www.spielsucht-radix.ch

ŞANS

OYUNLAR

I

B

İLGİVERİS

KLER

KÜNYE: Yayınlayan: ZentrumfürSpielsuchtundandereVerhaltenssüchtewww.spielsucht-radix.ch Projekt„Spielenohne/mitGrenzen“,www.nocheinspiel.netUyarlayan: ChristianIngold,FachexpertePräventionFotoğraflar:FotoliaAralık2013,1.Baskı

Kaynakça: BundeszentralefürgesundheitlicheAufklärung(BZgA)“Glücksspielsucht-ErsteHilfefürAngehörige”(2009)ForumPrävention,Bozen“Glücksspiel:InfosundRisiken”(2009)

Kopya baskı-müsaadesi: BubroşürdekimetinlerKölnSağlıklaİlgiliBilgilendirmelerFederalMerkeziDairesinin(BZgA)“OyunBağımlılıkYaratırsa-ŞansOyunlarıBağımlılığıİleİlgiliBilgiler“(yayımtarihi2008)ve„ŞansOyunlarıBağımlılığı–AileYakınlarıİçinİlkYardım“(yayımtarihi2009)başlıklıbroşürlerindenalınmıştır.

BZgA’nınverdiğiizinlekopyabaskısıyapılmıştır.

„ Oyuna ne zaman başlasam ancak param bittiğinde son verebiliyorum‘‘

Kumarçokyaygınlaştı.İnsanlarçoktanberişanslarınıoradaarıyorlar.Ru-

let,sporbahisoyunlarıveoyunotomatlarıuzunsüredirgünlükyaşamımızın

bir parçası oldular. Kumarda, heyecan, gerilim ve eğlence arayışı vardır.

Çokparakazanmabeklentisiisebuarayışlarıdahadaçekicikılar.

Çoğuinsan,şansoyunlarıkarşısındasorumlulukbilinciiçindediramabuna

rağmenkumaroynamakrisktaşır.Bazıinsanlaroyunubırakamayabilirler.

Kaybettikleriparayıgerialabilmekyadaparakazanmakumuduiçerisinde

içlerindedayanılmazbiroyuntutkusugelişir.

Kumarbağımlılığadönüştüğünde,yalnızcaoynayaniçindeğilyakınlarıiçin

deağırsonuçlardoğurur.Yalanlarveuydurulanbahanelernedeniyletehli-

keyegirenilişkilerüzerindekiolumsuzetkilerininyanısıraherşeydenönce

maddi sıkıntıları artırır: Borçlar, alacaklılarla, bankalarla ve ev sahibiyle

süreklibirçatışmaanlamınagelirvebudurumsadeceoynayankişiyideğil,

yakınlarınıdagüçlerininsınırınagetirir.

Bu broşürle, şans oyunları ile bağlantılı tehlikeler konusunda bilinçlen-

dirmeyi, aynı zamanda Kanton Zürih‘ de yaşayan söz konusu kişiler ve

yakınlarını yardım hhizmetleri hakkında bilgilendirmek istiyoruz. Kumar

alışkanlığının genellikle küçümsenen, ama ancak ciddi bir şekilde ele

alındığındatedaviedilebilenbirsorunolduğukonusundadikkatiniziçekmek

istiyoruz.

Kumarbağımlılığınekadarerkenteşhisedilirse,maddi,manevivesağlık

açısındanzararauğramadanbağımlılıktankurtulmaşansıdaokadaryük-

sekolur.

KUMAR BAĞIMLILIĞA DÖNÜŞÜRSE...

EidgenössischenSpielbankenkommission`nun(ESBK)kumarüze-

rineyaptığıbiraraştırmayagöre(ESBK,2009),kumaroyunlarında

İsviçrenüfusunun%1,5’isorunlu,ve%0.5’i isehastalıklıbir tavır

sergiliyor.Burakamİsviçre’de120.000kişiyetekabülediyor.

İsviçre‘desunulanşansoyunlarıarasında

otomatik oyunmakinaları en büyük tehli-

keyioluşturmaktadır.

Bunusporbahisleriveaçıkbiraraylakla-

sikgazinolardakimasaoyunlarıizliyor.Pi-

yango ve kazı kazan küçümseniyor ama

bu oyunlar da belli bir tehlike potansiyeli

oluşturuyorlar.

Bu durumdan en çok etkilenen toplumsal kesimleri ise şöyle

sıralayabiliriz:Erkekler,düşükeğitimlikişiler,işsizlervedargelirliler,

18 ila35yaşarasındakiler,özelgöçmenhikayeleriolankişilerve

statüsembolleritakıntısıolankişiler.

