1

Person Marking and Agreement in Afro-Asiatic

[Personenmarkierung und Kongruenz im Afro-Asiatischen]

Examplarische Zusammenstellung und Kumulation: © Wolfgang Schulze 2009

1. Hausa (Tschadisch) 13. Ugari (Nordwestsemitisch) 2. Tamazhaq (Berber) 14. Althebräisch (Nordwestsemitisch) 3. Oromo (Kuschitisch) 4. Somali (Kuschitisch) 5. Beja (Pseudo-Kuschitisch) ------------------------------------------------- 6. Altägyptisch 7. Altsüdarabisch (Süd(west)semitisch) Kumulation 8. Arabisch (Nordwestsemitisch) Kumulation der präfixalen Formen 9. Akkadisch (Ostsemitisch) Kumulation der suffixalen Formen (S=A) 10. Ge’ez (Äthiopisch/Süd(west)semitisch) Kumulation der suffixalen Formen (O/POSS) 11. Amharisch (Äthiopisch/Süd(west)semitisch) Kumulation der Personalpronomina 12. Neusüdarabisch (Süd(west)semitisch) Kategorielle Differenzierung ‚Person‘

-------------------------------------------------------------

Tschadisch: Hausa (TAM-Formen im S=A-Bereich: Auswahl)

Tschadisch S S=A O IO POSS

Exist Perfektiv Imperfective Future Klitisch n- = [mask], t- = [fem]

Positiv Negativ [+ VERB - ba]

Relativ

1sg *wa, *ni nī nā bàn na inā zân nī minì ~ mîn -ā n/t-āwa

2sgm *ka kai kā bà kà ka kanā zā kà kà makà ~ mâ -kà n/t-ākà

2sgf *kim kē kin bà kì kikà kinā zā kì kì mikì -kì n/t-ākì

3sgm *ši shī yā bài ya yanā zâi shì masà ~ mishì -sà n/t-āsà

3sgf *ta ita tā bà tà ta tanā zā tà tà matà -tà n/t-ātà

1pl *na, *mun mu mun nà mù mukà munā zā mù mù manà -mù n/t-āmù

2pl *kun ku kun bà kù kukà kunā zā kù kù mukù -kù n/t-ākù

3pl *sun su sun bà sù sukà sunā zā sù sù musù -sù n/t-āsù

2

Berber: Tamazhaq / Tahaggart (exemplarisch)

[Compare : Russell G. Schuh (2006) Tamazhaq direct object pronouns. Linguistics 105 sample paper, Fall 2006; André Basset (1952). La langue berbère. Handbook of African Languages, part I.Oxford: OUP.]

Kuschitisch: Oromo (Galla) [Auswahl] Pronomen:

S=A O, +PREP, PRED IO IA Locative Ablative

1sg ani, an ana, na naa, naaf, natti naan natti narraa

2sg ati si sii, siif, sitti siin sitti sirraa

3sgm inni isa isaa, isaa(tii)f, isatti isaatiin isatti isarraa

3sgf isiin, etc. isii, ishii, isee, ishee ishii, ishiif, ishiitti, etc. ishiin, etc. ishiitti, etc. ishiirraa, etc.

