε κατα� ληξη αφενο� ς των ενδογε-νω� ναδυναμιω� ν,αλλα� αφετε�ρουκαικυρι�ωςτηςπρο-ηγου� μενης φα� σης των καπιταλιστικω� ν προσαρ-μογω� ν,επιβλη�θηκεπεραιτε�ρωηεντονο� τερησυνε�χι-ση των νεοφιλελευ� θερων μεταρρυθμιστικω� ν καιαναδιαρθρω� σεων.
Ηεπιβολη� τωνΜνημονι�ωνσεσυνδυασμο� μετηνοι-κονομικη� κρι�σησυνιστου� νσημει�οτομη� ςγιατηνεο� -τερη ελληνικη� ιστορι�α διαμορφω� νοντας νε�ες κατα-στα� σειςστηνοικονομι�ακαιτηνπολιτικη� .Πρω� τααπ'ο� λα, λο� γω των Μνημονι�ων η ελληνικη� κοινωνι�αβι�ωσεμιαπρωτοφανη� ,γιαταμεταπολεμικα� δεδομε�-νατουλα� χιστον,πτω� σητουβιοτικου� επιπε�δουτης.Τοσοκ τηςαπο� τομηςσυρρι�κνωσηςκατε�στηακο�μηπιο ισχυρο� μιας και ακολου� θησε μια περι�οδο ε�ξιδεκαετιω� νκατα� τηδια� ρκειατωνοποι�ων,πε�ρααπο� επιμε�ρους διαστη� ματα στασιμο� τητας, το βιοτικο� επι�πεδοβρισκο� τανσεσταθερη� τροχια� ανο�δου.
Όπως παρουσια� ζεται παρακα� τω, σημαντικε�ς ει�ναικαι οι ανατροπε�ς που προκλη�θηκαν στην καθημε-ρινο� τητατωνπολλω� ν.Οτρο�ποςζωη� ςπουει�χεδια-μορφωθει�συνταρα� χθηκεαπο� τοκυ� ματωνμνημονι-ακω� νμε�τρων,σεβαθμο� πουναμοια� ζειπιαναανη� -κειστοπαρελθο� ν.Ημαζικη� ανεργι�α,ηπλη�ρηςαπορ-ρυ� θμιση των εργασιακω� ν σχε�σεων, η προιου� σαεμπορευματοποι�ησητωνδημο�σιωναγαθω� ν, καθω� ςκαι η εμπε�δωση ενο� ς καθεστω� τος διαρκου� ς ανα-σφα� λειαςκαιφο�βουγιατοαυ� ριοδιαμορφω� νουντιςπαραμε�τρους της νε�ας μνημονιακη� ς καθημερινο� τη-τας.
Στηνπρω� τη τηςφα� σηημνημονιακη� πολιτικη� συμ-περιελα� μβανε αφενο� ς την τακτικη� της εσωτερικη� ςυποτι�μησης, κυρι�ως με�σω του οριζο� ντιου περιορι-σμου� μισθω� νκαισυντα� ξεων,ωςαπα� ντησηστηνε�λ-λειψη ανταγωνιστικο� τητας των εγχω� ριων προιο� ν-των και υπηρεσιω� ν (δεδομε�νης της αδυναμι�ας η� καλυ� τερατηςε�λλειψηςπολιτικη� ςβου� λησηςγιααυ� ξη-
[7]σητηςπροσφορα� ςχρη�ματοςστηνΕυρωζω� νη ).
Πίνακας1:ΠοσοτικήΑκτινογραφίατηςΕλληνικήςΟικονομίας,2008-2014.
Πηγές: ΕΣΥΕ, Eurostat
Έτος
Ακαθα� ριστοΕγχω� ριοΠροιο� νσεαγοραι�εςτιμε�ς(σεεκατομμυ� ρια€)*προσωρινα� στοιχει�α
Ακαθα� ριστοΕγχω� ριοΠροιο� ν(%μεταβολη� )
Ρυθμο� ςΠληθωρισμου� (Γενικο� ςΔει�κτηςΤιμω� νΚαταναλωτη� (ε�τοςβα� σης2009)-%μεταβολη� με�σουετη�σιουδει�κτη)
Συνολικο� Χρε�οςΓενικη� ςΚυβε�ρνησης(%τουΑΕΠ)(Πηγη� :Εurostat)
Ανεργι�α(Δ'τρι�μηνοανα� ε�τος,%ενεργου� πληθυσμου� )
Εργατικο� Δυναμικο� στοσυ� νολοτουπληθυσμου� (Δ'τρι�μηνοανα� ε�τος,%πληθυσμου� )
Πληθυσμο� ς(σεχιλια� δες)(Δ'τρι�μηνοανα� ε�τος)
Εργατικο� Δυναμικο� (σεχιλια� δες)(Δ'τρι�μηνοανα� ε�τος)
Ποσοστο� πλη�ρουςαπασχο� λησης
Ποσοστο� μερικη� ςαπασχο� λησης
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
241.990 237.534 226.031 207.029* 191.204* 180.389* 177.559* 176.023*
3,99
4,20
102,9
8
53
9.437,3
5.000,1
94,2
5,8 6,3 6,6 7,2 8,7 8,6 9,9 9,4
93,7 93,4 92,8 91,3 91,4 90,1 90,6
5.037,2 4.999,3 4.915,5 4.877 4.817,1 4.781,1 4.816,3
9.426,1 9.381 9.371,7 9.325,3 9.302,7 9.268,5 9.234,1
53,4 53,3 52,5 52,3 51,8 51,6 52,2
10,5 14,4 20,9 26,2 27,8 26,1 24,4
107,4 103,6 103,1 109,4 126,7 146,2 172,1
1,21 4,71 3,33 1,50 -0,92 -1,31 -1,74
-1,84 -4,84 -8,41 -7,64 -5,66 -1,57 -0,87
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
10
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
11
1.1ΕΛΛΗΝΙΚΗΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Καθω� ςεξελι�σσοντανητρε�χουσαδιεθνη� ςσυστημικη� κρι�ση, η Ελλα� δα κατε�γραφε δι�δυμα ελλει�μματα,συνοδευο� μενα απο� μι�α ποικιλι�α ιδιαιτεροτη� τωνπροερχο� μενες απο� τα κοινωνικοοικονομικα� χαρα-κτηριστικα� της,τηνπολιτικη� ιστορι�ατηςκαιτηγεω-γραφικη� της θε�ση. Το ισοζυ� γιο τρεχουσω� ν πλη-ρωμω� νσυχνα� ε�κλεινεθετικα� σεο� λητηνμεταπολεμι-κη� περι�οδομε�χριτο2000,ενω� ο� τανπαρουσι�αζεε�λ-λειμμα,αυτο� παρε�μενεκα� τωαπο� το5%τουΑΕΠ.
Μετα� το2000καιτηνει�σοδοτηςχω� ραςστηννομι-σματικη� ε� νωση, η κατα� σταση α� λλαξε ριζικα� (Zarotiadis,2014).Απο� το2008ταεπι�σημαδεδομε�-
[5]να δει�χνουν ραγδαι�α επιδει�νωση . Το ισοζυ� γιοτρεχουσω� νσυναλλαγω� νπαρουσι�ασεετη�σιοε�λλειμ-μα 25,81 δις ευρω� το 2009 με ακο�μη μεγαλυ� τεροαρνητικο� εμπορικο� ισοζυ� γιο30,76διςευρω� (Τρα� πε-ζατηςΕλλα� δος2015),καθω� ςοιεισαγωγε�ςπουανη� λ-θαν σε 46 δις ξεπε�ρασαν το τριπλα� σιο των εξα-γωγω� ν(Τρα� πεζατηςΕλλα� δος2015).Απο� τηνα� λλη,το δημοσιονομικο� ε�λλειμμα ανη� λθε στο 15,2% τουΑΕΠ(36,1δισ.ευρω� ),συ� μφωναμεταεπικυρωμε�ναστοιχει�απουδημοσι�ευσεηEurostatτο2010.Ωςεκτου� του, τοη� δηυψηλο� σεσχετικου� ς ο� ρουςδημο�σιοχρε�οςεκτινα� χθηκεαπο� περι�που110%σεπα� νωαπο� 125%τουακαθα� ριστουεγχω� ριουπροιο� ντος (ΑΕΠ)σε μο� λις μια χρονια� . Σε αυτο� βεβαι�ως συνε�βαλε ηστασιμο� τητα του ΑΕΠ απο� το 2008 - η φα� ση της(επιδιωκο� μενης) εσωτερικη� ς υποτι�μησης ει�χε η� δη
[6]αρχι�σει .
Τααυξημε�ναελλει�μματακαιηδιο�γκωσητουχρε�ουςε�δωσαν ικανη� αφορμη� να υποβαθμιστει� η πιστολη-πτικη� ικανο� τητατηςχω� ραςκαιτωνελληνικω� νχρη-ματοπιστωτικω� νιδρυμα� των.Οιπροκαλου�μενεςμαζι-κε�ς ρευστοποιη�σεις ελληνικω� ν ομολο�γων αυ� ξησαντοκο�στοςδανεισμου� .Οιελληνικε�ςκυβερνη�σειςαπο� το 2010 και μετα� αδυνατου�σαν να δανειστου� ν μελογικα� επιτο�κια για τη χρηματοδο�τηση του τρε�χο-ντος δημοσιονομικου� ελλει�μματος και την αναχρη-ματοδο�τηση του χρε�ους. Ύστερα απο� την αναθεω� -ρησητουδημοσιονομικου� ελλει�μματοςτηςχω� ραςσεπολυ� υψηλα� επι�πεδα (αρχικα� αναθεωρη� θηκε στο13,6%τουΑ.Ε.Π.καιμετηντελικη� αναθεω� ρησηναφθα� νειακο�μαυψηλο�τερα,στο15,6%τουΑ.Ε.Π.),ηΕλλα� δα αδυνατου�σε πλε�ον να ε�χει προ�σβαση στιςδιεθνει�ς κεφαλαιαγορε�ς. Τα παραπα� νω κατε�στησανη συ� ναψη της δανειακη� ς συ� μβασης με το Διεθνε�ςΝομισματικο� Ταμει�ο (ΔΝΤ) και τους εται�ρους τηςΕυρωζω� νης (€80δις απο� τις υπο� λοιπες χω� ρες τηςΕυρωζω� νηςκαι€30διςαπο� τοΔΝΤ)καιηαντι�στοιχηυιοθε�τηση ενο� ς μνημονι�ου διαρθρωτικω� ν προσαρ-μογω� νναπροβα� λλεταιευ� κολαωςαναπο�φευκτη.
Η Ελλα� δα απο� το 2010 και ε�κτοτε ε�χει υπογρα�ψειτρι�α(3)κατα� σειρα� Μνημο� νιαΣυνεργασι�ας(Memo-
randumofUnderstanding -MOU)μετονεξωτερικο� μηχανισμο� στη� ριξης που διαμορφω� θηκε ειδικα� γιατηχω� ρα(αλλα� καιγιαα� λλεςχω� ρεςτης«χρεωμε�νηςΕυρωπαικη� ς Περιφε�ρειας, βλ. Πορτογαλι�α, Ισπανι�α,Ιρλανδι�α) απο� το Διεθνε�ς Νομισματικο� Ταμει�ο(ΔΝΤ),τηνΕυρωπαικη� Επιτροπη� καιτηνΕυρωπαικη� Κεντρικη� Τρα� πεζα(ΕΚΤ).
ΤαΜνημο� νιαΣυνεργασι�αςψηφι�στηκαναπο� τηΒου-λη� και υπογρα� φτηκαν τον Μα� ιο του 2010, τονΦεβρουα� ριο του 2012 και τονΑυ� γουστο του 2013ενω� μια σειρα� απο� πολυνομοσχε�δια, εφαρμοστικοι�νο� μοι και μεσοπρο� θεσμα προγρα� μματα στη� ριξηςψηφι�στηκαν και εφαρμο�στηκαν κατα� την περι�οδοαπο� το2010με�χριση�μερα.
Με δικαιολο�γηση λοιπο� ν την πιστωτικη� κρι�ση τηςχω� ρας, η οποι�α βε�βαια ο�πως παρουσια� σαμε προη-γου� μενα αποτε�λεσε κατα� ληξη αφενο� ς των ενδογε-νω� ναδυναμιω� ν,αλλα� αφετε�ρουκαικυρι�ωςτηςπρο-ηγου� μενης φα� σης των καπιταλιστικω� ν προσαρ-μογω� ν,επιβλη�θηκεπεραιτε�ρωηεντονο� τερησυνε�χι-ση των νεοφιλελευ� θερων μεταρρυθμιστικω� ν καιαναδιαρθρω� σεων.
Ηεπιβολη� τωνΜνημονι�ωνσεσυνδυασμο� μετηνοι-κονομικη� κρι�σησυνιστου� νσημει�οτομη� ςγιατηνεο� -τερη ελληνικη� ιστορι�α διαμορφω� νοντας νε�ες κατα-στα� σειςστηνοικονομι�ακαιτηνπολιτικη� .Πρω� τααπ'ο� λα, λο� γω των Μνημονι�ων η ελληνικη� κοινωνι�αβι�ωσεμιαπρωτοφανη� ,γιαταμεταπολεμικα� δεδομε�-νατουλα� χιστον,πτω� σητουβιοτικου� επιπε�δουτης.Τοσοκ τηςαπο� τομηςσυρρι�κνωσηςκατε�στηακο�μηπιο ισχυρο� μιας και ακολου� θησε μια περι�οδο ε�ξιδεκαετιω� νκατα� τηδια� ρκειατωνοποι�ων,πε�ρααπο� επιμε�ρους διαστη� ματα στασιμο� τητας, το βιοτικο� επι�πεδοβρισκο� τανσεσταθερη� τροχια� ανο�δου.
Όπως παρουσια� ζεται παρακα� τω, σημαντικε�ς ει�ναικαι οι ανατροπε�ς που προκλη�θηκαν στην καθημε-ρινο� τητατωνπολλω� ν.Οτρο�ποςζωη� ςπουει�χεδια-μορφωθει�συνταρα� χθηκεαπο� τοκυ� ματωνμνημονι-ακω� νμε�τρων,σεβαθμο� πουναμοια� ζειπιαναανη� -κειστοπαρελθο� ν.Ημαζικη� ανεργι�α,ηπλη�ρηςαπορ-ρυ� θμιση των εργασιακω� ν σχε�σεων, η προιου� σαεμπορευματοποι�ησητωνδημο�σιωναγαθω� ν, καθω� ςκαι η εμπε�δωση ενο� ς καθεστω� τος διαρκου� ς ανα-σφα� λειαςκαιφο�βουγιατοαυ� ριοδιαμορφω� νουντιςπαραμε�τρους της νε�ας μνημονιακη� ς καθημερινο� τη-τας.
Στηνπρω� τη τηςφα� σηημνημονιακη� πολιτικη� συμ-περιελα� μβανε αφενο� ς την τακτικη� της εσωτερικη� ςυποτι�μησης, κυρι�ως με�σω του οριζο� ντιου περιορι-σμου� μισθω� νκαισυντα� ξεων,ωςαπα� ντησηστηνε�λ-λειψη ανταγωνιστικο� τητας των εγχω� ριων προιο� ν-των και υπηρεσιω� ν (δεδομε�νης της αδυναμι�ας η� καλυ� τερατηςε�λλειψηςπολιτικη� ςβου� λησηςγιααυ� ξη-
[7]σητηςπροσφορα� ςχρη�ματοςστηνΕυρωζω� νη ).
Πίνακας1:ΠοσοτικήΑκτινογραφίατηςΕλληνικήςΟικονομίας,2008-2014.
Πηγές: ΕΣΥΕ, Eurostat
Έτος
Ακαθα� ριστοΕγχω� ριοΠροιο� νσεαγοραι�εςτιμε�ς(σεεκατομμυ� ρια€)*προσωρινα� στοιχει�α
Ακαθα� ριστοΕγχω� ριοΠροιο� ν(%μεταβολη� )
Ρυθμο� ςΠληθωρισμου� (Γενικο� ςΔει�κτηςΤιμω� νΚαταναλωτη� (ε�τοςβα� σης2009)-%μεταβολη� με�σουετη�σιουδει�κτη)
Συνολικο� Χρε�οςΓενικη� ςΚυβε�ρνησης(%τουΑΕΠ)(Πηγη� :Εurostat)
Ανεργι�α(Δ'τρι�μηνοανα� ε�τος,%ενεργου� πληθυσμου� )
Εργατικο� Δυναμικο� στοσυ� νολοτουπληθυσμου� (Δ'τρι�μηνοανα� ε�τος,%πληθυσμου� )
Πληθυσμο� ς(σεχιλια� δες)(Δ'τρι�μηνοανα� ε�τος)
Εργατικο� Δυναμικο� (σεχιλια� δες)(Δ'τρι�μηνοανα� ε�τος)
Ποσοστο� πλη�ρουςαπασχο� λησης
Ποσοστο� μερικη� ςαπασχο� λησης
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
241.990 237.534 226.031 207.029* 191.204* 180.389* 177.559* 176.023*
3,99
4,20
102,9
8
53
9.437,3
5.000,1
94,2
5,8 6,3 6,6 7,2 8,7 8,6 9,9 9,4
93,7 93,4 92,8 91,3 91,4 90,1 90,6
5.037,2 4.999,3 4.915,5 4.877 4.817,1 4.781,1 4.816,3
9.426,1 9.381 9.371,7 9.325,3 9.302,7 9.268,5 9.234,1
53,4 53,3 52,5 52,3 51,8 51,6 52,2
10,5 14,4 20,9 26,2 27,8 26,1 24,4
107,4 103,6 103,1 109,4 126,7 146,2 172,1
1,21 4,71 3,33 1,50 -0,92 -1,31 -1,74
-1,84 -4,84 -8,41 -7,64 -5,66 -1,57 -0,87
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
12
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
13
Αφετε�ρουηπρω� τηφα� σητηςμνημονιακη� ςπολιτικη� ςεπε�βαλε τον βι�αιο περιορισμο� του δημοσιονομικου� ελλει�μματος με�σω της οριζο� ντιας φοροεπιδρομη� ςκαιτηςπερικοπη� ςδημοσι�ωνδαπανω� ν,κοινωνικω� νκαι επενδυτικω� ν, επιδιω� κοντας ε�τσι εμμε�σως τοα� νοιγμα ενο� ς νε�ου «eldorado» για το υπερσυσσω-ρευμε�νοχρηματοπιστωτικο� κεφα� λαιοστηθε�σητουκοινωνικου� κρα� τουςκαιτουδημοσι�ουτομε�α.
Η εφαρμογη� του εν λο�γω μι�γματος πολιτικη� ς προ-κα� λεσεεπιπτω� σειςτε�τοιαςε�ντασηςπου,κατα� δη� λω-ση� τους,δενπερι�μενανοιαναλυτε�ςτουΔΝΤκαιτης
[8]Ευρωπαικη� ς Κεντρικη� ς Τρα� πεζας . Η δραματικη� υποχω� ρηση των ονομαστικω� ν μισθω� ν την τελευ-ται�αεξαετι�ακαιηπε�ραντουαναμενο�μενουκατα� ρ-ρευση του ΑΕΠ (απω� λεια του ¼ του εγχωρι�ωςπαραγο�μενου πλου� του σε μο� λις πε�ντε ε�τη) περιο� -ρισε σημαντικα� τη φοροδοτικη� και εισφοροδοτικη� ικανο� τητανοικοκυριω� νκαιεπιχειρη�σεωνεπιδεινω� -νονταςπεραιτε�ρωτηβιωσιμο� τητατουδημοσιονομι-κου� προυπολογισμου� καιτουεθνικου� ασφαλιστικου� συστη� ματος (ΙΝΕ ΓΣΕΕ, 2016). Η χω� ρα μπη� κε σεε�νανφαυ� λοκυ� κλολιτο� τηταςκαιυ�φεσης-οιεπανα-λαμβανο�μενες αυξη�σεις της ε�μμεσης φορολο�γησηςδενδι�νανεπαρα� ισχνα� σεσχε�σημετααναμενο�μενααποτελε�σματαστοταμει�οτουδημοσι�ου,ενω� ταυτο� -χρονασυνε�βαλλανστηνσυνεχη� επιδει�νωσητουκλι�-ματος της παραγωγικη� ς δραστηριο� τητας εξαιτι�αςτων χαμηλω� ν επιπε�δων ζη� τησης (ΙΝΕ ΓΣΕΕ, 2016)σε συνδυασμο� με την συνεχη� αστα� θεια και την ε�λ-λειψηρευστο� τητας.
Παρα� το ακριβο� τι�μημα (βλε�πε το ακο� λουθο δια� -γραμμα),ακο�μηκαιταδημοσιονομικα� η� διεθνοοικο-
νομικα� αποτελε�σματα ει�ναι αμφιλεγο�μενα, σεαντι�-θεση με τις ενθουσιω� δεις ανακοινω� σεις των σχετι-κω� νθετικω� νμεγεθω� νστονελληνικο� λαο� .Ενδεικτι-κη� ει�ναι η θριαμβολογι�α σε προ�σφατη μελε�τη τουΙΟΒΕ (2015): “απο� το 2010 και μετα� ε�χει συντελε-στει� πολυ� σημαντικη� προ�οδοςστηναποκατα� στασητωνδημοσιονομικω� νανισορροπιω� ν,οιοποι�εςει�χανδιευρυνθει�σημαντικα� τηδιετι�α2008-2009.Συ� μφω-ναμετααναθεωρημε�ναστοιχει�ατηςΕΛ.ΣΤΑΤ.(ESA2010),τοε�λλειμματηςΓενικη� ςΚυβε�ρνησης(Γ.Κ.)σεεθνικολογιστικη� βα� σημειω� θηκεαπο� 15,4%τουΑΕΠτο2009σε1,8%το2013” (Επισημα� νσεις ΙΟΒΕ:Ταδεδομε�να της Οικονομι�ας,07/04/2015). Ταυτο�χρο-να,ηπολιτικη� τηςεσωτερικη� ςυποτι�μησηςοδηγει�σεπλεο� νασμα1,08δισ. ευρω� στο ισοζυ� γιο τρεχουσω� νσυναλλαγω� ν το 2013, κυρι�ως ο� μως λο�γω της μει�-ωσηςτωνεισαγωγω� ν(ΕΛΣΤΑΤ)αλλα� καιτηςμει�ω-σηςτωντο�κωνγιατηνεξυπηρε�τησητουχρε�ουςτουδημοσι�ου. Το 2014, το ισοζυ� γιο τρεχουσω� ν συναλ-λαγω� ν παρουσι�ασε πλεο� νασμα 2 δις ευρω� , ενω� τοε�λλειμματουεμπορικου� ισοζυγι�ουανη� λθεστα17,96
[9]δις(ΕΛΣΤΑΤ) .
Όμωςοιαριθμοι�καιοιστατιστικε�ς,ο� τανπαρουσια� -ζονταισυνολικα� αποκαλυ�πτουνεντε�λειτηνπραγμα-τικο� τητα: τονΑυ� γουστο του2013, οαναπληρωτη� ςυπουργο� ςΟικονομικω� νανακοινω� νειτοπρωτογενε�ςπλεο� νασματων2,9δις€.ΗEurostat,ο�πωςκαιο� λεςοι εθνικε�ς στατιστικε�ς αρχε�ς των ευρωπαικω� ν χω-ρω� ν, συμπεριλαμβανομε�νης και της ελληνικη� ς (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), χρησιμοποιει� το Ευρωπαικο� Λογιστικο� Συ� -στημα (ESA) και ανακοινω� νει επι�σης για το 2013ε�λλειμμα2,3δισ.€!
Η αλη� θεια ει�ναι πως τα εισπρακτικα� προβλη� ματαστην υλοποι�ηση του κρατικου� προυπολογισμου� κα� νουνσταδιακα� ο� λοκαιπιοεμφατικα� τηνεμφα� νι-ση� τους. Παρουσια� ζεται μει�ωση στο πλεο� νασματων τρεχουσω� ν μεταβιβα� σεων καθω� ς και στο
[10]πλεο� νασμα των κεφαλαιακω� ν μεταβιβα� σεων .Επιπρο� σθεταγι�νεταιπερισσο� τεροεμφανη� ςημει�ω-ση των α� μεσων επενδυ� σεων. Οι ιδιωτικε�ς επενδυ� -σεις εμφανι�ζουν για το χρονικο� δια� στημα 2009-2014μιασωρευτικη� μει�ωσηπουαγγι�ζεισχεδο� ντο67,0%!Οι επενδυ� σεις παγι�ου κεφαλαι�ου απο� 57,2δις ευρω� πριν απο� την κρι�ση, ελαχιστοποιη� θηκανστα18,7διςευρω� .Λαμβα� νονταςυπο�ψητηνανα� λο-γη κατα� ρρευση των δημοσι�ων επενδυ� σεων (ΙΝΕΓΣΒΕΕ, 2016) καταλη� γει ευ� κολα στο συμπε�ρασμαπως εκτο� ς της απω� λειας του¼ του παραγο� μενουπλου� τουη χω� ρα ε�χει υποστει� μιαβαθυ� τερηδιαδι-κασι�ααποεπε�νδυσης.
Όμως ου� τε κι αυτο� συνιστα� πολιτικο� ατυ� χημα. Ηπροκαλου� μενηεσωτερικη� υποτι�μησηκαιηαποδο� -μησητουδημοσι�ου τομε�α η οποι�α με�σωτωνπολ-λαπλασιαστικω� ν μακροοικονομικω� ν επιπτω� σεωνκαταλη� γειστηνπαραγωγικη� κατα� ρρευσηδενει�ναιπαρα� οπροπομπο� ς της δευ� τερηςφα� σης της «μνη-μονιακη� ςπολιτικη� ς».Στοτρι�τομνημο� νιο(Μνημο� νιοΣυνεννο� ησης(ΜΣ),19Αυγου� στου2014),τορυθμο� δι�νουνητελικη� απορρυ� θμισητηςαγορα� ςεργασι�αςκαι η ολοκλη� ρωση της θυσι�ας της μικρη� ς καιμικρομεσαι�ας παραγωγικη� ς δραστηριο� τητας προςολοκλη� ρωση της ανακουφιστικη� ς αυτοκαταστρο-
φη� ς και της νε�ας συγκεντροποι�ησης των με�σωνπαραγωγη� ς.
Η ελληνικη� οικονομι�α -υ� στερα απο� επτα� σχεδο� νχρο� νια εφαρμογη� ςπρογραμμα� τωνδημοσιονομικη� ςπροσαρμογη� ς και εσωτερικη� ς υποτι�μησης- εξακο-λουθει�ναβρι�σκεταισευ�φεσημεδραματικα� υψηλο� ποσοστο� ανεργι�ας. Η τελευται�α ε�κθεση της PriceWaterHouse Coopers (PwC) που αφορα� σε δει�γμα2.824ελληνικω� νεπιχειρη� σεωνμεε�σοδαπα� νωαπο� 10 εκατομμυ� ρια ευρω� , καταλη� γει στο εφιαλτικο� συμπε�ρασμαο� τιτο40%,περι�που,απο� αυτε�ςει�ναιυπερδανεισμε�νες, χωρι�ςκαμια� πιθανο� τηταεπιβι�ω-σης.Δημοσιονομικα� συνεχι�ζειναει�ναιεγκλωβισμε�-νηστηνπαγι�δα ενο� ς μηβιω� σιμουχρε�ουςκαι ενο� ςτεχνητα� διατηρη� σιμου πρωτογενου� ς πλεονα� σμα-τος,μευψηλο� πιστωτικο� ρι�σκοκαιδεσμευμε�νηστανε�α υφεσιακα� με�τρα που περιλαμβα� νονται στονπρουπολογισμο� του 2016 και στη συμφωνι�α περι�αυτο� ματης δημοσιονομικη� ς προσαρμογη� ς σε περι�-πτωση μη επι�τευξης των προκαθορισμε�νων στο� -χων.
Διάγραμμα1:Τομέγεθοςεσωτερικήςυποτίμησηςμετάτο2010. Διάγραμμα2:Ηυφεσιακήπορείατηςελληνικήςοικονομίαςμετάτο2008.
4,20
1,21
4,71
3,33
1,50
-0,92-1,31
-1,74
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
ΡυθμόςΠληθωρισμού:Γενικο� ςΔει�κτηςΤιμω� νΚαταναλωτη� (ε�τοςβα� σης2009)-%μεταβολη� με�σουετη� σιουδει�κτη.
Πηγή: ΕΛ. ΣΤΑΤ.
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2012
2013
2014
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
0
13,071
14,011
14,994
16,371
17,683
18,134
19,769
21,061
21,845
21,386
20,324
18,643
17,311
16,451
16,250
κ.κ.ΑΕΠ(€,τρέχουσεςτιμές)
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
12
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
13
Αφετε�ρουηπρω� τηφα� σητηςμνημονιακη� ςπολιτικη� ςεπε�βαλε τον βι�αιο περιορισμο� του δημοσιονομικου� ελλει�μματος με�σω της οριζο� ντιας φοροεπιδρομη� ςκαιτηςπερικοπη� ςδημοσι�ωνδαπανω� ν,κοινωνικω� νκαι επενδυτικω� ν, επιδιω� κοντας ε�τσι εμμε�σως τοα� νοιγμα ενο� ς νε�ου «eldorado» για το υπερσυσσω-ρευμε�νοχρηματοπιστωτικο� κεφα� λαιοστηθε�σητουκοινωνικου� κρα� τουςκαιτουδημοσι�ουτομε�α.
Η εφαρμογη� του εν λο�γω μι�γματος πολιτικη� ς προ-κα� λεσεεπιπτω� σειςτε�τοιαςε�ντασηςπου,κατα� δη� λω-ση� τους,δενπερι�μενανοιαναλυτε�ςτουΔΝΤκαιτης
[8]Ευρωπαικη� ς Κεντρικη� ς Τρα� πεζας . Η δραματικη� υποχω� ρηση των ονομαστικω� ν μισθω� ν την τελευ-ται�αεξαετι�ακαιηπε�ραντουαναμενο�μενουκατα� ρ-ρευση του ΑΕΠ (απω� λεια του ¼ του εγχωρι�ωςπαραγο�μενου πλου� του σε μο� λις πε�ντε ε�τη) περιο� -ρισε σημαντικα� τη φοροδοτικη� και εισφοροδοτικη� ικανο� τητανοικοκυριω� νκαιεπιχειρη�σεωνεπιδεινω� -νονταςπεραιτε�ρωτηβιωσιμο� τητατουδημοσιονομι-κου� προυπολογισμου� καιτουεθνικου� ασφαλιστικου� συστη� ματος (ΙΝΕ ΓΣΕΕ, 2016). Η χω� ρα μπη� κε σεε�νανφαυ� λοκυ� κλολιτο� τηταςκαιυ�φεσης-οιεπανα-λαμβανο�μενες αυξη�σεις της ε�μμεσης φορολο�γησηςδενδι�νανεπαρα� ισχνα� σεσχε�σημετααναμενο�μενααποτελε�σματαστοταμει�οτουδημοσι�ου,ενω� ταυτο� -χρονασυνε�βαλλανστηνσυνεχη� επιδει�νωσητουκλι�-ματος της παραγωγικη� ς δραστηριο� τητας εξαιτι�αςτων χαμηλω� ν επιπε�δων ζη� τησης (ΙΝΕ ΓΣΕΕ, 2016)σε συνδυασμο� με την συνεχη� αστα� θεια και την ε�λ-λειψηρευστο� τητας.
Παρα� το ακριβο� τι�μημα (βλε�πε το ακο� λουθο δια� -γραμμα),ακο�μηκαιταδημοσιονομικα� η� διεθνοοικο-
νομικα� αποτελε�σματα ει�ναι αμφιλεγο�μενα, σεαντι�-θεση με τις ενθουσιω� δεις ανακοινω� σεις των σχετι-κω� νθετικω� νμεγεθω� νστονελληνικο� λαο� .Ενδεικτι-κη� ει�ναι η θριαμβολογι�α σε προ�σφατη μελε�τη τουΙΟΒΕ (2015): “απο� το 2010 και μετα� ε�χει συντελε-στει� πολυ� σημαντικη� προ�οδοςστηναποκατα� στασητωνδημοσιονομικω� νανισορροπιω� ν,οιοποι�εςει�χανδιευρυνθει�σημαντικα� τηδιετι�α2008-2009.Συ� μφω-ναμετααναθεωρημε�ναστοιχει�ατηςΕΛ.ΣΤΑΤ.(ESA2010),τοε�λλειμματηςΓενικη� ςΚυβε�ρνησης(Γ.Κ.)σεεθνικολογιστικη� βα� σημειω� θηκεαπο� 15,4%τουΑΕΠτο2009σε1,8%το2013” (Επισημα� νσεις ΙΟΒΕ:Ταδεδομε�να της Οικονομι�ας,07/04/2015). Ταυτο�χρο-να,ηπολιτικη� τηςεσωτερικη� ςυποτι�μησηςοδηγει�σεπλεο� νασμα1,08δισ. ευρω� στο ισοζυ� γιο τρεχουσω� νσυναλλαγω� ν το 2013, κυρι�ως ο� μως λο�γω της μει�-ωσηςτωνεισαγωγω� ν(ΕΛΣΤΑΤ)αλλα� καιτηςμει�ω-σηςτωντο�κωνγιατηνεξυπηρε�τησητουχρε�ουςτουδημοσι�ου. Το 2014, το ισοζυ� γιο τρεχουσω� ν συναλ-λαγω� ν παρουσι�ασε πλεο� νασμα 2 δις ευρω� , ενω� τοε�λλειμματουεμπορικου� ισοζυγι�ουανη� λθεστα17,96
[9]δις(ΕΛΣΤΑΤ) .
Όμωςοιαριθμοι�καιοιστατιστικε�ς,ο� τανπαρουσια� -ζονταισυνολικα� αποκαλυ�πτουνεντε�λειτηνπραγμα-τικο� τητα: τονΑυ� γουστο του2013, οαναπληρωτη� ςυπουργο� ςΟικονομικω� νανακοινω� νειτοπρωτογενε�ςπλεο� νασματων2,9δις€.ΗEurostat,ο�πωςκαιο� λεςοι εθνικε�ς στατιστικε�ς αρχε�ς των ευρωπαικω� ν χω-ρω� ν, συμπεριλαμβανομε�νης και της ελληνικη� ς (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), χρησιμοποιει� το Ευρωπαικο� Λογιστικο� Συ� -στημα (ESA) και ανακοινω� νει επι�σης για το 2013ε�λλειμμα2,3δισ.€!
Η αλη� θεια ει�ναι πως τα εισπρακτικα� προβλη� ματαστην υλοποι�ηση του κρατικου� προυπολογισμου� κα� νουνσταδιακα� ο� λοκαιπιοεμφατικα� τηνεμφα� νι-ση� τους. Παρουσια� ζεται μει�ωση στο πλεο� νασματων τρεχουσω� ν μεταβιβα� σεων καθω� ς και στο
[10]πλεο� νασμα των κεφαλαιακω� ν μεταβιβα� σεων .Επιπρο� σθεταγι�νεταιπερισσο� τεροεμφανη� ςημει�ω-ση των α� μεσων επενδυ� σεων. Οι ιδιωτικε�ς επενδυ� -σεις εμφανι�ζουν για το χρονικο� δια� στημα 2009-2014μιασωρευτικη� μει�ωσηπουαγγι�ζεισχεδο� ντο67,0%!Οι επενδυ� σεις παγι�ου κεφαλαι�ου απο� 57,2δις ευρω� πριν απο� την κρι�ση, ελαχιστοποιη� θηκανστα18,7διςευρω� .Λαμβα� νονταςυπο�ψητηνανα� λο-γη κατα� ρρευση των δημοσι�ων επενδυ� σεων (ΙΝΕΓΣΒΕΕ, 2016) καταλη� γει ευ� κολα στο συμπε�ρασμαπως εκτο� ς της απω� λειας του¼ του παραγο� μενουπλου� τουη χω� ρα ε�χει υποστει� μιαβαθυ� τερηδιαδι-κασι�ααποεπε�νδυσης.
Όμως ου� τε κι αυτο� συνιστα� πολιτικο� ατυ� χημα. Ηπροκαλου� μενηεσωτερικη� υποτι�μησηκαιηαποδο� -μησητουδημοσι�ου τομε�α η οποι�α με�σωτωνπολ-λαπλασιαστικω� ν μακροοικονομικω� ν επιπτω� σεωνκαταλη� γειστηνπαραγωγικη� κατα� ρρευσηδενει�ναιπαρα� οπροπομπο� ς της δευ� τερηςφα� σης της «μνη-μονιακη� ςπολιτικη� ς».Στοτρι�τομνημο� νιο(Μνημο� νιοΣυνεννο� ησης(ΜΣ),19Αυγου� στου2014),τορυθμο� δι�νουνητελικη� απορρυ� θμισητηςαγορα� ςεργασι�αςκαι η ολοκλη� ρωση της θυσι�ας της μικρη� ς καιμικρομεσαι�ας παραγωγικη� ς δραστηριο� τητας προςολοκλη� ρωση της ανακουφιστικη� ς αυτοκαταστρο-
φη� ς και της νε�ας συγκεντροποι�ησης των με�σωνπαραγωγη� ς.
Η ελληνικη� οικονομι�α -υ� στερα απο� επτα� σχεδο� νχρο� νια εφαρμογη� ςπρογραμμα� τωνδημοσιονομικη� ςπροσαρμογη� ς και εσωτερικη� ς υποτι�μησης- εξακο-λουθει�ναβρι�σκεταισευ�φεσημεδραματικα� υψηλο� ποσοστο� ανεργι�ας. Η τελευται�α ε�κθεση της PriceWaterHouse Coopers (PwC) που αφορα� σε δει�γμα2.824ελληνικω� νεπιχειρη� σεωνμεε�σοδαπα� νωαπο� 10 εκατομμυ� ρια ευρω� , καταλη� γει στο εφιαλτικο� συμπε�ρασμαο� τιτο40%,περι�που,απο� αυτε�ςει�ναιυπερδανεισμε�νες, χωρι�ςκαμια� πιθανο� τηταεπιβι�ω-σης.Δημοσιονομικα� συνεχι�ζειναει�ναιεγκλωβισμε�-νηστηνπαγι�δα ενο� ς μηβιω� σιμουχρε�ουςκαι ενο� ςτεχνητα� διατηρη� σιμου πρωτογενου� ς πλεονα� σμα-τος,μευψηλο� πιστωτικο� ρι�σκοκαιδεσμευμε�νηστανε�α υφεσιακα� με�τρα που περιλαμβα� νονται στονπρουπολογισμο� του 2016 και στη συμφωνι�α περι�αυτο� ματης δημοσιονομικη� ς προσαρμογη� ς σε περι�-πτωση μη επι�τευξης των προκαθορισμε�νων στο� -χων.
Διάγραμμα1:Τομέγεθοςεσωτερικήςυποτίμησηςμετάτο2010. Διάγραμμα2:Ηυφεσιακήπορείατηςελληνικήςοικονομίαςμετάτο2008.
4,20
1,21
4,71
3,33
1,50
-0,92-1,31
-1,74
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
ΡυθμόςΠληθωρισμού:Γενικο� ςΔει�κτηςΤιμω� νΚαταναλωτη� (ε�τοςβα� σης2009)-%μεταβολη� με�σουετη� σιουδει�κτη.
Πηγή: ΕΛ. ΣΤΑΤ.
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2012
2013
2014
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
0
13,071
14,011
14,994
16,371
17,683
18,134
19,769
21,061
21,845
21,386
20,324
18,643
17,311
16,451
16,250
κ.κ.ΑΕΠ(€,τρέχουσεςτιμές)
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
14
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
15
1.2ΕΛΛΗΝΙΚΗΚΟΙΝΩΝΙΑ
Όπωςσυνηθι�ζεταιναλε�γεται,πι�σωαπο� τουςαριθ-μου� ς κρυ� βονται α� νθρωποι. Για την περι�οδο 2007-2015 καταγρα� φεται μια χωρι�ς προηγου� μενο, γιαοικονομι�ασε ειρη� νη,πτω� σητουκατα� κεφαλη� ΑΕΠκατα� 27,6%,πουαντιστοιχει�σε70διςευρω� καισεαπω� λειαπε�ραντου1/3τουεισοδη�ματοςτουμε�σουελληνικου� νοικοκυριου� . Το ελληνικο� κατα� κεφαλη� ΑΕΠαναλογου�σεστο84,4%τουαντι�στοιχουμε�σουο� ρουτωνκρατω� ν-μελω� ντηςΕΕ,πριντηνμνημονια-κη� επε�λαση,καιη� δηεκτιμα� ταιστο53,6%.Βεβαι�ως,αυτη� η πορει�α επιδει�νωσης της διαπεριφερειακη� ςκαιτηςδιαταξικη� ςανισο� τηταςσεο� λητηνΕυρωπαι-κη� Ένωσηκαταγρα�φεταιαπο� τιςαρχε�ςτηςδεκαετι�-ας του 1980, α� μεσα συναρτω� μενη με την επιβολη� τωννεοφιλελευ� θερωναναδιαρθρω� σεων(Zarotiadis&Gkagka2013).
Ημει�ωσητου ελληνικου� ΑΕΠμεταφρα� ζεται επι�σηςσε δραματικη� αριθμητικη� συρρι�κνωση της μεσαι�αςτα� ξης (στοιχει�α απο� Οικονομικο� δελτι�ο του ΣΕΒμετι�τλο«Ημεσαι�ατα� ξητρω� ειτιςσα� ρκεςτης»,Μα� ρτι-ος 2016). Ενδεικτικα� η ε�κθεση της Cretit Suisse(Οκτω� βριος 2015) αναφε�ρει ο� τι η ελληνικη� μεσαι�ατα� ξη,πουαριθμου�σε5,8εκατ.πολι�τεςμειω� θηκεσταχρο� νιατηςκρι�σηςσε4,6εκατ.,ενω� σχεδο� ν1,2εκατ.Έλληνες ει�δαν τα εισοδη�ματα� τους νακαταρρε�ουν.Ανα� λογη ει�ναι η πορει�α υποτι�μησης των περιουσι-ακω� νστοιχει�ωναυτη� ςτηςκοινωνικη� ςομα� δας,τωνοποι�ωνηαξι�αμειω� θηκεκατα� περι�που500διςευρω� .Εκτιμα� ταισε678διςαπο� 1,2τριςδολα� ριατο2007
[11](ΤοΒη�μα,12Ιουνι�ου2016) .
Συ� μφωναμεστοιχει�ατηςEurostatπουαναφε�ρεισεα� ρθροτουοΜανο� ληςΓ.Δρεττα� κης,ησωρευμε�νημει�-ωσητουΑΕΠαπο� το2009προκα� λεσεδιπλασιασμο� των ατο�μων με σοβαρη� υλικη� στε�ρηση απο� 1,2 σε
[12]2,4 εκατομμυ� ρια . Το 21,4% του ελληνικου� λαου� βρι�σκεταιτο2015κα� τωαπο� ταο� ριατηςφτω� χειας.
Όλα αυτα� μεταφρα� ζονται σε πραγματικη� πανωλε-θρι�ατηςεσωτερικη� ςενεργου� ζη� τησηςτατελευται�α7 χρο� νια.Η κατανα� λωσησυρρικνω� θηκε δραματικα� κατα� περι�που 47 δισεκατομμυ� ρια ευρω� , προ-καλω� ντας ουσιαστικα� την απω� λεια εκατοντα� δωνχιλια� δωνθε�σεωνεργασι�αςκαιτηνεκρηκτικη� αυ� ξη-σητηςανεργι�ας.Το2015,συ� μφωναμεταστοιχει�ατης ΕΛΣΤΑΤ οι α� νεργοι ανε�ρχονταν στο 24,4% τουεργατικου� δυναμικου� της χω� ρας - ο αριθμο� ς τωνανε�ργων υπερδιπλασια� στηκε απο� 485 χιλια� δες σεπερι�που1,2εκατομμυ� ριαπολι�τες.Γιατουςνε�ουςκαιτις νε�ες 15-29 ετω� ν, οι μισοι� καιπλε�ον ει�ναι χωρι�ςαπασχο� ληση,χωρι�ςβεβαι�ωςναλαμβα� νουμευπο�ψητο διευρυνο� μενο φαινο� μενο της υποαπασχο� λησηςκαι της επισφαλου� ς απασχο� λησης, δεδομε�νης τηςγενι�κευσης των νε�ων ελαστικω� ν μορφω� ν εργασι�ας(βλ.Δια� γραμμα5).
Σεαντιστοιχι�αμετηνβραχυχρο� νιακαιτηβαθυ� τερηδια� στασητηςυποχω� ρησηςτουεγχω� ριουπαραγωγι-κου� δυναμικου� που αναδει�ξαμε στην προηγου� μενηυποενο� τητα αναφε�ροντας αφενο� ς τη μει�ωση τουπαραγο�μενουπλου� τουκαιαφετε�ρουτηνδιαδικασι�ααποεπε�νδυσης,ε�τσικαιεδω� ,παρα� λληλαμετοζη� τη-μα της εκτι�ναξης ανεργι�ας, το συναρτω� μενοφαινο� μενο ενο� ς νε�ου κυ� ματος μεταναστευτικη� ςεκροη� ςαπο� την ελληνικη� κοινωνι�αθε�τει δυσκολι�εςμακροχρο� νιας δια� στασης. Καθω� ς μα� λιστα αυτο� τονε�οκυ� μαμεταναστευτικω� νεκροω� ναφορα� στιςπλε�-ονεκπαιδευμε�νεςκαικαταρτισμε�νες,τιςπιοδυναμι-
[14]κε�ςομα� δεςτηςελληνικη� ς νεολαι�ας ,οιμακροπρο� -θεσμες αρνητικε�ς επιπτω� σεις στον δυναμισμο� τηςεγχω� ριαςκοινωνι�αςκαιοικονομι�αςκαιστηνικανο� -τητα� τουςναανακα� μψουνει�ναιακο�μηπιομεγα� λες.
Διάγραμμα3:ΗεκρηκτικήΑύξησητηςΑνεργίας.
810,5
14,4
20,9
26,227,8
26,124,4
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Ανεργία(Δ'τρι�μηνοανα� ε�τος,%ενεργου� πληθυσμου� )
[13]Διάγραμμα4:Ηπτωτικήτάσητουποσοστούεργατικούδυναμικού .
Ταπαραπα� νωαποτελου� ν βασικε�ς αιτι�ες της οξει�αςκρι�σης πολιτικη� ς εκπροσω� πησης που σημειω� θηκεκαι συνεχι�ζεται ακο� μα. Κρι�ση της οποι�ας βασικα� χαρακτηριστικα� υπη�ρξαν μεταξυ� α� λλων η δια� λυσητουδικομματικου� πολιτικου� συστη�ματος,ηαπαξι�ω-σητωνθεσμω� ντηςκοινοβουλευτικη� ςδημοκρατι�ας,ηπολιτικη� πο� λωση,ηενι�σχυσητουαριστερου� ριζο-σπαστισμου� , η ιλιγγιω� δης α� νοδος του ΣΥΡΙΖΑ, οιεκλογικε�ςεπιτυχι�εςτηςΧρυση� ςΑυγη� ς,καιεντε�λειηδιαμο�ρφωσηενο� ςκαινου� ργιουπολιτικου� χα� ρτη.
Την ι�δια, «μνημονιακη� περι�οδο» ο�μως αναπτυ�σσο-νται και σημαντικε�ς κινηματικε�ς αντιδρα� σεις καιαντιστα� σεις. Οι πολλε�ς και συνεχει�ς γενικε�ς απερ-γι�ες, το κι�νημα των πλατειω� ν το καλοκαι�ρι του
2011, τα δι�κτυα αλληλεγγυ� ης σε ο� λη τη χω� ρα γιατηνπαροχη� των«στοιχειωδω� ν»προςτιςπληττο�με-νεςκοινωνικε�ςομα� δεςη� ηαναζωπυ�ρωσηπρο� τερωναγω� νων (π.χ. το κι�νημα ενα� ντιαστην εξο�ρυξη χρυ-σου� στην Βο� ρειο-Ανατολικη� Χαλκιδικη� ) εντο� ς τουνε�ουπλαισι�ουει�ναιχαρακτηριστικα� παραδει�γματα.Συνεπω� ς, η κοινωνι�α φαι�νεται να αντιδρα� (α� λλοτεεπιτυχημε�νακαια� λλοτεαποτυχημε�να)ενα� ντιαστηνεπιβολη� με�τρωνπουτηνφτωχοποιου� ν,απορρυθμι�-ζουντιςεργασιακε�ςσχε�σειςκαιαναιρου� νδιαχρονι-κα� δικαιω� ματακαικατακτη�σεις.
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
ΕργατικόΔυναμικόστοσύνολοτουπληθυσμού(Δ'τρι�μηνοανα� ε�τος,%ενεργου� πληθυσμου� )
53
53,4 53,3
52,552,3
51,851,6
52,2
Πηγή: ΕΛ. ΣΤΑΤ.
Πηγή: ΕΛ. ΣΤΑΤ.
Διάγραμμα5:Ταανοδικάποσοστάτηςμερικήςαπασχόλησης.
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
10.00
8.00
6.00
4.00
2.00
0.00
5,8 6,3 6.6 7,28,7 8,6
9,9 9,4
Ποσοστόμερικήςαπασχόλησης
Πηγή: ΕΛ. ΣΤΑΤ.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
14
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
15
1.2ΕΛΛΗΝΙΚΗΚΟΙΝΩΝΙΑ
Όπωςσυνηθι�ζεταιναλε�γεται,πι�σωαπο� τουςαριθ-μου� ς κρυ� βονται α� νθρωποι. Για την περι�οδο 2007-2015 καταγρα� φεται μια χωρι�ς προηγου� μενο, γιαοικονομι�ασε ειρη� νη,πτω� σητουκατα� κεφαλη� ΑΕΠκατα� 27,6%,πουαντιστοιχει�σε70διςευρω� καισεαπω� λειαπε�ραντου1/3τουεισοδη�ματοςτουμε�σουελληνικου� νοικοκυριου� . Το ελληνικο� κατα� κεφαλη� ΑΕΠαναλογου�σεστο84,4%τουαντι�στοιχουμε�σουο� ρουτωνκρατω� ν-μελω� ντηςΕΕ,πριντηνμνημονια-κη� επε�λαση,καιη� δηεκτιμα� ταιστο53,6%.Βεβαι�ως,αυτη� η πορει�α επιδει�νωσης της διαπεριφερειακη� ςκαιτηςδιαταξικη� ςανισο� τηταςσεο� λητηνΕυρωπαι-κη� Ένωσηκαταγρα�φεταιαπο� τιςαρχε�ςτηςδεκαετι�-ας του 1980, α� μεσα συναρτω� μενη με την επιβολη� τωννεοφιλελευ� θερωναναδιαρθρω� σεων(Zarotiadis&Gkagka2013).
Ημει�ωσητου ελληνικου� ΑΕΠμεταφρα� ζεται επι�σηςσε δραματικη� αριθμητικη� συρρι�κνωση της μεσαι�αςτα� ξης (στοιχει�α απο� Οικονομικο� δελτι�ο του ΣΕΒμετι�τλο«Ημεσαι�ατα� ξητρω� ειτιςσα� ρκεςτης»,Μα� ρτι-ος 2016). Ενδεικτικα� η ε�κθεση της Cretit Suisse(Οκτω� βριος 2015) αναφε�ρει ο� τι η ελληνικη� μεσαι�ατα� ξη,πουαριθμου�σε5,8εκατ.πολι�τεςμειω� θηκεσταχρο� νιατηςκρι�σηςσε4,6εκατ.,ενω� σχεδο� ν1,2εκατ.Έλληνες ει�δαν τα εισοδη�ματα� τους νακαταρρε�ουν.Ανα� λογη ει�ναι η πορει�α υποτι�μησης των περιουσι-ακω� νστοιχει�ωναυτη� ςτηςκοινωνικη� ςομα� δας,τωνοποι�ωνηαξι�αμειω� θηκεκατα� περι�που500διςευρω� .Εκτιμα� ταισε678διςαπο� 1,2τριςδολα� ριατο2007
[11](ΤοΒη�μα,12Ιουνι�ου2016) .
Συ� μφωναμεστοιχει�ατηςEurostatπουαναφε�ρεισεα� ρθροτουοΜανο� ληςΓ.Δρεττα� κης,ησωρευμε�νημει�-ωσητουΑΕΠαπο� το2009προκα� λεσεδιπλασιασμο� των ατο�μων με σοβαρη� υλικη� στε�ρηση απο� 1,2 σε
[12]2,4 εκατομμυ� ρια . Το 21,4% του ελληνικου� λαου� βρι�σκεταιτο2015κα� τωαπο� ταο� ριατηςφτω� χειας.
Όλα αυτα� μεταφρα� ζονται σε πραγματικη� πανωλε-θρι�ατηςεσωτερικη� ςενεργου� ζη� τησηςτατελευται�α7 χρο� νια.Η κατανα� λωσησυρρικνω� θηκε δραματικα� κατα� περι�που 47 δισεκατομμυ� ρια ευρω� , προ-καλω� ντας ουσιαστικα� την απω� λεια εκατοντα� δωνχιλια� δωνθε�σεωνεργασι�αςκαιτηνεκρηκτικη� αυ� ξη-σητηςανεργι�ας.Το2015,συ� μφωναμεταστοιχει�ατης ΕΛΣΤΑΤ οι α� νεργοι ανε�ρχονταν στο 24,4% τουεργατικου� δυναμικου� της χω� ρας - ο αριθμο� ς τωνανε�ργων υπερδιπλασια� στηκε απο� 485 χιλια� δες σεπερι�που1,2εκατομμυ� ριαπολι�τες.Γιατουςνε�ουςκαιτις νε�ες 15-29 ετω� ν, οι μισοι� καιπλε�ον ει�ναι χωρι�ςαπασχο� ληση,χωρι�ςβεβαι�ωςναλαμβα� νουμευπο�ψητο διευρυνο� μενο φαινο� μενο της υποαπασχο� λησηςκαι της επισφαλου� ς απασχο� λησης, δεδομε�νης τηςγενι�κευσης των νε�ων ελαστικω� ν μορφω� ν εργασι�ας(βλ.Δια� γραμμα5).
Σεαντιστοιχι�αμετηνβραχυχρο� νιακαιτηβαθυ� τερηδια� στασητηςυποχω� ρησηςτουεγχω� ριουπαραγωγι-κου� δυναμικου� που αναδει�ξαμε στην προηγου� μενηυποενο� τητα αναφε�ροντας αφενο� ς τη μει�ωση τουπαραγο�μενουπλου� τουκαιαφετε�ρουτηνδιαδικασι�ααποεπε�νδυσης,ε�τσικαιεδω� ,παρα� λληλαμετοζη� τη-μα της εκτι�ναξης ανεργι�ας, το συναρτω� μενοφαινο� μενο ενο� ς νε�ου κυ� ματος μεταναστευτικη� ςεκροη� ςαπο� την ελληνικη� κοινωνι�αθε�τει δυσκολι�εςμακροχρο� νιας δια� στασης. Καθω� ς μα� λιστα αυτο� τονε�οκυ� μαμεταναστευτικω� νεκροω� ναφορα� στιςπλε�-ονεκπαιδευμε�νεςκαικαταρτισμε�νες,τιςπιοδυναμι-
[14]κε�ςομα� δεςτηςελληνικη� ς νεολαι�ας ,οιμακροπρο� -θεσμες αρνητικε�ς επιπτω� σεις στον δυναμισμο� τηςεγχω� ριαςκοινωνι�αςκαιοικονομι�αςκαιστηνικανο� -τητα� τουςναανακα� μψουνει�ναιακο�μηπιομεγα� λες.
Διάγραμμα3:ΗεκρηκτικήΑύξησητηςΑνεργίας.
810,5
14,4
20,9
26,227,8
26,124,4
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Ανεργία(Δ'τρι�μηνοανα� ε�τος,%ενεργου� πληθυσμου� )
[13]Διάγραμμα4:Ηπτωτικήτάσητουποσοστούεργατικούδυναμικού .
Ταπαραπα� νωαποτελου� ν βασικε�ς αιτι�ες της οξει�αςκρι�σης πολιτικη� ς εκπροσω� πησης που σημειω� θηκεκαι συνεχι�ζεται ακο� μα. Κρι�ση της οποι�ας βασικα� χαρακτηριστικα� υπη�ρξαν μεταξυ� α� λλων η δια� λυσητουδικομματικου� πολιτικου� συστη�ματος,ηαπαξι�ω-σητωνθεσμω� ντηςκοινοβουλευτικη� ςδημοκρατι�ας,ηπολιτικη� πο� λωση,ηενι�σχυσητουαριστερου� ριζο-σπαστισμου� , η ιλιγγιω� δης α� νοδος του ΣΥΡΙΖΑ, οιεκλογικε�ςεπιτυχι�εςτηςΧρυση� ςΑυγη� ς,καιεντε�λειηδιαμο�ρφωσηενο� ςκαινου� ργιουπολιτικου� χα� ρτη.
Την ι�δια, «μνημονιακη� περι�οδο» ο�μως αναπτυ�σσο-νται και σημαντικε�ς κινηματικε�ς αντιδρα� σεις καιαντιστα� σεις. Οι πολλε�ς και συνεχει�ς γενικε�ς απερ-γι�ες, το κι�νημα των πλατειω� ν το καλοκαι�ρι του
2011, τα δι�κτυα αλληλεγγυ� ης σε ο� λη τη χω� ρα γιατηνπαροχη� των«στοιχειωδω� ν»προςτιςπληττο�με-νεςκοινωνικε�ςομα� δεςη� ηαναζωπυ�ρωσηπρο� τερωναγω� νων (π.χ. το κι�νημα ενα� ντιαστην εξο�ρυξη χρυ-σου� στην Βο� ρειο-Ανατολικη� Χαλκιδικη� ) εντο� ς τουνε�ουπλαισι�ουει�ναιχαρακτηριστικα� παραδει�γματα.Συνεπω� ς, η κοινωνι�α φαι�νεται να αντιδρα� (α� λλοτεεπιτυχημε�νακαια� λλοτεαποτυχημε�να)ενα� ντιαστηνεπιβολη� με�τρωνπουτηνφτωχοποιου� ν,απορρυθμι�-ζουντιςεργασιακε�ςσχε�σειςκαιαναιρου� νδιαχρονι-κα� δικαιω� ματακαικατακτη�σεις.
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
ΕργατικόΔυναμικόστοσύνολοτουπληθυσμού(Δ'τρι�μηνοανα� ε�τος,%ενεργου� πληθυσμου� )
53
53,4 53,3
52,552,3
51,851,6
52,2
Πηγή: ΕΛ. ΣΤΑΤ.
Πηγή: ΕΛ. ΣΤΑΤ.
Διάγραμμα5:Ταανοδικάποσοστάτηςμερικήςαπασχόλησης.
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
10.00
8.00
6.00
4.00
2.00
0.00
5,8 6,3 6.6 7,28,7 8,6
9,9 9,4
Ποσοστόμερικήςαπασχόλησης
Πηγή: ΕΛ. ΣΤΑΤ.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
16
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
17
Κεφάλαιο 2:ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ TTIP
Το θεωρητικο� υπο�δειγμα που αναδεικνυ� ουμε υπο-
στηρι�ζειο� τιηTTIPσυνδιαμορφω� νεταιαπο� δυ� οτα� σ-
ειςσυστημικη� ςεμβε�λειας:πρω� τοναπο� τηντα� σητου
νεοφιλελευ� θερουμετασχηματισμου� τηςαστικη� ςκοι-
νωνι�ας,ηοποι�αει�ναιηαναγκαι�ααπα� ντησηστηνεπι-
με�νουσα,συ� γχρονηδομικη� καπιταλιστικη� κρι�σηκαι
δευ� τεροναπο� τηντα� σησυγκρο� τησηςενο� ςνε�ουδιπο-
λισμου� .
Στηντεχνικη� προσε�γγισηαναδεικνυ� ουμεπω� ςμετην
εγκαθι�δρυση διαδικασιω� ν διαπραγματευ� σεων και
συνεργασι�αςμετεχνοκρατικο� καιο�χιπολιτικο� χαρα-
κτη�ρα επισφραγι�ζεται και μονιμοποιει�ται η υπερι�-
σχυσητωνπροβλεπο�μενωνστησυμφωνι�α επι� των
εθνικω� ν νομοθεσιω� ν αλλα� και πω� ς θα διασφαλι�ζει
τη μο� νιμη και προληπτικη� συμμο� ρφωση των
κρατω� ν με τα συμφε�ροντα των μεγα� λων επιχειρη� -
σεων. Επι�σης αναλυ� ονται τε�σσερεις τομει�ς γενικου�
καικαθημερινου� ενδιαφε�ροντοςπροκειμε�νουναγι�-
νειαντιληπτο� τογεγονο� ςο� τιησυμφωνι�ααυτη� δεν
ει�ναι κα� τι που εφαρμο� ζεται πε�ρα κι ε�ξω απο� την
καθημερινο� τητα ο� λων μας, αλλα� ε�ρχεται να την
αλλα� ξεια� ρδην,καιμα� λισταπροςμιακατευ� θυνσηη
οποι�αδενει�ναιπροςο�φελοςμας.
2.1ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ&ΙΣΤΟΡΙΚΗΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Στο κεφα� λαιο αυτο� αναπτυ� σσεται αφενο� ς μιαεκτενη� ς ιστορικη� προσε�γγιση των διεθνω� ν οικονο-μικω� νκαιεμπορικω� νσυναλλαγω� νπουφτα� νειμε�χριτιςσυ� γχρονεςεμπορικε�ςσυμφωνι�εςνε�αςγενια� ςκαιαφετε�ρουε�νασυγκροτημε�νουπο�δειγμαθεωρητικη� ςανα� λυσης και κατανο� ησης της TTIP με�σα απο� τοοποι�οπροσεγγι�ζεταιθεωρητικα� ηφυ�σητηςTTIP.
Το θεωρητικο� υπο�δειγμα που αναδεικνυ� ουμε υπο-στηρι�ζειο� τιηTTIPσυνδιαμορφω� νεταιαπο� δυ� οτα� σ-ειςσυστημικη� ςεμβε�λειας:πρω� τοναπο� τηντα� σητουνεοφιλελευ� θερουμετασχηματισμου� τηςαστικη� ςκοι-νωνι�ας,ηοποι�αει�ναιηαναγκαι�ααπα� ντησηστηνεπι-με�νουσα,συ� γχρονη,δομικη� ,καπιταλιστικη� κρι�σηκαιδευ� τεροναπο� τηντα� σησυγκρο� τησηςενο� ςνε�ουδιπο-λισμου� (αναφε�ρεται πιο συγκεκριμε�να σε επο�μενηυπο� -ενο� τηταστοκει�μενο).Εντο� ςαυτη� ς της “Μεγα� -ληςΕικο� νας”αποτιμω� νταικαιαναλυ� ονταιταεπιμε�-ρους τεχνικα� ζητη� ματα των εμπορικω� ν συναλ-λαγω� ν.
Ηεξε�λιξητωνσυναλλαγω� νκαιτουεμπορι�ουσυνυ-φαι�νεταιμετηνιστορι�ατηςανθρωπο�τητας.Απο� τιςπρωτο� γονες κοινωνι�ες με την απλη� ανταλλαγη�
αγαθω� ν, με�χρι τη συ� γχρονη βιομηχανικη� , αστικη� πραγματικο� τητα,τοεμπο�ριοαναπτυ� χθηκε,ο�χιαπα-ραιτη� τως γραμμικα� , με�σα απο� συγκεκριμε�νες φα� -σεις.
Απο� τη φοινικικη� επε�κταση στη λεκα� νη τηςΜεσο-γει�ου και την ανα� πτυξη των ελληνικω� ν εμπορικω� νκο�μβωνστηνκλασικη� αρχαιο� τητα,διατηςπεριο� δουτωνμεγα� λωναυτοκρατοριω� ν-Ρωμαι�οι,Βυζαντινοι�,Άραβες και μουσουλμανικο� το� ξο - ε�ως την εποχη� των εξερευνητω� ν προς δυ�ση και ανατολη� , εν με�σωτηςμεσαιωνικη� ς,φεουδαρχικη� ςπαρε�νθεσης, και εντε�λειτηναποικιοκρατι�ακαιτηνιμπεριαλιστικη� χωρι-κη� επε�κτασητουκαπιταλισμου� ,τοεμπο�ριο,ηκινη-τικο� τηταεμπορευμα� τωνκαικεφαλαι�ων,η� τανσυνα� -ματοεργαλει�οαλλα� καιτοαποτε�λεσμααπο� τημιατων τεχνολογικω� ν, γνωσιολογικω� ν ανακαλυ�ψεων,της οικονομικη� ς μεγε�θυνσης κι απο� την α� λλη τωνβαθυνουσω� νδιαπεριφερειακω� νανισοτη� τωνκαιανι-σορροπιω� ν.
Η ιστορικη� συνα� ντηση των αντικειμενικω� ν συν-θηκω� ν με την πνευματικη� και πολιτισμικη� Αναγε�ν-νησηθαοδηγη�σειστηνεκδη� λωσητηςβιομηχανικη� ςεπανα� στασης, στη μαζικοποι�ηση της παραγωγη� ς,καταλη� γοντας στη γενι�κευση της εμπορευματικη� ςπαραγωγη� ς και τη συνεπακο� λουθη εκδη� λωση τηςεμπορικη� ς επανα� στασης. Ο εκθετικα� αυξανο� μενοςο�γκοςτωναγαθω� ν,συναρτω� μενοςμετηνεξαθλι�ω-ση εργαζομε�νων και τις προκαλου� μενες κρι�σειςυπερπαραγωγη� ς, αποζητα� συνεχω� ς νε�ες αγορε�ς σ'ο� λα τα με�ρη της γης. Οι ε�μποροι και τα νεοαστικα� στρω� ματα κερδι�ζουν σε οικονομικη� και πολιτικη� δυ� ναμη,γι�νονταιρυθμιστε�ςτηςκατα� στασηςκαιανε-βαι�νουν συνεχω� ς κοινωνικα� , αρχικα� στην Ευρω� πηκαιστησυνε�χειασ'ο� λοτονκο�σμο.
Αφενο� ςηεπε�κτασητωνσυναλλαγω� ν,ηοποι�αξεπε�-ρασεκα� θεπροηγου� μενομετηγενι�κευσητηςεμπορ-ευματικη� ς παραγωγη� ς, αφετε�ρου η γεωγραφικη� διευ� ρυνση� τους,αλλιω� ςηδιεθνοποι�ηση� τους,καθο� -ρισαντοπλαι�σιοτηςσυ� γχρονηςκοινωνικοοικονομι-κη� ςεξε�λιξης.
Τον 20ο αιω� να τα πρα� γματα μετεξελι�σσονται: νε�εςτεχνικε�ς,με�θοδοικαιμεταφορικα� με�σα,εξε�λιξητωνεμπορικω� ν συναλλαγω� ν, οικονομικε�ς και δασμολο-γικε�ςενω� σεις,ολικη� πιααποξε�νωσητουπαραγωγου� απο� τοντελικο� αποδε�κτητωνπροιο� ντωντου.Τονεο-αποικιακο� καθεστω� ςυποχωρει�,τομε�γεθοςτωνεπι-χειρη�σεωνδιευρυ� νεται (συγκεντροποι�ησηκεφαλαι�-ου) και διαπερνα� τα εθνικα� συ� νορα, προκαλω� νταςτην αντι�στοιχη μετεξε�λιξη των οργανωσιακω� ν καιδιοικητικω� νπροτυ�πων.Ανα� λογηει�ναικαιησυγκε-ντροποι�ησητουεμπορικου� τομε�ατηςοικονομι�αςμετηνανα� πτυξητωνμεγα� λωνκαταστημα� τωνη� δηαπο� το2ομισο� του19ουαιω� νακαιτιςυπεραγορε�ςστησυ� γχρονηπραγματικο� τητα.
Όμως, ο� πως διατυπω� θηκε προηγου� μενα, η περι-γραφο�μενηιστορικη� εξε�λιξηδενη� τανγραμμικη� .ΟΑ’Παγκο� σμιος Πο� λεμος (1914 - 1918) μει�ωσε τηντα� ση διεθνοποι�ησης του εμπορι�ου και εγκαινι�ασεμια καινου� ργια περι�οδο κρατικω� ν ρυθμι�σεων καιελε�γχων, με αποτε�λεσμα ο ο� γκος των διεθνω� νσυναλλαγω� ν να ακολουθη�σει πτωτικη� πορει�α. ΣτοΜεσοπο�λεμο ολο�κληρη η παγκο�σμια κοινο� τητα θαστραφει�στονπροστατευτισμο� .Ησταδιακη� ανεξαρ-τητοποι�ηση των αποικιω� ν και η κατα� ρρευση τωντελευται�ων αυτοκρατοριω� ν, σε συνδυασμο� με τοα� σχημομεταπολεμικο� κλι�μα,αλλα� και τηνγενικευ-με�νη οικονομικη� κατα� σταση, θα οδηγη� σει σε πιοκλειστε�ς, προστατευτικε�ς αστικε�ς οικονομι�ες, δια-μορφω� νοντας ταυτο�χρονα το νε�ο ιστορικο� πλαι�σιοτηςεπο�μενηςφα� σηςδιεθνοποι�ησης.
Εξαι�ρεση θα αποτελε�σουν οιΗ.Π.Α., οι οποι�ες μετα� τηΜεγα� ληΎφεσητου1929αναδυ� ονταιστηνε�αηγε�-τιδα δυ� ναμη του παγκο�σμιου εμπορι�ου: η ψη�φισητουσχετικου� νο�μουγιατηνπραγματοποι�ησηεμπο-ρικω� ν συμφωνιω� ν το 1934αποτελει� ιστορικο� ορο� -σημο.Ανκαιοαριθμο� ςτωνδιμερω� νεμπορικω� νσυμ-φωνιω� νπουπροε�κυψανδεναρκου�σε για τηνανα-στροφη� της τα� σης περιορισμου� του παγκοσμι�ουεμπορι�ου, ε�θετε ο� μως δι�χως αμφιβολι�α τις κανονι-στικε�ς και διεθνοπολιτικε�ς βα� σεις για το νε�ο κυ� μαοικονομικη� ς διεθνοποι�ησης μετα� το Β’ Παγκο�σμιοΠο� λεμο. Εκει� η εικο� να θα αλλα� ξει α� ρδην καθω� ς ηαναγνωρισμε�νη ανα� γκη πολιτικη� ς σταθερο� τηταςστο πλαι�σιο μιας νε�ας μακρα� ς φα� σης οικονομικη� ςανα� πτυξης οδη� γησανστην υπογραφη� τωνπρω� τωνπαγκο� σμιων εμπορικω� ν συμφωνιω� ν αλλα� και τησταδιακη� φιλελευθεροποι�ησητηςασκου� μενηςεμπο-ρικη� ςπολιτικη� ς.
2.1.1ΜετάτονΒ'ΠαγκόσμιοΠόλεμο
Οι Η.Π.Α. απο� κοινου� με την Αγγλι�α, πρωτοπο� ροιαυτη� ντηνπερι�οδο,επιδιω� κονταςαφενο� ςτηνπροω� -θηση της οικονομικη� ς επιρροη� ς τους και θε�λονταςαφετε�ρουναεμποδι�σουντηνεξα� πλωσητηςΣοβιετι-κη� ςΈνωσηςθαιδρυ�σουντο1947τηΓενικη� Συμφω-νι�α Δασμω� ν και Εμπορι�ου (GATT), η οποι�α θααποτελε�σει τον προ� δρομο ο� λων των συ� γχρονωνεμπορικω� ν συμφωνιω� ν (Βαταλα� χος, 2016). Σεαυτη� ν τη λογικη� θα αναπτυχθου� ν και επιμε�ρους,διμερει�ς η� πολυμερει�ς συμφωνι�ες που αφορου� ν σεσυγκεκριμε�νουςκλα� δουςκαιαγαθα� (π.χ.ταγεωργι-κα� προιο� ντα και οι υπηρεσι�ες). Στο ι�διο πλαι�σιοεντα� σσονται συμφωνι�ες που δημιουργου� ν το απα-ραι�τητοδιεθνε�ςκανονιστικο� πλαι�σιογιαναλειτουρ-γη�σει η οικονομι�α της αγορα� ς - ο�πως η συμφωνι�αγιατηναναγνω� ρισηκαιτηνπροστασι�ατωνδικαιω-μα� τωνπνευματικη� ςιδιοκτησι�αςστοδιεθνε�ςεμπο�ριο(TRIPS), η ρη� τρα του «Μα� λλον Ευνοου� μενου Κρα� -τους», η αρχη� της ισο� τιμης μεταχει�ρισης των
Θεωρητικη� &Τεχνικη� Προσε�γγιση
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
16
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
17
Κεφάλαιο 2:ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ TTIP
Το θεωρητικο� υπο�δειγμα που αναδεικνυ� ουμε υπο-
στηρι�ζειο� τιηTTIPσυνδιαμορφω� νεταιαπο� δυ� οτα� σ-
ειςσυστημικη� ςεμβε�λειας:πρω� τοναπο� τηντα� σητου
νεοφιλελευ� θερουμετασχηματισμου� τηςαστικη� ςκοι-
νωνι�ας,ηοποι�αει�ναιηαναγκαι�ααπα� ντησηστηνεπι-
με�νουσα,συ� γχρονηδομικη� καπιταλιστικη� κρι�σηκαι
δευ� τεροναπο� τηντα� σησυγκρο� τησηςενο� ςνε�ουδιπο-
λισμου� .
Στηντεχνικη� προσε�γγισηαναδεικνυ� ουμεπω� ςμετην
εγκαθι�δρυση διαδικασιω� ν διαπραγματευ� σεων και
συνεργασι�αςμετεχνοκρατικο� καιο�χιπολιτικο� χαρα-
κτη�ρα επισφραγι�ζεται και μονιμοποιει�ται η υπερι�-
σχυσητωνπροβλεπο�μενωνστησυμφωνι�α επι� των
εθνικω� ν νομοθεσιω� ν αλλα� και πω� ς θα διασφαλι�ζει
τη μο� νιμη και προληπτικη� συμμο� ρφωση των
κρατω� ν με τα συμφε�ροντα των μεγα� λων επιχειρη� -
σεων. Επι�σης αναλυ� ονται τε�σσερεις τομει�ς γενικου�
καικαθημερινου� ενδιαφε�ροντοςπροκειμε�νουναγι�-
νειαντιληπτο� τογεγονο� ςο� τιησυμφωνι�ααυτη� δεν
ει�ναι κα� τι που εφαρμο� ζεται πε�ρα κι ε�ξω απο� την
καθημερινο� τητα ο� λων μας, αλλα� ε�ρχεται να την
αλλα� ξεια� ρδην,καιμα� λισταπροςμιακατευ� θυνσηη
οποι�αδενει�ναιπροςο�φελοςμας.
2.1ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ&ΙΣΤΟΡΙΚΗΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Στο κεφα� λαιο αυτο� αναπτυ� σσεται αφενο� ς μιαεκτενη� ς ιστορικη� προσε�γγιση των διεθνω� ν οικονο-μικω� νκαιεμπορικω� νσυναλλαγω� νπουφτα� νειμε�χριτιςσυ� γχρονεςεμπορικε�ςσυμφωνι�εςνε�αςγενια� ςκαιαφετε�ρουε�νασυγκροτημε�νουπο�δειγμαθεωρητικη� ςανα� λυσης και κατανο� ησης της TTIP με�σα απο� τοοποι�οπροσεγγι�ζεταιθεωρητικα� ηφυ�σητηςTTIP.
Το θεωρητικο� υπο�δειγμα που αναδεικνυ� ουμε υπο-στηρι�ζειο� τιηTTIPσυνδιαμορφω� νεταιαπο� δυ� οτα� σ-ειςσυστημικη� ςεμβε�λειας:πρω� τοναπο� τηντα� σητουνεοφιλελευ� θερουμετασχηματισμου� τηςαστικη� ςκοι-νωνι�ας,ηοποι�αει�ναιηαναγκαι�ααπα� ντησηστηνεπι-με�νουσα,συ� γχρονη,δομικη� ,καπιταλιστικη� κρι�σηκαιδευ� τεροναπο� τηντα� σησυγκρο� τησηςενο� ςνε�ουδιπο-λισμου� (αναφε�ρεται πιο συγκεκριμε�να σε επο�μενηυπο� -ενο� τηταστοκει�μενο).Εντο� ςαυτη� ς της “Μεγα� -ληςΕικο� νας”αποτιμω� νταικαιαναλυ� ονταιταεπιμε�-ρους τεχνικα� ζητη� ματα των εμπορικω� ν συναλ-λαγω� ν.
Ηεξε�λιξητωνσυναλλαγω� νκαιτουεμπορι�ουσυνυ-φαι�νεταιμετηνιστορι�ατηςανθρωπο�τητας.Απο� τιςπρωτο� γονες κοινωνι�ες με την απλη� ανταλλαγη�
αγαθω� ν, με�χρι τη συ� γχρονη βιομηχανικη� , αστικη� πραγματικο� τητα,τοεμπο�ριοαναπτυ� χθηκε,ο�χιαπα-ραιτη� τως γραμμικα� , με�σα απο� συγκεκριμε�νες φα� -σεις.
Απο� τη φοινικικη� επε�κταση στη λεκα� νη τηςΜεσο-γει�ου και την ανα� πτυξη των ελληνικω� ν εμπορικω� νκο�μβωνστηνκλασικη� αρχαιο� τητα,διατηςπεριο� δουτωνμεγα� λωναυτοκρατοριω� ν-Ρωμαι�οι,Βυζαντινοι�,Άραβες και μουσουλμανικο� το� ξο - ε�ως την εποχη� των εξερευνητω� ν προς δυ�ση και ανατολη� , εν με�σωτηςμεσαιωνικη� ς,φεουδαρχικη� ςπαρε�νθεσης, και εντε�λειτηναποικιοκρατι�ακαιτηνιμπεριαλιστικη� χωρι-κη� επε�κτασητουκαπιταλισμου� ,τοεμπο�ριο,ηκινη-τικο� τηταεμπορευμα� τωνκαικεφαλαι�ων,η� τανσυνα� -ματοεργαλει�οαλλα� καιτοαποτε�λεσμααπο� τημιατων τεχνολογικω� ν, γνωσιολογικω� ν ανακαλυ�ψεων,της οικονομικη� ς μεγε�θυνσης κι απο� την α� λλη τωνβαθυνουσω� νδιαπεριφερειακω� νανισοτη� τωνκαιανι-σορροπιω� ν.
Η ιστορικη� συνα� ντηση των αντικειμενικω� ν συν-θηκω� ν με την πνευματικη� και πολιτισμικη� Αναγε�ν-νησηθαοδηγη�σειστηνεκδη� λωσητηςβιομηχανικη� ςεπανα� στασης, στη μαζικοποι�ηση της παραγωγη� ς,καταλη� γοντας στη γενι�κευση της εμπορευματικη� ςπαραγωγη� ς και τη συνεπακο� λουθη εκδη� λωση τηςεμπορικη� ς επανα� στασης. Ο εκθετικα� αυξανο� μενοςο�γκοςτωναγαθω� ν,συναρτω� μενοςμετηνεξαθλι�ω-ση εργαζομε�νων και τις προκαλου� μενες κρι�σειςυπερπαραγωγη� ς, αποζητα� συνεχω� ς νε�ες αγορε�ς σ'ο� λα τα με�ρη της γης. Οι ε�μποροι και τα νεοαστικα� στρω� ματα κερδι�ζουν σε οικονομικη� και πολιτικη� δυ� ναμη,γι�νονταιρυθμιστε�ςτηςκατα� στασηςκαιανε-βαι�νουν συνεχω� ς κοινωνικα� , αρχικα� στην Ευρω� πηκαιστησυνε�χειασ'ο� λοτονκο�σμο.
Αφενο� ςηεπε�κτασητωνσυναλλαγω� ν,ηοποι�αξεπε�-ρασεκα� θεπροηγου� μενομετηγενι�κευσητηςεμπορ-ευματικη� ς παραγωγη� ς, αφετε�ρου η γεωγραφικη� διευ� ρυνση� τους,αλλιω� ςηδιεθνοποι�ηση� τους,καθο� -ρισαντοπλαι�σιοτηςσυ� γχρονηςκοινωνικοοικονομι-κη� ςεξε�λιξης.
Τον 20ο αιω� να τα πρα� γματα μετεξελι�σσονται: νε�εςτεχνικε�ς,με�θοδοικαιμεταφορικα� με�σα,εξε�λιξητωνεμπορικω� ν συναλλαγω� ν, οικονομικε�ς και δασμολο-γικε�ςενω� σεις,ολικη� πιααποξε�νωσητουπαραγωγου� απο� τοντελικο� αποδε�κτητωνπροιο� ντωντου.Τονεο-αποικιακο� καθεστω� ςυποχωρει�,τομε�γεθοςτωνεπι-χειρη�σεωνδιευρυ� νεται (συγκεντροποι�ησηκεφαλαι�-ου) και διαπερνα� τα εθνικα� συ� νορα, προκαλω� νταςτην αντι�στοιχη μετεξε�λιξη των οργανωσιακω� ν καιδιοικητικω� νπροτυ�πων.Ανα� λογηει�ναικαιησυγκε-ντροποι�ησητουεμπορικου� τομε�ατηςοικονομι�αςμετηνανα� πτυξητωνμεγα� λωνκαταστημα� τωνη� δηαπο� το2ομισο� του19ουαιω� νακαιτιςυπεραγορε�ςστησυ� γχρονηπραγματικο� τητα.
Όμως, ο� πως διατυπω� θηκε προηγου� μενα, η περι-γραφο�μενηιστορικη� εξε�λιξηδενη� τανγραμμικη� .ΟΑ’Παγκο� σμιος Πο� λεμος (1914 - 1918) μει�ωσε τηντα� ση διεθνοποι�ησης του εμπορι�ου και εγκαινι�ασεμια καινου� ργια περι�οδο κρατικω� ν ρυθμι�σεων καιελε�γχων, με αποτε�λεσμα ο ο� γκος των διεθνω� νσυναλλαγω� ν να ακολουθη�σει πτωτικη� πορει�α. ΣτοΜεσοπο�λεμο ολο�κληρη η παγκο�σμια κοινο� τητα θαστραφει�στονπροστατευτισμο� .Ησταδιακη� ανεξαρ-τητοποι�ηση των αποικιω� ν και η κατα� ρρευση τωντελευται�ων αυτοκρατοριω� ν, σε συνδυασμο� με τοα� σχημομεταπολεμικο� κλι�μα,αλλα� και τηνγενικευ-με�νη οικονομικη� κατα� σταση, θα οδηγη� σει σε πιοκλειστε�ς, προστατευτικε�ς αστικε�ς οικονομι�ες, δια-μορφω� νοντας ταυτο�χρονα το νε�ο ιστορικο� πλαι�σιοτηςεπο�μενηςφα� σηςδιεθνοποι�ησης.
Εξαι�ρεση θα αποτελε�σουν οιΗ.Π.Α., οι οποι�ες μετα� τηΜεγα� ληΎφεσητου1929αναδυ� ονταιστηνε�αηγε�-τιδα δυ� ναμη του παγκο�σμιου εμπορι�ου: η ψη�φισητουσχετικου� νο�μουγιατηνπραγματοποι�ησηεμπο-ρικω� ν συμφωνιω� ν το 1934αποτελει� ιστορικο� ορο� -σημο.Ανκαιοαριθμο� ςτωνδιμερω� νεμπορικω� νσυμ-φωνιω� νπουπροε�κυψανδεναρκου�σε για τηνανα-στροφη� της τα� σης περιορισμου� του παγκοσμι�ουεμπορι�ου, ε�θετε ο� μως δι�χως αμφιβολι�α τις κανονι-στικε�ς και διεθνοπολιτικε�ς βα� σεις για το νε�ο κυ� μαοικονομικη� ς διεθνοποι�ησης μετα� το Β’ Παγκο�σμιοΠο� λεμο. Εκει� η εικο� να θα αλλα� ξει α� ρδην καθω� ς ηαναγνωρισμε�νη ανα� γκη πολιτικη� ς σταθερο� τηταςστο πλαι�σιο μιας νε�ας μακρα� ς φα� σης οικονομικη� ςανα� πτυξης οδη� γησανστην υπογραφη� τωνπρω� τωνπαγκο� σμιων εμπορικω� ν συμφωνιω� ν αλλα� και τησταδιακη� φιλελευθεροποι�ησητηςασκου� μενηςεμπο-ρικη� ςπολιτικη� ς.
2.1.1ΜετάτονΒ'ΠαγκόσμιοΠόλεμο
Οι Η.Π.Α. απο� κοινου� με την Αγγλι�α, πρωτοπο� ροιαυτη� ντηνπερι�οδο,επιδιω� κονταςαφενο� ςτηνπροω� -θηση της οικονομικη� ς επιρροη� ς τους και θε�λονταςαφετε�ρουναεμποδι�σουντηνεξα� πλωσητηςΣοβιετι-κη� ςΈνωσηςθαιδρυ�σουντο1947τηΓενικη� Συμφω-νι�α Δασμω� ν και Εμπορι�ου (GATT), η οποι�α θααποτελε�σει τον προ� δρομο ο� λων των συ� γχρονωνεμπορικω� ν συμφωνιω� ν (Βαταλα� χος, 2016). Σεαυτη� ν τη λογικη� θα αναπτυχθου� ν και επιμε�ρους,διμερει�ς η� πολυμερει�ς συμφωνι�ες που αφορου� ν σεσυγκεκριμε�νουςκλα� δουςκαιαγαθα� (π.χ.ταγεωργι-κα� προιο� ντα και οι υπηρεσι�ες). Στο ι�διο πλαι�σιοεντα� σσονται συμφωνι�ες που δημιουργου� ν το απα-ραι�τητοδιεθνε�ςκανονιστικο� πλαι�σιογιαναλειτουρ-γη�σει η οικονομι�α της αγορα� ς - ο�πως η συμφωνι�αγιατηναναγνω� ρισηκαιτηνπροστασι�ατωνδικαιω-μα� τωνπνευματικη� ςιδιοκτησι�αςστοδιεθνε�ςεμπο�ριο(TRIPS), η ρη� τρα του «Μα� λλον Ευνοου� μενου Κρα� -τους», η αρχη� της ισο� τιμης μεταχει�ρισης των
Θεωρητικη� &Τεχνικη� Προσε�γγιση
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
18
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
19
προιο� ντωνκαιεκει�νητηςΑμοιβαιο� τητας.
Η συστημικη� επιδι�ωξη ο� λης αυτη� ς της διεθνου� ςκαμπα� νιας κανονιστικω� ν και θεσμικω� ν προσαρ-μογω� νει�ναιξεκα� θαρη:ηδιευκο� λυνσητηςτα� σηςανα� -πτυξηςτουδιεθνου� ς εμπορι�ουμε�σωτηςσταδιακη� ςαποδυνα� μωσηςτηςκρατικη� ςπαρεμβατικο� τηταςκαιτηςδημιουργι�αςενο� ςδιεθνοποιημε�νουπλαισι�ουπουκαθορι�ζεισεε�ναανω� τερο,διεθνικο� επι�πεδοτιςαπα-ραι�τητεςδιευθετη�σεις.Ηβαθυ� τερηπολιτικη� επιδι�ω-ξηο�μωςπαραμε�νειαντικει�μενοιδεολογικη� ςκαιεπι-στημονικη� ς αντιπαρα� θεσης: μπορου� με ο� λοι -ες νασυμφωνη�σουμε στην θετικη� επι�πτωση της επε�κτα-σηςτουεμπορι�ου,τηςμερικη� ςχωρικη� ςεξειδι�κευσηςκαι της συνεχου� ς ανα� πτυξης της ποικιλι�ας προιο� -ντων και υπηρεσιω� ν. Αντι�θετα, ως προς το αν η«απελευθε�ρωση» θα βοηθη� σει τους αδυ� ναμους η� αντιθε�τωςτηνασυδοσι�ατωνδυνατω� νκαιτωνολι-γοπωλι�ωνοιαπο�ψειςδιι�στανται.
2.1.2ΝεότεραΧρόνια
Στη νε�α αυτη� ν περι�οδο η οικονομικη� διεθνοποι�ησηεξελι�σσεται με�σω διαπραγματευ�σεων που απο� τηνι�δρυσητηςGATTλαμβα� νουνχω� ραστοπλαι�σιοτωνλεγο� μενων «γυ� ρων»: ε�ως το 1994 διεξη� χθησαν 8.Απο� το2001με�χριση�μεραβρι�σκονταισεεξε�λιξηοιδιαπραγματευ�σεις τηςΝτο�χα (Γυ� ρος τηςΧιλιετι�ας),των οποι�ων η σημασι�α ενισχυ� θηκε απο� τις ανα-γκαιο� τητες που γε�ννησε η προ� σφατη χρηματοπι-στωτικη� κρι�ση και το συνεπακο� λουθο κυ� μα προ-στατευτισμου� .Ογυ� ροςαυτο� ς εκτο� ςτωνπαραδοσι-ακω� νθεμα� τωνσυμπεριλαμβα� νεινεο� τεραζητη�ματα,ο�πως τις εμπορικε�ς διευκολυ� νσεις, τις περιφερεια-κε�ς συνεργασι�ες, το περιβα� λλον, το ηλεκτρονικο� εμπο�ριο, την εμπλοκη� των μικρω� ν οικονομιω� ν στοδιεθνε�ς γι�γνεσθαι, τημεταφορα� τεχνολογι�αςκαι τοεμπο�ριο των υπηρεσιω� ν, τις γεωγραφικε�ς ενδει�ξειςγιαειδικα� προιο� ντα(Miner,2007καιΠα� ττα,2009).
Τον Ιανουα� ριο του 1995 συστη� νεται ο Παγκο�σμιοςΟργανισμο� ς Εμπορι�ου (ΠΟΕ) προκειμε� νου ναθεσμοθετηθει� και να κατοχυρωθει� διεθνοπολιτικα� τοενλο�γωπλαι�σιο.ΟΠΟΕ,οοποι�οςαριθμει�ση� μερα162κρα� τημε�λη,κομι�ζειμιαριζικα� νε�αημερη�σιαδια� -ταξηγιατοπαγκο�σμιοεμπο�ριομετουςακο� λουθουςτρειςβασικου� ςα� ξονες:
α) Η λεγο�μενη «φιλελευθεροποι�ηση» του εμπορι�ουυπηρεσιω� ν (GATS - Γενικε� ς Συμφωνι�ες για τοΕμπο�ριο και τις Υπηρεσι�ες). Προ� κειται για δομικη� αλλαγη� πουσυναρτα� ταια� μεσαμετησταδιακη� ενι�-σχυσητηςσημασι�αςκαιωςεκτου� τουτης(διεθνο-)πολιτικη� ς δυ� ναμης των χρηματοπιστωτικω� ν κεφα-λαιακω� ν συγκεντρω� σεων, καθω� ς οι χρηματιστικε�ςυπηρεσι�ες αντιμετωπι�ζονται ως "εμπο�ρευμα" προ-κειμε�νουναδικαιολογηθει�θεωρητικα� καιπολιτικα� η
ανοχη� στην ελευ� θερη κυκλοφορι�α των κεφαλαι�ωνκαι στην ασυδοσι�α της κερδοσκοπικη� ς συμπεριφο-ρα� ς.
β) Μια αποφασιστικη� ς σημασι�ας επε�κταση τωνδικαιωμα� των πνευματικη� ς ιδιοκτησι�ας, ο� πουκηρυ� σσεται παρα� νομη η εμπορι�α των προιο� ντωνπουενσωματω� νουντεχνολογικε�ςανακαλυ�ψειςτωντελευται�ων ει�κοσι ετω� ν -δηλαδη� , σχεδο� ν ο� λων-εκτο� ς αν ο δικαιου� χος της ανακα� λυψης ορι�σει δια-φορετικα� .Προ�κειταιι�σωςγιατηνπιοαποκαλυπτικη� κανονιστικη� πρωτοβουλι�α της διεθνου� ς των μονο-πωλιακω� ν-ολιγοπωλιακω� νσυμφερο� ντων(συ� μφω-να με τον Mihevic, 1995, σε κατοι�κους του τρι�τουκο�σμου ανη� κει μο� λις το 0,16% των υφισταμε�νωνδιπλωμα� τωνευρεσιτεχνι�ας).
γ)Ηπαγι�ωσηενο� ςσυστη�ματοςεμπορικω� νσυσσω-ματω� σεων, το οποι�ο ευνοει� τις "Ζω� νες Ελευ� θερωνΣυναλλαγω� ν" (ΖΕΣ) και τις τελωνειακε�ς ενω� σειςτωνκυρι�αρχωνκαπιταλιστικω� νχωρω� ν(EU,ΝΑFTA,APEC) εξαιρω� ντας τεςρητα� απο� ταμε�τραπου επι-βα� λλονταισεο� λαταλοιπα� με�λητουΠΟΕ.(Τοα� ρθρο24 της GΑΤΤ θεσπι�ζει βε�βαια αυστηρε�ς προυποθε�-σεις,τιςοποι�εςπρε�πεινακαλυ�πτειμιαΖΕΣ,αλλα� οιπρουποθε�σειςαυτε�ςδεντηρου� νταιποτε�).
Όπως γι�νεται ευ� κολα αντιληπτο� , και οι τρειςσυνιστω� σεςτηςσυ� γχρονηςπολιτικη� ςπρακτικη� ςτουΠΟΕαποδεικνυ� ουνο� τιηκαμπα� νιακατα� ργησηςτωνκρατικω� νπαρεμβα� σεωνδεναφορα� στοεπικοινωνι-ακο� επι�δικο της απελευθε�ρωσης του εμπορι�ουγενικω� ςκαιαορι�στως,αλλα� συγκεκριμε�ναστηνυπο-κατα� στασητηςε�στωε�μμεσηςδημοκρατικη� ςνομιμο-ποι�ησης τωναστικω� ν κρατω� ν απο� την υπερεθνικα� δομημε�νηκαιτεχνοκρατικα� νομιμοποιημε�νηεξουσι�ατων ισχυρω� ν. Ζητου� μενα ει�ναι η διασφα� λιση των«συμφερο� ντων» των κεφαλαιακω� ν (υπερ-) συγκε-ντροποιη�σεων, ει�τε προ�κειται για χρηματοπιστωτι-κα� funds ει�τε για εμπορικου� ς / παραγωγικου� ς επι-χειρηματικου� ς κολοσσου� ς, και η συνεπακο� λουθηαναγκαιο� τητα μετατο� πισης της συγκρο� τησης καια� σκησης της πολιτικη� ς εξουσι�ας απο� το στενο� πιαεθνικο� /αστικο� πλαι�σιοσεε�ναδιακρατικο� επι�πεδο.
2.1.3ΕμπορικέςΣυμφωνίεςΝέαςΓενιάς
Αυτη� ντηβαθυ� τερηδομικη� μετουσι�ωσητηςαστικη� ςκοινωνι�ας και της καπιταλιστικη� ς οικονομι�ας,καθω� ς και την επιτακτικη� ανα� γκη εφαρμογη� ς τωνπολιτικω� ν της νεοφιλελευ� θερης αναδια� ρθρωσηςδεδομε�νηςτηςεμμε�νουσαςδιεθνου� ςσυστημικη� ςκρι�-σης,συναντα� οωςα� νωπεριγραφο�μενοςεπαναπρο-σανατολισμο� ςτουΠΟΕκαιοιλεγο�μενες«εμπορικε�ςσυμφωνι�ες νε�ας γενια� ς». Αυτε�ς προσδιορι�ζονται μετις εξη� ς δυ� ο βασικε�ς παραμε�τρους: πρω� τον, δενυπο� κεινται στο παραδοσιακο� συ� στημα εμπορικω� ν
συμφωνιω� ν με�σω του Παγκο� σμιου Οργανισμου� Εμπορι�ουκαιδευ� τερον,αφου� ξεπερνου� ν τηνκαθο-δη� γησητουΟργανισμου� ,αναπτυ�σσονταισεκατεξο-χη� ν διεθνη� και υπερκρατικη� κλι�μακα, ξεπερνω� ντας,ει�τε στην θε�σπιση ει�τε στην λειτουργι�α τους, την
[15]υποχρε�ωσητουκρατικου� ελε�γχου .
Η TTIP αποτελει� μια κλασσικη� περι�πτωση αυτω� ντων συμφωνιω� ν νε�ας γενια� ς, αλλα� δεν ει�ναι προ-φανω� ςημο� νη:ηCETAμεταξυ� Ευρωπαικη� ςΈνωσης(ΕΕ)καιΚαναδα� ,ηTiSAηοποι�ααφορα� στιςδημο� -σιεςυπηρεσι�εςκαιτηνπλη�ρηαπορρυ� θμιση/ιδιωτι-κοποι�ηση� τουςκαιηTPPμεταξυ� τωνΗ.Π.Α.καιτωνχωρω� ν του Ειρηνικου� . Μαζι� με την κυοφορου�μενηTTIPθααφορου� νσυνολικα� στα2/3τουπαγκο�σμι-ουΑΕΠκαισεπεριοχε�ςο�πουδιαμε�νουν1,6δισ.α� ν-θρωποι. Διαμορφω� νουν ουσιαστικα� ε�να υπερκει�με-νοπλαι�σιοπουεπηρεα� ζειαντιδραστικα� καιολοκλη-ρωτικα� κα� θεπτυχη� τηςκοινωνικη� ςκαιοικονομικη� ςζωη� ς,τιςδημο�σιεςυπηρεσι�ες,τακοινωνικα� ,εργασι-ακα� και περιβαλλοντικα� κεκτημε�να, τα διατροφικα� και φαρμακευτικα� προ� τυπα, την προστασι�α τωνπροσωπικω� νδεδομε�νων,τηνυπερα� σπισητηςποιο-τικη� ς γεωργι�ας μικρη� ς κλι�μακας, την απαραι�τητηενεργειακη� μετα� βαση,τηναυτοκυριαρχι�ακα� θεβαθ-μι�δαςδημοκρατικα� νομιμοποιημε�νης(αυτο-)διοι�κη-σης.
Η ανα� δυση και η οριστικοποι�ηση αυτω� ν των συμ-φωνιω� ννε�αςγενια� ςμπορει� νακατανοηθει� ολοκλη-ρωμε�νακαιπολυ�πλευρα-εκτο� ςαπο� τηνπαρουσι�α-σηκαιτηνανα� λυσησυγκεκριμε�νων ιστορικω� νδια-δικασιω� ν και μετασχηματισμω� ν που οδη� γησαν τιςεμπορικε�ςσυναλλαγε�ςσετε�τοιακλι�μακα-με�σααπο� την κατανο�ηση τουδιεθνου� ς οικονομικου� και γεω-πολιτικου� πλαισι�ουο�πωςαυτο� διαμορφω� θηκειστο-ρικα� μεδυ� οβασικα� κρι�σιμασημει�α:α)τηνμεταβολη� στον διεθνη� συσχετισμο� μετα� τις ανατροπε�ς τουσοσιαλισμου� που γνωρι�σαμε την περι�οδο 1989-91καιβ)τηνεκδη� λωσητηςοικονομικη� ςκρι�σηςπουμετη σειρα� της οδη� γησε σε μεταβολε�ς στην ιεραρχι�ατηςκαπιταλιστικη� ςπυραμι�δας,εγκαινια� ζονταςε�ναννε�ογυ� ροοικονομικω� νανταγωνισμω� ν.
2.1.4ΟΑναπόφευκτοςΔιπολισμός
Οι περιοδικα� επαναλαμβανο� μενες, ενδογενει�ς συ-στημικε�ς κρι�σεις του καπιταλισμου� ωθου� ν τουςανταγωνιζο�μενους στην αναζη� τηση νε�ων διεξο� δωνπρος (επαν-) επι�τευξη του ποσοστου� κε�ρδους πουτουςαναλογει�:με�σωα)τηςγεωγραφικη� ςεπε�κτασηςκαιτουανοι�γματοςσενε�εςαγορε�ςβ)τηςπιστωτι-κη� ςεπε�κτασηςγ)τηςτεχνολογικη� ςπροο�δουκαιτηςδημιουργι�αςνε�ωνεπενδυτικω� νευκαιριω� νκαιδ)της«ανακουφιστικη� ς» αυτοκαταστροφη� ς των με�σωνπαραγωγη� ςωςε�σχατηεπιλογη� .
Η ιστορικη� εξε�λιξη του καπιταλισμου� , οι συνθη�κεςτηςυ� στερηςφα� σηςκαιαυτε�ςτηςτρε�χουσαςσυστη-μικη� ς κρι�σης, οδηγου� ν στην πιο επω� δυνη τε�ταρτηεναλλακτικη� .Ησυνεχη� ςεφαρμογη� τηςγεωγραφικη� ςκαι πιστωτικη� ς επε�κτασης σε προηγου� μενες περιο� -δους περιο� ρισε αφενο� ς τις «παρθε�νες» αγορε�ς, καιπροκα� λεσε αφετε�ρου τη συσσω� ρευση χρεω� ν το�σοστον δημο� σιο ο� σο και στον ιδιωτικο� τομε�α των
[16]ανεπτυγμε�νων οικονομιω� ν . Απο� την α� λλη, ηγεωμετρικα� επιταχυνο� μενη τεχνολογικη� προ� οδος,αποτε�λεσμα της ι�διας τηςαστικη� ς ανα� πτυξης,προ-καλει� βαθιε�ς κοινωνικοοικονομικε�ς, τεχνολογικε�ςκαι πολιτισμικε�ς αλλαγε�ς, δομικου� χαρακτη�ρα πουαμφισβητου� ν τον πυρη� να της γενικευμε�νης εμπο-ρευματικη� ςπαραγωγη� ςκαιανοι�γουντοδρο�μοπροςτηνκοινωνικοποι�ηση� της.Ωςεκτου� του,κα� θεα� λλοπαρα� εκπλη� σσει ο� τι στο επι�κεντρο της νεοφιλε-λευ� θερηςπολιτικη� ςεξο� δουαπο� τηνκρι�ση,πι�σωαπο� το επικοινωνιακο� αφη� γημα περι� απελευθε�ρωσηςτων αγορω� ν, υπα� ρχει η επιδι�ωξη της βι�αιης αναδι-α� ρθρωσης και της υποκατα� στασης της μικρη� ς/μικρομεσαι�ας παραγωγη� ς και της κοινωνικη� ς οικο-νομι�ας(Ζαρωτια� δης,2010,σελ41-49).
Όμως,ο�πωςε�χεισυμβει�καια� λλεςφορε�ς,σεδια�ψευ-ση το�σο των σοφιστειω� ν περι� τε�λους της ιστορι�ας(Fukuyama, 1972), ο� σο και των ελπι�δων της νεο-φιλελευ� θερηςδιεθνου� ςο� τιθαπεριορι�σειτηστρατη-γικη� τηςανακουφιστικη� ςαυτοκαταστροφη� ςστοκοι-νωνικοοικονομικο� γι�γνεσθαι,ηανταγωνιστικη� φυ�σητουκαπιταλισμου� οδηγει�αναπο�φευκταστηνπο� λω-ση δυνα� μεων. Παρα� τη συνεχη� ενι�σχυση τηςπαρεμβατικο� τητας των υπερεθνικω� ν κεφαλαιακω� νσυγκεντροποιη�σεων-χρηματοπιστωτικω� νκαιπαρα-γωγικω� ν-ακο�μακαιστοσημερινο� πλαι�σιοτηςαστι-κη� ςλειτουργι�αςμετηνταχε�ωςδιευρυνο�μενηπαγκο-σμιοποι�ηση, κοινωνικα� και τεχνολογικα� υποβοη-θου� μενη,γινο�μαστεμα� ρτυρεςμιαςεκνε�ουμετα� βα-σης απο� ε�να μονοπολικο� (unipolar system) σε ε�ναδιπολικο� συ� στημα (bipolar) συγκε�ντρωσης δυνα� -μεωνκαιεξουσι�αςστοοικονομικο� καιστοπολιτικο-στρατιωτικο� γι�γνεσθαι(Paul,T.V.2005).Ενο� ςδιπο-λισμου� που προσδι�δει ε�να προ�σθετο στοιχει�ο στοχαρακτη�ρατηςTTIP,πε�ρααπο� αυτο� πουαναδει�ξαμεπροηγου� μενα συζητω� ντας για τις «εμπορικε�ς συμ-φωνι�ες νε�ας γενια� ς»: αφενο� ς ο διαμορφου� μενοςπο� λοςστοπλαι�σιο τηςδυτικη� ςαστικη� ςπαρα� δοσηςκαι αφετε�ρου ο πο� λος των δυ� ο βασικω� ν τελεστω� ντου μεταμοντε�ρνου αστικου� ολοκληρωτισμου� τηςΕυρασι�αςκαιτηςΑνατολη� ς,τηςΚι�ναςκαιτηςΡωσι�-
[17]ας .
2.1.5ΣινορωσικήΣυνάντηση
Ησινορωσικη� συνα� ντησηπροκυ�πτειαπο� τημερικη� ταυ� τιση συμφερο� ντων και πολυ� περισσο� τερο απο� την ταυ� τιση των περιορισμω� ν και των απειλω� ν,
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
18
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
19
προιο� ντωνκαιεκει�νητηςΑμοιβαιο� τητας.
Η συστημικη� επιδι�ωξη ο� λης αυτη� ς της διεθνου� ςκαμπα� νιας κανονιστικω� ν και θεσμικω� ν προσαρ-μογω� νει�ναιξεκα� θαρη:ηδιευκο� λυνσητηςτα� σηςανα� -πτυξηςτουδιεθνου� ς εμπορι�ουμε�σωτηςσταδιακη� ςαποδυνα� μωσηςτηςκρατικη� ςπαρεμβατικο� τηταςκαιτηςδημιουργι�αςενο� ςδιεθνοποιημε�νουπλαισι�ουπουκαθορι�ζεισεε�ναανω� τερο,διεθνικο� επι�πεδοτιςαπα-ραι�τητεςδιευθετη�σεις.Ηβαθυ� τερηπολιτικη� επιδι�ω-ξηο�μωςπαραμε�νειαντικει�μενοιδεολογικη� ςκαιεπι-στημονικη� ς αντιπαρα� θεσης: μπορου� με ο� λοι -ες νασυμφωνη�σουμε στην θετικη� επι�πτωση της επε�κτα-σηςτουεμπορι�ου,τηςμερικη� ςχωρικη� ςεξειδι�κευσηςκαι της συνεχου� ς ανα� πτυξης της ποικιλι�ας προιο� -ντων και υπηρεσιω� ν. Αντι�θετα, ως προς το αν η«απελευθε�ρωση» θα βοηθη� σει τους αδυ� ναμους η� αντιθε�τωςτηνασυδοσι�ατωνδυνατω� νκαιτωνολι-γοπωλι�ωνοιαπο�ψειςδιι�στανται.
2.1.2ΝεότεραΧρόνια
Στη νε�α αυτη� ν περι�οδο η οικονομικη� διεθνοποι�ησηεξελι�σσεται με�σω διαπραγματευ�σεων που απο� τηνι�δρυσητηςGATTλαμβα� νουνχω� ραστοπλαι�σιοτωνλεγο� μενων «γυ� ρων»: ε�ως το 1994 διεξη� χθησαν 8.Απο� το2001με�χριση�μεραβρι�σκονταισεεξε�λιξηοιδιαπραγματευ�σεις τηςΝτο�χα (Γυ� ρος τηςΧιλιετι�ας),των οποι�ων η σημασι�α ενισχυ� θηκε απο� τις ανα-γκαιο� τητες που γε�ννησε η προ� σφατη χρηματοπι-στωτικη� κρι�ση και το συνεπακο� λουθο κυ� μα προ-στατευτισμου� .Ογυ� ροςαυτο� ς εκτο� ςτωνπαραδοσι-ακω� νθεμα� τωνσυμπεριλαμβα� νεινεο� τεραζητη�ματα,ο�πως τις εμπορικε�ς διευκολυ� νσεις, τις περιφερεια-κε�ς συνεργασι�ες, το περιβα� λλον, το ηλεκτρονικο� εμπο�ριο, την εμπλοκη� των μικρω� ν οικονομιω� ν στοδιεθνε�ς γι�γνεσθαι, τημεταφορα� τεχνολογι�αςκαι τοεμπο�ριο των υπηρεσιω� ν, τις γεωγραφικε�ς ενδει�ξειςγιαειδικα� προιο� ντα(Miner,2007καιΠα� ττα,2009).
