Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr

WSO.0050.1.69.2016

Burmistrza Miasta i Gminy Swarzędz

z dnia 30 czerwca 2016 r.

2

Spistreści WPROWADZENIE...................................................................................................................................3

I. PODSTAWYPRAWNE....................................................................................................................4II.CHARAKTERYSTYKAGMINYSWARZĘDZ...........................................................................................10

III.DIAGNOZAPROBLEMÓWSPOŁECZNYCH........................................................................................111. DEMOGRAFIA.....................................................................................................................................112. POMOCSPOŁECZNA............................................................................................................................123. RYNEKPRACYIBEZROBOCIE..................................................................................................................184. UZALEŻNIENIA....................................................................................................................................215. BEZPIECZEŃSTWOPUBLICZNE................................................................................................................226. EDUKACJA.........................................................................................................................................247. ZDROWIE..........................................................................................................................................268. ŻYCIEKULTURALNE–SPORTIREKREACJA.................................................................................................269. INFRASTRUKTURAISYTUACJAMIESZKANIOWA..........................................................................................2710. DZIAŁALNOŚĆORGANIZACJIPOZARZĄDOWYCH.....................................................................................29

IV.ANALIZAWYNIKÓWBADAŃ...........................................................................................................321. BADANIEWŚRÓDMIESZKAŃCÓWGMINY.................................................................................................322. BADANIEWŚRÓDUCZNIÓWSZKÓŁGIMNAZJALNYCHIPONADGIMNAZJALNYCH...............................................403. BADANIEJAKOŚCIOWEPRZEDSTAWICIELIINSTYTUCJINATERENIEGMINY......................................................44

3.1. Najistotniejszeproblemyspołeczneisposobyichrozwiązywaniawopiniachbadanych......453.2. Podsumowaniewynikówbadaniajakościowego...................................................................47

V.ANALIZASWOT...............................................................................................................................47

VI.PODSUMOWANIEDIAGNOZYIWYNIKÓWBADAŃ.........................................................................50VII.MISJAICELESTRATEGII.................................................................................................................53

1. MISJA...............................................................................................................................................532. CELE.................................................................................................................................................53

VII.ZARZĄDZANIEREALIZACJĄSTRATEGII...........................................................................................651.SYSTEMAKTUALIZACJISTRATEGII................................................................................................................652.MONITORINGSTRATEGII...........................................................................................................................663.SYSTEMOCENYIAKTUALIZACJISTRATEGII.....................................................................................................66

VIII.ŹRÓDŁAIRAMYFINANSOWEDZIAŁAŃPRZEWIDZIANYCHDOREALIZACJIWRAMACHSTRATEGII66

3

Wprowadzenie

Gmina jako wspólnota samorządowa utworzona z mocy prawa przez mieszkańców

zamieszkujących dane terytorium, posiada szereg kompetencji do zaspokajania potrzeb zbiorowych

ludności.Sąnimizadaniaużytecznościpublicznej,określonewart.7ust.1ustawyzdnia8marca1990r.

osamorządziegminnym.Obejmująmiędzyinnymisprawyładuprzestrzennego,środowiska,infrastruktury

drogowej, zaopatrzenia w wodę, kanalizacji oraz unieszkodliwiania odpadów, zieleni gminnej czy

targowisk.

W sferze obowiązków gminy znajduje się jednak również szereg zadań, z pewnością mniej

widocznychdlajejmieszkańcówniżinwestycjewinfrastrukturę,alerównieważnychdlafunkcjonowania

społeczności lokalnej. Są nimi zadania użyteczności publicznej, w szczególności w zakresie pomocy

społecznej,wspieraniarodziny,politykiprorodzinnej,edukacjipublicznej,kulturyorazkulturyfizyczneji

turystyki.Ichrealizacjawymagajednakkonkretnychpotrzebujących–osóbirodzin,uktórych–wzwiązku

zichsytuacjążyciową–pojawisiępotrzebaskorzystaniazeświadczonychprzezgminnęusług.

Nie ulega wątpliwości, że współczesność stawia zarówno przed poszczególnymi jednostkami,

grupamispołecznymiicałymispołecznościamilokalnymiszeregwyzwań.Wrazzrozwojemcywilizacyjnym

orazprędkościąprzemian,szeregproblemówspołecznychzmieniaswojądynamikę,jedneznichtracąna

znaczeniu,innerozwijająsięwszybkimtempie.Niewszyscymieszkańcypotrafiąalbochcątemupodołać,

stądwwymiarzeindywidualnym,kluczowestajesięposiadaniekompetencjiosobistychispołecznych,a

takżeszereguspecjalistycznychkwalifikacji.Wkwestiirodzinyistotnestająsięutrzymanieprawidłowych

stosunków pomiędzy jej członkami, wzajemne wsparcie oraz warunki materialne, które dają poczucie

bezpieczeństwaorazumożliwiająrozwój.Wwymiarzespołecznymzkolei,wzrastaznaczenie integracji,

współpracyiudziałujednostekwżyciupublicznym.

Gmina wspiera swoich mieszkańców w radzeniu sobie z problemami i barierami życiowymi,

realizujączadaniaspołecznewsposóbefektywny,czylidostosowanydopotrzeb.Myśląprzewodniątych

działańwinnobyćkreowaniekorzystnychwarunkówdlaaktywnościwewszystkichobszarach,odpracy

zawodowej,przezkwestiezdrowia,kultury,aktywnościspołecznej,porekreację.

Mnogośćorazzłożonośćkwestiispołecznychskłaniadoprzyjęciastrategii,którausystematyzuje

wiedzę o problemach społecznych mieszkańców oraz wskaże priorytety. Bez wątpienia, łatwiej jest

bowiemfunkcjonowaćwdynamicznychwarunkach,mającokreśloneprzynajmniejdługofaloweceleoraz

kierunki działań. Temu celowi właśnie służy dokument pt. „Strategia Rozwiązywania Problemów

4

SpołecznychGminySwarzędznalata2016-2022”jakodługofalowyplandziałań,będącyodpowiedziąna-

przedstawionąwniniejszymdokumencie-diagnozęsytuacjispołecznej.

I. Podstawyprawne Podstawę prawną niniejszej Strategii stanowią art. 16 b, art. 17 ust. 1 pkt. 1 ustawy o pomocy

społecznej zwanej dalej ustawą, zgodnie z którą gmina i powiat opracowują i realizują strategię

rozwiązywaniaproblemówspołecznych.Dozadańwłasnychgminyocharakterzeobowiązkowymnależy

opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym

uwzględnieniemprogramówpomocyspołecznej,profilaktykiirozwiązywaniaproblemówalkoholowychi

innych,którychcelemjestintegracjaosóbirodzinzgrupszczególnegoryzyka.

Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016 – 2022 jest wieloletnim

dokumentemprogramowym,którymaznaczeniedlabezpieczeństwaspołecznegomieszkańcówGminy

Swarzędz,awszczególnościgrupzagrożonychwykluczeniemspołecznym,stądprzyjęcieprzezsamorząd

Gminy Swarzędz Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznychma istotne znaczenie dla działańw

obszarzelokalnejpolitykispołecznej.

Zjawiskoubóstwarodzin,związanezbezrobociem,problemyegzystencjiosóbsamotnych,starszych

iniepełnosprawnych,niedostatekmaterialnyrodzinszczególniewielodzietnych,uzależnienieiprzemocw

rodzinietotrudneproblemyspołeczne,którestojądorozwiązaniaprzedwładzamisamorządowymioraz

instytucjami pomocy społecznej na poziomie lokalnym. Od skuteczności ich rozwiązywania zależy

funkcjonowaniewspólnotysamorządowej,jakąstanowigmina.

Systemowepodejściedorozwiązywaniaproblemówrodzinypowoduje,żedysfunkcjemającewniej

miejsce nie są traktowane jako izolowane zjawiska dotyczące pojedynczychosób. Stąd, pomimowielu

różnychformpomocyskierowanychbezpośrednionajednostkę,należybezwzględniepodejmowaćpracę

zcałąrodziną,gdyżzmianywjejfunkcjonowaniustanowiąszansęnato,żenastępnepokolenieniestanie

sięklientamipomocyspołecznej.

W tym kontekście, niniejsza Strategia jest dokumentemwyznaczającym główne kierunki działań

mającychnaceluzapewnieniemieszkańcomGminySwarzędzodpowiedniejjakościżyciaizabezpieczenia

ichpodstawowychpotrzeb.

OpracowanieStrategiiRozwiązywaniaProblemówSpołecznychGminySwarzędznalata2016-2022

orazjejwdrażanie,odpowiadawłaściwymprzepisomprawnym,doktórychnależą:

• ustawazdnia12marca2004r.opomocyspołecznej(Dz.Uz2015r.,poz.163j.t.zezm.),

5

• ustawazdnia9czerwca2011r.owspieraniurodzinyisystemiepieczyzastępczej(Dz.U.2015.332j.t.

zezm.),

• ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U.

2014.1118j.t.zezm.),

• ustawazdnia20kwietnia2004r.opromocjizatrudnieniaiinstytucjachrynkupracy(Dz.U.2015.149

j.t.zezm.),

• ustawazdnia29lipca2005r.oprzeciwdziałaniuprzemocywrodzinie(Dz.U.2015.1390j.t.),

• ustawazdnia11lutego2016r.opomocypaństwawwychowaniudzieci(Dz.U.2016poz.195),

• ustawazdnia26października1982r.owychowaniuwtrzeźwościiprzeciwdziałaniualkoholizmowi

(Dz.U.2015.1286j.t.),

• ustawazdnia29lipca2005r.oprzeciwdziałaniunarkomanii(Dz.U.2016.224j.t.),

• ustawazdnia7września1991r.osystemieoświaty(Dz.U.2015.2156zpóźn.zm.),

• ustawazdnia4lutego2011r.oopiecenaddziećmiwwiekudolat3(Dz.U.2016.157j.t.),

• ustawazdnia28listopada2003r.oświadczeniachrodzinnych(Dz.U.2015.114j.t.),

• ustawaopomocyosobomuprawnionychdoalimentówzdnia7września2007r.(Dz.U.z2016,poz.

169j.t.),

• ustawazdnia13czerwca2003r.ozatrudnieniusocjalnym(Dz.U.2011nr43poz.225zpóźnzm.),

• ustawazdnia19sierpnia1994r.oochroniezdrowiapsychicznego(Dz.U.2011nr231poz.1375z

późnzm.),

• ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób

niepełnosprawnych(Dz.U.2011nr127poz.721zpóźn.zm.),

• ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków

publicznych(Dz.U.2015.581j.t.).

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016 - 2022 dla Gminy Swarzędz to

dokumentzgodnyznadrzędnymidokumentamistrategicznymiorazprogramowymiobowiązującymina

poziomie Europy, Polski,województwawielkopolskiego oraz powiatu poznańskiego i Gminy Swarzędz.

PrzedmiotowaStrategiapozostajewzgodzieznastępującymidokumentami:

6

Europa2020–Strategiana rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającegowłączeniu

społecznemu

Strategia Europa 2020 zakłada potrzebę stworzenia inteligentnej i zrównoważonej gospodarki,

którasprzyjawłączeniuspołecznemu.WodniesieniudodziałańwobszarzepolitykispołecznejStrategia

wyznaczanastępującecele:zatrudnienie(75%osóbwwieku20-64latapowinnomiećpracę),ubóstwoi

wykluczeniespołeczne(zmniejszenieliczbyosóbzagrożonychubóstwemiwykluczeniemspołecznymoco

najmniej20mln.).

StrategiaDługookresowaKrajuPolska2030,

Publikacjawskazujenapięćkluczowychczynnikówrozwojukraju:warunkidlaszybkiegowzrostu

inwestycji,wzrostaktywnościzawodowejimobilnościPolaków,rozwójproduktywnościiinnowacyjności,

efektywna dyfuzja w wymiarze regionalnym i społecznym oraz wzmocnienie kapitału społecznego i

sprawnościpaństwa.

ZperspektywyopracowywanejStrategii,towłaśnieaspektkapitałuspołecznegonabieraistotnego

znaczenia.Wkwestiijegorozwoju,dokumentwskazujenaszybkiezmianywobszarzewięzispołecznych,

u podstaw których leży usieciowienie społeczeństwa. Ponadto, zwraca uwagę na fakt konieczności

stymulowaniawzajemnegozaufaniaorazwspieraniaaktywnościobywatelskiej.

StrategiaŚredniookresowaKrajuPolska2020

Dokument wskazuje na strategiczne zadania państwa, których podjęcie jest konieczne w

perspektywienajbliższych10lat.ZperspektywyprezentowanejStrategii,najistotniejszezadaniazawarte

wdokumencie towzmocnieniewarunkówsprzyjających realizacji indywidualnychpotrzeb i aktywności

obywatela, rozwój kapitału ludzkiego, integracja społeczna, zapewnienie dostępu i określonych

standardówusługpublicznych.

KrajowaStrategiaRozwojuRegionalnego2010-2020.Regiony,Gminy,ObszaryWiejskie

Określa najważniejsze wyzwania, założenia i cele polityki regionalnej państwa. Wyznacza też

zasadyimechanizmywspółpracypomiędzyrządemasamorządamiwojewódzkimiorazkoordynacjidziałań

obuszczebli.WodniesieniudoniniejszejStrategii,istotnymcelemKSRRjestniwelowanieróżnicwrozwoju

7

poszczególnychobszarówkraju,wszczególnościwkontekścieobszarówwiejskichonajniższympoziomie

dostępumieszkańcówdodóbriusług.

KrajoweProgramyReformKPR

KPRsągłównymnarzędziemrealizacjinapoziomiepaństwczłonkowskichunijnejstrategii„Europa

2020”.Zpunktuwidzeniapolitykispołecznej,najistotniejszezapisydotycządeklaracji,jakiePolskazłożyła

wzakresienastępującychwartości:

• wskaźnikzatrudnieniaosóbwwieku20-64latnapoziomie71%

• zmniejszenie do 4,5% odsetka osób wcześnie porzucających naukę oraz zwiększenie do 45%

odsetkaosóbzwykształceniemwyższymwwieku30-34lat;

• obniżenieo1,5mlnliczbyosóbzagrożonychubóstwemlubwykluczeniemspołecznym.

NarodowyProgramZdrowianalata2016-2020

CelstrategicznyNPZtowydłużenieżyciaPolakówwzdrowiu,poprawajakościżyciazwiązanejze

zdrowiemorazograniczaniespołecznychnierównościwzdrowiu.NPZłączyróżneprogramyprofilaktyczne,

realizowanedotychczasnapodstawieprzepisówkilkuustaw,oróżnychterminachrealizacjiorazróżnych

źródłachipoziomachfinansowania(m.in.zzakresuprzeciwdziałanianarkomaniilubalkoholizmowi).

KrajowyProgramPrzeciwdziałaniaPrzemocywRodzinie2014-2020

Celem Programu jest zwiększenie skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz

zmniejszenieskalitegozjawiskawPolscepoprzezzintensyfikowaniedziałańprofilaktycznychwzakresie

przeciwdziałaniaprzemocywrodzinie,zwiększeniedostępnościiskutecznościochronyorazwsparciaosób

dotkniętychprzemocąwrodzinie,zwiększenieskutecznościoddziaływańwobecosóbstosującychprzemoc

w rodzinie oraz zwiększenie poziomu kompetencji przedstawicieli instytucji i podmiotów realizujących

zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w celu podniesienia jakości i dostępności

świadczonychusług.

KrajowyProgramPrzeciwdziałaniaUbóstwuiWykluczeniuSpołecznemu2020

Celem głównym programu jest trwałe zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i

wykluczeniem społecznym oraz wzrost spójności społecznej. Cel ten będzie realizowany w oparciu o

8

założoneceleoperacyjne:

• usługi służące aktywności i profilaktyce – ograniczenie wykluczenia dzieci i młodzieży –

zapewnienie rodzinom z dziećmi dostępu do wysokiej jakości usług społecznych, co zwiększy

szanseaktywizacjirodzicóworazzapewniprofilaktykęzapobieganiaubóstwu.

• gwarancje dla przyszłości młodzieży – stworzenie młodzieży szansy wejścia na rynek pracy i

zakładania rodzin – stworzenie spójnego systemu działań edukacyjnych, społecznych i

zawodowych, który przygotuje młodzież do wejścia na rynek pracy, umożliwi zdobycie

niezbędnych kompetencji i umiejętności ułatwiających włączenie społeczne, aktywność

zawodową,atakżerozwójrodziny.

• aktywnaosoba i zintegrowana rodzina–odpowiedzialne lokalne środowisko– rozwój systemu

aktywnej integracji, działającego na rzecz aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i

zawodowym osób, rodzin i środowisk zagrożonych wykluczeniem. Chodzi o łączenie ról

społecznych, zawodowych i rodzinnych oraz zwiększenie znaczenia społeczności lokalnej z

wykorzystaniempartnerstwapubliczno-społecznego.

