Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : <...

62
Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie Klinikum Bremen - Mitte gGmbH Bremer Zentrum für Laboratoriumsmedizin GmbH Peter C. Fink

Transcript of Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : <...

Page 1: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

EisenstoffwechselEisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie

Klinikum Bremen - Mitte gGmbHBremer Zentrum für Laboratoriumsmedizin GmbH

Peter C. Fink

Page 2: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Resorptionsfördernde

• Fleischreiche Ernährung mit hohem Häm-gebundenen Fe3+-Anteil

• Saures, reduzierendes Milieu bei hohem Obst- und Gemüse-Anteil

Resorptionshemmende

• Verminderte Magensaftsekretion im Alter (Schleimhautatrophie)

• Niedriger Anteil zweiwertigen (Fe2+) Nahrungseisens bei einseit-iger Ernährung (Vegetarier)

• Bildung nicht – absorbierbarer Eisen-haltiger Komplexe bei starkem Kaffee- und/oder Teekonsum

Eisenstoffwechsel: Einflüsse

Page 3: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Funktionseisen 80 %• Hämoglobin 65 %• Myoglobin 10 %• Enzyme 5 %

Katalase, Peroxidase, Cytochrome

Depoteisen 20 %

• Ferritin, Hämosiderin 20 %

Transporteisen 0,1–0,2%• Transferrin – Fe3+

Hämoglobin65%

Myoglobin10%

Enzyme5%

Ferritin, Hämosiderin20%

Transporteisen0,1%

Hämoglobin

Körpereisen - Gesamtbestand

Körpereisen – Gesamtbestand : ♀: 3,4–4 g / ♂: 4–5 g

Page 4: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Hämoglobin - Molekül – Struktur

Page 5: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Oxidationszahl beim Eisen Oxidationszahl beim Eisen –– HHäämm -- KomplexKomplex

• Oxy-Hb: oxygeniertes Hämoglobin, das durch Anlagerung je eines Sauerstoffatoms an eine Hämgruppeentsteht.

• Desoxy-Hb: Hämoglobin ohne Sauerstoff, zum Beispiel im venösen Blut.

• Methämoglobin (MetHb): Das normalerweise zweiwertige Eisen (Fe2+) ist zu dreiwertigem Eisen (Fe3+) oxidiert .

• MetHb kann Sauerstoff binden, ihn aber nicht abgeben.

Page 6: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Eisenstoffwechsel

Page 7: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40
Page 8: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40
Page 9: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Erythropoetin (EPO)

Pro-erythroblast

BasophilerErythroblast Polychromatische

Erythroblast OrthochromatischeErythroblast

RetikulozytErythrozyt

KM

PB

Sauerstoffsättigung

SauerstoffsensorNiere

Page 10: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

• Erythrozytenkonzentration: 4,2 / 4,6 – 5,4 / 6,2 x T/l (Frauen/Männer)

Lebensdauer der Erythrozyten: 120 TageNeubildung der Erythrozyten: 2 x 1011 Erythrozyten / Tag

• EPO ist ein hämatopoetischerWachstumsfaktor

Ziel: Konstanzerhaltung der zirkulierenden ErythrozytenmengeBildung: Fetus: Leber; Erwachsene: Niere 85-90%, Juxtaglomerulärer

Apparat: Peritubuläre Fibroblasten, Endothelzellen der um die Nierenkanälchen gelegenen Kapillaren; 10 -15% Hepatozyten, Milz, Gehirn, Gebärmutter

Regulation: Gewebshypoxie, Hb-Sauerstoffsättigung < Schwellenwert

• Funktion: - Proliferation der Erythropoese- Differenzierung der Erythropoese- Beschleunigung der Hb-Synthese- Beschleunigung der Transferrin-Rezeptor-Expression- Verkürzung des Reifeprozesses der Erythroblasten- Stimulation der Retikulozyten-Freisetzung aus KM

Erythropoe(i)tin (EPO)

Page 11: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Siderozyt: Eisengranula enthaltender Erythrozyt

Siderozyt

Blaugrüne Eisengranula

Siderosom

Page 12: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Hämosiderin Fe+++

(Pappenheim Körperchen)Eisenhaltige blaue Partikel

Hämosiderin positive-Zellen nach Pappenheim - Färbung

Page 13: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Ferritin – Molekül - Aufbau

Page 14: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

• Basische Isoferritine

• eisenreich

• Leber

• Milz

• Knochenmark

• Saure Isoferritine

• eisenarm

• Plazenta

• Herz

• Tumore

Ferritin: Eisenspeicherprotein (MW: > 440 kD)