1pl nuti, nu'i, nuy, nu nu nuu, nuuf, nutti nuun nutti nurraa

2pl isini isin isinii, isiniif, isinitti isiniin isinitti isinirraa

3pl isaani isaan isaanii, isaaniif, isaanitti isaaniitiin isaanitti isaanirraa

S=A O IO POSS

Pronouns AGR Suffix /C__ Suffix V__ [TAM-Host+]Präfix

1sg năkk, năkkunan Ø…-ăɣ -i -i -di- -i -i

2sgm kay, kayunan t-…-ăd -ki -ik -ki- -ak -(i)k

2sgf kəm, kəmunan t-…-ăd -kăm -im -kəm- -am -(i)m

3sgm ənta Ø-… -tu -ɛ -tu- -as -(i)s

3sgf əntat t-… -tăt -et -tət- -as -(i)s

1plm năkkăniḍ n-… -ana -ana -dan- -anăɣ -(i)năɣ

1Plf năkkănătiḍ

2plm kawaniḍ t-…-ăm -kawăn -iwăn -kəwən- -awăn -(i)wăn

2plf kămăntiḍ t-…-măt -kamăt -kmăt -kəməz- -akmăt -(i)kmăt

3plm əntəniḍ Ø-…-ăn -tăn -en -tən- -asăn -(i)săn

3plf əntənətiḍ Ø-…-năt -tănăt -enăt -tənət- -asnăt -(i)snăt

3

AGR:

PAST nPAST Imperative, HortatIve etc.

Matrix Subordinated

Positive Negative Positive Negative Positive Negative Positive Negative

1sg -n VRB-e

hin VERB-ne

-n VERB-a hin VERB-u -n VERB-u

hin VERB-ne

haa VERB-u hin VERB-in

2sg VERB-te VERB-ta hin VERB-tu VERB-tu VERB-i hin VERB-(i)in

3sgm VERB-e VERB-a hin VERB-u VERB-u haa VERB-u

hin VERB-in 3sgf VERB-te VERB-ti hin VERB-tu VERB-tu haa VERB-tu

1pl VERB-ne VERB-na hin VERB-nu VERB-nu haa VERB-nu

2pl VERB-tani VERB-tu, VERB-tan(i) hin VERB-tan VERB-tani VERB-aa hin VERB-(i)inaa

3pl VERB-ani VERB-u, VERB-an(i) hin VERB-an VERB-ani haa VERB-anu hin VERB-in

Kuschitisch: Somali [Auswahl]

S=A O POSS (Basis)

Emphatisch Norm AGR / PRES AGR / PAST Emphatisch Norm

1sg ani-g-u aan VERB-aa (waan) VERB-ay ani-g-a i(i) -ay

2sg adi-g-u aad VERB-taa (waad) VERB-tay adi-g-a ku(u) -aa

3sgm isa-g-u uu VERB-aa (wuu) VERB-ay isa-g-a (u) -iis

3sgf iya-d-u ay VERB-taa (way) VERB-tay iya-d-a (u) -eed

1pl(i) inna-g-u aynu VERB-naa inna-g-a ina/inoo -aya

1pl(e) anna-g-u aannu (waan) VERB-nay inna-g-a na/noo -een

2pl idin-k-u aad VERB-taan (waad) VERB-teen idin-k-a idin/idiin -iin

3pl iya-g-u ay VERB-aan (way) VERB-een iya-g-a (u) -ood

4

(Pseudo-)Kuschitisch: Beja [Ausschnitt/ POSS Bi]

S=A O POSS

Pronomen Klitika

Präfix-Typ Suffix-Typ

Perfektiv Imperfektiv

1sg áni a- -an -ani áne(b) -a, -Ø

2sgm barúuk ti-….-a -tāyi -tinya baróok -ka

2sgf batúuk t-….-i -tiya -tiniya batéok -ki

3sgm barúu(h) i- -iya -īni baróo(h) -h, -s, -Ø

3sgf batúu(h) ti- -ta -tini batóo(h)

1pl hinín ni-…. -na -nay hinéen ~ hinín -n

2plm baráakna ti-….-na -tāna -tēna

baréekna -nka

2plf batáakna batéekna

3plm baráa(h) i-…-n -an -ēn

barée(h) -h(in)a, -sna,-Ø 3plf batáa(h) batée (h)

[Wedekind, Klaus (2004). Beja pronouns and glides: dialects in search of optima. In Gabor Takács (ed.), Egyptian and Hamito-Semitic (Afro-asiatic) studies in memoriam W. Vicychl, 217-226. Studies in Semitic

Languages and Linguistics, 39. Leiden: Brill.