Bununlailgili,„ZentrumfürSpielsuchtundandereVerhaltenssüchte“

kurumundapsikoterapiiçinuzmanpsikologDr.lic.phil.İnesBod-

mer: „Patalojik kumar oyuncuları çoğu zaman neden ve etkiyi

karıştırırlar.Onlarınısrarlasöylediklerişey,sırfparasıkıntısı için-

de oldukları için kumar oynadıklarıdır, oysa tam tersidir: Kumar

oynadıları içinparasıkıntılarıvardır.Çaresizcekaybettiklerinigeri

almayaçalışırlar.Budüşüncekalıbıiçerisindehapsoldukça,spiralin

aşağıya felaketegötürendönüşü,mali,sosyalvemeslekiçöküşe

kadardevameder.

Riskegirenkumarbazlar,nispetenyüksekorandabilgive

beceriisteyenoyunlarıtercihediyorlar(sporbahisleri,finans

İSvIçRE’DE KUMAR OyUNLARININ DURUMU

piyasalarındakispekülasyonlarvemodaolanpoker).Özelolarak

buoyuncularrasgeledalgalanmalarıküçümser,kendiyeteneğine

dayanan,kontroledilebilenpayıabartırlar.”

yasadışı kumar oyunlarıTüketicileriçinbirkumaroyunununyasadışıolduğuherzamanilk

bakıştabellideğildir.Yasadışıkumaroyunlarıgenellikleoyuncuya

karşıfazlaavantajlarıolan,saldırgantasarlanmışoyunlardırve

muhtemelbirkazanımhalindebununtahsilineyönelikbiryaptırımı

yoktur.

İsviçre’deyasadışıbirkumaroyunuşüphesindeİkiyere

başvurulabilir:

• InterkantonaleLotterie-undWettkommission(Comlot),yasadışı

piyangovebahisoyunlarıfaaliyetlerindenşüphelenilmesihalin-

deyapılabilecekgizliihbarlarıişlemekoyduğubirinternetsitesi

vardır.: www.comlot.ch/d/meldestelle

•EidgenössischeSpielbankenkommission(ESBK)oyun

otomatlarının,kağıtveruletoyunlarınınyasadışıolduğunailişkin

birşüphevarsa,butürihbarlarıişlemekoymaktadır.

info@esbk.admin.ch

Bu oyunlar ne kadar tehlikelidir?Şans oyunları para kazanma umuduyla para yatırılarak oynananoyunlardır.Bunlardanparakazanmakoyuncularınbece-rilerine ya da kararlarına göre değil, aksine rastlantılara bağlıdır.

Şans oyunlarının birçoğu yüksek bir „bağımlılık potansiyelini“de beraberindegetirirveoynayankişilerin farkınavarmadanölçüsüzbirşekildeoynamalarınayolaçar.

Şans oyunları ne zaman bağımlılık potansiyelini artırır? Oyun ne kadar hızlı olursa, oyuncular bunu o kadar heyecanlı bulurlar. Bu nedenle çok hızlı oynanan şans oyunları (örneğin otomatik kumarmakineleri ve rulet) oyuncular tarafındanoldukçatutulur.Butüroyunlardakazançvekayıpçokçabukbelirlenir.

Oyuncuda oyunun gidişatını kontrol edebileceği kanısı oluştuğunda…Örneğinoyuncununotomatikkumarmakinelerinde istediği zaman stop düğmesine basabileceğini ya da poker staretejileriniiyibildiğinizannetmesigibi.

Oyuncuların „kazanma ihtimalinin çok yakın olduğuna“inanmalarıdurumlarında.Otomatlardaki silindirlerneredeyseaynısırayadüşecekgibiolduğundayadaatyarışlarıtamöngörüldüğügibi sonuçlanırsa oyuncu heyecanlanır. İşte bu „neredeyse kazanıyordum“duygusuoyuncularıgüçlübirşekildeoyunadevametmelerihususundakışkırtır.

ŞANS OyUNLARININ RISKLERI

„Saklı“yani gözükmeyen paralar ile oynandığı zaman:jetonveyasanalpuanlar(internetortamında)gerçek para değerini gizlerler. Bu durumda insanlar daha riskli oynamaya başlarlar vedeğerlendirmekabiliyetlerigiderekdaralır.

