zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch...

150
Beiträge zur Kenntniss der Gattung Erythroxylon. Von Jh'. C Fr. Pk. V. Martins, 0. M. der Akademie. Abkandluogen d. n. CI. d. Ak. d. V/iaa. III- Bd. Ab(h. n. 36 © Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Transcript of zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch...

Page 1: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

Beiträge

zur

Kenntniss der Gattung

Erythroxylon.

Von

Jh'. C Fr. Pk. V. Martins,

0. M. der Akademie.

Abkandluogen d. n. CI. d. Ak. d. V/iaa. III- Bd. Ab(h. n.

'

36

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 2: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 3: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

Beiträge

zur ,

Kenntniss der Pflauzeugattung

Erythroxylon.

Von

Dr. C. Fr. Ph. v. Marlius,

0. M. (1. Akad.

Die Gattung Erylhroxylon ist von Patrick Browne im Jahre 1756in dessen Naturgescbichle von Jamaica aufgestellt worden. Demdort gegebeneu Gattungscharakter liegen zwei Arten zu Grunde,

deren Identität mit den bis jetzt systematisch bekannt gewordenen

Arten noch nicht für beide ermitfelt ist -'). Sieben Jahre später

beschreibt Jacquin**) einige Arten. Andere wurden in den letz-

ten Decenuien des vorigen Jahrhunderts durch Lamarck ***),

*) Patr. Browne N»(ur. Distory of Jamaica (1756) p. 27S. Die eine Ar«

wird als E, areolatum L. aufgeführt.

^^) N. J. Jacquin Histor. sei. stirpium amer. (1763) p. 194.

;fi^=*) Dicnonnaire H. (1786) p. 394.

36*

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 4: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

384

Cavanilles*), Vahl**) uudRoxburgh**--} hinzugefügt. In der

Besclireibung der von den Hrn. v. Humboldt und Bonpland aus

Amerika zurückgebrachten Pflanzen führt Herr K u n t h j3 6 Arten

auf, und den letzten und erheblichsten Zugang hat die Gattung

durch die Entdeckungen des Herrn Aug. de St. Hilaire in Bra-

silien erhalten, indem derselbe 14 neue Arten aufstellt -j-j-}. Der

Gattungscharakter hat bei dieser Vermehrung von Artbeschreibun-

gen keine sehr wesentliche Aeuderung oder Verbesserung erlitten,

was sich am deutlichsten darstellen wird, wenn wir ihn aus ver-

schiedenen Perioden zusammenstellen.

Patr. Browne 1756.

PERIANTHIÜM campanulatum parvuin, ul-

tra medietatem in 5 partes lauceolalas sectum.

COROLLA: petala 5, oblongo-ovala, appen-

diculis totidem foliaceis, fimbriatls, ad basin

interne omata. STAMIXA: filamenta 10,

br«via, inferne coalita, superne distinctissima;

ANTHERAE oblongae. PISTJLLl.M: germen

eblongo-OTatum ; STYLI 3, erecto-palentes,

ab ipsa summitate germinis or(i, recedenles,

»taminibus longiores; STIGMATA globosa

crasaliiscula. BACCA parva, oblonga, iini-

lociilaris. Nucleus 1 , trilobua , inacqualis,

nauco ligneo tectiis.

Llnne Gen. edit. Vi. 1764.

PERIAKTHirM monophjilum quinque fiduin

turbiuattim, lacinüs ovalis acutis, minimum,

marcescens. PETALA 5, ovala, concava, pa-

tentia. Nectarlum sqiiarois 5 , emarginatis,

erecti«, coloralii, basi petalorum inserkis>

FILAMENTA 10, lungiludine corollae, basi

conne!£a membrana truncuta , ANTUERAEcordatae. GERMEN OTatum. STYLI 3, fili-

formes , distantes , longifiidine siaminum.

STIGMATA obtüsa crassiuscula. DRUPAovata, unilocularia. Nui oblnnga, obtuse

quadrangulari».

*) Dissertatio botanic» octava (1789) p. 3D9.

t^^") SymbDiae botanicae DT. (1704) p. 59. GO.

*#*) Plants of Coromandel I. (1795) t. 88.

•}) Nova genera et spec. plant. V. (1S21) p. 175 ssq.

j-f) Flora BrasUiae meridionalis II. (1829) p. 93 ssq.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 5: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

285

KuDtb 1821.

CALVX £-pnrIilut, imit biui 5-itngulnri9.

PKTALA 5, hypogynn, l):isi lala, intus squa-

ma niicla, aequalia. STAMINA 10, hypog^na,

filanicutis basi in urceolum connalt^. OVA-HIUM 1- Tel 3-lacuIare, loculis !i tacuia;

oTulo soUlario, pendiilo. STYLI 3. STIG-

MATA iiibcapitata. Diiciis nulliis. DRrpAoblonga, cvlindraceo-angiilata, monnspernia.

ENDOSPEUMUM coincuni. EMBRYO cenlra-

lii, rectus. Rndicnla supcra.

FnVTICES aut ARBOBES; ramtili jti-

niores tUpulis imbricatis obtecli et compresf:!.

FOLJA aJlevna, rarissime oiiposita. Sli/mlae

axillares. FLORES terminales, axillares,

post fvlia delapsa laterales , solüarü, gemiui

aiU fasciniali; pedunculis basi bracteaiis.

St. Hilaire 1829.

CALYX 5- paniliii, raio S-fuIin. PE-

TALA 5, bTpogyna, basi lala, squama iiilus

aucia, aequalia. iSTAMlNA lU hyfttj^yan:

FII/AJIENTA basi ia urceolum connala, AN-THERAE parvae, mobilos, inirorsae, 2-locu-

lares, longitudinaliter dehi?centes. OVARIfM1- vel J-loculare, loculis 2 vacuis. Ovulum

1, ex apice Inculamenli pendulum. STYLI 3,

distincii aut rarius magis minus conliti.

STIGMATA tolidem. PRUPA 1-sperma.

PERISPERMIUM caruo!uni vel duIIudi. EM-BRi'O aiilis, rccim. Radicula ad uaibilic:riu

speclani, supera.

SLFFR ITICES, FR l TICES aut A RBO-liES. Ramuli apice cnmpressi. FOLJA aVerna,

rarissime opposila (ex Kunlh), iitlegem-ima.

STIPILA axillaris, concaia. FLORES so-

lilarü, gemini aut fasciculali, ex axillis foli-

oivm ti/uamarumve slipulacearum nascentes,

albidi aut flavo-viresceiites. PEDCXCIJ.IS-angulali, gradatim incrassati.

Herr Kunth steliie bei der Bezeicliuuug obiger Cbaraclere die

GalUiiig Erylfirojri/Io?), die bis dabin als eine be(erokIi(e Form der

Malpiglilaceae Avar befrachtet worden, als eine eigene Familie der

ERYTHROXYLEAE auf, und trennte von ihr das Erythroxi/lon

monogynum Roxb. CCoroni. I. t. 883 wegen des einfachen Griffels

unter dem Namen Sethia. Diese Aeuderungen wurden von seinem

Nachfolger St. Hilaire nur in Rücksicht auf die Geltung der Ery-

throxyleae als eigenthümliche Pflanzenfamilie angenommen ; die Gat-

tung Sethia aber wurde Avieder mit Erythroxylon vereinigt.

Da ich Gelegenheit gehabt habe, viele Eri/throxyla auf meiner

Reise iu Brasilien zu beobachten, und mir überdiess durch die ge-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 6: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

286

fällige Mittheilung der Herren Jus sie u in Paris, Klotzsch in Ber-

lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl,

S c h 1 1 andM i k a u in jenem Lande gesammeltenArten zu Gebote stan-

den, BD glaubte ich iminteresse der Wissenschaft eine möglichst genaue

Untersuchung dieser Pflanzen vornehmen zu müssen, theils um ih-

ren sehr eigenthüralichen morphologischen Charakter in ein helleres

Licht zu setzen, theils um für das System eine feste Grundlage

der Arteukenntniss zu erhalten. In diesem Sinne werde ich in

dem ersten Theile meiner Abhandlung versuchen, die Gattung ge-

nau zu charakterisiren , und die Eigeuthümlichkeit ihrer Morphose

darzustellen; im zweiten aber w^erde ich die Beschreibung der in

Brasilien beobachteten Arten mit einigen vergleichenden Blicken

auf die anderer Länder folgen lassen.

ERYTHROXYLOJV PATR. BROWNE(Venelia et Roelana Commers. Mss. — Sethia Kunth.')

Character differentialis.

Calyx hypogynus 5-fidus, rarius 5-partitus. Corolla pentape-

tala, regularis. Petala patentia, intus ligula erecta, duplicata, antica

biloba postica subsiraplici munita. Stamina 10 hypogyna: filamenla

basi in tubum vel urceolum counata; antherae ovato-globosae. Ova-

rium 3-loculare, loculis plerumque 2 vacuis, ovulo solitario pendulo.

Drupa monosperma. Enibryo axilis, rectus, homotropus, intra albu-

men farinaceo-carnosuni aut nulluni.

Frutices vel arhusculae, alternifolia. Folia disticha, stipula

intrapetiulari, innovatioumn prima saepe in rainenta sguamaeformia

depauperata. PeduncuU hracteolati ex alis foliorum vel ramento-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 7: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

aar

rum, solilarii, out nonnulli vel plures aggregali, fasciculati glomera-

tive. Floret parvuli, petalis albicantibus. Drupae coccineae.

Character naturalis.

Frutices aut arbusculae, ligno suhtili firmo, in aqua

plerisque perdurabili ,phrumt/ue pallido, liJbro et radiis medullari-

bus rubelUs. Rami teretes, saepe cortice crassiusculo aut verru-

culoso. Ramuli rwvelli compressi, subbifariam posili. Folia al-

terna, subdisticha, simplicia, breviter petiolata et stipulata; stipula

intra petiolum enata, erecta, facie poslica concava, antica convexa

et bicarinata , ramulo tramversim adnata, membranacea, longitudi-

naliter striata et nervosa, nunc decidua nunc persistens et basi plus

minus lignescens. Petiolus brevis, teretiusculus , superne sulco

tenui exsculplus, latere nonnunquam a laminue basi nonnihil decur-

rente subalalus. Lamina plerumque ovata aut obovata, integer-

rima, magniludine et circumscriplione tnirum in modum varia ; folia

juniora plerumque compagis tenerae herbaceae, adultiora magis ma-gisgue crassescentia alque consistentiam foliorum Lauri adepta,

opaca aut lud conversa punctula diaphana exhibentia. Nervusexcurrens, subtus prominens supra plerumque nonnihil concavus.

Venae et venulae intra marginem arcuato - combinatae , vario

modo anastomosantes. Pub es in nulla parte, nisi in foliorum pa-

gina inferiore, ibidemque rarissime obvia, ex utriculis seplatis den-

sis conslans. Getnfnatio ?iuda, i- e. folia non ope squamarum ob-

tegentium involucrata ; biformis tarnen: innorationes nempe semper

concomitalae foliis depauperatis s. ramentis, quae in superiore

parte folia sequuntur omnino evoluta. Ramenta disticha , semi-

amplectentia , triangularia aut oblonga, superne concava, subtus

convexa, bicarinata, membranacea, longitudinaliler nervosa et striata.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 8: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

888

Sunt vero foliorum partes mere vaginales sive stipitlaret, tarn petiolo

quam lamina ilestitulae. Pro laminae rudimento autem nonnun-

quam ferunt aristam subulatam , rectum aut hasi tortam, e dorso

media inter carinas enatam, tandem deciduam. Nervi ramenlorum

carinales in setas saepe promissi. Ramenta in ramulis adultio-

ribus saepe pcrsistunt eosque squamarum specie muniunt nunc arcle

dislicha Qcircinnata) nunc a se dimota. Folia completa supra ramenta

promuntur. Flores nunquam ex apice ramorum terminales, sed

semper laterales ex alis foliorum aut ramentorum, fulti aut ipso

ramulo folium ramentumve ferente, aut ramulo decurtato laterali

non evoluto. Axis florifer semper simplicissimus i. e. pedunculus

von in pedicellos ahiens; ima basi bibracteolatus, pentagonus, angu-

lis cum divisionibus calgcis altertianlibus , sursum incrassalis.

Calyx plerjsque inoiiophyllus , 5-fidus aut 5-deiitatus, rarius

5-partitus et subpentaphyllus, divisionibus tuuc iu alabastro quincunci-

atim sibi imbricatis. Corolla aestivatioue quincuuciali , alabastro ob-

ovato vel turbinafo subpentagono. Petala ex imo calyce, hypogyna,

iiiter se libera, aeqnalia, cum calyce alteruautia, teuuia, parva, alba

aut albo-vireutia, liaeari-oblouga vel elliptica, brevissirae uuguicu-

lata, obtusa, uuiuervla, pateiitia, supra primuin trientem intus pro-

niissa iu ligulam teiieram duplicatain: anteriorem majorem, bilobam,

posteriorem simplicem. Ligulae sub anthesi quasi verticaliter erectae

et conniventes. Slamina 10, bypogyna, monadelpba, basi nimirum

coalita in urceolum s. tubum stamineum cylindricum aut doliolifor-

mem, caruosulum, album, vertice truncatum et levissime 5-aut 10-

creuatum denticulalumve. Filamenta in alabastro intoi'ta et circum-

flexa, sub anthesi erecfa et sub fructu maturescente saepe excres-

centia, filiformia, 5 exteriora interdum breviora (ubo staniiueo intra

marginem allius adnatä. Antherae subglobosae aut ovatae, erectae,

biloculares, loculis intus convexis et omni longitudiue rima aperiun-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 9: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

289

dis. Connecliciihim teiioe, iiicoiispicuura aut specie verruculae (er-

uiiiiali.'s proiiiissum. Pollen subglobosuiii , riiiiis tribus, siiigula uui-

porosa. Pistillum liberum, foliis carpicis tribus coiiflaturii. Ovariutn

triloculare, mux abortu loculorum uniloculare. Ovulum solilarium

iii uiio loculo ex axi peudulum (rarissinie Ovula 3 in duobus loca-

lis), anatropura, micropyle faciei ovarii centrali obversa. Styli tres,

tenucs, distiucti aut rarius pluä minus alle in uiium connuti. Stig-

muta dense papulosa, clavaeforniia aut heuiispliaerico-capitata. Drupaovata aut oblongo-couica. Epidermis coccinea aut ignea. Curo

parca. Putamen papyraceum aut lignescens, loculos abor(ivos ple-

rumque includous, nionospermum. Testa tenuis. Albumen fariuaceo-

carnosum, saepe fere uullum. Emhryo axilis, peiidulus, honiotro-

pus , coiyledüiiibus incunibeulibu.s, dorso convexis, ventre planis;

rostcUo conico supero, parvo; cauliculo vix distincto.

' Zur weitern Ausführung des so eben dargestellten Gattungs-

charakters füge ich noch einige Bemerkungen bei, indem ich die

einzelnen Merkmale in der angenomuieueu Ordnung verfolge.

Truncus. Rami. Rainuli.

Die von mir beobachteten Erythroxyla waren iusgesamnit dicht-

buschichte schlanke Baume von angenehmem Anseilen, oder ausge-

breitete Gesträuche. Der Stamm der ersteren erhebt sich kaum

über 30 Fuss Hohe. Er giebt gewöhnlich schon vom Grunde an

mehrere starke Aesle ab, welche meistens nicht stark vom Ilaupt-

stamme divergiren. In ahidicher Weise sind auch die Ifaupiäsfe

verzweigt. Gemäss der zweizeiligen Stellung der BiiUter sollte

man glauben , dass das ganze Gewächs eine regelmässig zweizei-

lige und steife Verzweigung darsteilen müsste ; die Xaiur über-

windet aber den Typus der Dispositio bifaria durch lokale Ver-

AbliitndluDgrn derll.CI.d. Ak.d.Wiss.III.Bd. Ablh.II. 37

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 10: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

390

kümmerung und Drehung der Aeste, so dass der Gesammtuniriss

schwerlich mehr auf die ursprüngliche Stellung der ersten Aesfe

uud Zweige zurückschliessen lässt. Nur hei den kleineren, strauch-

artigen Arten (z. B. Erythroxylon microphyllum , subrotundum)

bemerkt man eine durchgreifend zweizeilige Stellung der secundä-

reu Zweige, welche gewöhnlich von unten nach oben in eiuer

gewissen Regelnlässigkeit, verkürzt erscheinen. Wenn sich dann

die Hauptzweige steif ausbreiten, oder unter weiten Bögen herab-

krümnien, so erhält der Strauch dadurch ein sehr elgenlhttmliches,

eparriges Ansehen.

Der Stamm und die Hauptäste sind stets rundlich, und von dfer

häufigen Verkümmerung einzelner Aeste an ihnen mit deutlichen

Astnarbeii und Fladerbildungen besetzt. Die jüngeren Zweige

sind immer zusammengedrückt, eckig, ja manchmal fast zweischnei-

dig. Solche junge Triebe unterscheiden sich auch überdiess sehr

augenfällig von den älteren Theilen durch die Glätte der Oberhaut,

welche eine hellgrüne oder bräunliche Farbe hat, und bisweilen auch

bläulich angelaufen ist. Die ältere Riude ist dunkelbraun oder

röthlich grau und mit einer grauen, in Längsfurchen, Rinnen oder

Punkte vertieften Epidermis bedeckt. Mit zunehmeudeni Alter ent-

wickelt sich die iiineie Riudenschicht in vorwiegender Ueppigkeit,

und bricht durch jene Furchen und Poren der Oberhaut hervor.

So sieht man zweijährige Triebe oft in grosser Ausdehnung mit

Wärzchen un<l Warzen einer gelblichbraunen Korksubstauz über-

zogen, und manche Arten Cz. B. E. tnicrophyllimi) werden dadurch

vorzugsweise charakterisirt. Ueberhaupt aber waltet in unserer

Gattung die Anlage einer sehr starken Korkschicht in der Rinde

vor, und gewisse Arten, Avelche in offenen, der Sonne und dem

Winde ausgesetzten Fluren leben (JET. suberosum , tortutn, Daplmi-

tes) bilden die Korksubstauz in so grossem Maasse aus, dass sie

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 11: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

29X

bis zur Dicke eines Zolles aiiwäclist, und den Ilolzkörper der

Zweige an J)urcliniesser ums Doppelte überfriiTt. Dieser Korktrennt sich dann oft in unregelmässige Felder, die mehr oder we-niger dem Alter und der Länge der Triebe eubprechen, zu

welchcu sie gehören.

lauerhalb derjenigen Rindenlage, aus welcher sich der Korkliervorzubilden pflegt, findet man bei den meisten Arten eine zAveite,

die sicli durch ihre dunkle, rolhe oder bräuuliche Farbe auszeich-

net. Sie besteht aus einem dichten Zellgewebe, dessen cubisch«

oder oblonge Zellen von Einern brauneu Extractivsfofle sehr stark

tingirt sind. In zolldicken Zweigen ist diese Schichte manchmal

wohl eine bis zwei liinien dick. Sie erlheilt gewissen Arien das

Vermögen, als FarbslolT zu dienen, wie denn Erijthroxylon sube-

rosum *D und Iwlttositm in Brasilien zu diesejn Zwecke verwen-

det werden. Bei dem ErythroxyUm areolatuvi L. von Jamaica,

welches dort auch Red-Wood, Rothholz, genannt wird, ist, nach

Patr. Browne a. a. 0., die innerste Rinde fleischröthlich und das

Holz braun, was ihn mag bestimmt haben, der Gattung ihren syste-

matischen Namen zu geben ; übrigens findet sich bei der .Mehrzahl

der mir bekaniit gewordeneu Arten jene braune Farbe nicht im

Holze, das vielmehr oft weisslich oder sehr blassröthlicJi gefärbt ist.

Diese Betrachtung der Rinde führt mich noch einen Schritt

weiter zur Schilderung der inneren Gestaltung , wobei ich mich

übrigens sehr kurz fassen kann, da mir mein Freund, ilr. Prof. HugoRlohl, der grosse Kenner dieser Yerhälinisse, gemeldet liat, dass die

ihm mitgetheilten IVIaterialien keine im Wesentlichen von dem allgemei-

nen Bau der Dicotyledonen abweichende Morphose gezeigt hätten.

#^ Aug. de St. -Uilaire Plantes usuelles des Brc-siliens (. 69.

37*

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 12: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

393

Das Holz der Ervthroxyla- Arten ist von grosser Dichtigkeit

nnd Festigkeit, es dauert aiicii in der Erde sehr lange aus, und E.

areolalum ist deshalb in Jamaica auch ujiter dem Namen Iron-

Wood — Eisenholz — ein beliebtes Baumaterial, wenn gleich der

Stamm des Baumes nur zu geringer Dicke anwächst. Unter dem

Mikroskope zeigten mir mehrere Arten von Erythroxylon , die ich

ph}-totomisch untersucht habe CE. suberosum, campestre, columbi-

mim), einen Holzkörper, in welchem man keine einfachen Spiral-

gefässe unterscheiden konnte. Er besteht aus grossen, mit zahl-

reichen Poren versehenen Zellen, aus andern sehr dickwandigen, fast

hornartigen, fast kubischen Zellen , welche sehr starke Markstrah-

len bilden, aus einem dazwischen liegenden, kleinen Zellgewebe, ver-

hälluissmässig wenigen, aber starken und elastischen Prosenchym-

Zellen und aus grossen punktirten Röhren. Das Auffallendste da-

bei schien mir, dass die letzteren, namentlich in jüngeren Trieben,

keine sehr regelmässige concentrische Stellung zeigten , so dass

man bisweilen versucht werden könnte, dieser Innern Gestaltung

dßn Typus der Dikotyledonen abzusprechen. Bei älterem HolzS

dagegen tritt dieser Typus doch deutlich hervor.

Das Holz der Erythroxyla ist im Allgemeinen schwer. Die

übrigen physikalischen Eigenschaften desselben scheinen aber vor-

zugsweise von dem Standorte abzuhängen. Solche Arten nämlich,

welche in trocknen, sehr heissen Gegenden wachsen, wo sie oft

Jahre lang den Regen entbehren müssen, haben ein vorzugsweise

feines, dichtes Gefüge im Holze, jene dagegen, welche in den

feuchteren Caa-apoam CCapöes), und in den Schlagwaldungen, der

Caa-apoera wachsen, sind von gröberer Faser, und wahrschein-

lich auch nicht so. dauerhaft, >venu zu Bauten oder zu Maschinen

verwendet.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 13: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

293

Folitt. Gemmatio.

Herr Kunth sagt zwar von den Blättern der Erylhroxyla: „Po-

lia alterna, rarissima opposita" *); ich uiu.s.s aber bemerken, dass

sie ihrer Stellung nach durchgreifend abwechselnd und nur nianch-

inal, dem Scheine nach,gegenständig genannt werden dürfen. Ei-

nes der wesentlichsten Momente in der Gestaltung der Erythroxy-

len ist die eigenthümliche Art, in welcher die Blätter sich bald

vollständig entwickeln, bald die eine oder andere ihrer drei orga-r

nischeu Dimensionen unterdrücken. Wenn wir nämlich die Mehr-zahl der Blätter im ganzen Gewächsreiche in's Auge fassen, und

daraus einen Typus für die regelmässige Entfaltung des Blade.s

abstrahiren, so finden wir, dass ein jedes vollkommen ausgebil-

dete Blatt aus drei organischen Theilen, gleichsam aus. eben so

vielen Gliedern bestehe, aus dem Scheidentheile, dem Blattstiele

und dem Breitentheil. Mit dem Vaginaltheile beginnt es seine or-

ganische Selbstständigkeit anzudeuten, indem hier die erste Diver-

genz von den Gefä^sen des Stengels eingeleitet wird. Einmal von

dem Achsengebilde gesondert, erleidet es darauf eine Veränderung

durch Convcrgenz und V^ereinigung seiner Gefässe im Blattstiele.

Von dieser zweiten Stufe an erhebt es sich in der Lamina zu

einer vollständigem Sonderung, indem es die Ausbreitung in die

Fläche vollendet. Ein Blatt, au welchem sich diese drei Partieen,

Zonen oder Dimensionen entfallet zeigen, habe ich mit dem XameuHolophyllum zu bezeichnen vorgeschlagen. Bleibt es auf der er-

sten Stufe als Scheidenblatt stehen, so stellt es gemeiniglich eine

#) Nova Genera et Spec. plantar. V. 175. Das E. squainalum VtiAl, welches

hier als oppositifoliura angegeben wird, ist es in Walirheil nicht. V'ahl

(Symbol. III. 60.) nennt die Itl.'ilter au.>driicklich alterna.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 14: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

294

Schuppe dar, die nicht selten rings um den Stengel verwachsen

bleibt, Hohl- oder Schuppenblatf: Coelopliyllum. Das Blattohr

(Stipula) gehölt seiner Genesis nach zu dem Sclieideutheile des

Blattes. Entwickelt es auch den Blattstiel, so wird es ein S'tiel-

blatt: Steleoph3'llani, eine Forinationsstufe, die wir bei vielen Pflan-

zen in der Art auftreten sehen, dass der Stiel durch Verflachung

bandartig wird, wie z. B. bei den Gräsern, und in anderer Weise

bei vielen derjenigen Blattauamorphosen, welche die Systematik als

Phyllodia zu bezeichnen pflegt (Acaciae sie dictae aphyllaeT.

Wenden Avir diese allgemeinen Abstractionen auf die Gattung Ery-

throxylon an, so begegnen wir hier dem besondern Falle, wo die

Triebe mit unvollständigen Blättern anfangen, und erst gegen ihr

Ende hin Holophylla entfalten. Dieses Verkommen ist an und für

sich sehr häufig, indem namentlich unsere einheimischen Bäume ihre

Triebe mit Schuppenbliittern begiinien, welche zugleich als Sciiutz-

und Deckblätter für die darauffolgenden vollständigen Blätter die-

nen. Während aber hier diese Schuppen dicht aufeinander ge-

drängt stehen, und meistens alsbald abfallen, wenn sie für die spä-

teren und vollkommneren Blätter nicht mehr nölJiig sind, bleiben sie

bei Erythroxylon in sehr vielen Fällen unlerhalb der Holophylla

stehen. Sie erscheinen nicht sowohl als eine äussere Vorbedin-

gun»' des darauffolgenden, erst unter ihrem Schutze möglichen Ent-

faltun^^sprozesses der vollständigen Blätter, sondern sie stellen viel-

mehr nur die niedrigere Stufe der letztern selbst vor, da diese in

einem tropischen Klima der Deckung und Verwahrung vor Kälte

oder Sonnenstich nicht bedürfen. Dieser Deutung gemäss findet

man auch an diesen Blättern, welche die untere Formation am

Triebe ausmachen, noch eine liamina, aber diese erscheint nur un-

ter der Form einer Granne auf dem Rücken des Schuppenblattes,

ia ähnlicher AA'eise \\ ie auf den Spelzen der Gräser, welche rück-

sichllich ihrer ganzen äussern Gestaltung manche frappante Aehn-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 15: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

«95

lichkeit mh diesen SchuppenbläUern von Erytliroxylon darbieten.

Diess VerhäKniss wird um so deutlicher, je schärfer wir die For-

mation und Structur der entwickelten Blatter in's Auge fassen.

Hier nämlich ist der Vaginalllieil auf eine selir ßigenthinnliche

Weise abgewandelt: er erscheint als eine Stipula intrapetiolaris

(welche man auch anterior, iiitrafoliacea, axillaris zu nennen pflegt^.

Wenn in dem gewöhnlichen Falle, z. B. bei der Rose, der Blatt-

stiel sich rechts und links von seinem Ursprünge in ein Blattohr

erweitert, so erhebt sich bei Erythroxylon die Stipula aus dem in-

nersten Winkel seines Anheftungspunktes , und umfasst mit der

Obern concaven Seite zur Hälfte den Zweig, während die untere

zwei Stielnerven zeigt, welche der ganzen Länge nach durch die,

hier nicht mehr halbirte, sondern ein einziges Blättchen bildende

Stipula , fortlaufen. Es ist diess dieselbe Bildung , welche man,

wenn schon auf die eine oder andere Weise abweichend, bei sehr

verschiedenen Pflanzenfamilien, wie z. B. bei vielen Papilionaceis

C». B. Pisiim\ bei den anomalen Rutaceis QMelin/il/ius), und bei

den I/ardizabaleis findet. Das vollständige Gegenbild dieser Art

von Stipula haben wir bei anderen Papilionaceis CAstra</aliis, Oiio-

brychis), bei Mercurialis^ amtua xx. s. w., wo sie auf der, dem Blatt-

stiele gegenflber liegenden Seite verwachsend, den Zweig halbseitig

einscheidet (Petiolo oppositaj.

Mit diesen so eben beschriebenen Blatlohren haben die am

Zweige unteren, unvollständigen Blätter von Erythroxylon die

grösste Aehnlichkeit, so zwar, dass sie auch von manclieu Schrift-

stellern geradezu Slipiilae, Blattohren, oder Sf/uamae slipiilaceae

(^Lepides Link) genannt werden. Ich glaubte jedoch besser zu

thun, wenn ich sie mit dem bezeichnenden Namen der Ausschlui/-

schiippen, Ramenta, in die Beschreibung einfülirte; denn sie sind

ja wirklich nicht etwa bloss Tbede von Blättern, sondern vielmehr

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 16: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

296

selbslstäiidige Blätter, die nur auf einer iiefereii Eiitwicklungsstafet

stellen geblieben sind. Diese Aussclilagschuppeii erscheinen ihrem

Umrisse nach, wenn vom Zweige abgelöst und flach ausgebreitet,

gemeiniglich langgestreckt dreieckig, bisweilen aus dem Dreiecki-

gen in's Lanzettförmige übergehend. Sie sitzen halbumfasseiid am

Stengel fest. Auf dem desshalb convexeu llücken sind sie in eine

liängsfurche vertieft, welche fast am untersten Grunde beginnt, und

bis iu die Spitze fortläuft. Die Furche wird auf jeder Seite von

einem, mit ihr paralleleu Nerven begränzt, welcher in vielen Fäl-

len als Borste über den allgemeinen Umriss hervortritt. Maucbmal

sind diese Borsten hakenförmig zurückgekrtimmt (_E. coelophle-

liuni). Zwischen ihnen verlängert sich bisweilen die eigentliche

Spitze des Ausschlagblattes in eine dritte Borste. Ausser den er-

wähnten Kielnerven laufen parallel mit denselben mehr oder weni-

ger andere Nerven durch das Blatt hin, hören aber meistens etwas

unterhalb des Randes auf. Die Textur von jüngeren Ausschlags-

schuppeu ist gewöhnlich häutig, mehr oder weniger trocken, wosie dann auch in ihrer Farbe zwischeu hell- und dunkelbraun in

verschiedenen Nuancen gefärbt erscheinen. Selten sind sie kraut-

artig und von hellgrüner Farbe. Was ihre Grösse betrifft, so va-

riiren sie zwischeu einer halben Linie und einem halben Zoll Jiäuge.

Am häufigsten sind sie zwei bis drei Linien lang. An ganz jun-

gen Trieben stehen sie vertical aufgerichtet, und stellen, indem sie

sich mit ihren Rändern gegenseitig einscheiden, die Form eines

Thyrsusknopfes dar. Sobald sich aber die Spindel zwischen ihnen

verlängert, treten sie nach aussen zurück, und fallen entweder ab,

oder bleiben, bald näher, bald ferner von einander, in zwei Zeilen

stehen. Sie sind gewöhnlich unbehaart, nur in wenigen Fällen

habe ich eine Wolle von lockeren rosibrauneu Haaren auf ihnen

getroffeu.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 17: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

297

Bei jungen Ausschlagschuppen findet man gewöhnlich auf dein

Rücken auch das Rudiment der eigentlichen Lamina. Dieselbe

ist aber niemals als ein Breitenorgan, sondern immer nur als eine

Granne, ja bisweilen sogar nur als ein unscheinbares Härchen ent-

wickelt. Die Granne ist nach Länge, Dicke und Ort des Ursprungs

sehr verschieden, meistens ktirKer als die Ausschlagschuppe. Sie

streckt sich entweder gerade vor, und legt sich dann in die Mit-

lelfurche, oder sie ist am Grunde etwas gedreht und steht schräg

ab. An älteren Ausschlagschuppen findet man sie nicht mehr.

Vermöge dieses Theiles hat die Ausschlagschuppe die grösste

Aehulichkcit mit einer Grasspelzklappe, und in der Znsauunea-

setzung mehrerer solcher zweizeilig gestellter Schuppen erkennt man

sehr deutlich den IVpus des vielblüthigen Grasälirchens. Der un-

tere Tlieil der Schuppe pflegt sich in den meisten Fallen zu ver-

dicken und stehen zu bleiben, während der obere durch den Ein-

fluss der Witterung zerrissen oder gänzlich zerstört Mird. Die

Farbe ist dann, wenn sie im hinfälligen Theile fahl oder strohgelb

war, nun in dem verdickten, stehenbleibenden graubraun. Hier

nimmt das Ausschlagsblättchen bisweilen Theil an der Bildung je-

ner korkigen Rinde, Avelche die Zweige so häufig bedeckt. Die

ersten Rameuta eines neuen Triebes erscheinen nicht selten länger

und von düunerer Consistenz, als diejenigen , welche man an alle-

ren Stellen der Zweige wahrnimmt, was ebenudieser nach und

nach eintretenden Verstümmlung und Verkleinerung, Vermöge der

Wilterungseinfllisäe, zuzusohreibeiv istv

-.

••'- :-y :.

Ganz besonders bedeutsam und wesentlich f«r die Charakteri-

stik der einzelnen Arten- erscheint- die Stellun» dieser Ausschlag-

schuppen am zwei- und niehrjäbrigeu Triebe. Der -lefzlcre nämlich

verlängert sich entweder zwischen den ein'Aehien Ausdchlagschup-

peu, und zieht dieselben dadurch auäeinander, so dass sie in mehr

Abhi«ndluugead.II.Cl.d..Mi.d.Wiss.]II.IM.Abll>.II. 38

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 18: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

298

oder weniger unregelmässigea Absätzen rechts und links am Zweige

zu stehen kommen ; oder sie werden auch bei späterem Nachwüchse

des Zweiges gar nicht oder nur wenig aus ihrer ursprünglichen

Nähe und Uebereinanderlagerung verschoben. Im letzteren Falle

stellen sie ein ganz eigenthümliches beschupptes Zweiggebilde dar.

Ich habe sie dann iiii Vergleiche mit einer Flechte von Haaren

Ramenta circinnata genannt. Die auf solche Weise beschuppten

Zweigleiu verlängern sich meistens, nachdem sie die typische Zahl

yon Schuppen erreicht haben, mit längeren Internodien, an welchen

nun die ausgebildeten vollständigen Blätter hervortreten. Nach

einer gewissen Successiou dieser letztern hat sich der Jahrestrieb

erschöpft, und der folgende beginnt wieder mit den dichtgestellten

zweizeiligen Ausschlagschuppen. Da die letztern auch an dem äl-

teren Holze noch für längere Zeit sichtbar bleiben, so geht hieraus

der besondere Umstand hervor, dass sich au einem längeren Aste

ein regelmässiger Wechsel zwischen unvollständigen und vollstän-

digen Blättern nachweisen lässt. Bei einigen Arten {^K. suberosmn,

Duphnites, circinnatumy.'vf'itA <lieser Wechsel mit ziemlicher Ent-

schiedenheit eingehalten, und da auch die Hlüthenstiele vorzugs-

weise bald aus den Ausschlagsschuppen, bald aus den Achseln der

entwickeKen Blatter >hervorkommen , so ergeben sich aus diesen

Verhältnissen eigenthümlißhe Charaktere für die Arten, welche je-

doch leichter durch das Auge des Beobachters in der Natur auf-

zufinden, als in besonderen Ausdrücken wörtlich darzustellen sind.