Altägyptisch

S S=A (Klitisch) O, S (ADJ), FOKUS POSS Pronomen Standard „Altes Perfektiv“

1sg ỉnk -ỉ -kwỉ wỉ - ỉ

2sgm ntk / ṯwt -k -tỉ

ṯw -k

2sgf ntṯ / ṯwt -ṯ ṯn -ṯ

3sgm ntf / swt, śwt -f -w, -Ø sw -f

3sgf nts / swt, śwt -s / -ś -tỉ sy, st -s / -ś

1du

-ny

-ny

2du -ṯny -ṯny

3dum -sny

-wy -sny

3duf -ty

1pl ỉnn -n -wyn n -n

2pl ntṯn -ṯn, -tn -tỉwny ṯn -ṯn, -tn

3plm ntsn -sn, -śn

-w, -Ø sn -sn, -śn

3plf -tỉ

5

Semitisch: Altsüdarabisch: Sabäisch (andere Varitäten eingefügt)

S=A O; POSS

Pronomen Affixe

Perfektiv Imperfektiv Kurzform Langform

1sg ʾn -k (?) -n

2sgm ʾnt; ʾt -k -k

2sgf -k t- t-…-n -k

3sgm h(w)ʾ -Ø (?) y- y-…-n -hw, h / -s1w(w), s1

3sgf hʾ -t t- t-…-n -h, hw, / -s1, -s1yw (Qat.), -ṯ(yw), -s3(yw) (Hadr.)

2du (-y) -kmy / ʾtmy

3du hmy -ty y-…-y y-…-nn -hmy / -s1mn (Min.), -s1my (Qat.; Hadr.)

3dum

-s1m(y)n (Hadr.)

3duf t-…-y t-…-nn

1pl

-n

2plm ʾntmw -kmw

2plf -kmw t-…-nn

3plm hmw -w y-…-w y-…-nn -hm(w) / -s1m

3plf hn -y, -n (?) t-…-n(?) t-…-nn(?) -hn / -s1n

[Vgl. http://de.wikipedia.org/wiki/Alts%C3%BCdarabische_Sprache]

6

Semitisch: Westsemitisch: Arabisch S=A O; POSS

Pronomen Affix

Perfektiv Imperfektiv

1sg ‘anā -tu ‘- -(n)ī

2sgm ‘anta -ta t- -ka

2sgf ‘anti -ti t-…-ī(na) -ki

3sgm huwa -a y- -hu

3sgf hiya -at t- -hā

2du ‘antumā -tumā t-…-ā(ni) -kumā

3dum humā -ā y-…-ā(nI) -humā

3duf -ata t-…-ā(ni)

1pl naḥnu -na n- -nā

2plm ‘antum -tum t-…-ū(na) -kum

2plf ‘antuna -tunna t-…-na -kunna

3plm hum -ū y-….-ū(na) -hum

3plf hunna -na y-….-na -hunna

Semitisch: Ostsemitisch: Akkadisch

S=A O /POSS IO

Pronomen Affixe Pronomen Klitisch O Klitisch POSS Pronomen Klitisch

Stativ Dynamisch

1Sg anāku -āku a- ~ u- jâti -ni, -ī -ī, -(j)a jâši(m) -am, -ni(m)

2sgm attā -āti/i ta- ~ tu- kāti/a -ka -ka kâši(m) -ku(m)

2sgf attī -āti ta-…-ī ~ tu-…-ī kâti -ki -k(i) kâši(im) -ki(m)

3sgm šu -Ø i- ~ u- šuāti/u -š(u) -š(u) šuāši(m) -šu(m)

3sgf ši -at ta- ~ tu- šiāti/u -š(i) -š(a) šiāši(m) -ši(m)

3du -ā i/u-…-ā

1pl nīnū -ānu/i ni- ~ nu- niāti -niāti -ni niāši(m) -niāši(m)

2plm attunū -ātunu ta-…-ā ~ tu-…-ā kunūti -kunūti -kun(u) kunūši(m) -kunūši(m)

