ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo nino...

download ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo nino ...press.tsu.ge/data/image_db_innova/disertaciebi_samartali/nino... · 1 kobaxiZe a., samoqalaqo samarTali, I zogadi nawili,

If you can't read please download the document

Transcript of ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo nino...

  • 1

    ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo

    universitetis iuridiuli fakulteti

    nino xunaSvili

    keTilsindisierebis principi saxelSekrulebo samarTalSi

    sadisertacio naSromi samarTlis doqtoris

    akademiuri xarisxis mosapoveblad

    samecniero xelmZRvaneli: Tamar zambaxiZe

    ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis iuridiuli fakultetis asocirebuli profesori

    Tbilisi 2014

    avtoris stili daculia

  • 2

    sarCevi

    naSromSi gamoyenebuli abreviaturebi ................................................................ 6

    Sesavali ................................................................................................................. ..................... 7

    Tavi I. keTilsindisierebis principis iuridiuli buneba saxelSekrulebo samarTalSi ...................................................................................... 16

    1.1 keTilsindisierebis principis evolucia evropis qveynebis da saqarTvelos saxelSekrulebo samarTalSi ................................................. 16

    1.1.1 safrangeTi ............................................................................................................ ................. 16

    1.1.2 germania ................................................................... ................................................................. 21

    1.1.3 inglisi .............................................................................................................. .................... 29

    1.1.4 saqarTvelo .......................................................................................................................... 34

    1.1.4.1 keTilsindisierebis principis gamovlineba sabWoTa periodis kanonmdeblobaSi ..................................................................... ................................................. 34

    1.1.4.2 keTilsindisierebis principis asaxva 1997 wlis 25 noembers amoqmedebul saqarTvelos samoqalaqo kodeqsSi .................................... 36

    1.2 saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 361-e muxlis moqmedebis farglebis sakiTxisaTvis .............................................................. ............................. 43

    1.3 keTilsindisierebis principis gamovlineba saxelSekrulebo (valdebulebiT) samarTlebriv normebSi ........................................................ 46

    1.3.1 keTilsindisierebis principis gamovlineba sazRvargareTis qveynebis saxelSekrulebo samarTlebriv normebsa da saerTaSoriso donis aqtebSi. ............................................................................................................................ 46

    1.3.2 keTilsindisierebis principis gamovlineba evropis saxelSekrulebo samarTlis principebSi ................................................... 50

    1.3.2.1 zogadad evropis saxelSekrulebo samarTlis principebis Sesaxeb ....................................................................................................................... ......................... 50

    1.3.2.2 xelSekrulebis dadebis wesi ...................................................................... 54

    1.3.2.2.1 keTilsindisiereba da patiosnad saqmianobis praqtika.... 55

    1.3.2.2.2 mxaris boWva dapirebis safuZvelze. xelSekrulebis monawileTa ganzraxva, daidos xelSekruleba ........................................ 55

    1.3.3 `evropis saxelSekrulebo samarTlis principebis debulebebi xelSekrulebaTa Sinaarsis Sesaxeb ................................................................ 57

    1.3.3.1 keTilsindisiereba, rogorc xelSekrulebis namdvilobis

    piroba ............................................................................................................................. ..................... 57

    1.3.3.2 xelSekrulebis Sesrulebis savaldebuloba da pasuxismgeblobisagan gaTavisufleba dauZleveli Zalis da garemoebaTa arsebiTad (Zireulad) Secvlis

  • 3

    SemTxvevaSi ................................................................................................................ .................. 59

    1.4 keTilsindisierebis principis gamovlineba qarTuli saxelSekrulebo samarTlis normebSi................................................................ 62

    1.4.1 keTilsindisiereba, rogorc samarTlis universaluri principi .......................................................................................................... ........................................................... 62

    1.4.2 kanoni da keTilsindisierebis principi ......................................... 66

    1.4.3 keTilsindisierebis principis asaxva saqarTvelos saxelSekrulebo samarTlis normebSi............................................................... 70

    1.5 keTilsindisierebis principis funqcia saxelSekrulebo samarTalSi. ............................................................. ............................................................. 80

    1.5.1 saxelSekrulebo samarTalSi keTilsindisierebis principis funqciis zogadi mimoxilva .................................................................... 80

    1.5.2 kanonisa da xelSekrulebis xarvezis Sevsebis funqcia .... 81

    1.5.2.1 kanonisa da xelSekrulebis xarvezis Sevsebis funqciis

    arsi ........................................................................................................................ ................................ 81

    1.5.2.2 keTilsindisierebis principis safuZvelze mxareTaTvis damatebiTi valdebulebebis dakisreba ......................................................... 83

    1.5.3 SezRudvis funqcia ................................................................................................. 90

    1.5.3.1 SezRudvis funqciis arsi ............................................................................... 90

    1.5.3.2 urTierTgamomricxavi moqmedebis akrZalva ................................. 93

    1.5.4 koreqtirebis funqcia .............................................................. ............................. 94

    1.6 keTilsindisierebis principi obieqturi da subieqturi mniSvnelobi ................................................................................................... ............................. 95

    1.6.1 zogadi debulebebi ............................................................................................. .... 95

    1.6.2 keTilsindisierebis principi subieqturi mniSvnelobiT.......96

    1.6.3 keTilsindisierebis principi obieqturi mniSvnelobiT.........102

    1.7 xelSekrulebis Tavisuflebis principis SezRudva keTilsindisierebis principiT ................................................................................. 105

    1.8 xelSekrulebis ganmarteba keTilsindisierebis principis Sesabamisad ..................................................................................................................................... 112

    1.9 keTilsindisierebis principisa da uflebis borotad gamoyenebis kategoriis Tanafardoba ................................................................................................ 117

    1.10 keTilsindisierebis principisa da zneobis Tanafardoba......120

    1.11 keTilsindisierebis principisa da Cveulebebis Tanafardoba saxelSekrulebo urTierTobebSi .......................................................................... 122

    1.12 keTilsindisierebis principisa da gonivrulobis

  • 4

    Tanafardoba ................................................................................................................. ............ 127

    1.13 keTilsindisierebis (arakeTilsindisierebis) da bralis Tanafardoba .................................................................................................... ............................ 132

    1.14 keTilsindisierebisa da samarTlianobis principebis Tanafardoba................................................................................................................................... 139

    1.15 Tanazomierebis (proporciulobis) valdebuleba saxelSekrulebo urTierTobebSi .......................................................................... 143

    Tavi II. keTilsindisierebis principis moqmedeba winasaxelSekrulebo urTierTobebSi (culpa in contrahendo) .......... 146

    2.1 culpa in contrahendo-s instituti sazRvargareTis qveynebSi......... 146

    2.2 culpa in contrahendo-s instituti qarTul samarTalSi ................... 149

    Tavi III keTilsindisierebis principidan gamomdinare damatebiTi valdebulebani saxelSekrulebo urTierTobebSi .............................. 154

    3.1 Sesavali debulebani .................................................................................................. 154

    3.2 TanamSromlobis valdebuleba ........................................................................ 155

    3.3 informirebisa da usafrTxoebis valdebuleba .............................. 165

    3.3.1 informirebis valdebuleba .................................................. ............................ 165

    3.3.2 usafrTxoebis valdebuleba ................................................. ............................ 174

    Tavi IV saxelSekrulebo urTierTobebSi keTilsindisierebis principis darRvevis Sedegebi ......................................................................... ......... 177

    4.1 xelSekrulebis misadageba Secvlili garemoebebisadmi ...... 177

    4.2 mniSvnelovani safuZvlis gamo grZelvadian valdebulebiT urTierTobaze uaris Tqmis ufleba..................................................................... 187

    4.3 xelSekrulebis (garigebis) baTiloba ................................................... 188

    4.4 baTili garigebis keTilsindisierebis principis safuZvelze konvalidaciis problema.......................................................................................... ....... 197

    4.5 xelSekrulebis standartuli pirobebis Sinaarsis kontroli da SezRudva keTilsindisierebis principis safuZvelze .......... 202

    4.5.1 zogadi debulebani .............................................................................................. ... 202

    4.5.2 SemTavazeblis mier standartuli pirobebis calmxrivad gansazRvris uflebis arakeTilsindisierad gamoyeneba ............. 207

    4.5.3 standartuli pirobebis ganmarteba, rogorc standartuli pirobebis Sinaarsis kontrolis meqanizmi ................................. 211

    4.5.4 keTilsindisierebis sawinaaRmdego standartuli pirobebis

  • 5

    baTiloba ............................................................................................................ ............................ 213

    4.5.4.1 saerTo debulebebi ................................................................... ............................ 213

    4.5.4.2 pirobiTad baTili standartuli pirobebi ................................ 225

    4.5.4.3 absoluturad baTili standartuli pirobebi ....................... 226

    4.5.4.4 xelSekrulebis standartuli pirobebis baTilobis

    Sedegebi .............................................................................................................. ............................ 228

    daskvna ......................................................................................................... .................................... 232

    gamoyenebuli literatura ............................................................. ............................ 250

  • 6

    abreviaturebi

    qarTul enaze:

    ix. ixile

    red. redaqtori

    ssk. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi

    Sead. Seadare

    gsk germaniis samoqalaqo kodeqsi

    prof. profesori

    susg saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani

    gamomc. gamomcemloba

    a.S. ase Semdeg

    e.i. ese igi

    ucxour enebze :

    Aufl. Auflage

    BGB. Brgerliches Gesetzbuch

    BGH. Bundesgerichtshof

    CISG . United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods

    Einl. Einleitung

    f. folgende

    ff. mehrere folgende

    Hrsg. Herausgeber

    NJW. Neue Juristische Wochenschrift

    Rdnr. Randnummer

    RIW. Recht der internationalen Wirtschaft

    Vol. Volume

    ed (eds.). Editors

    RGZ Reichsgericht in Zivilsachen

    http://de.wiktionary.org/w/index.php?title=Reichsgericht&action=edit&redlink=1http://de.wiktionary.org/w/index.php?title=Zivilsache&action=edit&redlink=1

  • 7

    Sesavali

    sakvlevi Temis aqtualoba. samoqalaqo samarTalSi yovelTvis aqtualuri iyo samoqalaqo samarTlis fuZemdebluri principebis iuridiuli bunebis (arsis) problemis damuSaveba da es SemTxveviTi rodia, rameTu swored principebidan ikveTeba mkafiod, Tu ra mimarTulebiT viTardeba kerZo samarTali da ra ZiriTadi Taviseburebebia damaxasiaTebeli samoqalaqo samarTlebrivi urTierTobebis mowesrigebisaTvis. garda amisa, samoqalaqo samarTlis principebi samoqalaqo samarTlebrivi normebis ganmartebis, aseve normaTa analogiiT gamoyenebis safuZvelia da a.S. samoqalaqo samarTlis principebi ZiriTadi sawyisebia, `rasac emyareba samarTlis es dargi Tavisi miznis miRwevaSi.1 kerZo samarTlis principTagan Tavisi mniSvnelobiT gamoirCeva keTilsindisierebis principi, romelic saTaves romis samarTlidan iRebs.

    ,,Bona Fides romis samarTalSi, `Gute Treue vaWarTa wreebSi, ` Die guten Handelsbruche; Die Billigkeit an Das Billige, aseve ` Treu und Glauben germanul samoqalaqo kodeqsSi, im gavrcelebul kategoriebs warmoadgenen, romelTa meSveobiTac samarTlebrivi normebi elastiuri, moqnili xdebian, mosamarTleebi sakuTar azrs Tavisuflad gamoxataven da kerZo pirebs ki, imavdroulad, ufleba-movaleobaTa gansazRvris farTo SesaZleblobac eZlevaT.2U

    keTilsindisierebis Sesaxeb norma warmoadgens e.w. `Ria normas anu ganusazRvrel samarTlebriv kategorias (zogad debulebas). kanonmdebeli zogjer abstraqtuli normebis meSveobiT awesrigebs samarTlebriv urTierTobebs, rac `SesaZleblobas

    iZleva norma miesadagos sxvadasxvagvar cxovrebiseul urTierTobas, romlebic xSirad garemoebaTa Sesabamisad icvleba.3 amiTYsamarTlebrivi brunva swrafi da stabiluri, usafrTxo xdeba. samarTlebrivi brunvis usafrTxoeba da siswrafe ki sabazro urTierTobebis ganviTarebis safuZvelia. amasTan, moqnili samarTlebrivi instrumentebis arseboba kanonmdeblobaSi, sadavo SemTxvevaSi sasamarTlos SesaZleblobas aZlevs daabalansos mxareTa interesebi (magaliTad kreditorisa da movalis interesebi nasyidobis xelSekrulebaSi). erT-erT iseT samarTlebriv instruments, romlis safuZvelzec SesaZlebelia mxareTa interesebis dabalanseba, keTilsindisierebis principi warmoadgens.

    germaniis umaRlesi federaluri sasamarTlos erT-erT gadawyvetilebaSi aRniSnulia, rom keTilsindisierebis samarTlebrivi principi damaxasiaTebelia yvela samarTlebrivi

    1 kobaxiZe a., samoqalaqo samarTali, I zogadi nawili, Tb. 2001, 31.

    2 Eckl Ch., Treu und Glauben im spanischen Vertragsrecht, Mohr Siebeck, Tbingen, 2007, 1.

    3Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, gamomcemloba `samarTali, Tb., 2011w., 55.