Auf diese Successionen der verschiedenen Blattformationen von

Erythroxylon haben ohne Zweifel auch die Ortsverhältnisse und

jnomentan eintretende iRegea oder Trockenheit einen mächtigen

Einfluss, und der Systematiker ist darum angCAviesen, sie für die

Zwecke der Unterscheidung von Arten mit grosser Vorsicht zu

benutzen. In einigen Fälleu lässt sich gar keine Gesetzmässigkeit

in der Succession der verschiwlenen Formafionsstufen bemerken:

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 19: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

29»

Aus.schlais;."-ch«ppen und vollständige Bläüer Mffen sich, bald nüt,

bald ohne BliMhen in ihren Achseln, ohne alle Ordnung, und manch-

mal wird auch eine scheinbare Ordnung durch weitere Complica-

tionen im Blüthenstande gestört. Bisweilen wird auch der Heiz-

körper des Zweiges durch die wechselnden Successionen Tollstän-

diger oder unvollständiger Blätter afficirt, so dass er sich an der

Gräuze zwischen beiden Formalionsstufen einschnürt und ver-

dünnt. Werden Zweige dieser Art gebogen, so brechen sie amleichtesten an den Stellen der Einschnürung.

Fast alles, was ich bisher von den Ausschlagschuppen gesagt

habe, gilt auch von den Biattohren, stipidae, der vollständigen Olät-

ter. Auch hier zeigt die 8lipula nicJit zwei Theile, sondern ist

durch Verwachsung der inneren Bänder einfach. Der Interschied

zwischen dem Kamentum und der vSiipula beruht darin, dass bei

letzterer statt der Granne ein vollständiges, mit Stiel und Breiten-

theil versehenes Blatt auftritt. Die Blätter sind mittels des Vagi-

nallheils, d. h. ihrer Stipula, an dten Zweig befestigt, indem der-

selbe quer, und bisweilen nach beiden Seiten etwas herablaufend

an ihr angewachsen ist. Doch löst sich das Blattohr oft theilweise

los, wenn die Gefässe des Blattstieles anschwellen, und das Blatt

scheint sodann durch den Blattstiel unmittelbar befestigt, das Blatt-

ohr aber stellt sich dann gewissermassen nur als ein Anhang des

Blattstieles dar.; Man könnte es dann einer, der Länge nach hal-

lürieu Ocrea vergleichen. Auf der dem Blattstiele zugewendeten

Seite zeigt das Blattohr zwei Längserhabenheiien und in der Mitte

eine Furche. Auf der dem Zweige zugekehrten Seite ist sie con-

cav. Diese eigenthündiche Faltung des Blattohres ist um so be-

deutungsvoller, als sie sich auf einer höheren Formationsstufe, näm-lich i»ei den Kronblättern, in veredeltem Typus, wiederholt. Die

Substanz des Blattohrs gleicht der der Ausschlagschuppe, desglei-

38»

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 20: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

300

clien die Farbe. Aucb hier finden wir nicht selten zwei oder drei

Borsten an der Spitze des Blattohrs; jene vierte Rückengranne

kann natürlich liier nicht erscheinen. Selten findet sich auch auf

dem Rücken der Blattohren ein vergänglicher Filz rothbrauner

Haare CE. suhrotundum).

Die Blattstiele sind bei Erythroxylon fast ganz rund, oben mit

einer schmalen Furche versehen, und von dem untersten herablau-

fenden Rande derLaniina häufig mit einer zarten Leiste bezeichnet.

Was den LamiuR.rtheil der Blätter betrifl't, so wechseln sie ganz

ausserordentlich in ihrem Umrisse und in ihrer Grösse. Nament-

lich findet man, dass diese Verhältnisse au den älteren und jünge-

re» Trieben ausserordentlich verschieden sind. Am häufigsten ist

der Umriss umgekehrt eiförmig oder ablang; aber nicht selten dre-

hen sich die Verhältnisse der einzelnen Dimensionen an den Blät-

tern einer und derselben Art, ja eines Individuums, in solcher

Weise um, dass die sonst kürzesten Dimensionen zu den längeren,

dagegen die längeren zu den kürzeren werden: ein Verliältniss,

welches die Artenkeniitniss in dieser Gattung ungemein erschwert.

Nicht minder gross ist die Wandelbarkeit in der Grösse der Blät-

ter, so zwar, dass sie in einer und derselben Art, ja an einem und

demselben Individuo von 3 bis 34 Linien, von -j bis zu 11 Zoll

wechseln CE. cainpestre, passerinum, microphylluin)- Unter diesen

Verhältnissen habe ich sehr häufig die Blattform nur als secundä^

res Merkmal der Arten annehmen können, dagegen lernte ich die

Aderung und Consistenz der Lamiua als ein sehr beständiges und

wesentliches Merkmal kennen. Von dem Mittelnerven, welcher

als Fortsetzung des Blattstiels durch das ganze Blatt läuft, und

bisweilen in eine kurze, hinfällige Stachelspitze endiget, gehen die

Adern unter spitzigen Winkeln aus. Gegen die Periphene hin

theilen sie sich in je zwei bogenförmige Hauptzweige, Avelche unter

einander anastomosiren. so dass kein unmittelbarer Verlauf der Ve-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 21: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

301

nen in den Rand bemerkbar ist. Ausser diesen Haupiverbindungen

der Adern, welche auf der Rückseite etwas weniges hervorragen,

und auf der Überseile bisweilen vertieft sind (E. Coelophlehiuni),^

zeigt die Lamiiia noch sehr zahlreiche Anastomosen zweiter und

dritter Ordnung. Zwischen denselben liegt ein dichtes, aus sehr

feinen Zellen gebildetes Gewebe. Vermöge dieser Textur erschei-

nen die Blätter, sobald sie ihr volles Alter erreicht haben, meistens

fest, von der Consistenz der Lorbeerblätter, ja manchmal noch

dicker und lederartig. Doch fehlt es auch nicht an Arten mit ganz

dünnen, zarthäutigen Blättern fJB. Cuca, suJproCuudiimJ. Gegen das

Licht gehalten, lassen manche Arten weissliche Punkte durcli-

schinnnern; andere fjR. circhinaluin) tragen leichte, blasige Ver-

dickungen^ welche besonders auf der untern Seite sichtbar sind.

Wenn die Blätter eben ausbrechen, sind sie sehr häufig zart, schlaff,

und werden leicht welk. Vergleicht man ein Individuum in diesem

Zustande der Belaubung mit einem älteren, dessen Blätter sich

vollständig entwickelt, und die lederartige Consistenz angenommen

haben, so findet man einen so grossen Unterschied, dass man ver-

sucht wird, an Verschiedenheit der Arten zu glauben. In dem-

selben Verhältnisse, wie das Gefüge, ist auch die Farbe der Blät-

ter wandelbar. Am häufigsten zeigen sie ein sattes Grün an der

oberen Fläche. Auf der unteren sind sie blasser, am Rande und

an den Blattstielen bisweilen ruthlich angelaufen. Wenn die eben

ausbrechenden Blätter ungünstige Witterungsverliältnisse, namenliich

zu starke Hitze oder lange Feuchtigkeit, erfahren, so fallen sie

nicht selten ab. Es kann dann geschehen, dass die Pflanze meh-

rere Monate hindurch blattlos steht, ein Verhältniss, welches bei

der C/harakteristik der Arten um so genauere Würdigung verdient,

als auch das Hervorbrechen oder Ausbleiben der Blülhenstiele die

Tracht des Gewächses scheinbar verändern kann. Wo die Blü-

then vorzugsweise aus den Ausscblagschujipen hervorkonnnen, kann

es geschehen, dass das Gewächs eine ganz verschiedene Physiognomie

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 22: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

30«

anuinunt, je naclidem die BliUter vorher abgefallen sind, oder die

BliUheu sich mit oder nach den Blättern entwickeln.

Es ist bekannt, dass mehrere Arten von Erythroxylon, z. B. die-

jenigen, welche von De Candolle in seiner Abtheilung Areolata

aufgeführt werden, auf der Rückseite der Blatter zwei zarte J^jings-

liuieii aufweisen, welche am Grunde beim Eintritt des Blattstiels

entspringen, und bis zur äussersten Spitze des Nerven ein leich-

tes Kreissegment beschreiben. Schon die ersten Beobachter babea

diese Eigeirihündichkeit hervorgehoben. Diese Linien entstehen durch

die eigenthümliche Faltung des Blattes, welches mit von beiden Seiten

nach oben, gegen die Mediane hin spiralig eingerollten Rändern

hervorsprosst. Browne*) erklärt die Entstehung des Streifens so,

als wenn sie die äussersten Gränzen desjenigen Theiles vom Blatt

sej'eu, welcher bei der ursprünglichen Faltung in der Knospe frei

lieot. Diese Erklärung ist aber nicht ganz richtig. Wenn sich

nändich die Blätter zu entfalten anfangen, kommen sie mit pfriemen-

artiger Gestalt, wie gesagt, nach oben zusammengerollt hervor, und

lassen dann nur einen ganz schmalen Theil der Rückseile, jedoch

nicht gerade den Nerven, frei, denn sie kommen stets etwas ge-

dreht, also mit ungleichen Räudern, hervor. Der Nerve einerseits,

und die beiden zusannnengeroUten Randstücke anderseits, drücken

auf das Parencliym der Unterseife und erheben einen Thei! des-

selben als eine zarte l^eiste, die über alle Adern des Blattes hin-

läuft, und sich manchmal durch eine veränderte, dunklere Farbe

auszeichnet. Zwischen den beiden Leisten hat die Unterseite des

Blattes gewöhnlich einen stärkeren Glanz, wahrscheinlich desshalb,

weil sie vom Anfang an ebener und glatter war, als die seitlichen,

#) P.->tr. Browne Historj' of Jsmaics p. J78. Jaoquin Stirp. »mer. p. 135.

CsraiüUes bildet Ta1>. S33 z ein colcbes Blatt ab.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 23: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

303

der starken Einrollung unterworfenen Theile der Laniina. Diese

Leiste ist übrigens nicht ccustant. Selbst bei manchen Arten, wosie als charakteristisches Merkmal angerührt wir»! C^. Coca, areo-

latum) yerschwindet sie nicht selten sehr frühzeitig, und bei sol-

chen Blättern", die ein lederartiges Gefüge annehmen, ist häufig

nicht die leiseste Spur daron zu erkennen. Eine ganz ähnliche

Knospung und niatlleiste findet man bei verschiedenen Pllanzenfa-

niilien , z. B. bei Ihtmirium floribimdum *3i wo sie jedoch keine

so deutliche Schwiele auf der Unterseite zurück.i;iss(. Die Gattung

Aperiphrucla Nees **) aus der Familie der Ijaurineae zeigt auf

der einen Hälfte der Unterseite eine durchlaufende', auf der andern

eine kürzere, im ersten Dritttheile verschAvindende Falte; beide

entspringen jedoch nicht am Hauptnerven, sondern entfernt von ihm,

uud convergiren nach Tornen. Sarcolaena Thotiars, zudenChlena-

ceis gehörig, weiset rechts und links zwei Falten auf, welche

ganz wie die der Eryihroxyla verlaufen ***). Die Blätter der

Polygoneen- Gattung Triplaria haben mehrere Streifeu, die demNerven parallel verlaufen j). Dieses Verhällniss deutet eine ge-

wisse venvandtschaftliche Beziehung zwischen den Ervthroxvleeu

und deu Polygoneeu an, was sich auch ausserdem im Habitus be-

urkundet, wesshalb denn eine Coccoloba aus Wesliiidien von Uer-tero und De Candolle als Erythroxylou (?) aufgefidirf worden

Ist tt).

*•) Marlius: Xov» Genera et Spec. II. t. 199.

**) Nees »b Esenbeck Systems Lturiuesrum.

**#) Aub. Petit Thouars Genera madaga.«f. t. 9 und 10.

t) F. Aublet Flor» pjjan. t. 347.

-j"}-) Erythroxylon ? subcordalum l)C. Prodr. I. 575. o. 35

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 24: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

304

Infloreicentia.

Als allgemeinsten Charakter des Blüthenstaodes kann man aus-

sprecben, dass er niemals eine Hauptachse abschliesst. Die Zweige

und Zweiglein wachsen also je nach der jeder Art zukommenden

rhythmischen Succession der Blätter, und nach dem individuellen

Maasse der Lebenskraft stets in die Länge fort, ohne hierin jemals

durch das Auftreten endständiger ßlütheustiele gehemmt zu wer-

den. Die letztem entspringen immer seitlich, aus den Achseln der

Blätter, und sind, was ebenfalls einen Hauptcharakter ausmacht,

stets einfach.

Was die Stellung dfer Blüthenstiele ferner betriflft, so ist der

einfachste Fall der, dass nur ein einziger Blüthenstiel aus der

Achsel des Ausschlagblattes, welches dann also die Bedeutung

eines Vorblattes CBractea") für diese Blttthe annimmt, hervorkommt;

oder dass dieses aus der Achsel eines grünen, vollständigen Blat-

tes geschieht. Das Ausschlagsblatt bleibt unter seiner Blüthe in

den meisten Fällen stehen, das grüne Blatt fällt sehr häufig ab,

bevor die Blütlie in Frucht übergegangen ist. Wenn mehrere in

dieser Weise einblüthige Bracteen nahe an einander stehen, so

hat die gemeinschaftliche Achse Analogie mit jenem stark zusammen-

gezogenen Blütheiistande, den wir bei den Acribus aggregatis wahr-

nehmen. So wie dort zahh-eiche Blüthenstiele aus einer gemein-

schaftlichen Spindel hervorkommen, welche sich, vermöge der noch

deutlich vorhandenen Vorblätter als ein zusammengesetztes, viel-

achsiges Gebilde beurkundet: so auch hier, wenn man das gesammte

Zweiglein mit seinen Blüthen als ein zusammengehörendes Ganzes

betrachtet. Ich habe daher diese Erscheinungsform des Blüthen-

standes mit dem Ausdruck flores aggregati bezeichnet.

Jeder einzehie Blüthenstiel ist an seinem Grunde von zwei

kleineu Vorblättchen {Bracteolae) umgeben, welche i» ihrer Textur

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 25: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

305

selbst wieder den Ausschlagschappen ähulich sind, jedoch gemei-

niglich nur Einen Kiel in der 3Iediane, und durch dessen Eudver-

längcruiig manchmal einen VVeichs(achel oder eine Horste tragen.

Diese Vorblältchen sind oft sehr klein, und gänzlich unter ihrem

Vorblatte versteckt. An ihrem Grunde sind si^ nicht j^elten mit

einander rührig verwachsen, wo sie dann den Blüthenstiel etwas

einscheiden. Dieser zeigt bei genauer Untersuchung ganz unten

eine leichte Gliederung, er sitzt also gleichsam auf einem verküm-

merten, sehr kurzen, knotenartigen Zweigleiir auf.

Wenn ein Blüthen (ragendes Ausschlagblatt oder ein vollstän-

diges Blatt aus einer Achsel mehr als Einen Blüthenstiel hervor-

treibt, so geschieht diess, noch mehr als in dem eben angegebenen

Falle, mittelst einer seitlichen Yeilängerung des Achsengebildes,

d. h. eines secundären Zweiges, welcher übrigens gar oft kaum

sichtbar ist, wo danu die Blüthen insgesammt aus der Achsel des

Vorblattes erster Ordnung hervorzukommsn scheinen, obgleich

eigentlich jedes Vorblättchen der ersten Blüthe zum Vorblatte für

die Blüthe zweiter Ordnung geworden ist, und eben so fort, bei

toöch ferner andauerndem Triebe, die Vorblättchen der zweiten

Ordnung Vorblätter der dritten Blüthensuccessiou werden u. s. w.

Diese auf einander folgenden Vorblättchen bebalten gemeiniglich

insgesammt dieselbe Kleinheit und Form bei, und der ganze Blü-

thenstand wird sonach eine sehr zusammengezogene Rispe, oder

tin Knäuel (Glonierulus). Man bemerkt übrigens zweierlei Arten

dieses Vorkommens. Die Blüihen erscheinen nämlich entweder in

beträchtlicher Zahl, so dass sie den Typus der zweizeiligen Stel-

lung, welcher sonst in der Gattung herrscht, nicht mehr einhalten

können: dann stellen sie das vor, was ich hier vorzugsweise In-

florescentia glomerata nennen möchte; oder sie sind in geringerer

^a^I vorhanden , und die zweizeilige Anordnung wird nicht gänz-

lich gestört und aufgehoben. Man sieht, danu zwei, drei oder vier Blü-

AbliaadlungCD der U. CI- d. Ak. i. AViss. III. JBd. Atith- II. 3 9

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 26: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

306

fhenstiele neben einander und schräg abwechselnd aus der ersten

Achsel hervortreten, und die Form eines Büschels einhalten (Inflo-

rescentia fasciculata).

Es ergibt sich aus dieser Darstellung, dass der Blüthenstand

im Grunde auf einem einzigen und zwar auf dem gewöhnlichen

Gesetze der Rispe beruhet, dass ihn aber die Art und Weise, in

welcher sich die mit Blüthen versehenen Zweiglein fortentwickeln

und ausbilden, mehrfach zu modificiren im Stande ist. Nament-

lich ist hiebei das Alter, in welchem ein Zweiglein noch Blülhen

statt Blättern trägt, von grossem Einfluss. Kommen die Blüthen nur

auf ganz jungen Zweigen hervor, so werden die Achsen der einzel-

nen weiter von einander gehalten, verlängern sich nach Entwick-

lung der Blättchen um so leichter, und gehen in Blattzweige über.

Entwickeln sich dagegen die Blüthen vorzugsweise oder aus-

schliesslich an dem älteren Holze, in welchem der Längstrieb

schon minder vorwaltend ist, so erscheint der Blüthen tragende

Zweig als eine aus vielen genäherten Knoten zusammengesetzte

Bildung. Er stellt dann recht augenfällig einen gehemmten Trieb

dar; was er an Länge verloren, gewinnt er an Dicke, und sein

Gefüge ist dann bisweilen so dicht gedrängt, dass er fast eine Ma-

serbildung annimmt. Am Deutlichsten erscheint diess bei Erythro-

xylon magnoliaefolnim, wo der Blülhenzweig als ein halbkugliger

Knopf erscheint, der wohl nur bei sehr günstigen Wachsthumsbe-

diugungen zu einem Blalltriebe weitcrsprosst. Wenn solche Be-

günstigungen der Vegetation eintreten , kann wohl der ursprünglich

ganz kurze Blüthenzweig auf einen Zoll und mehr Länge au;p>*

wachsen, und da er keine vollständigen Blätter mehr treibt, ver-

schmälert er sich bisweilen nach vornen und geht fast in die Natur

eines Dornes über CE. microphyllumj.

Eine weitere Folge dieses Verhältnisses ist,' dass wir an einer

und derselben Art, ja an einem und demselben Individuum imracir

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 27: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

307

sehr verscbiedenartige Stufen der Iiiflorescenz erscheinen sehen,

je nachdem die Vegetation durch äussere Einflüsse bald gehemmt,

bald zur Entfaltung neuer Triebe angeregt wird. Als Beispiel mag

iu dieser Beziehung E. ca7npestre gelten. Der Typus der Inflo-

rescenz bei dieser Art gehört in die Kategorie des Fasciculus,

denn eine und dieselbe Blaltachsel, oder häufiger die Achsel eines

Kamenlum treibt mehrere Blütheustiele hervor, welche ebenso wie

die Stellung der Blaltgebilde selbst die Dispositio disticha einhal-

ten. Konniiun aber die Biüilienstiele an den jüngeren Zweigen

hervor, so ist diess viel deutlicher als wenn die Ramenfa am älte-

ren (zwei- bis vierjähiigem) Holze ihre bis dahin schlafenden Blüthen-

augen entwickeln, und nun die Blüthenstiele mehr unter die Form

eines Gloniernlus zusammenhalten, und zugleich den Grund und

Boden der Inflorescenz verdicken. Auch die Natur der Bracteeu

und Bracteolen influenzirt auf dieses Verhältniss. Sind sie nämlich

von dünnerer Textur, so sind sie auch hinfälliger, ihre Basis bleibt

minder sichtbar uud minder lange stehen, weil sie weniger verholzt.

Sind sie dagegen von derberer Structur, so dauern sie länger, zie-

hen mehr Säfte herbei, und veranlassen eine deutlichere Ver-

dickung des verkümmerten Blülheiizweiges, worauf sie stehen.

AVeun übrigens solche Betrachtungen lehren, dass eine sy-

stematische Abtheiluiig nach den angegebenen Typen des Blüthen-

standes wegen der möglichen Zwischenfälle au Präcision verliert,

so habe ich mich doch für berechtigt gehalten, sie in der Anord-

nung der Arten geltend zu machen ,. denn das Studium einer jeden

Art — freilich nicht nach einem einzelnen kümmerlichen Exemplar,

sondern nach reichlichen Suiten , dergleichen ich glücklicherweise

vor mir habe — gewährt am Ende doch ein Resultat, dem man

sich mit Befriedigung hingeben darf. So ist z. B. E. nitidum dem

E. campestre sehr verwandt, und in manchem Vorkommen schwer

zu unterscheiden. Nimmt man aber auf die knäuelartige Vereiui-

39*

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 28: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

308

gang einer grösseren Anzahl von Blüthen auf einem knotenartigen,

convexen, mit vielen Bracteolen ohne Ordnung besetzten (verkünt-

nierteu) Zweig Rücksicht, dergleichen bei E. nitidum selbst an

jüngeren Zweigen er;*cheint, so wird man keine Schwierigkeit

haben, diese übrigens ausserordentlich polymorphe Art von E. cam-

pestre zu unterscheiden. »

Pedunculus. Calyx.

Der Blüthenstiel, dessen Erscheinen und Stellung wir im Obi-

gen genügend erläutert zu haben glauben, zeigt eine Eigenschaft,

welche zu den wesentlichsten der Galtung gehören dürfte: ich

meine den Umstand, dass er immer füufkantig und nach oben hin

etwas kolbig verdickt ist. Diese Kanten sind gewöhnlich von hel-

lerer Farbe als das Uebrige, und manchmal leicht gewellt. Sie

gehen, was ebenfalls charakteristisch ist, niemals in den Medianen

der Kelchblätter fort, sondern wechseln mit diesen ab , und verlie-

ren sich gewöhnlich da, wo ^le Theilung des Kelches anfängt.

Die Richtung des Blüthenstieles ist während der Blüthenzeit

fast immer schräg aufwärts. Er ist in diesem Zustande mehr als

noch einmal so lang, als die Blüthe. Mit zunehmender Fruchtreife

verlängert er sich oft um das Doppelte, er wird etwas dicker und

derber, und neigt sich dann, wenn er die reifende Frucht trägt, nach

unten. Bei einer, mir bekannten Art, E. revolulum, ist der Blü-

thenstiel so kurz, dass er sich fast nur als unterster Theil des

Kelches darstellt.

Der Kelch, welcher am Ende des Blüthenstieles ohne weitere

Abgliederung desselben erscheint, ist aus fünfBlättern gebildet Diese

sind in sehr verschiedenem Verhältnisse mit einander zu einem

Calyx monophyllos verwachsen: bald messen die freien Stücke

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 29: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

309

nur ein Dritt- oder Vierttheil der KelcWänge, nnd sind dreieckige

Zähne, bald ist der Kelch zur Hälfte oder unter dieselbe getheilf,

wo sich die Zipfel meistens dreieckig, bisweilen auch durch Ab-

mndung des unteren, breiteren Theiles eiförmig, in's Dreieckige über-

gehend, darstellen. Selten geht die Theilung noch tiefer nach unten

fort, so dass der Kelch fast fünfblältrig erscheint. In diesem Falle sind

die Blättchen fast rund oder eirund, mit kurz vorgezogener Spitze.'

Der unterste Theil (Hypanthium Link) ist stets frei vom Frucht-

knoten. Die Substanz des Kelches ist dicklich. Die Farbe grün-

lich oder röthlich. Die Nerven treten wenig sichtbar hervor.

Manchmal ist bloss ein Mittelnerve, manchmal sind auch zwei Seiten^

nerven bemerklich. Der Rand ist gemeiniglich etwas verdüimt und

weisslich gefärbt. Haare kommen nur selten und in grosser Fein-

heit als Randwimpern vor. In der Knospe lässt sich die Aestiva-

tio quincuucialis (Phyllotaxis |) nur bei den Arten mit tiefgetheil-

tem Kelche nachweisen. Hier greifen die Ränder in der gewöhn-

lichen Weise über einander, so dass das eine der beiden ganz

freien Kelchblättchen nach voruen, seitlich von der Mediane des

Deckblattes, das andere ganz freie (das zweite) nach hinten steht.

Mit der Anthesis nehmen die Kelchlheile etwas an Umfang zu.

Nach der Blüthe und unter der Fruchtreife vergrössern sie sich

nur in wenigen Fällen beträchtlich (E. ectinocalyx. ^suberosum).

Corolla.

Die Krone der Erythroxyla entspricht in ihrer Kleinheit demkleinen Kelche. In keiner der mir bekannten Arten misst der

Durchmesser der ausgebreiteten Krone mehr als vier oder fünf Linien.

Sie sind einander ganz gleich, und haben eine Aestivatio quincun-

ciali-imbricata. Sie sitzen mit den Abschnitten des Kelches wech-selnd, mittelst eines sehr kurzen, verdickten Nagels im untersten

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 30: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

310

~ Grande des Kelches fest, und breheu sich bei voller Authesis in

der Art horizontal aas, dass sie nach Innen noch etwas concav

bleiben. Ihr Totalumriss ist ablang-elliptisch oder linearisch-ellip-

tisch. Durch die Mitte zieht ein deutlicher Nerve, welcher gemei-

niglich vor der Spitze endet. Ueberdiess werden auf jeder Seite

von diesem manchmal noch ein oder zwei Nerven bemerkt, die nach

Tornen in die Spitze des Mittelnerven zusammentreten. Zwischen

diesen Nerven läuft dann eine leichte Furche hin. Der Rand ist

verdünnt, und gewöhnlich einwärts geschlagen- Das V^enen-

netz zwischen den kleinen ziemlich schleünreichen Zellen des Ge-

webes ist nicht sichtbar. Das Merkwürdigste in der Morphose

der Kronblätter ist jene zarte häutige Verlängerung, welche am

Ende des ersten Dritttheiles auf der obern Blattfläche entspringt,

und während der Blüthezeit, wo der Körper der Kronblätter hori-

zontal absteht, sich vertical aufrichtet.

Die Schriftsteller nennen diesen Fortsatz des Kroiienblattes

schlechtweg eine Schuppe iSquama). Ihre eigenlhümliche Gestalt

ist weder bei Cavauilles, noch bei Va hl oder Kunth richtig abge-

bildet, und auch die von St.Hilaire *) ist nicht ganz befriedigend.

Pelletier**) sagt über diese Bildung Folgendes: On doit se le-

presenter les petales des fleurs de ce genre comme composes de

deux pieces repliees en dedans, mises bout ä beut, soudees dans

l'angle de leur repli, et fortifiees dans leur uuion par une nervure

exterieure elargie et un peu epaisse. II resulte de lä qu'au lieu

d'une ecaille, il y en a reellement deux: savoir une superieure for-

mee par le repli interieur de la base de la piece superieure, et

w) Plantes usuelles des Bresiliens t. 69 (£. tuberosum) und Flora Brasiliae

mehd. II. t. 103 (£. microp/tyllvta).

«=#) Bei S. Uilaire Flora BrHsil. luerid. U. 98.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 31: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

311

line iiiferiettre due aa repli de la partie snperieure de la piece in-

ferieure. La preiniere, bilobee ou tiilobee, se dirige vers le som-

mßt de la fleur; la secoiitle se reflechit sur la base du pefale, et

doniie en quelque sorte ä la piece inferieure l'aspect d'un petale

d'ombellifeie. Ne pouirait-on pas d'apres cela regarder la piece

inferieure coinme le vrai petale , et la .snperieure comme un appen-

dice?" Diese seltsame Ansicht erklärt eigentlich nichts, und scheint

fast vorauszusetzen, dass der Botaniker, von welchem sie ausge-

gangen ist, hier zwei Kreise einander gegenüber stehender Kronen-

blätter annimmt. Allerdings ist die Gestaltung dieser Blattansätze

für den ersten Anblick schwer zu erklären. Diese Schwierigkeit

verschwindet aber, wenn wir uns an die Fot-mation des vollstän-

digen' grünen Blattes der Erythroxyla eriiuiern. Hl'ef hat sich der

Väginaitheil als freies Blatlohr von der Laminä gefretint , nnd sehr

oft von der Spitze herein in zwei mit je einem Kielnerven versehene

Abschnitte gesondert, zwischen denen bisweilen noch dife Me-diaue als eine feiiie Spitze oder Borste heraustritt. Diese Ge-

staltung ist offenbar das Vorbild des vorderen Ansatzes auf dem

Kronenblatt. Die 2 Seltenlappen desselben eiitsprechen den Sei-

tenabschnitten cier Siipula; ein kleiner zalmförisiiger, o^ gär nicht

sichtbarer, gänzlicli mit. dem Miltelnerven zusaaimenfliesseiider Fort-

satz entspriciil der inittelständigen Borste. Wäre mir diese Du-

plicatur auf ,deii KronenbläUera bemerkbar, so würde man. keinen

Anstand nehmen, sie ganz elnfacli mit dem Kronenfortsätz tfer Nar-

cissen, mancher Irideun odier der Sileueen zu vergleichen, und sie

wie dort Ligula nennen; es konimt aber nun noch der kleniei'ej

hintere Anhang hinzu, welcher sich nach Innen gegen das Cenlrum

der Blume zurückschlägt. Ich halle auch ihn nicht etwa für eine

besondere Bildung, sondern nur für eine Ausbildung Und glelchiiam

Variation der hier überhaupt so stark ausgesprochenen Anamoi-phose

des Scheidemheiles vom Kroiienblatte. Wie oben erwähnt, läuft

r'lie Stipulaintrapetiölaris von der Mediane des Blattstiels noch auf

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 32: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

313

beiden Seiten des Zweiges schräg herab und umfasst ihn fast zur

Hälfte. Wäre diese Ges(al(ui!g weifer ausgebildet, d. h. wären die

hintern Räuder der Länge nach mit einander verwachsen, so würdesie eine Art von Blattstiefel darstellen , etwa mit der Ocrea voa

Polygonum Orientale oder mit der zartliäutigen Röhre zu verglei-

chen , die man bei Polamogefon Nebenscheide genannt hat. Die

beiden vordem Ligularlappen von Erythroxylon sind nun auch wirk-

lich mit ihren äussern Rändern nach unten zurückgerollt, und gehen

in manchen Fällen ganz deutlich in die innere Duplicatur über.

Diese ganze Anamorphose der Stipula ist also so zu denken, als

wenn sie ursprünglich eine cylindrische Röhre bildete, welche mit

dem äusserst kurzen Blattstiel (dem Nagel des Kroneublattes) dicht

verwachsen, nach vornen in zwei oder drei aufgerichtete, nach hinten

in Einen zurückgerollten Lappen zerschnitten wäre. Wirklich ist

auch das Gefüge des Kronenblattes in diesem untersten Theile

sichtbar derber und dicker, als in dem obern. Eine solche Deu-

tung dieser Anamorphose weiset uns an, der von Pelletier ange-

regten Ansicht, als wäre das eigentliche Kronenblatt nur ein äus-

serer Anhang der Ligula, und diese selbst hätte die Bedeutung

dies Kion^ublattes, keiueu Werth belzulegeq.

Die Analogie mit Ligularbildungen anderer verwandter Fami-

lien, namentlich der Sapiudaceen und der Ilippocastaueae weiter

auszuführen, würde mich hier zu weit führen. Ich bemerke nur,

dass es mir scheint, die starke Entwicklung dieser Gestaltung habe

Herrn Kunth einen wesentlichen Grund an die Hand geben kön-

nen, die Gattung Erythroxylon von den Malpigbiaceis zu trennen-

Was die Farbe der Kronenblätter betrifft, so ist sie in den

meisten Fällen weiss oder grünlich weiss, selten blass chamois.

Die Ligula ist gemeiniglich heller und reiner gefärbt, als das übrige

Blatt. Letztere träst vielleicht zur Befruchtung bei. indem sie die

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 33: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

313

aas den Antheren ausgetretenen Pollenkörner längere Zeit be-

schützt, und über den Narben zurückhält Wenigstens bemerkt

man eine grosse Ansammlung von diesen in den Falten und zwi-

schen den Kerben und Zähnen der Ligularlappen während der

Hlüthezeit. lu der Knospenlage sind die Kronenblätter quincun-

ciatim imbricafa, so dass das ersle nach Vornen, das zweite nach

Hinten liegt. Die Mediaue tritt dabei meistens stark convex her-

vor, so dass der Durchschnitt der Kuospe eine füuflappige Figur zeigt.

Stamina.

Es sind bei Erythroxylon zwei Kreise, jeder von fünf Staubblättern

vorhanden. Die Pfaden derselben sind immer in einen Becher oder

in eine Röhre von ziemlich fleischiger Consistenz verwachseu.

Diese Uöhre erhebt sich niemals zur Länge des Kelches, sondern

ist fast immer nur halb so lang. An ihrem Rande zeigen sich bald

fünf, bald zehn kleine, mit den Faden selbst abwechselnde Zähne

oder Kerbzähne. Diese sind pfriemlich, sehr fein, und bald von

gleicher Länge, bald abwechselnd etwas kürzer. Die kürzeren

stehen den Medianen der Kelchabschiiitte, die längeren denen der

Kronenblälter gegenüber. Alle entspringen aus dem Urceolus starai-

neus nahe unterhalb dessen Rand; die kürzeren (die äussere Reihe")

etwas tiefer angewachsen. Vor der Entfaltung sind die Faden

verschiedenartig nach unten und um einander herumgebogen. Znr

Blüthezeit stehen sie gerade. Gegen die Fruchtreife hin bleiben

sie in vielen Fällen noch stehen, werfen die Beutel ab, und wach-

sen noch weiter in die Länge aus. Die Antheren sind immer

klein, eiförmig- kugelig oder fast kugelig, hinten ziemlich flach,

vorne convex, und öffnen sich mit einer Längsfurche. Sie enthal-

ten sehr kleine Pollenkügelchen von elliptischer, im Wasser ku-

geliger Gestalt, an denen ich drei lange Furchen, und in der Mitte

Abb.-uidluof;«a d. II. CI. d. Ah. d. Wüts. III. Bd. Abtb. II. 40

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 34: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

314

jeder Furche einen kleinen Perus bemerkt zu haben glaube. Hie-

niit kommt diejenige Form im Wesentlichen überein, welche Herr

Hugo Mo hl in seiner trefflichen Arbeit über den Pollen *) von

Erythroxyhn ferrugineum, sideroxyluidei , ellipticum und laurifo-

lium Claiiter Arten aus den Mascarenhas-Iuseln) beschrieben hat.

