POLYLOGI VERLAG GmbH ISBN 978-9941-0-2506-8dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/9251/1/Metad_ Drouli_...

81

Transcript of POLYLOGI VERLAG GmbH ISBN 978-9941-0-2506-8dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/9251/1/Metad_ Drouli_...

ISBN 978-9941-0-2506-8

gamomcemloba S.p.s. polilogi

Tbilisi 2010

27 agvisto

POLYLOGI VERLAG GmbHTbilissi 201027. August

ideis avtori: daTo barbaqaZe

usaxsrobis gamo wigni gamodis mxolod

oTx egzemplarad da oTxive egzemplari

saCuqrad gadaecema saqarTvelos parla-

mentis erovnul biblioTekas.

firuz CxeiZe

aSuRi oganeza axalcixeli

durmiSxan tabataZe

metad drouli

poeturi anTologia

5

Zvirfaso mkiTxvelo, ager ukve wlebia, rac

qarTuli poeziis ubadlo cas mimoufrens

mgosanTa erTi jgufis ZarRviani da mamu-

lis tkiviliT beWdamSvenebuli lirika.

qarTveli kacis maradiuli satkivriT akv-

nesebuli Cangis naTeli mosavs am avtorTa

xmas da igi amayad gaismis Cvens gulebSi.

mkiTxvelma sazogadoebam imTaviTve Seiy-

vara da Seisisxlxorca is uSualoba da si-

cincxale, romliTac, rogorc okeane wmi-

nda mariliT, gaJRenTilia maTi TiToeuli

leqsi, TiToeuli striqoni da TiToeuli

aso-niSani. da raoden sasixaruloa, rom ma-

Ti xma gaismis im poetur scenaze, romlis

yoveli meore Tu ara, mesame warmomadgene-

li mainc didi poetia. didTa Soris didis

gamosavlenad ki xalxis guls unda Cavxe-

doT da iq amovikiTxoT alalmarTali Sefa-

sebani, rac poeturi sityvis utyuari sazo-

mi da sasworia. rogorc amqveynad yvela di-

adi poezia, winamdebare anTologiac gaje-

rebulia emociebiT, feTqvebiT, pulsa-

ciebiT, xalxuri tradiciebisadmi usazR-

vro erTgulebiT da semiotikur gamWriax-

obaTa egzistencialuri gawonasworebe-

biT, romelTa fenomenologiuri muxti ux-

vad efrqveva qarTuli lirikis im scenas,

romelze jiutad asuli TiToeuli axali

poeti axal sityvas ambobs da axali hori-

6

zontebis mauwyebelia. Sen, hei, orbebis ga-

dmosaxedidan amayad momziralo qarTulo

poeziav, SenTvis mouZRvniaT es anTolo-

gia dRemde morcxvad gankerZoebul, mag-

ram Zalumad axmianebul mgosnebs. sityva

“anTologiac” xom etimologiurad sxvas

arafers niSnavs, Tu ara “anTebul logoss”

anu – anTebul sityvas, abrialebul, dakve-

sebul, aalebul, cecxlad avardnil, koco-

nad anTebul sityvas. “logosi” ki marto si-

tyvas ki ara, kanonzomierebasac niSnavs.

diax, marTlac kanonzomieria aq warmodge-

nili poetebis erT WerqveS Tavmoyra, maTi

pirwminda sityvis aRlumi. da es - miuxeda-

vad imisa, rom samive maTgani erTmaneTis-

gan radikalurad gansxvavebul xmis simebs

flobs da qarTul polifoniaSi harmoniu-

lad ganzavdeba. erT muWad Sekruli samku-

Txedis sam Zlevamosil kuTxes qmnis maTi

gmiruli biografiac, romelic sxva arra ar-

is, Tu ara vardisfer gzaze win wamaxuli

Sub(l)iT siaruli. da am gzawvrilze poezi-

is TeTri da msubuqad mofarfate muzebi

iyon maTi mfarvelni, aba, he!

vaJika ubniseli

7

furuz CxeiZe

9

efemera

efemeruli da feradi qarebis TanxlebiT

qrodnen cxenebis Sejibrebaze Cemi

lurji cxenebi,

saukunes bevrs Cauvlia, magram mxolod

me gamixseneben, rogorc pirveli wyebis

niagarebiT gafrenils.

samwuxaroa, rom erTaderTi var da Cemi

gza da lalis axali karTagenebi caze

weria.

qrolvis gareSe CemTvis bedi arafers ar

niSnavs, lurji cxenebi ki CemTvis

yvelaferia.

ehei, qaosSi dakarguls qari gamomekideba

ZaxiliT: galaktion! Cemi povna ki Zalian

Znelia.

sadac axla jvari da dagvianebuli

mtevnebia, iq ukvdavi magiis marmarilo

aRimarTeba.

mRvrie udabnoeTis mauwyebeli da mTebze

gadamarTuli bevri qaravani gaiSleba.

CemSi erTi wveTic ki araa araqarTuli

sisxli, nervis erTi Zafic ki araa

arapoetis.

o, ramdeni Suriani Tvali dabrmavdeba

10

imis gamo, rom yovelTvis saidumlo

silamaziT imarjveben:

leqsebis Sejibrebaze – mxolod

integralebi, cxenebis Sejibrebaze –

isev lurji cxenebi.

ai, Soridan dedamiwis guguni ismis, elva

elvazea mikruli, cidan Rvari moedineba.

codviT gadabuguli RumeliviT gaqra

ukanaskneli saZieblebis sevdiani mijna.

wamebma aavson SeSlili kideebi da

veluri Rameebi, Rame mTvares CaeWidos.

suls isev efemeruli sazRvari swyuria,

usazRvroebasaviT swyuria suls

sazRvari.

miTxari, ras unda niSnavdes zenitze

mdgari Soreuli palmebi? win! im

usazRvrobaSi dards gauZleb.

me iq gamarjobas vetyvi CemsaviT did

saidumlos, iyos yvela mxridan sivrce,

xsna ki – arsaidan.

o, arasodes ar momiclia ubralo

xmebisTvis, gamoucnobi wylulebiTaa

msoflio daserili.

sizmareTis koSkebs nisli gadaecala da

ganwirul suls iqiT moukurcxlavs.

netav jojoxeTis dardma Tan wamiyvanos

iq, sadac baRis vardebi maiss kargaven.

11

roca movardnili qari cas daemuqreba,

poluss mZime qvis quslebs davabjen.

mdidari memkvidresaviT savse peSvebiT

vfantav fantastikur mkvlelobebs da

ivlisis ocnebebs,

mRvrie mSvenebisTvis Zeglis asagebad

wyevliT veSvebi warsulSi da momavalSi.

uyureT: pirveli meridiani gamoCnda,

isev daRupvas veZeb da siberes davcini,

warsuls foTlebis imediani gundi

wydeba, gzebi Semodgomis qarvebiTaa

mofenili.

dae, TamaSis da brZolis yurebiT

gaverTo, mzeebis orgia da mTvaris magia

iyos,

mudam xelebaRmarTuli viyo am

RriancelSi me, imqveyniuri dardiT

damwvari landi.

wminda embaziviT damrCes es saidumlo,

rogorc Rame gadawyvets, ise momeqces

efemera.

cxenebis Sejibrebaze! cxenebis

Sejibrebaze! cxenebis Sejibrebaze

gaswieT, lurjo cxenebo!

12

Tovli

Zalian miyvars xididan qaliSviliviT

gadmowolili iisferi Tovli,

civi sisvelis mwuxare grZnoba da

moTmenili siyvaruli.

Zvirfaso, suls Tovli mivsebs da yoveli

dRe siberesTan maaxloebs,

Cems samSobloSi me mxolod lurji

xaverdisnairi udabno moviare.

oh, aseTi yofila Cemi cxovreba: ianvarma

miZmo,

magram TovliviT mkrTali Seni xelebi

yovelTvis memaxsovreba.

