zoomagazine 2012/4

V.U. oLmense Zoo | bUKenberG 45 | (b) 2491 oLmen-baLen | P303396

SpeeLgoeD Voor oNZe DIereN

n°4 | jaargang 12

NoV DeC JaN 2012 - ‘13driemaandelijkse uitgave

StoKStaartJeSgeSIgNaLeerDKleintjes in het buitenverblijf

DINNer IS (aLMoSt) SerVeDWerken aan nieuw restaurant schieten op

p.4

p.8

ZeLDZaMe KrUISINg

2012_Zoomagazine_JG12_nr04_Deel2gebruiken van Kogeka_druk.indd 1 26/11/12 10:29

3 PRIKBORD

4 actUeeL4 Stokstaartjes gesignaleerd | cover4 agouti doet het goed5 Papegaaien rijden scheve schaats | cover6 Vogels warmen zich op in de tropenhal7 apenkuren op het withandgibboneiland8 Dinner is (almost) served | cover

9 PottenKijKen9 Pompoenpuree met vol-au-vent van wild

10 rePortaGe10 hou je hoofd erbij14 olifanten en verzorger in opleiding16 nieuw speelgoed voor onze dieren | cover

21 beZoeKerstiP21 What’s on the programme?

terugblik halloween

22 beestenbenGeLs

23 GesPot in De Zoo

aUgUStUSBeckers Vincent en Lucas | Eekhoorns - LandschildpaddenBroeken Bas, ter nagedachtenis van Saskia Broeken - Hijbeek | Siberische TijgersDe Laat Marc | Bruine BerenPeeters Eddy | Gevlekte PantersTorfs Ril | Afrikaanse Savanne OlifantenVandeschilde Lilianne | Afrikaanse Savanne OlifantenVincke Eddy | Bruine Beren

SepteMBerAerts Britt | DoodshoofdaapjesCarpenti er Sam| Bengaalse TijgersLingier Katrien | Siberische TijgersKOGEKA Sint Jozefi nsti tuut, dep. Landbouw | Aziati sche Kortklauwott ersVinck Daisy| Siberische Tijgers

oKtoBerBaele Ingrid | WasberenBeckx Katja| Bonte Vari’sBukenberg Feest | CapucijnenDossche Kelly| Giraff enKTA1 Diest (6TSO)| Witt e LeeuwenMaes Myriam | Siberische TijgersSels Nikki | Giraff enSlabbers Conny | Gevlekte pantersTroch Yves | UilenVan Gael Nicole | Bennet-Wallaby’sVerbruggen - Reynders | eenden, Ganzen en ZwanenVrienden Bukenberg Olmen | Landschildpadden

INHoUD

peterS eN MeterS

© O

lmen

se Z

oo

ZooVrIeNDeN is een driemaandelijkse uitgave van de Olmense Zoo. jaargang 12 | november 2012

De arti kels die in dit ti jdschrift verschijnen, verbinden

enkel de auteur. De redacti e heeft het recht bijdragen

in te korten of te weigeren. De overname van foto’s,

arti kels of gedeelten ervan is verboden zonder schrift elijke

toestemming.

reDaCtIeaDreSOlmense Zoo bvbaBukenberg 45(B) 2491 Olmen - Balen

T +32 14 30 98 82F +32 14 30 23 46

[email protected]

reKeNINgNUMMerIBAN BE64 7350 1400 3552BIC KREDBEBB

artiKeLsMike VerbruggenNiels ConvensRobby Van der VeldenSander LollingaTobias DornbuschZoë De Vose.a.

FotoGraFieOlmense Zooe.a.

GraFische VormGeVinGAn MangelschotsStanoula Asprokolas

Wij werken mee aan het milieu!

Dit magazine wordt gedrukt met milieuvriendelijke

inkten opFSC-gecerti fi ceerd

papier.


Wij wensen jullie allemaal een beestig

fijne kerst toe. Tot in 2013!