  • 8

    wesrigisaTvis.4 am mosazrebas eWvqveS ayenebs Slextrimi da aRniSnavs: im SemTxvevaSi, Tu keTilsindisierebis principi saerToa dasavluri samyaros samarTlis yvela sistemisaTvis da efuZneba am sistemebisaTvis damaxasiaTebel saerTo samarTlebriv Rirebulebebs, rTuli ar iqneboda keTilsindisierebis principidan gamomdinare konkretuli wesebisaTvis mogveZebna saerTo safuZveli. amis nacvlad, keTilsindisierebis principis iuridiuli bunebis wvdomis sakiTxSi arsebobs uzarmazari sicariele.5 rogorc cnobilia, msoflioSi yvelaze ufro gavrcelebulia ori samarTlebrivi sistema, kerZod Civil Law (yvelaze ufro didi xnis, yvelaze ufro gavrcelebuli sistema) da Common Law.6 TiToeuli am samarTlebrivi sistemis farglebSi keTilsindisierebas gansxvavebuli mniSvneloba, Sinaarsi da semantikuri axsna gaaCnia.

    keTilsindisierebis princips xSirad universalur samarTlebriv principsac uwodeben.7 kontinenturi evropis samarTalSi keTilsindisierebis principi `mxareebs mouwodebs, rom urTierTvaldebulebebi Seasrulon keTilsindisierad urTierTndobisa da rwmenis safuZvelze.8 rac Seexeba inglisur samarTals `xelSekrulebis mxareebs maTi xelSekrulebebis Sesrulebisas ar sWirdebaT yuradRebis gamaxvileba urTierTndobasa da rwmenaze. principulad yvelafers wyvets xelSekrulebis mSrali asoebi da arafers avnebs, Tu erT-erTi mxare Tavis saxelSekrulebo uflebebs usamarTlod an borotad gamoiyenebs.9 mxareebs aseve ar SeuZliaT savaldebulod SeTanxmden, rom isini xelSekrulebas ndobisa da rwmenis safuZvelze Seasruleben. magaliTad, banki, romelic valdebulebis uzrunvelmyof qonebas (giraos) yidis, sulac ar aris valdebuli,

    es qoneba maqsimalur fasSi gayidos ise, rom Tavdebsac darCes rame.10

    4 Franzen M, Privatrechtsanglichung durch die Europische Gemeinschaft. Berlin, 1999, 548.

    5 Schlechtriem P, Good faith in German Law and in International Uniform Laws. Centro di studi e

    ricerche di diritto comparato e straniero. 24,Roma,1997, 5. 6 Barton J.H, Merryman J.H, Li V. H, Law in Radically Different Cultures. St. Paul, Minn. 1983; Mattei U,

    Comparative Law and Economics. Ann Arbor (Mich), 1988, Peter De Cruz, Comparative Law in a

    Changing World, London 1999; davidi r., Tanamedroveobis ZiriTadi samarTlebrivi sistemebi, gamomc. bona kauza, Tbilisi, 2010 7 SedarebisTvis: 1992 wlis 14 oqtombris germaniis federaciuli sasamarTlos (Der

    Bundesgerichtshof) gadawyvetilebaSi, romelic exeboda germaniis gaerTianebis Semdgom warmoSobil davas, naTqvamia, rom keTilsindisierebis principi, rogorc `dauwereli kanoni damaxasiaTebelia yvela samarTlebrivi wesrigisTvis. 8 Wanturia l., dasax. naSromi, gv. 56 9 Triebel/Hodgson/Kellenter/Mller, Englisches Handels- und Wirtschaftsrecht, S. 66-67. miTiTebulia: Wanturia l., dasaxelebuli naSromi, 57 10

    Triebel/Hodgson/Kellenter/Mller, Englisches Handels- und Wirtschaftsrecht, S. 66-67. miTiTebulia: Wanturia l., dasaxelebuli naSromi, 57

  • 9

    ukanasknel wlebSi evropuli mecniereba didi interesiT

    miubrunda saxelSekrulebo bona fides Temas.11 germaniaSi ukve germaniis samoqalaqo kodeqsis (SemdgomSi teqstSi - gsk) ZalaSi Sesvlis droidan arsebobs literatura, romelSic ganxilulia

    gsk-s 157-e da 242-e muxlebi. qarTul saxelSekrulebo samarTalSi keTilsindisierebis principi srulyofilad gamokvleuli ar aris. amitom qarTul saxelSekrulebo samarTalSi keTilsindisierebis prinicipis arsis sworad wvdomisTvis aucilebelia im gamocdilebis da midgomebis gaTvaliswineba, rac SemuSavebulia ucxour doqtrinasa da sasamarTlo praqtikaSi. erT-erTi

    mosazrebidan gamomdinare, `keTilsindisierebis princips mraval samarTlebriv wesrigSi iseTi fundamenturi mniSvneloba eniWeba, rom igi savaldebulo normatiuli winapirobis saxes iZens.12 es niSnavs, rom `...kanoniT dadgenili normebi an kidev kerZo pirTa saxelSekrulebo SeTanxmebebi, romlebic keTilsindisierebis princips ewinaaRmdegeba, ...sasamarTloebis mier Zaladakargulad an mxolod SezRudulad ZalaSi myofad ganixileba.13 doqtrinasTan erTad didi mniSvneloba aqvs praqtikas, imas, Tu rogor ganmartaven da ganaxorcieleben mosamarTleebi keTilsindisierebis princips cxovrebaSi, imis miuxedavad, kanoni an xelSekruleba pirdapir Seicavs Tu ara keTilsindisierebis moTxovnas.

    keTilsindisierebis princips xSirad iyeneben saxelSekrulebo urTierTobebSi, es iqneba xelSekrulebis namdvilobis gansazRvra, xelSekrulebis dadeba, xelSekrulebis Sesruleba, Tu winasaxelSekrulebo urTierTobebi. keTilsindisiereba warmoadgens samoqalaqo brunvis princips. amitom, samoqalaqo brunvis simyare da stabiluroba misi monawileebis keTilsindisierebazea damokidebuli. kontrahenti borotad ar unda iyenebdes partnioris ukiduresad gaWirvebul mdgomareobas. keTilsindisiereba ara marto uflebis arsebobis, aramed movaleobis Sesrulebis varaudicaa. keTilsindisiereba gulisxmobs samoqalaqo brunvis monawileTa moqmedebas gulisxmierebiTa da pasuxismgeblobiT, erTmaneTis uflebebisadmi pativiscemiT mopyrobas.14

    keTilsindisierebis princips didi mniSvneloba aqvs:

    a) mxareTa uflebebisa da movaleobebis dadgenis dros (xelSekrulebis dadebis Taobaze molaparakebis warmoebis dros da a.S);

    b) uflebebisa da movaleobebis SeZenis dros;

    11

    SedarebisTvis: Zimmermann R. Whittaker S.(Hg)., Good Faith in European Contract Law, Cambridge, 2000 12

    Larenz Karl, Lehrbuch des Schuldrechts, Band 1, Allgemeiner Teil, 14 Auflage, Mnchen, 1987 13 Chrisian Eckl, dasax. naSromi, gv. 4 14 ZlieriSvili z., valdebulebis Sesruleba, gamomc., meridiani, Tb., 2006, 13-14

  • 10

    g) uflebebis ganxorcielebis da valdebulebaTa Sesrulebis dros;

    d) uflebaTa dacvis dros.15

    saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis (SemdgomSi teqstSi - ssk) ramodenime norma Seicavs keTilsindisierebis Sesaxeb debulebas. magram samoqalaqo kodeqsSi keTilsindisierebis cneba mocemuli ar aris. keTilsindisierebis cnebis Camoyalibeba doqtrinaluradac rTulia. amitom keTilsindisierebis Sesaxeb normebis (kanonis) praqtikaSi gamoyenebis mizniT, keTilsindisierebis Sinaarsia mniSvnelovani, e.i. is, Tu calkeul SemTxvevaSi ra saxis valdebulebebs gulisxmobs keTilsindisiereba. Tumca esec ar aris martivi amocana. mecnierebaSi marTebulad aris aRniSnuli, rom `buena fe moqnili, elastiuri kategoriaa. keTilsindisierebis kategorias yvela icnobs, magram mis Sinaarss bolomde veravin wvdeba.16

    keTilsindisiereba aris `samarTlianobis ganusazRvreli kategoria, amitom SeuZlebelia winaswar imis Tqma, Tu rogor gadawyvetilebas gamoitans sasamarTlo amgvar ganusazRvrel kategoriaze dayrdnobiT17. marTebulia sklovskis mosazreba, rom SeuZlebelia keTilsindisierebis Sinaarsis amomwuravad gansazRvra doqtrinaluradac ki da miTumetes, sakanonmdeblo wesiT (legalurad).18

    zogierTi mecnieris azriT, keTilsindisierebis problemis sirTules ganapirobebs pirvel yovlisa is, rom keTilsindisiereba gamoxatavs samoqalaqo brunvaSi, e.i. uflebaTa SeZenis, ganxorcielebisa da dacvis, agreTve valdebulebaTa Sesrulebisas samarTlis subieqtis zneobrivad moqmedebis Sesaxeb sazogadoebaSi Camoyalibebul warmodgenebs. sakiTxis gansazRvrisas, konkretuli piri zneobrivad moqmedebda Tu ara, unda vixelmZRvaneloT zneobis Sesaxeb sazogadoebis SexedulebiT, anu amosavali unda iyos is, Tu rogor esmis zneoba sazogadoebas.19

    ssk-is me-8 muxlis mesame nawilis ganmartebisas, romelic samarTlebrivi urTierTobis monawileebs avaldebulebs TavianTi ufleba-movaleobebis keTilsindisierad ganxorcielebas, miTiTebulia am ufleba-movaleobaTa zneobis normebis dacviT

    15

    . . , -: , ., 2010, 6 16

    Alguer Jose, El concepto de la Buena fe en la genesis y en la tcnica del Derecho privado (Contribucn al estudio de la norma jurdico-civil), RJC 1927, 507 ff 17 Goode R. The Concept of ,,Good Faith in English Law, Roma, 1992,

    (http:www.cnr.it.CRDCS/goode.htm) 18 . . . .

    ` , 2002, 9, 79 19

    . . , -: , ., 2010,7

    http://www.cnr.it.crdcs/goode.htm

  • 11

    ganxorcielebis Taobaze20. amdenad, avtorTa nawilis SexedulebiT, keTilsindisiereba zneobrivad moqcevis valdebulebasac gulisxmobs. sikeTisa da borotebis kategoriebis (cnebebis) meSveobiT DSeiZleba Sefasdes adamianis qceva, pirovnebis moraluri Tvisebebi, adamianTa Soris arsebuli urTierTobebi.

    keTilsindisierebis kvlevisas zelerma aRniSna, rom keTilsindisierebisaTvis damaxasiaTebelia gaoreba: erTi mxriv, keTilsindisiereba warmoadgens samarTlis subieqtis fsiqikuri mdgomareobis maxasiaTebels da mocemul konteqstSi gamoiyeneba kanonmdeblobis ganmartebis da Sefardebis dros (avtori aanalizebs `saqonlis saerTaSoriso yidva-gayidvis Sesaxeb venis 1980 wlis konvencias), xolo meore mxriv - venis konvenciis debulebebSi asaxul samarTlis princips. amis gamo keTilsindisierebis Sinaarsi aisaxa kanonmdeblobaSi da xels uwyobs kanonmdeblobis miznis ganmartebas.21

    Tumca saxelSekrulebo samarTalSi keTilsindisierebis principis arsi naklebad efuZneba zneobis kategorias. es azri gatarebulia naSromSi. qarTul sasamarTlo praqtikaSi dResdReobiT Zalzed mcire doziT moiZebneba saxelSekrulebo (valdebulebiTi) samarTlis im normebis ganmartebis magaliTebi, romlebSic dadgenilia keTilsindisierebis moTxovna, rac, cxadia, arTulebs problemis Seswavlas. es faqtori kidev ufro met aqtualobas sZens sakvlev Temas da keTilsindisierebis problemis gamokvlevis aucileblobas ganapirobebs.

    rogorc cnobilia, bunebiTi samarTlis momxreebi, erTmaneTisagan ganasxvavebdnen kanonsa da samarTals.22 sayuradReboa, rom saqarTvelos samoqalaqo kodeqsic ganasxvavebs kanonsa da samarTals, rodesac cal-calke adgens kanonisa da samarTlis analogias. keTilsindisierebis principi erTgvarad am midgomis gamoxatulebas warmoadgens. keTilsindisierebis princips mTlianad kerZo samarTlisTvis aqvs mniSvneloba. Sesabamisad, es principi sxvadasxva saxiT axdens gavlenas samoqalaqo samarTlis calkeul institutze. TiToeuli mxare uflebis ganxorcielebisa da valdebulebis Sesrulebis dros unda moqmedebdes keTilsindisierad (e.i. icavdes ndobis da sandoobis moTxovnebs).