Zvirfaso, vxedav, vxedav Tovlis dafnaSi

uRonod daxril Sens xelebs,

Seni mandilic xan gamoCndeba, xanac qreba

am udabnoSi...

amitom miyvars Cveni mdinaris xididan

gadmofenili iisferi Tovli,

qrolvis da momavlis mwuxare grZnoba, da

erTmaneTze miwvenili zambaxebi.

Tovs. aseTi dRis xarebam lurji da

daRlili sizmari damaTova.

iqneb rogorme gadavurCe zamTars, iqneb

mimatovos qarma.

gzacaa, neli TamaSicaa, Sen ki marto, sul

13

marto midixar.

me Tovli ise miyvars, rogorc – erT dros

Sens xmaSi gamJRavnebuli faruli sevda.

maSin miyvarda da maTrobda TeTrad

gabrolebuli mSvidi dReebi,

Sens daSlil TmaSi CerCenili mindvris

foTlebi da qariT awewili Tmebi.

axla ki mwyurixar, ise mwyurixar, rogorc

– usaxl-karos saxlSi yofna.

TeTri tyeebis gundi mimacilebs da

sakuTari Tavis winaSe isev marto var.

Tovs. aseTi dRis xarebam lurji da

daRlili sizmari damaTova,

iqneb rogorme gadavurCe zamTars, iqneb

mimatovos qarma.

14

angelozs grZeli pergamenti eWira

angelozs grZeli pergamenti eWira da

miwas mwuxare TvalebiT dahyurebda.

naxvamdis, naxvamdis! amaod dagijere,

almasis sayureebis elvare saRamov.

odesme... odesme aucileblad axsenebT

Cems saxels, mlocavo bageebo, didebav

da Zeglo,

Sens fexebqveS graalis koSkebic

dailewa, lidiis samrekloc, da glova

gavigone.

oh, rogor gafiTrda cis binadarTa

Sesaferisi da saganTa uariT

gamokveTili ocneba,

feradi Rrubeli da tanmaRali alva,

romelsac aziis casTan erTad gadaufrineT.

angelozs grZeli pergamenti eWira da

gafiTrebuli baraTidan foTlebi ipneoda.

amaod dagijere, da erTmaneTic amaod

gvdomebia! samudamo mSvidobas giTvli!

qarvebiT savse morevSi vardebi CamoeSva –

SeSinebuli da moridebuli saRamo

akankalda.

saRamo dacxra da vardebi daWknen...

naxvamdis. naxvamdis. naxvamdis.

15

qebaTa qeba nikorwmindas

rogorc minda, ise maqvs mkerdze qnari

midebuli.

didebuli sxivi gamobrwyinda CemTvis.

mkvidrad aaSena didi nikorwminda iman,

vinc aaSena da ciT daamSvena igi.

natav vin azida da ra xelma azida maRla

grZneuli CuqurTmebiT momxiblavi,

nazi CuqurTmebiT moqarguli

nikorwminda?

ra mxne da mdidari ganZi gvqonia,

gaismis harmoniis JReradoba: “darobs

ramdi dari”.

kargad gamoukveTavs gamomkveTels,

sibrZniT gamoukveTavs Zlieri

nikorwminda.

aq rom TaRebi da svetTa Sekonebaa,

sizmarSi nanaxiviTaa aSenebuli.

neta ra niWis patronma aago,

ra madlma aago nikorwmindis sveti?

igrZnoba, ramdenad diadia Tormeti

sarkmeli,

16

maT xazebSi misarqmeli cecxli anTia:

neta vis mieraa anTebuli?

aseTi grZnobiT rom aunTia

da wlebisTvis naTlad gadaundia

nikorwminda?

vxedav, ra mdidaria xveulTa

didebuleba,

dros misTvis krZalviT Seuxvevia

Wrilobebi.

neta vis mieraa moqarguli?

roca mouqargavs, momqargvels SigniT

gzneba “nikorwminda” miukarg-moukargavs.

xazebis daboloeba mkveTri da moqnilia,

sasiamovnoa asrulebuli natura.

es is simkveTre da simdidrea,

romliTac nikorwmindis Zegli myaria.

Sens suls erovnuli aRmasvla anaTebs:

gumbaTis yeli maRalRerovania,

nebiT da saTnod camde aRerili

gixdeba, nikorwminda.

qarTulia sivrcis momcveli mzera,

Tvali frTiani faskunjebiTaa garTuli:

17

frTebs, frTebs moiTxov,

Cvenc kidev frTebs moviTxovT,

nikorwmindav, sivrceze batonoba

mogdomebia!

droTa simaRleze frTamoRuRunes

Sen Cveni axali saukune gpatronobs:

Zlieri xelovneba, xalxis xelovneba –

nikorwminda saqarTvelos sanaqebod

brwyinavs.

18

guTnisdeda

labav, me da Sen erT bedSi

CavvardnilvarT,

Cveni wili Savi miwa gamxdara.

Cveni Wapani erTgulad unda vWimoT,

dReebi usixarulod davlioT,

belti beltze wavawvinoT

da miwaze Sromis ofli vRvaroT.

nu daRondebi, Seni uReli

Cems uRelze mZime araa:

mec SensaviT miwas TvalebiT davyureb,

vinaidan ca ZaliT wamarTves;

SensaviT mec ise melis miwa, rogorc

msxverpls,

sikvdilis mere dasaviwyebels.

Sen rom pirutyvi xar da me metyveli?

Sen eg ar SegSurdes.

raSi mWirdeba mWreli xmali,

simarTles Tu ver moemsaxureba?

aba, iseTi guTani ras gvargebs,

marto miwas rom aCeCavs

da Zirianad ar amoTxris im balaxs,

romelic Teslis amosvlas aferxebs?

me Cemi Wiris, mwuxarebis,

Cemi adamianobis, aforiaqebuli gulis

sityvebi gulSi mebadeba,

19

magram gulSive uxmod kvdeba.

SenTvis metyvelis tanjva gaugebaria, -

roca is simarTlis sityvas gulSi iklavs...

damijere, labav, Cemi uReli

Sens uRelze ufro Znelia.

maS, ratom xar daRonebuli? gaswie Wapani

da guTani bolomde gaitane,

Zvel amxanags ar uRalato,

is Sen acxovre, man ki Sen gacxovros.

20

ratom miyvarxar?

ratom miyvarxar? imitom, rom es

siyvaruli Cems TvalSi cremls

warmoSobs;

imitom, rom es guli ufro sastikad

ebrZvis Cems gamtanjav borot beds.

ratom miyvarxar? imitom, rom Sens Tvals

Cemi gulis cecxli cremls ver udnobs,

imitom miyvarxar, rom tanjvas momageb,

tanjviT ki – srulyofil sicocxles.

21

elegia

mSobel qveyanas savse mTvaris mkrTali

naTeli gadmohyurebda,

xolo mTebs Soris, sivrcis laJvardSi,

TeTri zoli ikargeboda.

arsaidan ar ismoda xma an Zaxili. gamCeni

gaCenils arafers meubneboda.

zogjer ki qarTvelis ZilSi tanjviT

amoZaxebuli kvnesa gaismoda.

videqi marto... da mTebis Crdili isev

Cemi qveynis Zils efereba...

ox, RmerTo Cemo! sul Zili, Zili,

rodisRa gveRirseba gaRviZeba?!

22

poeti

imitom ar vmRerivar, rom gareuli

frinveliviT vimRero.

cas qveyanaze mxolod tkbili xmebisTvis

ar gamovugzavnivar.

me, zeciers, ca mniSnavs da miwieri eri

mzrdis,

RmerTTan imitom vlaparakob, rom ers win

gavuZRve.

gulSi imitom Rvivis didi RmerTis

sakurTxevlis cecxli,

rom mwuxarebasa da sixarulSi eris moZme

viyo.

eris wyluli wylulad unda maCndes da

misi tanjviT suli mewvodes,

mtkice guli misi bediT da ubedobiT

dameTuTqos...