2plf attinā -ātina ta-…-ā ~ tu-…-ā kināti -kināti -kin(a) kināši(m) -kināši(m)

3plm šunū -ū i-…-ū ~ u-…-ū šunūti -šunūti -šun(u) šunūši(m) -šunūši(m)

3plf sinā -ā i-…-ā ~ u-…-ā šināti -šināti -šin(a) šināši(m) -šināši(m)

7

Semitisch: Äthiopisch: Ge‘ez

S=A O POSS

Affixe

Perfekt Imperfektiv Jussiv 1sg ʾāna -ku ʾə- ʾə- -ni -ya

2sgm ʾānta -ka tə-… tə- -ka -ka

2sgf ʾānti -ki tə-...-i tə-...-i -ki -ki

3sgm wəʾətu -a yə-... yə-... -(h)u -(h)u

3sgf yəʾəti -at tə-... tə-... -(h)a -(h)a

1pl nəḥna -na nə-... nə-... -na -na

2plm ʾāntəmu -kəmmu tə-...-u tə-...-u -kəmu -kəmu

2plf ʾāntən -kən tə-...-ā tə-...-ā -kən -kən

3plm wəʾətomu / əmuntu -ū yə-...-u yə-...-u -(h)omu -(h)omu

3plf wəʾəton / əmāntu -ā yə-...-ā yə-...-ā -(h)on -(h)on

Semitisch: Äthiopisch: Amharisch S=A O POSS

Affixe

Perfektiv Imperfektiv Perfekt

1sg əne -ku ə-...-allähu ...-g-e-yallähu -ññ -e

2sgm antä -k tə-...-alläh ...-ä-hall -h -h

2sgf anči -š tə-...-yalläš ...-ä-šall -š -š

2sgHON əsswo -u yə-...-allu ...-äw-all -wo/-wot -wo

3sgm əssu -ä yə-...-all ...-ow-all -w/-t -u 3sgf əssʷa -äčč tə-...-alläčč ...-a-lläčč -at -wa

3sgHON əssaččäw -u yə-...-allu ...-äw-all -aččäw -aččäw

1pl əñña -n ənnə-...-allän ...-än-all -n -aččən

2pl ənnantä -aččəhu tə-...-allaččəhu ...-aččəhuw-all -aččəhu -aččəhu

3pl ənnässu -u yə-...-allu ...-äw-all -aččäw -aččäw

8

Semitisch: Neusüdarabisch: Mehri (=M), Harsūsi (=H), Jibbali (=J), Soqotri (=S) [Auswahl, Umschrift leicht vereinfacht]

S=A POSS / O zum Teil mit Varianten

Pronomen Klitisch

PERFEKTIV IMEPRFEKTIV

M H J S M/H J S M/H J S M J S

1sg hoh hoh hé hoh (hon), hoh -k -k -k ə (ε)- ə- ə- -i -i -oyh, ə’

2sgm hēt het het het -k -k -k t- t- t- -k -k -k

2sgf hēt het hit hit -š -š -š t-...Vli t-... V t-... V -š -š -š

3sgm heh hah še yheh, heh -- -- -- yə-(i) yə- i- -h -š -h ~ -š

3sgf seh seh se seh -ōt (ūt) / ēt -at -oh t- t- t- -s -s -s

1du tī (əkəy) ətī ti kih -ki -si -ki ə-...-o ə-...-o ə-...-o -ki -ši -ki

2du tiī (ətáy) ətī ti tih -ki -si -ki t-...-o t-...-o t-...-o -ki -ši -ki

3dum hī (hay) hī ši he

hi, hi

-ō / -e -ó -o y- / i-...-o yə-...-o i-...-o -hi -ši -hi

3duf -tō / -te -tó -to t-...-o t-...-o t-...-o

1pl nḥa (ənḥa) ənḥa nḥa, nḥan ḥan (hon) -ən -ən -ən n- n- n- -(i)ən (-)ən -ən

2plm tem (stem) ətōm tum tan -kəm -kum -kən t-...V-əm t- t-... V

-(i)kəm -kum -kən

2plf ten (sten) ətēn tεn tan -kən -kən -kən t-...-ən t-...-ən t-...-on -(i)kən -kən -hən