Τον Ιανουα� ριο του 1995 συστη� νεται ο Παγκο�σμιοςΟργανισμο� ς Εμπορι�ου (ΠΟΕ) προκειμε� νου ναθεσμοθετηθει� και να κατοχυρωθει� διεθνοπολιτικα� τοενλο�γωπλαι�σιο.ΟΠΟΕ,οοποι�οςαριθμει�ση� μερα162κρα� τημε�λη,κομι�ζειμιαριζικα� νε�αημερη�σιαδια� -ταξηγιατοπαγκο�σμιοεμπο�ριομετουςακο� λουθουςτρειςβασικου� ςα� ξονες:
α) Η λεγο�μενη «φιλελευθεροποι�ηση» του εμπορι�ουυπηρεσιω� ν (GATS - Γενικε� ς Συμφωνι�ες για τοΕμπο�ριο και τις Υπηρεσι�ες). Προ� κειται για δομικη� αλλαγη� πουσυναρτα� ταια� μεσαμετησταδιακη� ενι�-σχυσητηςσημασι�αςκαιωςεκτου� τουτης(διεθνο-)πολιτικη� ς δυ� ναμης των χρηματοπιστωτικω� ν κεφα-λαιακω� ν συγκεντρω� σεων, καθω� ς οι χρηματιστικε�ςυπηρεσι�ες αντιμετωπι�ζονται ως "εμπο�ρευμα" προ-κειμε�νουναδικαιολογηθει�θεωρητικα� καιπολιτικα� η
ανοχη� στην ελευ� θερη κυκλοφορι�α των κεφαλαι�ωνκαι στην ασυδοσι�α της κερδοσκοπικη� ς συμπεριφο-ρα� ς.
β) Μια αποφασιστικη� ς σημασι�ας επε�κταση τωνδικαιωμα� των πνευματικη� ς ιδιοκτησι�ας, ο� πουκηρυ� σσεται παρα� νομη η εμπορι�α των προιο� ντωνπουενσωματω� νουντεχνολογικε�ςανακαλυ�ψειςτωντελευται�ων ει�κοσι ετω� ν -δηλαδη� , σχεδο� ν ο� λων-εκτο� ς αν ο δικαιου� χος της ανακα� λυψης ορι�σει δια-φορετικα� .Προ�κειταιι�σωςγιατηνπιοαποκαλυπτικη� κανονιστικη� πρωτοβουλι�α της διεθνου� ς των μονο-πωλιακω� ν-ολιγοπωλιακω� νσυμφερο� ντων(συ� μφω-να με τον Mihevic, 1995, σε κατοι�κους του τρι�τουκο�σμου ανη� κει μο� λις το 0,16% των υφισταμε�νωνδιπλωμα� τωνευρεσιτεχνι�ας).
γ)Ηπαγι�ωσηενο� ςσυστη�ματοςεμπορικω� νσυσσω-ματω� σεων, το οποι�ο ευνοει� τις "Ζω� νες Ελευ� θερωνΣυναλλαγω� ν" (ΖΕΣ) και τις τελωνειακε�ς ενω� σειςτωνκυρι�αρχωνκαπιταλιστικω� νχωρω� ν(EU,ΝΑFTA,APEC) εξαιρω� ντας τεςρητα� απο� ταμε�τραπου επι-βα� λλονταισεο� λαταλοιπα� με�λητουΠΟΕ.(Τοα� ρθρο24 της GΑΤΤ θεσπι�ζει βε�βαια αυστηρε�ς προυποθε�-σεις,τιςοποι�εςπρε�πεινακαλυ�πτειμιαΖΕΣ,αλλα� οιπρουποθε�σειςαυτε�ςδεντηρου� νταιποτε�).
Όπως γι�νεται ευ� κολα αντιληπτο� , και οι τρειςσυνιστω� σεςτηςσυ� γχρονηςπολιτικη� ςπρακτικη� ςτουΠΟΕαποδεικνυ� ουνο� τιηκαμπα� νιακατα� ργησηςτωνκρατικω� νπαρεμβα� σεωνδεναφορα� στοεπικοινωνι-ακο� επι�δικο της απελευθε�ρωσης του εμπορι�ουγενικω� ςκαιαορι�στως,αλλα� συγκεκριμε�ναστηνυπο-κατα� στασητηςε�στωε�μμεσηςδημοκρατικη� ςνομιμο-ποι�ησης τωναστικω� ν κρατω� ν απο� την υπερεθνικα� δομημε�νηκαιτεχνοκρατικα� νομιμοποιημε�νηεξουσι�ατων ισχυρω� ν. Ζητου� μενα ει�ναι η διασφα� λιση των«συμφερο� ντων» των κεφαλαιακω� ν (υπερ-) συγκε-ντροποιη�σεων, ει�τε προ�κειται για χρηματοπιστωτι-κα� funds ει�τε για εμπορικου� ς / παραγωγικου� ς επι-χειρηματικου� ς κολοσσου� ς, και η συνεπακο� λουθηαναγκαιο� τητα μετατο� πισης της συγκρο� τησης καια� σκησης της πολιτικη� ς εξουσι�ας απο� το στενο� πιαεθνικο� /αστικο� πλαι�σιοσεε�ναδιακρατικο� επι�πεδο.
2.1.3ΕμπορικέςΣυμφωνίεςΝέαςΓενιάς
Αυτη� ντηβαθυ� τερηδομικη� μετουσι�ωσητηςαστικη� ςκοινωνι�ας και της καπιταλιστικη� ς οικονομι�ας,καθω� ς και την επιτακτικη� ανα� γκη εφαρμογη� ς τωνπολιτικω� ν της νεοφιλελευ� θερης αναδια� ρθρωσηςδεδομε�νηςτηςεμμε�νουσαςδιεθνου� ςσυστημικη� ςκρι�-σης,συναντα� οωςα� νωπεριγραφο�μενοςεπαναπρο-σανατολισμο� ςτουΠΟΕκαιοιλεγο�μενες«εμπορικε�ςσυμφωνι�ες νε�ας γενια� ς». Αυτε�ς προσδιορι�ζονται μετις εξη� ς δυ� ο βασικε�ς παραμε�τρους: πρω� τον, δενυπο� κεινται στο παραδοσιακο� συ� στημα εμπορικω� ν
συμφωνιω� ν με�σω του Παγκο� σμιου Οργανισμου� Εμπορι�ουκαιδευ� τερον,αφου� ξεπερνου� ν τηνκαθο-δη� γησητουΟργανισμου� ,αναπτυ�σσονταισεκατεξο-χη� ν διεθνη� και υπερκρατικη� κλι�μακα, ξεπερνω� ντας,ει�τε στην θε�σπιση ει�τε στην λειτουργι�α τους, την
[15]υποχρε�ωσητουκρατικου� ελε�γχου .
Η TTIP αποτελει� μια κλασσικη� περι�πτωση αυτω� ντων συμφωνιω� ν νε�ας γενια� ς, αλλα� δεν ει�ναι προ-φανω� ςημο� νη:ηCETAμεταξυ� Ευρωπαικη� ςΈνωσης(ΕΕ)καιΚαναδα� ,ηTiSAηοποι�ααφορα� στιςδημο� -σιεςυπηρεσι�εςκαιτηνπλη�ρηαπορρυ� θμιση/ιδιωτι-κοποι�ηση� τουςκαιηTPPμεταξυ� τωνΗ.Π.Α.καιτωνχωρω� ν του Ειρηνικου� . Μαζι� με την κυοφορου�μενηTTIPθααφορου� νσυνολικα� στα2/3τουπαγκο�σμι-ουΑΕΠκαισεπεριοχε�ςο�πουδιαμε�νουν1,6δισ.α� ν-θρωποι. Διαμορφω� νουν ουσιαστικα� ε�να υπερκει�με-νοπλαι�σιοπουεπηρεα� ζειαντιδραστικα� καιολοκλη-ρωτικα� κα� θεπτυχη� τηςκοινωνικη� ςκαιοικονομικη� ςζωη� ς,τιςδημο�σιεςυπηρεσι�ες,τακοινωνικα� ,εργασι-ακα� και περιβαλλοντικα� κεκτημε�να, τα διατροφικα� και φαρμακευτικα� προ� τυπα, την προστασι�α τωνπροσωπικω� νδεδομε�νων,τηνυπερα� σπισητηςποιο-τικη� ς γεωργι�ας μικρη� ς κλι�μακας, την απαραι�τητηενεργειακη� μετα� βαση,τηναυτοκυριαρχι�ακα� θεβαθ-μι�δαςδημοκρατικα� νομιμοποιημε�νης(αυτο-)διοι�κη-σης.
Η ανα� δυση και η οριστικοποι�ηση αυτω� ν των συμ-φωνιω� ννε�αςγενια� ςμπορει� νακατανοηθει� ολοκλη-ρωμε�νακαιπολυ�πλευρα-εκτο� ςαπο� τηνπαρουσι�α-σηκαιτηνανα� λυσησυγκεκριμε�νων ιστορικω� νδια-δικασιω� ν και μετασχηματισμω� ν που οδη� γησαν τιςεμπορικε�ςσυναλλαγε�ςσετε�τοιακλι�μακα-με�σααπο� την κατανο�ηση τουδιεθνου� ς οικονομικου� και γεω-πολιτικου� πλαισι�ουο�πωςαυτο� διαμορφω� θηκειστο-ρικα� μεδυ� οβασικα� κρι�σιμασημει�α:α)τηνμεταβολη� στον διεθνη� συσχετισμο� μετα� τις ανατροπε�ς τουσοσιαλισμου� που γνωρι�σαμε την περι�οδο 1989-91καιβ)τηνεκδη� λωσητηςοικονομικη� ςκρι�σηςπουμετη σειρα� της οδη� γησε σε μεταβολε�ς στην ιεραρχι�ατηςκαπιταλιστικη� ςπυραμι�δας,εγκαινια� ζονταςε�ναννε�ογυ� ροοικονομικω� νανταγωνισμω� ν.
2.1.4ΟΑναπόφευκτοςΔιπολισμός
Οι περιοδικα� επαναλαμβανο� μενες, ενδογενει�ς συ-στημικε�ς κρι�σεις του καπιταλισμου� ωθου� ν τουςανταγωνιζο�μενους στην αναζη� τηση νε�ων διεξο� δωνπρος (επαν-) επι�τευξη του ποσοστου� κε�ρδους πουτουςαναλογει�:με�σωα)τηςγεωγραφικη� ςεπε�κτασηςκαιτουανοι�γματοςσενε�εςαγορε�ςβ)τηςπιστωτι-κη� ςεπε�κτασηςγ)τηςτεχνολογικη� ςπροο�δουκαιτηςδημιουργι�αςνε�ωνεπενδυτικω� νευκαιριω� νκαιδ)της«ανακουφιστικη� ς» αυτοκαταστροφη� ς των με�σωνπαραγωγη� ςωςε�σχατηεπιλογη� .
Η ιστορικη� εξε�λιξη του καπιταλισμου� , οι συνθη�κεςτηςυ� στερηςφα� σηςκαιαυτε�ςτηςτρε�χουσαςσυστη-μικη� ς κρι�σης, οδηγου� ν στην πιο επω� δυνη τε�ταρτηεναλλακτικη� .Ησυνεχη� ςεφαρμογη� τηςγεωγραφικη� ςκαι πιστωτικη� ς επε�κτασης σε προηγου� μενες περιο� -δους περιο� ρισε αφενο� ς τις «παρθε�νες» αγορε�ς, καιπροκα� λεσε αφετε�ρου τη συσσω� ρευση χρεω� ν το�σοστον δημο� σιο ο� σο και στον ιδιωτικο� τομε�α των
[16]ανεπτυγμε�νων οικονομιω� ν . Απο� την α� λλη, ηγεωμετρικα� επιταχυνο� μενη τεχνολογικη� προ� οδος,αποτε�λεσμα της ι�διας τηςαστικη� ς ανα� πτυξης,προ-καλει� βαθιε�ς κοινωνικοοικονομικε�ς, τεχνολογικε�ςκαι πολιτισμικε�ς αλλαγε�ς, δομικου� χαρακτη�ρα πουαμφισβητου� ν τον πυρη� να της γενικευμε�νης εμπο-ρευματικη� ςπαραγωγη� ςκαιανοι�γουντοδρο�μοπροςτηνκοινωνικοποι�ηση� της.Ωςεκτου� του,κα� θεα� λλοπαρα� εκπλη� σσει ο� τι στο επι�κεντρο της νεοφιλε-λευ� θερηςπολιτικη� ςεξο� δουαπο� τηνκρι�ση,πι�σωαπο� το επικοινωνιακο� αφη� γημα περι� απελευθε�ρωσηςτων αγορω� ν, υπα� ρχει η επιδι�ωξη της βι�αιης αναδι-α� ρθρωσης και της υποκατα� στασης της μικρη� ς/μικρομεσαι�ας παραγωγη� ς και της κοινωνικη� ς οικο-νομι�ας(Ζαρωτια� δης,2010,σελ41-49).
Όμως,ο�πωςε�χεισυμβει�καια� λλεςφορε�ς,σεδια�ψευ-ση το�σο των σοφιστειω� ν περι� τε�λους της ιστορι�ας(Fukuyama, 1972), ο� σο και των ελπι�δων της νεο-φιλελευ� θερηςδιεθνου� ςο� τιθαπεριορι�σειτηστρατη-γικη� τηςανακουφιστικη� ςαυτοκαταστροφη� ςστοκοι-νωνικοοικονομικο� γι�γνεσθαι,ηανταγωνιστικη� φυ�σητουκαπιταλισμου� οδηγει�αναπο�φευκταστηνπο� λω-ση δυνα� μεων. Παρα� τη συνεχη� ενι�σχυση τηςπαρεμβατικο� τητας των υπερεθνικω� ν κεφαλαιακω� νσυγκεντροποιη�σεων-χρηματοπιστωτικω� νκαιπαρα-γωγικω� ν-ακο�μακαιστοσημερινο� πλαι�σιοτηςαστι-κη� ςλειτουργι�αςμετηνταχε�ωςδιευρυνο�μενηπαγκο-σμιοποι�ηση, κοινωνικα� και τεχνολογικα� υποβοη-θου� μενη,γινο�μαστεμα� ρτυρεςμιαςεκνε�ουμετα� βα-σης απο� ε�να μονοπολικο� (unipolar system) σε ε�ναδιπολικο� συ� στημα (bipolar) συγκε�ντρωσης δυνα� -μεωνκαιεξουσι�αςστοοικονομικο� καιστοπολιτικο-στρατιωτικο� γι�γνεσθαι(Paul,T.V.2005).Ενο� ςδιπο-λισμου� που προσδι�δει ε�να προ�σθετο στοιχει�ο στοχαρακτη�ρατηςTTIP,πε�ρααπο� αυτο� πουαναδει�ξαμεπροηγου� μενα συζητω� ντας για τις «εμπορικε�ς συμ-φωνι�ες νε�ας γενια� ς»: αφενο� ς ο διαμορφου� μενοςπο� λοςστοπλαι�σιο τηςδυτικη� ςαστικη� ςπαρα� δοσηςκαι αφετε�ρου ο πο� λος των δυ� ο βασικω� ν τελεστω� ντου μεταμοντε�ρνου αστικου� ολοκληρωτισμου� τηςΕυρασι�αςκαιτηςΑνατολη� ς,τηςΚι�ναςκαιτηςΡωσι�-
[17]ας .
2.1.5ΣινορωσικήΣυνάντηση
Ησινορωσικη� συνα� ντησηπροκυ�πτειαπο� τημερικη� ταυ� τιση συμφερο� ντων και πολυ� περισσο� τερο απο� την ταυ� τιση των περιορισμω� ν και των απειλω� ν,
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
20
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
21
παρακα� μπτονταςταιστορικα� στοιχει�ατουανταγω-νισμου� Ρωσι�ας και Κι�νας («Επι�καιρα», Τευ� χος 153,20-26/92012).Ησυνε�χειαμιαςσειρα� ςενδει�ξεωντοεπιβεβαιω� νουν: η ανακοι�νωση του σχεδιασμου� καιτηςα� μεσηςκατασκευη� ςτουμεγα� λουαγωγου� φυσι-κου� αερι�ουΡωσι�ας-Κι�ναςπρουπολογισμου� 70δισ.$,η συ� σταση αντι-ισλαμικου� μετω� που απο� τις δυ� οχω� ρες που επιβεβαιω� νεται απο� τη μεγα� λη κοινη� στρατιωτικη� α� σκησηπουδιεξη� γαγανστοτελευται�οδεκαη�μερο του Αυγου�στου του 2014, η συμφωνι�αδιεκπεραι�ωσης των διμερω� ν οικονομικω� ν συναλ-λαγω� ν[18]μεβα� σητορου� βλι(καιηεπε�κτασητηςσυμφωνι�ας στις διμερει�ς σχε�σεις με την Ινδι�α) ε�ωςκαιτηνεντεινο�μενηπαρουσι�ατηςΚι�ναςστηναφρι-κανικη� η�πειρο με την εφαρμογη� μεγα� λης κλι�μακαςκατασκευαστικω� νπρογραμμα� τωνκαιε�ργωνυποδο-μη� ς και με την παροχη� διακρατικω� ν δανει�ων μεευνοικου� ςο� ρους(Campbell2008).
Με�σω αρκου� ντως διαφοροποιημε�νων οδω� ν, ταπα� λαιποτε�ολοκληρωτικα� καθεστω� ταμιαςιδια� ζου-σαςνεομοναρχικη� ςδομη� ςπουακολου� θησετιςαρχι-κα� πολλα� υποσχο�μενεςκοινωνικε�ςεπαναστα� σειςσεΡωσι�α καιΚι�να, κατε�ληξαν, μετα� τηδυστυχη� αλλο-τρι�ωση� τους, στη φυσικη� τους συνε�χεια: συνε�πτυ-ξανσεε�νασυ� ντομοχρονικο� δια� στηματηνπρωταρ-χικη� κεφαλαιακη� συσσω� ρευσημε�σααπο� εξωκανονι-στικε�ς,α� νομεςδιεργασι�ες,μετηνανα� πτυξησυ� γχρο-νωνπαραγωγικω� νκολοσσω� ν.
Ηπολυ� δυναμικη� ει�σοδο� ςτουςστιςδιεθνει�ςαγορε�ς,ιδιαιτε�ρως τηςΚι�νας βασι�σθηκε κυρι�ως στις αβυσ-σαλε�εςοικονομι�εςκλι�μακαςκαιστον(επαν-)ε�λεγχοτωνεγχω� ριωνπλουτοπαραγωγικω� νπηγω� ν.Απο� τιςαρχε�ςτηςδεκαετι�αςτου1980,ηΛαικη� Δημοκρατι�ατης Κι�νας αναπτυ� σσει την οικονομικη� , καταρχη� ν,εξωστρε�φεια� της,υιοθετει�τομοντε�λοτης«σοσιαλι-στικη� ς οικονομι�ας της αγορα� ς» (socialist marketeconomy) και επιτυγχα� νει ιδιαι�τερα υψηλου� ς ρυθ-μου� ς οικονομικη� ςανα� πτυξηςβασιζο�μενηστηνκρα-τικη� βιομηχανι�α και το παρα� λληλο α� νοιγμα τωναγορω� ν(Ζαρωτια� δης2014).
Για να επεκτει�νει και να κατοχυρω� σει την επιρροη� της,ηΚι�ναεπεδι�ωξετηνεξα� πλωσητωνεμπορικω� ντηςσυναλλαγω� νκαιτηνεντατικοποι�ησητωνπολι-τικω� ν επαφω� ν και συνεργασιω� ν, μετε�χοντας ωςμε�λος η� ως παρατηρητη� ς σε σημαντικου� ς διεθνει�ς
[18]και περιφερειακου� ς οργανισμου� ς . Χρησιμοποιει�τονε�οπολιτικο� τηςβα� ροςεμπλεκο�μενηδιαρκω� ςσενε�ες συμφωνι�ες με τις χω� ρες της περιφε�ρεια� ς τηςκαι ιδιαι�τερα με την οικονομικα� και στρατιωτικα� ισχυρη� Ρωσι�α με α� μεσο στο� χο τη συστηματικη� εκτο�πιση της Ιαπωνι�ας και της επιρροη� ς της στηνπεριοχη� , αλλα� καιπρος την εξισορρο�πησηη� ακο�μακαιυποκατα� στασητηςπολιτικη� ςεπιρροη� ςτωνΗΠΑ(Χριστο�πουλος 2006). Σε αυτη� ν την κατευ� θυνση, ηΈνωσηΧωρω� ντηςΝοτιοανατολικη� ςΑσι�ας(ASEAN)
αποτε�λεσετονπρο�δρομογιατηλεγο�μενη«στρατη-γικη� του μεταξιου� » και την πρωτοβουλι�α «ΜιαΖω� νη,ΈναςΔρο�μος»(BeltandRoadinitiativeη� B&R),ηοποι�αστοχευ� ειστηβελτι�ωσητηςσυνδεσιμο� τηταςκαι την ενι�σχυση των εμπορικω� ν / κεφαλαιακω� νροω� νμεταξυ� τηςασιατικη� ς,τηςευρωπαικη� ςκαιτηςαφρικανικη� ςηπει�ρουπροωθω� νταςε�τσιτασινορω-σικα� συμφε�ροντα αλλα� και των συμμα� χων τους(Sahara2015).
Ηαυτο� νομηοικονομικη� καιπολιτικη� δυναμικη� πουσυγκεντρω� νειοα� ξοναςΡωσι�αςΚι�νας ξεφευ� γειαπο� τηδιαχειριστικη� επα� ρκειατηςαμερικανικη� ςοικονο-μικη� ς και πολιτικη� ς διπλωματι�ας. Ας φανταστου� μεμο� νοτιςεπιπτω� σειςτηςαυ� ξησηςτηςσημασι�αςτουρουβλι�ου για ε�να κολοσσιαι�ο με�γεθος των διεθνω� νεμπορικω� ν και επενδυτικω� ν συναλλαγω� ν και τιςπολυ� πιθανε�ς προκαλου� μενες πιε�σεις υποτι�μησηςστοαμερικανικο� νο�μισμα-βεβαι�ωςκαιστοραγδαι�ααποκλιμακου� μενοευρω� .
2.1.6ΕυρωατλαντικήΣυνάντηση
Απο� τηνα� λλη,μετα� απο� τονπο� λεμοστοΑφγανιστα� νκαι το Ιρα� κ (Paul 2005) και την οικονομικη� κρι�σητου 2008 (Geeraerts 2011), η προ�ωρα γερασμε�νη«νε�α τα� ξη πραγμα� των», μερικω� ς ανε�τοιμη να αντι-μετωπι�σειτουςγι�γαντεςτηςβο�ρειαςανατολη� ς,οδη-γη� θηκε σε μια συμμαχι�α με την αρχικα� πολλα� υποσχο�μενη, ο�πως φαι�νονταν, Ευρωζω� νη. Διαψευ� -σθηκαν ο�μως: οι εσωτερικε�ς, διαρθρωτικε�ς αδυνα-μι�ες,οιβαθυ� νουσεςδιαπεριφερειακε�ςκαιδιαταξικε�ςανισο� τητες στο εσωτερικο� της Ένωσης, σε συνδυ-ασμο� μετοκουτσο� βη�ματηςενοποι�ησηςκαιτηστα-διακη� αποδημοκρατικοποι�ηση και νεοφιλελευθερο-ποι�ηση της ΕΕ, οδη� γησαν στο να καταρρευ�σουν οιελπι�δες ο� τι μπορει� νααποτελε�σει ε�ναδυνατο� αντι�-βαροστηνεξ’ανατολα� ςσυγκε�ντρωσηνε�ο-καπιταλι-στικω� νδυνα� μεων.
Ως εκ του� του η αναγκαιο� τητα της «δυτικη� ς συνα� -ντησης» προε�κυψε ακο�μη πιο επιτακτικη� . Ο πο� λοςαυτο� ς διαμορφω� νεται τις τελευται�ες δυ� ο δεκαετι�εςμεεπι�κεντροτιςκυοφορου�μενεςη� μηεμπορικε�ςσυμ-φωνι�εςTTIPκαιTPP(Δια-Ειρηνικη� Εταιρικη� Σχε�ση-TransPacificPartnership).Σκοπο� ςει�ναιηταχει�αολο-κλη�ρωσητηςενιαι�αςαγορα� ςμεταξυ� NAFTA,ΕΕκαιτων ανεπτυγμε�νων οικονομιω� ν του Ειρηνικου� -Ιαπωνι�ακαιΑυστραλι�α-καιφιλοδοξι�αηενσωμα� τω-ση της Λατινικη� ς Αμερικη� ς. Σε αυτο� το πλαι�σιο οιπαραδοσιακε�ςαστικε�ςδυνα� μειςεπιδιω� κουνναδια-τηρη� σουν / ενισχυ� σουν τον κεντρικο� τους ρο� λοστηνπαγκο�σμιαοικονομι�ακαιτοπαγκο�σμιοεμπο� -ριο,ανταποκρινο�μενεςστονανταγωνισμο� τωνανα-δυο� μενων οικονομιω� ν της Βραζιλι�ας, της Ρωσι�ας,της Ινδι�ας, της Νο� τιας Αφρικη� ς και της Κι�νας(BRICS).
2.2ΤΕΧΝΙΚΗΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Στηνενο� τηταπουακολουθει�αναλυ� εταιηTTIPαπο� την«τεχνικη� »σκοπια� της.HTTIPε�ρχεταιναυπηρε-τη�σει -καισεπολλε�ςπεριπτω� σειςναολοκληρω� σει-τη νεοφιλελευ� θερη προ� ταση. Οι προβλε�ψεις τηςεπηρεα� ζουνπληθω� ρατομε�ωντηςοικονομικη� ςδρα-στηριο� τηταςμεεξειδικευμε�νεςπροβλε�ψεις,αλλα� καισυνολικο� τερες που αφορου� ν στη διαδικασι�α τηςνομοθε�τησηςκαιτηδιαδικασι�αεπι�λυσηςδιαφορω� ν.
Συνολικα� ηTTIPυπηρετει�τε�σσερειςβασικου� ςπυλω� νες:
(α)τοα� νοιγμανε�ωνδυνατοτη� τωνεπε�νδυσηςκεφα-λαι�ων
(β)τηνυποκατα� στασητηςδημοκρατικη� ςαπο� τηντεχνοκρατικη� νομιμοποι�ηση
(γ)τηνυπαναχω� ρησηαπο� κεκτημε�να
(δ)τηνολοκλη�ρωσητηςδιεθνοποι�ησης
Η TTIP ουσιαστικα� συγκροτει� το κατα� λληλο υπερ-κρατικο� πλαι�σιογιατηδημιουργι�ατουενιαι�ουοικο-νομικου� χω� ρουμεταξυ� Ε.Ε.καιΗ.Π.Α.Αυτο� επιτυγ-χα� νεταιμε την εγκαθι�δρυσηδιαδικασιω� ν, διαπραγ-ματευ�σεωνκαισυνεργασι�αςμετεχνοκρατικο� καιο�χιπολιτικο� χαρακτη�ρα - με διεθνει�ς οργανισμου� ς ναχαρα� σσουντιςβασικε�ςπολιτικε�ςγραμμε�ς-τηνελα-χιστοποι�ησητηςεπιρροη� ςτωνκοινωνικω� νκαιδημο-κρατικω� νδιαδικασιω� ν,τηναπελευθε�ρωση/ιδιωτι-κοποι�ησητωνδημοσι�ωνυπηρεσιω� νκαιαγαθω� νκαιτηνσυνολικη� υπαναχω� ρησηαπο� εργασιακα� ,κοινω-νικα� καιπεριβαλλοντικα� κεκτημε�ναταοποι�αμε�χριση�μερααποτυπω� νονταιστηνομοθεσι�ααλλα� καιταρυθμιστικα� πλαι�σια.Προβλε�πειδετηνυποχρεωτικη� καιμηαντιστρεπτη� «συμμο�ρφωση»τωνσυμβαλλο-με�νων δημιουργω� ντας διαδικασι�ες «οριζο� ντιας»εφαρμογη� ςο�πωςαυτη� τηςρυθμιστικη� ςσυνεργασι�αςκαι του μηχανισμου� επι�λυσης διαφορω� ν. Έτσι επι-σφραγι�ζεται και μονιμοποιει�ται η υπερι�σχυση τωνπροβλεπο� μενων στη συμφωνι�α επι� των εθνικω� ννομοθεσιω� ν.
Η ανα� λυση ξεκινα� με τη διαφορετικη� διαδικασι�ανομοθε�τησηςπουακολουθου� νοιδυ� οπλευρε�ς.‘Έπε-ιτα αναλυ� ονται οι προβλε�ψεις για τη μο� νιμη διαδι-κασι�αρυθμιστικη� ςσυνεργασι�ας,ηοποι�αστηνουσι�ατης ει�ναι αυτη� που διασφαλι�ζει τη συμμετοχη� τωνμεγα� λων εταιριω� ν αλλα� και της α� λλης συμβαλ-λο�μενης πλευρα� ς στην νομοθετικη� και ρυθμιστικη� διαδικασι�α. Στη συνε�χεια, παρουσια� ζεται η «δαμο� -κλειοςσπα� θη»τουνεοφιλελευθερισμου� ,ηοποι�αδια-σφαλι�ζει τη μο� νιμη και προληπτικη� συμμο� ρφωσητωνκρατω� νμετασυμφε�ροντατωνμεγα� λωνεπιχει-ρη�σεων, το ISDS. Τε�λος, αποφασι�στηκε η ανα� λυσητεσσα� ρων τομε�ων γενικου� και καθημερινου� ενδια-φε�ροντος - Δημο�σιος τομε�ας, Τρο�φιμα, Περιβα� λλονκαιΜικρομεσαι�εςεπιχειρη�σεις -προκειμε�νουναγι�-
νειαντιληπτο� τογεγονο� ςο� τιησυμφωνι�ααυτη� δενει�ναι κα� τι που εφαρμο� ζεται πε�ρα κι ε�ξω απο� τηνκαθημερινο� τητα ο� λων μας, αλλα� ε�ρχεται να τηναλλα� ξεια� ρδην,καιμα� λισταπροςμιακατευ� θυνσηηοποι�αδενει�ναιπροςο�φελοςμας.
Στο σημει�ο αυτο� οφει�λουμε να αναφε�ρουμε ο� τι ανκαισεπολλα� σημει�ατηςανα� λυσηςγι�νεταισυ� γκρισημεταξυ� ΗΠΑκαιΕ.Ε.,αυτο� δενε�χειστο�χονααναδει�-ξουμεποια� απο� τιςδυ� οει�ναικαλυ� τερη.Οιδιαπραγ-ματευ�σειςε�τσικιαλλιω� ςδενε�χουνστο�χοτην«επι-βολη� »τηςμι�αςπλευρα� ςστηνα� λλη,αλλα� τηνκαθο-λικη� εξυπηρε�τηση των συμφερο� ντων των εκατε�-ρωθενμεγα� λωνεπιχειρη�σεων,ταοποι�αε�ρχονταισεαντιπαρα� θεσημετασυμφε�ροντακαιτιςστοχευ�σειςκαιτωνδυ� οκοινωνιω� ν.
2.2.1ΝομοθετικήΔιαδικασία
Στο�χος της συμφωνι�ας ει�ναι η δημιουργι�α κατα� τοδυνατο� ενιαι�ωνκανο� νωνκαιδεσμευ�σεωνσεσυγκε-κριμε�νουςτομει�ς.Αυτο� θαεπιτευχθει�ο�χιμετηνεξαρ-χη� ςδημιουργι�αενο� ςνε�ουκοινου� πλαισι�ουκανο� νων,αλλα� με τον εναρμονισμο� και τη συ� γκλιση τωνυπαρχο� ντων. Η «ρυθμιστικη� συνεργασι�α», η διαδι-κασι�αδηλαδη� με�σωτηςοποι�αςθαπραγματοποιηθει�η συ� γκλιση των ρυθμιστικω� ν πλαισι�ων, τελικα� θακαταλη� ξειστηναλλαγη� τηςνομοθετικη� ςδιαδικασι�αςκαιφιλοσοφι�αςεντο� ςτηςΕ.Ε.καιτωνΗ.Π.Α..
Οιδιαφορε�ςστηφιλοσοφι�ατηςνομοθε�τησηςμετα-ξυ� των δυ� ο πλευρω� ν αποτυπω� νονται τελικα� στιςρυθμι�σεις που διε�πουν τους βασικου� ς τομει�ς τηςσυμφωνι�ας.Οιδιαφορε�ςαυτε�ς,αλλα� καιηεναρμο� νι-ση� τους περιγρα� φονται στην συνε�χεια, ενω� ακο-λουθει�ανα� λυσητηςρυθμιστικη� ςσυνεργασι�ας,ο�πωςαυτη� ε�χειδιαμορφωθει�.Τε�λοςακολουθει�περιγραφη� -συ� νοψητωνβασικω� νπαραμε�τρωντηςδιαδικασι�-ας συ� γκλισης και εναρμο� νισης των νομοθετικω� νπλαισι�ων.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
20
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
21
παρακα� μπτονταςταιστορικα� στοιχει�ατουανταγω-νισμου� Ρωσι�ας και Κι�νας («Επι�καιρα», Τευ� χος 153,20-26/92012).Ησυνε�χειαμιαςσειρα� ςενδει�ξεωντοεπιβεβαιω� νουν: η ανακοι�νωση του σχεδιασμου� καιτηςα� μεσηςκατασκευη� ςτουμεγα� λουαγωγου� φυσι-κου� αερι�ουΡωσι�ας-Κι�ναςπρουπολογισμου� 70δισ.$,η συ� σταση αντι-ισλαμικου� μετω� που απο� τις δυ� οχω� ρες που επιβεβαιω� νεται απο� τη μεγα� λη κοινη� στρατιωτικη� α� σκησηπουδιεξη� γαγανστοτελευται�οδεκαη�μερο του Αυγου�στου του 2014, η συμφωνι�αδιεκπεραι�ωσης των διμερω� ν οικονομικω� ν συναλ-λαγω� ν[18]μεβα� σητορου� βλι(καιηεπε�κτασητηςσυμφωνι�ας στις διμερει�ς σχε�σεις με την Ινδι�α) ε�ωςκαιτηνεντεινο�μενηπαρουσι�ατηςΚι�ναςστηναφρι-κανικη� η�πειρο με την εφαρμογη� μεγα� λης κλι�μακαςκατασκευαστικω� νπρογραμμα� τωνκαιε�ργωνυποδο-μη� ς και με την παροχη� διακρατικω� ν δανει�ων μεευνοικου� ςο� ρους(Campbell2008).
Με�σω αρκου� ντως διαφοροποιημε�νων οδω� ν, ταπα� λαιποτε�ολοκληρωτικα� καθεστω� ταμιαςιδια� ζου-σαςνεομοναρχικη� ςδομη� ςπουακολου� θησετιςαρχι-κα� πολλα� υποσχο�μενεςκοινωνικε�ςεπαναστα� σειςσεΡωσι�α καιΚι�να, κατε�ληξαν, μετα� τηδυστυχη� αλλο-τρι�ωση� τους, στη φυσικη� τους συνε�χεια: συνε�πτυ-ξανσεε�νασυ� ντομοχρονικο� δια� στηματηνπρωταρ-χικη� κεφαλαιακη� συσσω� ρευσημε�σααπο� εξωκανονι-στικε�ς,α� νομεςδιεργασι�ες,μετηνανα� πτυξησυ� γχρο-νωνπαραγωγικω� νκολοσσω� ν.
Ηπολυ� δυναμικη� ει�σοδο� ςτουςστιςδιεθνει�ςαγορε�ς,ιδιαιτε�ρως τηςΚι�νας βασι�σθηκε κυρι�ως στις αβυσ-σαλε�εςοικονομι�εςκλι�μακαςκαιστον(επαν-)ε�λεγχοτωνεγχω� ριωνπλουτοπαραγωγικω� νπηγω� ν.Απο� τιςαρχε�ςτηςδεκαετι�αςτου1980,ηΛαικη� Δημοκρατι�ατης Κι�νας αναπτυ� σσει την οικονομικη� , καταρχη� ν,εξωστρε�φεια� της,υιοθετει�τομοντε�λοτης«σοσιαλι-στικη� ς οικονομι�ας της αγορα� ς» (socialist marketeconomy) και επιτυγχα� νει ιδιαι�τερα υψηλου� ς ρυθ-μου� ς οικονομικη� ςανα� πτυξηςβασιζο�μενηστηνκρα-τικη� βιομηχανι�α και το παρα� λληλο α� νοιγμα τωναγορω� ν(Ζαρωτια� δης2014).
Για να επεκτει�νει και να κατοχυρω� σει την επιρροη� της,ηΚι�ναεπεδι�ωξετηνεξα� πλωσητωνεμπορικω� ντηςσυναλλαγω� νκαιτηνεντατικοποι�ησητωνπολι-τικω� ν επαφω� ν και συνεργασιω� ν, μετε�χοντας ωςμε�λος η� ως παρατηρητη� ς σε σημαντικου� ς διεθνει�ς
[18]και περιφερειακου� ς οργανισμου� ς . Χρησιμοποιει�τονε�οπολιτικο� τηςβα� ροςεμπλεκο�μενηδιαρκω� ςσενε�ες συμφωνι�ες με τις χω� ρες της περιφε�ρεια� ς τηςκαι ιδιαι�τερα με την οικονομικα� και στρατιωτικα� ισχυρη� Ρωσι�α με α� μεσο στο� χο τη συστηματικη� εκτο�πιση της Ιαπωνι�ας και της επιρροη� ς της στηνπεριοχη� , αλλα� καιπρος την εξισορρο�πησηη� ακο�μακαιυποκατα� στασητηςπολιτικη� ςεπιρροη� ςτωνΗΠΑ(Χριστο�πουλος 2006). Σε αυτη� ν την κατευ� θυνση, ηΈνωσηΧωρω� ντηςΝοτιοανατολικη� ςΑσι�ας(ASEAN)
αποτε�λεσετονπρο�δρομογιατηλεγο�μενη«στρατη-γικη� του μεταξιου� » και την πρωτοβουλι�α «ΜιαΖω� νη,ΈναςΔρο�μος»(BeltandRoadinitiativeη� B&R),ηοποι�αστοχευ� ειστηβελτι�ωσητηςσυνδεσιμο� τηταςκαι την ενι�σχυση των εμπορικω� ν / κεφαλαιακω� νροω� νμεταξυ� τηςασιατικη� ς,τηςευρωπαικη� ςκαιτηςαφρικανικη� ςηπει�ρουπροωθω� νταςε�τσιτασινορω-σικα� συμφε�ροντα αλλα� και των συμμα� χων τους(Sahara2015).
Ηαυτο� νομηοικονομικη� καιπολιτικη� δυναμικη� πουσυγκεντρω� νειοα� ξοναςΡωσι�αςΚι�νας ξεφευ� γειαπο� τηδιαχειριστικη� επα� ρκειατηςαμερικανικη� ςοικονο-μικη� ς και πολιτικη� ς διπλωματι�ας. Ας φανταστου� μεμο� νοτιςεπιπτω� σειςτηςαυ� ξησηςτηςσημασι�αςτουρουβλι�ου για ε�να κολοσσιαι�ο με�γεθος των διεθνω� νεμπορικω� ν και επενδυτικω� ν συναλλαγω� ν και τιςπολυ� πιθανε�ς προκαλου� μενες πιε�σεις υποτι�μησηςστοαμερικανικο� νο�μισμα-βεβαι�ωςκαιστοραγδαι�ααποκλιμακου� μενοευρω� .
2.1.6ΕυρωατλαντικήΣυνάντηση
Απο� τηνα� λλη,μετα� απο� τονπο� λεμοστοΑφγανιστα� νκαι το Ιρα� κ (Paul 2005) και την οικονομικη� κρι�σητου 2008 (Geeraerts 2011), η προ�ωρα γερασμε�νη«νε�α τα� ξη πραγμα� των», μερικω� ς ανε�τοιμη να αντι-μετωπι�σειτουςγι�γαντεςτηςβο�ρειαςανατολη� ς,οδη-γη� θηκε σε μια συμμαχι�α με την αρχικα� πολλα� υποσχο�μενη, ο�πως φαι�νονταν, Ευρωζω� νη. Διαψευ� -σθηκαν ο�μως: οι εσωτερικε�ς, διαρθρωτικε�ς αδυνα-μι�ες,οιβαθυ� νουσεςδιαπεριφερειακε�ςκαιδιαταξικε�ςανισο� τητες στο εσωτερικο� της Ένωσης, σε συνδυ-ασμο� μετοκουτσο� βη�ματηςενοποι�ησηςκαιτηστα-διακη� αποδημοκρατικοποι�ηση και νεοφιλελευθερο-ποι�ηση της ΕΕ, οδη� γησαν στο να καταρρευ�σουν οιελπι�δες ο� τι μπορει� νααποτελε�σει ε�ναδυνατο� αντι�-βαροστηνεξ’ανατολα� ςσυγκε�ντρωσηνε�ο-καπιταλι-στικω� νδυνα� μεων.
Ως εκ του� του η αναγκαιο� τητα της «δυτικη� ς συνα� -ντησης» προε�κυψε ακο�μη πιο επιτακτικη� . Ο πο� λοςαυτο� ς διαμορφω� νεται τις τελευται�ες δυ� ο δεκαετι�εςμεεπι�κεντροτιςκυοφορου�μενεςη� μηεμπορικε�ςσυμ-φωνι�εςTTIPκαιTPP(Δια-Ειρηνικη� Εταιρικη� Σχε�ση-TransPacificPartnership).Σκοπο� ςει�ναιηταχει�αολο-κλη�ρωσητηςενιαι�αςαγορα� ςμεταξυ� NAFTA,ΕΕκαιτων ανεπτυγμε�νων οικονομιω� ν του Ειρηνικου� -Ιαπωνι�ακαιΑυστραλι�α-καιφιλοδοξι�αηενσωμα� τω-ση της Λατινικη� ς Αμερικη� ς. Σε αυτο� το πλαι�σιο οιπαραδοσιακε�ςαστικε�ςδυνα� μειςεπιδιω� κουνναδια-τηρη� σουν / ενισχυ� σουν τον κεντρικο� τους ρο� λοστηνπαγκο�σμιαοικονομι�ακαιτοπαγκο�σμιοεμπο� -ριο,ανταποκρινο�μενεςστονανταγωνισμο� τωνανα-δυο� μενων οικονομιω� ν της Βραζιλι�ας, της Ρωσι�ας,της Ινδι�ας, της Νο� τιας Αφρικη� ς και της Κι�νας(BRICS).
2.2ΤΕΧΝΙΚΗΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Στηνενο� τηταπουακολουθει�αναλυ� εταιηTTIPαπο� την«τεχνικη� »σκοπια� της.HTTIPε�ρχεταιναυπηρε-τη�σει -καισεπολλε�ςπεριπτω� σειςναολοκληρω� σει-τη νεοφιλελευ� θερη προ� ταση. Οι προβλε�ψεις τηςεπηρεα� ζουνπληθω� ρατομε�ωντηςοικονομικη� ςδρα-στηριο� τηταςμεεξειδικευμε�νεςπροβλε�ψεις,αλλα� καισυνολικο� τερες που αφορου� ν στη διαδικασι�α τηςνομοθε�τησηςκαιτηδιαδικασι�αεπι�λυσηςδιαφορω� ν.
Συνολικα� ηTTIPυπηρετει�τε�σσερειςβασικου� ςπυλω� νες:
(α)τοα� νοιγμανε�ωνδυνατοτη� τωνεπε�νδυσηςκεφα-λαι�ων
(β)τηνυποκατα� στασητηςδημοκρατικη� ςαπο� τηντεχνοκρατικη� νομιμοποι�ηση
(γ)τηνυπαναχω� ρησηαπο� κεκτημε�να
(δ)τηνολοκλη�ρωσητηςδιεθνοποι�ησης
Η TTIP ουσιαστικα� συγκροτει� το κατα� λληλο υπερ-κρατικο� πλαι�σιογιατηδημιουργι�ατουενιαι�ουοικο-νομικου� χω� ρουμεταξυ� Ε.Ε.καιΗ.Π.Α.Αυτο� επιτυγ-χα� νεταιμε την εγκαθι�δρυσηδιαδικασιω� ν, διαπραγ-ματευ�σεωνκαισυνεργασι�αςμετεχνοκρατικο� καιο�χιπολιτικο� χαρακτη�ρα - με διεθνει�ς οργανισμου� ς ναχαρα� σσουντιςβασικε�ςπολιτικε�ςγραμμε�ς-τηνελα-χιστοποι�ησητηςεπιρροη� ςτωνκοινωνικω� νκαιδημο-κρατικω� νδιαδικασιω� ν,τηναπελευθε�ρωση/ιδιωτι-κοποι�ησητωνδημοσι�ωνυπηρεσιω� νκαιαγαθω� νκαιτηνσυνολικη� υπαναχω� ρησηαπο� εργασιακα� ,κοινω-νικα� καιπεριβαλλοντικα� κεκτημε�ναταοποι�αμε�χριση�μερααποτυπω� νονταιστηνομοθεσι�ααλλα� καιταρυθμιστικα� πλαι�σια.Προβλε�πειδετηνυποχρεωτικη� καιμηαντιστρεπτη� «συμμο�ρφωση»τωνσυμβαλλο-με�νων δημιουργω� ντας διαδικασι�ες «οριζο� ντιας»εφαρμογη� ςο�πωςαυτη� τηςρυθμιστικη� ςσυνεργασι�αςκαι του μηχανισμου� επι�λυσης διαφορω� ν. Έτσι επι-σφραγι�ζεται και μονιμοποιει�ται η υπερι�σχυση τωνπροβλεπο� μενων στη συμφωνι�α επι� των εθνικω� ννομοθεσιω� ν.
Η ανα� λυση ξεκινα� με τη διαφορετικη� διαδικασι�ανομοθε�τησηςπουακολουθου� νοιδυ� οπλευρε�ς.‘Έπε-ιτα αναλυ� ονται οι προβλε�ψεις για τη μο� νιμη διαδι-κασι�αρυθμιστικη� ςσυνεργασι�ας,ηοποι�αστηνουσι�ατης ει�ναι αυτη� που διασφαλι�ζει τη συμμετοχη� τωνμεγα� λων εταιριω� ν αλλα� και της α� λλης συμβαλ-λο�μενης πλευρα� ς στην νομοθετικη� και ρυθμιστικη� διαδικασι�α. Στη συνε�χεια, παρουσια� ζεται η «δαμο� -κλειοςσπα� θη»τουνεοφιλελευθερισμου� ,ηοποι�αδια-σφαλι�ζει τη μο� νιμη και προληπτικη� συμμο� ρφωσητωνκρατω� νμετασυμφε�ροντατωνμεγα� λωνεπιχει-ρη�σεων, το ISDS. Τε�λος, αποφασι�στηκε η ανα� λυσητεσσα� ρων τομε�ων γενικου� και καθημερινου� ενδια-φε�ροντος - Δημο�σιος τομε�ας, Τρο�φιμα, Περιβα� λλονκαιΜικρομεσαι�εςεπιχειρη�σεις -προκειμε�νουναγι�-
νειαντιληπτο� τογεγονο� ςο� τιησυμφωνι�ααυτη� δενει�ναι κα� τι που εφαρμο� ζεται πε�ρα κι ε�ξω απο� τηνκαθημερινο� τητα ο� λων μας, αλλα� ε�ρχεται να τηναλλα� ξεια� ρδην,καιμα� λισταπροςμιακατευ� θυνσηηοποι�αδενει�ναιπροςο�φελοςμας.
Στο σημει�ο αυτο� οφει�λουμε να αναφε�ρουμε ο� τι ανκαισεπολλα� σημει�ατηςανα� λυσηςγι�νεταισυ� γκρισημεταξυ� ΗΠΑκαιΕ.Ε.,αυτο� δενε�χειστο�χονααναδει�-ξουμεποια� απο� τιςδυ� οει�ναικαλυ� τερη.Οιδιαπραγ-ματευ�σειςε�τσικιαλλιω� ςδενε�χουνστο�χοτην«επι-βολη� »τηςμι�αςπλευρα� ςστηνα� λλη,αλλα� τηνκαθο-λικη� εξυπηρε�τηση των συμφερο� ντων των εκατε�-ρωθενμεγα� λωνεπιχειρη�σεων,ταοποι�αε�ρχονταισεαντιπαρα� θεσημετασυμφε�ροντακαιτιςστοχευ�σειςκαιτωνδυ� οκοινωνιω� ν.
2.2.1ΝομοθετικήΔιαδικασία
Στο�χος της συμφωνι�ας ει�ναι η δημιουργι�α κατα� τοδυνατο� ενιαι�ωνκανο� νωνκαιδεσμευ�σεωνσεσυγκε-κριμε�νουςτομει�ς.Αυτο� θαεπιτευχθει�ο�χιμετηνεξαρ-χη� ςδημιουργι�αενο� ςνε�ουκοινου� πλαισι�ουκανο� νων,αλλα� με τον εναρμονισμο� και τη συ� γκλιση τωνυπαρχο� ντων. Η «ρυθμιστικη� συνεργασι�α», η διαδι-κασι�αδηλαδη� με�σωτηςοποι�αςθαπραγματοποιηθει�η συ� γκλιση των ρυθμιστικω� ν πλαισι�ων, τελικα� θακαταλη� ξειστηναλλαγη� τηςνομοθετικη� ςδιαδικασι�αςκαιφιλοσοφι�αςεντο� ςτηςΕ.Ε.καιτωνΗ.Π.Α..
Οιδιαφορε�ςστηφιλοσοφι�ατηςνομοθε�τησηςμετα-ξυ� των δυ� ο πλευρω� ν αποτυπω� νονται τελικα� στιςρυθμι�σεις που διε�πουν τους βασικου� ς τομει�ς τηςσυμφωνι�ας.Οιδιαφορε�ςαυτε�ς,αλλα� καιηεναρμο� νι-ση� τους περιγρα� φονται στην συνε�χεια, ενω� ακο-λουθει�ανα� λυσητηςρυθμιστικη� ςσυνεργασι�ας,ο�πωςαυτη� ε�χειδιαμορφωθει�.Τε�λοςακολουθει�περιγραφη� -συ� νοψητωνβασικω� νπαραμε�τρωντηςδιαδικασι�-ας συ� γκλισης και εναρμο� νισης των νομοθετικω� νπλαισι�ων.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
22
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
23
ΔιαφορέςστοΝομοθετικόΠεριβάλλον
Προκειμε�νου να γι�νει κατανοητη� η διαδικασι�α τηςεναρμο� νισηςτωννομοθετικω� νπλαισι�ων,θαπρε�πεινα περιγρα�ψουμε εν συντομι�α το νομοθετικο� περι-βα� λλοντωνδυ� ομερω� ν,καιτηδιαφορετικη� φιλοσο-φι�α η οποι�α τα διαμορφω� νει. Η πιο σημαντικη� σεαυτο� παρα� μετροςει�ναινααντιληφθου�μεο� τιησυμ-φωνι�α αυτη� δεν καλει�ται να ρυθμι�σει τις σχε�σειςδυ� οχωρω� νμεενιαι�οεντο� ςτουςνομικο� πλαι�σιο.Κα-λει�ταιναρυθμι�σειτιςσχε�σειςμεταξυ� ενο� ςομοσπον-διακου� κρα� τουςπου, ναιμενδιαθε�τει ε�νακεντρικο� νομικο� πλαι�σιο τοοποι�οο� μωςσυνυπα� ρχειμεπολυ� διαφορετικα� μεταξυ� τους πολιτειακα� νομικα� πλαι�-σια, και μιας ε�νωσης κυρι�αρχων κρατω� ν, η οποι�αβρι�σκεται σε μια συνεχη� διαδικασι�α εσωτερικη� ςεναρμο� νισης των διαφορετικω� ν κρατικω� ν νομοθε-σιω� ν.Στοεσωτερικο� λοιπο� νκαι τωνδυ� ο εται�ρων -περισσο� τεροτηςΕυρωπαικη� ςΈνωσηςκαιλιγο� τεροτωνΗΠΑ-δενυπα� ρχειενιαι�ακαιπλη�ρωςεναρμονι-σμε�νηνομοθεσι�α.
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ:Διαφορα� υπα� ρχειστοι�διοτοπνευ� ματηςνομοθε�τησης,τοοποι�οστηνΕ.Ε.ακολουθει�τηνπροσε�γγισητηςπρο� ληψηςτωναρνη-τικω� ν επιπτω� σεων, την ι�διαστιγμη� πουστηνα� λληπλευρα� τουΑτλαντικου� ακολουθει�ταιηκατευ� θυνσητηςαντι�δρασηςστιςαρνητικε�ςεπιπτω� σεις.ΣτηνΕ.Ε.λοιπο� ν, για να μην επιτραπει� κα� τι, αρκει� η υποψι�ααρνητικω� ν επιπτω� σεων στην κοινωνι�α η� το περι-βα� λλονκαιηαπουσι�ααποδει�ξεωνο� τιδενει�ναιεπι-βλαβη� ς,ενω� τοβα� ροςτηςαπο�δειξης(τουμηεπιβλα-βου� ς)βαρυ� νειτονλαμβα� νονταδρα� ση.Αντι�θεταστιςΗ.Π.Α.ητεκμηρι�ωσηβασι�ζεταισεανα� λυσηκο�στους-οφε�λους,πρα� γμαπουσημαι�νειο� τιγιανασυμπερι-ληφθει�ηαρνητικη� συνε�πειαστακο�στημιαςδρα� σηςθαπρε�πειναει�ναιτεκμηριωμε�νη, ενω� τιςπερισσο� -τερες φορε�ς ε�πεται της εμφα� νισης των αρνητικω� ν
[19]επιπτω� σεων .
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ:Ηδιαδικασι�ακαιφιλοσοφι�ατηςνομοθε�τησηςπουεπικρατει�στιςδυ� οπλευρε�ς διαφε�ρει και ο�σον αφορα� στη συμμετοχη� τωνεμπλεκομε�νων.Τανομοθετικα� πλαι�σιαμπορου� ννα χωριστου� ν σε δυ� ο τμη�ματα: Τη βασικη� νομοθε-σι�α η οποι�απεριλαμβα� νει διατα� ξεις και νο�μουςκαιτηδευτερευ� ουσα,ηοποι�ααφορα� τηρυθμιστικη� δια-δικασι�α.ΣτιςΗ.Π.Α.ησυμμετοχη� τηςκοινωνι�αςη� καιτων ενδιαφερο�μενων μερω� ν στη διαμο�ρφωση τωννο� μων και των διατα� ξεων ει�ναι μηδαμινη� , ενω� αντι�θετα η δευτερευ� ουσα νομοθεσι�α υπο�κειται σεευρει�ες διαδικασι�ες γνωμοδο� τησης απο� τα ενδι-αφερο�μενα με�ρη και διαδικασι�ες ανοιχτη� ς διαβου� -λευσης.Αντι�θεταστηνΕ.Ε.,ηκυ� ριανομοθεσι�αει�ναιαποτε�λεσμαευρει�αςδιαβου� λευσηςενδιαφερο�μενων,θεσμω� νκαιπαραγο� ντωντηςαγορα� ς, οπο� τεησυμ-βολη� των εμπλεκομε�νων ει�ναι εφικτη� σε αρκετα� πρω� ιμαστα� διακαιμεμεγαλυ� τερηεμπλοκη� τους.
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ: Η διαδικασι�α τηςεναρμο� νισης των ρυθμιστικω� ν πλαισι�ων εντο� ς τηςΕ.Ε.,βρι�σκεταισεεξε�λιξηαπο� τατε�λητηςδεκαετι�αςτου 1990. Προε�κυψε απο� την ανα� γκη για κατα� τοδυνατο� συμβατου� ς κανονισμου� ς εντο� ς της ενιαι�αςευρωπαικη� ς αγορα� ς. Στις Η.Π.Α. δεν υπα� ρχει αντι�-στοιχηδιαδικασι�αγιατηνεναρμο� νισητωνπολιτει-ακω� ννομοθεσιω� νκαικανονισμω� ν,ει�τεδιαπολιτεια-κα� ,ει�τεμεταξυ� τωνπολιτειω� νκαιτηςομοσπονδι�ας.Αντι�γιαεναρμο� νισηακολουθει�ταισυγκεκριμε�νησει-ρα� ισχυ� ος,μετηνομοσπονδιακη� νομοθεσι�αναυπε-ρισχυ� ειτωνπολιτειακω� ν.
αρχή της προφύλαξης ορίζει ότι η Ε.Ε. ή Η τα κράτη-µέλη µπορούν να αναλάβουν δράση απέναντι σε κάποιο κίνδυνο, ακόµα και αν ο κίνδυνος δεν είναι επιστηµονικά αποδεδειγµένος, ή αν υπάρχει επιστηµονική αβεβαιότητα για την ύπαρξη του κινδύνου.
Εισήχθη στην νοµοθεσία της Ε.Ε. µε τη συν-θήκη του Μάαστριχτ, και έχει σηµαντικά επηρεάσει την ευρωπαϊκή νοµοθεσία και δικονοµία, ενώ οφείλει να διέπει ολόκληρη την νοµοθεσία, συµπεριλαµβανοµένης της δηµόσιας υγείας, της περιβαλλοντικής προ-στασίας και της προστασίας του καταναλωτή.
Βασίζεται στη θεµελιώδη ιδέα ότι προς όφελος της προστασίας της υγείας και του περιβάλλοντος, οι κίνδυνοι θα πρέπει να αντιµετωπίζονται σε αρχικά στάδια, πριν παγι-ωθούν και προκληθούν βλάβες.
Από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ορίζεται ότι ενεργοποιείται η αρχή της προφύλαξης ακό-µα και αν «δεν είναι εφικτός ο µε βεβαιότητα προσδιορισµός ενός κινδύνου µέσω επιστη-µονικής αξιολόγησης, λόγω έλλειψης ή ασά-φειας δεδοµένων». Προβλέπεται λοιπόν η λήψη µέτρων ως απόρροια της αρχής της προφύλαξης, εφόσον πληρούνται οι προϋπο-θέσεις που αυτή θέτει.
Η αρχή της προφύλαξης αποτελεί τη βάση µιας σειράς σηµαντικών νοµοθετικών πρά-ξεων όπως οι κανονισµοί για τα τρόφιµα, τα χηµικά και τα φυτοφάρµακα, στους οποίους και αναφέρεται ρητά.
ΡυθμιστικήΣυνεργασία(IRC)
Ηρυθμιστικη� συνεργασι�α,δηλαδη� ηδιαδικασι�ασυ� γκλι-σης μεταξυ� των ρυθμιστικω� ν πλαισι�ων των δυ� οπλευρω� ν, αποτελει� βασικο� στο� χο της TTIP, στηνκατευ� θυνσητηςεξα� λειψηςτωνπεριττω� νεμποδι�ωνστοεμπο�ριο και των ασυμβατοτη� των μεταξυ� των ρυθμι-στικω� νπλαισι�ωντωνδυ� οπλευρω� ν.Ει�ναιμιαδιαδικα-σι�α η οποι�α ε�χει ξεκινη�σει απο� τη δεκαετι�α του 1930
[20]και συνεχω� ς παγιω� νεται και μονιμοποιει�ται , ενω� ταυτο�χροναολοε�νακαιαυξα� νεταιησυμμετοχη� τωνιδι-ωτικω� νσυμφερο� ντωνστιςρυθμιστικε�ςδιαδικασι�ες.
Ηρυθμιστικη� συνεργασι�ααποτελει�μιαμο� νιμη,μακρο-προ�θεσμηδιαδικασι�α,ηοποι�αεπιτρε�πειστιςδυ� οπλευ-ρε�ς να επιλυ� σουν τις ο� ποιες διαφορε�ς προκυ� πτουν.Αντι� αυτη� ς θα μπορου� σε να ε�χει προτιμηθει� ει�τε η«εναρμο� νιση»δηλαδη� ηεξαρχη� ςσυμφωνι�αεπι�κοινω� νπροτυ�πωνη� η«αμοιβαι�ααποδοχη� »δηλαδη� ηθεω� ρηση
[21]τωνδιαφορετικω� νπροτυ�πωνωςισοδυ� ναμων .
Σε ο� λα τα ζητη�ματα ταοποι�ααγγι�ζει ηTTIP,παρατη-ρου� νταισημαντικε�ςδιαφορε�ςσταρυθμιστικα� πλαι�σιατωνδυ� οπλευρω� ν.Προκειμε�νουλοιπο� νναξεπεραστου� ναυτε�ς οι διαφορε�ς, ορι�ζεται η ρυθμιστικη� συνεργασι�αως οριζο� ντια διαδικασι�α δημιουργι�ας κοινω� ν τρο�πωνλειτουργι�ας.Αυτοι�μετησειρα� τουςαφενο� ςθαεπιτρε�-ψουντηνενιαιοποι�ησηη� τηνπροσε�γγισητωνδιαφορε-τικω� νρυθμι�σεωνκαιτηναναμο�ρφωση� τουςκαιαφετε�-ρουθαλειτουργου� νπροληπτικα� ε�τσιω� στενααποφευ� -γεταιηδημιουργι�ανε�ωνρυθμι�σεωνπουθαμπορου�σανναοδηγη�σουνσεαντιδικι�ες.
Προ� ληψηαρνητικω� νεπιπτω� σεων,Ανα� λυσηκαιδιαχει�ρισηκινδυ� νων,Αρχη� τηςπροφυ� λαξης.
Διαβου� λευσηστηνκυ� ριανομοθεσι�α,συμβολη� τωνεμπλεκομε�νωνσεπρω� ιμαστα� δια.
Υπα� ρχειδιαδικασι�αεσωτερικη� ςεναρμο� νισηςτωνκρατικω� ννομοθεσιω� νμετηνκεντρικη� καιμεταξυ� τουςαπο� τιςαρχε�ςτηςδεκαετι�αςτου’90.
Αντι�δρασηστιςαρνητικε�ςεπιπτω� σεις,Ανα� λυσηκο� στους-οφε�λους.
Διαδικασι�εςδιαβου� λευσηςκαιγνωμοδο� τησηςσταρυθμιστικα� πλαι�σιακαιο�χιστηνκυ� ριανομοθεσι�α.
Δενυπα� ρχειεσωτερικη� διαδικασι�αεναρμο� νισης.Οομοσπονδιακο� ςνο� μοςυπερισχυ� ειτωνπολιτειακω� ν.
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ
ΣΤΗΝΟΜΟΘΕΤΗΣΗ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ
Πίνακας1:ΔιαφορέςστονομοθετικόπεριβάλλονΕΕκαιΗΠΑ.
ΗΠρότασητηςΕΕ:
• Μηχανισµός «έγκαιρης ειδοποίησης» προκειµένου και οι δύο πλευρές να είναι ενήµερες για τις αποφάσεις που λαµβάνονται σε πρώιµα στάδια
• Αναµόρφωση της εκτίµησης αντίκτυπου µε έµφαση στον αντίκτυπο στο εµπόριο
• Δυνατότητα παρέµβασης σε οποιοδή-ποτε σηµείο της διαδικασίας, αν θίγο-νται τα συµφέροντα της άλλης πλευράς
• Κοινή δοµή η οποία θα επεξεργάζεται τη µακροπρόθεσµη στρατηγική. Αυτή θα περιλαµβάνει και ένα σώµα (Ρυθµιστικό Συµβούλιο Συνεργασίας) το οποίο θα επιτηρεί την όλη διαδικασία.
• Δηµιουργία οµάδων εργασίας που θα επεξεργάζονται συγκεκριµένα ζητήµατα.
• Εµπλοκή των ενδιαφεροµένων κατά την επεξεργασία των ρυθµίσεων.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
22
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
23
ΔιαφορέςστοΝομοθετικόΠεριβάλλον
Προκειμε�νου να γι�νει κατανοητη� η διαδικασι�α τηςεναρμο� νισηςτωννομοθετικω� νπλαισι�ων,θαπρε�πεινα περιγρα�ψουμε εν συντομι�α το νομοθετικο� περι-βα� λλοντωνδυ� ομερω� ν,καιτηδιαφορετικη� φιλοσο-φι�α η οποι�α τα διαμορφω� νει. Η πιο σημαντικη� σεαυτο� παρα� μετροςει�ναινααντιληφθου�μεο� τιησυμ-φωνι�α αυτη� δεν καλει�ται να ρυθμι�σει τις σχε�σειςδυ� οχωρω� νμεενιαι�οεντο� ςτουςνομικο� πλαι�σιο.Κα-λει�ταιναρυθμι�σειτιςσχε�σειςμεταξυ� ενο� ςομοσπον-διακου� κρα� τουςπου, ναιμενδιαθε�τει ε�νακεντρικο� νομικο� πλαι�σιο τοοποι�οο� μωςσυνυπα� ρχειμεπολυ� διαφορετικα� μεταξυ� τους πολιτειακα� νομικα� πλαι�-σια, και μιας ε�νωσης κυρι�αρχων κρατω� ν, η οποι�αβρι�σκεται σε μια συνεχη� διαδικασι�α εσωτερικη� ςεναρμο� νισης των διαφορετικω� ν κρατικω� ν νομοθε-σιω� ν.Στοεσωτερικο� λοιπο� νκαι τωνδυ� ο εται�ρων -περισσο� τεροτηςΕυρωπαικη� ςΈνωσηςκαιλιγο� τεροτωνΗΠΑ-δενυπα� ρχειενιαι�ακαιπλη�ρωςεναρμονι-σμε�νηνομοθεσι�α.
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ:Διαφορα� υπα� ρχειστοι�διοτοπνευ� ματηςνομοθε�τησης,τοοποι�οστηνΕ.Ε.ακολουθει�τηνπροσε�γγισητηςπρο� ληψηςτωναρνη-τικω� ν επιπτω� σεων, την ι�διαστιγμη� πουστηνα� λληπλευρα� τουΑτλαντικου� ακολουθει�ταιηκατευ� θυνσητηςαντι�δρασηςστιςαρνητικε�ςεπιπτω� σεις.ΣτηνΕ.Ε.λοιπο� ν, για να μην επιτραπει� κα� τι, αρκει� η υποψι�ααρνητικω� ν επιπτω� σεων στην κοινωνι�α η� το περι-βα� λλονκαιηαπουσι�ααποδει�ξεωνο� τιδενει�ναιεπι-βλαβη� ς,ενω� τοβα� ροςτηςαπο�δειξης(τουμηεπιβλα-βου� ς)βαρυ� νειτονλαμβα� νονταδρα� ση.Αντι�θεταστιςΗ.Π.Α.ητεκμηρι�ωσηβασι�ζεταισεανα� λυσηκο�στους-οφε�λους,πρα� γμαπουσημαι�νειο� τιγιανασυμπερι-ληφθει�ηαρνητικη� συνε�πειαστακο�στημιαςδρα� σηςθαπρε�πειναει�ναιτεκμηριωμε�νη, ενω� τιςπερισσο� -τερες φορε�ς ε�πεται της εμφα� νισης των αρνητικω� ν
[19]επιπτω� σεων .
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ:Ηδιαδικασι�ακαιφιλοσοφι�ατηςνομοθε�τησηςπουεπικρατει�στιςδυ� οπλευρε�ς διαφε�ρει και ο�σον αφορα� στη συμμετοχη� τωνεμπλεκομε�νων.Τανομοθετικα� πλαι�σιαμπορου� ννα χωριστου� ν σε δυ� ο τμη�ματα: Τη βασικη� νομοθε-σι�α η οποι�απεριλαμβα� νει διατα� ξεις και νο�μουςκαιτηδευτερευ� ουσα,ηοποι�ααφορα� τηρυθμιστικη� δια-δικασι�α.ΣτιςΗ.Π.Α.ησυμμετοχη� τηςκοινωνι�αςη� καιτων ενδιαφερο�μενων μερω� ν στη διαμο�ρφωση τωννο� μων και των διατα� ξεων ει�ναι μηδαμινη� , ενω� αντι�θετα η δευτερευ� ουσα νομοθεσι�α υπο�κειται σεευρει�ες διαδικασι�ες γνωμοδο� τησης απο� τα ενδι-αφερο�μενα με�ρη και διαδικασι�ες ανοιχτη� ς διαβου� -λευσης.Αντι�θεταστηνΕ.Ε.,ηκυ� ριανομοθεσι�αει�ναιαποτε�λεσμαευρει�αςδιαβου� λευσηςενδιαφερο�μενων,θεσμω� νκαιπαραγο� ντωντηςαγορα� ς, οπο� τεησυμ-βολη� των εμπλεκομε�νων ει�ναι εφικτη� σε αρκετα� πρω� ιμαστα� διακαιμεμεγαλυ� τερηεμπλοκη� τους.
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ: Η διαδικασι�α τηςεναρμο� νισης των ρυθμιστικω� ν πλαισι�ων εντο� ς τηςΕ.Ε.,βρι�σκεταισεεξε�λιξηαπο� τατε�λητηςδεκαετι�αςτου 1990. Προε�κυψε απο� την ανα� γκη για κατα� τοδυνατο� συμβατου� ς κανονισμου� ς εντο� ς της ενιαι�αςευρωπαικη� ς αγορα� ς. Στις Η.Π.Α. δεν υπα� ρχει αντι�-στοιχηδιαδικασι�αγιατηνεναρμο� νισητωνπολιτει-ακω� ννομοθεσιω� νκαικανονισμω� ν,ει�τεδιαπολιτεια-κα� ,ει�τεμεταξυ� τωνπολιτειω� νκαιτηςομοσπονδι�ας.Αντι�γιαεναρμο� νισηακολουθει�ταισυγκεκριμε�νησει-ρα� ισχυ� ος,μετηνομοσπονδιακη� νομοθεσι�αναυπε-ρισχυ� ειτωνπολιτειακω� ν.
αρχή της προφύλαξης ορίζει ότι η Ε.Ε. ή Η τα κράτη-µέλη µπορούν να αναλάβουν δράση απέναντι σε κάποιο κίνδυνο, ακόµα και αν ο κίνδυνος δεν είναι επιστηµονικά αποδεδειγµένος, ή αν υπάρχει επιστηµονική αβεβαιότητα για την ύπαρξη του κινδύνου.
Εισήχθη στην νοµοθεσία της Ε.Ε. µε τη συν-θήκη του Μάαστριχτ, και έχει σηµαντικά επηρεάσει την ευρωπαϊκή νοµοθεσία και δικονοµία, ενώ οφείλει να διέπει ολόκληρη την νοµοθεσία, συµπεριλαµβανοµένης της δηµόσιας υγείας, της περιβαλλοντικής προ-στασίας και της προστασίας του καταναλωτή.
Βασίζεται στη θεµελιώδη ιδέα ότι προς όφελος της προστασίας της υγείας και του περιβάλλοντος, οι κίνδυνοι θα πρέπει να αντιµετωπίζονται σε αρχικά στάδια, πριν παγι-ωθούν και προκληθούν βλάβες.
Από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ορίζεται ότι ενεργοποιείται η αρχή της προφύλαξης ακό-µα και αν «δεν είναι εφικτός ο µε βεβαιότητα προσδιορισµός ενός κινδύνου µέσω επιστη-µονικής αξιολόγησης, λόγω έλλειψης ή ασά-φειας δεδοµένων». Προβλέπεται λοιπόν η λήψη µέτρων ως απόρροια της αρχής της προφύλαξης, εφόσον πληρούνται οι προϋπο-θέσεις που αυτή θέτει.
Η αρχή της προφύλαξης αποτελεί τη βάση µιας σειράς σηµαντικών νοµοθετικών πρά-ξεων όπως οι κανονισµοί για τα τρόφιµα, τα χηµικά και τα φυτοφάρµακα, στους οποίους και αναφέρεται ρητά.
ΡυθμιστικήΣυνεργασία(IRC)
Ηρυθμιστικη� συνεργασι�α,δηλαδη� ηδιαδικασι�ασυ� γκλι-σης μεταξυ� των ρυθμιστικω� ν πλαισι�ων των δυ� οπλευρω� ν, αποτελει� βασικο� στο� χο της TTIP, στηνκατευ� θυνσητηςεξα� λειψηςτωνπεριττω� νεμποδι�ωνστοεμπο�ριο και των ασυμβατοτη� των μεταξυ� των ρυθμι-στικω� νπλαισι�ωντωνδυ� οπλευρω� ν.Ει�ναιμιαδιαδικα-σι�α η οποι�α ε�χει ξεκινη�σει απο� τη δεκαετι�α του 1930
[20]και συνεχω� ς παγιω� νεται και μονιμοποιει�ται , ενω� ταυτο�χροναολοε�νακαιαυξα� νεταιησυμμετοχη� τωνιδι-ωτικω� νσυμφερο� ντωνστιςρυθμιστικε�ςδιαδικασι�ες.
Ηρυθμιστικη� συνεργασι�ααποτελει�μιαμο� νιμη,μακρο-προ�θεσμηδιαδικασι�α,ηοποι�αεπιτρε�πειστιςδυ� οπλευ-ρε�ς να επιλυ� σουν τις ο� ποιες διαφορε�ς προκυ� πτουν.Αντι� αυτη� ς θα μπορου� σε να ε�χει προτιμηθει� ει�τε η«εναρμο� νιση»δηλαδη� ηεξαρχη� ςσυμφωνι�αεπι�κοινω� νπροτυ�πωνη� η«αμοιβαι�ααποδοχη� »δηλαδη� ηθεω� ρηση
[21]τωνδιαφορετικω� νπροτυ�πωνωςισοδυ� ναμων .
Σε ο� λα τα ζητη�ματα ταοποι�ααγγι�ζει ηTTIP,παρατη-ρου� νταισημαντικε�ςδιαφορε�ςσταρυθμιστικα� πλαι�σιατωνδυ� οπλευρω� ν.Προκειμε�νουλοιπο� νναξεπεραστου� ναυτε�ς οι διαφορε�ς, ορι�ζεται η ρυθμιστικη� συνεργασι�αως οριζο� ντια διαδικασι�α δημιουργι�ας κοινω� ν τρο�πωνλειτουργι�ας.Αυτοι�μετησειρα� τουςαφενο� ςθαεπιτρε�-ψουντηνενιαιοποι�ησηη� τηνπροσε�γγισητωνδιαφορε-τικω� νρυθμι�σεωνκαιτηναναμο�ρφωση� τουςκαιαφετε�-ρουθαλειτουργου� νπροληπτικα� ε�τσιω� στενααποφευ� -γεταιηδημιουργι�ανε�ωνρυθμι�σεωνπουθαμπορου�σανναοδηγη�σουνσεαντιδικι�ες.
Προ� ληψηαρνητικω� νεπιπτω� σεων,Ανα� λυσηκαιδιαχει�ρισηκινδυ� νων,Αρχη� τηςπροφυ� λαξης.
Διαβου� λευσηστηνκυ� ριανομοθεσι�α,συμβολη� τωνεμπλεκομε�νωνσεπρω� ιμαστα� δια.
Υπα� ρχειδιαδικασι�αεσωτερικη� ςεναρμο� νισηςτωνκρατικω� ννομοθεσιω� νμετηνκεντρικη� καιμεταξυ� τουςαπο� τιςαρχε�ςτηςδεκαετι�αςτου’90.
Αντι�δρασηστιςαρνητικε�ςεπιπτω� σεις,Ανα� λυσηκο� στους-οφε�λους.
Διαδικασι�εςδιαβου� λευσηςκαιγνωμοδο� τησηςσταρυθμιστικα� πλαι�σιακαιο�χιστηνκυ� ριανομοθεσι�α.
Δενυπα� ρχειεσωτερικη� διαδικασι�αεναρμο� νισης.Οομοσπονδιακο� ςνο� μοςυπερισχυ� ειτωνπολιτειακω� ν.
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ
ΣΤΗΝΟΜΟΘΕΤΗΣΗ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ
Πίνακας1:ΔιαφορέςστονομοθετικόπεριβάλλονΕΕκαιΗΠΑ.
ΗΠρότασητηςΕΕ:
• Μηχανισµός «έγκαιρης ειδοποίησης» προκειµένου και οι δύο πλευρές να είναι ενήµερες για τις αποφάσεις που λαµβάνονται σε πρώιµα στάδια
• Αναµόρφωση της εκτίµησης αντίκτυπου µε έµφαση στον αντίκτυπο στο εµπόριο
• Δυνατότητα παρέµβασης σε οποιοδή-ποτε σηµείο της διαδικασίας, αν θίγο-νται τα συµφέροντα της άλλης πλευράς
• Κοινή δοµή η οποία θα επεξεργάζεται τη µακροπρόθεσµη στρατηγική. Αυτή θα περιλαµβάνει και ένα σώµα (Ρυθµιστικό Συµβούλιο Συνεργασίας) το οποίο θα επιτηρεί την όλη διαδικασία.
• Δηµιουργία οµάδων εργασίας που θα επεξεργάζονται συγκεκριµένα ζητήµατα.
• Εµπλοκή των ενδιαφεροµένων κατά την επεξεργασία των ρυθµίσεων.
Το 1993 η Ε.Ε. τροποποίησε τον κανονισµό της για την παραγωγή καλλυντικών προκειµένου να απαγορεύσει τις δοκιµές σε ζώα. Μετά από πίεση των ΗΠΑ, η εφαρµογή της απαγόρευσης
αναβλήθηκε, ενώ ξεκίνησε διαδικασία ρυθµιστικής συνεργασίας µεταξύ των δύο πλευρών και της βιοµηχανίας καλλυντικών. Η απαγόρευση τελικά ψηφίστηκε το 2002, τέθηκε σε
εφαρµογή το 2009, ενώ η πλήρης εφαρµογή της ήρθε το 2013. Με τη διαδικασία ρυθµιστικής συνεργασίας -η οποία τελικά δεν επηρέασε την απόφαση της Ε.Ε.- η απαγόρευση τέθηκε σε
πλήρη εφαρµογή 20 χρόνια µετά την πρωτοβουλία για την εφαρµογή της.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
24
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
25
Ηεξε�λιξητηςρυθμιστικη� ς διαδικασι�ας ενε�χειαρκε-[22]του� ςκινδυ� νους.Πιοσυγκεκριμε�να :
• Η ρυθμιστικη� συνεργασι�α ει�ναι δεσμευτικη� ,στερω� ντας απο� την Ε.Ε. και τιςΗ.Π.Α. αλλα� καιτακρα� τη-με�ληκαιτιςπολιτει�εςτηδυνατο� τητατηςαντιμετω� πισηςτοπικω� νζητημα� τωνη� κινδυ� -νωνμετηνεφαρμογη� διαφορετικω� νρυθμι�σεων.Η συστηματικη� εμπλοκη� των δυ� ο μερω� ν αλλα� και των εταιριω� ν θα ει�ναι αναπο�σπαστο με�ροςτωνκοινω� νδιαδικασιω� ν.
• Έχειμεγαλυ� τεροευ� ροςεφαρμογη� ςαφου� αποτε-λει�μο� νιμηκαιοριζο� ντιαδιαδικασι�α.Ηρυθμιστι-κη� συνεργασι�αθαεφαρμο� ζεταισεο� λοτοευ� ροςτων υπηρεσιω� ν και των προιο� ντων. Επι�σης δενπεριορι�ζεταιστηδευτερευ� ουσανομοθεσι�α,αλλα� βρι�σκειεφαρμογη� καιστηνκυ� ρια.
• Ο μηχανισμο� ς ε�γκαιρης ειδοποι�ησης επιτρε�πειτην παρε�μβαση του α� λλου με�ρους και των επι-χειρη�σεων στις ρυθμιστικε�ς διαδικασι�ες, ακο�μα
και σε πρω� ιμα στα� δια. Συ� μφωνα με την Ευρω-παικη� προ� ταση ο� λες οι ρυθμιστικε�ς πρα� ξεις θαυπο�κεινται σε διαβου� λευση και εκτι�μηση αντι-κτυ�που,πρινκανυιοθετηθου� ναπο� τηνΕυρωπαι-κη� Επιτροπη� .Τοαποτε�λεσμαθαει�ναιοικανονι-σμοι� να καταλη� γουν σαφω� ς αλλαγμε�νοι η� μεσημαντικε�ςκαθυστερη�σεις.
• Η εκτενη� ς εφαρμογη� της εκτι�μησης αντικτυ�πουυπονομευ� ειτηναρχη� τηςπροφυ� λαξης.Κατα� τηνεκτι�μηση του αντικτυ� που και οι δυ� ο πλευρε�ςοφει�λουνναλαμβα� νουνυπο�ψητουςτιςεπιπτω� -σειςστοεμπο�ριο,καθω� ςκαιτοπω� ςσχετι�ζεταιοεν λο�γω κανονισμο� ς με τις ισχυ� ουσες ρυθμι�σειςτηςα� λληςπλευρα� ς.
• Το δικαι�ωμα παρε�μβασης του «θιγο� μενου»με�ρους σε οποιοδη�ποτε σημει�ο της διαδικασι�αςθα επιτρε�ψει την α� σκηση πι�εσης κατα� τηνομοθετικη� διαδικασι�α.
• Ηρυθμιστικη� συνεργασι�αθα ελε�γχεταιαπο� ε�να
μο� νιμοσω� μα,τοοποι�οθαεπηρεα� ζειτιςαποφα� -σεις.Τοσω� μααυτο� θααποτελου� νηΕυρωπαικη� Επιτροπη� , το Γραφει�ο Πληροφοριω� ν και Ρυθμι-στικω� νΥποθε�σεωντωνΗΠΑκαιΕυρωπαικε�ςκαιΑμερικα� νικεςεμπορικε�ςαρχε�ς.
• Δεν ει�ναι σαφη� ς η επι�πτωση στην ανεξαρτησι�ακαιτιςαποφα� σειςτωνκρατω� νμελω� ν.
• Ηεπιρροη� τωνεπιχειρη�σεωνθαει�ναιε�ντονηειδι-κα� στιςτομεακε�ςομα� δεςεργασι�ας.
ΔιαδικασίαΣύγκλισης
Οικανονισμοι�καιοιρυθμι�σειςπουαποτρε�πουντηνασυ� δοτη επιχειρηματικη� δρα� ση εντο� ς των χωρω� ντηςΕ.Ε.βρι�σκονται-ακο�μα-στηνκατευ� θυνσητηςπροστασι�ας τουκοινωνικου� συνο� λουκαι τουπερι-βα� λλοντος.Ρυθμι�σειςγιαταεργασιακα� δικαιω� ματα,τα δημο�σιααγαθα� , τηνπεριβαλλοντικη� προστασι�α,την προστασι�α του δημοσι�ου συμφε�ροντος, τωντοπικω� ν οικονομιω� ν, κλπ, αντιμετωπι�ζονται απο� τουςυπερασπιστε�ς τηςκυρι�αρχηςνεοφιλελευ� θερηςαντι�ληψης ως εμπο� δια στην ελευ� θερη δρα� ση τουκεφαλαι�ου,καισυνακο� λουθαβρι�σκονται εντο� ς τουπλαισι�ουεπιρροη� ςσυμφωνιω� νο�πωςηTTIP.Ται�διατα κει�μενα της συμφωνι�ας, ο�πως και η συμφωνι�α
[23]τουΠΟΕσχετικα� μετουςφραγμου� ςστοεμπο�ριο ,[24]ηοποι�ακαιενσωματω� νεταιστηνTTIP ,ρητα� ανα-
φε�ρειο� τιοιφραγμοι�στοεμπο�ριοοφει�λουνναεπι-φε�ρουν την ελα� χιστη παρεμπο�διση της εμπορικη� ςδιαδικασι�ας.
Μεδεδομε�νηδετηνσαφη� κατευ� θυνσητηςσυμφω-νι�αςστηδιευκο� λυνσητηςδρα� σηςτωνεπιχειρη�σεωνκαι της ελευ� θερης διακι�νησης προιο� ντων και τηνασυ� δοτη δρα� ση ειδικα� των μεγα� λων επιχειρη�σεωνπουοινε�εςσυνθη�κεςπρο�κειταιναεπιφε�ρουν,ανα-
με�νεται να δημιουργηθει� ε�να απολυ� τως ανταγωνι-στικο� καιχωρι�ςρυθμι�σειςπεριβα� λλον.Αυτη� ησυν-θη�κη με τη σειρα� της αναμε�νεται να δημιουργη�σειμιανε�ακατα� στασηστηνοποι�αοιδυ� οπλευρε�ς,αλλα� καιοιπολιτει�εςαπο� τημι�α και τακρα� τη-με�ληαπο� τηνα� λληθαεπιδοθου� νσεμι�απροσπα� θειαπροςτακα� τωεξι�σωσης(racetothebottom),ανο�χι«μειοδο-σι�ας» ο�σον αφορα� το πλη�θος και την ε�κταση τωνρυθμι�σεων που λειτουργου� ν ανασχετικα� για τηνελευ� θερηαγορα� .
Ένατελευται�οσημει�οστοοποι�οοφει�λουμεναανα-φερθου� με ει�ναι αυτο� της ανα� θεσης ολο�κληρης τηςρυθμιστικη� ς διαδικασι�ας σε ανεξα� ρτητες αρχε�ς. Οιανεξα� ρτητεςαρχε�ς-οιοποι�εςδενει�ναικα� τινε�ογιατην ευρωπαικη� η� την ελληνικη� πραγματικο� τητα.Ει�ναι αρχε�ς οι οποι�ες δεν υπα� γονται σε δημο� σιοε�λεγχοκαι,το�σοαπο� φιλοσοφι�αο�σοκαιαντικειμε-νικα� - αφου� στηνπλειοψηφι�α τους ει�ναι υπερεθνι-κε�ς -δενλαμβα� νουνυπο�ψητουςτιςεξειδικευμε�νεςεγχω� ριεςη� τοπικε�ςανα� γκεςκαισυνθη�κες.
1930
1970 1980 1990 1995 1998
2002 2005 2007 2011 2013
Επέκταση της IRC µε επίκεντρο την παρεµπόδιση του
διεθνούς εµπορίου από τους
εγχώριους κανονισµούς.
Οι κυβερνήσεις δεσµεύονται να
ξεπεράσουν τους προστατευτικούς
κανονισµούς και να αντιµετωπίσουν την «κανονιστική ποικιλοµορφία».
Η Διατλαντική Διακήρυξη
δεσµεύει Ευρώπη και Αµερική στην αντιµετώπιση των
κοινών προβληµάτων
συµπεριλαµβανο-µένων των
ρυθµιστικών εµποδίων.
Φόρουµ Υψηλού Επιπέδου
Ρυθµιστικής Συνεργασίας, µε εκπροσώπους κυβερνήσεων, ρυθµιστικών αρχών, της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής και επιχειρηµατιών.
Δηµιουργούνται οι Οδηγίες για την
Ρυθµιστική Συνεργασία και τη
Διαφάνεια (συµφωνηµένες διαδικασίες και
µηχανισµός «έγκαιρης
προειδοποίησης»).
Ανακοινώνεται η Διατλαντική Οικονοµική
Συνεργασία. Στόχος η ακόµα
µεγαλύτερη σύγκλιση των κανόνων µέσω τοµεακών και
θεµατικών οµάδων εργασίας.
Νέο Διατλαντικό Πρόγραµµα,
συµπεριλαµβάνει σχέδιο δράσης για
διάλογο µεταξύ κυβερνήσεων και επιχειρήσεων και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Δηµιουργία του Διατλαντικού Οικονοµικού Συµβουλίου.
Υψηλού Επιπέδου Οµάδα Εργασίας «για την Εργασία και την Ανάπτυξη». Στόχος:
ενδυνάµωση οικονοµικών σχέσεων Ε.Ε. και Η.Π.Α. µέσω της εξάλειψης των φραγµών και της
ρυθµιστικής συνεργασίας.
ΕΝΑΡΞΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑ-
ΤΕΥΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ TTIP
Εµπορικές συµφωνίες µε στόχο την εξάλειψη των συνόρων, των δασµών και του έµµεσου προστατευτισµού (GATT Άρθρο ΙΙΙ).
Πίνακας2:ΕξέλιξητηςΡυθμιστικήςΣυνεργασίας.
Σύµφωνα µε το Guardian, η Ε.Ε. θα προτείνει την ανάκληση των υποχρεωτικών µέτρων εξοι-κονόµησης ενέργειας, και των «εµποδίων» στην τιµολόγηση που έχουν σχεδιαστεί για την προώθηση των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας.
Η περιβαλλοντική προστασία ενάντια στην εξόρυξη συµπεριλαµβανοµένης αυτής των ορυκτών καυσίµων και στη υλοτοµία στον ανα-πτυσσόµενο κόσµο, θα βρεθεί επίσης στο στόχαστρο.
Το 1993 η Ε.Ε. τροποποίησε τον κανονισµό της για την παραγωγή καλλυντικών προκειµένου να απαγορεύσει τις δοκιµές σε ζώα. Μετά από πίεση των ΗΠΑ, η εφαρµογή της απαγόρευσης
αναβλήθηκε, ενώ ξεκίνησε διαδικασία ρυθµιστικής συνεργασίας µεταξύ των δύο πλευρών και της βιοµηχανίας καλλυντικών. Η απαγόρευση τελικά ψηφίστηκε το 2002, τέθηκε σε
εφαρµογή το 2009, ενώ η πλήρης εφαρµογή της ήρθε το 2013. Με τη διαδικασία ρυθµιστικής συνεργασίας -η οποία τελικά δεν επηρέασε την απόφαση της Ε.Ε.- η απαγόρευση τέθηκε σε
πλήρη εφαρµογή 20 χρόνια µετά την πρωτοβουλία για την εφαρµογή της.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
24
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
25
Ηεξε�λιξητηςρυθμιστικη� ς διαδικασι�ας ενε�χειαρκε-[22]του� ςκινδυ� νους.Πιοσυγκεκριμε�να :
• Η ρυθμιστικη� συνεργασι�α ει�ναι δεσμευτικη� ,στερω� ντας απο� την Ε.Ε. και τιςΗ.Π.Α. αλλα� καιτακρα� τη-με�ληκαιτιςπολιτει�εςτηδυνατο� τητατηςαντιμετω� πισηςτοπικω� νζητημα� τωνη� κινδυ� -νωνμετηνεφαρμογη� διαφορετικω� νρυθμι�σεων.Η συστηματικη� εμπλοκη� των δυ� ο μερω� ν αλλα� και των εταιριω� ν θα ει�ναι αναπο�σπαστο με�ροςτωνκοινω� νδιαδικασιω� ν.
• Έχειμεγαλυ� τεροευ� ροςεφαρμογη� ςαφου� αποτε-λει�μο� νιμηκαιοριζο� ντιαδιαδικασι�α.Ηρυθμιστι-κη� συνεργασι�αθαεφαρμο� ζεταισεο� λοτοευ� ροςτων υπηρεσιω� ν και των προιο� ντων. Επι�σης δενπεριορι�ζεταιστηδευτερευ� ουσανομοθεσι�α,αλλα� βρι�σκειεφαρμογη� καιστηνκυ� ρια.
• Ο μηχανισμο� ς ε�γκαιρης ειδοποι�ησης επιτρε�πειτην παρε�μβαση του α� λλου με�ρους και των επι-χειρη�σεων στις ρυθμιστικε�ς διαδικασι�ες, ακο�μα
και σε πρω� ιμα στα� δια. Συ� μφωνα με την Ευρω-παικη� προ� ταση ο� λες οι ρυθμιστικε�ς πρα� ξεις θαυπο�κεινται σε διαβου� λευση και εκτι�μηση αντι-κτυ�που,πρινκανυιοθετηθου� ναπο� τηνΕυρωπαι-κη� Επιτροπη� .Τοαποτε�λεσμαθαει�ναιοικανονι-σμοι� να καταλη� γουν σαφω� ς αλλαγμε�νοι η� μεσημαντικε�ςκαθυστερη�σεις.
• Η εκτενη� ς εφαρμογη� της εκτι�μησης αντικτυ�πουυπονομευ� ειτηναρχη� τηςπροφυ� λαξης.Κατα� τηνεκτι�μηση του αντικτυ� που και οι δυ� ο πλευρε�ςοφει�λουνναλαμβα� νουνυπο�ψητουςτιςεπιπτω� -σειςστοεμπο�ριο,καθω� ςκαιτοπω� ςσχετι�ζεταιοεν λο�γω κανονισμο� ς με τις ισχυ� ουσες ρυθμι�σειςτηςα� λληςπλευρα� ς.
• Το δικαι�ωμα παρε�μβασης του «θιγο� μενου»με�ρους σε οποιοδη�ποτε σημει�ο της διαδικασι�αςθα επιτρε�ψει την α� σκηση πι�εσης κατα� τηνομοθετικη� διαδικασι�α.
• Ηρυθμιστικη� συνεργασι�αθα ελε�γχεταιαπο� ε�να
μο� νιμοσω� μα,τοοποι�οθαεπηρεα� ζειτιςαποφα� -σεις.Τοσω� μααυτο� θααποτελου� νηΕυρωπαικη� Επιτροπη� , το Γραφει�ο Πληροφοριω� ν και Ρυθμι-στικω� νΥποθε�σεωντωνΗΠΑκαιΕυρωπαικε�ςκαιΑμερικα� νικεςεμπορικε�ςαρχε�ς.
• Δεν ει�ναι σαφη� ς η επι�πτωση στην ανεξαρτησι�ακαιτιςαποφα� σειςτωνκρατω� νμελω� ν.
• Ηεπιρροη� τωνεπιχειρη�σεωνθαει�ναιε�ντονηειδι-κα� στιςτομεακε�ςομα� δεςεργασι�ας.
ΔιαδικασίαΣύγκλισης
Οικανονισμοι�καιοιρυθμι�σειςπουαποτρε�πουντηνασυ� δοτη επιχειρηματικη� δρα� ση εντο� ς των χωρω� ντηςΕ.Ε.βρι�σκονται-ακο�μα-στηνκατευ� θυνσητηςπροστασι�ας τουκοινωνικου� συνο� λουκαι τουπερι-βα� λλοντος.Ρυθμι�σειςγιαταεργασιακα� δικαιω� ματα,τα δημο�σιααγαθα� , τηνπεριβαλλοντικη� προστασι�α,την προστασι�α του δημοσι�ου συμφε�ροντος, τωντοπικω� ν οικονομιω� ν, κλπ, αντιμετωπι�ζονται απο� τουςυπερασπιστε�ς τηςκυρι�αρχηςνεοφιλελευ� θερηςαντι�ληψης ως εμπο� δια στην ελευ� θερη δρα� ση τουκεφαλαι�ου,καισυνακο� λουθαβρι�σκονται εντο� ς τουπλαισι�ουεπιρροη� ςσυμφωνιω� νο�πωςηTTIP.Ται�διατα κει�μενα της συμφωνι�ας, ο�πως και η συμφωνι�α
[23]τουΠΟΕσχετικα� μετουςφραγμου� ςστοεμπο�ριο ,[24]ηοποι�ακαιενσωματω� νεταιστηνTTIP ,ρητα� ανα-
φε�ρειο� τιοιφραγμοι�στοεμπο�ριοοφει�λουνναεπι-φε�ρουν την ελα� χιστη παρεμπο�διση της εμπορικη� ςδιαδικασι�ας.
Μεδεδομε�νηδετηνσαφη� κατευ� θυνσητηςσυμφω-νι�αςστηδιευκο� λυνσητηςδρα� σηςτωνεπιχειρη�σεωνκαι της ελευ� θερης διακι�νησης προιο� ντων και τηνασυ� δοτη δρα� ση ειδικα� των μεγα� λων επιχειρη�σεωνπουοινε�εςσυνθη�κεςπρο�κειταιναεπιφε�ρουν,ανα-
με�νεται να δημιουργηθει� ε�να απολυ� τως ανταγωνι-στικο� καιχωρι�ςρυθμι�σειςπεριβα� λλον.Αυτη� ησυν-θη�κη με τη σειρα� της αναμε�νεται να δημιουργη�σειμιανε�ακατα� στασηστηνοποι�αοιδυ� οπλευρε�ς,αλλα� καιοιπολιτει�εςαπο� τημι�α και τακρα� τη-με�ληαπο� τηνα� λληθαεπιδοθου� νσεμι�απροσπα� θειαπροςτακα� τωεξι�σωσης(racetothebottom),ανο�χι«μειοδο-σι�ας» ο�σον αφορα� το πλη�θος και την ε�κταση τωνρυθμι�σεων που λειτουργου� ν ανασχετικα� για τηνελευ� θερηαγορα� .
Ένατελευται�οσημει�οστοοποι�οοφει�λουμεναανα-φερθου� με ει�ναι αυτο� της ανα� θεσης ολο�κληρης τηςρυθμιστικη� ς διαδικασι�ας σε ανεξα� ρτητες αρχε�ς. Οιανεξα� ρτητεςαρχε�ς-οιοποι�εςδενει�ναικα� τινε�ογιατην ευρωπαικη� η� την ελληνικη� πραγματικο� τητα.Ει�ναι αρχε�ς οι οποι�ες δεν υπα� γονται σε δημο� σιοε�λεγχοκαι,το�σοαπο� φιλοσοφι�αο�σοκαιαντικειμε-νικα� - αφου� στηνπλειοψηφι�α τους ει�ναι υπερεθνι-κε�ς -δενλαμβα� νουνυπο�ψητουςτιςεξειδικευμε�νεςεγχω� ριεςη� τοπικε�ςανα� γκεςκαισυνθη�κες.
1930
1970 1980 1990 1995 1998
2002 2005 2007 2011 2013
Επέκταση της IRC µε επίκεντρο την παρεµπόδιση του
διεθνούς εµπορίου από τους
εγχώριους κανονισµούς.
Οι κυβερνήσεις δεσµεύονται να
ξεπεράσουν τους προστατευτικούς
κανονισµούς και να αντιµετωπίσουν την «κανονιστική ποικιλοµορφία».
Η Διατλαντική Διακήρυξη
δεσµεύει Ευρώπη και Αµερική στην αντιµετώπιση των
κοινών προβληµάτων
συµπεριλαµβανο-µένων των
ρυθµιστικών εµποδίων.
Φόρουµ Υψηλού Επιπέδου
Ρυθµιστικής Συνεργασίας, µε εκπροσώπους κυβερνήσεων, ρυθµιστικών αρχών, της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής και επιχειρηµατιών.
Δηµιουργούνται οι Οδηγίες για την
Ρυθµιστική Συνεργασία και τη
Διαφάνεια (συµφωνηµένες διαδικασίες και
µηχανισµός «έγκαιρης
προειδοποίησης»).
Ανακοινώνεται η Διατλαντική Οικονοµική
Συνεργασία. Στόχος η ακόµα
µεγαλύτερη σύγκλιση των κανόνων µέσω τοµεακών και
θεµατικών οµάδων εργασίας.
Νέο Διατλαντικό Πρόγραµµα,
συµπεριλαµβάνει σχέδιο δράσης για
διάλογο µεταξύ κυβερνήσεων και επιχειρήσεων και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Δηµιουργία του Διατλαντικού Οικονοµικού Συµβουλίου.
Υψηλού Επιπέδου Οµάδα Εργασίας «για την Εργασία και την Ανάπτυξη». Στόχος:
ενδυνάµωση οικονοµικών σχέσεων Ε.Ε. και Η.Π.Α. µέσω της εξάλειψης των φραγµών και της
ρυθµιστικής συνεργασίας.
ΕΝΑΡΞΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑ-
ΤΕΥΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ TTIP
Εµπορικές συµφωνίες µε στόχο την εξάλειψη των συνόρων, των δασµών και του έµµεσου προστατευτισµού (GATT Άρθρο ΙΙΙ).
Πίνακας2:ΕξέλιξητηςΡυθμιστικήςΣυνεργασίας.
Σύµφωνα µε το Guardian, η Ε.Ε. θα προτείνει την ανάκληση των υποχρεωτικών µέτρων εξοι-κονόµησης ενέργειας, και των «εµποδίων» στην τιµολόγηση που έχουν σχεδιαστεί για την προώθηση των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας.
Η περιβαλλοντική προστασία ενάντια στην εξόρυξη συµπεριλαµβανοµένης αυτής των ορυκτών καυσίµων και στη υλοτοµία στον ανα-πτυσσόµενο κόσµο, θα βρεθεί επίσης στο στόχαστρο.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
26
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
27
2.2.2ΕπίλυσηΔιαφορών-ISDS
Oμηχανισμο� ςISDSυπη�ρξεαπο� ταπιοαμφιλεγο�μεναπεδι�α των διαπραγματευ� σεων για την ΤΤΙΡ. Ηθυ� ελλα αντιδρα� σεων απο� την κοινωνι�α των πολι-τω� ν, οργανω� σεων, συνδικα� των, επιχειρηματικω� ν &επαγγελματικω� ν ενω� σεων, και τε�λος ευρωβου-λευτω� ν,οδη� γησεστοναανασταλου� νγια2χρο� νιαοιδιαπραγματευ�σεις για το κεφα� λαιο των επενδυ�σε-ων.Το2015ηΕυρωπαικη� Επιτροπη� διεξη� γαγεδημο� -σιαδιαβου� λευση,στηνοποι�ατο97%τωνερωτηθε�-
[25]ντωνεξε�φρασαντηναντι�θεση� τουςστονISDS .
Ωστο�σο, ηΕυρωπαικη� Επιτροπη� επε�λεξε νααγνοη� -σει τη συντριπτικη� πλειοψηφι�α που απαιτου�σε νακαταργηθει�ομηχανισμο� ςαυτο� ςκαιανακοι�νωσετοφθινο�πωροτου2015,ο� τιενε�κρινετηνπρο� τασηγιατην εισαγωγη� ενο� ς νε�ουσυστη�ματος επι�λυσης δια-φορω� ν κρα� τους-επενδυτω� ν ICS (Investment Court
[26]System) . Η προ� ταση αυτη� αφορα� την προστασι�ατων επενδυτω� ν και ε�ρχεται νααντικαταστη�σει τονυφιστα� μενομηχανισμο� επι�λυσηςδιαφορω� νεπενδυ-τη� -κρα� τουςISDSσεο� λεςτιςτρε�χουσεςκαιμελλοντι-κε�ςεπενδυτικε�ςδιαπραγματευ�σειςτηςΕΕ,συμπερι-λαμβανομε�νων των συνομιλιω� ν ΕΕ - ΗΠΑ για τηνΤΤΙΡ.Όπωςθααναλυθει�καιστησυνε�χεια,ηΕυρω-παικη� Επιτροπη� τροποποι�ησετηνπρο� ταση� τηςμο� νο
[27]οριακα� καιο� τιστηνουσι�αηαλλαγη� του ISDSσε[28]ICSει�ναιμιααπλη� αλλαγη� τηςορολογι�ας .
ΕμπορικέςΣυμφωνίες&ISDS
Ο μηχανισμο� ς επι�λυσης διαφορω� ν ISDS (InvestorState Dispute Statement) ει�ναι ε�να εργαλει�ο επι�λυ-
σηςδιαφορω� ν,πουστηρι�ζεταιστηδημιουργι�αδιαι-τητικου� δικαστηρι�ου το οποι�ο υπερε�χει των εθνι-κω� ν,ευρωπαικω� ναλλα� καιδιεθνω� νδικαστηρι�ων.Ομηχανισμο� ς αυτο� ς λειτουργει� δεκαετι�ες τω� ρα καισυμπεριλαμβα� νεταιστοσυ� νολοτωνεμπορικω� νσυμ-φωνιω� ντο�σογιατηνεπι�λυσηδιαφορω� νμεταξυ� τωνσυμβαλλο�μενων μερω� ν (Κρα� τος - Κρα� τος) ο�σο καιγια την επι�λυση διαφορω� ν μεταξυ� επενδυτω� ν τωνσυμβαλλο�μενων μερω� ν και τα συμβαλλο�μενα με�ρη(Επενδυτη� ς-Κρα� τος).
[29]Συ�μφωνα με την Ευρωπαικη� Επιτροπη� οι διατα� -ξειςγιατηνπροστασι�ατωνεπενδυ�σεωνει�ναισημα-ντικε�ς για τις επενδυτικε�ς ροε�ς και αναπο�σπαστοτμη�μακαιτων1.400διμερω� νσυμφωνιω� νπουε�χουνσυνα�ψει τα κρα� τη με�λη της ΕΕ απο� τα τε�λη τηςδεκαετι�αςτου1960.Ηι�διαηΕΕει�ναισυμβαλλο�μενομε�ρος στη Συνθη�κη για τον Χα� ρτη Ενε�ργειας, η ο-ποι�απεριλαμβα� νειεπι�σηςδιατα� ξειςγιατηνπροστα-σι�α των επενδυ� σεων και την επι�λυση διαφορω� νμεταξυ� επενδυτω� ν και κρατω� ν.Παγκοσμι�ως, υπα� ρ-
[30]χουν σε ισχυ� περισσο� τερες απο� 2.600 τε�τοιεςδιμερει�ςη� πολυμερει�ςσυμφωνι�ες,πουπεριε�χουνδια-τα� ξειςγιατηνπροστασι�ατωνεπενδυ�σεων.
Καθω� ς ο� μως α� ρχισε να αυξα� νεται ο αριθμο� ς τωναγωγω� νενα� ντιασεκρα� τη,γεννη�θηκαναντιδρα� σειςσε παγκο�σμια κλι�μακα απο� ομα� δες πολιτω� ν, ΜΚΟ,ακαδημαικου� ςαλλα� καιαπο� τονκο�σμοτωνεπιχει-ρη�σεων, απαιτω� ντας την κατα� ργηση του ISDS καιτην επαναφορα� του δικαιω� ματος εκδι�κασης στα
[31]εθνικα� δικαστη�ρια .
Συ� μφωνα με σχετικη� ανα� λυση του CorporateEurope Observatory, κα� ποιες κυβερνη� σεις ε�χουν
συνειδητοποιη� σειτιςπαθογε�νειεςτωνδιαιτητικω� νδικαστηρι�ωνκαιπροσπαθου� ννααντιστρε�ψουντηνκατα� σταση καταργω� ντας αρκετε�ς διμερει�ς συν-θη� κεςεπενδυ� σεων.Στιςχω� ρεςαυτε�ςσυγκαταλε�γο-νται η Νο� τια Αφρικη� , η Ινδονησι�α, η Βολιβι�α, τοΕκουαδο� ρκαιηΒενεζουε�λα.Ακο� μηκαιστηνΕυρω� -πηε�χουμετοπαρα� δειγματηςΙταλι�αςπουαποσυ� ρ-θηκε απο� τον Χα� ρτη Ενε�ργειας, αφου� απειλη� θηκε
[32]μεαποζημιω� σεις .
Η ανα� λυση επι�σης προσπαθει� να απαντη� σει στοερω� τημαγιατι�οικυβερνη�σειςυπε�γραψανη� υπογρα� -φουν εξαρχη� ς τε�τοιες συμφωνι�ες. Η απα� ντησηεμπλε�κει ε�να μει�γμα συμφερο� ντων, λανθασμε�νωνπροσδοκιω� ν και ε�λλειψη επι�γνωσης της κατα� στα-σης.Συγκεκριμε�να:
1. Χω� ρες με μεγα� λη εξαγωγικη� δραστηριο� τητα,ε�χουν συμφε�ρον να αυξη�σουν την επιρροη� τωνεπιχειρη�σεω� ντουςστοεξωτερικο� .
2. Οι περισσο� τερο ανεπτυγμε�νες χω� ρες εκτι�μησανο� τι οι συμφωνι�ες θα φε�ρουν ξε�νο επενδυτικο� κεφα� λαιο - αν και δεν υπα� ρχουνσαφη� στοιχει�απου να αποδεικνυ� ουν ο� τι τε�τοιες συμφωνι�εςσυνεπα� γονταιξε�νεςεπενδυ�σεις.
3. Πολλε�ςκυβερνη�σειςσεολο�κληροτονκο�σμοου� τεει�χαν επι�γνωση ου� τε ποτε� εκτι�μησαν τουςκινδυ� νους που μπορει� να φε�ρει μια επενδυτικη� συμφωνι�α,με�χριπουτελικα� η� ρθαναντιμε�τωπεςμεκα� ποιααπαι�τησηγιααποζημι�ωση.
ISDSστηνΠράξη
Το ISDS ε�χει εξελιχθει� σε ε�να ισχυρο� εργαλει�ο γιατους εκα� στοτε επενδυτε�ς. Τα κρα� τη ε�χουν με�χριση�μεραυποχρεωθει�ναπληρω� σουνμεγα� λαχρηματι-κα� προ�στιμα,ο� ταννο�μοιπουψη�φισανη� ταναντι�θε-
τοι με τα συμφε�ροντα των πολυεθνικω� ν επιχειρη� -σεων.
