baTumis universitetibaTumis universiteti baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis gazeTi #4,...

baTumis universitetibaTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis gazeTi #4, aprili, 2016

14 ap rils de da e nis dRes aRv niS navT xol me. es is dRea, ro ca xal xi ix se nebs 1878 wlis sap rotes to ga mos v las xe li suf lebis ga dawy ve ti le bis wi na aR m deg, sab Wo Ta kon s ti tu ci is 75e muxl Si Se e ta naT cvli le ba, ris safuZ vel zec qar Tu li ena sa xelm wi fo enis sta tuss kar gav da. am ga dawy ve ti le bas sap ro tes to aq ci e bis tal Ra moh y va, aq ci e bis tal Ras ki _ ga mar j ve ba. qarTul ma enam sta tu si Se i nar Cu na.

ena cocxa li or ga niz mia. igi mud mi vad vi Tar de ba da iv se ba. enis prob le me bi gan sa kuT re biT aq tu a lu ri xde ba, ro de sac qveya na Si mniS v ne lo va ni po li tiku ri da so ci a lu ri Zvre bi mimdi na re obs. qvey nis cxov re ba Si se ri o zul gar da te xa Ta dros sxva glo ba lu ri pro ce se bis pa

ra le lu rad ic v le ba enob ri vi ga re moc.

ena vi Tar de ba, ic v le ba, masTan er Tad ic v le ba nor mac. igi sxva das x va epo qa Si gan s x va ve bulia. nor ma rom ar iyos, li tera tu ru li mety ve le bis na ka di Se e re o da te ri to ri ul da soci a lur di a leq tebs.

sa li te ra tu ro enis nor me bi kon ser va ti u lia, igi sa u ku ne ebs uZ lebs, cocxa li mety ve le bis nor me bi ga ci le biT swra fi tempiT ic v le ba. gra ma ti ku li da nor mi re bu li xSi rad gan s x vav deba er T ma ne Tis gan. dRes dRe o biT nor ma Ca mor Ce ba enis gan vi Ta rebas, rad gan dRes War bobs uzu alu ri for me bi, ro mel Tac norma tu li ba ri e re bi ver aCe rebs.

nor ma li za ci as di di xnis tra di ci e bi aqvs. cno bi li araa

ra i me ad rin de li gra ma ti ku li traq ta ti an nor ma Ta kre bu li, mag ram VXI sa u ku ne Ta qar Tul we ri lo biTs Zeg leb Si sa li tera tu ro enis nor me bi mtki ce daa Ca mo ya li be bu li da mwer le bi da ga dam we re bi mtki ced ica ven mas. swo red ami to maa Tval Si sa ce mi yo ve li ga dax ve va sa li te ra turo enis nor ma Ta gan.

akad. a. ara bu li wers, rom `TviT pir ve li mwig nob ru li Zeg lic ki nor ma ti u lia, radgan mi si Sem q m ne li mih y ve bo da ra Rac we sebs, yo ve li mom dev no av to ri ki iT va lis wi neb da ar sebul enob riv ga moc di le bas da ner gav da mas. ad rin de li epigra fi ku li da xan me ti mwig nobru li Zeg le bi ar se bi Tad mTeli eq v si sa u ku nis gan mav lo ba Si inar Cu nebs sta bi lu ro bas~.

sa qar T ve los ga naT le bi sa da mec ni e re bis mi nis t r ma Ta mar sa ni ki Zem ba Tu mis So Ta rus Tave lis sa xel m wi fo uni ver si tetis teq no lo gi u ri fa kul tetis re a bi li ti re bu li sas wav lo kor pu si, ax lad Seq m ni li er Tia ni sa u ni ver si te to sa ga moc do cen t ri, sam rew ve lo ino va ci ebis la bo ra to riafab la bi da stu den te bis mi er dam za de bu li pro duq cia da aT va li e ra.

fab la bi ba Tu mis So Ta rusTa ve lis sa xel m wi fo uni versi te tis teq no lo gi u ri fakul te tis ba za ze 2015 wlis da sas ruls da ar s da da ul t ra

Zve li qar Tu li gra ma ti kuli traq ta ti `sityuaჲ ar T ronTaTჳs~ (XI sis uc no bi av to ri) mow mobs, rom `Zve li mwig nob re bi kar gad er k ve od nen enis sa kiTxebSi, ic nob d nen ber Z nul gra ma tikas da amas Tan er Tad cdi lob dnen qar Tu li enis bu ne bi sa da grama ti ku li we se bis Ses wav la sac~.

nor ma li za ci is prin cip Ta Se mu Sa ve bas win uZR vo da sa u kuno va ni fiq ri, sja, mu Sa o ba Teo ri ul sa kiTx Ta gar Se mo. dRes nor me bi ga da sa xe dia, jer ki dev 1967 wels a. Sa ni Zes ewa da Tbili si dan mo So re biT wa su li yo ori o de spe ci a lis t Tan er Tad enis nor me bis da sa mu Sa veb lad. es idea an der Zi viT dRe sac elode ba am s ru le bels. sa Wi roa da auci le be li Se iq m nas enis nor maTa dam d ge ni ko mi sia da ga da i xe

qar Tu li ena ma kon t ro le be li or ga nos ga re Se

sa qar T ve los ga naT le bi sa da mec ni e re bis mi nis t r ma Ta mar sa ni ki Zem bsu-s re a bi li ti re bu li sas wav lo kor pu se bi da fab la bi da aT va li e ra

gagrZeleba me-2 gv. -ze

dos nor me bi. aTo nis da pet ri wonis sa li te ra tu ro sko leb Si ukve ar se bob da eni sad mi Seg ne bu li mid go ma. `sity vis ko nas~ sul xansa bam wa um ZR va ra `an der Z na ma gi~: `ra me Tu qar Tul Ta ena Ta leqsi ko ni ar Ra ra ipo e bo da, ra me Tu Jam Ta vi Ta re bi Ta uCi no qmnil iyo...vi naT gan pa ti o sa ni ese wig ni dah kar go daT, ena qar Tu li TvisTa ne ba zed ga er y v naT~.

XII sa u ku nis Sem deg nor mi rebis sa fuZ v le bi Se ir ya. sa Su al sa u ku ne Ta we ri lo bi Ti Zeg le bis ena Si Se im C ne va for ma Ta siW rele; XVIII sa u ku nis mi wu ruls qarTu li ena, mi si leq si ka TiT q mis wa le ka aR mo sav lur ma na kad ma.

enis nor ma li za cia sa gan ge bo msje lo bis sag nad iq ca me19 sa uku ne Si. gri gol or be li a ni werda: `Cven qar Tu li enis uco dinarT vin mog v ca uf le ba ase Tis kad ni e re biT uar v yoT, ukuv gdoT da Sev c va loT did Ta mec nier Ta mi er da de bu li ka no ne bi~.

kla si ko si `pa su xi Svil Ta Si~ cru rus Ta velT da us wav lelT uwo debs Svi le bis Ta o bas da brals sdebs maT mdi da ri da ma Rali enis wax de na Si. gr. or be li a ni we ras uwu neb da ser gei mes x sac: ver is wav la mes xim we ra, ve ra... mas das tad edo ma gi da ze fe ra di fanq riT aW re le bu li Jur nalga zeTe bi, me tad re kicxav da „dro e bis~ re daq to rebs...enis da ce mis erTerT mi ze zad igi `Jur na lis ti mwer le bis ~ (a xa li Ta o bis gar k veu li na wi lis) qar Tu lis nor me bis uco din ro bas mi iC nev da. mi si azriT, qar Tu li enis eta lo ni aris saR m r To we ri li – `mar T lad mou lev ne li sa un je Cuჱnis eni sa.~

d. yi fi a nis Se xe du le bi Tac gra ma ti ka cocxa li enis ka nonebs un da asa xav des, ar un da Ca mor Ces mas; ga u mar T le be lia ucxo ena TaT vis da ma xa si a Te beli ka te go ri e bis Se mo ta na da qar Tu li fra ze o lo giz me bis Sec v la kal ke biT.

Ta na med ro ve apa ra tu riT aris aR Wur vi li. 3D prin te re bi, laze ru li mWre li da sxva progra mi re ba di daz gada nad ga re bi fi zi kur pi reb sa da kom pa ni ebs sxva das x va ino va ci u ri produq tis tes ti re bis sa Su a le bas aZ levs. fab la bis ba za ze Se saZle be lia sxva das x va pro duq tis pro to ti pi re ba da ma Ti mci re ra o de no biT war mo e ba. ino va cie bis la bo ra to ri a Si ne bis mi er stu dents aqvs sa Su a le ba praqti kul da ba zar ze ori en ti rebul cod nis mi Re bas Tan er Tad, ga ec nos Ta na med ro ve teq no logi ur miR we vebs.

bsuSi vi zi tis far g leb Si, mi nis t r ma axa li kor pu sis sruli ad re a bi li ti re bu li me4 da me5 sar Tu le bi, ga nax le bu li zo o lo gi i sa da mi ne ro lo gi is ka bi ne te bi, iuri di u li kli nika, ga nax le bu li sa sa mar T lo sa i mi ta cio dar ba zi, Ta na medro ve kri mi na lis ti ku ri la bora to ria da fo tovi deo studia mo i na xu la. Ta mar sa ni ki Zis gan cxa de biT, axal sas wav lo wels ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si te ti ganax le bu li kvle vi Ti da we se bule be bi Ta da mZlav ri ma te ri alurteq ni ku ri ba ziT Sex v de ba.

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis gazeTi #4, aprili, 2016

14 ap rils de da e nis dRes aR v niS navT xol me. es is dRea, ro ca xal xi ix se nebs 1878 wlis sap ro tes to gamos v las xe li suf le bis ga dawy ve ti le bis wi na aR m deg, sab Wo Ta kon s ti tu ci is 75e mux l Si Se e ta naT cvlile ba, ris sa fuZ vel zec qar Tu li ena sa xel m wi fo enis sta tuss kar gav da. am ga dawy ve ti le bas sap ro tes to aq ci e bis tal Ra moh y va, aq ci e bis tal Ras ki _ ga mar jve ba. qar Tul ma enam sta tu si Se i nar Cu na.

ena cocxa li or ga niz mia. igi mud mi vad vi Tar deba da iv se ba. enis prob le me bi gan sa kuT re biT aq tu alu ri xde ba, ro de sac qve ya na Si mniS v ne lo va ni po liti ku ri da so ci a lu ri Zvre bi mim di na re obs. qvey nis cxov re ba Si se ri o zul gar da te xa Ta dros sxva globa lu ri pro ce se bis pa ra le lu rad ic v le ba enob ri vi ga re moc.

ena vi Tar de ba, ic v le ba, mas Tan er Tad ic v le ba nor mac. igi sxva das x va epo qa Si gan s x va ve bu lia. nor ma rom ar iyos, li te ra tu ru li mety ve le bis na ka di Se ere o da te ri to ri ul da so ci a lur di a leq tebs.

sa li te ra tu ro enis nor me bi kon ser va ti u lia, igi sa u ku ne ebs uZ lebs, cocxa li mety ve le bis nor me bi gaci le biT swra fi tem piT ic v le ba. gra ma ti ku li da normi re bu li xSi rad gan s x vav de ba er T ma ne Tis gan. dResdRe o biT nor ma Ca mor Ce ba enis gan vi Ta re bas, rad gan dRes War bobs uzu a lu ri for me bi, ro mel Tac nor matu li ba ri e re bi ver aCe rebs.

nor ma li za ci as di di xnis tra di ci e bi aqvs. cnobi li araa ra i me ad rin de li gra ma ti ku li traq ta ti an nor ma Ta kre bu li, mag ram VXI sa u ku ne Ta qar Tul we ri lo biTs Zeg leb Si sa li te ra tu ro enis nor me bi mtki ce daa Ca mo ya li be bu li da mwer le bi da ga damwe re bi mtki ced ica ven mas. swo red ami to maa Tval Si sa ce mi yo ve li ga dax ve va sa li te ra tu ro enis nor maTa gan.

akad. a. ara bu li wers, rom `TviT pir ve li mwig nobru li Zeg lic ki nor ma ti u lia, rad gan mi si Sem q m ne li mih y ve bo da ra Rac we sebs, yo ve li mom dev no av to ri ki iT va lis wi neb da ar se bul enob riv ga moc di le bas da ner gav da mas. ad rin de li epig ra fi ku li da xan me ti mwig nob ru li Zeg le bi ar se bi Tad mTe li eq v si sa u kunis gan mav lo ba Si inar Cu nebs sta bi lu ro bas~.

Zve li qar Tu li gra ma ti ku li traq ta ti `sityuaჲ ar T ron TaTჳs~ (XI sis uc no bi av to ri) mow mobs, rom `Zve li mwig nob re bi kar gad er k ve od nen enis sa kiTxeb Si,

sa qar T ve los ga naT le bi sa da mec ni e re bis mi nis t r ma Ta mar sa ni ki Zem ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si te tis teq no lo gi u ri fa kul te tis re a bi liti re bu li sas wav lo kor pu si, ax lad Seq m ni li er Ti a ni sa u ni ver si te to sa ga moc do cen t ri, sam rew ve lo inova ci e bis la bo ra to riafab la bi da stu den te bis mi er dam za de bu li pro duq cia da aT va li e ra.

fab la bi ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo univer si te tis teq no lo gi u ri fa kul te tis ba za ze 2015 wlis da sas ruls da ar s da da ul t ra Ta na med ro ve apa ratu riT aris aR Wur vi li. 3D prin te re bi, la ze ru li mWreli da sxva prog ra mi re ba di daz gada nad ga re bi fi zi kur pi reb sa da kom pa ni ebs sxva das x va ino va ci u ri pro duqtis tes ti re bis sa Su a le bas aZ levs. fab la bis ba za ze SesaZ le be lia sxva das x va pro duq tis pro to ti pi re ba da ma Ti mci re ra o de no biT war mo e ba. ino va ci e bis la bo rato ri a Si ne bis mi er stu dents aqvs sa Su a le ba praq ti kul da ba zar ze ori en ti re bul cod nis mi Re bas Tan er Tad, ga ec nos Ta na med ro ve teq no lo gi ur miR we vebs.

bsuSi vi zi tis far g leb Si, mi nis t r ma axa li kor pusis sru li ad re a bi li ti re bu li me4 da me5 sar Tu lebi, ga nax le bu li zo o lo gi i sa da mi ne ro lo gi is ka bine te bi, iuri di u li kli ni ka, ga nax le bu li sa sa mar T lo sa i mi ta cio dar ba zi, Ta na med ro ve kri mi na lis ti ku ri la bo ra to ria da fo tovi deo stu dia mo i na xu la. Tamar sa ni ki Zis gan cxa de biT, axal sas wav lo wels ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si te ti ga nax lebu li kvle vi Ti da we se bu le be bi Ta da mZlav ri ma te ria lurteq ni ku ri ba ziT Sex v de ba.

qar Tu li ena ma kon t ro le be li or ga nos ga re Se

sa qar T ve los

ga naT le bi sa da

mec ni e re bis mi nis t r ma

Ta mar sa ni ki Zem bsu-s

re a bi li ti re bu li

sas wav lo kor pu se bi da

fab la bi da aT va li e ra

gagrZeleba me-2 gv. -ze

ic nob d nen ber Z nul gra ma ti kas da amas Tan er Tad cdilob d nen qar Tu li enis bu ne bi sa da gra ma ti ku li we sebis Ses wav la sac~.

nor ma li za ci is prin cip Ta Se mu Sa ve bas win uZR voda sa u ku no va ni fiq ri, sja, mu Sa o ba Te o ri ul sa kiTxTa gar Se mo. dRes nor me bi ga da sa xe dia, jer ki dev 1967 wels a. Sa ni Zes ewa da Tbi li si dan mo So re biT wa su li yo ori o de spe ci a lis t Tan er Tad enis nor me bis da sa muSa veb lad. es idea an der Zi viT dRe sac elo de ba am s rule bels. sa Wi roa da auci le be li Se iq m nas enis nor ma Ta dam d ge ni ko mi sia da ga da i xe dos nor me bi. aTo nis da pet ri wo nis sa li te ra tu ro sko leb Si uk ve ar se bob da eni sad mi Seg ne bu li mid go ma. `sity vis ko nas~ sul xansa bam wa um ZR va ra `an der Z na ma gi~: `ra me Tu qar Tul Ta ena Ta leq si ko ni ar Ra ra ipo e bo da, ra me Tu Jam Ta vi Tare bi Ta uCi no qmnil iyo...vi naT gan pa ti o sa ni ese wig ni dah kar go daT, ena qar Tu li Tvis Ta ne ba zed ga er y v naT~.

XII sa u ku nis Sem deg nor mi re bis sa fuZ v le bi Se ir ya. sa Su al sa u ku ne Ta we ri lo bi Ti Zeg le bis ena Si Se im C neva for ma Ta siW re le; XVIII sa u ku nis mi wu ruls qar Tu li ena, mi si leq si ka TiT q mis wa le ka aR mo sav lur ma na kad ma.

enis nor ma li za cia sa gan ge bo msje lo bis sag nad iq ca me19 sa u ku ne Si. gri gol or be li a ni wer da: `Cven qar Tu li enis uco di narT vin mog v ca uf le ba ase Tis kad ni e re biT uar v yoT, ukuv g doT da Sev c va loT didTa mec ni er Ta mi er da de bu li ka no ne bi~.

kla si ko si `pa su xi Svil Ta Si~ cru rus Ta velT da uswav lelT uwo debs Svi le bis Ta o bas da brals sdebs maT mdi da ri da ma Ra li enis wax de na Si. gr. or be li a ni we ras uwu neb da ser gei mes x sac: ver is wav la mes xim we ra, ve ra... mas das tad edo ma gi da ze fe ra di fan q riT aW re le bu li Jur nalga ze Te bi, me tad re kicxav da „dro e bis~ re daqto rebs...enis da ce mis erTerT mi ze zad igi `Jur na listi mwer le bis ~ (a xa li Ta o bis gar k ve u li na wi lis) qar Tulis nor me bis uco din ro bas mi iC nev da. mi si az riT, qarTu li enis eta lo ni aris saR m r To we ri li – `mar T lad mo u lev ne li sa un je Cuჱnis eni sa.~

d. yi fi a nis Se xe du le bi Tac gra ma ti ka cocxa li enis ka no nebs un da asa xav des, ar un da Ca mor Ces mas; ga u mar T le be lia ucxo ena TaT vis da ma xa si a Te be li ka te go ri e bis Se mo ta na da qar Tu li fra ze o lo gizme bis Sec v la kal ke biT.

22 aprili

i. Wav Wa va Zis me Ta u ro biT XIX sa u ku nis me o re na xe var Si gatar da or Tog ra fi u li re for ma da da iwyo brZo la mwer lo ba Si di a leq tiz me bis da kal ke bis ganu kiTxav Se mo ta nas Tan. ilia da mi si Ta na mo az re ni mi iC nev d nen, rom sa li te ra tu ro ena un da daax lo e bo da xal xur mety ve le bas `xal xia enis ka no nis dam de bi da ara an banT Te o re ti ka~). sa lite ra tu ro enam xe li aiRo Zve li aso e bis xma re ba ze. qar Tu li enis mcod ne Ta kre bam da ad gi na bev ri enob ri vi nor ma.

XIX sa u ku nis me o re na xev ridan iwye ba ar se bi Ti xa si a Tis mu Sa o ba sa li te ra tu ro enis saci lo bel sa kiTx Ta mo sag va reblad, mom wi fe bu li iyo ni a da gi nor ma li za ci i saT vis. XX sa u kunis da sawyis Si sa li te ra tu ro enis nor mi re bis is to ri a Si gark ve u li ro li Se as ru la p. Wa ra ias, s. gor ga Zis, iv. ja va xiS vi lis, i. yif Si Zis, k. ke ke li Zis, p. in goroy vas, iust. abu la Zis, a. Sa niZis, g. ax v le di a nis, d. uz na Zis, s. ja na Si as, arn. Ci qo ba vas, s. ya uxCiS vi li sa da sxva mec ni er Ta naSro meb ma da ga mos v leb ma.

18991900 wleb Si qu Ta isSi am miz niT sa gan ge bo wrec ki yo fi la, mog vi a ne biT ase Ti wre Tbi lis Sic Seq m ni la. ro ca ar ar se bob da sa li te ra tu ro enis nor ma Ta dam d ge ni ko mi sia, Se imC ne o da ten den cia nor mi re bi saken, `ax la yve la gam s wo re bels Ta vi si gra ma ti ka udevs ji be Si da imis mi xed viT as wo reb so~, _ wer da ga zeT `Si na u ri saq me e bis~ re daq to ri s. mWed li Ze.

1920 wels ga i mar Ta enis mcod ne Ta kon fe ren cia. sa or gani za cio ko mi si am (wev re bi: a. Sani Ze, g. ax v le di a ni, k. ke ke li Ze, s. gor ga Ze, vuk. be ri Ze) 1921 wels ga mos ca wig na ki `sa li te ra tu ro qar Tu li saT vis ~ ( p ro eq ti qarTu li or Tog ra fi is sa da vo sakiTxe bis mo sa wes ri geb lad).

1925 wels da ar s da cen t ralu ri sa ter mi no lo gio ko mi sia, 1934 wels ga naT le bis sa xal xo ko mi sa ri at Tan Ca mo ya lib da qarTu li sa li te ra tu ro enis norma Ta dam d ge ni res pub li ku ri ko mi sia (30 wev ris Se mad gen lobiT), ro mel mac 1936 wels cal ke wig nad ga mos ca `sa li te ra tu ro qar Tu lis nor me bi~(I).

1946 wels sa qar T ve los mecni e re ba Ta aka de mi is pre zi di umTan Se iq m na nor ma Ta dam d ge ni komi sia. mas jer si mon ja na Sia Tav mj do ma re ob da, Sem deg _ a. Sa ni Ze.

1953 wels sa qar T ve los minis t r Ta sab Wos Tan Se iq m na Ta named ro ve qar Tu li sa li te ra turo enis nor ma Ta dam d ge ni mudmi vi sa xel m wi fo ko mi sia, rom lis xel m ZR va ne lo ba av to ma tu rad ekis re bo da mi nis t r Ta sab Wos Tav m j do ma res, xo lo ko mi si a Si Se di od nen cno bi li qar T ve li mec ni e re bi, mwer le bi, pre sis muSa ke bi.

ama ve wels enaT mec ni e re bis in s ti tut Si Ca mo ya lib da enis nor ma Ta gan yo fi le ba, ro me lic 1963 wels gar da iq m na mety ve lebis kul tu ris gan yo fi le bad. mas 19531982 wleb Si xel m ZR vane lob da iv. gi gi ne iS vi li, 19822006 wleb Si _ Su qia af ri do ni Ze, 2006 wels ki air Ci es T. va Sa ki Ze.

swo red am nor ma Ta sa fuZvel ze da mu Sav da «sas ko lo orTog ra fi u li leq si ko ni», rome lic 1941 wels ga mo i ca, me o re

qar Tu li ena ma kon t ro le be lior ga nos ga re Se

ga mo ce ma 1946 wels da i beW da, xo lo me sa me _ 1949 wels, 1968 wels ki ga moq vey n da v. To fu ria sa da iv. gi gi ne iS vi lis vrce li «qar Tu li enis or Tog ra fi u li leq si ko ni~. ma Sin am leq si kon Si 15000 er Te u li Se di o da, sa boloo ga mo ce ma ki, ro me lic 1998 wels gan xor ci el da, 80000mde er Te uls Se i cavs. 1965 wli dan mo yo le bu li dRem de sam jer gamo i ca v. To fu ri as «qar Tu li ena da mar T l we ris zo gi er Ti sakiTxi».

1970 wels ga moq vey n da `Ta named ro ve qar Tu li sa li te ra turo enis nor me bi~ (kre bu li pir veli re daq to ri iv. gi gi ne iS vi li), pir vel kre buls da ma te bis saxiT er T vis ada mi an Ta sa ku Ta ri sa xe le bis sa re ko men da cio sia. Ta na med ro ve qar Tu li sa li tera tu ro enis nor me bi da i beW da ag reT ve mi nis t r Ta sab Wos bi ule te neb Si: 1985 w. N 12 da 1987 w. N3.

enaT mec ni e re bis in s ti tut Si 1972 wli dan da ar s da spe ci a luri kre bu li `qar Tu li sity vis kul tu ris sa kiTxe bi~. aq qvey nde ba we ri le bi sa li te ra tu ro enis nor mi re bis Se sa xeb.