3plm hem hōm šum yhan -əm / V -- -V y- / i-...V-əm y- i-... V -(i)həm -hum -šən

3plf sen sēn sεn san -- -- -- t-...-ən t-...-ən t-...-on -(i)sən -sεn -sən

[Nach: Simeone-Senelle, Marie-Claude (1997). The Modern South Arabian Languages. In: Hetzron R. (ed.) 1997. The Semitic Languages. London: Routledge, p. 378-423]

9

Semitisch: Westsemitisch: Ugarit (Vokale z.T. wiederhergestellt) S=A O/POSS

Pronomen Klitisch Pronomen Klitisch

Perfektiv Imperfektiv

1sg ʼana, ʼanaku -tu ~ -tī ʼa- -ya (OBL), -nī (NOM)

2sgm ʼatta -ta ta- -ka

2sgf ʼatti -ti ta-...-īna -ki

3sgm huwa -a ya- huwat -hu

3sgf hiya -at ta- hiyat -ha

1du -nayā na-…-ā -nayā

2du -tumā ta-...-ā(ni) -kumā

3dum humā

-ā ya-...-ā(ni) -humā

3duf -atā ta-...-ā(ni)

1pl -nū na- -na, -nu

2plm ʼattum -tum(u) ta-...-ū(na) -kum

2plf -tin(n)a ta-...-na -kin(n)a

3plm hum -ū ya-...-ū(na) humat -hum

3plf -ā ta-...-na -hin(n)a

Semitisch: Westsemitisch: Althebräisch

S=A O/POSS

Pronomen Klitisch

Perfektiv Imperfektiv

1sg 'ānōkhî ~ 'anî -tî 'e- -î, -nî

2sgm 'atā -tā ti- -kâ

2sgf 'at -t t-…-î -k

3sgm hû' -Ø yi- -hû

3sgf hî' -ā ti- -hâ

1pl 'anaḥnû ~ naḥnû -nû ni- -nû

2plm 'atem -em ti-…-û -kem

2plf 'atēnâ -en ti-…-nā -ken

3plm hēmmā ~ hēm -û yi-…-û -hem ~ -m

3plf hennâ -û ti-…-nā -hen ~ -n

10

Kumulation (Ausschnitt!)

Präfix-basiert (S=A)

Sprachen: 1 = Hausa, 2 = Berber (Tamazhaq), 3 = Oromo, 4 = Somali, 5 = Beja, 6 = Ägyptisch, 7 = Altsüdarabisch (Sabäisch), 8 = Arabisch, 9 = Akkadisch, 10 = Ge’ez, 11 =

Amharisch, 12 = Neusüdarabisch (Soqotri), 13 = Ugarit, 14 = Althebräisch

Tschadisch Berber Kuschitisch Äygptisch Ostemitisch Nordwestsemitisch Süd(west)semitisch

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

1sg --- Ø-…-ăɣ --- --- a- --- ? ‘- a- ~ u- ʾə- ə-...-allähu ə- ʼa- 'e-

2sgm --- t-…-ăd --- --- ti-….-a --- ? t- ta- ~ tu- tə-… tə-...-alläh t- ta- ti-

2sgf --- t-…-ăd --- --- t-….-i --- t- t-…-ī(na) ta-…-ī ~ tu-…-ī tə-...-i tə-...-yalläš, -allu t-... V ta-...-īna t-…-î

3sgm --- Ø-… --- --- i- --- y- y- i- ~ u- yə-... yə-...-all i- ya- yi-

3sgf --- t-… --- --- ti- --- t- t- ta- ~ tu- tə-... tə-...-alläčč, -allu t- ta- ti-

1dum ---

--- ---

--- ?