Η εμπειρι�α του Καναδα� με τη Βορειοαμερικανικη� Συμφωνι�αΕλευ� θερουΕμπορι�ου(NAFTA)ει�ναιενδει-
[33]κτικη� . Εξαιτι�ας μο� νο της NAFTA, ο Καναδα� ς ε�χειεναχθει� 35φορε�ς, ε�χει χα� σειη� ε�χει ε�ρθεισεσυμβι-βασμο� ε�ξι φορε�ς και ε�χει καταβα� λλει σε ξε�νουςεπενδυτε�ςαποζημιω� σειςσυνολικου� υ�ψουςα� νωτων171,5 εκατομμυρι�ων δολαρι�ων. Απαιτη� σεις απο� επενδυτε�ς που ακο� μη εκδικα� ζονται, προσβα� λλουνπολλα� κρατικα� με�τραπουυποτι�θεταιο� τιμειω� νουντην αξι�α ξε�νων επενδυ�σεων: απο� ε�να μορατο�ριουμγια την υδραυλικη� ρωγμα� τωση (fracking) και μιασχετικη� ανα� κλησηαδειω� νγεω� τρησηςε�ωςμιααπο� -φαση των καναδικω� ν δικαστηρι�ων που ακυρω� νειφαρμακευτικε�ς πατε�ντες που δεν κρι�θηκαν και-νοτο�μεςη� χρη�σιμες.Αυτη� τηστιγμη� ,ξε�νοιεπενδυτε�ςαπαιτου� ν αποζημιω� σεις μερικω� ν δισεκατομμυρι�ωνδολαρι�ωναπο� τηνκυβε�ρνησητουΚαναδα� .
«Αν υπήρξε ποτέ ένας µονόπλευρος µηχανισµός επίλυσης διαφορών που να παραβιάζει βασικές αρχές τότε είναι αυτός».
«Κανόνες και κανονισµοί καθορίζουν το είδος της οικονοµίας και της κοινωνίας στην οποία ζουν οι άνθρωποι. Επηρεάζουν την
σχετική διαπραγµατευτική ισχύ, µε σηµαντικές επιπτώσεις για την ανισότητα, ένα αυξανόµενο πρόβληµα σε όλο τον κόσµο. Το ερώτηµα είναι αν θα πρέπει να επιτρέψουµε στις πλούσιες
εταιρίες να χρησιµοποιούν διατάξεις κρυµµένες στις λεγόµενες εµπορικές συµφωνίες να υπαγορεύσουν πώς θα ζούµε στον εικοστό πρώτο αιώνα. Ελπίζω ότι οι πολίτες στις ΗΠΑ, στην
Ευρώπη, στον Ειρηνικό θα απαντήσουν µε ένα ηχηρό όχι».
Ο βραβευµένος µε Νόµπελ Καθηγητής & Οικονοµολόγος Joseph Stiglitz για το ISDS, σε άρθρο στη Huffington Post.
«Όπως και οι περισσότερες χώρες τη δεκαετία του 1990, υπογράψαµε πολλές συνθήκες µη γνωρίζοντας µερικές φορές σε τι δεσµευόµαστε».
Πρώην διαπραγµατευτής της Χιλής.
Σε παγκόσµιο επίπεδο υπήρξαν 696 γνωστές αιτήσεις επίλυσης διαφορών επενδυτή και κρά-τους ως το τέλος του 2015.
70 αιτήσεις κατατέθηκαν µόνο το 2015, που είναι και ο υψηλότερος αριθµός αιτήσεων σε ένα χρόνο. Τουλάχιστον το 37% από αυτές ήταν ενάντια σε ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Οι Ευρωπαϊκές χώρες είναι αυτές που ολοένα και περισσότερο µηνύονται µέσω ISDS. Μέχρι το τέλος του 2014, οι συνολικές πληρωµές προς τους ξένους επενδυτές από τα κράτη µέλη της ΕΕ είχαν φτάσει τουλάχιστον τα 3,5 δισεκατοµµύρια ευρώ.
Από τις 444 προσφυγές σε ISDS που ολο-κληρώθηκαν µέχρι το τέλος του 2015, 36% γνωµοδότησαν υπέρ του κράτους, το 26% υπέρ του επενδυτή και το 26% των υποθέ-σεων κατέληξαν σε συµβιβασµό (ο οποίος ενδέχεται να περιείχε πληρωµές ή άλλες παραχωρήσεις προς τον επενδυτή). Έτσι, στο 52% των περιπτώσεων, οι εταιρίες βρέθηκαν πλήρως ή εν µέρει δικαιωµένες.
Τα δικαστικά έξοδα της επίλυσης διαφορών ξεπερνούν κατά µέσο όρο τα 8 εκατοµµύρια δολάρια, ενώ σε ορισµένες περιπτώσεις υπερβαίνουν τα 30 εκατοµµύρια.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
26
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
27
2.2.2ΕπίλυσηΔιαφορών-ISDS
Oμηχανισμο� ςISDSυπη�ρξεαπο� ταπιοαμφιλεγο�μεναπεδι�α των διαπραγματευ� σεων για την ΤΤΙΡ. Ηθυ� ελλα αντιδρα� σεων απο� την κοινωνι�α των πολι-τω� ν, οργανω� σεων, συνδικα� των, επιχειρηματικω� ν &επαγγελματικω� ν ενω� σεων, και τε�λος ευρωβου-λευτω� ν,οδη� γησεστοναανασταλου� νγια2χρο� νιαοιδιαπραγματευ�σεις για το κεφα� λαιο των επενδυ�σε-ων.Το2015ηΕυρωπαικη� Επιτροπη� διεξη� γαγεδημο� -σιαδιαβου� λευση,στηνοποι�ατο97%τωνερωτηθε�-
[25]ντωνεξε�φρασαντηναντι�θεση� τουςστονISDS .
Ωστο�σο, ηΕυρωπαικη� Επιτροπη� επε�λεξε νααγνοη� -σει τη συντριπτικη� πλειοψηφι�α που απαιτου�σε νακαταργηθει�ομηχανισμο� ςαυτο� ςκαιανακοι�νωσετοφθινο�πωροτου2015,ο� τιενε�κρινετηνπρο� τασηγιατην εισαγωγη� ενο� ς νε�ουσυστη�ματος επι�λυσης δια-φορω� ν κρα� τους-επενδυτω� ν ICS (Investment Court
[26]System) . Η προ� ταση αυτη� αφορα� την προστασι�ατων επενδυτω� ν και ε�ρχεται νααντικαταστη�σει τονυφιστα� μενομηχανισμο� επι�λυσηςδιαφορω� νεπενδυ-τη� -κρα� τουςISDSσεο� λεςτιςτρε�χουσεςκαιμελλοντι-κε�ςεπενδυτικε�ςδιαπραγματευ�σειςτηςΕΕ,συμπερι-λαμβανομε�νων των συνομιλιω� ν ΕΕ - ΗΠΑ για τηνΤΤΙΡ.Όπωςθααναλυθει�καιστησυνε�χεια,ηΕυρω-παικη� Επιτροπη� τροποποι�ησετηνπρο� ταση� τηςμο� νο
[27]οριακα� καιο� τιστηνουσι�αηαλλαγη� του ISDSσε[28]ICSει�ναιμιααπλη� αλλαγη� τηςορολογι�ας .
ΕμπορικέςΣυμφωνίες&ISDS
Ο μηχανισμο� ς επι�λυσης διαφορω� ν ISDS (InvestorState Dispute Statement) ει�ναι ε�να εργαλει�ο επι�λυ-
σηςδιαφορω� ν,πουστηρι�ζεταιστηδημιουργι�αδιαι-τητικου� δικαστηρι�ου το οποι�ο υπερε�χει των εθνι-κω� ν,ευρωπαικω� ναλλα� καιδιεθνω� νδικαστηρι�ων.Ομηχανισμο� ς αυτο� ς λειτουργει� δεκαετι�ες τω� ρα καισυμπεριλαμβα� νεταιστοσυ� νολοτωνεμπορικω� νσυμ-φωνιω� ντο�σογιατηνεπι�λυσηδιαφορω� νμεταξυ� τωνσυμβαλλο�μενων μερω� ν (Κρα� τος - Κρα� τος) ο�σο καιγια την επι�λυση διαφορω� ν μεταξυ� επενδυτω� ν τωνσυμβαλλο�μενων μερω� ν και τα συμβαλλο�μενα με�ρη(Επενδυτη� ς-Κρα� τος).
[29]Συ�μφωνα με την Ευρωπαικη� Επιτροπη� οι διατα� -ξειςγιατηνπροστασι�ατωνεπενδυ�σεωνει�ναισημα-ντικε�ς για τις επενδυτικε�ς ροε�ς και αναπο�σπαστοτμη�μακαιτων1.400διμερω� νσυμφωνιω� νπουε�χουνσυνα�ψει τα κρα� τη με�λη της ΕΕ απο� τα τε�λη τηςδεκαετι�αςτου1960.Ηι�διαηΕΕει�ναισυμβαλλο�μενομε�ρος στη Συνθη�κη για τον Χα� ρτη Ενε�ργειας, η ο-ποι�απεριλαμβα� νειεπι�σηςδιατα� ξειςγιατηνπροστα-σι�α των επενδυ� σεων και την επι�λυση διαφορω� νμεταξυ� επενδυτω� ν και κρατω� ν.Παγκοσμι�ως, υπα� ρ-
[30]χουν σε ισχυ� περισσο� τερες απο� 2.600 τε�τοιεςδιμερει�ςη� πολυμερει�ςσυμφωνι�ες,πουπεριε�χουνδια-τα� ξειςγιατηνπροστασι�ατωνεπενδυ�σεων.
Καθω� ς ο� μως α� ρχισε να αυξα� νεται ο αριθμο� ς τωναγωγω� νενα� ντιασεκρα� τη,γεννη�θηκαναντιδρα� σειςσε παγκο�σμια κλι�μακα απο� ομα� δες πολιτω� ν, ΜΚΟ,ακαδημαικου� ςαλλα� καιαπο� τονκο�σμοτωνεπιχει-ρη�σεων, απαιτω� ντας την κατα� ργηση του ISDS καιτην επαναφορα� του δικαιω� ματος εκδι�κασης στα
[31]εθνικα� δικαστη�ρια .
Συ� μφωνα με σχετικη� ανα� λυση του CorporateEurope Observatory, κα� ποιες κυβερνη� σεις ε�χουν
συνειδητοποιη� σειτιςπαθογε�νειεςτωνδιαιτητικω� νδικαστηρι�ωνκαιπροσπαθου� ννααντιστρε�ψουντηνκατα� σταση καταργω� ντας αρκετε�ς διμερει�ς συν-θη� κεςεπενδυ� σεων.Στιςχω� ρεςαυτε�ςσυγκαταλε�γο-νται η Νο� τια Αφρικη� , η Ινδονησι�α, η Βολιβι�α, τοΕκουαδο� ρκαιηΒενεζουε�λα.Ακο� μηκαιστηνΕυρω� -πηε�χουμετοπαρα� δειγματηςΙταλι�αςπουαποσυ� ρ-θηκε απο� τον Χα� ρτη Ενε�ργειας, αφου� απειλη� θηκε
[32]μεαποζημιω� σεις .
Η ανα� λυση επι�σης προσπαθει� να απαντη� σει στοερω� τημαγιατι�οικυβερνη�σειςυπε�γραψανη� υπογρα� -φουν εξαρχη� ς τε�τοιες συμφωνι�ες. Η απα� ντησηεμπλε�κει ε�να μει�γμα συμφερο� ντων, λανθασμε�νωνπροσδοκιω� ν και ε�λλειψη επι�γνωσης της κατα� στα-σης.Συγκεκριμε�να:
1. Χω� ρες με μεγα� λη εξαγωγικη� δραστηριο� τητα,ε�χουν συμφε�ρον να αυξη�σουν την επιρροη� τωνεπιχειρη�σεω� ντουςστοεξωτερικο� .
2. Οι περισσο� τερο ανεπτυγμε�νες χω� ρες εκτι�μησανο� τι οι συμφωνι�ες θα φε�ρουν ξε�νο επενδυτικο� κεφα� λαιο - αν και δεν υπα� ρχουνσαφη� στοιχει�απου να αποδεικνυ� ουν ο� τι τε�τοιες συμφωνι�εςσυνεπα� γονταιξε�νεςεπενδυ�σεις.
3. Πολλε�ςκυβερνη�σειςσεολο�κληροτονκο�σμοου� τεει�χαν επι�γνωση ου� τε ποτε� εκτι�μησαν τουςκινδυ� νους που μπορει� να φε�ρει μια επενδυτικη� συμφωνι�α,με�χριπουτελικα� η� ρθαναντιμε�τωπεςμεκα� ποιααπαι�τησηγιααποζημι�ωση.
ISDSστηνΠράξη
Το ISDS ε�χει εξελιχθει� σε ε�να ισχυρο� εργαλει�ο γιατους εκα� στοτε επενδυτε�ς. Τα κρα� τη ε�χουν με�χριση�μεραυποχρεωθει�ναπληρω� σουνμεγα� λαχρηματι-κα� προ�στιμα,ο� ταννο�μοιπουψη�φισανη� ταναντι�θε-
τοι με τα συμφε�ροντα των πολυεθνικω� ν επιχειρη� -σεων.
Η εμπειρι�α του Καναδα� με τη Βορειοαμερικανικη� Συμφωνι�αΕλευ� θερουΕμπορι�ου(NAFTA)ει�ναιενδει-
[33]κτικη� . Εξαιτι�ας μο� νο της NAFTA, ο Καναδα� ς ε�χειεναχθει� 35φορε�ς, ε�χει χα� σειη� ε�χει ε�ρθεισεσυμβι-βασμο� ε�ξι φορε�ς και ε�χει καταβα� λλει σε ξε�νουςεπενδυτε�ςαποζημιω� σειςσυνολικου� υ�ψουςα� νωτων171,5 εκατομμυρι�ων δολαρι�ων. Απαιτη� σεις απο� επενδυτε�ς που ακο� μη εκδικα� ζονται, προσβα� λλουνπολλα� κρατικα� με�τραπουυποτι�θεταιο� τιμειω� νουντην αξι�α ξε�νων επενδυ�σεων: απο� ε�να μορατο�ριουμγια την υδραυλικη� ρωγμα� τωση (fracking) και μιασχετικη� ανα� κλησηαδειω� νγεω� τρησηςε�ωςμιααπο� -φαση των καναδικω� ν δικαστηρι�ων που ακυρω� νειφαρμακευτικε�ς πατε�ντες που δεν κρι�θηκαν και-νοτο�μεςη� χρη�σιμες.Αυτη� τηστιγμη� ,ξε�νοιεπενδυτε�ςαπαιτου� ν αποζημιω� σεις μερικω� ν δισεκατομμυρι�ωνδολαρι�ωναπο� τηνκυβε�ρνησητουΚαναδα� .
«Αν υπήρξε ποτέ ένας µονόπλευρος µηχανισµός επίλυσης διαφορών που να παραβιάζει βασικές αρχές τότε είναι αυτός».
«Κανόνες και κανονισµοί καθορίζουν το είδος της οικονοµίας και της κοινωνίας στην οποία ζουν οι άνθρωποι. Επηρεάζουν την
σχετική διαπραγµατευτική ισχύ, µε σηµαντικές επιπτώσεις για την ανισότητα, ένα αυξανόµενο πρόβληµα σε όλο τον κόσµο. Το ερώτηµα είναι αν θα πρέπει να επιτρέψουµε στις πλούσιες
εταιρίες να χρησιµοποιούν διατάξεις κρυµµένες στις λεγόµενες εµπορικές συµφωνίες να υπαγορεύσουν πώς θα ζούµε στον εικοστό πρώτο αιώνα. Ελπίζω ότι οι πολίτες στις ΗΠΑ, στην
Ευρώπη, στον Ειρηνικό θα απαντήσουν µε ένα ηχηρό όχι».
Ο βραβευµένος µε Νόµπελ Καθηγητής & Οικονοµολόγος Joseph Stiglitz για το ISDS, σε άρθρο στη Huffington Post.
«Όπως και οι περισσότερες χώρες τη δεκαετία του 1990, υπογράψαµε πολλές συνθήκες µη γνωρίζοντας µερικές φορές σε τι δεσµευόµαστε».
Πρώην διαπραγµατευτής της Χιλής.
Σε παγκόσµιο επίπεδο υπήρξαν 696 γνωστές αιτήσεις επίλυσης διαφορών επενδυτή και κρά-τους ως το τέλος του 2015.
70 αιτήσεις κατατέθηκαν µόνο το 2015, που είναι και ο υψηλότερος αριθµός αιτήσεων σε ένα χρόνο. Τουλάχιστον το 37% από αυτές ήταν ενάντια σε ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Οι Ευρωπαϊκές χώρες είναι αυτές που ολοένα και περισσότερο µηνύονται µέσω ISDS. Μέχρι το τέλος του 2014, οι συνολικές πληρωµές προς τους ξένους επενδυτές από τα κράτη µέλη της ΕΕ είχαν φτάσει τουλάχιστον τα 3,5 δισεκατοµµύρια ευρώ.
Από τις 444 προσφυγές σε ISDS που ολο-κληρώθηκαν µέχρι το τέλος του 2015, 36% γνωµοδότησαν υπέρ του κράτους, το 26% υπέρ του επενδυτή και το 26% των υποθέ-σεων κατέληξαν σε συµβιβασµό (ο οποίος ενδέχεται να περιείχε πληρωµές ή άλλες παραχωρήσεις προς τον επενδυτή). Έτσι, στο 52% των περιπτώσεων, οι εταιρίες βρέθηκαν πλήρως ή εν µέρει δικαιωµένες.
Τα δικαστικά έξοδα της επίλυσης διαφορών ξεπερνούν κατά µέσο όρο τα 8 εκατοµµύρια δολάρια, ενώ σε ορισµένες περιπτώσεις υπερβαίνουν τα 30 εκατοµµύρια.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
28
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
29
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
70
60
50
40
30
20
10
0
-10
[34]Διάγραμμα6:ΓνωστέςΥποθέσειςISDS,1987-2015 .
ΜετατροπήαπόISDSσεICS
[35]Όπωςφαι�νεταιαπο� τονπι�νακαπουακολουθει� ομηχανισμο� ςεπι�λυσηςδιαφορω� ν-ει�τετελικα� ονομα-στει� ISDS ει�τε ICS- ουσιαστικα� καταστρατηγει� τοδικαι�ωματωνκρατω� νναρυθμι�ζουντηνεγχω� ριαλει-τουργι�αδιατηςνομοθετικη� ςδιαδικασι�ας,απαξιω� νο-
ντας τα ευρωπαικα� & εθνικα� δικαστη� ρια, αφου� ο� πως προκυ� πτει απο� την τελευται�α μελε�τη τηςΔια� σκεψης των Ηνωμε�νων Εθνω� ν για το Εμπο�ριοκαιτηνΑνα� πτυξη(UNCTAD),στηνπρα� ξηοιεπενδυ-τε�ς εξακολουθου� ν ναπροτιμου� ν ναλυ� σουντιςδια-φορε�ςτουςμε�σωISDS(βλ.δια� γραμμα6).
ΚΙΝΔΥΝΟΙΠΟΥΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ:
• Δίνονται «ειδικά» προνοµια σε ξένους επενδυτές.
• Εταιρείες µπορούν να χρησιµοποιούν τον µηχανισµό για να επιτεθούν σε µέτρα για την προστασία του δηµόσιου συµφέροντος, όπως το περιβάλλον και η υγεία.
• Τα διαιτητικά δικαστήρια µπορούν να επιβάλλουν στα κρά-τη να καταβάλουν αποζηµιώσεις χωρίς οικονοµικούς περι-ορισµούς.
• Οι εταιρείες µπορούν να χρησιµοποιήσουν το ICS ως απει-λή και να δηµιουργήσουν καθυστερήσεις, να αποδυναµώ-σουν ή και να ακυρώσουν πολύ σηµαντικές αποφάσεις.
• Δεν υπάρχει καµία έννοια ισορροπίας, δίνονται ισχυρά δικαιώµατα σε ξένους επενδυτές χωρίς να έχουν καµία υποχρέωση.
• Τόσο το ISDS όσο και το ICS ενδέχεται να µην είναι συµ-βατά µε τη νοµοθεσία της Ε.Ε. Επενδυτές µπορούν να παραγκωνίσουν τα εθνικά δικαστήρια, ακόµη και το Ευρω-παϊκό όταν αποφασίσουν να µηνύσουν την Ε.Ε. για κάποιο ευρωπαϊκό νόµο. Επιπλέον, αποτελεί διάκριση το γεγονός ότι ξένοι επενδυτές θα έχουν δικαιώµατα που δεν είναι στη διάθεση των ευρωπαίων πολιτών, κοινοτή-των ή ακόµη και εγχώριων επενδυτών.
ΤΙΑΛΛΑΖΕΙΟΡΙΑΚΑ:
• Οι διαδικασίες γίνονται πιο διαφανείς µε ανοιχτές ακροάσεις και δηµοσίευση των περισσότερων εγγράφων. Βέβαια, προβλέ-πονται εξαιρέσεις που θα σχετίζονται µε εµπιστευτικές πληροφορίες που τελικά µπορεί να οδηγήσουν στην ίδια αδιαφάνεια που υπάρχει σήµερα.
• Η νέα πρόταση έχει κάνει βήµατα βελτίω-σης σε σχέση µε την αµερολήψία των δικαστών (οι οποίοι µετονοµάζονται σε διαι-τητές). Πλεον, θα επιλέγονται τυχαία από µια καθηµερινή λίστα. Όµως και πάλι οι διαι-τητές θα προέρχονται από τον ιδιωτικό - κερδοσκοπικό τοµέα, µε συνέπεια να µην µπορεί να διασφαλιστεί η αµεροληψία τους.
• Δεν προβλεπόταν διαδικασία έφεσης για τις αποφάσεις στο ISDS. Στο ICS προ-βλέπεται εφετείο µε µόνιµα µέλη. Το µέτρο αυτό θα µπορούσε να οδηγήσει σε πιο περιεκτικές αποφάσεις, όµως δεν απο-τρέπει τους κινδύνους που αναλύθηκαν παραπάνω.
Πίνακας3:ΣύγκρισηISDS&ICS
2.2.3TTIP&ΔημόσιοςΤομέας
Οι δημο� σιες υπηρεσι�ες απειλου� νται απο� τις δια-πραγματευ�σεις για τις CETA και TTIP, αφου� αυτε�ςπροβλε�πουν την α� νευ ο� ρων και χωρι�ς επιστροφη� εμπορευματοποι�ηση� τους, σε συνε�χεια της ολοε�νακαι αυξανο�μενης τα� σης ανα� θεση� ς τους στον ιδιω-τικο� τομε�α.Επιπρο�σθεταπεριορι�ζεταιηδυνατο� τητατωνκυβερνη�σεωνναρυθμι�ζουνκαιναελε�γχουντηνπαροχη� τωνυπηρεσιω� ναυτω� νωςπροςτηνποιο� τη-τα, την προσβασιμο� τητα κ.λπ., αφου� μπαι�νουν σεκαθεστω� ςαπελευθε�ρωσηςκαιιδιωτικοποι�ησης
Το νομικο� πλαι�σιο για δημο�σιες υπηρεσι�ες ορι�ζεταιστηβασικη� νομοθεσι�ατηςΕυρωπαικη� ςΈνωσης.Τοα� ρθρο36τηςχα� ρταςθεμελιωδω� νδικαιωμα� τωνανα-φε�ρεταιστιςυπηρεσι�εςγενικου� οικονομικου� συμφε�-ροντος. Ενω� με το α� ρθρο αυτο� ρυθμι�ζονται τα τηςυ� παρξης και λειτουργι�ας των υπηρεσιω� ν γενικου� συμφε�ροντος, αυτο� που δεν αναφε�ρεται πουθενα� ει�ναι ποιες υπηρεσι�ες χαρακτηρι�ζονται ως τε�τοιες.Με�χρι τω� ρα τα κρα� τη-με�λη ει�χαν την ελευθερι�α ναορι�σουντοκαθε�ναξεχωριστα� τιςυπηρεσι�εςγενικου� συμφε�ροντος, και συ� μφωνα και με τις οδηγι�ες τηςευρωπαικη� ςεπιτροπη� ςκα� θεκρα� τοςμε�λοςε�χειμεγα� -λοπεριθω� ριοναορι�σειαυτο� νοματηνπολιτικη� τουσεσχε�σημεαυτε�ς.Τοκατα� πο�σομιαυπηρεσι�απρε�-πει ναθεωρει�ται «υπηρεσι�α γενικου� συμφε�ροντος»οφει�λει να ει�ναι διακριτο� απο� την μη-οικονομικη� ςφυ�σης υπηρεσι�α, το οποι�ο περιορι�ζει ακο�μαπερισ-σο� τεροτονορισμο� .
Με�χριση�μερα,ηυποχρεωτικη� εκπαι�δευση,ηκοινω-νικη� ασφα� λιση και η α� σκηση δημο�σιας διοι�κησηςανη�κουνσεαυτη� τηνκατηγορι�α,ο�πωςκαιοιυπηρε-
σι�ες που σχετι�ζονται με τα εθνικα� εκπαιδευτικα� συστη� ματα και την υποχρεωτικη� συμμετοχη� σεασφαλιστικου� ςφορει�ς.Επι�σηςεμπεριε�χεταισεαυτη� την ομαδοποι�ηση μεγα� λο ευ� ρος δημοσι�ων υπηρε-σιω� νανα� λογαμετιςεξειδικευμε�νεςτοπικε�ςανα� γκεςοι οποι�ες μπορει� να απορρε�ουν απο� διαφορετικε�ςγεωγραφικε�ς, κοινωνικε�ς η� πολιτισμικε�ς καταστα� -σειςη� τηνδιασφα� λισητηςποιο� τητας,τηςασφα� λει-
[36]αςκαιτηςπροσβασιμο� τηταςστιςυπηρεσι�ες .Επι-ση�μως λοιπο� ν δεν υπα� ρχει ορισμο� ς των δημο�σιωνυπηρεσιω� νκαιαγαθω� νπουοφει�λουνναβρι�σκονταιυπο� κρατικη� διαχει�ρισηκαιε�λεγχο.
Απο� τη Γενικη� Συμφωνι�α για τις Συναλλαγε�ς στον[37]Τομε�α των Υπηρεσιω� ν , προβλε�πεται ο� τι απο� το
καθεστω� ς της ελευ� θερης αγορα� ς εξαιρου� νται οιυπηρεσι�ες που παρε�χονται στο πλαι�σιο α� σκησηςδημο�σιαςδιοι�κησης.Παρο� λααυτα� ησυνεχη� ςμει�ωσητων υπηρεσιω� ν και αγαθω� ν εκει�νων που παραμε�-νουνυπο� δημο�σιοε�λεγχοεντο� ςτηςευρωπαικη� ςε�νω-σης ει�ναι μια παγιωμε�νη κατα� σταση. Ταυτο�χρονα,ει�ναι επι�σημη κατευ� θυνση της ευρωπαικη� ς επιτρο-πη� ςτονασυμπεριλαμβα� νονταιοιμε�χριση�μεραθεω-ρου� μενεςδημο�σιεςυπηρεσι�εςκαιαγαθα� στις εμπο-ρικε�ς συμφωνι�ες, εξαιρω� ντας μο� νο εκει�νες που
[38]σχετι�ζονταιμετηνασφα� λεια .
ΚαθορισμόςΥπηρεσιώνπροςΑπελευθέρωση
Απο� την εμπειρι�α με�χρι τω� ρα, το�σο απο� την GATSο�σοο�μωςκαιαπο� τιςδιαπραγματευ�σειςτηςCETAοιοποι�ες εμφανι�ζονται αρκετα� προωθημε�νες, ει�ναιεμφανε� ς το ενδεχο� μενο υ� παρξης «αρνητικη� ς»λι�στας. Αυτο� σημαι�νει ο� τι ο� λες οι υπηρεσι�ες ει�ναιπροςαπελευθε�ρωσηεκτο� ςανυπα� ρξεισαφη� ςεξαι�ρε-ση.Αυτο� ε�ρχεταισεαντι�θεσημετημε�χριτω� ραπρα-κτικη� τηςΕ.Ε.,τηνκατα� ρτιση«θετικη� ςλι�στας»πουπεριε�χειμο� νοεκει�νεςτιςυπηρεσι�εςπουε�χεισυμφω-νηθει�νααπελευθερωθου� ν,αφη� νονταςτιςυπο� λοιπεςπροστατευμε�νες. Η υιοθε�τηση της πρακτικη� ς τηςαρνητικη� ςλι�σταςε�χειωςεπακο� λουθοτηνδε�σμευσητωνκυβερνη�σεωνακο�μακαιγιαμελλοντικε�ςυπηρε-σι�ες.
Παραμε�νειμο� νομιαγενικη� εξαι�ρεσηηοποι�ααφορα� τις υπηρεσι�ες στα πλαι�σια της α� σκησης δημο�σιαςδιοι�κησης.Όμωςγιαναενταχθει�σεαυτη� τηνκατη-γορι�α, μια υπηρεσι�α οφει�λει να μην παρε�χεται σεεμπορικη� βα� σηη� ανταγωνιστικα� σεεμπορικο� πα� ρο-
[39]χο .Όμως,σχεδο� νσεκα� θεπαραδοσιακα� δημο�σιαπαροχη� ,συνυπα� ρχουνιδιωτικε�ςεταιρι�εςμεδημο�σι-ουςπαρο�χους.
Αυτη� ηαλλαγη� προσε�γγισηςαναμε�νεταινααυξη�σεισημαντικα� τον αριθμο� των προς ιδιωτικοποι�ησηυπηρεσιω� ν, ενω� εκφρα� ζονται φο�βοι ο� τι μια τε�τοιαεξε�λιξηθαε�κανεαδυ� νατητηνεπανακρατικοποι�ηση
[40]υπηρεσιω� νπουε�χουνιδιωτικοποιηθει� .
Δηµόσιες είναι οι υπηρεσίες εκείνες που παρέ-χονται από το κράτος στον πληθυσµό και βασίζο-νται στην κοινωνική παραδοχή ότι ορισµένες υπηρεσίες οφείλουν να είναι προσβάσιµες ανε-ξαρτήτως εισοδήµατος.
Περιλαµβάνουν παροχές που προωθούν την υγεία και την κοινωνική ευηµερία και πρόοδο.
Ανάλογα µε τη χώρα περιλαµβάνουν υπηρεσίες υγείας, εκπαίδευσης, κοινωνικής πρόνοιας, ασφά-λισης, µεταφοράς, τηλεπικοινωνιών κλπ.
Επίσης ενδέχεται να περιλαµβάνουν τις υπηρε-σίες κοινής ωφέλειας όπως ενέργεια, νερό, δια-χείριση απορριµµάτων κ.λπ.
Η ανάθεσή τους στον ιδιωτικό τοµέα είναι µια αυξανόµενη τάση, όµως ακόµα κι έτσι υπόκεινται σε περισσότερους περιορισµούς από αυτές που παραδοσιακά εντάσσονται στην ελεύθερη αγορά.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
28
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
29
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
70
60
50
40
30
20
10
0
-10
[34]Διάγραμμα6:ΓνωστέςΥποθέσειςISDS,1987-2015 .
ΜετατροπήαπόISDSσεICS
[35]Όπωςφαι�νεταιαπο� τονπι�νακαπουακολουθει� ομηχανισμο� ςεπι�λυσηςδιαφορω� ν-ει�τετελικα� ονομα-στει� ISDS ει�τε ICS- ουσιαστικα� καταστρατηγει� τοδικαι�ωματωνκρατω� νναρυθμι�ζουντηνεγχω� ριαλει-τουργι�αδιατηςνομοθετικη� ςδιαδικασι�ας,απαξιω� νο-
ντας τα ευρωπαικα� & εθνικα� δικαστη� ρια, αφου� ο� πως προκυ� πτει απο� την τελευται�α μελε�τη τηςΔια� σκεψης των Ηνωμε�νων Εθνω� ν για το Εμπο�ριοκαιτηνΑνα� πτυξη(UNCTAD),στηνπρα� ξηοιεπενδυ-τε�ς εξακολουθου� ν ναπροτιμου� ν ναλυ� σουντιςδια-φορε�ςτουςμε�σωISDS(βλ.δια� γραμμα6).
ΚΙΝΔΥΝΟΙΠΟΥΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ:
• Δίνονται «ειδικά» προνοµια σε ξένους επενδυτές.
• Εταιρείες µπορούν να χρησιµοποιούν τον µηχανισµό για να επιτεθούν σε µέτρα για την προστασία του δηµόσιου συµφέροντος, όπως το περιβάλλον και η υγεία.
• Τα διαιτητικά δικαστήρια µπορούν να επιβάλλουν στα κρά-τη να καταβάλουν αποζηµιώσεις χωρίς οικονοµικούς περι-ορισµούς.
• Οι εταιρείες µπορούν να χρησιµοποιήσουν το ICS ως απει-λή και να δηµιουργήσουν καθυστερήσεις, να αποδυναµώ-σουν ή και να ακυρώσουν πολύ σηµαντικές αποφάσεις.
• Δεν υπάρχει καµία έννοια ισορροπίας, δίνονται ισχυρά δικαιώµατα σε ξένους επενδυτές χωρίς να έχουν καµία υποχρέωση.
• Τόσο το ISDS όσο και το ICS ενδέχεται να µην είναι συµ-βατά µε τη νοµοθεσία της Ε.Ε. Επενδυτές µπορούν να παραγκωνίσουν τα εθνικά δικαστήρια, ακόµη και το Ευρω-παϊκό όταν αποφασίσουν να µηνύσουν την Ε.Ε. για κάποιο ευρωπαϊκό νόµο. Επιπλέον, αποτελεί διάκριση το γεγονός ότι ξένοι επενδυτές θα έχουν δικαιώµατα που δεν είναι στη διάθεση των ευρωπαίων πολιτών, κοινοτή-των ή ακόµη και εγχώριων επενδυτών.
ΤΙΑΛΛΑΖΕΙΟΡΙΑΚΑ:
• Οι διαδικασίες γίνονται πιο διαφανείς µε ανοιχτές ακροάσεις και δηµοσίευση των περισσότερων εγγράφων. Βέβαια, προβλέ-πονται εξαιρέσεις που θα σχετίζονται µε εµπιστευτικές πληροφορίες που τελικά µπορεί να οδηγήσουν στην ίδια αδιαφάνεια που υπάρχει σήµερα.
• Η νέα πρόταση έχει κάνει βήµατα βελτίω-σης σε σχέση µε την αµερολήψία των δικαστών (οι οποίοι µετονοµάζονται σε διαι-τητές). Πλεον, θα επιλέγονται τυχαία από µια καθηµερινή λίστα. Όµως και πάλι οι διαι-τητές θα προέρχονται από τον ιδιωτικό - κερδοσκοπικό τοµέα, µε συνέπεια να µην µπορεί να διασφαλιστεί η αµεροληψία τους.
• Δεν προβλεπόταν διαδικασία έφεσης για τις αποφάσεις στο ISDS. Στο ICS προ-βλέπεται εφετείο µε µόνιµα µέλη. Το µέτρο αυτό θα µπορούσε να οδηγήσει σε πιο περιεκτικές αποφάσεις, όµως δεν απο-τρέπει τους κινδύνους που αναλύθηκαν παραπάνω.
Πίνακας3:ΣύγκρισηISDS&ICS
2.2.3TTIP&ΔημόσιοςΤομέας
Οι δημο� σιες υπηρεσι�ες απειλου� νται απο� τις δια-πραγματευ�σεις για τις CETA και TTIP, αφου� αυτε�ςπροβλε�πουν την α� νευ ο� ρων και χωρι�ς επιστροφη� εμπορευματοποι�ηση� τους, σε συνε�χεια της ολοε�νακαι αυξανο�μενης τα� σης ανα� θεση� ς τους στον ιδιω-τικο� τομε�α.Επιπρο�σθεταπεριορι�ζεταιηδυνατο� τητατωνκυβερνη�σεωνναρυθμι�ζουνκαιναελε�γχουντηνπαροχη� τωνυπηρεσιω� ναυτω� νωςπροςτηνποιο� τη-τα, την προσβασιμο� τητα κ.λπ., αφου� μπαι�νουν σεκαθεστω� ςαπελευθε�ρωσηςκαιιδιωτικοποι�ησης
Το νομικο� πλαι�σιο για δημο�σιες υπηρεσι�ες ορι�ζεταιστηβασικη� νομοθεσι�ατηςΕυρωπαικη� ςΈνωσης.Τοα� ρθρο36τηςχα� ρταςθεμελιωδω� νδικαιωμα� τωνανα-φε�ρεταιστιςυπηρεσι�εςγενικου� οικονομικου� συμφε�-ροντος. Ενω� με το α� ρθρο αυτο� ρυθμι�ζονται τα τηςυ� παρξης και λειτουργι�ας των υπηρεσιω� ν γενικου� συμφε�ροντος, αυτο� που δεν αναφε�ρεται πουθενα� ει�ναι ποιες υπηρεσι�ες χαρακτηρι�ζονται ως τε�τοιες.Με�χρι τω� ρα τα κρα� τη-με�λη ει�χαν την ελευθερι�α ναορι�σουντοκαθε�ναξεχωριστα� τιςυπηρεσι�εςγενικου� συμφε�ροντος, και συ� μφωνα και με τις οδηγι�ες τηςευρωπαικη� ςεπιτροπη� ςκα� θεκρα� τοςμε�λοςε�χειμεγα� -λοπεριθω� ριοναορι�σειαυτο� νοματηνπολιτικη� τουσεσχε�σημεαυτε�ς.Τοκατα� πο�σομιαυπηρεσι�απρε�-πει ναθεωρει�ται «υπηρεσι�α γενικου� συμφε�ροντος»οφει�λει να ει�ναι διακριτο� απο� την μη-οικονομικη� ςφυ�σης υπηρεσι�α, το οποι�ο περιορι�ζει ακο�μαπερισ-σο� τεροτονορισμο� .
Με�χριση�μερα,ηυποχρεωτικη� εκπαι�δευση,ηκοινω-νικη� ασφα� λιση και η α� σκηση δημο�σιας διοι�κησηςανη�κουνσεαυτη� τηνκατηγορι�α,ο�πωςκαιοιυπηρε-
σι�ες που σχετι�ζονται με τα εθνικα� εκπαιδευτικα� συστη� ματα και την υποχρεωτικη� συμμετοχη� σεασφαλιστικου� ςφορει�ς.Επι�σηςεμπεριε�χεταισεαυτη� την ομαδοποι�ηση μεγα� λο ευ� ρος δημοσι�ων υπηρε-σιω� νανα� λογαμετιςεξειδικευμε�νεςτοπικε�ςανα� γκεςοι οποι�ες μπορει� να απορρε�ουν απο� διαφορετικε�ςγεωγραφικε�ς, κοινωνικε�ς η� πολιτισμικε�ς καταστα� -σειςη� τηνδιασφα� λισητηςποιο� τητας,τηςασφα� λει-
[36]αςκαιτηςπροσβασιμο� τηταςστιςυπηρεσι�ες .Επι-ση�μως λοιπο� ν δεν υπα� ρχει ορισμο� ς των δημο�σιωνυπηρεσιω� νκαιαγαθω� νπουοφει�λουνναβρι�σκονταιυπο� κρατικη� διαχει�ρισηκαιε�λεγχο.
Απο� τη Γενικη� Συμφωνι�α για τις Συναλλαγε�ς στον[37]Τομε�α των Υπηρεσιω� ν , προβλε�πεται ο� τι απο� το
καθεστω� ς της ελευ� θερης αγορα� ς εξαιρου� νται οιυπηρεσι�ες που παρε�χονται στο πλαι�σιο α� σκησηςδημο�σιαςδιοι�κησης.Παρο� λααυτα� ησυνεχη� ςμει�ωσητων υπηρεσιω� ν και αγαθω� ν εκει�νων που παραμε�-νουνυπο� δημο�σιοε�λεγχοεντο� ςτηςευρωπαικη� ςε�νω-σης ει�ναι μια παγιωμε�νη κατα� σταση. Ταυτο�χρονα,ει�ναι επι�σημη κατευ� θυνση της ευρωπαικη� ς επιτρο-πη� ςτονασυμπεριλαμβα� νονταιοιμε�χριση�μεραθεω-ρου� μενεςδημο�σιεςυπηρεσι�εςκαιαγαθα� στις εμπο-ρικε�ς συμφωνι�ες, εξαιρω� ντας μο� νο εκει�νες που
[38]σχετι�ζονταιμετηνασφα� λεια .
ΚαθορισμόςΥπηρεσιώνπροςΑπελευθέρωση
Απο� την εμπειρι�α με�χρι τω� ρα, το�σο απο� την GATSο�σοο�μωςκαιαπο� τιςδιαπραγματευ�σειςτηςCETAοιοποι�ες εμφανι�ζονται αρκετα� προωθημε�νες, ει�ναιεμφανε� ς το ενδεχο� μενο υ� παρξης «αρνητικη� ς»λι�στας. Αυτο� σημαι�νει ο� τι ο� λες οι υπηρεσι�ες ει�ναιπροςαπελευθε�ρωσηεκτο� ςανυπα� ρξεισαφη� ςεξαι�ρε-ση.Αυτο� ε�ρχεταισεαντι�θεσημετημε�χριτω� ραπρα-κτικη� τηςΕ.Ε.,τηνκατα� ρτιση«θετικη� ςλι�στας»πουπεριε�χειμο� νοεκει�νεςτιςυπηρεσι�εςπουε�χεισυμφω-νηθει�νααπελευθερωθου� ν,αφη� νονταςτιςυπο� λοιπεςπροστατευμε�νες. Η υιοθε�τηση της πρακτικη� ς τηςαρνητικη� ςλι�σταςε�χειωςεπακο� λουθοτηνδε�σμευσητωνκυβερνη�σεωνακο�μακαιγιαμελλοντικε�ςυπηρε-σι�ες.
Παραμε�νειμο� νομιαγενικη� εξαι�ρεσηηοποι�ααφορα� τις υπηρεσι�ες στα πλαι�σια της α� σκησης δημο�σιαςδιοι�κησης.Όμωςγιαναενταχθει�σεαυτη� τηνκατη-γορι�α, μια υπηρεσι�α οφει�λει να μην παρε�χεται σεεμπορικη� βα� σηη� ανταγωνιστικα� σεεμπορικο� πα� ρο-
[39]χο .Όμως,σχεδο� νσεκα� θεπαραδοσιακα� δημο�σιαπαροχη� ,συνυπα� ρχουνιδιωτικε�ςεταιρι�εςμεδημο�σι-ουςπαρο�χους.
Αυτη� ηαλλαγη� προσε�γγισηςαναμε�νεταινααυξη�σεισημαντικα� τον αριθμο� των προς ιδιωτικοποι�ησηυπηρεσιω� ν, ενω� εκφρα� ζονται φο�βοι ο� τι μια τε�τοιαεξε�λιξηθαε�κανεαδυ� νατητηνεπανακρατικοποι�ηση
[40]υπηρεσιω� νπουε�χουνιδιωτικοποιηθει� .
Δηµόσιες είναι οι υπηρεσίες εκείνες που παρέ-χονται από το κράτος στον πληθυσµό και βασίζο-νται στην κοινωνική παραδοχή ότι ορισµένες υπηρεσίες οφείλουν να είναι προσβάσιµες ανε-ξαρτήτως εισοδήµατος.
Περιλαµβάνουν παροχές που προωθούν την υγεία και την κοινωνική ευηµερία και πρόοδο.
Ανάλογα µε τη χώρα περιλαµβάνουν υπηρεσίες υγείας, εκπαίδευσης, κοινωνικής πρόνοιας, ασφά-λισης, µεταφοράς, τηλεπικοινωνιών κλπ.
Επίσης ενδέχεται να περιλαµβάνουν τις υπηρε-σίες κοινής ωφέλειας όπως ενέργεια, νερό, δια-χείριση απορριµµάτων κ.λπ.
Η ανάθεσή τους στον ιδιωτικό τοµέα είναι µια αυξανόµενη τάση, όµως ακόµα κι έτσι υπόκεινται σε περισσότερους περιορισµούς από αυτές που παραδοσιακά εντάσσονται στην ελεύθερη αγορά.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
30
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
31
ΚίνδυνοιγιατονΔημόσιοΤομέα
ΜΗ ΑΝΤΙΣΤΡΕΠΤΟΤΗΤΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΩΝ:Απο� τησυμφωνι�απροβλε�πε-ται«κλει�δωμα»τηςαπελευθε�ρωσηςκαιτωνιδιωτι-κοποιη�σεωντωνδημοσι�ωνυπηρεσιω� ν,με�σωμηχα-νισμω� νπαγω� ματος.Αυτη� ηπρο�βλεψηστερει�απο� τακρα� τητηδυνατο� τητανααναιρε�σουν ιδιωτικοποιη� -σειςη� ναεπαναφε�ρουντιςρυθμι�σειςσετομει�ςο�πουη ιδιωτικοποι�ησηη� ηαπελευθε�ρωσηε�χειαποτυ� χει.Ησυγκεκριμε�νηπρο�βλεψηαποτελει�απειλη� γιατηναυξανο� μενη τα� ση επανακρατικοποι�ησης τωνδικτυ�ωννερου� σεΓαλλι�α,Γερμανι�α,Ιταλι�α,Ισπανι�α,Σουηδι�α,Ουγγαρι�α,τωνδικτυ�ωνδιανομη� ςρευ� ματοςσεΓερμανι�ακαιΦινλανδι�ακαιτωνμε�σωνμεταφο-ρα� ςσεΗνωμε�νοΒασι�λειοκαιΓαλλι�α.
ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΝΤΑΙ: Η δημο� σια υγει�αει�ναιε�ναςαπο� τουςπρω� τουςστο�χουςπροςαπελευ-θε�ρωση,μετιςεταιρι�εςναεποφθαλμιου� νστηναυ� ξη-σητουκο�στουςπαροχη� ςυγει�αςστογερασμε�νοπλη-θυσμο� τηςΕυρω� πης,τηνι�διαστιγμη� πουταδημο�σιασυστη�ματα υγει�ας καταρρε�ουν υπο� το βα� ρος τωνπολιτικω� ν λιτο� τητας. Ειδικο� τερα, οι αμερικα� νικεςεταιρι�ες αντιλαμβα� νονται τις χω� ρες της Ευρω� πης,στις οποι�ες υπα� ρχουν ακο� μα δημο�σια συστη� ματαυγει�ας αλλα� και ασφα� λισης, ως ανεκμετα� λλευτεςαγορε�ς. Πε�ρα ο� μως απο� την απελευθε�ρωση στηνπαροχη� υπηρεσιω� ν υγει�ας, α� λλο ε�να θε�μα πουβρι�σκεταιυπο� διαπραγμα� τευσηει�ναιαυτο� τουελε�γ-χου τιμω� ν στα φα� ρμακα, καθω� ς περιορι�ζει τηνκερδοφορι�ατηςφαρμακοβιομηχανι�ας.
Εκτο� ςαπο� τηνπαροχη� υγει�ας,ιδιαι�τεροενδιαφε�ρονπαρουσια� ζεταιγιαταδημο�σιααγαθα� ο�πωςτονερο� ,ηενε�ργειακλπ.Υπα� ρχειε�ντονοενδιαφε�ρονγιατηναπελευθε�ρωσητωναγαθω� νκαιιδιαι�τερατουνερου� σεο� λοτονκυ� κλοδιαχει�ρισηςτου.
Απο� τιςδιαδικασι�εςτηςαπελευθε�ρωσηςδενεξαιρει�-ταιου� τεηεκπαι�δευση.Οιαμερικα� νικεςεταιρι�εςανα-με�νουντηναπελευθε�ρωση� της,προκειμε�νουναδρα-στηριοποιηθου� νστηνδευτεροβα� θμια,τηντριτοβα� θ-μιααλλα� καιτηβοηθητικη� εκπαι�δευση.
ΠΟΙΟΤΗΤΑΚΑΙΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ:Σοβαρα� ερω-τη�ματατι�θενταιεπι�σηςσχετικα� μετηνποιο� τητακαιτην ασφα� λεια των παρεχο� μενων υπηρεσιω� ν μετα� τηνιδιωτικοποι�ηση� τουςαλλα� καιτηνπροσβασιμο� -τητα� τους για τους χρη�στες τους. Στην περι�πτωσητηςποιο� τηταςκαιτηςασφα� λειας,καιειδικα� απο� τηστιγμη� κατα� την οποι�α η επιβολη� ρυθμι�σεων καιελε�γχωναντιμετωπι�ζεταιωςεμπο�διογιατοελευ� θε-ροεμπο�ριο,μοιραι�αθαακολουθηθει�καιγιατιςδημο� -σιεςπρομη�θειεςη λογικη� της ελαχιστοποι�ησης τωνρυθμι�σεωνπουαναμε�νεται να ισχυ�σει γιακλα� δουςοι οποι�οι ει�ναι η� δη απελευθερωμε�νοι, και χωρι�ςδυνατο� τητα ελε�γχου της ποιο� τητας των παρεχο�με-νων υπηρεσιω� ν η� των κινδυ� νωνπου δημιουργου� ν-ταιαπο� τηνπαροχη� τους.Ηπροσβασιμο� τητασυνο-λικα� του πληθυσμου� σε υπηρεσι�ες που παρε�χονταιαπο� ιδιωτικε�ςεπιχειρη�σειςαποκλει�εταιεξ ’ορισμου� ,αφου� οκερδοσκοπικο� ςπιαχαρακτη�ραςτουςδενθαεπιτρε�πει την δωρεα� ν η� σε χαμηλο� κο�στος παροχη� τουςστουςοικονομικα� ασθενε�στερους.
ΔΗΜΟΣΙΕΣΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τηνπαρε�μβαση τηςTTIP σε θε�ματα δημοσι�ων προμηθειω� ν αφαιρει�ταιαπο� τα κρα� τη ε�να ακο�μα σημαντικο� εργαλει�ο γιατην προστασι�α των πολιτω� ν τους. Με�χρι αυτη� τηστιγμη� οι δημο�σιες προμη�θειες μπορου� ν να περιε�-χουν ο� ρους οι οποι�οι δεν ει�ναι συ� μφωνοι με τουςκανο� νεςτηςελευ� θερηςαγορα� ς.Παραδει�γματατε�τοι-ωνο� ρωνει�ναιηπρομη�θειαυπηρεσιω� νη� τροφι�μωναπο� τηντοπικη� η� τηνεγχω� ριααγορα� ,η� ηπροσθη�κηπεριβαλλοντικω� ν και κοινωνικω� ν κριτηρι�ων στιςδημο�σιεςπρομη�θειεςη� ακο�μακαιηεπιβολη� ανω� τα-των τιμω� ν (ο�πως πχ στην περι�πτωση τωνφαρμα� -κων).Αυτοι�οιο� ροιχρησιμευ� ουνστηνανα� πτυξηκαιτην προστασι�α τοπικω� ν οικονομιω� ν, ευαι�σθητωνκοινωνικω� ν ομα� δων η� τουπεριβα� λλοντος η� στοχε-υ� ουν στη διασφα� λιση της ευρει�ας προ� σβασης σεαγαθα� και υπηρεσι�ες. Στα πλαι�σια της συμφωνι�αςο� μως,τε�τοιουτυ�πουο� ροικαταργου� νται.Απο� τημι�αυπα� ρχει η υποχρε�ωση ανοι�γματος της διαδικασι�αςτωνδημο�σιωνπρομηθειω� νχωρι�ςκριτη� ριαεντοπιο� -τητας, τα οποι�α προστατευ� ουν τις τοπικε�ς οικονο-μι�ες και επιχειρη� σεις απο� τον ανταγωνισμο� πολυ� μεγα� λων εταιριω� ν με μεγαλυ� τερη επιρροη� καιδυνατο� τητα μεγαλυ� τερων οικονομιω� ν κλι�μακας.Απο� τηνα� λληυπα� ρχειηκατευ� θυνσητηςα� ρσηςτωνεμποδι�ων στις συναλλαγε�ς, το οποι�ο μεταφρα� ζεταισε απο�συρση των ο� ρων εκει�νων που θε�τουν περι-βαλλοντικε�ς,κοινωνικε�ςη� καιοικονομικε�ςπρουπο-θε�σεις.
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ: Οικι�νδυνοι που προκυ�πτουν απο� την απελευθε�ρωσητων δημοσι�ων υπηρεσιω� ν και την υπαγωγη� τουςστουςκανο� νεςτουελευ� θερουεμπορι�ουεντει�νονταιανληφθει�υπο�ψηηαλλαγη� τουτρο�πουεπι�λυσηςδια-φορω� ν κρα� τους - επενδυτη� ο�πως αυτη� αναλυ� θηκεσε προηγου� μενη παρα� γραφο. Ο προτεινο� μενοςτρο�ποςεπι�λυσηςδιαφορω� νκαθιστα� τοκρα� τοςανι�-σχυροναελε�γξειτηνπαροχη� τωνυπηρεσιω� νκαιναεπε�μβει προς ο�φελος των πολιτω� ν του. Ειδικα� σε
υπηρεσι�ες κοινη� ς ωφε�λειας ο� πως η υγει�α, αυτο� μπορει�ναε�χειεκτο� ςαπο� πολυ� μεγα� λοκο�στοςγιατηχω� ρα με την εκδι�καση υπε�ρογκων αποζημιω� σεωνγια τις ιδιωτικε�ς επιχειρη�σεις, και σημαντικο� αντι�-κτυποσεκοινωνικο� επι�πεδο,αφου� καθιστα� αδυ� να-τητηνεπε�μβασητουκρα� τουςμεσκοπο� τηναποκα-τα� στασητηςποιο� τηταςη� τηςπροσβασιμο� τηταςτωνπαρεχο� μενων υπηρεσιω� ν, ενω� παρα� λληλα μπορει�πρακτικα� να αναιρε�σει οποιονδη�ποτε κοινωνικο� η� περιβαλλοντικο� περιορισμο� .
2.2.4.TTIP&Τρόφιμα
Όσοναφορα� στατρο�φιμα,οιδιαπραγματευ�σειςγιατην TTIP, ε�χουν ως επι�κεντρο τις διαφορετικε�ςπροσεγγι�σεις της ΕΕ και των ΗΠΑ για τα τρο�φιμακαι τη γεωργι�α. Η σχε�ση μεταξυ� ΕΕ και ΗΠΑ ε�χειεπανειλημμε�να διαταραχτει� για εμπορικα� θε�ματαστον τομε�α αυτο� , ενω� οι εντα� σεις στις εμπορικε�ς
[41]σχε�σειςμετρου� νπα� νωαπο� 50χρο� νιαιστορι�ας .
Ενω� οι διαφορε�ς εντοπι�ζονταν αρχικα� στις αγορε�ς,ση�μερα αφορου� ν σε πολυ� περισσο� τερα: την ασφα� -λειατωντροφι�μων,ορισμε�νεςπρακτικε�ςπουχρησι-μοποιου� νται στην παραγωγη� και μεταποι�ηση(ορμο� νες,φυτοφα� ρμακακλπ),τουςγενετικα� τροπο-ποιημε�νους οργανισμου� ς, τα νε�α τρο� φιμα (πχ.κλω� νοι),αλλα� καιταπροιο� νταονομασι�αςπροε�λευ-σηςκαιτιςγεωγραφικε�ςενδει�ξεις.
Οι διαφορετικε�ς προσεγγι�σεις ΕΕ και ΗΠΑ καθι-στου� νδυ� σκολη,ανο�χιαδυ� νατητησυ� γκλισηστιςδια-πραγματευ�σεις για την TTIP. Το πρω� το ζητου� μενοει�ναι να επιτευχθει� ισοδυναμι�αμε�σωτης εναρμο� νι-σηςτωνκανονισμω� ν,πουο�μωςπρουποθε�τειπαρο� -μοιααντι�ληψησεπολλα� θε�ματα,κα� τιπουδενυφι�-σταταιση�μερα.Τοπιοπιθανο� σενα� ριο ει�ναιοιδια-πραγματευ�σειςπουαφορου� νστατρο�φιμανακατα-λη� ξουν σε ε�να συ� μπλεγμα ισοδυναμι�ας, ευε�λικτηςισοδυναμι�αςκαιαμοιβαι�αςαναγνω� ρισης.
Επανακρατικοποιήσεις λαµβάνουν χώρα στους τοµείς του νερού, της ενέργειας και των
µεταφορών. Δηµόσιες προµήθειες µε «εσωτερική ανάθεση» υπάρχουν στον χώρο
της εστίασης, της καθαριότητας και στα απόβλητα. Ορισµένες κυβερνήσεις, µάλιστα
προσπαθούν να αντιστρέψουν ιδιωτικοποιήσεις των συνταξιοδοτικών συστηµάτων τους.
Οι εµπορικές συµφωνίες δεν θα πρέπει να παρεµβαίνουν σε δηµοκρατικές διαδικασίες.
Πλήρης και ξεκάθαρος αποκλεισµός όλων των δηµόσιων υπηρεσιών θα διατηρήσει την ικανότητά µας να αλλάξουµε πορεία αν χρειαστεί και να αναδιοργανώσουµε τις βασικές υπηρεσίες µας ανάλογα µε τις
ανάγκες της κοινωνίας.
Corporate Europe Observatory
Επενδυτές ενάντια στη δηµόσια ασφάλιση:
Τον Δεκέµβρη του 2012, το Μόνιµο Διαιτητικό Δικαστήριο (PCA, Χάγη) αποφάσισε ότι η
Σλοβακία όφειλε 22 εκατοµµύρια ευρώ στην Ολλανδική ασφαλιστική εταιρία Achmea. Η
Achmea προσέφυγε ως αντίδραση σε νόµο που πέρασε η Σλοβακική κυβέρνηση το 2006, µε τον
οποίο απαγόρευε στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες την παρακράτηση κερδών και το
διαµοιρασµό τους στους µετόχους.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
30
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
31
ΚίνδυνοιγιατονΔημόσιοΤομέα
ΜΗ ΑΝΤΙΣΤΡΕΠΤΟΤΗΤΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΩΝ:Απο� τησυμφωνι�απροβλε�πε-ται«κλει�δωμα»τηςαπελευθε�ρωσηςκαιτωνιδιωτι-κοποιη�σεωντωνδημοσι�ωνυπηρεσιω� ν,με�σωμηχα-νισμω� νπαγω� ματος.Αυτη� ηπρο�βλεψηστερει�απο� τακρα� τητηδυνατο� τητανααναιρε�σουν ιδιωτικοποιη� -σειςη� ναεπαναφε�ρουντιςρυθμι�σειςσετομει�ςο�πουη ιδιωτικοποι�ησηη� ηαπελευθε�ρωσηε�χειαποτυ� χει.Ησυγκεκριμε�νηπρο�βλεψηαποτελει�απειλη� γιατηναυξανο� μενη τα� ση επανακρατικοποι�ησης τωνδικτυ�ωννερου� σεΓαλλι�α,Γερμανι�α,Ιταλι�α,Ισπανι�α,Σουηδι�α,Ουγγαρι�α,τωνδικτυ�ωνδιανομη� ςρευ� ματοςσεΓερμανι�ακαιΦινλανδι�ακαιτωνμε�σωνμεταφο-ρα� ςσεΗνωμε�νοΒασι�λειοκαιΓαλλι�α.
ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΝΤΑΙ: Η δημο� σια υγει�αει�ναιε�ναςαπο� τουςπρω� τουςστο�χουςπροςαπελευ-θε�ρωση,μετιςεταιρι�εςναεποφθαλμιου� νστηναυ� ξη-σητουκο�στουςπαροχη� ςυγει�αςστογερασμε�νοπλη-θυσμο� τηςΕυρω� πης,τηνι�διαστιγμη� πουταδημο�σιασυστη�ματα υγει�ας καταρρε�ουν υπο� το βα� ρος τωνπολιτικω� ν λιτο� τητας. Ειδικο� τερα, οι αμερικα� νικεςεταιρι�ες αντιλαμβα� νονται τις χω� ρες της Ευρω� πης,στις οποι�ες υπα� ρχουν ακο� μα δημο�σια συστη� ματαυγει�ας αλλα� και ασφα� λισης, ως ανεκμετα� λλευτεςαγορε�ς. Πε�ρα ο� μως απο� την απελευθε�ρωση στηνπαροχη� υπηρεσιω� ν υγει�ας, α� λλο ε�να θε�μα πουβρι�σκεταιυπο� διαπραγμα� τευσηει�ναιαυτο� τουελε�γ-χου τιμω� ν στα φα� ρμακα, καθω� ς περιορι�ζει τηνκερδοφορι�ατηςφαρμακοβιομηχανι�ας.
Εκτο� ςαπο� τηνπαροχη� υγει�ας,ιδιαι�τεροενδιαφε�ρονπαρουσια� ζεταιγιαταδημο�σιααγαθα� ο�πωςτονερο� ,ηενε�ργειακλπ.Υπα� ρχειε�ντονοενδιαφε�ρονγιατηναπελευθε�ρωσητωναγαθω� νκαιιδιαι�τερατουνερου� σεο� λοτονκυ� κλοδιαχει�ρισηςτου.
Απο� τιςδιαδικασι�εςτηςαπελευθε�ρωσηςδενεξαιρει�-ταιου� τεηεκπαι�δευση.Οιαμερικα� νικεςεταιρι�εςανα-με�νουντηναπελευθε�ρωση� της,προκειμε�νουναδρα-στηριοποιηθου� νστηνδευτεροβα� θμια,τηντριτοβα� θ-μιααλλα� καιτηβοηθητικη� εκπαι�δευση.
ΠΟΙΟΤΗΤΑΚΑΙΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ:Σοβαρα� ερω-τη�ματατι�θενταιεπι�σηςσχετικα� μετηνποιο� τητακαιτην ασφα� λεια των παρεχο� μενων υπηρεσιω� ν μετα� τηνιδιωτικοποι�ηση� τουςαλλα� καιτηνπροσβασιμο� -τητα� τους για τους χρη�στες τους. Στην περι�πτωσητηςποιο� τηταςκαιτηςασφα� λειας,καιειδικα� απο� τηστιγμη� κατα� την οποι�α η επιβολη� ρυθμι�σεων καιελε�γχωναντιμετωπι�ζεταιωςεμπο�διογιατοελευ� θε-ροεμπο�ριο,μοιραι�αθαακολουθηθει�καιγιατιςδημο� -σιεςπρομη�θειεςη λογικη� της ελαχιστοποι�ησης τωνρυθμι�σεωνπουαναμε�νεται να ισχυ�σει γιακλα� δουςοι οποι�οι ει�ναι η� δη απελευθερωμε�νοι, και χωρι�ςδυνατο� τητα ελε�γχου της ποιο� τητας των παρεχο�με-νων υπηρεσιω� ν η� των κινδυ� νωνπου δημιουργου� ν-ταιαπο� τηνπαροχη� τους.Ηπροσβασιμο� τητασυνο-λικα� του πληθυσμου� σε υπηρεσι�ες που παρε�χονταιαπο� ιδιωτικε�ςεπιχειρη�σειςαποκλει�εταιεξ ’ορισμου� ,αφου� οκερδοσκοπικο� ςπιαχαρακτη�ραςτουςδενθαεπιτρε�πει την δωρεα� ν η� σε χαμηλο� κο�στος παροχη� τουςστουςοικονομικα� ασθενε�στερους.
ΔΗΜΟΣΙΕΣΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τηνπαρε�μβαση τηςTTIP σε θε�ματα δημοσι�ων προμηθειω� ν αφαιρει�ταιαπο� τα κρα� τη ε�να ακο�μα σημαντικο� εργαλει�ο γιατην προστασι�α των πολιτω� ν τους. Με�χρι αυτη� τηστιγμη� οι δημο�σιες προμη�θειες μπορου� ν να περιε�-χουν ο� ρους οι οποι�οι δεν ει�ναι συ� μφωνοι με τουςκανο� νεςτηςελευ� θερηςαγορα� ς.Παραδει�γματατε�τοι-ωνο� ρωνει�ναιηπρομη�θειαυπηρεσιω� νη� τροφι�μωναπο� τηντοπικη� η� τηνεγχω� ριααγορα� ,η� ηπροσθη�κηπεριβαλλοντικω� ν και κοινωνικω� ν κριτηρι�ων στιςδημο�σιεςπρομη�θειεςη� ακο�μακαιηεπιβολη� ανω� τα-των τιμω� ν (ο�πως πχ στην περι�πτωση τωνφαρμα� -κων).Αυτοι�οιο� ροιχρησιμευ� ουνστηνανα� πτυξηκαιτην προστασι�α τοπικω� ν οικονομιω� ν, ευαι�σθητωνκοινωνικω� ν ομα� δων η� τουπεριβα� λλοντος η� στοχε-υ� ουν στη διασφα� λιση της ευρει�ας προ� σβασης σεαγαθα� και υπηρεσι�ες. Στα πλαι�σια της συμφωνι�αςο� μως,τε�τοιουτυ�πουο� ροικαταργου� νται.Απο� τημι�αυπα� ρχει η υποχρε�ωση ανοι�γματος της διαδικασι�αςτωνδημο�σιωνπρομηθειω� νχωρι�ςκριτη� ριαεντοπιο� -τητας, τα οποι�α προστατευ� ουν τις τοπικε�ς οικονο-μι�ες και επιχειρη� σεις απο� τον ανταγωνισμο� πολυ� μεγα� λων εταιριω� ν με μεγαλυ� τερη επιρροη� καιδυνατο� τητα μεγαλυ� τερων οικονομιω� ν κλι�μακας.Απο� τηνα� λληυπα� ρχειηκατευ� θυνσητηςα� ρσηςτωνεμποδι�ων στις συναλλαγε�ς, το οποι�ο μεταφρα� ζεταισε απο�συρση των ο� ρων εκει�νων που θε�τουν περι-βαλλοντικε�ς,κοινωνικε�ςη� καιοικονομικε�ςπρουπο-θε�σεις.
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ: Οικι�νδυνοι που προκυ�πτουν απο� την απελευθε�ρωσητων δημοσι�ων υπηρεσιω� ν και την υπαγωγη� τουςστουςκανο� νεςτουελευ� θερουεμπορι�ουεντει�νονταιανληφθει�υπο�ψηηαλλαγη� τουτρο�πουεπι�λυσηςδια-φορω� ν κρα� τους - επενδυτη� ο�πως αυτη� αναλυ� θηκεσε προηγου� μενη παρα� γραφο. Ο προτεινο� μενοςτρο�ποςεπι�λυσηςδιαφορω� νκαθιστα� τοκρα� τοςανι�-σχυροναελε�γξειτηνπαροχη� τωνυπηρεσιω� νκαιναεπε�μβει προς ο�φελος των πολιτω� ν του. Ειδικα� σε
υπηρεσι�ες κοινη� ς ωφε�λειας ο� πως η υγει�α, αυτο� μπορει�ναε�χειεκτο� ςαπο� πολυ� μεγα� λοκο�στοςγιατηχω� ρα με την εκδι�καση υπε�ρογκων αποζημιω� σεωνγια τις ιδιωτικε�ς επιχειρη�σεις, και σημαντικο� αντι�-κτυποσεκοινωνικο� επι�πεδο,αφου� καθιστα� αδυ� να-τητηνεπε�μβασητουκρα� τουςμεσκοπο� τηναποκα-τα� στασητηςποιο� τηταςη� τηςπροσβασιμο� τηταςτωνπαρεχο� μενων υπηρεσιω� ν, ενω� παρα� λληλα μπορει�πρακτικα� να αναιρε�σει οποιονδη�ποτε κοινωνικο� η� περιβαλλοντικο� περιορισμο� .
2.2.4.TTIP&Τρόφιμα
Όσοναφορα� στατρο�φιμα,οιδιαπραγματευ�σειςγιατην TTIP, ε�χουν ως επι�κεντρο τις διαφορετικε�ςπροσεγγι�σεις της ΕΕ και των ΗΠΑ για τα τρο�φιμακαι τη γεωργι�α. Η σχε�ση μεταξυ� ΕΕ και ΗΠΑ ε�χειεπανειλημμε�να διαταραχτει� για εμπορικα� θε�ματαστον τομε�α αυτο� , ενω� οι εντα� σεις στις εμπορικε�ς
[41]σχε�σειςμετρου� νπα� νωαπο� 50χρο� νιαιστορι�ας .
Ενω� οι διαφορε�ς εντοπι�ζονταν αρχικα� στις αγορε�ς,ση�μερα αφορου� ν σε πολυ� περισσο� τερα: την ασφα� -λειατωντροφι�μων,ορισμε�νεςπρακτικε�ςπουχρησι-μοποιου� νται στην παραγωγη� και μεταποι�ηση(ορμο� νες,φυτοφα� ρμακακλπ),τουςγενετικα� τροπο-ποιημε�νους οργανισμου� ς, τα νε�α τρο� φιμα (πχ.κλω� νοι),αλλα� καιταπροιο� νταονομασι�αςπροε�λευ-σηςκαιτιςγεωγραφικε�ςενδει�ξεις.
Οι διαφορετικε�ς προσεγγι�σεις ΕΕ και ΗΠΑ καθι-στου� νδυ� σκολη,ανο�χιαδυ� νατητησυ� γκλισηστιςδια-πραγματευ�σεις για την TTIP. Το πρω� το ζητου� μενοει�ναι να επιτευχθει� ισοδυναμι�αμε�σωτης εναρμο� νι-σηςτωνκανονισμω� ν,πουο�μωςπρουποθε�τειπαρο� -μοιααντι�ληψησεπολλα� θε�ματα,κα� τιπουδενυφι�-σταταιση�μερα.Τοπιοπιθανο� σενα� ριο ει�ναιοιδια-πραγματευ�σειςπουαφορου� νστατρο�φιμανακατα-λη� ξουν σε ε�να συ� μπλεγμα ισοδυναμι�ας, ευε�λικτηςισοδυναμι�αςκαιαμοιβαι�αςαναγνω� ρισης.
Επανακρατικοποιήσεις λαµβάνουν χώρα στους τοµείς του νερού, της ενέργειας και των
µεταφορών. Δηµόσιες προµήθειες µε «εσωτερική ανάθεση» υπάρχουν στον χώρο
της εστίασης, της καθαριότητας και στα απόβλητα. Ορισµένες κυβερνήσεις, µάλιστα
προσπαθούν να αντιστρέψουν ιδιωτικοποιήσεις των συνταξιοδοτικών συστηµάτων τους.
Οι εµπορικές συµφωνίες δεν θα πρέπει να παρεµβαίνουν σε δηµοκρατικές διαδικασίες.
Πλήρης και ξεκάθαρος αποκλεισµός όλων των δηµόσιων υπηρεσιών θα διατηρήσει την ικανότητά µας να αλλάξουµε πορεία αν χρειαστεί και να αναδιοργανώσουµε τις βασικές υπηρεσίες µας ανάλογα µε τις
ανάγκες της κοινωνίας.
Corporate Europe Observatory
Επενδυτές ενάντια στη δηµόσια ασφάλιση:
Τον Δεκέµβρη του 2012, το Μόνιµο Διαιτητικό Δικαστήριο (PCA, Χάγη) αποφάσισε ότι η
Σλοβακία όφειλε 22 εκατοµµύρια ευρώ στην Ολλανδική ασφαλιστική εταιρία Achmea. Η
Achmea προσέφυγε ως αντίδραση σε νόµο που πέρασε η Σλοβακική κυβέρνηση το 2006, µε τον
οποίο απαγόρευε στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες την παρακράτηση κερδών και το
διαµοιρασµό τους στους µετόχους.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
32
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
33
120
100
80
60
40
20
0
Ε.Ε. Ε.Ε.ΚΑΝΑΔΑΣ ΚΑΝΑΔΑΣ
VET1999 CETA2014
Ισοδυναμι�αυπο� προυποθε�σειςΑπο� κλησηαπο� τηνισοδυναμι�αΠλη� ρηςισοδυναμι�α
Η ΕΟΚ επέβαλε δασµούς στα εισαγόµενα πουλερικά από τις ΗΠΑ το 1961. Ως
απάντηση το 1963 η ΗΠΑ επέβαλε 25% δασµούς σε πατάτες, δεξτρίνη, κονιάκ
και ελαφρά φορτηγά που εισάγονταν από την ΕΟΚ. Η περίφηµη «µάχη των πουλερικών» ήταν σε εξέλιξη.
Πίνακας4:ΣυμφωνίεςΙσοδυναμίαςστονΚτηνιατρικόΤομέακαιστηCETA.
Οιαντι�στοιχεςδιαπραγματευ�σειςγιατηCETAκατε�-ληξαν -ο�πωςδει�χνει οΠι�νακας4-στηνμει�ωσητουσυνολικου� αριθμου� τωνκανονισμω� ναπο� 108σε75γιατηνΕΕ,μετοναριθμο� τωνπλη�ρωςισοδυ� ναμωνκανονισμω� νναε�χειαυξηθει�απο� 3σε7.ΟΚαναδα� ςεξακολουθει�ναδε�χεταιμο� νο3ρυθμι�σειςωςισοδυ� -ναμες.Και οι δυ� οπλευρε�ς ε�χουνδιατηρη�σει κα� ποι-ουςκανονισμου� ςπουεξαιρου� νταιαπο� τηνδιαδικα-σι�ατης ισοδυναμι�ας(ηΕΕ12καιοΚαναδα� ς10),οαριθμο� ςτωνοποι�ωνο�μωςεμφανι�ζεταιαισθητα� μει-ωμε�νος.
Οιδιαφορε�ςστιςπροσεγγι�σειςτωνδυ� οπλευρω� νσεθε�ματαπουαφορου� ντιςδιαπραγματευ�σειςγιατηνTTIPφαι�νονταισυνοπτικα� στονΠι�νακα5 ενω� στησυνε�χειαπαρουσια� ζονταιαναλυτικα� .
ΑσφάλειαΤροφίμων
ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ: Για την απο� δειξη τηςασφα� λειαςενο� ςτροφι�μου,ηΕΕακολουθει�τηναρχη� της προφυ� λαξης, η οποι�α ε�χει αναλυθει� στην αρχη� τουκεφαλαι�ου.Προκειμε�νουναδιατεθει�ε�ναπροιο� νστηναγορα� θαπρε�πεινααποδειχτει�εκτωνπροτε�-ρων η μη επικινδυνο� τητα� του για την υγει�α και η
[43]καταλληλο� τητα� τουγιακατανα� λωση .
Παρα� λληλαστιςΗΠΑ,ηαπο�δειξητηςασφα� λειαςγιατα τρο� φιμα βασι�ζεται στην αρχη� της «εύλογηςβεβαιότητας μη βλάβης». Η αρχη� αυτη� αναγνωρι�ζειο� τιδενει�ναιδυνατο� ννααποδειχθει�ο� τι ε�ναπροιο� νει�ναι απολυ� τως ασφαλε�ς για κα� θε α� τομο και σεκα� θε περι�σταση και ο� τι απαιτει�ται μια ευ� λογηβεβαιο� τηταο� τιμιαουσι�αδενθαβλα�ψειτησυντρι-πτικη� πλειοψηφι�α των καταναλωτω� ν. Με α� λλαλο�για, οι ρυθμιστικε�ς αρχε�ς της ΕΕ επιδιω� κουν ναρυθμι�σουν προληπτικα� τους κινδυ� νους, ενω� στιςΗΠΑαντιδρου� νεφο�σονυπα� ρξουνενδει�ξειςπραγμα-τικη� ςζημι�ας.
ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΛΥΣΙΔΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ: ΣτηνΕΕ, για την ασφα� λεια των τροφι�μων ακολουθει�ταιολιστικη� προσε�γγιση «απο� το αγρο�κτημα στο τρα-πε�ζι»συ� μφωναμετηνοποι�αο� λατααναγκαι�αμε�τρα(προυποθε�σεις υγιεινη� ς, ιχνηλασιμο� τητα, κλπ) πρε�-πειναλαμβα� νονταισεο� λαταστα� διατηςαλυσι�δαςπροκειμε�νου να εξασφαλιστει� ο� τι τα τρο�φιμα πουπωλου� νται στον καταναλωτη� ει�ναι τελικα� ασφαλη� .Τοσυ�στηματωνΗΠΑ,απο� τηνα� λληπλευρα� ,επιβε-βαιω� νεικατα� κυ� ριολο�γοτηνασφα� λειατουτελικου� προιο� ντος και, επομε�νως, πολυ� συχνο� τερα κατα-φευ� γεισεεκτωνυστε�ρωνεπεξεργασι�αγιατημει�ω-σητωνπαθογο� νων.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΚΙΝΔΥΝΩΝ:Όσοναφορα� τηναξιολο� -γηση των κινδυ� νων, οι αρχε�ς των ΗΠΑ βασι�ζονταισε μεγα� λο βαθμο� στην ιδιωτικη� αξιολο�γηση η� καιτην αυτο-αξιολο�γηση, ενω� στην ΕΕ οι α� δειες χορη-γου� νται μετα� απο� πλη�ρη επιστημονικη� αξιολο�γησηπου διεξα� γεται απο� την Ευρωπαικη� Αρχη� για τηνΑσφα� λεια των Τροφι�μων, και εφο�σον ε�χει υπα� ρξειε�γκρισηαπο� τουςδιαχειριστε�ς κινδυ� νου (Ευρωπαι-κη� Επιτροπη� ,Ευρωπαικο� Κοινοβου� λιοκαιτακρα� τημε�λητηςΕΕ).
ΑΛΛΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ: Η διαφορετικη� προσε�γγισηστη νομοθεσι�α για τα τρο�φιμα ολοκληρω� νεται μετην ενσωμα� τωση α� λλων σημαντικω� ν παραγο� ντωνο�πωςοικοινωνικε�ς,οικονομικε�ς,ηθικε�ςη� περιβαλ-λοντικε�ς ανησυχι�ες και προβληματισμοι� καθω� ς και
Πίνακας5:ΔιαφορετικέςπροσεγγίσειςΕ.Ε.&Η.Π.Α.στατρόφιμα
ΑΣΦΑΛΕΙΑΤΡΟΦΙΜΩΝ
Απο� δειξηΑσφα� λειας
Διασφα� λισηστηνΑλυσι�δαΤροφι�μων
Αξιολο�γησηΚινδυ� νων
Ση� μανση&Ιχνηλασιμο� τητα
Κοινωνικοι�,ηθικοι�&περιβαλλοντικοι�παρα� γοντες
ΠΑΡΑΓΩΓΗ&ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ
Δοκιμη� σεΥπολει�μματαΦαρμα� κων(Εισαγωγε�ςΘαλασσινω� ν)
Δισφαινο� λη-Α(BPA)σεΚονσερβοποιημε�ναΠροιο� ντα
Κιβω� τιαΚυ� ησης(κλουβια� γιατουςθηλυκου� ςχοι�ρουςαναπαραγωγη� ς)
Αντισηπτικε�ςπλυ� σειςσεκρε�αςπουλερικω� ν
Αντιβιοτικα� γιατηνανα� πτυξητωνζω� ων
Ορμο� νεςΒοει�ουΚρε�ατος
rBGH(ορμο� νηγιαταβοοειδη� γαλακτοπαραγωγη� ς)
Ατραζι�νη(ζιζανιοκτο� νο,ενδοκρινολογικη� διαταραχη� )
Νεονικοτινοειδη� (φυτοφα� ρμακα,διαταραχη� μελισσω� νκαικατα� ρρευσηςαποικι�ας)
ΓΕΝΕΤΙΚΑΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ
ΝΕΑΤΡΟΦΙΜΑ&ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Κλωνοποι�ηση
Νανοτεχνολογι�α
ΠΡΟΪΟΝΤΑΟΝΟΜΑΣΙΑΣΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ
ΑΡΧΗΤΗΣΠΡΟΛΗΨΗΣ
Προληπτικη�
Κατα� μη� κοςο� ληςτηςΑλυσι�δας
Επιστημονικη� Αξιολο�γησηαπο� Ευρωπαικη� Αρχη�
Αυστηρο� &κατα� μη� κοςο� ληςτηςαλυσι�δας
Ενσωματω� νονται
Έλεγχοςγια50Φα� ρμακα
ΕΙΔΙΚΟΣΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ
Έλεγχοςγια16Φα� ρμακα
ΑΡΧΗΤΗΣΕΥΛΟΓΗΣΒΕ-ΒΑΙΟΤΗΤΑΣΜΗΒΛΑΒΗΣ
Θεραπευτικη�
ΣτοΤελικο� Προιο� ν
Ιδιωτικη� Αξιολο�γηση/Αυτο� -Αξιολο�γηση
Έλλειψηπρο� βλεψηςγιατηνΙχνηλασιμο� τητα
Αντιμετωπι�ζονταισυχνα� ωςΕμπο� διαγιατοΕμπο� ριο
ΧΩΡΙΣΕΙΔΙΚΗΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Απαγορευ� ονται Χρησιμοποιου� νται Κατα� Περι�πτωση
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
32
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
33
120
100
80
60
40
20
0
Ε.Ε. Ε.Ε.ΚΑΝΑΔΑΣ ΚΑΝΑΔΑΣ
VET1999 CETA2014
Ισοδυναμι�αυπο� προυποθε�σειςΑπο� κλησηαπο� τηνισοδυναμι�αΠλη� ρηςισοδυναμι�α
Η ΕΟΚ επέβαλε δασµούς στα εισαγόµενα πουλερικά από τις ΗΠΑ το 1961. Ως
απάντηση το 1963 η ΗΠΑ επέβαλε 25% δασµούς σε πατάτες, δεξτρίνη, κονιάκ
και ελαφρά φορτηγά που εισάγονταν από την ΕΟΚ. Η περίφηµη «µάχη των πουλερικών» ήταν σε εξέλιξη.
Πίνακας4:ΣυμφωνίεςΙσοδυναμίαςστονΚτηνιατρικόΤομέακαιστηCETA.
Οιαντι�στοιχεςδιαπραγματευ�σειςγιατηCETAκατε�-ληξαν -ο�πωςδει�χνει οΠι�νακας4-στηνμει�ωσητουσυνολικου� αριθμου� τωνκανονισμω� ναπο� 108σε75γιατηνΕΕ,μετοναριθμο� τωνπλη�ρωςισοδυ� ναμωνκανονισμω� νναε�χειαυξηθει�απο� 3σε7.ΟΚαναδα� ςεξακολουθει�ναδε�χεταιμο� νο3ρυθμι�σειςωςισοδυ� -ναμες.Και οι δυ� οπλευρε�ς ε�χουνδιατηρη�σει κα� ποι-ουςκανονισμου� ςπουεξαιρου� νταιαπο� τηνδιαδικα-σι�ατης ισοδυναμι�ας(ηΕΕ12καιοΚαναδα� ς10),οαριθμο� ςτωνοποι�ωνο�μωςεμφανι�ζεταιαισθητα� μει-ωμε�νος.
Οιδιαφορε�ςστιςπροσεγγι�σειςτωνδυ� οπλευρω� νσεθε�ματαπουαφορου� ντιςδιαπραγματευ�σειςγιατηνTTIPφαι�νονταισυνοπτικα� στονΠι�νακα5 ενω� στησυνε�χειαπαρουσια� ζονταιαναλυτικα� .
ΑσφάλειαΤροφίμων
ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ: Για την απο� δειξη τηςασφα� λειαςενο� ςτροφι�μου,ηΕΕακολουθει�τηναρχη� της προφυ� λαξης, η οποι�α ε�χει αναλυθει� στην αρχη� τουκεφαλαι�ου.Προκειμε�νουναδιατεθει�ε�ναπροιο� νστηναγορα� θαπρε�πεινααποδειχτει�εκτωνπροτε�-ρων η μη επικινδυνο� τητα� του για την υγει�α και η
[43]καταλληλο� τητα� τουγιακατανα� λωση .
Παρα� λληλαστιςΗΠΑ,ηαπο�δειξητηςασφα� λειαςγιατα τρο� φιμα βασι�ζεται στην αρχη� της «εύλογηςβεβαιότητας μη βλάβης». Η αρχη� αυτη� αναγνωρι�ζειο� τιδενει�ναιδυνατο� ννααποδειχθει�ο� τι ε�ναπροιο� νει�ναι απολυ� τως ασφαλε�ς για κα� θε α� τομο και σεκα� θε περι�σταση και ο� τι απαιτει�ται μια ευ� λογηβεβαιο� τηταο� τιμιαουσι�αδενθαβλα�ψειτησυντρι-πτικη� πλειοψηφι�α των καταναλωτω� ν. Με α� λλαλο�για, οι ρυθμιστικε�ς αρχε�ς της ΕΕ επιδιω� κουν ναρυθμι�σουν προληπτικα� τους κινδυ� νους, ενω� στιςΗΠΑαντιδρου� νεφο�σονυπα� ρξουνενδει�ξειςπραγμα-τικη� ςζημι�ας.
ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΛΥΣΙΔΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ: ΣτηνΕΕ, για την ασφα� λεια των τροφι�μων ακολουθει�ταιολιστικη� προσε�γγιση «απο� το αγρο�κτημα στο τρα-πε�ζι»συ� μφωναμετηνοποι�αο� λατααναγκαι�αμε�τρα(προυποθε�σεις υγιεινη� ς, ιχνηλασιμο� τητα, κλπ) πρε�-πειναλαμβα� νονταισεο� λαταστα� διατηςαλυσι�δαςπροκειμε�νου να εξασφαλιστει� ο� τι τα τρο�φιμα πουπωλου� νται στον καταναλωτη� ει�ναι τελικα� ασφαλη� .Τοσυ�στηματωνΗΠΑ,απο� τηνα� λληπλευρα� ,επιβε-βαιω� νεικατα� κυ� ριολο�γοτηνασφα� λειατουτελικου� προιο� ντος και, επομε�νως, πολυ� συχνο� τερα κατα-φευ� γεισεεκτωνυστε�ρωνεπεξεργασι�αγιατημει�ω-σητωνπαθογο� νων.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΚΙΝΔΥΝΩΝ:Όσοναφορα� τηναξιολο� -γηση των κινδυ� νων, οι αρχε�ς των ΗΠΑ βασι�ζονταισε μεγα� λο βαθμο� στην ιδιωτικη� αξιολο�γηση η� καιτην αυτο-αξιολο�γηση, ενω� στην ΕΕ οι α� δειες χορη-γου� νται μετα� απο� πλη�ρη επιστημονικη� αξιολο�γησηπου διεξα� γεται απο� την Ευρωπαικη� Αρχη� για τηνΑσφα� λεια των Τροφι�μων, και εφο�σον ε�χει υπα� ρξειε�γκρισηαπο� τουςδιαχειριστε�ς κινδυ� νου (Ευρωπαι-κη� Επιτροπη� ,Ευρωπαικο� Κοινοβου� λιοκαιτακρα� τημε�λητηςΕΕ).
ΑΛΛΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ: Η διαφορετικη� προσε�γγισηστη νομοθεσι�α για τα τρο�φιμα ολοκληρω� νεται μετην ενσωμα� τωση α� λλων σημαντικω� ν παραγο� ντωνο�πωςοικοινωνικε�ς,οικονομικε�ς,ηθικε�ςη� περιβαλ-λοντικε�ς ανησυχι�ες και προβληματισμοι� καθω� ς και
Πίνακας5:ΔιαφορετικέςπροσεγγίσειςΕ.Ε.&Η.Π.Α.στατρόφιμα
ΑΣΦΑΛΕΙΑΤΡΟΦΙΜΩΝ
Απο� δειξηΑσφα� λειας
Διασφα� λισηστηνΑλυσι�δαΤροφι�μων
Αξιολο�γησηΚινδυ� νων
Ση� μανση&Ιχνηλασιμο� τητα
Κοινωνικοι�,ηθικοι�&περιβαλλοντικοι�παρα� γοντες
ΠΑΡΑΓΩΓΗ&ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ
Δοκιμη� σεΥπολει�μματαΦαρμα� κων(Εισαγωγε�ςΘαλασσινω� ν)
Δισφαινο� λη-Α(BPA)σεΚονσερβοποιημε�ναΠροιο� ντα
Κιβω� τιαΚυ� ησης(κλουβια� γιατουςθηλυκου� ςχοι�ρουςαναπαραγωγη� ς)
Αντισηπτικε�ςπλυ� σειςσεκρε�αςπουλερικω� ν
Αντιβιοτικα� γιατηνανα� πτυξητωνζω� ων
Ορμο� νεςΒοει�ουΚρε�ατος
rBGH(ορμο� νηγιαταβοοειδη� γαλακτοπαραγωγη� ς)
Ατραζι�νη(ζιζανιοκτο� νο,ενδοκρινολογικη� διαταραχη� )
Νεονικοτινοειδη� (φυτοφα� ρμακα,διαταραχη� μελισσω� νκαικατα� ρρευσηςαποικι�ας)
ΓΕΝΕΤΙΚΑΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ
ΝΕΑΤΡΟΦΙΜΑ&ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Κλωνοποι�ηση
Νανοτεχνολογι�α
ΠΡΟΪΟΝΤΑΟΝΟΜΑΣΙΑΣΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ
ΑΡΧΗΤΗΣΠΡΟΛΗΨΗΣ
Προληπτικη�
Κατα� μη� κοςο� ληςτηςΑλυσι�δας
Επιστημονικη� Αξιολο�γησηαπο� Ευρωπαικη� Αρχη�
Αυστηρο� &κατα� μη� κοςο� ληςτηςαλυσι�δας
Ενσωματω� νονται
Έλεγχοςγια50Φα� ρμακα
ΕΙΔΙΚΟΣΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ
Έλεγχοςγια16Φα� ρμακα
ΑΡΧΗΤΗΣΕΥΛΟΓΗΣΒΕ-ΒΑΙΟΤΗΤΑΣΜΗΒΛΑΒΗΣ
Θεραπευτικη�
ΣτοΤελικο� Προιο� ν
Ιδιωτικη� Αξιολο�γηση/Αυτο� -Αξιολο�γηση
Έλλειψηπρο� βλεψηςγιατηνΙχνηλασιμο� τητα
Αντιμετωπι�ζονταισυχνα� ωςΕμπο� διαγιατοΕμπο� ριο
ΧΩΡΙΣΕΙΔΙΚΗΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Απαγορευ� ονται Χρησιμοποιου� νται Κατα� Περι�πτωση
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
34
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
35
οι απαιτη�σεις των καταναλωτω� ν. Το ειδικο� ευρω-βαρο�μετρογιατηνγεωργικη� καιαγροτικη� ανα� πτυξη(Πι�νακας 3) δει�χνει καθαρα� ο� τι οι απαιτη�σεις τωνκαταναλωτω� ν της ΕΕ επικεντρω� νονται το�σο στηνασφα� λειατωντροφι�μων,ο�σοκαισεζητη�ματαευ� λο-γης τιμολο� γησης, βιοτικου� επιπε�δου για τουςαγρο� τες, ανα� πτυξης υπαι�θρου, περιβαλλοντικα� ,
[44]κ.α� . .
Όσον αφορα� τις ΗΠΑ αυτοι� οι παρα� γοντες, αν καιαναγνωρι�ζονται ως ε�να βαθμο� (Codex standards &WTO SPSAgreement), θεωρου� νται και αντιμετωπι�-ζονταισυχνα� ωςεμπο�διαστοεμπο�ριο.
ΣΗΜΑΝΣΗ&ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ:ΗΕΕ-σεαντι�θε-σημετιςΗΠΑ-ε�χειυιοθετη�σεικανο� νεςο�σοναφορα� τηνση�μανσηκαιτηνιχνηλασιμο� τητα,οιοποι�οιδια-σφαλι�ζουνο� τιστουςκαταναλωτε�ςπαρε�χονταιο� λεςοι απαραι�τητες πληροφορι�ες που θα τους επιτρε�-ψουν να κα� νουν συνειδητε�ς επιλογε�ς. Δηλαδη� , ηευρωπαικη� νομοθεσι�α για τα τρο�φιμα αναγνωρι�ζειρητα� ο� τιοικαταναλωτε�ςε�χουνδικαι�ωμαναγνωρι�-ζουνεπακριβω� ςτιτρω� νε.
ΠρακτικέςσεΠαραγωγή&Μεταποίηση
Η γεωργι�α στις ΗΠΑ υποβλη�θηκε σε τερα� στιο δια-θρωτικο� μετασχηματισμο� , κατα� τις δεκαετι�ες του‘80καιτου ’90,σταπλαι�σιατηςπροετοιμασι�αςγια
την ε�νταξη� τουςστονΠαγκο�σμιοΟργανισμο� Εμπο-ρι�ου.Ηανα� πτυξητηςεκβιομηχανισμε�νηςκαιεντατι-κη� ς γεωργι�ας οδη� γησαν στη δημιουργι�α βιομηχα-νικω� ν εκτροφει�ων και αγροκτημα� των μεγα� λης κλι�-μακας.Οτομε�αςτωντροφι�μωνεπι�σηςχαρακτηρι�ζε-ταιαπο� ολιγοπω� λιοπροσφορα� ςλο�γωτηςδεσπο� ζου-σας θε�σηςπου ε�χουν λι�γες μο� λις επιχειρη�σεις στονε�λεγχο του συνο� λου της αλυσι�δας τροφι�μων. Το�σομικρε�ς οικογενειακε�ς φα� ρμες, ο�σο και μεγα� λες επι-χειρη�σεις ελε�γχονται απο� ενοποιημε�νεςπαγκο�σμιεςεταιρι�ες. Για παρα� δειγμα, σε δια� στημα μο� λις δυ� οδεκαετιω� ν90%απο� τιςανεξα� ρτητεςφα� ρμεςχοι�ρωνε�χουν εξαφανιστει� , αφη� νοντας πι�σω μο� νο μι�απολυεθνικη� ναελε�γχειπα� νωαπο� τομισο� τηςπαρα-
[45]γωγη� ςχοιρινου� κρε�ατοςστηνχω� ρα .
Αντι�θετα,στηνΕΕηβιομηχανοποι�ησηκαιηεντατι-κη� γεωργι�α ε�ρχεται βραδυ� τερα απο� ο� τι στις ΗΠΑ.Περι�που το 40% της συνολικη� ς ε�κτασης γης καλ-λιεργει�ται με τις οικογενειακε�ς επιχειρη� σεις νααποτελου� ν σχεδο� ν το 97% των γεωργικω� νεκμεταλλευ�σεωντηςΕΕ.Ταβιολογικα� αγροκτη�ματαε�χουναυξητικη� τα� ση,ανκαιεξακολουθου� νναε�χουνμικρο� μερι�διο στην ΕΕ (6% η� και λιγο� τερο σταπερισσο� τερα κρα� τη-με�λη). Παρα� την επικρα� τησητων οικογενειακω� ν επιχειρη� σεων στις γεωργικε�ςεκμεταλλευ�σεις, επιχειρη�σεις με�σω συγχωνευ�σεων,εξαγορω� νκαιεπεκτα� σεωνσεα� λλεςχω� ρεςπροσπα-θου� ννααλλα� ξουντοσκηνικο� .Γιαπαρα� δειγμαο�σον
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Κατάτηγνώμησας,ποιάαπόταακόλουθαπρέπεινααποτελέσουνκύριουςστόχουςτηςΕΕσεό,τιαφοράτηνπολιτικήγεωργικήςκαιαγροτικήςανάπτυξης;
(Πιθανήπολλαπλήαπάντηση)(%)
Εξασφα� λισηο� τιτααγροτικα� προιο� νταει�ναικαλη� ςποιο� τητας,υγιεινα� καιασφαλη�
Εξασφα� λισηλογικω� ντιμω� νστατρο�φιμαγιατουςκαταναλωτε�ς
Εξασφα� λισηενο� ςκαλου� βιοτικου� επιπε�δουγιατουςαγρο� τες
Ανα� πτυξητωναγροτικω� νπεριοχω� νμεπαρα� λληληπροστασι�ατηςυπαι�θρου
Προστασι�ατουπεριβα� λλοντοςκαιαντιμετω� πισητηςκλιματικη� ςαλλαγη� ς
Διασφα� λισηενο� ςβιω� σιμουτρο�πουγιατηνπαραγωγη� τροφι�μων
Εξασφα� λισησταθερου� εφοδιασμου� τροφι�μωνστηνΕΕ
Άλλος(αυθόρμητα)
Δενγνωρι�ζω
Ευρω� πη Ελλα� δα
Πίνακας6:ΕιδικόΕυρωβαρόμετρο440,ΚοινήΓεωργικήΠολιτική,Οκτώβριος2015
αφορα� την αγορα� κρε�ατος για το 2010, δεκαπε�ντεεταιρι�ες ελε�γχουν σχεδο� ν το 38% της αγορα� ς τωνπουλερικω� ντηςΕΕ,το36%τηςπαραγωγη� ςβοει�ουκρε�ατοςκαιτο37%τηςπαραγωγη� ςχοιρινου� κρε�α-
[46]τος .
ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ:Ηχρήσηφυτοφαρμάκωνκαιταυπολει�μματα� τους στα τρο�φιμα ει�ναι ε�να ιδιαι�τερααμφιλεγο�μενοθε�μα, καθω� ςηΕΕρυθμι�ζει ταφυτο-φα� ρμακασημαντικα� πιοπεριοριστικα� απο� ταδιεθνη� προ� τυπα (ο�πως διακηρυ� χθηκε γιαπαρα� δειγμααπο� τονCodexAlimentarius),η� ο�πωςγενικα� ρυθμι�ζονταιστιςΗΠΑ.Μα� λισταηΕυρωπαικη� Επιτροπη� ε�χειη� δηπροτει�νει να εξετα� σει την αντικατα� σταση τωναυστηρω� ν ευρωπαικω� ν ανω� τατων ορι�ων υπολειμ-μα� τωνφυτοφαρμα� κωνμεταπολυ� λιγο� τεροφιλο�δο-ξαπρο� τυπατουCodexAlimentarius.
ΑΥΞΗΤΙΚΕΣΟΡΜΟΝΕΣ:Οιαυξητικοι�παρα� γοντεςη� ορμο� νες που χρησιμοποιου� νται στα βοοειδη� στιςΗΠΑ ενω� ε�χουν απαγορευτει� στην ΕΕ, αποτελου� νπα� για εμπορικη� διαμα� χη μεταξυ� των δυ� ο.Μα� λιστα
ε�χει ζητηθει� επι�λυση διαφορα� ς με�σω του μηχανι-σμου� τουΠΟΕστηνοποι�α τελικα� η ΕΕ δικαιω� θηκεκαιδιατη�ρησετοδικαι�ωμααπαγο�ρευσηςβο� ειουκρε�-ατος, με βα� ση την αρχη� της προφυ� λαξης, τουλα� χι-στον ο� σον αφορα� μι�α ορμο� νη (την οιστραδιο� λη-17β).
ΧΗΜΙΚΕΣΟΥΣΙΕΣ:Ηχρη�σηχημικω� νουσιω� νο�πωςτοχλω� ριοκαιταυπεροξει�διαπουχρησιμοποιου� νταιγιατηνπλυ�σητουκρε�ατοςστιςΗΠΑ,ε�χουναπαγο-ρευτει�απο� τηνΕΕβα� σητηςαρχη� ςτηςπροφυ� λαξης.Ο κανονισμο� ς της ΕΕ για τα χημικα� προιο� ντα στοπλαι�σιο της οδηγι�ας REACH, στηρι�ζεται ρητα� στηναρχη� της προφυ� λαξης. Προκειμε�νου να διατεθου� νστηναγορα� θαπρε�πεινααποδειχθει�μεεπιστημονι-κη� βεβαιο� τητααπο� τιςαντι�στοιχες εταιρι�εςο� τι δενυπα� ρχεικι�νδυνοςγιατηνυγει�αη� τοπεριβα� λλον.
ΔΙΑΤΑΡΑΚΤΕΣ ΤΟΥ ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑ- [47]ΤΟΣ: Οι ενδοκρινικοι� διαταρα� κτες ει�ναι χημικα�
προιο� νταπουεπιδρου� νστοορμονικο� συ� στηματωνζω� ωνκαιτωνανθρω� πωνκαιπουχρησιμοποιου� νται
Παράγοντες που λαµβάνονται υπόψη στη διαδικασία απόδειξης ασφάλειας της ΕΕ:
• Κανονικές συνθήκες χρήσης του τροφίµου από τους καταναλωτές
• Πληροφορίες που παρέχονται στον καταναλωτή
• Συνέπειες στην υγεία, βραχυπρόθεσµα και µακροπρόθεσµα
• Πιθανές σωρευτικές τοξικές συνέπειες
• Ιδιαίτερες ευαισθησίες συγκεκριµένων οµάδων καταναλωτών, για παράδειγµα των παιδιών
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
34
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
35
οι απαιτη�σεις των καταναλωτω� ν. Το ειδικο� ευρω-βαρο�μετρογιατηνγεωργικη� καιαγροτικη� ανα� πτυξη(Πι�νακας 3) δει�χνει καθαρα� ο� τι οι απαιτη�σεις τωνκαταναλωτω� ν της ΕΕ επικεντρω� νονται το�σο στηνασφα� λειατωντροφι�μων,ο�σοκαισεζητη�ματαευ� λο-γης τιμολο� γησης, βιοτικου� επιπε�δου για τουςαγρο� τες, ανα� πτυξης υπαι�θρου, περιβαλλοντικα� ,
[44]κ.α� . .
Όσον αφορα� τις ΗΠΑ αυτοι� οι παρα� γοντες, αν καιαναγνωρι�ζονται ως ε�να βαθμο� (Codex standards &WTO SPSAgreement), θεωρου� νται και αντιμετωπι�-ζονταισυχνα� ωςεμπο�διαστοεμπο�ριο.
ΣΗΜΑΝΣΗ&ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ:ΗΕΕ-σεαντι�θε-σημετιςΗΠΑ-ε�χειυιοθετη�σεικανο� νεςο�σοναφορα� τηνση�μανσηκαιτηνιχνηλασιμο� τητα,οιοποι�οιδια-σφαλι�ζουνο� τιστουςκαταναλωτε�ςπαρε�χονταιο� λεςοι απαραι�τητες πληροφορι�ες που θα τους επιτρε�-ψουν να κα� νουν συνειδητε�ς επιλογε�ς. Δηλαδη� , ηευρωπαικη� νομοθεσι�α για τα τρο�φιμα αναγνωρι�ζειρητα� ο� τιοικαταναλωτε�ςε�χουνδικαι�ωμαναγνωρι�-ζουνεπακριβω� ςτιτρω� νε.
ΠρακτικέςσεΠαραγωγή&Μεταποίηση
Η γεωργι�α στις ΗΠΑ υποβλη�θηκε σε τερα� στιο δια-θρωτικο� μετασχηματισμο� , κατα� τις δεκαετι�ες του‘80καιτου ’90,σταπλαι�σιατηςπροετοιμασι�αςγια
την ε�νταξη� τουςστονΠαγκο�σμιοΟργανισμο� Εμπο-ρι�ου.Ηανα� πτυξητηςεκβιομηχανισμε�νηςκαιεντατι-κη� ς γεωργι�ας οδη� γησαν στη δημιουργι�α βιομηχα-νικω� ν εκτροφει�ων και αγροκτημα� των μεγα� λης κλι�-μακας.Οτομε�αςτωντροφι�μωνεπι�σηςχαρακτηρι�ζε-ταιαπο� ολιγοπω� λιοπροσφορα� ςλο�γωτηςδεσπο� ζου-σας θε�σηςπου ε�χουν λι�γες μο� λις επιχειρη�σεις στονε�λεγχο του συνο� λου της αλυσι�δας τροφι�μων. Το�σομικρε�ς οικογενειακε�ς φα� ρμες, ο�σο και μεγα� λες επι-χειρη�σεις ελε�γχονται απο� ενοποιημε�νεςπαγκο�σμιεςεταιρι�ες. Για παρα� δειγμα, σε δια� στημα μο� λις δυ� οδεκαετιω� ν90%απο� τιςανεξα� ρτητεςφα� ρμεςχοι�ρωνε�χουν εξαφανιστει� , αφη� νοντας πι�σω μο� νο μι�απολυεθνικη� ναελε�γχειπα� νωαπο� τομισο� τηςπαρα-
[45]γωγη� ςχοιρινου� κρε�ατοςστηνχω� ρα .
Αντι�θετα,στηνΕΕηβιομηχανοποι�ησηκαιηεντατι-κη� γεωργι�α ε�ρχεται βραδυ� τερα απο� ο� τι στις ΗΠΑ.Περι�που το 40% της συνολικη� ς ε�κτασης γης καλ-λιεργει�ται με τις οικογενειακε�ς επιχειρη� σεις νααποτελου� ν σχεδο� ν το 97% των γεωργικω� νεκμεταλλευ�σεωντηςΕΕ.Ταβιολογικα� αγροκτη�ματαε�χουναυξητικη� τα� ση,ανκαιεξακολουθου� νναε�χουνμικρο� μερι�διο στην ΕΕ (6% η� και λιγο� τερο σταπερισσο� τερα κρα� τη-με�λη). Παρα� την επικρα� τησητων οικογενειακω� ν επιχειρη� σεων στις γεωργικε�ςεκμεταλλευ�σεις, επιχειρη�σεις με�σω συγχωνευ�σεων,εξαγορω� νκαιεπεκτα� σεωνσεα� λλεςχω� ρεςπροσπα-θου� ννααλλα� ξουντοσκηνικο� .Γιαπαρα� δειγμαο�σον
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Κατάτηγνώμησας,ποιάαπόταακόλουθαπρέπεινααποτελέσουνκύριουςστόχουςτηςΕΕσεό,τιαφοράτηνπολιτικήγεωργικήςκαιαγροτικήςανάπτυξης;
(Πιθανήπολλαπλήαπάντηση)(%)
Εξασφα� λισηο� τιτααγροτικα� προιο� νταει�ναικαλη� ςποιο� τητας,υγιεινα� καιασφαλη�
Εξασφα� λισηλογικω� ντιμω� νστατρο�φιμαγιατουςκαταναλωτε�ς
Εξασφα� λισηενο� ςκαλου� βιοτικου� επιπε�δουγιατουςαγρο� τες
Ανα� πτυξητωναγροτικω� νπεριοχω� νμεπαρα� λληληπροστασι�ατηςυπαι�θρου
Προστασι�ατουπεριβα� λλοντοςκαιαντιμετω� πισητηςκλιματικη� ςαλλαγη� ς
Διασφα� λισηενο� ςβιω� σιμουτρο�πουγιατηνπαραγωγη� τροφι�μων
Εξασφα� λισησταθερου� εφοδιασμου� τροφι�μωνστηνΕΕ
Άλλος(αυθόρμητα)
Δενγνωρι�ζω
Ευρω� πη Ελλα� δα
Πίνακας6:ΕιδικόΕυρωβαρόμετρο440,ΚοινήΓεωργικήΠολιτική,Οκτώβριος2015
αφορα� την αγορα� κρε�ατος για το 2010, δεκαπε�ντεεταιρι�ες ελε�γχουν σχεδο� ν το 38% της αγορα� ς τωνπουλερικω� ντηςΕΕ,το36%τηςπαραγωγη� ςβοει�ουκρε�ατοςκαιτο37%τηςπαραγωγη� ςχοιρινου� κρε�α-
[46]τος .
ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ:Ηχρήσηφυτοφαρμάκωνκαιταυπολει�μματα� τους στα τρο�φιμα ει�ναι ε�να ιδιαι�τερααμφιλεγο�μενοθε�μα, καθω� ςηΕΕρυθμι�ζει ταφυτο-φα� ρμακασημαντικα� πιοπεριοριστικα� απο� ταδιεθνη� προ� τυπα (ο�πως διακηρυ� χθηκε γιαπαρα� δειγμααπο� τονCodexAlimentarius),η� ο�πωςγενικα� ρυθμι�ζονταιστιςΗΠΑ.Μα� λισταηΕυρωπαικη� Επιτροπη� ε�χειη� δηπροτει�νει να εξετα� σει την αντικατα� σταση τωναυστηρω� ν ευρωπαικω� ν ανω� τατων ορι�ων υπολειμ-μα� τωνφυτοφαρμα� κωνμεταπολυ� λιγο� τεροφιλο�δο-ξαπρο� τυπατουCodexAlimentarius.
ΑΥΞΗΤΙΚΕΣΟΡΜΟΝΕΣ:Οιαυξητικοι�παρα� γοντεςη� ορμο� νες που χρησιμοποιου� νται στα βοοειδη� στιςΗΠΑ ενω� ε�χουν απαγορευτει� στην ΕΕ, αποτελου� νπα� για εμπορικη� διαμα� χη μεταξυ� των δυ� ο.Μα� λιστα
ε�χει ζητηθει� επι�λυση διαφορα� ς με�σω του μηχανι-σμου� τουΠΟΕστηνοποι�α τελικα� η ΕΕ δικαιω� θηκεκαιδιατη�ρησετοδικαι�ωμααπαγο�ρευσηςβο� ειουκρε�-ατος, με βα� ση την αρχη� της προφυ� λαξης, τουλα� χι-στον ο� σον αφορα� μι�α ορμο� νη (την οιστραδιο� λη-17β).