1991 wels mi nis t r Ta sabWos Tan ar se bu li Ta na med ro ve qar Tu li sa li te ra tu ro enis

nor ma Ta dam d ge ni mud mi vi saxel m wi fo ko mi sia ga da keT da sa qar T ve los pre zi den t Tan ar se bul mud miv sa xel m wi fo ko mi si ad. ma Sa sa da me, ko mi sia uSu a lod qvey nis pre zi dents da eq vem de ba ra mas eva le bo da nor ma Ta dad ge nas Tan er Tad qvey nis enob ri vi po li ti kis gansazR v ra da re gu li re bac. igi ve ekis ra sa qar T ve los par la mentis sa xel m wi fo enis qve ko mitet sac. qvey nis gar Tu le bu li sa zo ga do eb rivpo li ti ku ri mdgo ma re o bis ga mo ko mi siis saq mi a no ba ram de ni me wliT Sewy da. sa or ga ni za cio mu Sa o ba ga nax l da 1994 wels. 1995 wlis oq tom ber Si ga i mar Ta ko mi siis pir ve li sxdo ma. 1996 wels qu Ta is Si Se iq m na sa qar T ve los sa xel m wi fo enis fun q ci o ni rebis ma kon t ro le be li ko mi sia da enis sam sa xu ri, xo lo 1997 wels da ar s da sa qar T ve los enis saxel m wi fo pa la ta.

2002 wels ga mo vi da S. af rido ni Zis «Cve ni ena qar Tu li», ama ve wels ga mo i ca «Jur na listis sti lis ti ku ri cno ba ri», 2004 wels ga moq vey n da l. le Javas «axa li qar Tu li sa li te ratu ro enis nor ma li za ci is is toria da prin ci pe bi», ama ve wels ga mo vi da a. ara bu lis «qar Tu li mety ve le bis kul tu ra», 2009 wels da i beW da «Jur na lis tis or Tog ra fi ulsti lis ti ku ri

leq si ko ni~ da mra va li sxva. qarTu li mety ve le bis kul tu ris gan yo fi le bam ga mos ca «pa ro nime bis leq si ko ni»; «Jur na listis or Tog ra fi ulsti lis tiku ri leq si ko ni».

2004 w. enis nor ma Ta dam d ge ni mud miv moq me di ko mi si ac ga uq mda. Se iq m na ara qar Tu le no vanTaT vis qar Tu li enis swav le bis cen t ri. enaT mec ni e re bi Tan x mde bi an, rom nor ma Ta dam d ge ni da Sem deg am nor me bis Ses ru le bis ma kon t ro le be li in s ti tu cia qve ya na Si auci leb lad un da arse bob des, Tum ca, vis un da eq vemde ba re bo des da ra uf le ba mo sile ba un da hqon des, ama ze gan s xva ve bu li po zi ci e bi ar se bobs.

akad. av Tan dil ara bu li adas tu rebs, rom bo lo xa nebSi qar Tu li enis uam ra vi nor ma Se ic va la. `Cven sis te ma ti u rad vmu Sa obT leq si ko neb ze, ga movcemT ki dec pa ta ra leq si ko nebs (sas ko lo or Tog ra fi u li leqsi ko ni, Jur na lis tis sti listi ku ri cno ba ri da a.S.). am ga moce meb Si Se ta ni lia yve la dRes ar se bu li si ax le, mag ram ma Ti dam k vid re bis T vis un da ar sebob des sa xel m wi fo in s tan cia, ro mel sac war vud genT am siax le ebs, isi ni dam t kic de ba da

yve las T vis sa val de bu lo gaxde ba~.

ka xa ga bu nia fiq robs, rom `struq tu ra, ro me lic enis siwmin de ze iz ru nebs, uSu a lod par la ments un da eq vem de ba rebo des. es un da iyos ze in s ti tuci u ri struq tu ra, ro me lic sa mi nis t ro eb sac (maT So ris, ga naT le bis sa mi nis t ro sac) konk re tu li nor me bis dac vas Tu teq s te bis Cas wo re bas da a val debu lebs. vis aqvs pa su xi, ra, rogor un da vTqvaT an dav we roT, ro ca aTi wlis gan mav lo ba Si enaSi ukon t ro lod mkvid r de boda am de ni ucxo da ara bu neb ri vi for ma Tu sity va, ras gvety vis struq tu ra, ro gor ga dawy vets? nor mac cocxa lia, isic ic v leba. ena iv se ba, Se mo dis sity ve bi, rom le bic ar sad fiq sir de ba. yo vel Tav moy va re qve ya na Si yovel wels ga mo i ce ma or Tog rafi u li leq si ko nis Cas wo re be bi. Cven Tan aT wel ze me tia ara fe ri ga nax le bu la~.

mim di na re wels, 13 ap rils, mwe ral Ta sax l ma umas pin Z la sa ja ro dis ku si as Te ma ze „qarTu li ena dRes: nor me bi da sinam d vi le~. qar Tu li enis be di sa Tuoa. ro gor un da Se vi narCu noT enis sim did re da ro gor un da mo var goT is Ta na med rove o bas _ mwe ral Ta sax l Si am da sxva sa kiTxeb ze isa ub res mom x seneb leb ma.

ro go ria Ta na med ro ve qarTu li ena? ra ga mow ve ve bis wi na Se dgas is? swo red am am bebs uy ve ba mwe ral Ta sax l Si Sek re bil msmene lebs enaT mec ni e ri mze qa la Sani Ze.

mze qa la Sa ni Ze ax la ima ze wuxs, rom dro Ta gan mav lo ba Si 1978 wlis ap ri lis dRe e bi mxolod ofi ci a lur ri tu a lad iqca, rac, mi si TqmiT, cu di ar aris, Tum ca am bobs, rom am ri tu als ena ze zrun vac un da moh y ve bodes. enaT mec ni e ri fiq robs, rom enis gan vi Ta re bi saT vis, er Ti mxriv, sa xel m wi fo eb ri vi zrunvaa sa Wi ro, me o re mxriv ki, sa zoga do e bam kar gad ga ac no bi e ros mSob li u ri enis Se nar Cu ne bi sa da gan vi Ta re bis mniS v ne lo ba. es sa zo ga do e bis mo na wi le o bis gare Se ver mo xer x de ba da mxo lod enis de par ta men ti sa Tu enis nor me bis ko mi si is fun q ci o ni rebi Ta da mu Sa o biT ver amo i wu reba yve la is sa Wi ro e ba, rom le bic enis gan vi Ta re bas Tan aris da kavSi re bu li:

„Cven Se iZ le ba nor me bi davad gi noT, dav we roT, aTa si wignis ti ra JiT ga mov ceT, mag ram es nor me bi iq ne ba mkvda ri. xal x Si un da gav r cel des nor me bi. xal xi un da mo na wi le ob des am nor me bis mi Re ba Si. Tu xal x Si ar gav r celda nor ma, iq ne ba es gra ma ti ku li Tu leq si ku ri, ise Cven, enaT mecni e reb ma, ram de nic ar un da vweroT, ara fe ri ga mo va~. am az ris sa i lus t ra ci od mze qa la Sa niZes ram de ni me ma ga li Ti moh yavs. maT So ris er Ti ma ma miss, aka ki Sa ni Zes, da ki dev erT ga mo Ce nil enaT mec ni ers, ar nold Ci qo bavas, ukav Sir de ba. moq me de ba 1944 wels ja va Si, sa na to ri um Si, xdeba: „mi i armo i a res sa na to ri u mi, yve la fe ri wa i kiTxes, ked lis gaze Te bi iyo ma Sin. zo gi mo i wo nes, zo gi da i wu nes. ori vem er Tx mad da i wu na ter mi ni „dam s ve ne be li~, rad gan „dam s ve ne be li~ aris moqme de bi Ti gva ris mim Re o ba da niSnavs, rom is as ve nebs mas. da Se moi Res ma ma Cem ma da ar nol d ma, er Tma „mes ve ni~, me o rem _ „dam s ve ne~. iyo er Ti xar xa ri da si ci li, aba, Sen mes ve ne ebs ekuT v ni Tu dam sve neb so. ra Tqma un da, ara fe ri ar ga mo u vi daT, imi tom rom ena Si rom er Txel Se mo va for ma da is sa yo vel Tao gax de ba~.

enis sim did re sa da gan vi Tare ba ze sa u bars mze qa la Sa ni Ze qar Tul Ta na med ro ve li te ratu ra ze dak vir ve biT ag r Ze lebs. is wuxs, rom Ta na med ro ve mwerle bis ume tes na war mo e beb Si ar Cans enob ri vi Zi e bis mcde lo ba. sam wu xa rod, uka nas k nel pe ri odSi qar Tu li ena ga Ra rib da da davi da sa kan ce la rio enis nor mebze. mi si TqmiT, es gan sa kuT re biT Se sam C ne via ma Sin, ro de sac po liti ko se bi la pa ra ko ben, ma Ti ena ki sul uf ro da uf ro iki debs fexs sa zo ga do e ba Si. swo red amis

dasawyisi 1-el gv. -ze

ga mo akis rebs mze qa la Sa ni Ze gansa kuT re bul pa su xis m geb lo bas Ta na med ro ve qar T vel mwer lebs:

„ro de sac kar gi mwe ra li raRac sity vas Se mo i tans, fra zas ax le bu rad Se mo at ri a lebs, is auci leb lad gav r cel de ba. qarT lur sa da zo gi erT sxva di aleq t Si ar se bobs sity va „Si nabe ra~. mag ram vin ico da es? sa nam kon s tan ti ne gam sa xur di am ar gamo i ye na er Txel, or jer, sam jer, ma nam de sity va kvde bo da. da aseTi kar gi, Za li an kar gi leq si ka kvde ba, xal xo. sof leb Si aris kidev es qar Tu li sity ve bi. go derZi Co xel ma bev ri Se mo i ta na. er Ti mxriv, sa xel m wi fo eb ri vi zrun va da, me o re mxriv, xal xis in te resis gaR vi Ze ba eni sad mi. sxva na irad, qar Tu li ena mok v de ba.

Jur na lis t ma zvi ad qo ri Zem gan sa kuT re bu li yu radRe ba dauT mo Jur na lis te bi sa da po liti ko se bis sa mety ve lo enas. mi si az riT, im ti pis sin taq si, ro melsac po li ti ko se bi iye ne ben, enisT vis dam Rup ve lia, Tum ca ima sac am bobs, rom amis mi ze zi is is tori u li si nam d vi lea, ro mel Sic qar T vel po li ti ko sebs mo u wi aT gan vi Ta re ba:

„qar Tul enas Ta vi si is tori u li gan vi Ta re bis man Zil ze ar hqo nia, ai, ase Ti po li ti kuri plas ti, rad gan po li ti kuri pro ce si am ena ze aras d ros war mar Tu la, Tu ar Cav T v liT xan mok le cdu ne bas po li ti kur dis kur s Si qar Tu li enis ga aqti u re bi sa, rac hqon da ilia WavWa va Zes da ni ko ni ko la Zes. me re, ro ca uk ve bol Se vi ku ri ena Semo vi da, Cven ar gvqon da aq ti u ri po li ti ku ri ena. Se sa ba mi sad, es me di a e nac imi tom aris ase gaq vave bul mdgo ma re o ba Si, rom Cven praq ti ku lad aR mov C n diT im kli Se eb Si da qar Tu li Jur na liti ka sa ub robs im kli Se e biT, rome lic sab Wo Ta Jur na lis tur ma praq ti kam da am k vid ra~.

rac Se e xe ba ena ze sa xel m wifo eb riv zrun vas, enaT mec ni e rebi Tan x m de bi an, rom sa xel m wi fo enis dac vas sWir de ba enob ri vi po li ti ka, sa ka non m deb lo da ins ti tu ci u ri uz run vel yo fa. sagan ge bod un da aRi niS nos, rom es sa kiTxi gaT va lis wi ne bu lia 2015 wlis 22 iv niss sa xel m wi fo enis Se sa xeb par la men tis mi er mi Rebu li ka no niT, sa ka non m deb lo nor me bi, ro mel Ta mi xed vi Tac un da da re gu lir des sa xel m wifo enis fun q ci o ni re ba, qa o suria da srul yo fam de maT jer kidev bev ri ak lia.

am ri gad, Ta na med ro ve qar Tuli sa li te ra tu ro enis sa va lalo mdgo ma re o bas ga na pi ro bebs is, rom ga da sa xe dia nor me bi da ar ar se bobs ma kon t ro le be li or ga no, rom li Tac da vi cavT enis siw min des.

aso ci re bu li pro fe so rina na cecx la Ze



































33aprili

fa kul tet ze ara er Ti mniS v ne lo va ni si ax lea

„ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wifo uni ver si te tis iuri di u li fa kul teti da mo u ki de bel struq tu rul er Te ulad so ci a lur mec ni e re ba Ta, biz ne si sa da sa mar Tal m cod ne o bis fa kul te tis da yo fis Se de gad, 2014 wlis seq tem berSi Ca mo ya lib da. fa kul tet ze iricxe ba 443 stu den ti. mu Sa obs 14 ak de mi u ri pi ri da 25mde mow ve u li spe ci a lis ti. aucile be lad un da aRi niS nos, rom mow ve ul

spe ci a lis tebs So ris sa leq cio kur se bi mih yavT sam moq med da erT re zer vis mosa mar T les, rom leb sac aqvT mi ni mum 5 wel ze me ti mo sa mar T led mu Sa o bis praqti ku li ga moc di le ba.

fa kul te ti axor ci e lebs erT saba ka lav ro _ sa mar Tal m cod ne o bis da erT sa ma gis t ro _ sa mar T lis sa gan manaT leb lo prog ra mas. ori ve prog ra ma sak ma od ma Ra li re i tin gu lo biT ga moir Ce va, Tum ca, sa ba ka lav ro prog ra maze ma inc xaz gas miT un da aRi niS nos, rom bo lo sa mi we lia is sa qar T ve los mas Sta biT li de ris po zi ci as inar Cu nebs da abi tu ri en t Ta mi er pir ve li ad gi lis ganacxa de bis mi xed viT erT ad gil ze mo dis xu Ti dan Svid kon kur san tam de.

Cve ni sa gan ma naT leb lo prog ra me bis re i tings, vfiq robT, ga na pi ro bebs mi nimum Sem de gi sa mi ga re mo e ba:

a) pro fe sor mas wav le bel Ta ma Ra li kva li fi ka cia.fa kul tets am Ja mad hyavs 3 pro fe so ri, 5 aso ci re bu li pro fe so ri da 6 asis tent pro fe so ri. Cve ni fa kulte tis pro fe su ra sak ma od axal gaz r duli gun dia da isi ni Za la sa da ener gi as ar iSu re ben sam sa xu re ob ri vi mo va le o bis Ses ru le bi sas, ase ve, sxva das x va sa mec nie ro kvle veb Si, kon fe ren ci eb Si, sim po ziu meb Si mo na wi le o biT mud mi vad zru na ven sa ku Ta ri kva li fi ka ci is asa maR leb lad.

b) da saq me bis baz ris mzar di moTxovni le ba pro fe si o nal kad reb ze. wels Cvens fa kul tets hqon da Sex ved re bi dam saq meb leb Tan da kur s dam Tav re bu

leb Tan. am Sex ved re bis pro ces Si metnak le bi cdo mi le biT ir k ve va, rom Cve ni kur s dam Tav re bul Ta da saq me bis sa Su alo pro cen tu li maC ve ne be li 70dan 80 pro cen tis far g leb Si mer ye obs. es, ra Tqma un da, ar aris ide a lu ri maC ve ne beli, Tum ca dRe van de li da saq me bis ba zars Tu ga viT va lis wi nebT, sak ma od kar gia.

g)swav lis pro ces Si yu radRe bis gamax vi le ba praq ti kul unarCve ve bis ga

mo mu Sa ve ba ze. fa kul tet ze yve la pi robaa Seq m ni li imi saT vis, rom stu den teb ma Te o ri u li cod nis praq ti ku li ga mo yene ba mo ax di non. amis T vis fa kul tet ze fun q ci o ni rebs ga re mon te bu li da Tana med ro ve teq no lo gi e biT aR Wur vi li kri mi na lis ti kis ka bi ne ti, iuri di u li kli ni ka da sa sa mar T lo sa i mi ta cio darba zi.

kri mi na lis ti kis ka bi ne tis sa fuZvel ze stu den tebs eZ le vaT Se saZ leblo ba war mar Ton kon k re tu li sa ga moZi e bo moq me de be bi da na Sa u lis kva lis da sad ge nad, mis amo sa Re bad, da sa mag reblad da sxv. iuri di ul kli ni ka Si stu dentebs Se uZ li aT kor di na to ris xel m ZR vane lo biT (kor di na to ri dam k vid re bu li

praq ti kis mi xed viT aris mo sa mar T led na mu Se va ri ga moc di li kad ri) kon k retul kli en tebs ga u wi on iuri di u li momsa xu re ba, ga u wi on kon sul ta cia, Se ud ginon do ku men ta cia, ga na xor ci e lon rig saq me eb ze sa sa mar T lo Si war mo mad genlo ba da sxva. xaz gas miT un da aRi niS nos, rom iuri di ul kli ni ka Si mom rav l da kli en t Ta ra o de no ba da mxo lod ga sul wels 200ze me ti saq me Se mo vi da iuridi ul kli ni ka Si. es tra di cia grZel deba mim di na re pe ri od Sic da amiT Cve ni fa kul te ti er Ti mxriv ex ma re ba Cvens mo qa la qe ebs, xo lo me o re mxriv stu dente bi iZe nen did praq ti kul ga moc di lebas. stu den tebs Za li an mos wonT ase ve sa sa mar T lo sa i mi ta cio dar baz Si imiti re bul pro ce seb Si mo na wi le o ba da

xSi rad aris kon kur si Tu vin un da iTama Sos mo sa mar T lis ro li. es mety ve lebs or ra me ze: pir ve li, _ kar gad swav lis mo ti va ci a ze, imi tom, rom mo sa mar T le yve la ze mcod ne fi gu raa di di pa su xism geb lo biT, ro me lic ga dawy ve ti le bas sa xel m wi fos sa xe liT acxa debs da me ore, _ pro fe si i sad mi ltol va ze, imi tom, rom yve la iuris tis sur vi lia mi aR wi os Rir se u li mo sa mar T lis sta tuss. Tumca, sak ma od sa in te re soa sxva ro le bis Ses ru le bac, sa dac stu den te bi av le nen Ta vi anT Te o ri ul cod nas.

auci le be lia aRi niS nos, rom Cve ni fa kul te tis ba za ze war ma te biT funq ci o ni rebs sa zafxu lo sko la èv rokav Si ris sa mar Ta li sam x reT kav ka si is qvey neb Si~. aR niS nu li sa zafxu lo sko la xor ci el de ba ev ro kav Si ris Janmo nes sa xe lo bis gran tis far g leb Si. wels aRniS nu li sko la imu Sa vebs 1624 iv liss, stu den t Ta re gis t ra ci is pro ce si 3 maiss das rul da da sko la Si mo na wi le o bis mi sa Re bad 25 va kan tur ad gil ze da re gist rir da 97 stu den ti msof li os 26 qveyni dan. sa zafxu lo sko la Si leq ci ebs wa ikiTxa ven av s t ri e li, es to ne li, Tur qi da qar T ve li pro fe so re bi. sa gu lis x moa, rom am zafxuls Cve ni fa kul te tis mona wi le o biT mo ge bu li iq na axa li erazmus pli u sis Janmo nes sa xe lo bis axa li gran ti. am gran tis mo na wi le e bi ari an ase ve es to ne Tis, av s t ri is, Tur qe Tis, ru se Tis, azer ba i ja nis da som xe Tis univer si te te bi. aR niS nu li gran ti, romlis sa xel wo de baa èv ro kav Si ris kvle

ve bis swav le ba kav ka si is qvey ne bi saT vis~ grZel de ba 2016 wli dan 2019 wlis CaT vliT da igi mo i cavs er Tob li vi kvle vebis gan xor ci e le bas, sa mec ni e ro Jur nalis da fuZ ne bas, axal gaz r da mkvle varTa se mi na re bis war mar T vas, sa zafxu lo sko lebs da sxva. wle van del sa zafxu lo sko la Si Ta na da fi nan se ba gan xor ci elde ba aR niS nu li gran ti dan. am gran tis far g leb Si uk ve mim di na re wlis 1823 aprils sa mi mkvle va ri im yo fe bo da qa laq grac Si à xal gaz r da mec ni ermkvle varTa se mi nar ze~.

iuri di u li fa kul te ti ori we lia aris èv ro pis iuri di u li fa kul te tebis aso ci a ci is~ wev ri. wels am aso ci aci is egi diT qa laq gro nin gen Si ga i mar Ta kon fe ren cia, sa dac di di yu radRe ba da

si ax le e bi fa kul te tis cxov re ba Si, miR we u li war ma te be bi, gan xor ci e le bu li pro eq te bi, ga re mon te bu li da Ta na med ro ve teq no lo gi e biT aR Wur vi li kri mi na listi kis ka bi ne ti, iuri di u li kli ni ka, sa sa mar T lo sa i mi ta cio dar ba zi, kom for tu li sa mu Sao ga re mo ro gorc pro fe so re bis T vis, ise stu den te bis T vis, sa mo mav lo geg me bi da per s peq ti ve bi… am da sxva sa kiTxeb ze sa ub robs Cve ni ga ze Tis stu ma ri, iuri di u li fa kul te tis de ka ni, ba to ni adam ma xa ra Ze.

eT mo sa mar T lis swav le bis prob le mebs d ase ve, sa mec ni e ro kuTxiT mra val aqtu a lur da sa dao sa kiTxebs. aR niS nul kon fe ren ci a Si mo na wi le o bis pro ces Si da vam ya re kon taq te bi, sa dac ho lan diis, av s t ri is da ame ri kis uni ver si teteb ma ga moT q ves mzad yof na stu den t Ta gac v li Ti prog ra me bis Se sa xeb. am Ja mad mim di na re obs eleq t ro nu li mo la pa rake be bi cal ke ul de ta leb ze da vfiq rob ar un da iyos So re u li per s peq ti va is faq ti, rom Cven ma stu den teb ma gac v liTi prog ra mis far g leb Si mi a kiTxon ma Ti sur vi lis Sem Tx ve va Si ev ro pi sa Tu ameri kis uni ver si te tebs.

auci le bel aR niS v nas sa Wi ro ebs is ga re mo, sa dac Cvens stu den tebs ux debaT swav la an pro fe su ras mu Sa o ba. ax da

di di xnis nat v ra, fa kul tets hqo no da kom for tu li, ga re mon te bu li ga re mo. mim di na re zafxuls mTli a nad ga re mon tda Cve ni sas wav lo audi to ri e bi, sa mu Sao ofi se bi, ko ri do ri, fa kul te ti aRi Wurva axa li teq ni kiT, mo ewyo kom pi u te ru li stu den tu ri kuTxe. fa kul tet ze ga keTda am fi Te at ris msgav si Se fe ni li audito ria, ro me lic uax lo es xan Si iq ce va sa kon fe ren cio da dis tan ci u ri leq cie bis wa sa kiTx dar ba zad. da geg mi lia da ma le das rul de ba fa kul te tis Sex vedre bis oTa xis Seq m na, sa dac fa kul te tis stum rebs mi vi RebT saq mi an ga re mo Si. er Ti sity viT, fa kul tet ze aris ara erTi mniS v ne lo va ni si ax le da sa mo mav lo per s peq ti ve bi, ro me lic vfiq robT, rom upa su xebs Ta na med ro ve ga mow ve vebs~.

















si ax le e bi fa kul te tis cxov re ba Si, miR we u li war ma te be bi, gan xor ci e le bu li pro eq te bi, ga re mon te bu li da Ta na med ro ve teq no lo gi e biT aR Wur vi li kri mi na-lis ti kis ka bi ne ti, iuri di u li kli ni ka, sa sa mar T lo sa i mi ta cio dar ba zi, kom-for tu li sa mu Sao ga re mo ro gorc pro fe so re bis T vis, ise stu den te bis T vis, sa-mo mav lo geg me bi da per s peq ti ve bi...… am da sxva sa kiTxeb ze sa ub robs Cve ni ga ze Tis stu ma ri, iuri di u li fa kul te tis de ka ni, ba to ni adam ma xa ra Ze.



di di xnis nat v ra, fa kul tets hqo no da kom for tu li, ga re mon te bu li ga re mo. mim di na re zafxuls mTli a nad ga re mon tda Cve ni sas wav lo audi to ri e bi, sa mu Sao ofi se bi, ko ri do ri, fa kul te ti aRi Wurva axa li teq ni kiT, mo ewyo kom pi u te ru li stu den tu ri kuTxe. fa kul tet ze ga keTda am fi Te at ris msgav si Se fe ni li audito ria, ro me lic uax lo es xan Si iq ce va sa kon fe ren cio da dis tan ci u ri leq cie bis wa sa kiTx dar ba zad. da geg mi lia da ma le das rul de ba fa kul te tis Sex vedre bis oTa xis Seq m na, sa dac fa kul te tis stum rebs mi vi RebT saq mi an ga re mo Si. er Ti sity viT, fa kul tet ze aris ara erTi mniS v ne lo va ni si ax le da sa mo mav lo per s peq ti ve bi ro me lic vfiq robT, rom upa su xebs Ta na med ro ve ga mow ve vebs~.