ə-...-o na-…-ā

1duf --- --- --- ---

2dum --- --- --- --- ? t-…-ā(ni) t-...-o ta-...-ā(ni)

2duf --- --- --- --- ?

3dum --- --- --- --- y-…-y y-…-ā(nI) i/u-…-ā

y- / i-...-o ya-...-ā(ni)

3duf --- --- --- --- ? t-…-ā(ni) t-...-o ta-...-ā(ni)

1plm --- n-

--- --- ni-….

--- ? n- ni- ~ nu- nə-... ənnə-...-allän n- na- ni-

1plf --- --- --- ---

2plm --- t-…-ăm --- --- ti-….-na

--- ? t-…-ū(na) ta-…-ā ~ tu-…-ā tə-...-u tə-...-allaččəhu

t-... V ta-...-ū(na) ti-…-û

2plf --- t-…-măt --- --- --- ? t-…-na ta-…-ā ~ tu-…-ā tə-...-ā t-...-on ta-...-na ti-…-nā

3plm --- Ø-…-ăn --- --- i-…-n

--- y-…-w y-….-ū(na) i-…-ū ~ u-…-ū yə-...-u yə-...-allu

i-... V ya-...-ū(na) yi-…-û

3plf --- Ø-…-năt --- --- --- t-…-n(?) y-….-na i-…-ā ~ u-…-ā yə-...-ā t-...-on ta-...-na ti-…-nā

11

Suffix-basiert (S=A)

Sprachen: 1 = Hausa, 2 = Berber (Tamazhaq), 3 = Oromo, 4 = Somali, 5 = Beja, 6 = Ägyptisch, 7 = Altsüdarabisch (Sabäisch), 8 = Arabisch, 9 = Akkadisch, 10 = Ge’ez, 11 =

Amharisch, 12 = Neusüdarabisch (Soqotri), 13 = Ugarit, 14 = Althebräisch

Tschadisch Berber Kuschitisch Äygptisch Ostsemitisch Nordwestsemitisch Süd(west)semitisch

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 (M) 13 14

1sg --- [Ø…-]ăɣ --- -aa / -ay -an / -ani -ỉ / -kwỉ -k (?) -tu -āku -ku -g-e-yallähu -k -tu ~ -tī -tî

2sgm --- [t-…]-ăd --- -taa / -tay

-tāyi / -tinya -k / -tỉ -k -ta -āti/i -ka -ä-hall -k -ta -tā

2sgf --- [t-…]-ăd -tiya / -tiniya -ṯ / -k -ti -āti -ki -ä-šall -š -ti -t

3sgm --- [Ø-…] --- -aa / -ay -iya / -īni -f / -w, -Ø -Ø (?) -a -Ø -a -ow-all -- -a -Ø

3sgf --- [t-…] --- -taa / -tay -ta / -tini -s / -ś / -tỉ -t -at -at -at -a-lläčč -ōt (ūt) / ēt

-at -ā

1dum ---

---

-ny

-ki -nayā

1duf ---

2dum --- -ṯny

(-y) -tumā -ki -tumā

2duf --- ?

3dum --- -sny / -wy ty -ā -ā

-ō / -e -ā

3duf --- -sny / -ty ? -ata -tō / -te -atā

1plm --- [n-…]

--- -naa / -nay -na / -nay -n / -wyn ? -na -ānu/i -na -än-all -ən -nū -nû 1plf ---

2plm --- [t-…]-ăm

---

-taan / -teen -tāna / -tēna -ṯn, -tn / -tỉwny

? -tum -ātunu -kəmmu

-aččəhuw-all

-kəm -tum(u) -em

2plf --- [t-…]-măt

--- -kmw -tunna -ātina -kən -kən -tin(n)a -en

3plm --- [Ø-…]-ăn --- -aan / -een -an / -ēn

-sn, -śn / -w, -Ø -w -ū -ū -ū -äw-all -əm / V

-ū -û

3plf --- [Ø-…]-năt -sn, -śn / -tỉ -y, -n (?) -na -ā -ā -ā -û

12

Suffix-basiert [enklitsch] (O/POSS) (wenn differenziert (1) O, (2) POSS, getrennt durch #; Altsüdarabisch und Beja kumuliert / […] = nicht affixal)