ΧΗΜΙΚΕΣΟΥΣΙΕΣ:Ηχρη�σηχημικω� νουσιω� νο�πωςτοχλω� ριοκαιταυπεροξει�διαπουχρησιμοποιου� νταιγιατηνπλυ�σητουκρε�ατοςστιςΗΠΑ,ε�χουναπαγο-ρευτει�απο� τηνΕΕβα� σητηςαρχη� ςτηςπροφυ� λαξης.Ο κανονισμο� ς της ΕΕ για τα χημικα� προιο� ντα στοπλαι�σιο της οδηγι�ας REACH, στηρι�ζεται ρητα� στηναρχη� της προφυ� λαξης. Προκειμε�νου να διατεθου� νστηναγορα� θαπρε�πεινααποδειχθει�μεεπιστημονι-κη� βεβαιο� τητααπο� τιςαντι�στοιχες εταιρι�εςο� τι δενυπα� ρχεικι�νδυνοςγιατηνυγει�αη� τοπεριβα� λλον.
ΔΙΑΤΑΡΑΚΤΕΣ ΤΟΥ ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑ- [47]ΤΟΣ: Οι ενδοκρινικοι� διαταρα� κτες ει�ναι χημικα�
προιο� νταπουεπιδρου� νστοορμονικο� συ� στηματωνζω� ωνκαιτωνανθρω� πωνκαιπουχρησιμοποιου� νται
Παράγοντες που λαµβάνονται υπόψη στη διαδικασία απόδειξης ασφάλειας της ΕΕ:
• Κανονικές συνθήκες χρήσης του τροφίµου από τους καταναλωτές
• Πληροφορίες που παρέχονται στον καταναλωτή
• Συνέπειες στην υγεία, βραχυπρόθεσµα και µακροπρόθεσµα
• Πιθανές σωρευτικές τοξικές συνέπειες
• Ιδιαίτερες ευαισθησίες συγκεκριµένων οµάδων καταναλωτών, για παράδειγµα των παιδιών
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
36
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
37
στηνπαραγωγη� προιο� ντων.Ηνομοθεσι�ατηςΕΕ,σεαντι�θεση με των ΗΠΑ, προβλε�πει ο� τι οι δραστικε�ςουσι�ες οι οποι�ες αποτελου� ν ενδοκρινικου� ς διατα-ρα� κτεςδενεγκρι�νονται,εκτο� ςεα� νηεπικινδυνο� τητατους ει�ναι αμελητε�α. Προκειμε�νου ο� μως ο νο� μοςαυτο� ς να τεθει� σε ισχυ� θα χρειαστει� να αποφασι-στου� ντακριτη� ριαβα� σητωνοποι�ωνθααποφασι�ζε-ταιανμι�αχημικη� ουσι�ααποτελει�ενδοκρινικο� διατα-ρα� κτη. Ενω� η Ευρωπαικη� Επιτροπη� ε�χει δεσμευτει�να υποβα� λλει προτα� σεις για τα κριτη� ρια, ε�χεικαθυστερη�σει αδικαιολο�γητα. Η καθυστε�ρηση ε�χει
μοκτο� νων, τηβελτι�ωση τηςποιο� τητας των τροφι�-μωνκαιτημει�ωσητωντιμω� ν.
Όμως, το� σο η κοινη� γνω� μη, ο� σο και κρα� τη - με�λητης ΕΕ, ει�ναι αντι�θετα σε αυτη� την α� ποψη. Αντι-τι�θενταιστηχρη� σητουςδιο� τιυπα� ρχουνανησυχι�εςγια πιθανε�ς μακροπρο� θεσμες επιπτω� σεις στηνυγει�ατωνανθρω� πωνκαιτωνζω� ωνκαθω� ςκαιστοπεριβα� λλον.Ηχρη� σητωνΓΤΟθαμπορου� σεναπρο-καλε�σειμικρο� βιαπουθααπαιτου� σαντηχρη� σηακο� -μαισχυρο� τερωνφυτοφαρμα� κων.Επι�σηςανησυχι�εςεκφρα� ζονται για τη μει�ωση της βιοποικιλο� τηταςαπο� ενδεχο� μενη ανα� μιξη με συμβατικε�ς καλλιε�ρ-γειες. Τε�λος και η δυ� ναμη των πολυεθνικω� ν εται-ριω� νβιοτεχνολογι�αςθααυξηθει�ακο� μηπιοπολυ� .
ΓενετικάΤροποποιημένοιΟργανισμοί(ΓΤΟ)
Απο� τις μεγαλυ� τερες συζητη� σεις και αντιδρα� σειςπουσχετι�ζονταιμετηνTTIPει�ναιαυτε�ςπουαφο-ρου� ντουςΓενετικα� Τροποποιημε�νουςΟργανισμου� ςοιοποι�οικαλλιεργου� νταικαιδιακινου� νται ελευ� θε-ραστιςΗΠΑ,σεαντι�θεσημεταισχυ� ονταστηνΕ.Ε.
ΟιΓενετικα� τροποποιημε�νοιοργανισμοι�ει�ναιοργα-νισμοι� των οποι�ων το γενετικο� υλικο� ε�χει τροπο-ποιηθει�μετεχνητο� τρο�πο,ω� στενατουςδω� σεινε�εςιδιο� τητες, για παρα� δειγμα, αντοχη� σε ξηρασι�α η� ε�ντομα.ΟιΓΤΟμπορει�ναει�ναιφυτα� ,ζω� αη� μικρο-οργανισμοι�.
ΟιΗΠΑαλλα� καιοιυποστηρικτε�ςτωνΓΤΟτουςβλε�-πουνωςμε�σο για τηναυ� ξηση τωναποδο�σεων, τημει�ωση της χρη� σης φυτοφαρμα� κων και εντο-
Για την εντατική γεωργία και τη βιοµηχανία τροφίµων ο στόχος είναι απλός: µείωση των δασµών και αποδυνάµωση των κανονισµών που σχετίζονται µε την αρχή της αβεβαιότητας, προκειµένου να διευρύνουν τις αγορές και να αυξήσουν τα κέρδη τους µέσω του εµπορίου
και µέσω χαµηλότερου κόστους παραγωγής.
Ψεκασµός µε αντιµικροβιακό διάλυµα είναι η µέθοδος απολύµανσης που προτιµάται από τις εγκαταστάσεις πουλερικών των ΗΠΑ για εξοικονόµηση χρόνου στις γραµµές παραγωγής.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τους αυστηρότε-ρους κανόνες για τους Γενετικά Τροποποιη-µένους Οργανισµούς (ΓΤΟ) στον κόσµο.
Μετά από µια δεκαετία νοµικές διαµάχες, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέληξε σε συµφωνία τον Ιούνιο του 2014, η οποία επιτρέπει στα κράτη µέλη της να περιορίζουν ή να απαγο-ρεύουν την καλλιέργεια των ΓΤΟ στην επι-κράτειά τους.
Υπάρχουν δύο βασικοί κανονισµοί οι οποίοι διέπουν τους ΓΤΟ στην ΕΕ:
α) Η οδηγία σχετικά µε την έγκριση των προϊόντων ΓΤΟ στην ΕΕ και
β) η ρύθµιση για τα τρόφιµα και τις ζωοτρο-φές που έχουν παραχθεί από ΓΤΟ και έχουν εγκριθεί.
ΔήλωσανότιαυτοεξαιρούνταιαπότηκαλλιέργειαΓΤΟΔενέχουνδηλώσειότιαυτοεξαιρούνταιΧώρεςεκτόςΕ.Ε.
Στην ΕΕ υπάρχει µόνο ένας ΓΤΟ που έχει εγκριθεί για εµπορική καλλιέργεια: το
ανθεκτικό σε έντοµα καλαµπόκι, MON 810.
Καλλιεργείται σε συνολική έκταση 129.000 εκταρίων.
Το 90% αυτών στην Ισπανία.
Πίνακας7:17Κράτηκαι4περιφέρειες
[48]είναικατάτωνΓΤΟ
συσχετιστει�μετιςδιαπραγματευ� σειςγιατηνCETAκαι τηνTTIP.Ηυπο� θεσηαυτη� μα� λισταοδηγη� θηκεστοΓενικο� Δικαστη� ριοτηςΕυρωπαικη� ςΈνωσης,μετηνΕυρωπαικη� Επιτροπη� ναδεσμευ� εταιτελικα� γιατηνυποβολη� τωνπροτα� σεω� ντηςκαθυστερημε�να.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
36
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
37
στηνπαραγωγη� προιο� ντων.Ηνομοθεσι�ατηςΕΕ,σεαντι�θεση με των ΗΠΑ, προβλε�πει ο� τι οι δραστικε�ςουσι�ες οι οποι�ες αποτελου� ν ενδοκρινικου� ς διατα-ρα� κτεςδενεγκρι�νονται,εκτο� ςεα� νηεπικινδυνο� τητατους ει�ναι αμελητε�α. Προκειμε�νου ο� μως ο νο� μοςαυτο� ς να τεθει� σε ισχυ� θα χρειαστει� να αποφασι-στου� ντακριτη� ριαβα� σητωνοποι�ωνθααποφασι�ζε-ταιανμι�αχημικη� ουσι�ααποτελει�ενδοκρινικο� διατα-ρα� κτη. Ενω� η Ευρωπαικη� Επιτροπη� ε�χει δεσμευτει�να υποβα� λλει προτα� σεις για τα κριτη� ρια, ε�χεικαθυστερη�σει αδικαιολο�γητα. Η καθυστε�ρηση ε�χει
μοκτο� νων, τηβελτι�ωση τηςποιο� τητας των τροφι�-μωνκαιτημει�ωσητωντιμω� ν.
Όμως, το� σο η κοινη� γνω� μη, ο� σο και κρα� τη - με�λητης ΕΕ, ει�ναι αντι�θετα σε αυτη� την α� ποψη. Αντι-τι�θενταιστηχρη� σητουςδιο� τιυπα� ρχουνανησυχι�εςγια πιθανε�ς μακροπρο� θεσμες επιπτω� σεις στηνυγει�ατωνανθρω� πωνκαιτωνζω� ωνκαθω� ςκαιστοπεριβα� λλον.Ηχρη� σητωνΓΤΟθαμπορου� σεναπρο-καλε�σειμικρο� βιαπουθααπαιτου� σαντηχρη� σηακο� -μαισχυρο� τερωνφυτοφαρμα� κων.Επι�σηςανησυχι�εςεκφρα� ζονται για τη μει�ωση της βιοποικιλο� τηταςαπο� ενδεχο� μενη ανα� μιξη με συμβατικε�ς καλλιε�ρ-γειες. Τε�λος και η δυ� ναμη των πολυεθνικω� ν εται-ριω� νβιοτεχνολογι�αςθααυξηθει�ακο� μηπιοπολυ� .
ΓενετικάΤροποποιημένοιΟργανισμοί(ΓΤΟ)
Απο� τις μεγαλυ� τερες συζητη� σεις και αντιδρα� σειςπουσχετι�ζονταιμετηνTTIPει�ναιαυτε�ςπουαφο-ρου� ντουςΓενετικα� Τροποποιημε�νουςΟργανισμου� ςοιοποι�οικαλλιεργου� νταικαιδιακινου� νται ελευ� θε-ραστιςΗΠΑ,σεαντι�θεσημεταισχυ� ονταστηνΕ.Ε.
ΟιΓενετικα� τροποποιημε�νοιοργανισμοι�ει�ναιοργα-νισμοι� των οποι�ων το γενετικο� υλικο� ε�χει τροπο-ποιηθει�μετεχνητο� τρο�πο,ω� στενατουςδω� σεινε�εςιδιο� τητες, για παρα� δειγμα, αντοχη� σε ξηρασι�α η� ε�ντομα.ΟιΓΤΟμπορει�ναει�ναιφυτα� ,ζω� αη� μικρο-οργανισμοι�.
ΟιΗΠΑαλλα� καιοιυποστηρικτε�ςτωνΓΤΟτουςβλε�-πουνωςμε�σο για τηναυ� ξηση τωναποδο�σεων, τημει�ωση της χρη� σης φυτοφαρμα� κων και εντο-
Για την εντατική γεωργία και τη βιοµηχανία τροφίµων ο στόχος είναι απλός: µείωση των δασµών και αποδυνάµωση των κανονισµών που σχετίζονται µε την αρχή της αβεβαιότητας, προκειµένου να διευρύνουν τις αγορές και να αυξήσουν τα κέρδη τους µέσω του εµπορίου
και µέσω χαµηλότερου κόστους παραγωγής.
Ψεκασµός µε αντιµικροβιακό διάλυµα είναι η µέθοδος απολύµανσης που προτιµάται από τις εγκαταστάσεις πουλερικών των ΗΠΑ για εξοικονόµηση χρόνου στις γραµµές παραγωγής.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τους αυστηρότε-ρους κανόνες για τους Γενετικά Τροποποιη-µένους Οργανισµούς (ΓΤΟ) στον κόσµο.
Μετά από µια δεκαετία νοµικές διαµάχες, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέληξε σε συµφωνία τον Ιούνιο του 2014, η οποία επιτρέπει στα κράτη µέλη της να περιορίζουν ή να απαγο-ρεύουν την καλλιέργεια των ΓΤΟ στην επι-κράτειά τους.
Υπάρχουν δύο βασικοί κανονισµοί οι οποίοι διέπουν τους ΓΤΟ στην ΕΕ:
α) Η οδηγία σχετικά µε την έγκριση των προϊόντων ΓΤΟ στην ΕΕ και
β) η ρύθµιση για τα τρόφιµα και τις ζωοτρο-φές που έχουν παραχθεί από ΓΤΟ και έχουν εγκριθεί.
ΔήλωσανότιαυτοεξαιρούνταιαπότηκαλλιέργειαΓΤΟΔενέχουνδηλώσειότιαυτοεξαιρούνταιΧώρεςεκτόςΕ.Ε.
Στην ΕΕ υπάρχει µόνο ένας ΓΤΟ που έχει εγκριθεί για εµπορική καλλιέργεια: το
ανθεκτικό σε έντοµα καλαµπόκι, MON 810.
Καλλιεργείται σε συνολική έκταση 129.000 εκταρίων.
Το 90% αυτών στην Ισπανία.
Πίνακας7:17Κράτηκαι4περιφέρειες
[48]είναικατάτωνΓΤΟ
συσχετιστει�μετιςδιαπραγματευ� σειςγιατηνCETAκαι τηνTTIP.Ηυπο� θεσηαυτη� μα� λισταοδηγη� θηκεστοΓενικο� Δικαστη� ριοτηςΕυρωπαικη� ςΈνωσης,μετηνΕυρωπαικη� Επιτροπη� ναδεσμευ� εταιτελικα� γιατηνυποβολη� τωνπροτα� σεω� ντηςκαθυστερημε�να.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
38
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
39
«Οι Ευρωπαίοι τρώνε αναµφίβολα -και χωρίς να το γνωρίζουν- κρέας που προέρ-χεται από απογόνους κλώνων λόγω της απουσίας ετικέτας και στοιχείων»
Πολίν Κονστάν, εκπρόσωπος τύπου του Ευ-ρωπαϊκού Γραφείου των ενώσεων κατανα-λωτών.
Βιοτεχνολογία&ΝέαΤρόφιμα
Η Βιοτεχνολογι�α αποτελει� ε�να ραγδαι�α αναπτυσ-σο� μενο επιστημονικο� κλα� δο ο οποι�ος ε�χει σκοπο� τηνανα� πτυξηνε�ωνκαιπροηγμε�νωνπροιο� ντωνκαιυπηρεσιω� ν.Δενβρι�σκειεφαρμογη� μο� νοστατρο�φι-μααλλα� καισεα� λλουςτομει�ςο� πωςτηνυγει�α,τηνβιομηχανι�α,τηνενε�ργεια,τοπεριβα� λλονκλπ.Υπα� ρ-χουνο� μωςπολλε�ςαντικρουο� μενεςθε�σειςκαιαντι-δρα� σειςγιακα� ποιεςαπο� τιςτεχνικε�ςτηςΒιοτεχνο-λογι�αςπουε�χουναναπτυχθει�, ο� πωςγιαπαρα� δειγ-μα οι γενετικα� τροποποιημε�νοι οργανισμοι� πουαναλυ� θηκαν στο προηγου� μενο εδα� φιο. Στη συνε�-χεια θα αναλυθου� ν δυ� ο ακο� μη τεχνικε�ς οι οποι�ες
[49]αφορου� ντανε�ατρο�φιμα καιαποτελου� νσημει�αδιαπραγμα� τευσηςστιςσυζητη� σειςγιατηνTTIP.
Τα νε�α τρο�φιμα στις ΗΠΑ αντιμετωπι�ζονται σανοποιοδη�ποτεα� λλοτρο�φιμοκαιδιε�πονταιαπο� τουςι�διουςκανονισμου� ς.Σεαντι�θεση,στηνΕΕτε�θηκεσεισχυ� οΚανονισμο� ς(ΕΚ)258/97γιατανε�ατρο�φιμααλλα� και τις νε�εςπαραγωγικε�ς διεργασι�ες απο� τιςοποι�ες προκυ� πτει προιο� ν που διαθε�τει σημαντικε�ςδιαφορε�ςστησυ� στασηη� σταθρεπτικα� συστατικα� .
Ηε�γκρισηκυκλοφορι�αςστηναγορα� ενο� ςνε�ουτρο-φι�μου ει�ναι μια διαδικασι�α που απαιτει� δια� φοραστα� δια,μεοριοθετημε�ναχρονικα� περιθω� ρια.Με�χριτιςαρχε�ςτου2015,υπη� ρξανπερι�που180αιτη� σειςγια νε�α τρο�φιμααπο� τις οποι�ες περι�που 80 ε�χουνεγκριθει�γιαχρη� σηστηνΕΕ.Όσοναφορα� τηση� μαν-ση, τα νε�α τρο�φιμα υπο� κεινται στις γενικε�ς απαι-
[50]τη� σειςση� μανσης .
ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ: Η κλωνοποι�ησηει�ναιμιασχετικα� νε�ατεχνικη� αγενου� ςαναπαραγω-γη� ς ζω� ων,ηοποι�απαρα� γεισχεδο� νπιστα� γενετικα� αντι�γραφατωνκλωνοποιημε�νωνζω� ων,δηλ.χωρι�ςτροποποι�ησητωνγονιδι�ων.Ενω� στιςΗΠΑτακλω-
ΝΑΝΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ:Ηνανοτεχνολογι�ααφορα� πολ-λε�ς τεχνολογι�ες που σχετι�ζονται με το ατομικο� η� /καιμοριακο� επι�πεδο.Οικι�νδυνοιτωννανοσωματι-δι�ωνγιατηνυγει�ακαιτοπεριβα� λλονει�ναιεπιστη-
[54]μονικα� αβε�βαιοι .
Καθω� ςηνανοτεχνολογι�α εξελι�σσεται, επιστη� μονεςυποστηρικτε�ςτηςκαιφορει�ςχα� ραξηςπολιτικη� ςτηςΕΕ,εκφρα� ζουνο� τιθαπρε�πεινααποφευχθει�ηεπα-να� ληψη του «ε�πους των ΓΤΟ». Παρα� λληλα ανα-πτυ� σσεται η νανοηθικη� , η συζη� τηση δηλαδη� τωνκοινωνικω� ν,ηθικω� νκαινομικω� νπτυχω� ντηςμορι-ακη� ς μηχανικη� ς. Η νανοτεχνολογι�α στα τρο�φιμα,στην ΕΕ θεωρει�ται κοινωνικα� ευαι�σθητη τεχνολο-γι�α,πρα� γμαπουαποδεικνυ� εταικαιαπο� προ� σκλησητουΕυρωπαικου� Κοινοβουλι�ου για την απαγο� ρευ-σητωννανοσωματιδι�ωναπο� προιο� νταδιατροφη� ς.
Αντι�θεταστιςΗΠΑ,ηνανοτεχνολογι�αστατρο�φιμαεπιτρε�πεται και δεν χρη� ζουν διαφορετικη� ς αντι-μετω� πισης. Η νανοτεχνολογι�α μα� λιστα συνδε�εταιμετηνβιω� σιμηανα� πτυξη,ο� πουστοχευ� ουνμεταξυ� α� λλων στην «ανακατασκευη� » καλλιεργειω� ν, ζω� ωνκαιμικροβι�ωνκαθω� ςκαιστηνανα� πτυξηνε�ωντρο-φι�μωνμελιγο� τερεςθερμι�δες,αλα� τικαιζα� χαρηδια-
[55]τηρω� νταςτηνυφη� καιτηγευ� ση .
ΠροϊόνταΟνομασίαςΠροέλευσης,ΓεωγραφικήςΈνδειξης&ΕγγυημένουΠαραδοσιακούΙδιότυπου
Ταπροιο� νταΟνομασι�αΠροε�λευσης(ΠΟΠ),Γεωγρα-φικη� ςΈνδειξης(ΠΓΕ)καιΕγγυημε�νουΠαραδοσια-κου� Ιδιο� τυπου (ΕΠΙΠ) καθιερω� θηκανστηνΕΕστοπλαι�σιο του επαναπροσανατολισμου� της Κοινη� ςΑγροτικη� ς Πολιτικη� ς (ΚΑΠ). Με αυτο� ν τον τρο�ποδι�νεταιηδυνατο� τηταστουςαγρο� τεςναστραφου� νσε μορφε�ς ολοκληρωμε�νης ανα� πτυξης της υπαι�-θρου, με�σω της διαφοροποι�ησης της γεωργικη� ςπαραγωγη� ς. Επιπλε�ον παρε�χεται η δυνατο� τητααφενο� ς στους παραγωγου� ς (ιδι�ως των μει-ονεκτικω� νκαιαπομακρυσμε�νωνπεριοχω� ν)ναπρο-ωθη� σουνευκολο� τεραπροιο� ντατουςπουπαρουσι-α� ζουν εξειδικευμε�να χαρακτηριστικα� , πετυχαι�-
νοποιημε�να τρο�φιμα αντιμετωπι�ζονται σαν οποιο-δη�ποτε α� λλο τρο�φιμο η ΕΕ επε�βαλε απο� το 1997απαγο� ρευση στα κλωνοποιημε�να προιο� ντα πουε�μπαινανστηνΕΕγιαεμπορι�ακαιαπαιτου� σεειδικο� φα� κελο,ανκαιδενε�χεικατατεθει�κανε�ναςτε�τοιοςφα� κελος.
ΤονΣεπτε�μβριοτου2015τοευρωπαικο� κοινοβου� -λιοαπαι�τησεο�χιμο� νοτηναπαγο� ρευσητωνκλωνο-ποιημε�νωνζω� ωνστηνευρωπαικη� ε�νωσηαλλα� καιτηναπαγο� ρευσητουεμπορι�ουτωναπογο� νωντουςη� τωνπροιο� ντωνπουπροε�ρχονταιαπο� κλωνοποι�η-ση. Απαι�τησε δηλαδη� , να ληφθου� ν πιο αυστηρα� με�τρα απο� αυτα� που πη� ρε η Κομισιο� ν, η οποι�αθε�λησε να μη χαλα� σει τις σχε�σεις της με τις ΗΠΑ.Απο� τηνπλευρα� της,ηΕυρωπαικη� Εταιρι�αΠροστα-σι�ας Τροφι�μων (EFSA) δεν φοβα� ται για τηνανθρω� πινη υγει�α. Αλλα� εκφρα� ζει φο� βους «για ταπροβλη� ματα υγει�ας των ζω� ων και για την καλη� τους κατα� σταση», προβλη� ματαπουπροκαλου� νται
[51]απο� τηνκλωνοποι�ηση .
Όσον αφορα� την κοινη� γνω� μη συ� μφωνα με δυ� οεκθε�σεις της Γενικη� ς Διευ� θυνσης της Ευρωπαικη� ςΕπιτροπη� ςγιατηνΈρευνα(2008&2010)ηκλωνο-ποι�ησηζω� ωνγιαταπροιο� νταδιατροφη� ςαποδοκι-μα� ζεταιμεσυντριπτικη� πλειοψηφι�α(Πι�νακας4).Ηιδε�α της «ανωτερο� τητας του φυσικου� » περιλαμ-βα� νειπολλε�ςαπο� τιςτα� σειςστηνευρωπαικη� παρα-γωγη� τροφι�μων,ο� πωςτονενθουσιασμο� γιαταβιο-λογικα� τρο�φιμα,τατοπικα� τρο�φιμα,καιτιςανησυ-χι�ες σχετικα� με τα τροφομι�λια. Οπο� τε, το «μηφυσικο� » αποτελει� τη μεγαλυ� τερη ανησυχι�α πουσχετι�ζεταιμετηνκλωνοποι�ησητωνζω� ωνκαιτων
[52]προιο� ντωνδιατροφη� ς .
νονταςκαλυ� τερες τιμε�ς στηναγορα� και βελτιω� νο-ντας ε�τσι το εισο� δημα� τους και αφ’ ετε�ρου στουςκαταναλωτε�ς νααγορα� ζουνπροιο� νταποιοτικα� ,μεεγγυη� σεις για τη παραγωγη� , επεξεργασι�α και τη
[56]γεωγραφικη� καταγωγη� τους .
Οι διαπραγματευ� σεις με τις Η.Π.Α. για την TTIP,ο� σον αφορα� τα προιο� ντα ΠΟΠ και ΠΓΕ εξελι�σσο-νται εν με�σω αντιδρα� σεων, διο� τι στις ΗΠΑ δενυπα� ρχει αντι�στοιχο καθεστω� ς. Απο� τα 1.300περι�-πουαναγνωρισμε�ναμεΠροστατευο� μενηΟνομασι�αΠροε�λευσης (Π.Ο.Π.)καιΠροστατευο� μενηΓεωγρα-φικη� Ένδειξη(Π.Γ.Ε.)ευρωπαικα� προιο� ντα,μο� νοτα201 εντα� σσονται στη συμφωνι�α, ενω� για ταΠροιο� ντα Εγγυημε�νου Παραδοσιακου� Ιδιο� τυπουδενε�χειγι�νειλο�γος.
[57]Συ� μφωνα με το ευρωπαικο� δι�κτυο AREPO (Συ� νδεσμος Ευρωπαικω� ν Περιφερειω� ν για ταΠροιο� νταΠροε�λευσης)οι1.300ΠΓΕγιατατρο�φι-μα που ε�χουν αναγνωριστει� απο� την Ευρωπαικη� Επιτροπη� ει�ναι συλλογικη� πνευματικη� ιδιοκτησι�απουαναγνωρι�ζεταιαπο� τοευρωπαικο� κανονιστικο� πλαι�σιο.Ταπροιο� ντααυτα� δεναποτελου� νμο� νοε�ναολο� κληροτμη� ματουευρωπαικου� πολιτισμου� γεωρ-γικω� νπροιο� ντωνκαιτροφι�μων,αλλα� καιε�ναπολυ� σημαντικο� μερι�διοτηςαγροτικη� ςοικονομι�ας,αντι-προσωπευ� οντας ετη� σιο κυ� κλο εργασιω� ν τουλα� χι-στον60δισ. ευρω� .Επιπλε�ον,ησυνολικη� αξι�α τωνπροιο� ντωνΠΓΕπουεξα� γονταιεκτο� ςτηςΕΕυπολο-γι�ζεταισε15δισ.Ευρω� ,ενω� οιΗΠΑει�ναιμακρα� νη
ΗστάσητωνΕυρωπαίωναπέναντι[53]
στηνκλωνοποίησηζώων :
84% ανησυχούν σχετικά µε τις µακροπρόθε-σµες επιπτώσεις στο περιβάλλον.
64% θεωρούν εντελώς απαράδεκτη την κλω-νοποίηση για την παραγωγή τροφίµων.
67% απορρίπτουν την κλωνοποίηση ζώων για ηθικούς λόγους.
69% συµφωνούν ότι η κλωνοποίηση ενέχει τον κίνδυνο τα ζώα να θεωρηθούν εµπορεύ-µατα.
83% θα απαιτούσαν ειδική σήµανση σε τρό-φιµα από κλώνους αν ήταν διαθέσιµα στα σούπερ µάρκετ της ΕΕ.
Από το 1992 έχει θεσπιστεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση το καθεστώς, για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονοµασιών προέλευσης των γεωργικών προϊόντων και των τροφίµων. Ο κανονισµός που τους διέπει σήµερα είναι ο (ΕΕ) 1151/2012 (για τα συστή-µατα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίµων), όπου συµπεριλαµβάνει και τα Εγγυηµένα Παραδοσιακά Ιδιότυπα.
Η εξέλιξη της νανοτεχνολογίας στα τρόφιµα θα επηρεάσει τόσο την
καλλιέργεια, όσο και την µεταποίηση, την αποθήκευση αλλά και την διανοµή τους.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
38
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
39
«Οι Ευρωπαίοι τρώνε αναµφίβολα -και χωρίς να το γνωρίζουν- κρέας που προέρ-χεται από απογόνους κλώνων λόγω της απουσίας ετικέτας και στοιχείων»
Πολίν Κονστάν, εκπρόσωπος τύπου του Ευ-ρωπαϊκού Γραφείου των ενώσεων κατανα-λωτών.
Βιοτεχνολογία&ΝέαΤρόφιμα
Η Βιοτεχνολογι�α αποτελει� ε�να ραγδαι�α αναπτυσ-σο� μενο επιστημονικο� κλα� δο ο οποι�ος ε�χει σκοπο� τηνανα� πτυξηνε�ωνκαιπροηγμε�νωνπροιο� ντωνκαιυπηρεσιω� ν.Δενβρι�σκειεφαρμογη� μο� νοστατρο�φι-μααλλα� καισεα� λλουςτομει�ςο� πωςτηνυγει�α,τηνβιομηχανι�α,τηνενε�ργεια,τοπεριβα� λλονκλπ.Υπα� ρ-χουνο� μωςπολλε�ςαντικρουο� μενεςθε�σειςκαιαντι-δρα� σειςγιακα� ποιεςαπο� τιςτεχνικε�ςτηςΒιοτεχνο-λογι�αςπουε�χουναναπτυχθει�, ο� πωςγιαπαρα� δειγ-μα οι γενετικα� τροποποιημε�νοι οργανισμοι� πουαναλυ� θηκαν στο προηγου� μενο εδα� φιο. Στη συνε�-χεια θα αναλυθου� ν δυ� ο ακο� μη τεχνικε�ς οι οποι�ες
[49]αφορου� ντανε�ατρο�φιμα καιαποτελου� νσημει�αδιαπραγμα� τευσηςστιςσυζητη� σειςγιατηνTTIP.
Τα νε�α τρο�φιμα στις ΗΠΑ αντιμετωπι�ζονται σανοποιοδη�ποτεα� λλοτρο�φιμοκαιδιε�πονταιαπο� τουςι�διουςκανονισμου� ς.Σεαντι�θεση,στηνΕΕτε�θηκεσεισχυ� οΚανονισμο� ς(ΕΚ)258/97γιατανε�ατρο�φιμααλλα� και τις νε�εςπαραγωγικε�ς διεργασι�ες απο� τιςοποι�ες προκυ� πτει προιο� ν που διαθε�τει σημαντικε�ςδιαφορε�ςστησυ� στασηη� σταθρεπτικα� συστατικα� .
Ηε�γκρισηκυκλοφορι�αςστηναγορα� ενο� ςνε�ουτρο-φι�μου ει�ναι μια διαδικασι�α που απαιτει� δια� φοραστα� δια,μεοριοθετημε�ναχρονικα� περιθω� ρια.Με�χριτιςαρχε�ςτου2015,υπη� ρξανπερι�που180αιτη� σειςγια νε�α τρο�φιμααπο� τις οποι�ες περι�που 80 ε�χουνεγκριθει�γιαχρη� σηστηνΕΕ.Όσοναφορα� τηση� μαν-ση, τα νε�α τρο�φιμα υπο� κεινται στις γενικε�ς απαι-
[50]τη� σειςση� μανσης .
ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ: Η κλωνοποι�ησηει�ναιμιασχετικα� νε�ατεχνικη� αγενου� ςαναπαραγω-γη� ς ζω� ων,ηοποι�απαρα� γεισχεδο� νπιστα� γενετικα� αντι�γραφατωνκλωνοποιημε�νωνζω� ων,δηλ.χωρι�ςτροποποι�ησητωνγονιδι�ων.Ενω� στιςΗΠΑτακλω-
ΝΑΝΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ:Ηνανοτεχνολογι�ααφορα� πολ-λε�ς τεχνολογι�ες που σχετι�ζονται με το ατομικο� η� /καιμοριακο� επι�πεδο.Οικι�νδυνοιτωννανοσωματι-δι�ωνγιατηνυγει�ακαιτοπεριβα� λλονει�ναιεπιστη-
[54]μονικα� αβε�βαιοι .
Καθω� ςηνανοτεχνολογι�α εξελι�σσεται, επιστη� μονεςυποστηρικτε�ςτηςκαιφορει�ςχα� ραξηςπολιτικη� ςτηςΕΕ,εκφρα� ζουνο� τιθαπρε�πεινααποφευχθει�ηεπα-να� ληψη του «ε�πους των ΓΤΟ». Παρα� λληλα ανα-πτυ� σσεται η νανοηθικη� , η συζη� τηση δηλαδη� τωνκοινωνικω� ν,ηθικω� νκαινομικω� νπτυχω� ντηςμορι-ακη� ς μηχανικη� ς. Η νανοτεχνολογι�α στα τρο�φιμα,στην ΕΕ θεωρει�ται κοινωνικα� ευαι�σθητη τεχνολο-γι�α,πρα� γμαπουαποδεικνυ� εταικαιαπο� προ� σκλησητουΕυρωπαικου� Κοινοβουλι�ου για την απαγο� ρευ-σητωννανοσωματιδι�ωναπο� προιο� νταδιατροφη� ς.
Αντι�θεταστιςΗΠΑ,ηνανοτεχνολογι�αστατρο�φιμαεπιτρε�πεται και δεν χρη� ζουν διαφορετικη� ς αντι-μετω� πισης. Η νανοτεχνολογι�α μα� λιστα συνδε�εταιμετηνβιω� σιμηανα� πτυξη,ο� πουστοχευ� ουνμεταξυ� α� λλων στην «ανακατασκευη� » καλλιεργειω� ν, ζω� ωνκαιμικροβι�ωνκαθω� ςκαιστηνανα� πτυξηνε�ωντρο-φι�μωνμελιγο� τερεςθερμι�δες,αλα� τικαιζα� χαρηδια-
[55]τηρω� νταςτηνυφη� καιτηγευ� ση .
ΠροϊόνταΟνομασίαςΠροέλευσης,ΓεωγραφικήςΈνδειξης&ΕγγυημένουΠαραδοσιακούΙδιότυπου
Ταπροιο� νταΟνομασι�αΠροε�λευσης(ΠΟΠ),Γεωγρα-φικη� ςΈνδειξης(ΠΓΕ)καιΕγγυημε�νουΠαραδοσια-κου� Ιδιο� τυπου (ΕΠΙΠ) καθιερω� θηκανστηνΕΕστοπλαι�σιο του επαναπροσανατολισμου� της Κοινη� ςΑγροτικη� ς Πολιτικη� ς (ΚΑΠ). Με αυτο� ν τον τρο�ποδι�νεταιηδυνατο� τηταστουςαγρο� τεςναστραφου� νσε μορφε�ς ολοκληρωμε�νης ανα� πτυξης της υπαι�-θρου, με�σω της διαφοροποι�ησης της γεωργικη� ςπαραγωγη� ς. Επιπλε�ον παρε�χεται η δυνατο� τητααφενο� ς στους παραγωγου� ς (ιδι�ως των μει-ονεκτικω� νκαιαπομακρυσμε�νωνπεριοχω� ν)ναπρο-ωθη� σουνευκολο� τεραπροιο� ντατουςπουπαρουσι-α� ζουν εξειδικευμε�να χαρακτηριστικα� , πετυχαι�-
νοποιημε�να τρο�φιμα αντιμετωπι�ζονται σαν οποιο-δη�ποτε α� λλο τρο�φιμο η ΕΕ επε�βαλε απο� το 1997απαγο� ρευση στα κλωνοποιημε�να προιο� ντα πουε�μπαινανστηνΕΕγιαεμπορι�ακαιαπαιτου� σεειδικο� φα� κελο,ανκαιδενε�χεικατατεθει�κανε�ναςτε�τοιοςφα� κελος.
ΤονΣεπτε�μβριοτου2015τοευρωπαικο� κοινοβου� -λιοαπαι�τησεο�χιμο� νοτηναπαγο� ρευσητωνκλωνο-ποιημε�νωνζω� ωνστηνευρωπαικη� ε�νωσηαλλα� καιτηναπαγο� ρευσητουεμπορι�ουτωναπογο� νωντουςη� τωνπροιο� ντωνπουπροε�ρχονταιαπο� κλωνοποι�η-ση. Απαι�τησε δηλαδη� , να ληφθου� ν πιο αυστηρα� με�τρα απο� αυτα� που πη� ρε η Κομισιο� ν, η οποι�αθε�λησε να μη χαλα� σει τις σχε�σεις της με τις ΗΠΑ.Απο� τηνπλευρα� της,ηΕυρωπαικη� Εταιρι�αΠροστα-σι�ας Τροφι�μων (EFSA) δεν φοβα� ται για τηνανθρω� πινη υγει�α. Αλλα� εκφρα� ζει φο� βους «για ταπροβλη� ματα υγει�ας των ζω� ων και για την καλη� τους κατα� σταση», προβλη� ματαπουπροκαλου� νται
[51]απο� τηνκλωνοποι�ηση .
Όσον αφορα� την κοινη� γνω� μη συ� μφωνα με δυ� οεκθε�σεις της Γενικη� ς Διευ� θυνσης της Ευρωπαικη� ςΕπιτροπη� ςγιατηνΈρευνα(2008&2010)ηκλωνο-ποι�ησηζω� ωνγιαταπροιο� νταδιατροφη� ςαποδοκι-μα� ζεταιμεσυντριπτικη� πλειοψηφι�α(Πι�νακας4).Ηιδε�α της «ανωτερο� τητας του φυσικου� » περιλαμ-βα� νειπολλε�ςαπο� τιςτα� σειςστηνευρωπαικη� παρα-γωγη� τροφι�μων,ο� πωςτονενθουσιασμο� γιαταβιο-λογικα� τρο�φιμα,τατοπικα� τρο�φιμα,καιτιςανησυ-χι�ες σχετικα� με τα τροφομι�λια. Οπο� τε, το «μηφυσικο� » αποτελει� τη μεγαλυ� τερη ανησυχι�α πουσχετι�ζεταιμετηνκλωνοποι�ησητωνζω� ωνκαιτων
[52]προιο� ντωνδιατροφη� ς .
νονταςκαλυ� τερες τιμε�ς στηναγορα� και βελτιω� νο-ντας ε�τσι το εισο� δημα� τους και αφ’ ετε�ρου στουςκαταναλωτε�ς νααγορα� ζουνπροιο� νταποιοτικα� ,μεεγγυη� σεις για τη παραγωγη� , επεξεργασι�α και τη
[56]γεωγραφικη� καταγωγη� τους .
Οι διαπραγματευ� σεις με τις Η.Π.Α. για την TTIP,ο� σον αφορα� τα προιο� ντα ΠΟΠ και ΠΓΕ εξελι�σσο-νται εν με�σω αντιδρα� σεων, διο� τι στις ΗΠΑ δενυπα� ρχει αντι�στοιχο καθεστω� ς. Απο� τα 1.300περι�-πουαναγνωρισμε�ναμεΠροστατευο� μενηΟνομασι�αΠροε�λευσης (Π.Ο.Π.)καιΠροστατευο� μενηΓεωγρα-φικη� Ένδειξη(Π.Γ.Ε.)ευρωπαικα� προιο� ντα,μο� νοτα201 εντα� σσονται στη συμφωνι�α, ενω� για ταΠροιο� ντα Εγγυημε�νου Παραδοσιακου� Ιδιο� τυπουδενε�χειγι�νειλο�γος.
[57]Συ� μφωνα με το ευρωπαικο� δι�κτυο AREPO (Συ� νδεσμος Ευρωπαικω� ν Περιφερειω� ν για ταΠροιο� νταΠροε�λευσης)οι1.300ΠΓΕγιατατρο�φι-μα που ε�χουν αναγνωριστει� απο� την Ευρωπαικη� Επιτροπη� ει�ναι συλλογικη� πνευματικη� ιδιοκτησι�απουαναγνωρι�ζεταιαπο� τοευρωπαικο� κανονιστικο� πλαι�σιο.Ταπροιο� ντααυτα� δεναποτελου� νμο� νοε�ναολο� κληροτμη� ματουευρωπαικου� πολιτισμου� γεωρ-γικω� νπροιο� ντωνκαιτροφι�μων,αλλα� καιε�ναπολυ� σημαντικο� μερι�διοτηςαγροτικη� ςοικονομι�ας,αντι-προσωπευ� οντας ετη� σιο κυ� κλο εργασιω� ν τουλα� χι-στον60δισ. ευρω� .Επιπλε�ον,ησυνολικη� αξι�α τωνπροιο� ντωνΠΓΕπουεξα� γονταιεκτο� ςτηςΕΕυπολο-γι�ζεταισε15δισ.Ευρω� ,ενω� οιΗΠΑει�ναιμακρα� νη
ΗστάσητωνΕυρωπαίωναπέναντι[53]
στηνκλωνοποίησηζώων :
84% ανησυχούν σχετικά µε τις µακροπρόθε-σµες επιπτώσεις στο περιβάλλον.
64% θεωρούν εντελώς απαράδεκτη την κλω-νοποίηση για την παραγωγή τροφίµων.
67% απορρίπτουν την κλωνοποίηση ζώων για ηθικούς λόγους.
69% συµφωνούν ότι η κλωνοποίηση ενέχει τον κίνδυνο τα ζώα να θεωρηθούν εµπορεύ-µατα.
83% θα απαιτούσαν ειδική σήµανση σε τρό-φιµα από κλώνους αν ήταν διαθέσιµα στα σούπερ µάρκετ της ΕΕ.
Από το 1992 έχει θεσπιστεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση το καθεστώς, για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονοµασιών προέλευσης των γεωργικών προϊόντων και των τροφίµων. Ο κανονισµός που τους διέπει σήµερα είναι ο (ΕΕ) 1151/2012 (για τα συστή-µατα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίµων), όπου συµπεριλαµβάνει και τα Εγγυηµένα Παραδοσιακά Ιδιότυπα.
Η εξέλιξη της νανοτεχνολογίας στα τρόφιµα θα επηρεάσει τόσο την
καλλιέργεια, όσο και την µεταποίηση, την αποθήκευση αλλά και την διανοµή τους.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
40
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
41
κορυφαι�α χω� ρα προορισμου� για τις γεωγραφικε�ςενδει�ξεις της ΕΕ, λαμβα� νοντας το 30% των συνο-λικω� νεξαγωγω� ναπο� τηνΕΕ.
2.2.5TTIP&Περιβάλλον
ΗTTIPο� πωςκαικα� θεπαρο� μοιαεμπορικη� συμφω-νι�α (βλ. CETA, TiSA) ε�χει α� μεσες συνε�πειες, αν ο�χια� μεσοστο�χο,στοπεριβα� λλονκαθω� ςαυτο� αναγνω-ρι�ζεταιως«πεδι�οκερδοφορι�ας»μετηνενσωμα� τω-ση� τουστηλογικη� τωναγορω� νκαιτηνπλη� ρηανα� -πτυξη σε αυτο� διαδικασιω� ν υφαρπαγη� ς, εμπορευ-ματοποι�ησηςκαιχρηματιστικοποι�ησης.Πιοσυγκε-κριμε�να:
ΕΠΙΘΕΣΗΣΤΟΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΚΑΙΤΗΝΠΟΙΟΤΗΤΑΖΩΗΣ:Με�σωτηςTTIPθαει�ναιπολυ� πιοδυ� σκοληηεφαρμογη� πολιτικω� ν για τηνανα� σχεσητηςκλιμα-τικη� ς αλλαγη� ς. Με βα� ση τα ε�γγραφα που ε�χουνδιαρρευ� σει με�χρι ση� μερα δεν παρουσια� ζονται σεκανε�να σημει�ο συγκεκριμε�νες δεσμευ� σεις, πολιτι-κε�ςη� με�τραγιατηνανα� σχεσητηςκλιματικη� ςαλλα-γη� ς, ο� πως θα ε�πρεπε σε συμφωνι�ες τε�τοιου μεγε�-θουςκαιβα� θους,καθω� ςαυτε�ςπροσπαθου� νναορι�-σουν (σχεδο� ν) το συ� νολο των παραγωγικω� ν καιεμπορικω� ν κατευθυ� νσεων. Αντιθε�τως μα� λιστα,τι�θενται εμπο� δια στην λη�ψη με�τρων μετριασμου� (mitigation measures) των εκπομπω� ν λο� γω τωνειδικω� νδιατα� ξεωνστακεφα� λαιαγιατηΡυθμιστικη� Συνεργασι�α(RegulatoryCooperation)καιτηνΠρο� -σβαση στην Αγορα� για τα Βιομηχανικα� Προιο� ντα(MarketAccessforIndustrialGoods).
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑΧΗΜΙΚΑΩΣΕΜΠΟΔΙΑΣΤΟΕΜΠΟ-ΡΙΟ: Το ι�διο ακριβω� ς συμβαι�νει και με τα χημικα� προιο� ντα που ει�ναι επιβλαβη� για την ανθρω� πινη
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΤΩΝΕΤΑΙΡΙΩΝΣΕΒΑΡΟΣΤΟΥΠΕΡΙ-ΒΑΛΛΟΝΤΟΣ: Οι εξουσι�ες των εταιριω� ν ενισχυ� ο-νταιε�ναντιαυτω� ντωνκοινωνικω� νκινημα� των,τωνκινη� σεων πολιτω� ν και της κοινωνι�ας συνολικο� -τερα.Ενω� ησυμφωνι�αε�χεια� μεσεςσυνε�πειεςστηνπροστασι�α τουπεριβα� λλοντος, των καταναλωτω� νκαιτηςποιο� τηταςζωη� ς,οιεταιρι�εςει�ναιοιπρονο-μιακοι�καιαποκλειστικοι�συνομιλητε�ςτωνυπευ� θυ-
νωνγιατησυμφωνι�α.Τηνι�διαστιγμη� οιΜΚΟη� οικινη� σεις πολιτω� ν ε�χουν περιορισμε�νη συμμετοχη� και πληροφο� ρηση.Μα� λιστα, απο� τις με�χρι ση� μεραδιαρροε� ς ει�ναι ενδεικτικο� ο� τι προωθει�ται μιαπεραιτε�ρω ελα�φρυνση των βιομηχανιω� ν απε�ναντιστηνπροστασι�ατουπεριβα� λλοντοςμεειδικε�ςεξαι-ρε�σειςσεμιασειρα� απο� παραγωγικε�ςδιαδικασι�ες.
ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ: Ησημαντικο� τερηπτυχη� ο� λων ει�ναι ο� τι ηTTIP ο� πωςφαι�νεται εγκαινια� ζει την κατα� ργηση της «Αρχη� ςτης Προ� ληψης» (Precautionary principle) βασικη� αρχη� της ι�διας της Ευρωπαικη� ς Συνθη� κης και τηςΕΕσχεδο� ναπο� τηγε�ννηση� της.Ηαρχη� τηςπρο� λη-ψης (Άρθρο 191 της Συνθη� κης για τη Λειτουργι�ατηςΕΕ)ε�χειωςστο�χοτηδιασφα� λισητηςπεριβαλ-λοντικη� ς προστασι�ας με�σω της δυνατο� τητας τωνκρατω� ν και της ι�διας της ΕΕ για αποτρεπτικε�ς-προληπτικε�ςπολιτικε�ςσεπερι�πτωσηαναγνω� ρισηςκινδυ� νουγιατοπεριβα� λλονκαιτηνποιο� τηταζωη� ς.Στην TTIP δεν γι�νεται καμι�α αναφορα� στη συγκε-κριμε�νηαρχη� (ο� πωςφαι�νεταιστιςδιαρροε�ς)ενω� ηκατευ� θυνσηει�ναιπροςτηνενσωμα� τωσητηςλογι-κη� ςτωνΗΠΑπουπροβλε�πουνδιαχει�ρισηκαιαπο-τροπη� τουο� ποιουκινδυ� νου.Ηαρνητικη� αυτη� εξε�λι-ξηθαε�χεια� μεσεςσυνε�πειεςσχεδο� νστοσυ� νολοτωνπεριβαλλοντικω� ν πολιτικω� ν οι οποι�ες θα αποδυ-ναμω� σουνη� καιθακαταργηθου� νστηνπρα� ξηλο�γωτηςισχυ� οςτηςTTIPε�ναντιτηςκοινοτικη� ςνομοθε-σι�ας.
υγει�α και το περιβα� λλον. Η ΕΕ ε�χει θεσπι�σει μιασχετικα� αυστηρη� νομοθεσι�α κατα� των τοξικω� νχημικω� νουσιω� ν,σεαντι�θεσημετιςΗΠΑο�πουδενυφι�σταται αντι�στοιχη νομοθεσι�α. Συνεπω� ς, η ΕΕαπαγορευ� ει χιλια� δες χημικε�ς ουσι�ες πουθεωρου� ν-ται επιβλαβει�ς για το περιβα� λλον η� την υγει�α σεπροιο� ντα καθαρισμου� , καλλυντικα� , χρω� ματα, ρου� -χακαιηλεκτρικε�ςσυσκευε�ς.Ηκυβε�ρνησητωνΗΠΑη� δη απο� το 2014 ε�χει προσπαθη� σει ε�μμεσα νακαταργη� σει αυτη� τη νομοθεσι�α, με�σω της TTIPκαθω� ς, ο� πως υποστηρι�ζεται, «εισα� γονται διακρι�-σεις,οισυγκεκριμε�νοινο� μοιδενε�χουνε�ννομηβα� σηκαιδημιουργου� νπεριττα� εμπο� διαστοεμπο� ριο».Ηπροκαθορισμε�νηπροσε�γγισηβα� σειτηςνομοθεσι�αςτων ΗΠΑ ει�ναι ο� τι ο� λες οι χημικε�ς ουσι�ες ει�ναιασφαλει�ς,εκτο� ςαναποδειχθει�τοαντι�θετο.Στιςδια-πραγματευ� σειςγιατηνTTIPκαιμεβα� σητοο� τιε�χειδιαρρευ� σει με�χρι τω� ρα, γι�νεται προσπα� θεια τοκανονιστικο� πλαι�σιο για τα χημικα� προιο� ντα ναει�ναι πιο κοντα� στις (χαλαρο� τερες) θε�σεις τωνΗΠΑ.
ΚΑΜΙΑ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ: Συνολικα� , η μακροχρο� νια περιβαλ-λοντικη� προστασι�α δεν διασφαλι�ζεται αν δενκαταργει�ταιπλη� ρως.Κανε�νααπο� τακεφα� λαιατηςσυμφωνι�αςπουε�χουνδιαρρευ� σειμε�χριση� μεραδενκα� νουναναφορα� στονκανο� νατης«Γενικη� ςΕξαι�ρε-σης», κανο� νας που ισχυ� ει εδω� και σχεδο� ν 70χρο� νια, απο� τη συμφωνι�α GATT του Παγκο� σμιουΟργανισμου� Εμπορι�ου,καιπαρε�χει τηδυνατο� τηταστακρα� τη ναορι�σουνκανονιστικο� πλαι�σιογια τοεμπο� ριο προκειμε�νου να διασφαλι�σουν «την προ-στασι�ατηςζωη� ςκαιτηςυγει�αςτωνανθρω� πωνκαιτου περιβα� λλοντος» η� «την προστασι�α των φυσι-κω� ντουςπο� ρων».
«Τα τοπικά προϊόντα βιώνουν µία έκρηξη στην αγορά η οποία είναι ακόµη µεγαλύτερη από αυτή των
βιολογικών προϊόντων. Σε περίπτωση όµως που η Ευρώπη χρειαστεί να
υιοθετήσει το αµερικάνικο "χώρα - προέλευσης" πρότυπο, οι Ευρωπαίοι
καλλιεργητές ανησυχούν ότι οι πελάτες τους θα έχουν λιγότερη
εµπιστοσύνη στα προϊόντα τους».
unternehmensgruen.org
Κατά την περίοδο των διαπραγµατεύσεων για τη συµφωνία, µια σειρά από περιβαλλοντικές πολιτικές και µέτρα της ΕΕ θεωρούνται «τε-χνικά εµπόδια στο ελεύθερο εµπόριο» και «πρέπει να καταργηθούν» όπως:
• οι ετικέτες ενεργειακής απόδοσης
• τα πρότυπα απόδοσης καυσίµων για τα αυ-τοκίνητα
• η απαγόρευση φθοριούχων αερίων σε συ-σκευές όπως ψυγεία και καταψύκτες
• οι ρυθµίσεις για τη µη συµβατική εξόρυξη ορυκτών (βλ. tarsands, fracking)
• οι οδηγίες για την αειφορία και την ενίσχυ-ση των ΑΠΕ
Σύµφωνα µε έγγραφο που διέρρευσε και έχει στην κατοχή του ο Guardian (11/07/2016), η ΕΕ θα προτείνει να υποχωρήσει στα υποχρεωτικά µέτρα εξοικονόµησης ενέργειας, αλλά και σε σηµαντικά εµπόδια σε µελλοντικά καθεστώτα χρέωσης αποσκοπώντας την υιοθέτηση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας.
Ενώ η ΕΕ, στη διάσκεψη για το κλίµα 2015 στο Παρίσι, δεσµεύθηκε να µειώσει της εκποµπές CO2 κατά 40% έως το 2030, ενώ έως το 2050 δεσµεύθηκε να µειώσει τις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου κατά τουλάχιστον 80%, σε αντιπαράθεση, το νέο κείµενο αναφέρει ότι:
• τα συµβαλλόµενα µέρη πρέπει να συµφωνήσουν σε µια νοµικά δεσµευτική υποχρέωση την εξάλειψη όλων των υφιστάµενων περιορισµών στην εξαγωγή φυσικού αερίου στο µεταξύ τους εµπόριο, από την ηµεροµηνία έναρξης ισχύος της συµφωνίας
• οι εταίροι θα πρέπει να ενθαρρύνουν την αυτορρύθµιση του κλάδου των απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης για προϊόντα όπου η αυτορρύθµιση είναι πιθανό να επιτύχει τους πολιτικούς στόχους ταχύτερα ή κατά λιγότερο δαπανηρό τρόπο από ό, τι οι υποχρεωτικές απαιτήσεις.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
40
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
41
κορυφαι�α χω� ρα προορισμου� για τις γεωγραφικε�ςενδει�ξεις της ΕΕ, λαμβα� νοντας το 30% των συνο-λικω� νεξαγωγω� ναπο� τηνΕΕ.
2.2.5TTIP&Περιβάλλον
ΗTTIPο� πωςκαικα� θεπαρο� μοιαεμπορικη� συμφω-νι�α (βλ. CETA, TiSA) ε�χει α� μεσες συνε�πειες, αν ο�χια� μεσοστο�χο,στοπεριβα� λλονκαθω� ςαυτο� αναγνω-ρι�ζεταιως«πεδι�οκερδοφορι�ας»μετηνενσωμα� τω-ση� τουστηλογικη� τωναγορω� νκαιτηνπλη� ρηανα� -πτυξη σε αυτο� διαδικασιω� ν υφαρπαγη� ς, εμπορευ-ματοποι�ησηςκαιχρηματιστικοποι�ησης.Πιοσυγκε-κριμε�να:
ΕΠΙΘΕΣΗΣΤΟΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΚΑΙΤΗΝΠΟΙΟΤΗΤΑΖΩΗΣ:Με�σωτηςTTIPθαει�ναιπολυ� πιοδυ� σκοληηεφαρμογη� πολιτικω� ν για τηνανα� σχεσητηςκλιμα-τικη� ς αλλαγη� ς. Με βα� ση τα ε�γγραφα που ε�χουνδιαρρευ� σει με�χρι ση� μερα δεν παρουσια� ζονται σεκανε�να σημει�ο συγκεκριμε�νες δεσμευ� σεις, πολιτι-κε�ςη� με�τραγιατηνανα� σχεσητηςκλιματικη� ςαλλα-γη� ς, ο� πως θα ε�πρεπε σε συμφωνι�ες τε�τοιου μεγε�-θουςκαιβα� θους,καθω� ςαυτε�ςπροσπαθου� νναορι�-σουν (σχεδο� ν) το συ� νολο των παραγωγικω� ν καιεμπορικω� ν κατευθυ� νσεων. Αντιθε�τως μα� λιστα,τι�θενται εμπο� δια στην λη�ψη με�τρων μετριασμου� (mitigation measures) των εκπομπω� ν λο� γω τωνειδικω� νδιατα� ξεωνστακεφα� λαιαγιατηΡυθμιστικη� Συνεργασι�α(RegulatoryCooperation)καιτηνΠρο� -σβαση στην Αγορα� για τα Βιομηχανικα� Προιο� ντα(MarketAccessforIndustrialGoods).
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑΧΗΜΙΚΑΩΣΕΜΠΟΔΙΑΣΤΟΕΜΠΟ-ΡΙΟ: Το ι�διο ακριβω� ς συμβαι�νει και με τα χημικα� προιο� ντα που ει�ναι επιβλαβη� για την ανθρω� πινη
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΤΩΝΕΤΑΙΡΙΩΝΣΕΒΑΡΟΣΤΟΥΠΕΡΙ-ΒΑΛΛΟΝΤΟΣ: Οι εξουσι�ες των εταιριω� ν ενισχυ� ο-νταιε�ναντιαυτω� ντωνκοινωνικω� νκινημα� των,τωνκινη� σεων πολιτω� ν και της κοινωνι�ας συνολικο� -τερα.Ενω� ησυμφωνι�αε�χεια� μεσεςσυνε�πειεςστηνπροστασι�α τουπεριβα� λλοντος, των καταναλωτω� νκαιτηςποιο� τηταςζωη� ς,οιεταιρι�εςει�ναιοιπρονο-μιακοι�καιαποκλειστικοι�συνομιλητε�ςτωνυπευ� θυ-
νωνγιατησυμφωνι�α.Τηνι�διαστιγμη� οιΜΚΟη� οικινη� σεις πολιτω� ν ε�χουν περιορισμε�νη συμμετοχη� και πληροφο� ρηση.Μα� λιστα, απο� τις με�χρι ση� μεραδιαρροε� ς ει�ναι ενδεικτικο� ο� τι προωθει�ται μιαπεραιτε�ρω ελα�φρυνση των βιομηχανιω� ν απε�ναντιστηνπροστασι�ατουπεριβα� λλοντοςμεειδικε�ςεξαι-ρε�σειςσεμιασειρα� απο� παραγωγικε�ςδιαδικασι�ες.
ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ: Ησημαντικο� τερηπτυχη� ο� λων ει�ναι ο� τι ηTTIP ο� πωςφαι�νεται εγκαινια� ζει την κατα� ργηση της «Αρχη� ςτης Προ� ληψης» (Precautionary principle) βασικη� αρχη� της ι�διας της Ευρωπαικη� ς Συνθη� κης και τηςΕΕσχεδο� ναπο� τηγε�ννηση� της.Ηαρχη� τηςπρο� λη-ψης (Άρθρο 191 της Συνθη� κης για τη Λειτουργι�ατηςΕΕ)ε�χειωςστο�χοτηδιασφα� λισητηςπεριβαλ-λοντικη� ς προστασι�ας με�σω της δυνατο� τητας τωνκρατω� ν και της ι�διας της ΕΕ για αποτρεπτικε�ς-προληπτικε�ςπολιτικε�ςσεπερι�πτωσηαναγνω� ρισηςκινδυ� νουγιατοπεριβα� λλονκαιτηνποιο� τηταζωη� ς.Στην TTIP δεν γι�νεται καμι�α αναφορα� στη συγκε-κριμε�νηαρχη� (ο� πωςφαι�νεταιστιςδιαρροε�ς)ενω� ηκατευ� θυνσηει�ναιπροςτηνενσωμα� τωσητηςλογι-κη� ςτωνΗΠΑπουπροβλε�πουνδιαχει�ρισηκαιαπο-τροπη� τουο� ποιουκινδυ� νου.Ηαρνητικη� αυτη� εξε�λι-ξηθαε�χεια� μεσεςσυνε�πειεςσχεδο� νστοσυ� νολοτωνπεριβαλλοντικω� ν πολιτικω� ν οι οποι�ες θα αποδυ-ναμω� σουνη� καιθακαταργηθου� νστηνπρα� ξηλο�γωτηςισχυ� οςτηςTTIPε�ναντιτηςκοινοτικη� ςνομοθε-σι�ας.
υγει�α και το περιβα� λλον. Η ΕΕ ε�χει θεσπι�σει μιασχετικα� αυστηρη� νομοθεσι�α κατα� των τοξικω� νχημικω� νουσιω� ν,σεαντι�θεσημετιςΗΠΑο�πουδενυφι�σταται αντι�στοιχη νομοθεσι�α. Συνεπω� ς, η ΕΕαπαγορευ� ει χιλια� δες χημικε�ς ουσι�ες πουθεωρου� ν-ται επιβλαβει�ς για το περιβα� λλον η� την υγει�α σεπροιο� ντα καθαρισμου� , καλλυντικα� , χρω� ματα, ρου� -χακαιηλεκτρικε�ςσυσκευε�ς.Ηκυβε�ρνησητωνΗΠΑη� δη απο� το 2014 ε�χει προσπαθη� σει ε�μμεσα νακαταργη� σει αυτη� τη νομοθεσι�α, με�σω της TTIPκαθω� ς, ο� πως υποστηρι�ζεται, «εισα� γονται διακρι�-σεις,οισυγκεκριμε�νοινο� μοιδενε�χουνε�ννομηβα� σηκαιδημιουργου� νπεριττα� εμπο� διαστοεμπο� ριο».Ηπροκαθορισμε�νηπροσε�γγισηβα� σειτηςνομοθεσι�αςτων ΗΠΑ ει�ναι ο� τι ο� λες οι χημικε�ς ουσι�ες ει�ναιασφαλει�ς,εκτο� ςαναποδειχθει�τοαντι�θετο.Στιςδια-πραγματευ� σειςγιατηνTTIPκαιμεβα� σητοο� τιε�χειδιαρρευ� σει με�χρι τω� ρα, γι�νεται προσπα� θεια τοκανονιστικο� πλαι�σιο για τα χημικα� προιο� ντα ναει�ναι πιο κοντα� στις (χαλαρο� τερες) θε�σεις τωνΗΠΑ.
ΚΑΜΙΑ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ: Συνολικα� , η μακροχρο� νια περιβαλ-λοντικη� προστασι�α δεν διασφαλι�ζεται αν δενκαταργει�ταιπλη� ρως.Κανε�νααπο� τακεφα� λαιατηςσυμφωνι�αςπουε�χουνδιαρρευ� σειμε�χριση� μεραδενκα� νουναναφορα� στονκανο� νατης«Γενικη� ςΕξαι�ρε-σης», κανο� νας που ισχυ� ει εδω� και σχεδο� ν 70χρο� νια, απο� τη συμφωνι�α GATT του Παγκο� σμιουΟργανισμου� Εμπορι�ου,καιπαρε�χει τηδυνατο� τηταστακρα� τη ναορι�σουνκανονιστικο� πλαι�σιογια τοεμπο� ριο προκειμε�νου να διασφαλι�σουν «την προ-στασι�ατηςζωη� ςκαιτηςυγει�αςτωνανθρω� πωνκαιτου περιβα� λλοντος» η� «την προστασι�α των φυσι-κω� ντουςπο� ρων».
«Τα τοπικά προϊόντα βιώνουν µία έκρηξη στην αγορά η οποία είναι ακόµη µεγαλύτερη από αυτή των
βιολογικών προϊόντων. Σε περίπτωση όµως που η Ευρώπη χρειαστεί να
υιοθετήσει το αµερικάνικο "χώρα - προέλευσης" πρότυπο, οι Ευρωπαίοι
καλλιεργητές ανησυχούν ότι οι πελάτες τους θα έχουν λιγότερη
εµπιστοσύνη στα προϊόντα τους».
unternehmensgruen.org
Κατά την περίοδο των διαπραγµατεύσεων για τη συµφωνία, µια σειρά από περιβαλλοντικές πολιτικές και µέτρα της ΕΕ θεωρούνται «τε-χνικά εµπόδια στο ελεύθερο εµπόριο» και «πρέπει να καταργηθούν» όπως:
• οι ετικέτες ενεργειακής απόδοσης
• τα πρότυπα απόδοσης καυσίµων για τα αυ-τοκίνητα
• η απαγόρευση φθοριούχων αερίων σε συ-σκευές όπως ψυγεία και καταψύκτες
• οι ρυθµίσεις για τη µη συµβατική εξόρυξη ορυκτών (βλ. tarsands, fracking)
• οι οδηγίες για την αειφορία και την ενίσχυ-ση των ΑΠΕ
Σύµφωνα µε έγγραφο που διέρρευσε και έχει στην κατοχή του ο Guardian (11/07/2016), η ΕΕ θα προτείνει να υποχωρήσει στα υποχρεωτικά µέτρα εξοικονόµησης ενέργειας, αλλά και σε σηµαντικά εµπόδια σε µελλοντικά καθεστώτα χρέωσης αποσκοπώντας την υιοθέτηση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας.
Ενώ η ΕΕ, στη διάσκεψη για το κλίµα 2015 στο Παρίσι, δεσµεύθηκε να µειώσει της εκποµπές CO2 κατά 40% έως το 2030, ενώ έως το 2050 δεσµεύθηκε να µειώσει τις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου κατά τουλάχιστον 80%, σε αντιπαράθεση, το νέο κείµενο αναφέρει ότι:
• τα συµβαλλόµενα µέρη πρέπει να συµφωνήσουν σε µια νοµικά δεσµευτική υποχρέωση την εξάλειψη όλων των υφιστάµενων περιορισµών στην εξαγωγή φυσικού αερίου στο µεταξύ τους εµπόριο, από την ηµεροµηνία έναρξης ισχύος της συµφωνίας
• οι εταίροι θα πρέπει να ενθαρρύνουν την αυτορρύθµιση του κλάδου των απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης για προϊόντα όπου η αυτορρύθµιση είναι πιθανό να επιτύχει τους πολιτικούς στόχους ταχύτερα ή κατά λιγότερο δαπανηρό τρόπο από ό, τι οι υποχρεωτικές απαιτήσεις.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
42
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
43
2.2.6TTIP&ΜικρομεσαίεςΕπιχειρήσεις
Απο� τηναρχη� των διαπραγματευ� σεωνωςση� μερα,ε�χει δοθει� τερα� στια ε�μφαση στην επι�σημη ενημε�-ρωσηαπο� τηνΕ.Ε.ο� σοναφορα� τιςθετικε�ςεπιδρα� -σεις της TTIP για τις μικρομεσαι�ες επιχειρη� σεις.Όμως οι διαρροε�ς αποκαλυ� πτουν ο� τι η μο� νη προ� -βλεψηπουυπα� ρχειεντο� ςτηςσυμφωνι�ας,στοτμη� -ματηςεκει�νοπουει�ναιαφιερωμε�νοστιςΜΜΕ,δενπεριε�χειτι�ποταπληνο� ρωνπουαφορου� νστηνκαλη� ενημε�ρωσητωνΜΜΕεκατε�ρωθεν,ο� σοναφορα� τιςευκαιρι�ες που τους ανοι�γονται με�σω της υπογρα-φη� ςτηςσυμφωνι�ας.
Ησυνεισφορα� τωνμικρομεσαι�ωνεπιχειρη� σεωνσεθε�σεις απασχο� λησης και στις τοπικε�ς οικονομι�εςκαι η αδυναμι�α τους να ανταγωνιστου� ν μεγα� λεςεπιχειρη� σεις,ε�χουναναγνωριστει�το� σοαπο� τηνΕ.Ε.καιτακρα� τη-με�λητης,ο� σοκαιαπο� τιςΗΠΑ.Αυτο�
ε�χει οδηγη� σει σε ρυθμι�σεις για τηνπροστασι�α καιτην ενδυνα� μωση των μικρομεσαι�ων επιχειρη� σεωνσετοπικο� επι�πεδο.
Στις ΗΠΑ με τις ρυθμι�σεις Buy American και BuyLocal διασφαλι�ζουν προστατευμε�νο χω� ρο για τιςΜΜΕ σε συγκεκριμε�νες αγορε�ς και κυρι�ως στοπεδι�οτωνδημοσι�ωνπρομηθειω� ν.
Αντι�στοιχαστηνΕ.Ε.αυτο� ςοχω� ροςεξασφαλι�ζεταιμε διαφορετικε�ς ρυθμι�σεις ανα� κρα� τος. Κα� ποιεςαπο� αυτε�ςαπαντω� νταιστιςσυμβα� σειςκοινωνικη� ςαναφορα� ς,στακριτη� ριαεντοπιο� τηταςπουτι�θενταιη� μεδε�σμευσηγιαδια� θεσηποσοστου� τωνδημοσι�-ωνδαπανω� νσεΜΜΕ.Ταυτο�χρονα,σεπολλε�ςευρω-παικε� ς χω� ρες πραγματοποιου� νται εκστρατει�εςπροω� θησηςτωνπρομηθειω� ναπο� τηντοπικη� αγορα� (μεε�μφασηστοντομε�ατηςτροφη� ς)καιγιατηνιδι-ωτικη� αγορα� .
ΚίνδυνοιγιατιςΜικρομεσαίεςΕπιχειρήσεις
Βλε�ποντας ο� μως τη συμφωνι�α στο συ� νολο� τηςμπορει�κανει�ςευ� κολαναδιαπιστω� σειο� τι,πε�ρααπο� τογενικο� τηςπνευ� μα,υπα� ρχουνκαιεπιμε�ρουςσυμ-φωνημε�νοι ο� ροι οι οποι�οι μπορου� ν να αποβου� νκαταστροφικοι�γιατημικρομεσαι�αεπιχειρηματικο� -
[61]τητα :
ΝΕΑΠΡΟΤΥΠΑ:Ηεναρμο� νισητωνκανονισμω� νκαιτων προτυ� πων μεταξυ� των δυ� ο πλευρω� ν ει�ναι τοκυ� ριο επιχει�ρημα των υποστηρικτω� ν της συμφω-νι�ας στην προσπα� θεια τους να τεκμηριω� σουν ο� τιαυτη� προ� κειται ναωφελη� σει τιςΜΜΕ. Ει�ναι αντι-κειμενικο� το γεγονο� ς ο� τι οι μικρε�ς επιχειρη� σειςε�χουν μεγαλυ� τερη δυσκολι�α να ανταπεξε�λθουνστην συμμο� ρφωση με τα προ� τυπα, και μπορει� ηυ� παρξηδιαφορετικω� νκανο� νωνκαιαπαιτη� σεωνναπεριορι�ζει τη δρα� ση τους εντο� ς συγκεκριμε�νωναγορω� ν. Όμως η εναρμο� νιση των προτυ� πων δεν
προ� κειται να διασφαλι�σει την εξαγωγικη� δραστη-ριο� τητατωνΜΜΕ,αφου� αυτη� δενεξαρτα� ταιμο� νοαπο� τακανονιστικα� προ� τυπαμεταοποι�ακαλου� ν-ταινασυμμορφωθου� ν,αλλα� κυρι�ωςαπο� οικονομι-κου� ςπαρα� γοντεςο� πωςηδυνατο� τητατουςναει�ναιανταγωνιστικε�ςσεμεγα� ληκλι�μακακαιμετααυξη-με�νακο� στηπουσυνεπα� γεταιηεξαγωγικη� δραστη-ριο� τητα.Προ� κειταιο� μωςναδιασφαλι�σειτηνδρα� σητωνεκατε�ρωθενμεγα� λωνεπιχειρη� σεωνεντο� ςτωνμικρω� ν,προστατευμε�νωναγορω� νστιςοποι�εςμε�χριση� μεραδραστηριοποιου� νταιοιΜΜΕ.
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ISDS:Ο μηχανισμο� ς επι�λυσης δια-φορω� ν που προβλε�πεται -ο� πως και οι αντι�στοιχοιπουε�χουνεφαρμοστει�ωςση� μερα-ει�ναιε�ναεργαλ-ει�οστοοποι�οδενε�χειπρο� σβασηηΜΜΕ.Αυτο� μπο-ρει�ναδιαβαστει�μεδυ� οτρο�πους,αφου� απο� τημι�απλευρα� το κο� στος για τον προσφευ� γοντα σε ε�νατε�τοιομηχανισμο� ει�ναιαπαγορευτικο� γιαμιαΜΜΕ,ενω� απο� τηνα� λληαναμε�νεταιο� τιθαγι�νεταιχρη� σηαυτου� του μηχανισμου� για την κατα� ρριψη οποια-σδη� ποτε προστατευτικη� ς ρυ� θμισης προς ο� φελοςτωντοπικω� νοικονομιω� ν.
Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ: Η συμφωνι�αNAFTA τε�θηκε σε ισχυ� το 1994, οπο� τε οι επιπτω� -σεις της ει�ναι πλε�ον καταγεγραμμε�νες: Το μερι�διοτων αμερικα� νικωνΜΜΕ στο συ� νολο της εξαγωγι-κη� ς δραστηριο� τητας τωνΗΠΑπρος τοΜεξικο� καιτονΚαναδα� μειω� θηκε.Μετα� απο� 20 χρο� νια εφαρ-μογη� ςτηςσυμφωνι�ας,μο� νοτο0,6%τωνΜΜΕτων
ΗΠΑεξη� γαγεπροςτοΜεξικο� καιτο1,1%προςτονΚαναδα� ,σεαντι�θεσημετο19%και26%αντι�στοι-χα των μεγα� λων επιχειρη� σεων. Επι�σης χα� θηκαν700.000 θε�σεις εργασι�ας στις ΗΠΑ, και 1,9 εκα-τομμυ� ρια μο� νο απο� τις μικρε�ς αγροτικε�ς επιχειρη� -σειςτουΜεξικου� .
ΤΑΟΦΕΛΗΑΦΟΡΟΥΝΠΟΛΥ ΛΙΓΟΥΣ: Απο� τα 20εκατομμυ� ρια μικρομεσαι�ες επιχειρη� σεις που δρα-στηριοποιου� νται στην Ε.Ε., εξαγωγικη� δραστηριο� -τηταεκτο� ςτωνσυνο� ρωντηςε�χειλιγο� τεροαπο� το13%,ενω� τοεισο� δημαπουπροκυ� πτειαπο� αυτη� τηδραστηριο� τηταδενξεπερνα� το10%τουσυνολικου� .ΠροςτιςΗΠΑεξα� γειμο� λιςτο0,7%τωνμικρομεσαι�-ωνεπιχειρη� σεων,ενω� ηαξι�ατωνεξαγωγω� ναυτω� νγιατο2013δεν ξεπε�ρασετο2%τουσυνο� λουτηςπροστιθε�μενηςαξι�αςπουπροκυ� πτειαπο� τησυνολι-κη� δραστηριο� τητατωνΜΜΕ.
Συμπερασματικά, η TTIP δεν προβλε�πει οτιδη� -ποτε σε σχε�ση με τη δραστηριοποι�ηση τωνΜΜΕ,ο� μως με�σω των υπο� λοιπων ο� ρων της ε�ρχεται νακαταργη� σει ο� ,τι προστασι�α υπη� ρχε με�χρι ση� μεραγια τις ΜΜΕ, καθιστω� ντας τες ευα� λωτες στονισχυρο� ανταγωνισμο� των μεγα� λων επιχειρη� σεωνκαι περιορι�ζοντας σημαντικα� το πεδι�ο δραστηριο� -τητα� ςτους.Ηειδικη� προ� βλεψηστοαντι�στοιχοτμη� -μα της συμφωνι�ας -ο� πως αυτο� διε�ρρευσε- αφορα� μο� νοτηνενι�σχυσητηςενημε�ρωσηςτουςσχετικα� μετη «δυνατο� τητα» ενι�σχυσης της εξαγωγικη� ς τουςδραστηριο� τητας.
Στην Ε.Ε. δραστηριοποιούνται περίπου 20 εκατοµµύρια ΜΜΕ, αριθµός που αντιστοιχεί σε περισσότερο από 99,5% του συνόλου των επιχειρήσεων.
Η συνεισφορά τους σε αριθµό θέσεων εργα-σίας αντιστοιχεί στο 67% των συνολικών θέ-σεων εργασίας. Η συνεισφορά τους σε προ-στιθέµενη αξία αντιστοιχεί στο 57,8% του συ-νόλου.
Σύµφωνα µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η απόδοση των ΜΜΕ, που χτυπήθηκαν από την οικονοµική κρίση, παραµένει χαµηλότερη από ότι πριν το 2008, σε αριθµό επιχειρήσεων,
[59]θέσεων εργασίας και προστιθέµενης αξίας .
ΠΟΛΥΜΙΚΡΕΣ
ΜΙΚΡΕΣ
ΜΕΣΑΙΕΣ
ΣΥΝΟΛΟΜΜΕ
ΜΕΓΑΛΕΣ
96,7
2,9
0,4
99,9
0,1
92,7
6,1
1,0
99,8
0,2
58,7
17,3
10,9
86,9
13,1
29,22,9
20,4
17,3
66.9
33,1
37,4
20,9
16,6
74,8
25,2
21,12,9
18,2
18,5
57,8
42,2
ΑΡΙΘΜΟΣΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
ΑΡΙΘΜΟΣΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ
ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΑΞΙΑ
Ελλα� δαΜερι�διο%
Ε.Ε.28Μερι�διο%
Ελλα� δαΜερι�διο%
Ε.Ε.28Μερι�διο%
Ελλα� δαΜερι�διο%
Ε.Ε.28Μερι�διο%
[60]Πίνακας8:ΜΜΕ,ΒασικάΣτοιχεία
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
42
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
43
2.2.6TTIP&ΜικρομεσαίεςΕπιχειρήσεις
Απο� τηναρχη� των διαπραγματευ� σεωνωςση� μερα,ε�χει δοθει� τερα� στια ε�μφαση στην επι�σημη ενημε�-ρωσηαπο� τηνΕ.Ε.ο� σοναφορα� τιςθετικε�ςεπιδρα� -σεις της TTIP για τις μικρομεσαι�ες επιχειρη� σεις.Όμως οι διαρροε�ς αποκαλυ� πτουν ο� τι η μο� νη προ� -βλεψηπουυπα� ρχειεντο� ςτηςσυμφωνι�ας,στοτμη� -ματηςεκει�νοπουει�ναιαφιερωμε�νοστιςΜΜΕ,δενπεριε�χειτι�ποταπληνο� ρωνπουαφορου� νστηνκαλη� ενημε�ρωσητωνΜΜΕεκατε�ρωθεν,ο� σοναφορα� τιςευκαιρι�ες που τους ανοι�γονται με�σω της υπογρα-φη� ςτηςσυμφωνι�ας.
Ησυνεισφορα� τωνμικρομεσαι�ωνεπιχειρη� σεωνσεθε�σεις απασχο� λησης και στις τοπικε�ς οικονομι�εςκαι η αδυναμι�α τους να ανταγωνιστου� ν μεγα� λεςεπιχειρη� σεις,ε�χουναναγνωριστει�το� σοαπο� τηνΕ.Ε.καιτακρα� τη-με�λητης,ο� σοκαιαπο� τιςΗΠΑ.Αυτο�
ε�χει οδηγη� σει σε ρυθμι�σεις για τηνπροστασι�α καιτην ενδυνα� μωση των μικρομεσαι�ων επιχειρη� σεωνσετοπικο� επι�πεδο.
Στις ΗΠΑ με τις ρυθμι�σεις Buy American και BuyLocal διασφαλι�ζουν προστατευμε�νο χω� ρο για τιςΜΜΕ σε συγκεκριμε�νες αγορε�ς και κυρι�ως στοπεδι�οτωνδημοσι�ωνπρομηθειω� ν.
Αντι�στοιχαστηνΕ.Ε.αυτο� ςοχω� ροςεξασφαλι�ζεταιμε διαφορετικε�ς ρυθμι�σεις ανα� κρα� τος. Κα� ποιεςαπο� αυτε�ςαπαντω� νταιστιςσυμβα� σειςκοινωνικη� ςαναφορα� ς,στακριτη� ριαεντοπιο� τηταςπουτι�θενταιη� μεδε�σμευσηγιαδια� θεσηποσοστου� τωνδημοσι�-ωνδαπανω� νσεΜΜΕ.Ταυτο�χρονα,σεπολλε�ςευρω-παικε� ς χω� ρες πραγματοποιου� νται εκστρατει�εςπροω� θησηςτωνπρομηθειω� ναπο� τηντοπικη� αγορα� (μεε�μφασηστοντομε�ατηςτροφη� ς)καιγιατηνιδι-ωτικη� αγορα� .
ΚίνδυνοιγιατιςΜικρομεσαίεςΕπιχειρήσεις
Βλε�ποντας ο� μως τη συμφωνι�α στο συ� νολο� τηςμπορει�κανει�ςευ� κολαναδιαπιστω� σειο� τι,πε�ρααπο� τογενικο� τηςπνευ� μα,υπα� ρχουνκαιεπιμε�ρουςσυμ-φωνημε�νοι ο� ροι οι οποι�οι μπορου� ν να αποβου� νκαταστροφικοι�γιατημικρομεσαι�αεπιχειρηματικο� -
[61]τητα :
ΝΕΑΠΡΟΤΥΠΑ:Ηεναρμο� νισητωνκανονισμω� νκαιτων προτυ� πων μεταξυ� των δυ� ο πλευρω� ν ει�ναι τοκυ� ριο επιχει�ρημα των υποστηρικτω� ν της συμφω-νι�ας στην προσπα� θεια τους να τεκμηριω� σουν ο� τιαυτη� προ� κειται ναωφελη� σει τιςΜΜΕ. Ει�ναι αντι-κειμενικο� το γεγονο� ς ο� τι οι μικρε�ς επιχειρη� σειςε�χουν μεγαλυ� τερη δυσκολι�α να ανταπεξε�λθουνστην συμμο� ρφωση με τα προ� τυπα, και μπορει� ηυ� παρξηδιαφορετικω� νκανο� νωνκαιαπαιτη� σεωνναπεριορι�ζει τη δρα� ση τους εντο� ς συγκεκριμε�νωναγορω� ν. Όμως η εναρμο� νιση των προτυ� πων δεν
προ� κειται να διασφαλι�σει την εξαγωγικη� δραστη-ριο� τητατωνΜΜΕ,αφου� αυτη� δενεξαρτα� ταιμο� νοαπο� τακανονιστικα� προ� τυπαμεταοποι�ακαλου� ν-ταινασυμμορφωθου� ν,αλλα� κυρι�ωςαπο� οικονομι-κου� ςπαρα� γοντεςο� πωςηδυνατο� τητατουςναει�ναιανταγωνιστικε�ςσεμεγα� ληκλι�μακακαιμετααυξη-με�νακο� στηπουσυνεπα� γεταιηεξαγωγικη� δραστη-ριο� τητα.Προ� κειταιο� μωςναδιασφαλι�σειτηνδρα� σητωνεκατε�ρωθενμεγα� λωνεπιχειρη� σεωνεντο� ςτωνμικρω� ν,προστατευμε�νωναγορω� νστιςοποι�εςμε�χριση� μεραδραστηριοποιου� νταιοιΜΜΕ.
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ISDS:Ο μηχανισμο� ς επι�λυσης δια-φορω� ν που προβλε�πεται -ο� πως και οι αντι�στοιχοιπουε�χουνεφαρμοστει�ωςση� μερα-ει�ναιε�ναεργαλ-ει�οστοοποι�οδενε�χειπρο� σβασηηΜΜΕ.Αυτο� μπο-ρει�ναδιαβαστει�μεδυ� οτρο�πους,αφου� απο� τημι�απλευρα� το κο� στος για τον προσφευ� γοντα σε ε�νατε�τοιομηχανισμο� ει�ναιαπαγορευτικο� γιαμιαΜΜΕ,ενω� απο� τηνα� λληαναμε�νεταιο� τιθαγι�νεταιχρη� σηαυτου� του μηχανισμου� για την κατα� ρριψη οποια-σδη� ποτε προστατευτικη� ς ρυ� θμισης προς ο� φελοςτωντοπικω� νοικονομιω� ν.
Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ: Η συμφωνι�αNAFTA τε�θηκε σε ισχυ� το 1994, οπο� τε οι επιπτω� -σεις της ει�ναι πλε�ον καταγεγραμμε�νες: Το μερι�διοτων αμερικα� νικωνΜΜΕ στο συ� νολο της εξαγωγι-κη� ς δραστηριο� τητας τωνΗΠΑπρος τοΜεξικο� καιτονΚαναδα� μειω� θηκε.Μετα� απο� 20 χρο� νια εφαρ-μογη� ςτηςσυμφωνι�ας,μο� νοτο0,6%τωνΜΜΕτων
ΗΠΑεξη� γαγεπροςτοΜεξικο� καιτο1,1%προςτονΚαναδα� ,σεαντι�θεσημετο19%και26%αντι�στοι-χα των μεγα� λων επιχειρη� σεων. Επι�σης χα� θηκαν700.000 θε�σεις εργασι�ας στις ΗΠΑ, και 1,9 εκα-τομμυ� ρια μο� νο απο� τις μικρε�ς αγροτικε�ς επιχειρη� -σειςτουΜεξικου� .
ΤΑΟΦΕΛΗΑΦΟΡΟΥΝΠΟΛΥ ΛΙΓΟΥΣ: Απο� τα 20εκατομμυ� ρια μικρομεσαι�ες επιχειρη� σεις που δρα-στηριοποιου� νται στην Ε.Ε., εξαγωγικη� δραστηριο� -τηταεκτο� ςτωνσυνο� ρωντηςε�χειλιγο� τεροαπο� το13%,ενω� τοεισο� δημαπουπροκυ� πτειαπο� αυτη� τηδραστηριο� τηταδενξεπερνα� το10%τουσυνολικου� .ΠροςτιςΗΠΑεξα� γειμο� λιςτο0,7%τωνμικρομεσαι�-ωνεπιχειρη� σεων,ενω� ηαξι�ατωνεξαγωγω� ναυτω� νγιατο2013δεν ξεπε�ρασετο2%τουσυνο� λουτηςπροστιθε�μενηςαξι�αςπουπροκυ� πτειαπο� τησυνολι-κη� δραστηριο� τητατωνΜΜΕ.
Συμπερασματικά, η TTIP δεν προβλε�πει οτιδη� -ποτε σε σχε�ση με τη δραστηριοποι�ηση τωνΜΜΕ,ο� μως με�σω των υπο� λοιπων ο� ρων της ε�ρχεται νακαταργη� σει ο� ,τι προστασι�α υπη� ρχε με�χρι ση� μεραγια τις ΜΜΕ, καθιστω� ντας τες ευα� λωτες στονισχυρο� ανταγωνισμο� των μεγα� λων επιχειρη� σεωνκαι περιορι�ζοντας σημαντικα� το πεδι�ο δραστηριο� -τητα� ςτους.Ηειδικη� προ� βλεψηστοαντι�στοιχοτμη� -μα της συμφωνι�ας -ο� πως αυτο� διε�ρρευσε- αφορα� μο� νοτηνενι�σχυσητηςενημε�ρωσηςτουςσχετικα� μετη «δυνατο� τητα» ενι�σχυσης της εξαγωγικη� ς τουςδραστηριο� τητας.
Στην Ε.Ε. δραστηριοποιούνται περίπου 20 εκατοµµύρια ΜΜΕ, αριθµός που αντιστοιχεί σε περισσότερο από 99,5% του συνόλου των επιχειρήσεων.
Η συνεισφορά τους σε αριθµό θέσεων εργα-σίας αντιστοιχεί στο 67% των συνολικών θέ-σεων εργασίας. Η συνεισφορά τους σε προ-στιθέµενη αξία αντιστοιχεί στο 57,8% του συ-νόλου.
Σύµφωνα µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η απόδοση των ΜΜΕ, που χτυπήθηκαν από την οικονοµική κρίση, παραµένει χαµηλότερη από ότι πριν το 2008, σε αριθµό επιχειρήσεων,
[59]θέσεων εργασίας και προστιθέµενης αξίας .
ΠΟΛΥΜΙΚΡΕΣ
ΜΙΚΡΕΣ
ΜΕΣΑΙΕΣ
ΣΥΝΟΛΟΜΜΕ
ΜΕΓΑΛΕΣ
96,7
2,9
0,4
99,9
0,1
92,7
6,1
1,0
99,8
0,2
58,7
17,3
10,9
86,9
13,1
29,22,9
20,4
17,3
66.9
33,1
37,4
20,9
16,6
74,8
25,2
21,12,9
18,2
18,5
57,8
42,2
ΑΡΙΘΜΟΣΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
ΑΡΙΘΜΟΣΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ
ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΑΞΙΑ
Ελλα� δαΜερι�διο%
Ε.Ε.28Μερι�διο%
Ελλα� δαΜερι�διο%
Ε.Ε.28Μερι�διο%
Ελλα� δαΜερι�διο%
Ε.Ε.28Μερι�διο%
[60]Πίνακας8:ΜΜΕ,ΒασικάΣτοιχεία
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
44
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
45
Κεφάλαιο 3:ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ TTIP ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Γενικε�ς&Ειδικε�ςΕπιπτω� σεις
Η παρου� σα ενο� τητα αφορα� στον κεντρικο� σκοπο� της μελε�της: την ανα� δειξη των επιπτω� σεων τηςTTIPειδικο� τεραστηνΕλλα� δα.Ηανα� λυσητηςυφι-στα� μενης κατα� στασης που προηγη� θηκε και ηπαρα� θεσητουυπο� μυστικη� διαπραγμα� τευσηπεριε-χομε�νου της βοηθου� ν ως στοιχει�α τεκμηρι�ωσης,απαραι� τητη προυπο� θεση για κα� θε σοβαρη� διερευ� νηση των αποτελεσμα� των. Αρχικα� δι�νονταιοιεπιπτω� σειςωςπροςτογενικο� πολιτειακο� ,οικο-νομικο� καικοινωνικο� πλαι�σιο.
Στοδευ� τερομε�ροςαναδεικνυ� ονταιαρχικα� οιομοιο� -τητες της TTIP με τους στο�χους των μνημονι�ωντεκμηριω� νοντας με αυτο� ν τον τρο�πο το συμπε�ρα-σμαο� τιτοκαθεστω� ςτωνμνημονι�ωναποτελει�μιαςμικρη� ς εμβε� λειας εφαρμογη� των ι� δ ιων κα-τευθυ� νσεωνπουυπηρετου� νκαιοι εμπορικε�ςσυμ-φωνι�ες νε�ας γενια� ς, μεδιαφορετικο� προ� σχημακαιφαινομενικα� παροδικο� χαρακτη� ρα.ΗΕλλα� δαπρο-σομοια� ζειτηνπιλοτικη� εφαρμογη� τηςTTIPαπο� τηνοποι�αεξα� γονταιτααπαραι�τητασυμπερα� σματαγιατησυνε�χεια…
Οι ειδικε�ς επιπτω� σεις αφορου� ν συγκεκριμε�να τηνδημοκρατι�α,τονδημο� σιοτομε�α,τιςΜΜΕ,τηνεργα-σι�α,τοπεριβα� λλον&τηνυγει�αστηνΕλλα� δα.Τε�λοςδι�νονταιτρειςμελε�τεςπεριπτω� σεων.
[67] [68]παρα� δειγμαστηνΙσπανι�α καιτηνΠορτογαλι�α χρησιμοποιη� θηκαν υποδει�γματα γενικη� ς ισορροπι�-ας-ComputableGeneralEquilibriummodels)μεδια-φορετικα� σενα� ριαως προς το ευ� ρος απελευθε�ρω-σης των συναλλαγω� ν και εκτι�μηση της προκα-λου� μενης μεταβολη� ς του ρυθμου� μεγε�θυνσης τουκατα� κεφαλη� προιο� ντος, καθω� ς και πιθανε�ς επιρ-ροε�ςσετομεακα� μεγε�θη.
Αξι�ζει να σημειωθει� ο� τι τα περισσο� τερα απο� αυτα� τα υποδει�γματα καταλη� γουν σε θετικα� αποτελε�-σματαγιατηνεξε�λιξητουΑΕΠτωνχωρω� ν,γεγονο� ςτοοποι�οκα� θεα� λλοπαρα� εκπλη� σσει.Αφενο� ςγιατι�πρα� γματιηενοποι�ησητωναγορω� νδημιουργει�πολ-λαπλασιαστικε�ς θετικε�ς επιπτω� σειςστην εσωτερι-κη� αγορα� καιεπηρεα� ζειθετικα� τηνπαρε�μβασητωνσυμμετεχουσω� ν οικονομιω� ν στο ευρυ� τερο διεθνε�ςπλαι�σιο. Αφετε�ρου διο� τι τα ι�δια τα υποδει�γματαπουχρησιμοποιου� νταιβασι�ζονταισευποθε�σειςκαιθεωρητικου� ς συσχετισμου� ς που αναπαρα� γουν την
[69]αστικη� οικονομικη� λογικη� καιπαρα� δοση .
Βεβαι�ως,ακο� μηκιανδεχτου� μετοθετικο� προ� σημοστις επιπτω� σεις της TTIP στο ρυθμο� μεγε�θυνσηςτουκατα� κεφαλη� νΑΕΠ,αυτο� δενσημαι�νειαναγκα-στικα� ο� τι επιτυγχα� νεται μια κοινωνικα� και περι-βαλλοντικα� βιω� σιμη,δι�καιηκαιισο� ρροπηοικονομι-κη� ανα� πτυξη για τις συμμετε�χουσες κοινωνι�ες. Σε
[70]μελε�τεςμεποιοτικη� ανα� λυση ,οιεπιπτω� σειςαπο� μι�απιθανη� εφαρμογη� τηςσυμφωνι�αςεμφανι�ζονταικυρι�ως ως αρνητικε�ς. Αυτο� ει�ναι αναμενο� μενοκαθω� ς το ζη� τημα των αναπτυξιακω� ν επιπτω� σεωνδενμπορει�ναδιερευνηθει�μο� νομετεχνοκρατικου� ς,ποσοτικου� ςο� ρους.
Οιδιευρυνο� μενεςανησυχι�εςεπικεντρω� νονταικυρι�-ως στο ποιες θα ει�ναι οι επιπτω� σεις της TTIP σεμικρε�ςκαιμικρομεσαι�εςεπιχειρη� σειςγενικα� καισεμονα� δες συγκεκριμε� νων κλα� δων παραγωγη� ςειδικο� τερα, στην εκ νε�ου προκυ� πτουσα φα� σησυγκεντροποι�ησηςτουπαραγωγικου� καιτουεμπο-ρικου� κεφαλαι�ου, στην επικρα� τηση ενο� ς μοντε�λουπαραγωγη� ς και επεξεργασι�ας που προτα� σσει τημαζικοποι�ησηκαιτοκο� στοςε�ναντιτωνο� ποιωνποι-οτικω� ν και περιβαλλοντικω� ν η� υγειονομικω� ν δια-σφαλι�σεων (κο� ντρα ουσιαστικα� στα ιστορικα� νε�αχαρακτηριστικα� της συ� γχρονης τεχνολογικη� ς καικοινωνικη� ςπραγματικο� τητας).
Ηνέασυγκεντροποίησηπουεπιβα� λλεταια� νωθενστο πλαι�σιο της νεοφιλελευ� θερης πρακτικη� ςαποτελει� λοιπο� ν α� μεση απειλη� για την επιβι�ωσητων μικρω� ν, οικογενειακω� ν εκμεταλλευ� σεων καιτωντοπικω� ν,διακλαδικω� νη� ενδοκλαδικω� νπρωτο-βουλιω� ν συνεταιριστικη� ς, συνεργατικη� ς παραγω-γη� ς. Ο ισχυρο� ς απελευθερωμε�νος ανταγωνισμο� ςτωνπολυεθνικω� νθαοδηγη� σειστοκλει�σιμοχιλια� -δωνμικρομεσαι�ωνεπιχειρη� σεων.Τηνι�διαστιγμη� ,ηε�μμεσηαναδιανομη� τηςπαραγο� μενηςυπεραξι�αςεις
βα� ρος της εργασι�ας, ο� πωςπροκυ� πτειαπο� τηγενι-κευο� μενη πολιτικη� «απελευθε�ρωσης» της αγορα� ςεργασι�ας, μεθερμηνευο� μενο απο� την κατα� ργησητων ο� ποιων συλλογικω� ν και ατομικω� ν εργατικω� νδικαιωμα� των,μειω� νειτηντο�πιααγοραστικη� δυ� να-μη και την ενεργο� ζη� τηση καθιστω� ντας τις μικρε�ςκαι μικρομεσαι�ες που εξαρτω� νται πολυ� περισσο� -τερο απο� την εσωτερικη� αγορα� ακο� μη πιο ευα� -λωτες. Διατομεακα� θα παρουσιαστου� ν αρνητικε�ςεπιπτω� σειςσεο� λεςτιςμικρομεσαι�εςεπιχειρη� σειςοιοποι�ες δε θα μπορου� ν να προστατευτου� ν απο� τοΕλληνικο� Κρα� τος. Η συμφωνι�α θεσμοθετω� ντας το«Συμβου� λιο Ρυθμιστικη� ς Συνεργασι�ας», τονΜηχα-νισμο� Επι�λυσηςΔιαφορω� νανα� μεσαστουςεπενδυ-τε�ςκαιτακρα� τηκαιταΔιαιτητικα� Δικαστη� ριαθααπελευθερω� σει την τερα� στια δυ� ναμη των πολυε-θνικω� νσεβα� ρος τηςραχοκοκαλια� ς τωναυτοαπα-σχολου� μενωνκαιμικρομεσαι�ων,αλλα� καιτων ι�δι-ωντωνκρατω� ν,υπονομευ� ονταςσυνολικα� τηδημο-κρατι�ακαιτηνεθνικη� κυριαρχι�α.
Υπο� μια ε�ννοια η ολοκλη� ρωση και εφαρμογη� τηςTTIP θα εγκαταστη� σει ένα καθεστώς «ειδικήςοικονομικής ζώνης» στις χώρες της ΝότιαςΕυρώπης. Επιδιω� κεται καταρχη� ν η ολοκλη� ρωσητης προς τα κα� τω προσαρμογη� ς της εργατικη� ςνομοθεσι�αςτηςΕΕστοπιο«ελευ� θερο»πλαι�σιοτωνΗΠΑ, αλλα� και ακο� μη παραπε�ρα προς την ολικη� κατα� ργηση των εργασιακω� ν δικαιωμα� των και τηςσυλλογικη� ς, συνδικαλιστικη� ς εκπροσω� πησης, κα-
[71]θω� ςαυτα� στρεβλω� νουντοντε�λειοανταγωνισμο� (sic).
Ενημερωτικε�ςμελε�τεςεπικεντρω� νονταιστοντομε�ατης εργασι�ας και αποκαλυ� πτουν τις αρνητικέςεπιπτώσεις στην αμοιβή της εργασίας και στηδυναμικη� του ανοι�γματος νε�ων, βιω� σιμων θε�σεωναπασχο� λησης. Η ι�δια η Ευρωπαικη� Ένωση παρη� -γγειλε σχετικη� ε�ρευνα κατα� την ε�ναρξη των δια-πραγματευ� σεων(Hilary:2015:10),τηςοποι�αςο� μωςτα αποτελε�σματα δεν ε�τυχαν ευρει�ας προω� θησηςκαθω� ςπροκυ� πτουνπερισσο� τερεςαπω� λειεςθε�σεωνεργασι�αςγιατηνΕυρω� πη(περι�που600.000θε�σειςεργασι�ας)σεσχε�σημετιςΗΠΑ(προφανω� ςγιατι�ηευρωπαικη� προσαρμογη� θα ει�ναι μεγαλυ� τερη).Μα� λιστα ε�χει ενδιαφε�ρον ο� τι οι περισσο� τερεςεπιπτω� σεις προβλε�πονται για τις βο� ρειες χω� ρες,αφενο� ςγιατι�στοΝο� τοτηςΕυρω� πηςε�χειη� δηπρο-χωρη� σειησχετικη� πολιτικη� τηςαπορρυ� θμισης,ενω� αφετε�ρουηενδοκοινοτικη� εμπορικη� κυριαρχι�ατωνβο� ρειων οικονομιω� ν περιορι�ζεται λο�γω τη εξι�σω-σης των δικαιωμα� των τους με αυτα� των Αμερι-κανω� νανταγωνιστω� ντους(Capaldo,2014).
Μια α� λλη βασικη� πτυχη� της λογικη� ς της απορ-ρυ� θμισης προκυ� πτει ως προς την κατα� ργηση τωνο� ποιων διατα� ξεων -νομικω� ν και κανονιστικω� ν-καθορίζουν το πλαίσιο των ποιοτικών χαρα-
3.1 ΠΟΛΙΤΙΚΕΙΑΚΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ -ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΠΛΑΙΣΙΟ
Σχεδο� ν ο� λες οι επι�σημες μελε�τες επιπτω� σεων τηςΣυμφωνι�ας ε�χουν χρηματοδοτηθει� απο� ιδρυ� ματαπουδια� κεινταιευνοικα� προςτοελευ� θεροεμπο� ριοη� απο� εργοδοτικε�ς οργανω� σεις, γεγονο� ς που εξηγει�την αποσιω� πηση του ο� ποιου κοινωνικου� κο� στους
[62,63,64,65,66]μπορει�ναπροκυ� πτει .
Η παρου� σα ενο� τητα αφορα� στον κεντρικο� σκοπο� της μελε�της: την ανα� δειξη των επιπτω� σεων τηςTTIPειδικο� τεραστηνΕλλα� δα.Ηανα� λυσητηςυφι-στα� μενης κατα� στασης που προηγη� θηκε και ηπαρα� θεσητουπεριεχομε�νουτηςυπο� μυστικη� ςδια-πραγμα� τευσης Συμφωνι�ας βοηθου� ν ως στοιχει�ατεκμηρι�ωσης, απαραι�τητη προυπο� θεση για κα� θεσοβαρη� διερευ� νησητωναποτελεσμα� των.
Ειδικο� τεραγιατιςκαθαρα� οικονομικε�ςεπιπτω� σειςε�χουνδημοσιευθει�ταευρη� ματαανα� λογωνμελετω� νγιαπολλε�ςα� λλεςχω� ρεςμε�λητηςΕΕ,συγκεκριμε�ναγιατηνοικονομι�ατης Ιρλανδι�ας,τηςΠορτογαλι�ας,της Γαλλι�ας, της Σουηδι�ας, της Αυστρι�ας και τουΗνωμε�νου Βασιλει�ου. Μα� λιστα σε κα� ποιες περι-πτω� σεις εφαρμο� στηκαν μεθοδολογι�ες ποσοτικη� ςανα� λυσης και υποδει�γματα προσομοι�ωσης (για
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
44
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
45
Κεφάλαιο 3:ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ TTIP ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Γενικε�ς&Ειδικε�ςΕπιπτω� σεις
Η παρου� σα ενο� τητα αφορα� στον κεντρικο� σκοπο� της μελε�της: την ανα� δειξη των επιπτω� σεων τηςTTIPειδικο� τεραστηνΕλλα� δα.Ηανα� λυσητηςυφι-στα� μενης κατα� στασης που προηγη� θηκε και ηπαρα� θεσητουυπο� μυστικη� διαπραγμα� τευσηπεριε-χομε�νου της βοηθου� ν ως στοιχει�α τεκμηρι�ωσης,απαραι� τητη προυπο� θεση για κα� θε σοβαρη� διερευ� νηση των αποτελεσμα� των. Αρχικα� δι�νονταιοιεπιπτω� σειςωςπροςτογενικο� πολιτειακο� ,οικο-νομικο� καικοινωνικο� πλαι�σιο.
Στοδευ� τερομε�ροςαναδεικνυ� ονταιαρχικα� οιομοιο� -τητες της TTIP με τους στο�χους των μνημονι�ωντεκμηριω� νοντας με αυτο� ν τον τρο�πο το συμπε�ρα-σμαο� τιτοκαθεστω� ςτωνμνημονι�ωναποτελει�μιαςμικρη� ς εμβε� λειας εφαρμογη� των ι� δ ιων κα-τευθυ� νσεωνπουυπηρετου� νκαιοι εμπορικε�ςσυμ-φωνι�ες νε�ας γενια� ς, μεδιαφορετικο� προ� σχημακαιφαινομενικα� παροδικο� χαρακτη� ρα.ΗΕλλα� δαπρο-σομοια� ζειτηνπιλοτικη� εφαρμογη� τηςTTIPαπο� τηνοποι�αεξα� γονταιτααπαραι�τητασυμπερα� σματαγιατησυνε�χεια…
Οι ειδικε�ς επιπτω� σεις αφορου� ν συγκεκριμε�να τηνδημοκρατι�α,τονδημο� σιοτομε�α,τιςΜΜΕ,τηνεργα-σι�α,τοπεριβα� λλον&τηνυγει�αστηνΕλλα� δα.Τε�λοςδι�νονταιτρειςμελε�τεςπεριπτω� σεων.
[67] [68]παρα� δειγμαστηνΙσπανι�α καιτηνΠορτογαλι�α χρησιμοποιη� θηκαν υποδει�γματα γενικη� ς ισορροπι�-ας-ComputableGeneralEquilibriummodels)μεδια-φορετικα� σενα� ριαως προς το ευ� ρος απελευθε�ρω-σης των συναλλαγω� ν και εκτι�μηση της προκα-λου� μενης μεταβολη� ς του ρυθμου� μεγε�θυνσης τουκατα� κεφαλη� προιο� ντος, καθω� ς και πιθανε�ς επιρ-ροε�ςσετομεακα� μεγε�θη.
Αξι�ζει να σημειωθει� ο� τι τα περισσο� τερα απο� αυτα� τα υποδει�γματα καταλη� γουν σε θετικα� αποτελε�-σματαγιατηνεξε�λιξητουΑΕΠτωνχωρω� ν,γεγονο� ςτοοποι�οκα� θεα� λλοπαρα� εκπλη� σσει.Αφενο� ςγιατι�πρα� γματιηενοποι�ησητωναγορω� νδημιουργει�πολ-λαπλασιαστικε�ς θετικε�ς επιπτω� σειςστην εσωτερι-κη� αγορα� καιεπηρεα� ζειθετικα� τηνπαρε�μβασητωνσυμμετεχουσω� ν οικονομιω� ν στο ευρυ� τερο διεθνε�ςπλαι�σιο. Αφετε�ρου διο� τι τα ι�δια τα υποδει�γματαπουχρησιμοποιου� νταιβασι�ζονταισευποθε�σειςκαιθεωρητικου� ς συσχετισμου� ς που αναπαρα� γουν την
[69]αστικη� οικονομικη� λογικη� καιπαρα� δοση .
Βεβαι�ως,ακο� μηκιανδεχτου� μετοθετικο� προ� σημοστις επιπτω� σεις της TTIP στο ρυθμο� μεγε�θυνσηςτουκατα� κεφαλη� νΑΕΠ,αυτο� δενσημαι�νειαναγκα-στικα� ο� τι επιτυγχα� νεται μια κοινωνικα� και περι-βαλλοντικα� βιω� σιμη,δι�καιηκαιισο� ρροπηοικονομι-κη� ανα� πτυξη για τις συμμετε�χουσες κοινωνι�ες. Σε
[70]μελε�τεςμεποιοτικη� ανα� λυση ,οιεπιπτω� σειςαπο� μι�απιθανη� εφαρμογη� τηςσυμφωνι�αςεμφανι�ζονταικυρι�ως ως αρνητικε�ς. Αυτο� ει�ναι αναμενο� μενοκαθω� ς το ζη� τημα των αναπτυξιακω� ν επιπτω� σεωνδενμπορει�ναδιερευνηθει�μο� νομετεχνοκρατικου� ς,ποσοτικου� ςο� ρους.
