การประชมเชงปฏบตการ (Workshop)ส าหรบหนวยประเมนอสระ

โครงการศกษาระบบมาตรฐานคณภาพการขนสงสนคาเกษตรและอาหารดวยรถบรรทก

The Study of Agri-food Transportation Quality Standard for Truck Operation

วทยาลยการจดการ มหาวทยาลยมหดล

คณภาพการบรการขนสงสนคาเกษตร?

สนคาเสยหาย?

ผจางงานไมพงพอใจ สงผลกระทบตอผบรโภค

ปจจยดานการขนสงสนคาโอกาสและทศทาง ของธรกจสนคาเกษตรและอาหาร

นโยบาย

พฤตกรรมผบรโภค

ยกระดบคณภาพการใหบรการและความสามารถในการแขงขน

การขนสงสนคาเกษตรและอาหารดวยรถบรรทก แบบควบคมอณหภมTemperature Controlled Truck Service

ทมาและความส าคญของโครงการ

วตถประสงค1. ศกษาวธการจดกระบวนการโลจสตกสและมาตรฐานตางๆ ทเกยวของกบการ

ขนสงสนคาในกลมสนคาเกษตรและอาหารแบบควบคมอณหภม (Cold Chain)

2. ศกษาและเสนอแนวทางการพฒนาระบบมาตรฐานคณภาพการขนสงสนคาเกษตรและอาหารดวยรถบรรทกแบบควบคมอณหภม(Cold Chain Management for Truck Operation)

3. สงเสรมใหเกดการลดตนทนหรอคาใชจายของผผลตและผสงออกทเกดขนจากการเสอมเสยของสนคาเกษตรและอาหาร (Food Loss) ในระหวางการขนสงสนคาทไมไดมาตรฐาน

วตถประสงค

ขอบเขตการศกษา• การขนสงและการกระจายสนคา

(Business to Business: B-B)ชนดสนคา

o อาหารแชแขง (Frozen) จดเกบทอณหภม (-18°C หรอต ากวา)

o อาหารแชเยน (Chilled) จดเกบทอณหภม (+4°C) - (-1°C)

o ผกและผลไมสด จดเกบทอณหภม (4°C) - (+15°C)

โครงการศกษาระบบมาตรฐานคณภาพการขนสงสนคาเกษตรและอาหารดวยรถบรรทก

Workshop อยางนอย 260 คน

- สวนกลาง และสวนภมภาค 200 คน- หนวยตรวจประเมนอสระ 60 คน

ต.ค. - พ.ย. 61

Focus Group6 ครง อยางนอย 140 คน

สวนกลาง และ สวนภมภาค

ก.ค.- ส.ค. 61

IN DEPTH INTERVIEW20 ราย ครอบคลม 3 กลมสนคา

ส.ค.-ต.ค. 61

ทดลองออกตรวจประเมนผประกอบการน ารอง

(Pilot TEST)ไมนอยกวา 10 ราย

ธ.ค. – ม.ค. 62

Best Practice3 ราย ครอบคลม 3 กลมสนคา

(ไทย+ตางประเทศ)

ส.ค. – ก.ย. 61

Border Trade Studyอยางนอย 1 เสนทาง

ส.ค 61

Final Seminarกรงเทพมหานคร 200 คน

สมมนาปดโครงการ

ม.ค. 62

คมอ และสอวดทศนม.ค. 62

จดท าโครงการน ารอง แผนพฒนา และหลกเกณฑในการประเมนคณภาพ

ธ.ค. 61

จดท ารางมาตรฐานคณภาพ

(DRAFT)ก.ย. 61

Questionnaireส ารวจความคดเหนตอแผนพฒนา

และมาตรฐานขนสง

ธ.ค. 61

IN DEPTH INTERVIEW20 ราย ครอบคลม 3 กลมสนคา

ก.ย.- ต.ค. 61

1st Seminarประชาสมพนธ

1 ครง อยางนอย 100 คน

ธ.ค. 61

รายงานผลการจดประชมกลมยอย (Focus Group)ในหวขอ“การพฒนาระบบมาตรฐานคณภาพการขนสงสนคาเกษตรและ