Tu maSin cis naperwkali gulSi cecxls

aminTebs,

maSin vimRereb, mxolod maSin movwmend

ers tanjvis cremls!

23

* * *

gaxsovs, turfav, me da Sen Cvens did

baRSi erTad rom davrbodiT?

neta im dros! siyvarulis mets arafers

ar vgrZnobdiT.

Sen qorfa vardi mowyvite, Sens

sayvarels gadmomigde da miTxari:

“Cemo giJo! es Cemgan saxsovrad gqondes!”

an Sen maSin ra icodi, an Senma giJma ra

icoda,

rom im vardze adre Seni siyvaruli

daWkneboda.

gaxsovs, turfav, imave baRSi Cems mxarze

Tavi rom gqonda Camoyrdnobili?

Sen Cems sunTqvas yaraulobdi, me ki –

Sens wminda sunTqvas.

dagyurebdi, veRar gavZeli da loyiT

kocna mogpare;

Sen SekrTi da lamazi TiTiT RimiliT

damemuqre.

an Sen maSin ra icodi, an Senma giJma ra

icoda,

rom is kocna bolos geslianad

Semecvleboda Seni gmobiT.

24

bazaleTis tba

bazaleTis tbis ZirSi Turme oqros

akvania,

mis irgvliv ki, wylis qveS, ucxo walkoti

hyvavis.

walkoti yovelTvis mwvanea, Turme

arasodes ar Wkneba,

arc qveynis droTa trials emorCileba.

mis mwvanes, Turme, verafers aklebs verc

sicxe, verc – zamTari,

mis mzian CrdilebSi ki yovelTvis

gazafxulia.

walkotis SuaSi is akvania dasvenebuli

da adamianebidan iq Casvla jer veravis

gaubedavs.

im akvans Tavze mxolod sirinozebi

exvevian,

mxolod es grZneulebi dastrfian da

umRerian...

amboben, iq is akvani Tamar dedofals

Caudgams

da ers Tavisi cremlebis deniT tba

karaviviT gadaufarebia.

imas ki ar amboben, karavSi vin wevs,

an TviTon erma Tavisi cremli zed ratom

daadina tbad...

25

iqneb akvanSi is yrma wevs, visi saxelis

Tqmac ar SeiZleba?

visac dRe-da-Ram natrobs qarTveli Cumi

natvriT?

Tu es asea, maSin neta im saxelovan

vaJkacs,

visi xelic pirvelad daswvdeba im akvans!

Tu es asea, neta im saxeldebul dedas,

vinc im yrmas pirveli miawvdis madliT

cxebul Tavis ZuZus!

26

* * *

i aie ae oioe a

iaae e iaae a

o oo oui uaea e

iaie a iaie e

ii ai ai iuea a

iaie e iaie a

ie ie ie ei ea a

iaie i iaae a

27

atmis rtoo...

ai oo aauo oo

ai oo iiea oi

aiai oi aioo

aiei ai ii oi

oa a i u iee ui

a iai o a ai ii

aaui aii a ui

ai ii ai ii ii

aaee aaia ai

ea aa ea ii oa

u aai o aai ai

ai oo aauo oo

28

aTovda zamTris baRebs

aoa ai ae

moa ai uo

a ia aiae

aaeii ai

a io uaui

uao uiuo

io aie uo

oei auai

aee auae

aoa ai ae

29

26 hoku

*

sunTqvis xma Sewyda

da SeeSinda.

axla inatra mezobeli.

*

atirebul-acremlebuli

axoSi Cavedi,

iq dedaCemi funas xvetavda.

*

bedad viRac Tavisians gaecno da

gaekida

ucxo mxareSi.

*

deidam daanaxa nailes abdi

da abdis – naile.

amaze metis gakeTeba maSin aRar

moxerxdeboda.

*

mTebSi ukve didi Tovlia.

axla qveidan,

didi gziT amovleno.

30

*

gakvirvebiT Sexeda TevzTa simcires

da hkiTxa:

ra uyavi Sveicariuli yveli?

*

daketes kari

da yuri daugdes

kibeze Camavali kacis fexisxmas.

*

aTas cxraas oTxmocdacxra wlis

Cvidmeti martis

saRamo iyo.

*

is midioda ise,

rogorc adamiani,

romelic saxlSi miiCqaris.

*

xeliT aniSna,

gamomyevio,

da uxmod gatrialda.

*

cicabo napiris gaswvriv,

31

TeTri aryebis xeivanSi,

zoziniT gairwnen Wriala fornebi.

*

safantiT ufro advilia,

magram sandrom im dRes ratomRac

JakniT gatenili vaznebi waiRo.

*

gorakebs iqiT ca gabrwyinda.

cimbiri TiTqos erTbaSad gamoCnda.

erTbaSad gamoCnda veeberTela samyaro.

*

ver gaigebdi,

eZina Tu eRviZa.

gareT aprilis mze iRvreboda.

*

xorciT gaavses saxaSlame qvabi.

mezoblebSi moikiTxes

dafnis foToli.

*

mSvidad,

Zalian mSvidad miTxra:

- wadi, daiZine...

32

*

TeTri sazafxulo qudi,

romelic misalmebis dros moixada,

ar dauxuravs.

*

supic medga da supis gverdiT –

brinjisa da vermiSelis pu...

pu-din-gi.

*

wynari kaci iyo.

ase SemorCa

igi Cems bavSvur mexsierebas.

*

fexze wamovvardi.

movtyuvdi.

viRacam Cems kars Cauara.

*

didi beladi

Zveleburad gadmogvcqeroda

Tavisi naTeli da keTili RimiliT.

*

bindi CamoeSva. cxenebi davtoveT.

33

win erTi kaci wavida,

as metrze meore mihyveboda.

*

oqtombris wynari saRamo idga.

amdeni xalxic

albaT amitom moawyda panaSvids.

*

wynari dRe iyo.

ezoSi bavSvebi

daWerobanas TamaSobdnen.

*

kari gavwie.

ramdenime nabijis iqiT

direqtoris kabineti unda yofiliyo.

*

ra mowiwebiT Seminaxavs madlobebi da

sigelebi,

Cemi fiqriT, patiosani, erTguli

SromisTvis

damsaxurebuli.

aSuRi oganeza axalcixeli

37

leqsi qarTuli

mSobelo enav, ra kargi xar, gadaWimulo

nikofsiidan darubandamde,

hei, mSobelo enav,

Sen mtrebma ra dagakles?

araferi ver dagakles,

me Sen miyvarxar, mSobelo enav,

SenTan erTad avidgi xel-fexi,

deda Cemi - qarTveli, mama Cemi - somexi,

Cemi samSoblo gamCeneli - saqarTvelo,

o, dedao, o, mamao, o, enebo Cemebo!

dae, mokvde Sen, Tao Cemo,

Seni mSobeli enebi ar mokvdebian,

gana aSuRi saaTnova mokvdeba?

gana baraTaSvili mokvdeba?

gana yaCaRebs aragvze Tavbru ar

daexvevaT?

me Sen gimReri, Cemo ararato!

gadadgiT mTebi, gadmodgiT mTebi,

samSoblo mainc samSobloa!

axalcixeli biWi var da TbilisSi movel,

raTa gimRero, Cemo qveyanav!

Tao Cemo, axalcixelo!

38

leqsi qarTul kacobaze

me kaci var da qudi damixuria kidec am

Cem Tavze!

me qarTuli qudi maxuria da venacvalebi

Cem samSoblosa!

me vis davemonebi? aravis davemonebi!

me vis davimoneb? aravis davimoneb!

me waval da yvavilebs dagikrifav, Cemo

enav somxuro!

me waval da xeebs dagiputav, Cemo enav

qarTulo!