• zapobieganie niepewności mieszkaniowej – zapewnienie dostępu do niedrogich mieszkań na

wynajem,co zwiększybezpieczeństwo rodzin iumożliwi ichaktywizację zawodową.Ważne też

będziezapobieganieutraciemieszkaniaibezdomności,którepowodująwykluczeniespołeczne.

• seniorzy–bezpieczni,aktywniipotrzebni–zapewnienieosobomstarszyminiepełnosprawnym

przyjaznych form opieki i aktywnego spędzania czasu oraz możliwości włączenia się do życia

społecznego.

NarodowaStrategiaIntegracjiSpołecznej

Dokument, którego celem jest włączenie się Polski w realizację drugiego z celów Strategii

Lizbońskiej,stawiającegonamodernizacjęeuropejskiegomodelusocjalnego,inwestowaniewludzioraz

zwalczaniewykluczenia społecznegopoprzezdostosowanieedukacji do życia i pracyw społeczeństwie

opartymnawiedzy,rozwijanieaktywnejpolitykizatrudnienia,modernizacjasystemuochronysocjalnej,w

tymsystemówemerytalnychisłużbyzdrowiaorazwspieranieintegracjispołecznej.

Wielkopolska2020–ZaktualizowanaStrategiaRozwojuWojewództwaWielkopolskiegodo2020roku

Zaktualizowanastrategianiejestdokumentembudowanymodpodstaw.Jejkonstrukcjaopierasię

nafundamentachpoprzedniegodokumentu.Istotąproponowanychzmianjestzałożenie,żewzmacniać

9

rozwój regionu można jedynie przy równoczesnym rozwoju wszystkich części Wielkopolski, zarówno

biegunów wzrostu, jak i obszarów problemowych, a przede wszystkim przez wzmacnianie wzajemnie

korzystnychrelacjimiędzynimi.Rozwójnależybudowaćnapotencjałachwewnętrznych.

WkontekścieniniejszejStrategii,wdokumencieWielkopolska2020wskazanonagłówneobszary

problemowe, jak niska dzietność, wzrost udziału niepełnosprawności biologicznej oraz rozwarstwienie

ekonomiczne.

StrategiaRozwiązywaniaProblemówSpołecznychPowiatuPoznańskiego2014-2020

CelemStrategiijestrozwiązywanieważnychproblemówspołecznychpowiatupoznańskiegooraz

planowanie i realizacja wyznaczonych zadań w zakresie polityki społecznej. Strategia ma charakter

przedsięwzięcia długofalowego, angażującego w realizację jednostki organizacyjne samorządu

powiatowego, samorządymiast i gmin oraz organizacje pozarządowe funkcjonujące na rzecz dziecka,

rodziny i osób z niepełnosprawnościami, oraz przeciwdziałania bezrobociu, funkcjonujące w powiecie

poznańskim. Dodatkowo ułatwia pozyskiwanie funduszy zewnętrznych, w tym funduszy unijnych, na

realizacjęzadań.

Strategiakoncentrujesięnaproblemachspołecznychwzakresie:

• wsparciasystemuopiekinaddzieckiemirodziną,

• promocjizatrudnieniaorazaktywizacjilokalnegorynkupracy,

• integracjiosóbzniepełnosprawnościami,

• zwiększeniapomocydlaosóbstarszychischorowanych–profilaktykaiprzeciwdziałanie

chorobom,

• aktywizacjipotencjałuspołecznegonarzeczpowiatupoznańskiego.

Swarzędz2020–StrategiaRozwojuSpołeczno–GospodarczegoGminySwarzędz.

Swarzędz2020todokumentwskazującynapotrzebęrealizacjisześciucelówstrategicznychw

Gminie:

• dobrze wykształcona, aktywna, kreatywna i kulturalna, związana emocjonalnie z miejscem

zamieszkania,społecznośćlokalna,

• efektywnainowoczesnagospodarkawzrównoważonejstrukturzesektorowejiwielkościowej,

• funkcjonalnyiefektywnysysteminfrastrukturytechnicznejispołecznej,

10

• wysokipoziomiwysokajakośćżyciaorazlepszypoziomobsługimieszkańców,

• miastoatrakcyjnedlamieszkańcówiinwestorów,

• ładprzestrzennyorazrównowagawśrodowiskuprzyrodniczym,społecznymigospodarczym,

• czołowemiejsceiznaczącarolawAglomeracjiPoznańskiej.

II.CharakterystykaGminySwarzędz

Gminamiejsko-wiejskaSwarzędzpołożonajestwcentralnejczęściwojewództwawielkopolskiego,

w powiecie poznańskim, nawschód odmiasta Poznania, w granicach aglomeracji poznańskiej. Gmina

Swarzędz od zachodu graniczy z miastem Poznań, od północnego-zachodu z Gminą Czerwonak, od

północnego-wschoduiwschoduzGminąPobiedziska,odwschodu

równieżzGminąKostrzyn,aodpołudniazgminąKleszczewo.

GminaSwarzędzjestjednąz226gminwojewództwa

wielkopolskiegoijednąz17gminpowiatupoznańskiego.Wjej

składwchodząmiastoSwarzędzi20sołectw.

Gmina usytuowana jest przy głównym szlaku

komunikacyjnym, biegnącym z zachodu na wschód, który

stanowi droga krajowa nr 92 z Poznania do Warszawy. Przez

Gminęprzebiegajądwie,istotneliniekolejowe:zPoznaniadoWarszawy,orazzPoznaniadoBydgoszczyi

Gdańska. Według danych, Gmina zajmuje powierzchnię 10 173 ha (co stanowi 0,34% powierzchni

województwai5,3%powierzchnipowiatu),zczegomiastoSwarzędzzajmujepowierzchnię823ha.

Podwzględempowierzchni,Gmina znajduje się na 154 miejscu wśród gminwojewództwa

wielkopolskiego i 9 miejscu w powiecie poznańskim. Pomimo dynamicznego rozwoju infrastruktury i

wysokiego stopnia zurbanizowania, użytki rolne stanowią 66,7% obszaru Gminy w tym: grunty orne

zajmują92%,łąki–6%,pastwiska–2%,alesistośćGminywynosi13,2%,natomiastgruntyznajdującesię

podwodamistanowią2,2%powierzchni.Pozostałegruntyinieużytkizajmują17,9%obszaruGminy.

Gmina Swarzędz jest ważnym i aktywnym członkiem Aglomeracji Poznańskiej. W ramach

terytorialnej przynależności do obszaru funkcjonalnego miasta Poznania realizowanych jest szereg

przedsięwzięć,którepotwierdzajądoniosłąrolęGminywrozwojuorazfunkcjonowaniuzespołujednostek

samorząduterytorialnegospójnietworzącychtenwłaśnieobszar.PrzykłademaktywnościGminySwarzędz

jestm.in. członkowstwow związkachmiędzygminnych działających na obszarze funkcjonalnymmiasta

Poznania,przynależnośćdostowarzyszeńobejmującychjednostkisamorząduterytorialnegowchodzące

11

razem z miastem Poznań w skład poznańskiej aglomeracji. Wśród związków międzygminnych można

wymienić: Związek Międzygminny Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej, Związek

MiędzygminnySchroniskodlazwierząt,ZwiązekMiedzygminnyPuszczaZielonka.

III.Diagnozaproblemówspołecznych

1. Demografia Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2014 roku obszar Gminy Swarzędz

zamieszkiwało47160osób,zczego65,8%naobszarzemiejskim,34,2%naobszarzewiejskimGminy.

Spoglądającnazmiennedemograficzne,wartozauważyć,żeGminęSwarzędz,podobniejakinne

części kraju cechuje wzrost odsetka osób w wieku 60+ (z 6570 w roku 2010 do 8212 w roku 2014),

odmienniejednakkształtujesiędemografiaosóbmłodych.Oilewwieluczęściachkrajuwyraźniespada

odsetekosóbwwieku0-19lat,GminaSwarzędznotujewtymwzględziewzrost(z10235wroku2010do

10845wroku2014).

Wkontekściedanychdemograficznychnauwagęzasługujerównieżdodatniesaldomigracji.Według

danych Głównego Urzędu Statystycznego, Gminę Swarzędz w 2014 roku opuściło 814 osób, przybyło

natomiast1253(+439).

Tabela 1. Ludność Gminy Swarzędz1

1 Główny Urząd Statystyczny, zestawienie dla Gminy Swarzędz 2014.

OBSZARMIEJSKI

Płeć

0-9

lat

10-19

lat

20-29

lat

30-39

lat

40-49

lat

50-59

lat

60-69

lat

70iwięcej

lat Razem

Mężczyzna 1778 1587 2161 2943 2033 1962 1639 874 14977

Kobieta 1830 1383 2117 2932 2118 2244 2095 1339 16058

Razem 3608 2970 4278 5875 4151 4206 3734 2213 31035

OBSZARWIEJSKI

Płeć

0-9

lat

10-19

lat

20-29

lat

30-39

lat

40-49

lat

50-59

lat

60-69

lat

70iwięcej

lat Razem

Mężczyzna 1227 984 1104 1473 1220 934 652 330 7924

Kobieta 1142 914 1103 1625 1178 956 751 532 8201

Razem 2369 1898 2207 3098 2398 1890 1403 862 16125

12

Wykres 1. Piramida wieku ludności Gminy Swarzędz2

ZdanychGłównegoUrzęduStatystycznegowynika,żeMieszkańcyGminyzawarliw2014roku170

małżeństw,coodpowiada5,5małżeństwomna1000mieszkańców.Jesttoznaczniewięcejodwartościdla

województwa wielkopolskiego oraz znacznie więcej od wartości dla Polski. W tym samym okresie

odnotowano 1,7 rozwodów przypadających na 1000mieszkańców. Jest to wartość porównywalna do

wartości dla województwa wielkopolskiego oraz wartość porównywalna do wartości dla kraju. 27,9%

mieszkańców Swarzędza jest stanu wolnego, 60,5% żyje w małżeństwie, 4,1% mieszkańców jest po

rozwodzie,a7,4%towdowy/wdowcy.

2 Adres internetowy: http://www.polskawliczbach.pl/Swarzedz

13

2. Pomocspołeczna OśrodekPomocySpołecznejwSwarzędzu

ZadaniazzakresupomocyspołecznejwGminieSwarzędzrealizujeOśrodekPomocySpołecznej.

Podstawąjegodziałalności jestrealizacjazadańzzakresupomocyspołecznej,woparciuoinstrumenty,

określonewustawieopomocy społecznej, awięcdziałania, których celem jestudzielanie jednostkom

rożnychformwsparcia,pozwalającychnaprzezwyciężenietrudnejsytuacjiżyciowej,którejniesąonew

stanie samodzielnie pokonać przy wykorzystaniu własnych umiejętności, możliwości, zasobów i

uprawnień.

OśrodekPomocySpołecznejrealizujezadaniapomocyspołecznejpoprzez:tworzeniewarunków

organizacyjnychfunkcjonowaniapomocyspołecznej,analizęiocenęzjawiskrodzącychzapotrzebowanie

na świadczenia pomocy społecznej, przyznawanie i wypłacanie przewidzianych ustawą świadczeń,

pobudzanie społecznej aktywności w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz

świadczeniepracysocjalnej.

Praktyczne działania związane z realizacją ustawowych zadań oraz wynikających z rozeznania

potrzeb topomocw różnych formach:pieniężnej, rzeczowej,usługowej, instytucjonalnej,poradniczo-

terapeutycznejiaktywizującej.Mocnąstronąinstytucjijeststabilna,specjalistycznaikreatywnakadrao

wysokichumiejętnościachzawodowych.Skutecznośćdziałańpodyktowana jestwspółpracązsołtysami,

organizacjamipozarządowymi,uczelniamiiwielomainnymiinstytucjami.

Jakwynikazponiższegozestawienia,naprzestrzeniostatnich3latistotniezmniejszyłasięliczba

rodzinbeneficjentówpomocyspołecznej.Wroku2015,wstosunkudoroku2013,odnotowanospadeko

90rodzin.

Tabela 2. Liczba rodzin beneficjentów pomocy społecznej w latach 2012-20153

3 Dane Ośrodka Pomocy Społecznej w Swarzędzu

Rok Liczbarodzin

2015 461

2014 508

2013 551

14

Wanalizowanymokresieodnotowanonietylkospadekliczbyrodzin,którymudzielonopomocy,

zmianie uległy także powody, z jakich beneficjenci znaleźli sięw trudnej sytuacji życiowej. Największy

spadek odnotowano w odniesieniu do bezrobocia oraz ubóstwa, największy wzrost natomiast w

odniesieniudopotrzebyochronymacierzyństwa.

Tabela 3. Beneficjenci pomocy społecznej względem powodów trudnej sytuacji życiowej4

Powódtrudnejsytuacjiżyciowej 2013 2014 2015

Ubóstwo 255 236 185

Sieroctwo 1 1 1

Bezdomność 31 30 29

Potrzebaochronymacierzyństwa 65 89 93

Wtym:

wielodzietność 48 38 38

Bezrobocie 180 138 77

Niepełnosprawność 227 217 219

Długotrwałalubciężkachoroba 359 345 331

Bezradność w sprawach opiek.-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa

domowego-ogółem 282 255 236

Wtym:

rodzinyniepełne 119 94 89

Rodzinywielodzietne 56 58 63

Przemocwrodzinie 16 10 16

Potrzebaochronyofiarhandluludźmi 0 0 0

Alkoholizm 56 48 48

Narkomania 5 4 8

Trudnościwprzystosowaniudożyciapozwolnieniuzzakładukarnego 9 8 4

Trudnościwintegracjiosób,któreotrzymałystatusuchodźcylubochronęuzupełniającą 0 0 0

Zdarzenialosowe 3 3 3

Sytuacjakryzysowa 2 0 1

Klęskażywiołowalubekologiczna 0 0 0

4 Dane Ośrodka Pomocy Społecznej w Swarzędzu

15

Ośrodek Pomocy Społecznej poprzez sieć instytucji działających w jego strukturze rozwiązuje

problemywsposóbkompleksowyisystemowy.WstrukturzeOśrodkaPomocySpołecznejwSwarzędzu

wyodrębniasię:

ŚrodowiskowyDomSamopomocydlaosóbzzaburzeniamipsychicznymi. Domprzeznaczonyjest

dla osób, które obecnie nie wymagają hospitalizacji. Głównym zadaniem ŚDS jest przystosowanie

uczestnikówdomożliwiejaknajbardziejsamodzielnegożycia,wykształcenieumiejętnościniezbędnychdo

codziennegofunkcjonowania.KolejnąformąwsparciajestDziennyDom„Senior–WIGOR”prowadzony

w ramach Wieloletniego Programu „Senior – WIGOR” na lata 2015 – 2020. Z pomocy Domu mogą

korzystaćosobynieaktywnezawodowopowyżej60rokużycia,głównieosobyposiadająceniskiedochody,

złe warunki mieszkaniowe, samotne czy wykazujące ograniczenia lub bezradność w wykonywaniu

codziennychczynności.CelemdziałalnościDomujestzapewnieniewsparciauczestnikom,poprawajakości

ich życia, a także zapobieganie dezintegracji społecznej.W ramach placówki realizowany jest program

„Aktywność–sposóbnamłodość”,awnimCentrumAktywnościSeniorai10KlubówMłodychDuchem

nakierowanychnaszerokopojętąaktywizacjęosóbpo55rokużycia.

GminneCentrumInformacjirozpoczęłoswojądziałalnośćw2005roku,wrazzIVedycjąkonkursu

natworzenieGminnychCentrówInformacji,ogłoszonegoprzezMinisterstwoGospodarki,PracyiPolityki

Społecznej.GłównymzadaniemGminnegoCentrumInformacjijestpoprawadostępudozatrudnieniaoraz

wsparcieaktywnościzawodowejosóbpozostającychbezpracy.Centrumoferujedoradztwozawodowe,

poradnictwozawodowe,udostępnianieofertpracy,szkoleńikursów.

Klub Integracji Społecznej, którego celem jest reintegracja zawodowa i społeczna osób

zagrożonych wykluczeniem społecznym i wykluczonych. Są to w szczególności osoby bezrobotne,

uzależnione,chorepsychicznie,zwolnionezzakładówkarnych,którezewzględunaswojąsytuacjężyciową

niesąwstaniewłasnymstaraniemzaspokoićswoichpodstawowychpotrzebżyciowych.

Punkt Przyjazny Rodzinie utworzony w ramach projektu „Schematom STOP” umożliwiający

spotkania integracyjne rodzinom wielodzietnym, spotkania rodzin z opiekunem, informacje o ofercie

wsparciadlarodzinnaterenieGminy.

StowarzyszenienaRzeczAktywizacjiSpołecznościLokalnejwSwarzędzudziałaod2002rokuprzy

Ośrodku Pomocy Społecznej w Swarzędzu. Celem Stowarzyszenia jest przede wszystkim zwiększenie

aktywności obywateli w swoich środowiskach lokalnych, poszerzenie wiedzy społeczności lokalnych o

organizacjach pozarządowych i instytucjach rządowych i samorządowych polskich i zagranicznych oraz

dobrowolne niesienie pomocy osobom i rodzinom, które z różnych przyczyn niezdolne są do

rozwiązywaniaswoichżyciowychproblemów.