    `kanonmdebloba ara marto uflebebs aRiarebs samoqalaqo urTierTobaTa monawileebisaTvis, aramed Sesabamis valdebulebebsac awesebs maTTvis. amasTan, es uflebebi da

    20 jorbenaZe s., saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni pirveli, Tb., 1999, 37 21 Zeller B. Good Faith, The Scarlet Pimpernel of the CISG. 2000, (http:cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/zeller2.html) 22

    am sakiTxTan dakavSirebiT dawvrilebiT ixileT kublaSvili k., ZiriTadi uflebebi, gamomcemloba jisiai, Tb., 2010, 34-38

  • 12

    movaleobebi unda ganxorcieldes keTilsindisierad.23 samoqalaqo samarTlis erT-erTi umniSvnelovanesi instituti, romelic uzrunvelyofs samoqalaqo brunvis stabilurobas, saxelSekrulebo urTierTobis monawileTa samoqalaqo uflebebis dacvis institutia. sabazro urTierTobebze gadasvla, samoqalaqo brunvis monawileTa Soris konkurenciis arseboba moiTxovs maTi uflebebis efeqtianad dacvas. miTumetes, rom saxelSekrulebo urTierTobebis praqtikaSi xSiria uflebaTa ganxorcieleba da valdebulebaTa Sesruleba arajerovnad, arakeTilsindisierad, moqmedebaTa Sesruleba kanonis gverdis avliT, uflebis borotad gamoyeneba. xSiria garigebis baTilad cnobis Taobaze aRZruli davebi, romelTa didi nawilis inicireba arakeTilsindisieri pirebis mier xdeba. isini cdiloben Tavi aaridon nakisri valdebulebebis Sesrulebas.

    xelSekrulebis monawileTa uflebebis saTanado dacva moiTxovs samarTlis Sesabamisi normebis srulyofas. mniSvnelovania saxelSekrulebo urTierTobebSi keTilsindisierebis gamoyenebis specifikis gansazRvra. aucilebelia keTilsindisierebis Sinaarsis gamokvleva, imis dadgena, Tu ra Tanafardoba arsebobs keTilsindisierebasa da iseT kategoriebs Soris, rogoric aris uflebis borotad gamoyeneba, brali, zneoba, gonivruloba da sxva.

    saqarTvelos samoqalaqo kodeqsma saxelSekrulebo urTierTobis ageba dasaSvebad miiCnia xelSekrulebis Tavisuflebis principis safuZvelze. amitom sainteresoa xelSekrulebis Tavisuflebisa da keTilsindisierebis principis urTierTmimarTebis problemac. keTilsindisierebis principi moqmedebs, rogorc samoqalaqo samarTlis subieqtebis mier uflebaTa ganxorcielebisas, ise movaleobaTa Sesrulebisas. es imis mauwyebelia, rom keTilsindisierebis princips Tanamedrove periodSi, farTo mniSvneloba eniWeba. garda amisa, Tanamedrove samoqalaqo samarTalSi, keTilsindisierebis principis gamokvleva, rogorc wesi, xdeba calkeul samoqalaqo samarTlebriv urTierTobebSi.

    saxelSekrulebo urTierTobebSi keTilsindisierebis principidan gamomdinareoben umniSvnelovanesi valdebulebebi. im sakiTxis garkveva, Tu raSi vlindeba keTilsindisierebis principis moqmedeba saxelSekrulebo urTierTobebSi, moiTxovs keTilsindisierebis principis Sesaxeb Tanamedrove periodSi arsebuli codnis sistematizacias, agreTve saxelSekrulebo samarTlebrivi urTierTobebSi keTilsindisierebis kategoriis praqtikuli mniSvnelobis gansazRvras.

    garda amisa, saWiroa keTilsindisierebis kategoriis kompleqsuri gamokvleva imis gaTvaliswinebiT, rom samoqalaqo samarTalSi mas aqvs ormagi Sinaarsi, e.i. erT SemTxvevaSi,

    23 kobaxiZe a., dasax. naSromi, 32-33

  • 13

    rodesac saubaria keTilsindisierebaze, rogorc samarTlis principze, saubaria keTilsindisierebaze obieqturi gagebiT, xolo meore SemTxvevaSi keTilsindisiereba aris subieqtis mier arcodna imisa, rom marTlsawinaaRmdego qcevas axorcielebs. aseT dros saubaria keTilsindisierebis kategoriaze subieqturi gagebiT.

    yovelive zemoaRniSnulis gamo aucilebelia da aqtualuria keTilsindisierebis principis gamokvleva saxelSekrulebo urTierTobebSi, aucilebelia keTilsindisierebis principis arsis (iuridiuli bunebis) dadgena da misi samarTlebrivi Sinaarisis gansazRvra. kvlevas aqvs rogorc Teoriuli, ise praqtikuli mniSvneloba. aRniSnulma garemoebebma ganapirobes swored sakvlevi Temis SerCeva.

    imdenad, ramdenadac keTilsindisierebis principi zogadi valdebulebaa, igi xels uwyobs sazogadoebriv urTierTobaTa normatiulad mowesrigebaSi arsebuli xarvezebis Sevsebas. keTilsindisierebis principi samosamarTlo samarTlis ganviTarebis orientirs warmoadgens. samarTali ar aris martooden saxelmwifo saxelisuflebo struqturebis saqmianobis produqti.

    keTilsindisierebis kategoriis arsis wvdoma civilistebisaTvis mniSvnelovania aRniSnuli kategoriis praqtikaSi gamoyenebis da kerZo samarTlis kanonmdeblobis ganviTarebis mizniT.

    kvlevis obieqtia saxelSekrulebo samarTlebrivi urTierTobebi, romlebSic moqmedebs keTilsindisierebis principi.

    kvlevis sagania saqarTvelos da sazRvargareTis qveynebis saxelSekrulebo samarTalSi arsebuli danawesebi, maTi gamoyenebis praqtika, agreTve saxelSekrulebo samarTalSi keTilsindisierebis principis moqmedebis specifikis Sesaxeb arsebuli doqtrina.

    sadisertacio naSromis mizania: saxelSekrulebo urTierTobebSi keTilsindisierebis principis gamoyenebis Sesaxeb arsebuli codnis sistematizacia; keTilsindisierebis iuridiuli bunebis gansazRvra saxelSekrulebo samarTalSi; misi Sinaarsisa da mniSvnelobis dadgena doqtrinisa da praqtikisaTvis; im saxelSekrulebo samarTlebrivi normebis gamoyenebis wesis gamokvleva, romelTa SinaarsSic asaxulia keTilsindisierebis kategoria an romelTac safuZvlad udevs keTilsindisierebis principi; samoqalaqo kanonmdeblobisa da sasamarTlo praqtikis srulyofisTvis winadadebebis SemuSaveba.

    dasaxuli miznebis misaRwevad aucilebelia:

    - keTilsindisierebis principis evoluciis analizi saqarTvelosa da sazRvargareTis qveynebis saxelSekrulebo samarTalSi; saqarTvelosa da sazRvargareTis qveynebis

  • 14

    doqtrinasa da sasamarTlo praqtikaSi keTilsindisierebis kategoriisadmi arsebuli midgomebis gaanalizeba da ganzogadeba;

    - keTilsindisierebis principisaTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi niSnebisa da kriteriumebis gamokvleva;

    - saxelSekrulebo samarTalSi keTilsindisierebis principis Sinaarsis, rolis, moqmedebis farglebis, mniSvnelobisa da funqciis gansazRvra;

    - saxelSekrulebo samarTalSi keTilsindisierebis principis dacvisa da gamoyenebis Sesaxeb Teoriuli debulebebisa (winadadebebisa) da praqtikuli daskvnebis Camoyalibeba;

    - im saxelSekrulebo samarTlebrivi normebis analizi, romlebSic asaxulia keTilsindisierebis principi anda, marTalia, pirdapir ar aris asaxuli es principi, magram romelTac safuZvlad udevs swored keTilsindisierebis principi;

    - keTilsindisierebis principidan gamomdinare damatebiTi valdebulebebis gansazRvra saxelSekrulebo samarTalSi;

    - keTilsindisierebis principis darRvevis samarTlebrivi Sedegebis gansazRvra;

    - Teoriulad dasabuTebuli da praqtikuli gamoyenebisaTvis vargisi daskvnebis SemuSaveba saxelSekrulebo urTierTobebis momwesrigebeli normebis srulyofisaTvis;

    es amocanebi asaxulia naSromis Sesabamis TavebSi da qmnian naSromis struqturas.

    naSromis struqtura: naSromi Sedgeba Sesavlis, oTxi Tavis da daskvnisagan.

    I Tavi exeba keTilsindisierebis principis iuridiul bunebas. pirveli Tavis Sesabamis qveTavebSi ganxilulia keTilsindisierebis principis evolucia evropis qveynebsa da saqarTveloSi, keTilsindisierebis principis funqcia, saxelSekrulebo samarTlebriv normebSi keTilsindisierebis principis gamovlinebis sakiTxebi, keTilsindisierebis principis Tanafardoba iseT kategoriebTan, rogorebic aris: samarTlianoba, gonivruloba, uflebis borotad gamoyeneba, brali, Cveulebebi, zneoba da sxva.

    II Tavi moicavs winasaxelSekrulebo urTierTobebSi keTilsindisierebis principis moqmedebis TaviseburebebTan dakavSirebul problemebs.

    III TavSi gaanalizebulia keTilsindisierebis principidan gamomdinare iseTi damatebiTi valdebulebebis specifika, rogorebic aris: informirebis, TanamSromlobis, usafrTxoebis valdebulebani.

    IV TavSi gamokvleulia keTilsindisierebis principis darRvevis samarTlebrivi Sedegebi saxelSekrulebo urTierTobebSi, gaanalizebulia gavlenis borotad gamoyenebasTan dakavSirebiT saqarTvelos samoqalaqo kodeqsSi Setanili cvlileba, garigebis konvalidaciis problema, Secvlili garemoebebisadmi xelSekrulebis misadagebis, grZelvadian

  • 15

    urTierTobebze uaris Tqmis, xelSekrulebis standartul pirobebSi keTilsindisierebis principis moqmedebis problema.

    naSromSi gamokvleuli sakiTxebi da miRebuli daskvnebi efuZneba rogorc doqtrinis miRwevebs, ise ucxour da qarTul sasamarTlo praqtikas. qarTuli sasamarTloebis praqtikidan gamoyenebulia samive instanciis sasamarTlos gadawyvetilebani.

    mecnieruli kvlevis meTodebi: Temis kvlevisas gamoyenebuli

    iqna Semecnebis samecniero zogadi meTodebi (istorizmis da logikuri meTodebi), analizi, sinTezi, analogia, funqcionaluri, sistemuri da struqturuli midgomebi, abtsraqtuloba da konkretizacia, lingvisturi analizi; agreTve kvlevis specialuri-iuridiuli meTodebi: formalur-iuridiuli, SedarebiT-samarTlebrivi, sistemuri analizis, teqnikur iuridiuli.

  • 16

    Tavi I. keTilsindisierebis principis iuridiuli buneba saxelSekrulebo samarTalSi

    1.1 keTilsindisierebis principis evolucia evropis qveynebis da saqarTvelos saxelSekrulebo samarTalSi

    1.1.1 safrangeTi

    me-19 saukunis evropaSi, samoqalaqo samarTlis pirveli kodificirebuli aqti, romelSic aisaxa keTilsindisierebis principi, safrangeTis 1804 wlis samoqalaqo kodeqsi iyo. ufro metic, jer kidev me-17 da me-18 saukunis frangi iuristebi asaxelebdnen keTilsindisierebas safrangeTis samoqalaqo samarTlis sistemis erT-erT ZiriTad principad. kerZod, frangi iuristis domas24 azriT, yovelma adamianma unda ixelmZRvanelos mocemuli danawesiT Tavisi valdebulebebis Sesrulebis dros.25

    ar arsebobs iseTi xelSekruleba (SeTanxmeba), romelSic ar igulisxmebodes, rom erTi unda moqmedebdes meoris mimarT keTilsindisierad. yvelas ekisreba keTilsindisierad moqmedebis valdebuleba. frangul marTlwesrigSi yvela xelSekruleba keTilsindisierebas efuZneba.

    domas azriT, xelSekrulebis mxareebs moeTxovebaT gulwrfeloba, raTa icodnen, Tu ra valdebulebebs kisruloben isini. mxareebs moeTxovebaT aseve erTguleba, raTa nakisri valdebulebebi Seasrulon. nebismier valdebulebaSi akrZalulia upatiosneba, orpiroba (orguloba), motyueba, arakeTilsindisiereba da zianis momatani yvela sxva moqmedeba.

    frangi iuristi potie26 valdebulebebis Sesaxeb traqtatSi xazs usvamda, rom saxelSekrulebo keTilsindisiereba xelSekrulebis dadebisas krZalavs nebismieri saxiT ara marto motyuebas, aramed nebismieri saxiT damalvas yovelive imisa, raSic dainteresebulia piri, romelTanac ideba xelSekruleba (myardeba urTierToba). magaliTad, keTilsindisierebis sawinaaRmdegoa sakuTari gamorCenis mizniT im faqtebis miCqmalva, dafarva, romlebic mniSvnelovania meore mxarisaTvis. amrigad, dasaxelebuli frangi avtorebis azriT, meore mxaris mimarT nakisr valdebulebebSi gulwrfeloba da erTguleba, motyuebis, informaciis damalvis da upatiosnebis akrZalva safuZvlad udevs keTilsindisierebas.

    safrangeTis samoqalaqo kodeqsis miRebidan XX saukunis Sua periodamde frangul iurispudenciaSi TiTqmis ar SeuswavliaT keTilsindisierebis principi valdebulebiT