Şans oyunları için birçok cezbedici imkanlar sunulduğunda. Buaradagünümüzdeartıkbirsürüoyunyerlerinde,internetcafe-lerde,bahisbürolarındayadalotto–kabulyerlerindev.sçokçeşitlişansoyunlarıoynamaolanaklarısunulmaktadır.Buoyunyerlerininbüyükbirçoğunluğunagiripoynamakçokkolayolup,özellikledeinternetortamındagece-gündüzoynamakmümkündür.

Şansoyunlarıdaima rastlantılara bağlıdır.Bağımlıoyunculariçinbugerçekgenelliklearkaplandakalıp,görmezdengelinir.Kendi-leri oyunun gidişatını kontrol edebileceklerini, etkileyebilecekleriniyadaöngöreceklerinizannederleramamaalesefbuböyledeğildir! Oyuncular sözkonusu bu durumu „büyüleyici düşünce‘‘ diyetanımlar.

En sık rastlanan şans oyunu çeşitleri şunlardır:•Otomatikkumarmakineleri•Lotto,Toto•Sporbahisleri•Kumarhane(Rulet,BlackJack)

•İnternetşansoyunları(örneğininternetpokeri)

„Oyunda kaybettiğim paraları geri alabilmek için oyuna devam etmeliyim.“

Şans oyunları bağımlılığı genellikle kendini saklayarak gizli bir

şekildebüyüyenbirhastalıktır.Eğlencelibirbiçimdekeyifalmakiçin

başlananoyun tutumununsorunlubirhalegelmesiçoksüratlibir

biçimdegelişirveoynayankişilertarafındançokgeçfarkedilir.

Buradaki nedenler diğer bağımlılarda olduğu gibi çok çeşitlidir,

kişisel duruma, sosyal çevreye ve şans oyununun niteliğine,

ulaşılabilirliğine. Genelde oyun bağımlılığının oluşumu şu

aşamalardagelişir:

ŞANS OyUNLARI NASIL SORUN hALINE gELIR?

1. Keyifle oynamak:Kumarcılarınçoğubaşlangıçtaküçüklübüyüklükazançlaredinirler.

Bukazanımlarkişiselbaşarıolarakdeğerlendirilirveoyunayatırılan

para devamlı arttırılırken, bunu haklı göstermek için daha fazla

kazanmak için böyle yapıldığı söylenir. Oyuna damgasını vuran

eğlencevesohbettir.

2. Sorunlu Kumar Alışkanlığı:Kumaroynamakgittikçedahayoğunlaşır.Parakaybıgiderekart-

ar,kazanılandandahaçokparakaybedilir.Kumaroynayankişinin

düşünceleriveduygularıyalnızcaoyunetrafındadönüpdolaşacaktır.

Çoğukumarcı,kumaroynadığınısaklar,yalansöylemeyeveduru-

mubaşkatürlügöstererek,büyükmiktarlardaborçlanmayabaşlar.

Kumaroynamak, aile hayatını,mesleki yaşamı ve sosyal ilişkileri

giderekdahafazlaolumsuzetkiler.

3. hastalıklı Kumar Alışkanlığı:Bu dönem kontrol kaybıyla ve olağanüstü maddi kayıplarla

tanımlanır. Bu duruma düşen kişiler, kaybettikleri parayı tekrar

geri kazanacakları yanılgısı içerisindedirler,Kumaroynamakendi

dinamiğini geliştirir: Kumar oyuncuları, kendilerine sürekli kumarı

bırakacakları konusunda söz verirler ama başaramazlar ve karşı

koyulmazbiroyunoynamaisteğiiçerisindeçaresizleşirler.Suçluluk

duygusu,kendiniküçükgörmevepanikgünlükhayatınıbelirler.

1. Bütçemiaşanmeblağlarlaşansoyunu/kumar

oynadımmı?Evet Hayır

2.Dahaazoynamahususundabaşarısızoldummu? Evet Hayır3. Oynamadığımveyaazoynadığımzamanlarda

sinirlivehuzursuzmuyum?Evet Hayır

4. Şuanadeğinoyunalışkanlığımhususunda

çevremtarafındaneleştiriyemaruzkaldımmı?Evet Hayır

5.Şimdiyedeğinbuoyunlarvegetirdiğisonuçlar

yüzündenkendimisuçluhissettiğimoldumu?Evet Hayır

6. Kaybetmişolduğumparayıtekrarkazanabilmek

içinşansoyunu/kumaroynamayadevamettimmi?Evet Hayır

7. Şansoyunu/kumaroynayabilmekiçinhalihazırda

borçparaaldımmı?Evet Hayır

8.Şansoyunu/kumaroynayabilmekiçinparatedarik

etmekadınayasadışıbirşeyyaptımmı?Evet Hayır

9. Şansoyunu/kumarborçlarımıödeyebilmekiçin

başkakişilerdenparaistedimmi?Evet Hayır

Şayet bu sorulara evet yanıtı verdiyseniz şans oyunu/ kumar oynama tutumunuzun kritik

bir halde hatta problemli olduğunu bilmeniz gerekir!