Familie Verheyen

- Olmense Zoo -

Wij wensen jullie allemaal een beestig

fijne kerst toe. Tot in 2013!

Familie Verheyen

- Olmense Zoo -

oLIFaNteN eN VerZorger IN opLeIDINg

Onze olifanten Jenny en Kariba komen elk van een andere organisati e dan een standaard dierentuin. Jenny moest optredens doen in het circus en Kariba moest rondjes lopen met kinderen op de rug. Alhoewel dit voor de meeste mensen als “slecht” overkomt, was het voor de olifanten toch een vorm van bezigheid, iets dat we in de dierentuinwereld omschrijven als verrijking. Omdat onze dieren dus toch iets moeten opgeven, is het onze taak om dit te vervangen door een gelijkaardige vorm van bezigheid. Bioloog Robby licht even toe: “We doen dit in de vorm van training. Deze training is het aanleren van bewegingen op commando, maar deze ...

p.14

DINNer IS (aLMoSt) SerVeD

Wie de afgelopen maanden onze dierentuin bezocht, kon er niet naast kijken. Naast zaal Safari, het voormalige zomerrestaurant, bewijst een grote bouwwerf dat we niet blijven sti lzitt en. In de loop van 2013 hopen we namelijk een gloednieuw restaurant uit de grond te stampen. ...

p.8

3

prIKBorD

nieUWs in een notenDoPHeaDLINerS


KLeintjes in het bUitenVerbLijFStoKStaartJeS geSIgNaLeerD

het is zover: we hebben goed nieuws te melden over onze stokstaartf amilie. nadat er begin van dit jaar 3 nieuwe stokstaartjes in de zoo waren aangekomen, hoopten we spoedig op uitbreiding van het jolijti ge gezelschap.

En jawel hoor, na hun intrek in hun aangepast buitenverblijf was het na een draagti jd van +/- 10 weken prijs. Het alfavrouwtje trok zich steeds meer terug, dus dit was voor ons de indicati e dat er jongen in het verblijf verscholen zaten.We hoorden ‘gepiep’ uit de holle boomstam die mama stokstaart als nestplaats had uitgekozen, maar we kregen de kleintjes pas echt te zien na ongeveer 3 weken.De 2 jongen doen het erg goed en worden door heel de familie mee opgevoed. Het zijn echte miniversies van hun ouders en pikken het gedrag ook erg snel op.De kleintjes zijn momenteel ook goed samen met hun ouders te bewonderen in het buitenverblijf vlakbij onze capucijnapen.

Zoë De Vos, dierenverzorgster

troPenhaL heeFt nieUWe beWonersagoUtI Doet Het goeD

We verwelkomen een nieuwe diersoort in onze collecti e. sinds kort verblijven in de tropenhal kort 3 agouti ’s. De agouti komt standaard voor in noord-amerika. Dit knaagdier leeft vooral in bossen tussen de struiken en voedt zich vooral met vruchten, noten en groenere delen van planten.

© Olmense Zoo

Doorgaans zijn agouti s dieren die overdag acti ef. Wij proberen ze dan ook te sti muleren om zoveel mogelijk te bewegen ti jdens de dag. Voedsel is hier de ideale bron voor: we voederen op verschillende ti jdsti ppen, verstoppen het eten en geven hen een gevarieerd menu. Vooral noten en zaden staan op de eerste plaats: we strooien deze rond tussen de houtsnippers zodat ze goed moeten zoeken. Dit zorgt voor grappige stunten van onze agouti ’s want als ze de buit vinden, maken ze een grappig geluidje en gaan ze zitt en om hun beloning met hun voorpootjes op te smikkelen. Je kan hun pose met die van een etende eekhoorn vergelijken.