    24 doma pirveli frangi iuristia, romelic Tavis SromebSi valdebulebebs mniSvnelovan adgils uTmobs. ix : juReli T., moraluri valdebulebebis

    adgili samoqalaqo samarTalSi, J. `adamiani da konstitucia", #4, 2005, 66 25

    Remy J. Oeuvres compltes de J. Domat, Paris, 1835, 138 26 Robert Joseph Pothier, A Treatise on Obligations, Considered in a Moral and Legal View, Volumes

    1-2,The law book Exchange LTD., Union New Jersey, 1999

  • 17

    samarTalSi.27 aseTi gulgriloba aixsneba imiT, rom me-18 saukunis bolos mTeli evropis samarTlebrivi kultura moicva revoluciurma ideebma. liberalizmi, individualuri Tavisufleba epoqis samarTlebrivi azrovnebis ZiriTadi mimarTuleba gaxda. liberaluri midgomisaTvis amosavali iyo adamianis SesaZlebloba TviTon, damoukideblad gansazRvros Tavisi bedi, ramdenadac mas eniWeba Tavisufleba Tavad Camoayalibos Tavisi arsebobis pirobebi. es vlindeboda ideaSi, rom xelSekruleba aris is, rac mxareebs surT, xelSekrulebis Sinaarsi dafiqsirebulia mxareTa nebisa da ganzraxvis Sesabamisad. amis gamo, keTilsindisierebis principi frangul samarTalSi, xangrZlivi drois ganmavlobaSi imyofeboda im wesis CrdilSi, romlis Tanaxmadac kanonierad dadebuli SeTanxmebebi, ikaveben kanonis adgils imaTTvis, vinc isini dado28 (1134-e muxlis 1-li nawili). mxareTa SeTanxmeba emorCileba, eqvemdebareba swored am ideas da damokidebuli aris mxareTa ganzraxvebsa da survilebze da ara bonne foi-ze, amitom aRiniSneboda, rom adre moqmed samarTalSi keTilsindisierebas kanonikuri samarTlis gavleniT zneobrivi da religiuri elferi dahkravda da saxelSekrulebo Tavisuflebis obieqturad SemzRudavi gaxda, xolo aseT midgomas moqmed samarTalSi SeuZlia xelSekrulebis liberaluri koncefciis diskreditireba.29

    germanuli samarTlisagan gansxvavebiT, franguli samarTali mosamarTles xelSekrulebis Tavisufali interpretaciis, anu Tavisi SexedulebiT xelSekrulebis Sinaarsis dadgenis da xelSekrulebis namdvilobis gansazRvris Zalian mcire farglebs utovebda. safrangeTSi gabatonebuli azris mixedviT, mosamarTlis mier xelSekrulebis Tavisufali interpretacia mxareTa nebis gamovlenis TavisuflebaSi miutevebel (upatiebel) Carevad iTvleboda.30 franguli Code Civil Seicavs mcire raodenobis normebs, romlebic xelSekrulebis mxareTa Soris gansakuTrebuli loialurobis dacvis aucileblobaze miuTiTeben. franguli samoqalaqo kodeqsis 1109-e - 1117-e muxlebi iTvaliswineben borot ganzraxvas (dol), rogorc xarvezs xelSekrulebis dadebisas. franguli samoqalaqo kodeqsis 1134-e da 1135-e muxlebi mkafiod asaxeleben bonne foi-s, rogorc xelSekrulebis Sesrulebisa (muxli 1134) da xelSekrulebis Sinaarsis dadgenis (muxli 1135) kriteriums.

    me-20 saukunis 60-ian wlebSi aRiniSneboda, rom keTilsindisiereba `franguli samarTalis mkvdari principia,

    27 Tallon D, Le concept de bonne foi en droit Franais du contract. SaGGI CONFERENZE E SEMINARI, Roma, 1994, 4. 28 Bnabent A, Travaux de IAssociation Henri Capitant, La Bonne foi, Bd XLIII, Paris 1992,291 citirebulia naSromidan Sonnenberger H.J. Treu und Glauben ein supranationaler Grundgesetz? Festschrift fr Walter Odersky zum 65. Geburtstag am 17. Juli 1996. Berlin 1996, 705 29 Picod Y. Le devoir de loyaute dans lxecution du contrat, LGDJ, Paris,1989, 18. 30 Oberacher Hans-Erwin, Wie lst das franzsisches Recht die Flle des 242 BGB? Mnchen, 1963, 91f.

  • 18

    romelsac praqtikuli mniSvneloba ar aqvs da aranair zegavlenas ar axdens samarTlebriv urTierTobebze.31 dResdReobiT keTilsindisierebis principisadmi franguli samarTlis midgoma Secvlilia. igi aRar aris `mkvdari principi. amas adasturebs Tanamedrove mecnieruli gamokvlevebi da sasamarTlo praqtika. magaliTad, cnobil mecnierebs simon vittekersa da reinhard cimmermans TavianT naSromSi ganxiluli aqvT Sps barCester

    Cemiqalssa (Barchester Chemicals Ltd) da mebaRes Soris dadebuli sasuqis nasyidobis xelSekrulebidan gamomdinare dava keTilsindisierebis principis kuTxiT.32 Sps warmoadgenda sasuqebis da agrokulturebis mwarmoebelsa da gamyidvels. mebaRe myidvelia. romelmac SeiZina sasuqebi Tavis baRSi arsebuli nargavebis damuSavebis mizniT. sasuqi Seicavda didi raodenobiT marils, ramac nargavebis mTlianad ganadgureba gamoiwvia da myidvelma dakarga mTeli wlis mosavali. aSkaraa, rom amgvari Sedegi ar dadgeboda, gamyidvels sasuqis gamoyenebis wesis da nasyidobis sagnis Tvisebebis Sesaxeb myidvelisaTvis informacia rom miewodebina. kerZod, sasuqis gamoyenebisas aucilebeli iyo nargavebis gajereba wyliT. gaaCnia Tu ara da ra saxis moTxovna gaaCnia myidvels gamyidvelis mimarT? myidvels gamyidvelis mimarT moTxovna warmoeSoba am ukanasknelis mier informirebis valdebulebis darRvevis gamo. amdenad, gamyidvels akisria informirebis valdebuleba. myidvelisaTvis informacias mniSvneloba aqvs ara im sakiTxis gadasawyvetad, dados Tu ara xelSekruleba, aramed imisaTvis, icodes, Tu rogor da ra pirobebiT gamoiyenos produqti (nasyidobis sagani). Sesabamisad, informirebis valdebulebas mniSvneloba aqvs xelSekrulebis SesrulebisaTvis da ara xelSekrulebis dadebisaTvis. frangul samarTalSi informirebis valdebuleba samosamarTlo samarTlis Sedegad ganviTarda. franguli samoqalaqo kodeqsis 1134-1135-e muxlebi mxares ara mxolod xelSekrulebiT gaTvaliswinebul qcevas avaldebulebs, aramed agreTve iseT qcevasac, rac samarTlianobidan, zneobidan da samarTlis moTxovnebidan

    gamomdinareobs valdebulebis bunebis gaTvaliswinebiT.33 ufro metic, nasyidobis xelSekrulebebSi sasamarTlo praqtika farTod ganmartavs gamyidvelis valdebulebebs da mas akisrebs myidvelisaTvis sakuTrebis uflebis gadacemasTan erTad,

    31

    Oberacher Hans-Erwin, Wie lst das franzsisches Recht die Flle des $242 BGB? Mnchen, 1963, 87ff. damatebiT ixileT: Sonnenberger Hans Jrgen, Treu und Glauben - ein supranationeler Grundsatz? Deutsch-franzsische Schwierigkeiten der Annherung, in: Festschrift fr Walter Odersky zum 65. Geburtstag, Berlin, 1996, 703f: ,,nicht Redlichkeit, sondern die misbrauchslehre war richtungsweisend (`ara keTilsindisiereba, aramed uflebis borotad gamoyenebis moZRvreba iyo gezis mimcemi- miuTiTebs avtori). 32

    magaliTi da misi analizi moxmobilia naSromidan Zimmermann R. Whittaker S.(Hg), Good Faith in European Contract Law, Cambridge, 2000, 171-180. 33 iqve, 178

  • 19

    nasyidobis sagnis Tvisebebis Sesaxeb informaciis miwodebis valdebulebas (safrangeTis samoqalaqo kodeqsis 1604-e muxli). amgvari valdebuleba, gansakuTrebiT, profesional gamyidvels ekisreba, romelic eweva samewarmeo saqmianobas Sesabamis sferoSi. dasaxelebul magaliTSi gamyidvels, rogorc mewarmes, myidvelisaTvis unda miewodebina yvela aucilebeli informacia, romelic myidvels sWirdeboda produqtis gamoyenebisas. gamyidvels myidvelis yuradReba unda mieqcia produqciis Tvisebebsa da mavne mxareebze. gamyidvels aseve unda gaefrTxilebina myidveli produqtis gamoyenebis safrTxeebze. erT-erT analogiur saqmeze profesionalma gamyidvelma ar Seasrula Tavisi kompetenciis farglebSi nakisri valdebuleba da ar miawoda myidvels informacia axali masalis gamoyenebis pirobebis Sesaxeb produqciis myidvelisaTvis SeTavazebisas da SerCevisas. es produqcia, manamde warmoebul imave saxis produqciasTan SedarebiT, gansxvavebuli Semcvelobis iyo.34

    gamyidvels evaleba zustad gaerkves, romeli produqcia esaWiroeba myidvels da unda gaafrTxilos gamoyenebis safrTxeebze. es aris e.w. konsultaciis gawevis valdebuleba, romelic gamomdinareobs safrangeTis samoqalaqo kodeqsis 1135-e muxlidan. informirebis valdebuleba ganaviTares sasamarTloebma da sakanonmdeblo doneze aisaxa 1992 wlis 18 ianvridan.35 vinaidan myidveli warmoadgenda mebaRes da is TviTonac moqmedebda samewarmeo saqmianobis farglebSi, is ar SeiZleba CaiTvalos momxmareblad. franguli samarTali orive mxares miiCnevs xelSekrulebis profesional monawileebad. amitom, ar SeiZleba iTqvas, rom martooden gamyidvels gaaCnda informirebis kanoniT

    gaTvaliswinebuli valdebuleba, aramed myidvelsac hqonda informaciis moTxovnis valdebuleba. sasamarTlos azriT, gamyidvels ekisreba informirebis valdebuleba, miuxedavad imisa, meore mxare profesional myidvels warmoadgens Tu ara. kerZod, gamyidvels ekisreboda `profesionali myidvelisaTvis nasyidobis sagnisaTvis damaxasiaTebeli teqnikuri akrZalvebis da nasyidobis obieqtis gamoyenebis Taviseburebebis Sesaxeb informaciis miwodebis valdebuleba. saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba ki emyareboda Semdeg argumentebs: sasamarTlos azriT, marTalia SemZenma ar icoda preparatis gamoyenebis wesi, magram radgan myidveli mewarmes warmoadgenda, gamyidveli varaudobda, rom myidvelma icoda nasyidobis sagnis gamoyenebis Taviseburebani. aseT pirobebSi gamyidvelma miiCnia, rom mas ar hqonda myidvelis informirebis valdebuleba. sakasacio sasamarTlo ar daeTanxma saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebas. safrangeTis samoqalaqo kodeqsis 1604-e muxlis

    34 iqve, 178 35 iqve, 178

  • 20

    ganmartebasTan dakavSirebiT, romelic gamyidvels akisrebs myidvelisaTvis informaciis miwodebis saxelSekrulebo valdebulebas. informirebis valdebuleba warmoiSoba nasyidobis xelSekrulebis dadebisas. maSasadame, xelSekrulebis dadebamde, nasyidobis sagnis Sesaxeb informacia srulad unda yofiliyo miwodebuli. erT-erT saqmeze sakasacio sasamarTlom ganmarta, rom profesionali myidvelisa da profesionali gamyidvelis SemTxvevaSi gamyidvels ar evaleba produqtis gamoyenebis wesis Taobaze myidvelisaTvis instruqciis gadacema, radgan myidvelma, romelic profesionalia mocemul sferoSi, unda icodes produqtis gamoyenebis wesi an Tavad unda gaecnos am wess.36 es midgoma mogvianebiT sxva midgomiT Seicvala. kerZod, produqtis gamyidvels ekisreba momxmareblisaTvis produqtis gamoyenebasTan dakavSirebuli sruli informaciis miwodebis valdebuleba. mxareTa statusi im gagebiT, rom gansxvavebuli sferos profesionalebi arian, aris is argumenti, rasac SeiZleba

    zemoaRniSnul saqmeSi mebaRe (myidveli) daeyrdnos. erT-erT saqmeze sakasacio sasamarTlom ganmarta: mewarme, romelic axorcielebs produqtis gayidvas mogebis mizniT araerTjeradad, valdebuli iyo myidvelisaTvis miewodebina informacia produqtis tenianobis Taobaze, raTa myidveli srulad yofiliyo informirebuli. dasaxelebul saqmeebSi, saqmis garemoebebi mebaRis saqmis garemoebaTa msgavsia. mebaRes moTxovna unda daeyenebina informirebis valdebulebis darRvevis gamo da moeTxova zianis anazRaureba, vinaidan sasamarTlo praqtikis midgomis Tanaxmad, informirebis valdebuleba moicavs gonivruli zrunvis valdebulebas.