Οιδιευρυνο� μενεςανησυχι�εςεπικεντρω� νονταικυρι�-ως στο ποιες θα ει�ναι οι επιπτω� σεις της TTIP σεμικρε�ςκαιμικρομεσαι�εςεπιχειρη� σειςγενικα� καισεμονα� δες συγκεκριμε� νων κλα� δων παραγωγη� ςειδικο� τερα, στην εκ νε�ου προκυ� πτουσα φα� σησυγκεντροποι�ησηςτουπαραγωγικου� καιτουεμπο-ρικου� κεφαλαι�ου, στην επικρα� τηση ενο� ς μοντε�λουπαραγωγη� ς και επεξεργασι�ας που προτα� σσει τημαζικοποι�ησηκαιτοκο� στοςε�ναντιτωνο� ποιωνποι-οτικω� ν και περιβαλλοντικω� ν η� υγειονομικω� ν δια-σφαλι�σεων (κο� ντρα ουσιαστικα� στα ιστορικα� νε�αχαρακτηριστικα� της συ� γχρονης τεχνολογικη� ς καικοινωνικη� ςπραγματικο� τητας).
Ηνέασυγκεντροποίησηπουεπιβα� λλεταια� νωθενστο πλαι�σιο της νεοφιλελευ� θερης πρακτικη� ςαποτελει� λοιπο� ν α� μεση απειλη� για την επιβι�ωσητων μικρω� ν, οικογενειακω� ν εκμεταλλευ� σεων καιτωντοπικω� ν,διακλαδικω� νη� ενδοκλαδικω� νπρωτο-βουλιω� ν συνεταιριστικη� ς, συνεργατικη� ς παραγω-γη� ς. Ο ισχυρο� ς απελευθερωμε�νος ανταγωνισμο� ςτωνπολυεθνικω� νθαοδηγη� σειστοκλει�σιμοχιλια� -δωνμικρομεσαι�ωνεπιχειρη� σεων.Τηνι�διαστιγμη� ,ηε�μμεσηαναδιανομη� τηςπαραγο� μενηςυπεραξι�αςεις
βα� ρος της εργασι�ας, ο� πωςπροκυ� πτειαπο� τηγενι-κευο� μενη πολιτικη� «απελευθε�ρωσης» της αγορα� ςεργασι�ας, μεθερμηνευο� μενο απο� την κατα� ργησητων ο� ποιων συλλογικω� ν και ατομικω� ν εργατικω� νδικαιωμα� των,μειω� νειτηντο�πιααγοραστικη� δυ� να-μη και την ενεργο� ζη� τηση καθιστω� ντας τις μικρε�ςκαι μικρομεσαι�ες που εξαρτω� νται πολυ� περισσο� -τερο απο� την εσωτερικη� αγορα� ακο� μη πιο ευα� -λωτες. Διατομεακα� θα παρουσιαστου� ν αρνητικε�ςεπιπτω� σειςσεο� λεςτιςμικρομεσαι�εςεπιχειρη� σειςοιοποι�ες δε θα μπορου� ν να προστατευτου� ν απο� τοΕλληνικο� Κρα� τος. Η συμφωνι�α θεσμοθετω� ντας το«Συμβου� λιο Ρυθμιστικη� ς Συνεργασι�ας», τονΜηχα-νισμο� Επι�λυσηςΔιαφορω� νανα� μεσαστουςεπενδυ-τε�ςκαιτακρα� τηκαιταΔιαιτητικα� Δικαστη� ριαθααπελευθερω� σει την τερα� στια δυ� ναμη των πολυε-θνικω� νσεβα� ρος τηςραχοκοκαλια� ς τωναυτοαπα-σχολου� μενωνκαιμικρομεσαι�ων,αλλα� καιτων ι�δι-ωντωνκρατω� ν,υπονομευ� ονταςσυνολικα� τηδημο-κρατι�ακαιτηνεθνικη� κυριαρχι�α.
Υπο� μια ε�ννοια η ολοκλη� ρωση και εφαρμογη� τηςTTIP θα εγκαταστη� σει ένα καθεστώς «ειδικήςοικονομικής ζώνης» στις χώρες της ΝότιαςΕυρώπης. Επιδιω� κεται καταρχη� ν η ολοκλη� ρωσητης προς τα κα� τω προσαρμογη� ς της εργατικη� ςνομοθεσι�αςτηςΕΕστοπιο«ελευ� θερο»πλαι�σιοτωνΗΠΑ, αλλα� και ακο� μη παραπε�ρα προς την ολικη� κατα� ργηση των εργασιακω� ν δικαιωμα� των και τηςσυλλογικη� ς, συνδικαλιστικη� ς εκπροσω� πησης, κα-
[71]θω� ςαυτα� στρεβλω� νουντοντε�λειοανταγωνισμο� (sic).
Ενημερωτικε�ςμελε�τεςεπικεντρω� νονταιστοντομε�ατης εργασι�ας και αποκαλυ� πτουν τις αρνητικέςεπιπτώσεις στην αμοιβή της εργασίας και στηδυναμικη� του ανοι�γματος νε�ων, βιω� σιμων θε�σεωναπασχο� λησης. Η ι�δια η Ευρωπαικη� Ένωση παρη� -γγειλε σχετικη� ε�ρευνα κατα� την ε�ναρξη των δια-πραγματευ� σεων(Hilary:2015:10),τηςοποι�αςο� μωςτα αποτελε�σματα δεν ε�τυχαν ευρει�ας προω� θησηςκαθω� ςπροκυ� πτουνπερισσο� τερεςαπω� λειεςθε�σεωνεργασι�αςγιατηνΕυρω� πη(περι�που600.000θε�σειςεργασι�ας)σεσχε�σημετιςΗΠΑ(προφανω� ςγιατι�ηευρωπαικη� προσαρμογη� θα ει�ναι μεγαλυ� τερη).Μα� λιστα ε�χει ενδιαφε�ρον ο� τι οι περισσο� τερεςεπιπτω� σεις προβλε�πονται για τις βο� ρειες χω� ρες,αφενο� ςγιατι�στοΝο� τοτηςΕυρω� πηςε�χειη� δηπρο-χωρη� σειησχετικη� πολιτικη� τηςαπορρυ� θμισης,ενω� αφετε�ρουηενδοκοινοτικη� εμπορικη� κυριαρχι�ατωνβο� ρειων οικονομιω� ν περιορι�ζεται λο�γω τη εξι�σω-σης των δικαιωμα� των τους με αυτα� των Αμερι-κανω� νανταγωνιστω� ντους(Capaldo,2014).
Μια α� λλη βασικη� πτυχη� της λογικη� ς της απορ-ρυ� θμισης προκυ� πτει ως προς την κατα� ργηση τωνο� ποιων διατα� ξεων -νομικω� ν και κανονιστικω� ν-καθορίζουν το πλαίσιο των ποιοτικών χαρα-
3.1 ΠΟΛΙΤΙΚΕΙΑΚΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ -ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΠΛΑΙΣΙΟ
Σχεδο� ν ο� λες οι επι�σημες μελε�τες επιπτω� σεων τηςΣυμφωνι�ας ε�χουν χρηματοδοτηθει� απο� ιδρυ� ματαπουδια� κεινταιευνοικα� προςτοελευ� θεροεμπο� ριοη� απο� εργοδοτικε�ς οργανω� σεις, γεγονο� ς που εξηγει�την αποσιω� πηση του ο� ποιου κοινωνικου� κο� στους
[62,63,64,65,66]μπορει�ναπροκυ� πτει .
Η παρου� σα ενο� τητα αφορα� στον κεντρικο� σκοπο� της μελε�της: την ανα� δειξη των επιπτω� σεων τηςTTIPειδικο� τεραστηνΕλλα� δα.Ηανα� λυσητηςυφι-στα� μενης κατα� στασης που προηγη� θηκε και ηπαρα� θεσητουπεριεχομε�νουτηςυπο� μυστικη� ςδια-πραγμα� τευσης Συμφωνι�ας βοηθου� ν ως στοιχει�ατεκμηρι�ωσης, απαραι�τητη προυπο� θεση για κα� θεσοβαρη� διερευ� νησητωναποτελεσμα� των.
Ειδικο� τεραγιατιςκαθαρα� οικονομικε�ςεπιπτω� σειςε�χουνδημοσιευθει�ταευρη� ματαανα� λογωνμελετω� νγιαπολλε�ςα� λλεςχω� ρεςμε�λητηςΕΕ,συγκεκριμε�ναγιατηνοικονομι�ατης Ιρλανδι�ας,τηςΠορτογαλι�ας,της Γαλλι�ας, της Σουηδι�ας, της Αυστρι�ας και τουΗνωμε�νου Βασιλει�ου. Μα� λιστα σε κα� ποιες περι-πτω� σεις εφαρμο� στηκαν μεθοδολογι�ες ποσοτικη� ςανα� λυσης και υποδει�γματα προσομοι�ωσης (για
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
46
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
47
κτηριστικώνκαιτωνπαραγωγικώνπροτύπων.Η νεοκλασικη� αντι�ληψη ο� τι οι ελευ� θερες δυνα� μειςμιας τε�λειας λειτουργου� σαςαγορα� ς καθορι�ζουνμετονβε�λτιστοτρο�ποο� λατακοινωνικα� ,τεχνολογικα� ακο� μη και ηθικα� ζητη� ματα αποτελει� τον πυρη� νατης«επιστημονικη� ς»υπερα� σπισηςτηςαστικη� ςκοι-νωνι�αςκαιτουκαπιταλισμου� ,συνεπω� ςκαιτηβα� σητηςνεοφιλελευ� θερηςπρο� τασης.
ΗTTIPυιοθετει� ολιστικα� την εν λο�γωπροσε�γγισηκαι επιβα� λλει την προς τα κα� τω εναρμο� νιση τωνυφιστα� μενων κανονισμω� ν και προτυ� πων μεταξυ� ΗΠΑ και ΕΕ με δικαιολογι�α τη διασφα� λιση τηςελευθερι�αςτωνεμπορικω� νσυναλλαγω� νκαιτημει�-ωση του εταιρικου� κο� στους των διατλαντικω� νεμπορικω� ν σχε�σεων. Προκυ� πτει η ισοπε�δωση τωνδιαφορω� ν στα ισχυ� οντα προ� τυπα ασφα� λειας τρο-φι�μων που θεωρου� νται στρεβλωτικοι� προς τοεμπο� ριοτωντροφι�μων(...)καιηεισαγωγη� νε�ωνοιοποι�οι επιβα� λλουν την αλο� γιστη εμπορικη� εκμε-τα� λλευσητωννε�ωνεφαρμογω� νστηννανοτεχνολο-γι�ακαιτησυ� νθετηβιολογι�α.
Εκτο� ςτηςβι�αιηςσυγκεντροποι�ησης,τηςαναδιανο-μη� ς ειςβα� ροςτηςεργασι�αςκαιτωνλαικω� νστρω-μα� τωνκαι τηςποιοτικη� ςαπορρυ� θμισηςη τε�ταρτηβασικη� πτυχη� επιπτω� σεων στη δομη� και στη λει-τουργι�α των ευρωπαικω� ν οικονομιω� ν προκυ� πτειαπο� τη δεδηλωμε�νη δια� θεση μιας πα� λι προς τακα� τω διατλαντικη� ς εναρμο� νισης ως προς τηνεμπορευματοποίηση των δημόσιων αγαθώνκαιτουκοινωνικούκράτους.Οικανο� νεςτηςαγο-ρα� ςεπιβα� λλονταιωςοιμο� νοιορθοι�καιαποδεκτοι�καιστουςτομει�ςτηςυγει�ας,τηςπαιδει�ας,τωνμετα-φορω� ν και των συγκοινωνιω� ν, της κοινωνικη� ςασφα� λισης, του πολιτισμου� , της διαχει�ρισης τωνυδα� τινωνκαιτωνφυσικω� νπο� ρων. Ιδιαι�τεραστονχω� ρο της υγει�ας, διακυβευ� εται η ασφα� λεια τωνφαρμακευτικω� νπροιο� ντωνμε την εισαγωγη� νε�ωνχημικω� ν ουσιω� ν, το επιχειρηματικο� δικαι�ωμα στημυστικο� τητα των χημικω� ν αναλυ� σεων(!) και τηνενι�σχυσητηςδιακι�νησηςπερισσο� τερωνπατενταρι-σμε�νωνφαρμα� κων.
Ωςπροςτηνεκμετα� λλευσητωνφυσικω� νπο� ρων,ηεφαρμογη� καιεδω� τηςλογικη� ςτηςαυτορρυ� θμισης(η� καλυ� τερα της απορρυ� θμισης) θα οδηγη� σει στηγενικευμε�νη εφαρμογη� τεχνικω� ν με σημαντικα� δυσχερει�ς περιβαλλοντικε�ς συνε�πειες (π.χ. η με�θο-δοςεξο� ρυξηςμευδραυλικη� ρηγμα� τωση-“fracking”).
Τε�λος,προκειμε�νουναολοκληρωθει�ηταυτοποι�ησητου νεοφιλελευ� θερου χαρακτη� ρα του διαπραγμα-τευο� μενουπλαισι�ουτηςΣυμφωνι�ας,τοζη� τηματης«απελευθε�ρωσης» θα βρει εφαρμογη� και στηναπορρυ� θμιση του εναπομει�ναντος θεσμικου� πλαι-σι�ου ως προς τις χρηματοπιστωτικε�ς συναλλαγε�ς.Ει�ναιγεγονο� ςο� τιηπρο� σφατηκρι�σηενι�σχυσεπολι-τικα� τιςαστικε�ςδυνα� μειςπουαναγνωρι�ζουντααδι-
ε� ξοδα της ασυδοσι�ας του χρηματοπιστωτικου� τομε�α. Διεθνω� ς και τοπικα� , ε�χει επικρατη� σει ε�να«αμυντικο� » πολιτικο� δο� γμα που θεωρει� τις νεο-φιλελευ� θερεςαναδιαρθρω� σειςως τημο� νη διε�ξοδογιατοσυ� γχρονοκαπιταλισμο� .Έτσιπροωθει�ταιεκνε�ου η κατα� ργηση των ελε� γχων και των επι-βαρυ� νσεωντωνσυναλλαγω� ν,τωνμεταφορω� νμερι-σμα� των, εισφορω� ν και διατραπεζικω� ν πληρωμω� ν,εν προκειμε�νω στο πλαι�σιο της διατλαντικη� ς ολο-κλη� ρωσης.
ΗΕλλα� δαε�χειβιω� σειτηνεφαρμογη� τηςβι�αιηςανα-δια� ρθρωσης.Οσυντονισμο� ςτηςδιεθνου� ςσυστημι-κη� ς κρι�σης με τις εγχω� ριες δομικε�ς αδυναμι�εςα� νοιξετοδρο� μοτηςεπιβολη� ςτωντριω� νμνημονι�ωνμε�σωτωνοποι�ωνεφαρμο� ζονταιο� πωςδει�ξαμεβασι-κε�ς πτυχε�ς της κυοφορου� μενης διατλαντικη� ς συμ-φωνι�ας,κυρι�ωςδεηαπορρυ� θμισητηςαγορα� ςεργα-σι�ας,ηεμπορευματοποι�ησητωνδημοσι�ωναγαθω� νκαι του κοινωνικου� κρα� τους, ο εκδημοκρατισμο� ςτης α� σκησης νομισματικη� ς και δημοσιονομικη� ςπολιτικη� ςκαιτε�λοςηεπι�θεσηστηναυτοαπασχο� λη-σηκαιστημικρη� /μικρομεσαι�αδραστηριο� τηταμεαπω� τερο στο�χο την ενι�σχυση της συγκεντροποι�η-σης των με�σων παραγωγη� ς. Συνεπω� ς οι η� δη υφι-στα� μενες επιπτω� σεις καθιστου� ν την προ� σφατηελληνικη� εμπειρι�α ε�να καλο� ιστορικο� παρα� δειγμαγιατιςυπο� λοιπεςχω� ρεςμε�λητηςΕΕ.
Πε�ραντου� τουστηνπαρου� σαενο� τηταπαρουσια� ζο-νταιο� λεςοιπρο� σθετεςπροβλεπο� μενεςκοινωνικο-οικονομικε�ς επιδρα� σεις της πλη� ρους εφαρμογη� ςτης TTIP. Εκει�νο ο� μως που χρη� ζει την εφαρμογη� ενο� ς κατα� λληλα σχεδιασμε�νου οικονομετρικου� μοντε�λουπροσομοι�ωσηςει�ναιηεκτι�μησητηςποσο-τικη� ς δια� στασης αυτω� ν των επιδρα� σεων, διε-ρευνω� νταςαντογεγονο� ςο� τιπροηγη� θηκεημνημο-νιακη� πολιτικη� καθιστα� τηναποδυναμωμε�νηελλη-νικη� οικονομι�απιοευα� λωτη,η� ι�σωςπιοκατα� λληλαπροετοιμασμε�νη για να δεχθει� την ενσωμα� τωση� της στο διατλαντικο� νεοφιλελευ� θεροπλαι�σιο.Μιατε�τοιαδιερευ� νησηξεφευ� γειαπο� τουςσκοπου� ςτηςπαρου� σας μελε�της (κα� τι το οποι�ο προτει�νουμε ναγι�νειστοα� μεσομε�λλονπροςπρο� σθετητεκμηρι�ωσητωναναλυ� σεω� νμας).Σεκα� θεπερι�πτωσηο� μωςε�χειιδιαι�τερη σημασι�α για την αρχικη� πληροφο� ρησητης ελληνικη� ς κοινωνι�ας να κρατη� σουμε το ευ� ροςτωνεπιδρα� σεωνπουαναλυ� ονται εδω� γιαναγνω-ρι�ζει ποια� ει�ναι τα ποιοτικα� χαρακτηριστικα� τουμε�λλοντος που προδιαγρα� φει ο ολοκληρωτισμο� ςτηςTTIPκαι τωνσυναφω� νσυμφωνιω� ν νε�αςγενι-α� ς.
Οδιαχωρισμο� ςτηςανα� λυσηςτωνεπιπτω� σεωντηςTTIPσε οικονομικε�ς, πολιτικε�ς και κοινωνικε�ς δενυποδηλω� νει παρα� την ανα� γκη μιας μεθοδολογικη� ςκατα� τμησης. Προφανω� ς και οι τρεις πτυχε�ς ει�ναια� ρρηκτασυνδεδεμε�νεςκαιαλληλοκαθοριζο� μενες.Η
μελε�τητωνοικονομικω� νεπιπτω� σεωνκαιηπαρου-σι�αση του οικονομικου� πλαισι�ου που ακολουθει�μαςεισα� γεισεμι�αεπιπλε�ονδια� στασητηςερμηνει�-αςτωνεπιπτω� σεωντηςTTIP.
Όπωςφα� νηκεκαιαπο� τηνπαρα� θεσητουπεριεχο-με�νουκαιτουχαρακτη� ρατηςΣυμφωνι�αςστοπροη-γου� μενοκεφα� λαιο, ηπολιτικη� δια� στασητηςσυζη� -τηση� ςμαςει�ναιιδιαιτε�ρωςσημαντικη� ,ο� πωςαναλο� -γωςκαιηαναφορα� στιςπολιτικε�ςεπιδρα� σειςαυτε�ςκαθαυτε�ς της TTIP. Στις προηγου� μενες παραγρα� -φους διατυπω� σαμε τη θε�ση ο� τι στον πυρη� να τηςδημο� σιαδιακηρυγμε�νηςστο�χευσηςτηςTTIPει�ναιηκατα� ργηση των «στρεβλωτικω� ν» ρυθμι�σεων,αλλιω� ς των κρατικω� ν / πολιτικω� ν «οχλη� σεων»στην ελευ� θερη οικονομι�α και το εμπο� ριο (tradeirritants).Υπο� μιαε�ννοιαλοιπο� ν,ηπολιτικη� προ� τα-ση της Συμφωνι�ας ει�ναι η κατα� ργηση της πολιτι-κη� ς. Η «εναρμο� νιση των ρυθμιστικω� ν πλαισι�ων»καιη«αμοιβαι�ααναγνω� ριση»αποτελου� νεπιχειρη-ματολογι�ες παρο� τρυνσης των αστικω� ν κυβερνη� -σεωνναεπιτρε�ψουνσταεμπορευ� ματαναπαραβια� -ζουντιςεθνικε�ςνομοθεσι�ες.Βεβαι�ως,καθο� τιτοοξυ� -μωρο του σχη� ματος ει�ναι ξεκα� θαρο -καλου� νται οιΚυβερνη� σεις να ακυρω� σουν την υπο� σταση� τους-οφει�λουμεναδου� μετηνουσι�απι�σωαπο� τιςλε�ξεις:η υποκει�μενη, βασικη� πολιτικη� προ� ταση της TTIPει�ναιαπλω� ςημετα� λλαξητηςαστικη� ςδημοκρατι�αςσε μια μεταμοντε�ρνα επιχειρηματοκρατι�α και ημεταφορα� τηςσυγκρο� τησηςκαιτηςα� σκησης«κρα-τικη� ς»εξουσι�αςαπο� τοιστορικο� εθνικο� πλαι�σιοσεδιεθνε�ς,υπερεθνικο� επι�πεδο.
ΗΤΤΙΡεπιδιω� κειναανοι�ξειστον(κα� θεα� λλοπαρα� «τε�λειο») διεθνη� ανταγωνισμο� ο� λους τους τομει�ςτου κοινωνικου� και οικονομικου� γι� γνεσθαι,ειδικο� τερατουςκλα� δουςγενικου� συμφε�ροντοςκαιδημοσι�ωνπροιο� ντωνκαιυπηρεσιω� νπουωςτω� ραπαραμε�νουν κλειστοι� η� προστατευο� μενοι στο ι�διοτοαστικο� πολιτειακο� , νομοθετικο� καικανονιστικο� πλαι�σιο. Η α� σκηση πολιτικη� ς ο� πως τη γνωρι�σαμεσεο� λητηνπορει�ατηςαστικη� ςδημοκρατι�αςαπο� τηΓαλλικη� Επανα� στασηωςση� μερα,στηνεκτελεστικη� ,νομοθετικη� και δικαστικη� εξουσι�α, στην παρεμβα-τικο� τητα της τοπικη� ς αυτοδιοι�κησης, στο κοινω-νικο� κρα� τος και στους τομει�ς δημο� σιας παρε�μβα-σης, στον ρυθμιστικο� , ελεγκτικο� παρεμβατισμο� ο� πουπροκυ� πτουνεπικι�νδυνεςσυγκεντρω� σειςδυ� να-μης και εξουσι�ας -π.χ. στο χρηματοπιστωτικο� ,τραπεζικο� κλα� δο-θακαταργηθει�καιθααντικατα-σταθει�απο� τονεοφιλελευ� θερο,μεταμοντε�ρνο,καπι-ταλιστικο� ολοκληρωτισμο� .
Η Ελλα� δα μετα� την υπογραφη� της συμφωνι�ας θαυποχρεωθει� ο� χι μο� νο να υποτα� ξει τις δημο� σιεςυπηρεσι�ες της στην εμπορευματικη� λογικη� , αλλα� καιναπαραιτηθει�οποιουδη�ποτεδικαιω� ματοςεπε�μ-βασηςστουςξε�νουςπαρο�χουςυπηρεσιω� νπουεπο-
φθαλμιου� ν τις δημιουργου� μενες αγορε�ς της. Ταπολιτικα� περιθω� ρια ελιγμω� ν σε υγει�α, ενε�ργεια,παιδει�α, νερο� η� μεταφορε�ς θα εξανεμιστου� ν. Οπυρετο� ςτηςεμπορευματοποι�ησηςεπεκτει�νεταικαιστη μετανα� στευση, αφου� οι εμπνευστε�ς της ΤΤΙΡυφαρπα� ζουν την αρμοδιο� τητα εφαρμογη� ς κοινη� ςπολιτικη� ς στα συ� νορα, αναμφι�βολα για να διευ-κολυ� νουντηνπροςτακα� τωεξι�σωσητωναμοιβω� νκαι των δικαιωμα� των της εργασι�ας, την οποι�αου� τωςη� α� λλωςηαστικη� οικονομικη� σχολη� αντιμε-τωπι�ζειαπλω� ςωςε�ναακο� μηεμπο� ρευμα.
Ηδιατλαντικη� ολοκλη� ρωσηπροωθει�σεπολιτικου� ςο� ρους ο� ,τι δεν κατα�φερε να επιβα� λλει το «ευρω-παικο� τμη� μα της νεοφιλελευ� θερης διεθνου� ς» σεπροηγου� μενα ιστορικα� στιγμιο� τυπα της πολιτικη� ςπα� λης.Ηακυ� ρωση της διαδικασι�ας εγκατα� στασηςτου Ευρω� -συντα� γματος με�σα απο� αμεσοδημοκρα-τικε�ς διαδικασι�ες (γαλλικο� δημοψη�φισμα) και ημερικη� ε�στω υπαναχω� ρηση απο� τις διεκδικη� σειςτης «οδηγι�ας Μπολκενστα� ιν» λο� γω συλλογικω� ν,κινηματικω� ν αντιδρα� σεων πανευρωπαικα� δω� σανετααπαραι�τηταμαθη� ματαστουςιθυ� νοντεςτηςμετα-μοντε�ρναςαστικη� ςμετα� λλαξης.Ηολοκλη� ρωσητωνσχεδι�ων τους πρε�πει να εξελιχθει� σε διακρατικο� επι�πεδο,εξουκαιηχρηστικο� τητατωνσυμφωνιω� ν«νε�ας γενια� ς». Αφετε�ρου, αυτε�ς οι προηγου� μενεςεμπειρι� ες ενισχυ� ουν την επιθετικο� τητα τωνπαραγο� ντωντηςδιατλαντικη� ςπροσε�γγισηςαπε�να-ντιστο ιστορικο� κατα� λοιπο -«βαρι�διο»στηλογικη� τους-τηςδημοκρατικη� ςνομιμοποι�ησηςκαισυνολι-κα� απε�ναντιστοδικαι�ωματηςσυλλογικη� ςδρα� σης,ει�τε αφορα� το οργανωμε�νο εργατικο� κι�νημα, ει�τεαφορα� τηνκοινωνι�α τωνπολιτω� νκαι τιςδραστη-ριο� τητεςπουαναπτυ� σσουν.
Η θε�σπιση της TTIP θα δω� σει το ε�ναυσμα γιαπεραιτε�ρω πολιτειακε�ς, συνταγματικε�ς και διεθνι-κε�ςπροσαρμογε�ςπουθαολοκληρω� σουντοσχε�διοτης νεοφιλελευ� θερης αναδια� ρθρωσης περιφερεια-κα� καιδιεθνικα� .Αναυτο� διευκολυ� νειτουςπιστου� ςτου«χρυσου� αιω� νατηςκαπιταλιστικη� ςευμα� ρειας»να εκδικηθου� ν τη δια� ψευση των οραμα� των τουFukuyama,η� ανθαδιαψευστει�εκνε�ουαπο� τηναμει�-λικτη κι�νηση της ιστορι�ας, με�νει να φανει�. Ει�ναιο� μωςσι�γουροο� τισεαυτη� ντηνπροοπτικη� θαθυσι-αστει� το συ� νολο των κοινωνικω� ν, πολιτικω� ν,λαικω� ν κεκτημε�νων - α� λλωστε αυτη� ει�ναι και ηβαθυ� τερηπολιτικη� επιδι�ωξη.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
46
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
47
κτηριστικώνκαιτωνπαραγωγικώνπροτύπων.Η νεοκλασικη� αντι�ληψη ο� τι οι ελευ� θερες δυνα� μειςμιας τε�λειας λειτουργου� σαςαγορα� ς καθορι�ζουνμετονβε�λτιστοτρο�ποο� λατακοινωνικα� ,τεχνολογικα� ακο� μη και ηθικα� ζητη� ματα αποτελει� τον πυρη� νατης«επιστημονικη� ς»υπερα� σπισηςτηςαστικη� ςκοι-νωνι�αςκαιτουκαπιταλισμου� ,συνεπω� ςκαιτηβα� σητηςνεοφιλελευ� θερηςπρο� τασης.
ΗTTIPυιοθετει� ολιστικα� την εν λο�γωπροσε�γγισηκαι επιβα� λλει την προς τα κα� τω εναρμο� νιση τωνυφιστα� μενων κανονισμω� ν και προτυ� πων μεταξυ� ΗΠΑ και ΕΕ με δικαιολογι�α τη διασφα� λιση τηςελευθερι�αςτωνεμπορικω� νσυναλλαγω� νκαιτημει�-ωση του εταιρικου� κο� στους των διατλαντικω� νεμπορικω� ν σχε�σεων. Προκυ� πτει η ισοπε�δωση τωνδιαφορω� ν στα ισχυ� οντα προ� τυπα ασφα� λειας τρο-φι�μων που θεωρου� νται στρεβλωτικοι� προς τοεμπο� ριοτωντροφι�μων(...)καιηεισαγωγη� νε�ωνοιοποι�οι επιβα� λλουν την αλο� γιστη εμπορικη� εκμε-τα� λλευσητωννε�ωνεφαρμογω� νστηννανοτεχνολο-γι�ακαιτησυ� νθετηβιολογι�α.
Εκτο� ςτηςβι�αιηςσυγκεντροποι�ησης,τηςαναδιανο-μη� ς ειςβα� ροςτηςεργασι�αςκαιτωνλαικω� νστρω-μα� τωνκαι τηςποιοτικη� ςαπορρυ� θμισηςη τε�ταρτηβασικη� πτυχη� επιπτω� σεων στη δομη� και στη λει-τουργι�α των ευρωπαικω� ν οικονομιω� ν προκυ� πτειαπο� τη δεδηλωμε�νη δια� θεση μιας πα� λι προς τακα� τω διατλαντικη� ς εναρμο� νισης ως προς τηνεμπορευματοποίηση των δημόσιων αγαθώνκαιτουκοινωνικούκράτους.Οικανο� νεςτηςαγο-ρα� ςεπιβα� λλονταιωςοιμο� νοιορθοι�καιαποδεκτοι�καιστουςτομει�ςτηςυγει�ας,τηςπαιδει�ας,τωνμετα-φορω� ν και των συγκοινωνιω� ν, της κοινωνικη� ςασφα� λισης, του πολιτισμου� , της διαχει�ρισης τωνυδα� τινωνκαιτωνφυσικω� νπο� ρων. Ιδιαι�τεραστονχω� ρο της υγει�ας, διακυβευ� εται η ασφα� λεια τωνφαρμακευτικω� νπροιο� ντωνμε την εισαγωγη� νε�ωνχημικω� ν ουσιω� ν, το επιχειρηματικο� δικαι�ωμα στημυστικο� τητα των χημικω� ν αναλυ� σεων(!) και τηνενι�σχυσητηςδιακι�νησηςπερισσο� τερωνπατενταρι-σμε�νωνφαρμα� κων.
Ωςπροςτηνεκμετα� λλευσητωνφυσικω� νπο� ρων,ηεφαρμογη� καιεδω� τηςλογικη� ςτηςαυτορρυ� θμισης(η� καλυ� τερα της απορρυ� θμισης) θα οδηγη� σει στηγενικευμε�νη εφαρμογη� τεχνικω� ν με σημαντικα� δυσχερει�ς περιβαλλοντικε�ς συνε�πειες (π.χ. η με�θο-δοςεξο� ρυξηςμευδραυλικη� ρηγμα� τωση-“fracking”).
Τε�λος,προκειμε�νουναολοκληρωθει�ηταυτοποι�ησητου νεοφιλελευ� θερου χαρακτη� ρα του διαπραγμα-τευο� μενουπλαισι�ουτηςΣυμφωνι�ας,τοζη� τηματης«απελευθε�ρωσης» θα βρει εφαρμογη� και στηναπορρυ� θμιση του εναπομει�ναντος θεσμικου� πλαι-σι�ου ως προς τις χρηματοπιστωτικε�ς συναλλαγε�ς.Ει�ναιγεγονο� ςο� τιηπρο� σφατηκρι�σηενι�σχυσεπολι-τικα� τιςαστικε�ςδυνα� μειςπουαναγνωρι�ζουντααδι-
ε� ξοδα της ασυδοσι�ας του χρηματοπιστωτικου� τομε�α. Διεθνω� ς και τοπικα� , ε�χει επικρατη� σει ε�να«αμυντικο� » πολιτικο� δο� γμα που θεωρει� τις νεο-φιλελευ� θερεςαναδιαρθρω� σειςως τημο� νη διε�ξοδογιατοσυ� γχρονοκαπιταλισμο� .Έτσιπροωθει�ταιεκνε�ου η κατα� ργηση των ελε� γχων και των επι-βαρυ� νσεωντωνσυναλλαγω� ν,τωνμεταφορω� νμερι-σμα� των, εισφορω� ν και διατραπεζικω� ν πληρωμω� ν,εν προκειμε�νω στο πλαι�σιο της διατλαντικη� ς ολο-κλη� ρωσης.
ΗΕλλα� δαε�χειβιω� σειτηνεφαρμογη� τηςβι�αιηςανα-δια� ρθρωσης.Οσυντονισμο� ςτηςδιεθνου� ςσυστημι-κη� ς κρι�σης με τις εγχω� ριες δομικε�ς αδυναμι�εςα� νοιξετοδρο� μοτηςεπιβολη� ςτωντριω� νμνημονι�ωνμε�σωτωνοποι�ωνεφαρμο� ζονταιο� πωςδει�ξαμεβασι-κε�ς πτυχε�ς της κυοφορου� μενης διατλαντικη� ς συμ-φωνι�ας,κυρι�ωςδεηαπορρυ� θμισητηςαγορα� ςεργα-σι�ας,ηεμπορευματοποι�ησητωνδημοσι�ωναγαθω� νκαι του κοινωνικου� κρα� τους, ο εκδημοκρατισμο� ςτης α� σκησης νομισματικη� ς και δημοσιονομικη� ςπολιτικη� ςκαιτε�λοςηεπι�θεσηστηναυτοαπασχο� λη-σηκαιστημικρη� /μικρομεσαι�αδραστηριο� τηταμεαπω� τερο στο�χο την ενι�σχυση της συγκεντροποι�η-σης των με�σων παραγωγη� ς. Συνεπω� ς οι η� δη υφι-στα� μενες επιπτω� σεις καθιστου� ν την προ� σφατηελληνικη� εμπειρι�α ε�να καλο� ιστορικο� παρα� δειγμαγιατιςυπο� λοιπεςχω� ρεςμε�λητηςΕΕ.
Πε�ραντου� τουστηνπαρου� σαενο� τηταπαρουσια� ζο-νταιο� λεςοιπρο� σθετεςπροβλεπο� μενεςκοινωνικο-οικονομικε�ς επιδρα� σεις της πλη� ρους εφαρμογη� ςτης TTIP. Εκει�νο ο� μως που χρη� ζει την εφαρμογη� ενο� ς κατα� λληλα σχεδιασμε�νου οικονομετρικου� μοντε�λουπροσομοι�ωσηςει�ναιηεκτι�μησητηςποσο-τικη� ς δια� στασης αυτω� ν των επιδρα� σεων, διε-ρευνω� νταςαντογεγονο� ςο� τιπροηγη� θηκεημνημο-νιακη� πολιτικη� καθιστα� τηναποδυναμωμε�νηελλη-νικη� οικονομι�απιοευα� λωτη,η� ι�σωςπιοκατα� λληλαπροετοιμασμε�νη για να δεχθει� την ενσωμα� τωση� της στο διατλαντικο� νεοφιλελευ� θεροπλαι�σιο.Μιατε�τοιαδιερευ� νησηξεφευ� γειαπο� τουςσκοπου� ςτηςπαρου� σας μελε�της (κα� τι το οποι�ο προτει�νουμε ναγι�νειστοα� μεσομε�λλονπροςπρο� σθετητεκμηρι�ωσητωναναλυ� σεω� νμας).Σεκα� θεπερι�πτωσηο� μωςε�χειιδιαι�τερη σημασι�α για την αρχικη� πληροφο� ρησητης ελληνικη� ς κοινωνι�ας να κρατη� σουμε το ευ� ροςτωνεπιδρα� σεωνπουαναλυ� ονται εδω� γιαναγνω-ρι�ζει ποια� ει�ναι τα ποιοτικα� χαρακτηριστικα� τουμε�λλοντος που προδιαγρα� φει ο ολοκληρωτισμο� ςτηςTTIPκαι τωνσυναφω� νσυμφωνιω� ν νε�αςγενι-α� ς.
Οδιαχωρισμο� ςτηςανα� λυσηςτωνεπιπτω� σεωντηςTTIPσε οικονομικε�ς, πολιτικε�ς και κοινωνικε�ς δενυποδηλω� νει παρα� την ανα� γκη μιας μεθοδολογικη� ςκατα� τμησης. Προφανω� ς και οι τρεις πτυχε�ς ει�ναια� ρρηκτασυνδεδεμε�νεςκαιαλληλοκαθοριζο� μενες.Η
μελε�τητωνοικονομικω� νεπιπτω� σεωνκαιηπαρου-σι�αση του οικονομικου� πλαισι�ου που ακολουθει�μαςεισα� γεισεμι�αεπιπλε�ονδια� στασητηςερμηνει�-αςτωνεπιπτω� σεωντηςTTIP.
Όπωςφα� νηκεκαιαπο� τηνπαρα� θεσητουπεριεχο-με�νουκαιτουχαρακτη� ρατηςΣυμφωνι�αςστοπροη-γου� μενοκεφα� λαιο, ηπολιτικη� δια� στασητηςσυζη� -τηση� ςμαςει�ναιιδιαιτε�ρωςσημαντικη� ,ο� πωςαναλο� -γωςκαιηαναφορα� στιςπολιτικε�ςεπιδρα� σειςαυτε�ςκαθαυτε�ς της TTIP. Στις προηγου� μενες παραγρα� -φους διατυπω� σαμε τη θε�ση ο� τι στον πυρη� να τηςδημο� σιαδιακηρυγμε�νηςστο�χευσηςτηςTTIPει�ναιηκατα� ργηση των «στρεβλωτικω� ν» ρυθμι�σεων,αλλιω� ς των κρατικω� ν / πολιτικω� ν «οχλη� σεων»στην ελευ� θερη οικονομι�α και το εμπο� ριο (tradeirritants).Υπο� μιαε�ννοιαλοιπο� ν,ηπολιτικη� προ� τα-ση της Συμφωνι�ας ει�ναι η κατα� ργηση της πολιτι-κη� ς. Η «εναρμο� νιση των ρυθμιστικω� ν πλαισι�ων»καιη«αμοιβαι�ααναγνω� ριση»αποτελου� νεπιχειρη-ματολογι�ες παρο� τρυνσης των αστικω� ν κυβερνη� -σεωνναεπιτρε�ψουνσταεμπορευ� ματαναπαραβια� -ζουντιςεθνικε�ςνομοθεσι�ες.Βεβαι�ως,καθο� τιτοοξυ� -μωρο του σχη� ματος ει�ναι ξεκα� θαρο -καλου� νται οιΚυβερνη� σεις να ακυρω� σουν την υπο� σταση� τους-οφει�λουμεναδου� μετηνουσι�απι�σωαπο� τιςλε�ξεις:η υποκει�μενη, βασικη� πολιτικη� προ� ταση της TTIPει�ναιαπλω� ςημετα� λλαξητηςαστικη� ςδημοκρατι�αςσε μια μεταμοντε�ρνα επιχειρηματοκρατι�α και ημεταφορα� τηςσυγκρο� τησηςκαιτηςα� σκησης«κρα-τικη� ς»εξουσι�αςαπο� τοιστορικο� εθνικο� πλαι�σιοσεδιεθνε�ς,υπερεθνικο� επι�πεδο.
ΗΤΤΙΡεπιδιω� κειναανοι�ξειστον(κα� θεα� λλοπαρα� «τε�λειο») διεθνη� ανταγωνισμο� ο� λους τους τομει�ςτου κοινωνικου� και οικονομικου� γι� γνεσθαι,ειδικο� τερατουςκλα� δουςγενικου� συμφε�ροντοςκαιδημοσι�ωνπροιο� ντωνκαιυπηρεσιω� νπουωςτω� ραπαραμε�νουν κλειστοι� η� προστατευο� μενοι στο ι�διοτοαστικο� πολιτειακο� , νομοθετικο� καικανονιστικο� πλαι�σιο. Η α� σκηση πολιτικη� ς ο� πως τη γνωρι�σαμεσεο� λητηνπορει�ατηςαστικη� ςδημοκρατι�αςαπο� τηΓαλλικη� Επανα� στασηωςση� μερα,στηνεκτελεστικη� ,νομοθετικη� και δικαστικη� εξουσι�α, στην παρεμβα-τικο� τητα της τοπικη� ς αυτοδιοι�κησης, στο κοινω-νικο� κρα� τος και στους τομει�ς δημο� σιας παρε�μβα-σης, στον ρυθμιστικο� , ελεγκτικο� παρεμβατισμο� ο� πουπροκυ� πτουνεπικι�νδυνεςσυγκεντρω� σειςδυ� να-μης και εξουσι�ας -π.χ. στο χρηματοπιστωτικο� ,τραπεζικο� κλα� δο-θακαταργηθει�καιθααντικατα-σταθει�απο� τονεοφιλελευ� θερο,μεταμοντε�ρνο,καπι-ταλιστικο� ολοκληρωτισμο� .
Η Ελλα� δα μετα� την υπογραφη� της συμφωνι�ας θαυποχρεωθει� ο� χι μο� νο να υποτα� ξει τις δημο� σιεςυπηρεσι�ες της στην εμπορευματικη� λογικη� , αλλα� καιναπαραιτηθει�οποιουδη�ποτεδικαιω� ματοςεπε�μ-βασηςστουςξε�νουςπαρο�χουςυπηρεσιω� νπουεπο-
φθαλμιου� ν τις δημιουργου� μενες αγορε�ς της. Ταπολιτικα� περιθω� ρια ελιγμω� ν σε υγει�α, ενε�ργεια,παιδει�α, νερο� η� μεταφορε�ς θα εξανεμιστου� ν. Οπυρετο� ςτηςεμπορευματοποι�ησηςεπεκτει�νεταικαιστη μετανα� στευση, αφου� οι εμπνευστε�ς της ΤΤΙΡυφαρπα� ζουν την αρμοδιο� τητα εφαρμογη� ς κοινη� ςπολιτικη� ς στα συ� νορα, αναμφι�βολα για να διευ-κολυ� νουντηνπροςτακα� τωεξι�σωσητωναμοιβω� νκαι των δικαιωμα� των της εργασι�ας, την οποι�αου� τωςη� α� λλωςηαστικη� οικονομικη� σχολη� αντιμε-τωπι�ζειαπλω� ςωςε�ναακο� μηεμπο� ρευμα.
Ηδιατλαντικη� ολοκλη� ρωσηπροωθει�σεπολιτικου� ςο� ρους ο� ,τι δεν κατα�φερε να επιβα� λλει το «ευρω-παικο� τμη� μα της νεοφιλελευ� θερης διεθνου� ς» σεπροηγου� μενα ιστορικα� στιγμιο� τυπα της πολιτικη� ςπα� λης.Ηακυ� ρωση της διαδικασι�ας εγκατα� στασηςτου Ευρω� -συντα� γματος με�σα απο� αμεσοδημοκρα-τικε�ς διαδικασι�ες (γαλλικο� δημοψη�φισμα) και ημερικη� ε�στω υπαναχω� ρηση απο� τις διεκδικη� σειςτης «οδηγι�ας Μπολκενστα� ιν» λο� γω συλλογικω� ν,κινηματικω� ν αντιδρα� σεων πανευρωπαικα� δω� σανετααπαραι�τηταμαθη� ματαστουςιθυ� νοντεςτηςμετα-μοντε�ρναςαστικη� ςμετα� λλαξης.Ηολοκλη� ρωσητωνσχεδι�ων τους πρε�πει να εξελιχθει� σε διακρατικο� επι�πεδο,εξουκαιηχρηστικο� τητατωνσυμφωνιω� ν«νε�ας γενια� ς». Αφετε�ρου, αυτε�ς οι προηγου� μενεςεμπειρι� ες ενισχυ� ουν την επιθετικο� τητα τωνπαραγο� ντωντηςδιατλαντικη� ςπροσε�γγισηςαπε�να-ντιστο ιστορικο� κατα� λοιπο -«βαρι�διο»στηλογικη� τους-τηςδημοκρατικη� ςνομιμοποι�ησηςκαισυνολι-κα� απε�ναντιστοδικαι�ωματηςσυλλογικη� ςδρα� σης,ει�τε αφορα� το οργανωμε�νο εργατικο� κι�νημα, ει�τεαφορα� τηνκοινωνι�α τωνπολιτω� νκαι τιςδραστη-ριο� τητεςπουαναπτυ� σσουν.
Η θε�σπιση της TTIP θα δω� σει το ε�ναυσμα γιαπεραιτε�ρω πολιτειακε�ς, συνταγματικε�ς και διεθνι-κε�ςπροσαρμογε�ςπουθαολοκληρω� σουντοσχε�διοτης νεοφιλελευ� θερης αναδια� ρθρωσης περιφερεια-κα� καιδιεθνικα� .Αναυτο� διευκολυ� νειτουςπιστου� ςτου«χρυσου� αιω� νατηςκαπιταλιστικη� ςευμα� ρειας»να εκδικηθου� ν τη δια� ψευση των οραμα� των τουFukuyama,η� ανθαδιαψευστει�εκνε�ουαπο� τηναμει�-λικτη κι�νηση της ιστορι�ας, με�νει να φανει�. Ει�ναιο� μωςσι�γουροο� τισεαυτη� ντηνπροοπτικη� θαθυσι-αστει� το συ� νολο των κοινωνικω� ν, πολιτικω� ν,λαικω� ν κεκτημε�νων - α� λλωστε αυτη� ει�ναι και ηβαθυ� τερηπολιτικη� επιδι�ωξη.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
48
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
49
3.2.ΕΙΔΙΚΕΣΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Η TTIP, ο� πως ε�χουμε αναλυ� σει στην παρα� γραφο2.2, ε�ρχεται να υπηρετη� σει τους τε�σσερεις α� ξονεςτης διεθνοποι�ησης της απορρυ� θμισης και τηςτεχνοκρατικοποι�ησηςτηςπολιτικη� ςκαιτηςεξυπη-ρε�τησης των συμφερο� ντων των μεγα� λων επιχει-ρη� σεων.
Απο� τηνανα� λυσητηςσυμφωνι�ας,ει�ναιαρκετα� προ-φανει�ςοιεπιπτω� σειςτης,στηδημοκρατι�α,τηνοικο-νομι�ακαιτηνκοινωνι�α.Τοκοινωνικο� ο�φελοςθυσι-α� ζεται στο βωμο� του ιδιωτικου� συμφε�ροντος, τακεκτημε�νακαταργου� νταικαιαντικαθι�στανταιαπο� απορρυ� θμιση, οι μικρε� ς οικονομικε� ς μονα� δεςσυμπιε�ζονται και τελικα� εξαφανι�ζονται υπο� τοβα� ρος ενο� ς διεθνου� ς, ανταγωνιστικου� περιβα� λλο-ντος προσαρμοσμε�νου στις ανα� γκες των μεγα� λωνεπιχειρη� σεων. Τελικα� , η ι�δια η δημοκρατι�α περιο-ρι�ζεται και αποδυναμω� νεται, ενω� αντικαθι�σταταιαπο� υπερεθνικου� ς,τεχνοκρατικου� ςφορει�ς.
Όμως στην Ελλα� δα, τις επιπτω� σεις αυτε�ς τις βιω� -νουμεη� δη:Στοο� νοματηςεξυπηρε�τησηςτουχρε�ουςκαιτηςανα� καμψηςτηςοικονομι�ας,ηχω� ραε�χειυπο-στει� την εφαρμογη� σκληρω� ν πολιτικω� ν λιτο� τηταςκαι με�τρων φιλελευθεροποι�ησης στα πλαι�σια τωνμνημονιακω� νδεσμευ� σεων.Ηαπορρυ� θμιση,οαφα-νισμο� ς της μικρη� ς και μεσαι�ας επιχειρηματικο� τη-τας,ηυποβα� θμισητηςκοινωνικη� ςπροστασι�αςκαιοπεριορισμο� ςτηςδημοκρατι�αςε�χουνη� δηεφαρμο-στει�καιε�χουνδιαμορφω� σειτηνε�απραγματικο� τη-τα.
ΤΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΙΦΕΡΕΙ Η TTIP;Πε�ραλοιπο� ναπο� τηνανα� λυσηκαιπαρουσι�ασητωνεπιπτω� σεων-γενικο� τερωνκαιπιοεξειδικευμε�νων-της TTIP, επιχειρει�ται και η συ� γκριση - συ� νδεση� τους με την μετα� μνημονι�ων πραγματικο� τητα της
χω� ρας.Ηεφαρμογη� δυ� οδιαφορετικω� νσχεδι�ων,μεδιαφορετικη� αφετηρι�α,τρο�πο,δια� ρκειακαιε�κτασηεφαρμογη� ς, τα οποι�α ο� μως βρι�σκονται προς τηνι�διατελικα� κατευ� θυνση.Οιομοιο� τητεςτωνδυ� οσεεπι�πεδοεπιπτω� σεωνπολλε�ς,μετηνTTIPναεμφα-νι�ζεταιπιο ευρει�α και να εισα� γει δυ� ο βασικε�ς δια-φοροποιη� σεις: Κατα� πρω� τον αυτη� της γεωγραφι-κη� ςκαιχρονικη� ς ε�κτασης,αφου� ηTTIPπροβλε�πειμο� νιμες και διαρκει�ς διαδικασι�ες που αφορου� νολο� κληρητηνΕ.Ε.καιτιςΗ.Π.Α.,σεαντι�θεσημεταμνημο� νιαπου-διακηρυκτικα� τουλα� χιστον-παρου-σια� ζονταιωςπροσωρινα� καιηεφαρμογη� τουςαφο-ρα� μο� νο χω� ρες οι οποι�ες βρι�σκονται σε καθεστω� ς«δια� σωσης». Κατα� δευ� τερον, εξυπηρε�τηση τωνσυμφερο� ντων των μεγα� λων επιχειρη� σεων με�σωτου ISDSμε οικονομικο� αντι�κτυποστακρα� τηπουδε συμμορφω� νονται ει�ναι η μο� νιμη απειλη� για τηδιασφα� λισητηςκατα� γρα� μμαεφαρμογη� ςτωνσυμ-φωνηθε�ντων. Αντι�στοιχη απειλη� στο καθεστω� ςτωνμνημονι�ωνυπα� ρχει,μεδιαφορετικα� ο� μωςχαρα-κτηριστικα� , με τη διαδικασι�α των αξιολογη� σεωνπου προηγει�ται της εκταμι�ευσης των δο� σεων τουπρογρα� μματος.
Τελικα� μπορου� με με ασφα� λεια να συμπερα� νουμεο� τι το καθεστω� ς των μνημονι�ων αποτελει� μια μι-κρη� ςεμβε�λειαςεφαρμογη� τωνι�διωνκατευθυ� νσεωνπου υπηρετου� ν και οι εμπορικε�ς συμφωνι�ες νε�αςγενια� ς,μεδιαφορετικο� προ� σχημακαιφαινομενικα� παροδικο� χαρακτη� ρα. Προσομοια� ζει την πιλοτικη� εφαρμογη� απο� τηνοποι�αεξα� γονταιτααπαραι�τητασυμπερα� σματαγιατησυνε�χεια.
Η συ� γκριση μνημονι�ων και TTIP παρατι�θεται σεσυνοπτικο� πι�νακα, ενω� ακολουθει� ανα� λυση τωνεπιπτω� σεωνσε συ� νδεση με την ελληνικη� πραγμα-τικο� τητα:
Πίνακας9:ΣυγκριτικόςΠίνακαςΣτόχων/ΘεμάτωνσταΜνημόνια&στηνTTIP
Προσε�λκυσηΕπενδυ�σεων
Ανα� θεσητηςπολιτικη� ςσευπερεθνικου� ς,τεχνοκρα-τικου� ςοργανισμου� ς
Κρι�σηεκπροσω� πησης-απαξι�ωσηθεσμω� ν
Ευνοικο� περιβα� λλονγιαεπενδυτε�ςπουαπολαμβα� νουνθεσμικε�ςκαινομικε�ςευκολι�ες
Ελαχιστοποι�ησηχω� ρουκαιχρο� νουα� σκησηςπολιτικη� ς
Συρρι�κνωσηκοινωνικου� διαλο�γου
Αντιστρεψιμο� τητα
Απελευθε�ρωση-ιδιωτικοποι�ησηδημο�σιωνυπηρεσιω� ν
Υποβα� θμισηΔημοσι�ωνΥπηρεσιω� ν
Υποτι�μησηαπαξι�ωσηκοινωνικου� ,συλλογικου� πλου� τουτηςχω� ρας
Δια� νοιξηνε�ωνλειτουργιω� νκαικερδοφο�ρωνπεδι�ωνγιατοιδιωτικο� κεφα� λαιο
Προσβασιμο� τητασεπαροχε�ςυγει�ας
Καταστροφη� μικρομεσαι�αςεπιχειρηματικο� τητας
Απορρυ�θμισηαγορα� ςεργασι�ας
Απαξι�ωσηεργατικου� δυναμικου� ,Braindrain
Αυ� ξησηανεργι�ας,φτωχοποι�ηση
Απελευθε�ρωσηεπικι�νδυνωνουσιω� ν,πρακτικω� νκαιΓΤΟ
Κι�νδυνοιγιατοπεριβα� λλον
Δια� ρκεια,Πεδι�οεφαρμογη� ς
Εσωτερικη� Υποτι�μηση-Μει�ωσηΚο�στουςεργασι�ας
Εξωτερικο� ςμηχανισμο� ςστη�ριξης,ΔΝΤ,Ε.Ε.κλπ
Εκμηδε�νισηπεριθωρι�ωνα� σκησηςπολιτικη� ςχωρι�ςτηνε�γκρισητωνδανειστω� ν
Νο�μοςγιατιςfasttrackεπενδυ�σεις
Μνημονιακε�ςδεσμευ�σεις
Διαδικασι�εςκατεπει�γοντος,μνημονιακε�ςδεσμευ�σεις
Θεωρητικα� αντιστρε�ψιμοστομε�λλον
Περικοπε�ς,απαξι�ωση,ιδιωτικοποιη�σειςγιατηνεξυπηρε�τησηςτουχρε�ους
Περικοπε�ςσεκοινωνικο� κρα� τος,κοινωνικε�ςπαροχε�ς
ΤΑΙΠΕΔ,‘Υπερταμει�ο’,εκποι�ησηγιατηνεξυπηρε�τησητουχρε�ους
Ιδιωτικοποιη�σεις,απελευθε�ρωση,υποβα� θμισηπαροχω� νλο�γωπερικοπω� ν
Απαξι�ωσητηςδημο�σιαςυγει�ας,μει�ωσηπροσβασιμο� τητας,υποβα� θμισηστηνποιο� τητα
Εκμηδενισμο� ςτηςτοπικη� ςοικονομι�ας,αδυναμι�αανταπο�κρισηςστονανταγωνισμο� ,αυξημε�νηφορολογι�α
Κατα� ργησηκεκτημε�νωνστοο� νοματηςανταγωνιστικο� τηταςκαιτηςμει�ωσηςτηςανεργι�ας
Ανεργι�α,απορρυ� θμισηεργασι�ας,καταστροφη� τηςμικρη� ςεπιχειρηματικο� τητας
Καταστροφη� μικρομεσαι�αςεπιχειρηματικο� τητας,συνεχη� ςαυ� ξησηφο�ρων,μει�ωσηκο�στουςεργασι�ας
Δενπροβλε�πεται
Fasttrackδιαδικασι�ες,περικοπε�ς,ιδιωτικοποιη�σεις
Χω� ροςεξαι�ρεσης,πεπερασμε�νηςδια� ρκειας
Ρυθμιστικη� Συνεργασι�α,Εξα� λειψηΠεριττω� νΦραγμω� νστοΕμπο�ριο
Συμβου� λιοΡυθμιστικη� ςΣυνεργασι�ας,ISDS
Μει�ωσηπεριθωρι�ωνλη�ψηςπολιτικω� ναποφα� σεωνμεγνω� μονατοκοινωνικο� η� περιβαλλοντικο� ο�φελος
Απορρυ� θμιση,Ρυθμιστικη� συνεργασι�α,ρυθμιστικη� ‘μειοδοσι�α’
Υποχρεωτικη� συμμο�ρφωσηκαιδυνατο� τηταπαρε�μβασηςτρι�τωνστηνομοθετικη� διαδικασι�α
Προτεραιο� τηταστοιδιωτικο� συμφε�ρον,υποχρε�ωσησυμμο�ρφωσης
Οριστικα� μηαντιστρε�ψιμο
Απελευθε�ρωση,α� ρσητωνεμποδι�ωνστονανταγωνισμο� ,ιδιωτικοποι�ηση
Μηδυνατο� τηταελε�γχουτηςποιο� τηταςτηςπαρεχο�μενηςυπηρεσι�ας
Απορρυ�θμιση,ιδιωτικοποι�ηση
Ξεκα� θαρηπρο�βλεψητηςσυμφωνι�ας
Απελευθε�ρωση,ιδιωτικοποι�ηση,μει�ωσηπροσβασιμο� τητας,αμφιβο� λουποιο� τητας
Αδυναμι�αανταπο�κρισηςστονανταγωνισμο� ,α� νοιγμαπροστατευμε�νωναγορω� ν,αδυναμι�απροσφυγη� ςσεISDS
Περιττοι�φραγμοι�στοεμπο�ριο,Απορρυ� θμισητηςεργασι�ας
Ανταγωνιστικο� πλεονε�κτημαστιςμεγα� λεςεπιχειρη�σεις,μεταφορα� τουςστοεπωφελε�στερογιααυτε�ςπεριβα� λλον
Καταστροφη� ΜΜΕ,μετακι�νησηεπιχειρη�σεωνσεφιλικο� τεραπεριβα� λλοντα,μει�ωσηκο�στουςεργασι�ας
Απελευθε�ρωσηκαιεξομοι�ωσημετααμερικα� νικαπρο� τυπα,κατα� ργησητηςαρχη� ςτηςπροφυ� λαξης
Κατα� ρρευσητηςαρχη� ςτηςπροφυ� λαξης,αντιμετω� πισητωνπεριβαλλοντικω� νρυθμι�σεωνωςεμπο�δια
Σταθεροποι�ηση,Γενι�κευση,ενδυνα� μωση
ΌμοιαΊδιαΚατευ� θυνσηΔιαφορετικο�
ΜΝΗΜΟΝΙΑ TTIP
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
48
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
49
3.2.ΕΙΔΙΚΕΣΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Η TTIP, ο� πως ε�χουμε αναλυ� σει στην παρα� γραφο2.2, ε�ρχεται να υπηρετη� σει τους τε�σσερεις α� ξονεςτης διεθνοποι�ησης της απορρυ� θμισης και τηςτεχνοκρατικοποι�ησηςτηςπολιτικη� ςκαιτηςεξυπη-ρε�τησης των συμφερο� ντων των μεγα� λων επιχει-ρη� σεων.
Απο� τηνανα� λυσητηςσυμφωνι�ας,ει�ναιαρκετα� προ-φανει�ςοιεπιπτω� σειςτης,στηδημοκρατι�α,τηνοικο-νομι�ακαιτηνκοινωνι�α.Τοκοινωνικο� ο�φελοςθυσι-α� ζεται στο βωμο� του ιδιωτικου� συμφε�ροντος, τακεκτημε�νακαταργου� νταικαιαντικαθι�στανταιαπο� απορρυ� θμιση, οι μικρε� ς οικονομικε� ς μονα� δεςσυμπιε�ζονται και τελικα� εξαφανι�ζονται υπο� τοβα� ρος ενο� ς διεθνου� ς, ανταγωνιστικου� περιβα� λλο-ντος προσαρμοσμε�νου στις ανα� γκες των μεγα� λωνεπιχειρη� σεων. Τελικα� , η ι�δια η δημοκρατι�α περιο-ρι�ζεται και αποδυναμω� νεται, ενω� αντικαθι�σταταιαπο� υπερεθνικου� ς,τεχνοκρατικου� ςφορει�ς.
Όμως στην Ελλα� δα, τις επιπτω� σεις αυτε�ς τις βιω� -νουμεη� δη:Στοο� νοματηςεξυπηρε�τησηςτουχρε�ουςκαιτηςανα� καμψηςτηςοικονομι�ας,ηχω� ραε�χειυπο-στει� την εφαρμογη� σκληρω� ν πολιτικω� ν λιτο� τηταςκαι με�τρων φιλελευθεροποι�ησης στα πλαι�σια τωνμνημονιακω� νδεσμευ� σεων.Ηαπορρυ� θμιση,οαφα-νισμο� ς της μικρη� ς και μεσαι�ας επιχειρηματικο� τη-τας,ηυποβα� θμισητηςκοινωνικη� ςπροστασι�αςκαιοπεριορισμο� ςτηςδημοκρατι�αςε�χουνη� δηεφαρμο-στει�καιε�χουνδιαμορφω� σειτηνε�απραγματικο� τη-τα.
ΤΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΙΦΕΡΕΙ Η TTIP;Πε�ραλοιπο� ναπο� τηνανα� λυσηκαιπαρουσι�ασητωνεπιπτω� σεων-γενικο� τερωνκαιπιοεξειδικευμε�νων-της TTIP, επιχειρει�ται και η συ� γκριση - συ� νδεση� τους με την μετα� μνημονι�ων πραγματικο� τητα της
χω� ρας.Ηεφαρμογη� δυ� οδιαφορετικω� νσχεδι�ων,μεδιαφορετικη� αφετηρι�α,τρο�πο,δια� ρκειακαιε�κτασηεφαρμογη� ς, τα οποι�α ο� μως βρι�σκονται προς τηνι�διατελικα� κατευ� θυνση.Οιομοιο� τητεςτωνδυ� οσεεπι�πεδοεπιπτω� σεωνπολλε�ς,μετηνTTIPναεμφα-νι�ζεταιπιο ευρει�α και να εισα� γει δυ� ο βασικε�ς δια-φοροποιη� σεις: Κατα� πρω� τον αυτη� της γεωγραφι-κη� ςκαιχρονικη� ς ε�κτασης,αφου� ηTTIPπροβλε�πειμο� νιμες και διαρκει�ς διαδικασι�ες που αφορου� νολο� κληρητηνΕ.Ε.καιτιςΗ.Π.Α.,σεαντι�θεσημεταμνημο� νιαπου-διακηρυκτικα� τουλα� χιστον-παρου-σια� ζονταιωςπροσωρινα� καιηεφαρμογη� τουςαφο-ρα� μο� νο χω� ρες οι οποι�ες βρι�σκονται σε καθεστω� ς«δια� σωσης». Κατα� δευ� τερον, εξυπηρε�τηση τωνσυμφερο� ντων των μεγα� λων επιχειρη� σεων με�σωτου ISDSμε οικονομικο� αντι�κτυποστακρα� τηπουδε συμμορφω� νονται ει�ναι η μο� νιμη απειλη� για τηδιασφα� λισητηςκατα� γρα� μμαεφαρμογη� ςτωνσυμ-φωνηθε�ντων. Αντι�στοιχη απειλη� στο καθεστω� ςτωνμνημονι�ωνυπα� ρχει,μεδιαφορετικα� ο� μωςχαρα-κτηριστικα� , με τη διαδικασι�α των αξιολογη� σεωνπου προηγει�ται της εκταμι�ευσης των δο� σεων τουπρογρα� μματος.
Τελικα� μπορου� με με ασφα� λεια να συμπερα� νουμεο� τι το καθεστω� ς των μνημονι�ων αποτελει� μια μι-κρη� ςεμβε�λειαςεφαρμογη� τωνι�διωνκατευθυ� νσεωνπου υπηρετου� ν και οι εμπορικε�ς συμφωνι�ες νε�αςγενια� ς,μεδιαφορετικο� προ� σχημακαιφαινομενικα� παροδικο� χαρακτη� ρα. Προσομοια� ζει την πιλοτικη� εφαρμογη� απο� τηνοποι�αεξα� γονταιτααπαραι�τητασυμπερα� σματαγιατησυνε�χεια.
Η συ� γκριση μνημονι�ων και TTIP παρατι�θεται σεσυνοπτικο� πι�νακα, ενω� ακολουθει� ανα� λυση τωνεπιπτω� σεωνσε συ� νδεση με την ελληνικη� πραγμα-τικο� τητα:
Πίνακας9:ΣυγκριτικόςΠίνακαςΣτόχων/ΘεμάτωνσταΜνημόνια&στηνTTIP
Προσε�λκυσηΕπενδυ�σεων
Ανα� θεσητηςπολιτικη� ςσευπερεθνικου� ς,τεχνοκρα-τικου� ςοργανισμου� ς
Κρι�σηεκπροσω� πησης-απαξι�ωσηθεσμω� ν
Ευνοικο� περιβα� λλονγιαεπενδυτε�ςπουαπολαμβα� νουνθεσμικε�ςκαινομικε�ςευκολι�ες
Ελαχιστοποι�ησηχω� ρουκαιχρο� νουα� σκησηςπολιτικη� ς
Συρρι�κνωσηκοινωνικου� διαλο�γου
Αντιστρεψιμο� τητα
Απελευθε�ρωση-ιδιωτικοποι�ησηδημο�σιωνυπηρεσιω� ν
Υποβα� θμισηΔημοσι�ωνΥπηρεσιω� ν
Υποτι�μησηαπαξι�ωσηκοινωνικου� ,συλλογικου� πλου� τουτηςχω� ρας
Δια� νοιξηνε�ωνλειτουργιω� νκαικερδοφο�ρωνπεδι�ωνγιατοιδιωτικο� κεφα� λαιο
Προσβασιμο� τητασεπαροχε�ςυγει�ας
Καταστροφη� μικρομεσαι�αςεπιχειρηματικο� τητας
Απορρυ�θμισηαγορα� ςεργασι�ας
Απαξι�ωσηεργατικου� δυναμικου� ,Braindrain
Αυ� ξησηανεργι�ας,φτωχοποι�ηση
Απελευθε�ρωσηεπικι�νδυνωνουσιω� ν,πρακτικω� νκαιΓΤΟ
Κι�νδυνοιγιατοπεριβα� λλον
Δια� ρκεια,Πεδι�οεφαρμογη� ς
Εσωτερικη� Υποτι�μηση-Μει�ωσηΚο�στουςεργασι�ας
Εξωτερικο� ςμηχανισμο� ςστη�ριξης,ΔΝΤ,Ε.Ε.κλπ
Εκμηδε�νισηπεριθωρι�ωνα� σκησηςπολιτικη� ςχωρι�ςτηνε�γκρισητωνδανειστω� ν
Νο�μοςγιατιςfasttrackεπενδυ�σεις
Μνημονιακε�ςδεσμευ�σεις
Διαδικασι�εςκατεπει�γοντος,μνημονιακε�ςδεσμευ�σεις
Θεωρητικα� αντιστρε�ψιμοστομε�λλον
Περικοπε�ς,απαξι�ωση,ιδιωτικοποιη�σειςγιατηνεξυπηρε�τησηςτουχρε�ους
Περικοπε�ςσεκοινωνικο� κρα� τος,κοινωνικε�ςπαροχε�ς
ΤΑΙΠΕΔ,‘Υπερταμει�ο’,εκποι�ησηγιατηνεξυπηρε�τησητουχρε�ους
Ιδιωτικοποιη�σεις,απελευθε�ρωση,υποβα� θμισηπαροχω� νλο�γωπερικοπω� ν
Απαξι�ωσητηςδημο�σιαςυγει�ας,μει�ωσηπροσβασιμο� τητας,υποβα� θμισηστηνποιο� τητα
Εκμηδενισμο� ςτηςτοπικη� ςοικονομι�ας,αδυναμι�αανταπο�κρισηςστονανταγωνισμο� ,αυξημε�νηφορολογι�α
Κατα� ργησηκεκτημε�νωνστοο� νοματηςανταγωνιστικο� τηταςκαιτηςμει�ωσηςτηςανεργι�ας
Ανεργι�α,απορρυ� θμισηεργασι�ας,καταστροφη� τηςμικρη� ςεπιχειρηματικο� τητας
Καταστροφη� μικρομεσαι�αςεπιχειρηματικο� τητας,συνεχη� ςαυ� ξησηφο�ρων,μει�ωσηκο�στουςεργασι�ας
Δενπροβλε�πεται
Fasttrackδιαδικασι�ες,περικοπε�ς,ιδιωτικοποιη�σεις
Χω� ροςεξαι�ρεσης,πεπερασμε�νηςδια� ρκειας
Ρυθμιστικη� Συνεργασι�α,Εξα� λειψηΠεριττω� νΦραγμω� νστοΕμπο�ριο
Συμβου� λιοΡυθμιστικη� ςΣυνεργασι�ας,ISDS
Μει�ωσηπεριθωρι�ωνλη�ψηςπολιτικω� ναποφα� σεωνμεγνω� μονατοκοινωνικο� η� περιβαλλοντικο� ο�φελος
Απορρυ� θμιση,Ρυθμιστικη� συνεργασι�α,ρυθμιστικη� ‘μειοδοσι�α’
Υποχρεωτικη� συμμο�ρφωσηκαιδυνατο� τηταπαρε�μβασηςτρι�τωνστηνομοθετικη� διαδικασι�α
Προτεραιο� τηταστοιδιωτικο� συμφε�ρον,υποχρε�ωσησυμμο�ρφωσης
Οριστικα� μηαντιστρε�ψιμο
Απελευθε�ρωση,α� ρσητωνεμποδι�ωνστονανταγωνισμο� ,ιδιωτικοποι�ηση
Μηδυνατο� τηταελε�γχουτηςποιο� τηταςτηςπαρεχο�μενηςυπηρεσι�ας
Απορρυ�θμιση,ιδιωτικοποι�ηση
Ξεκα� θαρηπρο�βλεψητηςσυμφωνι�ας
Απελευθε�ρωση,ιδιωτικοποι�ηση,μει�ωσηπροσβασιμο� τητας,αμφιβο� λουποιο� τητας
Αδυναμι�αανταπο�κρισηςστονανταγωνισμο� ,α� νοιγμαπροστατευμε�νωναγορω� ν,αδυναμι�απροσφυγη� ςσεISDS
Περιττοι�φραγμοι�στοεμπο�ριο,Απορρυ� θμισητηςεργασι�ας
Ανταγωνιστικο� πλεονε�κτημαστιςμεγα� λεςεπιχειρη�σεις,μεταφορα� τουςστοεπωφελε�στερογιααυτε�ςπεριβα� λλον
Καταστροφη� ΜΜΕ,μετακι�νησηεπιχειρη�σεωνσεφιλικο� τεραπεριβα� λλοντα,μει�ωσηκο�στουςεργασι�ας
Απελευθε�ρωσηκαιεξομοι�ωσημετααμερικα� νικαπρο� τυπα,κατα� ργησητηςαρχη� ςτηςπροφυ� λαξης
Κατα� ρρευσητηςαρχη� ςτηςπροφυ� λαξης,αντιμετω� πισητωνπεριβαλλοντικω� νρυθμι�σεωνωςεμπο�δια
Σταθεροποι�ηση,Γενι�κευση,ενδυνα� μωση
ΌμοιαΊδιαΚατευ� θυνσηΔιαφορετικο�
ΜΝΗΜΟΝΙΑ TTIP
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
50
ΕιδικήΕπίπτωση:
Οι ειδικές ρυθµίσεις για τους κατοίκους των ακριτικών περιοχών, όπως τα διατιµηµένα προϊόντα και υπηρεσίες, θα θεωρούνται προνοµιακή µεταχείριση και προστατευ-τισµός, άρα και µη αποδεκτές.
3.2.1Δημοκρατία&Νομοθεσία
Η TTIP αναμε�νεται να καταστη�σει τις κυβερνη�σειςεπιφυλακτικε�ς στην εφαρμογη� ρυθμι�σεων. Απο� τημι�απλευρα� λο�γωτηςδυνατο� τηταςπαρε�μβασηςτωνεπιχειρη�σεων στις αποφα� σεις τους αλλα� και λο�γωτων οικονομικω� ν επιπτω� σεων καταδι�κης τους απο� τους ISDS.Απο� τηνα� λληπλευρα� , ηπροτι�μησητωνεπιχειρη�σεων προς τα φιλικα� προς αυτε�ς περιβα� λ-λοντα, θα δημιουργη� σει ε�ναν α� τυπο διαγωνισμο� «ρυθμιστικη� ς μειοδοσι�ας» μεταξυ� των κρατω� ν γιατη δημιουργι�α του φιλικο� τερου περιβα� λλοντος καιτηνπροσε�λκυσηπερισσο� τερωνεπενδυ�σεων.
Ουσιαστικα� λοιπο� ν αναιρει�ται η ανεξαρτησι�α τωνκρατω� ν-μελω� νο�σοναφορα� τηδυνατο� τηταα� σκησηςπολιτικη� ς εντο� ς των συνο� ρων τους. Επι�σης αναι-ρου� νται και οι με�χρι ση�μερα ισχυ� ουσες δημοκρατι-κε�ς οδοι� διεκδι�κησης, επηρεασμου� αποφα� σεων καιδιαλο�γουαπο� τηνπλευρα� τηςκοινωνι�ας.Μιατε�τοιαεξε�λιξη βαθαι�νει το χα� σμα μεταξυ� των κοινωνιω� νκαι των θεσμω� ν τους και διευρυ� νει το η� δη υφι-στα� μενοε�λλειμμαδημοκρατι�αςεντο� ςτωνχωρω� ν.
Οι μνημονιακε�ς δεσμευ�σεις, εκτο� ς απο� τα κατ’ εξο-χη� ν με�τρα δημοσιονομικη� ς προσαρμογη� ς περιλαμ-βα� νουν και πληθω� ραπροβλε�ψεων για τηναπελευ-θε�ρωσηαγορω� ν,καιτηνκατα� ργησηρυθμι�σεωνκαικεκτημε�νων. Οι προβλε�ψεις αυτε�ς αιτιολογου� νταιαπο� τηναναγκαι�α-ο�πωςπαρουσια� ζεται-προσε�λκυ-σηξε�νωνεπενδυ�σεων.
Ηανεξαρτησι�ατηςχω� ραςε�χειαναιρεθει�απο� τηστιγ-μη� πουοιμνημονιακε�ςδεσμευ�σειςυπερισχυ� ουντωναποφα� σεων και της πολιτικη� ς κατευ� θυνσης τωνελληνικω� ν κυβερνη�σεων, ενω� ο� λες οι νομοθετικε�ςπρα� ξεις ει�τε επιβα� λλονται απο� τους δανειστε�ς, ει�τεοφει�λουνναε�χουντηνε�γκριση� τους.
ΕΞΩΘΕΝ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΗ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙ-ΚΑΣΙΑ:ημονιμοποι�ησητηςρυθμιστικη� ςσυνεργασι�-ας και η υποχρεωτικη� συμμο� ρφωση των εθνικω� ννομοθεσιω� ν με τις προβλε�ψεις της, ουσιαστικα� εκμηδενι�ζει ταπεριθω� ριαα� σκησηςπολιτικη� ς, ιδι�ωςστιςπεριπτω� σειςπουαυτη� αντιτι�θεταιστηνεξα� λει-ψητωνφραγμω� νστοεμπο�ριο.Μετηνενεργοποι�η-σηπροβλε�ψεωνο�πως ο μηχανισμο� ς ε�γκαιρης ειδο-
ποι�ησης και η υποχρε�ωση διαλο� γου με τα ενδι-αφερο�μεναμε�ρη,οποιαδη�ποτενομοθετικη� διαδικα-σι�α μπορει� να παγω� νει η� να μεταλλα� σσεται, σεο�ποιοστα� διοκαιναβρι�σκεται,προκειμε�νουναγνω-μοδοτη�σουνεπ’αυτη� ςοισυμμετε�χοντεςστηρυθμι-στικη� διαδικασι�α, συμπεριλαμβανομε�νων τωνεκπροσω� πων των μεγα� λων επιχειρη�σεων των δυ� οπλευρω� ν.Μεδεδομε�νητησυμμετοχη� τωνεπιχειρη� -σεωνστηρυθμιστικη� συνεργασι�ακαιτηδυνατο� τη-τα τους να «παγω� σουν» τη ρυθμιστικη� διαδικασι�ασεπερι�πτωσηπουθι�γονται,τελικα� ηι�διαηνομοθε-σι�α των κρατω� ν θα βρι�σκεται ουσιαστικα� υπο� τονε�λεγχο� τους.
Ομηχανισμο� ςεπι�λυσηςδιαφορω� ν ISDS,αναμε�νεταινα αλλα� ξει κατα� πολυ� τη λειτουργι�α των επενδυ� -σεων και τη δρα� ση των μεγα� λων εταιριω� ν.Με μιαπρω� τηεικο� ναδεδιαφαι�νεταικα� ποιασαφη� ςκαια� με-ση επιρροη� της συγκεκριμε�νης προ� βλεψης στοεθνικο� νομικο� πλαι�σιο. Όμως η επι�δραση του θαει�ναι ε�μμεση και εξι�σου καταλυτικη� , αφου� ο μηχα-νισμο� ςαυτο� ςδενεντα� σσεταικαιδενυπακου� ειστηνεθνικη� νομοθεσι�α. Αυτο� δημιουργει� τον κι�νδυνο,αφενο� ς της παρα� καμψης και αποδυνα� μωσης τουεθνικου� νομικου� πλαισι�ου και αφετε�ρου της μει�ω-σης του περιθωρι�ου των κυβερνη�σεων να νομοθε-του� ν ελευ� θερα, κυρι�ως ο� ταν οι νομοθετικε�ς παρεμ-βα� σεις θε�τουν ο� ρια στην ελευ� θερη δρα� ση των επι-χειρη�σεωνη� αντιβαι�νουνστασυμφε�ροντατους.
Ηανεξαρτησι�α,ταπεριθω� ριαα� σκησηςπολιτικη� ςκαιηι�διαηνομοθετικη� διαδικασι�αε�χειη� δημεταστραφ-ει� στην μετα� μνημονι�ων εποχη� . Η διαδικασι�α τηςνομοθε�τησηςδενει�ναιπιααμιγω� ςκρατικη� υπο�θεσηαφου� κα� θε νομοθετικη� ρυ� θμιση πριν την ψη�φιση� τηςοφει�λειναε�χειτηνε�γκρισητωνδανειστω� ν.
ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΠΙΚΩΝ ΖΗΤΗ-ΜΑΤΩΝ: η επι�βλεψη της ρυθμιστικη� ς συνεργασι�αςαπο� υπερεθνικο� , τεχνοκρατικο� σω� μα καθω� ς και ουπερεθνικο� ς χαρακτη� ρας του ISDS ουσιαστικα� εκμηδενι�ζειταπεριθω� ριαα� σκησηςεγχω� ριαςπολιτι-κη� ςμεβα� σητιςτοπικου� χαρακτη�ραιδιομορφι�εςκαιιδιαι�τερες συνθη� κες που προκυ� πτουν. Λο� γω τουυπερεθνικου� χαρακτη� ρα τους, οι δυ� ο ‘ελεγκτικε�ς’οντο� τητεςδενδιαθε�τουνου� τετηδυνατο� τητα,ου� τετηβου� λησηαλλα� ου� τεκαιτοπεριθω� ριοναλα� βουνυπο�ψητε�τοιουτυ�πουτοπικε�ς ιδιαιτερο� τητες.Έτσι,ηαντιμετω� πισηπροβλημα� τωνη� ειδικω� νσυνθηκω� νκαι ιδιαιτεροτη� των σε τοπικο� επι�πεδο δε θα ει�ναιπια εφικτη� με νομοθετικε�ς ρυθμι�σεις και πολιτικε�ςαποφα� σεις.
Εξι�σουανε�φικτηθαει�ναικαιηχα� ραξημακροπρο�θε-σμηςπολιτικη� ςσεσχε�σημετηνοικονομικη� ανα� πτυ-ξη,αλλα� καιτηστη�ριξηκοινωνικω� νομα� δωνπουβρι�-σκονταισεμειονεκτικη� θε�σημε�σωειδικω� νπρονομι�-ων, παροχω� ν η� ελαφρυ� νσεων. Οποιαδη�ποτε ειδικη�
μεταχει�ρισητο�σοεπιχειρη�σεωνλο�γωεντοπιο� τητας,μεγε�θουςη� κοινωνικω� νκαιπεριβαλλοντικω� νκριτη-ρι�ων αλλα� και οποιουδη� ποτε τυ� που ελα� φρυνση,παροχη� η� ειδικη� μεταχει�ρισηπρος ευπαθει�ς ομα� δεςτουπληθυσμου� δυνητικα� ε�ρχεταισεαντι�θεσημεταεμπορικα� συμφε�ροντα.
Τον τελικο� λο�γο για τη χα� ραξη εθνικη� ς πολιτικη� ςε�χουν υπερεθνικοι� οργανισμοι� (ΔΝΤ, Ε.Ε), οι οποι�οιαποφασι�ζουν με γνω� μονα τις μνημονιακε�ς δεσμευ� -σεις, χωρι�ς ναλαμβα� νουνυπο�ψητουςτα ιδιαι�τεραχαρακτηριστικα� της Ελληνικη� ς κοινωνι�ας, η οποι�αβρι�σκεταισεοριακη� κατα� στασηε�χονταςυποστει�τιςσυνε�πειεςτηςπαρατεταμε�νηςλιτο� τητας.
ΑΠΟΔΥΝΑΜΩΣΗΤΗΣΑΡΧΗΣΤΗΣΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ:Προκειμε�νουναεπιτευχθει�ηπροςτακα� τωεναρμο� -νισητωνρυθμιστικω� νπροτυ�πωνηαρχη� τηςπροφυ� -λαξης,ηοποι�αβρι�σκεταιστηβα� σητηςνομοθετικη� ςκαι κανονιστικη� ς διαδικασι�ας της Ε.Ε. και τωνκρατω� ν-μελω� ν της αναμε�νεται να παραγκωνιστει�.Συ� μφωνα με τις προβλε�ψεις για τη ρυθμιστικη� συνεργασι�απροβλε�πεταιεκτι�μησηαντι�κτυπουπριντην εφαρμογη� οποιασδη�ποτερυ� θμισης.Η εκτι�μησηαυτη� οφει�λειναπεριλαμβα� νεικαιτοναντι�κτυποτηςρυ� θμισης στην εμπορικη� διαδικασι�α. Με αυτο� τοντρο�ποει�ναιαρκετα� πιθανη� ηπαγι�ωσητηςανα� λυσηςκο� στους-οφε�λους ο�πως ισχυ� ει στις ΗΠΑ, και α� ρατηνποσοτικοποι�ησηο� λωντωνεπιπτω� σεωνκαιτωναλλαγω� ν που δυ� ναται να επιφε�ρει μι�α ρυ� θμιση μεοικονομικου� ςο� ρους.
Παρα� λληλα, η κατα� ργηση της αρχη� ς της προφυ� λα-ξης θα καταστη� σει ανε�φικτη την προστασι�α απο� επιπτω� σεις οι οποι�ες προβλε�πονται μεν, αλλα� δενμπορου� ν ακο� μα να τεκμηριωθου� ν επιστημονικα� ,χωρι�ςο� μωςναμπορει�νατεκμηριωθει�καιημηυ�παρ-ξητους.
ΜΗΑΝΤΙΣΤΡΕΨΙΜΟΤΗΤΑ:Επιπροσθε�τως,διορθω-τικε�ς κινη�σεις σε περι�πτωση αποτυχι�ας των προη-γου� μενωνη� προ�κλησηςδυσβα� σταχτωνεπιπτω� σεωνσεκοινωνικο� ,περιβαλλοντικο� η� οικονομικο� επι�πεδοδεν θα ει�ναι εφικτε�ς. Ο μηχανισμο� ς επι�λυσης δια-φορω� ν,ηρυθμιστικη� συνεργασι�α,αλλα� καιοιπρο-
βλε�ψεις περι� ‘παγω� ματος’, δηλαδη� υποχρε�ωσης μημεταβολη� ςτουπεριβα� λλοντοςστοοποι�οπραγματο-ποιει�ται μια επε�νδυση, διαμορφω� νουν ε�να πολυ� δεσμευτικο� περιβα� λλονγιατιςκυβερνη�σεις.
Το πιο ανησυχητικο� ο� μως ει�ναι ο� τι με την TTIPαυτο� ς ο μηχανισμο� ς περιορισμε�νης δια� ρκειας η� χω� ροςεξαι�ρεσηςο�πωςθαμπορου�σανναχαρακτηρι-στου� ν τα Μνημο� νια, σταθεροποιει�ται, γενικευ� εταικαιενδυναμω� νεταιθεσμικα� καινομοθετικα� .
Ταμνημο� νιαπαρουσια� ζονταιωςμηχανισμο� ςπεριο-ρισμε�νης δια� ρκειας αφου� η εφαρμογη� τους ει�ναιεγχω� ριακαιμεδεδομε�νοο� τιεφαρμο� ζονταιωςλυ� σησε συγκεκριμε�νο προ�βλημα η εφαρμογη� τους θεω-ρει�ται-εσφαλμε�να-παροδικη� .
3.2.2ΔημόσιοςΤομέας
Ηπρουπα� ρχουσακατευ� θυνσησχετικα� μετοα� νοιγ-μα των δημο� σιων αγαθω� ν και υπηρεσιω� ν στηνελευ� θερηοικονομι�α,ενισχυ� εταικαιπαγιω� νεται.
Μια κατευ� θυνση που η� δη υπη� ρχε ως κεντρικη� κατευ� θυνση της Ε.Ε. και ε�γινε ανελαστικη� με τηνεφαρμογη� τωνμνημονι�ωνμεαφορμη� την εξυπηρε�-τηση του χρε�ους, ενω� με την TTIP πλε�ον βρι�σκεικαθολικη� εφαρμογη� .
Η συνεχη� ς προσπα� θεια δημιουργι�ας φιλικου� περι-βα� λλοντοςστιςΕυρωπαικε�ςχω� ρεςγιατηνπροσε�λ-κυση επενδυ�σεων αναμε�νεται να φε�ρει δραματικη� μει�ωση στην α� μεση και ε�μμεση φορολογι�α για τιςεπιχειρη�σεις.Αυτο� μετησειρα� του,θαε�χειωςαπο-τε�λεσμα τη μει�ωση των δημο�σιων εσο�δων και α� ρατην περικοπη� των δημο� σιων δαπανω� ν που με�χριση� μερα χρηματοδοτου� ν, εν με�ρει η� συνολικα� τιςδημο� σιες υπηρεσι�ες. Η υποβα� θμιση των παρε-χο�μενωνυπηρεσιω� νεξαιτι�αςτηςαναπο�φευκτηςυπο-χρηματοδο� τησης θα επιφε�ρει τη στροφη� τωναποδεκτω� ντουςπροςτουςιδιω� τεςπαρο�χους,ανοι�-γονταςμεαυτο� τοντρο�ποτοδρο�μογιατηναπελευ-θε�ρωσηκαιτελικα� τηνπλη�ρηιδιωτικοποι�ησητους.
Στην Ελληνικη� πραγματικο� τητα η σημαντικη� περι-κοπη� των δημοσι�ων δαπανω� ν ε�χει η� δη γι�νει πρα� ξη
ΕιδικήΕπίπτωση:
Δυνατότητα δωρεάν παροχών ή ειδικών εκπτώσεων προκειµένου να εξασφαλιστεί η πρόσβαση των ανέργων σε συγκεκριµένες υπηρεσίες ή αγαθά θα θεωρηθούν ότι µειώ-νουν την κερδοφορία των επιχειρήσεων που παρέχουν τις συγκεκριµένες υπηρεσίες.
Με το νέο σχέδιο νόµου «Νέο Θεσµικό πλαί-σιο για την άσκηση οικονοµικής δραστηριό-τητας και άλλες διατάξεις» το Υπουργείο Οικονοµίας, Ανάπτυξης και Τουρισµού προ-σπαθεί να καταργήσει την αρχή της προφύ-λαξης στον τοµέα των τροφίµων, της πυρο-προστασίας και του περιβάλλοντος µε πρόσχηµα την απλοποίηση των διαδικασιών.
50 51
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
50
ΕιδικήΕπίπτωση:
Οι ειδικές ρυθµίσεις για τους κατοίκους των ακριτικών περιοχών, όπως τα διατιµηµένα προϊόντα και υπηρεσίες, θα θεωρούνται προνοµιακή µεταχείριση και προστατευ-τισµός, άρα και µη αποδεκτές.
3.2.1Δημοκρατία&Νομοθεσία
Η TTIP αναμε�νεται να καταστη�σει τις κυβερνη�σειςεπιφυλακτικε�ς στην εφαρμογη� ρυθμι�σεων. Απο� τημι�απλευρα� λο�γωτηςδυνατο� τηταςπαρε�μβασηςτωνεπιχειρη�σεων στις αποφα� σεις τους αλλα� και λο�γωτων οικονομικω� ν επιπτω� σεων καταδι�κης τους απο� τους ISDS.Απο� τηνα� λληπλευρα� , ηπροτι�μησητωνεπιχειρη�σεων προς τα φιλικα� προς αυτε�ς περιβα� λ-λοντα, θα δημιουργη� σει ε�ναν α� τυπο διαγωνισμο� «ρυθμιστικη� ς μειοδοσι�ας» μεταξυ� των κρατω� ν γιατη δημιουργι�α του φιλικο� τερου περιβα� λλοντος καιτηνπροσε�λκυσηπερισσο� τερωνεπενδυ�σεων.
Ουσιαστικα� λοιπο� ν αναιρει�ται η ανεξαρτησι�α τωνκρατω� ν-μελω� νο�σοναφορα� τηδυνατο� τηταα� σκησηςπολιτικη� ς εντο� ς των συνο� ρων τους. Επι�σης αναι-ρου� νται και οι με�χρι ση�μερα ισχυ� ουσες δημοκρατι-κε�ς οδοι� διεκδι�κησης, επηρεασμου� αποφα� σεων καιδιαλο�γουαπο� τηνπλευρα� τηςκοινωνι�ας.Μιατε�τοιαεξε�λιξη βαθαι�νει το χα� σμα μεταξυ� των κοινωνιω� νκαι των θεσμω� ν τους και διευρυ� νει το η� δη υφι-στα� μενοε�λλειμμαδημοκρατι�αςεντο� ςτωνχωρω� ν.
Οι μνημονιακε�ς δεσμευ�σεις, εκτο� ς απο� τα κατ’ εξο-χη� ν με�τρα δημοσιονομικη� ς προσαρμογη� ς περιλαμ-βα� νουν και πληθω� ραπροβλε�ψεων για τηναπελευ-θε�ρωσηαγορω� ν,καιτηνκατα� ργησηρυθμι�σεωνκαικεκτημε�νων. Οι προβλε�ψεις αυτε�ς αιτιολογου� νταιαπο� τηναναγκαι�α-ο�πωςπαρουσια� ζεται-προσε�λκυ-σηξε�νωνεπενδυ�σεων.
Ηανεξαρτησι�ατηςχω� ραςε�χειαναιρεθει�απο� τηστιγ-μη� πουοιμνημονιακε�ςδεσμευ�σειςυπερισχυ� ουντωναποφα� σεων και της πολιτικη� ς κατευ� θυνσης τωνελληνικω� ν κυβερνη�σεων, ενω� ο� λες οι νομοθετικε�ςπρα� ξεις ει�τε επιβα� λλονται απο� τους δανειστε�ς, ει�τεοφει�λουνναε�χουντηνε�γκριση� τους.
ΕΞΩΘΕΝ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΗ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙ-ΚΑΣΙΑ:ημονιμοποι�ησητηςρυθμιστικη� ςσυνεργασι�-ας και η υποχρεωτικη� συμμο� ρφωση των εθνικω� ννομοθεσιω� ν με τις προβλε�ψεις της, ουσιαστικα� εκμηδενι�ζει ταπεριθω� ριαα� σκησηςπολιτικη� ς, ιδι�ωςστιςπεριπτω� σειςπουαυτη� αντιτι�θεταιστηνεξα� λει-ψητωνφραγμω� νστοεμπο�ριο.Μετηνενεργοποι�η-σηπροβλε�ψεωνο�πως ο μηχανισμο� ς ε�γκαιρης ειδο-
ποι�ησης και η υποχρε�ωση διαλο� γου με τα ενδι-αφερο�μεναμε�ρη,οποιαδη�ποτενομοθετικη� διαδικα-σι�α μπορει� να παγω� νει η� να μεταλλα� σσεται, σεο�ποιοστα� διοκαιναβρι�σκεται,προκειμε�νουναγνω-μοδοτη�σουνεπ’αυτη� ςοισυμμετε�χοντεςστηρυθμι-στικη� διαδικασι�α, συμπεριλαμβανομε�νων τωνεκπροσω� πων των μεγα� λων επιχειρη�σεων των δυ� οπλευρω� ν.Μεδεδομε�νητησυμμετοχη� τωνεπιχειρη� -σεωνστηρυθμιστικη� συνεργασι�ακαιτηδυνατο� τη-τα τους να «παγω� σουν» τη ρυθμιστικη� διαδικασι�ασεπερι�πτωσηπουθι�γονται,τελικα� ηι�διαηνομοθε-σι�α των κρατω� ν θα βρι�σκεται ουσιαστικα� υπο� τονε�λεγχο� τους.
Ομηχανισμο� ςεπι�λυσηςδιαφορω� ν ISDS,αναμε�νεταινα αλλα� ξει κατα� πολυ� τη λειτουργι�α των επενδυ� -σεων και τη δρα� ση των μεγα� λων εταιριω� ν.Με μιαπρω� τηεικο� ναδεδιαφαι�νεταικα� ποιασαφη� ςκαια� με-ση επιρροη� της συγκεκριμε�νης προ� βλεψης στοεθνικο� νομικο� πλαι�σιο. Όμως η επι�δραση του θαει�ναι ε�μμεση και εξι�σου καταλυτικη� , αφου� ο μηχα-νισμο� ςαυτο� ςδενεντα� σσεταικαιδενυπακου� ειστηνεθνικη� νομοθεσι�α. Αυτο� δημιουργει� τον κι�νδυνο,αφενο� ς της παρα� καμψης και αποδυνα� μωσης τουεθνικου� νομικου� πλαισι�ου και αφετε�ρου της μει�ω-σης του περιθωρι�ου των κυβερνη�σεων να νομοθε-του� ν ελευ� θερα, κυρι�ως ο� ταν οι νομοθετικε�ς παρεμ-βα� σεις θε�τουν ο� ρια στην ελευ� θερη δρα� ση των επι-χειρη�σεωνη� αντιβαι�νουνστασυμφε�ροντατους.
Ηανεξαρτησι�α,ταπεριθω� ριαα� σκησηςπολιτικη� ςκαιηι�διαηνομοθετικη� διαδικασι�αε�χειη� δημεταστραφ-ει� στην μετα� μνημονι�ων εποχη� . Η διαδικασι�α τηςνομοθε�τησηςδενει�ναιπιααμιγω� ςκρατικη� υπο�θεσηαφου� κα� θε νομοθετικη� ρυ� θμιση πριν την ψη�φιση� τηςοφει�λειναε�χειτηνε�γκρισητωνδανειστω� ν.
ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΠΙΚΩΝ ΖΗΤΗ-ΜΑΤΩΝ: η επι�βλεψη της ρυθμιστικη� ς συνεργασι�αςαπο� υπερεθνικο� , τεχνοκρατικο� σω� μα καθω� ς και ουπερεθνικο� ς χαρακτη� ρας του ISDS ουσιαστικα� εκμηδενι�ζειταπεριθω� ριαα� σκησηςεγχω� ριαςπολιτι-κη� ςμεβα� σητιςτοπικου� χαρακτη�ραιδιομορφι�εςκαιιδιαι�τερες συνθη� κες που προκυ� πτουν. Λο� γω τουυπερεθνικου� χαρακτη� ρα τους, οι δυ� ο ‘ελεγκτικε�ς’οντο� τητεςδενδιαθε�τουνου� τετηδυνατο� τητα,ου� τετηβου� λησηαλλα� ου� τεκαιτοπεριθω� ριοναλα� βουνυπο�ψητε�τοιουτυ�πουτοπικε�ς ιδιαιτερο� τητες.Έτσι,ηαντιμετω� πισηπροβλημα� τωνη� ειδικω� νσυνθηκω� νκαι ιδιαιτεροτη� των σε τοπικο� επι�πεδο δε θα ει�ναιπια εφικτη� με νομοθετικε�ς ρυθμι�σεις και πολιτικε�ςαποφα� σεις.
Εξι�σουανε�φικτηθαει�ναικαιηχα� ραξημακροπρο�θε-σμηςπολιτικη� ςσεσχε�σημετηνοικονομικη� ανα� πτυ-ξη,αλλα� καιτηστη�ριξηκοινωνικω� νομα� δωνπουβρι�-σκονταισεμειονεκτικη� θε�σημε�σωειδικω� νπρονομι�-ων, παροχω� ν η� ελαφρυ� νσεων. Οποιαδη�ποτε ειδικη�
μεταχει�ρισητο�σοεπιχειρη�σεωνλο�γωεντοπιο� τητας,μεγε�θουςη� κοινωνικω� νκαιπεριβαλλοντικω� νκριτη-ρι�ων αλλα� και οποιουδη� ποτε τυ� που ελα� φρυνση,παροχη� η� ειδικη� μεταχει�ρισηπρος ευπαθει�ς ομα� δεςτουπληθυσμου� δυνητικα� ε�ρχεταισεαντι�θεσημεταεμπορικα� συμφε�ροντα.
Τον τελικο� λο�γο για τη χα� ραξη εθνικη� ς πολιτικη� ςε�χουν υπερεθνικοι� οργανισμοι� (ΔΝΤ, Ε.Ε), οι οποι�οιαποφασι�ζουν με γνω� μονα τις μνημονιακε�ς δεσμευ� -σεις, χωρι�ς ναλαμβα� νουνυπο�ψητουςτα ιδιαι�τεραχαρακτηριστικα� της Ελληνικη� ς κοινωνι�ας, η οποι�αβρι�σκεταισεοριακη� κατα� στασηε�χονταςυποστει�τιςσυνε�πειεςτηςπαρατεταμε�νηςλιτο� τητας.
ΑΠΟΔΥΝΑΜΩΣΗΤΗΣΑΡΧΗΣΤΗΣΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ:Προκειμε�νουναεπιτευχθει�ηπροςτακα� τωεναρμο� -νισητωνρυθμιστικω� νπροτυ�πωνηαρχη� τηςπροφυ� -λαξης,ηοποι�αβρι�σκεταιστηβα� σητηςνομοθετικη� ςκαι κανονιστικη� ς διαδικασι�ας της Ε.Ε. και τωνκρατω� ν-μελω� ν της αναμε�νεται να παραγκωνιστει�.Συ� μφωνα με τις προβλε�ψεις για τη ρυθμιστικη� συνεργασι�απροβλε�πεταιεκτι�μησηαντι�κτυπουπριντην εφαρμογη� οποιασδη�ποτερυ� θμισης.Η εκτι�μησηαυτη� οφει�λειναπεριλαμβα� νεικαιτοναντι�κτυποτηςρυ� θμισης στην εμπορικη� διαδικασι�α. Με αυτο� τοντρο�ποει�ναιαρκετα� πιθανη� ηπαγι�ωσητηςανα� λυσηςκο� στους-οφε�λους ο�πως ισχυ� ει στις ΗΠΑ, και α� ρατηνποσοτικοποι�ησηο� λωντωνεπιπτω� σεωνκαιτωναλλαγω� ν που δυ� ναται να επιφε�ρει μι�α ρυ� θμιση μεοικονομικου� ςο� ρους.
Παρα� λληλα, η κατα� ργηση της αρχη� ς της προφυ� λα-ξης θα καταστη� σει ανε�φικτη την προστασι�α απο� επιπτω� σεις οι οποι�ες προβλε�πονται μεν, αλλα� δενμπορου� ν ακο� μα να τεκμηριωθου� ν επιστημονικα� ,χωρι�ςο� μωςναμπορει�νατεκμηριωθει�καιημηυ�παρ-ξητους.
ΜΗΑΝΤΙΣΤΡΕΨΙΜΟΤΗΤΑ:Επιπροσθε�τως,διορθω-τικε�ς κινη�σεις σε περι�πτωση αποτυχι�ας των προη-γου� μενωνη� προ�κλησηςδυσβα� σταχτωνεπιπτω� σεωνσεκοινωνικο� ,περιβαλλοντικο� η� οικονομικο� επι�πεδοδεν θα ει�ναι εφικτε�ς. Ο μηχανισμο� ς επι�λυσης δια-φορω� ν,ηρυθμιστικη� συνεργασι�α,αλλα� καιοιπρο-
βλε�ψεις περι� ‘παγω� ματος’, δηλαδη� υποχρε�ωσης μημεταβολη� ςτουπεριβα� λλοντοςστοοποι�οπραγματο-ποιει�ται μια επε�νδυση, διαμορφω� νουν ε�να πολυ� δεσμευτικο� περιβα� λλονγιατιςκυβερνη�σεις.
Το πιο ανησυχητικο� ο� μως ει�ναι ο� τι με την TTIPαυτο� ς ο μηχανισμο� ς περιορισμε�νης δια� ρκειας η� χω� ροςεξαι�ρεσηςο�πωςθαμπορου�σανναχαρακτηρι-στου� ν τα Μνημο� νια, σταθεροποιει�ται, γενικευ� εταικαιενδυναμω� νεταιθεσμικα� καινομοθετικα� .
Ταμνημο� νιαπαρουσια� ζονταιωςμηχανισμο� ςπεριο-ρισμε�νης δια� ρκειας αφου� η εφαρμογη� τους ει�ναιεγχω� ριακαιμεδεδομε�νοο� τιεφαρμο� ζονταιωςλυ� σησε συγκεκριμε�νο προ�βλημα η εφαρμογη� τους θεω-ρει�ται-εσφαλμε�να-παροδικη� .
3.2.2ΔημόσιοςΤομέας
Ηπρουπα� ρχουσακατευ� θυνσησχετικα� μετοα� νοιγ-μα των δημο� σιων αγαθω� ν και υπηρεσιω� ν στηνελευ� θερηοικονομι�α,ενισχυ� εταικαιπαγιω� νεται.
Μια κατευ� θυνση που η� δη υπη� ρχε ως κεντρικη� κατευ� θυνση της Ε.Ε. και ε�γινε ανελαστικη� με τηνεφαρμογη� τωνμνημονι�ωνμεαφορμη� την εξυπηρε�-τηση του χρε�ους, ενω� με την TTIP πλε�ον βρι�σκεικαθολικη� εφαρμογη� .
Η συνεχη� ς προσπα� θεια δημιουργι�ας φιλικου� περι-βα� λλοντοςστιςΕυρωπαικε�ςχω� ρεςγιατηνπροσε�λ-κυση επενδυ�σεων αναμε�νεται να φε�ρει δραματικη� μει�ωση στην α� μεση και ε�μμεση φορολογι�α για τιςεπιχειρη�σεις.Αυτο� μετησειρα� του,θαε�χειωςαπο-τε�λεσμα τη μει�ωση των δημο�σιων εσο�δων και α� ρατην περικοπη� των δημο� σιων δαπανω� ν που με�χριση� μερα χρηματοδοτου� ν, εν με�ρει η� συνολικα� τιςδημο� σιες υπηρεσι�ες. Η υποβα� θμιση των παρε-χο�μενωνυπηρεσιω� νεξαιτι�αςτηςαναπο�φευκτηςυπο-χρηματοδο� τησης θα επιφε�ρει τη στροφη� τωναποδεκτω� ντουςπροςτουςιδιω� τεςπαρο�χους,ανοι�-γονταςμεαυτο� τοντρο�ποτοδρο�μογιατηναπελευ-θε�ρωσηκαιτελικα� τηνπλη�ρηιδιωτικοποι�ησητους.
Στην Ελληνικη� πραγματικο� τητα η σημαντικη� περι-κοπη� των δημοσι�ων δαπανω� ν ε�χει η� δη γι�νει πρα� ξη
ΕιδικήΕπίπτωση:
Δυνατότητα δωρεάν παροχών ή ειδικών εκπτώσεων προκειµένου να εξασφαλιστεί η πρόσβαση των ανέργων σε συγκεκριµένες υπηρεσίες ή αγαθά θα θεωρηθούν ότι µειώ-νουν την κερδοφορία των επιχειρήσεων που παρέχουν τις συγκεκριµένες υπηρεσίες.
Με το νέο σχέδιο νόµου «Νέο Θεσµικό πλαί-σιο για την άσκηση οικονοµικής δραστηριό-τητας και άλλες διατάξεις» το Υπουργείο Οικονοµίας, Ανάπτυξης και Τουρισµού προ-σπαθεί να καταργήσει την αρχή της προφύ-λαξης στον τοµέα των τροφίµων, της πυρο-προστασίας και του περιβάλλοντος µε πρόσχηµα την απλοποίηση των διαδικασιών.
50 51
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
52
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
53
πολυ� περιορισμε�νη.
Αντιθε�τωςτονερο� ,θεωρου�μενοβασικο� αγαθο� παρα-με�νει υπο� κρατικο� ε�λεγχο. Όμως το τελευται�ο δια� -στημαηεκμετα� λλευσητουνερου� ε�χεισυγκεντρω� σειτοενδιαφε�ρονπολυ� μεγα� λωνπολυεθνικω� νοιοποι�εςπαγκοσμι�ως πιε�ζουν για την εμπορευματοποι�ησητωνυδα� τινωνπο�ρωνκαιτωνδικτυ�ωνυ� δρευσηςκαιαποχε�τευσης.
Οι μνημονιακε�ς δεσμευ� σεις προβλε�πουν πληθω� ραιδιωτικοποιη�σεων και απελευθε�ρωσης προστατευ-με�νωνμε�χρι ση�μερααγορω� ν. Σεαυτα� προβλε�πεταιαπελευθε�ρωση και ιδιωτικοποι�ηση δημοσι�ων υπη-ρεσιω� νκαιαγαθω� νο�πωςηενε�ργεια,τονερο� καιοισιδηροδρομικε�ς μεταφορε�ς των οποι�ων η πω� λησηολοκληρω� θηκεπρο�σφατα.
Απο� την πι�εση για απελευθε�ρωση δεν εξαιρει�ταιου� τε η εκπαι�δευση. Η δημο�σια με την ιδιωτικη� εκ-παι�δευση συνυπα� ρχουν, σε ο� λες σχεδο� ν τις ευρω-παικε�ς χω� ρες. Παρο� λα αυτα� αποτελει� ρυθμισμε�νηαγορα� ,τηςοποι�αςτηναπελευθε�ρωσηαναμε�νουνοιαμερικα� νικες εταιρι�ες προκειμε�νου να δραστηριο-ποιηθου� νσεο� λεςτιςβαθμι�δεςτης.
Η δημο�σια και ιδιωτικη� εκπαι�δευση συνυπα� ρχουν,μεεξαι�ρεση-επιση�μωςτουλα� χιστον-τηντριτοβα� θ-μια εκπαι�δευση. Η διαμα� χη για την απελευθε�ρωση� τηςκαιτηδυνατο� τηταδημιουργι�αςιδιωτικω� νπανε-πιστημι�ων ε�χει η� δη ξεκινη� σει. Ση� μερα, η δημο� σιαεκπαι�δευση ολοε�να και υποβαθμι�ζεται λο�γω τωνπροβλεπο�μενωνπερικοπω� ν.
Αποκλει�εται η επανακρατικοποι�ηση η� η εκ νε�ουρυ� θμισηυπηρεσιω� νκαιαγαθω� νπουε�χουναπελευ-θερωθει� . Με το προβλεπο� μενο κλει�δωμα τηςαπελευθε�ρωσης και των ιδιωτικοποιη� σεων με�σωειδικω� ν μηχανισμω� ν αφαιρει�ται κα� θε δυνατο� τηταεπανακρατικοποι�ησηςη� επαναφορα� ςρυθμι�σεωνσετομει�ς ο�που η ιδιωτικοποι�ηση η� η απελευθε�ρωσηε�χειαποτυ� χει.
Όλαταπαραπα� νωεπιτει�νονταιανληφθου� νυπο�ψηοιυποχρεω� σειςπουπροκυ�πτουναπο� τηρυθμιστικη� συνεργασι�α και το μηχανισμο� επι�λυσης διαφορω� νκρα� τους - επενδυτη� . Και οι δυ� ο αυτε�ς παρα� μετροιαφαιρου� ν την ο�ποια δυνατο� τητα επαναρυ�θμισης η� επανακρατικοποι�ησηςαγορω� νκαιυπηρεσιω� ν,στηνπερι�πτωση μειωμε�νης προσβασιμο� τητας η� κακη� ςποιο� τηταςσταπαρεχο�μενα.Σετε�τοιαπερι�πτωση,οιρυθμι�σειςαναμε�νεταιναπαγω� νουναπο� ταπροβλε-πο�μενα της ρυθμιστικη� ς συνεργασι�ας, η� να ε�χουνπολυ� μεγα� λοκο�στοςγιατοκρα� τοςμετηνεκδι�κασηυπε�ρογκων αποζημιω� σεων προς ο�φελος των εται-ριω� ναπο� τοISDS
Αυτη� τηστιγμη� δενυπα� ρχειπροηγου� μενοστηνΕλλη-νικη� πραγματικο� τητα, αν και υπα� ρχουν αρκετε�ςτε�τοιεςπεριπτω� σειςεκτο� ςτωνσυνο�ρων.