Isoferritine: Unterschiedliches Trennverhalten bei Isoelektrofokussierung (pH 3,5 – 9,5)

Plasmaferritin ist basisch, korreliert mit Gesamt-Körpereisen-Speichern (Ausnahme: Eisenverteilungsstörungen)

Page 15: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Ferritin - Konzentrationserhöhungen

• Indiz für eine Eisenüberladung

• Leberparenchymschäden (d.h. verminderte Plasma-Ferritin Clearance durch die Leber)

• Infektionen, chronische Entzündungen

• Maligne Erkrankungen (Hepatomen, Mamma-Pankreas-, Prostata und Bronchial-Ca, Neuro-blastom, Lymphome - Leukämien)

Page 16: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Hereditäre Hämochromatose(HH)

• Eisenüberladungszustand, der durch ein erhöhtes Ferritinund eine erhöhte Transferrinsättigungcharakterisiert ist.

• Die Erkrankung beruht auf einer Fehlregulation der Eisenaufnahme im oberen Dünndarm

• Vermehrte Eisenablagerung in der Leber, im Herz (Cardiomyopathie) in den Gelenken, dem Pankreas (Diabetes) und den endokrinen Drüsen z.B. Hypophyse

• Spätfolgen: Leberzirrhose, Arthrose, Hypogonadismus.

• Ursache ist eine Punktmutation im HFE-Gen an Position 845.

Page 17: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

MHH Lichtinghagen

Page 18: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

MHH Lichtinghagen

Page 19: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Pat. E. geb. 01.10.1927

Klinik: Verfärbung der Haut, Lebercirrhose

Page 20: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Was wird aus labordiagnostischer Sicht unter Anämie verstanden?

• Konzentrationserniedrigung der Erythrozytenzahl

• Konzentrationserniedrigung des Hämatokrits

• Konzentrationserniedrigung des Hämoglobins

• unterhalb des geschlechts- und altersklassen-spezifischen Referenzbereiches

Page 21: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Anämie

• Definition: Verminderung von Hämoglobin ( Hb ) und von Hämatokrit ( Hkt )

• Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l

Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40 l/l

Bei allen Überlegungen zur Diagnostik und Therapie, eine Anämie ist stets nur die Folge einer Erkrankung bzw. Störung.

• Eine Anämie wird durch Mess- und Kenngrößen (Früherkennung) sowie klinische Merkmale charakterisiert

Page 22: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Klinische Merkmalsausprägungen der Anämie

• Dyspnoe (bei Belastung, Treppensteigen, Einkaufen)

• Tachykardie, Herzklopfen

• Kopfschmerzen, Leistungsabfall, Schwäche, Abgeschlagenheit

• Blässe der Haut und Schleimhaut

Blässe des Nagelbettes

Blässe der Gesichtsfarbe

Page 23: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Ursachen der Anämie

Page 24: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Kleines Blutbild –Anämie Schnelldiagnostik

(g/dl; g/l)(T/l; 1012/l; /pl)

(G/l; 109/l; /nl)(G/l; 109/l; /nl)

Page 25: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Welche Laboruntersuchungen sind richtungsweisend bei der Abklärung einer

Anämie?

Page 26: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40
Page 27: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

4 3 2 1 0

Normal ist eine Reifungszeit von 4 Tagen, davon 2-3 Tageim Knochenmark (KM) und einen Tag im peripheren Blut.

PB KM

Retikulozyt (Heilmeyer Stadien)

Page 28: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Morphologische Definition der Retikulozyten

(Heilmeyer 1932, Seip 1953)

Stadium IKnäuelform

0.1%

Stadium 0 Orthochromatische Erythroblasten

Stadium IVKörnchenform

61.0 %

Stadium IINetzförmig

7.0 %Stadium III vollständigeNetzform 32.0 %

Darstellung der Substantia reticulogranulofilamentosa nach Supravitalfärbung

Mit Supravitalfarb-stoffen wird im Zellinneren ein feines netzartiges Gerüst, die sogenannte Substantiareticulogranulofila-mentosa, dargestellt, die aufgrund ihrer Ausdehnung und Anordnung zu einer Einteilung der Retikulozyten in vier Stadien geführt hat.

Page 29: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

THROMBOZYTEN

VOLUMEN

RETIS

ERYTHROZYTEN

High LLS Retis

1 – Reife Retikulozyten2 – Unreife (High LS) Retikulozyten

IRF = (Anz. HLSR / Reti ges.)