Er bemerkt nur noch, dass die elliptischen Nabel breiter als die

Streifen, und bei den erstgenannten so lang seyen, dass sie unter

einander fast zusammenfliessen. Eine so starke Verbreiterung der

Nabel habe ich bei den brasilianischen Arien nicht wahrgenommen.

Die Farbe der Staubblätter ist weiss.

Pistillum.

Der Stempel ist aus drei Fruchtblättern zusammengesetzt. Die

Scheidentheile dieser Blätter bilden durch gegenseitige Randver-

wachsung einen dreifächerigen Fruchtknoten , der in der BlUthe

kugelig, eiförmig oder leicht dreieckig erscheint. Die drei Fächer

dieses Fruchtknotens sind nicht gleichmässig ausgebildet, sondern

in dem bei weitem häufigsten Falle ist nur eines mit einem Eie

versehen ; zwei andere sind leer, haben daher auch kein der Form

des Eies entsprechendes Lumen und erscheinen manchmal im Durch-

schnitte der juiigfräuliciien Blüthe nur wie eine schmale Ritze.

Nur in zwei Arten (bei E. campestre und nitidmn) habe ich einmal

zwei Eier in jedem Fruchtknoten gefunden. Das Ei hängt aus dem

Scheitel der Frucht, wo es au der 31ittelwaud mittelst eines sehr

kurzen Nabelstranges befestigt ist, herab, und füllt seine Höhle

vollkommen aus. Es ist meistens schmal-ablang, und zeigt iu einem

*) Beitrage zur Anatomie und Physiologie der Gewächse, IleU I. Bero 1834.

4°. S. 64 und 97. tab. 6. f. 20.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 35: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

315

sehr flöhen Zustande etwa im oberen Drit((hcile seiner Länge auf

der der Miltelwaud zugekehrten Seite die Oeffnung der Micropyle,

ist also ein Ovulum anatropum. Nach der Befruchtung $tchlie»^st ea

sich sehr bald, und stellt dann eine sehr feinzeliige glatte Ober-

fläche dar.

Ans dem in der Mitte wenig vertieften Scheitel des Frucht-

knotens erheben sich drei schmale Griffel von rundlichem oder

leicht gekantetem Durchschnitte, die sich nach Oben etwas verdik-

ken, und in eine kurzkeuleuförmige oder fast halbkugelige Narbe

übergehen. Die letztere zeigt unter dem Mikroscope eine Zusam-

mensetzung aus dicht aufeinander gehäuften, runden oder ellipti«

sehen Zellen. Das leitende Zellgewebe , welches vom Insertions-

punkte der Griffel in die Fruchthöhle hinabführt, stellt sich als ein

sehr zarter Strang eines mauerförmigen, aus ablangen , feinen Zel-

len bestehenden Gewebes dar. Die drei Griffel sind unter sich mei-

stenthells frei, bisweilen aber in grösserer oder geringerer Er-

streckung mit einander verwachsen. Diess Verhältniss wechselt

au einer und derselben Art in grosser Mannigfaltigkeit (z. B. bei

E. microphyllmn und majnoliaefoUuni), wodurch es sich als unge-

eignet erweist, um zur Galtungs-Charakteristik zu dienen. Die Gat-

tung Sethia, welche von Kunth *) für E. monogynum Roxb. **)

aufgestellt und von De Candolle und Wight***} angenommen

wordeu ist, erscheint sonach, wie schon St. Hilaire-J-) bemerkt,

aiihaltbar, da überdiess auch die, bei E. monogynum tief gehende

*) Nova Gen. et Spec. V. p. 175.

«#) Planta of Coromandel I. t. 88.

#**) Prodr. I. 576. Illustrations of Indian Botany fasc. VD. f. 4a

t) Flora BrasU. merid. II. 93.

40*

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 36: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

316

Theilung des Kelches nicht bloss dieser, sondern noch vielen an-

deren Arten zukommt. In der Knospe liegen die GriflFel nach ein-

wärts gekrümmt und um die Staubfaden hin- und hergebogen. Bei

Eröffnung der Blume treten sie fast senkrecht hervor, meistentheila

nehmen sie nach und nach eben so wie die Staubfaden an Länge

zu. Selbst an der ausgereiften Frucht sind sie bisweilen noch

vollständig vorbanden. Selten sind sie während der Anthesis ge-

rade so lang, wie die Staubfaden; meistens sind sie kürzer oder

länger als diese. Hr. Aug. de St. Hilaire hat diess Verhältniss

zur Charakteristik der Arten verwendet. Ich habe sie aber an

mehreren Orten bald länger bald kürzer als die Griffel gefunden,

und sah mich dadurch geuöthigl. diesem Merkmale, das bei man-

chen Gattungen allerdings grosse systematische Wichtigkeif besitzt,

hier uur eine untergeordnete Geltung zuzuschreiben.

Fructus.

Nur Patrick Browne nennt die Frucht von Erythroxylon eine

Bacca; alle Späteren bezeichnen sie richtiger als Drupa. Der

Form nach gleicht sie in den meisten Fällen einer kleinen Pflaume

von Cornus mascula; bisweilen ist sie jedoch spitziger und im

Durchschnitte ganz leicht dreieckig. Ihre Länge wechselt zwi-

schen 3 und .5 Linien. Die Oberhaut ist sehr zart und von men-

nig- oder scharlachrother Farbe. Sie umschliesst eine dünne

Schichte eines säuerlich-süssen Fleisches, welches von vielen Vö-

geln aufgesucht wird, wesshalb die meisten Arten in Brasilien vom

Volke Frutta da pomba, da pombinha auch do passerinho genannt

werden. Der Kern ist entweder elliptisch (jE. campestre) oder

scharf dreikantig iE. Pelleterianum) , von strohgelber Farbe, von

faserigem Gefüge, und bald hart und holzartig, bald pergameuiartig,

biegsam und elastisch. Auf der äusseren Fläche laufen verticale

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 37: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

317

Leistea liin. Nicht selten lassen sich vom obern Theile des Pu-

tamen eine oder zwei zarte, spreublaltartige Laraellen ablösen, worauf

das Gefüge an jenem Orte, wo sie gesessen sind, sich dünner and

halbdurchscheinend zeiget. Ich möchte sie für die Reste der bei-

den aborlir(en Fruchtblätter halten, weil man in diesem Falle nur

Eine Höhlung im Kerne findet. Hier hätte sich also das Endocar-

pium des fruchtbaren Fruchtblattes für sich geschlossen, und die

Rudimenia der beiden anderen nur äusserlich leicht mit sich ver-

bunden; während in anderen Fällen ein jedes der drei Fruchtblätter

für sich eine abgesonderte Höhlung bildet. Diese eilosen , leeren

Fächer des Putamen zeigen sich manchmal zu beiden Seiten des

fruchtbaren: in anderen nimmt das ausgebildete Fach die bei wei-

tem grössere Hälfte des Durchschnittes ein, während die verküm-

merten Fächer auf die eine Seite gedrängt werden. Wo zwei Samen

ausgebildet sind, werden sie von dem Putamen gemeinschaftlich

umschlossen, und das dritte leere Fach tritt seitlich zwischen ihnen

als eine feine Ritze auf. Die Scheidewand, welche in der Mitte

des Putamen hinzieht, ist kaum dicker als die Seitenwandungen

desselben. Die innere Oberfläche der Fächer ist ganz glatt. In

den leeren Fächern bemerkt mau am Orte, wo sonst die Eier an-

geheftet sind, nicht selten ein winziges, längliches Wärzchen als

Rudiment dieser verkümmerten Bildung.

Der Same ist von einer einfachen, glatten, keine deutliche

Naht darstellenden Samenhaut umschlossen. Diese ist sehr dünn,

glatt, von hellbräunlicher Farbe. Unter dem doppelten Mikroscope

lässt sie zwei Schichten unterscheiden, eine äussere, aus kleineren,

leicht gefärbten Zellen gebildet, und eine innere, wahrscheinlich

den Rest einer mit der Samenschale verwachsenen Membrana in-

terna, die aus etwas grösseren und durchscheinenden Zellen be-

steht. Unterhalb dieser Samenschale liegt ein Eiweiss, das aber

bei der reifen Frucht in den meisten Fällen sehr dünne, ja hie and

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 38: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

318

da fast gänzlich anfgesogen nnd nicht mehr sichtbar ist. Schon

Herr von St. Hilaire hat auf die geringe Ausbildung des Albamen

bei unserer Gattung aufmerksam gemacht, und die Angabe des Hrn.

Kunth, dem gemäss ein Eudospemiiam seniini conforme corneum

vorhanden seyn soll, darauf beschränkt, dass es nicht in allen Fäl-

len, und wo vorhanden, in sehr verschiedener Menge gegenwärtig

sey. Ich muss diese Beobachtung bestätigen, und noch hinzufügen,

dass ich niemals ein Albumen corneum (dergleichen nach Herrn

Kunth namentlich bei E. havanense zugegen wäre), sondern stets

ein Albumen farinacenm oder, bei grö.sserer Quantität, carnosum

bemerkt habe. Manchmal zeigt es sich nur auf der einen Hälfte

der Testa als ein zarter Läugsstreifen angelagert. Der Keim nimmt

sonach den grössten Theil des Samens ein. Er ist fast cylindrisch

oder zusammengedrückt ablang , hängt vom Gipfel der Frucht in

die Mitte des Samens herab, und besteht aus einem kegelförmigen

Wurzelende und zw^ei Innen flachen, nach Aussen convexen Keim-

blättern, zwischen welchen vor dem Keimen keine Gemmula sicht-

bar ist. Die Cotyledoneu haben da, wo sie mit dem ßostellum

zusammenhängen, einen kreisbogigen Ausschnitt, womit sie jenes

theilweise umgreifen. Die Farbe des Embryos ist hellgrün. — Anden Früchten des E. campestre habe ich häufig eine Missbildung

wahrgenommen, die von Insectenstichen herzurühren scheint. Die

Früchte waren dann eiförmig, und zeigten keinen Samen, sondern

alle Fächer mit einem schwammigen (für die Eier des Insects?)

in Querfächer getheilten Wesen erfüllt.

Vergleichung mit anderen Pflanzenfamilien.

Fassen wir nach den hier dargestellten Merkmalen die Gattung Ery-

throxylon in Ein morphologisches Bild zusammen, so erscheint sie

ans allerdings sehr eigenthümlich, und die Aufstellung einer eigen-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 39: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

31»

thOinlichen Familie der Eryihroxyloae, welche für's Erste nur durch

diese Gattung repräaentirt wird, vollkommen gerechtfertigt.

Die durch alle Arten wiederkehrende doppelte Gestaltung der

Blätter, die Natur der Stipula iutrapetiolaris, der abwechselnd ste-

henden, einfachen Blätter, die complicirte Ligularbildung der Kron-

blälter, die Verwachsung der zehn Staubblätter in einen Urceolus,

die Vereinigung von drei EVuchlblältern zu einer freien Pflaumen-

frucht, die Verkümmerung von zwei Fruchtblättern, und die Ausbil-

dung eines einzigen hängenden Samens, mit fast eiweisslosem, ge-

rad- und achsenläufigem Keime sind Charaktere von solcher mor-

phologischer Bedeutsamkeit, dass der Systematiker mit vollem

Rechte hier den selbstständigen Typus einer, wenn auch kleineu,

doch morphologisch scharf umschriebeneu Pflanzeufamilie anerkeu-

Den wird.

Die ERYTHROXYLEAE" sm^ nnn, eiuer morphologischen

Auffassung gemäss:

Dicotyledoneae frutesceutes, distiche alteruifoliae, simplicifoliae,

foliatione duplici, stipulis intrapeiiolaribus; inflorescentia lateral!

;

pentanierae, hypogj'nae, symmetricae, diplostemones, ope urceoli

monadelpliae, tristylcs , triplocarpae, loculis duobus abortivis, ovulo

solitario peiidulo; semper monocarpae, drupiferae; einbryone subexal-

bumiiioso homo-orlhotropo, axili.

Strauchartige oder baumartige Dikotyledonen, mit doppelartiger

Beblätterung ; die vollkommnern Blätter einfach, mit zwei, am Grunde

des Blattstieles nach liuien verwachsenen Blattohreu; die unvoll-

kominnen schuppenförniig: alle wechselständig, zweizeilig; Blüihen-

stand seitlich; Blüihe fünfgliederig, frei, symmetrisch ; die zwei Slaub-

blattkreise am Grunde krugförmig verwachsen; drei verwathsene

Fruchtblätter, drei Griffel, nur in einem (selten in zwei) Fächern ein

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 40: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

320

einziges hängendes Ei; Pflanmenfrucht , der Keim gerad und acb-

seuläuiig, in der Richtung des Eies, fast ohne Eiweisskörper.

Die Zahl der einzelnen meiamorphosirten Blätter, aus welcheo

die Blüthe gebildet ist (was ich die Blülhenbauzahl , Numerus an-

thoplasticus nennen möchte), bleibt conslaut = 23, indem die er-

sten 4 Blaltkreise durchgängig in der Fünfzahl (4 X 5 = 20),

dagegen der letzte oder Fruchtblattkreis (5 — 2 = 3) um 2

Glieder verringert ist, welche Verringerang ich durch das Zei-

5 3eben: = > oder ausführlicher so: = = = = *>* bezeichnen

möchte-

Die grösste Verwandtschaft haben sie ohne Zweifel zu den

Malpighiaceis, von welchen sie, wie erwähnt, durch Herrn Kuntb

getrennt, und zur eigenen Familie erhoben worden sind. Mit die-

ser Pflanzenordnung kommen sie überein: 1) In der Blüthenbau-

zahl und in der relativen Anordnung der Blüthentheile gegen die

Achse; 2) in der Vereinigung von drei Fruchtblättern zu Einer Frucht,

welche übrigens bei den Malpighiaceen häufig in drei Theilfrüchte

auseinander treten; 3) in den einzelnen, hängenden Eiern in jedem

Fache, die übrigens ' hier in den meisten Fällen auf ein Einziges,

bei Verkümmerung zweier Fächer, reduzirt sind; 4) in der mehr

oder weniger deutlichen Trennung der drei Griffel; 5) in dem flei-

schigen, oft von gar keinem Eiweisse umgebenen Embryo. Eine

Form der Malpighiaceae , welche ganz vorzüglich evident auf die

Verwandtschaft dieser Familie mit den Erythroxyleis hindeutet, ist

Malpighia ? heteranthera Rob. Wight *), wo die Frucht sich ab

eine drupa Iriloba, lobis duobus posticis miuoribus, darstellt, und

"i^) UJnstrations of Indian Botany. Madras 1838- fasc. VD. t. 49.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 41: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

321

der Keim, im entwickehen Zustande, fast geradläufig, wie bei Ery-

throxylou, ersclieiut.

Sie sind dagegen von den Malpigliiaceen wesentlich unter-

schieden: 1} durch die abwechselnden Blätter. Bei den Ulalpig-

liieu koniml dieses Verhältnics nur als seltene Ausnahme vor, wie

z. B. bei Sügmutophyllum altermfollum St. Hilaire und bei einer

afrikanischen Species; 3) durch die Gegenwart einer doppelten

Stufe von Blattenlwicklung, deren jede beständig bleibt, während

diejenigen Malpighiaceen, deren Zweige mit Schuppenblättern an-

fangen, diese sehr bald abwerfen; 33 durch die Stipula intrape-

tiolaris. Diese Morphose kommt bei den 3Ialpighiaceen nirgends

vor, und die allerdings fast immer vorhandenen Blattohreu sind au

jeder Seite des Blattstielgrundes getrennt. 43 Ferner unterschei-

den sich die Erythroxyleen durch den fast gänzlichen Mangel von

Behaarung, während ihre Verwandte eine grosse Mannigfaltigkeit

des ludumentum darstellen; 5) durch die einfache, niemals end-

stäudige Infloresceuz; 6) durch den Mangel jener eigenthündichen

grossen Drüsen auf den meisten Kelchtheilen der Malpighiaceeo;

73 durch die geringere Entwicklung des Nagels an den Kroneu-

blättern, welcher bekanntlich bei den Malpighiaceen eine bedeutende

Länge erhält, und auf der oberen Seite ausgefurcht ist; 83 durch

die vollkonunene Gleichheit der Kronenbläder unter sich , Avährend

sie bei der verwandten Familie nicht selten an Form und Grösse

ungleich sind; 9) durch den eigenlhünilichen complizirlen Apparat

der Lignla, welchem Aehuliches die Malpighiaceen nicht aufwei-

sen, indem dort eher eine leistenartige Verlängerung aus der Me-diane auf der Rückenseite beobachtet wird {^Hirea petaloptera St.

Hilaire); 10) durch die vollständige gleichniässige Entwicklung

aller Staubblätter zur Zahl 10, während man bei der verwandten

Ordnung die Staubblätter in den mannigfaltigsten Zahlenverhältnis-

seu (1, 5, 6, 10) und oft auch unter sich von ungleicher Län-Abhaadtungcn d. 11 Gl. d. S.V. d. WUs. III- Bd. Abth. H. 41

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 42: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

322

gen- nnd Breitenausbildung iSndet. In dieser Beziehung will ich

noch hervorheben, dass, so wie bei Erythroxylon die äussern,

dem Kelche gegenüber stehenden Staubblätter nicht selten kürzer

sind , auch bei den Malpighiaceen der geringere Grad der Aus>

biidung ganz oder theilweise auf diesen äusseren Staubblatikreis

zu fallen scheint {_Stigmatophyllum). Rücksichtlich der stärke-

ren Entwicklung des inneren Staubblattkreises, welcher der Krone

gegenübersteht, möchte ich noch hinzufügen, dass sie sich bei vielen

anderen Thalaiiiifloren in ähnlicher Weise findet, während bei Ord-

nungen aus der Reihe der Calycifloren sehr häufig die dem Kelche

gegenüberstehenden Staubblätter die mehr entwickelten sind (Me-

lastomaceae). Bei den Malpighiaceen erscheinen polygamische oder

diöcische Blüthen; hieven hat man kein Beispiel aus der Gattung

Erythroxylon. Auch jene seltsame Verkümmerung einzelner Anthe-

ren Cbei Camaraea und Gaudichaudiä) , vermöge welcher diese

Theile gleichsam in einen Knäuel zusammengewickelter Kronen-

blattsubstanz verwandelt erscheinen, kommt bei Erythroxylon nicht

vor. 11) Letztere Gattung charakterisirt sich ferner vor den Mal-

pighiaceen durch die stärkere Entwicklung des Ligulartheiles der

Staubfäden-, denn offenbar ist es dieser Theil, welcher hier zu

einem regelmässigen urceolus stamineus verwächst, aus dessen In-

nerem die Fäden entspringen, während sie bei den Malpighiaceen

minder hoch und unregelmässiger am Rande verwachsen erschei-

nen. 12) Die Erythroxylea sind dreiblattfrüchtig wie die Mal-

frighiaceae; aber bei den letzteren geht der Fruchtknoten nur bei

wenigen Gattungen in eine Pflaume mit Einem dreifäuherigen Kerne

(^Byrsonima) oder mit drei getrennten Kernen (^Malpighia) über,

oder wird, wenn nur aus zwei Fruchtblättern gebildet, zu einer

Pflaume mit Einem zweifächerigeu lederartigen Kern iBunchosia);

dagegen bildet er sich in den meisten Fällen zu einer dreisamigeu

Frucht mit drei eiusaraigen Theilfrüchlen aus, welche letztere über-

diess, vermöge ihrer Entwicklung zu Flügelfrüchten mit einem oder

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 43: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

323

mehreren Flügeln, gewaltig von dem einfachen Typus der Ery-

Ihroxyienkirsche abweichen. 13) Endlich können wir auch noch

die Gestaltung des Embryo als ein Unterscheidungsmerkmal geltend

machen. Bei den Malpighiaceis liegt er zwar eben so, wie bei

den Erylhroxylon-\xieu in einem hangenden Ei, und besitzt flei-

schige, dicke Keimblätter, wie dort; aber er ist nicht geradläufig,

sondern stark krummläufig, und die gegen das oberständige Schuä-

belchen hingebogenen Keimblätter sind tlberdiess noch auf mehrfa-

che Weise eingefaltet.

Unter Beziehung auf die hier angegebenen Charaktere undnach denselben leitenden Principien lassen sich die Malpighiaceae

in folgender Weise bestimmen:

Dicotyledoneae frutescentes, oppositifoliae, simplicifoliae, stipu-

lis distiuctis caducis; complete aut incomplete pentamerae, hypogy-

uae, symmelricae aut asymmetricae, haplo— diplosfemones, submona-

delphae, triplo- (rarius diplo-) carpae, tri- (rarius di-} styles; mo-nocarpae drupiferae, aut tri- (di-) carpae samariferae; ovulis soli-

litariis pendulis, euibryone exalbuminoso peudulo, heterodromo

curvalo.

In dem Versuche, welchen ich vor einigen Jahren gemacht

habe, bei der systematischen Anordnung der natürlichen Pflanzen-

familien das Moment der Blüthenbauzahl , und insbesondere die

Zahl der Fruchtblätter geltend zu machen *j, habe ich die Ery-throxyleas und ihre nächsten Verwandten, die Malpiyhiaceas , zu-

gleich mit mehreren anderen Pflanzenfamilieu in eine grössere

#) Conspectus regni regetabilis secundum cliaracteres morphologicos praeaer-

Um (»rpicos. Norimb. 1335. S*. p. 51.

41«

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 44: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

334

Gruppe, die Malpighinen (vorzugsweise den Trihüdtit Bat seh;

entsprechend) zusammengestellt.

Die übrigen, unter jenem gemeinsamen Namen begriffenen Fa-

milien sind die: Vochysiaceae , Sapindaceae , Hippocastaneae , Hip-

pocraleaceae , Trigoniaceae , Moringeae, Slaphyleaceae und Chaille-

tiaceae. Diese Gewächse kommen allerdings in den herrschenden

Blüthenbauzahlen mit einander überein , und verdienen , von diesem

Gesichtspunkte aus, unter einem gemeinschaftlichen Charakter be-

griffen zu werden; sie stehen aber, vermittelst anderer Merkmale,

in Beziehung zu verschiedenen, unter sich eben nicht sehr ver-

wandten Familien, und entfernen sich somit von dem Typus der

Malpighiaceen. Die Blüthen sind symmetrisch bei den Staphyleu-

ceis, Malpighiaceis , Erythroxyleis und Chailletiaceis. Die Sla-

phyleaceae haben nur einen einzigen Staubblattkreis, in jedem Fa-

che mehrere aufsteigende Eier, gegenständige und gefiederte, mit

Blaftohrei» und Oehrchen versehene Blätter: sie schliessen sich,

wie Lindley*) bemerkt, einerseits an die Celastn'neae, anderseits

an die Sapindaceae an. Auch die ChaUletiaceae haben nur Einen

Kreis von Staubblättern C/iaplostemo/ies); in jedem Fache hängen

zwei Eier aus der Fruchtachse herab, von welchen sich nur Eines

entwickelt. Diese sehr eigenthümliche Pflanzenfamilie scheint sich

am meisten an die Rhamtieas und an die Sarnydeas anzuschliessen.

Die Hippocraleaceae sind zwar symmetrisch, aber, wegen der Re-

duction dör Staubbiätler auf die Dreizahl, ungleichgliedrig. Sie

nähern sich vorzugsweise den Celaslrineis. — Die Sapindaceae,

mit ihrer heleroklitischen Nebeufamilie, den Hippocaslaneis , sind

vielleicht ails Centrum einer eigentliümlichen Bildungsrichtnng im

Pflanzenreiche zu betrachten. Die nächste Verwandtschaft der

#) Natural System of Bot»ny, »; eiUt. p. 181.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 45: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

325

Trigoniuceae tind der Moringeae ist «och za erraittelu. In Bezie-

hung auf die ersteren möchte ich jedenfalls eher der von Cam-b esse de« *), als der von St. Hilaire und Mo quin Tandonausgesprochenen Ansicht beitreten, und sie nicht mit den Polyguleit,

sondern mit den Ilippocratacels in Beziehung denken. Aus dieser

übersichtlichen Betrachtung scheint sich zu ergeben, dass wir fürs

Erste die Erythroxyleae zugleich mit den Malpighiaceis am Füg-

lichsten noch isolirt als Repräsentanten einer ganz eigenthümlichen

Verbindung von Charakteren , d. h. als Gruppe von selbststjuidiger

morphologischer Bedeutung, annehmen müssen.

Zur Geographie der Gattung Erythroxylon.

um die Verbreitung dieser Galtung in Einem Bilde zu über-

sehen, dürfte es geeignet seyu, die bis jetzt bekannt gewordenen

Arten mit Angabe des Vaterlandes chronologisch zusammenzustel-

len, womit ich die Anzeige des Entdeckers verbinde.

17.56. 1. Erythroxylon areolatumh. (Amoen acad. V. 397. Pa-

trik Browne Hist. Jam. absque nomine triviali; cum

nomine in edit. S- 1789. t. 38. f. 2.) in silvis insulae

Jamaicae: Sloane, P. Browne; in fruticetis siccis

insularuin caribaearum: Swartz.

1763. 2. E. havaneme Jacq.: in rupestribus maritimis insulae Cu-bae: Jacquin.

3. E. carthaginense Jacq. (ab omnibus fere auctoribus ad

jE. areoJatuin L. ductum, verosimilifer tamen diversum):

in miiritimis arenosis ad NovamCarthagiuem Americes: Jacquin.

4>) In St. Uilaire Flor. Br»). merid. U. p. 113.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 46: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

326

1786. 4. JE. hypericifolium La in. in insulis Mascareiiis: C om-ni erson, Hilsenberg.

5. E. huxifolium Lam. in Madagascaria insula, verosimili-

ter quoque in insulis Mascarenis:

Commerson.

6. E- ferrugineum Cav. 1789 (JE. huxifolium li. Lam.

1786) . . iu campls arboreto consitis insulae

Mauritü: Comin erson, Bojer,-

in moute Autungun in mediterraiieis

insulae Madagascariae : Bojer.

7. E. sideroxyloides Lam. in insula Borboiiia: Commer-son.

8. E- longifolium Lam. (mauritianum Wall, in List of ind.

plants Nr. 6851): in insulis Borbonia et Madagasca-

ria: Commerson CCultum in liorto

Calcutensi).

9. E- Coca Lam. . in Peruvia: Josephus de Jus-

sieu, Pöppig; cultum in terra

Aniazonuni : Martins.

1789. 10. E. ovatum Cav. . in insula Guadalupa: L'Hermi-

nier.

11. JE. rufum Cav. . in insula S. Domiiiicl: Dupuy.

13. E- macrophyllum Cav. in Cayeuua: Stoupy, Rohrj

in Brasiliae prov. Bahieusi: Mar-tins.

1794. 13. E- sqnamatumY&\\\ inCayeiina: Robr; in iusulis cari-

baeis: Swartz.

1795. 14. E. monogynum Boxb. (Setliia Kuiith., Walk. Arn.

et Wight Prodr. Fiorae Peninsulae Ind. or. L 106. R.

Wight Illustrations of Ind. Botany i. 49).

in Indiae or. Circars, Mysore,

Courtalluni et per regioiiem Carr

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 47: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

327

naticam : Roxburgh , Wight.Pulo Pinang: Jack? fHerb.

Mart.)

1821. 15. E. lucidum H.B.K. inter la Mesa et Honda, 140 he-

xap. altitudine, in Nova Grauada.

Humboldt, Bonplaiid.

16. ß Ao«<len«e H. B. K. prope Honda Novogranatensium, al-

tit. 130 hexap. Humboldt, Bon-pia n d.

17. E. cumanense H. B. K. in umbrosis siccis prope Cu-

manam : Humboldt, Bonpia nd.

18. E- orinocense H. B. K. ad S. Borja pi-ope Orinocum

fluvium: Humboldt, Bonpland.19. E- mexicanum H. B. K. prope Chilpancingo, in impe-

rio Mexicano altit. 700 hex. Hum-boldt, Bonpland.

20. E- popayanente H. B. K. in temperads prope Popayan,

allil. 900 hex. Humboldt, Bon-pland.

1824. 21. E- obtusum D.C. (havanense Kunth) prope Habanam,

iusulae Cubae : Humboldt, Bon-pland, P ö p p i g.

22- E- brevipes D.C. . in insuiis S. Dominici et Porto

Rico: Bertero.

23. E. ligustrinum D.C. (Jcon. Delessert. HI. 17. t. 28).

in Cayenua: Patris.

24. E. rigidiilum D.C. prope S. Marthara Americae: Ber-tero.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 48: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

328

Es folgen nun diejenigen Arien, welche in Brasilien entdeckt

worden sind. Die Vegetatiou ist in diesem grossen Lande so yer-

scbieden, dass man sie schwerlich als einem einzigen grossen Flo-

rengebiete zugehörig betrachten kann. Der südlichste Theil Bra-

siliens, ausserhalb des Wendekreises gelegen, gehört grosseutheils

zu dem Florengebiete von Rlontevideo und Buenos Ayres; die

übrigen Theile des Landes müssen in wenigstens vier pflanzengeo-

graphische Provinzen vertheilt werden. Da ich diese Verhältnisse

schon an andern Orten ausführlich genug auseinandergesetzt habe *),

so kann ich mich hier darauf beschränken, bei jeder Art dasjenige

pflauzengeographische Prädicat anzugeben, wodurch ich bestimme,

welcher Provinz sie vorzugsweise anzugehören scheint.

1825. 25. Erylhroxylon nitiäum Spreng, ideciduum et nanum

St. Hil.: . . . Planta Oreas: Sellow, St. Hi-

laire, Pohl, Martins. CIn Gu-

jana anglica: Schomburgh, ve-

rosimiliter quoque in insula S. Do-

niinici: Bertero Oiomine E. rufi

Cav.)

18S9. 26. E. magnoliaefolium St. Hil. Planta Dryas: St. Hi-laire, Martins.

27. J& cürifolium St. Hil. Planta Dr^^as, Najas, Oreas:

St. Hilaire, Schott, Pohl,

Popp ig, Martins. CIn Gujaua

anglica: Schomburgh.)

#) S. Flora Brasiliensis vol. II. 1829 p. 544. — Gelehrte Anzeigen, heraus-

gegeben von Mitgliedern der K. Akad. d. W. zu München 1638. \r. 118

ff. BeiWätter zur Flora oder bot. Zeitung, Begensb. 1837. II. S. 67 ff.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 49: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

329

1829. 28. Vulchrum Sf. Hil. Planta Dryas: St. Hilaire.

29. sitberusum St. Hil. Planta Oreas: St. Hilaire, Sel-1 -vv , P li I , !\I a r t i u s.

30. Kunthiamim St. Hil. (var. a. et E- affine ejusd. auct.)

Piauta Dryas: St. Hil ai re, Schott.• 31. cawpestre St. Hil. Planta Oreas: St. Hilaire, Sel-

low, Pohl, Martius; Dryas:

Gar (In er. (In Gujana auglica:

S c li in b u r g h.)

32. frun(/nhirfoIiiim St. Hil. Planta Dryas: St. Hilaire,

Pohl, IMartius, Gardner.33. subrutiiudum St. Hil. Planta Dryas (in dunieiis niariti-

niis, Restingas dictis) St. Hi-laire, Princ. Maxim. Vidensis;Haniadryas: ^lartius, Blauchet,G a r d n e r.

34. PdleterUmum St. Hil. Dryas, Haniadryas: St. Hi-laire, Sellow, Salznianu,M a r t i u s.

35. micropfij/Uum St. Hil. Oreas: St. Hilaire, Sellow,Martius, Pohl.

1840. 36. hetulaceHtn Mart. Haniadryas: Blanchet, Martius.37. Myrsiniles Mart. Oreas: Sellow, M.

38. distorlum Mart. Dryas: M.

39. revolulum Mart. Haniadryas: 31.

40. ectiiiocali/x Mart. Dr^as: Pohl.

41. cinchinutitm Mart. Dryas: Schott, M.

42. cuspidifoliiiin ]>lart. Oreas (?) Sellow.

43. passerinum Mart. Dryas: Sellow, M.AbbRodiiDgen derll.Cl.d. Al(.d.Wls*.IlI.Bd.Abtti.II. 42

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 50: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

330

44. vacdniifolium M a r t. Oreas , Dryas : Pohl, Martius.45. macrocalyx Märt. Dryas: St. Hilaire, Princ. Ma-

xiiniliaaus Vidensis.46. E. columbinum Mart. Dryas: M.

47. JE. coelophlebium Mart. Dryas: Schott, M.48. E. polygonoides Mart. Dryas: M.

^ 49. E. ochranlhum Mart. Dryas: M.

50, E. Mamacoca Mart. Najas: Popp ig, M.51. E. anguifugum Mart. Oreas: Man so.

5a. E. Daplmites Mart. Oreas: Pohl.

53. E. virgultosum Mart. Dryas: Princ. Max. Videns.54. E. florihuiidum Mart. Najas: M.

55. E. tortuosum Mart. Oreas: Sellow, Pohl, M.

56. E. macrocnemium Mart. Pöppig. Forsan Braslliensis

florae civis: Najas, e Maynas.

57. jE.;«c(Mm E.Meyer. Promont. B. Spei.: Drege. Diese

dem E. camjiestre verwandle Art,

von allen hier aufgeführlen ver-

schieden , ist der einzige Reprä-

sentant der Gattung in dem afrika-

nischen Festlande-

58. Eine noch unbeschriebene Art soll von Hrn. Roh.

Brown, nach mündlicher Mitthei-

lung, an der Nordküsle von Neu-

holiand entdeckt worden seyn.

Aus dieser Uebersicht ergeben sich folgende Verhältnisse der

geographischen Vertheilung der Gattung Erylhroxylon nach den

Florenreichen: • ,

Imperium Florae antillanae 8 Arten.

„ „ mexicanae intratropicae 1

„ „ andinae aequatorialia s.Novogranatensis 4

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 51: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

331

Imperiuui Florae aiidinae medium s. peruviaiium 1 ArL

„ ,,gujaneiisia 7

„ „ brasiliensis (intra(ropicae) 29

„ „ capensis 1

„ „ madagascariensiä et mauritianae 5

„ „ Indiae orienlalis 1

„ „ Novae Hollaud, trop. 1

Summa 58Unter diesen Arten gehören einige gemeiuscliafdich den Antil-

len und der Gujana, andere der Gujana und Brasilien an. Die

Weltgreuzen, innerhalb welcher bisher Erythroxyla gefunden wor-

den, sind in der neuen Welt: nach Norden 23° 9' n. Br. THava-

na), nach Westen 102» w. Par. 18° 30' n. Br. (Chilpanzingo),

nach Süden 24" (Prov. S. Paulo) , nach Osten 40" 50' w. Par.

(Prov. Bahia); in der alten Welt nach Norden 1.5° (im Carnatic),

nach Süden und Westen etwa in 33» s. Br. und 16 ösll. Par.,

nach Süden und Osten etwa in 12° s. Br., 133° östl. Par. (Arn-

hems-Land). Auf den Inseln Oceaniens ist zur Zeit noch keine

Art entdeckt. Europa hat nichts Verwandtes aufzuweisen.