16

Naprzestrzeniostatnich lat,OśrodekPomocySpołecznejwSwarzędzurealizował–ześrodków

unijnych - szereg projektów skierowanych do poszczególnych grup zagrożonych wykluczeniem

społecznym,m.in.Niejesteśsam–edukacja,integracjaisztukasposobemnałamanieuprzedzeńioporów

społecznych, Akademia nowych możliwości – Szkoły dla rodziców drogą zwiększenia kompetencji w

zakresie opieki i wychowania dzieci, Zdążyć przed – pomoc, profesjonalizm, profilaktyka, POKONAĆ

WYKLUCZENIE. Wszechstronna aktywizacja osób zagrożonych wykluczeniem społecznym z powiatu

poznańskiegoczyFabrykaUmiejętności.

W obszarze działalności Ośrodka Pomocy Społecznej w Swarzędzu, wspomnieć należy także o

aktywnościSekcjiProfilaktyki,UzależnieńiAnimacjiSpołecznej,wramachktórejdziałają:

• PunktKonsultacyjnydlaosóbuzależnionychodalkoholuiczłonkówichrodzin,

• PunktKonsultacyjnyds.Przemocy,

• GminnaKomisjaProfilaktykiiRozwiązywaniaProblemówAlkoholowych,

• pomocpsychologicznawramachSekcjiProfilaktykiUzależnieńiAnimacjiSpołecznej,

• placówki realizujące programy socjoterapeutyczne i profilaktyczne skierowane do dzieci i

młodzieży będących w trudnej sytuacji życiowej, w szczególności pochodzących z rodzin z

problemem uzależnień. Są to Placówka Wsparcia Dziennego „Nasza Dziupla”, Świetlica

Integracyjno – Terapeutyczna w Gruszczynie, 3 Świetlice Wiejskie w Karłowicach, Uzarzewie,

WierzonceorazPracowniaModelarska„Tukan”,

• KlubyRozwojuOsobowościiDziałańTwórczych.

Sekcja Profilaktyki, Uzależnień i Animacji Społecznej organizuje Kampanie profilaktyczno-

edukacyjne,szkoleniaiwarsztaty,obozyikolonieterapeutyczneisocjoterapeutyczne,atakżerealizuje

działaniawramachanimacjispołecznej.

Od2012uregulowaniaprawnedotyczącewspieraniarodzinyipieczyzastępczejzostaływyłączone

zustawyopomocyspołecznejizawartewnowejustawieowspieraniurodzinyisystemiepieczyzastępczej.

Ustawa taokreślaw jednymakcieprawnymzarównozasady i formywspierania rodzinyprzeżywającej

trudnościwwypełnianiufunkcjiopiekuńczo-wychowawczych,jakizasadyorazformysprawowaniapieczy

zastępczej,traktującjejakodopełniającesięiwzajemniepowiązane.

17

Nową formą wsparcia w rodzinie jest asystent rodziny. Asystentura rodziny polega na

towarzyszeniurodziniezdziećmiwposzukiwaniurozwiązańtrudnejsytuacjiżyciowejzwykorzystaniem

mocnychstronczłonkówrodziny,zasobówrodzinypochodzeniairodzinydalszej,społecznościlokalneji

zasobów instytucjonalnych. Głównym celem asystentury jest podniesienie umiejętności opiekuńczo –

wychowawczych,prowadzeniagospodarstwadomowego,radzeniasobiezsytuacjamidniacodziennego

rodzicówlubopiekunówdzieci.Efektempowinnobyćodzyskanieprzezosobyprzyjmującepomockontroli

nad własnym życiem, które pozwala im być samodzielnym oraz tak wypełniać role rodziców, aby

środowiskorodzinnesprzyjałobezpieczeństwuirozwojowidzieci.Efekttenjestmożliwydoosiągnięcia,

przywspółudzialerodzinynakażdymetapiemetodycznegodziałania:odocenywstępnej,przezukładanie

planu pracy i jego realizację po ocenę końcową, dostosowanie pracy domożliwości i kontekstu życia

rodziny.

WOśrodkuPomocySpołecznejwSwarzędzuzatrudnionychnaetatjesttrzechasystentówrodziny

orazKoordynatorZespołuds.AsystyRodzinnej.

Wroku2015wOśrodkuPomocySpołecznejasystentrodzinyobjąłpomocą38rodzin.Podejmując

pracęzrodziną,głównyakcentpowinienbyćnałożonynaprofilaktykę,czyliwsparcieudzielanerodzinie

naturalnejdzieckaprzedwystąpieniemsytuacjikryzysowej,wkonsekwencjiktórejmożedojśćdozabrania

dzieckazdomu.W2015roku,łącznieobjętowsparciem95dzieciwrodzinachkorzystającychzewsparcia

wpostaciasystentarodziny.

Tabela 4. Liczba rodzin i dzieci w rodzinach korzystających ze wsparcia asystenta rodziny5

Liczbarodzin Liczbadzieciwrodzinach Asystent1 9 21 Asystent2 16 38 Asystent3 13 36

Łącznie 38 95

Analiza skali zjawiska przemocy w rodzinie możliwa jest w oparciu o dane dotyczące liczby

procedurNiebieskieKarty.W2015rokusporządzono99procedurNiebieskieKartyw88rodzinach.Rok

wcześniejw86 rodzinachsporządzono95procedurNK. W2015 roku,wstosunkudo rokuubiegłego,

odnotowanoznaczącywzrostprocedurwszczętychprzezOśrodekPomocySpołecznejwSwarzędzu(47w

5 Dane Ośrodka Pomocy Społecznej w Swarzędzu.

18

2015roku,18w2014roku).Zgodniezustawąoprzeciwdziałaniuprzemocywrodziniedozadańwłasnych

gminynależywszczególnościtworzeniegminnegosystemuprzeciwdziałaniaprzemocywrodzinie,którego

bardzoistotnymelementemjestdziałalnośćZespołuInterdyscyplinarnego,którym.in.wspierarodzinyw

prawidłowym wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych i wzmacnia pozycję dziecka poprzez

zapobieganiekrzywdzeniu.

Ważnym elementem systemu wspierającego rodziny w środowisku lokalnym jest system

świadczeń rodzinnych, fundusz alimentacyjny, system stypendiów dla uczniów, świadczenia

wychowawcze,dodatkimieszkanioweiKartaDużejRodziny(Ogólnopolska,WielkopolskaiGminna).

PoradniaPsychologiczno–PedagogicznawSwarzędzu

PoradniaPsychologiczno-PedagogicznawSwarzędzudziałaod1975roku.Posiadaczteryfiliew

Czerwonaku, Kostrzynie,MurowanejGoślinie i Pobiedziskach.Do zadańPoradni należydiagnozowanie

dzieciimłodzieży,udzielaniedzieciomimłodzieżyorazrodzicombezpośredniejpomocypsychologiczno-

pedagogicznej, realizowanie zadań profilaktycznych oraz wspierających wychowawczą i edukacyjną

funkcję przedszkola, szkoły i placówki, w tym wspieranie nauczycieli w rozwiązywaniu problemów

dydaktycznych i wychowawczych oraz organizowanie i prowadzenie wspomagania przedszkoli, szkół i

placówekwzakresierealizacjizadańdydaktycznych,wychowawczychiopiekuńczych.

ZbogatejofertyPoradniwzakresieszkoleńiwarsztatówskorzystałowrokuszkolnym2014/2015

525rodziców,349nauczycielii1213uczniów.

OśrodekInterwencjiKryzysowejwKobylnicy

Ośrodek jest jednostką organizacyjną Powiatu Poznańskiego świadczącą bezpłatną pomoc

specjalistyczną,obejmującąswoimdziałaniemterenpowiatupoznańskiego.

DozadańOśrodkanależywszczególności:

• udzielenie szybkiej i doraźnej pomocy osobom znajdującym się w sytuacji kryzysowej, z

wyłączeniemprzypadkówdotyczącychbezdomności,

• prowadzenie poradnictwa specjalistycznego: psychologicznego, socjalnego, prawnego oraz

pedagogicznego,

• organizacjagrupwsparciaorazgrupedukacyjno-terapeutycznychdlamieszkańcówhostelu,

• prowadzeniemieszkańchronionych,

• realizacjapowiatowegoprogramuprzeciwdziałaniaprzemocywrodzinie,

19

• prowadzenieterapiiwspierającej,

• współpracaz różnymi instytucjamipomocowymiorazwramachzespołów interdyscyplinarnych

dotyczącychproblemuprzemocywrodzinie.

3. Rynekpracyibezrobocie

Zgodniezdefinicjązawartąwustawieopromocjizatrudnieniaiinstytucjachrynkupracy,osoba

bezrobotnatoosobaniezatrudnionainiewykonującainnejpracyzarobkowej,zdolnaigotowadopodjęcia

zatrudnieniawpełnymwymiarzeczasupracy(bądźjeślijestosobąniepełnosprawną,zdolnąigotowądo

podjęcia zatrudnienia, co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy), nie ucząca się w szkole, z

wyjątkiem szkół dla dorosłych lub szkół wyższych w systemie niestacjonarnym, zarejestrowana we

właściwymdlamiejscazameldowaniapowiatowymurzędziepracyorazposzukującazatrudnienialubinnej

pracyzarobkowej.

W2015rokunaterenieGminySwarzędzodnotowanomniejosóbbezrobotnychzarejestrowanychw

Urzędzie Pracyw stosunku do lat ubiegłych, co potwierdza się takżew statystykachOśrodka Pomocy

Społecznejodnośnieliczbyosóbbezrobotnych,którymudzielonopomocy.

StatystykiPowiatowegoUrzęduPracywPoznaniudlaGminySwarzędzsąwyraźnieoptymistyczne.Na

przestrzeniostatnichczterechlat,liczbaosóbbezrobotnychspadłaz900w2012rokudo551wroku2015.

Niepokoićmożejednakfakt,żenarelatywniewysokimpoziomieutrzymujesięodsetekosóbdługotrwale

bezrobotnych,wroku2015wyniósłon38,8%.

Wykres 2. Liczba osób bezrobotnych w Gminie Swarzędz w latach 2012-20156

6 Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Poznaniu.

900 885

639551

2012 2013 2014 2015

20

Tabela 5. Liczba osób bezrobotnych w Gminie Swarzędz względem poszczególnych kategorii7

Bezrobotni

ogółemKobiety

Osobydo25

rokużycia

Osoby

powyżej50

rokużycia

Długotrwale

bezrobotniNiepełnosprawni

Pobierający

zasiłki

551 343 52 176 214 34 139

Wartonadmienić,żenamocyzawartychporozumieńpomiędzyPowiatowymUrzędemPracyw

Poznaniuajednostkąsamorządugminnego,UrządPracyświadczyłtakżeusługiwmiejscuzamieszkania

bezrobotnych, co pozwoliło zwiększyć dostępność do pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego.

Dodatkowo,przedstawicieleUrzęduPracyorganizowalispotkaniazuczniamiirodzicaminaterenieszkół

wGminieSwarzędz.

Wkontekścierynkupracynależytakżewspomniećokontynuacjiw2015rokuprojektuSchematom

STOP, którego celem jest wspólne działanie instytucji pomocy społecznej i instytucji rynku pracy,

ukierunkowanenawieloaspektowewsparcierodzinzagrożonychwykluczeniemspołecznym.

OśrodekPomocySpołecznejwSwarzędzuaktywnieuczestniczywdziałaniachwobszarzerynku

pracy.W ramach projektu „Nie jesteś sam”, realizowanego przez Stowarzyszenie na Rzecz Aktywizacji

Społeczności Lokalnej w Swarzędzu, działające przy Ośrodku Pomocy Społecznej, organizowane są

SwarzędzkieTargiPracy,warsztatyaktywnegoposzukiwaniapracy,ekonomiispołecznejorazkonsultacje

zdoradcązawodowym.Ponadto,napodstawieporozumieniazPowiatowymUrzędemPracywPoznaniu,

Klub Integracji Społecznej w Swarzędzu realizuje projekt „Program Aktywizacja i Integracja – przeciw

wykluczeniu”, w ramach którego organizowane są warsztaty umiejętności społecznych, warsztaty

komputeroweikreatywnewarsztatytwórcze.

Analizadanychdotyczącapodmiotówgospodarkiwskazuje,żeGminaSwarzędzjestatrakcyjnapod

względemlokalizacjidladziałalnościgospodarczej.W2015rokuGminazajęła7lokatęwwojewództwie

podwzględemliczbypodmiotówgospodarkina10tys.ludności.

Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego, stopa bezrobocia w Polsce będzie w

najbliższychlatachsukcesywniespadać.WedługdanychInstytutuPracyiSprawSocjalnych,do2020rok

wzrośniezapotrzebowanienainformatykówispecjalistówodICT–oponad40proc.wstosunkudo2014

r.Znaczącowzrośniepopytnaekonomistówiosobyodzarządzania.O25%(czylio109tys.)wzrośnietakże

zatrudnieniespecjalistówzzakresufizyki,statystykiinauktechnicznych.

7 Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Poznaniu.

21

Zwiększysię takżezatrudnieniespecjalistówodprawa,naukspołecznych ikultury–o19proc.

Wrazzprofesjonalizacjąarmiibędzierosłozatrudnienieszeregowychżołnierzy(o17proc.,6tys.nowych

etatów).Więcejo12proc.będzieteżtechnikówinformatyków(7tys.nowychmiejscpracy),opodobny

odsetek(codajeo57tys.osóbwięcej)wzrośniezapotrzebowanienaspecjalistówodzdrowia(lekarzyi

farmaceutów).Coważne,wliczbachbezwzględnychwzrośnietakżezapotrzebowanienakierowców–86

tys.osóbnatakichstanowiskachznajdziepracędo2020r.,podobnie68tys.nowychsprzedawców,34tys.

operatorówmaszyn.29tys.zostaniezatrudnionychwusługachosobistych.

Na powyższe tendencje zwraca również uwagę Strategia Zatrudnienia dla Województwa

Wielkopolskiegonalata2014-2020.Wskazujeonaponadto,żeprognozowanajestregresywnastruktura

ludności wynikająca z faktu starzejącego się społeczeństwa, natomiast struktura wykształcenia

mieszkańcównieulegnieistotnymzmianom.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz mając na względzie konsekwentny rozwój Gminy Swarzędz,

zarówno w zakresie szeroko rozumianej infrastruktury, działań pomocowych kierowanych do

mieszkańców,jakipozytywnegoklimatudlapowstawanianowychpodmiotówgospodarki,prognozadla

rynkupracywGminiewydajęsiębardzooptymistyczna.

4. Uzależnienia

W znaczeniu potocznym uzależnienie rozumiane jest jako nabyta silna potrzebawykonywania

jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji, a w szczególności: alkoholu, mówimy wtedy o

alkoholizmie,narkotyków,gdziemówimyonarkomanii,lekówwprzypadku,którychmamydoczynieniaz

lekomanią.Wszerszymznaczeniuzaosobyuzależnioneuważasiętakżenadużywającegierhazardowych,

oglądaniatelewizji,Internetu,zakupówczyteżpracy.

Na terenie Gminy Swarzędz działa Poradnia Specjalistyczna IPSIS oraz Swarzędzkie Centrum

Pomocy Psychologicznej Persona oferujące pomoc w ramach poradni zdrowia psychicznego, poradni

leczenia uzależnień behawioralnych, poradni leczenia uzależnień, oddziału dziennego leczenia

uzależnień.

Oszacowanieskaliproblemuuzależnieniajesttrudnezuwaginaznacznyodsetekosóbdotkniętych

problemem,którejednaknieszukająwsparciauprofesjonalistówiwinstytucjachpomocowych.Skalętego

problemu na terenie Gminy Swarzędz przedstawić można na podstawie danych z Gminnej Komisji

RozwiązywaniaProblemówAlkoholowych.Zprzeprowadzonejanalizywynika,że„wGminieżyjeokoło932

22

osóbuzależnionychodalkoholuoraz2330–3263osóbpijącychszkodliwieiryzykownie.Wokółnichżyją

dorośli członkowie rodzin (małżonkowie, rodzeństwo, rodzice, dziadkowie), czyli dalsze 3728

mieszkańcówidzieciżyjącychwotoczeniuosobyuzależnionejodalkoholu”8.Przeprowadzonewtrakcie

opracowywania strategii badania zdają się potwierdzać powyższe analizy (patrz: wyniki badania

mieszkańcówGminy).

Ze statystykKomisariatuPolicjiwSwarzędzuwynika,żewokresieostatnichtrzech latnastąpił

wyraźnyspadekliczbyinterwencjiwstosunkudoosóbnietrzeźwych.