HLR% = (Anz. HLSR / ges. ERY) x 100

LEUKO

Der IRF wird berechnet als das Verhältnis zwischen den „High LLS Reticulocytes“(obere 8 Kanäle) und den gesamten Retikulozyten in allen 10 Kanälen

Immature Reticulocyte Fraction (IRF)

Immature Reticulocyte Fraction (IRF)Ein log. Lichtstreuungshistogramm der Retikulozyten wird erstellt und per Software in 10 Kanäle unterteilt. Die Zellen in den oberen 8 Kanälen werden als sogenannte „High LLS

Reticulocytes“ (Retikulozyten mit hoher log. Lichtstreuung) bezeichnet und gezählt.

Page 30: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40
Page 31: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Messprinzip RET-Kanal

RBC

PLT-O

WBC/ NRBCLFR MFR HFR

IRF

� Zählung und „Differenzierung“ der Retikulozyten durch:

Fluoreszenzintensität (DNA-/RNA-Gehalt) und Vorwärtsstreulicht (Volumen)

Page 32: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Zusammenfassung Messprinzip

LFR : Low Fluorescence Retikulocyte � Reife Retikulozyten

MFR: Medium Fluorescence Retikulocyte� MittelreifeRetikulozyten

HFR: High Fluorescence Retikulocyte � Unreife Retikulozyten

IRF: Immature Retikulocyte Fraction � MFR + HFR

Je unreifer der Retikulozyt, desto stärker die Fluoreszenzanfärbung.

Page 33: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Immature Reticulocyte Fraction (IRF)

• zur Beurteilung der Frühphase der Erythropoese nach erfolgreiche Knochen-

marktransplantation bei leukämischen Patienten.

• zur Einschätzung der Knochenmarkserholung nach Chemotherapie.

• zur Beurteilung der Gewebe-Sauerstoff-(unter) versorgung bei Patienten mit Lungen- und Herzerkrankungen; die gesteigerte Erythropoetin-Bildung führt zur erhöhtem IRF.

• zur Beurteilung der neonatalen Hypoxie.

• zur Beurteilung der Erythropoese-Aktivität von Hämodialyse-Patienten; die gesteigerte Erythropoese nach Substitution mit Erythropoietin und/oder Eisen führt zur vermehrten Ausschwemmung von Retikulozyten in das periphere Blut und damit zu einem raschen Anstieg der IRF.

Page 34: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Welche Laboruntersuchungen sind richtungsweisend bei der Abklärung einer

Anämie?

Page 35: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Mittleres Erythrozytenvolumen (MCV)

Hämatokrit (l/l)MCV = -------------------------- fl

Erythrozytenzahl (T/l)

• Das Einzelerythrozytenvolumen ist im Gegen-satz zur Erythrozytenzahl und zum Hämatokrit-wert, die von verschiedenen Faktoren abhängig sind, absolut.

Page 36: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Erythrozytenindices

Page 37: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

• MCV erhöht bei: Neugeborenen, physiologisch bedingt • Megaloblastärer Anämie• Makrozytose• Retikulozytose• Überwachung des Alkoholismus:

Folsäure-Vitamin- B12-Mangel? Osmotischer Effekt des Ethanols? Effekt → Erythropoese?

• Kälteagglutinine ( Kälteautoantikörper )

• MCV vermindert: Eisenmangel, mikrozytärer Anämie

Diagnostische Bewertung von MCV

Page 38: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Der Hämoglobingehalt des Einzelerythrozyten (HbE) ist eine reale Größe, wie das Einzelerythrozytenvolumen. Er sagt unmittelbar etwas über die Erythropoese aus und ist unabhängig vom Gesamtblut und vom Plasmavolumen.

Mittleres korpuskuläres Hämoglobin (MCH)

Hämoglobin [g/l] 145MCH = ------------------------- ---- = 29 pg

Erythrozytenzahl x T/l 5.0

Page 39: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Erythrozytenindices

Page 40: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

• Hypochrome-mikrozytäre Anämie: Eisenmangelanämie

MCH ↓, MCV ↓ Chron. Blutung z.B.: Koloncarcinom

Hypermenorrhoe

• Normochrome-normozytäre Anämie: Akute Blutung, MCH, MCV Blutverlust

PanmyelophtiseKM-Hypoplasie

• Hyperchrome-makrozytäre Anämie:Magenresektion, Perniciöse A.mie

MCH ↑, MCV ↑ DNS-Synthesestörung bei Vitamin B12-

und/oder Folsäuremangel, C2H5OH -induzierter Leberschaden

Diagnostische Bewertung von MCH

Page 41: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Welche Laboruntersuchungen sind richtungsweisend bei der Abklärung einer

Anämie?