Rücksichllich des Vorkommens in Brasilien kann ich noch fol-

gende Beobachtungen beibringeu. Nur wenige Arten wachsen ge-

sellig CJ^- inicrophyllum , subrotu?i(Ium); die meisten zerstreut auf

den Fluren oder zwischen dem Gesträuche und Niederholze der

Waldungen. Junge Schläge CCaa-poera) und die isolirten im Um-risse oft fast runden Wäldchen, die man in Brasilien Caa-apoam,

d. i. wörtlich „convexe" oder „Busen-"Wälder, verdorben Capöes,

zu nennen pflegt fetwa mit nnsern sumpfigen Lohen am besten zu

vergleichen), enthalten die meisten Arten. Im hohen Urwalde habe

ich sie minder häufig bemerkt. Auf hochgelegenen, dem Windestark ausgesetzten Fluren findet man manche Arten (namentlich E.

camVestrc, nitidum) in sehr manchfaltiger Statur, bald als Bäumchen

mit stark gebogenem Stamme und Aesten , bald als Strauch mit

42*

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 52: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

332

schlanken Zweigen, oder wolil auch staudenförmig. Die jährlichen

Brände der Fluren haben an solchen Verkriippelungen wesentlichen

Antheil CE. nanum St. Hil.). Manche Arten scheinen einen gros-

sen Wechsel von Wärme und Kälte, Trockenheit und Feuchtheit

ertragen zu können. Die Wurzeln und Stämme bewahren selbs

bei ungünstigen äussern Verhältnissen ihre volle Lebenskraft, und

entwickeln, wenn durch Wärme und Regen begünstigt, ihre Blät-

ter und Blüthen schnell, gleichsam eilfertig. Man findet darum,

namentlich in den sogenannten lichten Waldungen (Caa-tingd), nach

langer Trockenheit gar keine Blätter an den Erythroxylis , sobald

aber nur ein kurzer Regen gefallen ist, treiben diese, noch zusam-

mengefaltet, überall hervor, oder die Blüthen erscheinen aus den

Achseln der Ausschlagschuppen noch früher, als die Blätter. Die

Tracht des Gewächses wird dadurch oft sehr wesentlich modificirt.

Aus demselben Grunde ist aber auch keine bestimmte Jahreszeit

als Blüthezeit der Erythroxyla anzugeben.

Was die Beziehung dieser Gewächse zu den verschiedenen

Bodenarten betrifft, so möchte ich glauben, dass Kiesel- und Tlion-

erde ihnen vorzugsweise befreundet seyen , weniger die Kalkerde.

Chemische Constitufion, Nutzen und Gebrauch.

Die chemischen Bestandtheile der Erythroxyla sind grossen-

iheils indifferenter Natur, wesshalb wir kaum darauf rechnen dür-

fen, unter ihnen kräftige Arzneimittel zu finden. Inzwischen ver-

dienten doch wohl die Blätter des Erylhroxylon Coca und etwa

auch anderer, verwandter Arten, wie namentlich des E. Mamacoca,

eine sorgfältige chemische Analyse, um zu ermitteln, welchem Stoffe

die seltsame Wirksamkeit des Coca-Blattes auf das Nervensystem

zuzuschreiben ist. Die eigentliümliche psychische, namentlich phan-

tastische Aufregung, welche die Coca an dem Indianer bewirkt,

und die traurigen Folgen des fortgesetzten Coca-Essens sind von

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 53: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

333

einem Angenzeugen, Herrn Prof. Pöppig *0) so ausführlich ge-

schildert worden, dass es hinreicht, darauf, so wie auf die übrigen

Stellen früherer Schriftsteller über die Coca, welche ich unten bei

der Beschreibung der Pflanze beigebracht habe , hinzuweisen.

Merkwürdig ist überdiess, dass eine Art (E. anginfugntn)

gegen den Schlangenbiss wirksam seyn soll. Man benützt die

Rinde des Stammes und namentlich der Wurzel, abgeschabt nnd

mit Wasser angerührt, in Mato Grosso und Cujabä, als ein mächti-

ges Antidolale, wie mir Herr Patricio da Silva 31 an so be-

richtet.

Die Früchte sind wenigstens den Vögeln unschädlich. Sie

werden von diesen, namentlich von Tauben und andern hühnerarti-

gen Vögeln , begierig aufgesucht. Die weite Verbreitung mancher

Arten wird dadurch erklärlich, indem jene Thiere die unverdauten

Kerne von sich geben.

Der einzige, mir bekannte Nutzen, den man in Brasilien von

diesen Pflanzen für die Technik zieht, ist die Gewinnung einer

haltbaren röthiichbrauneu Farbe aus der Rinde von E. suberosum

und torluosum , namentlich zur Färbung von Baumwolienzeugen.

Diese Farbe wird vom Wasser leicht und schnell ausiiezoiien.

Dass das Holz vieler Arten ungemein feinzeilig, compact und auch

für Grundbauten geeignet sey, ist schon von Sloane und Patr.

Browne angemerkt worden.

#j Reise in Chile. Pera ood auf dem AmazoDenstrome II. S. 209 ff.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 54: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

334

Beschreibung der in Brasilien vorkommenden Erythroxyla.

Die voransteheiiden Schilderungen von der Morphose der Erj/-

throxyla iui Allgemeinen sind das Resultat einer langwierigen Unter-

suchung, deren Schwierigkeiten ich nicht ahnete, als ich sie vor ei-

nem Jahre, behufs einer kleineren systematischen Arbeit, der Be-

stimmung und Beschreibung einiger Arten, begann. Die specifichen

Charaktere sind nämlich in dieser tropischen Gattung so wandelbar,

dass man sie in dieser Beziehung füglich mit den Weiden der kälte-

ren Klimate vergleichen kann. Die ausschliessliche Berücksichtigung

des einen oder andern Merkmales wird hier mehr als bei vielen andern

Gattungen von der Erkenntniss der Eigenthümlichkeit der Art ab-

lenken, wesshalb es denn auch nothwendig geworden ist, ziemlich

lange Diagnosen zu entwerfen. Um übrigens die Bestimmung zu

erleichtern, habe ich die allerwesentlichsten Merkmale in einer

Uebersicht vorausgestellt. Ich habe jede Art mehrmals untersucht,

und die Dignität der einzelnen Merkmale wiederholt geprüft. Aber

selbst bei einer so vielfachen Beschäftigung mit diesen iutrikaten

Pflanzen würde ich zu keinem, mir genügenden Resultate gekom-

men seyn, wenn ich nicht, wie ich bereits erwähnte, durch die

Güte des Herrn Adr. de Jussieu Gelegenheit gehabt hätte, die

Originalexemplare der St. Hilaire'schen und mehrerer anderer Ar-

ten zu sehen. Die Arbeit konnte ferner an Umsicht und Genauig-

keit gewinnen, da nicht blos die von mir selbst in Brasilien gesammel-

ten, dort theilweise beschriebenen, sondern auch die vonSellow,

Pohl, Schott, Pöppig, Salzmann, Blanehet, Gardner

u. s. w. in jenem Lande aufgefundenen Arten vor mir lagen.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 55: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

335

Conspectiis specierum brasiliensium.

ERYTHROXYLON.

S. I. SPORADANTHA:

i. e. peduDCulis soHtariis ex alis fulioruin aut ramentorum , aut pau-

cis in ramulo ranientifero secunduni longifudiiiein eiiasceiitibus sive

quasi aggregatis *).

1. hetulaceum Mar«. Ramulis laevigatis; foliis membranaceis ; or-

biculari-obovatis subcordatis.

2. micropliyllum St. Hil. Ramulis verruculosis ; foliis coriaceis,

linearibus—obovatis, basi cuneaJis.

3. Myrsinites Mart. Ramulis laxis gracilibus; foliis membranaceis,

lauceolatiä aut liiieari-oblongis obtus^is.

4. distortum Mart. Ramulis curvatis gracilibus; foliis tenuiter co-

riaceis obovatis, subtus glaucescenlibus.

5. subrotiiiidum St. Hil. Ramulis rectiusculis subdisticlie patenti-

bus; foliis membranaceis obovatis, ramentis scario.sis cin-

cinnatis.

6. Pelleterianiim St. Hil. Ramulis subvirgalis; foliis membranaceis

lanceolatis ulriuque acutiusculis, ramentis herbaceis laxe

cincjnnatis.

7. revolulum MatU Ramulis rigidis; foliis coriaceis, margine re-

volutis obovato-oblongis, subtus pube canescentibus; flori-

bus subsessilibus.

8. franyulaefulium St. Hil. Ramulis gracilibus patulis; foliis mem-

branaceis breviter oblongis cuspidatis, utrinque acutis, ra-

mentis scariosis laxis.

*) Huic seriei adscribendae sunt spccies extra Brasiüam proveniente», quiis

vidi, sequentes; E. hypericifulhim , ferrugineum , lideroxt/loiJet, pic/um,

04;iitum, monogynum.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 56: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

336

9. eclinoiulyx Mart. Ramulis patulis; foliis menibranaceis ovatis

vel ovato-lanceolafis cuspidatis utriuque acutis, ramentis

ciiiciiinatis, calyce infra drupam ampliato.

10. cincinnatum Mart. Rauiulis cni'vatis; foliis niembranaceis ex

ovato breviter acuuiiiiatis, rameufis ciiicinnatJs, calyce fruc-

<ifero immufato.

11. cuspidifolium IMart. Foliis niembranaceis oblongo-lanceolafis,

cuspide basique acufis, ramentis paucis in ramulis axilla-

ribus laxe imbiicatis, laciniis calycis uon mutaudi in ala-

bastro lato-ovatis, imbricatis.

13. poly<fon<ndes Mart. Ramulis gracilibus rectis; foliis menibra-

naceis lineari-obloiigis acutis, nervo venisque supra con-

cavis, ramentis stipulisque longis menibranaceis sparsis

striatis (an JE. coelophkbn var. junior, subvirgala, pauci-

flora?)

§. II. ENGYANTHÄ,

i. e. pedunculis plerumque binis aut pluribus (rarissime solitariis)

ex aus foliorum aut ramentorum enascentibus , axi nouuihil

eloiigato aut in nodi speciem protuberante.

#") Floribus ex siiigiilis ramentis pnucioribus et sub elongatione ramali flori-

feri dispositionem disticham plus minus afTectantibus. (Ad priorem sectio-

nem transientes.)

13. angidftigutn Mart. Foliis crasso-membranaceis venulosis, lan-

ceolatis aut ol)longo-lanceo]atis, acuuiine breviobtuso; sti-

pulis ramenfisque sparsis bidentatis petiolorum longitudinc;

pedunculis solitariis aut paucis aggregatis.

14. Daphnites Mart. Foliis tandem subcoriaceis oblongis obtusa-

tis , basi acutiusculis ; stipulis petiolos superautibus;

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 57: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

337

peduiiculis ex alis ranienlorum ciiicinnatoruni pluribus ag-

gregalis.

15. Mamacuca ]>Iart. Foliis membraiiaceiä oblongis cuspidalis,

utrinque aculis; slipulis ranientisque laxe cliicinnatis, quampelioli brevioribus: peduiiculis paucis Cl — 4J fa.sciculatis

et aggregatis.

*^) Floribus ex singulis ramentis plnribus (4—15), sub elongatione ramuli

floriferi «ut Jatcicu/um aut umbellam exbibentibus.

16. Coca \j&m. Foliis feiiuiter niembranaceis oblongo - obovatig

inucronulatis, basi acutis; stipulis raineiilisque sparsis pe-

tioloium longiludiue, pedunculis uouuullis (3— 6) fasci-

culatis.

If. macrophylUnn Cav. Foliis membranaceis oblougo-lauceolatis

acumiiiatis, udiiique acutis; stipulis rameiitisque iiiuticis

sparsis fere pollicaribus inembrauaceis; pedunculis paucis

(4—6) lateraiiter fasciculatis.

18. ochranlhiim Mart. Foliis membranaceis oblongis utrinque acu-

tis; stipulis ranienlisque setosis parcis triangularibus; pe-

dunculis (6— 10) umbellatis.

19. campeslre St. Hil. Ramis laevigatis; foliis coriaceis ellipticis

vel obovatis, ranieutis interrupte cincinnatis; floiibus aut

sparse aggregatis aut fasciculatis; calycis pentagoni laci-

uiis ovatis acutis.

20. suberosuin St. II il. Ramis tortis suberosis; foliis tandem co-

riaceis ellipticis aut obovatis obtnsis, ramentis longe cin-

cinnatis; pedunculis (in depauperatis fasciculatis, in vege-

tioribus umbellatis) pentagono-subalalis; calyce subpenta-

pliyllo, fruciifero excrescente.

21. columhimnn IMart. Foliis subcoriaceis oblongis obtusis, basi

roluiidata subcordatis; pedunculis fasciculatis in ramulis

Ablitadluogea d. II.CL d. Ak. d. Wi». lU. Bd. Abth. II. 4 3

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 58: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

3ä8

brevibns alaribaä cincinnato-ramentiferis ; calycia dentibus

triangularibus.

22. pulchrum St. Hil. Foliis longius petiolatis crasso-membrana-

ceis oblongis acumine brevi;pedanculis umbellato-fascicu-

latis, petiolo duplo brevioribus.

23. Kunthianum St. Hil. Foliis firmiter membranaceis subsessili-

bus ovato-obloiigis acuminatis, basi rotundatis; rameutis

laxe ciucinuatis; pedunculis maltis fasciuulatis brevibus

Clongitudiiie florum).

24. macrocalyx Mart. Foliis membranaceis elliptico-obovatis, ra-

meiitis paucis laxis ; pedunculis perbrevibus pluribus fasci-

culatis, calyce subpentaphyllo corollam aequante.

25. passerinum Mart. Foliis subcoriaceis obovatis obtusis, basj

obtusiusculis; ramentis paucis laxis; pedunculis petlolos

dnplo superautibus umbellato-fasciculatis.

26. vacciniifolium Mart. Foliis coriaceis ellipticis obtusis, subtus

arcte reticulatis, ramentis cinciunatis;

pedunculis paucis

(4—6) fasciculatis.

«''t^*) Floribus ex singulis rameutis foliorumve alis numerosis , raro paacis, »xi

commtini vix tlongato, sed specie nodi,post anthesin bracteis b^acteolisve

obsessi, dlutius persistente. (Flores glomerati.)

27. virgullosum Mart. Foliis membrauaceis ellipticis, subtus glau-

cis; pedunculis paucis e rameutis stipuiisque distantibus

glomeratis, ramenta bracteolasque conniventes duplo su-

perantibus.

28. nilidum Spreng. Foliis junioribus membranaceis, subtus re-

ticulatis glaucis, obovatis, basi cuneata acutis; bracteis

bracteolisque hemispbaerico-compactis ;pedunculis pluribus

glomeratis.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 59: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

339

89. citrifoUum St. Hil. Foliis subcoriaceis laevigatis iiiüdis, ob-

lougia cuspidalis, ba.xi acutis; slipulis pedolos subaequan-

tibus, peduiiculis paucis aut numerosis umbellato-fascicu-

latis, bracfeolis peduiiculis Iriplo brevioribus.

30. coelophlehium Mart. Foliis inembrauaceis obloiigis acuminatis,

basi acutis, venis superne iinpressis; pedunculis numero-

sis unibellads iu rauiulis alaribus cluciunatis abbreviatis

aut in nodulis glomeratis.

31. florihindiim Marl. Foliis subcoriaceis nitidis, oblongis enspi-

datis basi acutis; stipulis petiolos peduiiculosque aequanli-

bus; lloribus numerosissiuiis umbeilato-glouieratis, calycis

foliolis niargine membranaceo imbricatis.

33. tortuosum Mart. Ramis tortis, cortice suberoso, ramulls rufis;

foliis subtus reticulatis glaucis, landem coriaceis, obovatis,

basi longe cuiieatis; pedunculis numerosis dense glomera-

tis, calycis laciniis ovatis immutatis.

33. magnoUaefoUum St. Hil. Foliis magnis, tandeni coriaceis, ob-

longis; stipulis ramentisque striatis quam petioli duplo bre-

vioribus;

peduuculis numerosis glomeratis (^stylo subsim-

plici).

34. macrocnemium Mart. Foliis magnis coriaceis oblongis, basi

longe cunea(is; stipulis ramentisque poUicaribus, peduncu-

lis intra bracteas et bracteolas striatas glomeratis C4—10).

§. I. SPORADANTHA.

1. Erylhroxi/lon hetulaceum.

E. ramulis erecto-p.atentibus subdistichis, novellis rore glauco;

foliis parvulis meinhranaceis, obovalo-orbicularihus emarghiatis, basi

rotundatis, stipulis bifidis petiolos paullo excedentibus, junioribus

43»

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 60: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

340

feiTugineo-villosis; ramentis in ramuUs hrevibus arcte cincinnatit

lato-triangularibus setoso-acuminafls ; peduuculis solitariis paucisve

aggregatis e ramentis; calycis ]aciiiiis ovatis acutis C^tyliä ätauitna

parum superantibus).

Habitus E. microphylli. Fruticulus altitudine 2 — 4 pedam,

dense et crebro raiiiosus. Rami teretiusculi, cortice plumbeo-fusco,

longitudinaliter rlmuloso. Ramuli subdistichi, recli vel iiicurvati,

Ultimi angulati et tecti epideniiide unita laevigata, rore glauco, taii-

dem detergeiido obducti. FoUa obovata vel orbiculari-obovata , an-

tice rotundata saepeque einargiuata, versus basin nonnibil altenuata

et obtusa, longitudine 3—5 lin. , latitudine 3—4, inslructa petiolii

vix semilineain loiigis et stipulis illos superantibus , triaiigularibus,

bifidis, superne valde concavis, tenuiter nieinbranaceis, flavescenti-

bus, villo ferrugineo adspersis, nervis biuls in dentes excurrentibus

firmatis. Ramenta in ramulis perbrevibus arcta, distiche cincinnata,

lougitudiue liueae, lato-triangularia, obscure fusca, niedio carinata

et ai'ista brevi arinata, juniora feirngineo-villosa. Pediinculi ex alis

superiorum ramentoium proveniuut haec vix superantes, solitarii, in-

lerdiun nonnulli aggregali, sursum incrassati, angulis 5 valde pro-

niinentibus. Calyx parvus, laciniis ovatis acutis, margiue extenualis,

viridis aut ex viridi et rubenti varlus. Pefafe alba, angusto-Iiueari-

oblonga, basi nonnibil contracta, apice rotundata et subcrenulata,

nervo sat conspicuo percursa; ligulae anteriores lobi suborbiculares

denticulati, posterior reflexa, oblonga subintegerrima. Vrceolut sta-

mineus longitudine calycem subaequans, cyliudricus, truncatus, 10-

denticulalus. Filamenla liliforniia, alba, teuuissima. Anthrrae cor-

dato-orbiculares. Ovariuin ovatum. Styli discreti, stigmatihits capita-

tis ornati staiuiua sub anthesi nonnibil superaut. Drupa ignota.

Haec species prinio intuitu valde convenit cum plauta, quam

Bertero noraine Erythroxyli »uhcordati divulgavit CDe Cand. Prodr.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 61: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

341

1. Nr. 25 p. 575) in iiisula S. Dorainici lectäm. Si vero accura-

tius inspicias, iion solum specie sed efiam genere utrainque differre

pro certo Iiabebis. E. suhcordatum iiiiniruin folia habet iion stlpulis

iiitrapedolaribus doiiata sed potius ocreala, ideoque, dum flores in-

notueritil, ad calcein generis Coccolobae in systeraafe iulroducendum

est, ab Erythroxylis vero removeiidum. Iiiter ipsa Erythroxyla uostio

arcta affiiiitate juiigitur E. kypericifolium Lani., quod folia pleruin-

que niajora, versus basiu evidentius cuneata, stipulas et ramenta

longiora habet.

Crescit E. hclulaceum in mediterraneis prov. Bahiensis ad Mon-tem Saiictiim: Marl.; ad Jacobina velha: Blanchet.

2. Erythroxylon mifrophyllum.

E. ramulis densis, dense verruculosis ; foliis crebris, plerumque

parvulis, coriaceis, ohovatis, lineari-obovatis, obovato-suborbicnlari-

bus, rarius oblanceolafis vel oblongis, ohtusis vel emarginatis , hast

acutis, supra iiitidis, saepe aiargine revolatis; stipulis pefiolorum

loiigitudine bifidis raraentisque paucis ciucinnatis persisteiitibus ob-

scurius coloratis glabris; pedunculis solitariis paucis aggregalis

(2—4); calycis laciniis ovato-triaugularibus acutis; slaniiuibas pi-

stillo longloribus aut brevioribus; stylis basi Cplerumque) connatis;

drupis cyliudrico-couicis, putamiue trigouo.

Erythroxylon inicrophylUtm St. Hll. Flor. Bras. merid. II. p.

tOO Nr. 14. tab. 103.

Frittex 3—4 pedes altus, quam maxime variabilis, nunc humi-

fusus, nunc erectus, densus, rigidulus. Rami teietes, rectiusculi,

saepe crebri et subparallelo-pateutes ; epidermide griseo-YJridi, cor-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 62: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

343

tice tesfaceö-fusco, specie -verrucularum Tel cristularum suberosarum

ex epiderniide prorumpente. Verruculae crebiae, iu raniuUa uovellis

ferrugineae, in adultioiibus ciuerasceiites. Ramuli ultimi compressi

aut angulati, minus deuse verruculosi. Folia tani circumscriptioue

et magnifudine quam compage varianlia: in forniis microphyllis ple-

runique obovata, in macrophyllis oblonga aut oblougo-lauceolata, iu

Omnibus apice obtusa vel rotundata, uec acuta, basi cuiieato-atte-

uuala nee obtusa, apice iuterdum eraarginata, nervoque niedio iion-

nihil promisso mucrouulala. Longitudo 3— 15 liu., latitudo 1—

5

lin. Petiolus brevis, vix ultra liueara longus. Stipula pedolum

aequans, augusto-triaugularis , apice rarius obtuso, plerumque acuto,

bideutata vel bifida, dorso bicariuata, inter carinas convexa, fusca,

tandem nigrescens. Lamina compage ciassiuscuia, subcoriacea,

sicca in formis amplifoliis tenulus membranacea, tandem tarnen sub-

coriacea; colore supra obscure viridi, nitido, infra pallidiore et

subiude glaucescente. Nervus subtus nouiiibil promiuens, saepe

rufescens. Venae vix conspicuae. Ramenta stipulis similia, saepe

basi aristigera, versus extremitates ramuloruui nonuulia (4—8) di-

sticba, distantia i— 1—3 lin- posita, reliquis majora; plura ramulos

laterales decurtatos inchoantia, sibi magis approxiiiiata, eaque ple-

rumque flores emittentia, fusca, tandem nigricantia. Pedunculi ex alis

ramentorum, 3—4 in quovis ramulo, 1—5 lin. long], bracteolis nii-

uimis inter rameuta occultatis stipati, pentagoni. Flores magnitudine

mediocri, diametro 2 lin. Alabastrum globosum vel obovato-penta-

gonum. Calyx ultra t lin. altus, laciniis ovato-triangularibus acutis,

maro^ine sub lenle subtilissime reticulato. Petala alba, vel alba cum

virore, lineari-oblouga, obtusa, apice concava, nervo latiusculo. Li-

gula e secundo triente enata, verticalis (dum lamina replicatur); lobi

antici ovati, obtusi, acute dentati, cum lobulo intermedio conuectente

oblongo-quadrato sursum bigibboso; lobi postici duplo breviores, in

commissura poslica leviter emarginati. Urceolus stamineus calyce

brevior, orificio denticulato, denticulis plerumque nee regulariter

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 63: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

343

tamen filamentis interjectis. Filamenfa subnlata, snbaequalia, pistillo

nunc longiora , nunc breviora. Antherae subglobosae , ochroleucae,

loculis in medio latere riina tandem completa hiantibus. Pollen al-

bum. Ovarium obovatum. Slyli basi plus minus alte conuati.

Stigmata clayata. Post anthesin nunc stamina, nunc pii>tilluin altius

excrescunt; in fructu vero styli fere semper ad basin usque divisi

adpareut. Drupa 3—4 lin. aha, subcylindrica aut noiiuihil aiigu-

lata, obtusa, coccinea. Putamen cristis 6 longitudinalibus sulcatuin,

triquetrum, triloculare, in uuico loculo semen contiuens obLonguin,

cbartaceo-Iigueum , in loculi fertilis dorso medio extus carinatum.

Etnbryo exalbuminosus videtur.

Haec species polymorpha praesertim distiiiguitur: rainificatione

densa, ramulis subparallelis , verrucis in cortice creberriuiis, rdiis

densis, parvis, subcoriaceis nee nnquaui inembranaceis, ranieutis con-

fertls colore fuscescente vel nigrescente, floies solitarios eniitteuti-

bus, quorum pauci aggregati, denique stylis plerumque plus minus

couoatis.

Haiid abs re esse videtur, priinarias varietates expouere-

Sunt vero:

a) E. microphyllum angustifulinm: ramulis abbreviatis, foliis

angustis, liueari-spathulatis, 3 Iju. longis, 1 latis. — Ery-

throxylon microphyllum var. a St. Uil. 1. c. ejusque icon

tab. 103.

/3) JB. microphyllum cuneifolium: ramulis abbreviatis, foliis obo-

vato-cunealis, 3— 7 lin. longis, 3 — 3 lin. latis.

y) E- microphyllum gonoclados : ramulis longiorihus, densis,

subdistichis , argute augulatis, taudem io angulis suberosis;

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 64: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

344

foliis obovato-orbicularibus vel obovato-spathulatis , 2—6 liu.

longis, 2—3 lalis. Huc tamquam forma junior pertinet: Ery-

throxylon microphyllum var. ß St- Hil. 1. c. p. 101.

63 E. microphylltini ampUfolium : ramis elongatis, minus verru-

culosis vel sublaevigatis , foliis lanceolads, oblongis, vel ob-

laiiceolatis , 8—20 lin. longis, 2— 10 latis. Tab. noslra 3.

Subvarietas ?'^J foliis obovato-cnneatis v. oblanceolatis.

w#) foliis oblongis v. oblongo-lanceolatis.

t) E. microphyUum reticulaliim: ramis (ortis verrucalosis valde

squamosis; foliis elliplicis vel obovato-oblongis crassis, supra

nilidissirais, subtus reticulato-veuulosis glaucescentibus.

Crescif haec species in campis et locis aperlis elevatis tempera-'

tiorihus- In provincia S- Pauli prope urbem: St' Hil., inter Lo-

7-enam et Giiarutingueta , oppidula ejusdem provinciae, in dumetis:

M.; in Brasilia meridionali: Selloiv, in prov. Minarum prope ur-

bem Ourn Prelo, vicum Itambe, in Serra do Carufu: St.Hih, M.,

in prov. Goyazana prope S. Pedro: Pohl.

Observatio: In variefatis 5 amplifolii subvarietate ** taufa

a lypo piimario alienatio, ut facile cum aliis speciebus possia con-

fuudere. Rami huic sunt crebri, i'ecfi, minus dense ramentaceo-

squamosi; folia supra nitida subfus opaca, minus saturafe viridis,

ovata vel ovato-eilipfica, obtusa, subemarginata cum mucrone, basi

breviter acutiuscula; stipulae ramentaque persistentia parciora sunt,

lato-triangularia , summa majora. Cum E. cincinnato, cui summo-pere affine, hoc nosirum praecipue coniparaudum est; differt vero

ramulis robustioribus minusque flexuosis, foliis non exacte ex ovata

basi breviter acuminatis, sed in ipsa media parte saepe latissimis,

basi potius acutiu^culis quam rotundatis, subtus nullas maculas

exbibentibus, stipulis ramentisque ramulorum novellorum duplo fere

majoribus, ramentis parcioribus, brevius setulosis ivel deuticulatis,

peduuculis longioribus, iloribus paullo majoribus.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 65: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

315

' 3.' Erythi-oirjflon Mt^sütitei. Tab-, iioäträ 4.

<E. raiMulis erecto-patulis; foliis lanceolatisnüi angiislo-ellipticis,

oblusis, basi breviter aculiusculis, membraiiaceis , supra iiiddis, sub-

tus glaifcescenti-mcanis; fiüyviWs Iqto-triangularibus bisetulosis ra-

nieiitisque paucis laxis meinbranaceis siriatis,quam petioli duplo

brevioribus ;peduiiculis soli<ariis peliolos duplo superantibus; laci-

uiis calycis triaiigularibus acutis C^tamiuibus pistillum excedenlibus).

" Frufex rawis dentis erectiasculis subvirgafis. Ramiili crebri,

sabdislichi, erecto-patuli, longitudine subaequales, teretes, graciles-

Corlex fuscus. Epidermis ciuerea, loiigiludinaiiter liniulosa et cica-

tricosa. Folia subdislicLe patenlia, uovella niollia, adulta membra-

iiacea, lanceolala aut aiigusfo-elliplica, apice rolundata et Denoproniisso brevissime niucronulata, basi noiiiiihil coiitracfa et acu-

tiuscula, iiiargiiie in cri.stas petioli decurrenfe, supra nitida, subtus

iiicano-glaucesceutia, nervo rubente subtus prominente, venis venu-

lisque arcle anaslomosanlibus. Petiolus tandem 2 lin. loiigus. Sli~

pula membranacea, lato-triangularis, longitudinaliter nervosa, cristis

2 iu selulas promissis lirmata, in foliis evolutis petiolo duplo bre-

Tior. Ramenta raniulos incboantia laxe bifaria, in quovis latere

3—5, forma et textura stipularum, dorso versus basin arista brevi

arinata. Flores ex aus stipularum vel ramentorum solitarü, sparsi.

Pedwiculi 3—4 lin. longi, sursum nonnihil iucrassali et pentagoni,

iroa basi circumvolufi bracteoUs 2 minimis ovatis acutis nienibrana-

ceis. Cali/x i lin. longus, laciiiiis Iriangularibus acutis. Alabasirum

obovato-pentagonum. Petala alba, 1 j liu. loiiiia, oblonga, apiee ro-

lundata, basi nonnibil coiitracta, ner\'0 angusto aiitice evanescente.

Ligulae lobi anteriores e primo triente petali enali, erecti, oblon^c-

obovati, undulato- crenulati; posticus reflexus, traiisverse oblongus.

Urceolus stamineus fere cylindricus, calyce i brevior, 10-crenula-

Abhandliinseo d. II. CI. d.Ak. d. Wiss. III. Bd. Abih. 11. 44

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 66: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

346

tus. Slamina pistillum, qaod statu virgineo 1 lin. longuni est, fere

duplo superantia. Filamsnta filiforraia. Antherae ovatae, albae.

Ovarium ovatura. Sti/li erecti, siigmatihus parvis subclavatis. Drupa

immatura oblougo-conica.

Crescit in provincüs S. Pauli et Minarum, loci» editiorihus,

arboreto consitis: Sellow, M.

4. Erythroxylon distortum.

E. raniulis deusis, curvatis, infra innovationes coinpressis; foliis

tenuiter coriaceis, supra nitidis, subtus glaucis, öbovatis vel obovatu-

oblongi.s, antice rotundatis, hast cuneatis; stipuHs ramentisque laxe

cincinnatis persistentibus parvis ina,ngalnribas, herbaceo-membrana-

ceis pauciiierviis bideutatis petiolis brevioribus; peduiiculis axilla-

ribus pau^is confertis; calycis deutibus triaugularibus, petalis ochro-

leucis; drupis obloiigo-ovatis.

Frulex altitudiiie 4—6 pedum. Rami teretes, paullo flexuosi,

cortice fusco, epiderniide cinerea, laevigata aut subtiiiter riniulosa.

RainiiU frequenles!, subdistichi, saepe fastigialo-conferli, curvati aut

flexuosi, uon soluni in extremitatibus novellis sed etiam iu parte

adultiore conipressi, inferne aphylli sed raiiieatorum persistentium

serie bifaria laxe squamulosi. Folia 6— 13 lin. lata, 10—18 lin.

longa, pleraque obovata, autice rotuudata, inedio leviter einarginata

et mucronulata, versus basin cuneafo-atleunata, alia oblorigo-ovata,

tenuiter coriacea, supra iaete viridia nitidaque, subtus glaucescentia,

vel taiidem pallidiora, nervo rubente, venis angulo acuto provenien-

tibus venulisque parum conspicuis, instrueta petiolo circiter lineam

longo, sulco supra iiisculpto acute inarginato. Slipiila berbaceo-

membranacea, i. e. p;illide viridis nee scariosa, i lin. longa, trian-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 67: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

347

gularia, concava, docsö crislis duabu» Peinoliiiscüliö el in iifroque

latere nervo uno aherove firmaCa , apic« breviler bidenfala, dentibus

divergenlibus. Ramenia stipulis siinilia, niuiiita aris(a brevi saepe

decidiia aul dorso loiigitudiiialiter adnata, in ramulis laxo ordine

bifaria, 6—12 in quovis latere, (andern plus minus obliterata. Pe-

dunculi ex alis rnmenforuin vel foliorum , aut oinnino solitarii in

rainulis novellis, aut, dum plura raiiienta flores proniant, nonnulli ap-

pröximati, ante anlbesin curTato-nutantes, deniuni ierectiusculi, 1—

2

lin. long], pentagoni, sursuui incrassati, purpuraseentes, angulis viri-

dibus. Bractcolae pedunculuui basi Aaginantes y lin. lorgae, lato-

ovatae, medio niucronatae, saepe in (ubulnm quasi connalae. Ala-

baslriuii obovalum, leviter penlagonum. tlas parvulus, dianietro vix

duaruin linearuin. C'«/yj? perbrevis, in dentes sectus breves , trian-

guläres, crassiusculos. Corolla ocbroieuca. Pefala ex ovata basi

linearia, obtusa, concava, crassiuscula. Lignlae lobi antici breves,

niargine undulali, cum interniedio conimissurali quadrato, antice trun-

calo, medio brevissime denticulalo ; lobi postici medio confluentes in

fonnam transverse oblongam. Vrceoli/s stamitieus perbrevis, denti-

culis inter filaiiieala subulala petala et pistillum duplo exsuperantia

interjectis. Aiifherae subglobosae, albae. Ovarium ovatum. Sfi/li

breves, divergentes. Stigmata capitata. Dri/pa oblongo-ovata, acu-

tiuscula, laevigata, 4—5 lin. al(a. Putameu tenue, papyraceuin,

aborlu unicuni semen continens, angusto-oblongnm. Einhrt/o vix al-

bumine dislincto circumdalus, cot^'ledones exbibet lineari-oblongaa,

intus planas, extus leviter convexas.

Crescil in sepibus et silvis prope oppidum S. Georgi Insula-

rum, in prov. Bahiemi. Januario florel el fruclus iinmaturus

praebel.

Haec species praesertim cum E. siihrotiaido coiifundi potest.

Differt foliis densioris compagis, exacte obovato-cunealis, stipulis

44*

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 68: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

348

rainentisque duplo minoribus, floribus minoribuä crassiorlbuä et

ochroleucis petalis, rel ; ab E. virgnltoso foliorura forma et floribus so-

litariis, nee gloraeratis differt; ab utroque ranmlis uon solum inno-

vaiilibus, sed etiam adultioribas compressis.