Μετηνπλη�ρηαπελευθε�ρωσηκαιαπορρυ� θμισητωνμε�χρι ση�μερα δημοσι�ων υπηρεσιω� ν, τι�θενται σοβα-ρα� ερωτη�ματαγιατοκατα� πο�σοθαει�ναι εφικτη� ηδιασφα� λιση της ποιο� τητας και της προσβασιμο� τη-τα� ς τους. Στην περι�πτωση της ποιο� τητας και τηςασφα� λειας,καιειδικα� απο� τηστιγμη� κατα� τηνοποι�αη επιβολη� ρυθμι�σεων και ελε�γχων αντιμετωπι�ζεταιωςεμπο�διογιατοελευ� θεροεμπο�ριο,μοιραι�αθαακο-λουθηθει� και για τις δημο�σιες προμη�θειες η λογικη� της ελαχιστοποι�ησης των ρυθμι�σεων που αναμε�νε-ται να ισχυ� σει για κλα� δους οι οποι�οι ει�ναι η� δηαπελευθερωμε�νοι, και χωρι�ς δυνατο� τητα ελε�γχου
τηςποιο� τητας τωνπαρεχο�μενωνυπηρεσιω� ν η� τωνκινδυ� νωνπουδημιουργου� νταιαπο� τηνπαροχη� τους.Η προσβασιμο� τητα συνολικα� του πληθυσμου� σευπηρεσι�ες που παρε�χονται απο� ιδιωτικε�ς επιχειρη� -σειςαποκλει�εταιεξ’ορισμου� ,αφου� οκερδοσκοπικο� ςπιαχαρακτη�ραςτουςδενθαεπιτρε�πειτηνδωρεα� νη� σε χαμηλο� κο�στος παροχη� τους στους οικονομικα� ασθενε�στερους.
Κατα� τη δια� ρκεια της εφαρμογη� ς των μνημονι�ων,ε�χουν υπα� ρξει αρκετα� παραδει�γματα αποκλεισμου� απο� τις δημο�σιες υπηρεσι�ες - παρο� λο το δημο�σιο
στα πλαι�σια των μνημονιακω� ν δεσμευ�σεων, ενω� ηυποβα� θμισητωνπαρεχο�μενωνυπηρεσιω� νει�ναιη� δηπραγματικο� τητα.Ηστροφη� προςτουςιδιω� τεςπαρο� -χους, ενω� δεν ει�ναι πα� ντα εφικτη� με δεδομε�νη τησημαντικη� μει�ωση των διαθε�σιμων εισοδημα� των,η� δηπαρατηρει�ται.
Η εφαρμογη� της αρνητικη� ς λι�στας ο�σον αφορα� τιςπρος ιδιωτικοποι�ηση και απελευθε�ρωση υπηρεσι�εςορι�ζει ο� τι οι μο� νες υπηρεσι�ες πουπαραμε�νουν υπο� τον ε�λεγχο του δημοσι�ου ει�ναι οι καταγεγραμμε�νεςστηλι�στα.Αυτο� θαε�χειωςσυνε�πειατηναπελευθε�-ρωσημεγαλυ� τερουαριθμου� υπηρεσιω� νκαιαγαθω� ναπο� ο� ,τι η πρακτικη� της θετικη� ς λι�στας η οποι�αεφαρμοζο� ταν με�χρι τις τελευται�ες διαπραγματευ� -σεις.Ταυτο�χροναησυγκεκριμε�νηπρακτικη� αποκλει�-ειτηνκαθιε�ρωσηνε�ων,προστατευμε�νωνδημοσι�ωνυπηρεσιω� νστομε�λλον.
Ηαπελευθε�ρωσησυγκεκριμε�νωντομε�ωνκαθω� ςκαιμιασειρα� ιδιωτικοποιη�σεωναποτελου� νμνημονιακε�ςυποχρεω� σεις. Ενω� οι προς απελευθε�ρωση τομει�ςκαταγρα�φονταιστιςμνημονιακε�ςδεσμευ�σεις,γιατιςπροβλεπο�μενεςιδιωτικοποιη�σειςε�χειακολουθηθει�ηοδο� ςαρχικα� τουΤΑΙΠΕΔκαιστησυνε�χειατηςΕΤΑΔΑΕ,τηςεταιρι�αςστηνοποι�αε�χειπεριε�λθειηακι�νητηπεριουσι�α αλλα� και οι εταιρι�ες που ανη� κουνμερικω� ςη� εξολοκλη�ρουστοΔημο�σιοκαιπροβλε�πε-ταιηιδιωτικοποι�ησητους.
Η δημο� σια ασφα� λιση και υγει�α ει�ναι απο� τουςπρω� τους στο� χους του ιδιωτικου� κεφαλαι�ου. Οιμεγα� λες εταιρι�ες η� δη εποφθαλμιου� ν τα δημο� σιασυστη�ματα υγει�ας καταρρε�ουν υπο� το βα� ρος τωνπολιτικω� νλιτο� τητας,τηνι�διαστιγμη� πουτοκο�στοςπαροχη� ς στο γερασμε�νο πληθυσμο� της Ευρω� πηςολοε�να και αυξα� νεται. Ειδικο� τερα, οι αμερικα� νικεςεταιρι�ες αντιλαμβα� νονται την Ευρω� πη ο�που υπα� ρ-χουν ακο� μα δημο�σια συστη� ματα υγει�ας αλλα� καιασφα� λισης,ωςανεκμετα� λλευτεςαγορε�ς.
Παραμε�νειυποχρεωτικη� ηασφα� λισησεδημο�σιοτα-μει�οτοοποι�οπαρε�χεισυνταξιοδο� τησηκαιυγειονο-μικη� περι�θαλψη.Παρο� λααυτα� η� δησυνυπα� ρχουνμετοδημο�σιοσυ�στημαασφα� λισηςκαιυγει�αςιδιωτικε�ςασφαλιστικε�ς εταιρι�ες και ιδιω� τες πα� ροχοι υγει�ας.Το δημο�σιο συ�στημα ο�μως ε�χει υποβαθμιστει� το�σολο�γωλιτο� τηταςο�σοκαια� λλωνπαραγο� ντων,μεαπο-τε�λεσμα το κομμα� τι της δραστηριο� τητας που αντι-στοιχει� στις ιδιωτικε�ς εταιρι�ες συνεχω� ς να αυξα� νε-ται.
Αναμενο�μενηει�ναιεπι�σηςηπι�εσηγιααπελευθε�ρω-σητωνδημοσι�ωναγαθω� νο�πωςτονερο� ,ηενε�ργεια,κλπ..Ηενε�ργειαστηνΕλλα� δαο�πωςκαιστηνπλειο-ψηφι�α των ευρωπαικω� ν χωρω� ν δεν ει�ναι πια κρα-τικο� μονοπω� λιο αν και σε πολλε�ς χω� ρες, ο�πως καιστηνΕλλα� δαπαραμε�νειαπολυ� τωςρυθμισμε�νη,ενω� η δραστηριο� τητα των ιδιωτω� ν με�χρι στιγμη� ς ει�ναι
ΕιδικήΕπίπτωση:
Τον Μάϊο του 2016 δηµιουργήθηκε η Ελληνική Εταιρία Συµµετοχών και Περιουσίας ΑΕ. Καλείται, δε, υπερταµείο διότι στην εταιρία αυτή µεταβι-βάζεται χωρίς αντίτιµο σχεδόν το σύνολο της δηµόσιας περιουσίας. Στο υπερταµείο ανήκουν:
α) Το ΤΑΙΠΕΔ, το ταµείο δηλαδή που συγκροτή-θηκε για την εκποίηση µεγάλου µέρους της δηµόσιας περιούσιας. Το ταµείο αυτό περιλαµ-βάνει µια σειρά υπό ιδιωτικοποίηση εταιριών, συµµετοχών του δηµοσίου σε εταιρίες, υπο-δοµών και ακινήτων.
β) Την Εταιρία Ακινήτων Δηµοσίου ΑΕ (ΕΤΑΔ) η οποία διαχειρίζεται το σύνολο των ακινήτων του Δηµοσίου (71.000 τον αριθµό), όπως επί-σης και Τουριστικά και Ολυµπιακά ακίνητα. Ενδεικτικά στην εταιρία αυτή εντάσσονται νησιά, πρώην ξενοδοχεία Ξενία, µαρίνες, κάµπινγκ, γκολφ, χιονοδροµικά κέντρα, µου-σεία, σπήλαια, τουριστικά περίπτερα, ιαµατι-κές πηγές αλλά και σηµαντικού µεγέθους εκτάσεις προς τουριστική αξιοποίηση.
γ) Το Ταµείο Χρηµατοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), που εποπτεύει το τραπεζικό σύστηµα, και το οποίο µέχρι πρότινος κατείχε υπό τον έλεγχό του σχεδόν το σύνολο των τραπεζών.
δ) Την νεοσυσταθείσα Εταιρία Δηµοσίων Συµµε-τοχών (ΕΔΗΣ), στην οποία µε βάση τον νόµο θα περιέλθουν οι εταιρίες όπου το κράτος έχει συµµετοχές. Σε πρώτη φάση θα εντα-χθούν οι συγκοινωνίες της Αθήνας (λεωφο-ρεία, τρόλεϊ, ηλεκτρικός, τραµ), το ΟΑΚΑ και τα ΕΛΤΑ. Σε δεύτερη φάση θα ενταχθούν οι
εταιρίες ύδρευσης αποχέτευσης Αθήνας και Θεσσαλονίκης, το Μετρό, η ΔΕΗ, η ΕΛΒΟ και η εταιρία Κτιριακές Υποδοµές.
Σε θεσµικό επίπεδο, το νέο υπερταµείο επο-πτεύεται από ένα συµβούλιο που ορίζει και ανα-καλεί τον πρόεδρο, τον διευθύνοντα σύµβουλο και συνολικά το ΔΣ - πρακτικά, δηλαδή, έχει τον απόλυτο έλεγχο των αποφάσεων. Το συµβούλιο είναι πενταµελές, µε τα τρία µέλη να διορίζονται από το υπουργείο των Οικονοµικών, αλλά να εγκρίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον ESM , ενώ δύο (µεταξύ των οποίων ο πρόεδρος) ορίζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον ESM, µε τη σύµφωνη γνώµη του υπουργού Οικο-νοµικών. Με θεσµικούς λοιπόν όρους, το ελλη-νικό κράτος χάνει τον έλεγχο της δηµόσιας ιδιο-κτησίας και παραχωρεί τη σχετική αρµοδιότητα στους µηχανισµούς της ΕΕ. Παράλληλα, το ίδιο δεσµεύεται ότι τα µισά έσοδα από τις ιδιωτικο-ποιήσεις (βλ. «αξιοποίηση») θα κατευθύνονται στην ΕΚΤ για την αποπληρωµή του χρέους.
Θεσµικά, λοιπόν, κάθε δυνατότητα λαϊκού ελέγ-χου των κινήσεων του ταµείου εκµηδενίζεται: τίποτα δεν χρειάζεται να µπαίνει σε καθεστώς διαβούλευσης, ούτε ίσως να εγκρίνεται από τη Βουλή. Μάλιστα δηµοσιεύµατα στον τύπο την τελευταία περίοδο (Ιούνιος 2016) αναφέρουν ότι µία από τις επόµενες άµεσες ενέργειες θα είναι η ασυλία των µελών και στελεχών της νέας εται-ρίας απέναντι σε αξιώσεις, µηνύσεις και δικαστι-κές διαµάχες µε ιδιώτες ή συλλογικούς φορείς που εναντιώνονται σε µέρος ή το σύνολο των επενδύσεων της εταιρίας.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
52
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
53
πολυ� περιορισμε�νη.
Αντιθε�τωςτονερο� ,θεωρου�μενοβασικο� αγαθο� παρα-με�νει υπο� κρατικο� ε�λεγχο. Όμως το τελευται�ο δια� -στημαηεκμετα� λλευσητουνερου� ε�χεισυγκεντρω� σειτοενδιαφε�ρονπολυ� μεγα� λωνπολυεθνικω� νοιοποι�εςπαγκοσμι�ως πιε�ζουν για την εμπορευματοποι�ησητωνυδα� τινωνπο�ρωνκαιτωνδικτυ�ωνυ� δρευσηςκαιαποχε�τευσης.
Οι μνημονιακε�ς δεσμευ� σεις προβλε�πουν πληθω� ραιδιωτικοποιη�σεων και απελευθε�ρωσης προστατευ-με�νωνμε�χρι ση�μερααγορω� ν. Σεαυτα� προβλε�πεταιαπελευθε�ρωση και ιδιωτικοποι�ηση δημοσι�ων υπη-ρεσιω� νκαιαγαθω� νο�πωςηενε�ργεια,τονερο� καιοισιδηροδρομικε�ς μεταφορε�ς των οποι�ων η πω� λησηολοκληρω� θηκεπρο�σφατα.
Απο� την πι�εση για απελευθε�ρωση δεν εξαιρει�ταιου� τε η εκπαι�δευση. Η δημο�σια με την ιδιωτικη� εκ-παι�δευση συνυπα� ρχουν, σε ο� λες σχεδο� ν τις ευρω-παικε�ς χω� ρες. Παρο� λα αυτα� αποτελει� ρυθμισμε�νηαγορα� ,τηςοποι�αςτηναπελευθε�ρωσηαναμε�νουνοιαμερικα� νικες εταιρι�ες προκειμε�νου να δραστηριο-ποιηθου� νσεο� λεςτιςβαθμι�δεςτης.
Η δημο�σια και ιδιωτικη� εκπαι�δευση συνυπα� ρχουν,μεεξαι�ρεση-επιση�μωςτουλα� χιστον-τηντριτοβα� θ-μια εκπαι�δευση. Η διαμα� χη για την απελευθε�ρωση� τηςκαιτηδυνατο� τηταδημιουργι�αςιδιωτικω� νπανε-πιστημι�ων ε�χει η� δη ξεκινη� σει. Ση� μερα, η δημο� σιαεκπαι�δευση ολοε�να και υποβαθμι�ζεται λο�γω τωνπροβλεπο�μενωνπερικοπω� ν.
Αποκλει�εται η επανακρατικοποι�ηση η� η εκ νε�ουρυ� θμισηυπηρεσιω� νκαιαγαθω� νπουε�χουναπελευ-θερωθει� . Με το προβλεπο� μενο κλει�δωμα τηςαπελευθε�ρωσης και των ιδιωτικοποιη� σεων με�σωειδικω� ν μηχανισμω� ν αφαιρει�ται κα� θε δυνατο� τηταεπανακρατικοποι�ησηςη� επαναφορα� ςρυθμι�σεωνσετομει�ς ο�που η ιδιωτικοποι�ηση η� η απελευθε�ρωσηε�χειαποτυ� χει.
Όλαταπαραπα� νωεπιτει�νονταιανληφθου� νυπο�ψηοιυποχρεω� σειςπουπροκυ�πτουναπο� τηρυθμιστικη� συνεργασι�α και το μηχανισμο� επι�λυσης διαφορω� νκρα� τους - επενδυτη� . Και οι δυ� ο αυτε�ς παρα� μετροιαφαιρου� ν την ο�ποια δυνατο� τητα επαναρυ�θμισης η� επανακρατικοποι�ησηςαγορω� νκαιυπηρεσιω� ν,στηνπερι�πτωση μειωμε�νης προσβασιμο� τητας η� κακη� ςποιο� τηταςσταπαρεχο�μενα.Σετε�τοιαπερι�πτωση,οιρυθμι�σειςαναμε�νεταιναπαγω� νουναπο� ταπροβλε-πο�μενα της ρυθμιστικη� ς συνεργασι�ας, η� να ε�χουνπολυ� μεγα� λοκο�στοςγιατοκρα� τοςμετηνεκδι�κασηυπε�ρογκων αποζημιω� σεων προς ο�φελος των εται-ριω� ναπο� τοISDS
Αυτη� τηστιγμη� δενυπα� ρχειπροηγου� μενοστηνΕλλη-νικη� πραγματικο� τητα, αν και υπα� ρχουν αρκετε�ςτε�τοιεςπεριπτω� σειςεκτο� ςτωνσυνο�ρων.
Μετηνπλη�ρηαπελευθε�ρωσηκαιαπορρυ� θμισητωνμε�χρι ση�μερα δημοσι�ων υπηρεσιω� ν, τι�θενται σοβα-ρα� ερωτη�ματαγιατοκατα� πο�σοθαει�ναι εφικτη� ηδιασφα� λιση της ποιο� τητας και της προσβασιμο� τη-τα� ς τους. Στην περι�πτωση της ποιο� τητας και τηςασφα� λειας,καιειδικα� απο� τηστιγμη� κατα� τηνοποι�αη επιβολη� ρυθμι�σεων και ελε�γχων αντιμετωπι�ζεταιωςεμπο�διογιατοελευ� θεροεμπο�ριο,μοιραι�αθαακο-λουθηθει� και για τις δημο�σιες προμη�θειες η λογικη� της ελαχιστοποι�ησης των ρυθμι�σεων που αναμε�νε-ται να ισχυ� σει για κλα� δους οι οποι�οι ει�ναι η� δηαπελευθερωμε�νοι, και χωρι�ς δυνατο� τητα ελε�γχου
τηςποιο� τητας τωνπαρεχο�μενωνυπηρεσιω� ν η� τωνκινδυ� νωνπουδημιουργου� νταιαπο� τηνπαροχη� τους.Η προσβασιμο� τητα συνολικα� του πληθυσμου� σευπηρεσι�ες που παρε�χονται απο� ιδιωτικε�ς επιχειρη� -σειςαποκλει�εταιεξ’ορισμου� ,αφου� οκερδοσκοπικο� ςπιαχαρακτη�ραςτουςδενθαεπιτρε�πειτηνδωρεα� νη� σε χαμηλο� κο�στος παροχη� τους στους οικονομικα� ασθενε�στερους.
Κατα� τη δια� ρκεια της εφαρμογη� ς των μνημονι�ων,ε�χουν υπα� ρξει αρκετα� παραδει�γματα αποκλεισμου� απο� τις δημο�σιες υπηρεσι�ες - παρο� λο το δημο�σιο
στα πλαι�σια των μνημονιακω� ν δεσμευ�σεων, ενω� ηυποβα� θμισητωνπαρεχο�μενωνυπηρεσιω� νει�ναιη� δηπραγματικο� τητα.Ηστροφη� προςτουςιδιω� τεςπαρο� -χους, ενω� δεν ει�ναι πα� ντα εφικτη� με δεδομε�νη τησημαντικη� μει�ωση των διαθε�σιμων εισοδημα� των,η� δηπαρατηρει�ται.
Η εφαρμογη� της αρνητικη� ς λι�στας ο�σον αφορα� τιςπρος ιδιωτικοποι�ηση και απελευθε�ρωση υπηρεσι�εςορι�ζει ο� τι οι μο� νες υπηρεσι�ες πουπαραμε�νουν υπο� τον ε�λεγχο του δημοσι�ου ει�ναι οι καταγεγραμμε�νεςστηλι�στα.Αυτο� θαε�χειωςσυνε�πειατηναπελευθε�-ρωσημεγαλυ� τερουαριθμου� υπηρεσιω� νκαιαγαθω� ναπο� ο� ,τι η πρακτικη� της θετικη� ς λι�στας η οποι�αεφαρμοζο� ταν με�χρι τις τελευται�ες διαπραγματευ� -σεις.Ταυτο�χροναησυγκεκριμε�νηπρακτικη� αποκλει�-ειτηνκαθιε�ρωσηνε�ων,προστατευμε�νωνδημοσι�ωνυπηρεσιω� νστομε�λλον.
Ηαπελευθε�ρωσησυγκεκριμε�νωντομε�ωνκαθω� ςκαιμιασειρα� ιδιωτικοποιη�σεωναποτελου� νμνημονιακε�ςυποχρεω� σεις. Ενω� οι προς απελευθε�ρωση τομει�ςκαταγρα�φονταιστιςμνημονιακε�ςδεσμευ�σεις,γιατιςπροβλεπο�μενεςιδιωτικοποιη�σειςε�χειακολουθηθει�ηοδο� ςαρχικα� τουΤΑΙΠΕΔκαιστησυνε�χειατηςΕΤΑΔΑΕ,τηςεταιρι�αςστηνοποι�αε�χειπεριε�λθειηακι�νητηπεριουσι�α αλλα� και οι εταιρι�ες που ανη� κουνμερικω� ςη� εξολοκλη�ρουστοΔημο�σιοκαιπροβλε�πε-ταιηιδιωτικοποι�ησητους.
Η δημο� σια ασφα� λιση και υγει�α ει�ναι απο� τουςπρω� τους στο� χους του ιδιωτικου� κεφαλαι�ου. Οιμεγα� λες εταιρι�ες η� δη εποφθαλμιου� ν τα δημο� σιασυστη�ματα υγει�ας καταρρε�ουν υπο� το βα� ρος τωνπολιτικω� νλιτο� τητας,τηνι�διαστιγμη� πουτοκο�στοςπαροχη� ς στο γερασμε�νο πληθυσμο� της Ευρω� πηςολοε�να και αυξα� νεται. Ειδικο� τερα, οι αμερικα� νικεςεταιρι�ες αντιλαμβα� νονται την Ευρω� πη ο�που υπα� ρ-χουν ακο� μα δημο�σια συστη� ματα υγει�ας αλλα� καιασφα� λισης,ωςανεκμετα� λλευτεςαγορε�ς.
Παραμε�νειυποχρεωτικη� ηασφα� λισησεδημο�σιοτα-μει�οτοοποι�οπαρε�χεισυνταξιοδο� τησηκαιυγειονο-μικη� περι�θαλψη.Παρο� λααυτα� η� δησυνυπα� ρχουνμετοδημο�σιοσυ�στημαασφα� λισηςκαιυγει�αςιδιωτικε�ςασφαλιστικε�ς εταιρι�ες και ιδιω� τες πα� ροχοι υγει�ας.Το δημο�σιο συ�στημα ο�μως ε�χει υποβαθμιστει� το�σολο�γωλιτο� τηταςο�σοκαια� λλωνπαραγο� ντων,μεαπο-τε�λεσμα το κομμα� τι της δραστηριο� τητας που αντι-στοιχει� στις ιδιωτικε�ς εταιρι�ες συνεχω� ς να αυξα� νε-ται.
Αναμενο�μενηει�ναιεπι�σηςηπι�εσηγιααπελευθε�ρω-σητωνδημοσι�ωναγαθω� νο�πωςτονερο� ,ηενε�ργεια,κλπ..Ηενε�ργειαστηνΕλλα� δαο�πωςκαιστηνπλειο-ψηφι�α των ευρωπαικω� ν χωρω� ν δεν ει�ναι πια κρα-τικο� μονοπω� λιο αν και σε πολλε�ς χω� ρες, ο�πως καιστηνΕλλα� δαπαραμε�νειαπολυ� τωςρυθμισμε�νη,ενω� η δραστηριο� τητα των ιδιωτω� ν με�χρι στιγμη� ς ει�ναι
ΕιδικήΕπίπτωση:
Τον Μάϊο του 2016 δηµιουργήθηκε η Ελληνική Εταιρία Συµµετοχών και Περιουσίας ΑΕ. Καλείται, δε, υπερταµείο διότι στην εταιρία αυτή µεταβι-βάζεται χωρίς αντίτιµο σχεδόν το σύνολο της δηµόσιας περιουσίας. Στο υπερταµείο ανήκουν:
α) Το ΤΑΙΠΕΔ, το ταµείο δηλαδή που συγκροτή-θηκε για την εκποίηση µεγάλου µέρους της δηµόσιας περιούσιας. Το ταµείο αυτό περιλαµ-βάνει µια σειρά υπό ιδιωτικοποίηση εταιριών, συµµετοχών του δηµοσίου σε εταιρίες, υπο-δοµών και ακινήτων.
β) Την Εταιρία Ακινήτων Δηµοσίου ΑΕ (ΕΤΑΔ) η οποία διαχειρίζεται το σύνολο των ακινήτων του Δηµοσίου (71.000 τον αριθµό), όπως επί-σης και Τουριστικά και Ολυµπιακά ακίνητα. Ενδεικτικά στην εταιρία αυτή εντάσσονται νησιά, πρώην ξενοδοχεία Ξενία, µαρίνες, κάµπινγκ, γκολφ, χιονοδροµικά κέντρα, µου-σεία, σπήλαια, τουριστικά περίπτερα, ιαµατι-κές πηγές αλλά και σηµαντικού µεγέθους εκτάσεις προς τουριστική αξιοποίηση.
γ) Το Ταµείο Χρηµατοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), που εποπτεύει το τραπεζικό σύστηµα, και το οποίο µέχρι πρότινος κατείχε υπό τον έλεγχό του σχεδόν το σύνολο των τραπεζών.
δ) Την νεοσυσταθείσα Εταιρία Δηµοσίων Συµµε-τοχών (ΕΔΗΣ), στην οποία µε βάση τον νόµο θα περιέλθουν οι εταιρίες όπου το κράτος έχει συµµετοχές. Σε πρώτη φάση θα εντα-χθούν οι συγκοινωνίες της Αθήνας (λεωφο-ρεία, τρόλεϊ, ηλεκτρικός, τραµ), το ΟΑΚΑ και τα ΕΛΤΑ. Σε δεύτερη φάση θα ενταχθούν οι
εταιρίες ύδρευσης αποχέτευσης Αθήνας και Θεσσαλονίκης, το Μετρό, η ΔΕΗ, η ΕΛΒΟ και η εταιρία Κτιριακές Υποδοµές.
Σε θεσµικό επίπεδο, το νέο υπερταµείο επο-πτεύεται από ένα συµβούλιο που ορίζει και ανα-καλεί τον πρόεδρο, τον διευθύνοντα σύµβουλο και συνολικά το ΔΣ - πρακτικά, δηλαδή, έχει τον απόλυτο έλεγχο των αποφάσεων. Το συµβούλιο είναι πενταµελές, µε τα τρία µέλη να διορίζονται από το υπουργείο των Οικονοµικών, αλλά να εγκρίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον ESM , ενώ δύο (µεταξύ των οποίων ο πρόεδρος) ορίζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον ESM, µε τη σύµφωνη γνώµη του υπουργού Οικο-νοµικών. Με θεσµικούς λοιπόν όρους, το ελλη-νικό κράτος χάνει τον έλεγχο της δηµόσιας ιδιο-κτησίας και παραχωρεί τη σχετική αρµοδιότητα στους µηχανισµούς της ΕΕ. Παράλληλα, το ίδιο δεσµεύεται ότι τα µισά έσοδα από τις ιδιωτικο-ποιήσεις (βλ. «αξιοποίηση») θα κατευθύνονται στην ΕΚΤ για την αποπληρωµή του χρέους.
Θεσµικά, λοιπόν, κάθε δυνατότητα λαϊκού ελέγ-χου των κινήσεων του ταµείου εκµηδενίζεται: τίποτα δεν χρειάζεται να µπαίνει σε καθεστώς διαβούλευσης, ούτε ίσως να εγκρίνεται από τη Βουλή. Μάλιστα δηµοσιεύµατα στον τύπο την τελευταία περίοδο (Ιούνιος 2016) αναφέρουν ότι µία από τις επόµενες άµεσες ενέργειες θα είναι η ασυλία των µελών και στελεχών της νέας εται-ρίας απέναντι σε αξιώσεις, µηνύσεις και δικαστι-κές διαµάχες µε ιδιώτες ή συλλογικούς φορείς που εναντιώνονται σε µέρος ή το σύνολο των επενδύσεων της εταιρίας.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
54
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
55
ΑΠΩΛΕΙΑ ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η απω� λεια θε�σεωνεργασι�ας ει�ναι δεδομε�νο αποτε�λεσμα των εμπο-ρικω� ν συμφωνιω� ν, αφου� ευνοου� ν την προμη� θειααγαθω� νκαιυπηρεσιω� ναπο� αγορε�ςοικονομικο� τερεςκαιλιγο� τερορυθμισμε�νες.
Μεδεδομε�νοο� τιοιΜΜΕπροσφε�ρουντο87,6%τωνθε�σεωνεργασι�αςστηνΕλλα� δα,καιμεβα� σηταο�σααναφε�ρθηκαν παραπα� νω για τις ΜΜΕ, αναμε�νεταιεπιπλε�οναπω� λειαθε�σεωνεργασι�ας.
Η ανεργι�α στη χω� ρα αφορα� η� δη το¼ σχεδο� ν τουπληθυσμου� .Ηαποδο�μησητηςμικρομεσαι�ας επιχει-ρηματικο� τηταςε�παιξεκαταλυτικο� ρο� λοσεαυτη� τηνεξε�λιξη.
Ηστροφη� προςοικονομικο� τερεςκαιλιγο� τερορυθμι-σμε�νες αγορε�ς για την προμη� θεια αγαθω� ν καιυπηρεσιω� νει�ναισεμεγα� λοβαθμο� παγιωμε�νηκατα� -στασηηοποι�απρουπη�ρξετηςεφαρμογη� ςτωνμνη-μονι�ων.
3.2.5Περιβάλλον&Υγεία
ΗΕλλα� δαβιω� νειη� δημια«χαλα� ρωσητωνπεριβαλ-λοντικω� ντηςμε�τρωνκαιπολιτικω� ν»λο�γωτωνμνη-μονιακω� ν δεσμευ�σεων. Συνοπτικα� τα κυ� ρια σημει�ααυτου� τουπλαισι�ουει�ναι:
• εκθετικη� αυ� ξησητωνεπιπτω� σεωνστοπεριβα� λ-λον, την υγει�α και τηνποιο� τητα ζωη� ς απο� δρα-στηριο� τητες«αναγκαι�εςπροκειμε�νουηχω� ραναξεπληρω� σειτοδημο�σιοχρε�οςτης»
• εκποι�ηση δημο�σιου πλου� του (π.χ. γης, ορυκτω� νπο� ρων), με ληστρικου� ς ο� ρους, προς ο� φελοςπολυεθνικω� ν
• ιδιωτικοποι�ησηδημο�σιωναγαθω� νκαιυποδομω� ν
• δια� λυση του θεσμικου� πλαισι�ου, αποσα� θρωσητης περιβαλλοντικη� ς νομοθεσι�ας και των ελεγ-κτικω� νμηχανισμω� ν
• εισαγωγη� “ε�κτακτων” ρυθμι�σεων και πλαισι�ου(π.χ.fasttrack)
• μει�ωσηεξωτερικου� κο�στουςπουοιεπιχειρη�σειςκαλου� νταιναπληρω� σουνγιατις(περιβαλλοντι-κα� επιζη� μιες)δραστηριο� τητε�ςτους
• καθεστω� ς«χαριστικω� ν»μισθωμα� των,φορολογι�-ας
• αξιοποι�ησητωνσυνθηκω� νγια ευκολο� τερηκα� μ-ψη των κοινωνικω� ν αντιστα� σεων που στηρι�ζο-νται στα εκβιαστικα� διλη�μματα, στον φο�βο καιστηνεπιβαλλο�μενηεξαθλι�ωση
Εκτιμου� μεο� τιμε�σωτηςΤΤΙPκαισεσυμφωνι�αμεταΜνημο� νια, προωθει�ται ε�να μοντε�λο ανα� πτυξης μεπλη� ρη εκμετα� λλευση του περιβα� λλοντος και που
χαρακτη�ρατους.Τε�τοιοπαρα� δειγμααποτελει�ηεπι-βολη� εισιτηρι�ου για την ει�σοδο στα δημο�σια νοσο-κομει�α.
Ηυποχρε�ωσηγια ισο� τιμημεταχει�ρισηκατα� τηδια-δικασι�α των δημοσι�ων προμηθειω� ν, αφαιρει� τηδυνατο� τητα προσθη� κης κοινωνικω� ν περιβαλλο-ντικω� ν η� α� λλωνποιοτικω� ν κριτηρι�ωνστηδιαδικα-σι�α προμηθειω� ν. Επι�σης, η εξα� λειψη του ελε�γχουτιμω� νκαιτωνορι�ωνστιςτιμε�ςταοποι�αεφαρμο� ζο-νταιστιςδημο�σιεςπρομη�θειεςαναμε�νεταινααυξη� -σεισημαντικα� τοκο�στοςτους.
Σεαρκετε�ςπεριπτω� σειςδημοσι�ωνπρομηθειω� νπρο-βλε�πονται ο� ροι οι οποι�οι δι�νουν προτεραιο� τητα σεπρομηθευτε�ςη� αναδο�χουςπουπληρου� νσυγκεκριμε�-να κοινωνικα� κριτη� ρια η� κριτη� ρια εντοπιο� τητας,ενω� εκκρεμει� η εφαρμογη� των ‘πρα� σινων’ και των‘κοινωνικα� ευαι�σθητων’προμηθειω� ν.Ει�ναιδεσυνη� -θηςπρακτικη� οορισμο� ςανω� τατηςτιμη� ςκατα� τηδια-δικασι�απρομηθειω� ν.Οιανω� τατεςτιμε�ςει�ναισυνη� -θης πρακτικη� κατα� τη διαδικασι�α των δημοσι�ωνπρομηθειω� ν.
3.2.3ΜικρομεσαίεςΕπιχειρήσεις
Οι μικρομεσαι�ες επιχειρη�σεις απειλου� νται με αφα-νισμο� παρα� τιςδιαβεβαιω� σειςγιαταοφε�ληπουθααπολαμβα� νουν απο� την ενιαιοποι�ηση των ρυθμι-στικω� ν πλαισι�ων. Η πλειοψηφι�α των ΜΜΕ δενεπωφελει�ται, αφου� σχεδο� ν ολο�κληρη η δραστηριο� -τητατουςγι�νεταισεεγχω� ριο,ανο�χιτοπικο� ,επι�πε-δο, ενω� η μικρη� - κατα� με�σο ο� ρο - εξαγωγικη� τουςδραστηριο� τητααφορα� κατα� κυ� ριολο�γοχω� ρεςεντο� ςΕ.Ε.Τοα� νοιγμαο�μωςτωνμικρω� ν,προστατευμε�νων
αγορω� ν τους στο διεθνη� ανταγωνισμο� , ουσιαστικα� θαοδηγη�σειστηνεξαφα� νισητουςκαιστηναπω� λειαμεγα� λουαριθμου� θε�σεωνεργασι�ας.
Σεαντι�θεσημετιςμεγα� λεςεπιχειρη�σεις,οιΜΜΕδενμπορου� ν να επωφεληθου� ν απο� τους μηχανισμου� ςεπι�λυσης διαφορω� ν ISDS, το�σο εξαιτι�ας της φυ�σηςτους,ο�σοκαιλο�γωτουπολυ� υψηλου� κο�στουςπρο-σφυγη� ς.
Ηχρη�σηκοινωνικω� ν,περιβαλλοντικω� νη� κριτηρι�ωνεντοπιο� τητας στις δημο�σιες προμη� θειες, τα οποι�αχρησιμοποιου� νταιμε�χριση�μεραγιαλο�γουςκοινωνι-κη� ς προστασι�ας κοινωνικω� ν ομα� δων, τουπεριβα� λ-λοντοςη� τηνανα� πτυξητωντοπικω� νοικονομιω� νκαιτη στη� ριξη της μικρομεσαι�ας επιχειρηματικο� τηταςδεν θα ει�ναι πια δυνατη� . Με την υποχρεωτικη� πιαρυθμιστικη� συνεργασι�ακαιτηδυνατο� τηταπροσφυ-γη� ςστονISDS,ηεφαρμογη� κα� θεμηοικονομικου� κρι-τηρι�ουθαει�ναιανε�φικτη.
Ηεισροη� επιχειρη�σεωναπο� τολιγο� τερορυθμισμε�νοκαι α� ρα ευνοικο� τερο για τις μεγα� λες επιχειρη�σειςπεριβα� λλοντωνΗΠΑ,θααυξη�σειακο�μαπερισσο� τε-ροτηνπι�εσηπροςτιςΜΜΕ.
ΟιΜΜΕει�ναιηβα� σητωντοπικω� νοικονομιω� ναφου� η τοπικο� τητα της δραστηριο� τητα� ς τους ει�ναι αυτη� πουπροσφε�ρειθε�σειςεργασι�αςκαιοικονομικη� ανα� -πτυξη σε τοπικο� επι�πεδο. Με την εφαρμογη� της
TTIP,εκτο� ςαπο� τηδημιουργι�αασφυκτικου� περιβα� λ-λοντος που δεν επιτρε�πει την επιβι�ωση τωνΜΜΕ,ει�ναι αρκετα� πιθανο� να παρατηρηθει� μετακι�νησητωνεπιχειρη�σεωνσεαναζη� τησηευνοικο� τερωνρυθ-μιστικω� νπλαισι�ων.
Οι μικρομεσαι�ες επιχειρη� σεις αποτελου� ν τη βα� σητης ελληνικη� ς οικονομι�ας (99,9% του αριθμου� τωνεπιχειρη�σεωνκαι86,7%τωνθε�σεωνεργασι�ας).Απο� το2010με�χριση�μερα,οιμικρομεσαι�εςεπιχειρη�σειςε�χουν υποστει� τα αποτελε�σματα της υ�φεσης καιτων μνημονιακω� ν πολιτικω� ν. Η αντικειμενικη� αδυ-ναμι�α τους να ανταπεξε�λθουν στον ανταγωνισμο� των μεγα� λων επιχειρη�σεων και ο περιορισμο� ς τηςδραστηριο� τητας τους σχεδο� ν αποκλειστικα� στηνεγχω� ρια αγορα� ε�τσι κι αλλιω� ς τις καθιστου� ν ευα� -λωτες.Προσθε�τονταςσεαυτα� τημει�ωσητης ζη� τη-σηςκαιτησυμπι�εσητωνκερδω� ν,αλλα� καιτησυνε-χη� αυ� ξησητωνφορολογικω� νυποχρεω� σεωνπουε�φε-ραν οι μνημονιακε�ς πολιτικε�ς, γι�νεται εμφανη� ς ηδυσμενη� ςθε�σηστηνοποι�αβρι�σκονται.
3.2.4Εργασία
ΥΠΑΝΑΧΩΡΗΣΗΑΠΟΤΑΚΕΚΤΗΜΕΝΑ:Ταεργασι-ακα� δικαιω� ματα και οι ρυθμι�σεις που τα αφορου� ν(συλλογικε�ς διαπραγματευ� σεις, συνδικαλισμο� ς,κλπ.) θεωρου� νται εμπο� δια για τη λειτουργι�α τωνεπιχειρη�σεωνκαιωςτε�τοιαθααντιμετωπιστου� ν.Ηδιαφορα� μεταξυ� τουαυστηρα� ρυθμισμε�νουεργασια-κου� πλαισι�ουτηςπλειοψηφι�αςτωνχωρω� ντηςΕ.Ε.με το χαλαρο� πλαι�σιο των ΗΠΑ θα οδηγη�σει στηνπρος τα κα� τω εξομοι�ωση και τελικα� στην ολικη� απορρυ� θμισηκαιτωνδυ� οπλαισι�ων.
Οι εργασιακε�ς ρυθμι�σεις εκει� ο� που υπα� ρχουν λει-τουργου� ναποτρεπτικα� γιατιςμεγα� λεςεπιχειρη�σεις,αφου� αντιμετωπι�ζονταιωςπεριττα� κο�στη.Έτσιανα-με�νεται απω� λεια θε�σεων εργασι�ας με τις επιχειρη� -σειςναεπωφελου� νταιαπο� τηνευ� κοληπλε�ονμετα-κι�νηση τους στην ευνοικο� τερη για αυτε�ς πλευρα� ,δηλαδη� στηλιγο� τερορυθμισμε�νη.
Τελικα� ,οανταγωνισμο� ςτωνχωρω� νγιατηνπροσε�λ-κυσηεπενδυ�σεωνκαιηαπειλη� τουISDSθαεπιφε�ρειτηπλη�ρηκατα� ργησητωνεργασιακω� νκεκτημε�νων.
Μεαφορμη� τημει�ωσητηςανεργι�αςκαιτηδημιουρ-γι�α ευνοικου� επενδυτικου� περιβα� λλοντος, αλλα� καιτην επιβι�ωση των υπαρχουσω� ν επιχειρη� σεων τοθε�μα της απορρυ� θμισης της εργασι�ας βρε�θηκε στοεπι�κεντροαπο� τηναρχη� .Ημει�ωσητουεργασιακου� κο�στους στον ιδιωτικο� τομε�α, οι ειδικε�ς διατα� ξειςγια τους νε�ους εργαζο� μενους, η δραστικη� μει�ωσητων αποζημιω� σεων, η απελευθε�ρωση των απολυ� -σεων και οι ελαστικε�ς μορφε�ς απασχο� λησης ει�ναιη� δηπραγματικο� τητα.
ΕιδικήΕπίπτωση:
Ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναγνω-ρίσει επίσηµα 101 ελληνικά προϊόντα ΠΟΠ & ΠΓΕ µόλις τα 21 έχουν ενταχθεί στη δια-πραγµάτευση, όπως φαίνεται στην πρότα-ση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον κατά-λογο των γεωγραφικών ενδείξεων στην ΤΤΙΡ. Υπάρχει µεγάλη πίεση από την πλευ-ρά των ΗΠΑ για την κατάργηση των ΠΟΠ & ΠΓΕ. Ενδεικτικά 55 γερουσιαστές µε κοι-νή επιστολή, ζήτησαν πρόσφατα από τον αντίστοιχο υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης των ΗΠΑ Τοµ Βίλσακ να καταργηθούν οι "περιορισµοί" σε ονοµασίες τυριών, συµ-
[72, 73, 74]περιλαµβανοµένης και της φέτας .
ΕιδικήΕπίπτωση:
Σε απευθείας µήνυση µέσω ISDS θα µπο-ρούσε να οδηγήσει η εφαρµογή του νέου σχεδίου νόµου για «Ανάθεση και Εκτέλε-ση Δηµοσίων Συµβάσεων Έργων, Μελε-τών, Προµήθειας Αγαθών και Υπηρεσιών - Μεταφορά στην Ελληνική Έννοµη τάξη της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014 σχετικά µε τις δηµόσιες συµβάσεις και την κατάργηση της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ (ΕΕ L 94/65/28 .3.2014)».
Στο νέο σχέδιο νόµου προβλέπονται τόσο η διευκόλυνση της πρόσβασης των µικρο-µεσαίων επιχειρήσεων στις δηµόσιες συµ-βάσεις όσο και η βελτίωση της συνεκτίµη-σης κοινωνικών και περιβαλλοντικών κρι-τηρίων.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
54
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
55
ΑΠΩΛΕΙΑ ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η απω� λεια θε�σεωνεργασι�ας ει�ναι δεδομε�νο αποτε�λεσμα των εμπο-ρικω� ν συμφωνιω� ν, αφου� ευνοου� ν την προμη� θειααγαθω� νκαιυπηρεσιω� ναπο� αγορε�ςοικονομικο� τερεςκαιλιγο� τερορυθμισμε�νες.
Μεδεδομε�νοο� τιοιΜΜΕπροσφε�ρουντο87,6%τωνθε�σεωνεργασι�αςστηνΕλλα� δα,καιμεβα� σηταο�σααναφε�ρθηκαν παραπα� νω για τις ΜΜΕ, αναμε�νεταιεπιπλε�οναπω� λειαθε�σεωνεργασι�ας.
Η ανεργι�α στη χω� ρα αφορα� η� δη το¼ σχεδο� ν τουπληθυσμου� .Ηαποδο�μησητηςμικρομεσαι�ας επιχει-ρηματικο� τηταςε�παιξεκαταλυτικο� ρο� λοσεαυτη� τηνεξε�λιξη.
Ηστροφη� προςοικονομικο� τερεςκαιλιγο� τερορυθμι-σμε�νες αγορε�ς για την προμη� θεια αγαθω� ν καιυπηρεσιω� νει�ναισεμεγα� λοβαθμο� παγιωμε�νηκατα� -στασηηοποι�απρουπη�ρξετηςεφαρμογη� ςτωνμνη-μονι�ων.
3.2.5Περιβάλλον&Υγεία
ΗΕλλα� δαβιω� νειη� δημια«χαλα� ρωσητωνπεριβαλ-λοντικω� ντηςμε�τρωνκαιπολιτικω� ν»λο�γωτωνμνη-μονιακω� ν δεσμευ�σεων. Συνοπτικα� τα κυ� ρια σημει�ααυτου� τουπλαισι�ουει�ναι:
• εκθετικη� αυ� ξησητωνεπιπτω� σεωνστοπεριβα� λ-λον, την υγει�α και τηνποιο� τητα ζωη� ς απο� δρα-στηριο� τητες«αναγκαι�εςπροκειμε�νουηχω� ραναξεπληρω� σειτοδημο�σιοχρε�οςτης»
• εκποι�ηση δημο�σιου πλου� του (π.χ. γης, ορυκτω� νπο� ρων), με ληστρικου� ς ο� ρους, προς ο� φελοςπολυεθνικω� ν
• ιδιωτικοποι�ησηδημο�σιωναγαθω� νκαιυποδομω� ν
• δια� λυση του θεσμικου� πλαισι�ου, αποσα� θρωσητης περιβαλλοντικη� ς νομοθεσι�ας και των ελεγ-κτικω� νμηχανισμω� ν
• εισαγωγη� “ε�κτακτων” ρυθμι�σεων και πλαισι�ου(π.χ.fasttrack)
• μει�ωσηεξωτερικου� κο�στουςπουοιεπιχειρη�σειςκαλου� νταιναπληρω� σουνγιατις(περιβαλλοντι-κα� επιζη� μιες)δραστηριο� τητε�ςτους
• καθεστω� ς«χαριστικω� ν»μισθωμα� των,φορολογι�-ας
• αξιοποι�ησητωνσυνθηκω� νγια ευκολο� τερηκα� μ-ψη των κοινωνικω� ν αντιστα� σεων που στηρι�ζο-νται στα εκβιαστικα� διλη�μματα, στον φο�βο καιστηνεπιβαλλο�μενηεξαθλι�ωση
Εκτιμου� μεο� τιμε�σωτηςΤΤΙPκαισεσυμφωνι�αμεταΜνημο� νια, προωθει�ται ε�να μοντε�λο ανα� πτυξης μεπλη� ρη εκμετα� λλευση του περιβα� λλοντος και που
χαρακτη�ρατους.Τε�τοιοπαρα� δειγμααποτελει�ηεπι-βολη� εισιτηρι�ου για την ει�σοδο στα δημο�σια νοσο-κομει�α.
Ηυποχρε�ωσηγια ισο� τιμημεταχει�ρισηκατα� τηδια-δικασι�α των δημοσι�ων προμηθειω� ν, αφαιρει� τηδυνατο� τητα προσθη� κης κοινωνικω� ν περιβαλλο-ντικω� ν η� α� λλωνποιοτικω� ν κριτηρι�ωνστηδιαδικα-σι�α προμηθειω� ν. Επι�σης, η εξα� λειψη του ελε�γχουτιμω� νκαιτωνορι�ωνστιςτιμε�ςταοποι�αεφαρμο� ζο-νταιστιςδημο�σιεςπρομη�θειεςαναμε�νεταινααυξη� -σεισημαντικα� τοκο�στοςτους.
Σεαρκετε�ςπεριπτω� σειςδημοσι�ωνπρομηθειω� νπρο-βλε�πονται ο� ροι οι οποι�οι δι�νουν προτεραιο� τητα σεπρομηθευτε�ςη� αναδο�χουςπουπληρου� νσυγκεκριμε�-να κοινωνικα� κριτη� ρια η� κριτη� ρια εντοπιο� τητας,ενω� εκκρεμει� η εφαρμογη� των ‘πρα� σινων’ και των‘κοινωνικα� ευαι�σθητων’προμηθειω� ν.Ει�ναιδεσυνη� -θηςπρακτικη� οορισμο� ςανω� τατηςτιμη� ςκατα� τηδια-δικασι�απρομηθειω� ν.Οιανω� τατεςτιμε�ςει�ναισυνη� -θης πρακτικη� κατα� τη διαδικασι�α των δημοσι�ωνπρομηθειω� ν.
3.2.3ΜικρομεσαίεςΕπιχειρήσεις
Οι μικρομεσαι�ες επιχειρη�σεις απειλου� νται με αφα-νισμο� παρα� τιςδιαβεβαιω� σειςγιαταοφε�ληπουθααπολαμβα� νουν απο� την ενιαιοποι�ηση των ρυθμι-στικω� ν πλαισι�ων. Η πλειοψηφι�α των ΜΜΕ δενεπωφελει�ται, αφου� σχεδο� ν ολο�κληρη η δραστηριο� -τητατουςγι�νεταισεεγχω� ριο,ανο�χιτοπικο� ,επι�πε-δο, ενω� η μικρη� - κατα� με�σο ο� ρο - εξαγωγικη� τουςδραστηριο� τητααφορα� κατα� κυ� ριολο�γοχω� ρεςεντο� ςΕ.Ε.Τοα� νοιγμαο�μωςτωνμικρω� ν,προστατευμε�νων
αγορω� ν τους στο διεθνη� ανταγωνισμο� , ουσιαστικα� θαοδηγη�σειστηνεξαφα� νισητουςκαιστηναπω� λειαμεγα� λουαριθμου� θε�σεωνεργασι�ας.
Σεαντι�θεσημετιςμεγα� λεςεπιχειρη�σεις,οιΜΜΕδενμπορου� ν να επωφεληθου� ν απο� τους μηχανισμου� ςεπι�λυσης διαφορω� ν ISDS, το�σο εξαιτι�ας της φυ�σηςτους,ο�σοκαιλο�γωτουπολυ� υψηλου� κο�στουςπρο-σφυγη� ς.
Ηχρη�σηκοινωνικω� ν,περιβαλλοντικω� νη� κριτηρι�ωνεντοπιο� τητας στις δημο�σιες προμη� θειες, τα οποι�αχρησιμοποιου� νταιμε�χριση�μεραγιαλο�γουςκοινωνι-κη� ς προστασι�ας κοινωνικω� ν ομα� δων, τουπεριβα� λ-λοντοςη� τηνανα� πτυξητωντοπικω� νοικονομιω� νκαιτη στη� ριξη της μικρομεσαι�ας επιχειρηματικο� τηταςδεν θα ει�ναι πια δυνατη� . Με την υποχρεωτικη� πιαρυθμιστικη� συνεργασι�ακαιτηδυνατο� τηταπροσφυ-γη� ςστονISDS,ηεφαρμογη� κα� θεμηοικονομικου� κρι-τηρι�ουθαει�ναιανε�φικτη.
Ηεισροη� επιχειρη�σεωναπο� τολιγο� τερορυθμισμε�νοκαι α� ρα ευνοικο� τερο για τις μεγα� λες επιχειρη�σειςπεριβα� λλοντωνΗΠΑ,θααυξη�σειακο�μαπερισσο� τε-ροτηνπι�εσηπροςτιςΜΜΕ.
ΟιΜΜΕει�ναιηβα� σητωντοπικω� νοικονομιω� ναφου� η τοπικο� τητα της δραστηριο� τητα� ς τους ει�ναι αυτη� πουπροσφε�ρειθε�σειςεργασι�αςκαιοικονομικη� ανα� -πτυξη σε τοπικο� επι�πεδο. Με την εφαρμογη� της
TTIP,εκτο� ςαπο� τηδημιουργι�αασφυκτικου� περιβα� λ-λοντος που δεν επιτρε�πει την επιβι�ωση τωνΜΜΕ,ει�ναι αρκετα� πιθανο� να παρατηρηθει� μετακι�νησητωνεπιχειρη�σεωνσεαναζη� τησηευνοικο� τερωνρυθ-μιστικω� νπλαισι�ων.
Οι μικρομεσαι�ες επιχειρη� σεις αποτελου� ν τη βα� σητης ελληνικη� ς οικονομι�ας (99,9% του αριθμου� τωνεπιχειρη�σεωνκαι86,7%τωνθε�σεωνεργασι�ας).Απο� το2010με�χριση�μερα,οιμικρομεσαι�εςεπιχειρη�σειςε�χουν υποστει� τα αποτελε�σματα της υ�φεσης καιτων μνημονιακω� ν πολιτικω� ν. Η αντικειμενικη� αδυ-ναμι�α τους να ανταπεξε�λθουν στον ανταγωνισμο� των μεγα� λων επιχειρη�σεων και ο περιορισμο� ς τηςδραστηριο� τητας τους σχεδο� ν αποκλειστικα� στηνεγχω� ρια αγορα� ε�τσι κι αλλιω� ς τις καθιστου� ν ευα� -λωτες.Προσθε�τονταςσεαυτα� τημει�ωσητης ζη� τη-σηςκαιτησυμπι�εσητωνκερδω� ν,αλλα� καιτησυνε-χη� αυ� ξησητωνφορολογικω� νυποχρεω� σεωνπουε�φε-ραν οι μνημονιακε�ς πολιτικε�ς, γι�νεται εμφανη� ς ηδυσμενη� ςθε�σηστηνοποι�αβρι�σκονται.
3.2.4Εργασία
ΥΠΑΝΑΧΩΡΗΣΗΑΠΟΤΑΚΕΚΤΗΜΕΝΑ:Ταεργασι-ακα� δικαιω� ματα και οι ρυθμι�σεις που τα αφορου� ν(συλλογικε�ς διαπραγματευ� σεις, συνδικαλισμο� ς,κλπ.) θεωρου� νται εμπο� δια για τη λειτουργι�α τωνεπιχειρη�σεωνκαιωςτε�τοιαθααντιμετωπιστου� ν.Ηδιαφορα� μεταξυ� τουαυστηρα� ρυθμισμε�νουεργασια-κου� πλαισι�ουτηςπλειοψηφι�αςτωνχωρω� ντηςΕ.Ε.με το χαλαρο� πλαι�σιο των ΗΠΑ θα οδηγη�σει στηνπρος τα κα� τω εξομοι�ωση και τελικα� στην ολικη� απορρυ� θμισηκαιτωνδυ� οπλαισι�ων.
Οι εργασιακε�ς ρυθμι�σεις εκει� ο� που υπα� ρχουν λει-τουργου� ναποτρεπτικα� γιατιςμεγα� λεςεπιχειρη�σεις,αφου� αντιμετωπι�ζονταιωςπεριττα� κο�στη.Έτσιανα-με�νεται απω� λεια θε�σεων εργασι�ας με τις επιχειρη� -σειςναεπωφελου� νταιαπο� τηνευ� κοληπλε�ονμετα-κι�νηση τους στην ευνοικο� τερη για αυτε�ς πλευρα� ,δηλαδη� στηλιγο� τερορυθμισμε�νη.
Τελικα� ,οανταγωνισμο� ςτωνχωρω� νγιατηνπροσε�λ-κυσηεπενδυ�σεωνκαιηαπειλη� τουISDSθαεπιφε�ρειτηπλη�ρηκατα� ργησητωνεργασιακω� νκεκτημε�νων.
Μεαφορμη� τημει�ωσητηςανεργι�αςκαιτηδημιουρ-γι�α ευνοικου� επενδυτικου� περιβα� λλοντος, αλλα� καιτην επιβι�ωση των υπαρχουσω� ν επιχειρη� σεων τοθε�μα της απορρυ� θμισης της εργασι�ας βρε�θηκε στοεπι�κεντροαπο� τηναρχη� .Ημει�ωσητουεργασιακου� κο�στους στον ιδιωτικο� τομε�α, οι ειδικε�ς διατα� ξειςγια τους νε�ους εργαζο� μενους, η δραστικη� μει�ωσητων αποζημιω� σεων, η απελευθε�ρωση των απολυ� -σεων και οι ελαστικε�ς μορφε�ς απασχο� λησης ει�ναιη� δηπραγματικο� τητα.
ΕιδικήΕπίπτωση:
Ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναγνω-ρίσει επίσηµα 101 ελληνικά προϊόντα ΠΟΠ & ΠΓΕ µόλις τα 21 έχουν ενταχθεί στη δια-πραγµάτευση, όπως φαίνεται στην πρότα-ση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον κατά-λογο των γεωγραφικών ενδείξεων στην ΤΤΙΡ. Υπάρχει µεγάλη πίεση από την πλευ-ρά των ΗΠΑ για την κατάργηση των ΠΟΠ & ΠΓΕ. Ενδεικτικά 55 γερουσιαστές µε κοι-νή επιστολή, ζήτησαν πρόσφατα από τον αντίστοιχο υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης των ΗΠΑ Τοµ Βίλσακ να καταργηθούν οι "περιορισµοί" σε ονοµασίες τυριών, συµ-
[72, 73, 74]περιλαµβανοµένης και της φέτας .
ΕιδικήΕπίπτωση:
Σε απευθείας µήνυση µέσω ISDS θα µπο-ρούσε να οδηγήσει η εφαρµογή του νέου σχεδίου νόµου για «Ανάθεση και Εκτέλε-ση Δηµοσίων Συµβάσεων Έργων, Μελε-τών, Προµήθειας Αγαθών και Υπηρεσιών - Μεταφορά στην Ελληνική Έννοµη τάξη της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014 σχετικά µε τις δηµόσιες συµβάσεις και την κατάργηση της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ (ΕΕ L 94/65/28 .3.2014)».
Στο νέο σχέδιο νόµου προβλέπονται τόσο η διευκόλυνση της πρόσβασης των µικρο-µεσαίων επιχειρήσεων στις δηµόσιες συµ-βάσεις όσο και η βελτίωση της συνεκτίµη-σης κοινωνικών και περιβαλλοντικών κρι-τηρίων.
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
56
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
57
ΕιδικήΕπίπτωση:
Η Ελλάδα θα αναγκαστεί να αποχωρήσει από την µηδενική ανοχή που έχει σήµερα σε σχέση µε τους Γενετικά Τροποποιηµέ-νους Οργανισµούς.
Συγκεκριµένα σε επίπεδο κράτους ισχύει ο περιορισµός της Γενετικά Τροποποιηµέ-νης Ελαιοκράµβης Topas 19/2 σύµφωνα µε το άρθρο 16 της οδηγίας 90/220 της ΕΕ, καθώς και του καλαµποκιού ΜΟΝ810 GM σύµφωνα µε το άρθρο 23 της οδηγίας 2001/18/ΕΚ.
Σε επίπεδο περιφερειών: όλες οι περι-φέρειες έχουν κηρυχτεί περιφερειακές ζώνες χωρίς ΓΤΟ (GMO-free zones).
Σε επίπεδο κοινωνίας: το 93% των Ελλή-νων δεν θέλει ούτε να καλλιεργούνται αλλά ούτε να διατίθενται ΓΤΟ προϊόντα στη χώρα.
στονπυρη� νατουε�χειμιασειρα� απο� παραδοχε�ςκαιπαρα� γοντες που ευνοου� ν την παρουσι�α μεγα� λωνδιεθνω� νπολυεθνικω� νκαιτηνεξασφα� λισητηςβιω-σιμο� τητα τους με ταυτο�χρονη λεηλασι�α των φυσι-κω� νπο�ρων.
Εξα� λλου,οιαναδιαρθρω� σειςπροςο�φελοςτουκεφα-λαι�ουστοσυ� νολοτηςΕυρω� πηςκαιταΜνημο� νιαγιατις χω� ρες υπο� καθεστω� ς χρε�ους ει�ναι μια συνεχω� ςδιευρυμε�νη πραγματικο� τητα. Στο ο� νομα της εσαει�επερχο�μενηςανα� πτυξηςκαιανα� καμψηςτι�θεταιμιακατευ� θυνσηπουαφορα� τοπεριβα� λλονκαιτιςπολι-τικε�ςγιααυτο� :ηδια� νοιξηνε�ωνλειτουργικω� νπεδι�-ωνγιατοκεφα� λαιομε�σωτωνεκτεταμε�νωνκαιταχε�-ωνιδιωτικοποιη�σεων.
Αυτο� σημαι�νει ο� τι μια σειρα� απο� με�τρα, θεσμι�σειςκαιμηχανισμοι�πουδημιουργη�θηκανκατα� τημνημο-νιακη� περι�οδοενισχυ� ονταικαιεδραιω� νονται.Αςση-μειω� σουμε τους τρεις σημαντικο� τερους μηχανι-σμου� ς.
• Οπρω� τοςμηχανισμο� ςπηγα� ζειαπευθει�αςαπο� τηψη�φιση και εφαρμογη� του νο�μου 3894/2010 οοποι�ος ει�ναι γνωστο� ς ως «ο νο�μος για τις fast-trackεπενδυ�σεις»(βλ.ανα� λυσηστο3.2.6),οοποι�-ος προσπα� θησε να ρυθμι�σει «ο� λα τα εμπο�δια»στις επιδιω� ξεις της ιδιωτικη� ς πρωτοβουλι�ας γιαεπενδυ�σειςστηνΕλλα� δα.
• Οδευ� τεροςμηχανισμο� ς ει�ναιτοΤαμει�οΑνα� πτυ-ξης της Ιδιωτικη� ς Περιουσι�ας του Δημοσι�ου(ΤΑΙΠΕΔ) που ιδρυ� θηκε τον Ιου� λιο του 2011(ν.3896/2011)ωςανεξα� ρτητηΑΕκαιστηνοποι�αμεταβιβα� στηκαν αναγκαστικα� και χωρι�ς αντι�τι-μοο� λεςοιμορφε�ςακι�νητηςιδιωτικη� ςπεριουσι�αςτου δημοσι�ου και των εποπτευο�μενων φορε�ωνμε μεγα� λη ακι�νητη περιουσι�α, αλλα� και α� λλοιοργανισμοι� (χωρι�ς μεγα� λη ακι�νητη περιουσι�α)ο�πως τρα� πεζες, βιομηχανι�ες, ΟΠΑΠ κ.α. Σκοπο� ςτουΤΑΙΠΕΔει�ναιηπω� λησητωνιδιωτικω� νδημο� -σιωνακινη� τωνμεαποκλειστικο� σκοπο� τηναπο-πληρωμη� τουδημο�σιουχρε�ους.
• Ο τρι�τος μηχανισμο� ς ε�ρχεται σε συνε�χεια τουδευ� τερου και ει�ναι η δημιουργι�α της Ελληνικη� ςΕταιρι�ας Συμμετοχω� ν και Περιουσι�ας ΑΕ, τοκοινω� ςλεγο�μενουπερταμει�ο,τοοποι�οε�χειανα-λυθει�στο3.2.1.
ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ:Οι παραπα� -νω μηχανισμοι� καθω� ς και το πλη� θος νο� μων πουε�χουν ψηφιστει� και υλοποιηθει� απο� το 2010 με�χριση�μερααποκτου� νμιαεπιπλε�ονισχυ� με�σωτηςTTIP.Ηι�διαησυνθη�κηθαε�χεικανονιστικη� ισχυ� «μεγαλυ� -τερη» απο� τις οδηγι�ες της ΕΕ και συνεπω� ς ο κα� θενε�ος νο�μος τηςΕΕη� τηςΕλλα� δαςθα ελε�γχεται «εκπροοιμι�ου» για τη συμβατο� τητα του με την TTIP.
Αυτο� σημαι�νειο� τικαιοιη� δηυλοποιημε�νεςμνημονι-ακε�ςδεσμευ�σειςθαπρε�πειναενισχυθου� νπροςτηνκατευ� θυνσηεξυπηρε�τησηςτωνκανονισμω� ντηςσυν-θη�κης.
Οι η� δη «ανεξα� ρτητοι» μηχανισμοι� ο� πως ει�ναι τοΤΑΙΠΕΔη� τονε�ουπερταμει�οεξασφαλι�ζουντο�σοτηβιωσιμο� τηταο�σοκαιτηνπεραιτε�ρωτεχνοκρατικο-ποι�ηση και ανεξαρτησι�α τους (απο� νο�μους, κοινω-νικο� ε�λεγχο, κοινοβουλευτικε�ς αλλαγε�ς κλπ.). Αυτο� σημαι�νει, πριν απ’ ο� λα, ο� τι συμβαι�νει σε ενεστω� ταχρο� νο ε�νας τεχνοκρατικο� ς μετασχηματισμο� ς τουτρο�πουλη�ψηςαποφα� σεωνμεταυτο�χρονηελαχιστο-ποι�ησητουχω� ρουκαιχρο� νουα� σκησηςπολιτικη� ς.
Ηκατευ� θυνσηαφενο� ςτηςεπιτα� χυνσηςτηςνομοθε-τικη� ςδιαδικασι�αςπροκειμε�νουναξεπεραστου� να� με-σα «εμπο� δια» που διαμορφω� νουν «ε�να αρνητικο� επενδυτικο� περιβα� λλον» αφετε�ρου της «απλοποι�η-σηςτωνδιαδικασιω� ν»θαενισχυθει�με�σωτηςΤΤΙP,ειδικα� σε ο� ,τι αφορα� τη χωροταξικη� , πολεοδομικη� καιπεριβαλλοντικη� νομοθεσι�α.
Σε αυτε�ς τις συνθη�κες -μετατροπη� ς της κρι�σης ωςευκαιρι�α- ει�ναιπροφανε�ςο� τι τοσυνολικο� περιβαλ-λοντικο� κο�στος για τις επιχειρη�σεις και τους μεγα� -λους ιδιω� τες επενδυτε�ς, μειω� νεται ως αποτε�λεσματου συνο� λου των παραγο� ντων που προαναφε�ραμεμεκυριο� τερους τηφτηνη� γη -κυρι�ωςδημο�σια-, τηνπτω� ση μισθω� ν και την αποδο� μηση του θεσμικου�
πλαισι�ου προστασι�ας και των ελεγκτικω� ν μηχα-νισμω� ν.
Η ΑΠΟΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΦΥΛΑ-ΞΗΣ: Εκτο� ς απο� επιπτω� σεις στο νομοθετικο� περι-βα� λλον, που αναλυ� θηκαν παραπα� νω θα επηρεα� σεια� μεσατο�σοτοπεριβα� λλονο�σοκαιτηνυγει�α.
Όσον αφορα� την ασφα� λεια τροφι�μων και πα� λισυ� μφωνα με τη γενικο� τερη φιλοσοφι�α της α� ρσηςτωνφραγμω� νκαιτηςεξα� λειψηςτωνεμποδι�ωνστηνεμπορικη� διαδικασι�α, αυτο� αναμε�νεται να αλλα� ξειδραματικα� με μει�ωση και χαλα� ρωση των σχετικω� νπροτυ� πων και ρυθμι�σεων. Ως εκ του� του, ει�ναιπιθανο� να αρθει� η απαγο� ρευση συγκεκριμε�νωνφυτοφαρμα� κων,χημικω� νπροιο� ντωναλλα� καιαυξη-τικω� νορμονω� ν,πουει�χαναπαγορευτει�γιατηνπρο-στασι�ατο�σοτουπεριβα� λλοντοςο�σοκαιτηςδημο�σι-αςυγει�ας.
Αναμε�νεταιο� μωςνααλλα� ξουνοιορισμοι�καιοικανο-νισμοι� στην κατευ� θυνση της ελευ� θερης διακι�νησης.Στο πλαι�σιο του εναρμονισμου� και της προ�σβασηςτωναμερικα� νικωνεταιριω� νστηνευρωπαικη� αγορα� ,τυ� που κανο� νες που αφορου� ν την βιοτεχνολογι�α(Γενετικα� τροποποιημε�νοιΟργανισμοι�,Τρο�φιμααπο� Κλωνοποιημε�να & Τρο�φιμα με χρη�ση της Νανοτε-χνολογι�ας) θα καταρρευ� σουν η� θα χαλαρω� σουναρκετα� , μεπρω� το αυτο� ν της υποχρεωτικη� ς ση�μαν-σης.
3.2.6ΜελέτεςΠεριπτώσεων
ΤοΠαράδειγματουΝόμουγιατιςFast-TrackΕπενδύσεις
Έναυπο�δειγμαγιατηλογικη� αλλα� καιτηςπροβλε�-ψειςενο� ςνο�μουσεσυ� μπνοιαμετιςπροβλε�ψειςτηςTTIPει�ναιοη� δηυπαρκτο� ςνο�μος3894/2010«Επι-τα� χυνση και διαφα� νεια υλοποι�ησης στρατηγικω� νεπενδυ� σεων», γνωστο� ς ως «ο νο� μος για τις fast-trackεπενδυ�σεις».Ηαιτιολογι�αγιατηνψη�φισητουσυγκεκριμε�νουνο�μουη� τανο� τι το επενδυτικο� περι-βα� λλονστηνΕλλα� δαε�πρεπενααλλα� ξειμειω� νονταςτους αποτρεπτικου� ς παρα� γοντες για τους επενδυ-τε�ς, εξαλει�φοντας δηλαδη� τα εμπο�δια για την ανε-ξε�λεγκτηδρα� σητους.Εμπο�διαθεωρη�θηκανοινο�μοικαιοικανονισμοι�πουρυθμι�ζουντηναγορα� εργασι�-ας και την αγορα� γενικο� τερα, η φορολογι�α, τοκο� στος εργασι�ας και η «θεσμικη� γραφειοκρατι�α».Έτσι, ο� ταν μια επε�νδυση χαρακτηρι�ζεται στρατηγι-κη� ,λαμβα� νεια� μεσεςδιευκολυ� νσειςο�πωςειδικε�ςσυν-θη� κες εργασι�ας, απευθει�ας αδειοδο� τηση, ε� χειδυνατο� τητα εγκλεισμου� φυσικω� ν πο� ρων και δενει�ναιαπαραι�τητονατεθει�σεκοινωνικο� δια� λογο.
Ει�ναι λοιπο� ν ε�νας νο�μος ο οποι�ος ε�ρχεται να εξα-λει�ψει οποιοδη�ποτε εμπο�διο θα μπορου�σε να ρυθ-μι�σειμιαεπενδυτικη� διαδικασι�α,σεαπο� λυτηαρμο-νι�αμετιςπροβλε�ψειςαπορρυ� θμισηςτηςTTIP.Μο� νοπου ενω� η συγκεκριμε�νη περι�πτωση αφορα� μο� νο«στρατηγικε�ς επενδυ� σεις» ο� πως και αν ορι�ζονταιαυτε�ς,μεβα� σητιςπροβλε�ψειςτηςTTIP,αυτη� ηδια-δικασι�αθαγενικευτει�σεο� λοτοφα� σματωνδραστη-ριοτη� τωνπουρυθμι�ζονταιαπο� τησυμφωνι�α.
Τε�τοιου τυ� που νομοθετη� ματα, που στην ουσι�ακαταργου� ντηνκρατικη� νομοθεσι�ακαιοποιαδη�ποτεκανονιστικη� διαδικασι�ααλλα� καιοποιοδη�ποτεχω� ροκοινωνικου� διαλο�γου, ει�ναι αυτα� που θεωρου� νταισυμβατα� με την ελευ� θερη αγορα� και - θεωρητικα� τουλα� χιστον - προσελκυ� ουν επενδυτε�ς και κεφα� -λαια. Αν αυτη� η απορρυ� θμιση ο� ντως επιβραβευτει�απο� το μεγα� λο κεφα� λαιο ει�ναι επικι�νδυνο να οδη-γη�σεισεδιαγωνισμο� μειοδοσι�αςμεταξυ� τωνκρατω� νπροκειμε�νου να προσελκυ� σουν επενδυ� σεις και σεαυτο� τοβωμο� ναθυσιαστου� νο� λεςοιρυθμι�σειςπερι-βαλλοντικη� ς, εργατικη� ς η� κοινωνικη� ς προστασι�αςπου εφαρμο� ζονται ση� μερα, χωρι�ς απο� αυτε�ς ναεξαιρεθου� ν ου� τε οι ρυθμι�σεις εκει�νες που συνδε�ο-νταια� μεσαμετηδημο�σιαυγει�α.
ΤοΠαράδειγμαΕξόρυξηςΧρυσούστηΒΑΧαλκιδική
ΣτηΒΑΧαλκιδικη� τατελευται�αχρο� νιαμεεπι�κεντροτις προωθου� μενες εξορυ� ξεις χρυσου� στην επικρα� -τεια του δη� μου Αριστοτε�λη, λαμβα� νει χω� ρα μιασημαντικη� περιβαλλοντικη� συ� γκρουση. Απο� τη μι�α,ε�ναμεγα� λομε�ροςτωνκατοι�κων,μεκε�ντρο,αλλα� ο�χιαποκλειστικα� , την υπερα� σπιση του τοπικου� περι-βα� λλοντος και της ποιο� τητας ζωη� ς, κινητοποιει�ταιενα� ντιαστοσχε�διοτηςεταιρι�ας«HellasGold-Ελλη-νικο� ς Χρυσο� ς A.E.Μ.Β.Χ.», θυγατρικη� της “EldoradoGoldInc.”γιατηνεκμετα� λλευσηυπαρχο� ντωνκαιτηδημιουργι�ανε�ωνχω� ρωνεξορυ� ξεωνμεταλλευμα� των-κυρι�ως χρυσου� - στην περιοχη� . Απο� την α� λλη, ε�ναμικρο� τερομε�ρος,υποστηρι�ζειταε�ργαμεκυ� ριοεπι-χει�ρημα και αι�τημα την υπερα� σπιση των υπαρ-χο� ντων και τη δημιουργι�α νε�ων θε�σεων εργασι�αςαπο� τηνεπε�νδυση.
HEldoradoGold,ει�ναιμιαεταιρι�αμεσαι�ουμεγε�θουςπου δραστηριοποιει�ται στον μεταλλευτικο� καιμεταλλουργικο� κλα� δο. Η ε�δρα της ει�ναι στο Βαν-κου�βερτουΚαναδα� καιει�ναιεισηγμε�νησταΧρημα-τιστη�ριατουΤορο� ντοκαιτηςΝε�αςΥο�ρκηςμεκυ� κλοεργασιω� νπουξεπερνα� ειτο1δις$ετησι�ως.Ση�μεραδιαθε�τειεπτα� ενεργα� μεταλλει�ακαιαρκετα� σεανα-πτυξιακο� η� και κατασκευαστικο� στα� διο στην Κι�να,την Τουρκι�α, την Ελλα� δα και την Βραζιλι�α. ΣτηνΕλλα� δακατε�χει το95%τηςΕλληνικο� ς Χρυσο� ςΑ.Ε.(ο�πουτουπο� λοιπο5%παραμε�νειστηνκατοχη� του
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
56
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
57
ΕιδικήΕπίπτωση:
Η Ελλάδα θα αναγκαστεί να αποχωρήσει από την µηδενική ανοχή που έχει σήµερα σε σχέση µε τους Γενετικά Τροποποιηµέ-νους Οργανισµούς.
Συγκεκριµένα σε επίπεδο κράτους ισχύει ο περιορισµός της Γενετικά Τροποποιηµέ-νης Ελαιοκράµβης Topas 19/2 σύµφωνα µε το άρθρο 16 της οδηγίας 90/220 της ΕΕ, καθώς και του καλαµποκιού ΜΟΝ810 GM σύµφωνα µε το άρθρο 23 της οδηγίας 2001/18/ΕΚ.
Σε επίπεδο περιφερειών: όλες οι περι-φέρειες έχουν κηρυχτεί περιφερειακές ζώνες χωρίς ΓΤΟ (GMO-free zones).
Σε επίπεδο κοινωνίας: το 93% των Ελλή-νων δεν θέλει ούτε να καλλιεργούνται αλλά ούτε να διατίθενται ΓΤΟ προϊόντα στη χώρα.
στονπυρη� νατουε�χειμιασειρα� απο� παραδοχε�ςκαιπαρα� γοντες που ευνοου� ν την παρουσι�α μεγα� λωνδιεθνω� νπολυεθνικω� νκαιτηνεξασφα� λισητηςβιω-σιμο� τητα τους με ταυτο�χρονη λεηλασι�α των φυσι-κω� νπο�ρων.
Εξα� λλου,οιαναδιαρθρω� σειςπροςο�φελοςτουκεφα-λαι�ουστοσυ� νολοτηςΕυρω� πηςκαιταΜνημο� νιαγιατις χω� ρες υπο� καθεστω� ς χρε�ους ει�ναι μια συνεχω� ςδιευρυμε�νη πραγματικο� τητα. Στο ο� νομα της εσαει�επερχο�μενηςανα� πτυξηςκαιανα� καμψηςτι�θεταιμιακατευ� θυνσηπουαφορα� τοπεριβα� λλονκαιτιςπολι-τικε�ςγιααυτο� :ηδια� νοιξηνε�ωνλειτουργικω� νπεδι�-ωνγιατοκεφα� λαιομε�σωτωνεκτεταμε�νωνκαιταχε�-ωνιδιωτικοποιη�σεων.
Αυτο� σημαι�νει ο� τι μια σειρα� απο� με�τρα, θεσμι�σειςκαιμηχανισμοι�πουδημιουργη�θηκανκατα� τημνημο-νιακη� περι�οδοενισχυ� ονταικαιεδραιω� νονται.Αςση-μειω� σουμε τους τρεις σημαντικο� τερους μηχανι-σμου� ς.
• Οπρω� τοςμηχανισμο� ςπηγα� ζειαπευθει�αςαπο� τηψη�φιση και εφαρμογη� του νο�μου 3894/2010 οοποι�ος ει�ναι γνωστο� ς ως «ο νο�μος για τις fast-trackεπενδυ�σεις»(βλ.ανα� λυσηστο3.2.6),οοποι�-ος προσπα� θησε να ρυθμι�σει «ο� λα τα εμπο�δια»στις επιδιω� ξεις της ιδιωτικη� ς πρωτοβουλι�ας γιαεπενδυ�σειςστηνΕλλα� δα.
• Οδευ� τεροςμηχανισμο� ς ει�ναιτοΤαμει�οΑνα� πτυ-ξης της Ιδιωτικη� ς Περιουσι�ας του Δημοσι�ου(ΤΑΙΠΕΔ) που ιδρυ� θηκε τον Ιου� λιο του 2011(ν.3896/2011)ωςανεξα� ρτητηΑΕκαιστηνοποι�αμεταβιβα� στηκαν αναγκαστικα� και χωρι�ς αντι�τι-μοο� λεςοιμορφε�ςακι�νητηςιδιωτικη� ςπεριουσι�αςτου δημοσι�ου και των εποπτευο�μενων φορε�ωνμε μεγα� λη ακι�νητη περιουσι�α, αλλα� και α� λλοιοργανισμοι� (χωρι�ς μεγα� λη ακι�νητη περιουσι�α)ο�πως τρα� πεζες, βιομηχανι�ες, ΟΠΑΠ κ.α. Σκοπο� ςτουΤΑΙΠΕΔει�ναιηπω� λησητωνιδιωτικω� νδημο� -σιωνακινη� τωνμεαποκλειστικο� σκοπο� τηναπο-πληρωμη� τουδημο�σιουχρε�ους.
• Ο τρι�τος μηχανισμο� ς ε�ρχεται σε συνε�χεια τουδευ� τερου και ει�ναι η δημιουργι�α της Ελληνικη� ςΕταιρι�ας Συμμετοχω� ν και Περιουσι�ας ΑΕ, τοκοινω� ςλεγο�μενουπερταμει�ο,τοοποι�οε�χειανα-λυθει�στο3.2.1.
ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ:Οι παραπα� -νω μηχανισμοι� καθω� ς και το πλη� θος νο� μων πουε�χουν ψηφιστει� και υλοποιηθει� απο� το 2010 με�χριση�μερααποκτου� νμιαεπιπλε�ονισχυ� με�σωτηςTTIP.Ηι�διαησυνθη�κηθαε�χεικανονιστικη� ισχυ� «μεγαλυ� -τερη» απο� τις οδηγι�ες της ΕΕ και συνεπω� ς ο κα� θενε�ος νο�μος τηςΕΕη� τηςΕλλα� δαςθα ελε�γχεται «εκπροοιμι�ου» για τη συμβατο� τητα του με την TTIP.
Αυτο� σημαι�νειο� τικαιοιη� δηυλοποιημε�νεςμνημονι-ακε�ςδεσμευ�σειςθαπρε�πειναενισχυθου� νπροςτηνκατευ� θυνσηεξυπηρε�τησηςτωνκανονισμω� ντηςσυν-θη�κης.
Οι η� δη «ανεξα� ρτητοι» μηχανισμοι� ο� πως ει�ναι τοΤΑΙΠΕΔη� τονε�ουπερταμει�οεξασφαλι�ζουντο�σοτηβιωσιμο� τηταο�σοκαιτηνπεραιτε�ρωτεχνοκρατικο-ποι�ηση και ανεξαρτησι�α τους (απο� νο�μους, κοινω-νικο� ε�λεγχο, κοινοβουλευτικε�ς αλλαγε�ς κλπ.). Αυτο� σημαι�νει, πριν απ’ ο� λα, ο� τι συμβαι�νει σε ενεστω� ταχρο� νο ε�νας τεχνοκρατικο� ς μετασχηματισμο� ς τουτρο�πουλη�ψηςαποφα� σεωνμεταυτο�χρονηελαχιστο-ποι�ησητουχω� ρουκαιχρο� νουα� σκησηςπολιτικη� ς.
Ηκατευ� θυνσηαφενο� ςτηςεπιτα� χυνσηςτηςνομοθε-τικη� ςδιαδικασι�αςπροκειμε�νουναξεπεραστου� να� με-σα «εμπο� δια» που διαμορφω� νουν «ε�να αρνητικο� επενδυτικο� περιβα� λλον» αφετε�ρου της «απλοποι�η-σηςτωνδιαδικασιω� ν»θαενισχυθει�με�σωτηςΤΤΙP,ειδικα� σε ο� ,τι αφορα� τη χωροταξικη� , πολεοδομικη� καιπεριβαλλοντικη� νομοθεσι�α.
Σε αυτε�ς τις συνθη�κες -μετατροπη� ς της κρι�σης ωςευκαιρι�α- ει�ναιπροφανε�ςο� τι τοσυνολικο� περιβαλ-λοντικο� κο�στος για τις επιχειρη�σεις και τους μεγα� -λους ιδιω� τες επενδυτε�ς, μειω� νεται ως αποτε�λεσματου συνο� λου των παραγο� ντων που προαναφε�ραμεμεκυριο� τερους τηφτηνη� γη -κυρι�ωςδημο�σια-, τηνπτω� ση μισθω� ν και την αποδο� μηση του θεσμικου�
πλαισι�ου προστασι�ας και των ελεγκτικω� ν μηχα-νισμω� ν.
Η ΑΠΟΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΦΥΛΑ-ΞΗΣ: Εκτο� ς απο� επιπτω� σεις στο νομοθετικο� περι-βα� λλον, που αναλυ� θηκαν παραπα� νω θα επηρεα� σεια� μεσατο�σοτοπεριβα� λλονο�σοκαιτηνυγει�α.
Όσον αφορα� την ασφα� λεια τροφι�μων και πα� λισυ� μφωνα με τη γενικο� τερη φιλοσοφι�α της α� ρσηςτωνφραγμω� νκαιτηςεξα� λειψηςτωνεμποδι�ωνστηνεμπορικη� διαδικασι�α, αυτο� αναμε�νεται να αλλα� ξειδραματικα� με μει�ωση και χαλα� ρωση των σχετικω� νπροτυ� πων και ρυθμι�σεων. Ως εκ του� του, ει�ναιπιθανο� να αρθει� η απαγο� ρευση συγκεκριμε�νωνφυτοφαρμα� κων,χημικω� νπροιο� ντωναλλα� καιαυξη-τικω� νορμονω� ν,πουει�χαναπαγορευτει�γιατηνπρο-στασι�ατο�σοτουπεριβα� λλοντοςο�σοκαιτηςδημο�σι-αςυγει�ας.
Αναμε�νεταιο� μωςνααλλα� ξουνοιορισμοι�καιοικανο-νισμοι� στην κατευ� θυνση της ελευ� θερης διακι�νησης.Στο πλαι�σιο του εναρμονισμου� και της προ�σβασηςτωναμερικα� νικωνεταιριω� νστηνευρωπαικη� αγορα� ,τυ� που κανο� νες που αφορου� ν την βιοτεχνολογι�α(Γενετικα� τροποποιημε�νοιΟργανισμοι�,Τρο�φιμααπο� Κλωνοποιημε�να & Τρο�φιμα με χρη�ση της Νανοτε-χνολογι�ας) θα καταρρευ� σουν η� θα χαλαρω� σουναρκετα� , μεπρω� το αυτο� ν της υποχρεωτικη� ς ση�μαν-σης.
3.2.6ΜελέτεςΠεριπτώσεων
ΤοΠαράδειγματουΝόμουγιατιςFast-TrackΕπενδύσεις
Έναυπο�δειγμαγιατηλογικη� αλλα� καιτηςπροβλε�-ψειςενο� ςνο�μουσεσυ� μπνοιαμετιςπροβλε�ψειςτηςTTIPει�ναιοη� δηυπαρκτο� ςνο�μος3894/2010«Επι-τα� χυνση και διαφα� νεια υλοποι�ησης στρατηγικω� νεπενδυ� σεων», γνωστο� ς ως «ο νο� μος για τις fast-trackεπενδυ�σεις».Ηαιτιολογι�αγιατηνψη�φισητουσυγκεκριμε�νουνο�μουη� τανο� τι το επενδυτικο� περι-βα� λλονστηνΕλλα� δαε�πρεπενααλλα� ξειμειω� νονταςτους αποτρεπτικου� ς παρα� γοντες για τους επενδυ-τε�ς, εξαλει�φοντας δηλαδη� τα εμπο�δια για την ανε-ξε�λεγκτηδρα� σητους.Εμπο�διαθεωρη�θηκανοινο�μοικαιοικανονισμοι�πουρυθμι�ζουντηναγορα� εργασι�-ας και την αγορα� γενικο� τερα, η φορολογι�α, τοκο� στος εργασι�ας και η «θεσμικη� γραφειοκρατι�α».Έτσι, ο� ταν μια επε�νδυση χαρακτηρι�ζεται στρατηγι-κη� ,λαμβα� νεια� μεσεςδιευκολυ� νσειςο�πωςειδικε�ςσυν-θη� κες εργασι�ας, απευθει�ας αδειοδο� τηση, ε� χειδυνατο� τητα εγκλεισμου� φυσικω� ν πο� ρων και δενει�ναιαπαραι�τητονατεθει�σεκοινωνικο� δια� λογο.
Ει�ναι λοιπο� ν ε�νας νο�μος ο οποι�ος ε�ρχεται να εξα-λει�ψει οποιοδη�ποτε εμπο�διο θα μπορου�σε να ρυθ-μι�σειμιαεπενδυτικη� διαδικασι�α,σεαπο� λυτηαρμο-νι�αμετιςπροβλε�ψειςαπορρυ� θμισηςτηςTTIP.Μο� νοπου ενω� η συγκεκριμε�νη περι�πτωση αφορα� μο� νο«στρατηγικε�ς επενδυ� σεις» ο� πως και αν ορι�ζονταιαυτε�ς,μεβα� σητιςπροβλε�ψειςτηςTTIP,αυτη� ηδια-δικασι�αθαγενικευτει�σεο� λοτοφα� σματωνδραστη-ριοτη� τωνπουρυθμι�ζονταιαπο� τησυμφωνι�α.
Τε�τοιου τυ� που νομοθετη� ματα, που στην ουσι�ακαταργου� ντηνκρατικη� νομοθεσι�ακαιοποιαδη�ποτεκανονιστικη� διαδικασι�ααλλα� καιοποιοδη�ποτεχω� ροκοινωνικου� διαλο�γου, ει�ναι αυτα� που θεωρου� νταισυμβατα� με την ελευ� θερη αγορα� και - θεωρητικα� τουλα� χιστον - προσελκυ� ουν επενδυτε�ς και κεφα� -λαια. Αν αυτη� η απορρυ� θμιση ο� ντως επιβραβευτει�απο� το μεγα� λο κεφα� λαιο ει�ναι επικι�νδυνο να οδη-γη�σεισεδιαγωνισμο� μειοδοσι�αςμεταξυ� τωνκρατω� νπροκειμε�νου να προσελκυ� σουν επενδυ� σεις και σεαυτο� τοβωμο� ναθυσιαστου� νο� λεςοιρυθμι�σειςπερι-βαλλοντικη� ς, εργατικη� ς η� κοινωνικη� ς προστασι�αςπου εφαρμο� ζονται ση� μερα, χωρι�ς απο� αυτε�ς ναεξαιρεθου� ν ου� τε οι ρυθμι�σεις εκει�νες που συνδε�ο-νταια� μεσαμετηδημο�σιαυγει�α.
ΤοΠαράδειγμαΕξόρυξηςΧρυσούστηΒΑΧαλκιδική
ΣτηΒΑΧαλκιδικη� τατελευται�αχρο� νιαμεεπι�κεντροτις προωθου� μενες εξορυ� ξεις χρυσου� στην επικρα� -τεια του δη� μου Αριστοτε�λη, λαμβα� νει χω� ρα μιασημαντικη� περιβαλλοντικη� συ� γκρουση. Απο� τη μι�α,ε�ναμεγα� λομε�ροςτωνκατοι�κων,μεκε�ντρο,αλλα� ο�χιαποκλειστικα� , την υπερα� σπιση του τοπικου� περι-βα� λλοντος και της ποιο� τητας ζωη� ς, κινητοποιει�ταιενα� ντιαστοσχε�διοτηςεταιρι�ας«HellasGold-Ελλη-νικο� ς Χρυσο� ς A.E.Μ.Β.Χ.», θυγατρικη� της “EldoradoGoldInc.”γιατηνεκμετα� λλευσηυπαρχο� ντωνκαιτηδημιουργι�ανε�ωνχω� ρωνεξορυ� ξεωνμεταλλευμα� των-κυρι�ως χρυσου� - στην περιοχη� . Απο� την α� λλη, ε�ναμικρο� τερομε�ρος,υποστηρι�ζειταε�ργαμεκυ� ριοεπι-χει�ρημα και αι�τημα την υπερα� σπιση των υπαρ-χο� ντων και τη δημιουργι�α νε�ων θε�σεων εργασι�αςαπο� τηνεπε�νδυση.
HEldoradoGold,ει�ναιμιαεταιρι�αμεσαι�ουμεγε�θουςπου δραστηριοποιει�ται στον μεταλλευτικο� καιμεταλλουργικο� κλα� δο. Η ε�δρα της ει�ναι στο Βαν-κου�βερτουΚαναδα� καιει�ναιεισηγμε�νησταΧρημα-τιστη�ριατουΤορο� ντοκαιτηςΝε�αςΥο�ρκηςμεκυ� κλοεργασιω� νπουξεπερνα� ειτο1δις$ετησι�ως.Ση�μεραδιαθε�τειεπτα� ενεργα� μεταλλει�ακαιαρκετα� σεανα-πτυξιακο� η� και κατασκευαστικο� στα� διο στην Κι�να,την Τουρκι�α, την Ελλα� δα και την Βραζιλι�α. ΣτηνΕλλα� δακατε�χει το95%τηςΕλληνικο� ς Χρυσο� ςΑ.Ε.(ο�πουτουπο� λοιπο5%παραμε�νειστηνκατοχη� του
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
58
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
59
Μακεδονι�ας)γιατηνπερι�πτωσητηςμεταλλευτικη� ςδραστηριο� τητας στη ΒΑ Χαλκιδικη� δεν πληρου� νταιβασικοι�ο� ροι.Συγκεκριμε�να:α)επιχειρει�ταιυποβα� θ-μιση του μεγε�θους και της σημασι�ας των επιπτω� -σεωνμεελλιπη� πολλε�ςφορε�ςεπιστημονικα� δεδομε�-να, β) παρατηρου� νται ελλει�ψεις στην τεκμηρι�ωσημελετω� νασφαλει�αςκαιεπιστημονικω� νμεθο�δωνκαιγ)παρατηρου� νταιπαρεκκλι�σειςαπο� τιςδιαδικασι�εςπουπροβλε�πειηΕυρωπαικη� καιΕθνικη� νομοθεσι�α.Ειδικα� στηνπερι�πτωσητωνΣκουριω� ν,ΒΑΧαλκιδι-κη� ς (περιοχη� ο�που θα λα� βει χω� ρα το μεγαλυ� τερομε�ροςτηςεξο�ρυξης)παραβια� ζονταια� μεσατουλα� χι-στον δυ� ο κοινοτικε�ς οδηγι�ες, δηλ. η 2000/60/ΕΟΚ“Θε�σπιση πλαισι�ου κοινοτικη� ς δρα� σης στον τομε�ατηςπολιτικη� ςυδα� των”καιη92/43/ΕΟΚ“Γιατηδια-τη� ρηση των φυσικω� ν οικοτο� πων καθω� ς και τηςα� γριαςπανι�δαςκαιχλωρι�δας”.
Οινομοθετικε�ςπαραβα� σειςτηςεταιρι�αςαποτελου� νισχυρο� ο�πλοστα χε�ρα της τοπικη� ς κοινωνι�ας το�σογια το δικαστικο� κομμα� τι του αγω� να τους ο�σο καιγιατοδημο�σιολο�γοτουκινη�ματος.Όπωςπροανα-φε�ρθηκε, η TTIP ε�χει στον πυρη� να της τη λογικη� α� ρσης ο� λων των νομοθετικω� ν εμποδι�ων στοελευ� θερο εμπο�ριο και συνεπω� ς παρε�χει νομικη� καιθεσμικη� κα� λυψη στις πολυεθνικε�ς εταιρι�ες (βλ.Eldorado Gold) για συνε�χιση των (πολλε�ς φορε�ςπαρα� νομων)δραστηριοτη� τωντους.
ΤοΠαράδειγματηςΕλληνικήςΦέτας
ΗΕλληνικη� Τυροκομι�αστον21οαιω� να,αποτελει�ταιαπο� μεγα� λο αριθμο� μικρω� ν τυροκομικω� ν εγκατα-στα� σεων, με προβλη� ματα που οφει�λονται κυρι�ωςστην ε�λλειψη επενδυ� σεων και ρευστο� τητας, ενω� στοναντι�ποδαβρι�σκονταιμεγα� λουμεγε�θουςπαρα-γωγικε�ς μονα� δες που συνεχω� ς ενισχυ� ουν τη θε�σητους. Ει�ναι ε�νας κλα� δος με σημαντικη� παραγωγικη� δυναμικο� τητα, επεκτει�νεται και αποκτα� περαιτε�ρωβιομηχανικο� χαρακτη� ρα, εφαρμο� ζει διαδικασι�εςασφα� λειαςκαι τυποποι�ησηςαλλα� ζοντας τον τρο�ποοργα� νωσηςτηςπαραγωγη� ς,εκσυγχρονι�ζειτιςδιαδι-κασι�ες αποθη�κευσης & διακι�νησης των προιο� ντων,
εκθετικα� τοποσο� τηςχρηματοδο� τησηςαπο� Ολλαν-δικε�ςεταιρι�ες-βιτρι�να.Ανσυνεχιστει�αυτη� ητα� ση,ημελλοντικη� απω� λειαεσο�δωνμπορει�νααναμε�νεταιπολυ� μεγαλυ� τερη.
Μαζι� με α� λλες δυνατο� τητες λογιστικου� σχεδιασμου� που διαθε�τει η εταιρι�α, αυτη� η επιθετικη� μορφη� φορολογικου� σχεδιασμου� μειω� νει κατα� πολυ� το«κο�στος χρη�σης» της Eldorado Gold στην Ελλα� δακαιθαμπορου�σεναεξαφανι�σειταμελλοντικα� φορο-λογικα� ε�σοδαγιατηχω� ρα.Εξα� λλου,ηεταιρικη� φορο-αποφυγη� δημιουργει�μακρα� ντηνμεγαλυ� τερητρυ�παστουςκρατικου� ςπρουπολογισμου� ςκαιει�ναιεξαιρε-τικα� διαδεδομε�νη (ο�πως και ηφοροδιαφυγη� ) στηνεξορυκτικη� βιομηχανι�απαγκο�σμια.
Όλα τα παραπα� νω ει�ναι η� δη βι�ωμα των κατοι�κωντηςΒΑΧαλκιδικη� ς τα τελευται�α χρο� νια κατα� τα ο-ποι�αδραστηριοποιει�ταιηΕλληνικο� ςΧρυσο� ς/Eldo-rado Gold στην περιοχη� . Το ερω� τημα ει�ναι αν καικατα� πο�σοηυπογραφη� και εφαρμογη� τηςTTIPθαεπιφε�ρει ακο�μα περισσο� τερα δεινα� , σε μια περιοχη� ο�πωςησυγκεκριμε�νηο�πουηεπι�θεσηστοπεριβα� λ-λον, την ποιο� τητα ζωη� ς και τις κοινωνικε�ς σχε�σειςτωντοπικω� νκοινωνιω� νει�ναιη� δηγεγονο� ς.
Η απα� ντηση που δι�νουμε στο παραπα� νω ερω� τημαει�ναισαφω� ςθετικη� .Ηυπογραφη� τηςTTIP,αλλα� καιτης CETA μεταξυ� ΕΕ και Καναδα� που θεωρητικα� ει�ναιη� δησεισχυ� ,επιδεινω� νειτοσυ� νολοτωνκοινω-νικω� ν-περιβαλλοντικω� ν συνθηκω� ν για ευα� λωτεςκοινωνικε�ς ομα� δες και τοπικε�ς κοινωνι�ες. Καθω� ς ηπεριβαλλοντικη� προστασι�α (και κατα� συνε�πεια ηπροστασι�α της ποιο� τητας ζωη� ς) θεωρει�ται «εμπο� -διο» στην κυριαρχι�α του ελευ� θερου εμπορι�ου πουπροβα� λει η TTIP, συνεπα� γεται ο� τι θα ασκηθου� νεκει�νεςοιπολιτικε�ςγιανα«αρθει�αυτο� τοεμπο�διο»σεκα� θε επι�πεδο.Συγκεκριμε�να, γιατηνπερι�πτωσητηςΕλληνικο� ςΧρυσο� ς/EldoradoGoldστηΒΑΧαλ-κιδικη� μπορου� μεναεκτιμη�σουμεταπαρακα� τω.
Ηδιαδικασι�ααυτη� τωνπολλαπλω� ν εταιριω� νβιτρι�-νακαιτελικα� τωνφορολογικω� ναπαλλαγω� νγιατιςπολυεθνικε� ς ο� χι μο� νο δεν αναστε�λλεται αλλα� ενισχυ� εται με την υπογραφη� της TTIP. Συνεπω� ς, ηαξιολο�γηση της συμβολη� ς των επενδυ�σεων «τυ�πουEldoradoGold»σταδημο�σιαοικονομικα� ,εγει�ρειερω-τη�ματα σχετικα� με το αν η επιτα� χυνση ιδιωτικω� νεπενδυ�σεωνμετοντρο�ποπουπροωθει�ταιμε�σωτηςTTIP, ε�χει πρα� γματι ως αποτε�λεσμα μια βιω� σιμηοικονομικη� ανα� πτυξη (με ο� ρους επιπτω� σεων στηνοικονομι�α,τοπεριβα� λλονκαιτηνδημοκρατι�α)ο�πωςεπι�σης για το αν πρα� γματι ωφελει� ταμειακα� τηνχω� ρα.
Ηεπο�μενηδια� στασηει�ναιηκαθαρα� περιβαλλοντικη� και σχετι�ζεται με την αντι�στοιχη νομοθεσι�α. Όπωςε�χουν επισημα� νει και επιστημονικοι� φορει�ς (π.χ.Τεχνικο� Επιμελητη� ριο Ελλα� δας, Τμη� μα Κεντρικη� ς
ομι�λουςκαιδενσυνδε�ονταιμετιςεγχω� ριεςκοι-νωνικε�ς ανα� γκες, καθω� ς οι ιδιωτικε�ς εταιρι�εςκαρπω� νονταιτακε�ρδηενω� οιτοπικε�ςκοινωνι�ες(κατα� πλειοψηφι�α αγροτικε�ς) επωμι�ζονται τοκο� στος. Συχνα� αναπτυσσο� μενες και ο� χι μο� νοχω� ρεςσυνα� πτουν λεο� ντεια για τοδημο�σιοσυμ-βο� λαιαμεεταιρι�ες,προκειμε�νουνακαταστη�σουντο οικονομικο� -πολιτικο� περιβα� λλον ελκυστικο� γιαξε�νεςεπενδυ�σεις.
• Εξα� ρτηση απο� εξωτερικε�ς χρηματοδοτικε�ς ροε�ς(επενδυ�σεις,εγκαταστα� σειςκ.λπ.),
• Εξα� ρτηση απο� τον μονοπωλιακο� ε�λεγχο τηςτεχνολογι�αςαπο� μεγα� λεςπολυεθνικε�ς.
• Οι δαπα� νες και τα κε�ρδη δεν κατανε�μονταιδι�καια με αποτε�λεσμα τερα� στιο κοινωνικο� καιοικολογικο� κο� στος για τις τοπικε�ς κοινωνι�ες -εξωτερικο� κοινωνικο� κο�στος.
• Περιβαλλοντικε� ς μακροχρο� νιες επιπτω� σειςσυχνα� μηαντιστρεπτε�ςπουσυνδε�ονταιμευπο-βα� θμισηοικοσυστημα� των,αλλοι�ωσητουτοπι�ου,ρυ� πανση υδα� των, εκχερσω� σεις, ατμοσφαιρικη� ρυ�πανση,τοξικη� ρυ�πανσηκ.λπ.,αποτελου� να� με-ση απειλη� για την υγει�α και τη διαβι�ωση τωντοπικω� νκοινωνιω� ν.
• Συγκρου� σεις στις χρη� σεις γης και ασυμβατο� -τητες με τοπικε�ς παραγωγικε�ς δραστηριο� τητεςπου εκτοπι�ζονται (- τουρισμο� ς, αλιει�α, γεωργι�ακ.α� . - χα� σιμοθε�σεωνεργασι�αςκαι εισοδημα� τωναπο� χαμηλα� κοινωνικα� στρω� ματα),
• Δια� θεσηκαιπροσανατολισμο� ς δημο�σιωνπο�ρωνπου προκαταλαμβα� νουν και εγκλωβι�ζουν τονπαραγωγικο� σχεδιασμο� ε�ναντι εναλλακτικω� νπουδενε�χουνκανεξεταστει�.
• Τα καταστροφικα� ενδεχο� μενα ατυχημα� των μεπολυ�πλευρεςκαιμηαντιστρεπτε�ςσυνε�πειεςγιατιςκοινωνι�εςκαιτοπεριβα� λλον.
Όπως ε�γινε γνωστο� απο� ε�ρευνα της ολλανδικη� ςΜΚΟ SOMO (Centre for Research on MultinationalCorporations)τονΜα� ρτιοτου2015ηEldoradoGoldχρησιμοποιει�ε�νανπολυ�πλοκοιστο� εταιριω� ν-βιτρι�-να στην Ολλανδι�α και τα Μπαρμπε�ιντος ω� στε νααποφυ� γειτηνπληρωμη� φο�ρωνστηνΕλλα� δακαιτηνΟλλανδι�α,μιαφορολογιστικη� δομη� πουεπιτρε�πειηφορολογικη� νομοθεσι�ατηςΕΕκαιτηςΟλλανδι�ας.
Αυτη� η δομη� χρηματοδο� τησης με�σω Ολλανδι�ας-αντι�, για παρα� δειγμα, απευθει�ας χρηματοδο� τησηςαπο� την Καναδικη� μητρικη� εταιρι�α- ε�χει γλιτω� σειγιατηνEldoradoGold(κιε�χεικοστι�σειστηνελληνι-κη� κυβε�ρνηση) περισσο� τερα απο� 700.000€ σεφο�ρουςπαρακρα� τησης με�σασε δυ� ο χρο� νια και 1,7εκ.€σεφο�ροεταιρικου� εισοδη�ματοςμε�σασεπε�ντεχρο� νια.Τατελευται�αδυ� οε�τη,ηεταιρι�αε�χειαυξη�σει
ομι�λου ΕΛΛΑΚΤΩΡ) και το 100% της Χρυσωρυχει�αΘρα� κης.
ΗΒΑΧαλκιδικη� ,ε�χειμιαμακρα� ιστορι�ακαιπαρα� δο-ση στις εξορυκτικε�ς δραστηριο� τητες. Ειδικα� κατα� τον20οαιω� ναταμεταλλει�αΚασσα� νδραςπουπερι-λαμβα� νουν τα γνωστο� τερακοιτα� σματαστην ευρυ� -τερηπεριοχη� , ε�χουνβρεθει� στο επι�κεντρο ενδιαφε�-ροντοςεθνικω� νκαιυπερεθνικω� νεπενδυτω� νμεταβι-βαζο� μενα πολλε�ς φορε�ς απο� εταιρι�α σε εταιρι�α -Ανω� νυμοςΕλληνικη� Εταιρι�αΧημικω� νΠροιο� ντωνκαιΛιπασμα� των (AEEXΠ&Λ), TVX HELLAS A.E. ,KINROSSGoldCorp,EuropeanGold fields,EldoradoGoldInc.-παρα� τις,πολλε�ςφορε�ς ισχυρε�ς,αντιδρα� -σειςτωντοπικω� νκοινωνιω� ν,ειδικα� απο� τατε�λητηςδεκαετι�αςτου1980καιμετα� .
Ησημερινη� επε�νδυσηαλλα� ζει,ο� μωςκατα� πολυ� τηνχρονικη� και χωρικη� κλι�μακα των δραστηριοτη� των.Στην εταιρι�α Ελληνικο� ς Χρυσο� ς / Eldorado Goldε�χουνπαραχωρηθει�απο� τοελληνικο� δημο�σιομεταλ-λευτικα� δικαιω� ματαγια317.000στρε�μματασυνολι-κα� σεο� λητηΧαλκιδικη� ,περιοχη� κατα� πολυ� μεγαλυ� -τερη απο� τα με�χρι τω� ρα «ιστορικα� » μεταλλει�α. Τοε�ργοπεριλαμβα� νειυπο�γειακαι επιφανειακη� εξο� ρυ-ξη,εγκαταστα� σειςεπεξεργασι�αςμεταλλευ� ματος,τε�λ-ματα αποβλη� των και βιομηχανικε�ς λιμενικε�ς εγκα-ταστα� σεις. Συ� μφωνα με τη Μελε�τη Περιβαλλο-ντικω� ν Επιπτω� σεων (ΜΠΕ) του ε�ργου τα επο�μενα25-30 χρο� νια αναμε�νεται να εξορυχθου� ν περι�που
[77]160.000.000το� νοιμεταλλευ� ματος ενω� ο�πωςυπο-στηρι�ζουν οι κα� τοικοι που αντιδρου� ν «απο� τηναρχαιο� τητα με� χρι ση� μερα ε� χουν εξορυχθει�
[78]33.000.000το� νοι» .
Ηι�διαηΜελε�τηΠεριβαλλοντικω� νΕπιπτω� σεωντηςεταιρι�αςει�ναιελλιπη� ςκαιητεχνολογι�απουπροτει�-νειαμφισβητη�σιμη,ο�πωςυποστηρι�ζουνοικα� τοικοιτηςπεριοχη� ςπουαντιδρου� νστοε�ργο.Οιανησυχι�εςαφορου� ν την ρυ� πανση εδα� φους, νερω� ν και αε�ραμε�χριτηνβι�αιηκαταστολη� τηςθεμιτη� ςτοπικη� ςαντι�-στασηςστοσχε�διο,τοοποι�οαπειλει�τατοπικα� με�σα
[79]διαβι�ωσης .
Γιατοι�διοτοε�ργοστηΒΑΧαλκιδικη� συχνα� προτα� σ-σονταιαπο� τιςπολιτικε�ςκαιοικονομικε�ςελι�τκαιταΜΜΕ τα επιχειρη�ματα της αυ� ξησης των κρατικω� νεσο�δων, της δημιουργι�ας θε�σεων εργασι�ας και τηςοικονομικη� ς ανα� πτυξης των περιοχω� ν στις οποι�εςπραγματοποιου� νταιοιεξορυ� ξεις.Όμως,μιαανα� λυσητης δανειακη� ς χρηματοδοτικη� ς δομη� ς της εταιρι�αςδει�χνει ο� τι τα μελλοντικα� κε�ρδη στην Ελλα� δα θαει�ναισημαντικα� μειωμε�να.