Tqven me gamaCineT da madloba haoss,

madloba qarTloss,

me moZme erebis Svili var da gulSi

siyvaruli amiduRebia!

Tu ginda kacad kaci iyo, enebi ar unda

daiviwyo arc Seni, arc sxvisi!

iswavle enebi da Sen TviTon iqnebi

naswavli!

Tu qudi ginda gexuros, Segikeros es

qudi dedam!

Tu fexsacmeli ginda, Segikeros Sen igi

mamam!

magram Tu guli ginda gqondes kacuri,

maSin kaci iyav mSobliuri!

me Cems enas davemonebi, ai, vis

39

davemonebi!

me Cems mamas davemonebi, ai, vis

davemonebi!

ai, vis movuxdi qudsa, dedis Sekerilsa!

ai, vis gavuxdi fexsacmelsa, mamis

Sekerilsa!

da vivli galaktionis ezoSi danamuli

fexebiT

da sveli windebiT me, axalcixeli

oganeza.

40

balada qarTul imedze

me imedi var Cemi qveynisa, saqarTvelosi!

me imedi var misi mTa-barisa!

me ise gimRer, Cemo samSoblov, rogorc me

es SemiZlia am Cemi eniT.

qarTveli deda meubneboda bavSvobaSi,

giyvardeso somxuri ena!

somexi mama meubneboda bavSvobaSi,

giyvardeso qarTuli ena!

ai, me ase vizrdebodi da gavizarde kacur

kidevac!

skolaSi Cemi maswavleblebi mayvarebdnen

yazbegis enas!

Semoviare somexTa mxarec da me iq

miTxres, CvenTan darCio,

me ki vuTxari borot enebs, saqarTvelos

ra vuyo meTqi,

mSobliur enas ra vuyo meTqi! ai ias ra

vuyo meTqi!

miTxres, romeli saaTnova Sena myavxaro!

me vuTxari, saaTnova am Cem Tbiliss

umRerda meTqi!

imaT miTxres, mere Sen xom saaTnova ara

xaro!

me vuTxari, saaTnovas guli Cem gulSi zis

meTqi

41

da saqarTvelosken gamovqandi, sadac ai

ia melodeboda,

sadac Cemi ilia WavWavaZe melodeboda

firosmanTan erTad

da me gulSi vmRerodi Tbilisis xoxbebze

legendas

da me vmRerodi vaxtang mefeze legendas,

me vmRerodi amas somxurad, me vmRerodi

amas qarTulad,

radgan dedaCemi qarTvelia, radgan

mamaCemi somexia

da radgan orive miyvars imaT mSobliur

enasTan erTad!

gatexe qarTvelo kaco puri, da Tqvi:

dedas puri!

gatexe somexo kaco puri da Tqvi: lavaS!

gana amiT ra Seicvleba, puri puria, ena

enaa,

mTavaria am enaze ras ambob da rogor

mRerixar,

ufro mTavari ki is aris, rom vis

umRerixar!

me ki Cem mSobel saqarTvelos

vumRerivar

da vumRereb ukvdavebamde! jan!

42

leqsi qarTvelTa

da somexTa Zmobisa

xelSi aviReb me diplipitos,

raTa Sevaqo mSobeli ena,

ani da bani, gani da doni,

eni da vini, vini da eni.

da Sevfrindebi enis wiaRSi,

rom me vadido qarTuli ZarRvi

da araratis maRali mTidan

me bani vuTxra kavkasionsa.

isic dasWeqebs qarTul sityvasa

da es ori Zma erTad Sexvdeba

sevanis tbaze mSobliur enis

diad zeims da gaxarebasa.

dahkar dairav, zurnav Cahbere

da Senc Congure xma aakvnese

moZme erebis Wir-varamzeda,

romelic erTad gamouvliaT.

sundukianis diadi ena

rusTvelis diad enas Sexvdeba

da Zmurad wavlen isini erTad

kinoSi, sadac „mimino” gava.

da ha, gamoCnda iq kikabiZe,

43

frunzikas sulic saiqiodan

uceb movarda da erTad miqris

maTi merani dedaenisa.

aqve meetlec Zveli Tbilisis

axal Tbilisis momReralia,

galaktioni isaakians

sadme duqanSi epatiJeba.

mere isini dilamde svamen

da ukiTxaven erTmaneTs leqsebs,

erTi somxurad, xolo meore

Tavis didebul qarTul enaze.

mere avlabars gadaxedaven

da somxur Teatrs estumrebian,

iq ki qarTuli speqtakli gadis

Zaan jigrulad, Zaan giJurad.

oro Wadaro, wyvilo Wadaro,

erTo qarTvelo, meor somexo,

araratze da kavkasionze

Tqveni valia erTad imReroT.

da oganezac, es Tqveni Svili,

TqvenTvis aJRerebs diplipitosa,

romelic dedam gamouTala

da mSobel mamam mouCuqurTma.

44

xotbani mSobel enebsa

ena, mamulo, sarwmunoebav,

Tqven gaixareT am qveyanaze,

rac bazaleTTan Cagifiqria,

Cemo samSoblov, Sen Seasrule.

mogvaZebnine oqros biWuna,

qarTuli sityvis manaTobeli,

arc sasomxeTi ar daiviwyo,

is mamaCemis aris mSobeli.

dae, Camqolon kritikosebma,

me mainc vityvi saqebar sityvas

qarTlos-haosis da maTi Zmobis

da Cemi qveynis gabwyinebisa.

me mexerxeba marto simRera,

amitom vambob sityvas leqsebad,

Tqven nu damZraxavT, am Cems zurnasa

Tu davakvneseb samSoblosTvisa.

mSobliur enas vumRer da vumRer,

gana prizia Cemi ocneba,

me guli maSin gamefurCqneba,

roca vixilav qarTlis lxenasa.

45

gemSvidobebi dedaTbiliso

da mivaSureb axalcixesa

da Cems sofelSi me movuyvebi

Cems TanasoflelT am Cem leqsebsa.

me naRvliani mivyvebi quCebs

da diplipitos Cemsas vuyureb

da me Cems zurnas Cemi samSoblos

bedze fiqrebiT isev vakvneseb.

mTavari aris, ena ar Caqres,

mTavari aris ena dedisa

da mamis enac mTavari aris,

da venacvale Cem or enasa!

durmiSxan tabataZe

49

fiqri

dafiqrebuli videq CemTvina

da gavcqerodi me lamaz mindvrebs,

baRSi galobdnen Citebi nazad,

da Cemi gulic xtoda maTkena.

hoi, ramdenjer miseirnia

aseT mindvrebze laRad da kargad,

magram ar viyav maSin martoka,

Cemive satrfo myvanda gverdiTa.

is dro wavida ukve Cqar-Cqara

da Tan waiRo mogonebebic,

xolo me davrCi am Cems fiqrebTan

da qars vmegobrob me xandaxana.

aseTi aris cxovreba, Zmao,

am CitebiviT is gafrindeba,

Sen ki darCebi daviwyebuli

mefe liriviT am baRebSia.

magram Tu ginda, bedma ar gCagros,

unda SegeZlos Sen RviniT Troba

da RrublebiviT gadageyreba

dardi, romelic gulSi grCenia.