TEhLİKELİ BİR DURUM İçERİSİNDE MİyİM?

Aşağıdaki sorular sayesinde oyun

durumunuzun sorunlu olup olmadığını

kontrol edebilirsiniz. Lütfen soruları

dürüstbirşekildeyanıtlayınız:

Kendikendinizitestediniz!

Birkişininnezamanşansoyunları

bağımlısıolacağınadairbelirlibiran/

zamanyoktur.

ŞAyET….

Artıkdahasıkvedahaçokparaileoynuyorsanız.

Günlükyaşantınızdadevamlı

şansoyunlarınıdüşünüyorsanız

Oyunubırakıp,sonaerdiremiyorsanız(Kontrolkaybı).

Problemlerdenveolumsuzduygularınızdan

kaçmakiçinoynuyorsanız

Cebinizdekitümparayıoyundakaybetmişseniz

Oyundakaybetmeyikişiselbir

yenilgiolarakalgılamayabaşladıysanız

İçgüdüselolarakenkısazamandaoyun

oynamanızgerektiğiduygusunakapılıyorsanıze

Paravermeleriiçinbaşkainsanlara

kendiniziacındırmayabaşladıysanız

DURUM ARTIK SORUNLU BİR hALE gELMIŞTIR.

Şansoyunu/kumaroynamaüzerineaşırıkafayormak

Oynamadürtüsüneçokzorhakimolabilmek

Riskiyüksekoyunlaroynamak

Kontrolkaybı–Kişininkişioyun

davranışınıkontroledemezhalegelmesi

Oyununyaşamınenönemlimeselesiolması

vebunundışındakileringeriplandakalması

Oyundaparakaybedildiğiningizlenmesive

bunlarınbirdahakioyundatelafietmeyeçalışılması

Şansoyunu/kumarborçlarınınoluşmasıveyasadışıdavranışlarlapara

tedariketmeyeteşebbüsetmeninazrastlanırbirdurumolmaması

Aileyekarşıolansorumluluklarınvemesleki

yükümlülüklerinkısıtlanması/yerinegetirilmemesi

Bunlarınsonucumeydanagelenpsikolojikproblemlerin

kişininyaşamınımahvetmenoktasınagetirmesi

ŞANS OyUNLARI BAĞIMLILARININ DAvRANIŞLARIÖLçÜLER ŞUNLARDIR:

Aileden birinin şans oyunları bağımlısı olduğunu yakınları nasıl anlayabilir?

Özetolarakbukonudadikkatçekenikiönemlibelirtivardır:

Oyunoynayanlarıngenellikle:

• Hiçvaktiyoktur - çünküplanladığındandahafazlazamanharcar

• Parasıyoktur - çünküoyundaplanladığındandahafazlaparaharcar

BU KONUDA AILE BIREyLERI/yAKINLARI NELER yApABILIR?

„Aslahiçkimseyekumaroynaması

içinparavermemçünkübuyarar-

dançokzarargetirir.“

Patolojikkumarbağımlılığıtümaileyietkiler.

Şansoyunu/kumarbağımlılığındanşüphesiztümaileyakınlarıetki-

lenir.Çoğukezverilensözler,yalanlar,suçlamalarvemaddiprob-

lemlerdiğerailefertlerininkendileriniçaresizvegüçsüzhissetme-

lerineyolaçar.Örneğinborçparaalarak,oluşanborçlarıödeyerek

veya kumar bağımlısını rezil etmemek için dışardaki kişilere bu

tehlikeyi yokmuş gibi göstererek yardımcı olmaya çalışırlar. Aile

yakınları olaya müdahale etmezlerse şu an henüz işleyen siste-

minyıkılmasındankorkarlar.Ancakiyiniyetleyapılanbuyardımlar

yarardan çok zarar verir çünkü oyun bağımlılığının uzun bir süre

dahadevametmesinisağlar.