อาหารดวยรถบรรทกแบบควบคมอณหภม (Cold Chain)”

ครงท วนท สถานท กลมผประกอบการ จ านวนผเขารวม

1 12 กรกฎาคม 2561 โรงแรมปทมวน ปรนเซส กรงเทพมหานคร

ผมสวนเกยวของทกกลม 52 ราย

2 10 สงหาคม 2561 โรงแรมอมาร ดอนเมอง แอรพอรท กรงเทพมหานคร

ผผลตสนคาเกษตรและอาหาร

25 รายผจดจ าหนายและผสงออก

3 14 สงหาคม 2561 โรงแรมอมาร ดอนเมอง แอรพอรท กรงเทพมหานคร

ผผลต/ประกอบรถหองเยนและเทคโนโลยทเกยวของ

24 ราย

4 28 สงหาคม 2561 โรงแรมเวยงอนทร

จงหวดเชยงราย

ผประกอบการขนสง

(เนนการคาชายแดน)

27 ราย

5 6 กนยายน 2561 Heartwork Co-Working Space by Portochinoจงหวดสมทรสาคร

ผประกอบการขนสง 38 ราย

6 10 กนยายน 2561 โรงแรมนวแทรเวลลอดจ จงหวดจนทบร

ผประกอบการขนสง 27 ราย

รวม 193 ราย

รายงานผลการประชม Focus Group (ครงท 1(ตอ))ประมวลภาพการประชมกลมยอย ครงท 1 ณ กรงเทพ ฯ

ประมวลภาพการประชมกลมยอย ครงท 2 ณ กรงเทพฯ

รายงานผลการประชม Focus Group (ครงท 1(ตอ))ประมวลภาพการประชมกลมยอย ครงท 3 ณ กรงเทพ ฯ

ประมวลภาพการประชมกลมยอย ครงท 4 ณ จงหวดเชยงราย

รายงานผลการประชม Focus Group (ครงท 1(ตอ))ประมวลภาพการประชมกลมยอย ครงท 5 ณ จงหวดสมทรสาคร

ประมวลภาพการประชมกลมยอย ครงท 6 ณ จงหวดจนทบร

รายงานผลการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ผประกอบการขนสง ผวาจาง/ผใชบรการ ผประกอบการรถหองเยน

และเทคโนโลยทเกยวของ รวมถงหนวยงานภาครฐ

บรษท ธงหงอมพอรทแอนดเอกซพอรท จ ากด

กลมผจดจ าหนายสนคาเกษตรและอาหาร

กลมผใหบรการขนสง

บรษท สหมณฑลเซอรวสเซนเตอร จ ากด (Denso)

บรษท รจโอฬาร ทรานสปอรต จ ากด

กลมผผลตรถหองเยนและเทคโนโลยทเกยวของ

บรษท เอม เคหองเยน

บรษท รกชยหองเยน จ ากด

กลมผใหบรการ คลงสนคาหองเยน

สรปการสมภาษณเชงลก

และหนวยงานราชการ

ภาพการลงพนทสมภาษณเชงลก

บรษท สหมณฑลเซอรวสเซนเตอร จ ากด (Denso) บรษท รจโอฬาร ทรานสปอรต จ ากด

บรษท วนลงค เทคโนโลย จ ากด บรษท กดเทมพ จ ากด

บรษท ท เค ด ไฟเบอร จ ากด บรษท โออชกรป จ ากด (มหาชน)

มลนธโครงการหลวง เชยงใหม

ภาพการลงพนทสมภาษณเชงลก

SPAR Supermarket

ศนยกระจายสนคาบรษท เจรญโภคภณฑอาหาร จ ากด (มหาชน)

