Tools for Quality - TPA · เมทริกซ์ หลังจากท...
3
16 for Quality Vol.22 No.209 May-June 20151 Tools for Q uality ใน บทความฉบับก่อนหน้านี้ ผู้เขียนได้แนะน�าให้รู้จักเครื่องมือ สองเครื่องมือในชุด 7 New QC Tools ได้แก่ แผนผังกลุ่ม เชื่อมโยง (affinity diagram) และแผนผังแสดงความสัมพันธ์ (inter- relation diagram) ซึ่งเป็นเครื่องมือกลุ ่มแรกที่มีไว้ส�าหรับการท�าความ เข้าใจกับลักษณะปัญหาที่มีความสับสน และแจกแจงปัญหาให้ชัดเจน เพื่อน�าไปเป็นจุดเริ่มในการแก้ไขปัญหา มาในบทความฉบับนี้ ผู ้เขียนจะแนะน�าเครื่องมืออีก 2 เครื่องมือ ที่น�ามาใช้ต่อจากเครื่องมือชุดแรกได้แก่ แผนผังต้นไม้ และแผนผัง เมทริกซ์ หลังจากท�าความเข้าใจกับปัญหาแล้ว ขั้นตอนถัดไปก็คือ การค้นหามาตรการ กลยุทธ์ หรือวิธีการในการแก้ไขปัญหา โดยแผน- ผังต้นไม้เป็นเครื่องมือที่ช่วยค้นหาวิธีการในการบรรลุจุดประสงค์ ส่วน แผนผังเมทริกซ์เป็นเครื่องมือที่ใช้แสดงถึงความสัมพันธ์หรือความ เกี่ยวข้องของประเด็นที่สนใจ แผนผังต้นไม้ (tree diagrams) แผนผังต้นไม้เป็นเครื่องมือง่าย ๆ ที่ทุกคนคงคุ้นเคยกันดี โดย ลักษณะหน้าตาของเครื่องมือตัวนี้จะเหมือนกับชื่อของมัน นั่นก็คือ เริ่ม จากประเด็นหนึ่งประเด็นและแตกกิ่งก้านขยายออกไปเรื่อย ๆ เหมือน กับต้นไม้ เพียงแต่ในการแสดงมักนิยมจับต้นไม้นั้นนอนลง ดังแสดง ในรูปที่ 1 วิบูลย์ พงศ์พรทรัพย์ [email protected] แผนผังต้นไม้และแผนผังเมทริกซ์: เครองมือในการค้นหามาตรการตอบโต้
Transcript of Tools for Quality - TPA · เมทริกซ์ หลังจากท...
16for Quality Vol.22 No.209
May-June 20151
Toolsfor Quality
ใน บทความฉบบกอนหนาน ผเขยนไดแนะน�าใหรจกเครองมอ สองเครองมอในชด 7 New QC Tools ไดแก แผนผงกลม
เชอมโยง (affinity diagram) และแผนผงแสดงความสมพนธ (inter-relation diagram) ซงเปนเครองมอกลมแรกทมไวส�าหรบการท�าความเขาใจกบลกษณะปญหาทมความสบสน และแจกแจงปญหาใหชดเจนเพอน�าไปเปนจดเรมในการแกไขปญหา
มาในบทความฉบบน ผเขยนจะแนะน�าเครองมออก 2 เครองมอ ทน�ามาใชตอจากเครองมอชดแรกไดแก แผนผงตนไม และแผนผง เมทรกซ
หลงจากท�าความเขาใจกบปญหาแลว ขนตอนถดไปกคอ การคนหามาตรการ กลยทธ หรอวธการในการแกไขปญหา โดยแผน-
ผงตนไมเปนเครองมอทชวยคนหาวธการในการบรรลจดประสงค สวนแผนผงเมทรกซเปนเครองมอทใชแสดงถงความสมพนธหรอความเกยวของของประเดนทสนใจ
แผนผงตนไม (tree diagrams)
แผนผงตนไมเปนเครองมองาย ๆ ททกคนคงคนเคยกนด โดยลกษณะหนาตาของเครองมอตวนจะเหมอนกบชอของมน นนกคอ เรมจากประเดนหนงประเดนและแตกกงกานขยายออกไปเรอย ๆ เหมอนกบตนไม เพยงแตในการแสดงมกนยมจบตนไมนนนอนลง ดงแสดงในรปท 1