    nasyidobis xelSekrulebidan gamomdinare mxareTa ufleba-movaleobebi sasamarTloebma unda ganmarton safrangeTis samoqalaqo kodeqsis 1134-e 1135-e da 1604-e muxlebis safuZvelze. am normebidan gamomdinareobs informirebis valdebuleba. informirebis valdebuleba efuZneba xelSekrulebis keTilsindisierad Sesrulebis valdebulebas da avaldebulebs

    mxares kontrahentTan TanamSromlobas da daxmarebas. Tu romel mxares da ra doziT ekisreba informirebis valdebuleba, es damokidebulia mxareTa statusze. kerZod, sasamarTlo praqtikac da kanonmdeblobac erTmaneTisagan ganasxvavebs profesional da araprofesional mxares. gansxvaveba arsebobs TviT profesional mxareTa Sorisac. mniSvneloba eniWeba imas, erT sferoSi momuSave

    profesionalebi arian, Tu sxvdasxva sferoSi moRvaweoben. ufro metic, Tu gamyidveli profesionalia da myidvelic profesionalia, oRond isini profesionalebi arian sxvadasxva sferoSi, gamyidvels mainc ekisreba myidvelis informirebis

    36 Zimmermann R. Whittaker S.(Hg), Good Faith in European Contract Law, Cambridge, 2000, 179

  • 21

    valdebuleba nasyidobis sagnis yvela Tvisebisa da Taviseburebebis Sesaxeb. winaaRmdeg SemTxvevaSi unda aanazRauros informirebis valdebulebis darRvevisavis kontrahentisaTvis miyenebuli ziani.37

    1.1.2 germania

    me-19 saukuneSi, jer kidev germaniis samoqalaqo kodeqsis miRebamde, germanul doqtrinaSi yuradReba mieqca kategorias `Treu und Glauben", rogorc valdebulebiTi samarTlis centralur kategorias.38 amasTan, gsk-s 242-e muxlis miCneva norma-principad, iseve rogorc Tavad keTilsindisierebis principis warmoSoba da mniSvneloba, imTaviTve davas iwvevda germanel iuristebs Soris. or tradiciul banakSi germanistebsa da romanistebSi keTilsindisierebis principis problemisadmi sxvadasxva midgoma arsebobda. Tu germanistebi keTilsindisierebis princips germanuli warmoSobis kategoriad miiCnevdnen, rasac asabuTebdnen keTilsindisierebis terminis (Treu und Glauben)39 lingvisturi da etimologiuri analizis gziT, romanistebi miuTiTebdnen keTilsindisierebis principis warmoSobaze romauli bona fides kategoriidan da amtkicebdnen, keTilsindisierebis kategoria germanulSi Semovida romis samarTlidan recefciis gziT.40 rodesac 242-e muxlis evoluciaze vmsjelobT, aucileblad unda gvaxsovdes, rom misi gamoyeneba gaadvilebuli iyo normis abstraqtulobis da ganusazRvrelobis gamo. am normis meSveobiT kanonmdebelma Tavidanve sivrce datova keTilsindisierebis principis ganmartebisas samosamarTlo mixedulebis farTod gamosayeneblad. veberi ki, keTilsindisierebis principis kvlevisas miiCnevda, rom 242-e muxlis safuZvelze sazogadoebrivi urTierTobebis kvalifikacia, imTaviTve rTuli iyo. igi eTikur- samarTlebriv principia, romelic, rogorc zogadi norma (Generalklausel), warmatebiT damkvidrda yvela marTlwesrigSi da kari gauxsna socialur-eTikur da moralur normebs, romlebic am momentidan aRar gamoiyenebian fragmentulad.41 mniSvnelovanwilad amas xeli Seuwyo me-20 saukunis dasawyisSi popularulad qceulma Tavisufali samarTlis skolis (e. erlixi) ideebma, romlis warmomadgenlebic SesaZleblad ar miiCnevdnen martooden kanonis logikurad Semowmebul normebze dafuZnebuli sasamarTlo gadawyvetilebebis miRebas, romlebsac, maTi azriT,

    37

    Zimmermann R. Whittaker S.(Hg), Good Faith in European Contract Law, Cambridge, 2000,178-180 38 Beck A, Zu den Grundprinzipien der Bona Fides im Rmischen Vertragsrecht. In: Festgabe zum 70. Geburtstag von August Simonius, Basel. 1955,25-26 39 Treu und Glauben (germ. `erTguleba da ndoba ) gulisxmobs valdebulebiT samarTlebriv urTierTobebSi movalis erTgulebas mis mier kreditorisaTvis micemuli sityvisadmi da kreditoris ndobas movalis mimarT. 40

    Behrends O. Treu und Glauben, Christentum und Skularisation, Baden-baden, 1981, 957 ff 41 Weber R. Entwicklung und Ausdehnung des 242 BGB zum kniglichen Paragraphen, Jus, 1992, 634

  • 22

    ar SeeZloT samarTlianobis ganxorcieleba garantirebuli gaexadaT.42

    franguli samarTlisagan gansxvavebiT, germanul samarTalSi, miuxedavad imisa, rom gsk-s 242-e muxlis SemoRebisas kanonmdeblis motivebi sakmaod mokrZalebuli43 iyo, keTilsindisierebis principma saxelSekrulebo samarTlebrivi urTierTobebisa da mTlianad samoqalaqo samarTlis ganviTarebisaTvis wamyvani mniSvneloba SeiZina.

    doqtrinaSi aRiniSneba, rom Treu und Glauben warmoadgens fundamentur instruments, romlis meSveobiT germaniis samoqalaqo kodeqsi moergo me-20 saukunis germaniis istoriaSi momxdar politikur, ekonomikur, socialur cvlilebebs.44 germaniaSi momxdari ekonomikuri Zvrebi moiTxovda samarTalSi arsebuli xarvezebis Tavidan acilebas (aRmofxvras), sazogadoebaSi socialuri samarTlianobis aRdgenas. amitom, frangulisagan gansxvavebiT, germanuli kerZo samarTlis ganviTarebis niSania is, rom masSi wamyvani adgili sasamarTlo praqtikam daikava. magaliTad, me-20 saukunis 20-ian wlebSi sasamarTloebi aRar iyenebdnen nominalizmis princips, vinaidan kanonmdebeli saTanado normatiuli baziT ver uzrunvelyofda omiT gamowveul inflaciur procesebs da kriziss. amitom, raixis sasamarTlo aRar iyenebda princips `marka udris markas, vinaidan es ewinaaRmdegeboda keTilsindisierebas. amgvar midgomas safuZvlad edo Tvalsazrisi, rom yoveli valdebulebiTi urTierToba, gansakuTrebul garemoebaTa gaTvaliswinebiT, im mimarTulebiT unda gadamowmdes, adgili aqvs Tu ara, da Tu ki aqvs, ra moculobiT, kreditoris moTxovnis revalvacias.45 zommis winaswarmetyveleba imis Sesaxeb, rom gsk-s 242-e muxli sxva saxelSekrulebo normebTan mimarTebaSi `mesiis maxvilad gadaiqceoda, gamarTlda.46

    germaniaSi pirvel yovlisa, keTilsindisierebas mniSvneloba hqonda savaWro urTierTobebisaTvis, magram gabatonebuli azris Sesabamisad, mosamarTleTa mier keTilsindisierebis mniSvneloba aRiarebuli iyo valdebulebiT samarTalSic.47

    42 Engisch K. Die Idee der konkretisierung im Recht und Rechtswissentschaft unserer Zeit. 2. Aufl, 1968, 190. 43Rthers B, Die unbegrenzte Auslegung: Zum Wandel der Privatrechtsordnung im

    Nationalsozialismus, Tbingen, 2005, 51. 44 Wieacker F, A History of Private Law in Europe: with particular reference to Germany. Oxford, 1996. citirebulia naSromidan Teubner G., Legal Irritants: good faith in British Law or how unifying law ends up in new differences, The Modern Law Review, 1998, Vol. 61, 20. 45 Eckl Ch., Treu und Glauben im spanischen Vertragsrecht, Mohr Siebeck Tbingen, 2007, 26 46

    Sohm, Der Entwurf eines brgerlichen Gesetzbuchs fr das deutsche Reich in zweiter Lesung, miTiTebulia Eckl Ch., Treu und Glauben im spanischen Vertragsrecht, Mohr Siebeck Tbingen, 2007, 26 47 Duve T., Haferkamp H-P, Kommentar zu 242 In: Zimmermann R., Rckert J. Schmoeckel M.,

    Historisch-kritischer Kommentar zum BGB. Bd2: Schuldrecht allgemeiner Teil. Tbingen, 2007, Rn.55

  • 23

    germaniis samoqalaqo kodeqsis teqstSi principi `Treu und Glauben" ar iyo udavo kategoria. mimdinareobda msjeloba mocemuli principis amsaxveli normis Sinaarsis Taobaze.

    germaniis samoqalaqo kodeqsis Tavdapirvel proeqtSi

    kategoria `Treu und Glauben" asaxuli iqna, magram mxolod iseT principad, romlis meSveobiTac unda momxdariyo xelSekrulebis Sinaarsis gansazRvra.

    Tavdapirveli proeqti kidev erTxel gadaixeda da safuZvlianad iqna ganxiluli mocemuli sakiTxi. keTilsindisierebis principi gaTvaliswinebuli iqna 224-e muxlSi, romlis Tanaxmadac, movale valdebulia xeli Seuwyos Sesrulebas imgvarad, rogorc es gamomdinareobs keTilsindisierebidan da samoqalaqo brunvaSi damkvidrebuli Cveulebebidan.48 224-e muxlSi umniSvnelo cvlilebebis Setanis Semdeg, ukve 242-e muxlSi aisaxa principi `Treu und Glauben". garda amisa, 157-e muxlSi aisaxa wesi, rom xelSekrulebebi unda ganimartos keTilsindisierad, samoqalaqo brunvaSi damkvidrebuli Cveulebebis gaTvaliswinebiT.

    germanuli valdebulebiTi samarTlisa da samoqalaqo samarTlis mTel sistemas oqros Zafad gasdevs principi `Treu und Glauben", romlis mniSvnelobac aRiarebulia germaniis samoqalaqo kodeqsisa da sxva sakanondmeblo aqtebis normebis gamoyenebisa da ganmartebis dros.

    me-20 saukunis ganmavlobaSi germanuli samarTlebrivi kultura samarTlis simbiozis pirobebSi viTardeboda, romelic did yuradRebas aqcevda ara mxolod sasamarTlo praqtikas, aramed doqtrinasac.49 am unikaluri procesis Sedegi iyo is, rom keTilsindisierebis principi farTod da sxvadasxvagvarad ganimarteboda. rogorc ganmartavdnen, keTilsindisierebis principi SemoRebul iqna samarTalSi formalizmis Sesarbileblad, xolo faqtobrivad konceptualuri sistematizaciisa da abstraqtuli dogmatizaciis procesis mamoZravebeli Zala gaxda.50

    msgavsi faqtorebi axali doqtrinebis ganviTarebisa da Zveli samarTlis modifikaciis amosavali wertili gaxda. es iyo agreTve uamravi sasamarTlo gadawyvetilebis miRebis mizezic.

    magaliTad, Tu germaniis samoqalaqo kodeqsis ZalaSi Sesvlis Semdeg 242-e muxls ar hqonda arsebiTi mniSvneloba

    48 Al-Shamari N, Die Verkehrssitte im 242 BGB: Konzeption und Anwendung seit 1900. Tbingen

    2006 ,24-26 49

    Teubner G., dasax. naSromi, 20 50 Beaston J. and Friedmann D. (eds). Good Faith and Fault in Contract Law, Oxford

    1995.citirebulia: G. Teubner.dasax. naSromi, 20

  • 24

    germanuli samarTlis ganviTarebisaTvis51, amgvari viTareba mTlianad icvleba. jer kidev 1903 wels senatma xazi gausva, rom germaniis samoqalaqo kodeqsi garigebaTa Sinaarsis gansazRvrisa da garigebaTa SesrulebisaTvis iTvaliswinebs princips `Treu und Glauben da keTilsindisiereba unda batonobdes mTels samoqalaqo brunvaSi, yvela unda daeyrdnos kontrahentis patiosnebasa da wesierebas.52hedemani Tavis naSromSi samoqalaqo samarTlis Camoyalibeba da ganviTareba 242-e muxlis daxasiaTebisas mas uwodebs samefo normas53 (Kniglicher Paragraph).

    doqtrinaSi saxelSekrulebo urTierTobebis mimarT keTilsindisiereba ganisazRvreba keTilsindisierebis kategoriisadmi, romis samarTlisaTvis damaxasiaTebeli midgomis gaTvaliswinebiT. magaliTad, mieTiTeba, rom keTilsindisiereba dapirebis (micemuli pirobis) erTgulebaa. keTilsindisieri aris is, vinc patiosnad da gulwrfelad iqceva. germanul samarTalSi keTilsindisierebis aRsaniSnavad gamoiyeneba gamoTqma Treu und Glauben, rac niSnavs erTgulebasa da ndobas. Treu niSnavs erTgulebas, loialurobas, utyuarobas, saimedoobas (sandoobas), xolo Glaube niSnavs ndobis anu mtkice rwmenis (guldajerebulobis) qonas. Treu und Glauben gulisxmobs patiosani, erTguli da kargad mofiqrebuli (awonil-dawonili) qcevis standarts, meore mxaris interesebis dacvas, gulisxmobs da moicavs gonivruli ndobis dacvas.54

    gamoTqma Treu und Glauben, pirvel yovlisa, gulisxmobs patiosnebisa da keTilsindisierebis moTxovnas, e.i. adamiani unda moiqces socialuri da zneobrivi moTxovnebis Sesabamisad. misi qceva aseve unda Seesabamebodes partniorebis molodins; meore, zemoTaRniSnuli gamoTqma Seicavs samoqalaqo brunvis monawileTa interesebis gaTvaliswinebis moTxovnas.55

    unda aRiniSnos, rom evropis iuridiul literaturaSi KkeTilsindisierebis kategoriis kvlevis dros sxvadasxvagvari terminologia gamoiyeneba. kerZod, keTilsindisierebas miiCneven normad, principad, wesad, valdebulebad, zogad daTqmad. evropis calkeuli qveynis saxelSekrulebo samarTalSi keTilsindisierebis principi umetes SemTxvevaSi miiCneva zogad daTqmad an samarTlis zogad principad.