Sprachen: 1 = Hausa, 2 = Berber (Tamazhaq), 3 = Oromo, 4 = Somali, 5 = Beja, 6 = Ägyptisch, 7 = Altsüdarabisch (Sabäisch), 8 = Arabisch, 9 = Akkadisch, 10 = Ge’ez, 11 =

Amharisch, 12 = Neusüdarabisch (Soqotri), 13 = Ugarit, 14 = Althebräisch

Tschadisch Berber Kuschitisch Äygptisch Ostsemitisch Nordwestsemitisch Süd(west)semitisch

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 (M) 13 14

1sg [nī] # -ā

-i # -i --- [i(i)] # -ay

-a, -Ø wỉ # - ỉ -n -nī # -ī -ni, -ī # -ī, -(j)a -ni # -ya -ññ # -e -i -ya, -nī -î, -nî

2sgm -kà -ki # -(i)k --- [ku(u)] #-aa

-k ṯw # -k -k -ka -ka -ka -h ~ -wo(t) # -wo -k -ka -kâ

2sgf -kì -kăm # -(i)m

--- -k(i) ṯn # -ṯ -k -ki -ki -ki -š -š -ki -k

3sgm [shì] # -sà

-tu # -(i)s

--- [u]# -iis

-h, -s, -Ø

sw # -f -hw, h / -s1w(w), s1

-hu -š(u) -(h)u -w/-t # -u ~ -aččäw

-h -hu -hû

3sgf

-tà -tăt # -(i)s

--- [u] # -eed

sy, st # -s / -ś

-h, hw, / -s1, -s1yw / -ṯ(yw), -s3(yw)

-hā -š(i) # -š(a) -(h)a -at # -wa -s -ha -hâ

1dum

---

-ny

-ki -nayā

1duf ---

2dum --- -ṯny

-kmy / ʾtmy

-kumā -ki -kumā 2duf ---

3dum --- -sny

-hmy / -s1m(y)n, -s1my

-humā -hi -humā 3duf ---

1plm

-mù -ana # -(i)năɣ

--- [ina / na] # -aya /-een

-n (-)n -n -nā -niāti # -ni -na -n # -aččən -(i)ən -na, -nu -nû 1plf ---

2plm

-kù

-kawăn # -(i)wăn

--- [idin] # -iin

-kan (-)ṯn

-kmw -kum -kunūti # -kun(u)

-kəmu

-aččəhu -(i)kəm -kum -kem

2plf -kamăt # -(i)kmăt

--- ? -kunna -kināti # -kin(a)

-kən -(i)kən -kin(n)a -ken

3plm

-sù

-tăn # -(i)săn

--- [u] # -ood

-h(i)na, -sna, -Ø

(-)sn, -śn

-hm(w) / -s1m

-hum -šunūti # -šun(u)

-(h)omu

-aččäw -(i)həm -hum -hem ~ -m

3plf -tănăt # -(i)snăt

--- -hn / -s1n -hunna -šināti # -šin(a)

-(h)on -(i)sən -hin(n)a -hen ~ -n

13

Kumulation der Personalpronomina (Basis: Subjective) Sprachen: 1 = Hausa, 2 = Berber (Tamazhaq), 3 = Oromo, 4 = Somali, 5 = Beja, 6 = Ägyptisch, 7 = Altsüdarabisch (Sabäisch), 8 = Arabisch, 9 = Akkadisch, 10 = Ge’ez, 11 =

Amharisch, 12 = Neusüdarabisch (Soqotri), 13 = Ugarit, 14 = Althebräisch

Tschadisch Berber Kuschitisch Äygptisch Ostsemitisch Nordwestsemitisch Süd(west)semitisch