วบลย พงศพรทรพย
แผนผงตนไมและแผนผงเมทรกซ:
เครองมอในการคนหามาตรการตอบโต
Tools
Vol.22 N
o.2
09 M
ay-June 2015
17
ไมใหมความชนภายในบรรจภณฑ
ลดอากาศชนภายในบรรจภณฑ
ใสตวดดความชนลงในบรรจภณฑ
ปองกนไมใหอากาศชนเขามาภายในบรรจภณฑ
ใชบรรจภณฑทกนความชน
Clay Desiccant
Silica Gel
พลาสตก
กระจก
อะลมเนยม
▲ รปท 1 รปแบบของแผนผงตนไม
แผนผงตนไม ถกเรมใชครงแรกในการวเคราะหหนาทงานในวศวกรรมคณคา (value engineering) ในชอของแผนผงระบบ (sys-tem diagrams) หรอ Dendrograms ซงเรมจากการตงจดประสงคและด�าเนนการพฒนากลยทธสบตอกนเรอยมา เพอใหบรรลผลส�าเรจ ดงแสดงในรปท 2
▲ รปท 2 แนวคดของแผนผงตนไม
หรอพดงาย ๆ กคอ แผนภาพทใชแสดงถงวธการตาง ๆ ในการบรรลจดประสงค ดงตวอยางในรปท 3 ซงแสดงถงวธการทไมใหเกดความชนภายในบรรจภณฑ และรปท 4 ทแสดงถงวธการในการเพมก�าไรระยะยาว
▲ รปท 3 แผนผงตนไมสำ�หรบก�รปองกนคว�มชนในบรรจภณฑ
▲ รปท 4 แผนผงตนไมสำ�หรบก�รเพมกำ�ไรระยะย�วต�มแนวท�งคณภ�พ
อยางไรกตาม การทพบเหนแผนผงทมลกษณะเหมอนกบแผนผงตนไม กไมไดแปลวาจะเปนแผนผงตนไมเสมอไป เชน แผนผงสายการบงคบบญชา แผนผงจ�าแนกองคประกอบผลตภณฑ ฯลฯ เนองจากแผนผงเหลานมไดมความหมายในการแสดงถงการวเคราะหขอมลเชงค�าพด แตใชเพอจ�าแนกรายการหรอองคประกอบยอยเทานน
ในการสรางแผนผงตนไม ใหเรมจากการก�าหนดจดประสงคทตองการและเขยนลงในกลองดานซายมอ หลกจากนนใหท�าการระดมสมองผานการด เพอคนหาวธการตาง ๆ ทสามารถท�าใหบรรล จดประสงคนน โดยเรมจากแนวคดหลกและยอยลงไปถงวธการยอย หลงจากนนน�าการดตาง ๆ มาวางตอดานขวามอ โดยเรมจากวธการหลก และตอดวยวธการยอย จนไดถงวธทสามารถน�าไปปฏบตได
เมอน�าการดวางจนครบถวนแลว ใหท�าการทวนสอบความ ถกตอง รวมถงความครบถวนวายงมวธการอน ๆ ทยงไมไดน�ามาเขยนไวหรอไม โดยการอานยอนกลบจากการดขวามอสด วาวธการ ดงกลาวสามารถท�าใหเกดผลลพธในชองซายมอหรอไม ดงแสดงในรปท 1
แผนผงเมทรกซ (matrix diagram)
แผนผงเมทรกซ เปนเครองมอททกคนรจกและคนเคยกนด ตงแตสมยเรยนหนงสอแลว เพราะกอนไปโรงเรยนจ�าเปนตองดแผนผงเมทรกซกอนวาวนนมเรยนอะไรบาง
ผอานคงเดากนออกแลววา ก�าลงพดถง “ตารางสอน” นนเองตารางสอนเปนรปแบบหนงของแผนผงเมทรกซ ทใชแสดง
แนวทาง
จดประสงค
จดประสงค
จดประสงค
กลยทธ
กลยทธ
จดประสงค
วธการ
วธการ
วธการ
วธปฏบต
วธปฏบต
เพมก�าไร
ลดตนทน
เพมรายรบ
เพมปรมาณขาย
เพมราคาขาย
Cycle Time
Warranty
Waste
ออกแบบผลตภณฑใหม
ท�าโปรโมชน
วธปฏบต
วธปฏบต
วธปฏบต
วธปฏบต
วธปฏบต
วธปฏบต
วธปฏบต
แนวทาง
ท�าให
ท�าอยางไร ?ท�าอยางไร ?