Sözkonusu kumar bağımlılığı tüm ailenin sorunu haline gelir, ve

oyun bağımlılığının getirdiği olumsuz sonuçlardan sadece kişinin

eşideğil,aynızamandaarkadaşlarıvetanıdıklarıdaetkilenir.Öze-

llikledeçocuklar, yaşadıklarıbir sürühayal kırıklığı veyoksunluk

nedeniylemağdurdurumadüşerler.

Burada önemli olan bağımlı olan kişinin yakınlarının kendilerini

suçlamamalarıdır. Aile bireyleri, yaşadıkları bu zor dönemde

sağlıklarınaönemvermeliveaçıkolaraksıkıntılarınıdilegetirme-

lidirler.

Özellikle demaddi tehlikeleri gözönüne alarak zamanında önlem

almakgerekir.Buyüzdenaileyakınlarıhiçtereddütetmedenyetkin

danışmamerkezlerindenyardımvedestekalmalıdırlar.

Bağımlı kişi ve onun aile bireyleri/-yakınları için yardım Son zamanlarda şans oyunlarının yarattığı tehlikeler kamuoyun-

da da yoğun olarak tartışılmaya başlanmıştır. Kumar oynamanın

sonuçları olarak ortaya çıkan sıkıntılar, para sorununun günlük

yaşamızorlaması,veeşe,arkadaşlarahattatümaileyeyalansöy-

lemedurumlarındadestekalmakgerekir.

Şans oyunları/ kumar oyunları yüzünden sorun yaşayan kişiler

ve yakınları aşağıda belirtilen danışma merkezlerine başvurarak

bağımlılıkvetedaviimkanlarıkonusundaücretsizvegüvenilirbilgi

alabilirler.Kumar sorununun tedavisi içinbir sürü seçenekvardır.

Bunlarıniçerisindesunulanbireysel,ailevegruptedavileriilesosyal

danışmanlıkhizmeti tedavinin temelinioluşturur.Bunlarınyanısıra

bağımlıkişininboşvakitlerindebiruğraşınınolmasıdaçokönemli-

dir.

hedefler şunlardır:• kumaroynamaveyadiğerdavranışbağımlılıklarınınerkenteşhis

edilmesi

• Bağımlılıksürecinindurdurulması

• Sorunçözmebilinciningeliştirilmesi/bağımlılıkdavranışının

incelenmesi

• Sözkonusukişininveailesininpsikososyalaçıdangüçlendirilmesi

• Alternatifsorunçözmebecerilerininkazandırılması

• Kişiselmaddi/manevibecerileringeliştirilmesi

• Sözkonusukişininhastanedetedaviolmavetedavileredevametme

konusundaisteklendirilmesiedilmesi

ŞANS OyUNLARI/-KUMAR BAĞIMLILIĞI DURUMLARINDA

Kanton Zürich’deki yardım ve destek hizmetleri

ZentrumfürSpielsuchtundandereVerhaltenssüchte

Yardımayadadesteğemiihtiyacınızvar?Aileyakınlarınızdanbiri

içinbukonudaendişemiduyuyorsunuz?

Kumar bağımlılığı veya diğer bağımlılık davranışlarına yönelik ilk

teşhislerinyaptırılmasıKantonZürich‘dekikişileriçinücretsizdir.

Görüşmeler, mesleki sır saklama yükümlülüğü altında ve istek

üzerinekimliğiniziaçıklamanızgerekmeden(anonim)yapılır.

www.spielsucht-radix.ch

Stampfenbachstrasse161,8006Zürich

Tel.0442023000

Pazartesi-Perşembearası9–12ve14–17saatlerinde

spielsucht-behandlung@radix.ch

KantonZürichBorçlariçinDanışmaBüroları

FachstellefürSchuldenfragen

Schaffhauserstrasse550,8052Zürich

Tel.0433333686

Pazartesi–Perşembearası10–13saatlerinde

info@schulden-zh.ch

CaritasSchuldenberatung

Beckenhofstrasse16,Postfach,8021Zürich

SOSSchulden

ÜcretsizDanışma-Hattı(cep&evtelefonu)

Tel.0800708708

Pazartesi–Perşembearası10–13saatlerinde

ADRESLER

„Spielen ohne/mit grenzen“ DieseBroschüreentstandimRahmendesINTERREGIV-Projekts„Spielenohne/mitGrenzen“.DasProjektwirdgrenzüberschreitendmitPartnernausderBodenseeregiondurchgeführtundmitFörder-geldernderEuropäischenUnionunddesSchweizerBundesdurchdasINTERREG-ProgrammAlpenrhein-Bodensee-Hochrheinfinanziellunterstützt.www.nocheinspiel.net

www.spielsucht-radix.ch