5. Erythroxylon suhrolundum.

E. raniulis crebris rectis, patentibus, subdistichis; folüs ohova-

tu, antice rotundatis, subemarginatis, hast cuneatis, acutis, tenuiter

membraiiaceis , subtus pallidis vel glaucesceutibus; stipulis longilu-

dine petiolorum rainentisque memhranaceis scariosis, pallide fuscis,

arcte cinchtnutis, bifidis, ciliatis, peduncuiis floriferis rainenta duplo

superantibus, paucis , confertis; calycis laciiiüs ovatis, acutis fsta-

minibus piätillura superantibus), drupis

Erythroxylon suhrolundum St. Hil. Flor. Bras. mer. II. p. 99Nr. 13.

Hujus speciei essentia versatur in:

1. Foliorum siinul deciduorum simulque erumpentiuui circuni-

scriptione obovata, antice semper rotundata; 2- in eorum conipage

tenuiter membranacea; 3. in ranientorüm ramulos laterales et inno-

Tationes inchoaiitium dispositioue arcte cincinnata, ita ut ramulos

vestiant perbreves; 4. in eorundem dilute fuscoruin scariosoruni,

longitudinaliter nervosorum ciliis aut villo ferrugineo margiualibus;

5. in floruui dispositione solifaria ; 6. in petalis albis, tenuibus, roe-

diocris magnitudinis.

Frutex in locis siccis per magnam anni pariem aplijllus, dense

ramosus vel raniulosus. Ramuli teretes, versus extremitatem angu-

lati, crebri, üubparallelo-patentes subdisticbi. Epidermis lougitudi-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 69: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

349

naliter rimos», cinereo-plombea vel testacea. Cortex fuscus notinuu-

quain in verruculas testaceas proluberans, saepe scaber. JFoUa ob-

ovata, aiitice rotundata, saepe emarginata cum mucronulo in medio,

postice cuneato-attenuata et acuta, pleraque in rainulurum extrenii-

talibus simul propullulantia, inembranacea, janiora valde teuera et

mollia, per longuni teniporis spatium coinplicala et glaucescentia,

aduhiora parum firmiora, subtus glaucescentia, latitudine 5— 10,

longitudine 6-13 lin. Petiulus vix linea loiigior, superne canaji-

culalus, margine acuto, saepe undnlato. Stipula longitudine petioli

angusto-tiiangularis, apice bifida et biselosa, dorso bicarinala, junior

herbacea, pailide viridis, nervosa; aduUior ferruginea, in margine

extenuato, scarioso, taudem expallido, ciliis aut villo ferrugineo

ornata. Ramenta stipulis siniilia, hinc inde aristam ferentia, in ra-

luulis laleralibus aphyllis 6— 10 dense bifariam posita, in ramorum

apicibus paullo laxius disposita. Flures niagnitudine mediocri. Pe-

dunculi ex quovis ramulo ranien(igero, saepe valde abbrevialo, 3,

3—5, 3 lin. longi peutagoüi. Alahastrum obovatum. Calyx linea

brevlor, laciniae ovatae, acutae. Pelala alba, vel alba cum virore,

lineari-oblonga, medio concava et nervo latiusculo percursa. liigu-

lae lobi anlici oblongi, irregulariter sinuato-dentali cum appendicnla

commissurali minima bidenticulata; lobi poslici triplo breviores, me-

dio in lacinulam bifidam reflexi. Slaminum urceoliis longitudine

fere calycis, ore denlicuiis parvis. qui sfaminibus interjecti sunt;

filamenta filiformia, alba. Atilherae cordato-subglobosae, ochroleu-

cae. Pislillum filameutis duplo brevius Ovuriuin obovatum. Styli

tres distincti. Stigmuta subglobosa. Drnpa 3—4—5 lin. longa,

in pedunculü pieiumque 4—6 lin. longo.

Dum folia demittit, priusquam nova promat, nonnunquam floret,

floribus tunc idcirco praecocibus.

Forsan Laec species cum E. PellHeriano conjungenda erit.

Quibu.sdam notis quoque convenit ciim E. frangalaefolw, attamen

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 70: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

350

distingaendum slipulis ramcnfisque ferrugiiieis iiec stramiiieis, pluri-

bus et approximatione ciiiciiinatis; foliis latioribus, apice rotuudatis

iiec aculis, floribus paullo majoribiis. Ab E. microphylU varietate

aniplifolia separalur raniulis laevigatis nee verrucoso-scabris , foliis

nioUioribus , uec unquain coriaceis, ranieiitis stipulisque minus lirnits

nee ita persistenlibus, neque coloreni cinereo-nigricantem indiientibus.

Crescit in sahulosis dumetis maritimis Restingas dictis prope pro-

wontoriuni Cabo Frio: Ser.Princ. Vidensis, Sf. Hil., in mon-

tibits Serra da Broca, Proi\Sebastianopolitanae; in silvis aestii aphyl-

lis, alias Caa-tingas dicuiit, prope Maracas, in Prov. Bahiensi: M. In

aridis silvis ad Jacobina vel/ia, prov. Bahiensis: Blatichet; in

prov- Pernambucana: Gardner. Septembri floret.

6. Erythroxylon Pelleterianum.

E. ramulis erectis subTirgatis; foliis lato-Ianceolatis vel ob-

longe -lanceolatis acutiusculis; basi acutis, membranaceis , subtus

pallidioribus (exsiccatione saepe ferrugineis); stipulis longiludine

petiolorum ranientisque herbaceis strialis setulosis, laxe imbricalis;

pedunculis nonnullis aggregatis, flon'feris ramenfa aequanlibus, fruc-

tiferis quadruplo longioribus; calycis laciuiis ovatis obtusis (staini-

nibus pisfillum superaulibas); drupis couico-subtrigonis.

Erythroxylon Pelleterianum St. Hil. Flora Bras. uierid. II.

p. 100 Nr. 13 t. 103 (speciineu fructiferuui).

Valde affine est E. suhrotando; disfinguitur ramis strictiusciilis

erectis subfastigiatis, nee disticho-patentibus, foliis longioribus, uun-

quatn exacte obovatis et cuneatis, licet subinde fere elliptica obser-

ventur, subtus minus evidenter glaucesceotibus, stipulis (nunc gla-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 71: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

351

bris nunc ferrugineo-ciliatis) evidentius striafls, ramentis pauciori-

bu3, laxioribus nee arcte cincinnatis; floribuä iniiioribus, pelalis cras-

sioribua albia uec albo-virentibus.

Erythroxylon flaccidum Salzm. (Plant, exsiccat. bras.) prope

Soteropolin lectum, hujus forma videtur aculifnlia sub ipso vernatio-

nis stadlo coUecta ideoque folia norella valde inollia et flaccida

exbibens.

Crescit in si/lvis caeduis provinciae Minartim , e. g. prope Ita-

jurü praedium, vicinia vici S. Miguel de Mato dentro, ubi cl. de St.

Hilaire legil, in silvis Caa-tingas provinciae Bahiensis, ubi ipse

prope vicum Maracas ohservavi.

Erythroxylon obtusum De Caud. Prodr. I. p. 574 Nr. 14,

quoad habiluni nostro coniparanduin est. Differt foliis obtusis vel

apice rotundatis, sublus evidenter pruiuoso-glaucis.

7. Erythrorylon revolutum.

E. ranmiis subdisticho-pateiitibus rigidis; foliis coriaceis subtus

incano-glaucescentibus et suhtilissime pubeiitibus , murgine revolutis,

obovalo-oblongis, antice rotundatis, basi aculiusculis; stipulis ramen-

tisque triangularibus subintegris peliolo duplo brevioribus; floribus

in axillis folioruiu vel rameutoruni sessilibus paucis {_2—6) aggre-

gatis, calycis laciniis ex ovato acuminatis (slylis stamina superan-

tibus).

Arbuscula pedum 8—13 altitudine. Rami patentes, crebre et

subdistiche rainulosi. RaimiU teretes, ultimi soliim nonniliil com-

pressi, cortice cinereo-fusco. longitudinaliter rimuloso, rigiduli.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 72: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

352

Folia crasso-coriacea, sicciuscula, snpra sa<urafe viridia, sub<us

cano-glaucescentia et villis teiiuissimis Cwtriculis septatis brevibus

rec(is) <am dense obsessa, ut laclu niollia, oblonga vel fere ellip-

tica, aiitice rolundata, basi breviter acu<ata, inargine revoluta, nervo

supra impresso subtus valde prominente, venis veuulisque ciebris

anastomosanlibus, siibtus prominulis rubentibus; mucro parvulus e

nerTO pioductus caducus;petiolus 1 i lin. longus, teretiusculus, su-

perne canaliculo tenul exaralus; slipula lalo-triangularis, utraque

basi nonnibil decurrens, iiiembranaceo-scariosa, striata, obtusiuscula,

integerrima vel leviter bifida, dimidiam petioli longitudinem aeqiians.

Ramenta pauca, sparsa, stipulis similia aut nontiihll niajora, arista

basilari ipsis paullo breviore. Flores 2— 4, rarius plures sessiles

in ala folii vel ramenti sufFulti, hracteolis tenuibus membranaceis,

flavescenti-pallidis, ovatis, acutis, nervo robuslo percursis. Calyx

1.\ lin. longus, gracilis, pentagonus, ad medium usque bifidus in

lacinias trianguläres acutiusculas, crassiusculas, rubentes, margine

tenuiore albidas. Petala albida. Vrceolus staiiiineus Jongitudine

calycis, 10-denticula(us. Filainenla filiformia, alba. Antherae glo-

bosae. Ovarium obovatnm. Styli discreti, stamina superantes, stig-

malihus capitatls terminati. Drupa niatura non visa; immatura ob-

longa.

Crescit in silvis Caa-tingas dictis , in medilerraneis prov. Ba-

hiensis, e. g. prope S. Antonio das Queimadas.

Haec species praesertim affinis est E. rigidulo De Cand.

Prodr. I. p. 575. Nr. 24 babiiu et foliorum textura, pube formaque.

Flores tamen in hoc fere duplo majores sunt, calycis dentibus in-

structi duplo brevioribus exacte lato-triangalaribus, et plures cou-

glomeratim e ramuli lateribus proveniunt.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 73: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

353

8. Erythroxylon frangulaefolium.

E. rainulis gracilibus patentibus; foliis membranaceis , breviter

oUongis, cmpiduto-acutis , hasi ucutis; slipulis ranieiitisque teuuiter

mctnbramiceis pallidis (stiainiiieis) liiieari-lauceolalis, apice bisetosis,

petiolos duplü superaiitibus, parcis et remotiusculis; pediaiculis ex

aus vel ex raiueiitis solitariis aut 2—3 confertis, lougifudine sti-

pularuui, laciuiis calyciuis lato-tiiangularibus; (staminibus pistillo

brevioribus aut longioiibus); diupis cyliudraceo-coiiicis.

Erythr'oxyfon fraiigtdaefolium St. Hil. Flor. Bras. mar. II.

p. 99. Nr. 11.

Frutex rainis laxis patentibus. Ramuli subdistichi, remotius-

culi, graciles, erecto-pateiiles vel patentes, recti aut paullo flexuosi,

apice parce foliosi; cortice ciuereo-fusco laevigato aut parvis ver-

ruculis ciiiereis obslto. Folia versus apices rainulorum novellorum

coiiipressorum , subinde glaucescenUnm, laxe disposKa; peliolis in-

structa biliiiearibus, breviler oblonga, cuspidato-acumiuata et acula,

basi quoque acu(a, 9—27 lin. longa, ipso inedio 6—15 lin. lata,

teuuiter membranacea, supra laete viridia et probe adulta uitidula

sublus pallidiora, uoiitiunquam glaucesceiitia, nervo medio riibescente

veiiis iulra niargiiiem arcualo-conibiuatis venulisque paruin prouiiiien-

tibus. Stipulae peliolos duplo superantes, tenuiler niembranaceae

siccae, paliidae, lineares, niargine extenuato alljidae, dorso crisds

duabus approxiinatis, basin versus inter crisfas coucavae, setulis bl-

uis divergentibus leuuibus et fugacibus e cristarum extreniilate et

iioununquam teuui arista subapicali inslruclae. Bcwietita infra folia

disticba in quovis rauiuli latere terna quaternave, nunc approximata

nunc distanlia, slipulis siniilia, allanien praesentia aristae nigricantis

facile dislincta, fere e basi exeunlisj vix inlegra persisteutia, iia

Abhnnaiiingeiiderll.CI.il.AU.d.AVLjs.ni.Bd.Abth.II. 40

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 74: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

354

nt iu ramulis biennibus eorum pars inferior solummodo remaneat,

praesertim florifera taudem abbreviata. Flores nunc solitarü nunc

bini ternive proveniunt iu ramulis abbreviatis rameiitaceis, qui aut

axillares apparent, dum folia adhuc perstant, aut laterales, bis jam

delapsis. PeduncuU bilineares, erecti, tandeni erecto-patuli, penta-

goni, sursum nonnihil incrassati- Alabastra obovata. Calyx i lin.

longus, laciniis triangularibus acutis, margine levissime extenuato et

ciiiato, obsolete trinervibus. Petala duplo longiora, basin versus

cuneato-attenuala, fere in medio ligulifera, parte antica lineari-ob-

loDga, concava. Ligula anterior subquadrata, profunde biloba, lobis

rotundatis, margine undulatis, appeudicula commissurali parva, bi-

denticulata; ligula posterior duplo brevior, cum lobulo intermedio

reflexo transverse oblonge. Interdum alterum lobulum ligulae an-

(erioris profunde bifidum inveni in lacinias lanceolatas inaequa-

les. Urceolus staminum in floribus evolutis longitudine fere ca-

lycls, levissime decem-deiiticulatus, staniinibus iis, quae calyci oppo-

nunlur, ex ipso orificio enatis, alüs, quae corollae sunt opposita,

parum intra orificium adnatis. Filamenfa filiformia, subaequalla, nunc

stylis breviora, nunc (rarius} iis superala- Antherae far\ae, ochro-

leucae. Omrium ovatum. Sli/li discreti, divergentes. Sligmata

capitata. Drupae in pedunculis 3— 4 lin. longis, erectis, alliuidine

pedunculorum, ovato-couicae, epidermide coccinea, carne (enui- Pu-

lamen trJ"onuni, firmiter chartaceura, ovatum, vertice acutum, angulis

6

7 subaequalibus prosilientibus notatum, coioris pallide testacei,

abortu duorum loculorum unilocularei et nionospermum.

Obs. Haec species praesertim dignosoitur: ramulis tenuibus laxius-

culis, foliis breviter oblongis utrinque attenuatis; stipulis ra-

nientisque noveilis meiiibraiiaceo-scariosis, petiolos longitudine

fere duplo superantibus ,pedunculorum raritate, floribus par-

vulis *).

«) Erythroxylon ovatum Cav. DL«s. VI», p. 404 t. 233. De Cand. Prodr.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 75: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

355

Crescit in »ilvis caeäuis collium et in diimelis prope Sebaslia-'

twpoUn: St. HU., Pohl, Mart., nee non in prov. Alagoas: Gar-

d n e r. Sept. floret , Novembri fructificat. Stylt stamina sitperant

in speciminibus Sebastianopolitanis , superantur vero staminibus in

Alagoensibus.

9. Erythroxylon eclinocälyx.

E. ranuilis crebris pafentibus; foliis menibraiiaceis ovatis vel

ovato-lanceolatis, cuspidatis, apice basique acittis; stipulis ramentis-

que in ramuliä axillaribus terniiiialibusque cincinnatis, bi-tri-setulosis,

quam petioli brevioribus ;peduiiculis e rameiilis aggregatis vel spar-

*is, petiolos triplo superaiitibus; foliolis calycis suboibicularibus

I. p. 574 Nr. 8. est affinis species ex unico insnco exemplari in herbario

Jussieui, quod vidi, constituta, ila forsaii deriniendam erit:

E. foliis membranaceis, subtus pallidioribus et subglaucescentibus, ob-

longis vel elliitticis, apice rotundatis, basi acutls, petiolis longitudine sti-

pularum et ramentorura triangularium (1 lin. longis) ; ramentis florum glo-

merulos colligentibus laxe cincinnatis; pedunculis paucis glomeratis flo-

riferis? petiolos tiiplo soperantibus ; laciniis calycis lato- vel subovato-

triangularibus ; staminibus — ; dnipis oblongo-cylindricis aeutis.

Ilaec species )iraesertim cum E. fraiigulaefolio,patserino et sulro-

tutido conferenda est. Ab E. patseritio differt foliis tenuioribus ellipticis

nee obovatis, a sul/rolundo foliis oblongis nee obovatis, ^ frangvlaefolio

foliis rotundatis nee aeutis, ab utroque floribns, qui bracteis et bracteolis

instructi sunt, nonnnllis dense confeitis, nee e ramentis sparsim et subso-

litarie provenienlibus. Bracteae et bracteolae membranaceae, siccae. Calyx* lin. longus.

45*

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 76: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

356

acutis, infra drupam ovatant excrescentihus eamque diinidio ve-

lantibus.

Frulex dense ramosus et ramniosns. Ramiili irregulariter sub-

distichi patentes, plus minus flexuosi, epidermide cinerea, passim

verruculis fuscis obsessa; nltimi compressi laeves, purpurascenti-

virides. Folia oyata cum brevi acumine, basi acute aftenuata vel

cuneata, apice acuto, rarius ovato-lanceolata, 13— 15 — 34 lin.

longa, 7—10 lin. lata, membranacea, compage densa, luci obversa

subtilissinie punctata, saturate viridia, nervo, venis venulisque sat arcte

anastomosantibns purpurascentibus. Stipulae lato-triangulares, pe-

tiolo duplo breviores, vix lineam longae, convexae, bicarinatae et

saepe bisetulosae. Ramenta magnitudine et forma stipularum, saepe

in medio seta brevi munita, in ramulis, tarn terminalibus quam late-

ralibus, poUicem et ultra longis, nunc laxe sparsa, nunc dense di-

sticha et cincinnum formautia, crassiusculo-membranacea et persi-

stentia. Fl&res in axillis rameutorum, bracteolis binis minutis ova-

tia acuminatis persistenlibus ad basin pedunculi circumvoluti. Ala-

hasfra subglobosa, culycis foliola monstrant suborbicularia, medio in

mucronulum producta, margine imbricata. Sub anthesi flores non

observati. Pedunculi fructiferi e quovis ramulo ramenlaceo nutant

3, 3, 4 vel 5, trilineares, purpurascentes, sursuni iucrassati et an-

gulis 5 acutis instructi. Calyoo fruclifer 3 liu. altus, foliolis ovalis

vel ovato-rotundatis cum brevissimo et aculo mucronulo, menibrana-

ceis, njrvo lato evanido, purpurascentibus. Dnipa circiter 3 lin.

aUa, ovata, acuta, saepe stylis persistentibus discretis, vix lin. lon-

gis coronata, nucleo tereliusculo.

Haec species affinis est: E. cincinnato, quod ramenta pauUo

longiora, densius cincinnata, folia firmiora, obtusa, basi rotundata

majora et calycem quinquepartitum, laciniis triangularibus acutis, non

excrescenteni , drupas denique dimidio majores habet.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 77: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

357

Ab E. cuspidifolio, pariter affini, di.s(ingui(nr: foliis duplo mi-

noribus, minus acuminatis, calyce excrescente, drupa duplo minore.

Ab E- frangulaefolio tarn foliorum compage firniiore et parvita<e,

quam stipulis (in illo stramineis et tenuiter menibrariaceis) et rameu-

torum dispositione arcta et calyce excrescente discrepat.

Crescit in silvuUs Caa-apoam prov. SebastianopoUtanae et Mi-norum: M. et Pohl.

10. Erythroxylon cincinnattim.

E. ramulis crehris patulis, saepe flexuosis; foliis ex ovuto bre-

viter acuvxinatis aut ovato-lanceolalis, apice ohtuso , basi rotuiidatig,

membranaceis, nitidis; stipulis ramentisque creberrimis Umge cmcin-

natis contiguis, quam petioii duplo brevioribus, bisetulosis, peduncu-

lis e ramenlis solitariis paiicis aijgregatis; laciniis calycis trlangu-

hkribus acutis, fructiferis inimutatis (slaminibus tandem pistillo Ion-

gioribus); drupis ovato-conicis.

Frutex altitudiue 6— 10 peduni, dense ramosus. Ramuli cre-

bri, Ultimi breviusculi, saepe flexuosi , versus exfreniitales plus mi-

nus compressi. Epidermis junior viridis cum rerruculis griseis el-

lipticis, medio sulcatis, adultior cinerea riniulosa, saepe ranientorum

residuis scabra. Folia versus ramulornm extremitates conferta, ex

ovato brcviler acuminata aul ovato-lanceolata, basi rolundata, apice

nunc longiore, nunc breviore, semper obtusato, compage densa, ne-

que tarnen coriacea, sed membranacea, saturate viridia, subtus pal-

lidiora, nilida. Sicca folia subtus saepe colorem fulvo-fuscidiiluin

exhibent, et sub lente puslulassive maculas irreguläres fuscas, par-

vulas, ut plurimum ostendunt. Longitudo 10—20, latitudo in prinio

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 78: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

358

Iriente 4—10 lin. Petiolus lineam et ultra longus. Stipula petiolo

feie duplo brevior, angusto-triangularis, apice bifida et bisetosa,

dorso canaliculata, margine interdum adscendente. Ramenta stipu-

lae similia plerumque pauUo niajora, vix tarnen lineam longa,- basi

seniianiplexicaulia, apice bisetosa et versus basiu arista parva de-

cidua arniata, bifariani in ramulorum apicibus posita, aut alios raniu-

los laterales decurtatos omnino occupantia , in quovis latere 4—20

dense sibi approxiniala et quasi raniulos cinciunatos [ßoßrpvxpov^

7(oXvKd,u70vO efforniantes. Flores e ranientis solitarii, plerumque

2 3 4 , raro plures in uno raraulo cinciiinato , tam laterali quam

terminal!, i. e. nunc infra, nunc supra folia erumpentes. Pedunculi

linea pauUo longiores, priniuni nu(antes. Calyx quinquepar(i(us,

laciniis ovato-lauceolatis acutis vel ovato-acuminatis, f lin. longis.

Petala lineari-oblonga, lineam et quod excedit longa, ob basin sub-

cuneatam nonnihil spatulata, nervo niedio excurrenfe, margine in(e-

gerrima. Ligula e primo triente eua(a, quadrata, lobis anticis distinctis,

supra concavis, margine leviler undulatis, postica duplicatura brevi,

transversim oblonga, margine valde undulato,appendiculabrevi quadrata

emargiuata. Stamiiia omnia intra urceolum parvum, levissime quin-

quecrenatum, crenaturis emarginatis euata- Filainenta priniuni loii-

gitudine pistilli, postea duplo fere longiora. Ovarium obovatuni,

Stigmata clavata in stylis teretibus, tandem a staminibus superata.

Drupa 4— 5 lin. longa, oblongo-conica, acuta, piUamine hinc pla-

iiiusculo, inde convexo.

Haec species differt ab affini E. frangulaefolio praecipue ramu-

lis longe cincinnatis (qui in illo rarius proveniunt) , foliis ex ovato

obtuse acuininalis, basi rolundatis, firmulis, nee oblongo-ovatis, utrin-

que acuniinatis, stipulis ranientisque floriferis brevioribus, nee tenui-

ter membrauaceis et scariosis. Affine porro est E. cuspidifolio

praesertim structura et ciucinnatioue ramentorum, differt autem, alia

ut taceara, foliis exacte ovalis, i. e. primo triente latissimis, in cus-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 79: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

359

pidem quidem attenuatis obtusam tamen neqne acutani, porro foliis

duplo milioribus, compage densiore, et statu sicco pustulas seu nia-

culaa prae se fereiitibus, qiiales in ciispidifolio desideraiitur, denique

pedunculis paucioribus coufertis, sepalis alabastri aiigustioribus, nee

lateribas sibi imbricatis, raraulis brevioribus niagis flexuosis.

CrescU in prov. Sebastianopolitana Brasiliae in collibus aridius-

culis denuo rirguUclo obsessis: Schott, M.

11. Erythroxylon cuspidifulium.

E. ramulis erecto-patulis; foliis meiiibraiiaceis oblongo-lanceola-

tis cuspidatis, basi acutis; slipulis rainentisque in ramulis bievibus

axillaiibus paucis laxe imbricatis, bi- trisetulosis, quam pelioli duplo

brevioribus; peduuculis e ranientis 3— 6 aggregatis, peliolos tiiplo

superaiitibus; laciuiis caljcis lalo-ovatis acutis, in alabastris imbri-

catis, fructiferis non excresceutlbus; drupis ovato-couicis.

Rami laxiusculi, cortice fusco, epiderniide cinerea, saepe ver-

ruculis griseis adspersi. RamiiU erecio-patuli, tenue»-, iufenie tere-

tes atque raraentis uounullis persislentibus, tuiic a se remotis, sqna-

raosi, aiitice compressi. Folia meiiibranacea, firinula tameu, luci ob-

versa sub lente puiicta exhibeiit semipeiiucida, quam in E. frnngu-

laefolio evidentiora, obscure viridia, nervo subtus proiiiinulo rubcute,

subtus pallidiora, oblongo-lanceoiata, in acumen longinsculuin cuspi-

data, basi acuta cuiieatave, medio 1 pol!, lala, 2| longa. Petiolus

1—3 lin. longus. Slipiilä lato-triangularis, seniiamplexicaulis, dorso

lato sulculo exarata, cristis suicum formanlibus in 2 setulas, parvas pa-

tentes excurreutibus, insuper setula tertia e medio dorso nonnunquani

aucta. RumeiHa stipulis similia, dorso saepe aristigera, üune remo-

(iuscula parca. nunc 8—15 ramulos axillares cincinnato-sqiiamulosos.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 80: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

360

2—4 liu. longos ornaiitia. Pedunculi 3, 4, 6 in talibus ramulis

sibi approximati, 2—3 lineas iiifra florem loiigi, 3—6 infra fructum

;

pentagoni, sursum incrassati. Bracteolae niiuutae iiitra raineuia de-

litescunt. Alahastrum globosum, calycis foliola offert lato-ovata cum

brevi acumine, niarginibus sibi inibricata. Flos probe evolutus iion

observalus. Frucliis 4—5 liii. longus, ex ova(o couicus, iutra ca-

lycem patulum, cujus foliola tuiic ovato-acuta lineam aequaut.

Affiuis baec species praesertim E. frangulaefolio, attamen di-

stiucla: foliis longioribus et ralione loiigitudiiils angustoribus , utriu-

que loiigius acuminatis, firmioribus; stipulis rainentisque duplo bre-

vioribus, bis in ramulis axillaribus brevibus persistentibus, calycis

foliolis latioribus, in alabastro quasi orbicularibus cum brevi acumine

niarginibus sibi imbricatis, drupis acutloribus et longius peduncula-

tis. Ab JE. Kunlhiano dlstinguas: foliis longioribus, basi attenua-

tis longiusque peliolatis nee rofundads et subcordatis, compage le-

neriore factis, ramulis floriferls uon noduliforniibus, sed longioribus.

Ah E. ectitwcalyce dilFert, praeter foliorum dimensionem et forniam, ra-

mentis in ramulos breviores compositis, calj^ce fructifero vix mu(ato,

drupa duplo longiore. Ab E- cincinnato denique separatur: ramulis

rectiusculis nee tortis, ramenta et flores gerenfibus Cqui in illo saepe

poUicis longitudinem adipiscuntur) triplo quadruplove brevioribus.

Crescit in Brasilia, loco natali non indicato: Sei low.

13. Erylhroxylon polygonoides.

E. foliis lauceolatis vel lineari-oblongis acutis, basi acutiuscu-

lis, membranaceis , stipulis raraentisque linearl-lanceolaüs, longis,

menibranaceis longitudiualiter striatis; pedunculis paucis (1 — 5) ex

aus foliorum, longitudine petiolorura et florura; calycis laoiniis ovato-

triangularibus; (stylis stamiua superautibus).

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 81: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

361

Frutex altitudine humaiia. Ramult rectiusculi, divislouibus pa-

tciitibus, (eretes vel versus extreiuitates teretiusculi. Epidermis vi-

ridi-fusca, verruculis parvis eUipticis albidis Fulia 3 — 5 poli.

longa, 8—16 lin. lata, iauceolata aut oblongo-laiiceolala, acuta, basi

acutiuscula, uienibranacea, nervo venisque iufra proininulis, supra

concavis. Petiolus 2 liu. longus, superue canaliculatus , inargiiie

acuto. Slipula liuearis, 4—6 lin. longa, raembranacea, colore aluta-

ceo, longitudinaliter nervosa, apice emarginato-bidentata. Ramenta

raniulos iuchuantia stipulis similia vel longiora, laxe dispusita, 3—

6

in ramulü, basi aristain iuterdum compressam erigeutia, apice biden-

ta(a. Pedunculi soliturii vel pauci (2—5) ex axillis foliorum ra-

mentorumve, ceruui, 3 liu. longi, angulati, sursuin crassiores. Calycis

laciniae ovato-triaugulares, aculae. Petala paullo ultra lin. longa,

liueari-oblonga. Ligula parum iufra diniidium pefali eiiata, biloba,

lobis obtusis, paullulum serrato-dentatis, duplicatara brevi. Vrceohn

calyce brcvior, obiter quiiiquelobus, lobulis emarginatis. Stainina

interna inter lobulos et ex emarginaturis eniergentia. Antherae

ovato-subrotundae, obtusae. Ovarium subglobosuui , vertice fere

conico. Stylt staniina, quae petala aequant, superantcs, stigmuHhiis

parvis subclavatis.

Crescit in silois ad ifoterctpolin- Floret Januario.

§. II. ENGYANTHA.

13. Erylhroxylon anguifugum. Tab. nostra 5.

E. ramulis densis erecto-pateutibus; folils crassiusculo-membra-

iiaeeis, lanceolatis aut ohlongo-lunceolatis, acumine brevi obtuso, basi

acutis, supra nitidis; stipulis ramentisque parce ciucinnatis, bideuta-

tis, petiolos subaequantibus, pedunculis illis duplo triplove longioribus

Abhaii(1lnne<:oi].ILCI.d.Ak.d.Wiss-III.Bd.Ab(h.II'.>'' —46

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 82: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

363

solitariis, 3 Tel 3, e ramentis et axillis folioruni saepe pluribus

aggregatis; calycis laciniis ovato-triangularibus (slamuiibus pistillum

superantibus) ; drupis oblongo-conicis.

Erythroocylon anguifugum , Mart. Herb. Flor. Bras. Nr. 365.ir.j iiiv yi''. .

Frutex- Rami densi, cortice plumbeo, irregulariter rimoso.

Ramuli saepe per paria sibi approxiraati, rectiusculi, erecto-patuli

vel erecti, iuferue teretes, supenie coinpressi, epidermide laevigata

et saepe runulis aiigusto-rhombeis aperta. Folia 1.5 —30 lin. longa,

6—13 medio lata, lanceolafa aut obloiigo-Ianceolata, in acumeu

breve obtusum acutata, basi acutiuscula, compage firniula, tandem

subcoriacea, supra nitida et saturate viridia, subtus pallidiora, nervo

prominente purpurascente , venis angulo acuto promissis subparalle-

lis venulisque arcte reticulafis statu sicco conspicuis. Petiolus lin.

et quod excedit longus. Stipula paulo brevior, triangularis, acute

bideutata, dorso coiirexa. Ramenta longitudine sfipularum, sed pa-

i-uin longiora et semiamplexicaulia, pariter bidentata et versus basin

aristigera, in novellorum ramorum apice bifariam inibricata, cujusvis

lateris 4—6; in adultloribus magis reniota et persistentla. Pedun-

culi ex aus herum ramentorum;, rariusve ex alis foliorum solitarii,

bini teruive, 8—13 fasciculati, 3—3 lin. longi, pentagoni, sursuin

incrassati. Bractea et hracteolae blnae siugulum pedunculum basi

amplectentes , lato-ovato-lriangulares cum brevi acumine, sub lente

margine siibtiliter ciliatae. Calj/x brevis, i lin. parum aliior, laciniis

ovato-breviter acuminatis. Petata lin. et quod excedit longa, liueari-

oblonga, obtusa, concava, alba. Ligulae lobi antici erecli, ovati,

obtusi, margiuibus adscendentibus sinuato-dentatis, cum appendicula

commissuräli brevi acuta; lobi postici breviores et lobo medio re-

plicato subquadrato conueXi. Aluhaslrmn obovatum. Urctoliis cir-

citer longitudine calycis, iuter stamina introrsum adnata leviter de-

cemcreuulatus , creuulis rotuudatis. Filamenta pistillum superantia.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 83: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

363

Antherae ovatae, obtusae, ochroleucae. Ovarium ova(uni. Styli di-

vergentes. Stigmata capitata. Drupa anguste oblongo-conica, apice

acutiuscula, 4 liu. longa, coccinea, abortu biuoruni loculoruni mo-

nospernia.

Ab E. cuspidifoUo differt: raniulis deiisioribus magis erectis,

foliis brevius petiolatis, crassioribus,. oblougo-lanceolatis vel laiiceo-

latis obtusiä iiec loiige acumiuatis aeutis, catyciä lacinii» augustiori-

bus, uec niargiue inibricatis, peduuculis unmerosioribus et breviori-

bus, drupis gracilioribua.

Ab E- frangulaefolio facilius distiuguas, quum huic folia sint

leiiuiora, acumiuala et acuta, stipulae et ranieuta parciora uec ciu-

ciunata et tenuiter menibrauacea et peduuculi parciores.

E- cincinnalum folia habet exaete ovata, basi rotuudata, bre-

vlora; subtus saepe pustulafo-niaculata ; rameuta louge ciuciimata,

pedunculos parcos aut subsolitarios.

DiffereiKias, quibus ab E. Daphnitide differt, sub illo quaeras.

Crescit prope Cujaba, mensihus Oct. et Nov. floriferum : Man so.

Radix contra serpentium ictus adhihetur.

14. Erythroxylon Daphnites.

E. rainulis erecto-patulis; foliis primuui menibraiiaceis tandetn

iuhcoriaceis, lato-lanceoJatis aut oblongis vel angusto-ellipticis, apice

obtuso (nee cuspidatis), hasi acutiusculis, laevigatis, nitidis, suhete-

niis; stipulis petiolos superautibus ramentisque triangularibus striatis

saepe bideulatis; pedunculis ex alis ramentorum cincitmatorum plu-

46*

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 84: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

364

ribus aggregatis; calycls laciniis ovatis aculis (stylis stanüna supe-

rantibus); drupis cylindraceo-couicis.

Haec species niultis iiotis cum E. citrifoUo convenit, sed di-

versa videtur praesertim foliorum forma et iiiflorescentiae modo.