50

da maSin ityvi: viS, ra kargia

Wiqa Rvino da gaseirneba,

Tvaliereba gvirilebisa,

Tavis qneviTa rom gesalmeba.

viS, ra kargia foTlisa cvena

am cxovrebaSi fifqebiviTa,

roca megobrob Sen gazafxulTan

da CanCqeridan giyvars wylis leva.

nabaxusevze gagaxsendeba

biZa da bebo, deda da mama,

netavi erTi sad ariano,

ifiqreb uceb SeSfoTebiTa.

gaeSurebi myisve velidan

maT sanaxavad Sen saxliskena,

zurgze Citebi mogWikWikeben

da gilocaven gzas Siniskena.

gulisfancqaliT Sexval saxlSia

da Seixedav Sen zalaSia

da Tvalebi rom dainaxaven

yvelas erTada, guls uxaria.

da Sen mixvdebi maSin Cumada,

ra lamazia, isini erTad

51

magidasTan rom zian tkbilada

da wvnian rames Seeqcevian.

da roca saWmels SegTavazeben,

Sen gauRimeb yvelas guliTa

da etyvi imaT msubuq zvirTebiT,

rac samudamod giocnebia:

damalevineT me Wiqa Rvino,

rom dagilocoT Tqven janmrTeloba,

da vidre isev momenatrebiT,

vixetialo Cem baRebSia.

da bageni rom wiTel Rvinosa

daewafeba monatrebiTa,

kars gaaReb da gamovardebi

Sen baR-velebSi saseirnoda.

da ha, Sen dgaxar dafiqrebuli

da gascqerixar lamaz mindvrebsa,

baRSi galoben nazad Citebi

da Seni sulic mixtis maTkena.

52

forToxali

Sen momawode me forToxali,

da rom SevWame, megemriela,

o, dRemde maxsovs gemo forToxlis,

romelic maSin gamomiwode.

me darcxvenilma giTxar madloba,

Sen Semomcine gaRimebiTa,

da me davkarge wonasworoba,

Tavbru damesxa gamwarebiTa.

mas mere ra dro gasula, turfav,

rac ar menaxe amdeni xani,

arc ori sityva msmenia Senze,

magram Cems sulSi iyav cocxali.

axla ki, roca Tvalebi mogkar

moulodnelad kafeSi Sena,

tvinma ixsena is forToxali,

gamomiwode maSin rom Sena.

umal moviWer SenTan fexiTa

da erTurTs Tvali TvalSi vuyareT

da roca Cawvdi saqmis msvlelobas,

Cemken Sehkivle aRtacebiTa.

53

mere ki vsxediT Cven magidasTan

da vuyvebodiT erTmaneTs ambebs,

Sen Sens warsulze laparakobdi,

da me ki Cemze vyvebodi bevrsa.

ase gavlieT Cven es saRamo,

bevri movwie sevdianobiT,

kvamlSi curavda Cveni saxeni

da guli Zgerda, rogorc pepela.

da roca mTeli qveyniereba

am me ubedurs Cemi megona,

uceb loginSi gamomeRviZa

da me davbrundi sifxizleSia.

umal vumzire iqve magidas,

sadac winadRiT vWamdi forToxals

da damrCenoda gadauyreli

me nafcqvenebi forToxalisa.

da maSin mivxvdi, rom gamqraliyo

Cemi xilvebi, rogorc pepela,

da Cems Tavs Cqara vuTxari mwared:

eh, sizmaria yofa-cxovreba.

54

Tbilisis siyvaruli

oh, mixaria es dedamiwa,

ferad-feradi Wrel ferebSia,

frangi, garmoniT xelCabRujuli,

Cineli Tavis karg kedebSia;

monRoli, cxenze Semojdomili,

xolo qarTveli mwvadiT pirSia,

germanelebsa SveniT wignebi

da amerikels gulSi fulia.

me ki samSoblos venacvalebi,

sadac isrebi gamisrolia,

vis ar moxiblavs misi buneba,

ia-vardi da zambaxebia.

me afxazeTSi Camqolon dae,

gamapanRuron samaCablodan,

daedos mtveri samcxe-javaxeTs,

daakvdes azri saingilosa;

Cemi Tbilisi xom CemTan aris,

Cemi badaxSi da ufro meti,

mTavari mainc Tbilisi aris,

gansacvifreblad aris mTavari.

55

Cemi qalaqis dedaqalaqo,

ramden turisti mogixiblia,

Zveli Tbilisis axalo kintov,

Sen erTs ver dagTmob samaris pirTan.

verc Sen ver dagTmob, varazisxevo,

mere raa, rom WuWyiani xar,

Cveni amayi qaleb-vaJebi

Sens aRmarTebze adi-Cadian.

gaveqanebi metexis xidze

da me viyvireb: Tbilisi Cemi!

sisxls davRvri misTvis, hei, uwinamc!

mtero verago, Cqara moispe!

nariyaladan CavqveiTdebi

abanoTubnis restornebSia,

iqac davWeqeb: hei, uwinamc!

da mixaria Tbiliseloba.

magram me miyvars sxva naciebic,

TaTari Cemi pirveli Zmaa,

TurqeTi Cemi moZme eria,

ruseTSic bevrjer gamixaria!

miwa erT didi restorania,

suyvela eri sufraze zian,

56

magram qarTveli mainc sxva aris,

is unda iyos mudam Tamada.

dol-garmonebSi vin gamejibros!

taS-fandurebSi vin myavs tolebi!

me fesviani Tbiliseli var,

Tbiliseloba Cemi bedia!

da Sevarcxvine me is qarTveli,

vinc ise wava mamuleTidan,

rom ar ixsenon is moZmeebma

kacad, romelic Tbiliss daaklda.

Zirs is qarTveli, Tbilisis bunkrebs

vinc anacvalos sxvisi samoTxe,

vinc Tavis qveynis virobis nacvlad

arCios sxvagan mSvidad cxovreba.

aq da mxolod aq, muSav, Sen miwyiv

muSakobde da saxedarobde,

meomaro ki igulovne da

daec Tavzari Tbilisis ubnebs!

mijnuro, iyav marad mijnuri,

fulis kaco ki akeTe fuli;

bozo, iboze; qurdo, iqurde;

Cemo samSoblov, Sen gaixare!

57

wvima da gazeTi

gareT wvimaa, me vzivar SigniT

da wvimis wveTebs vfleTav TvalebiT,

iq Cem TavisTvis me mimignia

da me mas vumzer, rogorc arafers.

rogor gavflange Cemi cxovreba

drostarebaSi da Rvinis smaSi,

neta mekiTxa mec gazeTebi,

rogorc xalxebi Sobian amas.

neta gamego, ra xdeba qveynad

yoveldRiurad an TveSi erTxel,

gamocanebi amexsna miwis

da cis ambebSic gavrkveuliyav.

axla ki ukve gviani aris

Cavwvde am saqmis arsTa msvlelobas,

me usaSvelod davigviane,

rogorc aragvze erT dros zafxulma.

ager gazeTni am Cems skamebze,

vfurclav da vkecav, vkecav da

vfurclav,

TiTqos mesmis da mainc ar mesmis,

mesmis da mainc ar mesmis TiTqos.

58

Sen, afrikelo amayo biWo,

rom Semomcqeri am gazeTidan,

iqneb odindel Sens cxovrebaSi

mefe erekles edeq mxardamxar.

Sen ki, axalo komkavSirelo,

qarTlis bedze rom amayad swuxxar,

Sen ndembus tomis beladi iyav,

axla ki azrze ara xar, vin xar.

eg Zveli biWic, gverds rom gimSvenebs,

eg albaT bantus tomSi eria,

Torem saidan amden saerTo

Soris qarTvelTa da afrikelTa.

an es gaero ra xili aris

an evrowevri ra jandabaa,

Zneli yofila ucodinroba,

roca ver arCev nexvisgan qliavs.

neta mec viyo ganaTlebuli

da Tavi savse mqondes codnebiT,

gamovidodi televizorSi

da avuxsnidi mec xalxs bevr rames.

vetyodi, rogor unda moiqcnen,

arCevnis Jami rom daudgebaT,

59

vis miscen dRes da xvale vis miscen,

sad rogor miscen da rodis miscen.

magram eh movrCe me am ocnebas

isa sjobia wvimas vumziro,

mainc ver waval msoflio bankSi,

rom amovudge mxarSi mamulsa.

erT sibrZnes vetyvi mxolod Cems Tavsa,

ara ded-mamis mier naTqvamsa,

oden imasa, oden imasa,

erTma gazeTma rac Semaswavla:

arsebobs Cqari matarebelic,

arsebobs neli matarebelic,

arsebobs kviris matarebelic

da matarebel-eqspres-raketac,

magram rkinigza maTTvis erTia,

yvela saerTo liandags tkepnis,

Cqar matarebels vinc ver gaswvdeba,

mojayjayeSi daidos bina.

mainc izrunebs es globanuri

demokratia yvela Cvenganze,

Cven mxolod taSi davukraT kargad

da gazeTebi vikiTxoT male.