มลนธโครงการหลวง กรงเทพมหานคร บรษท เดอะมอลล กรป จ ากด

บรษท ซพออลล จ ากด (มหาชน)

ภาพการลงพนทสมภาษณเชงลก

ประมวลภาพการสมภาษณเชงลก: กลมผใหบรการขนสง

ภาพการลงพนทสมภาษณเชงลก

ประมวลภาพการสมภาษณเชงลก: กลมผใหบรการคลงสนคาหองเยน

สรปผลการสมภาษณเชงลก

ความทาทายของการใหบรการจดสงสนคาเกษตรและอาหารดวยรถบรรทกแบบควบคมอณหภม : การขนสง

การ Pre-cooling ทไมมประสทธภาพสงผลใหสนคา

เสยหาย

การขนสงสนคาทมอณหภมของสนคา หรออณหภมตหองเยนทไมเหมาะสม

การจดเรยง การขนถายและการล าเลยงไมเหมาะสม

การตรวจสอบ / บนทกอณหภมการขนสงทไม

เหมาะสม

ผลการศกษา

ขาดแผนฉกเฉนส าหรบชวงเวลาสงสดเมอผวาจางตองการขนสง

สนคามากขน

ขาดความรความเขาใจเรองมาตรฐานหองเยนและการบ ารงรกษา รวมถงแนวทางการยกระดบการใหบรการ

ขาดการฝกอบรมพนกงานใหมทกษะในการขนสงสนคาแบบควบคมอณหภมโดยเฉพาะ

ผลการศกษา

ความทาทายของการใหบรการจดสงสนคาเกษตรและอาหารดวยรถบรรทกแบบควบคมอณหภม : การบรหารจดการ

ความเชอมโยงของปญหาการใหบรการขนสงสนคาเกษตรและอาหารดวยรถบรรทกแบบ Cold chainและ องคประกอบของมาตรฐาน (ราง)

- Pre-cooling -การตรวจรบสนคา (Checking)- การบรรทก (Loading System) - การจดเรยงสนคา (Sorting) - บรรจภณฑ (Packaging) - การเกบรกษา Storage

- วธการขนถาย(Material/Product Handling)- Anti-room / Anti-area - Post-cooling

หลงการขนสง

การขนถาย/ การล าเลยงสนคา

ระหวางการขนสง

กอนการขนสง:การรบสนคาจาก warehouse

มาตรฐานความสะอาดและความปลอดภย

มาตรฐานหองเยนและการบ ารงรกษา+รถและอปกรณ

การพฒนาทรพยากรบคคลพนกงานและพนงงานขบรถ

ปฏบตการขนสง

- เทคโนโลย (Technology) eg. RFID, Temperature Tags, Data logger, GPS

- การรวบรวม (Consolidation and sharing)- อปกรณ/กลองควบคมอณหภม

ขาดความรความเขาใจในเรองการขนสงทถกตอง รวมถงอณหภมทเหมาะสมกบสนคา

อณหภมไมเหมาะสม และไมเปนไปตามมาตรฐานการขนสงในชวง Pre-cooling การขนถาย และการล าเลยงสนคา

อณหภมเพมขนในขณะทมการขนสงสนคา

ระบบการ Monitoring ไมเหมาะสม สนคาหายหรอมความสญเสยในขณะขนสง

สนคาถกสงคน ปญหาความสะอาดและความปลอดภยของสนคา ขาดแผนการพฒนา

ความทาทาย/อปสรรคของการขนสงแบบ Cold chain

- Checklist การตรวจสอบและแผนพฒนา

ขาดการประเมนความสามารถและความพรอมในการใหบรการ

องคประกอบมาตรฐาน (ราง)