Folia iiempe, quae in illo oblouga et in cuspidem acumiuata, huic

nostro pofius lanceolata tcI angusto-lanceolata sunt, apice brevi

plerumque obtiiso et emarginato. Inflorescentia vero illi glomerata

est, ramulo nimirum florifero decurtato et vix conspicuo, pedunculis

pluiibus ex ala ünius ranienti prodeuntibus , singulis siiffultis suia

bracteolis; contra E. Dap/mües gaudet pedunculis secundum axin

elongatum, licet brevem, et ramentis numerosis cincinnalis vaginatuni

proveuientibus. Proximum quoque est E. anguifugiim, quod differt:

foliis breviter acumiuatis et acutioribus, subtus evidentius venosis,

stipulis ramentisque duplo brevioribus, acutioribus et cortice ramo-

rum (enuiore non testaceo-griseo, sed planibeo-nigricaute subglau-

cescente, staminum longitudinem aliasque notas ut taceaui. Reliquas

differentias docet, quae sequitur, descriptio.

Frutex altitudine humana. Rami numerosi. Ramuli subdisti-

chi, erecto-patuli, ultinii subfastigiati. Cortex crassiusculus, fuscus,

tectus epiderniide testaceo-grisea, longltudinaliter sulcata et rimulosa,

in ultimis ramulis corapressis laevigatus, e purpurascenti et viridi

varius. Folia 18— 50 lin. longa, medio 8—16 lin. lata, petiolis

instructa 1

li lin. longis , teretiusculis, superne planis et crista

teuui niarginatis. Lumina in ramulia novellis lenera, rubentl-viridis,

nervum medium et venas venulasque arcte anastomosantes rubellas

semidiaphanas extibet, simili ratione, qua in E. nitida et suheroso

rel. videmus; adultiora tarnen folia uiagis magisque crassescunt et

compagem foliorum Lauri adipiscuntur, rete venarum tunc subtus

minus conspicuo. Circumscriplio inter angusto-oblongam et lanceo-

latam varia, apice in novellis acutiusculo et breviter mucronulato, in

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 85: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

365

adaltis rotiindato et saepe cmarginato , basi acutiuscula. Stipula

triangularis, acuta, concava, 2—3 liii. longa, doiso bicrista(a, apice

bideiitata vel breviter bifida. Lineae secundum nervum a plicalione

ortae in bujus speciei foliis sat evidenter impressae cernuntur. /?«-

menfa innovationes muniunl disticba, frequeiitia, 6— 13 in quo-

vis latere, nunc dense imbricata et ciiicinnata , nunc laxa et diniota,

uti stipulae forniata, rarius arista brevi instructa, pcrsistenlia, niar-

giue membrauaceo, fuscidulo. Flores ex alis rameutorum solitarii,

singidi bracteolis binis minutis, intra ranienta delitescentibus instructi,

in quovis cincino 4— 13. Pedtiiiculus 3—4 lin. longus, tenuis,

sursuin uonnihil incrassatus et pentagonus. Calyx \ liu. altus, laci-

niis ovatis acutis; nervo vix conspicuo, niargiue extenuato. Petala

strucfurae soleninis, alba, lin. longa. TJrceolus stauiineus longitudine

calycis, ore decenidenticulatus, filamenfa quinque e sinu eiuargina-

turae emittens, quinque ex ipso niargine. Filamenta quam styli bre-

viora. Antherae giobo.sae. Ovarium obovafo-subtrigonum. Styli

liJiformes. Sliymala depiesso-capitata. Drupae (quas vidi, imuia-

turae) 4 lin. altae, ovatae, acutiusculae, coccineae.

Crescit in prov. Goyazana , ad Rio Claro, Cavalcante, Trahi-

rat: Pohl.

15. Erythroxylun Mamacoca.

E. raniulis patulis; foliis membranaceis, oblongis, utrinque acu-

tis, cuspidatü-acuminatis; stipulis ramentisque laxe cincinnatis lato-

triangularibus, peliolo brevioribus; pedunculis petiolum aequantibus

paucis fasciculalis vel aggregatis, laciniis calycis ovatis acutis (sta-

miuibus pistillum superantibus) ; drupis oblougo-conicis, putamine

subtriquetro.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 86: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

366

Frutex erectus, altitudine bumana. Rami patentes. Ramuli

graciles, flexuosi rective, epidermide laevigata, cinerascente; ultinii

angulati atque verruculis paucls exasperati. Folia tenuiter mem-

branacea, 4—5 poU. longa, 17—30 liu. niedio lata, laete riridia.

Petiolus biliuearis, superne profunde canaliculatus. Stipula petiolo

brevior, lato-lriangularis, acuta, tandem bifida, concava, ineuibranacea,

vix integra, persisteus. Lamina oblonga, basi acuta, cuspidato-acu-

iniuata; veuis augulo acuto vel subrecto exeuntibus, distantibus, pau-

cis, uervoque niedio paliidiore subtus plus minus proiuinulis. Ve-

nularuui reticulum laxuni. Ramenta pauca et distantia, öbsoleta in

raniis adultioribus , iu junioribus termlnalibus lateralibusve cincin-

nata, utriusque lateiis 6— 13, distantia lineae posita, seniianiplexi-

caulia, lato-triangularia, acuta, plus minus bideutata, supra basin

arista bre-vi aucta, li lin. longa, membranacea, nervis praeter dor-

sales vix distinetis. Flwes ex alis ramentorum, rarius foliorum,

pauci (1, 3—4) couferti; pedimculis 1—3 linearibus suffulti; inter

minores ; diametro vix 3 liu. Calyx ultra k lin-j laciniis ovato-trian-

gularibus acutis. Slamina iu speciminibus examinatis lineam longa,

pistillum superantia. Drvpae immaturae 4 liu. altae, oblougae, acu-

tae, coiilcae, putamen exhibent prismatico-triwonum.

Crescit in silvis Prov. Mai/nas calidis uäiusculis, nee non prope

Egam, oppidulum Irasiliense in Prov. Rio Negro juxta fluvium

Amazotmm situm. In Magnus cLPoeppigius legit, t/ui literis tra-

didit CÄ«wfe vol. IL p. 248), eam Mama Cuca i. e. malrem Co-

cae, sice Cocam silvestrem ab Indis appeUari, tamquam inertem vero

pro masticatorio non usurpari-

Haec species praesertiin affinls est E. Cocae legitimo, a quo

differt foliis utrinque acutis, aiitice acuminalls, nee tarnen mucronu-

latis, defectu plicae, floribus paucioribus fasciculatis , minoribus.

Valde affinis haec species est quoque praecedeuti, et difficillus di-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 87: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

367

sUngaitur: floribus minoribus magis sparsis, ramentis freqiientioribus

laxe ciiiciniiatis, foliis magis cuspidatis quam acuminatis, relatioiie

lougitudinis stipularuiu et ramenforum ad par(es vicinas rel.

16. Erythroxylon Coca. Tab. nostra 6.

E. raniulis eieclo-patulis subfasfigiatis; foliis tenuiter memhra-

naceis, oblongis obovatis vel oblougo-lanceolatis, basi acufis, upice

acuta vel roluiidato mucronulutis , evidenter plicato-bilineatis; stipu-

lis petiolos siihaeqiianlibus ramentisqiie laxe bifariis triangiilaiibus

membrauaceis ; pedaiiculis 3— 6 fasciculatis ex alis foliorum vel

ramentorum haec et calycem -dnplo friplove superantibus; laciniis

calycis ovato-triangularibus (stamiiiibus pistillum siiperan(ibus) ; dni-

pis ovatis acuti.«-.

Erythroxylon Coca Lam. Dict. II. p. 393. D.C Prodr. I.

p. 575 Nr. 23. Cavan. Dissert. VIII. p. 403 t. 239- Willd.

Spec. plant. II. p. 747 Nr. 7. Spreng. Syst. Veget. II. p. 390Nr. 3.

Coca Hispanis, Cuca Peruviaiiis: Pedro de Cie(;a Chronica del

Peru cap. 96 edit. Antverp. p. 237. Inca Garcil. Commeiit. real. I.

L. VIII. c. 15 p. 283. Herrera. List, general de los Caslellanos,

edit. 1730. Descriplion. p. 44, 2. 45, 1. Decade V. p. 76,

p. 13, 1; 77. 2; 74. 2; 92. 1; 94. 1; Decade VI. 76. 1; De-

cade VII. 61. 3. — Hernandes Hist. Mex. edit. ReccL. VIII. c.

69. p. 303. Clus. Aroni. I. c. 18. p. 177. Benzoui edit. Calve-

toii. Novae Novi orbis Ilistoriae 1578. p. 396. Unanue in Silli-

man Amer. Journ. III. p. 397. Ulloa Nolic. secretas de America,

II. p. 617, 635, 642, 683. Pöppig Reise in Chili, Peru und

auf dem Amazonenstrom II. p. 309— 317, p. 348—257. —Martius, Reise in Brasilien III. p. 1169, 1180.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 88: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

368

Frutex altitudine 4—8 pedum. Rami erecto-patuli, interdiiin

subfasligiati, cortice fuscidulo-griseo, (audeni riinuloso; ramuli epL-

derniide viridi aut subglaucescente. Folia iu ramulis laxe bifaria,

sursuiu frequentiora, &ibique magis approximata, breviter petiolata.

Petiolus 1—3 liü. longus, auctus itipula intrapetiolari ejusdem lon-

gitudiiiis, aiiguslo-triaugulari, membranacea, dorso coucava et longi-

fudinalifer bicristata, inargine extenuato pallida, iu iiovellis ramulis

pleruuique longiore 3-liiieari. Lamina oblong» vel ovali-oblouga

aut oblongo-lanceolala obovatave, basi acuta, apice breviter acuta

vel rotundata cum brevissimo mucroue, 1—3i poll. longa, medio

I—1| poll. lata, teuuiter membranacea, integerrima vel levissime

repanda, margiue nonuuuquam parum revoluta, laete viridis, subtus

pallidior vel subglauca, sat arcte venosa, venia angulo fere recto

promissis subparalleliä, veiiuliä reticulatis, frequeiitius quam iu aliis

speciebus iusigulta plica loiigitudinali in utroque nervi latere, a ver-

uatione or(a, in adultioribus foliis evanescente. Rainenla stipulis si-

milia, iunovationes iuclioautes, laxe bifaria, vix diu iutegra persi-

sfentia. Flores in ramulis inferne aphyllis, superne plerunique folia

iiondum explicata ferentibus, 3—6 gregatim e slipula persistente,

quae laminam jam amlserat, vel e rameiito. Pedunculi 2 — 3 lin.

loDgi, singoli basi obvoluti hractea stipulaeformi, membranacea,

ovata aut triangulari, dorso canaliculata et bicristata, margine exte-

imata. Bracteolae minimae, trianguläres, membrauaceae , nervosae,

taudem scariosae. Cultfx quinquefidus, laciniis ovato-triaugularibus

acutis, vix lineam longis, glabris, interdum glaucis. Corolla alba.

AlabasCrum ovato-oblongum, aestivatione quincunciali nunc dextror-

sum, nunc slnistrorsum imbricata. Petala vix 2 lin. longa, i lata,

liueari-obloiiga, basi nonuihil cuneato-contracta, apice rotundata, nervo

medio in acumeu minimum producto. Lignla supra basin cuneatam

oriunda, teuuiter membranacea, fere ad dimidium petalum perlingeus,

circumscriptioue subquadrata; lobi antici subovato-quadrali , siuuato-

deuticulati, postice subintegerrinii, niarginibus adsceudentibus, sinu

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 89: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

369

inier lobos obtuso angusto. Lobi postici Iriaugulares, aiiteiioribns

duplo Diiiiores, siiius auibitum occupantes,pariter denliculati. l/r-

ceolus stamineus parvus, 5-deii(iculatu9. Filamenta compressa, su-

bulata, urceoli parieti interno enata. Quiiique exteriora e sinubus

inter deoticulos einergeiitia, quinque iiiteriora intra ipsos denticulos,

omiiia longitudiue subaeqnalia, 2 lin. longa; antherae globoso-ova-

tae. Ovarium obovatum, urceolo dimidio loiigius, loculis duobus vel

urdco plerumque abortivis. Ovulum ex axi peiidulum, clavafo-oblon-

gum. Styli tres discreti, filamentis duplo breriores, sligmatibus obo-

ato-globosis. Drupa f poll. longa, ovata, acuta, coccinea, plerum-

que unicum semeu iiiaturaiis.

Crescit passim in Peruvia; forsan efferalum polius quam spon-

taneum huc usque inventum est, quum ab Iridis magna industria

colalur. Loca humida calida faucium suhandinurum huic stirpi

prae aliis conveniunt. In Provinciis Guamangae, Uuanuco et Gua-malies excellit. Stirps ah Indigenis Cuca, ab Hispanis, uti folia,

Coca dicilur , in Brasilia amazonica muUis Indorum gentibus no-

mine Ypadü est celebrala.

17. Erytkroxylon macrnphyllum.

E. fruücosum, raniulis sub.simplicibus; foliis nienibrauaceis lan-

ceolatis vel oblongo-lanceolalis acuminatis ulrinque acutis; stipulis

rameutisque fere poliicaribus lineaii-laiiceolatis obtusis submuticls

membranacels, peliolos et pedunculos 3- et 4-plo superantibus; pe-

duncvilis paucis lateraliler fasciculatis , bractei.s bracteolisque mem-

branaceis lanceolatis calycis laciuias ovatas acutas triplo supe-

rantibus, peialis lineari-obloiigis (slylis basi counatis stamina supe-

rantibus).

AtibnuilliiageB d. II.CI. d. Ak. d. Wim. m. Bd. Abtk. II. 47

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 90: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

3ro

Erythrosylon macrophyllnm Ca van. Diss. VIII. p. 401. t.

227. De C. Prodr. I. p. 575. Nr. 17.

Fruticiilus vix humauae altitudinis. Ramuli subsimplices, te-

retes, cortice laevigato viridi-fusco. Folia in raniulis distantia pol-

licari bifaria, jiiiiiora 1 poll. medio lata, 5 longa; adultiora 3 lata,

8 longa, circumscriptione angusto-oblonga in acumen acütissimum et

basi acute attenuata, nienibranacea, tenuia, laete viridia, supra niti-

dula, subtus pallidiora, nervo rufescente crassiusculo prominente et

venis, angulo fere recto promissis, parallelis, intra marginem arcuato-

combinatis, nonuihil prominulis firniata. Peliolus bilinearis, crassius-

culus, semiteres, superne planus, margine elevato tenui, tandem fle-

xuoso cincfus. Stipnla 6—9 lin. longa, intra petiolum sagittalo-se-

mlaraplexicaulis, angusto- et sublineari-lanceolata, obtusa, dorso cri-

stis duabuä approxiniatis percursa afque ex illarum apice breviter

bisetosa, integerrinia aut emarginata, nieinbranacea,pailida, tandem

marcescens et superiore parte oblilerata. Ramenta stipulis similia

Tel non nihil niajora, basi aristam 1—Slinearem exserenlia, ramulos

iuchoantia ibique specie gemuiarum inembrauacearum complicata et

imbricata. Flores inter congeneres niiVjusculi, ex aus stipulamm

ramentorumve 3—8 fasciculati. Pedunculi vix bilineares, penta-

goui, angulis usque in sinus calycis excurreulibus, et sursum incras-

sati, stipati braclea et bracteolis binis lanceolatis, medio nervosis,

acutis, membrauaceis ipsos longitudine aequautibus. Calyx vix lin.

altus, laciniis ovatis acutis brevibus. Alahastrum oblongum. Petala

triliuearia, alba, lineari-oblonga, basi cuneato-coutracta, 7 lin. lata,

obtusa, patentia aut reflexa. Ligitla fere linearis, ereclä. staminibns

appressa; lobi antici oblongi, concavi, marginibus ereclis subinteger-

rimis, cum appeudicula media linear! bidenlafa; lobi poslici perbre-

<es, crista transversa tenui coujuncli. Vrceolits calyce paullo aitior,

orificio in lobulos decem semiorbiculares exsectus. Stamina cum

lobulis alternautia, urceolo intus adnata unde ille fere ad basin us-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 91: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

371

que 10- nervius apparet. Filumenta erecta, aherna, quae calyci

opposKa fere duplo breviora, liii. alla, subulata. Antherae globoso«

elliplicae, lateraliter rima completa deliiscentes. PistUlum slaniina

superans. Ovarium obovatum, tereliusculuiii. Styli ima basi con-

ostj. Sligvuila breviter clavala. Drupa secundum Cavauillesium,

OTa(o-acauiiiiala.

Crescit in silvis ahoriginihus prope Ilheos , tibi Januario floret,

nee non prope Cayennam.

Haec species praesertim affiiiis est E. macrocnemio et magno-

liaefolio, a quibus notis iiidicalis fauile distiii^uitur. Celeruni nioneo,

icoiietn Cavanillesü, uti omues fere, quas public! juris fecit, nolas

cliaracteristicas male adunibrare , i(a quidem nt eodem fere jure E.

nostrum vxacrocnemium , iiifra describeiidum, pro macrnphyUo Cav.

baberi possel, cui pedunculi et calycis laciiiiae loiigiores exhibeu-

tur, quam iiostra JE. macrophylli specimiua offeruiit. Quum rero icon

laudata et descriptio foiiorum forinain e( iiiagiiitudiiiem tradant, qua-

les in iio.slro E. macrophyllo coii.spicinius et sdpulae ranieiifa E.macrocnemii duplo niajora siut, Judicium de synonymia iis reliiiqui-

mns, quibu3 occasio data fuerit, specimeu Carauillesii originale

coiiferendi.

18. Erythroxylon oQhranthum.

E. arbuscula, ramis patentibus; foliis memhranaceis oblongis aut

ohovato-oblongis , utrinque aculis; slipulis triangularibus bi- triseto-

sis petioloä aequaiitibus, rameutiä parcis triangularibus obtusis muti-

Cis aut mucrouatia, longitudine slipularum; pedunculis iimbellalo-

fasciculatis petiolos quudruplo superantibus ; laciiiiis calycis ovatia

acutis Cpeti>l>s oblongis ochroleacis, stylis slamiua superantibus).

Arbuscula viginlipedalis, coma snbglobosa, ramis patentibus.

Ramuli compressi, viridi-fusci, verrucuüs griseis adspersi. Folia

47*

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 92: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

372

laeti.ssime viiidia, subtus pallida vel subglaucescentia, membrauacea,

oblonga aut obovato-oblonga, 2— 6 poll. longa, nunc in ipso medio

nunc in parte anlica latitudinem 1— 3 poll. aequ^ntia, apice in acu-

men breve mucronulatum aequaliter proniissa, basi acuta; nervo sub-

fuscescente subtus prominulo, venis angulo aeuto proveuientibus.

Petiolus lineam longus, leretiusculus, superne levi suico insculptus.

Stipula lato-triangularis, semiamplexicaulis, petlolum fere aequans,

e dorsl crislis duabus bisetosa, inferdum teitia sefula intermedia

aucta. Ramenta longitudine stipularum vel dum florifera uonnihil

majora, lato-ovato-friangularia, niargine menibranaceo subscariosa,

apice obtusa, niutica aut brevi seta nmuita, baisi arista decidua ar-

Hiata. Flores 6—12 in unibellas laterales ex alis ramentorum

provenieutes fasciculati. PeduttcuU nunc sessiles nunc raniulo brevi

enascentes, 5 lineas longi, patentes. Bracteae lato-ovatae acu-

niinatae, et bracteolae lanceolatae, ciliatae, parvulae, i lin. lougae,

nienibranaceae. Calyx vix lineain altus, laciuiis ovatis acutis, dorso

viridi-purpurascentibus, margine extenuato pallidioribus. Alabastrum

ovatum. Petala ocluoleuca, 2 lin. longa, elliptica, basi attenuafa,

nervo lato. Itigula anterior solemni modo in lobos binos secta ad-

scendentes cum appendicula comniissurali bidenticulata parva; po-

sterior duplo brevior lobulo interniedio replicato piano orbiculari.

Vrceolus staminifer calycis longitudine, decemlobus, filamenta intus

adnata inter lobos emittens filiformia sesquiliuearia, antheras ovatas

ferentia. Pislillum stamina superans. Ovariujn ovatum. Styli di-

vergentes, filiformes. Stigmata clavato-globosa. Fructus non ob-

servafus.

Haec species quoad formam foliorum ad E. macrophyllum, ma-

croctieinium, Coca et cifrifolium accedit, ab Omnibus fere facile di-

slinguitur tarn foliorum compage quam magnitudiue, stipulis ramentis-

que parcis, florum umbellatorum colore etc. E. macrophiillu7n ha-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 93: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

3^3

bitu summe affine distinguitur stipulis ramentisque multo longioribus

fere rauticis.

Crescit in silvis ahoriginihus prope vicum S. Petrum d'Alcan-

tara, prov. Bahiemis , in termino Imulanorinn, ubi florentem legi

mense Januario.

19. Erythroxylon campeslre. Tab. nostra 7.

E. ramis suberectis non suberosis; foliis coriaceis ellipticis, oh-

ovatis yel obovato-oUongis , Craro ovatis); slipulis petiolos subsiipe-

raulibus et rameiitis saepe interruptim ciitcinnatis triaiigularibus

acumiiiatis; fioribus in alis foliorum et ranieutorum 2— 8 aggregatis

vel in ramulis abbrevialis pluiibus fasciculads, pedunculis quam pe-

tioli rameiitum duplo longioribus, calycis penlagoni laciuiis ovatis

acutis Csubmarginatis, staminibus pistillo longioribus aut brevioribus)

;

drupis oblongis.

Erythroxylon campeslre St. Hil. Flor. Bras. raerid. II. p. 97.

Nr. 9 coli. spec. orig. Erythroxylon colinifoUum ejusdem ibid.

p. 9v^ Nr. 10 collato specimine origiiiali.

Stirps valde variabilis secundum locum natalera. Frutex nunc

alfitudine humana, ramulis patiilis, nunc brevis, 2—3 pedalis, ramis

paucis subsimplicibus fastigiatis erectis. Rami leretes, recti aut

paullo flexuosi, epidermide griseo-albida, nilidula, tandem longitu-

dinaliler rimulosa. Ramuli compressi, subancipites aut angulati,

Donnunquaui glauci. Folia elliptica et utrinque rotuudata, aut obo-

vata vel obovato-oblonga, apice rotundata vel emarginata, versus

basin contracfa et subacuta, rarissime utraque extremifate acutius-

cula, 2—4 poU. longa, 10—38 lin. lata, coriacea, nervo laliusculo

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 94: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

374

snbias promineute, deiise reticulato-TCnulosa, venis venulisque param

conspicuis, niargiue taiideni subrevolulo, saturate viridia, subtus non-

iiunquaiu glauca. Petiolus 1—2 liii. longus, crassus, teretiusculus,

supra plauo-caualiculatus. Stipula aiigusto-triaiigularis, acumiuata,

dorso bicristata, longitudinalUer striata, margine membranaceo, apice

iiitegerrinio aut bifido, loiigitudiiie petioli aut in raoiulis uovellis

pauUo loiigior, taiidem, ob apicis fragilitateiii , obtusa. Ramenla in

hac specie, praesertim dam stiips adultior, frequeiitia, raniulos late-

rales uovellos breves , vel ramuloi-um extreiuitates bifaria serie

tenent, primum coiitigua, postea dislantia liiieae a se remota, lato-

triangularia, acuta, coriaceo-nienibrauacea, fusce&centia, dorso inedio

bicristata, iuter cristas concava, iiiterdum apice bifida, ba&i aristam

deciduam emitteiitia. Flores tarn e borum ramentoruin siiiu, quam e

foliorum oriuntur, hracleis lato-ovatis acutis et bracteolis, similibus

sed niiiioribus, stipati, biui, terni—seui, aut, raniulis succresceutibus,

plures et tunc fasciculuui exhibeiites. Iiiter raineiita saepe major

florum pars abortum patitur. Pedunculi florigeri 2—3 liii. longi;

fructigeri 4— 5, basi teretes, superne acute aiigulati. Calyx peu-

tagoiius, in laciiiias ovatas acutas, fere liu. loiigas, crassiusculas,

submaroinatas, uninervias sectus, e viridi rubeus. Petala alba, ca-

lycem duplo superantia, lineari-elliplica, obtusa, nervo lato. Ligula

supra basin pelalorum cuneatam enala, lobis anticis ovato-lriangula-

ribus margine adscendente vario modo incisulo-dentatis serratisque,

intermedio commissurali quadrato-subcuneata anlice levi(er 2— 3

denticulalo ,posticis fere triplo brevioribus cum lobulo commissurali

in dentes lato-triangulares reflexos secto. Urceolus stamineus sub-

cylindricus, vix i lin. longus. Filamenta inlra urceolum enata, sub-

aeqnalia, 2—3 lin. longa, subulata. Antherae parvae, 0( hroleucae,

ovato-'^lobosae. Pialillum in aliis slirpibus quam stamina longius,

in pluribus tarnen brevius. Ovariitm ovato-globosum, intra urceolum

recondilum, semper unii-um Ovulum evolutuni nobis obtulil, loculos-

que duos abortivüs. Sli/li divergentes, Stigmata clavato-globosa.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 95: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

375

Drupa 4— G lin. longa, coccinea, oblonga (aut verosimiliter ictn

iiisecti ciijusdam ovala et acuiniiie aculiiisculo praedi(a). Pulamenchartaceum, cri^itis iionnullis promiiientibiis nofaftiin et uonuiinquam

laniiiiaä lanceolalas quasi circuuiscissioue a reliqiio pariete separatas

inonstraiis. Seinen olivaceo-fuscum. Albumen parcum. Embryocotyledones liinc plaoas iiide coiivexas et rostellum breve couicum

exLibeus. In drupis forsan insecti cujusdam ictu iiiaequilateris

alteruui loculum abortivuin massa spoiigiosa, obscure loculosa reple-

tum iiiveiiio.

Species difGcilius cbaractere stabil! circumscribeiida iu forinas

sive varietates sequentes dispesceuda videtur.

a. E. campestre magtiifoUum: caule abbreviato sub.simplici

;

foliis plus minus distincte ellipticis, 3— 4 pollicaiibus, rainentis par-

cius persiistentibus , floribus in alis ranientorum et foliorum pluribus

fasciculatis. Innovatioues Iiujus forniae baud raro foliis gaudeut

duplo friplove niinoribus, quam ranii primarii. Huc ipsum E. cam-

pestre St. Hil. 1. 1.

/3. E. campestre obovale: caule magis ranioso, elatiore; foliis

saepe obovatis minoribus, 8—3-poliicaribus; floribus saepe e ra-

nientis seriatis subcincinuatis proveiiieulibus, 2— 6; aliis plurium

rameutorum aborlivis.

Huc icon nostra et specioiina, quibus cl. St. Uilarius suum

E. cotinifolium superstruxit.

y. E. campestre acutifolium: caule ranioso; foliis plerisque

oblongis utrinque acutis; floribus fasciculatis.

b. E. campestre ovatifolium: innovatiouibus elongatis rectis,

foliis ovatis, basi rotuadatis apice acutis, subtus ramulorumque epi-

dennide glaucis.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 96: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

376

Dignoscitur praesertim nostia species ab E. nitida foliis densa

compage forniatis crassioribus firniiter coriaceis, latioribus; peduu-

culis duplo fere brevioribus et crassioribus ; calycis subpentagoni

laciniis crassioribus, subinarginatis, latioribus, firiiiioribus; rameutis

robustioribus ; bracteis et bracteolis potius iu raniulis abbreviatis dis-

positis quam in glomeres lieinisphaericos compactis. E- squamatum

Sw. Vahl. Symb. III. t. 63. quoque valde affine; praesertim differt:

rameutis evidentius in ramulis lateralibus elongatis cincinnatis, dum

iu uostro cincinuus quasi interruptus appareat, porro foliis basi ma-

gis aeutatis, autice in cuspidem brevem et acutam atteuuatis, utrin-

que nitidis, venis et veiiulis rete amplius foruiantibus , compage

minus spissa, drupis angusto-oblongis, putamine sulcato. — E. rufumCav. Diss. III. p. 404. t. 233, quoad descriptiouem et iconem

proximum, ab autoptis accuratius describeudum.

Crescit per magnam parlem Brasiliae. In regionihus austra-

Uorihus legit b. Selloiv; in prov Goyazana ad pagum Cavalcante,

in Serra Bucaina et ad Manoel Altes prov. Goyazanae: Pohl; in

campis siccis inter Lorenam et Taubale oppida prov. S. Pauli ego

observavi Decembri florentem, nee non in silvis Capoes dictis ad

Salgado et alibi in deserlo prov- Minarum Augusto; prope Alagoas

:

Gardner; in Gujana anglica Schomburgk.

20. Erythroxylon suberosum.

E. caule arboreo ramisque tortis, cortice suberoso areolato-ri-

moso; foliis taudem coriaceis ellipticis vel obovatis obtusis, subtus

reticulato-veuulosis, glaucesceutibus; stipulis petiolos subaequatitibus,

angusto-triangularibus, ramenlis approximato-c««c»>wa</s, ovato-trian-

gularibus; pedunculis e rameutis fasciculatis ,petiolos duplo supe-

rautibus, evidenter pentagonis ; foliolis calycis obovato-oblongis, obtusis

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 97: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

377

cum mticromtlo, fructiferis excrescentibus (stamiiiibus piistillum su-

peraii(ibus); driniis ovato-coiiicis.

Erythroxylon suherosum St. llil. Plaiifes usuelles Nr. 69, Flor.

Bras. iiierid. II. p. 95 Nr. 4. E. areohUum Vell. Flor. dum. IV^

1. 175. Sieinlelia brasiliensis Spreng, in Neue Entdeckungen III.

p. 59 (secundum exeniplar ab ipso auctore quoudani coniniunicatuni,

postea perperan» ad Erythroxylon havunense Jacq. ducta in Syst.

veget. II. p. 391 Nr. 16).

Arlniscula 6—10 peduin, trunco raniisque distorti.s expausis.

Cortex in caule et adultis raiiiis crassus, subero.'äus, epidennide te-

staceo-ferruginea tectus et landem in areolas crassas irreguläres

-«levatas secedens. RuiiiuU ultiini conipressi, epidermide laevigata.

Folia li—3 poli. longa, 8—30 lin. lata, elliptioa, vel frequentius

obovata, obtu.sa, iuterdum emargiuafa, versus basin cunealo-altenuata

rariusve rolundata, nervo niedio subtus prominente; juniora tenniter

niembranacea, venis angulo acute exeuntlbussubparallelis arcuatis

venulisque reticulafis in novellis conspicuis, taiideni crassesceulia et

subcoriaceaj plus minus glauca, subtus pallidiora. Petioli 1—2 Ijn.

longi, superne canalicnlati. Stipulae in novellis ramulis petiolos

aequantes, tandem breviores, .angusto-triangulares, loiigitudinaliter

iiervosae, dorso carinatae, apice selulis binis e cristis vel unica

media annatae. Ramcnta in novellorum ramuloruin extremifatibus

pauca et remotiuscula conspiciuntur; plura eaque dense cincinnata

iu ramulis laferalibus decurtatis, aph^llis vel paucula folia novella

producentibus, lalo-triangularia, dorso tricarinata, suJcis duobus inter

carinas , basi arista decidua armata. Flores in speciminibus depau-

peratis ex alis ramentorum solitarii, et quum plurinii siut approxiiiiati

fasciculos laterales mullifloros conslituentes, in vegeiioribus ex un»eodemque ramento plures umbellati; niajusculi, diametro 4 lin.

Bracteolae intra ramenta plerumque binae sibi opposifae, membrana-ceae, ovatae, acutae. Pedunculi 4—6 liu. longi, crassiusculi, sur-

A bhandliingen icr 11. Cl. il. Ak. d. Wiss. III. Dd. Ahlh. II. 48

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 98: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

378

suin inciassati, acute pea<agoni et siirsum fere pentapteri. Calyx

ssub aiithesi ultra lin. altus, quasi peiilaphyllus. Sepala ovata vel

oboTata, nervo lato piano in mucroueni brevem acutum desinentem

interclum retusa, pallida, membranacea. Alabastnim — . Petala alba,

nervo virescenle, sursum magis conspicuo, 3 lin. et ultra longa,

oblouga, basi coiitracta, apice obtusa. Ligula e primo (riente petali

adscendens; lobi antici ovad, acuti, irregulariter dentafi, cum appen-

dicula commissurali parva subquadrata acuta aut bidentala; lobi po-

stici in membranulam transverse oblougam, valde crispafam conflueu-

tes. Urceolus stamineus oliter quiuquelobulalus et ob lobulorum si-

nuositates quasi leviter 10-denticuIatus, dentibus idcirco singulis

cum singulis filameiitis allernanlibus, quae ex interiore urceoli pariete

oriuntur. Nervi tenues in urceolo cum filanientis alternant. Fila-

menta 2 lin. longa et longiora, inter se paullo inaequaiia, iis nimi-

rum, quae calyci opponuntur, uouuihil brevioribus. Antlierae parvae,

ochroleucae. Ovarium globosum. Styli tres distincti, (ilameutis di-

midio breviores. Stigmata capitata. Drupa in calyce tunc ampliato,

sepalis uimirum 2 lin. metientibus, verosimiliter ovata, obtusiuscula,

monospeiina, loculis duobus abortivis. Esseutia hujus special posita

videtur in cortice crasso areolalo, in foliis tandem coriaceis glau-

cescentibus, in sepalis membranaceis excrescentibus (nunc angustio-

ribus nunc latioribus et conspicue obovatis), denique in pedunculis

subpenfapteris , umbeliato-fascicuiafis.

Crescit in campis Brasiliae mediae, praeserlim locis altis, gra-

mine et sparso arhorelo quod incolae Taholeiro vocant , consitis;

variis locis in provincia Minurum observnta, e. g. ad oppiduhtm

Barbacena: Pohl; in Minis novis prope Piedade et Fanndo St-

Hil- et M.; in deserto Minarum prope Canoas et Corego do Ma-thias et prope vicum Conlendas St- Hil. et M. — Incolis dicitur

GalUnha choca, aut Mercurio do Campo , teste clo. St. Hilario.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 99: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

379

21. Erythroxylon columhinum.

E. rainulis rectis vel subtortis patulis, ullimis compressis; foliis

subcoriaceis ühlongis aut ohovato-ohlottgis , apice obtuso emarginuto,

bai>i avguste-cordalis rulundalis, nitidis, menibranaceo-coriaceis; sU-

pulis raineiilisque la(o-tiiaiigularibus sti'iatis persistentibus saepe bi-

fidis et setigeris, loiigitudine petiolorum; pedunculi.s fasciculatis in

ramulis hrevibus axillaribus terminalibusve e ramentis arcte ciiiclü-

natis, petiolos duplo triplove superantihus , calycis deritibits Iriangu-

laribus aculis (»(ylis sfamina superaiitibus); drupis ovatis.

Eri/lftroxj/lon cohnnbimim Mart. Herb. Florae Brasil. Nr. 677.