Page 42: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Welche Messgrößen zeigen intravasale Hämolyse an?

- Haptoglobin

Page 43: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

• Eisen ( Fe )

• Transferrin – EBK ( Tf )

• Transferrinsättigung ( TfS )

• Löslicher Transferrin – Rezeptor ( sTfR )

• Ferritin

• Haptoglobin, Hämopexin, LDH, freies Hb im Plasma, Kalium

• Folsäure im Serum und Folsäure im Erythrozyten

• Vitamin B 12, Vitamin B 6

• Erythropoetin ( EPO )

• Retikulozyten

• Immature Reticulocyte Fraction ( IRF )

• % Anteil hypochromer Erythrozyten

• Erythrozyten - Indices (MCV, MCH)

Messgrößen zur Beurteilung von Anämien

Page 44: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Welche Laboruntersuchungen sind richtungsweisendbei der Abklärung einer Anämie?

• Zahl der Retikulozyten

• Erythrozytenindices (MCV, MCH)

• Hämolyse-Paramter

• Blutausstrich (Mikroskopie) (Ausstrich-, Färbemodul; manuell)Erythrozytenmorphologie

Page 45: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Leistungsmerkmale vom LH-750 (Fa. Beckman & Coulter)(Softwarerevision 2 B 1)

Page 46: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Welche Laboruntersuchungen sind richtungsweisendbei der Abklärung einer Anämie?

• Zahl der Retikulozyten

• Erythrozytenindices (MCV, MCH)

• Hämolyse-Paramter

• Blutausstrich (Mikroskopie) (Ausstrich-, Färbemodul; manuell)Erythrozytenmorphologie

Erymorph

Page 47: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Fragmentozyt - Red Blood Cell ( RBC )

Page 48: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Akanthozyt

Page 49: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Entfetteter staubfreier Objektträger

Page 50: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40
Page 51: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Anämie Basisdiagnostik

Retikulozytenzahl - IRFerhöht

Ja Nein

Hämolyse-Zeichen?- Kalium- LDH- Haptoglobin- freies Hb im Plasma- Bilirubin indirekt

MCV MCH

HämolytischeAnämie

Ja Nein

Blutungs-Anämie

HypochromeAnämie

NormochromeAnämie

Hyperchrome Anämie

erniedrigt erhöht

Eisenstoffwechsel-Störung

Nicht eisenbedingte Erythropoese-Störung

Gesteigerte Ery-Zerstörung

Gesteigerter Ery-Verlust

Page 52: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40
Page 53: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Differentialdiagnose: Hämolytische AnämieDifferentialdiagnose: Hämolytische Anämie

Intravasale Hämolyse

CD55, CD59Bluttrans-

fusionErythrozyten-

enzymeOsmotische

ResistenzMedikamente Hb-Anomalie Hepatopathie

Agglut-inine

PNH Transfusions-zwischenfall

PyruvatkinaseGlucose-6-P-DH

KongenitaleSphärozytose

Penicillin,Antibiotika

HbS, HbC,HbE, HbMHb-SyntheseDefekte:a-, β-, γ-, δ-Ketten

TargetzellenSiderozytenAkanthozytenFragmentozyten, SchizozytenElliptozytenMikrosphärozytenErythrozytenagglutinate

HepatitisA, B, C, D, E

Erythrozyten-Fragmentations-

syndrom

Immun-hämolyse

Page 54: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40
Page 55: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Eisenmangelanämie - Geräteprotokoll

Page 56: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Eisenmangelanämie

Page 57: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40
Page 58: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40
Page 59: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Perniziöse Anämie-01

Page 60: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Bezeichnung für Bilirubinfraktionen

Chromatographisch Chemisch Analytisch (Azoderivate)

α-Fraktion Unkonjugiertes Bilirubin „indirektes“ Bilirubin

β-Fraktion Monoglucuronid „direktes Bilirubin“

γ-Fraktion Diglucuronid

δ-Fraktion Albumin kovalent gebundenes Bilirubin

Autoimmunhämolytische Anämie ?

Perniziöse Anämie-02

Page 61: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Fe-Verteilungsstörung-PSA-Tumor

Page 62: Eisenstoffwechsel Eisenmangel-, Infekt-, Tumoranämie · von Hämatokrit ( Hkt ) • Hb Frauen : < 12,0 g/dl Hkt Frauen: < 36 %; 0,36 l/l Männer : < 13,0 g/dl Männer: < 40 %; 0,40

Vielen Dank für Ihre Aufmerksamkeit