42 aprili



































mim di na re we li gan sa kuT rebiT mniS v ne lo va ni iyo _ far To mas S ta biT, Rir se u lad, aka demi u rad aRi niS na uni ver si te tis 80 wlis iubi le da ki dev er Ti la ma zi fur c liT Se iv so mi si is to ria. gim na zi i dan uni ver site tis ken mi ma val gza ze is re gio nis Zi ri Tad sa gan ma naT leb lo ke rad Ca mo ya lib da. ula ma ze si ge og ra fi u li mde ba re o ba da

swav le bis 80wli a ni ga moc dile ba uni ver si te tis sa vi zi to ba ra Tad iq ca. dRe i saT vis, ganaT le bis sis te ma Si rTu li gamow ve ve bis pe ri od Si, mem k vidre o biT mi Re bul Cve ni kuTxis sa gan Zurs gaf r Txi le ba, Se narCu ne ba, gan vi Ta re ba da Ta na medro ve stan dar teb Tan mi sa da ge ba esa Wi ro e ba. uni ver si te tis ori Zi ri Ta di mi mar Tu le ba _ ga naTle ba da mec ni e re ba mud miv di nami ka sa da gan vi Ta re bis pro cess gu lis xobs. ne bis mi e ri pro ce sis Se fa se bis kri te ri ums mi si di nami ku ro bis xa ris xi war mo ad gens. ga naT le bi sa da mec ni e re bis gan vi Ta re ba war mo ud ge ne lia srul yo fi li in f ras t ruq turis, ke Til mowyo bi li audi tori e bi sa da Ta na med ro ve la bora to ri e bis ga re Se. am mi mar Tule biT gan vi Ta re ba di pro ce si ki uni ver si tet Si swra fad mimdi na re obs. ga nax le bu li Ria saspor to mo e da ni, uni ver si te tis ezo da cen t ra lu ri foie yve la uni ver si te tels axa rebs. sxva fa kul te tis Se sa xeb, dar w mu nebu li var, ma Ti war mo mad gen le bi isa ub re ben. me mim di na re sas wavlo wlis im cvli le beb ze ga vamax vi leb yu radRe bas, rom le bic sa bu ne bis mety ve lo mec ni e re baTa da jan dac vis fa kul tet ze gan xor ci el da. gan sa kuT re bu li na bi je bia ga dad g mu li in ter naci o na li za ci is Tval saz ri siT. gar k ve u li ga moc di le ba am mi

mar Tu le biT gvqon da _ wle bia fa kul tet ze swav lo ben azar bai ja ne li, Tur qi, ru si da uk ra ine li stu den te bi. isi ni pir vel wels euf le bi an qar Tul enas da Sem deg qar Tu le no van prog ra maze ag r Ze leb d nen swav las. wels fa kul tet ze amoq med da dip lomi re bu li me di ko sis er T sa fexu ri a ni in g li su re no va ni sa ganma naT leb lo prog ra ma, ro me

lic sru lad in teg ri re bu li da ori en ti re bu lia Ta na med ro ve stan dar teb ze. aR niS nul progra ma ze dRe i saT vis Ca ricxu lia in do e Tis 37 mo qa la qe. Cven am mimar Tu le biT kvlav ve lo de biT Sev se bas. vcdi lobT, sa er Ta Sori so ur Ti er To be bi uf ro metad ga vam ya roT. sul ax la xan me

srul yo fi li in f ras t ruq tu ra,ke Til mowyo bi li audi to ri e bi da

Ta na med ro ve la bo ra to ri e bi mo ran du mi ga for m da ya za xe Tis q. aq to bes sa me di ci no uni ver sitet Tan, rom lis sa fuZ vel zec fa kul te tis sa me di ci no ga naTle bis cen t ris ba za ze mom za debu li ru su le no va ni mok le vadi a ni prog ra ma ga i a ra aR niS nuli uni ver si te tis Teq v s met ma ma gis t ran t ma. am Ja mad, mo lapa ra ke ba mim di na re obs as ta nis sa me di ci no uni ver si tet Tan. me mo ran du me bi ga for m da ase ve, ka na dis sas ka Ce va nis sa me di ci no uni ver si tet Tan. ka na dis sas keCe va nis da po lo ne Tis si le zi is sa me di ci no sko las Tan er Tad fa kul te tis ba za ze dawye bu lia mu Sa o ba as T mi sa da sxva aler giul da a va de ba Ta sa er Ta So ri so epi de mi o lo gi u ri kvle vi saT

vis er Tob li vi sa mec ni e ro proeq tis gan xor ci e le bis miz niT. mo xa ru li varT, rom sa er Ta Sori so in te re si Cve ni uni ver site tis mi marT dRi TidRe iz rde ba. ga aq ti ur da stu den t Ta da pro fe sormas wav le bel Ta mo bi lo bis pro ce si. sa i u bi leo wels mi eZR v na sxva das x va Ro nis

Zi e ba, maT So ris sa er Ta So ri so sa zafxu lo sko la `e ko lo gi u ri cno bi e re ba da ga re mos dac vi Ti ga naT le ba~ da sko lase mi na ri `bi o me di ci nis aq tu a lu ri sakiTxe bi~, rom lis far g leb Sic qar T vel ma da ucxo el ma profe so reb ma Ca a ta res leq ci e bi, mas terkla se bi da la bo ra tori u li me ca di ne o be bi. ga mo i ca sa xel m ZR va ne lo e bi, ro gorc sabu ne bis met ve lo mec ni e re ba Ta, ase ve jan dac vis mi mar Tu le biT. mTe li wlis gan mav lo ba Si etapob ri vad xde ba wig na di fon dis Sev se ba, ave jis, Ta na med ro ve labo ra to ri u li da kom pi u te ruli teq ni kis ga nax le ba.

ga ci le biT Ta na med ro ve da kom for tu li gax da sa fa kulte to siv r ce. fo i e Si ga mo i yo ad gi le bi, sa dac da id ga in terne tiT aR Wur vi li kom pi u te rebi. sa si a mov noa, rom aR niS nu li siv r ce e bi mTe li dat vir T viT fun q ci u rebs. sru lad ga nax lda zo o lo gi i sa da mi ne ra lo giis ka bi ne te bi. Cve ni eme ri tu sebis, pro fe sormas wav leb le bi sa da la bo ran te bis Za lis x me viT wle bis gan mav lo ba Si Seg ro vili, Se na xu li da Cve nam de mo tani li eq s po na te bi Ta na med ro ve in te ri er Si, Se sa ba mis sa ga mo feno sten deb ze gan Tav s da da mi si, ro gorc sas wav lo Tval sa Ci noe bis, ga mo ye ne ba bev rad uf ro kom for tu li gax da. mi ne ra lo

gi i sa da zo o lo gi is Ta na med rove ka bi ne ti dRes fa kul te tis mSve ne baa. dar w mu ne bu li varT, es mdi da ri ma sa la, ro mel Ta So ris bev ri uni ka lu ri eq s pona tia, mo ma val Si ki dev uf ro metad Se iv se ba. sul ma le ga ix s ne ba ga nax le bu li sto ma to lo gi uri kli ni ka, ro mel mac Se ic va la ad gil m de ba re o ba. vi me dov neb, swo ri mar ken ti gu li mid go ma da kli ni kis Ta na med ro ve aR Wurvi lo ba, ro mel sac dRedRe ze ve lo de biT, war ma te buls gaxdis kli ni kis saq mi a no bas da aseve, mniS v ne lo va ni iq ne ba stoma to lo gi is mi mar Tu le biT stu den te bi saT vis praq ti ku li unarCve ve bis Ca mo ya li be bis Tval saz ri siT. sa u ni ver si te to sto ma to lo gi u ri kli ni ka `bsuden ti~ gan sa kuT re bu li pa ke tiT mo em sa xu re ba uni ver si te tis Tanam S rom leb sa da stu den tebs.

er Ti Se xed viT es sak ma od lako nu ri Ca mo naT va li udi des Sromas, Za lis x me vas, dros, ener gi a sa da ma te ri a lur re surss mo iTxovs. uda voa, rom Se uZ le be lia fa kultet ma da mo u ki deb lad SeZ los amis ga ke Te ba, Tu ara req to ra tisa da ad mi nis t ra ci is mxar da We ra, Ta nad go ma, sa kiTxis myi si e rad da pro fe si o na lu rad ga daW ra, xSir Sem Tx ve va Si maT gan wa mo su li inici a ti ve bi da rac mTa va ria, uni versi te tis siy va ru li, saq mis ke Te bis sur vi li da una ri.

si ax le e bi fa kul te tis cxov re ba Si, miR we u li war ma te be bi, gan xor ci e le bu li pro eq te bi, Ta na med ro ve di ag nos ti ku ri teq-no lo gi e bi, sas wav lo da kvle vi Ti la bo ra to ri e bi, gan xor ci-e le bu li sa re mon to sa mu Sa o e bi, kom for tu li sa mu Sao ga re mo ro gorc pro fe so re bi saT vis, ise stu den te bis T vis, sa mo mav lo geg me bi da per s peq ti ve bi...… am da sxva sa kiTxeb ze sa ub robs Cve ni ga ze Tis stu ma ri, sa bu ne bis mety ve lo mec ni e re ba Ta da jan dac vis fa kul te tis de ka ni, qal ba to ni ma ri na qo ri Ze.

53aprili





















gi lo cavT aR d go mis brwyin va le dRe sas wa uls

wig ni da mkiTx ve li

Cven T vis cno bi lia er Ti lama zi ka len da ru li dRis ar se boba, ro de sac msof li os sxva dasx va qve ya na Si wig ne bi sa da av tore bi sad mi pa ti vis ce mas ga mo xata ven. es yve la fe ri 1923 wlis 23 ap rils da iwyo. Zve lis Z ve li ka ta lo ni u ri tra di cia yo fila: wmin da gi or gis sa xe lo bis dRes bar se lo ne le bi da qa la qis ir g v liv mcxov reb ni er T ma neTs var debs Cuq nid nen, wig nis gamyid ve lebs ga ax sen daT, rom 1616 wlis 23 ap ri li mi gel de servan te sis da uili am Seq s pi ris gar dac va le bis dRe caa, ami tom qa la qis mcxov reb lebs var debTan er Tad wig ne bic aCu qes. am saq ci e liT xe li Se uwy ves wig nis re a li ze bas. 1923 wels ka ta loni a Si, wig nis sa er Ta So ri so dRe aRi niS na, rom lis Sem d go mac, yo ve li wlis 23 ap rils ma ma ka cebi qal ba to nebs var debs Cuq nidnen, xo lo qal ba to ne bi wig nebs. qa le bi am saq ci e liT ma ma ka cebs da mTel es pa neTs ax se neb d nen imas, rom wigns am q vey nad ve rafe ri Sec v lis.

iunes kom 23 ap ri li wig nis sa er T So ri so dRed ga mo acxada `wig nis mi marT pa ti vis ce mis niS nad da axal gaz r de bi saT vis kiTx vis Se say va reb lad~. es dRe

„Rmer T ma da lo cos Ti To e uli stu den ti, Ti To e u li pro fesormas wav le be li, Rmer T ma daglo coT, ga gaZ li e roT da mra val bed ni er aR d go mas da gas w roT~.

ma ma ser giaR d go mas, ro gorc udi des

qris ti a nul dRe sas wa uls, Tana med ro ve sa xe mi e ca me4 sa u kune Si, ni ke is pir vel ma msof lio kre bam 325 wels da ad gi na ze i mis aR niS v na ga zafxu lis bu ni o bis mom dev no kvi ras. es xde ba axa li sti liT 4 ap ri li dan 8 ma i sam de, ami tom ga ne kuT v ne ba aR d go ma moZ rav dRe sas wa u lebs.

aR d go mas win uZR vis ki dev ori ise Ti qris ti a nu li dResas wa u li, ro go ri caa xa re ba da bzo ba. maT da niS nu le ba sa da ars ze gve sa ub re ba ba Tu mis wmin da ni ko lo zis sa xe lo bis ek le si is wi nam ZR va ri ma ma ser gi ru xa Ze:

„aR d go mis dRe sas wa u li qris ti a nu li sam ya ros T vis yve la ze di di da yve la ze mniSv ne lo va nia, rad gan aR d go mam mog vi ta na di di si xa ru li. sa ekle sio swav le bis mi xed viT, aR dgo mas dRe sas wa ul Ta dRe sas wau li ewo de ba, rad gan igi yve la da nar Cen Tan aR ma te bu lia, yvela wi nam de ba re dRe sas wa u li, So bi dan dawye bu li, aris mza de

ga zeT ̀ ba Tu mis uni ver si te tis~ mkiTx vels vTa va zobT pro fe si u li swav le bis sa gan ma naT leb loprog ra ma ̀ ko res pon den tis~ stu den te bis mi er mom za de bul ri giT me2 sa ga ze To Ca narTs.Ca nar Ti

es dRe aris ka cob ri o bis xsnis dRe, es aris erTer Ti Zve li winas war mety ve le bis aR s ru le ba. Cven vi ciT, rom im dRi dan rogorc ki ada mi ga mo a Ze ves ca Ta sa su fev li dan, ufal ma mis ca nu ge Si da uwi nas war mety ve la, rom mo vi do da kac Ta mod g midan ise Ti, ro me lic ga mo ix s nida qve ya nas. amis Sem d gom wi naswar mety ve le ba Cven mra val jer gvxvde ba wmin da we ril Si, yvela ze me ti wi nas war mety ve le bis Se sa xeb uwe ria esaia wi nas warmety vels. igi pir da pir am bobs, rom qal wu li Sobs macxo vars, mxsnels, me si as. yov lad w min da RvTis m So be li iyo er Ta der Ti qa li, ro me lic sa kur Txe velSi iq na Sey va ni li mRvdel m Tavris mi er, swo red mas auwyeben macxov ris muc ladRe bas, RvTis m So be li aris ga og ne buli, SeS fo Te bu li mTa va ran gelo zis xil viT, kiTx va ze _ Tu ra na i rad un da Svas man, ro ca qal wu lia, mTa va ran ge lo zi eub ne ba „me var an ge lo zi da geub ne bi Sen, rom su liw min da mo va Sen Tan da mis gan Sob macxo vars~. sa o ca ria is, rom amis Sem d gom RvTis m So bels kiTx va ar da usvams, pi ri qiT mor Ci lad aRasru lebs RvTis ne bas, an ge lo zi

rebs. wig nis kiTx viT Tval sawi e ri gvi far Tov de ba, mok led wig ni yve la fe ri a~... ama ve univer si te tis hu ma ni ta rul mec nie re ba Ta fa kul te tis qar Tu li fi lo lo gi is stu den ti ana Serva Si Ze ki am bobs: `wig ni ada mi a nis su li e ri da go neb ri vi saz r doa, yo ve li wig nis wa kiTx vis Sem deg sam ya ro uke Te si xde ba da Cve ni msof l m xed ve lo bac uf ro farTov de ba. wig ne biT uz run vel myofs ro gorc ba Tu mis sa ja ro bib li o Te ka, ase ve ba Tu mis univer si te tis bib li o Te ka. Cvens asak Si pi ra di bib li o Te ka un da gvqon des, mag ram wig ne bi arc ise iafia da um rav le so bas, maT Soris mec, mi si Se Ze na sa mo mav lod gvaqvs da geg mi li~.

Cve ni dro is T vis gan s jis sagnad iq ca Te ma _ `wig ni Tu kompi u te ri~. sa zo ga do e bis er Ti na wi li mi iC nevs, rom eleq t ronu lad ar se bu li ver si e bi xels Se uS lis wig nis re a li ze bas, me ore na wi li ki mi iC nevs, rom eleq

aR niS na mTel ma msof li om, maT So ris sa qar T ve lo mac.

21e sa u ku ne Si wig ne bi kvlavac di di po pu la ro biT sargeb lobs, dRes dRe o biT aq tu alu ria Ta na med ro ve ro ma ne bi, fan tas ti ka, ase ve sa bav S vo li tera tu ra. mkiTx vel Ta Zi ri Tad nawils ki mo zar de bi war mo ad ge nen.

bib li o Te keb sa da wig nis maRa zi eb Si da we se bu lia asa kob rivi zRva ri, rac ne bis mi e ri asa kis wig nis moy va ruls xels uwyobs mis T vis sa in te re so da sa sur veli wig nis Ser Ce va Si.

ba Tum Si ar se bu li wig nis ma Ra zia `bib lu sis~ me ne jer ma qal ba ton ma no na lur s ma naS vilma yve la ze moTxov nad wig n Ta So ris da a sa xe la re mar kis `sa mi me go ba ri~ da `tri um fa lu ri TaRi~. wig nis sa er Ta So ri so dRis aR sa niS na vad mo ewyo aq cia, romlis Ta nax mad 30%iani fas dakle ba aqvT gar k ve ul wig neb ze.

wig ne bi sad mi ma Ti ve da mo kide bu le bas gvim xe len ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo stu den te bic. eko no mi ki sa da biz ne sis fa kul te tis, fi nan sebis spe ci a lo bis stu den ti eliso dum ba Ze am bobs: `wig ni CemT vis an ti dep re san tia, is rac ma bed ni e rebs, mzrdis da ma fiq

t ro nu li ver sia xels ar uS lis wig nis re a li ze bas, is yve las Tvis xel mi saw v do mia, maT So ris imaT T vi sa, vi sac ar aqvs wig nis Se Ze nis Se saZ leb lo ba. am mxriv, sa zo ga do e ba ga i yo or na wi lad: pir ve li _ is, vinc wig nis Se Zenas ani Webs upi ra te so bas da me ore _ is, vinc in ter net qse le bis sa Su a le biT ec no ba wig nebs.

So Ta rus Ta ve lis uni ver site tis bib li o Te ka yve las T vis xel mi saw v do mia, stu den te bi aqti u rad sar geb lo ben ara mar to wig ne biT, ara med bib li o Te kaSi da sa dar ba zo eb Si ar se bu li kom pi u te re biT (e leq t ro nu li ver si e biT). me ri lo mi na Ze, romel mac da am Tav ra sul xan sa ba or be li a nis sa xel m wi fo uni versi tet Si bib li og ra fi is fa kulte ti, uk ve 50 we lia So Ta rus Tave lis uni ver si te tis bib li oTe ka ria. qal ba to ni me ri ram deni me wlis man Zil ze bib li o Te kis gam ged mu Sa ob da. ro gorc Ta vad aR niS navs, uni ver si te tis bib

ba aR d go mis T vis. aR d go mas win us w rebs di di da mZi me mar x va, es aris gan c da yve la im tki vili sa, ro me lic ufal ma Ta vi si mos v liT ga ni ca da de da mi wa ze da amas Ta na ve mza de ba im di di si xa ru li saT vis, ra sac aR d go ma hqvia. mar x vis bo lo kvi ra aris vne bis kvi ra da sa ek le sio msa xure ba eZR v ne ba macxov ris yve laze mniS v ne lo van _ bo lo dRe ebs de da mi wa ze, er Ti kvi riT ad re ada mi a neb ma ufa li di de biT mi iRes ieru sa li mis ta Zar Si, er Ti kvi ris Sem deg ki ima ve ada mi a nebma, ro gorc uka nas k ne li ava za ki, ro gorc uka nas k ne li cod vi li, im dro i saT vis yve la ze sa mar cxvi no sik v di liT da sa jes, ra sac jvar ze gak v ra hqvia, sa ma gi e rod is jvar ze gak v ra, is vne ba, udide si mniS v ne lo bi saa, rad ga nac Wir Ta daT me ni Ta da tki vil Ta daT me niT ufal ma Cven ga mogvix s na cod vis bor ki le bi sa gan, jvar ze gak v ra Ta vis Ta vad iyo ga mar j ve ba sik v dil ze ufa li sa, ase vTqvaT, jvar ze mi a lur s ma na yve la is cod va, ro mel sac ada mia ni ata reb da. amiT man sa Su a le ba mog v ca Cven uke Te se bi gav m x dari ya viT~.

„rac Se e xe ba aR d go mis winm s w reb dRe sas wa uls xa re bas,

eub ne ba qal wuls „kur Txe ul xar Sen de da Ta So ris da kurTxe ul ars na yo fi Se ni, Sen un da Sva macxo va ri~, RvTis m So be li mor Ci le biT pa su xobs iyos ne ba RvTi sa. am ri gad, xa re ba aris gamox s nis da sawyi si mTe li ka cobri o bi saT vis.

rac Se e xe ba bzo bas, ro me lic aR d go mis wi na kvi ras aRi niS neba da moZ ra via, ro gorc aR d goma, aris erTer Ti mniS v ne lo va ni dRe sas wa u li, mi si aR niS v na qristi a nul msa xu re ba Si faq tob rivad pir ve li ve sa u ku ni dan iwye ba, ro ca mo ci qu le bis mi er ek le sia da a ar s da~, _ brZa nebs ma ma ser gi.

Cem Tan sa ub ri sas ma ma sergim aR niS na, rom sak ma od mWid ro kav Si ri da kar gi ur Ti er To ba aqvs ba Tu mis So rus Ta ve lis saxel m wi fo uni ver si tet Tan da mo xa ru lia am ur Ti er To be biT: „Rmer T ma da lo cos Ti To e u li stu den ti, Ti To e u li pro fesormas wav le be li, Rmer T ma daglo coT, ga gaZ li e roT da mra val bed ni er aR d go mas da gas w roT~, _ am bobs ma ma ser gi.

wmin da ni ko lo zis sa xe lobis ek le si is mrev lis erTer Ti war mo mad ge ne li ro ma noz Cxa i Ze am bobs, rom aR d go ma aris erTer Ti yve la ze mniS v ne lo va ni

dRe sas wa u li qris ti a nul re ligi a Si, ami tom mas su li e rad amaRle bu li gan wyo biT xvde ba, „rogorc am bo ben, mar x va si na nu li sa aR d go ma si xa ru li sa, mec ise ve ro gorc yve la WeS ma ri ti qristi a ni, qris tes aR d go mis dRes di di si xa ru liT da mo lo di niT vxvde bi, mza de bas rac Se e xe ba, vem za de bi su li e rad, mar x viT, rac aR d go mas uZR vis win, yve la qris ti ans vu lo cav am udi des, brwyin va le dRe sas wa uls, ufa li iyos Tqve ni mfar ve li~.

marika gamaxaria,profesiuli swavlebis

saganmanaTleblo programa „korespondentis“ studenti

li o Te kis sam kiTx ve lo dar ba zi ar uCi vis stu den t Ta sim ci res: `bib li o Te kiT ara mar to studen te bi, ara med leq to re bic aq ti u rad sar geb lo ben. studen te bi upi ra te so bas ani We ben na beWd wig nebs, Tum ca eleq t ronul ver si eb zec sak ma od di dia moTxov na, rac ga mow ve u lia wignis uk ma ri so biT. ver vity viT, rom wig ne bis nak le bo bas gan vicdiT, pi ri qiT sak mao ra o de no biTaa, Tum ca isic un da aRi niS nos, rom wig nis ra o de no ba stu dent Ta ra o de no bis mi xed viT ar aris ga we ri li, es nor ma lu ricaa da ga sak vi ri ama Si ara fe ri. cxa dia, im de ni wig ni ver iq ne ba ram de ni stu den ti caa. wig na di fon di yo vel w li u rad iz r de ba da Se sa ba mi sad, wig nis ra o de nobac ma tu lobs. kvi ris yo ve li dRe Cven T vis sa mu Saoa. am ri gad, ne bis mi er stu dents ne bis mier dros Se uZ lia bib li o Te kiT sar geb lo ba~, _ am bobs qal bato ni me ri.

wig n ze moTxov na yve la droSi iq ne ba da igi po pu la ro bas ara so des iar se bebs Tu ara wignis eleq t ro nu li ver si e bi amas mniS v ne lo ba ar aqvs, vi na i dan ne bis mi er Sem Tx ve va Si wig ni re aliz de ba, rad gan is Se uc v le lia.

sa zo ga do e ba Si Ca ta re bu li ga mo kiTx vis Ta nax mad, sazR varga re Tis li te ra tu ri dan dain te re se bas iw vevs erix ma ria re mar kis `sa mi me go ba ri~. rac Se e xe ba qar Tul li te ra tu ras, ga mo kiTx vi dan ga mom di na re gamo i yo ga mor Ce ul wig n Ta sa me uli, ese nia: gu ram do Ca naS vi lis `sa mo se li pir ve li~, Wa bua amire ji bis `da Ta Tu TaS xi a~ da daTo tu raS vi lis ̀ tye e bis me fe~.

ma na na de va Ze,profesiuli swavlebis

saganmanaTleblo programa „korespondentis“ studenti

62 aprili



































Ca nar Ti

ga sul wels ba Tu mis So-Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si tet Si, Jur na lis-ti kis mi mar Tu le biT pro-fe si u li sa gan ma naT le bo prog ra ma amoq med da, gvaqvs axa li ma te ri a lur-teq ni ku-ri ba za, ris Se Ze na Sic gar-k ve u li wvli li uni ver si-te tis ad mi nis t ra ci is xel-m ZR va nel ma ba ton ma je mal ana ni Zem Se i ta na. „uni ver-si tet Si, sa dac kan c le ris Ta nam de bo bam de 20-wli a ni ga moc di le ba mqon da, yo vel-T vis viq ne bi mi si gul Se mat-ki va ri mi u xe da vad imi sa, me aq vi mu Sa veb Tu ara~, _ am-bobs ba to ni je ma li.

ze moT aR niS nul pro-blemebTan Tu sxva de ta leb-Tan dakavSirebiT, ram de ni me kiTx viT sa mu Sao ka bi net Si Ta vad ba ton je mals vew vi eT.

in ter vi us uZR ve bi an Teo na ma xa ra Ze da ni no moqia, Jur na lis ti kis pro fe-si u li swav le bis sa gan ma naT-leb lo prog ra ma „ko res pon-den tis~ stu den te bi.