Στηνπραγματικο� τηταστηνσυντριπτικη� πλειονο� τη-τατωνπεριπτω� σεωνεξορυ� ξεωνηκατα� στασηει�ναιαντι�στροφη, ο� πως φανερω� νει η διεθνη� ς εμπειρι�α.Μεταξυ� α� λλωνπαρατηρου� νταιταεξη� ς:
• Εξαγωγε�ς που αποφε�ρουν κε�ρδη σε ιδιωτικου� ς
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
58
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
59
Μακεδονι�ας)γιατηνπερι�πτωσητηςμεταλλευτικη� ςδραστηριο� τητας στη ΒΑ Χαλκιδικη� δεν πληρου� νταιβασικοι�ο� ροι.Συγκεκριμε�να:α)επιχειρει�ταιυποβα� θ-μιση του μεγε�θους και της σημασι�ας των επιπτω� -σεωνμεελλιπη� πολλε�ςφορε�ςεπιστημονικα� δεδομε�-να, β) παρατηρου� νται ελλει�ψεις στην τεκμηρι�ωσημελετω� νασφαλει�αςκαιεπιστημονικω� νμεθο�δωνκαιγ)παρατηρου� νταιπαρεκκλι�σειςαπο� τιςδιαδικασι�εςπουπροβλε�πειηΕυρωπαικη� καιΕθνικη� νομοθεσι�α.Ειδικα� στηνπερι�πτωσητωνΣκουριω� ν,ΒΑΧαλκιδι-κη� ς (περιοχη� ο�που θα λα� βει χω� ρα το μεγαλυ� τερομε�ροςτηςεξο�ρυξης)παραβια� ζονταια� μεσατουλα� χι-στον δυ� ο κοινοτικε�ς οδηγι�ες, δηλ. η 2000/60/ΕΟΚ“Θε�σπιση πλαισι�ου κοινοτικη� ς δρα� σης στον τομε�ατηςπολιτικη� ςυδα� των”καιη92/43/ΕΟΚ“Γιατηδια-τη� ρηση των φυσικω� ν οικοτο� πων καθω� ς και τηςα� γριαςπανι�δαςκαιχλωρι�δας”.
Οινομοθετικε�ςπαραβα� σειςτηςεταιρι�αςαποτελου� νισχυρο� ο�πλοστα χε�ρα της τοπικη� ς κοινωνι�ας το�σογια το δικαστικο� κομμα� τι του αγω� να τους ο�σο καιγιατοδημο�σιολο�γοτουκινη�ματος.Όπωςπροανα-φε�ρθηκε, η TTIP ε�χει στον πυρη� να της τη λογικη� α� ρσης ο� λων των νομοθετικω� ν εμποδι�ων στοελευ� θερο εμπο�ριο και συνεπω� ς παρε�χει νομικη� καιθεσμικη� κα� λυψη στις πολυεθνικε�ς εταιρι�ες (βλ.Eldorado Gold) για συνε�χιση των (πολλε�ς φορε�ςπαρα� νομων)δραστηριοτη� τωντους.
ΤοΠαράδειγματηςΕλληνικήςΦέτας
ΗΕλληνικη� Τυροκομι�αστον21οαιω� να,αποτελει�ταιαπο� μεγα� λο αριθμο� μικρω� ν τυροκομικω� ν εγκατα-στα� σεων, με προβλη� ματα που οφει�λονται κυρι�ωςστην ε�λλειψη επενδυ� σεων και ρευστο� τητας, ενω� στοναντι�ποδαβρι�σκονταιμεγα� λουμεγε�θουςπαρα-γωγικε�ς μονα� δες που συνεχω� ς ενισχυ� ουν τη θε�σητους. Ει�ναι ε�νας κλα� δος με σημαντικη� παραγωγικη� δυναμικο� τητα, επεκτει�νεται και αποκτα� περαιτε�ρωβιομηχανικο� χαρακτη� ρα, εφαρμο� ζει διαδικασι�εςασφα� λειαςκαι τυποποι�ησηςαλλα� ζοντας τον τρο�ποοργα� νωσηςτηςπαραγωγη� ς,εκσυγχρονι�ζειτιςδιαδι-κασι�ες αποθη�κευσης & διακι�νησης των προιο� ντων,
εκθετικα� τοποσο� τηςχρηματοδο� τησηςαπο� Ολλαν-δικε�ςεταιρι�ες-βιτρι�να.Ανσυνεχιστει�αυτη� ητα� ση,ημελλοντικη� απω� λειαεσο�δωνμπορει�νααναμε�νεταιπολυ� μεγαλυ� τερη.
Μαζι� με α� λλες δυνατο� τητες λογιστικου� σχεδιασμου� που διαθε�τει η εταιρι�α, αυτη� η επιθετικη� μορφη� φορολογικου� σχεδιασμου� μειω� νει κατα� πολυ� το«κο�στος χρη�σης» της Eldorado Gold στην Ελλα� δακαιθαμπορου�σεναεξαφανι�σειταμελλοντικα� φορο-λογικα� ε�σοδαγιατηχω� ρα.Εξα� λλου,ηεταιρικη� φορο-αποφυγη� δημιουργει�μακρα� ντηνμεγαλυ� τερητρυ�παστουςκρατικου� ςπρουπολογισμου� ςκαιει�ναιεξαιρε-τικα� διαδεδομε�νη (ο�πως και ηφοροδιαφυγη� ) στηνεξορυκτικη� βιομηχανι�απαγκο�σμια.
Όλα τα παραπα� νω ει�ναι η� δη βι�ωμα των κατοι�κωντηςΒΑΧαλκιδικη� ς τα τελευται�α χρο� νια κατα� τα ο-ποι�αδραστηριοποιει�ταιηΕλληνικο� ςΧρυσο� ς/Eldo-rado Gold στην περιοχη� . Το ερω� τημα ει�ναι αν καικατα� πο�σοηυπογραφη� και εφαρμογη� τηςTTIPθαεπιφε�ρει ακο�μα περισσο� τερα δεινα� , σε μια περιοχη� ο�πωςησυγκεκριμε�νηο�πουηεπι�θεσηστοπεριβα� λ-λον, την ποιο� τητα ζωη� ς και τις κοινωνικε�ς σχε�σειςτωντοπικω� νκοινωνιω� νει�ναιη� δηγεγονο� ς.
Η απα� ντηση που δι�νουμε στο παραπα� νω ερω� τημαει�ναισαφω� ςθετικη� .Ηυπογραφη� τηςTTIP,αλλα� καιτης CETA μεταξυ� ΕΕ και Καναδα� που θεωρητικα� ει�ναιη� δησεισχυ� ,επιδεινω� νειτοσυ� νολοτωνκοινω-νικω� ν-περιβαλλοντικω� ν συνθηκω� ν για ευα� λωτεςκοινωνικε�ς ομα� δες και τοπικε�ς κοινωνι�ες. Καθω� ς ηπεριβαλλοντικη� προστασι�α (και κατα� συνε�πεια ηπροστασι�α της ποιο� τητας ζωη� ς) θεωρει�ται «εμπο� -διο» στην κυριαρχι�α του ελευ� θερου εμπορι�ου πουπροβα� λει η TTIP, συνεπα� γεται ο� τι θα ασκηθου� νεκει�νεςοιπολιτικε�ςγιανα«αρθει�αυτο� τοεμπο�διο»σεκα� θε επι�πεδο.Συγκεκριμε�να, γιατηνπερι�πτωσητηςΕλληνικο� ςΧρυσο� ς/EldoradoGoldστηΒΑΧαλ-κιδικη� μπορου� μεναεκτιμη�σουμεταπαρακα� τω.
Ηδιαδικασι�ααυτη� τωνπολλαπλω� ν εταιριω� νβιτρι�-νακαιτελικα� τωνφορολογικω� ναπαλλαγω� νγιατιςπολυεθνικε� ς ο� χι μο� νο δεν αναστε�λλεται αλλα� ενισχυ� εται με την υπογραφη� της TTIP. Συνεπω� ς, ηαξιολο�γηση της συμβολη� ς των επενδυ�σεων «τυ�πουEldoradoGold»σταδημο�σιαοικονομικα� ,εγει�ρειερω-τη�ματα σχετικα� με το αν η επιτα� χυνση ιδιωτικω� νεπενδυ�σεωνμετοντρο�ποπουπροωθει�ταιμε�σωτηςTTIP, ε�χει πρα� γματι ως αποτε�λεσμα μια βιω� σιμηοικονομικη� ανα� πτυξη (με ο� ρους επιπτω� σεων στηνοικονομι�α,τοπεριβα� λλονκαιτηνδημοκρατι�α)ο�πωςεπι�σης για το αν πρα� γματι ωφελει� ταμειακα� τηνχω� ρα.
Ηεπο�μενηδια� στασηει�ναιηκαθαρα� περιβαλλοντικη� και σχετι�ζεται με την αντι�στοιχη νομοθεσι�α. Όπωςε�χουν επισημα� νει και επιστημονικοι� φορει�ς (π.χ.Τεχνικο� Επιμελητη� ριο Ελλα� δας, Τμη� μα Κεντρικη� ς
ομι�λουςκαιδενσυνδε�ονταιμετιςεγχω� ριεςκοι-νωνικε�ς ανα� γκες, καθω� ς οι ιδιωτικε�ς εταιρι�εςκαρπω� νονταιτακε�ρδηενω� οιτοπικε�ςκοινωνι�ες(κατα� πλειοψηφι�α αγροτικε�ς) επωμι�ζονται τοκο� στος. Συχνα� αναπτυσσο� μενες και ο� χι μο� νοχω� ρεςσυνα� πτουν λεο� ντεια για τοδημο�σιοσυμ-βο� λαιαμεεταιρι�ες,προκειμε�νουνακαταστη�σουντο οικονομικο� -πολιτικο� περιβα� λλον ελκυστικο� γιαξε�νεςεπενδυ�σεις.
• Εξα� ρτηση απο� εξωτερικε�ς χρηματοδοτικε�ς ροε�ς(επενδυ�σεις,εγκαταστα� σειςκ.λπ.),
• Εξα� ρτηση απο� τον μονοπωλιακο� ε�λεγχο τηςτεχνολογι�αςαπο� μεγα� λεςπολυεθνικε�ς.
• Οι δαπα� νες και τα κε�ρδη δεν κατανε�μονταιδι�καια με αποτε�λεσμα τερα� στιο κοινωνικο� καιοικολογικο� κο� στος για τις τοπικε�ς κοινωνι�ες -εξωτερικο� κοινωνικο� κο�στος.
• Περιβαλλοντικε� ς μακροχρο� νιες επιπτω� σειςσυχνα� μηαντιστρεπτε�ςπουσυνδε�ονταιμευπο-βα� θμισηοικοσυστημα� των,αλλοι�ωσητουτοπι�ου,ρυ� πανση υδα� των, εκχερσω� σεις, ατμοσφαιρικη� ρυ�πανση,τοξικη� ρυ�πανσηκ.λπ.,αποτελου� να� με-ση απειλη� για την υγει�α και τη διαβι�ωση τωντοπικω� νκοινωνιω� ν.
• Συγκρου� σεις στις χρη� σεις γης και ασυμβατο� -τητες με τοπικε�ς παραγωγικε�ς δραστηριο� τητεςπου εκτοπι�ζονται (- τουρισμο� ς, αλιει�α, γεωργι�ακ.α� . - χα� σιμοθε�σεωνεργασι�αςκαι εισοδημα� τωναπο� χαμηλα� κοινωνικα� στρω� ματα),
• Δια� θεσηκαιπροσανατολισμο� ς δημο�σιωνπο�ρωνπου προκαταλαμβα� νουν και εγκλωβι�ζουν τονπαραγωγικο� σχεδιασμο� ε�ναντι εναλλακτικω� νπουδενε�χουνκανεξεταστει�.
• Τα καταστροφικα� ενδεχο� μενα ατυχημα� των μεπολυ�πλευρεςκαιμηαντιστρεπτε�ςσυνε�πειεςγιατιςκοινωνι�εςκαιτοπεριβα� λλον.
Όπως ε�γινε γνωστο� απο� ε�ρευνα της ολλανδικη� ςΜΚΟ SOMO (Centre for Research on MultinationalCorporations)τονΜα� ρτιοτου2015ηEldoradoGoldχρησιμοποιει�ε�νανπολυ�πλοκοιστο� εταιριω� ν-βιτρι�-να στην Ολλανδι�α και τα Μπαρμπε�ιντος ω� στε νααποφυ� γειτηνπληρωμη� φο�ρωνστηνΕλλα� δακαιτηνΟλλανδι�α,μιαφορολογιστικη� δομη� πουεπιτρε�πειηφορολογικη� νομοθεσι�ατηςΕΕκαιτηςΟλλανδι�ας.
Αυτη� η δομη� χρηματοδο� τησης με�σω Ολλανδι�ας-αντι�, για παρα� δειγμα, απευθει�ας χρηματοδο� τησηςαπο� την Καναδικη� μητρικη� εταιρι�α- ε�χει γλιτω� σειγιατηνEldoradoGold(κιε�χεικοστι�σειστηνελληνι-κη� κυβε�ρνηση) περισσο� τερα απο� 700.000€ σεφο�ρουςπαρακρα� τησης με�σασε δυ� ο χρο� νια και 1,7εκ.€σεφο�ροεταιρικου� εισοδη�ματοςμε�σασεπε�ντεχρο� νια.Τατελευται�αδυ� οε�τη,ηεταιρι�αε�χειαυξη�σει
ομι�λου ΕΛΛΑΚΤΩΡ) και το 100% της Χρυσωρυχει�αΘρα� κης.
ΗΒΑΧαλκιδικη� ,ε�χειμιαμακρα� ιστορι�ακαιπαρα� δο-ση στις εξορυκτικε�ς δραστηριο� τητες. Ειδικα� κατα� τον20οαιω� ναταμεταλλει�αΚασσα� νδραςπουπερι-λαμβα� νουν τα γνωστο� τερακοιτα� σματαστην ευρυ� -τερηπεριοχη� , ε�χουνβρεθει� στο επι�κεντρο ενδιαφε�-ροντοςεθνικω� νκαιυπερεθνικω� νεπενδυτω� νμεταβι-βαζο� μενα πολλε�ς φορε�ς απο� εταιρι�α σε εταιρι�α -Ανω� νυμοςΕλληνικη� Εταιρι�αΧημικω� νΠροιο� ντωνκαιΛιπασμα� των (AEEXΠ&Λ), TVX HELLAS A.E. ,KINROSSGoldCorp,EuropeanGold fields,EldoradoGoldInc.-παρα� τις,πολλε�ςφορε�ς ισχυρε�ς,αντιδρα� -σειςτωντοπικω� νκοινωνιω� ν,ειδικα� απο� τατε�λητηςδεκαετι�αςτου1980καιμετα� .
Ησημερινη� επε�νδυσηαλλα� ζει,ο� μωςκατα� πολυ� τηνχρονικη� και χωρικη� κλι�μακα των δραστηριοτη� των.Στην εταιρι�α Ελληνικο� ς Χρυσο� ς / Eldorado Goldε�χουνπαραχωρηθει�απο� τοελληνικο� δημο�σιομεταλ-λευτικα� δικαιω� ματαγια317.000στρε�μματασυνολι-κα� σεο� λητηΧαλκιδικη� ,περιοχη� κατα� πολυ� μεγαλυ� -τερη απο� τα με�χρι τω� ρα «ιστορικα� » μεταλλει�α. Τοε�ργοπεριλαμβα� νειυπο�γειακαι επιφανειακη� εξο� ρυ-ξη,εγκαταστα� σειςεπεξεργασι�αςμεταλλευ� ματος,τε�λ-ματα αποβλη� των και βιομηχανικε�ς λιμενικε�ς εγκα-ταστα� σεις. Συ� μφωνα με τη Μελε�τη Περιβαλλο-ντικω� ν Επιπτω� σεων (ΜΠΕ) του ε�ργου τα επο�μενα25-30 χρο� νια αναμε�νεται να εξορυχθου� ν περι�που
[77]160.000.000το� νοιμεταλλευ� ματος ενω� ο�πωςυπο-στηρι�ζουν οι κα� τοικοι που αντιδρου� ν «απο� τηναρχαιο� τητα με� χρι ση� μερα ε� χουν εξορυχθει�
[78]33.000.000το� νοι» .
Ηι�διαηΜελε�τηΠεριβαλλοντικω� νΕπιπτω� σεωντηςεταιρι�αςει�ναιελλιπη� ςκαιητεχνολογι�απουπροτει�-νειαμφισβητη�σιμη,ο�πωςυποστηρι�ζουνοικα� τοικοιτηςπεριοχη� ςπουαντιδρου� νστοε�ργο.Οιανησυχι�εςαφορου� ν την ρυ� πανση εδα� φους, νερω� ν και αε�ραμε�χριτηνβι�αιηκαταστολη� τηςθεμιτη� ςτοπικη� ςαντι�-στασηςστοσχε�διο,τοοποι�οαπειλει�τατοπικα� με�σα
[79]διαβι�ωσης .
Γιατοι�διοτοε�ργοστηΒΑΧαλκιδικη� συχνα� προτα� σ-σονταιαπο� τιςπολιτικε�ςκαιοικονομικε�ςελι�τκαιταΜΜΕ τα επιχειρη�ματα της αυ� ξησης των κρατικω� νεσο�δων, της δημιουργι�ας θε�σεων εργασι�ας και τηςοικονομικη� ς ανα� πτυξης των περιοχω� ν στις οποι�εςπραγματοποιου� νταιοιεξορυ� ξεις.Όμως,μιαανα� λυσητης δανειακη� ς χρηματοδοτικη� ς δομη� ς της εταιρι�αςδει�χνει ο� τι τα μελλοντικα� κε�ρδη στην Ελλα� δα θαει�ναισημαντικα� μειωμε�να.
Στηνπραγματικο� τηταστηνσυντριπτικη� πλειονο� τη-τατωνπεριπτω� σεωνεξορυ� ξεωνηκατα� στασηει�ναιαντι�στροφη, ο� πως φανερω� νει η διεθνη� ς εμπειρι�α.Μεταξυ� α� λλωνπαρατηρου� νταιταεξη� ς:
• Εξαγωγε�ς που αποφε�ρουν κε�ρδη σε ιδιωτικου� ς
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
60
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
61
αυτη� ςτηςΑφρικη� ςο�σοκαιτουΚαναδα� ,δημιουργει�-ται προηγου� μενο για την TTIP. Προς το παρο� ν ηΦε�τα βρι�σκεται στην προτεινο� μενη λι�στα της ΕΕ,αλλα� αυτο� απο� μο� νο του ο�πως ε�χει αποδειχτει� σεπαλιο� τερεςσυμφωνι�εςδενσημαι�νειτι�ποτε,διο� τιοιΗΠΑπαραμε�νουναρνητικε�ςστοζη� τημααυτο� .
Ηθε�σητηςΕΕγιατιςΓεωγραφικε�ςΕνδει�ξειςθεωρει�-ται απαρα� δεκτη για τον γαλακτοκομικο� λο�μπι τωνΗΠΑπουαπαρτι�ζεταιαπο� παραγωγου� ςγαλακτοκο-μικω� νπροιο� ντων,τυροκο�μουςαλλα� καιεταιρι�εςτρο-φι�μων. Κατα� επε�κταση, αρνητικο� ει�ναι και το Γρα-φει�οτουΕκπροσω� πουΕμπορι�ουτωνΗΠΑ.Μα� λισταυποστηρι�ζουν ανοιχτα� ο� τι οι ΓΕ ει�ναι ακριβω� ς τοει�δοςτουζητη�ματοςπουηΤΤΙΡσχεδια� στηκεγιανααντιμετωπι�σει. Με τους δασμου� ς μεταξυ� των ΗΠΑκαιτηςΕΕναει�ναιη� δησχετικα� χαμηλοι�,ησυμφω-νι�ααποτελει�εργαλει�ογιατηναντιμετω� πισητωνπιοπολυ� πλοκων εμπορικω� ν φραγμω� ν, ο� πως αυτε�ςπροκυ� πτουν απο� αποκλι�σεις σε κανονισμου� ς,προ� τυπακαιπολιτικε�ςπνευματικη� ςιδιοκτησι�ας.
Όπως χαρακτηριστικα� αναφε�ρει ο αναλυτη� ς BillWatson,«οιδιαπραγματευτε�ςτηςΕΕε�χουνκολλη�σεισε αυτο� το σημει�ο, αν και ξε�ρουν ο� τι οι ΗΠΑ δενπρο�κειται να τις δεχτου� ν (τις Γεωγραφικε�ς Ενδει�-ξεις) και πρε�πει να βρουν ε�ναν τρο�πο να μετατρε�-ψουναυτε�ςτιςαπαιτη�σειςσεκα� τιπουοιΗΠΑει�ναιπρο�θυμεςνααποδεχθου� νε�τσιω� στενακαταλη� ξουμε
[87]σεμιασυμφωνι�α» .
Καναδα� ,στιςΗΠΑ,στηνΚι�νακαιστηΝ.Αφρικη� .
Συγκεκριμε�να στην συμφωνι�α με τη Νο� τια Αφρικη� πουεπικυρω� θηκετελικα� μεταξυ� τηςΕ.Ε.καιτωνε�ξιχωρω� ν-μελω� ν της ομα� δας SADC (Μποτσουα� να,Λεσο� το, Μοζαμβι�κη, Ναμι�μπια, Νο� τια Αφρικη� καιΣουαζιλα� νδη), προβλε�πεται ο� τι η φε�τα και οι ελιε�ςΚαλαμα� τας με�νουν εκτο� ς λι�στας της «προστασι�ας»ευρωπαικω� νπροιο� ντωνπροε�λευσης.Ανκαιστησυμ-φωνι�απεριλαμβα� νονταιπερισσο� τερααπο� 200ευρω-παικα� ΠΟΠ,στηνπερι�πτωσητηςφε�ταςκαιτηςελια� ςΚαλαμω� ντονι�ζεταιο� τιγιαδια� στημα5ετω� νοιπαρα-γωγοι� της Ν. Αφρικη� ς ε�χουν τη δυνατο� τητα παρα-γωγη� ςκαιεμπορι�αςφε�ταςμετηνεπωνυμι�α«SouthAfricaFeta»η� «FetaStyle»η� «Feta-type»μετηνυπο-χρε�ωση να αναγρα� φουν τον τρο� πο παραγωγη� ς
[85]τους .
Συ� μφωνα με τη CETA, την εμπορικη� συμφωνι�α μετον Καναδα� , με την εφαρμογη� της στην Ευρω� πηδι�νεται η δυνατο� τητα εισαγωγη� ς λευκου� τυριου� ,τυ� πουφε�τας, απο� τον Καναδα� , που αναφε�ρει στησυσκευασι�αμετρο�ποευδια� κριτοκαιευανα� γνωστοτηφρα� ση«MadeinCanada»,ενω� ο� λοιοινε�οιπαρα-γωγοι�καναδικου� λευκου� τυριου� θαπρε�πειεπιπλε�-οννααναγρα�φουνσταπροιο� ντατουςο� τιει�ναιαπο-μιμη� σεις(«feta-stylecheese»η� «fetaimitationchee-
[86]se») .
Κυρι�αρχο στοιχει�ο στις συγκεκριμε�νες περιπτω� σειςει�ναιο� τιμεβα� σητουςο� ρουςτωνσυμφωνιω� ντο�σο
το σκεπτικο� ο� τι κατα� τη διαδικασι�α κατοχυ� ρωσηςτηςονομασι�αςηΕπιτροπη� δενε�λαβευπο�ψηεπαρκη� ανα� λυση της κατα� στασης που επικρατει� στα α� λλαΚρα� τηΜε�λησχετικα� μετηντεκμηρι�ωσητηςγνησιο� -τηταςτηςκαταγωγη� ςτης.Μετα� απο� πραγματοποι�η-ση εμπεριστατωμε�νης ε�ρευνας για την κατα� στασηπουεπικρατει�σταΚρα� τηΜε�λη,απο� τηνοποι�απροε�-κυψεηγνησιο� τητακαταγωγη� ςτουτυριου� Φε�ταωςΕλληνικο� προιο� ν και σχετικη� ειση� γηση επιστημονι-κη� ς επιτροπη� ς, η Επιτροπη� προ� τεινε την επανακα-ταχω� ρησητηςονομασι�αςΦε�ταστοπαρα� ρτηματουκανονισμου� (ΕΚ)1107/96.Ηονομασι�αΦε�τακατα-χωρη�θηκε εκ νε�ου στο μητρω� ο προστατευο�μενωνονομασιω� ν προε�λευσης με τον κανονισμο� (ΕΚ)1829/2002 της Επιτροπη� ς τον Οκτω� βριο του
[83]2002 . Ακο�μη και το 2005 η Γερμανι�α και Δανι�αυποστηριζο�μενηαπο� τηνΓαλλι�ακαιτηνΑγγλι�απρο-σπα� θησαν με�σω της δικαστικη� ς οδου� να αρθει� η
[84]κατοχυ� ρωσητηςΦε�τας,χωρι�ςαποτε�λεσμα .
ΗΦε�ταπαρασκευα� ζεταιαποκλειστικα� απο� προ�βειοκαικατσικι�σιογα� λα,μεκατοχυρωμε�νεςπροδιαγρα-φε�ςπαραγωγη� ςκαιαναλογι�εςμεταξυ� τωνδυ� οποιο-τη� των γα� λακτος. Αξι�ζει να αναφερθει� ο� τι απα-γορευ� εται η συμπυ� κνωση, η προσθη� κη σκο� νης η� συμπυκνω� ματος γα� λακτος, πρωτεινω� ν γα� λακτος,καζεινικω� ν αλα� των, χρωστικω� ν, και συντηρητικω� νουσιω� ν,καθω� ςκαιηχρη�σησυντηρητικω� νκαιαντι-βιοτικω� ν ουσιω� ν στο τυρι� Φε�τα και την α� λμη του.Περιοχε�ςπαραγωγη� ςπουμπορου� νσυ� μφωναμετηνυπα� ρχουσανομοθεσι�αναχρησιμοποιου� ντηνετικε�-τακαιναπαρα� γουνφε�ταει�ναιηηπειρωτικη� Ελλα� -δαηΜακεδονι�α,Θρα� κη,Ήπειρος,Θεσσαλι�α,Στερεα� Ελλα� δα και Πελοπο� ννησος και απο� την νησιωτικη� χω� ραμο� νοηΛε�σβος(Μυτιλη� νη).
ΔΙΑΦΥΛΑΞΗΤΟΥΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣΧΡΗΣΗΣΣΕΠΑΓΚΟΣΜΙΟΕΠΙΠΕΔΟ
Στην εποχη� της παγκοσμιοποι�ησης, η κατοχυ� ρωσηονομασιω� ν προε� λευσης και η διαφυ� λαξη τουδικαιω� ματος χρη�σης των ονομα� των αυτω� ν ε�ναντιπαραγωγω� νπουδιαθε�τουνστηναγορα� προιο� ντα -απομιμη� σεις ει�ναι μια δυ� σκολη διαδικασι�α. Στομε�τρο που ε�να συγκεκριμε�νο προιο� ν ε�χει συνδεθει�στη συνει�δηση του παγκο� σμιου καταναλωτη� μεκα� ποιο συγκεκριμε�νο τοπωνυ�μιο, ω� στε και μο� νο ηαναφορα� τουονο�ματος τουπροιο� ντος ναδημιουρ-γει�συνειρμου� ςγιατηχω� ρα-το�ποπροε�λευσης,ει�ναιδι�καιο και συ� μφωνο με τις διεθνει�ς συμφωνι�ες ναυφι�σταται θε�μα κατοχυ� ρωσης της ονομασι�αςπροελευ�σεως.
Ηελληνικη� φε�ταδενει�ναιθωρακισμε�νηστις εμπο-ρικε�ς συμφωνι�ες που διαπραγματευ� εται η Ε.Ε. μετρι�τες χω� ρες. Έτσι δημιουργου� νται προυποθε�σειςγιαμαζικη� παραγωγη� λευκω� ντυριω� ν-απομιμη�σεων,υπο� την ονομασι�α «φε�τα» για παρα� δειγμα στον
απασχολει� ειδικου� ς και αντιδρα� προτει�νοντας και-νοτο� μα προιο� ντα και παρουσια� ζει ικανοποιητικη� εσωτερικη� κατανα� λωση (α� νοδο στις πωλη�σεις σταS/M κατα� 7,1% τους πρω� τους μη� νες το 2011)καθω� ςκαιαυ� ξησητωνεξαγωγω� ν(3ηθε�σημεα� νοδο
[81]κατα� 7,1%το2010) .
ΗΦε�ταει�ναιτογνωστο� τεροΕλληνικο� τυρι�καιδια-τηρει�τοκυρι�αρχομερι�διοστιςπωλη�σειςτυριω� νπουξεπερνα� το50%καικατε�χειτο44%τηςκατανα� λω-σης τους στην εγχω� ρια αγορα� , ενω� ει�μαστε στηνπρω� τη θε�ση κατανα� λωσης Φε�τας στον κο�σμο, μεπερι�που 12 κιλα� ανα� α� τομο το χρο� νο (Οικονο�μου,2011). Υποστηρι�ζεται ο� τι το πρω� το ελληνικο� τυρι�η� τανε�ναλευκο� τυρι�απο� αιγοπρο�βειογα� λαπουανα-φε�ρεταιστηνΟμηρικη� Εποχη� καιηεξε�λιξη� τουμαςε�δωσετηνΦε�τα.Ει�ναιβασικο� αγαθο� τηςελληνικη� ςμεσογειακη� ς διατροφη� ς, πλου�σια σε θρεπτικη� αξι�ακαιη ιδιαιτερο� τητα� της, οφει�λεται το�σοστις χαρα-κτηριστικε�ς οργανοληπτικε�ς ιδιο� τητες που προσδι�-δουν στο γα� λα οι ντο�πιεςφυλε�ς αιγω� ν και προβα� -τωνσεσυνδυασμο� μετηνελληνικη� χλωρι�δακαιτοιδιαι�τεροκλι�ματηςπεριοχη� ςο�σοκαιστονπαραδο-σιακο� τρο�ποπαρασκευη� ςτης.
Σχετικα� μετηνεμπορικη� τηςαξι�αηαυ� ξησητηςδιεθ-νου� ς ζη� τησης οδηγει� τις εξαγωγε�ς της ελληνικη� ςφε�ταςσεσυνεχη� α� νοδοκατα� τηδια� ρκειατωντελευ-ται�ων ετω� ν, που απευθυ� νονται σε 35 χω� ρες σε 5ηπει�ρους (Ευρω� πη, Ασι�α, τη Βο� ρεια Αμερικη� , τηνΑυστραλι�α και την Αφρικη� ). Ειδικα� για το 2012,συ� μφωνα με την Ελληνικη� Στατιστικη� Υπηρεσι�α, 3χω� ρες,δηλαδη� ηΓερμανι�α,τοΗνωμε�νοΒασι�λειοκαιηΙταλι�α,δε�χονταιτο65,89%τουσυνο� λουτωνεξα-γωγω� νφε�τας. Ακολουθει� η Κυ�προςπου δε�χεται το7,91%τωνεξαγωγω� ν,ηΣουηδι�ατο7,77%,οιΗΠΑτο 5,72%, η Αυστρι�α το 3,56%, η Αυστραλι�α το3,55%,ηΓαλλι�ατο2,13%,ηΕλβετι�ατο1,89%καιη
[82]Βουλγαρι�ατο2,01% .
ΗΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗΤΗΣΦΕΤΑΣΩΣΠΟΠ
Η διαδρομη� για την οριστικη� κατοχυ� ρωσης τηςΦε�ταςμετρα� πα� νωαπο� 30χρο� νια, ξεκινω� νταςαπο� το1984ο�πουοιΔανοι�ζη� τησαναπο� τηνεπιτροπη� τηδημιουργι�αμιαςομα� δαςμεαποκλειστικο� αντικει�με-νοτηΦε�τακαιτατυρια� σεα� λμηγενικο� τερα.Σημα-ντικο� ςσταθμο� ς ει�ναι το1996ο�που το τυρι� “Φε�τα”καταχωρη�θηκε στον κανονισμο� 1107/96 ως Προ-στατευο�μενηΟνομασι�αΠροε�λευσης(ΠΟΠ).ΌμωςηΓερμανι�α,ηΔανι�ακαιηΓαλλι�ακατε�θεσανστοΔικα-στη� ριο των Ευρωπαικω� ν Κοινοτη� των προσφυγε�ςακυ� ρωσηςτηςκαταχω� ρησηςτουτυριου� Φε�τα,υπο-στηρι�ζονταςο� τιηονομασι�αΦε�ταε�χεικαταστει�κοι-νη� .ΤοΕυρωπαικο� Δικαστη�ριοαποφα� σισετημερικη� ακυ� ρωσητουκανονισμου� (ΕΚ)1107/96μετηδια-γραφη� της ονομασι�ας Φε�τα απο� το μητρω� ο προ-στατευο�μενωνγεωγραφικω� ν ενδει�ξεωντηςΕ.Κ.,με
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
60
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
61
αυτη� ςτηςΑφρικη� ςο�σοκαιτουΚαναδα� ,δημιουργει�-ται προηγου� μενο για την TTIP. Προς το παρο� ν ηΦε�τα βρι�σκεται στην προτεινο� μενη λι�στα της ΕΕ,αλλα� αυτο� απο� μο� νο του ο�πως ε�χει αποδειχτει� σεπαλιο� τερεςσυμφωνι�εςδενσημαι�νειτι�ποτε,διο� τιοιΗΠΑπαραμε�νουναρνητικε�ςστοζη� τημααυτο� .
Ηθε�σητηςΕΕγιατιςΓεωγραφικε�ςΕνδει�ξειςθεωρει�-ται απαρα� δεκτη για τον γαλακτοκομικο� λο�μπι τωνΗΠΑπουαπαρτι�ζεταιαπο� παραγωγου� ςγαλακτοκο-μικω� νπροιο� ντων,τυροκο�μουςαλλα� καιεταιρι�εςτρο-φι�μων. Κατα� επε�κταση, αρνητικο� ει�ναι και το Γρα-φει�οτουΕκπροσω� πουΕμπορι�ουτωνΗΠΑ.Μα� λισταυποστηρι�ζουν ανοιχτα� ο� τι οι ΓΕ ει�ναι ακριβω� ς τοει�δοςτουζητη�ματοςπουηΤΤΙΡσχεδια� στηκεγιανααντιμετωπι�σει. Με τους δασμου� ς μεταξυ� των ΗΠΑκαιτηςΕΕναει�ναιη� δησχετικα� χαμηλοι�,ησυμφω-νι�ααποτελει�εργαλει�ογιατηναντιμετω� πισητωνπιοπολυ� πλοκων εμπορικω� ν φραγμω� ν, ο� πως αυτε�ςπροκυ� πτουν απο� αποκλι�σεις σε κανονισμου� ς,προ� τυπακαιπολιτικε�ςπνευματικη� ςιδιοκτησι�ας.
Όπως χαρακτηριστικα� αναφε�ρει ο αναλυτη� ς BillWatson,«οιδιαπραγματευτε�ςτηςΕΕε�χουνκολλη�σεισε αυτο� το σημει�ο, αν και ξε�ρουν ο� τι οι ΗΠΑ δενπρο�κειται να τις δεχτου� ν (τις Γεωγραφικε�ς Ενδει�-ξεις) και πρε�πει να βρουν ε�ναν τρο�πο να μετατρε�-ψουναυτε�ςτιςαπαιτη�σειςσεκα� τιπουοιΗΠΑει�ναιπρο�θυμεςνααποδεχθου� νε�τσιω� στενακαταλη� ξουμε
[87]σεμιασυμφωνι�α» .
Καναδα� ,στιςΗΠΑ,στηνΚι�νακαιστηΝ.Αφρικη� .
Συγκεκριμε�να στην συμφωνι�α με τη Νο� τια Αφρικη� πουεπικυρω� θηκετελικα� μεταξυ� τηςΕ.Ε.καιτωνε�ξιχωρω� ν-μελω� ν της ομα� δας SADC (Μποτσουα� να,Λεσο� το, Μοζαμβι�κη, Ναμι�μπια, Νο� τια Αφρικη� καιΣουαζιλα� νδη), προβλε�πεται ο� τι η φε�τα και οι ελιε�ςΚαλαμα� τας με�νουν εκτο� ς λι�στας της «προστασι�ας»ευρωπαικω� νπροιο� ντωνπροε�λευσης.Ανκαιστησυμ-φωνι�απεριλαμβα� νονταιπερισσο� τερααπο� 200ευρω-παικα� ΠΟΠ,στηνπερι�πτωσητηςφε�ταςκαιτηςελια� ςΚαλαμω� ντονι�ζεταιο� τιγιαδια� στημα5ετω� νοιπαρα-γωγοι� της Ν. Αφρικη� ς ε�χουν τη δυνατο� τητα παρα-γωγη� ςκαιεμπορι�αςφε�ταςμετηνεπωνυμι�α«SouthAfricaFeta»η� «FetaStyle»η� «Feta-type»μετηνυπο-χρε�ωση να αναγρα� φουν τον τρο� πο παραγωγη� ς
[85]τους .
Συ� μφωνα με τη CETA, την εμπορικη� συμφωνι�α μετον Καναδα� , με την εφαρμογη� της στην Ευρω� πηδι�νεται η δυνατο� τητα εισαγωγη� ς λευκου� τυριου� ,τυ� πουφε�τας, απο� τον Καναδα� , που αναφε�ρει στησυσκευασι�αμετρο�ποευδια� κριτοκαιευανα� γνωστοτηφρα� ση«MadeinCanada»,ενω� ο� λοιοινε�οιπαρα-γωγοι�καναδικου� λευκου� τυριου� θαπρε�πειεπιπλε�-οννααναγρα�φουνσταπροιο� ντατουςο� τιει�ναιαπο-μιμη� σεις(«feta-stylecheese»η� «fetaimitationchee-
[86]se») .
Κυρι�αρχο στοιχει�ο στις συγκεκριμε�νες περιπτω� σειςει�ναιο� τιμεβα� σητουςο� ρουςτωνσυμφωνιω� ντο�σο
το σκεπτικο� ο� τι κατα� τη διαδικασι�α κατοχυ� ρωσηςτηςονομασι�αςηΕπιτροπη� δενε�λαβευπο�ψηεπαρκη� ανα� λυση της κατα� στασης που επικρατει� στα α� λλαΚρα� τηΜε�λησχετικα� μετηντεκμηρι�ωσητηςγνησιο� -τηταςτηςκαταγωγη� ςτης.Μετα� απο� πραγματοποι�η-ση εμπεριστατωμε�νης ε�ρευνας για την κατα� στασηπουεπικρατει�σταΚρα� τηΜε�λη,απο� τηνοποι�απροε�-κυψεηγνησιο� τητακαταγωγη� ςτουτυριου� Φε�ταωςΕλληνικο� προιο� ν και σχετικη� ειση� γηση επιστημονι-κη� ς επιτροπη� ς, η Επιτροπη� προ� τεινε την επανακα-ταχω� ρησητηςονομασι�αςΦε�ταστοπαρα� ρτηματουκανονισμου� (ΕΚ)1107/96.Ηονομασι�αΦε�τακατα-χωρη�θηκε εκ νε�ου στο μητρω� ο προστατευο�μενωνονομασιω� ν προε�λευσης με τον κανονισμο� (ΕΚ)1829/2002 της Επιτροπη� ς τον Οκτω� βριο του
[83]2002 . Ακο�μη και το 2005 η Γερμανι�α και Δανι�αυποστηριζο�μενηαπο� τηνΓαλλι�ακαιτηνΑγγλι�απρο-σπα� θησαν με�σω της δικαστικη� ς οδου� να αρθει� η
[84]κατοχυ� ρωσητηςΦε�τας,χωρι�ςαποτε�λεσμα .
ΗΦε�ταπαρασκευα� ζεταιαποκλειστικα� απο� προ�βειοκαικατσικι�σιογα� λα,μεκατοχυρωμε�νεςπροδιαγρα-φε�ςπαραγωγη� ςκαιαναλογι�εςμεταξυ� τωνδυ� οποιο-τη� των γα� λακτος. Αξι�ζει να αναφερθει� ο� τι απα-γορευ� εται η συμπυ� κνωση, η προσθη� κη σκο� νης η� συμπυκνω� ματος γα� λακτος, πρωτεινω� ν γα� λακτος,καζεινικω� ν αλα� των, χρωστικω� ν, και συντηρητικω� νουσιω� ν,καθω� ςκαιηχρη�σησυντηρητικω� νκαιαντι-βιοτικω� ν ουσιω� ν στο τυρι� Φε�τα και την α� λμη του.Περιοχε�ςπαραγωγη� ςπουμπορου� νσυ� μφωναμετηνυπα� ρχουσανομοθεσι�αναχρησιμοποιου� ντηνετικε�-τακαιναπαρα� γουνφε�ταει�ναιηηπειρωτικη� Ελλα� -δαηΜακεδονι�α,Θρα� κη,Ήπειρος,Θεσσαλι�α,Στερεα� Ελλα� δα και Πελοπο� ννησος και απο� την νησιωτικη� χω� ραμο� νοηΛε�σβος(Μυτιλη� νη).
ΔΙΑΦΥΛΑΞΗΤΟΥΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣΧΡΗΣΗΣΣΕΠΑΓΚΟΣΜΙΟΕΠΙΠΕΔΟ
Στην εποχη� της παγκοσμιοποι�ησης, η κατοχυ� ρωσηονομασιω� ν προε� λευσης και η διαφυ� λαξη τουδικαιω� ματος χρη�σης των ονομα� των αυτω� ν ε�ναντιπαραγωγω� νπουδιαθε�τουνστηναγορα� προιο� ντα -απομιμη� σεις ει�ναι μια δυ� σκολη διαδικασι�α. Στομε�τρο που ε�να συγκεκριμε�νο προιο� ν ε�χει συνδεθει�στη συνει�δηση του παγκο� σμιου καταναλωτη� μεκα� ποιο συγκεκριμε�νο τοπωνυ�μιο, ω� στε και μο� νο ηαναφορα� τουονο�ματος τουπροιο� ντος ναδημιουρ-γει�συνειρμου� ςγιατηχω� ρα-το�ποπροε�λευσης,ει�ναιδι�καιο και συ� μφωνο με τις διεθνει�ς συμφωνι�ες ναυφι�σταται θε�μα κατοχυ� ρωσης της ονομασι�αςπροελευ�σεως.
Ηελληνικη� φε�ταδενει�ναιθωρακισμε�νηστις εμπο-ρικε�ς συμφωνι�ες που διαπραγματευ� εται η Ε.Ε. μετρι�τες χω� ρες. Έτσι δημιουργου� νται προυποθε�σειςγιαμαζικη� παραγωγη� λευκω� ντυριω� ν-απομιμη�σεων,υπο� την ονομασι�α «φε�τα» για παρα� δειγμα στον
απασχολει� ειδικου� ς και αντιδρα� προτει�νοντας και-νοτο� μα προιο� ντα και παρουσια� ζει ικανοποιητικη� εσωτερικη� κατανα� λωση (α� νοδο στις πωλη�σεις σταS/M κατα� 7,1% τους πρω� τους μη� νες το 2011)καθω� ςκαιαυ� ξησητωνεξαγωγω� ν(3ηθε�σημεα� νοδο
[81]κατα� 7,1%το2010) .
ΗΦε�ταει�ναιτογνωστο� τεροΕλληνικο� τυρι�καιδια-τηρει�τοκυρι�αρχομερι�διοστιςπωλη�σειςτυριω� νπουξεπερνα� το50%καικατε�χειτο44%τηςκατανα� λω-σης τους στην εγχω� ρια αγορα� , ενω� ει�μαστε στηνπρω� τη θε�ση κατανα� λωσης Φε�τας στον κο�σμο, μεπερι�που 12 κιλα� ανα� α� τομο το χρο� νο (Οικονο�μου,2011). Υποστηρι�ζεται ο� τι το πρω� το ελληνικο� τυρι�η� τανε�ναλευκο� τυρι�απο� αιγοπρο�βειογα� λαπουανα-φε�ρεταιστηνΟμηρικη� Εποχη� καιηεξε�λιξη� τουμαςε�δωσετηνΦε�τα.Ει�ναιβασικο� αγαθο� τηςελληνικη� ςμεσογειακη� ς διατροφη� ς, πλου�σια σε θρεπτικη� αξι�ακαιη ιδιαιτερο� τητα� της, οφει�λεται το�σοστις χαρα-κτηριστικε�ς οργανοληπτικε�ς ιδιο� τητες που προσδι�-δουν στο γα� λα οι ντο�πιεςφυλε�ς αιγω� ν και προβα� -τωνσεσυνδυασμο� μετηνελληνικη� χλωρι�δακαιτοιδιαι�τεροκλι�ματηςπεριοχη� ςο�σοκαιστονπαραδο-σιακο� τρο�ποπαρασκευη� ςτης.
Σχετικα� μετηνεμπορικη� τηςαξι�αηαυ� ξησητηςδιεθ-νου� ς ζη� τησης οδηγει� τις εξαγωγε�ς της ελληνικη� ςφε�ταςσεσυνεχη� α� νοδοκατα� τηδια� ρκειατωντελευ-ται�ων ετω� ν, που απευθυ� νονται σε 35 χω� ρες σε 5ηπει�ρους (Ευρω� πη, Ασι�α, τη Βο� ρεια Αμερικη� , τηνΑυστραλι�α και την Αφρικη� ). Ειδικα� για το 2012,συ� μφωνα με την Ελληνικη� Στατιστικη� Υπηρεσι�α, 3χω� ρες,δηλαδη� ηΓερμανι�α,τοΗνωμε�νοΒασι�λειοκαιηΙταλι�α,δε�χονταιτο65,89%τουσυνο� λουτωνεξα-γωγω� νφε�τας. Ακολουθει� η Κυ�προςπου δε�χεται το7,91%τωνεξαγωγω� ν,ηΣουηδι�ατο7,77%,οιΗΠΑτο 5,72%, η Αυστρι�α το 3,56%, η Αυστραλι�α το3,55%,ηΓαλλι�ατο2,13%,ηΕλβετι�ατο1,89%καιη
[82]Βουλγαρι�ατο2,01% .
ΗΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗΤΗΣΦΕΤΑΣΩΣΠΟΠ
Η διαδρομη� για την οριστικη� κατοχυ� ρωσης τηςΦε�ταςμετρα� πα� νωαπο� 30χρο� νια, ξεκινω� νταςαπο� το1984ο�πουοιΔανοι�ζη� τησαναπο� τηνεπιτροπη� τηδημιουργι�αμιαςομα� δαςμεαποκλειστικο� αντικει�με-νοτηΦε�τακαιτατυρια� σεα� λμηγενικο� τερα.Σημα-ντικο� ςσταθμο� ς ει�ναι το1996ο�που το τυρι� “Φε�τα”καταχωρη�θηκε στον κανονισμο� 1107/96 ως Προ-στατευο�μενηΟνομασι�αΠροε�λευσης(ΠΟΠ).ΌμωςηΓερμανι�α,ηΔανι�ακαιηΓαλλι�ακατε�θεσανστοΔικα-στη� ριο των Ευρωπαικω� ν Κοινοτη� των προσφυγε�ςακυ� ρωσηςτηςκαταχω� ρησηςτουτυριου� Φε�τα,υπο-στηρι�ζονταςο� τιηονομασι�αΦε�ταε�χεικαταστει�κοι-νη� .ΤοΕυρωπαικο� Δικαστη�ριοαποφα� σισετημερικη� ακυ� ρωσητουκανονισμου� (ΕΚ)1107/96μετηδια-γραφη� της ονομασι�ας Φε�τα απο� το μητρω� ο προ-στατευο�μενωνγεωγραφικω� ν ενδει�ξεωντηςΕ.Κ.,με
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
62
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
63
ιπροηγου� μενεςσελι�δεςπροβα� λλουνμιαουσι-Ο αστικη� «αντι�σταση» στη μυστικοπα� θεια τηςΕΕ,ηοποι�ααποσκοπει�προφανω� ςστοναφε�ρειπροπολιτικω� ντετελεσμε�νωντιςευρωπαικε�ςκοινωνι�ες.Αφου� ολοκληρωθου� ν οι διατλαντικε�ς, υπερεθνικε�ςδιαπραγματευ� σεις, τηρω� ντας στην καλυ� τερη περι�-πτωση τα προσχη� ματα της υποχωρου� σας αστικη� ςαντιπροσωπευτικη� ς δημοκρατι�ας, θα ζητηθει� ηεπικυ� ρωση απο� το Ευρωπαικο� και εθνικα� κοινο-βου� λια, αποφευ� γοντας τις κινηματικε�ς και αμεσο-δημοκρατικε�ς διαδικασι�ες που επεφυ� λαξαν δυσα� -ρεστη ε�κπληξη στην τελευται�α προσπα� θεια τηςσυνολικη� ς, διαρθρωτικη� ς νεοφιλελευ� θερης μετα� λ-λαξης,αυτη� ςτουΕυρωσυντα� γματος.Ωςεκτου� τουη πανευρωπαικη� καμπα� νια ανοικτη� ς ενημε�ρωσηςκαιανα� δειξηςτωνπραγματικω� νκοινωνικω� νεναλ-λακτικω� ν,στηνοποι�αελπι�ζουμενασυμβα� λουμεμετηνπαρου� σαμελε�τηαποκτα� κεντρικη� ,τολμου� μεναπου� μειστορικη� σημασι�α.
Ξεκινω� ντας απο� την ανα� λυση της υφιστα� μενηςκατα� στασης και τη συζη� τηση του διαφαινο� μενου(λο� γω της μυστικο� τητας) ιστορικου� , θεωρητικου� καιτεχνικου� πλαισι�ουτηςTTIP,προχωρη� σαμεστηντεκμηριωμε�νη ανα� δειξη της σημασι�ας της Συμφω-νι�αςγιατοελληνικο� πολιτικο� καικοινωνικοοικονο-μικο� γι�γνεσθαι. Στη συνε�χεια παραθε�σαμε ειδικε�ςπεριπτω� σειςπουπρο� κειταιναεπηρεα� σειησυμφω-νι�α. Τελειω� νοντας δω� σαμε τρει�ς μελε�τες περιπτω� -σεων.
Πιστευ� ουμε, δεδομε�νης της εξελισσο� μενης εμπειρι�-ας της χω� ραςκαι καθω� ς ηασκου� μενημνημονιακη� πολιτικη� ταυτι�ζεται σε μεγα� λο με�ρος με το νεοφι-λελευ� θεροσκε�λοςτηςTTIP,ο� τιηΕλλα� δααποτελει�μιαχρη� σιμημελε�τηπερι�πτωσηςγιατιςκοινωνικο-οικονομικε� ς επιπτω� σεις με� τρων και αναδιαρ-θρω� σεωνπουθαγενικευθου� νμε�σωτηςδιατλαντι-κη� ςολοκλη� ρωσης.
Στοναντι�ποδα,με�ροςτηςελληνικη� ςκοινωνι�αςαπο-φα� σισε «να πα� ρει την κατα� σταση στα χε�ρια του»καινααγωνιστει�ενα� ντιαστηνTTIPκαιστιςσυνε�-πειες της. Προτα� σσει την ανα� πτυξη μαζικω� ν αγω� -νων με αιχμε�ς την δημοκρατι�α και την κοινωνικη� δικαιοσυ� νη, διαμορφω� νοντας ε�να πλαι�σιο διεκδι-κη� σεωνπουοδηγει�σεμιαμετα-καπιταλιστικη� κοι-νωνι�α. Αναπτυ� σσονται πολιτικε�ς και πρακτικε�ς οιοποι�εςδενανη� κουνσεκα� ποιοενιαι�οπεδι�οη� κι�νη-μα,ο� μωςο� λαμαζι�συνθε�τουνε�νανχα� ρτηπουμπο-ρει� να αποτελε�σει εναλλακτικη� προ� ταση στο κυ-ρι�αρχοσυ� στημα.
Μα� λιστα τα ι�δια τα «γονιδιακα� » χαρακτηριστικα� της ελληνικη� ς κοινωνι�ας και οικονομι�ας - η συσ-σωρευμε�νηγεωμορφολογικη� ,κλιματικη� καικοινω-νικη� ποικιλομορφι�α σε συνδυασμο� με το ιστορικο� ευ� ρος, το γνωσιολογικο� και πολιτισμικο� δυναμικο� πουσυσσω� ρευσεηπεριοχη� ωςσταυροδρο� μισυνα� -ντησηςιδεω� νανθρω� πωνκαιαγαθω� ν-ευνοου� ντηνανα� πτυξη εξειδικευμε� νων ποιοτη� των και τηνμικρη� ς κλι�μακας, αλλα� υψηλη� ς ποιοτικη� ς ενσωμα� -τωσης παραγωγη� . Αυτη� η δυνατο� τητα συμβαδι�ζειαφενο� ς με τις γενικευμε�νες, βαθυ� τερες δομικε�ςαλλαγε�ς που οδηγου� ν σε ποιοτικη� εξειδι�κευσηπαρα� σεποσοτικη� αυ� ξηση τωνπαγκο� σμιωναναγ-κω� ν.Αφετε�ρουσυνα� δειμετηνπροοπτικη� τηςανα� -πτυξηςσυνεταιριστικω� ν /συνεργατικω� νπαραγω-γικω� ν δομω� ν, οι οποι�ες αναπτυ� σσουν οικονομι�εςκλι�μακας, διασφαλι�ζοντας ο� μως ταυτο�χρονα τηναυτονομι�α των συνεταιριζομε�νων παραγωγω� ν καιτον πλου� το που προκυ� πτει απο� την ποιοτικη� δια-φοροποι�ηση.
Τοενλο�γωεναλλακτικο� ,συνεργατικο� μοντε�λοπα-ραγωγικη� ς ανα� πτυξης και η συναρτω� μενη διευ� -ρυνση του τομε�α της συνεταιριστικη� ς, κοινωνικη� ςοικονομι�αςει�ναιεκδιαμε�τρουαντι�θεταμετοννεο-φιλελευ� θερομετασχηματισμο� .Ηπα� ληγιατηνανα-τροπη� της μνημονιακη� ς εμμονη� ς στην Ελλα� δα καιτηςαποφυγη� ςτηςTTIPδενσυνιστα� απλω� ςκοινω-νικη� και περιβαλλοντικη� αναγκαιο� τητα η� υπερα� -σπισητωνλαικω� νδικαι�ων,αλλα� μπορει�καιπρε�πεινα συνοδευ� εται με μια απτη� και εναλλακτικη� προ� ταση που ταιρια� ζει συν τοις α� λλοις απο� λυταστα οριζο� ντια και τομεακα� / κλαδικα� συγκριτικα� πλεονεκτη� ματατηςελληνικη� ςπραγματικο� τητας.
Ως εκ του� του δεν θα η� ταν υπερβολη� να διεκδικη� -σουμε στην Ελλα� δα μια ριζικη� πολιτικη� αλλαγη� : ηχω� ρα,απο� πεδι�οπιλοτικη� ςεφαρμογη� ςτωνπιοπρο-ωθημε� νων και βι�αιων μεθο� δων της νεοφιλε-λευ� θερηςαναδια� ρθρωσης,νακαταστει�φα� ροςμιαςεναλλακτικη� ςπολιτικη� ςπροςτηνω� ριμησυστημικη� αλλαγη� ,τησοσιαλιστικη� μετεξε�λιξη,τηδημοκρατι-κη� ολοκλη� ρωση και την κοινωνικη� προ� οδο, προςε�νανε�οαφη� γημαμιαςκοινωνικα� δι�καιηςκαιπερι-βαλλοντικα� ισο� ρροπης ανα� πτυξης, σε πλη� ρη συμ-βατο� τητα με τις ωριμα� ζουσες αντικειμενικε�ς κοι-νωνικε�ςκαιτεχνοοικονομικε�ςσυνθη� κεςδιεθνω� ς.
Ελπι�ζουμεηκοπιαστικη� &ο� μορφησυνεργασι�ατηςομα� δας συ� νταξης της παρου� σας μελε�της να συμ-βα� λει,ε�στωοριακα� ,σεαυτη� ντηνκατευ� θυνση.
ΑΝΤΙΕΠΙΛΟΓΟΥ
-ΥΠΑΡΧΕΙΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ;
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
62
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
63
ιπροηγου� μενεςσελι�δεςπροβα� λλουνμιαουσι-Ο αστικη� «αντι�σταση» στη μυστικοπα� θεια τηςΕΕ,ηοποι�ααποσκοπει�προφανω� ςστοναφε�ρειπροπολιτικω� ντετελεσμε�νωντιςευρωπαικε�ςκοινωνι�ες.Αφου� ολοκληρωθου� ν οι διατλαντικε�ς, υπερεθνικε�ςδιαπραγματευ� σεις, τηρω� ντας στην καλυ� τερη περι�-πτωση τα προσχη� ματα της υποχωρου� σας αστικη� ςαντιπροσωπευτικη� ς δημοκρατι�ας, θα ζητηθει� ηεπικυ� ρωση απο� το Ευρωπαικο� και εθνικα� κοινο-βου� λια, αποφευ� γοντας τις κινηματικε�ς και αμεσο-δημοκρατικε�ς διαδικασι�ες που επεφυ� λαξαν δυσα� -ρεστη ε�κπληξη στην τελευται�α προσπα� θεια τηςσυνολικη� ς, διαρθρωτικη� ς νεοφιλελευ� θερης μετα� λ-λαξης,αυτη� ςτουΕυρωσυντα� γματος.Ωςεκτου� τουη πανευρωπαικη� καμπα� νια ανοικτη� ς ενημε�ρωσηςκαιανα� δειξηςτωνπραγματικω� νκοινωνικω� νεναλ-λακτικω� ν,στηνοποι�αελπι�ζουμενασυμβα� λουμεμετηνπαρου� σαμελε�τηαποκτα� κεντρικη� ,τολμου� μεναπου� μειστορικη� σημασι�α.
Ξεκινω� ντας απο� την ανα� λυση της υφιστα� μενηςκατα� στασης και τη συζη� τηση του διαφαινο� μενου(λο� γω της μυστικο� τητας) ιστορικου� , θεωρητικου� καιτεχνικου� πλαισι�ουτηςTTIP,προχωρη� σαμεστηντεκμηριωμε�νη ανα� δειξη της σημασι�ας της Συμφω-νι�αςγιατοελληνικο� πολιτικο� καικοινωνικοοικονο-μικο� γι�γνεσθαι. Στη συνε�χεια παραθε�σαμε ειδικε�ςπεριπτω� σειςπουπρο� κειταιναεπηρεα� σειησυμφω-νι�α. Τελειω� νοντας δω� σαμε τρει�ς μελε�τες περιπτω� -σεων.
Πιστευ� ουμε, δεδομε�νης της εξελισσο� μενης εμπειρι�-ας της χω� ραςκαι καθω� ς ηασκου� μενημνημονιακη� πολιτικη� ταυτι�ζεται σε μεγα� λο με�ρος με το νεοφι-λελευ� θεροσκε�λοςτηςTTIP,ο� τιηΕλλα� δααποτελει�μιαχρη� σιμημελε�τηπερι�πτωσηςγιατιςκοινωνικο-οικονομικε� ς επιπτω� σεις με� τρων και αναδιαρ-θρω� σεωνπουθαγενικευθου� νμε�σωτηςδιατλαντι-κη� ςολοκλη� ρωσης.
Στοναντι�ποδα,με�ροςτηςελληνικη� ςκοινωνι�αςαπο-φα� σισε «να πα� ρει την κατα� σταση στα χε�ρια του»καινααγωνιστει�ενα� ντιαστηνTTIPκαιστιςσυνε�-πειες της. Προτα� σσει την ανα� πτυξη μαζικω� ν αγω� -νων με αιχμε�ς την δημοκρατι�α και την κοινωνικη� δικαιοσυ� νη, διαμορφω� νοντας ε�να πλαι�σιο διεκδι-κη� σεωνπουοδηγει�σεμιαμετα-καπιταλιστικη� κοι-νωνι�α. Αναπτυ� σσονται πολιτικε�ς και πρακτικε�ς οιοποι�εςδενανη� κουνσεκα� ποιοενιαι�οπεδι�οη� κι�νη-μα,ο� μωςο� λαμαζι�συνθε�τουνε�νανχα� ρτηπουμπο-ρει� να αποτελε�σει εναλλακτικη� προ� ταση στο κυ-ρι�αρχοσυ� στημα.
Μα� λιστα τα ι�δια τα «γονιδιακα� » χαρακτηριστικα� της ελληνικη� ς κοινωνι�ας και οικονομι�ας - η συσ-σωρευμε�νηγεωμορφολογικη� ,κλιματικη� καικοινω-νικη� ποικιλομορφι�α σε συνδυασμο� με το ιστορικο� ευ� ρος, το γνωσιολογικο� και πολιτισμικο� δυναμικο� πουσυσσω� ρευσεηπεριοχη� ωςσταυροδρο� μισυνα� -ντησηςιδεω� νανθρω� πωνκαιαγαθω� ν-ευνοου� ντηνανα� πτυξη εξειδικευμε� νων ποιοτη� των και τηνμικρη� ς κλι�μακας, αλλα� υψηλη� ς ποιοτικη� ς ενσωμα� -τωσης παραγωγη� . Αυτη� η δυνατο� τητα συμβαδι�ζειαφενο� ς με τις γενικευμε�νες, βαθυ� τερες δομικε�ςαλλαγε�ς που οδηγου� ν σε ποιοτικη� εξειδι�κευσηπαρα� σεποσοτικη� αυ� ξηση τωνπαγκο� σμιωναναγ-κω� ν.Αφετε�ρουσυνα� δειμετηνπροοπτικη� τηςανα� -πτυξηςσυνεταιριστικω� ν /συνεργατικω� νπαραγω-γικω� ν δομω� ν, οι οποι�ες αναπτυ� σσουν οικονομι�εςκλι�μακας, διασφαλι�ζοντας ο� μως ταυτο�χρονα τηναυτονομι�α των συνεταιριζομε�νων παραγωγω� ν καιτον πλου� το που προκυ� πτει απο� την ποιοτικη� δια-φοροποι�ηση.
Τοενλο�γωεναλλακτικο� ,συνεργατικο� μοντε�λοπα-ραγωγικη� ς ανα� πτυξης και η συναρτω� μενη διευ� -ρυνση του τομε�α της συνεταιριστικη� ς, κοινωνικη� ςοικονομι�αςει�ναιεκδιαμε�τρουαντι�θεταμετοννεο-φιλελευ� θερομετασχηματισμο� .Ηπα� ληγιατηνανα-τροπη� της μνημονιακη� ς εμμονη� ς στην Ελλα� δα καιτηςαποφυγη� ςτηςTTIPδενσυνιστα� απλω� ςκοινω-νικη� και περιβαλλοντικη� αναγκαιο� τητα η� υπερα� -σπισητωνλαικω� νδικαι�ων,αλλα� μπορει�καιπρε�πεινα συνοδευ� εται με μια απτη� και εναλλακτικη� προ� ταση που ταιρια� ζει συν τοις α� λλοις απο� λυταστα οριζο� ντια και τομεακα� / κλαδικα� συγκριτικα� πλεονεκτη� ματατηςελληνικη� ςπραγματικο� τητας.
Ως εκ του� του δεν θα η� ταν υπερβολη� να διεκδικη� -σουμε στην Ελλα� δα μια ριζικη� πολιτικη� αλλαγη� : ηχω� ρα,απο� πεδι�οπιλοτικη� ςεφαρμογη� ςτωνπιοπρο-ωθημε� νων και βι�αιων μεθο� δων της νεοφιλε-λευ� θερηςαναδια� ρθρωσης,νακαταστει�φα� ροςμιαςεναλλακτικη� ςπολιτικη� ςπροςτηνω� ριμησυστημικη� αλλαγη� ,τησοσιαλιστικη� μετεξε�λιξη,τηδημοκρατι-κη� ολοκλη� ρωση και την κοινωνικη� προ� οδο, προςε�νανε�οαφη� γημαμιαςκοινωνικα� δι�καιηςκαιπερι-βαλλοντικα� ισο� ρροπης ανα� πτυξης, σε πλη� ρη συμ-βατο� τητα με τις ωριμα� ζουσες αντικειμενικε�ς κοι-νωνικε�ςκαιτεχνοοικονομικε�ςσυνθη� κεςδιεθνω� ς.
Ελπι�ζουμεηκοπιαστικη� &ο� μορφησυνεργασι�ατηςομα� δας συ� νταξης της παρου� σας μελε�της να συμ-βα� λει,ε�στωοριακα� ,σεαυτη� ντηνκατευ� θυνση.
ΑΝΤΙΕΠΙΛΟΓΟΥ
-ΥΠΑΡΧΕΙΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ;
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
64
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
65
1]http://ec.europa.eu/trade/policy/in-focus/ttip/about-ttip
2]Ομε�σος ετη�σιοςρυθμο� ςαυ� ξησης τουΑΕΠτηςΕλλα� -δαςκατα� τηνπερι�οδο1952-61ει�ναι5,7%καισυγκα-ταλε�γεται μεταξυ� των υψηλο� τερων επιδο�σεων ανα� -μεσαστιςχω� ρες-με�λητουΟΟΣΑ.
3]Ορισμε�νοιαπο� τουςμηχανισμου� ςαυτη� ςτηςπαρε�μβα-σηςη� τανη ΊδρυσητουΟργανισμου� για τηνΑνασυγ-κρο� τησητωνΕπιχειρη�σεωντο1983.
4]Πιοαπλα� ,ηδιατη�ρησητουσκληρου� νομι�σματοςστο�-χευε πρωτι�στως στην ενι�σχυση εισροη� ς κεφαλαι�ωνστοτραπεζικο� συ� στημακαθω� ςκαιστηδιατη�ρησητηςανταλλακτικη� ςαξι�αςτουλιμνα� ζοντοςκεφαλαι�ου.
5]Τανε�αδεδομε�νατου2008δημιου� ργησανερωτη�ματασχετικα� με την ακρι�βεια των επι�σημων ανακοινω� -σεωνδεδομε�νωντηςΕθνικη� ςΣτατιστικη� ςΥπηρεσι�ας.Μα� λιστα, οι αμφιβολι�ες για την αξιοπιστι�α των επι�-σημων στατιστικω� ν στοιχει�ων καταγρα�φονται στηναναφορα� τηςΕυρωπαικη� ςΕπιτροπη� ςστοECOFINστις08/01/2010 (EuropeanCommission2010,Report onGreekGovernmentDeficitandDebtStatistics,σελ3-5).
6]Στο σημει�ο αυτο� θα πρε�πει να σημειω� σουμε πωςε�χουν καταγραφει� καταγγελι�ες για «φου�σκωμα» τουελλει�μματοςσταστοιχει�ατηςEurostat.
7]Ησυγκεκριμε�νηπολιτικη� ει�ναισεπλη�ρησυμφωνι�αμετην στρατηγικη� της «πληθωρισμοφοβι�ας» που ακο-λουθει�ται σε ολο� κληρη την Ευρωπαικη� Ένωση σταπλαι�σιαδιατη�ρησηςτηςεξαγωγικη� ςκαικεφαλαιακη� ς-χρηματοπιστωτικη� ςδυ� ναμηςτουαναπτυγμε�νουΒορα� ε�ναντιτουυποανα� πτυκτουΝο� του(βλ.Δια� γραμμα1).
8]http://www.ieo-imf.org/ieo/pages/CompletedEvaluation267.aspx
9]Ταδεδομε�ναγιατοισοζυ� γιοπληρωμω� νδεναλλα� ζουνπολυ� το2015.
10]Ωςτρε�χουσεςμεταβιβα� σειςχαρακτηρι�ζονταιοιμονο-μερει�ςεισπρα� ξειςκαιπληρωμε�ςμεταξυ� κατοι�κωνκαιμη κατοι�κων που δεν συνδε�ονται με επενδυ�σεις πα-γι�ου κεφαλαι�ου (η ε�ννοια του κατοι�κου και μη κα-τοι�κουβασι�ζεταιστονορισμο� τουΔιεθνου� ςΝομισμα-τικου� Ταμει�ου(Εγχειρι�διογιατοΙσοζυ� γιοΠληρωμω� ν,6ηε�κδοση)).Οιτρε�χουσεςμεταβιβα� σειςαπεικονι�ζον-ται στο ισοζυ� γιο δευτερογενω� ν εισοδημα� των. Τοισοζυ� γιο δευτερογενω� ν εισοδημα� των περιλαμβα� νεικυρι�ως ε�να με�ρος των μεταβιβα� σεων (εισπρα� ξεων)απο� τον κοινοτικο� προυπολογισμο� της Ευρωπαικη� ςΈνωσης στην Γενικη� Κυβε�ρνηση (ο� πως, απολη�ψειςαπο� το Τμη�μα Εγγυη�σεων του Ευρωπαικου� Γεωργι-κου� Ταμει�ουΠροσανατολισμου� καιΕγγυη�σεωνΕΓΤΠΕκαιτοΕυρωπαικο� Κοινωνικο� Ταμει�ο),τησυνεισφορα� (πληρωμε�ς)τηςΕλλα� δοςστονκοινοτικο� προυπολογι-σμο� και τα μεταναστευτικα� εμβα� σματα. Η δια� κριση
των μεταβιβα� σεων απο� την Ευρωπαικη� Ένωση σετρε�χουσες και κεφαλαιακε�ς πραγματοποιει�ται μεβα� σητηνπληροφο�ρησηπουπαρε�χεταιαπο� τοΓενικο� Λογιστη�ριοτουΚρα� τους.Συ� μφωναμετιςοδηγι�εςτης6ηςε�κδοσηςτουεγχειριδι�ουτουΔΝΤγιατοΙσοζυ� γιοΠληρωμω� ν,ε�ναμε�ροςτωντρεχουσω� νμεταβιβα� σεων,που αφορα� φο�ρους και επιδοτη�σεις επι� των προιο� ν-των η� της παραγωγη� ς, μετακινει�ται στα πρωτογενη� εισοδη�ματα.Πηγη� :Τρα� πεζατηςΕλλα� δος.
http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/externalsector/balance/transfer.aspx
11]http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=807229
12]Ως α� τομα με σοβαρη� υλικη� στε�ρηση νοου� νται αυτα� πουστερου� νται 4 τουλα� χιστοναπο� τα εξη� ς 9 αγαθα� καιΥπηρεσι�ες:1)κα� θεδευ� τερημε�ραγευ� μαη� δει�πνομεκρε�ας,ψα� ρι,κοτο�πουλοη� λαχανικα� ,2)επαρκη� θε�ρ-μανσηστοσπι�τι,3)πλυντη�ριο,4)τηλεο�ραση,5)τηλε�-φωνο, 6) αυτοκι�νητο, 7) αδυνατου� ν να εξυπηρετη� -σουν ληξιπρο�θεσμα χρε�η, 8) να καλυ�ψουν ε�κτακτεςδαπα� νες και 9) να ε�χουν μι�α εβδομα� δα διακοπω� ν τοχρο� νομακρια� απο� τηνκατοικι�ατους.
http://www.efsyn.gr/arthro/oi-koinonikes-epiptoseis-pollaplasies-ton-oikonomikon
13]Προσοχη� : με�ρος της ανο� δου του ποσοστου� απο� το2014 πρε�πει να αποδοθει� και στην πτωτικη� πορει�ατουπληθυσμου� τηςχω� ρας(βλπ.Πι�νακα1).
14]Τοεκτιμω� μενοπλη�θοςΕλλη� νωνμεταναστω� ναπο� τονΙανουα� ριοτου2008ανε�ρχεταιμεταξυ� 350.000 (εκτι�-μηση Endeavor) και 427.000 (εκτι�μηση Τρα� πεζα τηςΕλλα� δος). Βα� σει υπολογισμω� ν των ι�διων οι�κων οια� νθρωποι αυτοι� ει�ναι κυρι�ως ανω� τερης / ανω� τατηςεκπαι�δευσης και ε�χουν η� δη συνεισφε�ρει αθροιστικα� α� νωτων50διςευρω� στιςφιλοξενου�σεςοικονομι�ες.
15]Υπα� ρχει σε εξε�λιξη η επιστημονικη� συζη� τηση για τοδιαχωρισμο� των «ιστορικω� ν σιαμαι�ων», δηλαδη� τουαστικου� κρα� τους και της αστικη� ς τα� ξης. Ο τρο�ποςανα� πτυξηςκαιεξε�λιξηςτουσυ� γχρονουκο�σμου,θε�τεισε αμφισβη� τηση τον κοινο� βηματισμο� και την κοινη� στο�χευση που ανε�πτυξαν με�σα απο� την ιστορι�α τηςαστικη� ςεπανα� στασης(Ζαρωτια� δης,2012).
16]Ηεπιμονη� στηνπιστωτικη� επε�κτασηαποτε�λεσεε�ναναπο� τους βασικου� ς παρα� γοντες που οδη� γησαν στην«αυτομο� ληση» του χρηματοπιστωτικου� κεφαλαι�ουκαιστηναναντι�κρυστηυπερδιο�γκωση� του.
17]Ταυτο�χρονα εμφανι�ζεται η ανα� γκη για λειτουργι�αμικρο� τερων ενω� σεων χωρω� ν με κοινα� κοινωνικοοι-κονομικα� χαρακτηριστικα� καιμα� λισταεντο� ςτωνη� δηκαθιερωμε�νων διαπεριφερειακω� ν/διακρατικω� ν συσ-σωματω� σεων, ο� πως π.χ. εντο� ς της Ευρωπαικη� ςΈνωσης(Zarotiadis,G.,&Lyratzopoulou,D.2015).
18]AsiaPacificEconomicCooperation(APEC),AssociationofSoutheastAsianNations(ASEAN)καιASEANRegio-
nalForum’s(ARF),Asia-EuropeMeeting(ASEM),Foodand Agriculture Organization of the United Nations(FAO),WorldTradeOrganisation(WTO).
20]FernandaG.Nicola:ThepoliticizationoflegalexpertiseintheTTIPnegotiation.
21]Dangerous regulatory duet - Corporate EuropeObse-rvatory3TTIPΟισυγκαλυμμε�νεςεπιθε�σειςστηδημο-κρατι�ακαιτουςκανονισμου� ς.
22]Dangerous regulatory duet - Corporate EuropeObse-rvatory.
23]WorldTradeOrganization-TradeBarriersAgreement.
24]TTIP-leaks-TechnicalBarrierstoTrade.
25]Online public consultation on investment protectionand investor-to-statedispute settlement (ISDS) in theTransatlantic Trade and Investment PartnershipAgreement(TTIP).
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2015/january/tradoc_153044.pdf
26]http://europa.eu/rapid/press-release_IP-15-5651_en.htm
27] http://corporateeurope.org/sites/default/files/atta.chments/the_zombie_isds_0.pdf
28]From ISDS to ICS: A leopard can’t change its spotsposition paper on the commission proposal for aninvestmentcourtsysteminTTIP.
http://www.greenpeace.org/eu-unit/Global/eu-unit/reports-briefings/2016/2016_02_11_Greenpeace%20Position%20Paper%20ICS_Final.pdf
29]Προστασι�α των επενδυ�σεων και επι�λυση διαφορω� νμεταξυ� επενδυτω� νκαικρατω� νσεσυμφωνι�εςτηςΕΕ.
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2013/december/tradoc_151972.pdf
30]http://investmentpolicyhub.unctad.org/IIA
31]http://corporateeurope.org/international-trade/2015/02/ttip-investor-rights-many-voices-ignored-commission
32] http://corporateeurope.org/sites/default/files/attach.ments/the_zombie_isds_0.pdf
33]Εκποι�ησητηςδημοκρατι�ας. http://corporateeurope.org/sites/default/files/ceta-
isds-hl-executivesummary.pdf
34] http://investmentpolicyhub.unctad.org/ISDS/FilterBy.Year
35] http://corporateeurope.org/sites/default/files/attach.ments/the_zombie_isds_0.pdf
36]Markus Krajewski and Britta Kynast: Impact of theTransatlantic Trade and Investment Partnership(TTIP)ontheLegalFrameworkforPublicServicesinEurope.
37]General Agreement on Trade in Services του Παγκο� -σμιουΟργανισμου� Εμπορι�ου.
38]«Commission Proposal for the Modernisation of theTreatmentofPublicServicesinEUTradeAgreements,European Commission, Βρυξε�λλες, 26 Οκτωβρι�ου2011.
39]PublicServicesUnderAttack.
40]TTIP-JohnHillary.
41]Transatlantic Food and Agricultural Trade Policy, 50Years of Conflict andConvergence,TimothyE. JoslingandStefanTangermann.
http://www.elgaronline.com/view/9781783476954.00011.xml
42]FoodStandardsinTradeAgreements,DifferingRegula-toryTraditions intheEUandtheUSandTips fortheTTIP,BettinaRudloff.
https://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/comments/2014C49_rff.pdf
43]Κανονισμο� ς (ΕΚ) αριθ. 178/2002 - γενικε�ς αρχε�ς καιαπαιτη�σεις της νομοθεσι�ας για τα τρο�φιμα για τηνι�δρυσητηςΕυρωπαικη� ςΑρχη� ςγιατηνΑσφα� λειατωνΤροφι�μωνκαιτονκαθορισμο� διαδικασιω� νσεθε�ματαασφαλει�αςτωντροφι�μων.
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=URISERV:f80501&from=EL
44]Europeans,AgricultureandtheCAP,2015Report. http://ec.europa.eu/COMMFrontOffice/PublicOpinion
/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/instruments/SPECIAL/surveyKy/2087
45]Selling Off the Farm: Corporate Meat’s TakeoverThrough TTIP, By Sharon Treat and Shefali Sharma,Institute for Agriculture and Trade Policy (IATP),PublishedJuly2016.
http://www.iatp.org/files/SellingOffTheFarm_full_f_0.pdf
46]Puttingmeat on the bones, a report on the structureanddynamicsoftheEuropeanmeatindustry,EFFAT.
http://www.meat-workers.org/sites/default/files/documents/EFFAT_PuttingMeatOnTheBones_EN.pdf
47]ΗΠαγκο�σμιαΟργα� νωσηΥγει�ας(ΠΟΕ)ο� ρισετο2002τουςενδοκρινικου� ςδιαταρα� κτεςωςεξη� ς:Ωςενδοκρι-νικο� ςδιαταρα� κτηςνοει�ταικα� ποιαουσι�αη� μει�γμαπουαλλοιω� νεικα� ποιαλειτουργι�αη� λειτουργι�εςτουενδο-κρινικου� συστη�ματος και συνεπω� ς προκαλει� δυσμε-νει�ς επιδρα� σειςστηνυγει�ασε ε�νανανε�παφοοργανι-σμο� η� τους απογο� νους του, η� σε (υπο)πληθυσμου� ςατο�μων.
48]http://www.greenpeace.org/eu-unit/en/News/2015/Distrust-over-EU-GM-crop-approvals-grows-as-at-least-13-countries-move-towards-national-bans/
49]Νε�ο τρο�φιμο (NovelFood), συ� μφωνα με την Ευρω-παικη� Νομοθεσι�α, ει�ναι το τρο�φιμο η� το συστατικο� τροφι�μου που δεν ει�χε χρησιμοποιηθει� ευρε�ως (γιαανθρω� πινηκατανα� λωση)πριναπο� τοΜα� ιοτου1997.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
64
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
65
1]http://ec.europa.eu/trade/policy/in-focus/ttip/about-ttip
2]Ομε�σος ετη�σιοςρυθμο� ςαυ� ξησης τουΑΕΠτηςΕλλα� -δαςκατα� τηνπερι�οδο1952-61ει�ναι5,7%καισυγκα-ταλε�γεται μεταξυ� των υψηλο� τερων επιδο�σεων ανα� -μεσαστιςχω� ρες-με�λητουΟΟΣΑ.
3]Ορισμε�νοιαπο� τουςμηχανισμου� ςαυτη� ςτηςπαρε�μβα-σηςη� τανη ΊδρυσητουΟργανισμου� για τηνΑνασυγ-κρο� τησητωνΕπιχειρη�σεωντο1983.
4]Πιοαπλα� ,ηδιατη�ρησητουσκληρου� νομι�σματοςστο�-χευε πρωτι�στως στην ενι�σχυση εισροη� ς κεφαλαι�ωνστοτραπεζικο� συ� στημακαθω� ςκαιστηδιατη�ρησητηςανταλλακτικη� ςαξι�αςτουλιμνα� ζοντοςκεφαλαι�ου.
5]Τανε�αδεδομε�νατου2008δημιου� ργησανερωτη�ματασχετικα� με την ακρι�βεια των επι�σημων ανακοινω� -σεωνδεδομε�νωντηςΕθνικη� ςΣτατιστικη� ςΥπηρεσι�ας.Μα� λιστα, οι αμφιβολι�ες για την αξιοπιστι�α των επι�-σημων στατιστικω� ν στοιχει�ων καταγρα�φονται στηναναφορα� τηςΕυρωπαικη� ςΕπιτροπη� ςστοECOFINστις08/01/2010 (EuropeanCommission2010,Report onGreekGovernmentDeficitandDebtStatistics,σελ3-5).
6]Στο σημει�ο αυτο� θα πρε�πει να σημειω� σουμε πωςε�χουν καταγραφει� καταγγελι�ες για «φου�σκωμα» τουελλει�μματοςσταστοιχει�ατηςEurostat.
7]Ησυγκεκριμε�νηπολιτικη� ει�ναισεπλη�ρησυμφωνι�αμετην στρατηγικη� της «πληθωρισμοφοβι�ας» που ακο-λουθει�ται σε ολο� κληρη την Ευρωπαικη� Ένωση σταπλαι�σιαδιατη�ρησηςτηςεξαγωγικη� ςκαικεφαλαιακη� ς-χρηματοπιστωτικη� ςδυ� ναμηςτουαναπτυγμε�νουΒορα� ε�ναντιτουυποανα� πτυκτουΝο� του(βλ.Δια� γραμμα1).
8]http://www.ieo-imf.org/ieo/pages/CompletedEvaluation267.aspx
9]Ταδεδομε�ναγιατοισοζυ� γιοπληρωμω� νδεναλλα� ζουνπολυ� το2015.
10]Ωςτρε�χουσεςμεταβιβα� σειςχαρακτηρι�ζονταιοιμονο-μερει�ςεισπρα� ξειςκαιπληρωμε�ςμεταξυ� κατοι�κωνκαιμη κατοι�κων που δεν συνδε�ονται με επενδυ�σεις πα-γι�ου κεφαλαι�ου (η ε�ννοια του κατοι�κου και μη κα-τοι�κουβασι�ζεταιστονορισμο� τουΔιεθνου� ςΝομισμα-τικου� Ταμει�ου(Εγχειρι�διογιατοΙσοζυ� γιοΠληρωμω� ν,6ηε�κδοση)).Οιτρε�χουσεςμεταβιβα� σειςαπεικονι�ζον-ται στο ισοζυ� γιο δευτερογενω� ν εισοδημα� των. Τοισοζυ� γιο δευτερογενω� ν εισοδημα� των περιλαμβα� νεικυρι�ως ε�να με�ρος των μεταβιβα� σεων (εισπρα� ξεων)απο� τον κοινοτικο� προυπολογισμο� της Ευρωπαικη� ςΈνωσης στην Γενικη� Κυβε�ρνηση (ο� πως, απολη�ψειςαπο� το Τμη�μα Εγγυη�σεων του Ευρωπαικου� Γεωργι-κου� Ταμει�ουΠροσανατολισμου� καιΕγγυη�σεωνΕΓΤΠΕκαιτοΕυρωπαικο� Κοινωνικο� Ταμει�ο),τησυνεισφορα� (πληρωμε�ς)τηςΕλλα� δοςστονκοινοτικο� προυπολογι-σμο� και τα μεταναστευτικα� εμβα� σματα. Η δια� κριση
των μεταβιβα� σεων απο� την Ευρωπαικη� Ένωση σετρε�χουσες και κεφαλαιακε�ς πραγματοποιει�ται μεβα� σητηνπληροφο�ρησηπουπαρε�χεταιαπο� τοΓενικο� Λογιστη�ριοτουΚρα� τους.Συ� μφωναμετιςοδηγι�εςτης6ηςε�κδοσηςτουεγχειριδι�ουτουΔΝΤγιατοΙσοζυ� γιοΠληρωμω� ν,ε�ναμε�ροςτωντρεχουσω� νμεταβιβα� σεων,που αφορα� φο�ρους και επιδοτη�σεις επι� των προιο� ν-των η� της παραγωγη� ς, μετακινει�ται στα πρωτογενη� εισοδη�ματα.Πηγη� :Τρα� πεζατηςΕλλα� δος.
http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/externalsector/balance/transfer.aspx
11]http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=807229
12]Ως α� τομα με σοβαρη� υλικη� στε�ρηση νοου� νται αυτα� πουστερου� νται 4 τουλα� χιστοναπο� τα εξη� ς 9 αγαθα� καιΥπηρεσι�ες:1)κα� θεδευ� τερημε�ραγευ� μαη� δει�πνομεκρε�ας,ψα� ρι,κοτο�πουλοη� λαχανικα� ,2)επαρκη� θε�ρ-μανσηστοσπι�τι,3)πλυντη�ριο,4)τηλεο�ραση,5)τηλε�-φωνο, 6) αυτοκι�νητο, 7) αδυνατου� ν να εξυπηρετη� -σουν ληξιπρο�θεσμα χρε�η, 8) να καλυ�ψουν ε�κτακτεςδαπα� νες και 9) να ε�χουν μι�α εβδομα� δα διακοπω� ν τοχρο� νομακρια� απο� τηνκατοικι�ατους.
http://www.efsyn.gr/arthro/oi-koinonikes-epiptoseis-pollaplasies-ton-oikonomikon
13]Προσοχη� : με�ρος της ανο� δου του ποσοστου� απο� το2014 πρε�πει να αποδοθει� και στην πτωτικη� πορει�ατουπληθυσμου� τηςχω� ρας(βλπ.Πι�νακα1).
14]Τοεκτιμω� μενοπλη�θοςΕλλη� νωνμεταναστω� ναπο� τονΙανουα� ριοτου2008ανε�ρχεταιμεταξυ� 350.000 (εκτι�-μηση Endeavor) και 427.000 (εκτι�μηση Τρα� πεζα τηςΕλλα� δος). Βα� σει υπολογισμω� ν των ι�διων οι�κων οια� νθρωποι αυτοι� ει�ναι κυρι�ως ανω� τερης / ανω� τατηςεκπαι�δευσης και ε�χουν η� δη συνεισφε�ρει αθροιστικα� α� νωτων50διςευρω� στιςφιλοξενου�σεςοικονομι�ες.
15]Υπα� ρχει σε εξε�λιξη η επιστημονικη� συζη� τηση για τοδιαχωρισμο� των «ιστορικω� ν σιαμαι�ων», δηλαδη� τουαστικου� κρα� τους και της αστικη� ς τα� ξης. Ο τρο�ποςανα� πτυξηςκαιεξε�λιξηςτουσυ� γχρονουκο�σμου,θε�τεισε αμφισβη� τηση τον κοινο� βηματισμο� και την κοινη� στο�χευση που ανε�πτυξαν με�σα απο� την ιστορι�α τηςαστικη� ςεπανα� στασης(Ζαρωτια� δης,2012).
16]Ηεπιμονη� στηνπιστωτικη� επε�κτασηαποτε�λεσεε�ναναπο� τους βασικου� ς παρα� γοντες που οδη� γησαν στην«αυτομο� ληση» του χρηματοπιστωτικου� κεφαλαι�ουκαιστηναναντι�κρυστηυπερδιο�γκωση� του.
17]Ταυτο�χρονα εμφανι�ζεται η ανα� γκη για λειτουργι�αμικρο� τερων ενω� σεων χωρω� ν με κοινα� κοινωνικοοι-κονομικα� χαρακτηριστικα� καιμα� λισταεντο� ςτωνη� δηκαθιερωμε�νων διαπεριφερειακω� ν/διακρατικω� ν συσ-σωματω� σεων, ο� πως π.χ. εντο� ς της Ευρωπαικη� ςΈνωσης(Zarotiadis,G.,&Lyratzopoulou,D.2015).
18]AsiaPacificEconomicCooperation(APEC),AssociationofSoutheastAsianNations(ASEAN)καιASEANRegio-
nalForum’s(ARF),Asia-EuropeMeeting(ASEM),Foodand Agriculture Organization of the United Nations(FAO),WorldTradeOrganisation(WTO).
20]FernandaG.Nicola:ThepoliticizationoflegalexpertiseintheTTIPnegotiation.
21]Dangerous regulatory duet - Corporate EuropeObse-rvatory3TTIPΟισυγκαλυμμε�νεςεπιθε�σειςστηδημο-κρατι�ακαιτουςκανονισμου� ς.
22]Dangerous regulatory duet - Corporate EuropeObse-rvatory.
23]WorldTradeOrganization-TradeBarriersAgreement.
24]TTIP-leaks-TechnicalBarrierstoTrade.
25]Online public consultation on investment protectionand investor-to-statedispute settlement (ISDS) in theTransatlantic Trade and Investment PartnershipAgreement(TTIP).
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2015/january/tradoc_153044.pdf
26]http://europa.eu/rapid/press-release_IP-15-5651_en.htm
27] http://corporateeurope.org/sites/default/files/atta.chments/the_zombie_isds_0.pdf
28]From ISDS to ICS: A leopard can’t change its spotsposition paper on the commission proposal for aninvestmentcourtsysteminTTIP.
http://www.greenpeace.org/eu-unit/Global/eu-unit/reports-briefings/2016/2016_02_11_Greenpeace%20Position%20Paper%20ICS_Final.pdf
29]Προστασι�α των επενδυ�σεων και επι�λυση διαφορω� νμεταξυ� επενδυτω� νκαικρατω� νσεσυμφωνι�εςτηςΕΕ.
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2013/december/tradoc_151972.pdf
30]http://investmentpolicyhub.unctad.org/IIA
31]http://corporateeurope.org/international-trade/2015/02/ttip-investor-rights-many-voices-ignored-commission
32] http://corporateeurope.org/sites/default/files/attach.ments/the_zombie_isds_0.pdf
33]Εκποι�ησητηςδημοκρατι�ας. http://corporateeurope.org/sites/default/files/ceta-
isds-hl-executivesummary.pdf
34] http://investmentpolicyhub.unctad.org/ISDS/FilterBy.Year
35] http://corporateeurope.org/sites/default/files/attach.ments/the_zombie_isds_0.pdf
36]Markus Krajewski and Britta Kynast: Impact of theTransatlantic Trade and Investment Partnership(TTIP)ontheLegalFrameworkforPublicServicesinEurope.
37]General Agreement on Trade in Services του Παγκο� -σμιουΟργανισμου� Εμπορι�ου.
38]«Commission Proposal for the Modernisation of theTreatmentofPublicServicesinEUTradeAgreements,European Commission, Βρυξε�λλες, 26 Οκτωβρι�ου2011.
39]PublicServicesUnderAttack.
40]TTIP-JohnHillary.
41]Transatlantic Food and Agricultural Trade Policy, 50Years of Conflict andConvergence,TimothyE. JoslingandStefanTangermann.
http://www.elgaronline.com/view/9781783476954.00011.xml
42]FoodStandardsinTradeAgreements,DifferingRegula-toryTraditions intheEUandtheUSandTips fortheTTIP,BettinaRudloff.
https://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/comments/2014C49_rff.pdf
43]Κανονισμο� ς (ΕΚ) αριθ. 178/2002 - γενικε�ς αρχε�ς καιαπαιτη�σεις της νομοθεσι�ας για τα τρο�φιμα για τηνι�δρυσητηςΕυρωπαικη� ςΑρχη� ςγιατηνΑσφα� λειατωνΤροφι�μωνκαιτονκαθορισμο� διαδικασιω� νσεθε�ματαασφαλει�αςτωντροφι�μων.
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=URISERV:f80501&from=EL
44]Europeans,AgricultureandtheCAP,2015Report. http://ec.europa.eu/COMMFrontOffice/PublicOpinion
/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/instruments/SPECIAL/surveyKy/2087
45]Selling Off the Farm: Corporate Meat’s TakeoverThrough TTIP, By Sharon Treat and Shefali Sharma,Institute for Agriculture and Trade Policy (IATP),PublishedJuly2016.
http://www.iatp.org/files/SellingOffTheFarm_full_f_0.pdf
46]Puttingmeat on the bones, a report on the structureanddynamicsoftheEuropeanmeatindustry,EFFAT.
http://www.meat-workers.org/sites/default/files/documents/EFFAT_PuttingMeatOnTheBones_EN.pdf
47]ΗΠαγκο�σμιαΟργα� νωσηΥγει�ας(ΠΟΕ)ο� ρισετο2002τουςενδοκρινικου� ςδιαταρα� κτεςωςεξη� ς:Ωςενδοκρι-νικο� ςδιαταρα� κτηςνοει�ταικα� ποιαουσι�αη� μει�γμαπουαλλοιω� νεικα� ποιαλειτουργι�αη� λειτουργι�εςτουενδο-κρινικου� συστη�ματος και συνεπω� ς προκαλει� δυσμε-νει�ς επιδρα� σειςστηνυγει�ασε ε�νανανε�παφοοργανι-σμο� η� τους απογο� νους του, η� σε (υπο)πληθυσμου� ςατο�μων.
48]http://www.greenpeace.org/eu-unit/en/News/2015/Distrust-over-EU-GM-crop-approvals-grows-as-at-least-13-countries-move-towards-national-bans/
49]Νε�ο τρο�φιμο (NovelFood), συ� μφωνα με την Ευρω-παικη� Νομοθεσι�α, ει�ναι το τρο�φιμο η� το συστατικο� τροφι�μου που δεν ει�χε χρησιμοποιηθει� ευρε�ως (γιαανθρω� πινηκατανα� λωση)πριναπο� τοΜα� ιοτου1997.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
66
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
67
82]https://www.exportgate.gr/overview/sectors/food-fruit-drinks/feta
83]http://www.feta.gr/feta
84]http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?isOldUri=true&uri=CELEX:62002CJ0465
85]http://www.eleftherostypos.gr/oikonomia/9478-feta-notias-afrikhs-kai-giaourtia-tsexias
86]http://www.avgi.gr/article/5499405/6489961/nees-peripeteies-gia-te-pheta
87]http://www.law360.com/articles/776331/us-europe-gird-for-food-fight-in-ttip-talks
50]NovelFood,EuropeanCommission. http://ec.europa.eu/food/safety/novel_food/authorisa
tions/index_en.htm
51]20 χρο� νια μετα� την Ντο� λυ, τρω� με κλωνοποιημε�νοκρε�ας;Άρθροiefimerida.gr.
http://www.iefimerida.gr/news/276069/20-hronia-meta-tin-ntoly-trome-klonopoiimeno-kreas-eikones#ixzz4HmDDogjq
52]BiotechnologyReport,PuplicOpinion,EuropeanCom-mission,2010,
http://ec.europa.eu/COMMFrontOffice/PublicOpinion/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/search/Biotechnology/surveyKy/755
53] http://www.europarl.europa.eu/meetdocs/2014_2019./documents/envi/dv/beucpresentation_cloning_/beucpresentation_cloning_en.pdf
54] https://www.foodwatch.org/fileadmin/Themen/TTIP_.Freihandel/Dokumente/2016-06-21_foodwatch-study_precautionary-principle.pdf
55] http://www.wtec.org/Nano_Research_Directions_to_2.020.pdf
56]http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/2012-02-02-07-52-07
57]http://www.agro24.gr/agrotika/proionta/viologika-pistopoiimena/mono-20-ellinika-proionta-pop/pge-tha-prostateyontai-apo&http://www.arepoquality.eu/sites/arepoquality.eu/files/press/AREPO%20TTIP%20EN.pdf
58]https://www.ttip-leaks.org
59]ATransatlanticagreementbutatwhatcostforSME’s,VelbenInstitute.
60]Ενημερωτικο� δελτι�οSBA2015.
61]Ttip-leaks.
61]http://www.revuenouvelle.be/Le-TTIP-arme-de-destruction-massive-des-PME
61]Roughtrade:ThethreatofTTIPforsmallbusinessesintheUK.
62]European Commission (2013): Impact AssessmentReportonthefutureofEU-UStraderelations,Commis-sion, Staff Working Document, SWD(2013) 68 final,Strasbourg,12.3.2013.
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2013/march/tradoc_150759.pdf(03/26/2014).
63]Ecorys,2009,Non-TariffMeasuresinEU-USTradeandInvestment - An Economic Analysis, ECORYS Neder-landBV.
64]CEPII,2013,TransatlanticTrade:WhitherPartnership,Which Economic Consequences?, Centre d’EtudesProspectivesetd’InformationsInternationales,Paris.
65]CEPR,2013,ReducingTransatlanticBarriers toTradeandInvestment,CentreforEconomicPolicyResearch,London.
66]Αυτε�ςει�ναιοιτε�σσεριςμελε�τεςοιοποι�εςκα� νουνεκτε-
νει�ςαναφορε�ςσταυποτιθε�μεναπολυ� θετικα� αποτελε�-σματα της TTIP. Πολλε�ς ε�γκυρες ε�ρευνες, αμφισβη-του� ν τα μεθοδολογικα� εργαλει�α και τις προβλε�ψειςπουπραγματοποιου� ν, θεωρω� νταςο� τι ει�ναι μηρεαλι-στικε�ς.
67]InstitutodeEstudiosEconomicos,2015.
68]CentreforEconomicPolicyResearch,2014.
69]Αρκετε�ςμελε�τεςε�χουνεκθε�σειτοοικονομετρικο� υπο� -δειγμαπι�σωαπο� τιςεκτιμη�σειςτωνεπιπτω� σεωνυπε�ρτηςTTIPκρι�νονταςτοωςαπλουστευτικο� καιμηικανο� να προβλε�ψει αποτελε�σματαπροηγου� μενων συμφω-νιω� νστοπαρελθο� ν(NAFTA)(DeVilleF.,&Siles-BruggeG.,2014).ΈκθεσητουΑυστριακου� Ιδρυ� ματοςγιατηνΑνα� πτυξηΈρευνας (OFSE, 2014:14-22) υπογραμμι�ζειτογεγονο� ςο� τιημεθοδολογι�ατωνμελετω� ναυτω� νδενλαμβα� νει υπο�ψη το κοινωνικο� και μακροοικονομικο� κο�στοςτωναλλαγω� ν,τοοποι�ομειω� νειταοφε�ληκατα� περι�που40%.
70]Για παρα� δειγμα η μελε�τη κο�στους - οφε�λους για τιςεπιπτω� σειςστηνοικονομι�α τηςΑγγλι�αςαπο� τηνLSEEnterprise,2013.
71]http://smallbusiness.chron.com/compare-us-labor-laws-european-labor-laws-62420.html
72]http://www.thepressproject.gr/article/83588/TTIR-To-upermnimonio-ton-duo-ipeiron
73]To the EU's paper on geographical indications inTransatlanticTradeandInvestmentPartnership.
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2016/march/tradoc_154386.GIPaperAnnex1%20FINAL_REV.pdf&http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2016/march/tradoc_154387.pdf
74] http://www.hellastat.gr/images/press_releases/PDO.%20products%202015.pdf
75]http://www.gmo-free-regions.org/gmo-free-regions/greece.html
76]http://www.hellas-gold.com/ellinikos-xrysos/chalkidiki
77]Ελληνικο� ςΧρυσο� ςΑ.Ε.Μ.Β.Χ.,ENVECOA.E.,2010.«Με-λε�τη Περιβαλλοντικω� ν Επιπτω� σεων του ε�ργου «Με-ταλλευτικε�ς-Μεταλλουργικε�ς εγκαταστα� σεις μεταλ-λει�ων Κασσα� νδρας» της εταιρι�ας «Ελληνικο� ς Χρυσο� ςΑ.Ε.Μ.Β.Χ.»στοΝομο� Χαλκιδικη� ς».Διαθε�σιμοστο
http://www.e-stratoni.gr/files/mpe_hellas_gold/Kyria_Meleti.pdf
78]Συντονιστικο� φορε�ων & συλλο�γων Σταγει�ρων-Ακα� ν-θουενα� ντιαστηνεξο�ρυξηχρυσου� ,2013.«soshalkidi-ki».Τευ� χος1.Διαθε�σιμοστο
http://soshalkidiki.wordpress.com
79]Συντονιστικο� φορε�ων & συλλο�γων Σταγει�ρων-Ακα� ν-θουενα� ντιαστηνεξο�ρυξηχρυσου� ,2014.«soshalkidi-ki».Τευ� χος2.Διαθε�σιμοστο
http://soshalkidiki.wordpress.com
80]https://www.somo.nl/fools-gold-eldorado-gold
81] http://dspace.aua.gr/xmlui/bitstream/handle/10329/.4554/Oikonomou_E.pdf?sequence=1
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
66
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
67
82]https://www.exportgate.gr/overview/sectors/food-fruit-drinks/feta
83]http://www.feta.gr/feta
84]http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?isOldUri=true&uri=CELEX:62002CJ0465
85]http://www.eleftherostypos.gr/oikonomia/9478-feta-notias-afrikhs-kai-giaourtia-tsexias
86]http://www.avgi.gr/article/5499405/6489961/nees-peripeteies-gia-te-pheta
87]http://www.law360.com/articles/776331/us-europe-gird-for-food-fight-in-ttip-talks
50]NovelFood,EuropeanCommission. http://ec.europa.eu/food/safety/novel_food/authorisa
tions/index_en.htm
51]20 χρο� νια μετα� την Ντο� λυ, τρω� με κλωνοποιημε�νοκρε�ας;Άρθροiefimerida.gr.
http://www.iefimerida.gr/news/276069/20-hronia-meta-tin-ntoly-trome-klonopoiimeno-kreas-eikones#ixzz4HmDDogjq
52]BiotechnologyReport,PuplicOpinion,EuropeanCom-mission,2010,
http://ec.europa.eu/COMMFrontOffice/PublicOpinion/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/search/Biotechnology/surveyKy/755
53] http://www.europarl.europa.eu/meetdocs/2014_2019./documents/envi/dv/beucpresentation_cloning_/beucpresentation_cloning_en.pdf
54] https://www.foodwatch.org/fileadmin/Themen/TTIP_.Freihandel/Dokumente/2016-06-21_foodwatch-study_precautionary-principle.pdf
55] http://www.wtec.org/Nano_Research_Directions_to_2.020.pdf
56]http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/2012-02-02-07-52-07
57]http://www.agro24.gr/agrotika/proionta/viologika-pistopoiimena/mono-20-ellinika-proionta-pop/pge-tha-prostateyontai-apo&http://www.arepoquality.eu/sites/arepoquality.eu/files/press/AREPO%20TTIP%20EN.pdf
58]https://www.ttip-leaks.org
59]ATransatlanticagreementbutatwhatcostforSME’s,VelbenInstitute.
60]Ενημερωτικο� δελτι�οSBA2015.
61]Ttip-leaks.
61]http://www.revuenouvelle.be/Le-TTIP-arme-de-destruction-massive-des-PME
61]Roughtrade:ThethreatofTTIPforsmallbusinessesintheUK.
62]European Commission (2013): Impact AssessmentReportonthefutureofEU-UStraderelations,Commis-sion, Staff Working Document, SWD(2013) 68 final,Strasbourg,12.3.2013.
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2013/march/tradoc_150759.pdf(03/26/2014).
63]Ecorys,2009,Non-TariffMeasuresinEU-USTradeandInvestment - An Economic Analysis, ECORYS Neder-landBV.
64]CEPII,2013,TransatlanticTrade:WhitherPartnership,Which Economic Consequences?, Centre d’EtudesProspectivesetd’InformationsInternationales,Paris.
65]CEPR,2013,ReducingTransatlanticBarriers toTradeandInvestment,CentreforEconomicPolicyResearch,London.
66]Αυτε�ςει�ναιοιτε�σσεριςμελε�τεςοιοποι�εςκα� νουνεκτε-
νει�ςαναφορε�ςσταυποτιθε�μεναπολυ� θετικα� αποτελε�-σματα της TTIP. Πολλε�ς ε�γκυρες ε�ρευνες, αμφισβη-του� ν τα μεθοδολογικα� εργαλει�α και τις προβλε�ψειςπουπραγματοποιου� ν, θεωρω� νταςο� τι ει�ναι μηρεαλι-στικε�ς.
67]InstitutodeEstudiosEconomicos,2015.
68]CentreforEconomicPolicyResearch,2014.
69]Αρκετε�ςμελε�τεςε�χουνεκθε�σειτοοικονομετρικο� υπο� -δειγμαπι�σωαπο� τιςεκτιμη�σειςτωνεπιπτω� σεωνυπε�ρτηςTTIPκρι�νονταςτοωςαπλουστευτικο� καιμηικανο� να προβλε�ψει αποτελε�σματαπροηγου� μενων συμφω-νιω� νστοπαρελθο� ν(NAFTA)(DeVilleF.,&Siles-BruggeG.,2014).ΈκθεσητουΑυστριακου� Ιδρυ� ματοςγιατηνΑνα� πτυξηΈρευνας (OFSE, 2014:14-22) υπογραμμι�ζειτογεγονο� ςο� τιημεθοδολογι�ατωνμελετω� ναυτω� νδενλαμβα� νει υπο�ψη το κοινωνικο� και μακροοικονομικο� κο�στοςτωναλλαγω� ν,τοοποι�ομειω� νειταοφε�ληκατα� περι�που40%.
70]Για παρα� δειγμα η μελε�τη κο�στους - οφε�λους για τιςεπιπτω� σειςστηνοικονομι�α τηςΑγγλι�αςαπο� τηνLSEEnterprise,2013.
71]http://smallbusiness.chron.com/compare-us-labor-laws-european-labor-laws-62420.html
72]http://www.thepressproject.gr/article/83588/TTIR-To-upermnimonio-ton-duo-ipeiron
73]To the EU's paper on geographical indications inTransatlanticTradeandInvestmentPartnership.
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2016/march/tradoc_154386.GIPaperAnnex1%20FINAL_REV.pdf&http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2016/march/tradoc_154387.pdf
74] http://www.hellastat.gr/images/press_releases/PDO.%20products%202015.pdf
75]http://www.gmo-free-regions.org/gmo-free-regions/greece.html
76]http://www.hellas-gold.com/ellinikos-xrysos/chalkidiki
77]Ελληνικο� ςΧρυσο� ςΑ.Ε.Μ.Β.Χ.,ENVECOA.E.,2010.«Με-λε�τη Περιβαλλοντικω� ν Επιπτω� σεων του ε�ργου «Με-ταλλευτικε�ς-Μεταλλουργικε�ς εγκαταστα� σεις μεταλ-λει�ων Κασσα� νδρας» της εταιρι�ας «Ελληνικο� ς Χρυσο� ςΑ.Ε.Μ.Β.Χ.»στοΝομο� Χαλκιδικη� ς».Διαθε�σιμοστο
http://www.e-stratoni.gr/files/mpe_hellas_gold/Kyria_Meleti.pdf
78]Συντονιστικο� φορε�ων & συλλο�γων Σταγει�ρων-Ακα� ν-θουενα� ντιαστηνεξο�ρυξηχρυσου� ,2013.«soshalkidi-ki».Τευ� χος1.Διαθε�σιμοστο
http://soshalkidiki.wordpress.com
79]Συντονιστικο� φορε�ων & συλλο�γων Σταγει�ρων-Ακα� ν-θουενα� ντιαστηνεξο�ρυξηχρυσου� ,2014.«soshalkidi-ki».Τευ� χος2.Διαθε�σιμοστο
http://soshalkidiki.wordpress.com
80]https://www.somo.nl/fools-gold-eldorado-gold
81] http://dspace.aua.gr/xmlui/bitstream/handle/10329/.4554/Oikonomou_E.pdf?sequence=1
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
68
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
69
TTIP:
Transatlantic Trade and Investment Partnership /Διατλαντικη� Εταιρικη� Σχε�σηΕμπορι�ουκαιΕπενδυ� -σεων, μεταξυ� Ε.Ε. και ΗΠΑ. Οι συζητη� σεις μεταξυ� τωνδυ� ομερω� νπου ξεκι�νησετο2013γιατην επι�-τευξητηςσυμφωνι�αςει�ναισεεξε�λιξη.Έχειπραγμα-τοποιηθει�ο14οςγυ� ροςτωνδιαπραγματευ� σεων.