60

loTiani-dardiani

inde, mTa-gorebs moxvda mzis sxivi,

sawyalma kacmac Sewyvita gorva,

gamoiRviZa bunebam swrafad

da frinvelebmac gaabes stvena.

mec umal ficxel Sevxtundi myisve,

borkilni SvebiT Semovimsxvrie

da gavuRime mzes yvela kbiliT,

romlebic dRemde SemomrCenia.

gareT gamovel sadarbazodan

da gavizmore erTi kacurad,

TiTebSi vvarcxne Cemi WaRara

da vTqvi, ra vargo me Cems qveyanas.

ase gavida wuTni fiqrisa

da roca kvebis damidga Jami,

gulma siamiT Sematyobina,

wamo, vumtvrioT saxaSes karni.

magram raRaca ucbaT aRudga

verag ganzraxvas Cemi gulisa

da uTxra, ganved Cemgan macduro,

sul sxva kaci var me am dilidan.

61

ra gexaSeba, ra gexinkleba,

roca sicocxle ase zeimobs,

rame karg saqmes moemsaxure,

magaliTebi miec moZmeTa.

me aRar minda mivyar-movyaro,

Tundac davWylito da mivangrio,

davdge goraze yanyratoebis

da viRrialo deviviT rogorc.

davetako da mivetako da

mivaglijo da mivaTxliSo da

davfSvna da Cavxoc-Cavatialo

vinc unda iyos eg sulerTia.

Zirs panRurebi, kisrebis grexva,

rqebiT miwola da ase Semdeg,

me RmerTi viyav da kacad viqec,

me kaci viyav da viqec RmerTad.

amovungrio? yba CamovuRo?

kbilni vulewo? namwvebi vawva?

aRarasodes, Cemo mamulo,

viso mamulo eg sulerTia.

dae, damtanjos usaqmurobam,

dae, damadgan gulRviZlze fexi,

62

me aRar vavneb Cems samSoblosa

da arc is mavnebs arasdros meca.

magram Tu vinmem gamibeda da

me am saqmeSi win gadamidga,

iseT sabrZolo yiJinas davcem,

micvalebulsac gaecineba.

samSoblov, Seni yoveli mteri

me momiSvire, nu geSinia,

davcxeb da davcxeb, mivCex da movCex,

gavkrav, gamovkrav, davkrav da movklav.

saxeze boTlebs, Wiqebs da kovzebs,

Canglebs da TefSebs marjved mivafSvni,

o, nevenmora, o, nevenmora,

qvabs davaxurav Tavze tialsa.

sul sxva kaci var me am dilidan,

yurebs davaWri, ZuZus avaxev,

sifaTs mivungrev, zurgs gadavumtvrev,

vis gadavumtvrev eg sulerTia.

eg sulerTia ratom da risTvis,

Sen marto miTxar, Cemo samSoblov,

TiTi daade da visac ginda

zurgs gadavumtvrev, sifaTs mivungrev.

63

Cavxocav, rogorc marabdis velze

da anda rogorc borodinosTan,

me ar movmkvdarvar, me mxolod mZinavs

da ZilSi xanjlebs da Tofebs vxedav.

64

arCevani Sena

usmine, Cemo Zmobilo,

durmiSxanisa mcnebasa,

yurni daugde swavlasa,

nawrTobsa bevri freniTa.

aw arCevani Senzea,

gaqvs uTvalavi feriTa,

Ziri mwarea, kenwero

gagitkbildeba lxeniTa.

epoidebis miRebis

Sedegad gamowveuli

qceviTi aSlilobani,

postkomoturi sindromi.

Sizofreniismagvari

bodviTi daavadeba

an Tundac retis sindromi,

Sena gsurs aw romelia?

emociurad labilu-

ri organuli darRveva,

msubuqi aSlilobani,

katatonuri darRveva.

deliriumi, romelic

Tan erTvis demencias da

isic, rac yvelas dagverTvis,

Sena gsurs aw romelia?

65

sedaturi da saZile

saSualebebis miRebis

Sedegad gamowveuli

qceviTi aSlilobani.

bipolaruli afeqtu-

ri aSliloba, parano-

iduli Sizofrenia,

Sena gsurs aw romelia?

hebefrenuli da iqve

katatonuri da iqve

prefsiqozuri da iqve

cikluri Sizofrenia,

gviani parafrenia,

prodromaluri da Tundac

mosazRvre Sizofrenia,

Sena gsurs aw romelia?

katatonuri stupori,

anankasturi nevrozi,

sulac predominanturad

kompulsiuri qcevebi.

mwvave da gardamavali,

bodviTi aSlilobani,

martivi Sizofrenia,

Sena gsurs aw romelia?

sentiziuri bodva da

66

fsiqogenuri fsiqozi,

an sulac paranoiis

yverulanturi forma da

sindromi aspergesisa,

iqve dismorfofobia,

tikebi, hiperSfoTvebi,

Sena gsurs aw romelia?

inducirebul-bodviTi

an mwvave polimorfuli,

xanmokle Sizofrenulic

bevri sxva aSlilobani,

konversiuli da mwvave

stresuli aSlilobanic,

depresiuli stupori,

Sena gsurs aw romelia?

qcevis da emociebis

Sereul aSlilobaTa

didi siuxve, atipur-

nervuli anoreqsia,

ubralod anoreqsiac,

ubralod somnambulizmic,

ubralod paranoiac,

Sena gsurs aw romelia?

Sizofrenuli fsiqozi,

hipomania, agora-

67

fobia, cikloTimia

da triqotilomania

da sibsis konkurenciis

aSliloba da paTolo-

giuri piromania,

Sena gsurs aw romelia?

hipoqondria, nervuli

anoreqsia da kvebis

polifagia, klepto da

sxvac bevri cudi mania.

gTavazob vuaierizms

da fetiSistur transvestizms,

Tundac transvestul fetiSizms,

Sena gsurs aw romelia?

apraqsiasac gTavazob,

nevrozul bulimiasac,

araorganul enkoprezs,

satiriazsac, mutizmsac.

ha, mTlad Senia qveyana,

Seican Seni mxsnelia,

droulad amoirCie,

Sena gsurs aw romelia?

68

dedabuneba

bananisferi vaSlebi

da vaSlisferi atmebi,

atmisTvaleba kombosto,

kombostosferi xaxvebi.

xaxviviT mware prasebi,

prasiviT mwvane gargrebi,

gargriseburi aluCa,

aluCisferi mamuli.

mamulisferi qoqosi,

qoqosisferi tyemali,

tyemlisfereba yurZeni,

yurZniskurkeba xurmebi.

xurmebze mZime Wermebi,

Wermebze mJave limnebi,

limnistuCeba nivrebi,

nivrebze TeTri gogrebi.

gogrebze mZime nesvebi,

nesvebze mrgvali sazamTro,

sazamTrosferi wiwaka,

wiwakisferi kitrebi.

69

kitrebze grZeli yabayi,

yabayze msxvili Warxali,

Warxalze mkvrivi boloki,

bolokze mrgvali Txilebi.