_ ba to no je mal, ro gor ga ix se neb diT Tqve ni stu-den to bis wlebs?

_ Ce mi stu den to bis wlebi ga mo ir Ce o da po li ti kurso ci a lu ri fo niT. bev ri ram Se ic va la sa qar T ve los isto ri a Si da SeZ le ba iT q vas, msof lio is to ri a Sic. studen ti gav x di 1985 wels. am dros Cve ni qve ya na iyo sab WoTa kav Si ris Se mad gen lo ba Si anu sab Wo Ta kav Si ris mo qa laqe vi ya vi. Ce mi stu den to bis dros dat ri al da 9 ap ri lis tra ge dia. anu iyo erov nuli TviT ga mor k ve vis pe ri o di cxov re ba Si da stu den te bi am saq mi a no ba Si aq ti u rad viya viT Car Tu li. iyo ro gorc sa in te re so, ise uki du re sad kri zi su li dRe e bic, ro ca sa mo qa la qo omis zRvar ze mi

vi da qve ya na. stu den to ba davam Tav re 1992 wels. am dros sa qar T ve lo uk ve da mo u ki debe li qve ya na iyo da Se iZ le ba iT q vas, rom swav la da viwye erT qve ya na Si da da vam Tav re me o re Si. sa er To jam Si kargi stu den to ba mqon da, kar gi jgu fi vi ya viT, kar gi leq tore bic gvas wav lid nen. me ki yovel T vis po zi ti u rad max sende ba Ce mi stu den tu ri wle bi, rad gan mqon da cxov re bis ori sti li: pir ve li _ leq ci e bi, kur se le bi, leq to re bi da meo re _ sa er To sacxov re be li, sa dac di di me gob ro ba da erT ma ne Ti sad mi kar gi da mo ki debu le ba ig r Z no bo da. mas Semdeg ga vi da TiT q mis 25 we li da es la ma zi stu den tu ri dRee bi Tan mom devs. mer w mu neT, rom stu den tu ri dRe e bi aris sa u ke Te so dRe e bi ada mi a nis cxov re ba Si, udar de li caa, uz run ve li caa, Se moq me dic xar da fiq rob, rom sas wav lo pro ce sis das ru le bis Semdeg yve la fe ri iq ne bi, mag ram ro ca es dRe dad ge ba, Sen Tvis iwye ba kri zi su li dRe e bi, rad gan gaqvs kiTx ve bi sa kuTar Tav Tan: aRar var stu denti da vin var?! var nam d vi li spe ci a lis ti?! ro ca swav la da vam Tav re, mas wav leb lad mu Sa o ba in s ti tut Si da viwye, pa ra le lu rad vi ya vi doq toran ti, as pi ran tu ra Sic vi ya vi da ai ase Se mov r Ci sas wav lo _ sa mec ni e ro da sa ja ro sam saxu ris sfe ros.

_ ro go ria ba Tu mis So-Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si te tis ad mi nis t ra-ci is xel m ZR va ne lis, ba ton je mal ana ni Zis er Ti Cve u-leb ri vi dRe?

_ sa er Tod, ro ca ma Ral Ta nam de bo ba ze xar, gix deba pi ra di cxov re bis uka na plan ze ga da ta na da das ve nebis dRe ebs elo de bi, ra Ta es

dro mTli a nad da uT mo ojaxs. Tum ca, ro de sac ma Ra li pa suxis m geb lo ba ga kis ria, es dRee bic xSi rad sam sa xurs mi aqvs. gan sazR v ru lia sa mu Sao dRe, mag ram Cem T vis sa mu Sao dRea is, rom am dros aq ti u rad gavce pa su xe bi we ri lebs, mi vi Ro Ta nam S rom le bi Tu stu dente bi. amis Sem deg iwye ba ufro Se moq me de bi Ti pe ri o di, ro ca va a na li zebT mim di na re dRis wa ru ma te bel saq me ebs, vgeg mavT mo ma va li dRis saqmes. aq ve min da aR v niS no, rom mim di na re wlis 2 ian vars iyo did Tov lo ba da ro ca mo saxle o ba aR niS nav da sa a xal w lo

dRe ebs, ma Sin Cven mog vi wia eq s t re ma lur si tu a ci a Si muSa o ba, gav w min deT Tov lis safa ri (sa xu rav zec ki ave diT). am dros Ta nam S rom le bi Cvens gver diT iy v nen da 4 ian vars, ro de sac sa mu Sao iwye bo da, Cvens ad mi nis t ra ci ul Tu aka de mi ur per so nals dis komfor ti ar Seq m ni aT uni ver sitet Si.

Cve u leb riv, Ce mi dRe iwyeba sa mu Sa os ga na wi le biT da mTav r de ba mTli a ni dRis Seja me biT. Cven ar gvaqvs ufle ba gav Cer deT, aq aris konku ren cia, Cvens ir g v liv aris Ta o ba, mim di na re obs sas wavlo pro ce si da Cven val de bule bi varT, sul axa li ide e biT vi yoT, Cve ni Ta nam S rom le bis ide eb sac avu baT mxa ri da gava a na li zoT. bu neb ri via, amas uni ver si tets ver da a mad li, mag ram es aris Cve ni val de bule ba _ sa nam am Ta nam de bo baze var, maq si ma lu rad Ca ver To uni ver si te tis cxov re ba Si.

_ ga sul wels Cvens uni-ver si tet Si, Jur na lis ti kis mi mar Tu le biT pro fe si u li sa gan ma naT leb lo prog ra ma amoq med da. gvaqvs axa li ma-te ri a lur-teq ni ku ri ba za. ra na bi ji ga dad ga am mi mar-Tu le biT uni ver si te tis ad-mi nis t ra ci am?

_ ro de sac ad mi nis t raci is uf ro sis Ta nam de bo biss kon kur s Si Se vi ta ne ga nacxa di, me iq mka fi od Ca mo va ya li be vade bic, rom Cven 2018 wlis T vis un da gvqo no da das ru le bu li ma te ri a lurteq ni ku ri baza. Cven yve la mi mar Tu le biT vTxovT de par ta men tebs, fakul te tebs axa li ini ci a ti va, axa li wa mowye ba, rac ki Se iZle ba ga aC n deT, maq si ma lu rad mog va wo don in for ma cia mate ri a lurteq ni ku ri uz runvel yo fis Se sa xeb. Cven xan daxan gva fer xebs sa xel m wi fo Ses yid vis ka no ni. ami to mac,

ume te sad iZu le bul ni varT, ga mo vacxa doT ten de ri da aseT dros xa ris xi gve kar ge ba (mox de ba Tu ara im pa ra met rebis mowyo bi lo ba Ta mo wo de ba). min da aR v niS no, rom mra va li ini ci a ti va wa mo vi da leq tormas wav leb le bis gan. ma te ri alurteq ni ku ri ba zis Seq m na pi ra dad Ce mi az ri ar yo fi la, mag ram Se iZ le ba iT q vas, Ce mi wvli li iyos is, rom maq si malu rad ga mov Zeb ne re sur si imi saT vis, rom es mi mar Tu leba ga mar Tu li yo fi li yo da im Ta na med ro ve ma te ri a lurteq ni ku ri ba ziT aR g ve Wur va, ras Tan Se xe bac auci le be lia am pro fe si is da uf le bis Tvis. ro de sac mTav ro bis vi zitis dros es yve la fe ri TviT Jur na lis teb ma na xes, ma Tac ki Se Sur daT. am bob d nen, aseTi mowyo bi lo be bi Cvenc ki ar gvaq v so. Jur na lis ti kis kuTxiT da e ma te ba sxva mi marTu le be bic, sa dac uax lo es mo ma val Si. uk ve srul yo fi li siv r ce da ma te ri a lurteq niku ri ba za gvqne ba.

_ uk ve ram de ni me Tvea Cvens uni ver si tet Si sa re mon-to sa mu Sa o e bi mim di na re obs. ro gorc mo ma va li ko res pon-den te bis T vis, gan sa kuT re biT mniS v ne lo va nia yo fi li sa er-To sacxov reb lis Se no ba Si Jur na lis ti kis la bo ra to-ri is gan Tav se ba. da ax lo e biT, ro dis das rul de ba re mon ti da ro di dan eq ne baT mo ma val Jur na lis tebs iq praq ti ku li sa mu Sa os gan xor ci e le bis Se-saZ leb lo ba?

_ ga sul wels ga mocxa debu li ten de riT, aR niS nu li obi eq ti un da das ru le bu liyo ga su li wlis seq tem ber Si, Tum ca pro eq t Si aR moC n da gar k ve u li xar ve ze bi, ris gamoc igi ga da va va deT. kon s truq ci u li mdgra do bi sa da bi o lo gi u ri das k v ne bis Se fase bis Sem deg, ga mo vacxa deT axa li ten de ri, ris ga moc samu Sa os das ru le bis va da 67 TviT ga xan g r Z liv da. mTli an sis te ma ze mu Sa o ba ma is Si unda das rul des. Cven mim di na re pro ce sis daC qa re ba ar Seg viZlia, rad gan esaa sam Se neb lo saq mi a no ba. am sa mu Sao pro cesSi spe ci a lis te bi maq si ma lurad ari an Car Tul ni. Se mow mda ga re mo da is far Tic, sa dac va pi rebT am siv r cis mowyo bas. siv r ce mo ewyo ba 1012 studen tis T vis, ro mel Tac eq nebaT sa Su a le ba in di vi du a lurad da da mo u ki deb lad mTeli ma te ri a lurteq ni ku ri ba zis ga mo ye ne biT da e uf lon gar k ve ul unarCve vebs. am zafxuls ri giT me sa me kor pus Si gve yo le ba axa li mo sax le o ba (Se iZ le ba asec iT q vas). aq ve vam za debT sas tum ro nom rebs stu mar TaT vis, mxed ve lo ba Si myavs leq to re bi, mow ve u li pro fe si u li kad re bi sxva das

„es aris sak ma od rTu li da sa in te re so pro fe sia da gi sur vebT, rom iq, sa dac

sa zo ga do e bas prob le ma aqvs da mis gver diT ara vi naa, maT gver diTpir ve le bi Tqven yo fi li ya viT~

in ter viu uni ver si te tis ad mi nis t ra ci is xel m ZR va nel Tan

x va sas wav leb li dan Tu or gani za ci i dan, rom leb sac aqvT ga moc di le ba am mi mar Tu lebiT da rom le bic ar cxov roben ba Tum Si.

_ igeg me ba Tu ara ma te-ri a lur-teq ni ku ri ba zis Ses yid va?

_ si mar T le giTx raT, me ar var am dar gis spe ci a lis ti, Tum ca es pir ve li eta pi gviCve nebs Tu ra pli u si gveq ne ba, ri si Sev se ba iq ne ba sa Wi ro, xolo uni ver si te tis re sur se bi maq si ma lu rad ga da er T ve ba iqeT, rom es prog ra ma mo icav des praq ti kul auci leblo bas. da va le bac gvaqvs gace mu li, rom ga va um jo be soT ba za da ax lo e biT 30000 la ris Ri re bu le bis ma te ri a lurteq ni ku ri, teq no lo gi u ri da la bo ra to ri u li mowyo bilo be bis Se Ze nis T vis, war moad gi non wi na da de be bi, da Tu Cven gve co di ne ba am etap ze ra prob le ma gvaqvs, Ses yid vis da fi nan se bi dan ori Tvis va daSi Cven Sev Z lebT uz run vel vyoT ax li teq no lo gi u ri bazis Se mo ta na uni ver si tet Si.

_ ras gvi sur vebT, Cven ro gorc mo ma val ko res pon-den tebs?

_ pir vel rig Si gi survebT obi eq tu ro bas, sa in tere so in ter vi u ebs sa in te re so res po den teb Tan, sa zo ga do ebis met ndo bas Tqven da mi. ar un da es w ra fo deT mxo lod prob le mis da fiq si re bas, unda da i na xoT prob le mac, warma te bac da da mer w mu neT, rom im war ma te bis da nax va uf ro me ti sti mu li iq ne ba Tqven Tvis, vid re wa ru ma teb lo bis, Tum ca esec auci leb lad un da da fiq sir des. es aris sak ma od rTu li da sa in te re so pro fesia da gi sur vebT, rom iq, sadac sa zo ga do e bas prob le ma aqvs da mis gver diT ara vi naa, maT gver diT pir ve le bi Tqven yo fi li ya viT.

_ ba Tu mis So Ta rus Ta-ve lis sa xel m wi fo uni ver si-te ti xval...

_ ga sul wels aR v niS neT 80 wlis iubi le. Cven mra va li plu si gvaqvs: war ma te bu li aka de mi u ri per so na li, ga naxle bu li ma te ri a lurteq niku ri ba za, gac v li Ti progra me bi. gvsurs dis tan ci u ri swav le bis me To de bic dav nergoT da iyos aq ti u ri cod nis da uf le bis ga re mo. Cvens univer si tet Si ar aris mxo lod sas wav lo pro ce si, aq gvaqvs sa mi kvle vi Ti in s ti tu ti, romel sac sWir de ba uf ro me ti xel Sewyo ba, ra Ta uf ro kargad war mo Cin d nen. uni ver sitets vu sur veb, rom 80 wlis iubi le war ma te bu lad ga e marT le bi nos da gver q vas ara regi o nis uni ver si te ti, ara med Sa vi zRvis re gi o nis uni ver site ti! amis pre ten zia yo vel Tvis gveq ne ba.

„uni ver si tet Si, sa dac kan c le ris Ta nam de bo bamde 20wli a ni ga moc di le ba mqon da, yo vel T vis viq nebi mi si gul Se mat ki va ri, mi u xe da vad imi sa, me aq vimu Sa veb Tu ara~.

73aprili





















mi si stu den to bis wle bi, stu den ti sa da req to ris urTi er To ba, req to ris er Ti Cveu leb ri vi, mag ram mra va li axali am bi Ta Tu mov le niT datvir Tu li dRe, _ is aras ru lia Ca mo naT va lia, ra zec ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wifo uni ver si te tis req to ris mo va le o bis Sem s ru le be li, pro fe so ri me rab xal va Si gvesa ub re ba. „me mar Te bu lad ar mi maC nia, rom dRe van de li Ta oba ise Ti ve un da iyos, ro gorc 20 wlis wi nan de li, an Ce mi Tao ba yo fi li yo ise Ti, ro gorc Cve ni ma me bis Ta o ba iyo. es gamo ricxu lia, es niS navs, rom ar vvi Tar de biT~, _ gag vim xi la ba ton ma me rab ma.

in ter vi us uZR ve bi an Teo na ma xa ra Ze da ni no moqia, Jur na lis ti kis pro fe-si u li swav le bis sa gan ma naT-leb lo prog ra ma „ko res pon-den tis~ stu den te bi.

_ ba to no me rab, ro gor ga ix se nebT Tqve ni stu den to-bis wlebs?

_ ba Tu mis So Ta rus Tave lis sa xel m wi fo uni ver site tis stu den ti gav x di 1991 wels da 1996 wels da vas ru le, ma Sin 5wli a ni prog ra ma iyo. stu den tu ri wle bi yo vel T vis aso cir de ba ada mi a nis cxov reba Si yve la ze uf ro sa u ke Te so wleb Tan, mag ram ma Sin qve ya na Si iyo Za li an rTu li po li ti kuri da so ci a lu ri fo ni. es is pe ri o dia, ro ca qve ya nam da mou ki deb lo ba mo i po va. mo gex sene baT, 1991 wels da i Sa la sabWo Ta kav Si ri da sa qar T ve lo gax da da mo u ki de be li su bi eqti Ta na me gob ro bi sa. bu neb rivia, amas ax l da sir Tu le e bi da Cven swo red is Ta o ba vi ya viT, ro me leb mac mas ga vu Ze liT. Se iZ le ba Tqven T vis sru li ad ucxo iyos is prob le me bi, romle bic ma Sin iyo. ele men ta rulad es iyo uSu qo ba, ut ran s

interviu baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifouniversitetis reqtoris movaleobis SemsrulebelTanCa nar Ti

por to ba, aq sa u ba ri zed me tia teq no lo gi eb ze, kom pi u terze, in ter net ze. Tum ca vity vi, rom stu den te bis mxri dan iyo uf ro ma Ra li mo ti va cia swavli sad mi. imas, rom me da Ce mi megob re bi ba Tu mis sa xel m wi fo uni ver si tet Si vswav lob diT, gan sa kuT re biT va fa seb diT, es Cven T vis pa ti vi iyo. me ver gety viT, rom gan sa kuT re bu li stu den ti vi ya vi, Tum ca Ra Cveni kur si iyo mTli a no ba Si Zali an mo ti vi re bu li. da ax lo ebiT 1516ma stu den t ma swav la da am Tav ra wi Tel dip lom ze da sak ma od war ma te bu le bi ari an sxva das x va sfe ro Si _ ro gorc mec ni e re ba Si, ise kul tu ra sa Tu po li ti ka Si. am de nad, Se miZlia vTqva, rom Cems cxov re ba Si stu den to bis wle bi, mi u xe davad mZi me so ci a lu ri pi ro bebi sa, ra Tqma un da, ma inc sa u keTe sod max sen de ba.

_ Ta o ba Ta So ris msgav se-ba-gan s x va ve ba Tqve ni dro is stu den teb sa da dRe van del stu den tebs So ris?

_ iciT ra, gan s x va ve ba yovel T vi saa da es arc Se iZ le ba rom ar iyos, rad gan dro ic vle ba, dros Ta vi si moTxov ne bi aqvs da Se sa ba mi sad un da upasu xo mas. me mar Te bu lad ar mimaC nia, rom dRe van de li Ta o ba ise Ti ve un da iyos, ro gorc 20 wlis wi nan de li, an Ce mi Ta o ba yo fi li yo ise Ti, ro gorc Cveni ma me bis Ta o ba iyo. es ga moricxu lia, es niS navs, rom ar vvi Tar de biT. al baT mud mi vad ges miT is, rom es ro go ri Tao baa, ai Cvens dros sxvag varad iyo da a.S. ra Tqma un da, gan mas x va ve be li Cvens Ta o ba sa da Tqvens Ta o bas So ris aris. er Ti _ ra sac aR v niS nav, Se iZle ba aras wor das k v na sac va keTeb, mag ram vfiq rob, rom Cve ni Ta o bis stu den teb Si mo ti vacia swav lis mi marT iyo uf ro ma Ra li. Cven, uf ro vi ya viT

ori en ti re bu li mig ve Ro ganaT le ba. mi u xe da vad rTu li pi ro be bi sa, Cven yo vel T vis da ka ve bu li vi ya viT amiT da me max sen de ba bib li o Te ka rebis da mo ki de bu le ba, ro ca iyo ut ran s por to ba, di di Tov li, Za li an mZi me pe ri o di, Cven mainc bib li o Te ka Si vis xe diT da bib li o Te kars uk vir da kidec. es gan s x va ve ba aris, Tumca es Ta o ba ga ci le biT uf ro mom Txov ni Ta o baa da Za li an kar gia. vfiq rob, rom ga bedu le bic ari an, mag ram uf ro kar gi iq ne ba, Tu me tad mo ti vire bul ni iq ne bi an. dRe van del Ta o bas vu sur veb ga mo i ye nos yve la is Se saZ leb lo ba, rac aris dRes da ar iyo Cve ni Tao bis stu den to bis dros. dRes ar Se iZ le ba Tqma, rom ver movi po ve in for ma cia an ra Rac

xel mi uw v do me lia da ver vna xe. iyo ase Ti ga moT q ma: „ar cod na ar cod va a o~, dRes vfiq rob, es uk ve aRar mu Sa obs, amas Se iZle ba emu Sa va 20 wlis win, magram dRes ara.

_ ba to no me rab, Ta na med-ro ve ga ge biT ro go ri un da iyos stu den ti sa da req to-ris ur Ti er To ba?

_ stu den ti sa da req toris ur Ti er To ba un da iyos Zali an zo mi e ri. me pi ra dad getyviT, rom sas ti kad wi na aR m de gi var imis, rom stu den teb sa da pro fe sors So ris iyos se ri ozu li uf s k ru li. sam wu xa rod, ro gorc Cans, dRe sac iCens Tavs msgav si da mo ki de bu le bebi, rad gan bo los Ca ta re bulma stu den t Ta ga mo kiTx vam es gviC ve na. es un da iyos aka demi ur, ci vi lur ur Ti er T pati vis ce ma ze da mo ki de bu li, mag ram arc imas vfiq rob, rom stu den ti da pro fe so ri erT ma neT Tan im de nad un da iyos mWid rod da kav Si re bu li, rom es zRva ri pro fe sor sa da students So ris da ir R ves. studen ti ar Se iZ le ba iyos „Zma~ pro fe so ris (i ci nis). sxva TaSo ris fi ne Ti, ro me lic aris Za li an war ma te bu li ga naT lebis mxriv, pro fe sors Sro miTi xel Sek ru le ba, erTer Ti mi ze ziT imi to mac Se iZ le ba Seuwy des, rom mas stu den teb Tan Za li an cu di an Za li an ax lo ur Ti er To ba hqon des. es un da iyos zo mi e re ba ze dam ya re buli. ro ca pro fe so ri uni versi tet Sia, is un da iyos pro feso ri, ro ca stu den tia, is un da iyos stu den ti. ra Tqma un da, yve la Ta vis pa su xis m geb lo bas un da ac no bi e reb des.

_ ba to no me rab, ba Tu mis sa xel m wi fo uni ve ris tet Si Jur na lis ti kis spe ci a lo ba wle bis man Zil ze ar fun q ci-o ni reb da. ga sul wels eq v-s T vi a ni sa gan ma naT leb lo prog ra ma amoq med da, swo red

Cve ni Ta o baa pir ve li ga moS-ve ba da ro gorc req to ri, ras gvi sur vebT?

