มนษยกบการรบรและการสอสาร

DC282: Human Computer Interaction

อ.พราวชญ ภาคนนทกล

DC282: Human Computer Interaction

คณะสารสนเทศและการสอสาร

http://www infocomm mju ac th/icnew/dc282http://www.infocomm.mju.ac.th/icnew/dc282

ความจาของมนษย

Information

หนวยความจาทเกยวกบความรสก Sensory memory

Information

0.5-1 วนาท

Attention ตวกระตน

หนวยความจาระยะสน Short‐term memory 10‐ 20 วนาท

Rehearsal กระตนบอยๆ หรอฝกฝน

หนวยความจาระยะยาว Long‐term memory ไมจากด

หนวยความจาทเกยวกบความรสก Sensory memory y y

เชน เวลามการแสดงพล และเมอพลจบลงตาเราจะเหนภาพพลจางๆเชน - เวลามการแสดงพล และเมอพลจบลงตาเราจะเหนภาพพลจางๆ

- นาปลายดนสอแตะฝามอ หลงจากยกดนสอออกจะยงคงรสกวาฝา นาปลายดนสอแตะฝามอ หลงจากยกดนสอออกจะยงคงรสกวาฝา

มอยงถกสมผสอยอกหลายวนาท

หนวยความจาระยะสน Short‐term memoryy

- เปรยบเหมอนกระดาษจดลางๆๆ

‐เปลยนการจดจาแบบการรบรชวขณะ (sensory ) โดย encoding ( y ) g

เชน การทอง (naming)gการสรางภาพขนในใจ (mentally picturing)

อานและจาคาตอไปน

ผทดลอง 1 คน

ตนไม ดอกไม กระรอก บนได บาน ตนไม ดอกไม กระรอก บนได บาน

ไ ใ ใจดจาไดดวยวธ การทอง หรอ การสรางภาพขนในใจ

effortful encoding = การตงใจจา

Automatic    encoding

จดจาเกดขนไดโดยไมตองใชความพยายามจา

ผทดลอง 1 คน

ตอน 17.00 น. เมอวานทาอะไร?

ไปทรานหนงสอ / หองสมด ครงลาสดชวงไหน ?

ตอนเรยนประถม 6 ทานไปโรงเรยนอยางไร ?

effortful encoding = การตงใจจา

Rehearsal  ProcessRehearsal  Process

เปนรปแบบการพด (Speech) ทงออกเสยงหรอในใจ pชวยรกษาขอมลไวใน short‐term memory 

ไ แต กถกรบกวนไดงายจากสงเราภายนอก

3 ไป 10 ผทดลอง 3 คน จาตวอกษรตอไปน 10 วนาท

นบเลขถอยหลงจาก 270 ไปทละ 3

270 – 267 – 264 - 261

ลองทองตวอกษรใหมอกรอบ

?ผลทเกดขน คอ ?

มองตวอกษร และตวเลข ตอไปน + หลบตา + ทองออกมาไดกตว

2

7 I V F ผทดลอง 2 คน

7 I V F

X L 5 3X L 5 3

B 4 W 7 B 4 W 7 คนสวนใหญสามารถจาได 7 (+‐ 2) itemsคนสวนใหญสามารถจาได 7 (+ 2) items