Arbuscula altiUidiuis bumaiiae. Rami pa(ente;>, corlice pallide

fusco, epiderinide nitida cinerea, longitudiiialiler riinulosa. Ramidipatuli, basi nonnunquam flexuosi , anliee recti, Innovalionibus viridi-

bus conipresjiis vel angulatis. Folia densa, magnitudine vel in una.

eodenique raniuio valde varia, longiludine 3— 6 poll., Jatiludiue

10—30 lin-, firiua, juniora nienibrauacea , adultioia fere coriacea,

instructa petiolo brevi liueam longo, teretiusculo superne caiialicu-

lato et stipula petiolum aequante triangulari, striata, dorso bicarinata,

acuta, s^epe bifida et setigera, lauiina oblonga aut obovato-oblono-a

basi rotundata et sinu angustissimo cordata, sub ipsa extremitate

nonnihil con(racta "et in apicem brevem oblu»um eniarginalum abeun-

tia, laete viridia, utrinque nitida, nervo niedio supra prominente ru-

fesceule, sublus siccitate saepe flavicaufia, venis distanlibus paralle-

lis duplicato-arcualo-counexis, venulis in rete laxum, areoiaruin nia-

juscularum anastoinosautibus. Ramenta pauca in rainulis excresceu-

tibus sparsa, stipulas magnitudine duplo superaulia, pinra vero arcte

cincinnata in ramulis florigeris tarn axillaribus quam terminalibus

cousisteutia quam sfipulae firmiere et diutiiis persistentia, lato-triau-

gularia, striata, bicarinata et iuter cariuam seta decidua armata.

48*

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 100: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

380

Peäunculi e ramentis soHtarii, bini vel terni, singuli bracfeolis binis

ovato-acuminatls nervosis meiubraiiaceis persistentibus tarnen suflFulli,

gloluereni 6— 20-florum coustitueufes, longitudine 3—5 lin., sdrsum

iucrassafi, exacte pentagoni, virides, aiigulis albis. Alahaslrum ova-

tuui. Calyx semilineam altus, deutibns lato-triaiigularibus acutis.

Petalä alba, liiieari-oblonga, obtusa, basi iiounibil latiora, stiuctura

soleiuui. Urceolus stamineus petalis f brevior, levissime 10-emai-

ginatus, staniiiiibus quinque ex ipsis eiiiarginatiiris, quinque alternis ex

iufeiiore urceoli facie assurgentibus. Filamenta subulafa. Anlherae glo-

bosae, virides. Pistillum stauiina superans ovario gaudet subgloboso,

stylis subulatis, sligmatihus seiniglobosis. Drupa 5 lin. alta, ovata,

obtusiuscula.

Crescit in silvis provinciae Bahiensis, locis aprieis. Floret Ja-

nuario et fruclißcat Marlio- Legi prope Almada el oppidum St.

Gewgü Insulanorum- Frutla de poinha $• de pornhinha iticolis di-

citur , unde noma triviale huustum.

Affine quodammodo E. passerino , a quo distingui potest : foliis

niajoribus, uiagis nilidis, basi coidatis», apice nonniliil contracto ob-

tuso et emarginatis nee rotuudatis, venarum auastomosantium areolis

multo ainpliorlbus , floribus nunierosioribus conglomeratis. Ab E.

campestri, cujus folia nonnunquam circumscriptione conveniunt, facile

distingues floribus dense confertis s. fasciculatis, nee secundum ra-

iiiulos effusis, foliis minus crassis, laxius venulosls, alia ut taceaiu.

22. Erythroxylmi pulchrum.

E. ranndis novellis complanatis ; foliis crasso-inembranaceis lon-

gius petiolatis oblongis , basi obtusis vel rotuudatis, acumine brevi

obtusiuscula; stipulis triangularibus margiue membrauaceis petiolo

duplo brevioribus;

pedunculis ex alis foliorum pluribus umbellalo-

fasciculatis petiolo duplo brevioribus; calycis laciniis brevibus lato-

triangularibus acutis (staminibus pistillum superantibus).

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 101: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

381

Erythroxylon pulcJtrum St. Hil. Flor. Bras. merid. II. p. 94.

Nr. 3.

Uiiicuin Imjus speciei exemplar vidi, foliorum forma et compage

praesertim cum E. KiuUhiatio coiiveiiieiis , sed petiolorum longitu-

dine Cultrasemipoilicari) et peduiiculis imiuerosis, 7—-13, umbellato-

fasciculatis calycibusque quasi quiiiquedeiitatis, uec quinquefidis, di-

slingueiidum. Alahustrum obovato-globosum, leviter quinquelobum.

Foliorum veiiae aiigulo acuto exeunles et venulae in siccis subtus

prommulae. Rameuta in specimiue, quod vidi, prorsus uulla ade-

raiit. Stipula 3—4 liu. alta, dorso auguste sulcata, apice leviter

fissa vel 2—3-setulosa.

Crescit prope SebastianopoUn et Oclohri floret: St. Hil.

23. Erythroxi/lon Kunthianum.

E. raniulis conferlis patulis; foliis crassiusculo-inembranacels

sitbsessilibus vel breviter petiolatis, ovalo-ohlongis hreviter acumina-

tis acntiusculis , hast rolundulis; stipulis, ramentisque saepe cincin-

natis et persistentibus, brevibus, lato-triangularibus petiolorum lon-

giludine; peduiiculis loiigiluditie ßorum, e ramenti« vel axillis 3—6—^^15 fascicuUuis; laciniis calyci.s subovato-lriangularibus (stamiid-

bus pistillum superantibus, vel rarius id aequautibas).

Erythroxylon Kunthianum var. a. St. Hil. Flor. Bras. merid.

II. p. 96 (ex parte).

Erythroxylon affine St. Hil. 1. c. p. 97.

Derniitio et descriptio E. Kunlhiani a cl. St. Hilario 1. laud.

expositae, quantum ex specimiiiibus hoc nomine a cl. Jussieuo uobi.s

traditis conjicere valeraus, varias speoies amplee^untur, quam ob

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 102: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

383

caasam iiotas characteris(icas hujus speciei niiuus distincte elabora-

tas videiuus. Arx notarum in foliorum forma basi lotundata, in

compage spissa et subcoriacea, in petioloruin brevitate, in stipulis

ranientlsque parcis breribus, denique in pedunculis vix ultrabilinea-

ribus et in laciuiis calycis latiusculc- (subovato-D triangularibus po-

sila est. Stauiina in speciuiine bilariano pistilluin subaequantia, in

iH»stris vero pistillo longlora observaviraus.

Varietates distinguimus sequentes:

a. E. Kuiithianum suhsessile:

Foliis petiolo perbievi inslructis ideoque feie sessilibus, ovato-ob-

longis vel rarius obovalo-oblongis, basi rolundatis, apice perbrevi;

pedunculis in raumlis rauieutiferis uumerosioribus (6— 13) aggrega-

tis, 1—3 liu. longis.

ß. E. Kunthianum angustifolium:

Foliis petiolo lin. longo instructa, ex ovato lanceolatis vel oblongo-

lauceolatis, bas^ tarnen pariter rotundatis; pedunculis paucloribus 1,

8 3, 4 intra ramenta coufertis.

Haec varietas est: E. affine St. Hil. Flor. Bras. mer. IL p.

97, (collato speciniiue auctoris).

Differt ab E. cincimiato: foliis majoribus uiagis oblongis quam

ovatis breviter et repente acuminatis nee ex ovata basi sensim acu-

minatis, brevius petiolatis, pustulis in pagina inferiore deslitutis; ra-

inentis brevioribus, niiuus evidenter setosis ef paucioribus , minus

arcle conferlis, denique floribus multis fasciculalis majoribus; —

ab E- cuspidifolio praesertim distiuguitur: foliis basi rotundatis nee

acutis antice breviter acuminatis, calycis foliolis ovato-triangulari-

bus nee orbicularibus margine sibi non imbricatis, pedunculis ple-

rumque copiosioribus et duplo brevioribus; — ab E. frangulaefolio

üuoque foliorujBi forma, floribus fasciculatis et defectu stipularum

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 103: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

383

petiolos duplo siiperantium, membranaoearum; — ab omiiibus florum

fasciculia breviter pedunculatis et loliis brevissime petiolatis.

Frutex dense ramosus et foliosus. Ramuli crebri, saepe noii-

nulli sibi approxiniati, erecto-patentes, paruin flexuosi. Cortex fus-

cesceiis; epidermis grisea et pro verruculis de cortice proluberau-

übus parvis saepe perfossa, in uitiinis ramulis, qui noniiibil compressi

sunt, inagis laevigata et parce verrneiilosa. Folia fere sessilia, ni-

miruni petinlis praedita diniidiam lineani longis, obloiiga, rarius ovato-

oblonga, basi lotuudala, in acuraen breve acutiusculum contracta,

niedio 18-26 liu. lata, 15—30 lin. longa, ima basi nonnunqnam

subeucullata, aj)ice obliquo, menibianacea, obscure viridia, sublus

pallidiora; nervo rufcsrente subtus prominulo, venis subparailelis

jnira niargineni duplicato-combinatis band nuiltis, venulis laxe minus-

que evidenter reticulatis. StipiiJae perbreves, petioli dimidium ae-

quantes, lato-triangiilares et semianiplectentes, crassiusculae, acutae,

interduni deiitibus binis instructae, juniores lierbaceo-virescentes et

longitudinaliler nervosae. Ramc/ila stipulis aequalia, pleruinque in

raniuloriim basi bifaria, cujusvis lateris 4— 7-na, nonnihil distantia',

nee nisi priraa ramuli novelli juventute sibi imbricata, dentibus duo-

bus ininitnis, e dorso canaliculato aristam vix ip.sis longiorem pro-

mentia. Pedimculi e rainentis laleralibus ierminaübusve, iiiiiic foliis

stipati nunc nudi, plerumque 8— 12 et pliires arcte fasciculati, bra-

cteolis niininiis ex ovato-subulatis in basi niuiiid, sub anlliesi 1— I^lin. longi, siiisum nonnihil incrassati et peiitagoni. Flores diametro

2 lin. Calyx fere lin. altus; laciniae ovatae acumiuatae, sub leute

niedio trinerviae, raargine extenuatae et levissime ciliato-denticula-

tae. Petala alba, spatliulato-lineari-oblonga, obtusa, nervo in niedio

prominulo, concaya. Ligitla e trienie parte petali enata; lobi 2

antici erecti ovati obtusi, margine paullo uudulati; coininissurale»

appendicula subquadrata laliuscula pelalo adnaia, integerrima aut

leviter eniarginata. Postici duplo vel triplo breviores, lobo medio

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 104: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

384

replicato subquadrato quam laterales latiore. Slamina petala siipe-

ranfia, quiiique exteriora ex uiceoli deiilibus 5 bievibus ininiediate

producta, quinque interiora e sinubus iuter stamina cupulae interne

adnata. Antherae\ ovato-globosae , oblusae. Pistillum staniinibus

duplo brevius, obovatum, urceolum paullo snperans. Styli loiigitu-

dine ovarii, sliginatibus clavatls.

Crescil in silvis prope Tiiigud, prav. Sehastianopolit.: Schott;

prope Caho Friu et in silvis prope Sehastianopolin : St- Hil.

24. Erythroxylon macrocalyx. Tab. nostra 8.

E. ramulis patentibus rectiusculis; foliis menibrauaceis ellipticis

Tel ohovafo-elliplicis, utrinque rolundatis; stipulis Iriangularibus bi-

setosis petiolos subaequantibus; ranientis lato-triangularlbus paucis

laxis; floribus 6—13 fasciculalis brevissinie pedunculatis; calyce

memhranaceo suh])e7itaphyllo , foliolis orato-ollongis , nervo lato, co-

rollam aequantibus Cp'stillo stamina superante vel iis superafo).

Erythroxylon Kunthiamtm var. ß. foliis obtusioribus, floribus

niajoribus numerosioribus, divisuris calycis ovato-oblongis vel ovato-

lanceolatis, acuminatis , corollam subaequantibus. An potius species

distincta. St. Hil. Flor. Bras. merid. II. p. 96. Nr. 6. (collato

specimine originali).

Frutex sat magnus. Ramuli densi, rectiusculi , cortice fusco-

cinereo; ultimi coinpressi, laterales abbreviati. Folia donata pe-

tiolis lin. longis, supra tenui suIco,,in quem basis laminae decurrit,

exsculptis, elliptica aut obovato-elliptica, antice rotuudata aut breviter

attenuata et apice obtusata, postice plus minus rotundata, 2—3 poll.

longa, 13—20 lin. lata, membranacea, flavescenti-viridia, supra

opaca, subtus pallidiora, nervo lutescente prominente et venis angulo

y

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 105: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

385

fere recto progressi'a subparalleliä duplicalo-arcuato-combinatis ve-

nuli»que ciebris reticulatis fiiDiata. Stipula longitndine petioli, an-

guslo-lriaiigularis basi sagittato-producta, ineinbracea, fuscidula, ob-

fusa, dorso crisfis tribus, quarum laterales seiiiper, rarius quoque

media, in setas divergentes excurrunt. Itamenta raniulos inchoan-

tia, bifaria, 4— 6 in quovis latere, succrescenlibus raniulis diuio-

tiuscula, stipulis similia a(tamen ialiora, seli» deuium deciden(ibus in-

ermia, ceterum arisla crassinscula basilari iustrucla. Flores in pedun-

culis brevissimis, vix 4 'in- longis, 6— 13, dense fasciculati, nunc exalis foliornin nunc e ranieutis, dianietro ultra 3 lin. metientes. Bra-cteae et hracteolae ininutae trianguläres, acuniinatae, uniiierviae, pal-

lidae, membranaceae. Calt/x2 lin. longus, membranaceus, albidus, pen-

taphyllus, foliolis ovato- vel oblongo-acun>iiia(is, dorso nervo lato

purpnrascente inistructis, niarginibus sibi inibricalis atqne in alabastro

ovato pelala omnino obtegeiitibus, noiinunquani rore glauco sufFusis.

Petala albida, longitudine calycis, lincari-oblonga, obtusa, concava

versus basin cuneato-attenuata, ob calycis longitudinem non reflexa

qualia in plerisque speciebus observantur, sed erectiuscula. Ligula

forma nsilala, appendicula comniissurali postica transversa oblonga.

Slamina ex urceolo quam calyx breviore, leviter decenidenticulafo,

quae calyci opponuntur allius (fere in orificio) adnata. Filamenta

filiformia. Anlherae subglobosae. Pistill/tm in aliis floribus stamina

superans, in aliis vero iis superatum vidimns. Ovurium obovafo-

trigonum. Styli distiucti. Stigmata clavata. Dnipu non visa.

Species facile distinguitur: foliorum forma, floribus fasciculatis

et calyce pelala aequanle.

Crescil in silvis prope xnUam S. Georgii Insulanonim, in prov.

Buhiensi, ibidem Januario florcvs: M.; in pascuis prope praedium

Fazenda de Born Jardim in Minis novis eam Majo floretUem legit

cl. St. llilaire.

Alihnnitliuigea i. U.Cl. d. Ak. d. Wiss. ^U. Bd. Ablb. IT. 4 9

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 106: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

386

25. Eri/throxylon passerinum.

"E. dense ramosum, rainis patulis rectiusculis ; foliis obovatis vel

obloiigo-obovatis, ohtusis vel rotaudatis, versus basin obtusiusculam

contractis cuneatisve, subcoriaceis , iiitidiä; stipulis ramentisque paa-

cls, laxis triangularibus brevibus, longitudine petiolorum, peduaculis

petiolos duplo superauübus, subumhellalo-fasciciilatis (3—8); caly-

cis laciniis ovato-triaiigularibus Cs'y'is stamina superautibus) ; drupis

cylindraceo-coiiicis,pulamiiie sulcato.

Exsiccutum in Marl. Heri. Flor. Bras. Nr. 647.

Frutex 13—35 pedes altus. Rami deusi, dense raniulosi.

Ramuli saepe confertini et subparallele e.xeuii'es, patuli, recti. CoT'

tex fuscus, teiiax, deductilis. Epidermis cinereo-plumbea, rirnis lon-

gitudinalibus , obloiigis saepe aperta pro verruculia cordeis ; in ulti-

niis ranmlis compressis laevigata, iuterdum giauca. Folia instructa

petiolo perbrevi, 4— 1 ün- lougo, siiperiie tenuiter sulcalo; stipula

OYato-triangulari acuta, coucava, dorso bicristata, apice integerrinia

aut uonnunquam bifida, 1 liu. longa; 1^—3 poll. louga, 10—34lin. lata, tenuiter coriacea, saturate viridia, utrinque nitida, subtus

pallidiora, nervo rubescente ibidem proiniuulo, venis angulo acuto

progredientibus intra marginem duplicato arcu combinatis, venulis

reticulatis, statu sicco conspicuis. Lamiiia nunc oblonga vel ob-

longo-obovata, nunc, idque frequentius, obovafa, antice rotundata aut

in brevem et obtusum apicem acufata, in basi saepe levissime sub-

cordata plus minus cuneatim contracta. Ramenta pauca laxe bifa-

ria, ovato- triangularia, 1—ly lin. alta, dorso cristis duabus appro-

xiniatis percursa, quae saepe in setulam excurrunt e basi aristam

erigentia lineam longam; adultiora versus apicem obsoleta. Flores

tarn e foliorum completorum,quam e ramentorum alis, 3—8 uuibel-

lato-fasciculati ; dum plura ramenta florigera approximautur ramuli

latera specie racemi lateralis occupautes. Bracteae iutra ranieutura

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 107: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

387

et hracleolae uiiuiuiae, lato-triangularea , acuinina<ae, membrauaceae,

concavae, dorso aristatae, i liii. loiigae. Pedunculus 2—3 lin. loii-

gus, angulatus. Alahastrum subglobosum, (andern prisinatico-peii<ago-

Dum. Calyx vix lineani allus, laciniis ovatis acufis. Petala liiieain

et quod excedit longa, angusto-oblonga, oblusa, basi nonnibll cu-

neata, alba. Ligula e primo (riente adscendens, lobis anticis obtusia

sinuato-dentatis, margine plicatis cum appendicula iiitercommissurali

miaima, subbidentata, lobi postici breves. ürceolus stamineus cyliu-

dricas, altitudine calycis, decemdenticulalus. Filamenta subulata,

alterna noniiihil longiora. Antherae parvae subglobosae, ochroleu-

cae. Ovarium globosuui. Styli distincti , stainina fere duplo supe-

rantes. Stigmata obovato-globosa. Dntpa 4 lin. longa, oblongo-

conica, cocciuea, carne (euui, pulamine profunde sexsulcato.

Crescit in Brasilia meridiunali , loco natali non indicato: Sei-

low; in maritimis sahulosis prope villam Insulanorum et in silvis

aestu aphyllis mediterraneis Prov. Bahiensis: M.

Affine quoad inflorescentiam prae aliis E- pulchro, quod folio»

rum forma et petiolis \ poll. longis abuude differt, alla ut (aceam.

26. Erylhroxylon vacciniifolium. Tab. nostra 9.

E. dense ramulosum, ramuüs subtortis, verruculosis ; foliis el-

lipticis, apice rotundatis emargiuatis cum mucronulo, basi rotundatis,

supra nitidulis, subtus arcte reticulato-venulosis ; stipulis petiolos

breves pauUo superantibus; rameutis saepe crebris, ciucinuatis, per-

sisteutibus; peduuculis e ramentis solitariis aut 3—6 fasciculatis,

iisqne duplo longioribus C^^taminibus pistillum superantibus).

Arbuscula 6 pedalis. Rami crebri erectiusculi. Ramult bre-

ves, plus minus torti. Cortex cinereo-plumbeus; in adultioribus ra-

mia irregulariter rimosus, in junioribus, qui sunt compresäiusculi,49*

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 108: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

38S

saepe verrucis ellipticis, medio riraosis obsessns. Folia 4— ISlin.

longa, exacte elliptica, ideo in ipsa media parle latissinia 4—10lin. lata, apice rotundata, pleruinque emarginata atque niucrouulo in-

strucla, e uervo proniisso orto, tandem deciduo, basi rotundata, raro

obovata, summa miiiora, saepe orbicularia ; crassa et coriacea, saepe

coneava, saturafe riridia, subtus iionnuuquam glaucescentia, siipra

parum nitida; nervo crassiusculo et venis, angulo fere recto pro-

gredientibus, venulisque in rete areolis subquadratis conibiiiatls, sub-

tus prominulis insignia, margine extenuata. Slipulae lato-triangula-

res, acutae, vix apice levissinie bidentatae, dorso bicristatae, sum-

mae li lin. longae et petiolos \ lin. longos superantes. Ramenta

stipulis robustiora, in ramulis lateralibus saepe longa serie bifariam

imbricata, crassiuscula, persisteutia, dorso bicristala, sulco lato iuter

cristas, apice bideiiticulata aut integra, interdum medio dorso arislara

ferentia. Pedunculi e siuubus ramentorum (iiitvA folia) solitarii aut

2, 3, 4, 6 fasciculati, circiterSI lin. longi, ramentis duplo longie-

res, pentagoni, primum cernui, dein erecti. Bracteolae biuae con-

cavae, ovato-subqnadratae, medio dorso mucronulatae, sese amplec-

tentes et pedunculi basin vaginantes. Alahastrum obovato-globosum.

Calyx y lin. loiigus, laciniis angusto-triangularibus acutis. Pelala

l|lin. longa, alba, lineari-oblonga, obfusa. Ligulae, e primo triente

petali erectae , lobi anteriores ovati, niarginibus adscendentibus, in-

aequaliter denticulatis, posticis duplo miuoribus, pariter denticulatis

atque lobulo medio reflexo subquadrato acutiusculo connexis. Vr-

ceolus staraiuum calyce brevior, subaequaliter decemdenticulatus,

denticulis triangularibus brevibus. Stamina intra urceolum adnata

(5 paullo altius), subaequalia, 1—2 lin. longa. Äntherae ovato-

globosae ochroleucae. Ovurium obovafum , uua cum stylis 1 f lin.

longum. Styli discreti, patuli. Stigmata depresso-clavata.

Crescit in campis allis prope Fanado, oppididiim Minarum

novarum: Pohl. In campestribus petrosis irriguis opacis montosis

prope villam do Rio de Contas in prov, Bahiensi : M. Octobri florel.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 109: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

I

389

E. vacciniifolium prae alils affine est E. micropJiylU formis

amplifolio ei reticulato. DistinguKur foliis crassioribus, evideiitiua

reticulatis saepeque margiiialis, elliplicis, i. e. utraque exfremitate

rotundatis iiique ipso uiedio latissimis, rariuij obovatia, petiolo bre-

Tiore, peduiiculis gloineratis.

%7. Erythroxylon virtjuUosum.

E. ramulis erecto-pateutibus laevibus; foliis menibraiiaceis ellip-

ticis, ovatis vel oblongis, utri/u/iie rotundatis vel ohtusatis, mucro-

nuladä, subtus glaucescentibus ; stipulis ramentisque paucis distanti-

bus aiigusto-lriangularlbus petiolos parum superaiitibns; pedunculis

paucis axillaribus gloineratis petiolis biacteolisque conglobatis duplo

longioribus; laciniis calycis ovatis acuminatis (]stauiinibus pistiliuin

siiperautibus).

Frutex 4— 6 pedalis. Rami sparsi, erecto-patuli. Epidermis

ciuei'sa, uitidula, laevigata, taiidem longitiidiiialiter riniulosa. Ramuli

altiiui coinpresso-siibaiicipites. Fulia alterna, subbifariam posita,

petiolo lin. longo. Stipulae e basi (riangulari lineares, dorso cristis

2 in setulas minimas excurrentibus , tandem bifidae acutae, petioloa

pauUo superanles, versus exlreiuitates laiiuiloiüm longiores, niembra-

naceae, vix iiervosae, pallide viren(ea. Ramenta ramulum iuchoan-

tia plerumque 3—4, stipulis siniilia, attameu pauUo longiora et la-

tiora, 1\—3 lin. longa, niargiue nienibrauacea, dorso anguste bicri-

stata et setulosa , infia cristas arislam parvam eniiUentia. Foliorum

lamina ovala, ovato-oblonga, elliptlca vel ovato-lanceolata, apice

rolundata vel obfusa cum brevi luucroiiulo, basi rotundata vel obtusa,

12—34 lin. longa, 5—14 lata, merabranacea, supra laete et iiitide

viridis, subtus glaucescens Cepideruiis ibidem sub lente visa minutis-

sima tubercula exhibet, tactuque ideo mollis est) nervo rubente

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 110: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

390

protuberante , venis angulo acuto exenntibus vennlisque laxe reticu-

latis. In paucis Striae duae a coinplicatione ortae in foliis adultis

conspiciuutur. Flores inter minores, solitarü vel pauci in glomerem

compaeti prodeuut ex alis foliorum vel ramentoruni. Pedunculi cras-

siusculi, subpentagoni, longiludiue stipulas ranientave aut aequantes

aut nounibil superantes Cl—3 lin. longi), circumdati bracleis bra-

cleolis(\ue ovatis acutis valde concavis menibranaceis scariosis atque

in se invicem convolutis. Alabastrum obovato-pentagonuni. Culyx

lin. 1 altns; laciniis usque ad basin fere discretis ovato-acuminatis

crassiusculis. Petala 1| Iln. longa, liueari-oblonga, basi cuneato-

rotuudata, ligula e tertia totius longitudinis parte orla erecta, sub-

quadrata, bipartita, lobis anticis ovatis obtusis, parum unduiatis, po-

sticis parvis in forniam concbae transverse oblongae conflirentes,

appendicula vix uUa. Stamina pistillo duplo longiora petala paullo

superantia aequalia. Vrceolus aequaliter decemfidus, laciniis in fila-

tneuta subulata abeuntibus. Anlherae ovato-subglobosae , apiculo

lenuissimo terminatae. Ovarium subglobosuni. Styli tres lougitudine

ovarii, ima basi uonnihil counati aut conniveutes, erecti, stigmatihus

truncato-capitatis. Drupa (unica visa) augusto-oblouga , utrinque

acutiuscula; nucleo hinc piano, inde leviter sulcato.

Crescit inter avbusla prope Caho Frio: Ser. Pr. Maxim. Vi-

densiS'

Haec species praesertim affinis est E. subrotunäo; distinguitur

vero: foliis versus basin latioribus, nee unqnam exacte cuneatis,

compagis firmioris, stipulis ramentisque nee evidenter nervosis nee

ciliatis, pallidioribus nee ferrugineis, ranientis laxis nee cincinnatis,

pedunculis in glomeres paucifloros collectis nee solitariis ex ala

ramenti, crassioribus et brevioribus. Cum E. PeUeteriuno quoque

inultis notis convenit, attameu prae alüs differt pedunculis nou aggre-

gatis sed glomeratis.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 111: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

391

28. Erythroxylon nitidum. Tab. nostra 10.

E. (ruiico lamisque suberosis (ortis, rainulis patulis rectis aut

flexuosisi foliis obovatis, obovato-oblougis vel liiieari-oblongis, aiitice

rotuudatis saepe eniargiuafis, basi cunealis acutis, subtus pallidiori-

bus vel glaucesceiitibus, junioribus memhranaceis, venulis dense re-

ticulutis, taiidem coriaceis; slipulis inargiiie ineinbranaceis petiolos

aequaiitibus vel superantibus; rameiitis sparsis vel laxe cincinnatis,

bracteis bracteolisque hemisphaerico-gUnneratis ; pedunculis pluribus

glomeratis, quam pelioli ramenfaque (riplo longioribus; laciuiis caly-

cis ovato-lriaiigularibus acutis; drupi.s cylindraceo-couicis.

Erythroxylon nitidum, Spreng. Syst. Veg. II. p. 390 Nr. 6.

(collato specimine originali, 1835).

Erythroxylon deciduum St. Hil. Flor. Bras. merid. IL p. 95.

Nr. 5. C1830).

Erythroxylon nanuin St. IUI. Flor. Bras. merid. IL p. 97.

Nr. 8.

Stirps inter omnia, quae novi, Erythroxyla inaxime polymorpha.

Arbuscula trunco raniisque lorlis, aut friitex. Truncus et rami iu-

feriores saepe suberoso cortice, loiigiludiiialiter riuioso iustructl;

superiores cortice testaceo aut ciiiereo, laevigato aut verruculoso.

Ramuli ultiiiii aiigulaii aut compressi, epidennide unita viridi, infer-

duni glaucescente. Folia sumniopere varia: lineari-oblonga, oblouga

Tel (ibovata, aiitice semper rotundata saepeque nervo niedio pro-

niisso breviter inucronulala; versus basiu semper sensim seiisimque

attenuala et cuiieata; juiiiora tenera, uiollia, atque percursa reliculo

reuarum sab angulo aeuto exeuiitium et venularum crebrarum subtus

proiiiimilo, statu sicco obscurius colorato; adultiora membranacea et

tandeni lere coriacea, subtus pallidiora saepeque glaucesceutia, supra

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 112: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

392

tandem nitida. Nervus niedius,"venae et venulae in adultis quoqne

foliis (exsiccalis) sublus facile dislingiiuntur et eo, quod prominent

et coloie plus minus rubente. Longitudo inter 15 et 60 lin., lati-

tudo inter 6 et 16 lin. variat. Petioli lin. longi, superne niedio ca-

iialiculati. Stipidae trianguläres, primuni indivisae, tanfiem bifidae,

longitudine petiolorum vel eos nonnihil superantes; juniores apice

subtiliter ciliatae, margine membranaceae, dorso concavae et bicari-

natae, longitudiiialiler nervosae ; summae plerumque paullo longiores,

quam adultiores, quae in ranuilorum basi sunt obviae. Raiiienta stipulis

similia, interdum aristigera, in basi ramulorum novellorum 6—13sibi approximata; his excrescentibus a se diniofa persistnnt. Color

ramentorum conglomeratorum in adultis ramulis saepe paliidus.

Flores rarissime ex alis foliorum, plerumque e ranienlis, in ramulis

junioribus parci, in adultioribus plures glomerati atque umbellas la-

terales 6— 12—20-radiatas exbibentes. ß/Y/f/<Y/e e sinu suo pedun-

culos emittentes et hracteolae illos basi vaginantes forma et textura

ramenta referunt lato-triangulares, decurfatae tamen sunt, vix lineam

longae, atque in glomeres hemisphaericos densissime sunt compa-

ctae. PedunciiU 2—6 lin. loiigi, basi teretiusculi, superne penlagoni,

Aluhastra turbinata; Lalyx dimidiam lin. longus, laciniis ex ovato

acutis vel triangularibus. Pelala lineari-obloiiga, obtusa, allm cum

yirore, uninervia, concava, reHexo-palulff. Flos probe expansus

4:\ lin. latitudine aequat. Ligula e trienle petali enata, erecta, alba,

lobis anticis lateralibus obtusis concavis parum sinuaiis, cum inter-

medio ani^usto bidenticulato; lobis posticis brevibus, transversira

coniunctis ope lobuli semiorbicularis , niedio acuti. Vrceolus sfami-

tviin dentibus decem parvis, per paria sibi nonnihil magis approxi-

niatis, ita quidem ut 5 stamina e sinu herum parium proveniant, 5

cum iis alternent; omiiium filametita urceolo intus sunt adnata. An-

therae ovato-^ubglobosiae, parvae, ochroleucae. Orariinn obovatum.

Slyli discreti, nunc staminibus breviores (quod saepuis accidit), nunc

parum longiores et 3 lineas aequantes. Stigmata clavata. Drttpa

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 113: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

393

3—4 lin. longa, elliptica yel cylindraceo-ellipfica, cocclnea, ahoitu

uiiilocularis et moiiospeiiiia. Putainen tenue, cliartaceum, loiigitudi-

iialiter strialum vel sulcatum, loculos aboitivos coniplecfens. Albu-

tuen teimissinium, aut fere nulluni, fariiiaceum, testae uiiilateraliter

applicitum. Embryo pendulus, cotyledouibus dorso convexis, venire

planis, iuterduin nonnihil divergentlbus, rostello niiiiimo, supero, cau-

llcaulo Don evoluto.

Varietates hujus speciei polymorphae distinguendas ceiiseo

quae sequuntur:

a. E. nitidum angttstifolium:

Foliis lineari-oblougis , 30—36 lin. longis, medio 5 8 lin.

la(is. Huc

:

Erythroxylon deciduum St. Hil. 1. c, collato specimioe auctoris,

quod drupas quoque minores exhibet.

ß. E. nitidum hrevifolium;

Foliis obovafis, tandein crassiusculis et superne nifidulis, ejus-

deni fere longitndine ac praecedens varietas, sed in antico triente

latioribus. Tab. uostra 10. Huc:

Erythroxylon nitidum Spreng. 1. c. secundum specimen, quodcontuli, quondam ab ipso auctore conimunicatum.

y. E. nitidum longifolium:

Foliis obovato-oblougis vel oblongis, 3—4 poll. longis, 13 18lin. latis. Huc:

Erythroxylon nanum St. Hil. 1. c, cujus specimen orio^inale

notas specificas omnes exhibet, si florum uiagnitudinem exci-

pia.s, qui paullo minores videntur, forsan ob locum uatalem sic-

ciorem et frigidulum.

b. E. nitidum glaucum:

Foliis lineari-oblongis, apice rotundatis eraarginatibnsque, postice

Abh.iiiiUun{;cn d. II. Cl. d. Ak. d. Wis3. III. Dd. Abth. U. 50

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 114: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

394

. paneatis, subtus ramulisque suloatis glaiicis, nervo reteque venula«

. rum rubentibus: glomeribus florum axillaribus abbreviaUs.

Crescit per magnam parlem Brnsiliae. In regionibus austrä-

Uorihus legit Sellow; in Borda do Campo prope Barbacenam, op-

pidiim prov. Minorum: Pohl; in vicinia ejusdem oppidi: St Hil.;

variis Minarum locis campesfribiis idem et Ma r t. ; ad Rio do Pralo

et St. Rita: Pohl; in silvis Catingas ad M(mfem Sanctum, prov.

Bahiensis: M.; in Gujana anglica: Schomburgk. Cl. Berter o in

insula S. Domingos speciem legit et ?iomitie E. rufi Ca v. insignitam

herb. Univ. R- Monacensis cotnmunicavit, a nostro vix discrepantem

nisi floribus paullo minoribus et foliis ratione longitudinis latioribus,

obovatis aut lato-ovulis. JSandem ill. de Candolle prae ociilis

habuisse videtur , quam E. rufum describeret; nos igitur iis de

ulriusque speciei dignilate decernendum relinquimus, qui originalia

Cavanillesii specimina conferre potuerint.

29. Erythroxylon citrifolium.

E. ramulis patulis; foliis taiidem subcoriacels, oblongis vel ob-

longo-lanceolatis , cuspidato-acuminatis , basi acutis, laevigatis, niti-

dis; stipulis petiolos subaequantibus ramentisque aiigusto-triangula^

ribus bisetulosis; rameiitis sparsis; pedunculis ex alis fuliorum Tel

rameiitoruiii pluribus gloineratis loiigitudine ramentorum; calycis la-

ciuiis ovato-trjangularibus ; stamiuibus plstillo loiigioribus aut brevio-

ribus.

Erythroxylon citrifolium St. Hil. Flor. Bras. merid. II. p. 94.

Nr. 2.

Erythroxylon Manglilla Pöpplg. MS.