    51

    Hedemann J.W. Die Flucht in die Generalklauseln. Eine Gefahr fr Recht und Staat. Tbingen. 1933,5-10 52 Haferkamp H-P, Die exceptio doli generalis in der Rechtsprechung des Reichsgerichts vor 1914. In: Falk U., Mohnhaupt H., Das brgerliche Gesetzbuch und seine Richter: Zur Reaktion der

    Rechtsprechung auf die Kodifikation des Deutschen Privatrechts (1896-1914). Frankfurt am Main. 2000. 30 53

    Wegerich C., Die Flucht in die Grenzenlosigkeit: Justus Wilhelm Hedemann (1878-1963), Tbingen. 2004, 40 54

    Wittaker S, Zimmermann R. Good Faith in European Contract Law: The Common Core of European Private Law. Cambridge, New York., 2000, 31 55 Sonnenberger H.J Treu und Glauben ein supranationaler Grundsatz? in: Festschrift fr Walter

    Odersky zum 65. Geburtstag am 17. Juli 1996. Berlin; New York 1996,708

  • 25

    sintagma56 ,,zogadi daTqma keTilsindisierebis principis mimarT upiratesad germaniis samarTlis doqtrinaSi gamoiyeneba. zogadi daTqmebis gamoyeneba aixsneba imiT, rom sul ufro Zneli xdeba ekonomikis sferoebis mowesrigeba sakanonmdeblo normaTa safuZvelze, radgan ekonomikis sferoebi swrafad icvleba da viTardeba. amitom, xSirad, aucilebeli xdeba e.w. zogadi daTqmebis gamoyeneba, romelTa mniSvnelobac samarTalSi izrdeba.57 zogadi anu ganusazRvreli normebis da cnebebis, zogadi principebis aucileblobas ganapirobebs is, rom obieqturad SeuZlebelia kanonmdebelma moawesrigos yvela urTierToba. amitom unda darCes sivrce yovel konkretul SemTxvevaSi samosamarTlo samarTlis ganviTarebisaTvis.

    zogadi daTqma es is nawilia, romelic kanonmdebelma Riad datova.58

    amrigad, keTilsindisierebis principi dauSvebelia miviCnioT martooden SefasebiT kategoriad, romelic TiToeul SemTxvevaSi sasamarTlos mier gamoiyeneba konkretuli SemTxvevis mixedviT ama Tu im arakeTilsindsieri samarTlebrivi moqmedebis aRsakveTad. keTilsindisiereba germaniis samarTalSi ar warmoadgens SefasebiT kategorias, aramed warmoadgens samarTlis zogad normas. arsebobs SemTxvevaTa zusti, mkafio logikuri sistema, roca keTilsindisierebis principi gamoiyeneba. SemTxvevaTa amgavri sistema SemuSavda aTwleulebis ganmavlobaSi keTilsindisierebis principis gamoyenebis Sedegad sasamarTlo praqtikisa da doqtrinis farglebSi. keTilsindisierebaSi moiazreba erTiani samarTlebrivi meqanizmi, romelic moicavs keTilsindisierebis principis gamoyenebis safuZvlebs, agreTve samarTlebriv Sedegebs. aRniSnuli Sedegebi SeiZleba erTmaneTisagan gansxvdebodes konkretuli SemTxvevebis da samarTlis dargebis mixedviT, romlebSic mocemuli meqanizmi gamoiyeneba. amrigad, gsk-s 242-e muxlSi asaxuli normis, iseve rogorc keTilsindisierebis principis arsis araswori gageba iqneba nebismieri mcdeloba maTi gamoyenebis safuZvlebi moiZebnos

    terminis an normis sityvasityviT ganmartebaSi, romlebic germaniis Tanamedrove marTlwesrigSi sruliad gamoiricxeba.59 amasTan, keTilsindisierebis principis gamoyenebis ZiriTad kriteriums warmoadgens or an met subieqts Soris valdebulebiTi samarTlebrivi urTierTobis arseboba. savaldebuloa

    56

    sintagma (berZn. Syntagma ), Sesityveba, ori an meti enobrivi erTeulis Sexameba metyvelebis nakadSi. dawvrilebiT ixileT qarTuli sabWoTa enciklopedia. t.9, Tb. 1985, 374 57

    Bahr G.W. Das Generalklausel und Aufsichtssystem des VAG im Struktur wandel: Eine ffentlich-rechtliche Studie zur Standortbestimmung der deutschen Versicherungsaufsicht im europischen Binnenmarkt, Karlsruhe, 2000, 212. 58 Wegerich C, Die Flucht in die Grenzenlosigkeit: Justus Wilhelm Hedemann (1878-1963), Tubingen,

    2004, 47 59 Weber R., dasax. naSromi. 633

  • 26

    samarTlebrivi urTierTobis arseboba samarTlis subieqtebs Soris, romelTa mimarTac daiSveba gsk-s 242 muxlis gamoyeneba. samarTlebrivi urTierTobebi SesaZloa an ukve arsebobdes, an warmoiSvas uSualod gsk-s 242 muxliT gaTvalsiwinebuli normis gamoyenebis Sedegad.

    valdebulebiTi samarTlebrivi urTierTobis arseboba SeiZleba miviCnioT gsk-s 242-e muxlis gamoyenebis erTaderT faqtobriv pirobad. mocemuli garemoeba ganapirobebs imas, rom 242-e muxlis ganmartebisas, masSi asaxuli keTilsindisierad

    moqcevis valdebuleba miCneul iqnes zogadsamarTlebriv principad, romlis moqmedebac vrceldeba mTels marTlwesrigze da warmoadgens Tanamedrove germanul samarTalSi moralur-eTikuri normebis ZiriTad megzurs.60

    samoqalaqo kanonmdeblobaSi gaTvaliswinebuli keTilsindisiereba, romelic zogierTi germaneli iuristis azriT

    warmoadgens `yvela marTlwesrigisaTvis damaxasiaTebel uZveles sikeTes,61 Tanamedrove germanul samarTalSi, pirvel yovlisa, miiCneva eTikur-samarTlebriv principad, romlis moqmedebac mTels germanul samarTalze vrceldeba da romelic adgens, Tu rogor unda ganxorcieldes ufleba (adgens uflebis ganxorcielebis zogad farglebs) da krZalavs uflebis borotad gamoyenebas.62

    germanul samarTalSi keTilsindisierebis principis Sinaarsze saubrisas yuradRebis centrSi yovelTvis idga ndobis aspeqti. ndoba efuZneba im molodins, rom xelSekrulebis mxareebi keTilsindisierad imoqmedeben. magram droTa ganmavlobaSi gamoikveTa tendencia, rom zemoaRniSnulis garda, keTilsindisierebis principi calkeul konkretul SemTxvevaSi SeiZleba gamoyenebuli yofiliyo, mosamarTlis meSveobiT mxareTa urTierTobis koreqtirebis da amiT samarTlianobis aRdgenis saSualebad.63 im koncefciasTan erTad, romlis mixedviTac, keTilsindisierebis principi mxareTa qcevis masStabi iyo, mniSvneloba SeiZina aseve Tvalsazrisma, romlis mixedviTac keTilsindsierebis principi mxareTa Soris arsebuli konkretuli urTierTobis mosamarTlis meSveobiT regulirebis masStabad iqca. amasTan, wina planze gamodis Tvalsazrisi, rom keTilsindisiereba Tavis TavSi socialur-eTikur da Sesabamisad, samarTlebriv-politikur msoflmxedvelobebs Seicavs.64 keTilsindisierebis

    60 ix. Staudinger J. Kommentar zum Brgerlichen Gesetzbuch mit Einfhrungsgesetz und Neben

    gesetzen, 2. Buch, Berlin, 1995, 242, BGB, 234, Rdnr. 1 61 Schwarz A.B. Das schweizerische zivilgesetzbuch in der auslndischen Rechtsentwicklung, 1950, 32 f. 62 ix: Larenz K. lehrbuch des Schuldrechts, Bd. I, Allgemeiner teil. 14 Aufl. Mnchen, 1987, 126, 63 Duve T., Haferkamp Hans-Peter, Kommentar zum $242, in: Zimmerman R., Rckert J., Schmoeckel

    M., (Hg.), Historisch-Kritischer Kommentar zum BGB, Band 2: Schuldrecht, allgemeiner Teil, Tbingen,

    2007, Rn.88. 64 iqve, Rn.88.

  • 27

    principi sasamarTlos xelSi yovelTvis maSin iZenda mniSvnelobas, roca warmoiSoboda samarTlis ganviTarebis moTxovnileba, kerZod maSin, roca saxelSekrulebo samarTlebrivi urTierTobebis mowesrigebisas, valdebulebiTi urTierTobis ganmsazRvreli normebi (debulebebi) xarveziani aRmoCndeboda an koreqtirebas saWiroebdnen, imis miuxedavad, Tu saidan gamomdinareobdnen es normebi, kanonidan Tu xelSekrulebidan.65

    amiT ikveTeba keTilsindisierebis principis erT-erTi aspeqti, romelsac misi `gamWoli funqcia ewodeba.66 keTilsindsierebaze

    dafuZnebuli samarTali imas emsaxureba, rom patiosani azrovnebisa da moqmedebis masStabis safuZvelze saTanadod gadawydes saqme.67 dResdReobiT aRiarebulia, rom mosamarTle avtomaturad rodi iyenebs subsumciis68 meTods da arc samarTlis normaTa ganmarteba da gamoyenebaa formalur-logikuri procesi, aramed iuridiuli faqtebis Sefasebaze damyarebuli procesia.69

    mosamarTles kanoniT ekisreba adamianis uflebaTa (konstituciuri uflebebis) gaTvaliswineba. Sesabamisad, garkveul farglebSi sasamarTlo praqtikis meSveobiT samarTlis ganviTareba, ar ewinaaRmdegeba xelisuflebis danawilebis princips70. maSasadame, `gamWoli funqcia niSnavs, rom samarTali dinamiurad viTardeba, pirvel yovlisa mecnierebisa da marTlmsajulebis (sasamarTlo praqtikis) meSveobiT keTilsindisierebis moqnili principis safuZvelze, xolo Semdeg kanonmdebeli cxovrebiseul urTierTobebs kanons usadagebs.71

    kotcis mosazrebiT, principSi, 242-e muxlis amoReba germaniis samoqalaqo kodeqsidan SesaZlebelia da es ar Secvlida 242-e

    muxlze agebuli samarTlebrivi institutebis bunebas, radganac kodeqsidan amoRebis miuxedavad, funqciurad keTilsindisierebis principis eqvivalenturma, moqnilma da Tanamedroveobis Sesabamisma institutebma unda SesZlon samarTlebriv sistemaSi moqmedeba.72

    65 Eckl Ch., Treu und Glauben im spanischen Vertragsrecht, Mohr Siebeck Tbingen, 2007,40. 66iqve, 41. 67

    iqve, 41. 68 subsumciis Sesaxeb dawvrilebiT ixileT: boelingi h., Wanturia l., samoqalaqo saqmeebze sasamarTlo gadawyvetilebaTa miRebis meTodika, gamomcemloba `jisiai,Tbilisi, 2004, 37-79. 69

    Esser J., Vorverstndnis und Methodenwahl in der Rechtsfindung: Rationalittsgarantien der richterlichen Entscheidungspraxis, Frankfurt am Main, 1970, ixileT agreTve: Larenz K., Methodenlehre der Rechtswissenschaft, 5. Auflage, Berlin u.a. 1983, 205 ff, 276 ff. 70 Ossenbhl F., Gesetz und Recht Die Rechtsquellen im demokratischen Rechtsstaat, in: Josef I.,

    Kirchhof P., (Hg.) Handbuch des Staatsrechts der Bundesrepublik Deutschland, Band III, Tbingen,

    1988, Rn, 35 ff. 71

    Eckl Ch., Treu und Glauben im spanischen Vertragsrecht, Mohr Siebeck, Tbingen, 2007,41 72 Ktz Hein, Towards a European Civil Code: The Duty of Good Faith, in: Cane P., Stapleton J., The Law of Obligations: Essays in Celebration of John Fleming, Clarendon Press, Oxford, 1998, 243, 250 ff.