Tabela 6. Interwencje Policji w stosunku do osób nietrzeźwych w latach 2013-20159

Interwencja 2013 2014 2015

OsobynietrzeźweodwiezionedoIzbyWytrzeźwień 271 205 170

Osobynietrzeźweodwiezionedomiejscazamieszkania 40 48 26

Osobynietrzeźweodwiezionedoplacóweksłużbyzdrowia 29 10 12

OsobynietrzeźweodwiezionedoinnychjednostekPolicji 78 45 32

5. Bezpieczeństwopubliczne

Na terenie Gminy znajduje się Komisariat Policji. W środowisku lokalnym działa siedmiu

policjantówdzielnicowych.NaterenieGminySwarzędzfunkcjonujetakżeStrażMiejska.Obezpieczeństwo

mieszkańcówGminydbarównieżOchotniczaStrażPożarnawSwarzędzuiKobylnicy.

Z danych udostępnionych przez Komisariat Policjiw Swarzędzuwynika, żewokresie ostatnich

trzech lat spadła liczba popełnionychwykroczeń ( z 2383w 2013 roku do 2029w 2015 roku).Warto

zauważyć,żewokresieostatnichdwóchlatwyraźnyspadekzanotowanowkategoriiwykroczeńprzeciwko

przepisomustawyowychowaniuwtrzeźwościiprzeciwdziałaniualkoholizmowi.

Optymistycznesątakżestatystykidotyczące liczbystwierdzonychprzestępstw.Wyraźnyspadek

notuje się w odniesieniu do przestępstw kryminalnych oraz kradzieży (za wyjątkiem kradzieży

samochodów–wtymprzypadkuliczbaprzestępstwutrzymujesięnapodobnympoziomieodtrzechlat).

8 Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – Swarzędz 2016. 9 Dane udostępnione przez Komisariat Policji w Swarzędzu.

23

Wartotakżenadmienić,żewokresieostatnichtrzechlatwzrosłaliczbanietrzeźwychkierujących(z45w

2013rokudo59w2015roku).

Należywyraźnie zaznaczyć, żeprezentowanedanestatystyczneniepozwalająna jednoznaczne

porównanie tendencjiwperspektywie czasowej, w szczególności z uwagi na fakt, żew sierpniu 2015

obszar działania Komisariatu Policji w Swarzędzu został poszerzony o Gminę Kleszczewo. Ponadto, w

przypadku przestępstw związanych z narkotykami, w 2013 roku obowiązywała inna kategoryzacja

przestępstw. Nie zmienia to jednak faktu, że pomimo poszerzenia obszaru działania Policji w Gminie,

przeważającawiększośćzdarzeńwprezentowanychkategoriachwykroczeńiprzestępstwstwierdzonych

uległazmniejszeniu.

Warto także podkreślić, że w kwestii bezpieczeństwa, Gmina podąża za ogólnopolskimi

statystykami.Znacznyspadekliczbyprzestępstwkryminalnych,corazczęściejujawnianeprzezpolicjantów

przestępstwa gospodarcze oraz wysoka wykrywalność sprawców przestępstw to tendencje

podsumowujące statystycznie rok 2015 w Polsce. Spadła liczba zarówno poważnych przestępstw

kryminalnych,jakteżmniejgroźnychwskutkach,leczuciążliwychdlaspołeczeństwaprzestępstwtakich

jakdrobnekradzieżelubuszkodzeniamienia.

Tabela 7. Wykroczenia popełnione na terenie Gminy Swarzędz w latach 2013-201510

Wybranakategoria 2013 2014 2015**

Wykroczeniaprzeciwkoporządkowiispokojowipublicznemu 22 25 18

Wykroczeniaprzeciwkobezpieczeństwoosóbimienia 2 16 13

Wykroczeniaprzeciwkobezpieczeństwuiporządkowiwkomunikacji 1321 1393 1065

Wykroczeniaprzeciwkomieniu 758 759 720

Wykroczeniaprzeciwkoobyczajnościpublicznej 4 5 10

Wykroczeniaprzeciwkourządzeniomużytkupublicznego 41 37 18

Wykroczeniaprzeciwkoprzepisomustawyowychowaniuwtrzeźwości i

przeciwdziałaniualkoholizmowi235 321 185

Tabela 8. Przestępstwa stwierdzone na terenie Gminy Swarzędz w latach 2013-201511

Wybranakategoria 2013 2014 2015**

Kryminalne 1171 567 583

10 Dane udostępnione przez Komisariat Policji w Swarzędzu. 11 Dane udostępnione przez Komisariat Policji w Swarzędzu.

24

Gospodarcze 146 85 115

Kradzieżzwłamaniem 110 61 71

Kradzież 354 208 197

Wtymkradzieżsamochodu 42 42 44

Uszkodzeniemienia 83 44 56

Rozbój 5 8 3

Bójka,pobicie 3 1 0

Narkotyki 263* 24 25

Nietrzeźwikierujący 45 50 59

*sprawawieloczynowa

**odsierpnia2015dodatkowodanezGminyKleszczewo

W2015rokupolicjanciKomisariatuPolicjiwSwarzędzuprzeprowadzili45interwencjidotyczących

przemocy domowej. Do Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie

wpłynęło99„NiebieskichKart”,zczego47związanychbyłozwystępowaniemproblemualkoholowego

wrodzinie,5zkoleizwiązanychzzażywaniemsubstancjipsychoaktywnych.

Zanalizywynika,żewbadanymokresie(trzechostatnichlat)liczbaprocedurzwiązanychzNiebieską

Kartąutrzymujesięnapodobnympoziomie.Wartojednakzauważyć,żew2015rokunastąpiłspadekliczby

procedurwszczętychprzezPolicję,natomiastwzrostliczbyprocedurwszczętychprzezOśrodekPomocy

SpołecznejwSwarzędzu.

Tabela 9. Procedury Niebieskiej Karty w poszczególnych latach12

Procedurawszczętaprzez: 2015 2014 2013

Policja 49 73 73

OśrodekPomocySpołecznej 47 18 25

Oświata 2 2 1

Służbazdrowia 1 2 2Razem 99 95 101

12 Sprawozdania Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie

25

6. Edukacja

12306mieszkańcówGminySwarzędz jestwwiekupotencjalnejnauki (3-24 lata) (wtym5977

kobiet oraz 6 329 mężczyzn). Według Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku 23,0% ludności

posiadawykształceniewyższe,2,4%wykształceniepolicealne,12,8%średnieogólnokształcące,a16,5%

średniezawodowe.Wykształceniemzasadniczymzawodowymlegitymujesię24,9%mieszkańcówGminy

Swarzędz, gimnazjalnym 5,0%, natomiast 14,5% podstawowym ukończonym. 0,9% mieszkańców

zakończyłoedukacjęprzedukończeniemszkołypodstawowej.

WporównaniudocałegowojewództwawielkopolskiegomieszkańcyGminySwarzędzmająwyższy

poziom wykształcenia. Wśród kobiet mieszkających w Gminie Swarzędz największy odsetek ma

wykształcenie wyższe (25,2%) oraz zasadnicze zawodowe (18,5%). Mężczyźni najczęściej mają

wykształceniezasadniczezawodowe(31,7%)orazwyższe(20,6%).

21,9% mieszkańców Gminy Swarzędz w wieku potencjalnej nauki (3-24 lata) zalicza się do

przedziału3-6 lat -wychowanieprzedszkolne (22,7%wśróddziewczynek i21,1%wśródchłopców).Na

tysiącdzieciwwiekuprzedszkolnym854uczęszczadoplacówekwychowaniaprzedszkolnego.Najedno

miejscewplacówcewychowaniaprzedszkolnegoprzypada1,08dzieciwwiekuprzedszkolnym.

W grupiewiekowej 3-24 lata na poziomie podstawowym (7-12 lat) kształci się 26,5% ludności

(26,4%wśróddziewczyneki26,6%wśródchłopców).Na1oddziałwszkołachpodstawowychprzypada21

uczniów. Współczynnik skolaryzacji brutto (Stosunek wszystkich osób uczących się w szkołach

podstawowychdoosóbwwieku7-12lat)wynosi88,35.

Wśród mieszkańców w wieku potencjalnej nauki 11,5% zalicza się do przedziału 13-15 lat -

kształcenienapoziomiegimnazjalnym(11,0%wśróddziewcząti12,0%wśródchłopców).Na1oddziałw

szkołachgimnazjalnychprzypada23uczniów.Współczynnikskolaryzacjibrutto(Stosunekwszystkichosób

uczącychsięwszkołachgimnazjalnychdoosóbwwieku13-15lat)wynosi89,96.

W grupie wiekowej 3-24 lata na poziomie ponadgimnazjalnym (16-18 lat) kształci się 16,1%

mieszkańców (15,8% wśród dziewcząt i 16,3% wśród chłopców). Na 1 oddział w szkołach

ogólnokształcących przypada 1 uczeń. 24 uczniów przypada na oddział w zasadniczych szkołach

zawodowych.21uczniówprzypadanaoddziałwszkołachśrednichzawodowychiartystycznych.

Wprzedzialewiekowymodpowiadającymedukacjiwszkołachwyższych(19-24 lat)znajdujesię

24,0%mieszkańcówGminySwarzędzwwiekupotencjalnejnauki(24,0%kobieti24,0%mężczyzn).

W Gminie funkcjonuje dwadzieścia pięć placówek wychowania przedszkolnego, sześć szkół

podstawowych,pięćgimnazjów,zasadniczaszkołazawodowa,technikumoraztrzyliceaogólnokształcące.

26

Tabela 10. Placówki przedszkolne i szkolne oraz liczba dzieci i młodzieży w poszczególnych latach13

2012/2013 2013/2014 2014/2015

Placówkiwychowaniaprzedszkolnego 22 23 25

wtymprzedszkola 16 17 19

Miejscawprzedszkolach 1536 1635 1814

Dzieciwplacówkachwychowaniaprzedszkolnego 1874 2055 1989

wtymwprzedszkolach 1530 1604 1694

Szkołypodstawowe 6 6 6

Uczniowieszkółpodstawowych 2683 2773 3152

Szkołygimnazjalne 5 5 5

Uczniowieszkółgimnazjalnych 1320 1274 1254

7. Zdrowie

NaterenieGminySwarzędzdziałaPodstacjaPogotowiaRatunkowego,5przychodnilekarskich,5

centrów medycznych, pracownie badań, poradnie psychologiczne prawie 80 prywatnych gabinetów

lekarskichistomatologicznychoraz16aptek.

W 2014 roku 40,5% zgonów w Swarzędzu spowodowanych było chorobami układu krążenia,

przyczyną28,0%zgonówwSwarzędzubyłynowotwory,a7,2%zgonówspowodowanychbyłochorobami

układu oddechowego. Na 1000 ludności Swarzędza przypada 7.24 zgonów. Jest to znaczniemniej od

wartościśredniejdlawojewództwawielkopolskiegoorazznaczniemniejodwartościśredniejdlakraju14.

W ostatnich latach liczba punktów, w których udzielane są usługi medyczne istotnie wzrosła,

wprost proporcjonalnie do rozwoju Gminy. Warto jednak zauważyć, że z wyników badania

przeprowadzonegowśródmieszkańców,usługizdrowotnesąkwestiąnajniżejocenianąwGminie(patrz:

Analizawynikówbadaniamieszkańców).

8. Życiekulturalne–sportirekreacja

NaterenieGminySwarzędzdziałajątrzyklubysportowe:SKSUniaSwarzędz,LZS„Piast”Kobylnica

oraz Swarzędzki KlubKarate-do „FIGHTER”oraz czteryuczniowskie kluby sportowe zlokalizowaneprzy

swarzędzkichszkołach.

13 Zestawienie Głównego Urzędu Statystycznego dla Gminy Swarzędz za lata 2012-2015. 14 Adres internetowy: http://www.polskawliczbach.pl/Swarzedz.

27

NaobszarzeGminydziałatakże:

• SwarzędzkieCentrumSportuiRekreacji:kompleksobejmujący3pełnowymiaroweboiskadopiłki

nożnej,halęsportową,krytąpływalnięisztucznelodowisko,

• ATRIUMCentrumSport&Fitness,któreoferujesiłownię,aerobik,saunę,solarium,masaże,salę

gimnastyczną, zajęcia z kickboxingu, nauki jazdy konnej dla dzieci i dorosłych, hipoterapię,

woltyżerkę,krytąujeżdżalnię,pensjonatdlakoni,

• STREFASPORTUTENIS&FITNESS toklub,któryposiadadwakrytekortytenisowezesztuczną

nawierzchnią.Ponadto,oferujezajęciasportoweitanecznedladzieciimłodzieży,

• AeroklubPoznańskiim.WandyModlibowskiej,

• Parklinowy"CASCADERPARK",

• Gospodarstwo Agroturystyczne "Podkowa", które oferuje naukę jazdy konnej i przejażdżki

bryczką.

NaterenieGminydziałaOśrodekKultury,który jestorganizatorem ikoordynatoremwiększości

przedsięwzięć kulturalnych. Dzięki różnorodnym sekcjom swoje zainteresowaniamogąw nim rozwijać

uczestnicy w każdymwieku.Na 2016 rok Ośrodek Kultury w Swarzędzu zaplanował aż 41 imprez dla

lokalnejspołeczności.

DziałalnośćkulturalnąnaterenieGminySwarzędzprowadzątakże:

• StowarzyszenieKulturalneOrkiestraDętawSwarzędzu

• OrkiestraFlażoletowa

• Chórmęski"Akord"

• ChórkameralnyDysonans

• ZespółRegionalny"Olszyna"

WażnąrolęwdziałalnościkulturalnejGminyodgrywaBibliotekaPublicznawSwarzędzu.W2015

rokuzezbiorówBiblioteki skorzystałoponad6 tysięcymieszkańców,którymudostępnionoprawie130

tysięcy książek.Działalność Biblioteki Publicznejw Swarzędzu nie ogranicza się tylko do udostępniania

publikacji.Bibliotekaorganizujespotkaniaautorskie,warsztaty,wystawyorazkonkursyigrupyzabawowe

dlanajmłodszych.

Wartowtymmiejscuponowniezaznaczyć,żewdziałalnośćnarzeczanimacjispołecznejlokalnych

środowisk oraz społecznej integracji i reintegracji, aktywnie włącza się Ośrodek Pomocy Społeczne w

Swarzędzu.

28

9. Infrastrukturaisytuacjamieszkaniowa Gmina Swarzędz usytuowana jest przy trasie nr 92 łączącejWschód Europy z Zachodem. Przez

Gminę biegnie również droga nr 5. Przebiegają tu także dwie ważne linie kolejowe, mające stacje w

Swarzędzu,PaczkowieorazKobylnicy.Siećgminnychdrógwykorzystywanajestprzezgminnąpubliczną

komunikacjęautobusową.Publicznytransportzbiorowyocharakterzeużytecznościpublicznejrealizowany

jestprzezZakładGospodarkiKomunalnejwSwarzędzu.Dodyspozycjioddanosiedemliniiautobusowych

kursującychnaterenieGminy,sześćliniikomunikującychmieszkańcówzmiastemPoznań(wtymjedna

nocna)orazdwie liniepowstałenapodstawieporozumieniamiędzygminnegozgminamiKostrzynoraz

Kleszczewo.

W granicach miasta Swarzędz znajduje się Jezioro Swarzędzkie z sukcesywnie rozwijającą się

infrastrukturąrekreacyjną,odwypożyczalnisprzętuwodnegopościeżkirowerowe.

Mieszkańcy Gminy mogą korzystać z szerokiej oferty handlowo–usługowej. Działają tu m.in.:

centrum handlowe ETC, CH „Agrobex”, czy też markety: Piotr i Paweł, Chata Polska, Biedronka, Lidl,

Carrefour i inne. Pod tym względem Gmina wyraźnie wyróżnia się na tle innych, podpoznańskich

miejscowości.

Na przestrzeni ostatnich lat intensywnie rozwija się infrastruktura Gminy, od dróg, ścieżek

rowerowych,placówzabaw,boisksportowych,ponowoczesneszkoły(SzkołaPodstawowawZalasewie).

WzrostliczbyludnościnaterenieGminySwarzędzwiążesięzewzrostemliczbynowychmieszkań.

WedługdanychGUSzapierwszetrzykwartałyposzczególnychlat,w2015rokuwybudowano378nowych

mieszkań.Toznaczącywzrostwstosunkudopoprzedniegoroku,kiedytowpierwszychtrzechkwartałach

oddanodoużytkowania229mieszkań.

Wykres 3. Liczba wybudowanych mieszkań na terenie Gminy w pierwszych trzech kwartałach w latach 2013-201515

15 Zestawienie Głównego Urzędu Statystycznego dla Gminy Swarzędz za lata 2012-2015.

393

229

378

2013 2014 2015

29

W odniesieniu do budownictwa mieszkaniowego obserwuje się także wzrost realizacji

deweloperskich (sprzedaż lub wynajem). W pierwszych trzech kwartałach 2015 roku to 227 nowych

mieszkań.