_ amas mci re is to ri ul Se sa val sac da vur Tav. wlebis man Zil ze ba Tu mis SoTa rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si tet Si moq me deb da Jur na lis ti kis sa ba ka lav ro prog ra ma. es Se di o da so ci alur mec ni e re ba Ta, biz ne si sa da sa mar Tal m cod ne o bis fakul tet Si, de ka ni me vi ya vi. gety viT ima sac, rom igi ve Cemi de ka no bis pe ri od Si Jurna lis ti kis sa gan man T leb lo prog ra ma mi le vad spe ci a lobad ga mocxad da da vfiq rob, amis mTa va ri mi ze zi is iyo, rom ar gvqon da Se sa ba mi si mate ri a lurteq ni ku ri ba za, ra ze day r d no bi Tac un da ganxor ci e le bu li yo es prog ra ma da faq tia, rom Jur na lis ti ka is sfe roa, ro me lic ma te ri alur teq ni ku ri ba zis ga re Se ver gan xor ci el de ba. es un da iyos praq ti ka ze age bu li da asec aris nor ma lur qvey nebSi, nor ma lur uni ver si te tebSi. Tu Tqven praq ti ku li unarCve ve bi ver mi i ReT, mxo lod Te o ri iT pro fe si o na li Jurna lis ti ver gax de biT. ami tom Cven vTqviT ase Ti ram _ ro ca uni ver si te ti mi aR wevs imas, rom Seq m nis am teq ni kur ba zas, ai Sem deg uk ve da viwyebT fiqrs Jur na lis ti kis prog ra mis Se mu Sa ve ba sa da gan xor ci ele ba ze. vfiq rob, Cven swo rad avir Ci eT, rom jer da viwyeT pro fe si u li prog ra miT da Tqven Tvi Ton na xavT, rom ai am pro fe si u li prog ra mis do nis Sem deg Se sa ba mi si ba za uk ve uni ver si tet Si ar se bobs da Cven uk ve vam za debT sa ba kalav ro prog ra mas, ro mel zec re gi on Si Za li an di di moTxovnaa. ro ca vxvde biT abi turi en tebs, Za li an bev ri svams kiTx vas imis Se sa xeb, ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si tet Si ra tom ar moqme debs Jur na lis ti kis progra ma?! vfiq rob, rom axa li apli ka ci i saT vis Cven gveq ne ba es prog ra ma, rad gan Cven dRes gvaqvs ma te ri a lurteq ni kuri ba za, ase ve iciT Tqven rom gar da im aR Wur vi lo bi sa, rome lic pro fe si ul prog ra mas ax lavs, uni ver si tet ma mo ma vali Jur na lis te bis da xe lovne bi saT vis bev ri ram Se i Zi na.

uni ver si tet Si ax la studi ac keT de ba, Cven gvaqvs urTi er Ta nam S rom lo bis me moran du mi ga for me bu li sxvadas x va te le vi zi as Tan, gan sakuT re biT ga mov yof di aWa ris sa zo ga do eb riv ma uwyeb lo bas, sa dac dag v pir d nen Cven, rom di dad dag vex ma re bi an. vfiqrob, kar gi sas tar to pi ro be bi iq m ne ba imi saT vis, rom srulfa sov nad imu Sa os Jur na listi kis prog ra mam.

_ ro go ria me rab xal va-Sis er Ti Cve u leb ri vi dRe?

_ uni ver si te ti aris yvela ze uf ro aq ti u ri da we sebu le ba da Cvens re gi on Si aris yve la ze di di da we se bu le ba,

war mo id gi neT, sa dac 6000 studen ti swav lobs da ax lo e biT mTli a no ba Si mow ve u li pro fesormas wav leb leb Tan er Tad, da ax lo e biT 1000mde Ta nam Sro me lia da yo vel T vis vcdilobT, rom uni ver si te ti iyos yve la im Ro nis Zi e bis, yve la im aq ti u ro bis epi cen t r Si, rome lic Cvens re gi on Si da Cvens qve ya na Si xde ba. ase vTqvaT, aq si cocx le duRs. aqe dan gamom di na re, sak ma od da Za bu li gra fi kia mi Tuf ro Cvens sazo ga do e ba Si dRem de aris ganc da, rom yve la sa kiTxi un da ga dawy vi tos req tor ma, rom yve la sa kiTx Tan da kav Si re biT un da mi mar To req tors. amitom me yve la na i rad vcdi lob, rom mar T vis es for ma Se ic valos. Se sa ba mi sad, re Ji mi Za lian rTu lia, di la iwye ba imiT, rom vec no biT Zi ri Tad in forma ci ebs, vgeg mavT Tu ra un da gan xor ci el des da mTe li dRis man Zil ze vcdi lobT gan sazRv rul geg mas miv y veT, Tum ca aris mo u lod ne li si ur p rize bic, ro mel sac ar elo de bi, mag ram ro ca gun di gyavs ise Ti, ro me lic mo ti vi re bu lia univer si te tis gan vi Ta re bi saT vis da Tu Ti To e ul dRes am gaT vliT ga a ke Teb, dRis bo los mainc kma yo fi le bis grZno ba giCn de ba

_ ras usur vebT ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi-fo uni ver si te tis pro fe su-ra sa da stu den tebs?

_ vu sur veb, rom uf ro maRa li pa su xis m geb lo biT mo eki don maT fun q ci eb sa da mova le o bebs. es exe ba pro fe sura sac da stu den teb sac. ma inc vfiq rob, rom yve la ze uf ro di di prob le maa, aka de mi u ri pa su xis m geb lo bis prob le ma. min da rom Cems ko le gebs da stu den tebs mo vu wo do me ti pa su xis m geb lo biT Se as ru lon ma Ti mo va le o be bi. pro fe suras es exe ba swav le bas Tan mimar Te ba Si, xo lo stu den tebs swav las Tan mi mar Te ba Si.

_ ba Tu mis So Ta rus Ta ve-lis uni ver si te ti xval...

_ ba Tu mis uni ver si tets aqvs 80wli a ni ga moc di le ba, ro gorc umaR les da we se bu lebas da ro gorc sas wav lo da wese bu le bas. igi me20 sa u ku nis da sawyis Si ga ix s na. es uni versi te ti aT w le u le bis man Zil ze as ru leb da im mi si as, ro me lic mas hqon da da kis re bu li. droi sa Tu epo qis ga mow ve ve bs para le lu rad pa su xob da. dRes Cven varT ab so lu tu rad sxva etap ze da ami tom val de bul ni varT vu pa su xoT Ta na med ro veo bis moTxov nebs. Cven sa a mi so pi ro be bi un da Sev q m naT univer si tet Si, ro gorc ma te ria lurteq ni ku ri, ase ve aka demi u ri Tval saz ri siT, sa mec nie ro kvle ve bis mxriv. Tu Cven ga va ke TebT yve la fers imi saTvis rom Sev q m naT mya ri sa fuZ vle bi, me vfiq rob, xval gveq neba is uni ver si te ti, ro me lic wam y va ni umaRlesi saswavlebeli iqneba Sa vizR vis pi re Tis auz Si.

`xval gveq ne ba is uni ver si te ti, ro me lic wam yva ni umaRlesi saswavlebeli iqneba Sa vizR vis pi reTis auz Si~.

„uni ver si tet ma mo ma va liJur na lis te bis da xe lov ne bi saT vis

bev ri ram Se i Zi na~

82 aprili



































_ ma ri am, ra tom air Cie es pro fe sia?

_ sa er Tod, vfiq rob, rom ada mi an d ma is un da ake Tos, rac si a mov ne bas ani Webs da uy vars. rac Se e xe ba pro fe si is ar Ce vas, vTvli, rom am pro fe si is T vis var da ba de bu li da sxva saq me ubra lod ar ga mo mi va.

_ ro dis mix v di rom es ub-ra lod bav S vu ri ak vi a te ba ar iyo?

_ rac ar un da ga sak vi ri iyos, es ar aris Ce mi vab S vo bis oc ne ba. sul ra Rac abi tu ri en to bis peri od Si miv x v di, rom es is sfe ro iyo, sa dac yve la ze ukeT vig r Znob di Tavs.

_ sak ma od sa xi fa To pro fe-siaa, mSob le bi ro gor Sex v d nen Sens am ga dawy ve ti le bas?

_ ge Tan xe bi, Za li an sa xi faTo da sa ris koa, Se sa ba mi sad, pirve li ra sac me kiTxe bod nen iyo is, rom xom ar me Si no da, ra zec yovel T vis vpa su xob, rom ara so des

_ na Tia, ram ga da gawy ve ti-na am pro fe si is ar Ce va?

_ mezR va ur Ta ojax Si ga vizar de. ma ma, ba bua da bi ZaS vi lebi mezR va u re bi ari an. swo red isi ni gax d nen sti mu li pro fe siis ar Ce vis dros.

_ ax lob leb ma ro gor mi i-Res Se ni ar Ce va ni?

_ erT dRe sac ga mo vacxade mezR va u ro ba min dameT qi. Ddedas ga o ce bis gan Tva le bi gufar Tov da, ma mam ki – mxa ri da miWi ra. sxve bi fiq rob d nen, rom es ub ra lod ak vi a te bu li az ri iyo, Tum ca oja xis mxar da We riT Ce mi ide is gan xor ci e le ba Sev Ze li.

_ ra wi na aR m de go bas wa awy-di sqe sis ga mo?

_ dRe sac mes mis, rom gem wamy va no ba ar aris qa lis saq me, magram yve la fers fi zi ku ri Za la ar sWir de ba, go ne biT ga ci le biT me tis ga ke Te baa Se saZ le be li.

es pro fe sia ka cis T vi sac rTu lia, mag ram Tu zRva giy vars da Se ni sam sa xu ri si a mov ne bas ga ni Webs, yve la fe ri iol de ba.

_ ram de na dac vi ci, So re-

pro fe si u li swav le bis sa gan ma naT leb lo prog ra ma „ko res pon den tis~ stu den te bi _ elu na jin Wa ra Ze da Ta mi la di a sa mi Ze im pi-re biT da in te res d nen, rom le bic maT mi er ar Ce ul spe ci a lo ba Si ri giT pir ve li man di los ne bi ari an. na Tia la ba Ze mo ma va li ka pi ta nia, xo lo ma ri am ja i a ni ki _ pi lo ti.Ca nar Ti

„min da, Cems sam Sob los vem sa xu ro~ „go ne biT ga ci le biT me tis ga ke Te baa Se saZ le be li~

faq tia, rom 21e sa u ku ne Si Zne lia ada mi a ni ra i me Ti ga ak vir vo, Tum ca im az r ze, rom sus ti sqe sis warmo mad gen le bi avi a ci a Si qar Tu li re a lo bis T vis ma inc ucxoa, yve la ni vTan x m de biT. sa bed ni e rod, sa qarT ve los sam xed ro avi a ci as hyavs sak ma od war ma te bu li qa li mfri na vi (e ka te ri ne qvli vi Ze), mag ram sa moqa la qo avi a ci a Si am drom de ar gvyo lia qa li pi lo ti. 19 wlis ba Tu me li, ma ri am ja i a ni gve sa ub re ba dRes Ta vi si mo ma va li pro fe si is Se sa xeb.

ba Tu me li na Tia la ba Ze pir ve li mezR va u ri qa lia. mezR va u ris ojax Si aR z r dil go go nas, am pro fe si i sad mi in te re si bav S vo bi dan hqon da. mas am Ja mad gem ze ka pit nis me sa me Ta na Sem wis pos ti uWi ravs. am bobs, rom ge mis ka pi ta ni auci leb lad gax de ba. _ fiq rob, rom sxva go go ne-

bis gan gan s x vav de bi?_ki, vTvli, rom gan s x va ve bu

li var. go go e bis um rav le so bas pi ra di cxov re bis ga mo Se uZ liaT pro fe si a sa da ka ri e ra ze uaris Tqma da es sav se biT ga sa ge bia, Tum ca me pi ri qiT vfiq rob. SeiZ le ba es Za li an cu dia da bevri asec mi iC nevs, mag ram me ara. me yve la fer ze Se miZ lia uaris Tqma, gar da Ce mi pro fe si i sa. amis mi saRwe vad bev ri viw va le da ara so des dav T mob. mis ga re Se ase rom vTqva me `me~, ar viq ne bi, rad gan Cven yvela de da mi wis na wi le bi varT da yve lam Cve ni saq me Tu ar va ke TeT, yve la fe ri ̀ a i re va~. yve las da yvela fers cxov re ba Si Ta vi si fun qcia da val de bu le ba ga aC nia.

_ sad xe dav Sens Tavs mo ma-val Si, sa mo qa la qo Tu sam xed-ro avi a ci a Si?

_ mTe li gu liT min do da saqar T ve los sam xed ro avi a ci a Si msa xu re ba, Tum ca am mxriv arc Tu ise sa xar bi e lo mdgo ma re o ba gvaqvs. iqe dan ga mom di na re, rom min da Cems sam Sob los vem sa xu ro, sa mo qa la qo avi a cia avir Cie.

_ prog ra ma maq si mu mi ra aris Se ni?

_ min da rom sa er Ta So ri so do nis pi lo ti gav x de.

_ dar w mu ne bu li xar, rom Sens sur vil sa da Se saZ leb lo-bas auci leb lad eq ne ba ga dak-ve Tis wer ti li, sxva al ter na-ti vas ar uS veb?

_ jer pro fe si is da uf lebis pro ces Si var da yve la fers ga va ke Teb imis T vis, rom Ce mi SesaZ leb lo be bi Se e sa ba me bo des sur vils.

elu na jin Wa ra Ze,pro fe si u li swav le bis

sa ga n manaT leb lo prog ra ma „ko res pon den tis~ stu den ti~

ul na os no ba Sic im yo fe bo di..._ pir ve lad kon t raq ti ga

va for me ger ma nul kom pa nia _ `kon ti nen t m zi di~sTan da sxvadas x va por t Si 7000 kon te i ne ri ga da aqvs, ro me lic pa na mis droSis qveS da cu rav da. 8 TviT vi yavi da ax la xan Ca mo ve di.

_ ro gorc sus ti sqe sis war mo mad ge ne li, ra i me pri o-ri te te biT xom ar sar geb lob da ro go ria Ta nam S rom le bis da mo ki de bu le ba Sen da mi?

_ sqess ara vin ar aq cevs yuradRe bas da arc pri o ri te tebiT vsar geb lob. Yyvelani mex mare bi an, mas wav li an, ga moc di lebas mi zi a re ben.

_ ra Ta nam de bo ba ze xar am-Ja mad?

_ ka pit nis me sa me Ta na Sem we var. es Ta nam de bo ba mer go mas Sem deg, rac na os no ba Si Ta vi gamo vi Ci ne. Tum ca es yve la fe ri ar aris, Ce mi mi za ni ka pit no baa.

_ ar gi WirT am de ni xniT ojax Tan gan So re ba?

_ ara, ar mi Wirs. ho ros kopiT Rri an ka li var, rac wylis ni Sa nia, al baT, ami to mac ar miWirs zRva Si yof na.

_ ...da ma inc gkiTxav, Sen gar da eki pa Jis wev ri sxva man-di lo sa nic Tu iyo vin me?

_ ara, mxo lod me vi ya vi da me viq ne bi pir ve li ka pi tani qa li, ro me lic sa qar T ve los sazR vao is to ri a Si Ca i we re ba.

_ sa mo mav lod.…_ isev zRva Si wa val. ax la 4

TviT miv di var ju ni o rad, rogorc ka pit nis me sa me Ta na Sem we.

Ta mi la di a sa mi Ze,pro fe si u li swav le bis

sa gan ma naT leb lo prog ra ma „ko res pon den tis~ stu den ti

araf ris ar me Si nia. rac Se e xe ba oja xis wev rebs, isi ni di di ga oce biT Sex v d nen. Ta vi dan skep tiku rad uyu reb d nen Cems ar Ce vans da mar w mu neb d nen rom mom bezr de bo da, ver Sev Zeb di, mi va toveb di. ro gorc sa zo ga do e bis um ra va le so bas, ma Tac mi aC n daT, rom ris ke bi dan ga mom di na re, mxo lod ma ma ka cebs Se uZ li aT am sfe ro Si moR va we o ba. mok led, mi u xe da vad di di wi na aR m de go bisa, bo los mix v d nen, rom me ama ze uars ver vityo di da dRes Za li an bed ni e re bi ari an, rom Cems mi zans Tan da Tan vu ax lov de bi.

_ eq s t re mis moy va ru li xar?_ ki, miy vars ro ca gan vic di

da vgrZnob Cems Za la sa da energi as eq s t re ma lur si tu a ci eb Si.

_ oja xis ro me li me wev ri xom ar moR va we obs am sfe ro Si?

_ara, ara vin moR va we obs am sfe ro Si. es mxo lod da mxo lod Ce mi da mo u ki de be li ga dawy ve tile baa.

gTa va zobT pro fe si u li swav le bis sa gan ma naT leb lo prog ra ma „ko res pon den tis~ stu dent gi or gi le la Zis mi er ga da Re bul fo to ebs.

gi or gi am Ja mad sam Se neb lo kom pa nia „ana gis~ mi er ga mocxa de bul fo to kon kur s Si mo na wi le-obs (no mi na cia: „qa la qi da ada mi a ne bi~).

ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si te ti sa da Ta naj gu fe le bis sa xe liT, gi or gi le la Zes war ma te bebs vu sur vebT.

93aprili





















XX sa u ku nis da sawyis Si, di di ili as mu xa na Tu rad mkvle lo bis Sem deg da ob le bul qar T vel ers, ro mel sac mar Ta lia, ar ak l da saq vey nod cno bi li mwer le bi da po e te bi, qvel moq me di SeZ le buli ada mi a ne bi, mag ram mas sWirde bo da ili a sa viT Rrmad mo azrov ne, far To da mra val m x riv gan s wav lu li, sam Sob lo qvey nis in te re se bis ukom p ro mi so dam cve li pi rov ne ba, da ufal ma mo uvli na mas igi– iva ne aleq san d res Ze ja va xiS vi lis sa xiT.

iv. ja va xiS vi li da i ba da 1876 wlis 11 (23) ap rils, Tbi lis Si aleq san d re ja va xiS vi li sa da so fio ja va xiS vi lis aris tokra tul, qar Tu li kul tu ri sa da mec ni e re bi sad mi di di pa ti visce miT gan wyo bil ojax Si. 1888 wels Ca i ricxa Tbi li sis gim nazi is me o re klas Si da 1895 wlamde swav lob da. aq ve ga mo av li na man gan sa kuT re bu li in te re si is to ri i sad mi, audi to ri is wina Se wa i kiTxa mox se ne ba „an d ria mo ci qu lis mog za u ro ba sa qar Tve lo Si~. ama ve xa neb Si, zafxu lobiT, mSob li ur so fel xov le Si, Ta na to leb Tan er Tad ata rebda xov le go ris ar qe o lo gi ur gaTx rebs. 1895 wlis ag vis to Si, gim na zi is das ru le bis Sem deg, ga em g zav ra pe ter bur g Si swav lis ga sag r Ze leb lad da Ca i ricxa peter bur gis uni ver si te tis aR mosav leT m cod ne o bis fa kul te tis som xurqar Tulira nul ganyo fi le ba ze sa qar T ve lo sa da som xe Tis is to ri e bis spe ci a lobiT. aq mi si mas wav leb le bi iy v nen saq vey nod cno bi li mec ni e re bi: n. ma ri, al. ca ga re li, v. Ju kov ski, n. ve se lov s ki, s. pla to no vi, v. ro ze ni da sxve bi. aq da e uf la srul yo fi lad som xur, la Tinur, ber Z nul da spar sul enebs, kar gad ico da ru su li da ev ropu li ene bi, rac mas se ri o zu li mec ni e ru li kvle vis sa Su a le bas aZ lev da. 1899 wels da i beW da misi pir ve li sa mec ni e ro naS ro mi „ba la va ris sib r Z ne~ (Tar g ma ni), xo lo 1898 wels sa kon kur so naSro mis sa xiT wa rad gi na „an d ria mo ci qu li sa da wmin da ni nos moRva we o ba sa qar T ve lo Si~, ro melic pro fe sor Ta sab Wom oq ros med liT da a jil do va.

1899 wels, n. ma ris moTxov niT da sa mec ni e ro sab Wos dad ge nile biT, i. ja va xiS vi li ori wliT sap ro fe so rod mo sam za deb lad da to ves pe ter bur gis uni ver sitet Si. 1900 wels Ca a ba ra sa ma gist ro ga moc de bi, xo lo 1907 wels da ic va sa ma gis t ro di ser ta cia Te ma ze „Zve li som xe Ti sa da saqar T ve los sa xel m wi fo wyo bile ba~. ma gis t ra tu ra Si swav lis pe ri od Si, kva li fi ka ci is amaR lebis miz niT, igi mi av li nes ger ma nia Si. iq yof ni sas Tar g m na ger ma nulad da ga mos ca VI sa u ku nis ano nimi av to ris „ef s ta Te mcxe Te lis mar t vi lo ba~ da ioane sa ba nis Zis „abo tfi le lis mar t vi lo ba~ (VIII s.). 1902 wlis ap ri li dan seq tem bram de ma gis t ran ti iv. ja va xiS vili ni ko mar Tan er Tad mi av li nes si nas mTa ze qar Tu li xel na we rebis mo Zi e bi sa da Ses wav lis mizniT. mis mi er aq Sed ge ni li xel nawe re bis aR we ri lo ba ga moq vey n da 1947 wels, av to ris gar dac va lebi dan 7 wlis Sem deg.

sap ro fe so rod mo sam za debe li va dis das ru le bis Sem deg, igi pe ter bur gis uni ver si tetis pri vatdo cen tia da kiTxulobs leq ci ebs sa qar T ve lo sa

da som xe Tis is to ri is sa kiTxebze, in ten si u ri ur Ti er To ba aqvs sa qar T ve lo Si moR va we mkvle vareb Tan, gan sa kuT re biT eq v Ti me Ta ya iS vil Tan da mi si fiq ris da zrun vis sa ga nia mSob li u ri qveya na, mi si mo ma va li, mec ni e re bi sa da kul tu ris gan vi Ta re ba sruli ad axal re a lo ba Si.