Arbuscula 10— 15-pedalis, aut frutex. Rami teretes, epider-

mide plumbea Tel teslacea, laevigata aal parce rimulosa et verru-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 115: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

39Ä

culosa. Ramuli erecto-paluli aut paluli, sat frequentes et graciles,

extimi compiessi. Folia 2— 6i poll. longa, medio 8—20 lin. lata,

obloiiga vel oblougo-lanceolata, basi iii peliolum 1 — 3-liiiearein,

superue canaliculatum et marginatuiu acute desiiieutia, apice cuspi-

dato-acumiiiata ; acumine acatiusculo; juniora tenera, adultiora cras-

siuscula et taiidem sabcoriacea, compage densa ideoque nitida, nervo

snperne et inferne prominente, venis arcuato-parallelis parnm pro-

Diinulis, veuulis \ix conspieuis (in siccis foliis iinpressis), ita ut

coinpageni firnmlam cum compage foliorum Citri recte comparare

posisis , licet liaec uonnibil crassiora siiiti Sfipulae angusto-triangu-

lares, obtusiuscuIaei'Tiieuibraiiaceae, nervosae, dorso cristis duabns

propinquiä percursae, qüae in setulas tenues deciduas abeunt, 1—

2

lin. longae. Ramejila parca, in quovis ramulo 4—8— 10 snbsparsa,

laxe bifaria, stipulis similia, attamen nounihil firmiora atque pariter

bicristata, cristis in denies porreclis, saepe cuspide iuterjecto, ver-

sus basin arista ipsis breviore decidua arinala; inferiora 1 lin.,

summa 3 liu. longa. Flores ex aus ramentorum, rarius e foliorum,

6— 10 et plures fasciculati, in ramulis novellis noniiunquam paucio-

res: 2 vel 3. PedüncuK singuli brafCea ovata acuminafa et Jra-

cteolis 2 miuimis, sese amplectentibus, a basi iuvoluti, ante anthesin

saepe nutautes, dein erecti, 1—3 liu. loiigi, peuiagoni, sursum in-

crassati. Aluhastrum obtuse lurbinatum. CuJyx dimidiam lineani

longus vel paullo longior, uti pedunciilus saepe glausesceuti-viridis,

laciniis ovatis Vel ovato-triaiigularibus, acutis, concavits, nervo medio

vix conspieuo. Petala Aha.y Muqa parunr longiora, lineari-obionga,

versus basin nonniliil contracta, apice rotuudato, coucavo, reflexa,

ligulam verticaliler emiltenda, fere ex ipsorum medio tenuiter mem-,

branaceam. Hujus lobi antici oblongi, inargine irregulariter denti-

culati et undulati , cum interjecta appendicula subquadrata, emargi-

nata; lobi postici duplo breviores, medio in laminulara trausverse

oblongam coufluentes. Urceuhis stamiitem ovatus, ore obsoleie quin-

quedcnlato, deutibus lato-emargiuatis. Filamenla intra oriCciuni

50«

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 116: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

396

enata, compresso-subulata, in fioribus probe evolutis plerumque com-

putato uiceolo 2 liu. longa et pistillum duplo supeiantia, raro illo

breviora. Antherae ovalo-globosae. Ovarium turbluatum. Stylt

discreti, stigmatibus obovato-globosis. Drupas non vidi.

Crescit per magnam partem Brasüiae in stlvaticin, e. g. prope

Sebastianopolin : M. ; prope Tiugtia et Maranambaia in Provincia Se-

hastiannpolilana: Schott; prope Cavalcante in prov. Goyuzana:

Pohl; prope Villa Boa urhem ejusdem provinciae: St. Hil.; prope

Famulo in Minis novis: Pohl; prope Egam oj>pidulmn prov. Rio

Negro: Popp ig et M. — Extra Brasiliam in Gujana Anglica le-

git Schomburgk.

Haec species praesertini cotnpage foliorum densa laevigata di-

gnoscitur. In siccis speciminibus venulae non conspicuae, sed earum

depressioue superficies levissime rugulosa apparet.

30. Erythroxylon coelophlebiiim.

E. raniulis rectiusculis patentibus; foliis membranaceis oblongis

aut ohlongo-lanceolatis acuminatis, basi acutis, venis superne imjn-es^

sis, Slipulis trideutatis, deiUibus lateralibus reversis raiuentisque bre-

viter ciueinnatis triangularibus ;pedunculis numerosis umhellatis ex

alis foliorain vel iu rauiulis rameutiferis ; laciniis calycis triangulari-

bus Cstamiulbus pistillum superautibth^3 ; drupis angusto-oblongis,

putauiiue sulcato.

Arhtscula aut friitex , vigiutipedalis. Ramiili erecto-patentes,

teretes, epidermide viridi-fuscescente , cum cicatriculis lineari-ellip-

ticis griseis. Folia iu caule ramisque primariis phyllotaxi, uti vide-

tur, } et I, in ramulis ultimis bifariani disposita, petiolis bilinearibus

semiteretibus, superue canaliculatis ; oblongo-lanceolata vel oblouga,

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 117: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

397

acuta aat acumiiiato, basin versus cuneato-aKeuuala aut acuta, 4—

8

poll. longa, iii niedio 13—33 liii. lata, inenibranacea, nervo robusto

sublus valde proininulo, veuis subdexuof^is, superne inipressis, ve-

iiulis reticulatis , nervo veuisque subtus rubeiilibus. Stipulae in fo-

liiä, quae florum gloinerulos promuut, rarius persiätunt, in uudis vero

lato-triangulares sunt, basi, qua adnaseuntur, sagittato-productae,

antice niedio bisulcatae, extra sulcos longitudinaliter bialatae, termi-

natae apice brevi acuto, in cujusvis lateris niargine denteni rever-

säum emittentes. Rumetita innovationes concomitautia saepe plura

bifariam conferta, lato-triangularia, dorso sulcata, infra sulcuin ari-

stifera, secundum inargineni exfennatuin cristata apiceque pariter ac

stipulae auriculato-deutata, dentibus arcuato-reversis, li lin. longa

et lata. Fhres fasciculati iu ramulis brevissimis capituliforniibus

plerumque ex aus foliorum, rarins ex ramentoruin. Bructeae flori-

gerae dense compactae, subbifariae, trinerviae et tridenliculatae ; in-

teriores minores et minus evidenter dentatae; intimae, s. bracteolae

duae suboppositae, cum exterioribus decussantes. PeditncuU ses-

qui- 2-lineares, angulati, snrsum incrassati. Culyx quinquefidus, la-

cinüs triangularibus vel leviter ovatis acuniinatis, margine extenuato.

Petala obovato-lanceolata, obtusa, basi cuneata, alba. Liyitlae an-

ticae lobuli obtusi leviter undulato-dentali, posticae breves. Fila-

menta ex urceoli levissime quiiiquedeiitati orificio enata, quinque

deuticulis interjecta, quinque e denticuloruni eniarginalura eniergen-

tia. Antfterae ovatae. Pislilhim staminibus breviu.*. Oi'urium ova-

tum, leviter sulcatum. Styli ovarii longiludine, discreti, Stigmata

obovato-globosa. Drupa angusto-oblonga aut conica, 6—8 lin. longa,

putamine triangulari , semine unico evolvendo.

Crescit in silris udis prope Sehastianopolin, Augmto florem : M.,

et in Serra d'Estrella: Schott.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 118: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

398

31. Erythroxylon florihundnm,

E. ramulis patulis; foliis coriaceis iiitidis oblongis cuspidato-

acumiiiafis , basi aculis; stipulis longe triangularibus petiolos pedun-

culosque aequandbus; rameiilis stipalis siinilibus apice bifidis et ari-

stigeris; floribua numerosissimis arcte umtellätis dense bracteolatis

;

calycis foliolis orbiculari-ovatis acutis margine membranaceo imbri-

catis Cstylis stamiiia superautibus); drupa —

.

Arhuscula robusta, dense rainosa. Ramuli lerefes, epidermide

cinerea, longitudiiialiter riniosa; uldmi compiessi, laevigali. Folia

densa, coriacea, supra nitida, subtus pallidlora et subglaucescenti-

viridia; petiolo fere i poll. longo, teretiusculo, supra canaliculo tenui

exarato; lamina oblonga vel ovato-oblonga , 1—S poll. lata, 3—

6

longa,, apice cuspide acuto, basi breviter acutata; stipula longe

triangularis , longitudine petiolorum vel paullo longior, fuscescens,

nervis parum prominentibus striata, dorso anguste carinata, apice

integerrimo aut breviter bifido. Ramenta forma et niagnitudine sti-

pularam, versus apicem aristam teuuem, deciduam emittentia. Flores

plurimi (30 et ultra) in axillis foliorum et ramentoruni , dense con-

ferti et quasi umbellati, singuli hracteolis suis lanceolatis acutis,

longitudinaliter striatis, fere 3 lin. longis instructi. Pedunculus

4— 5 lin. longus, igitur petioluni, stipulain et ramentuni aequaiis,

sursura iuerassatus et evidenter pentagonus. Alabastrum subglo-

boso-pentagonum. Calyx fere lin. altus, foliolis lato-ovatis vel or-

biculari-ovatis, acutis, margine extenuato albido plus minus imbrica-

tis. Petala 1 f lin., alba, lineari-oblonga, utrinque rotundata, antice

obtuse denticulata. Ligula e primo triente petali enata, lobis anticis

obovato-orbicularibus deutatis, postico suborbiculari dentato. Sta-

mina sub anthesi quam styli breviora, ex urceolo brevi decenicre-

uulato filametita filiformia emittunt, anlheria globosis munita. Ova-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 119: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

399

'rium sob^Iobosuin. StyU discreti , stamina superantes. Stigmata

capitata. Fructus non visua.

llaec species praesertim affinis est: E.campestn, Matna-Cocae

,

citrifoliu et $quamalo; ab oiirtiibus vero infloresceiitia opulenter »^lo-

merata, foliolorum calycis e( foliorum forma distiiigui potest.

Crescit in silvis udis ad Pard, caput provinciae ParaentU,übt Majo et Junio /loret.

32. Erythroxyhn tortuosum.

E. caule arboresoente ramisque tortis, cortice suheroso areolato-

rimoso, ramulis teretiusculis, coilice ferrugineo-rufo, foliis laudem

eoriaceis, ohovatis vel oblaiiceolatit< , apice rotundatis, basi loiige

cuneaiis, snhtus reticulato-venulosts glaucescentibtis ; stipulis quam

petioli brevioribus, parvis, rainentis paucis; peduiiculis ex alis fo-

liorum et ramentorum dense gloiiieratis ; laciniis calycis ovatis acu-

tis, immutatis; — peduuculis fructiferis petiolos aequautibus; drupis

oblougiä.

Species prae aliis affinis E. suheroso, a qua facile tarnen di-

stiguitur taui foliorum forma, quam calycis divisionibus parvis, neque

excre^ceutibus, enerviis. — Arbuscula \a\ frutex declinatus, trunco

ramisque primariis tortis. Cortex crassissimus, suberosus, irregula-

riter rimosus et areolatus, testaceo-cinerascens. Rami juniores di-

giti crassitie, cortice laevigato, ferrugineo-rufo, nitidulo, tandem lon-

gitudinaliter rimoso, eque rimis suberoso. Folia non distitha, sed

spirali pLyllotaxi disposita, versus apices raoiulorum congesta, ob-

ovata aut oblanceolata, anlice rotundata, obtusa tcI emarginata, ver-

sus basin longe cuneata afque in petiolos crassiusculos 2—4 lin.

longos dorso convexos, superue sulcatos, alte decurreotia, substan-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 120: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

400

tia demum coriacea, Nervus medius crassus, snblua valde promi-

nens. Veiiae numerosae, approximatae, aiigulo acuto proveuieutes,

arcu siinplici fere in marginem decurrente combinatae. Venulae

numerosae, denso reticulo junc(ae. Color superne salurate viridis,

inferne glaucescens; nervo venlsque plus minus rufescentibus. Statu

sicco folia plus minus rufescunt. Stipula perbrevis, triangularis, pa-

riter ac ranientum intra oorticem plus minus delitescens. Lamina

foliorum saepe complicata. Longitudo 4—7; latitudo in parte an-

tica 1 2—3 poll. Flores plures conglonierati ex alis rainentorum

et foliorum, bracteati et bracteolati; ita glomeres hemispbaerici ru-

fescentes post lapsum pedunculorum persistunt e ramentis bracteis

bracteolisque dense compacti. Pedunculi 3—3 lin. longi, leviter

peutagoni, iiec tarnen penlapteri uti in E. suberoso. Calyx perbre-

vis, \ lin. altus, in lacinias lato-ovatas, acutas, purpurascentes, per-

sistentes quidem, sed uon excrescentes, enerves, sectus. Corolla et

Slamina uon visa. Drtipa immatura 3—4 lin. longa, oblonga,

Species habitu proprio, venarum decursu atque ramulis juniori-

bus rufis facile distinctu.

Crescit in prov. Goyazaim ad Mejaponte: Pohl; in Brasilia

meridimuili a Sellotvio lecta est, loco natali non indicato. Uti

JE. suberosum ad titigenda veslimenta gossypina vsiirpatur.

33. Erylhroxylnn magnoliaefolium.

E. fruticosum, ramulis subsimplicibus; foliis membranaceis tan-

dem coriaceis Csubtus interdum glaucis), longius petiolatis, oblmgis,

apice rotundalis vel hreviter acutatis; stipulis et ramentis lato-triau-

gularibus striatis membranaceis persistentibus quam petioli duplo

brevioribus ;pedunculis in alis raraentorum et foliorum niimerosis

iulra bracteas et bracteolas dense couglomeratas iilasque aequantibus;

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 121: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

401

calycis laciuiia triangularibus ; staminibus stylum unicum trifidum

subaequantibus ; drupis ovatis acutis (cocciueis nigro-striatis).

Frtttex .2—4-pedalis, caulibus subsimplicibus aut ramulos pau-

cos, novellos compressos emittentibus. Cortex caulium laerigatua,

testaceus, nitidus, in innovalionibus purpuiascenti-viridis, nonnuuquam

parcissime verruculosus. Folia magna, 5—13 pollices longa, me-

dio vel infra medium 2i—4 poll. lata, oblouga, aut rarius ex ovato

oblonga, basi acutiuscul», apice rotundata vel in acumen breve acu-

tata, primum membranacea et subtus glaucescentia, dein fere coria-

cea, nervo subtus valde prominente, superne impresso-plano, veuis

angulo acuto promissis, intra marginera arcuato-combinatis. Peliolus

6— 10 lin. longus, teretiusculus, superne suico acuto insculptus.

Stipula petiolo duplo brevior, lato-triangularis, acuta, dorso bicri-

Btata et inter cristas sulcata, apice acuta vel bidentata, longitudina-

liter dense nervosa, margine extenuato, persistens. Ramenta stipa-

]is similia, basi aristam nigricantem facile deciduam emittentia. JFYo-

res ratione foliorum parvuli, magnitudine cum floribus E. cincinnati

comparandi, numerosi et dense conglomerati in alis ramentorum ra-

riusve foliorum, ita ut bracteae et bracteolae, quae singulos ilores

promunt, glomerem hemisphaericum pisi majusculi magnitudine for-

ment. Sunt bae bracteae ex ovato lanceolatae, acuminatae, scario-

sae, testaceo-fuscae, persistentes, pedunculis longiludine aequales.

Pedunculi 1 f lin. longi,

pentagoui , angulis usque ad commissuraa

calycis procurreutibus. Calycis laciniae parvae, trianguläres, acutae,

virides lineisque atropurpureis uotalae. Alabastrum pentagono-obo-

vatum. Petäla, adnotante Hilario, calyce sunt duplo longiora, ob-

longa, obtusa, ligula antica triloba, lubis aequalibus obtusis, postica

anticae adnata, obtusa, undulato-crispa. Stamina corollae longitu-

dine, emissaexurceolo, quicalycem paullo superat. Pistillum longi-

tudine staroiuum, ovario obovato , stylis basi coiinatis. ürupa sub-

A^handl^nganllorlI.CI.d.Ak.d.^^'isF.IIl.Bd.AbthII. 5

1

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 122: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

402

sessilis, ovata, acuta, coccinea, lineis subsenis nigris. Putamen

utriuque acutum, angulis sex iuaequalibus percursum.

Crescit in silvis primaevis prope Tagoahy, oppidulutn provinciae

Sehastianopolitanae : St-Hil.,et prope urbemS.Georgiilnsulanorum,

ubi florens et frucliferum legebatur mense Januario-

Haec species abunde differt ab affinibus macrophyllo et 7««-

crocnemio: stipulis et ramentis pedunculisque brevioribus, petiolLs

longioribus, floribus minoribus, calycis forma etc.

34. Erythroxylon mäcrocnemium.

E, foläs ultrapedalibus oblanceolato-oblongis , versus basin cu-

neatis, coriaceis, stipulis ramentisque pollicaribus triangularibus acn-

tis nervosis, petiolos triplo, peduuculos duplo superaiitibus, arista

rameutoruDi basilari; pedunculis lateraliter glomeratis, bracteolis

ovato-acuminatis nervosis lacinias calycis lanceolatas margine mem-

branaceo subimbricatas fere aequantibus; stylis stamina superantibus.

Arbuscula? Ramuli teretes, cortice laevigato testaceo, uiti-

dulo. FoUa omnium, quae novi, maxinia,pedem et quod excedit

longa, oblanceolata vel angusto-obloiiga , iu sunimo trieufe i pedem

lata, deorsum attenuata, coriacea, nervo medio et venis subparallelis

subtus nonnihii prominulis, petiolo instructa crasso uonnullas liueas

longo et in eura decurrentia. Stipula a petiolo fere soluta, semi-

amplexicaulis, triaugularis, 13— 16 lin. longa, basi 4—6 lin. lata,

in apiculum proniissa, lateribus extenuatis nonnihii serrulata, rigi-

dula, longitudinaliter arcte nervosa, dorso medio concava. Ramenta

stipulis similia, ima basi aristam brevem exserentia. Flores majus-

culi ex axillis ramentorum et foliorum, plures conglomerati- Bra^

eteae et bracteolae dense collectae, ovato-lanceolatae cum acumine,

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 123: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

403

scariosae, longifudinaliter nervosae, 2—3 lin. longae. Pedunculi

6 lin., peutagoni. Calyx profunde 5iidus, laciniis lanceolatis acumi-

natis subaequalibus, nervo lato, roargiiie extenuato sibi plus minus

imbricatis. Pelala uon vidi. Stamina in flore deflora(o quam pisti-

lum duplo breviora. 'Filamenta intra urceolum adnata, deuticulis

singulis brevibus iuterjecda. Ovarium ovatum. Sti/li 2 lin. longi,

graciles.

Crescit in ailvis ad Cuchero Peruvtae , uhi 1S29 legit cl.

Poppig-

51«

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 124: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

Erklärung der Abbildungen.

TABULA i.

Fig. 1— 7. Erythroxylon macrophyllum. 1. Ein Blumenblatt,

von der innern Seite gesehen. Der vordere Ansatz der Ligula ist

dreitheilig und aufgerichtet; der hintere, viereckige, ist zurückge-

schlagen. Der vordere Theil des Kroueiiblattes ist nach Aussen

zurückgebogen. — 3. Die Hälfte des Ureeoli starainei, mit sechs

Staubfäden, von der innern Seite gesehen. — 3. Die Anthere. —4. Der Stempel. — 5. Der Fruchtknoten, nach der Länge durch-

geschnitten, mit zwei Eiern. — 6. Ein Zweiglein mit Ramentis,

ans deren Achseln Blüthen hervorkommen. Das unterste Ramentnm

bat ein einblüthiges Zweiglein entwickelt, an dem mehrere sehr

kleine Bracteolen denjenigen , bei weitem grösseren , . vorangehen,

die unmittelbar unter der Blüthc stehen. Das darauf folgende hat

zwei Blüthen, mit wenigeren Vorblättchen. Die folgenden Ramenta

sind blüthenlos. Am Grunde von einigen derselben sieht man die

Narbe der abgefallenen Lamina. — 7. Grundriss der Blüthe.

Fig. 8. 9. 10. Erythroxylon ectinocalyx. Zweiganfänge, mit ver-

schiedener Beschuppung durch die Ramenta. In Fig.8 tragen die un-

teren Ramenta keine Bracteolen, was in Fig. 10 der Fall ist.

Fig. 9 ist das stärker vergrösserte Ende von Fig. 8. Man sieht

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 125: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

405

das Uebergreifen der Kelchblä((chen , das bei dieser Art cbarakte-

ristisch ist.

Flg. 11. Erylhroxylon Kunthianum und Fig. 13. E. fran-

gulaefolium: Enden von blüthentragenden Zweiglein.

Fig. 13. Mrythroxylon macrocnemium. Vier im Knäal gestellte

BIfithen, von der Schuppe ihres Tragblattes und ihren Vorblättchen

umgeben.

Fig. 14. 15. Erythroxylon coelophlehium. Ramenta, deren Grund

spontonförmig am Zweige herabläuft. Fig. 14 zeigt eine starke Gran-

ne, die Metamorphose der hier fehlenden Lamlna ; Fig. 1 5 hat diese

Granne abgeworfen, und zeigt nur die Narbe derselben. Durch

die Rinne, worin die Granne lag, streicht ein Nerve nach Oben,

der in eine Spitze ausläuft.

Fig. 16. Erythroxylonmagnoliaefolium. Ein Theil eines Blüthen-

zweigleins. Der vielblüthige Knaul kommt aus der Achsel eines

concaven, an der Spitze zweizähnigen Raraenti, dem eine unfruchtbare

Stipula gegenübersteht. Letztere hat ihr Blatt abgeworfen; man

sieht die Narbe zwischen zwei Längsnerven. Die Blüthen sind

von zahlreichen Bracteolen umgeben.

Flg. 17. 18. 19. Erythroxylon distortum. Jede Blüthe steht ge-

gliedert auf dem Ende eines sehr kurzen kegelförmigen Zweigleins,

welches von zwei, sich gegenüberstehenden und am Rande über-

greifenden Vorblättchen umgeben ist. Das Vorblatt hat drei Ner-

ven, deren seitliche in kleine Grannen auslaufen.

TABULA 2.

Fig. 20. Erythroxylon cincinnätum- Ein Trieb, welcher eine grosse

Menge zweizeiliger Ramenta zeigt, von denen einige mit der Granne

versehen sind, andere sie bereits abgeworfen haben.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 126: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

406

Fig. 2 1 . Eirythroxylon cuspidifolium. Ein Zweiglein mit halbreifen

Früchten, welche aus den Achseln der Tragblädchen hier paar-

weise, von mehreren Bracteolen umgeben, hervorkommen. Die Kel-

che unter der Frucht sind unverändert, während sie in dem daneben

Fig. 22. dargestellten Zweige yon Erythroxyloti ectinocalyx sich

sehr ausgedehnt haben. Dieselbe Figur zeigt auch eine lange Reihe

von Rameutis, an deren Achseln einige Blüthen stehen, welche nicht

zur Entwicklung kommen.

Fig. 33. 24.25. Eirythroxylon campestre. 23 zeigt einen Blatttrieb,

dessen Blätter im Begriffe stehen , sich zu entfalten. — 24. Ein

Blüthenzweiglein. Es ist hier die Eigenschaft der Staubfäden, nach

dem Abfall der Krone stehen zu bleiben und die des Blütbenstie-

les, fünf scharfe Kanten darzustellen, welche zwischen die Kelch-

abschnitte fallen, deutlich, so wie die Abgliederung des Blattstiels

von seiner Stipula. Das Ende des Zweigleins nehmen mehrere

noch knospenartig übereinander liegende Raraeuta ein. — 25. Durch-

schnitt des zusammengefalteten Blattes.

Fig. 26. Erythroxylon cincinnatum. Endstück eines Zweig-leins, das unten Frucht, oben BlUthenknospen trägt.

Bei genauer Betrachtung dieser Figuren, welche insgesamt in

verschiedenem Verhältnisse vergrössert sind, lässt sich auch beur-

theileu, dass diese verschiedeneu, oft sehr kurzen Zweiglein Triebe

von mehreren Jahren sind, und dass die Folge von Ramentis mit

oder ohne Blüthen und von Blättern in grosser Manuichfalligkeit

eintritt.

TABULA 3.

Erythroxylon microphyllum, varietas ampUfolium. I. Der obere

Theil eines Astes mit mehreren Zweiglein, in natürlicher Grösse.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 127: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

407

n. Ein seitlicher kurzer, unten mit Ausschlagsschuppen, oben mit

Blättern versehener Trieb, yergrössert. Die Blätter sind in die

Quere abgeschnitten. — 1. Eine Blüthe, die Kronblätter künstlich

zurtlckgelegt. — 2. Anthere.— 3. Drei Pollenkörner. — 4. Kron-

blatt von der inneru Seite gesehen. — 5. Eine Hälfte des Staub-

fadenkrauzes mit fünf Staubfäden, von der innern Seite.— 6. Stem-

pel, der Fruchtknoten der Länge nach durchschnitten, so dass das

eine leere Fruchtfach und das hängende Ei in dem andern sichtbar

wird. — 7. Ein Blatt, von einem jungen Zweiglein genommen,

von der untern Seite (Figur 1 — 7 sind in verschiedenen Ver-

hältnissen vergrössert).

TABULA 4.

Erythroxylon Myrsinites. I. Das Ende eines Astes mit meh-

reren ein- und zweijährigen blühenden Zweiglein, in natürlicher

Grösse. Berindung, Form der Blätter, Vertheilung der Ausschlags-

schuppen u. s. w. zeigen deutlich die Unterschiede zwischen die-

ser und der auf der vorigen Tafel vorgestellten Art. — 1. Eine

Blüthe, mit zurückgebogenen Krouenblättern. — 2. Kronblatt von

Innen. — 3. Theil des Staubblattringes ndt sieben Staubfäden, von

Lineu. — 4. Anthere. — 5. PoUenkörner. — 6. Stempel. —7. Durchschnitt des Fruchtknotens mit zwei Eiern. — 8. Blatt, von

Unten (Figur 1 — 8 verscliieden vergrössert). — IL Ein junger, seit-

licher Trieb, mit Ausschlagsschuppen und jungen Blättern, vergrössert,

TABULA 5.

Erythroxylon anguifugum, I- Ein mehrjähriger, bezweigter

Ast, in Naturgrösse.— 1. EineBIüthe. — 2. Kronblatt von Innen.

3. Pistill, mit senkrecht geführtem Schnitt durch den Fruchtkno-

ten. — 4. Horizontalschuitt durch die halbreife Frucht (1 — 4 ver-

schieden vergrössert). — 5. Frucht in Naturgrösse. — 6. Blatt in

Natuigrösse , mit deutlich ausgeführter Aderuug, ebenso.

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 128: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

408

TABULA 6.

"Eirythroxylon Coca. I. Ein zweijähriger Zweig, mit mehreren

einjährigen Zweiglein, von der Spitze eines fünf Fuss hohen Strau-

ches genommen, welcher alljährig zweimal von den Indianern (in

Ega) war abgeblättert worden. Die obersten Zweiglein tragen nur

Ausschlagschuppen, und keine vollständigen Blätter. Die Blätter an

den übrigen Zweiglein zeigen die zwei, durch Faltung entstande-

neu, Längsnerven (Nalurgrösse). — IL Zweijähriger Trieb, des-

sen Blätter keine Spuren von Faltung zeigen (Naturgrösse).'—I. Blüthe.— 3. Kronenblatt von Innen. -^ 3. Ligula von Oben. —4. Der Staubblattkranz mit seinen Staubfäden, geöffnet. — 5. An-

there. — 6. 7. Pollenkörner. — 8. Stempel, mit dem, durch einen

Längsschnitt geöffneten, Fruchtknoten, worin zwei Eier. — 9. Quer-

Durchschnitt diirch den befruchteten Fruchtknoten. — 10. Zwei

Seitenansichten von einem Vorblatte ohne Lamiua (einem Ramentum

florigerum) und zwei, innerhalb desselben sitzenden Vorblättcheu

mit dem Blüthenstiele. — 11. Diagramm der Knospe

TABULA 7.

Eri/throxylon campestre. I. Ein blühender, mehrjähriger Zweig.

II. Ein jüngerer Zweig, mit Früchten; beide in Naturgrösse. —1. Offene Blüthe, mit künstlich zurückgeschlagenen Kronblättern.

3. Kronblatt, dessen Ligula minder stark ausgezäbiite Ränder hat,

als in 3. — 4. Kelch. — 5. Theil des Staubblattringes, mit sechs

Staubfäden. — 6. Anthere. — 7. Pollenkörner. — 8. Stempel, mit

geöffnetem Fruchtknoten. — 9. Frucht, im Kelche. Nach Ablösung

des Sarcocarpii sieht mau das Putameu, welches an zwei Stellen ver-

dünnt und daselbst mit einem schmal lanzettlichen, auslösbarem Wand-

theile versehen ist. — 10. Eine Frucht im Kelche, der Länge nach

durchschnitten. Das eine Fach ist mit einer schwammigen Sub-

stanz gefüllt. — 11. Eine Frucht, mit geöffneten Schichten des

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 129: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

409

Sariocarpii und Endocarpii. — 12. Ein Embryo (Alles in ver-

scliiedeiien Verlialtnissen vergrös«ser(), — 13. Ein Putaincii ans

einer düuuereu Frucht, Naturgrösse.

TABULA 8.

Erythroxylon macroculyx. I. Ein dreijäliriger, stark blülien-

der Zweig, in Naturgrosse. II. Ein seitliches, mit einem illatte eu-

digendes, einige Yorblätter, VorbläUchen und zwei Biü(benki<o.s|)en

tragendes Zweigleiu, vergrössert. — 1. Blüthe, mit künstlich zu-

rückgeschlagenen Kroüblättern. — 2. Kelchblatt. — 3. Kronblatt.—4. Aufgeschnittener und ausgebreiteter Staubblattring, von Innen.

5. Anthereu. — 6. Slemjiel. — 7. Vertical geöffneter Fruchtknoten.

8. Kelch von Unten. — 9. Ein Tragblatt, welches zwei Vorblalt-

chen einschliesst. Die I amina ist abgeschni(ten. — 10. Eine Aus-

schlagsschuppe mit drei Grannen (Alles in verschiedenem Ver-

hältnis» vergrössert).

TABULA 9.

Eri/t1iroxi/lon raccmüfolium. I. Ein mehrjähriger, stark ver-

zweigler Ast, in Nafurgrösse. — 1-. Blüthe, die Kronblätter künst-

lich zurückgeschlagen. — 2. Die zwei Vorblättchen, welclie den

Blüthejisliel einscheiden. — 3. Kronblatt. — -1. Grösster Theil des

Staubfadenkreises. — .5. Stempel, mit geöffnetem Fruchtknoten. —6. Ein Blatt (Alles verschieden vergrössert).

TABULA 10.

Erythroxijhm niliJum- I. IMehrjähriger, fruchttragender Zweig,

in Nalurgrosse. — II. Jüngeres, blühendes Zweiglein, vergrös-

sert. — 1. Blüthe, wie Oben. — 2. Kronblatt. — 3. Hälfte des

Staubblaltkreises, von Innen. — 4. Stempel, mit geöffnetem Frucht-

knoten. — 5. Querdurchschnitt durch den Fruchtknoten. —.VMinndliulünii d. l.CI. d. Ak. d. Wiss. III. Bd. AbUi. 11. 5 g

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 130: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

410

6. Trockne Polleiikörner. (Alles vergrössert.) — 7. ZweiFrncht-

keriie, Naturgrösse. — 8. Einer dergleichen, geöffnet. — 9. Em-

bryo CNaturgrösse). — 10. Querdurchschnitt der Frucht, so

dass die Cotyledonen und das VVürzelchen zwischen ihnen epschei-

nen. — 11. Die Frucht so geöffnet, dass man den Keim, vom Ei-

weiss, dem Endocarpium und Sarcocarpium umgeben, sieht.

I

i

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 131: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

Register.

Seite

Erythrojsylcftc. natürliche F»-

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 132: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

Seite

ICiythrojcylon ferrnginevm Cav. 326. 335

— floribundum Mart. Xo. 31. 339. 3ÜS

— frangulaefoliura S. IUI. No. S. 335

353. t. 1. (ig. 12.

— Iiuvanense Jacq. 325

— hnranense Kunth 327

— hoiidoise H. B. K. 327

— hypericifutiinn Lam. 326. 335

— KuntliianuDi S. Hil. Xo. 23. 338

381. t. 1. flg. 11.

^ liingifoiium Lam. 326

— lucidum II. B. K. 327

— raacrocalyx Mart. Xo. 84. 338. 384

t. 8.

— macroenemiiuu Mart. Xo. 34. 339

402. t. 1. flg. 13.

— inacropliylluui Cav. Xo. 17. 337

369. t. i. ng. 1—7.

— magnoliaefoliam S. Ilil. Xo. 33. 339

400. t. 1. flg. 16.

— 3Iamacoca Mart. Xo. 15. 337. 363

— Manglilla Popp. Mss. 394

— innuritianum Wall. 326

— me.vicarmm n. B. K. 327

— microphyllum S. Ilil. Xo. 2. 335

311. t. 3.

— motwgynujh Roxb. 315. 326. 335

— Myrsinite.«! Mart. Xo. 3. 335. 345

* t. 4.

— uanum S. Uil. 391

— nitidura Spreng. No.28. 338. 391

t. 10.

Seit»

Erytliroxylim oliuttim DC. 351

— ocbranthum!Hart.Xo.l8. 337. 371

— orinocetise II. B. K. 327

— ovaliitn UC. 336. 335. 354

— passerinumMart. Xo.85. 339. 38G

— Pelleterianum S. HU. 335. 350

No. 6.

— picliim E. Meyer 330. 33Ä

— polygonoides Mart. 336. 360

Xo. 12.

— popayanense H. B. K. 327

— pulchrum S. Ilil. Xo. 22. 338

380

— rigidiilum DC. 327. 352

— riifum Cav. 326

— sidenxyloides Lam. 326. 335

— squamahim Valil 326

— subcordaliim DC. 303

— suberosum S. Ilil. No. 20. 337

376

— subrotiindum S. Uil. No. 6. 335

349.

— tortuosum Mart. Xo. 32. 339. 399

— vacciniifolium Mart. Xo. 86. 338

397. t. 9.

— virgultosum Mart. No. 27. 338. 389

Ä^alpighiaceae, Character 323

Itoelana Commerson 286

«ethia Kunth 886. 316

Sethia Indira 386

Stcudelia bras.sinensis Spr. 377

Venelia Commerson 9S6

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 133: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

'y.. 'yA,.Y.;,.. //...ry,. ,-,y//.:^y/

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 134: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 135: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

^

^

5 ^

^ ^

= x\^.

\

^^

^

^

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 136: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

k

oes

WH

w

^

^

i^^

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 137: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 138: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

1

•s ^^^'.

o

XH

1

^

I

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 139: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

1Hl

I

bO

f3

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 140: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

Yi

^

5

o

c

t-

^

^

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 141: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 142: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

^

^

o

.r

^

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 143: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

\^

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 144: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

^

o1-^

Ro

^

i

1

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 145: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

1

\

1

Oi

5

n

rt ^^^<

c

o

'S ^

^i^.

i5

4

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 146: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

\v

1

¥3

i i

o

H -.«

1^.

^s

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 147: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

^

, ^

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 148: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

i

I

1

i

5

1

i

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 149: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at

Page 150: zur Kenntniss der Gattung - Zobodat · 286 fälligeMittheilungderHerrenJussieu inParis, Klotzsch inBer- lin, Endlicher in Wien, die von St.Hilaire, Sellow, Pohl, Sch 1 1 andM i ...

© Biodiversity Heritage Library, http://www.biodiversitylibrary.org/; www.biologiezentrum.at