Wykres 4. Liczba realizacji deweloperskich na terenie Gminy w pierwszych trzech kwartałach w latach 2013-201516

W ostatnich latach nie realizowano budownictwa spółdzielczego oraz komunalnego. Ostatnie

mieszkaniaspółdzielczewybudowanow2007roku,komunalnenatomiastw2012roku(33).

10. Działalnośćorganizacjipozarządowych

NaterenieGminySwarzędzdziała101organizacjipozarządowych.Zewzględunaichdziałalność

statutową,podzielićjemożnanatrzy,głównegrupy:

• organizacjepomocowe,

• organizacjedziałającewobszarzekultury,rekreacji,edukacjiizdrowia,

• organizacjedziałającewobszarzesportu.

Wroku2015,zadaniapublicznenarzeczlokalnejspołecznościpodjęły34organizacje,realizując

łącznie 51 projektów na podstawie zawartych umów na wspieranie realizacji zadań publicznych. Na

podstawiesprawozdańzrealizacjizadańpublicznychwzadaniabyłozaangażowanychok.285osób(wtym

ok.150wolontariuszy),aadresatamiróżnychdziałańpublicznychbyłook.21750osób.

Zpunktuwidzeniadziałańpomocowych,istotnąrolęwGminieodgrywaStowarzyszeniePrzyjaciół

DzieciSpecjalnejTroskiim.LeszkaGrajkawSwarzędzu.ObecnieStowarzyszenieobejmujeopiekąprawie

300 dzieci i osób z niepełnosprawnością. Stowarzyszenie organizuje dla nich systematyczne zajęcia w

16 Zestawienie Głównego Urzędu Statystycznego dla Gminy Swarzędz za lata 2012-2015.

164

119

227

2013 2014 2015

30

zakresie:

• wczesnejinterwencji,

• rehabilitacjiruchowejzhydromasażemwsalachrehabilitacyjnychidomach(przycięższymstanie

zdrowia),

• terapiipedagogicznej,terapiilogopedycznej,zajęćzpsychologiem,dogoterapii,hipoterapii.

Osoby dorosłe doskonalą swoje umiejętności w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej w

prowadzonymprzyStowarzyszeniuWarsztacieTerapiiZajęciowej.Stowarzyszenieprowadzi5pracowni

terapeutycznych na osiedlu Kościuszkowców w Swarzędzu oraz 3 pracownie w budynku przy ulicy

Poznańskiej w Kobylnicy. W ramach wczesnej interwencji Stowarzyszenie pracuje również z

niemowlakami.

Stowarzyszeniejestrównieżinicjatoremcyklicznychprzedsięwzięć,takichjakBalzMikołajem,letnia

olimpiada sportowa, Anielskie Śpiewogrania. Stowarzyszenie jest też organizatorem letnich wyjazdów

rehabilitacyjnych.Współpracujeiwspółuczestniczywwieluwydarzeniachwpowieciejakiwojewództwie,

adresowanychdlaosóbniepełnosprawnych.

Na podkreślenie zasługuje również fakt, że bardzo wielu młodych mieszkańców Gminy pierwsze

doświadczenia w pracy społecznej zdobywa właśnie w Stowarzyszeniu podczas pracy wolontaryjnej.

Stowarzyszenie działa od 1991 roku i jest inicjatorem różnych przedsięwzięć oraz kreatorem lokalnej

politykizwiązanejzniepełnosprawnymimieszkańcamiGminySwarzędz.

Inneorganizacjepozarządowe,zktórymiwspółpracujeOśrodekPomocySpołecznejwSwarzędzuto:

• StowarzyszenienaRzeczAktywizacjiSpołecznościLokalnejwSwarzędzu

Stowarzyszenie działa przy Ośrodku Pomocy Społecznej na rzecz osób starszych, zagrożonych

wykluczeniem.Manacelupoprawęsytuacjidzieciirodzinorazaktywizacjęseniorów.Propagujei

wcielawżycieideęwolontariatu.Wspierasamorządnośćisamodzielnośćdzieciimłodzieży.

• FundacjaMuszkieterów

GłównymcelemFundacjiMuszkieterów jestpomoc tym,którzy znajdują sięw trudnej sytuacji

materialnejiżyciowej,zwłaszczadzieciomzdomówdziecka.PoprzezakcjeFundacjiprzedsiębiorcy

starająsięrealizowaćzasadęspołecznejodpowiedzialnościprzedsiębiorczościpolegającąm.in.na

dzieleniusięwypracowanymizyskami.

31

• FundacjaARTiFAKT

Organizacja powstała na kanwie funkcjonującej w Swarzędzu pracowni artystycznej ceramiki i

rzeźby. Działalność Fundacji nie ogranicza się tylko do funkcji plastycznych. Praca z gliną czy

rękodziełosąważnymzadaniemdlaczłonkóworganizacji,alenie jedynym.Dużoprzedsięwzięć

ARTIFAKTu związanych jest z zarażaniem miłością do twórczości i rozwijaniem artystycznych

zmysłówudzieci(imieszkańców)miasteczekiwsioddalonychodmetropolii.

• Stowarzyszenie„Horyzonty”Poznań

DogłównychzadańStowarzyszenianależyorganizowanieiprowadzeniedziałańprofilaktycznych

wobec dzieci i młodzieży zagrożonych demoralizacją i społecznie niedostosowanych,

przeciwdziałanie demoralizacji i przestępczości dzieci imłodzieży poprzez stosowanie środków

zapobiegawczych(profilaktycznych)powstawaniutychzjawiskwskaliindywidualnejizbiorowej,

inicjowanie i realizacja zadań zmierzających do readaptacji społecznej nieletnich zagrożonych

demoralizacjąoraznieletnichsprawcówczynówkaralnychorazreintegracjazawodowaispołeczna

osóbwykluczonychspołecznieizagrożonychwykluczeniemspołecznym.

• StowarzyszenieAbstynentówŻagiel

Stowarzyszenieprowadzidziałalnośćwzakresieterapiiosóbuzależnionychodalkoholu -grupa

AA,spotkańrodzinnych,wsparciadlawspółuzależnionychorazorganizacjiczasuwolnegodzieci

pacjentów.

• PolskiKomitetPomocySpołecznej

Celem Stowarzyszenia jest kształtowanie postaw społecznych, sprzyjających bezpośredniemu

uczestnictwuwdziałaniachna rzeczosóbpotrzebującychpomocy,niesienie fachowejpomocy,

udzielanie materialnego i organizacyjnego wsparcia oraz przywracanie nadziei i poczucia

bezpieczeństwa ludziom znajdującym się w trudnych sytuacjach życiowych, w szczególności

biednym,bezdomnym,samotnymiopuszczonym.

• CaritasprzyParafiach

Stowarzyszenie Udziela pomocy doraźnej i długofalowej, materialnej i finansowej osobom

bezrobotnym,bezdomnym,chorym, starszym,dzieciomz rodzinubogich,a także imigrantom i

uchodźcom. Caritas udziela również pomocy humanitarnej ofiarom wojen, kataklizmów i

nieszczęśćnaturalnychpozagranicamiPolski.

• FundacjaRozwojuSystemuEdukacji

GłównymcelemFundacjijestszerokopojmowanewspieraniedziałańnarzeczrozwojuedukacjiw

Polsce, które przyczynią się do poprawy jakości i efektywności systemu oświaty, szkolnictwa

32

wyższegoiszkoleńwPolsceorazichotwarcianaświat.

• StowarzyszenienaRzeczDzieciiMłodzieżyLider

Celem Stowarzyszenia jest pomoc dzieciom i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych dotkniętych

alkoholizmemorazinnymipatologiami.Stowarzyszenieorganizujem.in.obozyterapeutycznedla

dzieciimłodzieżyzagrożonychpatologiąorazzajęciamającenaceluwyrównywanieichszansw

środowisku.

• Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Wielkopolski Oddział Regionalny reprezentowany przez TPD

OddziałMiejskiwSwarzędzu

Towarzystwo Przyjaciół Dzieci jest pozarządowym stowarzyszeniem prowadzącym działalność

pożytku publicznego na rzecz dzieci.W ramach działalności służy dzieciom - przedewszystkim

wymagającymratunkuipomocy.

• StowarzyszenieKulturalneOrkiestraDętawSwarzędzu

Stowarzyszenieprowadzidziałalnośćwzakresiemuzyki,kultury,sztukiorazochronydóbrkultury

idziedzictwanarodowego

IV.Analizawynikówbadań

1. Badaniewśródmieszkańcówgminy

Badanie wśród mieszkańców zrealizowano z 381 respondentami, z czego 67,2% pochodziło z

obszarumiejskiego,32,8%zobszarówwiejskichgminy.52,2%ankietowanychstanowiłykobiety,47,8%

mężczyźni. Rozkład próby badawczej miał charakter reprezentatywny z względu na zmienne obszar

miejscazamieszkania,płećorazwiekbadanychizostałopracowanywoparciuodaneGłównegoUrzędu

Statystycznego.

Tabela 11. Rozkład próby badawczej w badaniach mieszkańców Gminy

18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70+ Razem

Obszarmiejski

Mężczyzna 23 31 21 21 17 9 122

Kobieta 22 31 22 23 22 14 134

33

Obszarwiejski

Mężczyzna 12 15 13 10 7 3 60

Kobieta 12 17 12 10 8 6 65

Razem 69 94 68 64 54 32 381

Wprezentowanymprojekciebadawczymzastosowanometodęsondażudiagnostycznego.Zgodnie

z przyjętą metodologią, wielkością próby badawczej oraz wytycznymi Ośrodka Pomocy Społecznej w

Swarzędzu,przyjętoankietęjakotechnikębadawczą.Wtymceluskonstruowanonarzędziebadawczew

postaci kwestionariusza ankiety. Materiał badawczy pozyskano metodą bezpośrednich wywiadów

kwestionariuszowych.

Profildemograficznyrespondentów

Wykres 5. Badani mieszkańcy Gminy względem płci

Kobiety52,2%

Mężczyźni47,8%

34

Wykres 6. Badani mieszkańcy Gminy względem obszaru miejsca zamieszkania

Spośródogółubadanych,największyodsetektoosobywwieku30-39lat(24,7%)oraz18-29lat

(18,1%).Najmniejlicznągrupęwiekowąstanowiązkoleiosobywwieku70latiwięcej(8,4%).

Wykres 7. Badani mieszkańcy Gminy względem grup wiekowych

Wśród badanych mieszkańców gminy, największy odsetek posiadał wykształcenie zasadnicze

zawodowe (33,9%), następnie średnie (29,3%) oraz wyższe (24,2%). Spośród respondentów, 6,1%

ukończyłoszkołępodstawową,3,6%gimnazjum,a2,9%szkołypolicealne.

Obszar miejski67,2%

Obszar wiejski32,8%

18-2918,1%

30-3924,7%

40-4917,8%

50-5916,8%

60-6914,2%

70 i więcej8,4%

35

Wykres 8. Badani mieszkańcy Gminy względem poziomu wykształcenia

Ocenajakościżyciawgminie

Na pytanie o jakość życia w gminie, biorąc pod uwagę ogół respondentów, wyrażona została

pozytywna opinia. Aż 72,4% badanych bardzo dobrze i dobrze wypowiada się na temat aktualnych

warunkówżyciawmieście.Łącznie23,9%ankietowanychwyraziłonegatywnąopinięwtejkwestii.3,7%

respondentówniepotrafiłowyrazićjednoznacznejopinii.

Wykres 9. Badani mieszkańcy względem opinii na temat jakości życia w Gminie

Problemyosóbniepełnosprawnych

W odniesieniu do pytania o problemy osób niepełnosprawnych, przeważająca większość

respondentówniepotrafiłaokreślić,zjakimitrudnościamiborykająsięteosoby,zuwaginafakt,żenie

Podstawowe6,1%

Gimnazjalne3,6%

Zasadnicze zawodowe

33,9%

Średnie29,3%

Policealne2,9%

Wyższe24,2%

Bardzo dobrze19,5%

Dobrze52,9%

Źle17,1%

Bardzo źle6,8%

Trudno powiedzieć3,7%

36

znajątakichosóblubznająjeniedostatecznie.Spośródbadanych,którzywskazalinaproblemytakichosób,

największyodsetekodpowiedzikoncentrowałsięwokółkwestiimedycznych:utrudnionydostępdousług

medycznych(18,1%)orazrehabilitacyjnych(14,9%).Naizolacjęosóbniepełnosprawnychzwróciłouwagę

7,8% badanych, na kwestię bezrobocia 4,8%. Nieznaczny odsetek respondentów wspomniał o

utrudnieniach komunikacyjnych (4,2%), barierach architektonicznych (3,7%) oraz problemach

psychologicznych (2,3%). Najmniejszy odsetek badanych wskazał na brak akceptacji w środowisku

lokalnym(1,3%).

Wykres 10. Problemy osób niepełnosprawnych w opiniach mieszkańców Gminy

Podobnie, jak w poprzednim pytaniu, tak na pytanie o to, czy oferta pomocy dla osób

niepełnosprawnych jest wystarczająca, przeważająca większość badanych nie potrafiła udzielić

jednoznacznejodpowiedzi(79,6%).Spośródrespondentów,łącznie16,0%twierdziło,żepomocudzielana

osobomniepełnosprawnymjestniewystarczająca.Odmiennegozdaniabyłozaledwie4,4%.

1,3%

2,3%

3,7%

4,2%

4,8%

7,8%

14,9%

18,1%

76,4%

Brak akceptacji w środowisku lokalnym

Problemy psychologiczne

Bariery architektoniczne

Utrudniona możliwość korzystania ze środków transportu

Bezrobocie

Izolacja

Utrudniony dostęp do usług rehabilitacyjnych

Utrudniony dostęp do usług opiekuńczych

Nie wiem, nie znam osób niepełnosprawnych

37

Wykres 11. Opinie mieszkańców Gminy na temat pomocy oferowanej osobom niepełnosprawnym

W opinii większości badanych, dostęp do placówek opieki zdrowotnej w gminie jest

niewystarczający (72,3%). Trudno jednakw tym kontekście oceniać działalność gminyw tym zakresie,

bowiemdostępnośćdousługmedycznychjestjednąznajniżejocenianychzmiennychwbadaniachjakości

życiawPolsce,zarównonapoziomielokalnym,regionalnymiogólnopolskim.Możnazatemwnioskować,

żeprezentowanewtymzakresiewynikiodnosząsiębardziejdoogólnejopiniinatematdostępnoścido

służbyzdrowia,wmniejszymstopniunatomiastdospecyfikigminy.

Tabela 12. Opinie mieszkańców Gminy na temat poszczególnych elementów jej funkcjonowania

Zdecydowanie

pozytywniePozytywnie Negatywnie

Zdecydowanie

negatywnie

Trudno

powiedzieć

Organizacjaczasuwolnegoosóbdorosłych 15,2% 54,5% 19,5% 3,2% 7,6%

Organizacjaczasuwolnegodzieci 10,1% 67,8% 15,4% 2,2% 4,5%

Organizacjaczasuwolnegomłodzieży 3,1% 34,1% 43,8% 15,3% 3,7%

DostępdoInternetu 38,4% 51,6% 5,2% 2,7% 2,1%

Dostępdoinformacjinatematwydarzeńw

gminie 22,1% 66,2% 6,0% 4,3% 1,4%

Dostępdoofertykulturalnej 19,7% 45,1% 19,9% 4,0% 11,3%

Organizacja imprez cyklicznych na terenie

gminy 23,4% 39,4% 22,8% 10,7% 3,7%

Poziomopiekispołecznej 4,8% 21,2% 16,4% 8,9% 48,7%

Dostępdoopiekizdrowotnej 4,0% 5,2% 56,2% 19,4% 15,2%

Bezpieczeństwopubliczne 19,3% 47,9% 22,1% 10,7% 0,0%

Tak1,3%

Raczej tak3,1%

Raczej nie3,6%

Nie12,4%

Trudno powiedzieć79,6%

38

Warunkimieszkaniowe 24,4% 59,1% 11,3% 5,2% 0,0%

Ofertaedukacyjnaszkół 11,3% 61,5% 15,4% 2,5% 9,3%

Dostępnośćdoprzedszkoli 7,2% 9,7% 25,7% 14,3% 43,1%

Udziałmieszkańcówwżyciupublicznym 1,3% 14,9% 38,3% 12,6% 32,9%

Działalnośćorganizacjipozarządowych 3,2% 8,6% 1,3% 0,0% 86,9%

Jak wynika z przeprowadzonej analizy wyników badania, mieszkańcy gminy najlepiej oceniają

dostępnośćdoInternetu(4,20p.),dostępdoinformacjinatematwydarzeńwgminie(3,97p.),działalność

organizacji pozarządowych (tu należy zaznaczyć, żewypowiedziało się zaledwie 13,1% badanych) oraz

warunkimieszkaniowe(3,71p.).Najniżejzkoleiocenionyzostałdostępdoopiekizdrowotnej(2,04p.),

udziałmieszkańcówwżyciupublicznym(2,31p.)orazdostępnośćdoprzedszkoli(2,47p).Poziomopieki

społecznej uzyskał w prezentowanym zestawieniu poziom 2,93 p. Warto jednak nadmienić, że

wspomnianypoziomopieki społecznejorazdostępnośćdoprzedszkoli tokwestie, które jednoznacznie

zostały ocenione przez najmniejszą liczbę respondentów (odpowiednio 48,7% i 43,1% badanych nie

potrafiłowyrazićkonkretnejopinii).