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 (M) 13 14

1sg nī năkk, năkkunan

ani, an aan áni ỉnk ʾn ‘anā anāku ʾāna əne hoh ʼana, ʼanaku

'ānōkhî ~ 'anî

2sgm kai kay, kayunan

ati aad

barúuk ntk / ṯwt ʾnt; ʾt ‘anta attā ʾānta antä / əsswo

hēt ʼatta 'atā

2sgf kē kəm, kəmunan

batúuk ntṯ / ṯwt ? ‘anti attī ʾānti anči hēt ʼatti 'at

3sgm shī ənta inni uu barúu(h) ntf / swt, śwt h(w)ʾ huwa šu wəʾətu əssu / əssaččäw

heh huwa hû'

3sgf ita əntat isiin ay batúu(h) nts / swt, śwt hʾ hiya ši yəʾəti əssʷa seh hiya hî'

1du

tī (əkəy)

2du ‘antumā tiī (ətáy) ?

3dum hmy humā hī (hay) humā

3duf

1plm mu

năkkăniḍ nuti, nu'i, nuy, nu

aynu / aannu

hinín ỉnn ? naḥnu nīnū nəḥna əñña nḥa (ənḥa)

? 'anaḥnû ~ naḥnû 1plf năkkănătiḍ

2plm

ku kawaniḍ

isini aad baráakna

ntṯn ʾntmw ‘antum attunū ʾāntəmu

ənnantä

tem

(stem) ʼattum 'atem

2plf kămăntiḍ batáakna ? ‘antuna attinā ʾāntən ten (sten) ? 'atēnâ

3plm

su əntəniḍ

isaani ay baráa(h)

ntsn hmw hum šunū

wəʾətomu / əmuntu

ənnässu hem hum

hēmmā ~ hēm

3plf əntənətiḍ batáa(h) hn hunna sinā wəʾəton / əmāntu sen ? hennâ

14

Kumulation der personalen Kategorien (maximale Differenzierung): Tschadisch Berber Kuschitisch Äygptisch Ostsemitisch Nordwestsemitisch Süd(west)semitisch

Hausa Berber Oromo Somali Beja Ägypt. Akkad. Ugarit Hebr. Arab. ASA Ge‘ez Amhar. NSA

1sg 1sg 1sg 1sg 1sg 1sg 1sg 1Sg 1sg 1sg 1sg 1sg 1sg 1sg 1sg

2sgm 2sgm 2sgm 2sg 2sg

2sgm 2sgm 2sgm 2sgm 2sgm 2sgm 2sgm 2sgm 2sgm/H 2sgm

2sgf 2sgf 2sgf 2sgf 2sgf 2sgf 2sgf 2sgf 2sgf 2sgf 2sgf 2sgf 2sgf

3sgm 3sgm 3sgm 3sgm 3sgm 3sgm 3sgm 3sgm 3sgm 3sgm 3sgm 3sgm 3sgm 3sgm/H 3sgm

3sgf 3sgf 3sgf 3sgf 3sgf 3sgf 3sgf 3sgf 3sgf 3sgf 3sgf 3sgf 3sgf 3sgf 3sgf

1du

1du

1du

1du

2du 2du 2du 2du 2du 2du

3dum 3dum 3du

3dum 3dum 3dum 3dum

3duf 3duf 3duf 3duf 3duf 3duf

1plm 1pl

1plm 1pl

1pl(i) 1pl(e)

1pl 1pl 1pl 1pl 1pl 1pl 1pl 1pl 1pl 1pl 1plf 1Plf

2plm 2pl

2plm 2pl 2pl

2plm 2pl

2plm 2plm 2plm 2plm 2plm 2plm 2pl 2plm

2plf 2plf 2plf 2plf 2plf 2plf 2plf 2plf 2plf 2plf

3plm 3pl

3plm 3pl 3pl

3plm 3plm 3plm 3plm 3plm 3plm 3plm 3plm 3pl

3plm

3plf 3plf 3plf 3plf 3plf 3plf 3plf 3plf 3plf 3plf 3plf