• การรบสนคาจากผวาจาง การประเมนขอบเขตการรบจางงาน การวางแผนการขนถาย การขนสง และ

การสงมอบสนคา การรบสนคา การล าเลยง/ขนถายสนคา การจดวาง/จดเรยงสนคาบนรถหองเยน

1. กจกรรมดานปฏบตการขนสง

• ระหวางการขนสง การควบคมอณหภมระหวางการขนสง

• การสงมอบสนคา การตรวจสอบกอนสงมอบสนคา การขนถายสนคา

3. กจกรรมดานมาตรฐานหองเยนและการบ ารงรกษา

• การพฒนาทรพยากรบคคล การฝกอบรม การตรวจสขภาพ

• มาตรฐานรถหองเยนและการบ ารงรกษา มาตรฐานของสวนประกอบรถหองเยน การตรวจสอบและบ ารงรกษา

• ความสะอาดและความปลอดภย การท าความสะอาดของตหองเยน สารเคมทใชในการท าความสะอาด

ภายในตเยน

• การจดการเหตฉกเฉน การจดการกรณเหตการณฉกเฉนใน

กรณรถหองยนหรอเครองท าความเยนขดของ

2. กจกรรมดานความสะอาดและความปลอดภย

4. กจกรรมดานการพฒนาทรพยากรบคคล

ประโยชนทไดจากมาตรฐานคณภาพการขนสงสนคาเกษตรและอาหารดวยรถบรรทก แบบควบคมอณหภม (Cold Chain)

(ราง)มาตรฐานคณภาพการขนสงสนคาเกษตรและอาหารดวยรถบรรทกแบบควบคมอณหภม และแนวทางการรบรองมาตรฐาน

รางมาตรฐานคณภาพการขนสงสนคาเกษตรและอาหารดวยรถบรรทกแบบควบคมอณหภมน มขอก าหนดตางๆ ทครอบคลมการด าเนนกจกรรมการขนสง ใน 4 ดาน

(ซงมขอก าหนดทงหมด 11 ขอ และ ขอแนะน า 2 ขอ) ไดแก

1. กจกรรมดานปฏบตการขนสง

2. กจกรรมดานความสะอาด

3. กจกรรมดานมาตรฐานหองเยนและการบ ารงรกษา

4. กจกรรมดานการพฒนาทรพยากรบคคล

รายละเอยดดงเอกสารแนบ

ขอบเขตของการขนสงสนคาดวยรถบรรทกสนคาเกษตรและอาหารแบบควบคมอณหภม

การขนสงสนคาแบบควบคมอณหภม

การจดสงสนคาทมการควบคมอณหภมดวยรถตหองเยน

การขนสงสนคาแบบไมควบคมอณหภม

วธการใหบรการ

การบรการ

ระหวางการขนสงสนคาเกษตรและอาหารทมการควบคม

อณหภมสนคาในตหองเยนใหเหมาะสมกบสนคา

ใหบรการดวยรถบรรทกสนคาแบบควบคมอณหภม

ขนสงสนคาเกษตรและอาหารทอณหภมหองแบบทวไป

ใหบรการดวยรถบรรทกสนคาทวไป

การจดสงสนคาทมการควบคมอณหภมดวยรถตหองเยน

+Cooling Material

ระหวางการขนสงสนคาเกษตรและอาหารทมการควบคม อณหภม

สนคาใน Cooling Material และตหองเยนใหเหมาะสมกบสนคา

ใหบรการดวยรถบรรทกสนคาแบบควบคมอณหภม และมการขนสงสนคาทบรรจใน cooling

material

(ราง องคประกอบ) คมอปฏบตงานขนสงสนคาเกษตรและอาหารดวยรถบรรทกแบบควบคมอณหภม

(ราง องคประกอบ) คมอปฏบตงานขนสงสนคาเกษตรและอาหารดวยรถบรรทกแบบควบคมอณหภม

................................................