ขอความ VS  รปภาพขอความ VS  รปภาพ ไ ไนกศกษาคดวา แบบไหนจดจาไดมากกวากน

ผทดลอง 2 คน * 2 กลม

กระดาษกลมละ 1 แผน

สงโต ผเสอสงโต ชาง ผเสอ

นกแกวจระเข กบนกแกว กบ

เขยนคาตอบลงในกระดาษ

มสตวครงบกครงนาไดกชนด อะไรบาง

มสตว 2 ขา กชนด อะไรบาง

สรป ขอความ VS  รปภาพสรป ขอความ VS  รปภาพ

หากใหจดจาจานวนรปภาพจะใชวธไหนหากใหจดจาจานวนรปภาพจะใชวธไหน

หากใหจดจาจานวนรปภาพจะใชวธไหนหากใหจดจาจานวนรปภาพจะใชวธไหน

1. วางกระจายทวหนากระดาษ + ทกประเภทเปนสเดยวกน

2. จดกลมตามประเภท + ทกประเภทเปนสเดยวกน2. จดกลมตามประเภท ทกประเภทเปนสเดยวกน

3. วางกระจายทวหนากระดาษ + แยกสตามประเภท

ผทดลอง 2 คน * 4 กลม

4. จดกลมตามประเภท + แยกสตามประเภท

ผทดลอง 2 คน * 4 กลม

1. วางกระจายทวหนากระดาษ + ทกประเภทเปนสเดยวกน

2. จดกลมตามประเภท + ทกประเภทเปนสเดยวกน

3. วางกระจายทวหนากระดาษ + แยกสตามประเภท

4. จดกลมตามประเภท + แยกสตามประเภท

คาถาม มวงกลมกอน

มรปวงรหรอไม

มสามเหลยมมากกวาสเหลยมกอน

มรปวงรหรอไม

สรป 1. วางกระจายทวหนากระดาษ + ทกประเภทเปนสเดยวกน

ป ป ป 2. จดกลมตามประเภท + ทกประเภทเปนสเดยวกน

3. วางกระจายทวหนากระดาษ + แยกสตามประเภท

4. จดกลมตามประเภท + แยกสตามประเภท

การฟง VS  การมองเหน

นกศกษาคดวา การรบรทางไหนจดจาไดมากกวากนนกศกษาคดวา การรบรทางไหนจดจาไดมากกวากน

ผทดลอง 3 คน * 2 กลม

ใหนกศกษาลองจดจาสงตอไปนใหไดมากทสด

ตเยน หองนงเลน พจนานกรม ตเยน หองนงเลน พจนานกรม

ตเสอผา หองครว นมสด ถงเทา

ชนหนงสอ หองนอน

คาถาม มคาทงหมดกคา

มคาวา ถงเทา หรอเปลา

มหองทงหมดกหอง อะไรบาง

มหองทงหมดกหอง อะไรบาง

มคาวา ตหนงสอ หรอเปลา

มสงของอะไรทอยในหองครว

Workshop :  กลมละ 5 คน

ตเยน ตเสอผา หองนงเลน พจนานกรม หองครว นมสด ถงเทา ชนหนงสอ หองนอน

ใหนกศกษาลองออกแบบวธการจดจาคาตอไปนใหไดมากทสด

วธท 1. เรยงตามตวอกษรชนหนงสอ ชนหนงสอ

ตเยน

ตเสอผา ตเสอผา

ถงเทา

นมสด นมสด

พจนานกรม

หองครว หองครว

หองนอน

ขอด : งาย

ขอเสย : สงทอยลาดบใกลเคยงกนจะไมมความสมพนธกน

หองนงเลน

ขอเสย : สงทอยลาดบใกลเคยงกนจ ไมมความสมพนธกน

วธท 2. แบงตามขนาดสงของ

ขนาดใหญ หองนอน หองนงเลน หองครว

ขนาดกลาง ชนหนงสอ ตเยน ตเสอผา

ขนาดเลก ถงเทา นมสด พจนานกรม

วธท 3. แบงตามประเภทหองและสงของทอยภายใน

สงของทอยในหองนอน ตเสอผา ถงเทา

สงของทอยในหองนงเลน ชนหนงสอ พจนานกรม สงของทอยในหองนงเลน ชนหนงสอ พจนานกรม

สงของทอยในหองครว ตเยน นมสด

วธท 4. แบงตามลาดบทตง

หองนอน > ตเสอผา > ถงเทา

ถงเทาอยในตเสอผา และตเสอผาอยในหองนอนถงเทาอยในตเสอผา และตเสอผาอยในหองนอน

หองนงเลน > ชนหนงสอ > พจนานกรม หองนงเลน > ชนหนงสอ > พจนานกรม

พจนานกรมอยในชนหนงสอ และชนหนงสออยในหองนงเลน

หองครว > ตเยน > นมสด

นมสดอยในตเยน และตเยนอยในหองครวนมสดอยในตเยน และตเยนอยในหองครว

งานวจย ระยะเวลาการจดจาของมนษย

ดร.จตรงค ลงกาพนธ หวไมด กเรยนดได

การเขาใจเรองความจาชวยใหเราสามารถการเขาใจเรองความจาชวยใหเราสามารถ

เขาใจเกยวกบพฤตกรรมของมนษยไดดยงขนเขาใจเกยวกบพฤตกรรมของมนษยไดดยงขน

หนวยความจาระยะยาว Long‐term memory

หนวยความจาระยะสน

=> เหมอนกระดาษจดบนทก

หนวยความจาระยะยาว

=> แหลงบนทกหลกทเกบความรและขอมลทกอยาง

หนวยความจาระยะยาว แตกตาง หนวยความจาระยะสน

ใ ช มความเรวในการเขาถงขอมลชา

มความเรวในการสลายขอมลชา

มขนาดใหญและไมจากด ญ

หนวยความจาระยะยาวแบงเปน 2 ชนด คอ

Episodic แบบอพโซดก

เปนการระลกถงเหตการณทเปนประสบการณสวนตวยอนหลง

ไ โ เชน ไปโรงเรยนวนแรก งานวนเกดตอนอายแปดขวบ

Semantic แบบซมานตก

จดเกบขอเทจจรง หลกการ และทกษะความชานาญไดจาก

Episodic เรยนรผานประสบการณEpisodic เรยนรผานประสบการณ

มโครงสรางของหนวยความจาเหมอนเครอขายขอมลมโครงสรางของหนวยความจาเหมอนเครอขายขอมล

• แบบจาลองของเครอขายจะมลกษณะเปนโหนด (Node)

• มการถายทอดจากพอแมสลก และมการแสดงความสมพนธ

ตวอยางแผนภาพ Semantic Network 

โรงเรยนบานคณแมเชยงใหม

อยจงหวด

อยจงหวด

อยจงหวด

Mazda2 ม.แมโจทางานทอยท

ซอทอยจงหวด อยจงหวด

อาจารยรพ.ลานนา

มอาชพ

ฮารทบทเปนลก ชน อ.1เรยน

ทางานท

ยหอ

รถ อ.บอย รถพยาบาล

ป โท

มอาชพ

เรยนจบวฒ

ของ

อาชพ

ยหอ

รถ

ของ

Vios

แฟน อ.บอย

ป.โท

เกดท

เกดทพะเยา

สถาบน

เปนแฟนอาชพ

ม.ธรรมศาสตร

เรยนจบวฒ อยจงหวดซอท

ป.ตร ม.มหดล กรงเทพสถาบน อยจงหวด

Workshop  :  งานเดยว ใหใชโปรแกรม Powerpoint ขอละ 1 Slide 

1. คาสง: ใหสราง Semantic Network ของตนเองดวย

2. จากภาพดานลางนกศกษานกถงภาพอะไร ใหวาดและตอ

เตมตามประสบการณ พรอมตงชอภาพเตมตามประสบการณ พรอมตงชอภาพ