We hebben gemerkt dat deze diertjes zich al goed thuisvoelen bij ons in de zoo. Het is dan ook belangstellend uitkijken of er een snel een nageslacht zal volgen.l deze stappen zijn

© Olmense Zoo4

Zoo aCtUeeL


Zoo aCtUeeL


Niels Convens, dierenverzorger

© O

lmen

se Z

oo

Links: ma & pa

Rechts: jong

“Een heel zeldzame en unieke gebeurtenis!”

5

Zoo aCtUeeL

ZeLDZame KrUisinGpapegaaIeN rIJDeN eeN SCHeVe SCHaatS

Papegaaien zijn vogels die, in tegenstelling tot veel andere vogels, een partner voor het leven kiezen. Zij zullen dan ook alti jd bij deze partner blijven en je zal een koppeltje niet vaak ver uit elkaar zien. het gaat zelfs zover dat ze bijna alles samen doen; samen eten, samen rusten en samen naar de waterbak. Van zo’n verliefde vogels zou je niet snel denken dat ze elkaar ‘bedriegen’, maar dit jaar is in de olmense zoo het bewijs geleverd.

Eerst had ik geen fl auw idee hoe dit zou kunnen komen, tot mij opeens te binnenschoot dat mogelijk ons vrouwtje zich had laten bevruchten door de arati nga! Dit is iets wat normaal niet kan of gebeurt omdat dit 2 totaal verschillende soorten zijn! Maar hoe groter onze kruising werd, hoe zekerder ik van mijn stuk werd. En nu hij volwassen is, zie je heel goed dat hij een kruising is. Hij ziet er eigenlijk uit als een giganti sche roodmaskerarati nga.

In de gemeenschappelijke amazonevolière zit een prachti g koppel blauwvoorhoofdamazones. Dit is zo’n super koppel dat bijna alles samen doet. Ik had dan ook veel hoop voor het kweekseizoen van 2012. En zoals verwacht liep dit heel goed: het vrouwtje kroop in mei in de nestkast en begon te broeden op 3 eieren. Terwijl het vrouwtje aan het broeden was, viel het mannetje mij telkens aan als ik in de volière kwam om zijn vrouwtje en zijn nest te ‘verdedigen’. Het was zelfs zo erg dat hij ook probeerde om bezoekers die te dicht bij de draad kwamen weg te jagen. Hierdoor hield hij zijn medebewoners niet echt meer in het oog, iets wat hij beter wel had gedaan. De roodmaskerarati nga (een parkietensoort) was namelijk heel vaak bij de nestkast van zijn vrouwtje te vinden, maar misschien dacht hij net als ik dat dit geen kwaad kon.

Toen de eieren van het amazonevrouwtje moesten uitkomen, heb ik deze weggehaald en onder de geelvoorhoofdamazones in de Tropenhal gelegd omdat de kans op succes groter was in de warme Tropenhal dan buiten waar ook nog ander papegaaien en kleine roofdieren het kunnen verpesten.

Van de 3 eieren kwam er 1 uit en dit groeide heel goed op samen met zijn geelvoorhoofd broertje. Af en toe ging ik eens kijken in de nestkast hoe onze 2 kleintjes het deden en in het begin was ik zeer blij met de 2 soorten die het zo goed deden. Maar toen dat de ‘blauwvoorhoofd’ veren begon te krijgen, bleek er heel veel rood op de kop te zitt en, iets wat bij normale blauwvoorhoofdamazones niet voorkomt!

Dit is zonder meer een heel zeldzame en unieke gebeurtenis! Nog nooit heb ik een kruising van een arati nga en amazone gezien of er zelfs van gehoord. Dus wie een keertje op bezoek komt: deze kruising is zeker de moeite om eens naar te kijken. Het jong zit nog alti jd bij zijn pleegouders (geelvoorhoofdamazones) in de Tropenhal waar hij zich duidelijk in zijn nopjes voelt bij ‘ma’, ‘pa’ en ‘broer’.


het afgelopen jaar ging er bijna geen zoomagazine voorbij of er werd over onze tropenhal gesproken. je kan het ons moeilijk kwalijk nemen: het blijft een toprealisati e waar fauna en fl ora ideaal worden gecombineerd. De tropenhal is nu eenmaal de perfecte leefomgeving voor veel soorten tropische vogels. onze collecti e blijft dan ook uitbreiden en ti jdens de wintermaanden hebben de bezoekers geen reden om thuis te blijven. De milde temperaturen in de hal maken dat ook in de rusti gere seizoenen het in de dierentuin aangenaam vertoeven is.