Txilebze didi leRvebi

da leRvisferi mayvlebi

da mayvlisferi qliavi,

qliavisferi mamuli.

mamulisferi blebi da

blisferi pomidorebi,

pomidvrisferi stafilo,

stafilosferi lobio.

lobiosferi maJalo,

maJalosferi mwvanili,

mwvanilisferi mamuli,

mamulisferi mamuli.

70

durmiSxanulni

(filosofiur-aforizmuli poezia)

1. Tu Sen kaci xar da qudi gxuravs,

qveynad veravin ver mogereva.

2. ar ginda, Zmao, borotebebi,

guli gauRe sikeTes bevrsa.

3. wyali umcrosis kuTvnilebaa,

ufrosebma ki davlioT Rvino.

4. sadac qalia, kacic iq aris,

sadac kacia, iqvea qalic.

5. Tu gagifuWdes uceb manqana,

gadmodi, Zmao, da fexiT wadi.

6. Tu Sen Citebi dagixtis gulSi,

aTasi weli ar daberdebi.

7. were leqsebi, Tu ginda iyo

Sen olimpoze dafasebuli.

8. Tu Sen leqsebs wer, icode, qalav,

ukve poetis gqvia saxeli.

9. dae, xaSlama SemogTavazon,

mamuls Tu uWirs, mainc wamoxti.

71

kaci edgari

rogorc legendis atortmaneba,

me Tbilisisken mivtortmanebdi,

xelSi meWira Cemi fanduri

da vumRerodi mas baladebsa.

iqve Semomxvda kaci alali,

idga, TavisTvis ipurWyeboda,

mived, davdeqi da gavicani

da Cven gavabiT wynarad baasi.

gulze mekida dadumebuli

Cemi fanduri aRelvebiTa,

vipurWyebodiT Cven ukve orni

da movuTxrobdiT erTurTs ambebsa.

uceb gamoCnda kaci sazari,

Tvalebi risxviT utrialebda,

kisers ifxanda aCqarebiTa

da aqeT-iqiT ipurWyeboda.

is hgavda Tbiliss, naCvevs, sunians,

mSoblebis mier CvenTvis moZRvnilsa,

mogviaxlovda, Cadga Cvens Soris

da ukve samni viyaviT Cvena.

72

magram sxva iyo misi purWyeba,

raRac diadi da idumali,

amitom vkiTxeT orivem erTad:

“vin xar, Zmobilo, sad gawafulxar?”

xolo man Tvali gvtyorcna mzaravi

da vaJkacurad umal Cacucqda,

kbilebSi gascra: “me var edgari”,

da erTxel kidev gadmoapurWya.

mere ki Tavi mZimed daxara

da namwvi rame mimoiZia,

daswvda, aiRo da gadaagdo

da Tavi aRar auwevia.

da Cven SevSfoTdiT fexze dgomiTa

da mis kvaldakval CavicucqeniT,

magram, o, RmerTo, Cven veRar mivxvdiT,

Cvens Soris iyo Tu mogvelanda.

maSin gavxedeT quCis im kuTxes,

is saidanac gamotortmanda

da vTqviT erTbaSad: “is aRar mova,

maradisobas is Seeria”.

73

sazareli udmurtebi

udmurtebis mxareSi

rogorc ucxo TareSi,

nisliani mzeebi

sadme gulis areSi.

uuuuuuuuuuuuuuuuuu

sadme ucxo TareSi

udmurtebis mxareSi

nisliani mzeebis

samudamo mxareSi.

uuuuuuuuuuuuuuuuuu

nisliani TareSi

aCrdilebis maxeSi,

udmurtebis mxareSi

Camavali TareSi

uuuuuuuuuuuuuuuuuu

aCrdilebis saxeSi

Camavali mzeebis

ConCxiani TareSi

udmurtebis mxareSi

74

uuuuuuuuuuuuuuuuuu

rogorc gulis areSi

ConCxiani mzeebis

Camavali TareSi

udmurtebis mxareSi

uuuuuuuuuuuuuuuuuu

ConCxiani gulebis

ganwiruli Cveneba

aCrdilebis saxeSi

udmurtebis mxareSi

udmurtebis mxareSiii

udmurtebis mxareSiiiiiii

udmurtebis mxareSiiiiiiiiiii

udmurtebis mxareSiiiiiiiiiiiiiiii

uuuuuuuuuuuuuuuuuu

75

sad arian mamebi

(originali)

sad arian mamebi, mamebi sad arian,

gaval, gavixedebi, ar arian, qaria.

sad arian mamebi, me rom mogabarea,

gaval, aveZraxebi, ar arian, qaria.

saqarTvelo aqrolda, viT foTlebSi

qaria,

sad arian mamebi, qaria, ar arian.

sad arian vefxvebi, lerwmianSi arian,

lerwmianSi qaria, vefxvebi ar arian.

Cemi mkvdari ki ara, Seni patimaria,

mivel, cixe gavtexe, ar arian, qaria,

Svilo, mama giyvarda, Tqma ver moaswaria,

gzaze gamoekide, ar arian, qaria.

eSmaks erqvas saxelad, vinc me xeli

damria,

sad arian mamebi, mamebi sad arian.

imaT saxelobaze xe ver gavaxarea,

rac ipoves, sul daswves, vervis

mosaxmaria,

saqarTvelo, miTxari, nuTu mxolod

qaria,

sad arian mamebi, mamebi sad arian,

gaval gavixedebi, ar arian, qaria,

sayeloze vis mivwvde, mamebi sad arian.

76

ar arian mamebi, saqarTvelo qaria.

oblad daveyareniT, mamebi ar arian,

cocxlebi ar arian, mkvdari isec

mkvdaria.

dRe ari, ar arian, Ramea, ar arian,

qaria, ar arian, ar arian, qaria.

77

upatrono biWs, fuh

biWov, Sen deda ara gyavs?

boWov, Sen mama ara gyavs?

biWov, qarTveli ara xar?

biWov, patroni ara gyavs?

vin aris Seni biZia?

vin aris Seni deida?

panCureTeli ara xar?

biWov, patroni ara gyavs?

vin aris Seni mamida?

vin aris Seni papida?

Sen ra, fesvebi ara gaqvs?

biWov, patroni ara gyavs?

biWov, bebia ara gyavs?

biWov, babua ara gyavs?

nagvis qveyana ara gaqvs?

biWov, patroni ara gyavs?

arc colis deda ara gyavs?

arc colis mama ara gyavs?

Tbilisis suni ar agdis?

biWov, patroni ara gyavs?

biWov, Zmakaci ara gyavs?

biWov, daqali ara gyavs?

78

amayTa qveynad ar cxovrob?

biWov, patroni ara gyavs?

arc sayvareli ara gyavs?

arc mezobeli ara gyavs?

Sen fuiseli ara xar?

biWov, patroni ara gyavs?

Zmakacis dasac ar xexav?

daqalis Zmasac ar xexav?

mezoblis dedac ara gyavs?

biWov, patroni ara gyavs?

biWov, namusi ara gaqvs?

biWov, sindisic ara gaqvs?

me Sengan pasuxs moviTxov:

biWov, patroni ara gyavs?

biWov, raindi ara xar?

biWov, biWbuWi ara xar?

biWov, nagavi ar giyvars?

biWov, vaJkaci ara xar?

iverTa adaTs ar misdev?

panCureTelebs Ralatob?

biWov, patroni ara gyavs?

biWov, qarTveli ara xar?

79

usaTauro

sagiJe panCureTia,

giJebi Cven varT yvelao,

erTi Wkvianic rom gaCndes,

maSinve unda Svelao.

80

fragmenti daumTavrebeli epikur-

patriotuli Txzulebidan

*

...rogorc nislis balanda,

debilebis kamanda...

*

...ehei, Zmao, rogor Rvindebi,

miirTvi soflis tkbili blinebi...

*

...gabrazebuli me davwvdi qvebsa,

mardad vesrole samSoblos mtrebsa...

*

...akurkuri, bakurkuri,

minda SenTan me kurkuri...