  • 28

    rogorc iTqva, germanul samarTalSi keTilsindisierebas zogad daTqmas uwodeben, Tumca sxva qveynebis Teoriasa da praqtikaSi termini zogadi daTqma ar gamoiyeneba, aramed xazi esmeba imas, rom saubaria samarTlis zogad principze. magaliTad, frangul samarTalSi keTilsindisiereba samarTlis zogad principad miiCneva. mecnierebis garda, safrangeTis sakasacio sasamarTloc keTilsindisierebas samarTlis zogad principad miiCnevs.73

    zogadi daTqma iseTi cnebisa da kategoriis msgavsia, rogoric aris zogadi principi.

    zogadi principisa da zogadi daTqmis kategoriebis msgavseba imaSi mdgomareobs, rom orive maTgani zogadi xasiaTisaa, maT aRiarebs (icnobs) iurisprudencia da farTo gamoyeneba aqvT, magram mTavari gansxvaveba imaSi mdgomareobs, rom zogadi daTqma yovelTvis kanonis debulebaa (sakanonmdeblo debulebaa), xolo zogadi principi SeiZleba arc ki iyos asaxuli kanonSi.74

    rogorc vxedavT, erTi da imave samarTlebriv sistemas mikuTvnebul qveynebSic ki, doqtrinis doneze mkafiod ar aris gansazRvruli keTilsindisierebis Teoriuli statusisa da romelime samarTlebrivi kategoriisadmi misi mikuTvnebis sakiTxi.

    aRsaniSnavia, rom keTilsindisierebas, rogorc princips, mniSvneloba aqvs samoqalaqo samarTlebrivi urTierTobebis mTeli sistemisaTvis. Sesabamisad, KkeTilsindisierebas, rogorc princips, kompleqsuri mniSvneloba aqvs, romelic awesrigebs samarTlebrivi urTierTobebis monawileTa qcevas, gansazRvravs kerZo samarTlis normebisa da institutebis Sinaarss, normebisa da institutebis ganmartebisa da gamoyenebis xasiaTs.

    ar arsebobs erTiani mosazreba zogadi daTqmis cnebis, struqturisa da samarTlis sxva normebTan kavSiris Taobaze.75 doqtrinaSi aRniSnulia, rom mocemuli samarTlebrivi kategoria gamoirCeva metismeti ganusazRvrelobiT, anu warmoadgens samarTlis ganusazRvrel normas.76 zogadi daTqmisaTvis, damaxasiaTebelia is, rom pirvel yovlisa, igi sakanonmdeblo debulebaa, anu samarTlis normaa77, meore, es aris norma, romelic

    73

    Spinosi J.C, Theorie et Pratique de la Clause Gnrale en Droit Franais Et Dans Les Autres Systmes Juridiques Romanistes. In Grundmann S, Mazeaud D, General clauses and standards in European contract

    law: comparative law, EC law and contract law codification. Kluwer Law International. 2005, 30. 74 iqve. 24 75 Velluzzi V, Osservazioni sulla semantica delle clausole generali. Etica & Politica. VII: 1. 2006, .5-6. 76 Rthel A. Normkonkretisierung im Privatrecht, Tbingen, 2004, 33. 77 Esser J, Die Grundbegriffe des Rechtes und des Staates, Wien 1949, 320 citirebulia naSromidan Rthers B, Die Unbegrenzte Auslegung: zum Wandel der Privatrechtsordnung im Nationalsozialismus, Tbingen, 2005, 213.

  • 29

    sxva normebTan SedarebiT Seicavs Zalzed zogad da/an Zalzed ganusazRvrel (abstraqtul) cnebebs.78

    germanul doqtrinaSi aRniSnuli iyo, rom `bona fides- anu pirTa mimarT qcevis wesis damdgeni normis moqmedeba vrceldeba ... valdebulebiT urTierTobebze da kerZod, xelSekrulebebsa da kvazi xelSekrulebebze.79 dResdReobiT ki, germanul doqtrinaSi gavrcelebuli azris Tanaxmad `keTilsindisierebis principi aris samarTlebrivi Sinaarsis mqone principi, romlis moqmedebac ar Semoifargleba mxolod saxelSekrulebo samarTliT, aramed igi moicavs (Seexeba) samarTlis mraval sxva sferosa da samarTlebriv sakiTxs.80

    1.1.3 inglisi

    inglisur samarTalSi uaryofiTi damokidebuleba aris gamoxatuli keTilsindisierebis principisadmi. literaturaSi aRniSnulia is mizezebi, Tu ratom aris uaryofiTi damokidebuleba inglisur samarTalSi keTilsindisierebis zogadi principisadmi. kerZod, pirvel yovlisa, arsebobs Sexeduleba, rom Tu zogadi principebi aucilebelia, maSin maTi Camoyalibeba parlamentis amocanaa da ara sasamarTloebis. meore, keTilsindisierebis principis ganxorcieleba xelSekrulebis Tavisuflebis darRvevaa, mxareebi ki SeboWili unda iyvnen mxolod im pirobebiT, romelTa safuZvelzec miaRwies SeTanxmebas. mesame, keTilsindisierebis principi adgens araiuridiul kriteriumebs (moralur principebs, saqmiani eTikis wesebs) da bolos, warmoSobs samarTlebriv ganusazRvrelobas81. jer kidev me-18 saukuneSi iqna gamoyenebuli keTilsindisierebis principi inglisis sasamarTlo praqtikaSi. magaliTad, saqmeSi Carter v Boehm (1766), romelic miiCneva wamyvan saqmed sadazRvevo samarTlis sferoSi, lordma mensfildma miuTiTa, rom keTilsindisierebis principi gamoyenebuli unda iqnes yvela xelSekrulebisa da garigebis mimarT82. Tumca me-19 saukuneSi da me-20 saukunis dasawyisSi es midgoma ar iqna mxardaWerili. kidev erTi mizezi, ris gamoc keTilsindisierebis principis mimarT moTxovnileba ar yofila inglisis samarTalSi, aris is, rom ar arsebobs erTiani azri, Tu ra unda vigulisxmoT keTilsindsierebis cnebaSi.

    78

    Garstra H, Generalklauseln in: Koch H-J, Juristische Methodenlehre und analytische Philosophie. Kronberg, 1976,115 79

    Bechmann A., Der Kauf nach gemeinem Recht, Band 1: Geschichte des Kaufs im rmischen Recht, Leipzig ,1876, 640. 80 Duve T., Haferkamp Hans-Peter, Kommentar zu 242, in: Zimmermann R., Rckert J., Schmoeckel M., (Hg), Historisch-Krtischer Kommentar zum BGB. Band 2: Schuldrecht allgemeiner Teil. Tbingen 2007. 81 Styles S.C., Good Faith: A Principled Matter. In Portland. 1999,161 82 Hodgin R.W., Insurance Law: Text and Materials. London, 2002,318

  • 30

    lord steinis mier yuradReba maxvildeba imaze, rom ar arsebobs gansxvaveba keTilsindisierebis obieqtur moTxovnasa da mxareTa gonivrul molodins Soris83. e.i. misi mosazrebis Sesabamisad, mxareTa gonivruli molodini da gonivruli molodinis dacva keTilsindisierebis ganuyofeli nawilia da misi ekvivalentic ki aris. steinis SexedulebiT inglisuri samarTali sul ufro xSirad iyenebs keTilsindisierebis ideas (princips) samarTlis zogierT sferoSi, kerZod ki momxmareblebTan urTierTobaSi. steinis azriT, keTilsindisierebis principis gamoyeneba SesaZlebelia, magram keTilsindisierebis kategorias ar unda mieces metismetad didi zneobrivi Sinaarsi da is unda efuZnebodes Cveulebrivi adamianebis warmodgenebsa da Cveulebebs84.

    steinis azriT, gonivruli molodinis idea gulisxmobs, rom mosamarTles ufleba aqvs gaiTvaliswinos Tanasworoba, romelic yoveli samarTlebrivi normis safuZveli unda iyos, romlis farglebSic saxelSekrulebo samarTalSi daculi unda iqnes patiosani adamianis gonivruli molodini85.

    molodini (romelic daculi unda iqnes) obieqturi gagebiT, Cveulebriv, orive mxarisaTvis aris damaxasiaTebeli. erTi mxaris gonivruli molodini ar SeiZleba sarCelis dakmayofilebis safuZveli gaxdes, Tu aseTi molodini ar gaaCnia meore mxares. garda amisa, aqvs Tu ara mxares gonivruli molodini, unda ganisazRvros konkretuli saqmidan da saxelSekrulebo samarTlebrivi urTierTobis saxeobidan gamomdinare86.

    imis miuxedavad, rom yuradReba maxvildeba iseT kategoriaze, rogoric mxaris gonivruli molodinia, lord steins miaCnda, rom gonivruli molodinis kategoriaSi gamoxatuli iyo saxelSekrulebo samarTlis mizani (es aris saxelSekrulebo samarTlebrivi urTierTobis efeqtianobis uzrunvelyofa) da ara fuZemdebluri principi. steinis azriT, davis ganxilvis dros saWiroa gaTvaliswinebuli iqnes mxaris gonivruli molodini, magram yovelTvis rodi SeiZleba amgvari molodinis gaTvaliswineba.87

    sxva mecnierTa mierac aRiniSna, rom samarTalma marTlac unda daicvas gonivruli molodini. aRiniSna isic, rom saxelSekrulebo samarTlis yvela norma iseTi saxelmZRvanelo principis garkveuli nimuSia, rogoric gonivruli molodinia. gonivruli molodinis kategorias SeiZleba gaaCndes zusti

    83 Steyn J.,Contract Law: Fulfilling the Reaconable Expectations of Honest Men. Law Quarterly

    Review. Vol. 113., 1997.439 84 Steyn J., The Role of Good Faith and Fair Dealing in Contract Law: A Hair-Shirt Philosophy? Denning. Law Journal. Vol. 6., 1991,140-141. 85 Steyn J. Contract Law: Fulfilling the Reaconable Expectations of Honest Men. Law Quarterly

    Review. Vol. 113., 1997, 433 86 iqve,434 87 iqve,434

  • 31

    Sinaarsi, gansazRvruli SemTxvevebis mimarT misi gamoyenebisas. sasamarTlom unda daicvas mxareTa gonivruli molodini, amasTan, unda ixelmZRvanelos cxovrebiseuli gamocdilebiT88.

    aRiniSna, isic, rom keTilsindisiereba da gonivruli molodini realurad, medlis ori mxarea. gonivruli molodini keTilsindisierebis principis Sinaarsis gansazRvris saSualebaa, romelic (keTilsindsiereba) sasamarTlom unda gamoiyenos rogorc xelSekrulebis damatebiTi piroba89. rac Seexeba sasamarTlo praqtikas, aq aRsaniSnavia saapelacio sasamarTlos mier ganxiluli saqme G. Percy Trentham Limited V. Archital Luxfer Limited and Others (1993). sakiTxi exeboda or xelSekrulebas ormagi Seminuli fanjrebis miwodebasa da dayenebas. sadavo gaxda SeTavazebis (ofertisa) da misi miRebis sakiTxi mxareTa Soris urTierTobaSi. mxare uTiTebda, rom xelSekrulebebi dadebuli iqna konkludenturi moqmedebebis meSveobiT da ara werilobiTi formiT. lordi steini miuTiTebda, rom praqtikulad, inglisis samarTali mxedvelobaSi ar iRebs mxareTa molodins da mxareTa im pirobebs, romlebic xelSekrulebaSi pirdapir ar gamoTqmula. Tumca arsebobs saxelmZRvanelo kriteriumi patiosani adamianebis gonivruli molodini90 . rac Seexeba keTilsindisierebis principis Sinaarss, 1988 wels lordma benhamma saqmeze Interfoto Picture Library Ltd v Stiletto Visual Programmes Ltd miuTiTa, rom yvelaze ufro zustad keTilsindisierebis principis Sinaarsi SeiZleba gamoixatos iseTi metaforuli gamonaTqvamebiT, rogoric aris patiosani TamaSis warmoeba, simarTlis Tqma, simarTlis laparaki anu Riad, gaxsnilad TamaSi91 . garda amisa, aRiniSna, rom keTilsindisierebas gaaCnia specialuri mniSvneloba. es aris saqmeTa warmoeba Riad, gaxsnilad da patiosnad. gaxsniloba moiTxovs, rom xelSekrulebaTa pirobebi srulad, mkafiod, naTlad, cxadad iqnes gamoxatuli; saqmeTa patiosnad warmoeba niSnavs, rom xelSekrulebis mxarem Tavisi interesebisaTvis ar unda gamoiyenos meore mxaris gamoucdeloba, meore mxaris mier bazris TamaSis wesebis arcodna. saqmeze Director General of Fair Trading V. First National Bank mosamarTle evans - lombem aRniSna,rom keTilsindisiereba samarTlis kontinenturi sistemis mqone qveynebSi Camoyalibebuli midgomis Sesabamisad unda iqnes ganxiluli, romelSic (keTilsindisierebaSi) igulisxmeba saqmeTa warmoeba patiosnad da Riad, gaxsnilad.92

    88 Reiter B., Swan J., Contracts and the protection of Reasonable Expectations. In. Reiter B. J., Swan J.,

    Studies in Contract Law, Toronto, 1980.6., 8. 89 Jee W. P. Good Faith: Protecting parties Reasonable Expectations. Oxford University Commonwealth

    Law Journal. Vol. 1, 2, 2001., 223 90 Richards P., Law of Contract. Harlow., 2007. 14-15 91 Whincup M. H., Contract Law and Practice: The English System with Scottish, Commonwealth and

    Continental Comparisons. Kluwer Law International. 2006. 237 92 Oughton D. W., Martin Davis,Sourcebook on Contract Law. Second Edition, London. 2000.440

    http://www.google.ge/search?tbo=p&tbm=bks&q=inauthor:%22Martin+Davis%22

  • 32

    momxmareblebTan dadebuli xelSekrulebebis usamarTlo pirobebis Sesaxeb evropis komisiis 1993 wlis direqtivis93 miRebis Semdeg, romelic Seicavda debulebas, rom xelSekrulebis piroba, romelic mxareTa Soris ar ganxilula individualurad, miCneuli unda iqnes usamarTlod, Tu keTilsindisierebis MmoTxovnaTa darRveviT igi iwvevs mniSvnelovan Seusabamobas xelSekrulebidan gamomdinare mxareTa uflebebsa da valdebulebebSi momxmareblis sazianod, inglisSi daiwyo dava bona fides moTxovnis (principis) aucileblobisa da evropis samarTlis gavlenis Sesaxeb inglisur samarTalze.

    vaiTmenma gamokveTa keTilsindisierebis modelebi (anu saxeebi). igi ganasxvavebs iseT kategoriebs, rogorebic aris core good faith, contextual good faith da normative good faith94.