สวนท 1 องคความรพนฐาน

1. ความรเกยวกบประเภทและการเลอกใช รถและหองเยน 2. ความรเกยวกบเทคโนโลยทเกยวของกบการขนสงแบบควบคมอณหภม 3. ความรเกยวกบอณหภมทเหมาะสมส าหรบการจดเกบและขนสงสนคา

- สนคาประเภทแชแขง ควรจดเกบและขนสงทอณหภม (–18°C) หรอต ากวา - สนคาแชเยน ควรจดเกบและขนสงทอณหภม (+4°C) – (0°C) - ผกและผลไมสด ควรจดเกบและขนสงทอณหภม (+4°C) – (+15°C)

4. ความรเกยวกบการจดการองคกร (โดยเฉพาะการวางแผนบคลากรทเกยวของในการใหบรการขนสงสนคาเกษตรและอาหารแบบควบคมอณหภม)

สวนท 2 วธปฏบตการขนสงแบบควบคมอณหภม

5. ว การประเมนความสามารถและความพรอมของตนเองกอนการรบจางงาน

- ความสามารถและความพรอมของรถ พนกงาน และการจดการ

6. ว การตรวจสภาพรถและหองเยนกอนจะรบสนคา

7. ว การท าความเยนลวงหนา

กอนการขนสง

- ชนดสนคา - ปรมาณสนคา - อณหภมของสนคา - การลดอณหภมของรถหองเยนกอนการรบสนคา (Pre-Cooling) - อณหภมภายในรถหองเยนกอนและหลงการ Load สนคา

8. ว การควบคมอณหภม

9. ว การล าเลยงและจดเรยงสนคา

- รปแบบและแนวทางการจดเรยงทเหมาะสมของการขนสงสนคาแตละประเภท

- ว การจดการกรณการขนสงแบบสนคาทมการควบคมอณหภมแตกตางกน (Consolidation)

10. ว การเฝ าสงเกตและการบนท กอณหภมขนสง

ระหวางการขนสง - อณหภมภายในรถหองเยน ระหวางการขนสง และหลงท าการจดสงสนคาตามจดรบสง (Drop) (กรณการจดสงหลายจดรบสง หรอ Multi-drop)

11. ว การสงมอบสนคา

การตรวจสอบการสงมอบสนคา - อณหภมสนคา - อณหภมภายในรถหองเยน - เวลาสงสนคา

12. ว การท าความสะอาดรถและหองเยน

- ว การและประเภทสารท าความสะอาด (food grade)

13. ว การตรวจสอบและทวนสอบประสท ภาพในการรกษาอณหภมของสนคา

- อาท กรณมการขนสงสนคาโดยใชวสดกกเกบความเยน (Cooling Material) ตองมการทวนสอบประสท ภาพของวสดน น ในการรกษาอณหภมของสนคา

14. ว การจดการเหตฉกเฉน

- ข นตอน และแนวทางในการประเมนสถานการณ หนาทความรบผดชอบ และแผนการจดการเหตฉกเฉนอยางมระบบ ซ งจะสามารถชวยลดความส เสยและบรรเทาความรนแรงของเหต

สวนท 3 แนวทางการพฒนาศกยภาพและยกระดบการใหบรการของผประกอบการ

15. แนวทางการวางแผนดานการตรวจสภาพและการเพมประสท ภาพของรถและอปกรณ 16. แนวทางการประยกตใชเทคโนโลยเพอพฒนา กยภาพของผประกอบการและยกระดบการใหบรการ 17. แนวทางการเสรมสรางสขภาพและพฒนาองคความรของบคลากร 18. แนวทางการพฒนาโครงสรางองคกร และการพฒนาบคลากรในระยะยาว 19. แนวทางการคดเลอกคณสมบตพนกงานทตองป บตงานโดยมการสมผสสนคา 20. แนวทางการสรางเครอขายการขนสง 21. ตวอยางของผประกอบการทมแนวป บตทด (Best Practice)

รายละเอยดดงเอกสารแนบ

กจกรรมประชมเชงปฏบตการ (Workshop) ส าหรบหนวยประเมนอสระ

Thank you for your kind attention

36