CETA:
Comprehensive Economicand Trade Agreement /Ολοκληρωμε�νη Οικονομικη� και Εμπορικη� Συμφω-νι�α, μεταξυ� Ε.Ε. και Καναδα� . Οι διαπραγματευ� σειςγιατησυμφωνι�αμεταξυ� τωνδυ� ομερω� νε�χουνολο-κληρωθει� απο� το2014.Τον Ιου� λιο του2016,μετα� απο� το αποτε�λεσμα και το βα� ρος του δημοψηφι�-σματοςστηνΑγγλι�αμετηνεπικρα� τησητουBREXIT,η συμφωνι�α χαρακτηρι�στηκε απο� την Κομισιο� νμικτη� και ξεκι�νησε η διαδικασι�α της προσωρινη� ςεφαρμογη� ς της. Οι ΦτΦ με ανακοι�νωση� τους στις05/07/2016 με τι�τλο «Προσωρινη� εφαρμογη� τηςCETA - Ουδε�ν μονιμο� τερο του προσωρινου� » υπο-γρα� μμισαν ο� τι με «την προσωρινη� εφαρμογη� τηςCETA,ησυμφωνι�αθατεθει�αυτο� ματασεισχυ� ,πριντηνεπικυ� ρωση� τηςαπο� ταεθνικα� κοινοβου� λια...»
TISA:
TradeinServicesAgreement/Συμφωνι�αΕμπορι�ουσε Υπηρεσι�ες μεταξυ� 50 χωρω� ν, περιλαμβα� νει καιτις χω� ρες της Ε.Ε.. Οι συζητη� σεις ξεκι�νησαν το2012. Ο 18ος γυ� ρος των διαπραγματευ� σεων ολο-κληρω� θηκετονΜα� ιοτου2016.
TPP:
Trans-Pacific Partnership / Δια-Ειρηνικη� Εταιρικη� Σχε�ση).Αφορα� το40%τηςπαγκο� σμιαςοικονομι�αςκαιοι12χω� ρεςπουτηνυπε�γραψαντονΟκτω� βριοτου2015ει�ναι:ΗΠΑ,Καναδα� ς,Μεξικο� ,Χιλη� ,Περου� ,Αυστραλι�α,Νε�αΖηλανδι�α,Ιαπωνι�α,Βιετνα� μ,Σιγκα-που� ρη,Μαλαισι�α,Μπρουνε�ι.
ISDS:
Investor State Dispute Settlement / Επι�λυση δια-φορω� νμεταξυ� επενδυτη� καικρα� τους.Ο ISDSει�ναιε�ναςμηχανισμο� ςπουη� δηαποτελει�με�ροςυπαρχο� ν-τωνσυμφωνιω� νκαιθεωρητικα� ενισχυ� ειτιςα� μεσεςξε�νεςεπενδυ� σειςπαρε�χοντα� ςτουςεπιπλε�ονασφα� -λεια. Σε αντι�θεση με τα εθνικα� δικαστη� ρια, στομηχανισμο� διαιτησι�ας του ISDS ε�χουν προ� σβαση
μο� νοοιξε�νοιεπενδυτε�ς,ενω� τιςαποφα� σειςλαμβα� -νουν ιδιω� τες «δικαστε�ς» που αμει�βονται αδρα� , μετηνω� ρα και για κα� θε διαμα� χη ξεχωριστα� . Για τηνεπι�λυσηκα� θεδιαμα� χηςεπιλε�γονταιτρειςδικηγο� ροιο� που, ε�νας εκπροσωπει� την εταιρι�α, και ε�νας τοκρα� τοςμετοντρι�τοουδε�τερο.Στηνουσι�αoμηχα-νισμο� ς διαιτησι�ας αναγκα� ζει τις πολιτικε�ς τωνκυβερνη� σεων να ει�ναι σε συμφωνι�α με τα συμφε�-ροντα των επενδυτω� ν, καθω� ςσεπολλε�ςπεριπτω� -σεις ο κι�νδυνος εμπλοκη� ς σε μια διαμα� χη απο-θαρρυ� νει τις κυβερνη� σεις να λα� βουν αποφα� σειςυπε�ρτουδημοσι�ουσυμφε�ροντοςσετομει�ςο� πωςηυγει�α,τοπεριβα� λλον,τατρο�φιμα,οιυπηρεσι�εςκ.α� .ΟISDSει�ναιμιαξεκα� θαρηαπειλη� σταεναπομει�να-νταδημοκρατικα� δικαιω� ματα
ICS:
Investor Court System/Δικαστικο� Συ� στημαΕπεν-δυ� σεων.ΤοICSει�ναιτοISDSμενε�οο� νομα.ΌτανηΕυρωπαικη� Επιτροπη� ανακοι�νωσεπωςθασυμπερι-λα� βει το ISDS στην υπο� διαπραγμα� τευση TTIP,υπη� ρξαν αντιδρα� σεις απο� πολι�τες και κινη� ματαστην Ευρω� πη. Συνεπακο� λουθα το Σεπτε�μβριο του2015 προτα� θηκε η δημιουργι�α ενο� ς εναλλακτικου� ιδιωτικου� δικαστηρι�ου για την προστασι�α τωνεπενδυτω� ν με την ονομασι�α ICS, θεωρητικα� σταπρο� τυπατωνεθνικω� νδικαστηρι�ων.ΤοICSε�χειη� δηενσωματωθει� στο τελικο� υπο� ψη�φιση κει�μενο τηςCETA. Οι ΦτΦ ε�χουν συνδιοργανω� σει Ευρωπαικη� εκστρατει�α ενημε�ρωσης στο wemove.eu με θε�μα«Οικυβερνη� σειςδενπρε�πειναμηνυ� ονταιο� τανπρο-στατευ� ουντουςπολι�τες»(Οκτω� βριος2015).Ηεκτι�-μησηει�ναιο� τιτοICSει�ναιστηνπραγματικο� τητατοICDSlight.
ACTA:
Anti-Counterfeiting Trade Agreement / Εμπορικη� Συμφωνι�ακατα� τηςπαραποι�ησης.ΗΕμπορικη� Συμ-φωνι�α Κατα� της Παραποι�ησης γνωστη� και ως(ACTA) η� ταν μια ολιγομερη� ς διεθνη� ς συνθη� κη μεσκοπο� τηνεγκαθι�δρυσηδιεθνω� νπροτυ� πωνγιατηνα� σκηση των δικαιωμα� των πνευματικη� ς ιδιοκτησι�-ας.Ησυμφωνι�αυπογρα�φτηκεαρχικα� στις1Οκτω-βρι�ου του 2011 απο� την Αυστραλι�α, τον Καναδα� ,την Ιαπωνι�α, το Μαρο� κο, τη Νε�α Ζηλανδι�α, τηΣιγκαπου� ρη, τη Νο� τια Κορε�α και τις Ηνωμε�νεςΠολιτει�ες. Τον Ιανουα� ριο του 2012, η Ευρωπαικη� Ένωσηκαι 22απο� τα κρα� τη με�λη της υπε�γραψανεπι�σης,ανεβα� ζονταςτονσυνολικο� αριθμο� τωνυπο-
ΛΕΞΙΚΟΟΡΩΝ γραφο� ντων σε 31. Στις 4 Ιουλι�ου 2012, το Ευρω-παικο� Κοινοβου� λιο, μετα� απο� αντιδρα� σεις και δια-δηλω� σειςαπο� τηνΚοινωνι�ατωνΠολιτω� ν,καταψη� -φισε με ευρει�α πλειοψηφι�α τη Συμφωνι�α, στε�λνο-ντας ηχηρο� μη� νυμα στην Ευρωπαικη� Επιτροπη� .Στηνψηφοφορι�αγιατηνACTA478ευρωβουλευτε�ςψη�φισανκατα� τηςσυμφωνι�αςε�ναντι39πουψη�φι-σανυπε�ρ,ενω� υπη� ρξανκαι165αποχε�ς.
NAFTA:
NorthAmericanFreeTradeAgreement/Συμφωνι�αΕλευ� θερου Εμπορι�ου Βο� ρειας Αμερικη� ς. Ει�ναι μιαεμπορικη� συμφωνι�αμεταξυ� τουΜεξικου� τωνΗνω-με�νωνΠολιτειω� ν τηςΑμερικη� ς και τουΚαναδα� . Ησυμφωνι�αυπογρα�φτηκετο1992καια� ρχισεναλει-τουργει�στις1Ιανουαρι�ου1994.
Η Συμφωνι�α αυτη� αντιμετωπι�στηκε με δυσπιστι�ακαι στις τρεις χω� ρες. Σε ΗΠΑ και Καναδα� υπη� ρξεαπο� τηναρχη� φο� βοςο� τιθαχαθου� νθε�σειςεργασι�-ας,καθω� ςπολλε�ς επιχειρη� σειςθαπροτιμου� σανταφτηνα� εργατικα� χε�ρια τουΜεξικου� . Αλλα� και στηχω� ρα της Κεντρικη� ς Αμερικη� ς εκφρα� στηκαν (καιεξακολουθου� ν να εκφρα� ζονται) αντιρρη� σεις απο� τουςαγρο� τες,λο�γωτωνυψηλο� τατωνεπιδοτη� σεωντωναμερικανικω� ν γεωργικω� νπροιο� ντων, γεγονο� ςπουσυμπιε�ζειπρος τακα� τωτις τιμε�ς τωνμεξικα-νικω� νπροιο� ντων.
ΗNAFTAεπι�σηςενθαρρυ� νειπερισσο� τεροτημετα-να� στευσηΜεξικανω� ν στις ΗΠΑ. Εφο�σον οι μικρε�ςεπιχειρη� σεις δεν μπορου� ν να προστατευτου� ν απο� τις χρεω� σεις πολλοι� μικροιδιοκτη� τες στο Μεξικο� δεν μπορου� ν να ανταγωνιστου� ν τις τιμε� ς τωνπροιο� ντων χρηματοδοτου� μενων απο� τις ΗΠΑ καιε�τσιπολλε�ςαπο� αυτε�ςχρεοκοπου� ν.Ωςαποτε�λεσμαπολλοι�Μεξικα� νοιμεταναστευ� ουνστιςΗΠΑγιανααναζητη� σουν εργασι�α. Οι ι�διοι φο� βοι για τουςμικροιδιοκτη� τεςεκφρα� ζονταιγιατηνTTIPκαιστιςχω� ρεςτηςΕΕ,καιιδιαι�τερατουΕυρωπαικου� νο� του.
ΣυνθήκητουMάαστριχτγιατηνΕυρωπαϊκήΈνωση(1993):
Η συνθη�κη για την Ευρωπαικη� Ένωση (ΣΕΕ) αντι-προσωπευ� ειε�νανε�οστα� διοτηςευρωπαικη� ςολοκλη� -ρωσηςδεδομε�νουο� τιανοι�γειτοδρο�μογιατηνπολι-τικη� ολοκλη�ρωση.Ησυνθη�κηδημιουργει�μι�αΕυρω-παικη� Ένωση που αποτελει�ται απο� τρεις πυλω� νες:τις Ευρωπαικε�ς Κοινο� τητες, την κοινη� εξωτερικη� πολιτικη� και πολιτικη� ασφαλει�ας (ΚΕΠΠΑ) και τηναστυνομικη� και δικαστικη� συνεργασι�α σε ποινικε�ςυποθε�σεις(ΔΕΥ).Ησυνθη�κη:εισα� γειτηνε�ννοιατηςευρωπαικη� ς ιθαγε�νειας, ενισχυ� ει τις αρμοδιο� τητεςτου Ευρωπαικου� Κοινοβουλι�ου και εγκαινια� ζει τηνΟικονομικη� καιΝομισματικη� Ένωση(ΟΝΕ).Εξα� λλου,ηΕΟΚγι�νεταιΕυρωπαικη� Κοινο� τητα(ΕΚ)
(http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=URISERV%3Axy0026)
ΣυνθήκητηςΛισαβόνας(2009):
Ησυνθη� κητηςΛισαβο� νας,ε�δωσενε�εςνομοθετικε�ςεξουσι�εςστοΕυρωπαικο� Κοινοβου� λιοκαιτοε�θεσεσε ισο� τιμη βα� ση με το Συμβου� λιο Υπουργω� ν ο� σοναφορα� τηλη�ψηαποφα� σεωνσχετικα� μετιςδρα� σειςκαι τις δαπα� νες της ΕΕ. Άλλαξε επι�σης τον τρο�ποσυνεργασι�ας του Κοινοβουλι�ου με τα υπο� λοιπαθεσμικα� ο� ργανα και ενι�σχυσε την επιρροη� τωνβουλευτω� ν του ΕΚ σχετικα� με το ποιο� ς διευθυ� νειτηνΕΕ.
Οι βουλευτε�ς του Ευρωπαικου� Κοινοβουλι�ου απε�-κτησαν το δικαι�ωμα απο� ρριψης διεθνω� ν συμφω-νιω� ν, το οποι�ο δεν δι�στασαν να χρησιμοποιη� σουνγια να σταματη� σουν την αμφιλεγο� μενη εμπορικη� συμφωνι�α καταπολε� μησης της παραποι�ησης(ACTA), για την οποι�α υπη� ρχανφο� βοι ο� τι θα οδη-γου� σεσεπεριορισμο� θεμελιωδω� νελευθεριω� ν(http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=OJ:C:2007:306:FULL&from=EL)
ΕυρωπαϊκήΈνωσηκαιΔιεθνείςσυμφωνίες:
Οι διεθνει�ς συμφωνι�ες αποτελου� ν κατηγορι�α τωννομοθετικω� ν πρα� ξεων της Ευρωπαικη� ς Ένωσης(ΕΕ). Συνα� πτονται απο� την ΕΕ, η οποι�α ενεργει�μο� νητηςη� μαζι�μετακρα� τημε�λη,δυνα� μειτωνδια-τα� ξεωντωνιδρυτικω� νΣυνθηκω� ν.
Μετηθε�σησεισχυ� τηςσυνθη� κηςτηςΛισαβο� νας,ηΕυρωπαικη� Ένωση (ΕΕ) απε�κτησε νομικη� προσω-πικο� τητα.Συνεπω� ς,ει�ναιυποκει�μενοδιεθνου� ςδικα-ι�ου, ικανο� να διαπραγματευ� εται και να συνα� πτειδιεθνει�ςσυμφωνι�εςστοο� νομα� του.
Αυτε�ςοιδιεθνει�ςσυμφωνι�εςε�χουννομικε�ςεπιπτω� -σειςστοεσωτερικο� δι�καιοτηςΕΕκαιτωνκρατω� νμελω� ν.Εξα� λλου,οι ιδρυτικε�ςΣυνθη� κεςτηςΕΕορι�-ζουντουςτρο�πουςμετουςοποι�ουςηΕΕμπορει�νασυνα�ψειδιεθνει�ςσυμφωνι�ες.
Ορισμο� ς: Οι διεθνει�ς συμφωνι�ες ει�ναι αποτε�λεσμαμι�ας εθελου� σιας συμφωνι�ας μεταξυ� της Ένωσης,απο� τημι�α,καιτρι�τηςχω� ραςη� τρι�τηςοργα� νωσης,απο� την α� λλη. Οι συμφωνι�ες αυτε�ς δημιουργου� νδικαιω� ματα και υποχρεω� σεις για τα ευρωπαικα� θεσμικα� ο� ργανακαι τα κρα� τη με�λη. Ενσωματω� νο-νταιστηνευρωπαικη� ε�ννομητα� ξηκατα� τηνημερο-μηνι�απουτι�θενταισεισχυ� η� κατα� τηνημερομηνι�απουαυτε�ςπροβλε�πουν.
Απο� νομικη� ς α� ποψης, οι διεθνει�ς συμφωνι�ες ει�ναισυμβατικε�ςπρα� ξειςπαρα� γωγουδικαι�ου,επομε�νωςπρε�πει να συμμορφω� νονται με τις ιδρυτικε�ς Συν-
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
68
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
69
TTIP:
Transatlantic Trade and Investment Partnership /Διατλαντικη� Εταιρικη� Σχε�σηΕμπορι�ουκαιΕπενδυ� -σεων, μεταξυ� Ε.Ε. και ΗΠΑ. Οι συζητη� σεις μεταξυ� τωνδυ� ομερω� νπου ξεκι�νησετο2013γιατην επι�-τευξητηςσυμφωνι�αςει�ναισεεξε�λιξη.Έχειπραγμα-τοποιηθει�ο14οςγυ� ροςτωνδιαπραγματευ� σεων.
CETA:
Comprehensive Economicand Trade Agreement /Ολοκληρωμε�νη Οικονομικη� και Εμπορικη� Συμφω-νι�α, μεταξυ� Ε.Ε. και Καναδα� . Οι διαπραγματευ� σειςγιατησυμφωνι�αμεταξυ� τωνδυ� ομερω� νε�χουνολο-κληρωθει� απο� το2014.Τον Ιου� λιο του2016,μετα� απο� το αποτε�λεσμα και το βα� ρος του δημοψηφι�-σματοςστηνΑγγλι�αμετηνεπικρα� τησητουBREXIT,η συμφωνι�α χαρακτηρι�στηκε απο� την Κομισιο� νμικτη� και ξεκι�νησε η διαδικασι�α της προσωρινη� ςεφαρμογη� ς της. Οι ΦτΦ με ανακοι�νωση� τους στις05/07/2016 με τι�τλο «Προσωρινη� εφαρμογη� τηςCETA - Ουδε�ν μονιμο� τερο του προσωρινου� » υπο-γρα� μμισαν ο� τι με «την προσωρινη� εφαρμογη� τηςCETA,ησυμφωνι�αθατεθει�αυτο� ματασεισχυ� ,πριντηνεπικυ� ρωση� τηςαπο� ταεθνικα� κοινοβου� λια...»
TISA:
TradeinServicesAgreement/Συμφωνι�αΕμπορι�ουσε Υπηρεσι�ες μεταξυ� 50 χωρω� ν, περιλαμβα� νει καιτις χω� ρες της Ε.Ε.. Οι συζητη� σεις ξεκι�νησαν το2012. Ο 18ος γυ� ρος των διαπραγματευ� σεων ολο-κληρω� θηκετονΜα� ιοτου2016.
TPP:
Trans-Pacific Partnership / Δια-Ειρηνικη� Εταιρικη� Σχε�ση).Αφορα� το40%τηςπαγκο� σμιαςοικονομι�αςκαιοι12χω� ρεςπουτηνυπε�γραψαντονΟκτω� βριοτου2015ει�ναι:ΗΠΑ,Καναδα� ς,Μεξικο� ,Χιλη� ,Περου� ,Αυστραλι�α,Νε�αΖηλανδι�α,Ιαπωνι�α,Βιετνα� μ,Σιγκα-που� ρη,Μαλαισι�α,Μπρουνε�ι.
ISDS:
Investor State Dispute Settlement / Επι�λυση δια-φορω� νμεταξυ� επενδυτη� καικρα� τους.Ο ISDSει�ναιε�ναςμηχανισμο� ςπουη� δηαποτελει�με�ροςυπαρχο� ν-τωνσυμφωνιω� νκαιθεωρητικα� ενισχυ� ειτιςα� μεσεςξε�νεςεπενδυ� σειςπαρε�χοντα� ςτουςεπιπλε�ονασφα� -λεια. Σε αντι�θεση με τα εθνικα� δικαστη� ρια, στομηχανισμο� διαιτησι�ας του ISDS ε�χουν προ� σβαση
μο� νοοιξε�νοιεπενδυτε�ς,ενω� τιςαποφα� σειςλαμβα� -νουν ιδιω� τες «δικαστε�ς» που αμει�βονται αδρα� , μετηνω� ρα και για κα� θε διαμα� χη ξεχωριστα� . Για τηνεπι�λυσηκα� θεδιαμα� χηςεπιλε�γονταιτρειςδικηγο� ροιο� που, ε�νας εκπροσωπει� την εταιρι�α, και ε�νας τοκρα� τοςμετοντρι�τοουδε�τερο.Στηνουσι�αoμηχα-νισμο� ς διαιτησι�ας αναγκα� ζει τις πολιτικε�ς τωνκυβερνη� σεων να ει�ναι σε συμφωνι�α με τα συμφε�-ροντα των επενδυτω� ν, καθω� ςσεπολλε�ςπεριπτω� -σεις ο κι�νδυνος εμπλοκη� ς σε μια διαμα� χη απο-θαρρυ� νει τις κυβερνη� σεις να λα� βουν αποφα� σειςυπε�ρτουδημοσι�ουσυμφε�ροντοςσετομει�ςο� πωςηυγει�α,τοπεριβα� λλον,τατρο�φιμα,οιυπηρεσι�εςκ.α� .ΟISDSει�ναιμιαξεκα� θαρηαπειλη� σταεναπομει�να-νταδημοκρατικα� δικαιω� ματα
ICS:
Investor Court System/Δικαστικο� Συ� στημαΕπεν-δυ� σεων.ΤοICSει�ναιτοISDSμενε�οο� νομα.ΌτανηΕυρωπαικη� Επιτροπη� ανακοι�νωσεπωςθασυμπερι-λα� βει το ISDS στην υπο� διαπραγμα� τευση TTIP,υπη� ρξαν αντιδρα� σεις απο� πολι�τες και κινη� ματαστην Ευρω� πη. Συνεπακο� λουθα το Σεπτε�μβριο του2015 προτα� θηκε η δημιουργι�α ενο� ς εναλλακτικου� ιδιωτικου� δικαστηρι�ου για την προστασι�α τωνεπενδυτω� ν με την ονομασι�α ICS, θεωρητικα� σταπρο� τυπατωνεθνικω� νδικαστηρι�ων.ΤοICSε�χειη� δηενσωματωθει� στο τελικο� υπο� ψη�φιση κει�μενο τηςCETA. Οι ΦτΦ ε�χουν συνδιοργανω� σει Ευρωπαικη� εκστρατει�α ενημε�ρωσης στο wemove.eu με θε�μα«Οικυβερνη� σειςδενπρε�πειναμηνυ� ονταιο� τανπρο-στατευ� ουντουςπολι�τες»(Οκτω� βριος2015).Ηεκτι�-μησηει�ναιο� τιτοICSει�ναιστηνπραγματικο� τητατοICDSlight.
ACTA:
Anti-Counterfeiting Trade Agreement / Εμπορικη� Συμφωνι�ακατα� τηςπαραποι�ησης.ΗΕμπορικη� Συμ-φωνι�α Κατα� της Παραποι�ησης γνωστη� και ως(ACTA) η� ταν μια ολιγομερη� ς διεθνη� ς συνθη� κη μεσκοπο� τηνεγκαθι�δρυσηδιεθνω� νπροτυ� πωνγιατηνα� σκηση των δικαιωμα� των πνευματικη� ς ιδιοκτησι�-ας.Ησυμφωνι�αυπογρα�φτηκεαρχικα� στις1Οκτω-βρι�ου του 2011 απο� την Αυστραλι�α, τον Καναδα� ,την Ιαπωνι�α, το Μαρο� κο, τη Νε�α Ζηλανδι�α, τηΣιγκαπου� ρη, τη Νο� τια Κορε�α και τις Ηνωμε�νεςΠολιτει�ες. Τον Ιανουα� ριο του 2012, η Ευρωπαικη� Ένωσηκαι 22απο� τα κρα� τη με�λη της υπε�γραψανεπι�σης,ανεβα� ζονταςτονσυνολικο� αριθμο� τωνυπο-
ΛΕΞΙΚΟΟΡΩΝ γραφο� ντων σε 31. Στις 4 Ιουλι�ου 2012, το Ευρω-παικο� Κοινοβου� λιο, μετα� απο� αντιδρα� σεις και δια-δηλω� σειςαπο� τηνΚοινωνι�ατωνΠολιτω� ν,καταψη� -φισε με ευρει�α πλειοψηφι�α τη Συμφωνι�α, στε�λνο-ντας ηχηρο� μη� νυμα στην Ευρωπαικη� Επιτροπη� .Στηνψηφοφορι�αγιατηνACTA478ευρωβουλευτε�ςψη�φισανκατα� τηςσυμφωνι�αςε�ναντι39πουψη�φι-σανυπε�ρ,ενω� υπη� ρξανκαι165αποχε�ς.
NAFTA:
NorthAmericanFreeTradeAgreement/Συμφωνι�αΕλευ� θερου Εμπορι�ου Βο� ρειας Αμερικη� ς. Ει�ναι μιαεμπορικη� συμφωνι�αμεταξυ� τουΜεξικου� τωνΗνω-με�νωνΠολιτειω� ν τηςΑμερικη� ς και τουΚαναδα� . Ησυμφωνι�αυπογρα�φτηκετο1992καια� ρχισεναλει-τουργει�στις1Ιανουαρι�ου1994.
Η Συμφωνι�α αυτη� αντιμετωπι�στηκε με δυσπιστι�ακαι στις τρεις χω� ρες. Σε ΗΠΑ και Καναδα� υπη� ρξεαπο� τηναρχη� φο� βοςο� τιθαχαθου� νθε�σειςεργασι�-ας,καθω� ςπολλε�ς επιχειρη� σειςθαπροτιμου� σανταφτηνα� εργατικα� χε�ρια τουΜεξικου� . Αλλα� και στηχω� ρα της Κεντρικη� ς Αμερικη� ς εκφρα� στηκαν (καιεξακολουθου� ν να εκφρα� ζονται) αντιρρη� σεις απο� τουςαγρο� τες,λο�γωτωνυψηλο� τατωνεπιδοτη� σεωντωναμερικανικω� ν γεωργικω� νπροιο� ντων, γεγονο� ςπουσυμπιε�ζειπρος τακα� τωτις τιμε�ς τωνμεξικα-νικω� νπροιο� ντων.
ΗNAFTAεπι�σηςενθαρρυ� νειπερισσο� τεροτημετα-να� στευσηΜεξικανω� ν στις ΗΠΑ. Εφο�σον οι μικρε�ςεπιχειρη� σεις δεν μπορου� ν να προστατευτου� ν απο� τις χρεω� σεις πολλοι� μικροιδιοκτη� τες στο Μεξικο� δεν μπορου� ν να ανταγωνιστου� ν τις τιμε� ς τωνπροιο� ντων χρηματοδοτου� μενων απο� τις ΗΠΑ καιε�τσιπολλε�ςαπο� αυτε�ςχρεοκοπου� ν.Ωςαποτε�λεσμαπολλοι�Μεξικα� νοιμεταναστευ� ουνστιςΗΠΑγιανααναζητη� σουν εργασι�α. Οι ι�διοι φο� βοι για τουςμικροιδιοκτη� τεςεκφρα� ζονταιγιατηνTTIPκαιστιςχω� ρεςτηςΕΕ,καιιδιαι�τερατουΕυρωπαικου� νο� του.
ΣυνθήκητουMάαστριχτγιατηνΕυρωπαϊκήΈνωση(1993):
Η συνθη�κη για την Ευρωπαικη� Ένωση (ΣΕΕ) αντι-προσωπευ� ειε�νανε�οστα� διοτηςευρωπαικη� ςολοκλη� -ρωσηςδεδομε�νουο� τιανοι�γειτοδρο�μογιατηνπολι-τικη� ολοκλη�ρωση.Ησυνθη�κηδημιουργει�μι�αΕυρω-παικη� Ένωση που αποτελει�ται απο� τρεις πυλω� νες:τις Ευρωπαικε�ς Κοινο� τητες, την κοινη� εξωτερικη� πολιτικη� και πολιτικη� ασφαλει�ας (ΚΕΠΠΑ) και τηναστυνομικη� και δικαστικη� συνεργασι�α σε ποινικε�ςυποθε�σεις(ΔΕΥ).Ησυνθη�κη:εισα� γειτηνε�ννοιατηςευρωπαικη� ς ιθαγε�νειας, ενισχυ� ει τις αρμοδιο� τητεςτου Ευρωπαικου� Κοινοβουλι�ου και εγκαινια� ζει τηνΟικονομικη� καιΝομισματικη� Ένωση(ΟΝΕ).Εξα� λλου,ηΕΟΚγι�νεταιΕυρωπαικη� Κοινο� τητα(ΕΚ)
(http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=URISERV%3Axy0026)
ΣυνθήκητηςΛισαβόνας(2009):
Ησυνθη� κητηςΛισαβο� νας,ε�δωσενε�εςνομοθετικε�ςεξουσι�εςστοΕυρωπαικο� Κοινοβου� λιοκαιτοε�θεσεσε ισο� τιμη βα� ση με το Συμβου� λιο Υπουργω� ν ο� σοναφορα� τηλη�ψηαποφα� σεωνσχετικα� μετιςδρα� σειςκαι τις δαπα� νες της ΕΕ. Άλλαξε επι�σης τον τρο�ποσυνεργασι�ας του Κοινοβουλι�ου με τα υπο� λοιπαθεσμικα� ο� ργανα και ενι�σχυσε την επιρροη� τωνβουλευτω� ν του ΕΚ σχετικα� με το ποιο� ς διευθυ� νειτηνΕΕ.
Οι βουλευτε�ς του Ευρωπαικου� Κοινοβουλι�ου απε�-κτησαν το δικαι�ωμα απο� ρριψης διεθνω� ν συμφω-νιω� ν, το οποι�ο δεν δι�στασαν να χρησιμοποιη� σουνγια να σταματη� σουν την αμφιλεγο� μενη εμπορικη� συμφωνι�α καταπολε� μησης της παραποι�ησης(ACTA), για την οποι�α υπη� ρχανφο� βοι ο� τι θα οδη-γου� σεσεπεριορισμο� θεμελιωδω� νελευθεριω� ν(http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=OJ:C:2007:306:FULL&from=EL)
ΕυρωπαϊκήΈνωσηκαιΔιεθνείςσυμφωνίες:
Οι διεθνει�ς συμφωνι�ες αποτελου� ν κατηγορι�α τωννομοθετικω� ν πρα� ξεων της Ευρωπαικη� ς Ένωσης(ΕΕ). Συνα� πτονται απο� την ΕΕ, η οποι�α ενεργει�μο� νητηςη� μαζι�μετακρα� τημε�λη,δυνα� μειτωνδια-τα� ξεωντωνιδρυτικω� νΣυνθηκω� ν.
Μετηθε�σησεισχυ� τηςσυνθη� κηςτηςΛισαβο� νας,ηΕυρωπαικη� Ένωση (ΕΕ) απε�κτησε νομικη� προσω-πικο� τητα.Συνεπω� ς,ει�ναιυποκει�μενοδιεθνου� ςδικα-ι�ου, ικανο� να διαπραγματευ� εται και να συνα� πτειδιεθνει�ςσυμφωνι�εςστοο� νομα� του.
Αυτε�ςοιδιεθνει�ςσυμφωνι�εςε�χουννομικε�ςεπιπτω� -σειςστοεσωτερικο� δι�καιοτηςΕΕκαιτωνκρατω� νμελω� ν.Εξα� λλου,οι ιδρυτικε�ςΣυνθη� κεςτηςΕΕορι�-ζουντουςτρο�πουςμετουςοποι�ουςηΕΕμπορει�νασυνα�ψειδιεθνει�ςσυμφωνι�ες.
Ορισμο� ς: Οι διεθνει�ς συμφωνι�ες ει�ναι αποτε�λεσμαμι�ας εθελου� σιας συμφωνι�ας μεταξυ� της Ένωσης,απο� τημι�α,καιτρι�τηςχω� ραςη� τρι�τηςοργα� νωσης,απο� την α� λλη. Οι συμφωνι�ες αυτε�ς δημιουργου� νδικαιω� ματα και υποχρεω� σεις για τα ευρωπαικα� θεσμικα� ο� ργανακαι τα κρα� τη με�λη. Ενσωματω� νο-νταιστηνευρωπαικη� ε�ννομητα� ξηκατα� τηνημερο-μηνι�απουτι�θενταισεισχυ� η� κατα� τηνημερομηνι�απουαυτε�ςπροβλε�πουν.
Απο� νομικη� ς α� ποψης, οι διεθνει�ς συμφωνι�ες ει�ναισυμβατικε�ςπρα� ξειςπαρα� γωγουδικαι�ου,επομε�νωςπρε�πει να συμμορφω� νονται με τις ιδρυτικε�ς Συν-
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
70
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
71
θη� κες της ΕΕ. Ωστο� σο, υπερε�χουν των αποκα-λου� μενων«μονομερω� ν»πρα� ξεωνπαρα� γωγουδικα-ι�ου,η� τοιτωνπρα� ξεωνπουε�χουνεγκριθει�μονομε-ρω� ς απο� τα ευρωπαικα� θεσμικα� ο� ργανα (κανονι-σμοι�,οδηγι�ες,αποφα� σεις,κλπ).
ΕξωτερικέςαρμοδιότητεςτηςΕΕ:
Οι εξωτερικε�ς αρμοδιο� τητες της ΕΕ ορι�ζονται απο� τοα� ρθρο216τηςσυνθη� κηςγιατηλειτουργι�α τηςΕΕ. Έτσι, η ΕΕ δυ� ναται να συνα� πτει διεθνει�ς συμ-φωνι�ες:
• στιςπεριπτω� σειςπουπροβλε�πονταιαπο� τιςιδρυ-τικε�ςΣυνθη� κες,
• ο� ταντοπροβλε�πειμι�αδεσμευτικη� νομικη� πρα� ξη,
• εφο�σονησυ� ναψησυμφωνι�αςει�ναιαναγκαι�αγιατηνεπι�τευξηενο� ςεκτωνστο�χωντηςΕΕ,ακο� μηκαιεα� νδενυπα� ρχειεσωτερικη� ευρωπαικη� νομο-θεσι�α,
• ο� τανησυ� ναψημι�αςσυμφωνι�αςμπορει�ναεπηρ-εα� σει κοινου� ς κανο� νες που ε�χουν εγκριθει� απο� τηνΕΕωςεσωτερικο� δι�καιο.Έτσι,ο� τανηΕΕε�χειεγκρι�νεικοινου� ςκανο� νεςγιατηνεφαρμογη� μι�αςπολιτικη� ς,τακρα� τημε�ληδενε�χουνπιατοδικαι�-ωμανασυνα�ψουνμετρι�τεςχω� ρεςυποχρεω� σειςπουπλη� ττουναυτου� ςτουςκανο� νες.
Αποκλειστική αρμοδιότητα και συντρέχουσααρμοδιότητα(μικτήσυμφωνία):
Ηκατανομη� τωναρμοδιοτη� τωνμεταξυ� τηςΕΕκαιτωνκρατω� νμελω� νμεταφε�ρεταιεπι�σηςκαισεδιεθ-νε�ςεπι�πεδο.Έτσι,ο� τανηΕΕδιαπραγματευ� εταιμι�αδιεθνη� συμφωνι�α,διαθε�τειει�τεαποκλειστικη� αρμο-διο� τηταει�τεσυντρε�χουσααρμοδιο� τηταμετακρα� -τημε�λη.
Σεπερι�πτωσηπουηαρμοδιο� τηταει�ναιαποκλειστι-κη� , η ΕΕ ει�ναι η μο� νη που μπορει� να διαπραγ-ματευ� εταικαινασυνα� πτεισυμφωνι�α.Εξα� λλου,τοα� ρθρο 3 της συνθη� κης για τη λειτουργι�α της ΕΕδιευκρινι�ζειτουςτομει�ςστουςοποι�ουςηΕΕδιαθε�-τει αποκλειστικη� αρμοδιο� τητα για τη συ� ναψη διε-θνω� νσυμφωνιω� ν.
Σεπερι�πτωσηπουηαρμοδιο� τητα� τηςει�ναισυντρε�-χουσα με τα κρα� τη με�λη, η συμφωνι�α συνα� πτεταιταυτο�χρονα απο� την ΕΕ και απο� τα κρα� τη με�λη.Προ� κειταιγιαμικτη� συμφωνι�α,στηνοποι�ατακρα� -τη με�λη πρε�πει να συναινε�σουν. Οι τομει�ς τωνσυντρεχουσω� ναρμοδιοτη� τωνορι�ζονταιστοα� ρθρο4τηςσυνθη� κηςγιατηλειτουργι�ατηςΕΕ.(http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=URISERV%3Aai0034).
Εμπορικέςσυμφωνίεςνέουτύπου:
Ύστερααπο� τοαδιε�ξοδοστιςπολυμερει�ςδιαπραγ-ματευ� σειςστοπλαι�σιοτουΠΟΕσχετικα� μετοανα-πτυξιακο� προ�γραμμα της Ντο�χα, η ΕΕ ε�πρεπε ναβρειεναλλακτικου� ςτρο�πουςγιαναδιασφαλιστει�ηκαλυ� τερη προ� σβαση στις αγορε�ς τρι�των χωρω� ν.Για την επι�τευξη του σκοπου� αυτου� , ειση� χθη μιανε�αγενια� σεβα� θοςσυμφωνιω� νελευ� θερωνσυναλ-λαγω� ν (ΣΕΣ) που υπερβαι�νουν κατα� πολυ� τιςδασμολογικε�ςελαφρυ� νσειςκαιτοεμπο� ριοπροιο� ν-των.(http://www.europarl.europa.eu/atyourservice/el/displayFtu.html?ftuId=FTU_6.2.1.html)
ΠαγκόσμιοςΟργανισμόςΕμπορίου(ΠΟΕ):
OΠαγκο�σμιοςΟργανισμο� ςΕμπορι�ουθεσπι�στηκετο1995, αντικαθιστω� ντας την “Γενικη� Συμφωνι�αΔασμω� ν και Εμπορι�ου” (GATT), η οποι�α ει�χε υπο-γραφει�το1947σταπλαι�σιατουΟΗΕ,καιτηςοποι�-ας η χω� ρα μας υπη� ρξε με�λος απο� το 1948, ε�ναχρο� νο μετα� την θε�σπιση� της. Ο ΠΟΕ αποτελει�ται(για την ω� ρα) απο� 148 χω� ρες με�λη του ΟΗΕ καικυρι�αρχος στο�χος του ει�ναι η θε�σπιση, μετα� απο� εντατικε�ς διαπραγματευ� σεις μεταξυ� των μελω� ντου,κοινω� νκανο� νωνκαιαρχω� νπουπρε�πειναδιε�-πουντοδιεθνε�ςεμπο� ριο.
Βα� σειτηςΣυνθη� κηςτηςΕ.Ε.,επι�σημοςΔιαπραγμα-τευτη� ς τηςΚοινο� τητας σε ο� λες τις συμφωνι�ες τουΠΟΕ,ει�ναιηΕυρωπαικη� Επιτροπη� .ΗΕλλα� δα,ο� πωςκαι τα υπο� λοιπα κρα� τη με�λη της Ε.Ε., συμμετε�χειενεργα� στηδιαμο� ρφωσητωνθε�σεωνκαι τωνεπι-χειρημα� τωντηςΕ.Ε.
Στο πλαι�σιο του ΠΟΕ, οι διεθνει�ς συμφωνι�ες πουα� μεσα η� ε�μμεσα αφορου� ν στον αγροτικο� τομε�α,ει�ναι:
• Ησυμφωνι�αγιατηΓεωργι�α,
• Η συμφωνι�α για την Πνευματικη� Ιδιοκτησι�α(TRIPs) στην οποι�α υπα� ρχουν ρυθμι�σεις για τιςΓεωγραφικε�ςΕνδει�ξεις,
• Η συμφωνι�α για την εφαρμογη� των Υγειονο-μικω� νκαιΦυτουγειονομικω� νμε�τρων(SPS),
• Ησυμφωνι�α για ταΤεχνικα� Εμπο� διαστοΕμπο� -ριο(TBT),
• Η συμφωνι�α για τις Επιδοτη� σεις και τα Αντι-σταθμιστικα� Με�τρα (Subsidies and Countervai-lingMeasures),περιλαμβανομε�νωνκαι τωνεπι-δοτη� σεωνστηναλιει�α.
(http://www.minagric.gr/index.php/el/the-ministry-2/agricultural-policy/koinotsxeseis/dienorgan/1233-pagkorganemp)
ΕυρωπαϊκήΠρωτοβουλίαΠολιτών/EuropeanCitizens'Initiative(ECI):
H Ευρωπαικη� Πρωτοβουλι�α Πολιτω� ν παρε�χει σεε�ναεκατομμυ� ριοπολι�τεςτηςΕΕτηδυνατο� τητανασυμμετε�χουν α� μεσα στη διαμο� ρφωση των πολι-τικω� ν της ΕΕ, ζητω� ντας απο� την Ευρωπαικη� Επι-τροπη� ναυποβα� λεινομοθετικη� προ� ταση.(http://ec.europa.eu/citizens-initiative/public/welcome?lg=el)
Αυτη� τη δυνατο� τητααξιοποι�ησαν για την εκστρα-τει�αSTOPTTIPπουε�γινετο2015γιαναμηπροχω-ρη� σει η συμφωνι�α TTIP. Αν και συγκεντρω� θηκαν3,3 εκατομμυ� ρια υπογραφε�ς το αι�τημα δεν ε�γινεαποδεκτο� .
Την ι�δια διαδικασι�α ε� χει επιλε� ξει το δι�κτυοpeople4soilγιατηνεκστρατει�απουθαξεκινη� σει22Σεπτεμβρι�ου2016γιανασυγκεντρωθου� νε�ναεκα-τομμυ� ριο υπογραφε�ς απο� τους κατοι�κους τωνχωρω� ν της ΕΕ για τη νομοθετικη� προστασι�α τουεδα� φους. Οι ΦτΦ ει�ναι εθνικοι� συντονιστε�ς τηςεκστρατει�ας με στο�χο να συγκεντρωθου� ν 15.750υπογραφε�ςστηνΕλλα� δα.(http://www.people4soil.eu/index-gr.php)
ΕΛΕΥΘΕΡΕΣΖΩΝΕΣTTIPCETATiSAFREEZONES:
Απο� τον Ιανουα� ριο με�χρι το Σεπτε�μβριο του 2016ε�χουν πα� ρει αποφα� σεις για Ελευ� θερες Ζω� νες /TTIP-CETA Free Zones, 40 Δη� μοι, οι Περιφε�ρειεςΑττικη� ςκαιΙονι�ωνΝη� σων.Αποφα� σειςενα� ντιαστιςTTIPCETAε�χουνεκδω� σειηΚΕΔΕ,τοΠεριφερειακο� Συμβου� λιο Πελοποννη� σου και η ΠΕΔ Αττικη� ς(συμμετε�χουν62Δη� μοι).
Συνολικα� περι�που2.000Δη� μοικαιΠεριφε�ρειεςτηςΕυρω� πης ε�χουν πα� ρει σχετικε�ς αποφα� σεις TTIPCETA Free Zones. Η πρω� τη συνα� ντηση για τιςΕλευ� θερες Ζω� νες ε�γινε στη Βαρκελω� νη το 2016κατα� τη δια� ρκεια της οποι�ας υιοθετη� θηκε κοινο� ψη�φισμα. Απο� την Ελλα� δα συμμετει�χαν εκπρο�σω-ποι των Δη� μων Αιγα� λεω και Κε�ρκυρας καθω� ς καιμε�λητωνΦτΦ.https://www.ttip-free-zones.eu
ΤαΘεσμικάόργανατηςΕ.Ε.:
Πληροφορι�εςστηνΕλληνικη� γλω� σσα:https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies_el
ΠροϊόνταΠροστατευόμενηςΟνομασίαςΠροέλευσης(Π.Ο.Π)καιΠροστατευόμενηςΓεωγραφικήςΈνδειξης(Π.Γ.Ε.)στηνΕ.Ε.
Οε�λεγχοςκαιηπιστοποι�ησητωνΠροιο� ντωνΟνο-μασι�αςΠροε�λευσης(ΠΟΠ)καιτωνΠροιο� ντωνΓεω-
γραφικη� ςΈνδειξης (ΠΓΕ), ε�χειανατεθει�, συ� μφωναμε την Κοινη� Υπουργικη� Απο�φαση 261611/22-03-2007(ΦΕΚ406Β/22-03-2007)(http://www.agrocert.gr/photos/faq/cfiles/261611%20POP%20PGE.pdf)και την τροποποι�ηση αυτη� ς, στον Οργανισμο� Πι-στοποι�ησης και Επι�βλεψης Γεωργικω� ν Προιο� ντων(ΟΠΕΓΕΠ)(http://www.agrocert.gr/photos/kanonismoi%20euenosis/cfiles/trop261611-21-04-08.pdf).
«ΟνομασίαΠροέλευσης»:τοο� νομαμιαςπεριοχη� ς,ενο� ς συγκεκριμε�νου το�που η� , σε εξαιρετικε�ς περι-πτω� σεις,μιαςχω� ρας,τοοποι�οχρησιμοποιει�ταιγιατην περιγραφη� ενο� ς γεωργικου� προιο� ντος η� ενο� ςτροφι�μουπουκατα� γεταιαπο� τησυγκεκριμε�νηπερι-οχη� , τον συγκεκριμε�νο το� πο η� τη συγκεκριμε�νηχω� ρα,τουοποι�ουηποιο� τηταη� ταχαρακτηριστικα� οφει�λονταιουσιαστικα� η� αποκλειστικα� στοιδιαι�τε-ρογεωγραφικο� περιβα� λλονπουπεριλαμβα� νειτουςεγγενει�ς φυσικου� ς και ανθρω� πινους παρα� γοντες,του οποι�ου η παραγωγη� , η μεταποι�ηση και ηεπεξεργασι�απραγματοποιου� νταιστηνοριοθετημε�-νηγεωγραφικη� περιοχη� .
«Γεωγραφική Ένδειξη»: το ο� νομα μιας περιοχη� ς,ενο� ς συγκεκριμε� νου το� που η� , σε εξαιρετικε� ςπεριπτω� σεις,μιαςχω� ρας,τοοποι�οχρησιμοποιει�ταιγια την περιγραφη� ενο� ς γεωργικου� προιο� ντος η� ενο� ς τροφι�μου: που κατα� γεται απο� την εν λο� γωπεριοχη� , τον συγκεκριμε�νο το� πο η� την εν λο� γωχω� ρα, του οποι�ου η συγκεκριμε�νη ποιο� τητα, ηφη� μη η� α� λλα χαρακτηριστικα� μπορου� ν να αποδο-θου� νστηνενλο�γωγεωγραφικη� καταγωγη� ,τουοπο-ι�ου η παραγωγη� η� /και η μεταποι�ηση η� /και ηεπεξεργασι�απραγματοποιου� νταιστηνοριοθετημε�-νηγεωγραφικη� περιοχη� .
Επισημαι�νεταιο� τιγιακα� θεπροιο� ν,εκτο� ςτηςΚοιν-οτικη� ς και Εθνικη� ςνομοθεσι�ας για το συ� νολο τωνΠΟΠ/ΠΓΕ,πρε�πει να λαμβα� νονται υπο� ψη καιοισυγκεκριμε�νες προδιαγραφε�ς, που περιγρα� φο-νταιστηνΕθνικη�(http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/2012-02-02-07-52-07/ellinikaproionta)η� Κοινοτικη� (http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/2012-02-02-07-52-07/nomothesia-pop)νομοθεσι�ακαταχω� ρισηςτουπροιο� ντοςωςΠΟΠη� ΠΓΕ.Κατα� λογοςΕλληνικω� νΠροιο� ντωνΠΟΠ-ΠΓΕ&Προ-διαγραφε�ς:(http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/2012-02-02-07-52-07/ellinikaproionta)ΠΗΓΗ:http://www.agrocert.gr/pages/content.asp?cntID=26&catID=15"AGROCERT
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
70
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
71
θη� κες της ΕΕ. Ωστο� σο, υπερε�χουν των αποκα-λου� μενων«μονομερω� ν»πρα� ξεωνπαρα� γωγουδικα-ι�ου,η� τοιτωνπρα� ξεωνπουε�χουνεγκριθει�μονομε-ρω� ς απο� τα ευρωπαικα� θεσμικα� ο� ργανα (κανονι-σμοι�,οδηγι�ες,αποφα� σεις,κλπ).
ΕξωτερικέςαρμοδιότητεςτηςΕΕ:
Οι εξωτερικε�ς αρμοδιο� τητες της ΕΕ ορι�ζονται απο� τοα� ρθρο216τηςσυνθη� κηςγιατηλειτουργι�α τηςΕΕ. Έτσι, η ΕΕ δυ� ναται να συνα� πτει διεθνει�ς συμ-φωνι�ες:
• στιςπεριπτω� σειςπουπροβλε�πονταιαπο� τιςιδρυ-τικε�ςΣυνθη� κες,
• ο� ταντοπροβλε�πειμι�αδεσμευτικη� νομικη� πρα� ξη,
• εφο�σονησυ� ναψησυμφωνι�αςει�ναιαναγκαι�αγιατηνεπι�τευξηενο� ςεκτωνστο�χωντηςΕΕ,ακο� μηκαιεα� νδενυπα� ρχειεσωτερικη� ευρωπαικη� νομο-θεσι�α,
• ο� τανησυ� ναψημι�αςσυμφωνι�αςμπορει�ναεπηρ-εα� σει κοινου� ς κανο� νες που ε�χουν εγκριθει� απο� τηνΕΕωςεσωτερικο� δι�καιο.Έτσι,ο� τανηΕΕε�χειεγκρι�νεικοινου� ςκανο� νεςγιατηνεφαρμογη� μι�αςπολιτικη� ς,τακρα� τημε�ληδενε�χουνπιατοδικαι�-ωμανασυνα�ψουνμετρι�τεςχω� ρεςυποχρεω� σειςπουπλη� ττουναυτου� ςτουςκανο� νες.
Αποκλειστική αρμοδιότητα και συντρέχουσααρμοδιότητα(μικτήσυμφωνία):
Ηκατανομη� τωναρμοδιοτη� τωνμεταξυ� τηςΕΕκαιτωνκρατω� νμελω� νμεταφε�ρεταιεπι�σηςκαισεδιεθ-νε�ςεπι�πεδο.Έτσι,ο� τανηΕΕδιαπραγματευ� εταιμι�αδιεθνη� συμφωνι�α,διαθε�τειει�τεαποκλειστικη� αρμο-διο� τηταει�τεσυντρε�χουσααρμοδιο� τηταμετακρα� -τημε�λη.
Σεπερι�πτωσηπουηαρμοδιο� τηταει�ναιαποκλειστι-κη� , η ΕΕ ει�ναι η μο� νη που μπορει� να διαπραγ-ματευ� εταικαινασυνα� πτεισυμφωνι�α.Εξα� λλου,τοα� ρθρο 3 της συνθη� κης για τη λειτουργι�α της ΕΕδιευκρινι�ζειτουςτομει�ςστουςοποι�ουςηΕΕδιαθε�-τει αποκλειστικη� αρμοδιο� τητα για τη συ� ναψη διε-θνω� νσυμφωνιω� ν.
Σεπερι�πτωσηπουηαρμοδιο� τητα� τηςει�ναισυντρε�-χουσα με τα κρα� τη με�λη, η συμφωνι�α συνα� πτεταιταυτο�χρονα απο� την ΕΕ και απο� τα κρα� τη με�λη.Προ� κειταιγιαμικτη� συμφωνι�α,στηνοποι�ατακρα� -τη με�λη πρε�πει να συναινε�σουν. Οι τομει�ς τωνσυντρεχουσω� ναρμοδιοτη� τωνορι�ζονταιστοα� ρθρο4τηςσυνθη� κηςγιατηλειτουργι�ατηςΕΕ.(http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=URISERV%3Aai0034).
Εμπορικέςσυμφωνίεςνέουτύπου:
Ύστερααπο� τοαδιε�ξοδοστιςπολυμερει�ςδιαπραγ-ματευ� σειςστοπλαι�σιοτουΠΟΕσχετικα� μετοανα-πτυξιακο� προ�γραμμα της Ντο�χα, η ΕΕ ε�πρεπε ναβρειεναλλακτικου� ςτρο�πουςγιαναδιασφαλιστει�ηκαλυ� τερη προ� σβαση στις αγορε�ς τρι�των χωρω� ν.Για την επι�τευξη του σκοπου� αυτου� , ειση� χθη μιανε�αγενια� σεβα� θοςσυμφωνιω� νελευ� θερωνσυναλ-λαγω� ν (ΣΕΣ) που υπερβαι�νουν κατα� πολυ� τιςδασμολογικε�ςελαφρυ� νσειςκαιτοεμπο� ριοπροιο� ν-των.(http://www.europarl.europa.eu/atyourservice/el/displayFtu.html?ftuId=FTU_6.2.1.html)
ΠαγκόσμιοςΟργανισμόςΕμπορίου(ΠΟΕ):
OΠαγκο�σμιοςΟργανισμο� ςΕμπορι�ουθεσπι�στηκετο1995, αντικαθιστω� ντας την “Γενικη� Συμφωνι�αΔασμω� ν και Εμπορι�ου” (GATT), η οποι�α ει�χε υπο-γραφει�το1947σταπλαι�σιατουΟΗΕ,καιτηςοποι�-ας η χω� ρα μας υπη� ρξε με�λος απο� το 1948, ε�ναχρο� νο μετα� την θε�σπιση� της. Ο ΠΟΕ αποτελει�ται(για την ω� ρα) απο� 148 χω� ρες με�λη του ΟΗΕ καικυρι�αρχος στο�χος του ει�ναι η θε�σπιση, μετα� απο� εντατικε�ς διαπραγματευ� σεις μεταξυ� των μελω� ντου,κοινω� νκανο� νωνκαιαρχω� νπουπρε�πειναδιε�-πουντοδιεθνε�ςεμπο� ριο.
Βα� σειτηςΣυνθη� κηςτηςΕ.Ε.,επι�σημοςΔιαπραγμα-τευτη� ς τηςΚοινο� τητας σε ο� λες τις συμφωνι�ες τουΠΟΕ,ει�ναιηΕυρωπαικη� Επιτροπη� .ΗΕλλα� δα,ο� πωςκαι τα υπο� λοιπα κρα� τη με�λη της Ε.Ε., συμμετε�χειενεργα� στηδιαμο� ρφωσητωνθε�σεωνκαι τωνεπι-χειρημα� τωντηςΕ.Ε.
Στο πλαι�σιο του ΠΟΕ, οι διεθνει�ς συμφωνι�ες πουα� μεσα η� ε�μμεσα αφορου� ν στον αγροτικο� τομε�α,ει�ναι:
• Ησυμφωνι�αγιατηΓεωργι�α,
• Η συμφωνι�α για την Πνευματικη� Ιδιοκτησι�α(TRIPs) στην οποι�α υπα� ρχουν ρυθμι�σεις για τιςΓεωγραφικε�ςΕνδει�ξεις,
• Η συμφωνι�α για την εφαρμογη� των Υγειονο-μικω� νκαιΦυτουγειονομικω� νμε�τρων(SPS),
• Ησυμφωνι�α για ταΤεχνικα� Εμπο� διαστοΕμπο� -ριο(TBT),
• Η συμφωνι�α για τις Επιδοτη� σεις και τα Αντι-σταθμιστικα� Με�τρα (Subsidies and Countervai-lingMeasures),περιλαμβανομε�νωνκαι τωνεπι-δοτη� σεωνστηναλιει�α.
(http://www.minagric.gr/index.php/el/the-ministry-2/agricultural-policy/koinotsxeseis/dienorgan/1233-pagkorganemp)
ΕυρωπαϊκήΠρωτοβουλίαΠολιτών/EuropeanCitizens'Initiative(ECI):
H Ευρωπαικη� Πρωτοβουλι�α Πολιτω� ν παρε�χει σεε�ναεκατομμυ� ριοπολι�τεςτηςΕΕτηδυνατο� τητανασυμμετε�χουν α� μεσα στη διαμο� ρφωση των πολι-τικω� ν της ΕΕ, ζητω� ντας απο� την Ευρωπαικη� Επι-τροπη� ναυποβα� λεινομοθετικη� προ� ταση.(http://ec.europa.eu/citizens-initiative/public/welcome?lg=el)
Αυτη� τη δυνατο� τητααξιοποι�ησαν για την εκστρα-τει�αSTOPTTIPπουε�γινετο2015γιαναμηπροχω-ρη� σει η συμφωνι�α TTIP. Αν και συγκεντρω� θηκαν3,3 εκατομμυ� ρια υπογραφε�ς το αι�τημα δεν ε�γινεαποδεκτο� .
Την ι�δια διαδικασι�α ε� χει επιλε� ξει το δι�κτυοpeople4soilγιατηνεκστρατει�απουθαξεκινη� σει22Σεπτεμβρι�ου2016γιανασυγκεντρωθου� νε�ναεκα-τομμυ� ριο υπογραφε�ς απο� τους κατοι�κους τωνχωρω� ν της ΕΕ για τη νομοθετικη� προστασι�α τουεδα� φους. Οι ΦτΦ ει�ναι εθνικοι� συντονιστε�ς τηςεκστρατει�ας με στο�χο να συγκεντρωθου� ν 15.750υπογραφε�ςστηνΕλλα� δα.(http://www.people4soil.eu/index-gr.php)
ΕΛΕΥΘΕΡΕΣΖΩΝΕΣTTIPCETATiSAFREEZONES:
Απο� τον Ιανουα� ριο με�χρι το Σεπτε�μβριο του 2016ε�χουν πα� ρει αποφα� σεις για Ελευ� θερες Ζω� νες /TTIP-CETA Free Zones, 40 Δη� μοι, οι Περιφε�ρειεςΑττικη� ςκαιΙονι�ωνΝη� σων.Αποφα� σειςενα� ντιαστιςTTIPCETAε�χουνεκδω� σειηΚΕΔΕ,τοΠεριφερειακο� Συμβου� λιο Πελοποννη� σου και η ΠΕΔ Αττικη� ς(συμμετε�χουν62Δη� μοι).
Συνολικα� περι�που2.000Δη� μοικαιΠεριφε�ρειεςτηςΕυρω� πης ε�χουν πα� ρει σχετικε�ς αποφα� σεις TTIPCETA Free Zones. Η πρω� τη συνα� ντηση για τιςΕλευ� θερες Ζω� νες ε�γινε στη Βαρκελω� νη το 2016κατα� τη δια� ρκεια της οποι�ας υιοθετη� θηκε κοινο� ψη�φισμα. Απο� την Ελλα� δα συμμετει�χαν εκπρο�σω-ποι των Δη� μων Αιγα� λεω και Κε�ρκυρας καθω� ς καιμε�λητωνΦτΦ.https://www.ttip-free-zones.eu
ΤαΘεσμικάόργανατηςΕ.Ε.:
Πληροφορι�εςστηνΕλληνικη� γλω� σσα:https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies_el
ΠροϊόνταΠροστατευόμενηςΟνομασίαςΠροέλευσης(Π.Ο.Π)καιΠροστατευόμενηςΓεωγραφικήςΈνδειξης(Π.Γ.Ε.)στηνΕ.Ε.
Οε�λεγχοςκαιηπιστοποι�ησητωνΠροιο� ντωνΟνο-μασι�αςΠροε�λευσης(ΠΟΠ)καιτωνΠροιο� ντωνΓεω-
γραφικη� ςΈνδειξης (ΠΓΕ), ε�χειανατεθει�, συ� μφωναμε την Κοινη� Υπουργικη� Απο�φαση 261611/22-03-2007(ΦΕΚ406Β/22-03-2007)(http://www.agrocert.gr/photos/faq/cfiles/261611%20POP%20PGE.pdf)και την τροποποι�ηση αυτη� ς, στον Οργανισμο� Πι-στοποι�ησης και Επι�βλεψης Γεωργικω� ν Προιο� ντων(ΟΠΕΓΕΠ)(http://www.agrocert.gr/photos/kanonismoi%20euenosis/cfiles/trop261611-21-04-08.pdf).
«ΟνομασίαΠροέλευσης»:τοο� νομαμιαςπεριοχη� ς,ενο� ς συγκεκριμε�νου το�που η� , σε εξαιρετικε�ς περι-πτω� σεις,μιαςχω� ρας,τοοποι�οχρησιμοποιει�ταιγιατην περιγραφη� ενο� ς γεωργικου� προιο� ντος η� ενο� ςτροφι�μουπουκατα� γεταιαπο� τησυγκεκριμε�νηπερι-οχη� , τον συγκεκριμε�νο το� πο η� τη συγκεκριμε�νηχω� ρα,τουοποι�ουηποιο� τηταη� ταχαρακτηριστικα� οφει�λονταιουσιαστικα� η� αποκλειστικα� στοιδιαι�τε-ρογεωγραφικο� περιβα� λλονπουπεριλαμβα� νειτουςεγγενει�ς φυσικου� ς και ανθρω� πινους παρα� γοντες,του οποι�ου η παραγωγη� , η μεταποι�ηση και ηεπεξεργασι�απραγματοποιου� νταιστηνοριοθετημε�-νηγεωγραφικη� περιοχη� .
«Γεωγραφική Ένδειξη»: το ο� νομα μιας περιοχη� ς,ενο� ς συγκεκριμε� νου το� που η� , σε εξαιρετικε� ςπεριπτω� σεις,μιαςχω� ρας,τοοποι�οχρησιμοποιει�ταιγια την περιγραφη� ενο� ς γεωργικου� προιο� ντος η� ενο� ς τροφι�μου: που κατα� γεται απο� την εν λο� γωπεριοχη� , τον συγκεκριμε�νο το� πο η� την εν λο� γωχω� ρα, του οποι�ου η συγκεκριμε�νη ποιο� τητα, ηφη� μη η� α� λλα χαρακτηριστικα� μπορου� ν να αποδο-θου� νστηνενλο�γωγεωγραφικη� καταγωγη� ,τουοπο-ι�ου η παραγωγη� η� /και η μεταποι�ηση η� /και ηεπεξεργασι�απραγματοποιου� νταιστηνοριοθετημε�-νηγεωγραφικη� περιοχη� .
Επισημαι�νεταιο� τιγιακα� θεπροιο� ν,εκτο� ςτηςΚοιν-οτικη� ς και Εθνικη� ςνομοθεσι�ας για το συ� νολο τωνΠΟΠ/ΠΓΕ,πρε�πει να λαμβα� νονται υπο� ψη καιοισυγκεκριμε�νες προδιαγραφε�ς, που περιγρα� φο-νταιστηνΕθνικη�(http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/2012-02-02-07-52-07/ellinikaproionta)η� Κοινοτικη� (http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/2012-02-02-07-52-07/nomothesia-pop)νομοθεσι�ακαταχω� ρισηςτουπροιο� ντοςωςΠΟΠη� ΠΓΕ.Κατα� λογοςΕλληνικω� νΠροιο� ντωνΠΟΠ-ΠΓΕ&Προ-διαγραφε�ς:(http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/2012-02-02-07-52-07/ellinikaproionta)ΠΗΓΗ:http://www.agrocert.gr/pages/content.asp?cntID=26&catID=15"AGROCERT
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
72
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
73
ΞενόγλωσσηΒιβλιογραφία
• Campbell,H.(2008).ChinainAfrica:challengingUSglobalhegemony.ThirdWorldQuarterly,29(1),89-105.
• Capaldo,J.(2014).TheTrans-AtlanticTradeandInvestmentPartnership:EuropeanDisintegration,UnemploymentandInstability,TuftsUniversity,Medford,October2014
• CentreforEconomicPolicyResearch(2014).QuantifyingtheImpactofaTransatlanticTradeandInvestmentPartnership(T-TIP)AgreementonPortugal.
• DeVilleF.,&Siles-BruggeG.,(2014).TheEU-USTransatlanticTradeandInvestmentPartnershipandtheRoleofTradeImpactAssessments:ManagingFictionalExpectations,AssessingtheClaimedBenefitsoftheTransatlanticTradeandInvestmentPartnership(TTIP),AustrianFoundationforDevelopmentResearch,Vienna,April2014.
• EuropeanCommission2010,ReportonGreekGovernmentDeficitandDebtStatistics
• EuropeanCommission(2016),CETA-Summaryofthefinalnegotiatingresults.
• Geeraerts,G.(2011).China,theEU,andtheNewMultipolarity.EuropeanReview,19(01),57-67.
• GrumillerJan-Augustin(2014).Ex-anteversusex-postassessmentsoftheeconomicbenefitsofFreeTradeAgreements:lessonsfromtheNorthAmericanFreeTradeAgreement(NAFTA),AustrianFoundationforDevelopmentResearch,Vienna,April2014.
• HillaryJ.(2015).TheTransatlanticTradeandInvestmentPartnership:ΑChapterforDeregulationanAttackonJobs,anEndtoDemocracy,RosaLuxemburgStiftung,BrusselsOffice.
• InstitutodeEstudiosEconomicos(2015).ElimpactoenlaeconomıaespanoladelafirmadelAcuerdoTransatlanticodeComercioeInversion(TTIP)conEE.UU
• LSEEnterprise(2013),CostsandBenefitsofanEU-USAInvestmentProtectionTreaty.
• Paul,T.V.(2005).SoftbalancingintheageofUSprimacy.Internationalsecurity,30(1),46-71.Xuetong,Y.(2015).WhyaBipolarWorldIsMoreLikelyThanaUnipolarorMultipolarOne.NewPerspectivesQuarterly,32(3),52-56.
• Sahara,T.(2015).Post-Globalization:theUSRetreat,SCO,Sino-RussianAccordandMultipolarity,InternationalJournalofRussianStudies,(4).
• TheIMFandtheCrisesinGreece,Ireland,andPortugal
• Zarotiadis,G.,&Gkagka,A.(2013).EuropeanUnion:adivergingUnion?.JournalofPostKeynesianEconomics,35(4),537-568.
• Zarotiadis,G.(2014).GreeceandtheEuropeanUnion:NeoliberalismanditsDiscontents.InTheGreatCatalyst:EuropeanUnionProjectandLessonsfromGreeceandTurkey,BulentTernel,UK.
• Zarotiadis,G.,&Lyratzopoulou,D.(2015).RebuildingSocio-EconomicCooperationinSouthEastEuropeandtheBlackSeaforRestartingEuropeanIntegration.EurasianJournalofSocialSciences,3(4),46-52).
• Zarotiadis,G.&OzouniEi.,(2016).Extroversionwithinaneweconomicparadigm.In(underpublishing)acollectivevolumeentitled:ANewGrowthModelfortheGreekEconomy:RequirementsforLong-TermSustainability,PalgraveMacMillan.
• FernandaG.Nicola:ThepoliticizationoflegalexpertiseintheTTIPnegotiation.
• Dangerousregulatoryduet-CorporateEuropeObservatory
• EUpaperongeographicalindicationsintransatlantictradeandinvestmentpartnership.
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2016/march/tradoc_154386.GIPaperAnnex1%20FINAL_REV.pdf&
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2016/march/tradoc_154387.pdf
• CEPR,2013,ReducingTransatlanticBarrierstoTradeandInvestment,CentreforEconomicPolicyResearch,London.
• CEPII,2013,TransatlanticTrade:WhitherPartnership,WhichEconomicConsequences?,Centred’EtudesProspectivesetd’InformationsInternationales,Paris.
• Ecorys,2009,Non-TariffMeasuresinEU-USTradeandInvestment-AnEconomicAnalysis,ECORYSNederlandBV
• EuropeanCommission(2013):ImpactAssessmentReportonthefutureofEU-UStraderelations,Commission,StaffWorkingDocument,SWD(2013)68final,Strasbourg,12.3.2013.
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2013/march/tradoc_150759.pdf(03/26/2014).
• Roughtrade:ThethreatofTTIPforsmallbusinessesintheUK
• Ttip-leakshttps://www.ttip-leaks.org/
• ATransatlanticagreementbutatwhatcostforSME’s,VelbenInstitute
• M.C.Roco,C.A.Mircin,M.C.Hersam,NanotechnologyResearchDirectionsforSocietalNeeds2020,RetrospectiveandOutlook,Sep2016http://www.wtec.org/Nano_Research_Directions_to_2020.pdf
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕλληνικήΠρωτοβουλίαSTOPTTIPCETATiSA
Ει�ναι ε�να α� τυπο δι�κτυο συνεργασι�ας δια� φορωνοργανω� σεων της κοινωνι�ας των πολιτω� ν ο� πως,π.χ., Περιβαλλοντικω� ν - Οικολογικω� ν συλλο� γων,Καταναλωτικω� ν και Συνεταιριστικω� ν οργανω� σε-ων,Πολιτικω� ν Ινστιτου� των, Βιοκαλλιεργητω� ν καιΟργανω� σεων για την ελευ� θερη διακι�νηση τωνσπο� ρωνκαιτηνδιατροφικη� ασφα� λεια,Πρωτοβου-λι�ες Συνεργασι�ας για την Κοινωνικη� και Αλληλε�γ-γυα Οικονομι�α και το Δι�καιο Εμπο� ριο, Κινη� σειςπολιτω� νγιαταδημοκρατικα� ,εργασιακα� καικοινω-νικα� δικαιω� ματακ.α� .
Αυτοι�οικοινωνικοι�φορει�ς,60περι�πουτοναριθμο� ,συντονι�ζονται για κοινε�ς δημο� σιες δρα� σεις ο� πωςε�γινε δυ� ο φορε�ς το 2015 και μια φορα� το 2014στηνΑθη� να,Θεσσαλονι�κη,Ηρα� κλειοΚρη� της,Λα� ρι-
σα και Κε�ρκυρα, εκδι�δουν ανακοινω� σεις και προ-βα� λλουντιςθε�σειςτουςσετακτα� χρονικα� διαστη� -ματακαιανα� λογαμετιςεξελι�ξεις.Κα� θεφορε�αςπουσυμμετε�χει στηνΕ.Π. ε�χει παρα� λληλα το δικαι�ωμανααναπτυ� σσειτιςδικε�ς τουδρα� σειςκαισυνεργα-σι�εςστηνΕλλα� δακαιστοεξωτερικο� .
Η Ελληνικη� Πρωτοβουλι�α STOP TTIP CETA TiSAδημιουργη� θηκετο2014καιε�κανεγιαπρω� τηφορα� τηδημο� σιαπαρουσι�ασητηςστις10Οκτωβρι�ουτου2014 - Με�ρα Παγκο� σμιας Δρα� σης ενα� ντια στηνTTIP. Η Ε.Π. συνεργα� ζεται με αντι�στοιχες πρωτο-βουλι�εςκαικινη� ματαστηνΕυρω� πηκαισεο� λοτονκο� σμο.
BLOG:http://stop-ttip-ceta-greece.blogspot.gr
E-Mail:[email protected]
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
72
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
73
ΞενόγλωσσηΒιβλιογραφία
• Campbell,H.(2008).ChinainAfrica:challengingUSglobalhegemony.ThirdWorldQuarterly,29(1),89-105.
• Capaldo,J.(2014).TheTrans-AtlanticTradeandInvestmentPartnership:EuropeanDisintegration,UnemploymentandInstability,TuftsUniversity,Medford,October2014
• CentreforEconomicPolicyResearch(2014).QuantifyingtheImpactofaTransatlanticTradeandInvestmentPartnership(T-TIP)AgreementonPortugal.
• DeVilleF.,&Siles-BruggeG.,(2014).TheEU-USTransatlanticTradeandInvestmentPartnershipandtheRoleofTradeImpactAssessments:ManagingFictionalExpectations,AssessingtheClaimedBenefitsoftheTransatlanticTradeandInvestmentPartnership(TTIP),AustrianFoundationforDevelopmentResearch,Vienna,April2014.
• EuropeanCommission2010,ReportonGreekGovernmentDeficitandDebtStatistics
• EuropeanCommission(2016),CETA-Summaryofthefinalnegotiatingresults.
• Geeraerts,G.(2011).China,theEU,andtheNewMultipolarity.EuropeanReview,19(01),57-67.
• GrumillerJan-Augustin(2014).Ex-anteversusex-postassessmentsoftheeconomicbenefitsofFreeTradeAgreements:lessonsfromtheNorthAmericanFreeTradeAgreement(NAFTA),AustrianFoundationforDevelopmentResearch,Vienna,April2014.
• HillaryJ.(2015).TheTransatlanticTradeandInvestmentPartnership:ΑChapterforDeregulationanAttackonJobs,anEndtoDemocracy,RosaLuxemburgStiftung,BrusselsOffice.
• InstitutodeEstudiosEconomicos(2015).ElimpactoenlaeconomıaespanoladelafirmadelAcuerdoTransatlanticodeComercioeInversion(TTIP)conEE.UU
• LSEEnterprise(2013),CostsandBenefitsofanEU-USAInvestmentProtectionTreaty.
• Paul,T.V.(2005).SoftbalancingintheageofUSprimacy.Internationalsecurity,30(1),46-71.Xuetong,Y.(2015).WhyaBipolarWorldIsMoreLikelyThanaUnipolarorMultipolarOne.NewPerspectivesQuarterly,32(3),52-56.
• Sahara,T.(2015).Post-Globalization:theUSRetreat,SCO,Sino-RussianAccordandMultipolarity,InternationalJournalofRussianStudies,(4).
• TheIMFandtheCrisesinGreece,Ireland,andPortugal
• Zarotiadis,G.,&Gkagka,A.(2013).EuropeanUnion:adivergingUnion?.JournalofPostKeynesianEconomics,35(4),537-568.
• Zarotiadis,G.(2014).GreeceandtheEuropeanUnion:NeoliberalismanditsDiscontents.InTheGreatCatalyst:EuropeanUnionProjectandLessonsfromGreeceandTurkey,BulentTernel,UK.
• Zarotiadis,G.,&Lyratzopoulou,D.(2015).RebuildingSocio-EconomicCooperationinSouthEastEuropeandtheBlackSeaforRestartingEuropeanIntegration.EurasianJournalofSocialSciences,3(4),46-52).
• Zarotiadis,G.&OzouniEi.,(2016).Extroversionwithinaneweconomicparadigm.In(underpublishing)acollectivevolumeentitled:ANewGrowthModelfortheGreekEconomy:RequirementsforLong-TermSustainability,PalgraveMacMillan.
• FernandaG.Nicola:ThepoliticizationoflegalexpertiseintheTTIPnegotiation.
• Dangerousregulatoryduet-CorporateEuropeObservatory
• EUpaperongeographicalindicationsintransatlantictradeandinvestmentpartnership.
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2016/march/tradoc_154386.GIPaperAnnex1%20FINAL_REV.pdf&
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2016/march/tradoc_154387.pdf
• CEPR,2013,ReducingTransatlanticBarrierstoTradeandInvestment,CentreforEconomicPolicyResearch,London.
• CEPII,2013,TransatlanticTrade:WhitherPartnership,WhichEconomicConsequences?,Centred’EtudesProspectivesetd’InformationsInternationales,Paris.
• Ecorys,2009,Non-TariffMeasuresinEU-USTradeandInvestment-AnEconomicAnalysis,ECORYSNederlandBV
• EuropeanCommission(2013):ImpactAssessmentReportonthefutureofEU-UStraderelations,Commission,StaffWorkingDocument,SWD(2013)68final,Strasbourg,12.3.2013.
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2013/march/tradoc_150759.pdf(03/26/2014).
• Roughtrade:ThethreatofTTIPforsmallbusinessesintheUK
• Ttip-leakshttps://www.ttip-leaks.org/
• ATransatlanticagreementbutatwhatcostforSME’s,VelbenInstitute
• M.C.Roco,C.A.Mircin,M.C.Hersam,NanotechnologyResearchDirectionsforSocietalNeeds2020,RetrospectiveandOutlook,Sep2016http://www.wtec.org/Nano_Research_Directions_to_2020.pdf
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕλληνικήΠρωτοβουλίαSTOPTTIPCETATiSA
Ει�ναι ε�να α� τυπο δι�κτυο συνεργασι�ας δια� φορωνοργανω� σεων της κοινωνι�ας των πολιτω� ν ο� πως,π.χ., Περιβαλλοντικω� ν - Οικολογικω� ν συλλο� γων,Καταναλωτικω� ν και Συνεταιριστικω� ν οργανω� σε-ων,Πολιτικω� ν Ινστιτου� των, Βιοκαλλιεργητω� ν καιΟργανω� σεων για την ελευ� θερη διακι�νηση τωνσπο� ρωνκαιτηνδιατροφικη� ασφα� λεια,Πρωτοβου-λι�ες Συνεργασι�ας για την Κοινωνικη� και Αλληλε�γ-γυα Οικονομι�α και το Δι�καιο Εμπο� ριο, Κινη� σειςπολιτω� νγιαταδημοκρατικα� ,εργασιακα� καικοινω-νικα� δικαιω� ματακ.α� .
Αυτοι�οικοινωνικοι�φορει�ς,60περι�πουτοναριθμο� ,συντονι�ζονται για κοινε�ς δημο� σιες δρα� σεις ο� πωςε�γινε δυ� ο φορε�ς το 2015 και μια φορα� το 2014στηνΑθη� να,Θεσσαλονι�κη,Ηρα� κλειοΚρη� της,Λα� ρι-
σα και Κε�ρκυρα, εκδι�δουν ανακοινω� σεις και προ-βα� λλουντιςθε�σειςτουςσετακτα� χρονικα� διαστη� -ματακαιανα� λογαμετιςεξελι�ξεις.Κα� θεφορε�αςπουσυμμετε�χει στηνΕ.Π. ε�χει παρα� λληλα το δικαι�ωμανααναπτυ� σσειτιςδικε�ς τουδρα� σειςκαισυνεργα-σι�εςστηνΕλλα� δακαιστοεξωτερικο� .
Η Ελληνικη� Πρωτοβουλι�α STOP TTIP CETA TiSAδημιουργη� θηκετο2014καιε�κανεγιαπρω� τηφορα� τηδημο� σιαπαρουσι�ασητηςστις10Οκτωβρι�ουτου2014 - Με�ρα Παγκο� σμιας Δρα� σης ενα� ντια στηνTTIP. Η Ε.Π. συνεργα� ζεται με αντι�στοιχες πρωτο-βουλι�εςκαικινη� ματαστηνΕυρω� πηκαισεο� λοτονκο� σμο.
BLOG:http://stop-ttip-ceta-greece.blogspot.gr
E-Mail:[email protected]
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
74
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
75
• CETA,TTIPandtheEUPrecautionaryPrinciple.https://www.foodwatch.org/fileadmin/Themen/TTIP_Freihandel/Dokumente/2016-06-21_foodwatch-study_precautionary-principle.pdf
• BiotechnologyReport,PuplicOpinion,EuropeanCommission,2010.
http://ec.europa.eu/COMMFrontOffice/PublicOpinion/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/search/Biotechnology/surveyKy/755
• NovelFood,EuropeanCommission. http://ec.europa.eu/food/safety/novel_food/authorisations/index_en.htm
• Puttingmeatonthebones,areportonthestructureanddynamicsoftheEuropeanmeatindustry,EFFAT.
http://www.meat-workers.org/sites/default/files/documents/EFFAT_PuttingMeatOnTheBones_EN.pdf
• SellingOfftheFarm:CorporateMeat’sTakeoverThroughTTIP,BySharonTreatandShefaliSharma,InstituteforAgricultureandTradePolicy(IATP),PublishedJuly2016.
http://www.iatp.org/files/SellingOffTheFarm_full_f_0.pdf
• Europeans,AgricultureandtheCAP,2015Report.http://ec.europa.eu/COMMFrontOffice/PublicOpinion/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/instruments/SPECIAL/surveyKy/2087
• FoodStandardsinTradeAgreements,DifferingRegulatoryTraditionsintheEUandtheUSandTipsfortheTTIP,BettinaRudloff.
https://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/comments/2014C49_rff.pdf
• TTIP-JohnHillary,PublicServicesunderAttack.
• CommissionProposalfortheModernisationoftheTreatmentofPublicServicesinEUTradeAgreements,EuropeanCommission,Βρυξε�λλες,26Οκτωβρι�ου2011.
• MarkusKrajewskiandBrittaKynast:ImpactoftheTransatlanticTradeandInvestmentPartnership(TTIP)ontheLegalFrameworkforPublicServicesinEurope.
• TheZombieISDS.http://corporateeurope.org/sites/default/files/attachments/the_zombie_isds_0.pdf
• FromISDStoICS:aleopardcan’tchangeitsspotspositionpaperonthecommissionproposalforaninvestmentcourtsysteminTTIP.
http://www.greenpeace.org/eu-unit/Global/eu-unit/reports-briefings/2016/2016_02_11_Greenpeace%20Position%20Paper%20ICS_Final.pdf
• Onlinepublicconsultationoninvestmentprotectionandinvestor-to-statedisputesettlement(ISDS)intheTransatlanticTradeandInvestmentPartnershipAgreement(TTIP).
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2015/january/tradoc_153044.pdf
• InstitutodeEstudiosEconomicos,2015.
• CentreforEconomicPolicyResearch,2014.
• ΈκθεσητουΑυστριακου� Ιδρυ� ματοςγιατηνΑνα� πτυξηΈρευνας(OFSE,2014:14-22).
ΕλληνικήΒιβλιογραφίακαιΜεταφρασμένηΒιβλιογραφία
• «Επι�καιρα»,Τευ� χος153,20/9-26/92012.
• Ζαρωτια� δης,Γ.(2014),Ρωσοκινεζικο� φλερτκαιοιαπειλου� μενοι«εραστε�ς»τηςΑνατολη� ς.
http://sosialistiki-prooptiki.gr/2014-07-07-20-40-55/2014-05-03-21-43-47/140-2014-11-20-09-05-47
• ΙΝΕΓΣΕΒΕΕ2016,ΗΕλληνικη� Οικονομι�ακαιηΑπασχο� ληση,Ετη�σιαΈκθεση2016.
• Κορρε�ς,Γ.,Κοκκι�νου,Αικ.καιΤσοπανο�γλουΓ.(2010),Ελληνικη� Οικονομι�α:Δομη� -Δια� θρωση,Δημο�σιοΧρε�οςκαιΠροοπτικε�ςΑνα� πτυξης.http://www.prd.uth.gr/sites/gs_rsai/conference_may2011_site/papers_may2011_pdf_cd/korres_g_tsobanoglou_g_kokkinou_e_29.pdf
• Λιαργκο�βας,Π.,Πατρω� νης,Β.,Οικονομικη� πολιτικη� στηνΕλλα� δα,1974-2000:Εθνικοποιη�σεις,κρατικη� παρε�μβασηη� οικονομι�ατηςαγορα� ς;,στοντο�μοΒΟικονομι�ακαιΠολιτικη� στηΣυ� γχρονηΕλλα� δαΙ.Σ.Βαβου� ρας,Μ.Καραμεσι�νη,Γ.Α.Μανωλα� ς,κ.α� .
• Μηλιο� ς,Γ.(2010),Hελληνικη� οικονομι�ακατα� τον20ο� αιω� να,στοΕισαγωγη� στηννεοελληνικη� κοινωνι�α,Επιμε�λεια:Αντω� νηςΜωυσι�δης-Σπυ� ροςΣακελλαρο�πουλος.
• Σαχινι�δης,2006:Τοσυναλλαγματικο� καθεστω� ςτηςΕλλα� δος:Απο� τηνπρο�σδεσητηςδραχμη� ςστοδολα� ριομε�χριτηνΟ.Ν.Ε.
• Χριστο�πουλοςΑ.,2006,Ηραγδαι�απολιτικη� καιοικονομικη� α� νοδοςτηςΚι�ναςκαιοιεπιπτω� σειςγιατηνπαγκο�σμιαοικονομικη� καιπολιτικη� σκηνη� ,ELIAMEP.
• Mandel,E(1972/1975/1978),Τι�τλοςπρωτοτυ�που:Latecapitalism,NewLeftReviewEditions,London.Τι�τλοςμεταφρασμε�νου:Ου� στεροςκαπιταλισμο� ς,Εκδο�σεις:Εργατικη� Πα� λη,2004Αθη� να).
• Ελληνικο� ςΧρυσο� ςΑ.Ε.Μ.Β.Χ.,ENVECOA.E.,2010.«Μελε�τηΠεριβαλλοντικω� νΕπιπτω� σεωντουε�ργου«Μεταλλευτικε�ς-Μεταλλουργικε�ςεγκαταστα� σειςμεταλλει�ωνΚασσα� νδρας»τηςεταιρι�ας«Ελληνικο� ςΧρυσο� ςΑ.Ε.Μ.Β.Χ.»στοΝομο� Χαλκιδικη� ς».Διαθε�σιμοστο
http://www.e-stratoni.gr/files/mpe_hellas_gold/Kyria_Meleti.pdf
• Ενημερωτικο� δελτι�οSBA2015.
• Κανονισμο� ς(ΕΚ)αριθ.178/2002-γενικε�ςαρχε�ςκαιαπαιτη� σειςτηςνομοθεσι�αςγιατατρο�φιμαγιατηνι�δρυσητηςΕυρωπαικη� ςΑρχη� ςγιατηνΑσφα� λειατωνΤροφι�μωνκαιτονκαθορισμο� διαδικασιω� νσεθε�ματαασφαλει�αςτωντροφι�μων.
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=URISERV:f80501&from=EL
• Εκποι�ησητηςδημοκρατι�ας. http://corporateeurope.org/sites/default/files/ceta-isds-hl-executivesummary.pdf
• Προστασι�ατωνεπενδυ�σεωνκαιεπι�λυσηδιαφορω� νμεταξυ� επενδυτω� νκαικρατω� νσεσυμφωνι�εςτηςΕΕ.http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2013/december/tradoc_151972.pdf
ΗλεκτρονικέςΠηγές
http://dimitriskazakis.blogspot.gr/2014/01/blog-post_29.html
http://www.tsantiri.gr/blog-tsantiri/paradigmata-neofileleftherias-arithmitikis/
http://www.koolnews.gr/egrapsan/logistikes-apates-sto-protogenes-pleonasma-samara
http://www.efsyn.gr/arthro/oi-koinonikes-epiptoseis-pollaplasies-ton-oikonomikon
http://smallbusiness.chron.com/compare-us-labor-laws-european-labor-laws-62420.html
https://wikileaks.org/ttip/Agriculture/Agriculture.pdf
https://wikileaks.org/ttip/Tactical-State-of-Play/Tactical-State-of-Play.pdf
http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/ttip-ceta-agrotiki-paragogi-kai-asfaleia-trofimon
http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=807229
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2014/december/tradoc_152982.pdf
http://ec.europa.eu/trade/policy/in-focus/ttip/about-ttip/
http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/externalsector/balance/transfer.aspx
Συντονιστικο� φορε�ων&συλλο�γωνΣταγει�ρων-Ακα� νθουενα� ντιαστηνεξο�ρυξηχρυσου� ,2013.«soshalkidiki».Τευ� χος1.http://soshalkidiki.wordpress.com/
Συντονιστικο� φορε�ων&συλλο�γωνΣταγει�ρων-Ακα� νθουενα� ντιαστηνεξο�ρυξηχρυσου� ,2014.«soshalkidiki».Τευ� χος2.http://soshalkidiki.wordpress.com/
https://www.somo.nl/fools-gold-eldorado-gold/
http://www.hellastat.gr/images/press_releases/PDO%20products%202015.pdf
http://www.gmo-free-regions.org/gmo-free-regions/greece.html
http://www.hellas-gold.com/ellinikos-xrysos/chalkidiki/
http://www.thepressproject.gr/article/83588/TTIR-To-upermnimonio-ton-duo-ipeiron
http://smallbusiness.chron.com/compare-us-labor-laws-european-labor-laws-62420.html
http://www.revuenouvelle.be/Le-TTIP-arme-de-destruction-massive-des-PME
http://www.agro24.gr/agrotika/proionta/viologika-pistopoiimena/mono-20-ellinika-proionta-pop/pge-tha-prostateyontai-apo&
http://www.arepoquality.eu/sites/arepoquality.eu/files/press/AREPO%20TTIP%20EN.pdf
http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/2012-02-02-07-52-07
EUconsumershavelittleappetiteforcloningCamillePerrinSeniorFoodPolicyOfficer.http://www.europarl.europa.eu/meetdocs/2014_2019/documents/envi/dv/beucpresentation_cloning_/beucpresentation_cloning_en.pdf
20χρο� νιαμετα� τηνΝτο� λυ,τρω� μεκλωνοποιημε�νοκρε�ας;Άρθροiefimerida.gr.http://www.iefimerida.gr/news/276069/20-hronia-meta-tin-ntoly-trome-klonopoiimeno-kreas-eikones#ixzz4HmDDogjq
http://www.greenpeace.org/eu-unit/en/News/2015/Distrust-over-EU-GM-crop-approvals-grows-as-at-least-13-countries-move-towards-national-bans/
TransatlanticFoodandAgriculturalTradePolicy,50YearsofConflictandConvergence,TimothyE.JoslingandStefanTangermann.http://www.elgaronline.com/view/9781783476954.00011.xml
http://investmentpolicyhub.unctad.org/ISDS/FilterByYear
http://corporateeurope.org/international-trade/2015/02/ttip-investor-rights-many-voices-ignored-commission
http://investmentpolicyhub.unctad.org/IIA
http://europa.eu/rapid/press-release_IP-15-5651_en.htm
http://dspace.aua.gr/xmlui/bitstream/handle/10329/4554/Oikonomou_E.pdf?sequence=1
https://www.exportgate.gr/overview/sectors/food-fruit-drinks/feta
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
74
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
75
• CETA,TTIPandtheEUPrecautionaryPrinciple.https://www.foodwatch.org/fileadmin/Themen/TTIP_Freihandel/Dokumente/2016-06-21_foodwatch-study_precautionary-principle.pdf
• BiotechnologyReport,PuplicOpinion,EuropeanCommission,2010.
http://ec.europa.eu/COMMFrontOffice/PublicOpinion/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/search/Biotechnology/surveyKy/755
• NovelFood,EuropeanCommission. http://ec.europa.eu/food/safety/novel_food/authorisations/index_en.htm
• Puttingmeatonthebones,areportonthestructureanddynamicsoftheEuropeanmeatindustry,EFFAT.
http://www.meat-workers.org/sites/default/files/documents/EFFAT_PuttingMeatOnTheBones_EN.pdf
• SellingOfftheFarm:CorporateMeat’sTakeoverThroughTTIP,BySharonTreatandShefaliSharma,InstituteforAgricultureandTradePolicy(IATP),PublishedJuly2016.
http://www.iatp.org/files/SellingOffTheFarm_full_f_0.pdf
• Europeans,AgricultureandtheCAP,2015Report.http://ec.europa.eu/COMMFrontOffice/PublicOpinion/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/instruments/SPECIAL/surveyKy/2087
• FoodStandardsinTradeAgreements,DifferingRegulatoryTraditionsintheEUandtheUSandTipsfortheTTIP,BettinaRudloff.
https://www.swp-berlin.org/fileadmin/contents/products/comments/2014C49_rff.pdf
• TTIP-JohnHillary,PublicServicesunderAttack.
• CommissionProposalfortheModernisationoftheTreatmentofPublicServicesinEUTradeAgreements,EuropeanCommission,Βρυξε�λλες,26Οκτωβρι�ου2011.
• MarkusKrajewskiandBrittaKynast:ImpactoftheTransatlanticTradeandInvestmentPartnership(TTIP)ontheLegalFrameworkforPublicServicesinEurope.
• TheZombieISDS.http://corporateeurope.org/sites/default/files/attachments/the_zombie_isds_0.pdf
• FromISDStoICS:aleopardcan’tchangeitsspotspositionpaperonthecommissionproposalforaninvestmentcourtsysteminTTIP.
http://www.greenpeace.org/eu-unit/Global/eu-unit/reports-briefings/2016/2016_02_11_Greenpeace%20Position%20Paper%20ICS_Final.pdf
• Onlinepublicconsultationoninvestmentprotectionandinvestor-to-statedisputesettlement(ISDS)intheTransatlanticTradeandInvestmentPartnershipAgreement(TTIP).
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2015/january/tradoc_153044.pdf
• InstitutodeEstudiosEconomicos,2015.
• CentreforEconomicPolicyResearch,2014.
• ΈκθεσητουΑυστριακου� Ιδρυ� ματοςγιατηνΑνα� πτυξηΈρευνας(OFSE,2014:14-22).
ΕλληνικήΒιβλιογραφίακαιΜεταφρασμένηΒιβλιογραφία
• «Επι�καιρα»,Τευ� χος153,20/9-26/92012.
• Ζαρωτια� δης,Γ.(2014),Ρωσοκινεζικο� φλερτκαιοιαπειλου� μενοι«εραστε�ς»τηςΑνατολη� ς.
http://sosialistiki-prooptiki.gr/2014-07-07-20-40-55/2014-05-03-21-43-47/140-2014-11-20-09-05-47
• ΙΝΕΓΣΕΒΕΕ2016,ΗΕλληνικη� Οικονομι�ακαιηΑπασχο� ληση,Ετη�σιαΈκθεση2016.
• Κορρε�ς,Γ.,Κοκκι�νου,Αικ.καιΤσοπανο�γλουΓ.(2010),Ελληνικη� Οικονομι�α:Δομη� -Δια� θρωση,Δημο�σιοΧρε�οςκαιΠροοπτικε�ςΑνα� πτυξης.http://www.prd.uth.gr/sites/gs_rsai/conference_may2011_site/papers_may2011_pdf_cd/korres_g_tsobanoglou_g_kokkinou_e_29.pdf
• Λιαργκο�βας,Π.,Πατρω� νης,Β.,Οικονομικη� πολιτικη� στηνΕλλα� δα,1974-2000:Εθνικοποιη�σεις,κρατικη� παρε�μβασηη� οικονομι�ατηςαγορα� ς;,στοντο�μοΒΟικονομι�ακαιΠολιτικη� στηΣυ� γχρονηΕλλα� δαΙ.Σ.Βαβου� ρας,Μ.Καραμεσι�νη,Γ.Α.Μανωλα� ς,κ.α� .
• Μηλιο� ς,Γ.(2010),Hελληνικη� οικονομι�ακατα� τον20ο� αιω� να,στοΕισαγωγη� στηννεοελληνικη� κοινωνι�α,Επιμε�λεια:Αντω� νηςΜωυσι�δης-Σπυ� ροςΣακελλαρο�πουλος.
• Σαχινι�δης,2006:Τοσυναλλαγματικο� καθεστω� ςτηςΕλλα� δος:Απο� τηνπρο�σδεσητηςδραχμη� ςστοδολα� ριομε�χριτηνΟ.Ν.Ε.
• Χριστο�πουλοςΑ.,2006,Ηραγδαι�απολιτικη� καιοικονομικη� α� νοδοςτηςΚι�ναςκαιοιεπιπτω� σειςγιατηνπαγκο�σμιαοικονομικη� καιπολιτικη� σκηνη� ,ELIAMEP.
• Mandel,E(1972/1975/1978),Τι�τλοςπρωτοτυ�που:Latecapitalism,NewLeftReviewEditions,London.Τι�τλοςμεταφρασμε�νου:Ου� στεροςκαπιταλισμο� ς,Εκδο�σεις:Εργατικη� Πα� λη,2004Αθη� να).
• Ελληνικο� ςΧρυσο� ςΑ.Ε.Μ.Β.Χ.,ENVECOA.E.,2010.«Μελε�τηΠεριβαλλοντικω� νΕπιπτω� σεωντουε�ργου«Μεταλλευτικε�ς-Μεταλλουργικε�ςεγκαταστα� σειςμεταλλει�ωνΚασσα� νδρας»τηςεταιρι�ας«Ελληνικο� ςΧρυσο� ςΑ.Ε.Μ.Β.Χ.»στοΝομο� Χαλκιδικη� ς».Διαθε�σιμοστο
http://www.e-stratoni.gr/files/mpe_hellas_gold/Kyria_Meleti.pdf
• Ενημερωτικο� δελτι�οSBA2015.
• Κανονισμο� ς(ΕΚ)αριθ.178/2002-γενικε�ςαρχε�ςκαιαπαιτη� σειςτηςνομοθεσι�αςγιατατρο�φιμαγιατηνι�δρυσητηςΕυρωπαικη� ςΑρχη� ςγιατηνΑσφα� λειατωνΤροφι�μωνκαιτονκαθορισμο� διαδικασιω� νσεθε�ματαασφαλει�αςτωντροφι�μων.
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=URISERV:f80501&from=EL
• Εκποι�ησητηςδημοκρατι�ας. http://corporateeurope.org/sites/default/files/ceta-isds-hl-executivesummary.pdf
• Προστασι�ατωνεπενδυ�σεωνκαιεπι�λυσηδιαφορω� νμεταξυ� επενδυτω� νκαικρατω� νσεσυμφωνι�εςτηςΕΕ.http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2013/december/tradoc_151972.pdf
ΗλεκτρονικέςΠηγές
http://dimitriskazakis.blogspot.gr/2014/01/blog-post_29.html
http://www.tsantiri.gr/blog-tsantiri/paradigmata-neofileleftherias-arithmitikis/
http://www.koolnews.gr/egrapsan/logistikes-apates-sto-protogenes-pleonasma-samara
http://www.efsyn.gr/arthro/oi-koinonikes-epiptoseis-pollaplasies-ton-oikonomikon
http://smallbusiness.chron.com/compare-us-labor-laws-european-labor-laws-62420.html
https://wikileaks.org/ttip/Agriculture/Agriculture.pdf
https://wikileaks.org/ttip/Tactical-State-of-Play/Tactical-State-of-Play.pdf
http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/ttip-ceta-agrotiki-paragogi-kai-asfaleia-trofimon
http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=807229
http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2014/december/tradoc_152982.pdf
http://ec.europa.eu/trade/policy/in-focus/ttip/about-ttip/
http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/externalsector/balance/transfer.aspx
Συντονιστικο� φορε�ων&συλλο�γωνΣταγει�ρων-Ακα� νθουενα� ντιαστηνεξο�ρυξηχρυσου� ,2013.«soshalkidiki».Τευ� χος1.http://soshalkidiki.wordpress.com/
Συντονιστικο� φορε�ων&συλλο�γωνΣταγει�ρων-Ακα� νθουενα� ντιαστηνεξο�ρυξηχρυσου� ,2014.«soshalkidiki».Τευ� χος2.http://soshalkidiki.wordpress.com/
https://www.somo.nl/fools-gold-eldorado-gold/
http://www.hellastat.gr/images/press_releases/PDO%20products%202015.pdf
http://www.gmo-free-regions.org/gmo-free-regions/greece.html
http://www.hellas-gold.com/ellinikos-xrysos/chalkidiki/
http://www.thepressproject.gr/article/83588/TTIR-To-upermnimonio-ton-duo-ipeiron
http://smallbusiness.chron.com/compare-us-labor-laws-european-labor-laws-62420.html
http://www.revuenouvelle.be/Le-TTIP-arme-de-destruction-massive-des-PME
http://www.agro24.gr/agrotika/proionta/viologika-pistopoiimena/mono-20-ellinika-proionta-pop/pge-tha-prostateyontai-apo&
http://www.arepoquality.eu/sites/arepoquality.eu/files/press/AREPO%20TTIP%20EN.pdf
http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/2012-02-02-07-52-07
EUconsumershavelittleappetiteforcloningCamillePerrinSeniorFoodPolicyOfficer.http://www.europarl.europa.eu/meetdocs/2014_2019/documents/envi/dv/beucpresentation_cloning_/beucpresentation_cloning_en.pdf
20χρο� νιαμετα� τηνΝτο� λυ,τρω� μεκλωνοποιημε�νοκρε�ας;Άρθροiefimerida.gr.http://www.iefimerida.gr/news/276069/20-hronia-meta-tin-ntoly-trome-klonopoiimeno-kreas-eikones#ixzz4HmDDogjq
http://www.greenpeace.org/eu-unit/en/News/2015/Distrust-over-EU-GM-crop-approvals-grows-as-at-least-13-countries-move-towards-national-bans/
TransatlanticFoodandAgriculturalTradePolicy,50YearsofConflictandConvergence,TimothyE.JoslingandStefanTangermann.http://www.elgaronline.com/view/9781783476954.00011.xml
http://investmentpolicyhub.unctad.org/ISDS/FilterByYear
http://corporateeurope.org/international-trade/2015/02/ttip-investor-rights-many-voices-ignored-commission
http://investmentpolicyhub.unctad.org/IIA
http://europa.eu/rapid/press-release_IP-15-5651_en.htm
http://dspace.aua.gr/xmlui/bitstream/handle/10329/4554/Oikonomou_E.pdf?sequence=1
https://www.exportgate.gr/overview/sectors/food-fruit-drinks/feta
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
76
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΓρηγόρηςΖαρωτιάδηςΑναπληρωτη� ςΚαθηγητη� ς,Τμη� μαΟικονομικω� νΕπιστημω� ν,Σχολη� Ο.Π.Ε.,Α.Π.Θ[email protected],+302310991163
ΕιρήνηΟζούνηΥποψ.Διδα� κτορας,Τμη� μαΟικονομικω� νΕπιστημω� ν,Σχολη� Ο.Π.Ε.,Α.Π.Θ.ο[email protected]|[email protected].
ΣτέργιοςΣερέτηςΔρ.Πολιτικη� ςΟικονομι�αςτουΔιεθνου� ςΕμπορι�ου,Μεταδιδακτορικο� ςΕρευνητη� ς,Τμη� μαΙατρικη� ς,Α.Π.Θ.καιΤμη� μαΓεωγραφι�ας,Πανεπιστη� μιοΑιγαι�ου[email protected]
ΛίναΜουργή,Dipl.-IngΜηχανικο� ςΈρευναςκαιΑνα� πτυξης,Με�λοςAlternativeTradeNetwork.
ΈλεναΤζαμουράνου,Dipl.-IngΜηχανικο� ςΈρευναςκαιΑνα� πτυξης,Με�λοςAlternativeTradeNetwork.
ΓιώργοςΒελεγράκηςΥποψη�φιοςδιδα� κτωρ,Τμη� μαΓεωγραφι�ας,Χαροκο�πειοΠανεπιστη� μιο,Επιστημονικο� ςσυνεργα� της.
Ανθε�ων72,12461|[email protected]|Τηλ.-fax:2155257408http://naturefriends-gr.blogspot.gr|http://www.naturefriends.grΕιρηνοδικει�οΑθηνω� νΑ.Μ.30425|ΑΦΜ:997557187,ΔΟΥΑιγα� λεω
ΤοΕλληνικόΔίκτυο«ΦίλοιτηςΦύσης/NaturefriendsGreece»ιδρυ� θηκετο2007καιει�ναιμε�λοςτηςδιεθνου� ςπεριβαλλοντικη� ςοργα� νωσηςNaturefriendsInternational/NFI(1895).ΣτουςNFIσυμμετε�χουν45εθνικε�ςοργανω� σειςαπο� ο� λοτονκο� σμομεπερισσο� τερααπο� 500.000με�λη.Στοπλαι�σιοτωνδρα� σεωντους,οιΦτΦει�ναιεθνικοι�συντονιστε�ςγιατηνΕλλα� δατηςεκστρατει�αςpeople4soilπουθαξεκινη� σειεπι�σηματοΦθινο�πωροτου2016μεσκοπο� ναχαρακτηριστει�απο� τηνΕ.Ε.καιναπροστατευτει�νομικα� τοε�δαφοςωςκοινο� αγαθο� .Επιπρο� σθετασυμμετε�χουνκαιστοΔιεθνε�ςΔι�κτυογιατοδι�καιοεμπο� ριο,OurWorldIsNotForSale.
www.nfi.at|www.people4soil.eu|www.ourworldisnotforsale.org
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
76
TTIP:ΟΙΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΣΤΗΝΕΛΛΗΝΙΚΗΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ,ΣΤΗΝΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΣΤΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΓρηγόρηςΖαρωτιάδηςΑναπληρωτη� ςΚαθηγητη� ς,Τμη� μαΟικονομικω� νΕπιστημω� ν,Σχολη� Ο.Π.Ε.,Α.Π.Θ[email protected],+302310991163
ΕιρήνηΟζούνηΥποψ.Διδα� κτορας,Τμη� μαΟικονομικω� νΕπιστημω� ν,Σχολη� Ο.Π.Ε.,Α.Π.Θ.ο[email protected]|[email protected].
ΣτέργιοςΣερέτηςΔρ.Πολιτικη� ςΟικονομι�αςτουΔιεθνου� ςΕμπορι�ου,Μεταδιδακτορικο� ςΕρευνητη� ς,Τμη� μαΙατρικη� ς,Α.Π.Θ.καιΤμη� μαΓεωγραφι�ας,Πανεπιστη� μιοΑιγαι�ου[email protected]
ΛίναΜουργή,Dipl.-IngΜηχανικο� ςΈρευναςκαιΑνα� πτυξης,Με�λοςAlternativeTradeNetwork.
ΈλεναΤζαμουράνου,Dipl.-IngΜηχανικο� ςΈρευναςκαιΑνα� πτυξης,Με�λοςAlternativeTradeNetwork.
ΓιώργοςΒελεγράκηςΥποψη�φιοςδιδα� κτωρ,Τμη� μαΓεωγραφι�ας,Χαροκο�πειοΠανεπιστη� μιο,Επιστημονικο� ςσυνεργα� της.
Ανθε�ων72,12461|[email protected]|Τηλ.-fax:2155257408http://naturefriends-gr.blogspot.gr|http://www.naturefriends.grΕιρηνοδικει�οΑθηνω� νΑ.Μ.30425|ΑΦΜ:997557187,ΔΟΥΑιγα� λεω
ΤοΕλληνικόΔίκτυο«ΦίλοιτηςΦύσης/NaturefriendsGreece»ιδρυ� θηκετο2007καιει�ναιμε�λοςτηςδιεθνου� ςπεριβαλλοντικη� ςοργα� νωσηςNaturefriendsInternational/NFI(1895).ΣτουςNFIσυμμετε�χουν45εθνικε�ςοργανω� σειςαπο� ο� λοτονκο� σμομεπερισσο� τερααπο� 500.000με�λη.Στοπλαι�σιοτωνδρα� σεωντους,οιΦτΦει�ναιεθνικοι�συντονιστε�ςγιατηνΕλλα� δατηςεκστρατει�αςpeople4soilπουθαξεκινη� σειεπι�σηματοΦθινο�πωροτου2016μεσκοπο� ναχαρακτηριστει�απο� τηνΕ.Ε.καιναπροστατευτει�νομικα� τοε�δαφοςωςκοινο� αγαθο� .Επιπρο� σθετασυμμετε�χουνκαιστοΔιεθνε�ςΔι�κτυογιατοδι�καιοεμπο� ριο,OurWorldIsNotForSale.
www.nfi.at|www.people4soil.eu|www.ourworldisnotforsale.org
ISBN:978-618-82830-0-8
την Ελλα� δα με σχετικη� καθυστε�ρηση η κοινωνι�α αντιλη�φθηκεΣ τις επιδιω� ξεις των πολυεθνικω� ν να απορρυθμι�σουν, με�σω τωνδιατλαντικω� ν συμφωνιω� ν, την οποιαδη� ποτε ρυ� θμιση προστα� τευετονπολι�τη,τονκαταναλωτη� ,τονμικρο� παραγωγο� .
Οιαγω� νεςενα� ντιαστιςληστρικε�ςεμπορικε�ςσυμφωνι�εςΤΤΙP,CETA,TiSA,αλλα� καιγιατηνπροα� σπισητηςδημοκρατι�ας, τωνπολιτικω� νκαικοινωνικω� νδικαιωμα� των,θαπρε�πειναγι�νονταισεο� λαταεπι�-πεδα της πολιτικη� ς, κοινωνικη� ς και επιστημονικη� ς ζωη� ς (Ευρωκοι-νοβου� λιο, Εθνικα� Κοινοβου� λια, Τοπικη� Αυτοδιοι�κηση, Σωματει�α ερ-γαζομε�νων, Αγροτικε�ς - Συνεταιριστικε�ς - Καταναλωτικε�ς οργανω� -σεις, Κινη� ματα πολιτω� ν για την προστασι�α του φυσικου� και τουανθρωπογενου� ςπεριβα� λλοντος,Εκπαιδευτικα� Ιδρυ� ματα).
Θα πρε�πει να ενισχυθου� ν πρωτοβουλι�ες πολιτω� ν και κοινωνικω� νσχημα� τωνπουε�χουνσχε�σημετηναυτα� ρκεια, τηνπαραγωγη� ενε�ρ-γειας,τηναπεξα� ρτησηαπο� τηβιομηχανικη� γεωργι�ακαιτηνεμπορι�ατωνσπο� ρων,τηδια� δοσηντο�πιωνκαλλιεργειω� ν.
Ωστο� σο τα αυτοδιαχειριστικα� και συνεταιριστικα� εγχειρη� ματα, ηανεξαρτητοποι�ησηαπο� τηβιομηχανι�ακαιεμπορι�ατωνσπο� ρωνκ.λπ.δενμπορου� νναανατρε�ψουνστονπαρο� νταχρο� νο,τοκαπιταλιστικο� συ� στημαπαραγωγη� ς, εμπορι�ας και κατανα� λωσης.Ωστο� σομπορου� ννα δημιουργη� σουν αξιο� λογες αντιστα� σεις και αναχω� ματα, ναπεριορι�σουν τις αρνητικε�ς επιπτω� σεις των εμπορικω� ν ληστρικω� νσυμφωνιω� ν και να δημιουργη� σουν τις προυποθε�σεις, μαζι� με α� λλεςπολιτικε�ς και κοινωνικε�ς πρωτοβουλι�ες και ανακατατα� ξεις, τοναντι�παλοπο� λοαπε�ναντιστονεπεκτατικο� νεοφιλελευθερισμο� .