Wykres 12. Wskaźnik opinii na temat poszczególnych elementów funkcjonowania Gminy

2,04

2,31

2,47

2,65

2,93

3,43

3,44

3,64

3,64

3,70

3,71

3,86

3,95

3,97

4,20

Dostęp do opieki zdrowotnej

Udział mieszkańców w życiu publicznym

Dostępność do przedszkoli

Organizacja czasu wolnego młodzieży

Poziom opieki społecznej

Bezpieczeństwo publiczne

Organizacja imprez cyklicznych na terenie gminy

Dostęp do oferty kulturalnej

Organizacja czasu wolnego osób dorosłych

Oferta edukacyjna szkół

Organizacja czasu wolnego dzieci

Warunki mieszkaniowe

Działalność organizacji pozarządowych

Dostęp do informacji na temat wydarzeń w gminie

Dostęp do internetu

39

Napytanieoobserwacjęnegatywnychzjawiskodnoszącychsiędodzieciimłodzieżywnajbliższym

otoczeniumiejscazamieszkania,badanimieszkańcyGminywpierwszejkolejnościzwróciliuwagęnadwie

kwestie.Ponadpołowarespondentówpodała,żeobserwujebezproduktywnespędzanieczasuwolnego

(59,7%),a48,2%alkoholipapierosy.17,5%zwróciłouwagęnademoralizację,podobnyodsetek(17,1%)

nakwestięnarkomanii.Ankietowaninieodnotowalizkoleizjawiskzwiązanychzsieroctwemitrudnościami

w przystosowaniu młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo - wychowawcze i rodziny zastępcze.

19,1%ankietowanychniezwróciłouwaginażadnenegatywnezjawiskadotyczącedzieciimłodzieżywich

okolicymiejscazamieszkania.

Tabela 13. Opinie mieszkańców Gminy na temat problemów związanych z funkcjonowaniem osób młodych

Bezproduktywnespędzanieczasuwolnego 59,7%

Alkoholipapierosy 48,2%

Niedostrzegamżadnychnegatywnychzjawisk 19,1%

Demoralizacja 17,5%

Narkomania 17,1%

Przestępczośćichuligaństwo 14,8%

Zaniedbaniasocjalne 10,7%

Zaniedbaniawychowawcze 9,3%

Przemoczestronyrodziców 3,6%

Sieroctwo 0,0%

Trudności w przystosowaniu młodzieży opuszczającej

placówkiopiekuńczo-wychowawczeirodzinyzastępcze 0,0%

Analizawskazańprzezrespondentówistnieniawichokolicymiejscazamieszkaniaposzczególnych

problemówspołecznychdowodzi,żenajczęściejobserwowanymiproblemamisązmaganiaosóbstarszych

zproblemamiżyciacodziennego(49,1%)orazalkoholizm(45,8%).Wopiniachrespondentówproblemy

osób starszych są najpoważniejszym problemem (8,4 p.). Wynik ten nie dziwi, biorąc pod uwagę

wzrostowetendencjeosóbstarszychwewspółczesnychspołeczeństwach,atakżeniezadowalającystan

opieki zdrowotnej, deklarowanych przez respondentów. Najmniejszy odsetek ankietowanych zwrócił

natomiast uwagę na problem bezdomności (2,2%). W opiniach respondentów, wśród badanych

problemów,skalabezdomnościwgminiejestnajmniejsza.

40

Tabela 14. Odsetek badanych, którzy zwracali uwagę na poszczególne problemy społeczne oraz analiza skali tych problemów w opiniach badanych

Problem Odsetekbadanych,

którzywskazująna

danychproblem

Opiniabadanychna

tematskalidanego

problemu

Alkoholizm 45,8% 5,4p.

Narkomania 18,9% 3,7p.

Przemocdomowa 14,1% 4,2p.

Bezradnośćrodzinwsprawachopiekuńczo-wychowawczych 7,4% 3,5p.

Bezdomność 2,2% 1,6p.

Bezrobocie 5,1% 2,3p.

Osobystarsze,zmagającesięzproblemamiżyciacodziennego 49,1% 8,4p.

Przestępczość 12,3% 3,2p.

2. Badaniewśróduczniówszkółgimnazjalnychiponadgimnazjalnych

W badaniu udział wzięło 358 uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych zamieszkujących

obszarGminySwarzędz.Spośródbadanych,50%stanowiliuczniowiegimnazjów,kolejne50%uczniowie

liceówogólnokształcących,technikóworazzasadniczychszkółzawodowych.

Wykres 12. Badani uczniowie względem typu szkoły

Gimnazjaliści50,0%

Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych

50,0%

41

Respondentamiwprezentowanymbadaniubyło54,2%kobieti45,8%mężczyzn.

Wykres 13. Badani uczniowie względem płci

Naetapieopracowaniametodologiibadaniapodjętodecyzjęozachowaniuwstosunkudouczniów

tychsamychpytańoskalęproblemówspołecznychwGminie.Wyjątkiemjestniezamieszczeniepytania

odnośniebezradnościrodzinwsprawachopiekuńczo–wychowawczych(pytanieuznanozanieadekwatne

dowiekurespondentów).Wpytaniachskierowanychdouczniówpojawiłosięzkoleipytanieoprzemoc

wśródrówieśników.

Analizadeklaracjibadanychuczniówdowodzi,żeposiadająoniodmiennespojrzenienawybrane

problemy społeczne. Podobieństwadoszukaćmożna sięwodniesieniudopytańo alkoholizm (45,3%),

przemoc domową (11,3%), bezdomność (0,0%) czy bezrobocie (3,8%). Z kolei największa rozbieżność

widoczna jest w deklaracjach ankietowanych dotyczących narkomanii (33,2%) oraz osób starszych,

zmagającychsięzproblemamiżyciacodziennego(16,9%).Wyraźnieniższy jest teżodsetekuczniówod

dorosłychmieszkańców,którzywskazująnaobserwowaniewswoimotoczeniuprzestępczości.

Wskazane powyżej rozbieżności dotyczące zjawiska narkomanii tłumaczyćmożna jego skaląw

poszczególnychgrupachwiekowych.Szeregbadańrealizowanychwtymzakresiewyraźniewskazuje,że

problem ten dotyczy osób młodych. Wprawdzie statystyczna osoba uzależniona od narkotyków to

przedziałwieku25-34lata,jednakinicjacjarozpoczynasięwcześniej(zrealizowanychwostatnichlatach

badań,corazwcześniej),najczęściejwwiekuszkolnym.

Kobiety54,2%

Mężczyźni45,8%

42

UczniowieszkółzGminywyraźnierzadziejobserwującodzienneproblemyosóbstarszych.Ten

fakt można z pewnością tłumaczyć różnicami międzypokoleniowymi oraz wiekem badanych, przez co

niewieluznichdostrzegaproblemyludzistarszych.

Analizawskazańproblemówspołecznychprzezuczniówdowodzi,żenajczęściejwskazująonina

przemocwśródrówieśników(78,4%).Nieulegawątpliwości,żenatakwysokiodsetekskładasięnietylko

przemoc fizyczna, ale także psychiczna oraz coraz częściejwystępujące zjawisko cyberprzemocy. Skala

obserwowanej przez uczniów przemocy wśród rówieśników stanowi istotny problem w skali całego

społeczeństwa.Wtymwymiarzewynikibadanianieodbiegająwistotnysposóboddanychogólnopolskich.

Projekt pn. Agresja i przemoc szkolna. Raport o stanie badania wskazuje, że ponad 2/3 uczniów było

przynajmniejrazobrażanych,wyśmiewanychlubprzezywanych17.

Tabela 15. Odsetek badanych uczniów, którzy zwracali uwagę na poszczególne problemy społeczne oraz analiza skali tych problemów w opiniach badanych

Problem Odsetekbadanych,

którzywskazująna

danychproblem

Opiniabadanychna

tematskalidanego

problemu

Alkoholizm 45,3% 7,1p.

Narkomania 33,2% 8,2p.

Przemocdomowa 11,3% 2,8p.

Przemocwśródrówieśników 78,4% 8,5p.

Bezdomność 0,0% 0,0p.

Bezrobocie 3,8% 1,4p.

Osobystarsze,zmagającesięzproblemamiżyciacodziennego 16,9% 7,9p.

Przestępczość 5,6% 3,1%

AnalizaopiniimłodzieżyodnośnieposzczególnychwarunkówżyciawGminiedowodzi,żenajlepiej

ocenianymikwestiamisą:dostępdoInternetu,bezpieczeństwo,dostępdoinformacjinatematwydarzeń

wGminieorazofertaedukacyjnaszkół.Najniżejocenionozkoleiorganizacjęczasuwolnegomłodzieżyoraz

organizacjęimprezcyklicznychnatereniegminy.

17 Agresja i przemoc szkolna. Raport o stanie badania, Warszawa 2014, s. 24.

43

Tabela 16. Opinie badanych uczniów na temat poszczególnych elementów funkcjonowania gminy

Zdecydowaniepozytywnie Pozytywnie Negatywnie Zdecydowanie

negatywnieTrudno

powiedziećOrganizacjaczasuwolnegodlamłodzieży 3,5% 7,9% 63,7% 21,4% 3,5%

DostępdoInternetu 33,1% 53,2% 10,0% 3,7% 0,0%Dostępdoinformacjinatematwydarzeńwgminie 14,2% 59,1% 11,7% 2,0% 13,0%

Dostępdoofertykulturalnej 6,6% 39,4% 14,5% 10,2% 29,3%OrganizacjaimprezcyklicznychnaterenieGminy 3,5% 19,6% 41,9% 18,3% 16,7%

Bezpieczeństwo 21,9% 42,8% 18,3% 10,4% 6,6%

Ofertaedukacyjnaszkół 8,2% 46,3% 29,4% 13,3% 2,8%

Poniższe zestawienie prezentuje ranking ocen poszczególnych warunków życia w opiniach

młodzieżyzamieszkującejobszarGminy.

Wykres 14. Wskaźnik opinii badanych uczniów na temat poszczególnych elementów funkcjonowania Gminy

Biorącpoduwagę formyspędzania czasuwolnegomłodzieżymieszkającejwGminieSwarzędz,

najczęściej wykonywaną czynnością jest korzystanie z Internetu oraz granie na urządzeniach

multimedialnych.Znacznyodsetekbadanych(15,3%-codziennie,a38,5%-kilkarazywtygodniu)spędza

czaswolny z rówieśnikami. Z badaniawynika, żemłodzieżnie znajduje czasuna czytanie książekpoza

2,05

2,38

3,07

3,25

3,51

3,83

4,02

Organizacja czasu wolnego dla młodzieży

Organizacja imprez cyklicznych na terenie Gminy

Oferta edukacyjna szkół

Dostęp do oferty kulturalnej

Bezpieczeństwo

Dostęp do informacji na temat wydarzeń w gminie

Dostęp do Internetu

44

lekturami obowiązkowymi. Na uwagę zasługuje również fakt, że 13,3% respondentów nigdy w ciągu

ostatniegomiesiącaniespędzałoczasuwolnegozrodzicami,a52,6%uczyniłototylkokilkarazywciągu

ostatniegomiesiąca.

Tabela 17. Częstotliwość aktywności badanych uczniów w poszczególnych formach spędzania czasu wolnego

3. BadaniejakościoweprzedstawicieliinstytucjinaterenieGminy

W odniesieniu do badań jakościowych, przeprowadzono indywidualne, częściowo

ustrukturalizowanewywiady z dziesięcioma przedstawicielami instytucji działających na terenieGminy

Swarzędz.Celembadaniabyłouzyskanie szerokiegospektrumopiniina tematproblemówspołecznych

Gminy z perspektywy osób, które w swojej codziennej pracy zawodowejmają z owymi problemami i

zjawiskamistyczność.

Czynność Codziennie Kilkarazywtygodniu

Kilkarazywmiesiącu

Nigdywciąguostatniegomiesiąca

Niedotyczy

Granienaurządzeniachmultimedialnych 63,6% 25,9% 10,5% 0,0% 0,0%Uprawianiesportupozazajęciamiwszkole 3,4% 17,3% 47,1% 32,2% 0,0%Czytanieksiążekpozalekturamiobowiązkowymi 0,0% 7,5% 15,3% 77,2% 0,0%

Zajmowaniesięwłasnymhobby 11,6% 9,4% 5,2% 73,8% 0,0%

KorzystaniezInternetu 91,5% 6,3% 2,2% 0,0% 0,0%Spędzanieczasuwolnegozrodzeństwem 3,4% 18,1% 45,9% 0,0% 32,6%Spędzanieczasuwolnegozrodzicami 5,8% 28,3% 52,6% 13,3% 0,0%

Spacer 0,0% 3,4% 46,7% 49,9% 0,0%Spotkaniatowarzyskiezrówieśnikami 15,3% 38,5% 43,6% 2,6% 0,0%Spotkaniarodzinnepozamiejscemzamieszkania 1,3% 4,7% 62,4% 26,4% 5,2%

45

3.1. Najistotniejszeproblemyspołeczneisposobyichrozwiązywaniawopiniachbadanych

Bezradnośćwychowawczarodziców

Kwestiabezradnościwychowawczejrodzicówtoproblem,którywskazywanybyłnajczęściejprzez

badanych,wwiększościwywiadówwymienianybyłteżnapierwszymmiejscu.Rozmówcywskazywalina

nieporadnośćrodzicówwkwestiinakładanienadzieciobowiązkówiichegzekwowania.Podkreślano,że

współpracaszkołyzdomemfunkcjonuje,aleniewielewnosiwkwestiiuświadomieniasobieprzezuczniów

koniecznościedukacjiwłaśniezuwaginabezradnośćrodziców.

Pomimo, że problem bezradności wychowawczej rodziców wskazywany był przez większość

badanych,sąonirównieżzgodni,żeproblemtenniedotyczytylkoGminySwarzędz, lecz jestszerszym,

ogólnospołecznymproblemem.

Młodzieżaczaswolny

Większość indagowanych uznała, że w gminie istnieje problem spędzania czasu wolnego przez

młodzież i niewystarczającej oferty w tym względzie, szczególnie dla młodzieży gimnazjalnej i

ponadgimnazjalnej.Badaniwskazywali,żeistniejeproblemwłóczeniasiępomieściemłodychludzi.Formy

spędzaniaczasuwolnegosądlamłodychograniczoneprzezliczbęmiejsc,aletakżeśrodkifinansowe.W

opiniachrozmówców,małojestwGminiemiejsc,wktórychdziecimogłybyspędzaćczasbezpłatnieiktóre

byłyby dostosowane do ich wieku. Indagowani wskazywali np. na świetlice socjoterapeutyczne,

podkreślającjednocześnie,żesąoneskierowanedodziecizeszkółpodstawowych.

Badaniuważali,żemłodzieżjesttakągrupąspołeczną,dlaktórejmałajestofertaspędzaniaczasuwolnego

na terenie Gminy. O ile zawsze się znajdzie oferta dla młodszych dzieci, osób starszych czy

niepełnosprawnych,otyledlamłodzieżyniemaofertyskierowanejbezpośredniodonich.

Badani zwrócili takżeuwagę, żebyćmożeniemadostatecznejdiagnozypotrzebmłodzieżyw zakresie

preferowanychprzezniąformspędzaniaczasuwolnego,cowkonsekwencjipowoduje,żemłodziludzie

niechcąkorzystaćzform,któresądlanichorganizowane.Dziejęsiętak–wopiniachindagowanych–z

powodu niedostosowania tych form do potrzeb młodzieży. Rozmówcy zgodnie jednak stwierdzili, że

obserwują potrzeby młodych ludzi w zakresie różnych form spędzania czasu wolnego oraz zapał do

angażowaniasięwróżneprzedsięwzięcia.

46

Uzależnienia

Wopiniachindagowanych,głównymproblememwkwestiiuzależnieńnadalpozostajealkoholizm.

Badani twierdzą jednocześnie, że nie obserwuje sięw Gminie istotnegowzrostu zjawiska narkomanii.

PotwierdzajątozarównoprzedstawicielePolicji,OśrodkaPomocySpołecznejjakiszkółnaterenieGminy.

Społecznaalienacja

Z rozmów z większością badanych wynika, że lokalna społeczność jest charakterystyczna pod

względem relacji społecznych, cechuje ją względnie niski stopień integracji społecznej. Indagowani

twierdzą, że mieszkańcy Gminy to swoisty, zamknięty krąg, jednocześnie trudny do zaktywizowania i

podejmowaniawspólnychdziałańnarzeczswojejspołeczności.