Doorheen het jaar tracht men het warme, vochti ge klimaat van de regenwouden zo goed mogelijk na te bootsen. Ook de dichte plantengroei zorgt ervoor dat deze vogelsoorten zich hier thuis voelen.

Net zoals in de regenwouden, hier enkele duizenden kilometers vandaan, vind je hier een grote variëteit aan soorten. De kleine zaadetende zangvogeltjes, zoals bv. zebravinken, rijstvinken, … zijn het meest voor de hand liggend. Toch bestaat het overgrote deel uit de zogenaamde ‘vruchten-en insecteneters’, zangvogels waarvan, zoals de naam het al zegt, het menu bestaat uit fruit en insecten. Tot deze groep behoren o.a. gaailijsters, tropische spreeuwen, … .

Voor grotere fruiteters zoals toerako’s en neushoornvogels is dit een wel onderbouwde thuis. Verder is er een grote verscheidenheid aan duiven, zoals palmtortels en kuifduiven die van dit klimaat houden.

Ook soorten die je misschien niet op het eerste zicht zou verwachten, zoals speciale fazantsoorten en zelfs watervogels als ibissen en steltlopers kunnen zeer goed gedijen in dit klimaat. Kortom er zullen weer een hoop nieuwe aanwinsten zijn die de bezoekers zullen bekoren.

© il

ona

Krijg

sma,

olm

ense

Zoo

Niels Convens, dierenverzorger

Naast de nieuwe aanwinsten zijn er ook een aantal leden van onze vaste papegaaiencollecti e naar hier verhuisd. We willen zo de kweekresultaten verbeteren. In het verleden gebeurde het wel eens dat sommige soorten elkaar stoorden ti jdens de broedperiode. Nu dat deze soorten elk hun eigen volière hebben, kunnen we u hopelijk binnenkort melden dat er weer een heleboel kleine papegaaitjes zijn geboren.

Zoo aCtUeeL

6

beZoeKers moGen Zich VerheUGenVogeLS WarMeN ZICH op IN De tropeNHaL


nero sLinGert er oP LosapeNKUreN op Het WItHaNDgIBBoNeILaND

ondertussen kennen de meeste van onze bezoekers nero wel. Dit is het tweede jong dat geboren werd bij ons withandgibbonkoppel et en Daphne.

Nero is ondertussen al fl ink gegroeid en wordt stoerder met de dag. Soms durft hij al een stukje bij mama Daphne vandaan te gaan en verkent hij greti g de omgeving. Dit alles gebeurt uiteraard onder het waakzame oog van vader ET die de kleine maar al te graag echte gibbonkuren leert. Daphne last op deze momenten een stukje me-ti me in en geniet van de rust om eventjes niet te moeten rondslingeren met haar uk. Beide ouders hebben in hun relati e duidelijk een evenwicht gevonden wat betreft de opvoeding van hun oogappel.

Het klimmen vlot natuurlijk nog niet zoals Nero misschien al zou willen. Deze groeipijnen zorgen dagelijks voor grappige taferelen op het gibboneiland als deze kleine aap toch een poging onderneemt. Maar zodra hij een piepje geeft , is mama Daphne snel daar om haar kleintje liefdevol op te vangen.

We hebben ook al gemerkt dat Nero een echte snoeper is: vooral banaan en druifj es gaan er vlotjes in. Mama Daphne deelt haar eten dan ook graag met de kleine.

Het doet ons erg veel plezier te zien hoe goed Daphne en ET nu voor hun kleintje zorgen en we hopen dan ook dat hij opgroeit tot een fl inke gibbon.