1917 wlam de i. ja va xiS vi li pe ter bur gis uni ver si tet Si muSa ob da da am xnis man Zil ze 40 samec ni e ro naS ro mi ga mo aq vey na: ori–ger ma nul ena ze, oc da o ri–ru sul ena ze da Teq v s me ti–qarTul ena ze. yve la ka pi ta lu ri Sro ma–„qar T ve li eris is to ri a~ (pir ve li ori wig ni), „qar Tu li sa mar T lis is to ri a~ (pir ve li nawi li), se ri i dan „is to ri is mi za ni, wya ro e bi da me To de bi wi naT da ax la~: Zve li qar Tu li sa is torio mwer lo bis~ (pir ve li wig ni), sa qar T ve los eko no mi u ri is tori is~ (pir ve li wig ni) da sxva gamoq vey ne bu lia qar Tul ena ze, rac ga nacxa di iyo imis, rom safuZ ve li ey re bo da axal qar Tul erov nul mec ni e re bas da mi si cen t ri auci leb lad sa qar T velo Si, Tbi lis Si un da yo fi li yo; di di xnis win dawye bul mo sam zade bel mu Sa o bas qar Tu li umaRle si sas wav leb lis Se saq m ne lad, aq pe ter bur g Si ey re bo da sa fuZve li iv. ja va xiS vi lis me Ta u ro

biT (i gu lis x me ba: 1907 w. qar T vel stu den t Ta sa mec ni e ro wris Seqm na, sa mec ni e ro kre bu lis Sed gena, e.w. „an ke tis~ Sed ge na da ev ropis mas S ta biT qar T vel stu dent Ta da swav lul Ta ra o de no bi sa da ma Ti spe ci a lo be bis dad ge na, ga ci le biT ad re, i. Wav Wa va Zis Ta os no biT, uni ver si te tis T vis Se no bis (gim na zi is) mSe neb lo bis dawye ba, i. ja va xiS vi lis naS romTa Seq m naga moq vey ne ba...).

ase rom di di siZ ne le e bis daZ le vi sa da or ga ni za ci u li sakiTxe bis mog va re bis Sem deg, 1918 wlis 26 ian vars (8 Te ber vals) ga ix s na qar Tu li uni ver si te ti, rom lis req to rad iv. ja va xiSvi li sa ve moTxov niT cno bi li qi mi ko si, ode sis uni ver si te tis pro fe so ri pet re me li qiS vi li air Ci es, xo lo i. ja va xiS vi li im dros uni ver si te tis er Ta derTi sib r Z nis mety ve le bis fa kulte tis de ka ni gax da.

ami e ri dan ki dev uf ro far To as pa re zi eZ le va i. ja va xiS vi lis sa zo ga do eb riv da mec ni e rul moR va we o bas: 1919 wlis de kem bri dan 1926 wlam de iyo uni ver site tis req to ri, ama ve 19191925 wleb Si igi xel m ZR va ne lob da sa is to riosa eT nog ra fio sa zoga do e bas, da ar sa uni ver si tet Si sa qar T ve los is to ri is ka Ted ra da Tvi Ton ve iyo pir ve li gam gec. iyo sa qar T ve los sa xel m wi fo mu ze u mis mec ni erkon sul tanti da gan yo fi le bis gam ge, yve la mniS v ne lo va ni mec ni e ru li Tu kul tu ru li Ro nis Zi e bis inici a to ri da xel m ZR va ne li: kerZod, 1937 wels So Ta rus Ta ve lis „vefxis tya os nis~ 750 wlis Ta vis sa i u bi leo Ro nis Zi e bis erTerTi mTa va ri or ga ni za to ri da xel m ZR va ne li, So Ta rus Ta velis epo qis ma te ri a lu ri kultu ris mu ze u mis di req to ri, saqar T ve lo Si far Tod gaS li li (dma ni si, ge gu Ti, mcxe Taar ma zi) ar qe o lo gi u ri gaTx re bis ini cia to ri da xel m ZR va ne li. pa ra lelu rad kiTxu lob da leq ci e bis kurss sa qar T ve los is to ri a Si, qar Tu li sa mar T lis is to ri a Si, sa qar T ve los eko no mi kur is tori a Si, sa qar T ve los is to ri is wya roT m cod ne o ba sa da is to riog ra fi a Si, dam x ma re is to ri ul dis cip li neb Si da sxva. igi iyo

mi si dro is ga naT le bi sa da mecni e re bis di di or ga ni za to ri da no va to ri, rom lis aR z r di le bi Sem deg sa Ta ve Si ed gen qar Tu li is to ri u li mec ni e re bis gan viTa re bas, sas wav lo da sa mec ni ero da we se bu le bebs.

gan sa kuT re bu lia da ga morCe u li mi si sa mec ni e ro moR vawe o ba. TiT q mis ar dar Ce ni la mec ni e re bis arc er Ti dar gi, ro mel Sic mas wo na di sity va ar eT q vas, mag ram ga nu sazR v re lia mi si dam sa xu re ba erov nu li isto ri is–sa qar T ve los is to ri is wi na Se, rad gan mi si xel m ZR va nelo biT ga i Sa la far To sa mec nie ro saq mi a no ba imi saT vis, rom sa qar T ve los is to ri is Ses wavlagan xil va mom x da ri yo kav kasi i sa da max lo be li aR mo sav leTis is to ri a Ta kon teq s t Si. es iyo swo red mi si ad ri dan ve somxe Tis is to ri iT da in te re se bis sa fuZ ve li. mas mi aC n da, rom sa

qar T ve los is to ri is mec ni e ruli Ses wav la sa is to rio wya roe bis kri ti ku li Se fa se biT un da dawye bu li yo, rad gan „yo ve li ga naT le bu li erov ne bi saT vis, ro mel sac TviT Se mec ne ba mo e pove ba, auci leb lad sa Wi roa icodes Ta vi si war su li sa zo ga doeb ri vi cxov re bis is to ria; un da ico des, ra sak vir ve lia, utyu a ri, WeS ma ri ti is to ria da ara gazvi a de bu li, yal bi~. mi si az riT, gaz vi a de bul ad vo ka tu ri is tori is sa Wi ro e bas mxo lod is un da grZnob des, vinc war sul Si eZebs xsnas, an vi sac war su lis Ses wavliT surs Ta vi si erov nu li Se laxu li grZno ba da ik ma yo fi los da da am S vi dos. xo lo am g va ri sur vili az ra dac ar un da mo u vi des im erov ne bis war mo mad ge nels, rome lic si cocx le sa da moq me de baze fiq robs~. ami tom iyo, rom man sa mec ni e ro moR va we o ba sa is torio wya ro e bis kri ti ku li Seswav liT da iwyo, ri Tac sa fuZ veli Ca u ya ra qar Tu li is to ri u li mec ni e re bis mra val dam x ma re Tu spe ci a lur dargs: wya roT m codne o badip lo ma ti kas, nu miz ma tikamet ro lo gi as, pa le og ra fi as da sxva. Tu mi si wi na mor be di isto ri ko se bi sa qar T ve los is tori as „qar T lis cxov re bis~ sqemiT ad gen d nen, man ar se bi Tad ga afar To va sa qar T ve los is to ri is wya roT m cod ne o bi Ti ba za. mas Si Car To qar Tu li li te ra tu ris agi og ra fi u li Zeg le bi, do kumen tu ri, epig ra fi ku li, nu miz mati ku ri, ar qe o lo gi u ri mo na ceme bi, ucxo u ri wya ro e bi ise, rom Zvel sqe mas ki ar mo ar go, ara med „qar T lis cxov re bis~ mo na cem Ta ga da sa mow meb lad, kri ti ki saTvis ga mo i ye na. am moTxov ne bi Ta da prin ci pe bi Taa Sed ge ni li mi si „qar T ve li eris is to ri is~ I, II, III to me bi, IV to mis I na wi li (XVXVI ss.) da XVIIXVIII sa u ku ne e bis isto ria, ro me lic mi si gar dac vale bis Sem deg ga mo i ca. mas mi aC nda, rom mkvle var ma is to ri u li Txzu le bis Ses wav laana li zi sas un da ga iT va lis wi nos mi si av toris ara mar to mov le ne bis Ta nadro u lo ba, ara med mi si ga naT leba, az rov ne bis do ne, me da se o ba da mi si saq mi a no bamoR va we o bis ga re mo, rac ki Ta vis kvals da amC nev da Txzu le bas.

i. ja va xiS vil ma ase ve di di ener gia da dro mo ax ma ra sa qarT ve los eko no mi u ri is to ri is Ses wav las. mar Ta lia, qar Tu li sa xel m wi fo eb ri o bis, qar T ve li xal xis ga dar Ce nis sa fuZ vels jer ki dev XIX sa u ku nis 80ian

sa xe lo va ni mec ni e ri da moR va we(i va ne ja va xiS vi li - 140)

wleb Si ilia Wav Wa va Ze mis ekono mi kur wyo ba Si xe dav da, mag ram mi si ge ne zi sis da ar sis gar k ve va i. ja va xiS vils mo u wia. 1907 wels ga mo vi da mi si sa qar T ve los ekono mi u ri is to ri is pir ve li wigni, xo lo 1930 da 1934 wleb Si gamo vi da xe lax la da mu Sa ve bu li sa qar T ve los eko no mi u ri is tori is pir ve li da me o re to me bi. maT Si mec ni e ru la daa da sa bu Tebu li qar T ve li xal xis mdi da ri sa me ur neo kul tu ra, aTo biT ende mu ri ji Sis xor b li sa Tu ve naxis ar se bo ba, ma Ti ga mo ye ne badamu Sa ve bis ma Ra li teq no lo gi e bi.

iv. ja va xiS vi lis mec ni e ru li mem k vid re o bis mSve ne baa „qarTu li sa mar T lis is to ri is~ sa mi wig ni, ro mel Sic Tval sa Ci no daa war mod ge ni li qar Tu li sa xel mwi fo eb ri o bis ar se bo bis sa marT leb ri vi ga moc di le ba, sa zo gado eb ri vi da sa xel m wi fo eb ri vi wyo bi le bis sa fe xu re bi uZ vele si dro i dan XIII sa u ku nem de, qar Tu li sa xel m wi fos sam mar Tve lo apa ra ti, xel m wi fis ka risa da pro vin ci e bis (va zi re bis, eris Ta ve bis) gam ge bel Ta fun qciamo va le o ba ni, sa xel m wi fo sa da ek le si is da mo ki de bu le bis sa kiTxi da fe o da lu ri sa xelm wi fo sa da sa mar T lis mravali sxva prob le ma.

Se uZ le be lia mok le sa i ubi leo we ril Si, Tun dac sqe matu rad, isa ub ro yve la fer imis Se sa xeb, ri si ga ke Te bac SeZ lo iva ne ja va xiS vil ma Cve ni qvey nis is to ri is im mZi me wleb Si, roca ase Ti di di moR va wec ar iyo da cu li yal bi das me ne bi sa da Tval T va li sa gan, da um sa xu re beli iar li ye bis gan.

75 wel ze me ti ga vi da di di iva ne ja va xiS vi lis gar dac va lebi dan. am xnis man Zil ze, ro gorc mi si sa xe lo va ni mo wa fe ni ko berZe niS vi li wi nas war mety ve lebda, i. ja va xiS vi lis „na mu Sa ke vis sa fuZ vel ze Tan da Tan axa li mec ni e ru li na ge bo ba ni gaC n da, qar Tul ma is to ri og ra fi am ganvi Ta re bis axal sa fe xu rebs miaR wia, mag ram sa mu da mod dar Ce ba eta pi, iv. ja va xiS vil ma rom Seq mna qar Tul is to ri ul az rov neba Si, dar Ce ba da iar se bebs iseve, ro gorc ar se bobs qar Tu li is to ri u li az rov ne bis eta pebi–Jam Ta aR m wer lis, di di va xuStis~... da es eta pi iq ne ba qar Tul is to ri og ra fi a Si kri ti ku li meTo dis da ner g vis eta pi – iv. ja vaxiS vi li sa.

bi Wi ko di a sa mi Ze,eme ri tu si pro fe so ri

ivane javaxiSvili vaJiSvilebsa (lali da kaxa javaxiSvilebi)da meuRlesTan(anastasia orbeliani) erTad

102 aprili



































ax la xan ga mo i ca ba Tu mis niko ber Ze niS vi lis in s ti tu tis mec ni er Ta nam S ro mel Ta mi er mom za de bu li wig ni „aWa ra. turis tulmxa reT m cod ne o bi Ti re sur se bi~ („ba Tu mis So Ta rusTa ve lis sa xel m wi fo uni ver site tis~ ga mom cem lo ba, ba Tu mi, 2016). wig ni da i beW da Tbi lis Si, ga mom cem lo ba „sam Sob lo Si~. tira Ji 200 eg zem p la ri, 404 gver di). wig nis ano ta ci a sa da Se sa val Si vkiTxu lobT, rom igi gan kuT v nilia sa xel m ZR va ne lod tu riz mis fa kul te tis stu den te bi saT vis. mas Si ga Su qe bu lia aWa ris tu ristulmxa reT m cod ne o bi Ti re

So Ta rus Ta ve lis erov nu li sa mec ni e ro fon dis mi er da finan se bu li sag ran to pro eq tis „op ti ku rad mkvri vi, Sem Tx ve vi Ti fa zu ri ek ra nis flu o res cen ciis ma xa si a Teb le bis ra o de nob rivi da gab ne u li la ze ru li ga mosxi ve bis in ten si vo bis ko re la ciu ri fun q ci is sta tis ti ku ri momen te bis speq t ra lu ri ana li zi~

fi zi kama Te ma ti ki sa da kom pi u te rul mec ni e re ba Ta fa kul te ti ga moT q vams Rrma gu lis t ki vils fi zi kis de parta men tis Rvaw l mo si li pe dago gis ba to ni ioseb aba Si Zis gar dac va le bis ga mo.

ioseb mur Ta zis Ze aba Si Ze da i ba da 1932 wlis 15 ap rils. 1951 wels da am Tav ra xi xa Zi ris sa Su a lo sko la. 1955 wels So Ta rus Ta ve lis sa xe lo bis sa xelm wi fo pe da go gi u ri in s ti tuti ma Te ma ti kis spe ci a lo biT. 1970 wli dan mu Sa ob da ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sxel m wi fo pe da go gi ur, xo lo Sem deg univer si tet Si fi zi kis ka Ted raze, jer sas wav lo sa xe los nos gam ged, Sem deg mas wav leb lad, xo lo 1975 wli dan uf ros maswav leb lad. 1977 wels ga i a ra kva li fi ka ci is amaR le bis kurse bi ka li ni nis sa xel m wi fo uni ver si tet Si, 1983 da 1988 wleb Si ki ki e vis a.m.gor kis sa xelo bis sa xel m wi fo pe da go gi ur in s ti tut Si. 1993 wels Tbi lisis iv.ja va xiS vi lis sa xe lo bis sa xel m wi fo uni ver si tet Si daic va sa kan di da to di ser ta cia da mo i po va pe da go gi ur mec ni ere ba Ta kan di da tis sa mec ni e ro xa ris xi. 19952005 wleb Si mu Saob da fi zi kis de par ta men t Si do cen tis Ta nam de bo ba ze. i.abaSi Ze aris ram de ni me me To du ri da sa mec ni e ro Sro mis av to ri. mi si Sro me bi eZR v ne ba fi zi kis swav le bis me To di kas, si naT lis mra val je ra di gab ne vis ga mok vle vebs da sxva. mis mi er ga mo cemu li iq na cno ba ri „si di de Ta sa zo mi er Te u le bi sa da ma Ti ma kav Si re be li ko e fi ci en tebis cxri le bi~. i.aba Si Ze wle bis gan mav lo ba Si uZR ve bo da zo gadi eleq t ro teq ni ki sa da fi zikis swav le bis me To di kis discip li nebs. Ta vi su fal dros, ga ta ce biT amu Sa veb da hid rotur bi ne bi sa da qa ris Zra ve bis op ti ma lur kon s t ruq ci ebs, rom leb mac praq ti ku li re a liza cia hpo ves aWa ris ma Ral m Tian da wya luxv rig so fel Si.

ba to ni iose bi, 1970 wli dan 2010 wlam da Tav da u zo ga vad em sa xu ra mo ma va li Ta o bis aR zr da sa da ga naT le bas. man Ta vi si ga mor Ce u li pe da go gi u ri Tvise be biT wa ruS le li kva li dato va uni ver si te tis is to ria Si, ris T vi sac uni ver si te tis 80 wlis sa i u bi leo Ro nis Zi e bebis far g leb Si uni ver si te tis req to ris mo va le o bis Sem s rule bel ma ba ton ma me rab xal vaSma ba ton iosebs 2015 wlis mi wuruls ga das ca or de ni.

fi zi kama Te ma ti ki sa da kom pi u te rul mec ni e re ba Ta fa kul te ti usam Zim rebs ojaxs ba to ni iose bis gar dac va le bis ga mo.

gamosaTxovarisa xel m ZR va ne lo tu riz mis fa kul te tis stu den te bi saT vis

Cve ne bu re bis qar Tu li

sur se bi uZ ve le si dro i dan dRemde. wig ni Sed ge ba 10 Ta vi sa da sa mi da nar Ti sa gan.

pir vel Tav Si da xa si a Te bulia aWa ris fi zi kurge og ra fiu li ga re mo (re li e fi, kli ma ti, ge o lo gia da sa sar geb lo wi a Rise u li, flo ra da fa u na, hid rogra fi u li re Ji mi, rek re a ci u li re sur se bi); me o re Tav Si ga Su qebu lia aWa ris uZ ve le si is to ria 2010 wlam de. me sa me Tav Si gan xilu lia aWa ris so ci a lureko nomi ku ri vi Ta re ba, me oTxe Si–aWaris mo sax le o bis eT ni kurkonfe si u ri struq tu ra, de mog rafi ulmig ra ci u li pro ce se bi. me xu Te Ta vi eZR v ne ba me ur ne obis tra di ci u li dar ge bi sa da sa me ur neo yo fis da xa si a Te bas (mi waT moq me de bame min d v re o ba, me ve na xe o ba–meR vi ne o ba, me xi leo ba, me sa qon le o ba, me fut k reo ba, me Tev ze o ba, mo na di re o ba, xe los no ba da Si nam rew ve lo ba). tra di ci u li ma te ri a lu ri da su li e ri kul tu ris sa kiTxe bia ga Su qe bu li me eq v semeS vi de Taveb Si. mom dev no or Tav Si ganxi lu lia aWa ris fol k lo ris, ga naT le bis, kul tu ris, mec nie re bis, mwer lo bis, xe lov ne bis sa kiTxe bi. bo lo me a Te Tav Si daxa si a Te bu lia aWa ris ad mi nis t

ra ci ulte ri to ri u li mowyobis sa kiTxe bi. calcal kea ganxi lu li qa laq ba Tu mis, xu los, Su a xe vis, qe dis, xel va Ca u ris, qo bu le Tis mu ni ci pa li te te bis is to ri is sa kiTxe bi. da nar Teb Si aR we ri lia pet raci xis Zi ri, goni os ci xis kom p leq si, sxal Tis epar qia.

yve la Tavs er T vis sa re ko menda cio li te ra tu ris sia, ilus tra ci e bi fo toCa na xa te bis, cxrile bi sa da ru ke bis sa xiT, ag reT ve kiTx ve bi gan xil vi sa da dis ku si isaT vis.

wig ni „aWa ra~. tu ris tulmxa reT m cod ne o bi Ti ma sa le bi~, ro me lic oTxas gver d ze mets aR wevs, ni ko ber Ze niS vi lis in sti tu tis mec ni er Ta nam S ro melTa gul mod gi ne, na yo fi e ri da pasu xis m geb lo biT Ses ru le bu li naS ro mia. mas ze mu Sa o ba ori wlis man Zil ze (20112012) grZel debo da da mi si cal ke u li na wi le bi wli u ri naS ro me bis sa xiT srulde bo da in s ti tu tis sa mec ni e rokvle vi Ti mu Sa o bis geg miT. wig nis ga mo ce ma imiT iyo gan pi ro be buli, rom ba Tu mis So Ta rus Ta velis sa xel m wi fo uni ver si te tis tu riz mis fa kul te tis stu dentebs dRem de ase Ti sa xel m ZR vane lo, ro mel Sic Tav moy ri li sa

xi Taa war mod ge ni li aWa ris turis tulmxa reT m cod ne o bi Ti masa le bi ar ga aC n da. ami e ri dan turiz mis fa kul te tis stu den tebs sa Su a le ba eZ le vaT sa xel m ZR vane lo Si uSu a lod ga ec non aWa ris tu ris tulmxa reT m cod ne o biT ma sa lebs. ama ve dros wig ni did sam sa xurs ga u wevs aWa ris turiz miT da in te re se bul far To mkiTx vels, eq s kur siamZRo lebs, rom le bic aWa ris tu riz mis samsa xur Si dga nan da mo wo de bul ni ari an aWa ra Si stum rad Ca mo sul tu ristdam s ve ne bels ga ac non aWa ris war su li da Ta na med ro veo ba da amiT da a max sov ron maT aq ga ta re bu li dRe e bi.

wig ni „aWa ra. tu ris tulmxareT m cod ne o bi Ti re sur se bi~ aWa ris ma ga liT ze am xa si a Tis pir ve li sa xel m ZR va ne loa da igi ga a mar T lebs Ta vis da niS nule bas. mi si re daq to re bi ari an bi Wi ko di a sa mi Ze, Su Sa na futka ra Ze, no dar ka xi Ze, re cen zente bi–pro fe so ri ami ran ka xi Ze, mec ni e re bis doq to re bi ros tom be ri Ze, emen da vi Ta Ze. mis ga moce ma ze iz ru na uni ver si te tis tu riz mis de par ta men t ma (de ka ni ros tom be ri Ze). sa xel m ZR va ne lo ga mo i ca uni ver si te tis da fi nanse biT.

ax la xan ga mo i ca ag reT ve niko ber Ze niS vi lis in s ti tu tis fol k lo ris, di a leq to lo gi i sa da emig ran tu li li te ra tu ris kvle vis gan yo fi le bis uf ro sis, pro fe sor Su Sa na fut ka ra Zis meo re wig ni „Cve ne bu re bis qar Tuli~ (s.s. „ga mom cem lo ba aWa ra~, ba Tu mi, 2016, ti ra Ji 300 eg zem pla ri, 662 gver di). am wig nis pirve li na wi li 1993 wels ga mo i ca da man sa yo vel Tao aRi a re ba da mo wo ne ba da im sa xu ra.

„Cve ne bu re bis qar Tu lis~ meo re wig ni eZR v ne ba taoklar jeTi sa da mu ha ji ri qar T ve le bis lin g vis tu ri ana li zis sa kiTxebis kvle vas. igi Sed ge ba ori ka risa da rva Ta vi sa gan. wigns er T vis

wi na sity va o ba, Se sa va li, bib liog ra fia da das k v ne bi.

pir vel Tav Si zo ga dad da xasi a Te bu lia klar je Tis ro gorc mtbe va re bi sa da opi za re bis qveynis is to ri u li war su li. me o re Tav Si Ses wav li lia imer xev lis fo ne ti ku ri da mor fo lo gi u ri Ta vi se bu re ba ni, me sa me Si–li vanu ri anu li ga nu ri mety ve le bis Ta vi se bu re ba ni. me oTxe, me xu Te da me eq v se Ta veb Si ma Wax lu ri da ta os qar Tu lis Ta vi se bu re ba ni. meS vi de Tav Si gan xi lu lia mu hajir qar T vel Ta is to ria. mer ve Tav Si vrcla daa moTx ro bi li aWa rel mu ha jir Ta mety ve le bis Ta vi se bu re beb ze.

wig ni ga mo ce mu lia iva ne ja

va xiS vi lis Tbi li sis sa xel m wi fo uni ver si te tis, ar nold Ci qoba vas enaT mec ni e re bis in s ti tutis, ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si te ti sa da ni ko ber Ze niS vi lis in s ti tu tis egi diT.

mi si re daq to re bi ari an filo lo gi is mec ni e re ba Ta doqto re bi aka de mi ko si av Tan dil ara bu li da pro fe so re bi Te do uTur ga i Ze da iza Can t la Ze. recen zen te bi: fi lo lo gi is mec nie re ba Ta doq to re bi, pro fe sore bi ta ri el fut ka ra Ze, ma mia fa Ra va, el za fut ka ra Ze.

wig ni eZR v ne ba aka de mi ko se bis qe Te van lom Ta Ti Zi sa da be sa rion jor be na Zis na Tel xsov nas.

ganaxlebuli aparatura(#FR/152/9240/14, sa mec ni e ro xel m ZR va ne li prof. nug zar Romi Ze) da ba Tu mis So Ta rus Ta velis sa xel m wi fo uni ver si te tis mxar da We riT fi zi kama Te ma ti kisa da kom pi u te rul mec ni e re baTa fa kul te tis „ra di o fi zi kis~ la bo ra to ri i saT vis Se Ze ni li iq na 40000$ Ri re bu le bis na per wk lur la ze rul speq t ros ko pi u

li da flu o res cen ci u li speq tros ko pi is apa ra tu ra.

aR sa niS na via, rom POR-TA-LIBS-2000 stan dar tu li siste ma da flu o res cen ci u li siste ma ga mo i ye ne ba ri gi kom p leqsu ri amo ca ne bis ga dawy ve ti sas, ro go ri caa: mya ri da wyli a ni ga re mos mo ni to rin gi da ele mentu ri ana li zi, ag reT ve gam W vir

va le ga re mos op ti ku ri ma xa si aTeb le bis Ses wav la.

stan dar tu li apa ra tu ris Zi ri Tad na wils war mo ad gens impul su ri la ze ri da por ta ti uli speq t ro met re bi. apa ra tu ris por ta ti u lo ba sa Su a le bas iZle va ga mo ye ne bu li iq nas ara mxolod sta ci o na lur pi ro beb Si. ma Ra li gar Ce vis una ri a no ba Senar Cu ne bu lia Zvi radRi re bu li op ti kurboW ko va ni ka be le biT. prak ti ku lad ga re Se faq to rebi sa gan izo li re bu li ni mu Sia _ ka me ra uz run vel yofs speq tre bis ma Ra li gar Ce vi su na ri a ni speq t re bis mi Re bas. prog ra mu li uz run vel yo fa mo i cavs 83 qi mi uri ele men tis mo na ce mebs, ma Sa sada me stan dar tu lad Se saZ le belia 83 qi mi u ri ele men tis identi fi ka cia. amas Tan, rac mTa va ria ele men t Ta mo na cem Ta ba za SesaZ le be lia Se iv sos an srul yofi li iq nas ato mu ri speq t ru li mo na cem Ta ba zi dan: http://physics.nist.gov/cgi-bin/AtData/li nes_form er Ti sity viT, kom p leq sis ga moye ne ba Se saZ le be lia ara mxo lod sa mec ni e ro kuTxiT, ara med ma sale bis sam rew ve lo ana li zi saTvis, ga re mos eko lo gi u ri mo nito rin gi saT vis, nav To bi sa da sa av to mo bi lo ze Te bis ana li zisaT vis da a.S.