ท�าให
Vol.22 N
o.2
09 M
ay-June 2015
18
Tools
ความสมพนธของวนและเวลา โดยความสมพนธทเกดขนคอวชาเรยน
แผนผงเมทรกซจงเปนเครองมอทใชในการแสดงความสมพนธ
ระหวางตวแปรหรอปจจยตาง ๆ ทสนใจ โดยอาศยรปแบบของตาราง
ไขว เพอชวยในการวางแผนตดสนใจหรอการพจารณาผลกระทบทจะ
เกดขน ดงแสดงในรปท 5
▲ รปท 5 แผนผงเมทรกซแสดงคว�มสมพนธของคว�มตองก�รลกค�และคณลกษณะ
ของไฟฉ�ย
รปแบบของแผนผงเมทรกซทพบเหนโดยทวไปมกเปนแบบตว
L ซงเปนการแสดงความสมพนธของปจจย 2 ปจจย โดยปจจยแรกอย
แถวนอนทางดานบนและปจจยท 2 อยแถวตงทางดานซายมอ ดงแสดง
ในรปท 5 แตนอกจากนแลวยงมแผนผงเมทรกซแบบตว T ตว Y ตว X
ดงแสดงในรปท 6 ซงเปนการแสดงความสมพนธของปจจยทมากกวา
2 ปจจยอกดวย
▲ รปท 6 แผนผงเมทรกซรปแบบต�ง ๆ
ส�าหรบการแสดงความสมพนธ มกใชสญลกษณงาย ๆ แทน
ความสมพนธ ณ ต�าแหนงทเกดการตดกนของตาราง เชน วงกลมซอน
กนสองวง แทนมความสมพนธกนสงมาก วงกลมหนงวง แทนมความ
สมพนธกนสง และสามเหลยม แทนมความสมพนธกนนอย สวนชองใด
ปลอยวางไว แสดงวาไมมความสมพนธกนเลย ดงแสดงไวในรปท 5
แตนอกจากการประเมนความสมพนธกนดวยวธทกลาวไป
ขางตนแลว อาจประเมนความสมพนธโดยการใชตวเลขแทนความ
สมพนธกได ดงตวอยางในรปท 6
▲ รปท 6 ก�รใชแผนผงเมทรกซเพอตดสนใจท�งเลอก
เมอไดวธการในการบรรลจดประสงคจากแผนผงตนไมรปท 3
แลว ขนตอมาคอการตดสนใจเพอเลอกวธการทดทสด ดงนน จงน�าวธ
การทไดมาวางไวในแถวตงดานซายมอ และท�าการก�าหนดเกณฑเพอ
ประเมนทางเลอก ซงในทนจะพจารณาจากมมมองดานความส�าเรจ
ความเปนไปได และความคมคา ดงแสดงไวในแถวนอนดานบน
หลงจากนนท�าการประเมนวาแตละวธการมคะแนนในแตละ
ดานเปนอยางไร อยางเปนอสระ เมอประเมนเสรจแลว ใหน�าคะแนน
ทไดมาคณกนเปนคะแนนรวม และเลอกทางเลอกทมคะแนนมากทสด
จะเหนไดวาทงแผนผงตนไมและแผนผงเมทรกซ ตางกเปน
เครองมอทใชกนอยโดยทว ๆ ไป เพราะนอกจากจะเปนเครองมอทสราง
งายแลว ยงเปนเครองมอทชวยจดระเบยบวธคดใหสะดวกตอการ
ท�าความเขาใจอกดวย
เอกสารอางอง
โยชโนบ นายาทาน, 7 New QC Tools เครองมอสคณภาพยคใหม
กรงเทพฯ: สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2545