    Core good Faith iTvaliswinebs keTilsindisierebis minimalur standarts xelSekrulebis dadebisas da safuZvlad udevs nebismier ganviTarebul samarTlebriv sistemaSi arsebul saxelSekrulebo urTierTobebs95. keTilsindisierebis amgvari standartis magaliTi SeiZleba iyos wesi, rom xelSekruleba ar unda daidos iZulebiT. amasTan, avtori miuTiTebs, rom keTilsindisierebis mocemuli saxe udavoa da ar aris saWiro masze damatebiTi msjeloba.

    konteqstualuri keTilsindisiereba (contextual good faith) moiTxovs imas, rom xelSekrulebis mxareebis qceva xelSekrulebis dadebisas da Sesrulebisas, dawesebul standartebs Seesabamebodnen. konteqstualuri keTilsindisiereba adgens sam aucilebel moTxovnas96.

    pirvel yovlisa, standartuli xelSekrulebis damdeb mxareebs unda hqondeT dro TavianTi Tanxmobis gamosaTqmelad (gamosaxatad). meore, am SemTxvevaSi ar unda arsebobdes disbalansi mxareTa Soris da erTma mxarem ar unda daikavos dominirebuli mdgomareoba meore mxaris mimarT da ar unda moaxvios Tavs SeTanxmebis pirobebi. dabolos, xelSekrulebis mxares unda gaaCndes SeTanxmebis ara marto dadebisa da Sesrulebis gamocdileba, aramed agreTve imis gamocdileba, Tu rogor moiqces gansazRvruli problemebis warmoSobis SemTxvevaSi. vaiTmenis azriT, mocemuli saxis keTilsindisiereba unda gavrceldes savaWro (komerciul) SeTanxmebebze. braunsvordi keTilsindisierebis mocemul models

    93 Council Directive 93/13/EEC of 5 April 1993 on unfair terms in consumer contracts.O.J.L 95,

    21.04.1993,29 94 Wightman J., Good faith and Pluralism in the Law of Contract In.: Brownsword R., Hird N., Howells

    G., Good Faith in Contract: Concept and Context. Ashgate, Dartmouth., 1999,41-46 95 iqve gv. 42 96 iqve gv. 43-44

  • 33

    keTilsindisierebis moTxovnad miiCnevs97. am mniSvnelobiT keTilsindisierebis principi funqcionirebs, rogorc saxelmZRvanelo principi, romelic xels uwyobs saqmeTa Riad, gaxsnilad (fair dealing) warmoebas, magram romelic moqmedebs gansazRvrul konteqstSi. keTilsindisirebis Sinaarsi ganisazRvreba, rogorc xelSekrulebis mxareTa gonivruli molodinis moTxovna. es molodini efuZneba fair dealing-is standartebs, romlebic warmoadgenen sayovelTaod miRebul standartebs da gamoiyenebian gansazRvruli SeTanxmebebis (nasyidoba, ijara da a.S. ) dadebis dros. rogorc mosalodnelia, mxareebi moiqcevian yoveli gansazRvruli xelSekrulebis dadebisas da Sesrulebisas normebisa da standartebis Sesabamisad.

    keTilsindisierebidan gamomdinare moTxovnebi gansxvavdeba konteqstis mixedviT da ar warmoadgenen universalur moTxovnebs.

    normatiul keTilsindsierebaSi (normative good faith) igulisxmeba saxelSekrulebo samarTlianobis moTxovna, romelic ekisreba mxareebs. amgvari keTilsindisiereba gamoyenebuli unda iqnes iseTi xelSekrulebebis dadebis SemTxvevaSi, romlebic ar warmoadgenen komerciul xelSekrulebebs.98

    keTilsindisierebis Sesaxeb amgvari warmodgena radikaluria da mocemuli principis Sinaarsi ganisazRvreba ara gansazRvrul saxelSekrulebo samarTlebriv urTierTobebSi mxareTa qcevis zogadi standartebidan gamomdinare, aramed saxelSekrulebo samarTlianobidan gamomdinare. keTilsindisiereba ganisazRvreba yovel sazogadoebaSi arsebuli samarTlianobisa da gonivrulobis zogadi zneobrivi an samarTlebrivi standartebis mixedviT. amgvari modeli gamoiyeneba imisTvis, rom arsebobdes samarTliani saSualebiT xelSekrulebis dadebis garantia. amgvari modeli awesebs standartebs, romlebsac unda daeqvemdebaros (daemorCilos) saxelSekrulebo samarTali. amitom sasamarTloebma unda gansazRvron is, rac Seesabameba keTilsindsierebis suls da daakisron gansazRvruli moTxovnebi (valdebulebebi) mxareebs.

    garda amisa, braunsvordma xazi gausva, rom keTilsindisierebis kategoria pirvel yovlisa, saSualebas iZleva ganvsazRvroT arakeTilsindisiereba; meore, sasamarTlos aZlevs SesaZleblobas gamokveTos erTgvarovani SemTxvevebi; mesame, SeiZleba aamaRlos vaWrobaSi TanamSromlobisa da ndobis kultura, rac aucilebelia stabiluri ekonomikis

    97 Brownsword R., Positive, Negative and Neutral: the Reception of Good Faith in English Contract Law. In: Bronsword R., Hird N., Howells G. Good Faith in Contract: Concept and Context. Ashgate,

    Dartmouth, 1999, 33 98

    Wightman J., Good faith and Pluralism in the Law of Contract In.: Brownsword R., Hird N., Howells G., Good Faith in Contract: Concept and Context. Ashgate, Dartmouth., 1999,41-46

  • 34

    gansaviTareblad; meoTxe, saSualebas iZleva ukeT iqnes daculi mxareTa ganivruli molodini.

    Zalzed mniSvnelovania wesi, romlis Sesabamisadac mosamarTles SeuZlia saxelSekrulebo urTierToba Seavsos e.w.

    nagulisxmevi pirobebiT (implied terms) im SemTxvevaSi, roca mxareebs erTmaneTTan ar SeuTanxmebiaT raime piroba (xelSekrulebaSi ar gaiTvaliswines zogierTi piroba).

    germaneli mecnieris grobekkeris naSromSi nagulisxmevi pirobebi da Treu und Glauben SedarebiTi analizis gziT detalurad aris gamokvleuli nagulisxmevi pirobebis mniSvneloba inglisur samarTalSi da gsk-s 242-e muxlis gamoyenebis sakiTxi. avtorma daaskvna, rom nagulisxmevi pirobebis meTodi imave Sedegs iwvevs, ra Sedegic miiRweva germanul samarTalSi principis Treu und Glauben meSveobiT99. nagulisxmevi pirobebi 242-e muxlis funqcionaluri ekvivalentia. nagulisxmevi pirobebi gamoiyeneba ara mxolod Sromisa da momxmarebelTa samarTalSi, sadac sasamarTloebi da parlamenti tradiciulad, Carevis momxreni iyvnen, aramed savaWro SeTanxmebebis mimarT.

    myidvelsa da gamyidvels, damqiravebelsa da gamqiravebels, meijaresa da moijares, gadamzidvelebs Soris da sxva msgavs urTierTobebSi sasamarTloebi valdebulebas ama Tu im mxares akisreben nagulisxmevi pirobebis meSveobiT. mocemul urTierTobebSi, nagulisxmevi pirobebis meSveobiT sasamarTlo imgvarad awesrigebs saxelSekrulebo urTierTobebs, rom erTma mxarem ar gamoiyenos meore mxare Tavisi interesebisaTvis (Tavis sasargeblod). sxvadasxva SemTxvevaSi, nagulisxmevi pirobebi iqca zogad wesebad. magaliTad, mSeneblobis xelSekrulebis dadebisas Sesabamisi xelSekrulebidan gamomdinare igulisxmeba, rom mxarem unda warmoadginos xarisxiani masalebi; tvirTis gadazidvis xelSekrulebidan gamomdinare igulisxmeba, rom gadamzidvelma unda warmoadginos sazRvao xomaldi (gemi) da a.S.100

    1.1.4 saqarTvelo

    1.1.4.1 keTilsindisierebis principis gamovlineba sabWoTa periodis kanonmdeblobaSi

    saqarTvelo arcTu ise didi xania, rac sabWoTa samarTlebrivi sivrcidan gamovida. amitom mizanSewonilia keTilsindisierebis principis evoluciis sakiTxis ganxilva daviwyoT uaxloesi warsulidan. keTilsindisierebis Sesaxeb daTqma uaryofili iyo sabWoTa samoqalaqo samarTlis mier

    99 Sims V., Good Faith in English Contract Law. Ankara Law Review. Vol. 1 2, 2004,219 100 Mulcahy L., Tillotson J., Contract Law in Perspective. London, 2004, 159

  • 35

    ideologiuri mizeziT keTilsindisierebis Sesaxeb daTqma uzrunvelyofs kerZo interesebis balanss da adgens samoqalaqo uflebaTa ganxorcielebisas Tavisuflebis kerZo samarTlebriv farglebs, xolo sabWoTa sistemisaTvis amgvari farglebi ucxo ideologiis nayofad miiCneoda, iseve, rogorc Tavad kerZo uflebebi da interesebi. kerZo sakuTreba moispo. Sesabamisad, xelSekrulebis realuri Tavisuflebis saWiroebac ar arsebobda. amis gamo ki, keTilsindisierebis Sesaxeb daTqmac, rogorc xelSekrulebis Tavisuflebis SemzRudavi instrumenti, araviTar saWiroebas ar warmoadgenda.

    amasTan, imis Tqma, TiTqos keTilsindisierebis kategoria saerTod ar gamoiyeneboda sabWoTa samarTalSi, moklebulia realur safuZvels. keTilsindisierebis kategorias icnobda sabWouri samoqalaqo samarTalic, Sesabamisad, keTilsindisierebis kategoria ar aris siaxle dRevandel qarTul samoqalaqo samarTalSi. Tumca, sabWoTa epoqaSi aRniSnuli kategoria, pirvel yovlisa, gamoiyeneboda maSin, rodesac unda gadawyvetiliyo SemZenis keTilsindisierebis sakiTxi savindikacio sarCelis ganxilvisas. amitom, keTilsindisierebis kategoriisadmi miZRvnili yvela kvleva ZiriTadad exeboda ukanono mflobelobis keTilsindisierebas. rac Seexeba valdebulebiT samarTals, sabWoTa periodSi keTilsindisierebis princips valdebulebiT samarTalSi mTlianad cvlida misi analogi samoqalaqo uflebebisa da movaleobebis ganxorcielebisas `amxanaguri TanamSromlobisa da urTierTdaxmarebis principi.101 es principi gamoxatuli iyo saqarTvelos ssr samoqalaqo samarTlis kodeqsis 165-e muxlSi iseTi moTxovnis saxiT, rogoric aris: yovelma mxarem unda `gauwios meore mxares yovelgvari SesaZlebeli daxmareba mis mier Tavisi movaleobis SesrulebaSi". Tumca, imdroindel literaturaSi aRiniSneboda, rom es formulireba calmxrivia, radgan mimarTulia mxolod uflebamosili piris mimarT da avaldebulebs mas xeli Seuwyos, daexmaros movales valdebulebis SesrulebaSi. amitom SemoTavazebuli iyo, rom kanonSi miTiTebuli yofiliyo amxanaguri TanamSromlobis ganxorcielebis aucileblobaze, rogorc movaleobaTa Sesrulebisas, ise samoqalaqo uflebaTa ganxorielebis drosac.102 `amxanaguri TanamSromlobisa da urTierTdaxmarebis principis saxelwodeba metyvelebda, rom samoqalaqo brunvis monawileTa Soris urTierTobebSi moiTxoveboda urTierTpativiscema.

    `keTilsindisierebis termins icnobda 1991 wels miRebuli sabWoTa socialisturi respublikebis kavSiris samoqalaqo kanonmdeblobis safuZvlebi. marTalia, am periodSi sabWoTa kavSiri ukve iSleboda da am aqts realuri samarTlebrivi mniSvneloba saqarTvelosaTvis ar hqonia, magram istoriuli da SemecnebiTi TavlsazrisiT igi sainteresoa. am aqtiT safuZveli

    101 . . , . `, 198