11aprili

ma mia fa Ra vas ̀ Sav Su ri Ca na we re bi~ Cven `Ca na we reb Si~ aR nus xu

li yve la eq s pe di ci is mo na wi leni varT (gar da 1995 wlis ta os eq s pe di ci i sa), ase Tu ise vicnobT à Tor met sa va ne Ta~ mxares, na bijna bij dav li li gvaqvs for Tas da nu kas Se mo ga re ni, iq ar se bu li `ficxe li klde e bi~, ami tom sav se biT bu neb ri vad da mi sa Re bad mig vaC nia, rom ma mia fa Ra va mi ub run da TiT qos uk ve mi viwye bul prob le mas, Se iZ le ba iT q vas, rom ga na ax la ni ko ma ris _ xan Z Te lis nak va le vis ma Zi e beli mec ni e ris gza da sa zo ga do ebis yu radRe ba sav se biT da sa buTe bu lad isev mi apy ro, mdi na re kar Cxa las xe o ba Si mde ba re nu kas say d ris ken.

sa kiTxis kvle vis am Ja min de li mdgo ma re o ba jer ki dev ver scems pa suxs yve la kiTx vas. vin icis, iq neb odes me mi saw v do mi gax des ze mox se ne bu li sa va ne e bis ar qeo lo gi u ri kvle va, amas Tan, Se saZloa Tur qe Tis sa ca veb Si mik v leul iq nas pir da pi ri mtki ce bu lebis Sem c ve li do ku men te bi.

asea Tu ise, ro gorc er Ti, ise ve me o re sa va ne gan sa kuT rebul yu radRe bas sa Wi ro ebs. gavix se noT, rom qve mo for Tis ekle si as Cvens dro Si, sul ax la xan (2007 wlis de kem ber Si) Ca mo en g ra gum ba Ti. dar Ce ni li na wi le bic sa va la lo dRe Sia da es ube dure ba mxo lod ze mox se ne bul Zeg lebs ro di sWirT. sa mec ni ero kvle vaZi e ba di a xac sa Su ri saq mea, mag ram re a lo bis Sec v la amas nak le bad Se uZ lia. Tum ca, vin icis, iq neb swo red mec ni erTa da en Tu zi as t Ta Za lis x me vam SeZ los am Zeg leb ze yu radRe bis kon cen t ri re ba da ga dar Ce na imisa, ri si ga dar Ce na jer ki dev SesaZ le be lia.

* * *sa mec ni e ro xa zi `Sav Su ri

Ca na we re bis~ mxo lod er Ti arse bi Ti na wi lia. bu neb ri via, gaci le biT me ti ad gi li aR we ra sa da Txro bas eT mo ba. ma mia fa Rava Se sa niS na vi mTxro be lia da am Txro bis ram de ni me as peqts min da Se ve xoT. av to ri axer xebs ucxo qve ya na Si gan c di li, na na xi Tu gago ni li uam ra vi faq ti sa gan aarCi os Ri re bu li da er Ti Se xed viT Cve u leb ri vi, yo fi Ti faq tiT STa beW di le ba mo ax di nos mkiTxvel ze. amis das tu rad erT ri giT epi zods mo viy van, ro me lic ara im de nad sa kuT riv Sav SeTs, aramed eq s pe di ci is wev r Ta ke Tilsin di si e re bas exe ba:

`sa uz mis Sem deg va lu tis gasac v le lad wa ve diT. 400 do la ri ga dav c va leT Tur qul li ra ze. 530 li ris nac v lad kar ga xnis an ga ri Sis Sem deg 750 li ra mogviT va la ga dam c v lel ma. zed meti ukan da vub ru neT. ga uk vir da `va lut Ciks~. ga xa re bul ma da ibru na Ta vi si kuT v ni li. uk vir da Turqs, mag ram ar gvik vir da Cven... za zam da i Wi ra Tur qis, Se iZ le ba ga Tur qe bu li Sav Si sac, dab ne ulo ba da wa it ra ba xa: ase vi ci To qar T ve leb ma...

kar gad mo vi qe ciT. Rir da 220 la rad Cve ni ga la Re ba~.

sity vam mo i ta na da eq s pe dici is wev reb Tan, anu me gob reb Tan, ko le geb Tan da mo ki de bu le ba ara mxo lod am epi zo diT mJRav n de ba. Si ga da Sig av to ri vrce li mo nolo ge biT Tu, uf ro me tad, mok le fra ze biT, xSi rad Tbi li iumo riTac, exe ba maTs pro fe si ul Tu arap ro fe si ul saq mi a no bas, Tvi

se bebs, uSur ve lad gas cems siTbos. das tu rad mxo lod ram de nime frag ments mo vix mob wig ni dan:

`me rim dRes ki dev er Txel dag vim t ki ca, rom mtki ced dgas. xev w v ri li dan mo mav le bi mdi naris pi ras gav Cer diT sa sa di lod. ci ca bo bi li ki iyo Ca sav le li. me rim vaJ ka cu rad daZ lia dabr ko le ba gzi dan mdi na rem de da mdi na ri dan gzam de~ (vinc ar icis, imaT ga sa go nad vity viT, rom me ri cin ca Ze ze _ eq s pe di ci is oTxmoc wel s mi ka ku ne bul wev r zea sa u ba ri).

`yve lam mov sin jeT Ti ri fani. ar c Tu ioli saq mea. Ta ma zi da nug za ri kar gad axer xe ben. ramaz mac icis Tib va kar gad, mag ram ax lo sac ar ga ka re bia cels, bav Svo bi dan me jav re ba o~...

`Ti nam aiyo lia be bia da SviliS vi li Tan ri ver de bi, ro melTac qar Tu li sim Re ra wa mo iwyes Tur qul ki lo ze~...

`xma maR la fiq ro ben bi We bi, ga a ma ye bu li da di an taZ ris wmida ezo Si da uxa ri aT. ra uxa ri aT, arc Ta vad ici an, ub ra lod, uxari aT, rom aq ari an da ga nic di an am mSve ni e re bas~...

`So Ta ma mu la Ze Sem Tx ve vas ar uS vebs xe li dan da aWa ra Si ga dama val gzebs kiTxu lobs~...

`za za sadReg r Ze lo ebs ambobs, mag ram ar svams. os ma ni aZalebs, da lie, kar giao.

_ ra dRe da mid ga, me Rvi no ze uars vam bob da `baz gi re li os manaÁ~ ma Za leb so, _ amo i ox ra zazam~...

`mal xa zi dar dobs, dar dobs be ber par xals da aqvs ki dec sadar de be li~...

es saC ve no frag men te bi imitom mo vi to veT bo los, rom Cven ca gaqvs er Ti Ca na we ri ma mia saT vis. im bri lel je mals exeba _ `re me zan Si ver vmar xu lob, ga re u li Ro ris xor c sac vWam Si ga da Sig, Rvi no sac vsvam xolme da jen neT Si mox ved ris San si Tu dam r Ca o~ _ amis da zus te bas rom cdi lob da yov lis m cod ne pro fe so reb Tan. Cve ni epi zo di `Sav Sur Ca na we reb Si~ ver mox v da. ro gorc da va zus teT, ar Ca u niSnavs da arc ax sov da.

bril Si yof ni sas ma mi a sa da je mals So ris ase Ti di a lo gi gai mar Ta:

_ Sen ras saq mob?_ uni ver si te tis pro fe so ri

var._ ras kiTxu lob?_ gur ji iazis (qar Tul enas)._ wvit baR nebs as wav li?_ ara, di debs, stu den tebs._ ras as wav li? _ xe lax la

Cah kiTxa je mal ma._ qar Tul enas.aq je ma li Ca fiq r da da kar ga

xans ifiq ra. me re (ro ca gve go na,

rom es Te ma amo wu ru li iyo), isev hkiTxa:

_ did va nebs vas wav lio, ar Tqvi?

ma mia aqam de Tan me ri cin ca Zes esa ub re bo da da je ma lis kiTxvebs me qa ni ku rad pa su xob da. axla Ra Se atyo gan sa kuT re bu li in te re si da Ta va dac ga fa cic da:

_ ho, did va nebs vas wav li._ la pa riks as wav li?_ ara, enas._ did va neb ma gur ji ena ar

ici an?_ ici an._ aba Sen ra Ras as wav li?es im iS vi aT Sem Tx ve va Ta ga

ni iyo, ma mia fa Ra vas pa su xis gace ma rom ga u Wir da. _ ro gor gin da aux s na ubir (ke Til, Tbil, mad li an kacs, mag ram ubirs), ras niS navs enis mec ni e ru li swav leba di de bis T vis, maT T vis, vinc am ena ze la pa ra ki im Ta viT ve icis...

mok led, bri lel ma je mal Celiq ma `sok ra tu li me To diT~ _ sul ram de ni me kiTx vis das miT wyal Si Cag vi ya ra fi lo lo gebs am de ni xnis naR vawna a ma ga ri.

es am ba vi mxo lod sa la Ro bod ro di ga vix se neT. Tur qe Tis saqar T ve lo Si axa li Ta o ba ve Rar la pa ra kobs mSob li ur ena ze. iSri te ba, qre ba wi nap reb Tan da makav Si re be li ki dev er Ti Za fi, rome lic yve la ze gam Z le ga mod ga. `Tu ici an ra Ras as wav li To~, _ uk virs je mals, mag ram Sav SeT Si rom da i viwyes, _ aRar uk virs. mis T vis es bu neb ri vi pro ce sia da aRarc tki va. ara da ra mo de na sat ki va ria, mo ur Ce ne li, gar dau va li, Se u Ce re be li... `Ca na we rebis~ av to ri am Te mas ara er Txel exe ba, ga nic dis, Ci vis, gan s jis:

`bevr so fel Si ga i go neb, Tur qu lad mo la pa ra ke ar iyoo Cven Tan ar c Tu di di xnis wi naT. gvi an ga dab run d nen gur je bi. iZu le bu li gax d nen, es wav laT Tur qu li, _ sa xel m wi fo ena. sxvag va rad verc sa mu Sa od wa vidod nen did qa la qeb Si da verc Svi lebs Se iy van d nen sko leb Si. pir vel yo fi li we siT cxov re ba aRar Se iZ le bo da...

yve la fe ri es ar iyo ioli. `Tur qul ze ga dab ru ne ba~ iyo xang r Z li vi da dam T r gun ve li pro cesi, ro me lic dRe sac grZel de ba~...

* * *sa gan ge bod un da Sev Cer deT

wig n Si fe ne bad Ca la ge bul roman ti kul Sre eb ze. ase Ti wig ne bi xom ro man ti kis ga re Se ar ar sebobs. es ro man ti ka ig r Z no ba calke ul fra zeb Sic ki _ Promlebic Za lu mad gag r Z no bi ne ben mog zau ro bis xib l sac da Cve ne bur Ta cxov re bis re a lo ba sac. mxed velo ba Si gvaqvs, ma ga li Tad, ase Ti frag men te bi:

`mo di da nu da i je rebT. dedeÁs naT q va mi aq ga da sin j vas ar eq vem de ba re ba! de deÁ ityo da, ese igi ase iyo~...

ìsa mes ki dec gu lis ga koWvam de~.

àq Ta va zi a nad eq ce vi an sa qonel sac. Co mas ki ar da uy ri an Tivas an mols, ̀ mi ar Tu men~.

àqa ur xvat Si aira ni mis w rebaa pir da pir, sicxiT Se wu xe bu li ka cis ga ma cocx le be li sa Su a leba~...

fra ze bi fra ze bad da ro manti kis mTa va ri wya ro ma inc wign Si Se ta ni li zo gi er Ti am ba via. ma ga li Tad, Sex ved ra me med ilmaz Tan, zi o sel mom Re ral Tan. me me di Sav SeT Si po pu la ru li kacia. uk ravs akor di on ze, mRe ris qar Tul da Tur qul sim Re rebs, mas xSi rad iw ve ven ma ri o ba ze Tu sxva Tav y ri lo ba ze _ sa sim Rerod. Sem d gom Si ara er Txel Sev xved ri varT il mazs, mag ram zi osSi ma mia fa Ra va Sem Tx ve viT mox da mis ojax Si. ro ca me med ma ga i go, rom stu ma ri or Ta ba Tu mi dan iyo, mo u lod ne lad ga nacxa da: `_ or Ta ba Tum le bo, Tqven gan did ma de de eb ma mu zi ka ises xes da ax la na di gib ru no To~. da ub ru na ki dec, gzne biT da uk ra or Ta baTu mu ri xo ru mi. `Sav Sur Ca na wereb Si~ Tval n T liv Cans `va lis dab ru ne biT~ ga a ma ye bu li av toris emo cia:

.̀..da uk ra Cve ne bu ri sa cek vao, xo ru mis erTer Ti va ri an ti, orTa ba Tu mu ri xo ru mi, ro me lic or Ta ba Tum Si da, ro gorc Cans, mTel sa qar T ve lo Sic, da i viwyes, mag ram Se i na xes igi zi o se leb ma, imer xev leb ma zo ga dad. Cven ma moZ me eb ma Wo ro xis xe o ba Si da axla, di di xnis Sem deg or Ta ba Tumlebs, da mTel sa qar T ve lo sac, gvib ru ne ben am vals da me ma ta neben.

da mec mi vi Re es va li, ga xa rebul ma da ga a ma ye bul ma~...

dab ru ne bu li xo ru mis ro manti ka xom STam beW da via, mag ram am Te ma ze sa u bars ise ver da vas rulebT, Ca na we reb Si asa xul zRaprul is to ri ebs da av to ris maTTan da mo ki de bu le bebs rom ar Se ve xoT.

aseT is to ri ebs Cven Si nakle bad yve bi an. mi Tu me tes, di di xa nia ga fer m k r Ta le bu lia av sule bis da qa je bis gu lub r y vi lo ro man ti ka. Sav SeT Si ki, kar gad Tu mo Zeb ni, jer ki dev ga da ey rebi tyis ka cebs da ja zine nes, SeiT nebs da ji nebs... `Ca na we re bis~ av tors moh yavs ib ra im Cax ma xis (go ra Zis) mo naTx ro bi:

èr Ti ka ci Ra me wis q vil Si dar Ce ni la. Ra me ji ne bi mo vi den, fer xu lo ben. ji ne bi am bo ben qi, òTx Sa ba Ti~, òTx Sa ba Ti o~... ase sa mo ben. isac, ka cic sa mobs da

oTx Sa faTs am bofs. sa bax la ma zixan ji ne bi da fan t vi lan. da fan tvi xan uT q va man qi:

_Cven vi sa meT, ama nac isa ma qi, Cven oTx Sa fa Ti vTqviT, ama nac Tqva qi... ra eilu gi vu yo To?

_kai ka cia, aÁ ku zi mov x s naT da ga vus wo ro To _ uT q mi an qi.

ga as wo res da de i fan ten~...es is to ria ki dev grZel de ba

da mi si kiTx vi sas, uf ro ki mosme ni sas ra Rac ga uc no bi e re be li naR ve liT iv se ba ka ci, ma in c da mainc sa xels rom da var q mev, ise Ti naR ve liT. al baT Zve le bur, uk ve da sa kar gad gan wi rul gu lub r yvi lo ro man ti kas Tan uneb lie Sexe bis ga mo...

* * *war d gi ne ba wig ni sa srul

yo fi li ver iq ne ba, Tu ori o de sity viT ma inc ar Se ve xeT `Sav Suri Ca na we re bis~ iumors. cxa dia, es ar aris Zi ri Ta di xa zi naS romi sa. mi u xe da vad ami sa, Si ga da Sig zo mi e rad aris gab ne u li max vilgo niv ru li iumo ri _ zog jer pir da pi ri, Ria, zog jer Sem pa ravi, dax ve wi lad, mi niS ne biT Tqmuli. ̀ Ca na we re bi se u li~ iumo ri or jgu fad Se iZ le ba dav yoT: er Tia uSu a lod av to ri se u li iumori, kon k re tu li faq tis Tu am bis STa beW di le biT ga mow ve u li. maga li Tad ise Ti, ro go ri caa di alo gi erT imer xe vel mo xuc Tan:

`_ba To mi hiT ke naa ax la?_ ba Tu mi gur jis ta nia, sa

qar T ve lo, mi si na wi li._ al la ra zi ol sun, kar gia!

gor ba Sov mad lo ba uTxa riT, er TaT rom xarT (za qi eT lebs gor ba Co vi de mok ra ti i sa da Tavi suf le bis Tav ka cad mi aC ni aT. di di av to ri te ti aqvs gor ba Covs za qi eT Si.)~

`ba To mi hiT ke na as~ rom Ta vi da va ne boT, am di a lo gis Jams sabWo Ta kav Si ri kar ga xnis daS li li gax l daT...

xum ro ba Ta me o re jgu fi maxvi li Tva liT da yu riT ak re fi li ara ke bia Sav Sel Ta. aqac mxo lod erT araks mo vi tan:

er Ti imer xe ve li Tur me daTv ze wa su la sa na di rod.

`Sex da daT vi. du u miz na, esro la da aaci la.

ga her se bu li daT vi wa mo vi da ka cis ken. di eg li ja na. kac ma Tofi mi i do da daTvs di e muq ra, ar mo me ka ro, Tva ra Tavs mov k la vo...

aba kaio, ye za ar mo gi vi de so, uT q mia daTvs da we su la~...

* * *kar gi wig ni iolad ga nawyobs

kacs sa sa ub rod. `Sav Sur Ca na wereb ze~ ki dev bev ris Tqma Se iZle ba. Cven mkiTx vel Ta ga ni varT, mag ram ama ve dros mow me da TviTm xil ve li aq aR we ri li am be bisa. kar gad vi ciT, rom wig ni ori aTe u li wlis gan mav lo ba Si, gasu li sa u ku nis 90iani wle bi dan dRem de ga we u li di di Sro mi sa da Za lis x me vis na yo fia. aka de miu ri saq mi a no ba war mo ud ge ne lia ase Ti gar jis ga re Se, es yve la feri ki sa u ni ver si te to cxov re bis Zvir fa si na wi lia upir ve le sad, ami tom ga sa ge bia wig nis av to ris mad li e re ba mSob li u ri uni versi te tis mi marT: `mad lo ba un da vuTx ra Cems uni ver si tets yvelaf ris T vis: ra sac va ke Teb diT da ga va ke TeT, mi si sa xe li Ta da sa xe lis T vis va ke Teb diT~...

vfiq robT, `Sav Su ri Ca na we rebis~ av to ri ase ve im sa xu rebs madlo bas. am je rad, ro gorc kar gi wig nis av to ri da Cvenc Cven wil mad lo bas ve ub ne biT mxo lod...

mal xaz Co xa ra Zeza za Sa Si ka Ze

dasawyisi ix. #3

2 aprili



































12 mkiTx vel ma ax la xan mi i Ro av tor Ta

jgu fis vrce li (770 gver di) mo nog ra fia „sar fi~. igi pir ve li cdaa TiT q mis sa uku nis win ga yo fi li Sa vizR vis pi re Tis la zu ri sof lis er Ti a nad, kom p leq surad Ses wav li sa. kre bu li or na wi li a nia: mo nog ra fi is pir ve li na wi li eT mo ba gamok v le vebs, xo lo me o re – fol k lo rul da di a leq to lo gi ur ma sa lebs qar Tu li Tar g ma ni TurT...

cno bi lia, rom sar fis na wi li sa qarT ve los Se mad gen lo ba Sia, na wi li – Turqe Tis res pub li ki sa Si. er Ti kul tu ris, cno bi e re bis xal xis cxov re ba sru li ad gan s x va ve bu li gziT wa ri mar Ta. kul tura Ta di a lo gis es uni ka lu ri Sem Tx ve va iZ le va sa Su a le bas, sar fis ori ve na wi li er Ti a nad da ori ve mi mar Tu le biT Se viswav loT. qar Tu li sar fis Se sa xeb uam ravi ga mok v le va ar se bobs, Tur qe Tis teri to ri a ze dar Ce ni lis Se sa xeb ki sa erTod ar ar se bobs mec ni e ru li naS ro mi.

Lkulturologiuri Tval saz ri siT sar fis kvle va me tad aq tu a lu ria, radgan eT no lo gebs la ze bi ain te rebT, rogorc Wrel eT ni ku ri ga re moc va Si myofi re liq tu ri kul tu ris ma ta re be li eT no kul tu ru li jgu fi, ro mel Ta cnobi e re bas da enas saf r Txe emuq re ba.

is to ri ulge og ra fi u li Tu po liti ku ri xved ris ga mo sar fi lo ka lureT nog ra fi u li Ta vi se bu re be bi Tac xasi aT de ba.

naS ro mi Ses rul da sag ran to pro eqtis far g leb Si. pro eq ti miz nad isa xavda er Ti mxriv sazR v riT ga yo fi li soflis kom p leq sur (is to ria, fol k lo ri, mety ve le ba da yo fa) Ses wav las, me o re mxriv, is to ri u li la ze Tis mo ma va li kvle vis T vis sa fuZ v lis Seq m nas. pro eq

t ma sar f ma So Ta rus Ta ve lis erov nu li sa mec ni e ro fon dis mi er ga mocxa de buli gran te bis 2013 wlis kon kur s Si ga imar j va. mi si xel m ZR va ne lia prof. malxaz Co xa ra Ze; me ne je ri _ asoc. prof. li le Tan di la va, mo na wi le pi re bi ari an: prof.: Ti na Si oS vi li, ma mia fa Ra va, nugzar mge la Ze, m/k. omar me mi Si Si, je mal var Sa lo mi Ze, asoc. prof.: za za Sa Si ka Ze, je mal ka ra li Ze, maia ba ra mi Ze, akad. doqt. ma na na Tav d gi ri Ze, ci a la na ra ki Ze.

ro gorc cal ke u li na wi lis, ise mTli a ni sar fis kom p leq su ri kvle va da mi si mec ni e ru li por t re tis Seq m na isto ri u li sa ze Tis mo ma val kvle va sac da u debs sa fuZ vels.

uZ ve le si qar T ve li to me bis, la zebis, is to ri i sa da kul tu ris mi marT mi marT mu dam iyo cxo ve li in te re si. Zve li la zu ri da sax le be bi mo ix se ni e ba la Ti nur da bi zan ti ur wya ro eb Sic. es ga mow ve u li iyos stra te gi u li sat ranzi to da sa vaW roeko no mi ku ri mniS v nelo biT. sa in te re soa sof lis da sax leba Ta for mac: te ra su li, te ra sulamfi Te at ru li da se rul _ te ra su li, _ ase uwo de ben maT mkvlev re bi. la zu ri me ur ne o ba xa si aT de ba so ci a lu ri da same ur neo pi ro be bis ri gi Ta vi se bu re biT, da sax le bis mor fo lo gia Tu gan sax le ba gan sa kuT re bul in te ress aR Z ravs.

naS rom Si am da sxva sa kiTxeb Tan erTad gan xi lu lia gvar Ta ga nax le bis sakiTxe bi, gad mo ce mu lia sag va re u lo na ra ti ve bic. aq ve gan xi lu lia sar fis da sax le bis so ci a lu ri pi ro be bic: is Te mu ri da sax le ba yo fi la, uxu ces Ta

mmar T ve lo biTs or ga nos ki Rar Rala Si rqme via (Sdr. qar Tu li Rar Rali). gan sa kuT re biT sa in te re soa lazu ri qor wi li da sa qor wi lo tra dici e bi.

la zu ri yo fa ak van Si da niS v nis Cve u le ba sac ic nobs. Se saZ le be li iyo sa moy v rod gam za de bu li ojaxe bi ar da moy v re bu liy v nen, mag ram qa li Tu sxvas gah y ve bo da, ma mi se ul sax l Si ve Rar mi vi do da, amiT sis xlis R v ras aici leb d nen Ta vi dan.

kre bul Si ga mok v le u lia, rom sxva erov ne bis xal x Tan la ze bi ka te gori u lad eri de bod nen qor wi ne bas da maT bo lo wle bam de Se i nar Cu nes wminda kol xu ri sis x li, tra di ci e bi da wesCve u le be bi. cxov re bis zne ob riv wess, jiSji la gis var gi si a no bas, qoneb riv mdgo ma re o bas Tu eT ni kur gan

s x va ve bu lo bas qor wi ne bis T vis di di mniS v ne lo ba hqon da.

me tad sa in te re soa, rom sarfs la ze

bi me le nad da mo le nad yo fen, rac gaRmaga moR mas niS navs, oRond mniS v ne lo ba aqvs aT v lis wer tils.

odasax lis erTer Ti uZ ve le si for ma _ kol xu ri jar g va li, Sem d gom Si zed Sed g mu li er T sa Tav so i a ni jar g vali me tad sa in te re soa. mniS v ne lo va nia erov nu li sa mo sis sa xe o ba, la zu ri Coxac. sar fis eT nog ra fi ul mu ze um Si inaxe ba la zi man di los nis sa mo sic.

aR sa niS na via, rom sar f Si, is la mur ga re moc va Sic kar gad Se mog ve na xa qristi a nu li ele men te bi, er Ti ase Ta xa Ci su _ jvris wvi ma, tra di cia, ro me lic 19 ian vars srul de bo da, xax vis fur c lebiT kver cxis Se Reb vac ama ve ri gi saa.

naS rom Si vec no biT sazR vao fa u nas, Tev zis sa xe o bebs, Tev z We ris sa Su a lebebs, me Tev ze o bis Ta na med ro ve teq nolo gi ebs. uaR re sad sa in te re soa la zuri fol k lo ri. naS rom Si gad mo ce mu lia bev ri sa in te re so am ba vi, rom le bic aqaur Ta cno bi e re bis tran s for ma ci as exeba. er Ti ase Tia `le ni ni sa da aTaTur qis `kla selme gob ro ba~. sa in te re so daa gad mo ce mu li isic, Tu ro gor da aty da Tavs sof lebs sazR v ris mo u lod ne li Ca ket va, mas Sem deg Ti Tis gaS ve rac ak rZa lu li iyo, ara Tu su ra Tis ga da Re ba. sa ma gi e rod, sar fe leb ma `da Sif ru li ko mu ni ka ci a~ is wav les sa ko mu ni ka ci od. ak r Za lu li qar Tu li, ga la Ti nu re bu li an ba ni, pas por t Si erov ne bis gra fa Si dawe ri li sity va `a Wa re li~ da bev ri sxva mwva ve sa kiTxia gan xi lu li am wig n Si.

la zu ri yo fis bevr sxva sa Wir bo roto sa kiTx Tan er Tad vec no biT, rom aWaru li xa Wa pu ris re cep ti me Tev ze ali ka ba ri as ga mo u go nia da mis T vis na vis for ma mi u cia.