Nero voelt zich het veiligst als hij zich lekker kan nestelen in mama’s vacht. Maar de komende maanden zullen we hem steed meer zien ontpoppen tot een echte avonturier


© V

anes

sa b

rand

ers,

mar

iann

e W

olda

, ilo

na K

rijgs

ma,

rao

ul m

uize

nbee

k

Zoo aCtUeeL

7


Wie de afgelopen maanden onze dierentuin bezocht, kon er niet naast kijken. naast zaal safari, het voormalige zomerrestaurant, bewijst een groot bouwwerf dat we niet blijven sti lzitt en. in de loop van 2013 hopen we namelijk een gloednieuw restaurant uit de grond te stampen.

Redacti e

“Ons horecagedeelte stamt grotendeels nog van voordat de zoo onder het beheer van onze familie kwam,” aldus Wim Verheyen. “Vooral zaal Safari voelde de tand des ti jds knagen en schreeuwde om aangepakt te worden.”

“Met de komst van o.a. het Berenbos, de nieuwe Savanne en dit jaar de Tropenhal hebben we ons de laatste jaren in eerste instanti e gericht op onze dieren. Dit bracht ook met zich mee dat onze reservati edienst duidelijk een sti jgend aantal groepsbezoeken te ver-werken kreeg. Nu de ti jd aangebroken is om onze horeca te opti maliseren, zijn we ook blij met de vooruitzichten naar zowel dagjesbezoekers als reser-vati es toe.” vult Els Verheyen aan. “Als alles volgens planning mag verlopen en de wintermaanden geen roet in het eten strooien, kunnen we in het begin van ons hoogseizoen de deuren van ons nieuwe restaurant opengooien. Waarschijnlijk zal in de eerste fase enkel de benedenverdieping toegankelijk zijn, maar op termijn zullen we de volledige accommodati e kunnen benutt en.”

Het nieuwe restaurant bestaat uit 2 verdiepingen. De afdeling op de gelijkvloers telt maar liefst 600 m2. Als we hier ook nog de aanpalende sanitaire blokken en overige faciliteiten toevoegen bedraagt de totale oppervlakte ca. 1000 m2. Het buitenterras (gedeeltelijk overdekt) breidt dit nog eens uit met 180 m2. Eén verdieping beslaat ongeveer 300 à 350 zitplaatsen binnen en ca. 200 buiten. De eerste verdieping verdubbelt de volledige capaciteit.

© O

lmen

se Z

oo

Els “We hebben alti jd gewerkt met een zomer- en een winterrestaur ant. Dit had zowel zijn voor- en nadelen. Het nieuwe gebouw kan het ganse jaar door geopend blijven. Zaal Yensa’ka, het oorspronkelijke winterrestaurant, kan nog steeds dienst doen als extra buff er indien nodig. Ook ons horecapersoneel kijkt uit naar de komst van een volledig vernieuwde infrastructuur. Op gebied van comfort en service zullen we er stevig op vooruit gaan. Het is zowel voor ons als de bezoekers alvast uitkijken naar de opening.”

Naast het nieuwe restaurant staat de vertrouwde spektakelhal waar in het hoogseizoen de animati eshow doorgaat. Voorlopig blijft dit gebouw onaangeroerd, maar in een later stadium zal dit mee opgenomen worden in het verlengde van het restaurant. Het is nog even afwachten tot welke doeleinden deze ruimte allemaal kan aangewend worden. Hoe dan ook; het ganse project mag alvast rekenen op een warm onthaal.

“We zullen er stevig op vooruit gaan.”