W opiniach dwóch indagowanych, w społeczności lokalnej Gminy brakuje osób z charyzmą,

rozpoznawalnychliderówiorganizatorówspołecznościlokalnych,którzyinicjowaliby,koordynowaliszereg

działań,aprzedewszystkimpozytywniewpływalinaaktywnośćmieszkańców.

Osobystarsze

Wwywiadachzprzedstawicielamiinstytucjipomocowychniejednokrotniepojawiałsięwątekosób

starszych. Z rozmówzbadanymiwynika, żewyraźnie zwiększa się ilość zgłoszeńnausługiopiekuńcze.

Rośnietakżezapotrzebowanienainneformywsparcia,wszczególnościwzakresieformspędzaniaczasu

wolnego, społecznej integracji. Indagowani jednomyślnie twierdzili, że skala tego problemu będzie

znaczącowzrastaćwrazzniskądzietnościąistarzeniemsięspołeczeństwa.

WspółpracapomiędzyinstytucjamiwGminie

Wszyscy badani w wywiadach indywidualnych wyrazili ogólnie pozytywną opinię na temat

współpracyzinnymiinstytucjamipomocowyminaterenieGminy.Wskazywano,żedziśwewspółpracy

pomiędzyszeregieminstytucjilokalnychliczysięczęstoszybkośćreakcjinapewnezjawiska.Zacieśnianie

współpracystwarzatakąmożliwość,atymsamympozwalanaskuteczniejsząpomoc.

Warto dodać, że w zakresie współpracy instytucji na terenie Gminy, badani wskazali na jeszcze

jedną,istotnązależność.Wichopiniach,informacjaoskutecznej,interdyscyplinarnejpomocywróżnych

47

obszarach,szybkodocieradoszerokorozumianejspołecznościlokalnej.Tozkoleiskutkujeotwarciemsię

mieszkańcównaotaczająceichproblemy,októrychzaczynająmówić,iktórezaczynajązgłaszać.

3.2. Podsumowaniewynikówbadaniajakościowego

Zprzeprowadzonegobadaniajakościowegowśródprzedstawicieliinstytucjiwynika,żewopiniach

indagowanych, skala problemów społecznych Gminy Swarzędz nie odbiega w istotnym stopniu od

problemówspołecznychwskaliogólnopolskiej.

Przeważającawiększość rozmówcówwskazała jednak na istniejący problem zagospodarowania

czasuwolnegomłodzieżygimnazjalnej i ponadgimnazjalnej.Wydaje sięwięc– co zresztąpotwierdzają

również badania ilościowe, że tę kwestię cechuje niższe tempowzrostuw stosunku do intensywnego

rozwoju Gminy w ostatnich latach, w których widać tendencje do uniezależniania się od aglomeracji

poznańskiej.

Drugimproblemem,którywopiniachindagowanychcharakteryzujespołecznośćlokalnąGminyto

niskipoziomintegracjispołecznej,czywręczalienacjispołecznej.Wopiniachbadanych,problemtenmoże

wynikaćzbrakulokalnychliderów,którzyskupialibyspołecznośćGminywokółszeregulokalnychinicjatyw.

Badaniwskazalinatomiast,żewichopiniach,pewneproblemyspołecznewGminiesąnaniższym

poziomie w porównaniu z innymi miastami, szczególnie z Poznaniem. Tak badani wypowiadali się na

przykładwkwestiibezpieczeństwaczyproblemówzuzależnieniamiodsubstancjipsychoaktywnych.

Warto zauważyć, że indagowani jednomyślnie wyrazili pozytywną opinię na temat współpracy

poszczególnych instytucji działających na obszarze Gminy, co stanowi niezmiernie ważny czynnik w

działaniachpomocowych.

V.AnalizaSWOT

Analiza SWOT jest podstawą do zdiagnozowania i sformułowania podstawowych problemów i

zagadnieństrategicznych.Jestmetodąidentyfikacjisłabychisilnychstronorganizacjiorazbadaniaszansi

zagrożeń, jakie stoją przed polityką społeczną gminy. Analiza SWOT zawiera określenie czterech grup

czynników:

„mocnychstron”-uwarunkowańwewnętrznych,którestanowiąsilnestronypolitykispołecznej,iktóre

należyciewykorzystanesprzyjaćbędąjejwzmacnianiu;

48

„słabychstron”-uwarunkowańwewnętrznych,którestanowiąsłabestronypolitykispołecznej,iktórenie

wyeliminowanebędąjąosłabiać;

„szans” - uwarunkowań zewnętrznych, które nie są bezpośrednio zależne od zachowania społeczności

gminy,alemogąbyćtraktowanejakoszanseiprzyodpowiedniopodjętychdziałaniach,wykorzystanejako

czynnikisprzyjającerozwiązywaniuproblemówspołecznych;

„zagrożeń” - uwarunkowań zewnętrznych, które także nie są bezpośrednio zależne od zachowania

społecznościgminy,alektóremogąstanowićzagrożeniedlarozwiązywaniaproblemówspołecznych.

Tabela 18. Analiza SWOT

Mocnestrony Słabestrony

• Położeniegeograficzne,

• Napływludzimłodych,

• Niskastopabezrobocia,

• Powstawanienowychpodmiotówgospodarski,

• Działalność instytucji pracujących na rzecz

osób potrzebujących i ich wzajemna

współpraca,

• Współpraca z organizacjami pozarządowymi

działającymi na rzecz rodzin, osób starszych i

zagrożonychwykluczeniemspołecznym,

• Dostępność do bezpłatnego poradnictwa

specjalistycznego, realizowanego przez

jednostkipubliczneiorganizacjesamorządowe

(poradyprawne,konsultacjepsychologiczne),

• Wykwalifikowana i kompetentna, stale

doskonalącaswojeumiejętnościkadrapomocy

społecznej,

• Dobre rozeznanie środowiska lokalnegoprzez

pracowników służb pomocy społecznej,

pedagogówipsychologówszkolnychitd.,

• Słabozdiagnozowaneproblemyspołeczności

lokalnej.Diagnozyiraportyzwynikówbadań

ograniczają się najczęściej do powiatu

poznańskiego i nie pozwalają na określenie

specyfikigminy,

• Funkcjonowanie – w opiniach badanych -

placóweksłużbyzdrowia,

• Udziałmieszkańcówwżyciupublicznym,

• Infrastrukturarekreacyjnadlamłodzieży,

• Edukacja przedszkolna na obszarach

wiejskich,

• Słabozdiagnozowanepotrzebyludzimłodych

w zakresie atrakcyjnych dla nich form

spędzaniaczasuwolnego,

• Brakliderówspołecznościlokalnej,

• Ograniczone środowiskowe formy wsparcia

dla osób niepełnosprawnych i starszych:

mieszkaniachronione,hosteledziennedomy

opieki.

49

• Otwartość Ośrodka Pomocy Społecznej i

samorządu gminnego na współpracę ze

środowiskiemlokalnym,

• Ogólnie dostępna oferta pomocy i

różnorodność form wsparcia w zakresie

bezrobocia, uzależnień, przeciwdziałania

przemocy w rodzinie i innych problemów

dotykającychmieszkańców.

Szanse Zagrożenia

• Warunki dla powstawania nowych

podmiotówgospodarki,

• Polityka Unii Europejskiej oraz Polski,

traktująca zmiany demograficzne, jako

wyzwanie dla całej Unii Europejskiej oraz

Polski,

• Nowaperspektywafinansowaniazfunduszy

unijnych 2014-2020 oraz z innych

programów.

• Niepokojące dla całego kraju prognozy

demograficzne,

• Wzrastającaskalaproblemówosóbstarszych.

Identyfikacjasytuacjistrategicznejzwiązanajestzocenąsiłypowiązańczynnikówzewnętrznychi

wewnętrznych.Wzależnościodpowiązańszansizagrożeńzmocnymiisłabymistronamimożnawyróżnić

czterytypysytuacjistrategicznej:

Strategiazachowawcza–organizacjadziaławniekorzystnymotoczeniuzewnętrznym,aleposiadasilnie

powiązany z zagrożeniami zewnętrznymi zespół mocnych stron, jest więc w stanie zdecydowanie

odpowiedziećnazagrożenia.

Strategia defensywna – słabe strony organizacji są silnie powiązane z zewnętrznymi zagrożeniami.

Strategiadefensywnajeststrategiąnastawionąnaprzetrwanie.

50

Strategiaofensywna–worganizacjiprzeważająmocnestrony,awjegootoczeniusilniepowiązaneznimi

szanse.Strategiaofensywnajeststrategiąsilnejekspansjiorazrozwojuwykorzystującegoobydwaczynniki.

Strategiakonkurencyjna-organizacjaposiadaprzewagęsłabychstronnadmocnymi,alefunkcjonujew

przyjaznym dla siebie otoczeniu, co pozwala mu utrzymywać swoją pozycję. Niemniej jednak słabość

wewnętrzna uniemożliwia skuteczne wykorzystanie szans, które daje otoczenie zewnętrzne. Strategia

konkurencyjna powinna koncentrować sięwięc na takim eliminowaniuwewnętrznych słabości, abyw

przyszłościlepiejwykorzystaćszanseotoczenia.

W przypadku Gminy Swarzędz – mając na względzie analizę SWOT - zasadnym wydaje się

przyjęcie strategii ofensywnej, oznaczającej, że sytuacja zewnętrzna, np. napływ młodych ludzi czy

możliwośćpozyskiwaniaśrodkówunijnych,wzmacniamocnestrony.DlagminySwarzędzoznaczato,że

należy podjąć ofensywne działania mające na celu wykorzystanie szans w konfrontacji z mocnymi

stronamiwcelusukcesywnegoeliminowaniasłabychstron.

VI.Podsumowaniediagnozyiwynikówbadań

Dokonując diagnozy problemów społecznych Gminy Swarzędz wykorzystano szereg danych

pozyskanychodjednostekorganizacyjnychsamorząduterytorialnegoorazinstytucjiwspółdziałającychw

szerokorozumianymobszarzepolitykispołecznej.Ponadto,zawyjątkiemźródełzastanych,wykorzystano

danewtórnewpostacibadańilościowych,jakościowychorazanalizySWOT.

Dzięki zestawieniuuzyskanych informacji i ich skorelowaniu zmożliwościami kompetencyjnymi

samorząduterytorialnego,wskazaćmożnanajistotniejszeobszaryproblemowe.

Starzejącesięspołeczeństwo-WZROST

Jednym z głównych problemów demograficznych w Polsce jest zjawisko starzejącego się

społeczeństwa.Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego, liczba osób w wieku emerytalnym

2035rokustanowićbędzie26,7%całejpopulacjikraju.Pomimoobecnej,dobrejsytuacjidemograficznej

Gminy,związanejwszczególnościznapływemmłodychludzi,należyprzyjąćżewkolejnychlatachwzrośnie

skalaproblemówspołecznychdotykającychosobystarsze.Doproblemówtychnależąprzedewszystkim:

choroby,wykluczeniespołeczneorazpoczucieosamotnienia.

51

Dysfunkcyjnośćrodzin–STAGNACJA/WZROST

Przyczyndysfunkcyjnościrodzinmożnadoszukiwaćsięwwieluzjawiskach,takichjakalkoholizm

czy ubóstwo. Coraz częściej jednak zwraca się dziś uwagę na nieporadność wychowawczą, niskie

kwalifikacjeogólneietyczne.Niebezznaczenia-dlaprognozowaniazmianwtymobszarze-pozostają

również bieżące dane dotyczące rozwodów, których w Polsce przybywa w ostatnich latach. O fali

rozwodów mówi się dziś w kontekście największego zagrożenia współczesnej rodziny, stąd istotnym

zadaniem–zawyjątkiemmaterialnegowsparcia-jestrealizowanieprogramówosłonowychnarzeczdzieci

orazpomocpsychologiczna,poradnictworodzinne,terapiarodzinnaczypomocprawna.

Pomimotego,żeprognozujesięspadekbezrobociaczyubóstwawGminie,możliwyjestwzrost

odsetka rodzin niepełnych.Wynika to z faktu, że z roku na rok rośniew Polsce odsetek rozwodów, a

prognozywtymwzględzienieprzewidująspadku.

Alienacjaspołeczna–STAGNACJA/SPADEK

Potencjałspołecznyśrodowiskalokalnego,aktywnośćspołecznaiintegracjamieszkańcówGminy

będziejednymznajważniejszychelementówkształtującychpolitykęspołeczną.Ztegopowodu,kluczowym

wydaje się działanie skoncentrowane na aktywności obywateli, wspierane przez szereg instrumentów

wpływających na ich włączenie w nurt życia publicznego. W tym procesie istotne jest określenie roli

organizacjipozarządowychoraz liderówspołeczności lokalnychorazbudowa–wszczególnościpoprzez

edukacjęiwspółpracęnaszczeblulokalnym–kapitałuspołecznego.

Bezrobocie-SPADEK

Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego, stopa bezrobocia w ciągu najbliższych lat

będziewyraźniespadać.Biorącpoduwagę,żejużwchwiliobecnejGminaSwarzędzcechujesięrelatywnie

niskąstopąbezrobocia,potrzebyinterwencjiwtymobszarzebędącorazmniejszeikoncentrowaćsiębędą

wszczególnościnadostosowywaniusięosóbwiekuprodukcyjnymdodynamiczniezmieniającegosięrynku

pracy.

Ubóstwo-SPADEK

Wzwiązkuz faktem,żegłównympowodemubóstwa jestbezrobocie,azkoleiwtymobszarze

prognozujesięspadek,należyzakładaćrównieżwzrostdochodówwłasnychgospodarstwdomowych,a

tymsamymwzrostichzamożnościispadekubóstwa.

52

Niepełnosprawność-WZROST

Wzwiązkuztym,żejakjużwcześniejwspomniano,prognozydemograficznewskazująnaistotny

wzrost liczbyosóbwwiekupoprodukcyjnym,możnaprzyjąć, że następował będziewzrost liczbyosób

niepełnosprawnych. Z analiz danych ogólnopolskich wynika, że przeważająca większość osób

niepełnosprawnychutrzymuje się głównie ze świadczeń społecznych. Ponadto,osoby te legitymują się

statystycznieniższymwykształceniem,coutrudniaim,zarównowejścienarynekpracy,jakiiutrzymanie

zatrudnienia.

Uzależnienie–STAGNACJA/SPADEK

Wzwiązkuzbardzodobrąsytuacjąnalokalnymrynkupracyorazoptymistycznymiperspektywami

nanajbliższelata,nieoczekujesię istotnegowzrostuliczbyosóbuzależnionychodalkoholuisubstancji

psychoaktywnych.Nie zmienia to jednak faktu, że kwestia tapozostajenadalważnymwyzwaniemdla

kształtowania polityki społecznej, w szczególności w obszarze profilaktyki. W tym kontekście, w

odniesieniu do dzieci i młodzieży szczególnego znaczenia nabierają inicjatywy związane z

zagospodarowaniem ich czasuwolnego. Biorąc pod uwagę fakt, że opracowana diagnozawskazuje na

niedostatecznedziałaniawtymobszarze,wszczególnościstosunkudomłodzieży,kwestiatawydajesię

byćistotnądlaprzyszłychdziałańGminy.

Przemocwrodzinie–STAGNACJA/SPADEK

Najczęściejwskazywanymiprzyczynamiprzemocywrodziniesąbrakumiejętnościpanowanianad

gniewem i złością oraz problemy życia codziennego, skutkujące często uzależnieniem od alkoholu.

WprawdzieniskastopabezrobociawGminieorazszerokorozumianezadowoleniemieszkańcówzjakości

życianiewskazują,żewnajbliższychlatachwzrośnieskalaprzemocywrodzinie,nadalzasadnymiwydają

siędziałaniazmierzającedowzrostuświadomościspołecznej,prowadzącewkonsekwencjidoujawniania

większego odsetka przypadków przemocy domowej. W tym kontekście, słusznym wydaje się

kontynuowanie działań w postaci kampanii społecznych, adresowanych w szczególności do ogółu

mieszkańcówgminy.

Bezdomność-STAGNACJA

Wzwiązkuztym,żenieprognozujesięistotnegowzrostubezrobocia,uzależnieńczypogłębiania

sięubóstwa,przewidujesię,żeskalabezdomnościutrzymasiędo2022rokunawzględniestałym,obecnym

poziomie. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że przedstawiciele instytucji pomocowych – z uwagi na brak

53

noclegownidlaosóbbezdomnych–mająograniczonemożliwościdziałańdoraźnychwstosunkudotej

grupyspołecznej,zasadnymwydajesięustaleniedziałańnanajbliższelata,zmierzającychdopoprawyw

tejkwestii.