Tur qe Tis da qar Tu li sar fis menta lu ri da da yo fi Ti de ta le bis msgavse bagan s x va ve ba kar gad Cans sqe me bi dan. maT jer ki dev aqvT sa er To, msgav se ba, ese nia: re li gia, ena, suf ra. Tur qul sar f Si da saS ve bia ax lo bel Ta qor wine bac, Svi le bi mo xuc mSob leb Tan ar cxov ro ben, da rac da sa na nia, isi ni Tavs qar T ve le bad ar mi iC ne ven.

cal ke (IV) Ta vi eZR v ne ba sar fis kvlevas mxat v rul li te ra tu ra Si. ker Zod, gan xi lu lia, ro go raa asa xu li sar fi, ro gorc so fe li da ro gorc me ta fo ra me20 sa u ku nis qar Tul li te ra tu ra Si. rac sab Wo Ta kav SirTur qe Tis sa xel m wifo sazR var ma orad gak ve Ta so fe li da xe lov nu rad da de bu li sazR v re bis erTerT sim bo lod aq cia, mas Sem deg sar fis Te ma qar Tu li mwer lo bis T vis im de nad po pu la ru li aR moC n da. Tur qu li mxatv ru li li te ra tu ra, qar Tu lis gan gans x va ve biT, far Tod ar Se xe bia sar fis Te mas. mi u xe da vad ami sa, me tad mniS v nelo va nia Tur qe Tis sar fe li Se ra feT

Tin oz Sa hi nis po e zia. mis Se moq me de ba Si gan xi lu lia sar fu li mo ti ve bi.

sa in te re soa av tor Ta dak vir ve ba, rom Tu sab Wo Ta kav Sir Si mcxov re bi qar T ve li mwer le bi wer d nen da kar guli te ri to ri e bis Se sa xeb, qmnid nen poli ti ku ri ko ni un q tu ris gan Ta vi su fal na war mo e bebs, Tur qu li sa li te ra tu ro cen zu ra amis uf le bas ar iZ le o da.

xal xis mex si e re bam sar fu li yo fis mra va li de ta li Se mo i na xa: Zve li, ga yofam de li mkrTa lad, mog vi a no pe ri o di sa _ uf ro cxov lad da xa to va ni in ter pre ta ci e biT. naS rom Si gan xi lu lia sasazR v ro mo ti vi sar fi sa da mim de ba re sof le bis mo sax le o bis mex si e re ba Si. ker Zod, ise Ti Te me bi, ro go re bi caa: sasazR v ro mo ti vis wi na re is to ria, Ta visu fa li mi mos v lis sazR va ri, Ca ke ti li sazR va ri ja Su Su ri is to ri e bi da sxva. ko leq ti ur mex si e re ba Si aR beW di lia kon cep tu a lu ri su ra Ti.

naS ro mis VI Tav Si mo ce mu lia lazu ris xo furCxa lu ri ki lo ka vi sa da sar fis mety ve le bis ur Ti er T mi marTe ba. aq mkiTx ve li de ta lu rad ec noba sar fis mety ve le bis fo ne ti kur, mor fo lo gi ur da sin taq sur Ta vi sebu re bebs, sity va war mo e bis spe ci fikas, Tur qu li leq si kis kvals aqa ur Ta mety ve le ba Si, sar fis mik ro to po nimi as. aq ve gan xi lu li da mec ni e ru lad da sa bu Te bu lia bo lo pe ri o dis me tad aq tu a lu ri sa kiTxic: la zu ri da mo uki de be li, qar T ve lu ri enaa da Tu qarTu li enis di a leq ti.

kre bu lis me o re na wi li eT mo ba lazu ri fol k lo ris ni mu Seb sa da sa me urneoyo fiT teq s tebs. mkiTx vels sa Sua le ba eZ le va ga ec nos iseT teq s tebs, rom leb Sic Cans eT no men ta lo ba. la zuri teq s tis gver dig verd, pa ra le lurad mo ce mu lia qar Tu li Tar g ma ni. wina da de be bi da nom ri lia. ma sa lis am g va ri da la ge ba iZ le va ded nis kon s t ruq ci is wvdo mis sa Su a le bas, war mo a Cens la zur da qar Tul teq s tebs So ris sin taq sur da sti lis ti kur sxva o bas. Tar g man Si pir da pir gad mo ta nil sity vas ax lavs frCxi leb Si Cas mu li gan mar te bac.

naS ro mi Ta vi anT kvle veb Si Se iZ leba ga mo i ye non enaT mec nie reb ma, li tera tu raT m cod ne eb ma, is to ri ko seb ma, eT no lo geb ma, fol k lo ris teb ma... am rigad, sa mec ni e ro mi moq ce va Si am mo nog rafi is Se mos v la mniS v ne lo va ni Se na Ze nia.

mo nog ra fia `sar fi~ mniS v ne lo van ad gils da i Wers qar T ve li xal xis su lier mem k vid re o ba Si. yve la ze mniS v ne lova ni ki isaa, rom Wrel eT ni ku ri ga remoc va Si moq ce ul laz Ta eT no kul turu li cno bi e re bas da enas saf r Txe aRar da e muq re ba.

vu sur vebT Sem d gom war ma te bebs am WeS ma ri tad erov nu li saq mis mke Te bel mkvle var Ta jgufs.


in te leq tu a lu ri Ta ma Si sa xel wo de biT „NATO-OTAN~6 ap rils ba Tu mis So Ta rus

Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver sitet Si, na tos kvi re u lis farg leb Si na tos sa in for ma cio cen t ris aWa ris bi u ros or gani ze bi Ta da ba Tu mis sa xel m wifo uni ver si te tis stu den t Ta sa mec ni e ro cen t ris mxar da WeriT ga i mar Ta ̀ ra? sad? ro dis?~ ti pis in te leq tu a lu ri Ta ma Si sa xel wo de biT „NATO-OTAN~.

pro eq t Si Ca er To q. ba Tu mis 21 sa ja ro da ker Zo sko lis 100ze me ti mos wav le.

in te leq tu a lu ri Ta ma Sis _ „NATO-OTAN~ Se de gebs kom

pe ten tu ri Ji u ri afa seb da. pir ve li ad gi li ker Zo sko la „ev ro2000is~ gun d ma da i ka va, me o re da me sa me ad gi le bi kerZo sko la `ni kem~ da me8 sa jaro sko lis gun deb ma ga da i nawi les.

Ro nis Zi e bis mxad ram We rebi iy v nen: ba Tu mis bo ta ni ku ri ba Ri, ga mom cem lo ba „wig ne bi ba Tum Si~ „sa qar T ve los profe si u li gan vi Ta re bis cen t ri GPDC~, ba Tu mis ar qe o lo gi u ri mu ze u mi,ba Tu mis ilia Wav Wa vaZis sa xe lo bis sa xel m wi fo profe si u li dra ma tu li Te at ri,

aWa ris xa ri ton ax v le di a nis sa xe lo bis mu ze u mi, stu den tTa mxar da We ris da mom sa xu rebis sam sa xu ri da stu den tu ri TviT m mar T ve lo ba.

ga mar j ve bu li gun de bi dajil dov d nen mxar dam We re bis mi er da we se bu li fa si a ni sa Cuqre biT da ser ti fi ka te biT.

stu den t Ta sa mec ni e ro cen t ri yo vew li u rad ata rebs msgav si ti pis in te leq tu a lur Ta ma Sebs.

Tam Ta Tur ma ni Ze,in g li su ri fi lo lo gi isme o re kur sis stu den ti

saintereso wigni

aprili12

redaqtori

ioseb sanikiZe

specialisti

nestan mamuWaZe

saredaqcio kolegia:nana cecxlaZe, inga SamiliSvili,

naTia wiklaSvili,murman cecxlaZe, murman gorgoSaZe,

daviT baraTaSvili,guram Caganava, SoTa mamulaZe,guguli dumbaZe, nugzar RomiZe

gazeTi daibeWda Sps`gamomcemloba kolorSi~

tel.: 2 71 76 45mis.: q. Tbilisi,

kaxeTis gzatkecili,rkinigzis Cixi 20

mkiTx vel ma ax la xan mi i Ro av tor Ta jgu fis vrce li (770 gver di) mo nog ra fia „sar fi~. igi pir ve li cdaa TiT q mis sa uku nis win ga yo fi li Sa vizR vis pi re Tis la zu ri sof lis er Ti a nad, kom p leq surad Ses wav li sa. kre bu li or na wi li a nia: mo nog ra fi is pir ve li na wi li eT mo ba gamok v le vebs, xo lo me o re – fol k lo rul da di a leq to lo gi ur ma sa lebs qar Tu li Tar g ma ni TurT...

cno bi lia, rom sar fis na wi li sa qarT ve los Se mad gen lo ba Sia, na wi li – Turqe Tis res pub li ki sa Si. er Ti kul tu ris, cno bi e re bis xal xis cxov re ba sru li ad gan s x va ve bu li gziT wa ri mar Ta. kul tura Ta di a lo gis es uni ka lu ri Sem Tx ve va iZ le va sa Su a le bas, sar fis ori ve na wi li er Ti a nad da ori ve mi mar Tu le biT Se viswav loT. qar Tu li sar fis Se sa xeb uam ravi ga mok v le va ar se bobs, Tur qe Tis teri to ri a ze dar Ce ni lis Se sa xeb ki sa erTod ar ar se bobs mec ni e ru li naS ro mi.

Lkulturologiuri Tval saz ri siT sar fis kvle va me tad aq tu a lu ria, radgan eT no lo gebs la ze bi ain te rebT, rogorc Wrel eT ni ku ri ga re moc va Si myofi re liq tu ri kul tu ris ma ta re be li eT no kul tu ru li jgu fi, ro mel Ta cnobi e re bas da enas saf r Txe emuq re ba.

is to ri ulge og ra fi u li Tu po liti ku ri xved ris ga mo sar fi lo ka lureT nog ra fi u li Ta vi se bu re be bi Tac xasi aT de ba.

naS ro mi Ses rul da sag ran to pro eqtis far g leb Si. pro eq ti miz nad isa xavda er Ti mxriv sazR v riT ga yo fi li soflis kom p leq sur (is to ria, fol k lo ri, mety ve le ba da yo fa) Ses wav las, me o re

mxriv, is to ri u li la ze Tis mo ma va li kvle vis T vis sa fuZ v lis Seq m nas. pro eqt ma sar f ma So Ta rus Ta ve lis erov nu li sa mec ni e ro fon dis mi er ga mocxa de buli gran te bis 2013 wlis kon kur s Si ga imar j va. mi si xel m ZR va ne lia prof. malxaz Co xa ra Ze; me ne je ri _ asoc. prof. li le Tan di la va, mo na wi le pi re bi ari an: prof.: Ti na Si oS vi li, ma mia fa Ra va, nugzar mge la Ze, m/k. omar me mi Si Si, je mal var Sa lo mi Ze, asoc. prof.: za za Sa Si ka Ze, je mal ka ra li Ze, maia ba ra mi Ze, akad. doqt. ma na na Tav d gi ri Ze, ci a la na ra ki Ze.

ro gorc cal ke u li na wi lis, ise mTli a ni sar fis kom p leq su ri kvle va da mi si mec ni e ru li por t re tis Seq m na isto ri u li sa ze Tis mo ma val kvle va sac da u debs sa fuZ vels.

uZ ve le si qar T ve li to me bis, la zebis, is to ri i sa da kul tu ris mi marT mi marT mu dam iyo cxo ve li in te re si. Zve li la zu ri da sax le be bi mo ix se ni e ba la Ti nur da bi zan ti ur wya ro eb Sic. es ga mow ve u li iyos stra te gi u li sat ranzi to da sa vaW roeko no mi ku ri mniS v nelo biT. sa in te re soa sof lis da sax leba Ta for mac: te ra su li, te ra sulamfi Te at ru li da se rul _ te ra su li, _ ase uwo de ben maT mkvlev re bi. la zu ri me ur ne o ba xa si aT de ba so ci a lu ri da same ur neo pi ro be bis ri gi Ta vi se bu re biT, da sax le bis mor fo lo gia Tu gan sax le ba gan sa kuT re bul in te ress aR Z ravs.

naS rom Si am da sxva sa kiTxeb Tan erTad gan xi lu lia gvar Ta ga nax le bis sakiTxe bi, gad mo ce mu lia sag va re u lo na ra ti ve bic. aq ve gan xi lu lia sar fis da sax le bis so ci a lu ri pi ro be bic: is

Te mu ri da sax le ba yo fi la, uxu ces Ta mmar T ve lo biTs or ga nos ki Rar Rala Si rqme via (Sdr. qar Tu li Rar Rali). gan sa kuT re biT sa in te re soa lazu ri qor wi li da sa qor wi lo tra dici e bi.

la zu ri yo fa ak van Si da niS v nis Cve u le ba sac ic nobs. Se saZ le be li iyo sa moy v rod gam za de bu li ojaxe bi ar da moy v re bu liy v nen, mag ram qa li Tu sxvas gah y ve bo da, ma mi se ul sax l Si ve Rar mi vi do da, amiT sis xlis R v ras aici leb d nen Ta vi dan.

kre bul Si ga mok v le u lia, rom sxva erov ne bis xal x Tan la ze bi ka tego ri u lad eri de bod nen qor wi ne bas da maT bo lo wle bam de Se i nar Cu nes wmin da kol xu ri sis x li, tra di ci e bi da wesCve u le be bi. cxov re bis zne obriv wess, jiSji la gis var gi si a no bas, qo neb riv mdgo ma re o bas Tu eT ni kur

gan s x va ve bu lo bas qor wi ne bisT vis di di mniS v ne lo ba

hqon da. me tad sa in

te re soa, rom sarfs la ze bi me le nad da mo le nad yo fen, rac gaR maga moR mas niSnavs, oRond mniS v ne lo ba aqvs aT v lis wer tils.

odasax lis erTer Ti uZ ve le si for ma _ kol xu ri jar g va li, Sem d gom Si zed Sed g mu li er T sa Tav so i a ni jar g vali me tad sa in te re soa. mniS v ne lo va nia erov nu li sa mo sis sa xe o ba, la zu ri Coxac. sar fis eT nog ra fi ul mu ze um Si inaxe ba la zi man di los nis sa mo sic.

aR sa niS na via, rom sar f Si, is la mur ga re moc va Sic kar gad Se mog ve na xa qristi a nu li ele men te bi, er Ti ase Ta xa Ci su _ jvris wvi ma, tra di cia, ro me lic 19 ian vars srul de bo da, xax vis fur c lebiT kver cxis Se Reb vac ama ve ri gi saa.

naS rom Si vec no biT sazR vao fa u nas, Tev zis sa xe o bebs, Tev z We ris sa Su a lebebs, me Tev ze o bis Ta na med ro ve teq nolo gi ebs. uaR re sad sa in te re soa la zuri fol k lo ri. naS rom Si gad mo ce mu lia bev ri sa in te re so am ba vi, rom le bic aqaur Ta cno bi e re bis tran s for ma ci as exeba. er Ti ase Tia `le ni ni sa da aTaTur qis `kla selme gob ro ba~. sa in te re so daa gad mo ce mu li isic, Tu ro gor da aty da Tavs sof lebs sazR v ris mo u lod ne li Ca ket va, mas Sem deg Ti Tis gaS ve rac ak rZa lu li iyo, ara Tu su ra Tis ga da Re ba. sa ma gi e rod, sar fe leb ma `da Sif ru li ko mu ni ka ci a~ is wav les sa ko mu ni ka ci od. ak r Za lu li qar Tu li, ga la Ti nu re bu li an ba ni, pas por t Si erov ne bis gra fa Si dawe ri li sity va `a Wa re li~ da bev ri sxva mwva ve sa kiTxia gan xi lu li am wig n Si.

la zu ri yo fis bevr sxva sa Wir bo roto sa kiTx Tan er Tad vec no biT, rom aWaru li xa Wa pu ris re cep ti me Tev ze ali ka ba ri as ga mo u go nia da mis T vis na vis for ma mi u cia.

Tur qe Tis da qar Tu li sar fis menta lu ri da da yo fi Ti de ta le bis msgavse bagan s x va ve ba kar gad Cans sqe me bi dan. maT jer ki dev aqvT sa er To, msgav se ba, ese nia: re li gia, ena, suf ra. Tur qul sar f Si da saS ve bia ax lo bel Ta qor wine bac, Svi le bi mo xuc mSob leb Tan ar cxov ro ben, da rac da sa na nia, isi ni Tavs qar T ve le bad ar mi iC ne ven.

cal ke (IV) Ta vi eZR v ne ba sar fis kvlevas mxat v rul li te ra tu ra Si. ker Zod, gan xi lu lia, ro go raa asa xu li sar fi, ro gorc so fe li da ro gorc me ta fo ra me20 sa u ku nis qar Tul li te ra tu ra Si. rac sab Wo Ta kav SirTur qe Tis sa xel m wifo sazR var ma orad gak ve Ta so fe li da xe lov nu rad da de bu li sazR v re bis erTerT sim bo lod aq cia, mas Sem deg sar fis Te ma qar Tu li mwer lo bis T vis im de nad po pu la ru li aR moC n da. Tur qu li mxatv ru li li te ra tu ra, qar Tu lis gan gans x va ve biT, far Tod ar Se xe bia sar fis Te mas. mi u xe da vad ami sa, me tad mniS v nelo va nia Tur qe Tis sar fe li Se ra feTTin oz Sa hi nis po e zia. mis Se moq me de ba Si

gan xi lu lia sar fu li mo ti ve bi. sa in te re soa av tor Ta dak vir ve ba,

rom Tu sab Wo Ta kav Sir Si mcxov re bi qar T ve li mwer le bi wer d nen da kar guli te ri to ri e bis Se sa xeb, qmnid nen poli ti ku ri ko ni un q tu ris gan Ta vi su fal na war mo e bebs, Tur qu li sa li te ra tu ro cen zu ra amis uf le bas ar iZ le o da.

xal xis mex si e re bam sar fu li yo fis mra va li de ta li Se mo i na xa: Zve li, ga yofam de li mkrTa lad, mog vi a no pe ri o di sa _ uf ro cxov lad da xa to va ni in ter pre ta ci e biT. naS rom Si gan xi lu lia sasazR v ro mo ti vi sar fi sa da mim de ba re sof le bis mo sax le o bis mex si e re ba Si. ker Zod, ise Ti Te me bi, ro go re bi caa: sasazR v ro mo ti vis wi na re is to ria, Ta visu fa li mi mos v lis sazR va ri, Ca ke ti li sazR va ri ja Su Su ri is to ri e bi da sxva. ko leq ti ur mex si e re ba Si aR beW di lia kon cep tu a lu ri su ra Ti.

naS ro mis VI Tav Si mo ce mu lia la zuris xo furCxa lu ri ki lo ka vi sa da sarfis mety ve le bis ur Ti er T mi mar Te ba. aq mkiTx ve li de ta lu rad ec no ba sar fis mety ve le bis fo ne ti kur, mor fo lo giur da sin taq sur Ta vi se bu re bebs, sityva war mo e bis spe ci fi kas, Tur qu li leqsi kis kvals aqa ur Ta mety ve le ba Si, sarfis mik ro to po ni mi as. aq ve gan xi lu li da mec ni e ru lad da sa bu Te bu lia bo lo pe ri o dis me tad aq tu a lu ri sa kiTxic: la zu ri da mo u ki de be li, qar T ve lu ri enaa da Tu qar Tu li enis di a leq ti.

kre bu lis me o re na wi li eT mo ba lazu ri fol k lo ris ni mu Seb sa da sa me urneoyo fiT teq s tebs. mkiTx vels sa Sua le ba eZ le va ga ec nos iseT teq s tebs, rom leb Sic Cans eT no men ta lo ba. la zuri teq s tis gver dig verd, pa ra le lurad mo ce mu lia qar Tu li Tar g ma ni. wina da de be bi da nom ri lia. ma sa lis am g va ri da la ge ba iZ le va ded nis kon s t ruq ci is wvdo mis sa Su a le bas, war mo a Cens la zur da qar Tul teq s tebs So ris sin taq sur da sti lis ti kur sxva o bas. Tar g man Si pir da pir gad mo ta nil sity vas ax lavs frCxi leb Si Cas mu li gan mar te bac.

naS ro mi Ta vi anT kvle veb Si Se iZ leba ga mo i ye non enaT mec nie reb ma, li tera tu raT m cod ne eb ma, is to ri ko seb ma, eT no lo geb ma, fol k lo ris teb ma... am rigad, sa mec ni e ro mi moq ce va Si am mo nog rafi is Se mos v la mniS v ne lo va ni Se na Ze nia.

mo nog ra fia `sar fi~ mniS v ne lo van ad gils da i Wers qar T ve li xal xis su lier mem k vid re o ba Si. yve la ze mniS v ne lova ni ki isaa, rom Wrel eT ni ku ri ga remoc va Si moq ce ul laz Ta eT no kul turu li cno bi e re bas da enas saf r Txe aRar da e muq re ba.

vu sur vebT Sem d gom war ma te bebs am WeS ma ri tad erov nu li saq mis mke Te bel mkvle var Ta jgufs.


in te leq tu a lu ri Ta ma Si sa xel wo de biT „NATO-OTAN~6 ap rils ba Tu mis So Ta rus

Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver sitet Si, na tos kvi re u lis farg leb Si na tos sa in for ma cio cen t ris aWa ris bi u ros or gani ze bi Ta da ba Tu mis sa xel m wifo uni ver si te tis stu den t Ta sa mec ni e ro cen t ris mxar da WeriT ga i mar Ta ̀ ra? sad? ro dis?~ ti pis in te leq tu a lu ri Ta ma Si sa xel wo de biT „NATO-OTAN~.

pro eq t Si Ca er To q. ba Tu mis 21 sa ja ro da ker Zo sko lis 100ze me ti mos wav le.

in te leq tu a lu ri Ta ma Sis _ „NATO-OTAN~ Se de gebs kom

pe ten tu ri Ji u ri afa seb da. pir ve li ad gi li ker Zo sko la „ev ro2000is~ gun d ma da i ka va, me o re da me sa me ad gi le bi kerZo sko la `ni kem~ da me8 sa jaro sko lis gun deb ma ga da i nawi les.

Ro nis Zi e bis mxad ram We rebi iy v nen: ba Tu mis bo ta ni ku ri ba Ri, ga mom cem lo ba „wig ne bi ba Tum Si~ „sa qar T ve los profe si u li gan vi Ta re bis cen t ri GPDC~, ba Tu mis ar qe o lo gi u ri mu ze u mi,ba Tu mis ilia Wav Wa vaZis sa xe lo bis sa xel m wi fo profe si u li dra ma tu li Te at ri,

aWa ris xa ri ton ax v le di a nis sa xe lo bis mu ze u mi, stu den tTa mxar da We ris da mom sa xu rebis sam sa xu ri da stu den tu ri TviT m mar T ve lo ba.

ga mar j ve bu li gun de bi dajil dov d nen mxar dam We re bis mi er da we se bu li fa si a ni sa Cuqre biT da ser ti fi ka te biT.

stu den t Ta sa mec ni e ro cen t ri yo vew li u rad ata rebs msgav si ti pis in te leq tu a lur Ta ma Sebs.

Tam Ta Tur ma ni Ze,in g li su ri fi lo lo gi isme o re kur sis stu den ti

??????????????????????????????????????????????

baTumis universitetibaTumis universiteti baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis gazeTi #4,...

Documents

Transcript of baTumis universitetibaTumis universiteti baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis gazeTi #4,...