8

Zoo aCtUeeL

WerKen aan het nieUWe restaUrant schieten oPDINNer IS (aLMoSt) SerVeD


PUREE

• Fruit 2 uien in een grote pot, voeg 500-600 gr grof gesneden aardappelen (vastkokende) en 400-500 gr pompoenen toe.• Zet alles onder wat water met kippenbouillon en laat koken tot alles gaar is (ca. 20 min). • Afgieten, enkele minuutjes laten “drogen”• Draai dit alles door de passé-vite en voeg wat fi jngesnipperde bieslook, peper zout en 30 gram melkerijboter toe.

halloween mag intussen wel voorbij zijn, maar wie graag een keertje een ‘klassiek’ gerecht in een nieuwe uitvoering wil uitproberen, kan met de aankomende feestdagen familie en vrienden alvast aangenaam verrassen met het onderstaande recept.

Klassiekers in een moderner

jasje!

Mike Verbruggen, chef-kok

VOL-AU-VENTDe eerste stap is een bouillon maken. Dit kan je best één dag op voorhand doen.• Neem de grootste soepketel die je thuis hebt staan, doe hierin 1 vette soepkip, 1 fazant, 2-3 wilde duiven (meer mag natuurlijk altijd), voeg hierbij soepgroenten, peterselie, tijm, laurier, peperbolletjes, enkele teentjes look en zout. Laat dit geheel maar enkele uurtjes sudderen. Daarna zeven en het gevogelte apart bewaren.• Meng wat peper en zout onder 250 gram gemengd gehakt. Rol hier soepballetjes van en kook deze even in de kippenbouillon.• Pluk nu het afgekoelde gevogelte. De helft van de kip is teveel: bewaar dit apart. Indien je echt veel wild gebruikt, kan je het kippenvlees zelfs helemaal achterwege laten. Ook van de bouillon is er te veel: hiervan kan je een lekkere soep maken en het teveel aan kippenvlees verwerken.• Snijd 250 gram Parijse champignons (bruinkleurig) in partjes. Of je kan voor een lekkere variant gaan en in de supermarkt een assortiment van verschillende soorten zwammen kopen. Bak de champignons even aan in wat boter en zet aan de kant. • Schil een 250 gram selder en snijd in stukken van +/- 2cm. Even koken in bouillon en afgieten.

Nu zijn alle voorbereidingen gedaan en kunnen we aan de eigenlijke vol-au-vent beginnen.

• Laat in en grote pot 50 gram boter smelten en voeg hierbij 60 gram bloem: het papje dat je zo bekomt, noemt men een roux. Laat dit even “bakken” terwijl je onophoudelijk blijft roeren. Je zal merken dat je een koekjesgeur waarneemt.• Nu voeg je steeds meer en meer bouillon toe, steeds blijven roeren, tot je een mooie gebonden saus bekomt. • Voeg nu de balletjes, het gevogelte, de champignons en de selder toe en je vol-au-vent is klaar. Smakelijk!

Het is een heel werkje - persoonlijk maak ik dit in grote hoeveelheden, die ik daarna invries. Bovendien houd je nog een heerlijke gevogeltesoep als extraatje over. Dit recept kan met alle soorten gevogelte. Wie een jager kent, of zelf jager is, kan gerust wat meer wild gebruiken (bv. patrijs), maar gebruik steeds een soepkip voor de bouillon want wildvlees is veel te mager.

9

potteNKIJKeN

een FeesteLijK menU met een KLein haLLoWeentintjepoMpoeNpUree Met VoL-aU-VeNt VaN WILD


in de olmense zoo zijn er al twee musea te bewonderen met opgezett e zoogdieren en vogels. naast deze twee collecti es zal er in de toekomst ook een schedelcollecti e geïntroduceerd worden. De collecti e bestaat uit schedels van zoogdieren en vogels, waarvan enkele reeds in het bezit waren van de olmense zoo en andere zijn afk omsti g uit oude collecti es die aan de Zoo zijn gedoneerd. Wij gaan deze collecti e aan het publiek tonen omdat het een hoge educati eve waarde heeft en een heel leuke aanvulling is op de andere musea die wij al hebben.