Bezpieczeństwopubliczne-SPADEK

Rozwój infrastrukturywGminieoraz prognozowany spadekpoziomubezrobocia oraz ubóstwa

skutkowaćwinnyzmniejszeniemsięliczbyprzestępstw,awkonsekwencjidalszymwzrostemsatysfakcjiz

jakościżycianaterenieGminy.

VII.MisjaiceleStrategii

1. Misja PriorytetowymzadaniemwładzGminySwarzędzjestzapewnieniewysokiegopoziomużyciaswoim

mieszkańcom,awięcstworzeniemożliwościiwarunkówdorozwojuwewszystkichdziedzinachżycia.Na

szczególnąuwagęzasługujątuosoby,którezróżnychwzględówsamodzielnieniesąwstaniewłączyćsię

wszeregprzemianpodnoszącychwarunkiżyciowespołecznościlokalnej.Wspieranietychosóbstwarzaim

szansę do rozwoju, a co za tym idzie przekłada się na spadek liczby osób zagrożonych wykluczeniem

społecznymwgminie.

Zgodniezpowyższymzałożeniem,adresatamiStrategiiRozwiązywaniaProblemówSpołecznychsą

mieszkańcyGminy Swarzędz, zarównoosoby jak i rodziny, którzywymagają pomocywodzyskaniu sił,

wiarywsiebieizdolnościdosamodzielnegofunkcjonowania.

Zprzeprowadzonejanalizyorazbadańwynika,żemisjawyznaczonawpoprzednimdokumencie

strategicznym („SWARZĘDZ – silne rodziny, solidarni mieszkańcy, aktywnie przeciwstawiający się

zjawiskom marginalizacji i wykluczeniu społecznemu”) jest nadal aktualna i zmian należy dokonać

jedynienapoziomiecelów.

2. Cele

W pracach nad Strategią założono, że powinna ona określać zadania dla Gminy Swarzędz w

zakresie rozwiązywania problemów społecznych. Gminna strategia rozwiązywania problemów

społecznych, określająca potrzeby mieszkańców gminy, winna być tworzona metodą planowania

54

partnerskiego z udziałem różnych instytucji działających na terenie Gminy, co doprowadzi do

porozumieniaiwspółdziałaniawrozwiązywaniuproblemówspołecznych.

DążącdorealizacjiwizjiGminyustalićnależyprzedewszystkimceległówne(strategiczne)orazw

następnej kolejności cele operacyjne (szczegółowe). Warunkiem osiągnięcia strategicznych celów w

zakresie polityki społecznej jest aktywizacja wspólnoty, doskonalenie pracy socjalnej, współpraca

poszczególnych instytucji oraz dostęp do odpowiednio zorganizowanej infrastruktury, aby udzielana

pomoc docierała do najbardziej potrzebujących mieszkańców gminy, odpowiadała ich potrzebom i

oczekiwaniom.

Analizaszans izagrożeńnakładaobowiązeksprecyzowaniacelówstrategicznych.Celetemuszą

równieżbyćzbieżnezeStrategiąRozwojuGminy i innymiprogramamiopracowanymi iwdrożonymido

realizacji.

Ceległówneokreślonodlatrzechobszarów:

1. Rodzina,młodzieżidzieci.

2. Przeciwdziałaniewykluczeniuspołecznemu.

3. Integracjaspołecznaiobywatelskość

1.Obszarstrategiczny:Rodzina,młodzieżidzieci.

CELGŁÓWNY1

WZMOCNIENIEPODSTAWOWYCHFUNCKJIRODZINY

Nr ZadaniaHarmonogram

realizacjiPodmiot/ywdrażające

Celszczegółowynr1.1:

Efektywnysystemwspieraniarodzinyidziecka.

1.1.1 Podniesienie kompetencji

wychowawczych rodziców

poprzez udział

w programach rozwoju

kompetencji rodzicielskich,

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego,szkoły

55

warsztatachtematycznych,

spotkaniachintegracyjnych

promujących pozytywne

wzorcerodzicielskie.

1.1.2 Promowanie i wspieranie

rodzin wielodzietnych

poprzez zwiększanie

dostępności do

różnorodnych usług

specjalistycznychidóbrnp.

kształcenia.

1.1.3 Organizowanie pomocy

terapeutycznej i

socjoterapeutycznej dla

rodzinidzieci.

Celszczegółowynr1.2:

Interdyscyplinarnapracazrodzinąidzieckiem

1.2.1 Dążenie do zacieśniania

współpracy

interdyscyplinarnej w celu

wzmocnienia pozycji

dziecka w środowisku

lokalnym.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego,szkoły

Celszczegółowynr1.3:

Wzmacnianieformaktywizacjispołecznejdzieciimłodzieży(profilaktykawykluczenia

społecznego).

56

1.3.1 Rozwój zainteresowań i

wspieranie talentów

poprzez organizowanie

zajęćpozalekcyjnych.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

1.3.2 Zapewnienie wypoczynku

letniego i zimowego

dzieciomimłodzieży.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

1.3.3 Zwiększenie różnorodności

tematycznej zajęć

proponowanych w

placówkachistniejących.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

1.3.4 Zapewnienie dzieciom i

młodzieży szerokiego

dostępudoalternatywnych

form spędzania czasu

wolnego miedzy innymi

poprzez zwiększanie liczby

zajęć pozaszkolnych przy

wykorzystaniu bazy

rekreacyjnej placówek

szkolnych oraz zaplecza

sportowego.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

Celszczegółowynr1.4:

Zmniejszenieskaliwystępowaniazjawiskaprzemocywrodzinie.

1.4.1 Przeciwdziałanie

występowaniu zjawiska

przemocy w rodzinie

poprzez prowadzenie

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

57

działań informacyjnych i

edukacyjnych.

1.4.2 Prowadzeniesystemowych

działań mających na celu

zapobieganie przemocy w

rodzinie.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

Celszczegółowynr1.5:

Skutecznaprofilaktykaizminimalizowanienegatywnychskutkówuzależnień.

1.5.1 Wspieranie działań na

rzeczkształtowaniapostaw

i umiejętności społecznych

ważnych dla zdrowia i

trzeźwości.

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorządu terytorialnego, Gminna

Komisja Rozwiązywania Problemów

Alkoholowych

1.5.2 Prowadzenie edukacyjnej

działalności profilaktycznej

mającej na celu

kształtowanieświadomości

społecznej dotyczącej

uzależnień.

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorządu terytorialnego, Gminna

Komisja Rozwiązywania Problemów

Alkoholowych

1.5.3 Udzielanie

specjalistycznego wsparcia

rodzinom, w których

występuje problem

uzależnień.

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorządu terytorialnego, Gminna

Komisja Rozwiązywania Problemów

Alkoholowych

1.5.4 Wdrażanie programów

promujących zdrowy styl

życia.

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorządu terytorialnego, Gminna

Komisja Rozwiązywania Problemów

Alkoholowych

58

CELGŁÓWNYNR2

STWORZENIEWARUNKÓWDOROZWOJUMŁODZIEŻYIDZIECI

Nr ZadaniaHarmonogram

realizacjiPodmiot/ywdrażające

Celszczegółowynr2.1:

Organizacjaczasuwolnegodladzieciimłodzieży.

2.1.1 Organizowanie nowych,

atrakcyjnych form

spędzaniaczasuwolnegow

oparciu o wcześniej

zdiagnozowane

zainteresowania dzieci i

młodzieży: edukacyjnych,

sportowych, kulturalnych i

artystycznychitd.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

2.1.2 Promowanie i wspieranie

aktywności sportowej,

kulturalnej, artystycznej

wśród dzieci i młodzieży

oraz rodzinnego spędzania

czasuwolnego.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

2.1.3 Zapewnienie możliwości

wypoczynku dzieci i

młodzieży w czasie ferii i

wakacji.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

2.1.4 Rozwijanie oferty świetlic

środowiskowych z

elementamisocjoterapii.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

59

2.1.5 Rozwijanie talentów i

zainteresowań dzieci i

młodzieży poprzez zajęcia

w szkolnych klubach

tematycznych

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

2.1.6 Integracja dzieci i

młodzieży poprzez

organizację i realizację

wspólnychprojektów.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

Celszczegółowynr2.2

Promocjawzorcówspędzaniawolnegoczasu.

2.2.1 Organizowaniewydarzeńo

charakterze kulturalnym,

sportowymiartystycznym.

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

2.2.2 Przekazywanie tradycji

poprzez integrację i

realizację przedsięwzięć

międzypokoleniowych

(filmy, spektakle teatralne,

przeglądy).

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

Celszczegółowynr2.3

Zwiększenieświadomościouzależnieniach.

2.3.1 Systematyczne wdrażanie

praktyki profilaktycznej

mającej na celu

podnoszenie świadomości

społecznej dotyczącej

wychowania w trzeźwości

oraz przeciwdziałanie

uzależnieniomodalkoholu

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorządu terytorialnego, Gminna Komisja

Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

szkoły

60

i substancji

psychoaktywnych.

Celszczegółowynr2.4

Podniesieniepoziomukształceniawśróddzieciimłodzieży.

2.4.1 Wzbogaceniewyposażenia

pracownidydaktycznych.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

2.4.2 Organizowanie

różnorodnych zajęć

pozalekcyjnych w klubach

zainteresowań

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

2.4.3 Wzbogacenie gminnej

infrastruktury do zajęć

rekreacyjno – sportowych

tj. boisk sportowych i

placów zabaw, dbałość o

dalszy rozwój

infrastruktury sportowej i

rekreacyjnej na terenie

Gminy.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

2.4.4 Wspieranie rozwoju

zasobów kulturalnych

instytucji polityki

społecznej.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

61

II.Obszarstrategiczny:Przeciwdziałaniewykluczeniuspołecznemu.

CELGŁÓWNYNR1

WSPARCIEOSÓBZAGROŻONYCHWYKLUCZENIEMSPOŁECZNYM

Nr ZadaniaHarmonogram

realizacjiPodmiot/ywdrażające

Celszczegółowynr1.1

Przeciwdziałanieizolacjiosóbstarszychorazrozwójusługwspomagającychiwspierających

1.1.1 Zapewnienie

kompleksowej pomocy i

usług dostosowanych do

potrzebosóbstarszych.

2016-2022 jednostkisamorząduterytorialnego

1.1.2 Wspieranie działań

sprzyjających solidarności

międzypokoleniowej oraz

tworzenie warunków do

pobudzenia aktywności

osób starszych w

społecznościlokalnej.

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

1.1.3 Kontynuacja działań na

rzecz integracji osób

starszych ze środowiskiem

lokalnym.

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

1.1.4 Doskonalenie systemu

wsparcia środowiskowego

dlaseniorów

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

1.1.5 Rozwijanie instrumentów

wsparcia dla osób

bezdomnych –

noclegownia,

2016-2022 jednostkisamorząduterytorialnego

62

porozumienia ze

schroniskami i

noclegowniami na terenie

Poznania.

1.1.6 Wsparcie osób

zagrożonychbezdomnością

i bezdomnych poprzez

zapewnienie schronienia,

pracę socjalną, działania

osłonowe, reintegrację

społecznąizawodową.

2014-2020 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

Celszczegółowynr1.2

Rozwijaniesystemuwsparciaiaktywizacjiosóbniepełnosprawnychiichrodzin.

1.2.1 Organizowanie imprez

integracyjnych.

2014-2020 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

1.2.2 Rozwijanie dziennych

ośrodkówpobytudlaosób

niepełnosprawnych i ich

rodzin.

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

1.2.3 Zorganizowanie systemu

wsparcia środowiskowego

dla osób

niepełnosprawnych.

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

1.2.4 Stworzenie możliwości do

pełnej rehabilitacji

fizycznej, psychologicznej i

społecznej osób

niepełnosprawnych.

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

1.2.5 Aktywizacja rodziny i

środowiska sąsiedzkiegow

zaspokajaniu niezbędnych

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

63

potrzeb życiowych osób

niepełnosprawnych.

Celszczegółowynr1.3

Wspieraniekształceniaustawicznego.

1.3.1 Podnoszenie kwalifikacji

przez pracowników JST

poprzez udział w kursach,

szkoleniach,

konferencjach.

2016-2022 jednostkisamorząduterytorialnego

1.3.2 Systematyczne

wzmacnianiekadr.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

1.3.3 Wdrażanie systemu oceny

jakościoferowanychusług.

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

1.3.4 Zdobywanie kwalifikacji

zawodowych przez osoby

bezrobotne, poszukujące

pracy i zagrożone

wykluczeniem

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego,PUP

1.3.5 Wdrażanie narzędzi i

instrumentów aktywnej

integracji w tym

kontraktówsocjalnych

2016-2022 placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego,PUP

64

III.Obszarstrategiczny:Integracjaspołecznaiobywatelskość

CELGŁÓWNYNR1

WZROSTINTEGRACJISPOŁECZNEJ

Nr ZadaniaHarmonogram

realizacjiPodmiot/ywdrażające

Celszczegółowynr1.1

Aktywizacjamieszkańcówgminywdziałaniachnarzeczspołecznościlokalnej.

1.1.1 Wyłanianie liderów

społeczności lokalnej i

wspieranie rozwoju ich

kompetencjipoprzezudziałw

projektach, szkoleniach,

doradztwie, konferencjach i

seminariach.

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

1.1.2 Inicjowanie projektów

aktywizujących

poszczególnych członków

społecznościdodziałań,które

wymagać będą współpracy

lokalnych środowisk na

terenieGminy

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

1.1.3 Promowanieiwspieranieidei

wolontariatuipozyskiwanie

wolontariuszydorealizacji

zadańdotyczących

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

65

rozwiązywaniaproblemów

społecznych.

1.1.4 Zwiększeniepoziomu

partycypacjiobywatelskiejw

życiuGminy

placówki oświatowe, organizacje

pozarządowe, jednostki samorządu

terytorialnego

Celszczegółowynr1.2

Wsparcierozwojuorganizacjipozarządowychipodmiotówekonomiispołecznej.

1.2.1 Utworzenie podmiotów

ekonomiispołecznejnp. CIS,

spółdzielnie socjalne,

przedsiębiorstwaspołeczne).

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

1.2.2 Wspieranieirozwójinicjatyw

zzakresuekonomiispołecznej

(m.in. klauzule społeczne w

zamówieniach publicznych,

zlecanie zadań organizacjom

pozarządowym)

2016-2022 organizacje pozarządowe, jednostki

samorząduterytorialnego

VII.ZarządzanierealizacjąStrategii

1.SystemaktualizacjiStrategii

Strategiawymagaaktualizacjizewzględunazmianyzachodzącezarównowewnątrzgminy,jakiw

jejotoczeniu.NajczęstszymmodyfikacjompodlegaćbędązapisywczęścioperacyjnejStrategii.Najlepszą

metodą na wprowadzenie zmian w dokumencie Strategii jest jej weryfikacja w społecznym procesie,

poprzezspotkaniawarsztatowe ikonsultacjespołeczne.Weryfikacjawuspołecznionymprocesiesłużyć

będzieocenierealizacjiorazuaktualnieniuzapisówStrategii.Wtrakcieweryfikacjimogąpowstaćnowe

celeszczegółoweiprojektydotyczącetychaspektówżyciawGminie,którychwczasietworzeniaStrategii

niemożnabyłoprzewidzieć.

66

Należy jednakkonsekwentniedążyćdopoprawy jakościżyciamieszkańcówzawartychwcelach

głównych,tebowiemelementyStrategiiniepowinnypodlegaćzmianom.

2.MonitoringStrategii

SpotkaniamonitorującerealizacjęStrategiiodbywaćsiębędąrazwroku.Wramachmonitoringu

wykonanyzostanieprzegląducelówizadaństrategicznychorazosiągnięciazaplanowanychrezultatów,a

takżepostępówibarierywrealizacjiStrategii.

3.SystemocenyiaktualizacjiStrategii.

RadaGminywSwarzędzuotrzymujesprawozdaniezwykonaniaStrategii zadanyrokdokońca

pierwszegokwartałurokunastępnego.

VIII. Źródła i ramy finansowe działań przewidzianych do realizacji wramachStrategii

Jednym z najistotniejszych warunków realizacji celów zawartych w każdej strategii jest jej

finansowanie. Zakłada się, że ramy finansowe „Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na

terenieGminySwarzędz”obejmująlata2016-2022,gdyżwtymokresiebędąrealizowanewsposóbciągły

zdefiniowaneceleoperacyjneiszczegółowe.

Przewidujesię,żerealizacjaproponowanychcelówidziałańnastąpiprzywykorzystaniunastępujących

źródełfinansowania:

• środkiwłasnezbudżetuGminy;

• środkiprzekazaneGminiezbudżetupaństwa(dotacje);

• środkifunduszykrajowych(PFRON);

• projektysystemoweikonkursowewramachśrodkówzMinisterstwaPracyiPolitykiSpołecznej

orazUniiEuropejskiej;

• środki pochodzące z funduszy pomocowych Unii Europejskiej (Europejski Fundusz Rozwoju

Regionalnego,EuropejskiFunduszSpołeczny).