*

...karvis kalTa CaxlarTuli,

aha, qalo, Cemi guli...

*

...ai, niWi, ai, biWi!

ai, biWi, ai, niWi!..

83

cnobebi avtorTa Sesaxeb

firuz CxeiZe daibada q. foTSi 1960 wels.

swavlobda foTis saxelosno saswavlebel-

Si, sadac igi Caeba revoluciur moZraoba-

Si da iyo mebrZoli razmis wevri. mas eva-

leboda aralegaluri literaturis Sovna

da Camotana Tbilisidan da baTumidan da

misi gavrceleba foTis muSebsa da moswav-

leebSi. mSoblebma mas siyrmidanve Seayva-

res qarTuli poezia, da norCma ymawvilma

didi enTuziazmiT mihyo xeli leqsebis Tx-

zvas. misi pirveli poeturi krebuli “dah-

kar, dahkar!” 1976 wels gamovida q. quTais-

Si. krebulis winasityvaoba ekuTvnoda

cnobil qarTvel revolucionersa da

samtrestis erT-erTi seqtoris xelmZRv-

anels, cekavSirisa da sazogadoeba “mwyem-

sis” gamgeobis wevrs, sergo TavdiSvils.

1980 wels poeti Sevida foTis mtvirTavTa

aralegalur kavSirSi. am periodSi mas xSir-

ad uxdeboda aralegaluri krebebis mowy-

oba, romlebzec is da misi megobrebi sakuT-

ar poetur Semoqmedebasac acnobdnen muS-

ebs. 1985 wels firuz CxeiZe TbilisSi Cam-

84

ovida da da muSaoba daiwyo tramvais park-

Si. male igi airCies tramvais parkis parti-

uli ujredis mdivnad. am droidan iwyeba

misi intensiuri urTierToba Tbilisis sx-

vadasxva poeturi wris wamyvan muSakebT-

an. mis leqsebs da interviuebs beWdaven

wamyvani sazogadoebrivi da literaturu-

li Jurnal-gazeTebi, gamomcemlobebi ga-

moscemen mis krebulebs. 1990 wels poeti

airCies Tbilisis sabWos sabinao sammarT-

velos ufrosad, 1995 wels is gaxda saqarT-

velos ssr Sromis saxalxo komisariatis in-

speqtori, 2002 wels – saqarTvelos prof-

sabWos centraluri klubis gamge. xolo mo-

momdevno 2003 wels firuz CxeiZe dajil-

doebul iqna wiTeli droSis ordeniT. bo-

los gamosca leqsebis wigni “cav firuz,

xmeleT firuzo!”.

aSuRi oganeza axalcixeli (igive oganez

martirosiani) 1970 wels daibada axalcix-

eSi. soflis skolis damTavrebis Semdeg Ca-

movida TbilisSi da vaWarTan xelze mosams-

axured moewyo maRaziaSi. Tavisufal dros

gatacebiT kiTxulobda qarTul liter-

aturas. adreve daiwyo leqsebis wera somx-

urad da qarTulad. misi mdidari Semoqme-

85

deba vrceldeboda Tbilisisa da axalcix-

is poetur wreebSi, 1999 wels daubrunda

mSobliur axalcixes da gaxda adgilobrivi

revkomis wevri, 2002 wels ki daawinaures

da kompartiis axalcixis komitetis pasux-

ismgebel mdivnad daniSnes. 2004 wels, da-

uswrebeli pedagogiuri kursebis damTa-

vrebisTanave, SesTavazes Tbilisis navozi-

anis saxelobis humanitaruli akademiis

swavluli mdivnis posti, razec uari Tqva

poeturi Tavisuflebis sasargeblod da

moRvaweoba ganagrZo mSobliur mxareSi. mi-

si poeturi saRamoebi xSirad imarTeba Tbi-

lisis literaturul kafeebSi da didi pop-

ularobiT sargeblobs profesional qar-

Tvel literatorebs Soris. mimdinare wels

gamoica misi rCeuli leqsebis tevadi kre-

buli: “Tbiliso, Cemo sofelo!”.

durmiSxan tabataZe 1981 wels daibada q.

TbilisSi. patara durmiSxani mSoblebTan

erTad sacxovreblad gadasaxlda q. baqo-

Si, sadac mamamiss wvrili biznesi hqonda.

male mSoblebi gaiyarnen da maT yuradRe-

bas moklebuli momavali poeti quCis gar-

Cevebis aqtiuri monawile xdeba. tradicia

grZeldeba mamis mier TbilisSi misi gamog-

86

zavnisa da avetik yazarovis saxelobis sax-

alxo skola-internatSi swavlis wlebSic.

2001 wels igi daapatimres da imyofeboda

jer metexis, Semdeg quTaisis da baTumis

cixeebSi. 2003 wels 22 wlis Wabuki gadaw-

yvets, sabolood zurgi aqcios krimina-

lur samyaros da mxolod bohemuri cxov-

rebis TavisuflebiT Semoifarglos, para-

lelurad, baqoSi daZmobilebuli revolu-

ciuri aqtivistebis daxmarebiT, igi sapy-

robilis civi kedlebis datovebisTanave

ewyoba sabWoTa saqarTvelos meurneobeb-

is trestis mmarTvelis mrCevlad da mom-

devno wels xdeba Tbilisis Sinsaxkomis sa-

arqivo ganyofilebis kurieri. 2005 wels

igi gadayvanil iqna saqarTvelos ssr mini-

strTa sabWosTan arsebul gzatkecilebis

sammarTveloSi inspeqtorad, sadac dRem-

de muSaobs. durmiSxan tabataZis poetur

kalams ekuTvnis leqsebi, piesebi, novele-

bi. misi scenaris mixedviT gadaRebulia

mxatvruli filmi, Tavadac Sesrulebuli

aqvs araerTi saintereso roli cnobil qar-

Tul filmebSi. 2008 wels gamoica misi le-

qsebis pirveli krebuli”sadarbazov, kar-

go gogov!”, romelmac myisve daipyro norC

Tbilisel mkiTxvelTa marTali gulebi. mi-

87

si leqsis “kaci edgari” teqstze Seiqmna

yvela TbiliselisTvis sayvareli simRera.

Tavad durmiSxan tabataZe xazgasmuli Tav-

mdablobiT aRniSnavs, rom misi poeturi

mcdelobebi mxolod dardebisgan misive

gaTavisuflebis saSualebaa da meti pret-

enzia arc SeiZleba hqondes poetebis qvey-

anaSi. da es miuxedavad imisa, rom igi siste-

maturad SehyavT kembrijisa da oqsfor-

dis yovelwliur enciklopediur gamoce-

mebSi: “aba, gamoicani, vin vin aris?”.

89

sarCevi

Semdgenlis winasityva 5

firuz CxeiZe

efemera 9

Tovli 12

angelozs grZeli pergamenti eWira 14

qebaTa qeba nikorwmindas 15

guTnisdeda 18

ratom miyvarxar? 20

elegia 21

poeti 22

gaxsovs, turfav... 23

bazaleTis tba 24

i aie ae oioe a... 26

atmis rtoo... 27

aTovda zamTris baRebs 28

26 hoku 29

aSuRi oganeza axalcixeli

leqsi qarTuli 37

leqsi qarTul kacobaze 38

balada qarTul imedze 40

leqsi qarTvelTa da somexTa Zmobisa 42

xotbani mSobel enebsa 44

90

durmiSxan tabataZe

fiqri 49

forToxali 52

Tbilisis siyvaruli 54

wvima da gazeTi 57

loTiani-dardiani 60

arCevani Sena 64

dedabuneba 68

durmiSxanulni 70

kaci edgari 71

sazareli udmurtebi 73

sad arian mamebi 75

upatrono biWs, fuh 77

usaTauro 79

fragmenti... 80

cnobebi avtorTa Sesaxeb 83