Er kan veel van schedels en skelett en worden afgeleid. Denk bijvoorbeeld maar eens aan alle dinosauriërs die we kennen en zien in fi lms. Mensen hebben natuurlijk nooit samen geleefd met de dinosauriërs en we hebben dus alles wat we van ze weten kunnen afl eiden van fossiele bott en die gevonden zijn. Ook aan de schedels en skelett en van hedendaagse dieren valt veel af te leiden, bijvoorbeeld:

- is het een vogel of zoogdier- gaat het om een omnivoor (alleseter), carnivoor

(vleeseter), herbivoor (planteneter) - welke soort is het- wat is de leeft ijd van het dier - hoe zat het met de gezondheid van het dier- zijn er overeenkomsten en verschillen tussen

diverse soorten en families

Het grootste gedeelte van de collecti e komt uit oude collecti es van verzamelaars. Een klein gedeelte vindt zijn oorsprong in dieren die in de Zoo een natuurlijke dood gestorven zijn. Wanneer een dier in de dierentuin sterft , zal wanneer de doodsoorzaak onbekend is het dier worden onderzocht op ziektes of aandoeningen. Wanneer de doodsoorzaak bekend is, wordt beslist of het dier vernieti gd gaat worden of dat men het gaat opnemen in de collecti e van de zoo. In sommige gevallen gaan de gestorven dieren naar bijvoorbeeld een universiteit waar studenten er verder onderzoek op kunnen verrichten. Zo heeft de Olmense zoo al eens een jachtluipaard voor onderzoek afgestaan aan de Universiteit van Wageningen. Nadat de studenten hun onderzoek hadden verricht, kwam het overgebleven skelet terug naar de Olmense zoo. De schedel van dit dier zal terug te zien zijn in de collecti e.

10

scheDeLcoLLectie in De maaKHoU Je HooFD erBIJ


“een aangename klus”

Redacti e - Sander Lollinga, dierenverzorger/taxidermist

Sander Lollinga, verzorger van de roofvogels, is in bijberoep taxidermist (FAUNATIC) en heeft al verschillende schedels schoongemaakt en dieren opgezet voor de Olmense zoo.

Sander “Schoonmaken van een schedel of skelet is niet echt wat je noemt ‘een aangename klus’. We kunnen een niet schoon gemaakte schedel gewoon in de grond steken, een paar maanden wachten en hem dan weer opgraven. De schedel komt dan bruin naar boven en veel losse delen en tanden zullen aan de schedel ontbreken doordat ze in de grond zijn verdwenen. Ook het alom bekende uitkoken is een redelijk ti jdrovende klus; de schedel word moeilijk helemaal schoon, en lijmstoff en kunnen uit de schedel worden gekookt waardoor de schedel erg breekbaar wordt. Om de educati eve waarde te verhogen en intacte schedels te verkrijgen, gaan we dus anders te werk.

Mijn eigen methode is behoorlijk smerig maar wel met een bijzonder goed eindresultaat.

Eerst ontvlezen we de schedel. Spierweefsel, ogen en tong moeten we verwijderen om de onaangename geur iets te beperken. Vervolgens steken we de ontvleesde schedel in een pantykous. Zo verliezen we geen kleine delen zoals tandjes. Tenslott e dompelen we de ingepakte ontvleesde schedel onder in een emmer water met daarin een verwarmingselement. Het warme water versnelt het rotti ngsproces.Na enkele dagen, afh ankelijk van de groott e en de hoeveelheid vlees van de schedel, zal de schedel compleet schoon zijn.

Verschillende soorten dieren hebben veel vet in hun schedel, wat de schedel er geel doet uitzien. Dit vet krijgen we eruit door de schedel te ontvett en met wasbenzine of aceton. Na het ontvett en zullen we de schedel bleken met verdunde waterstofperoxide zodat de schedel een mooie witt e kleur krijgt en er schoon en fris uitziet. Als laatste lijmen we de losse delen aan elkaar met houtlijm en de schedel is klaar.

Er zijn nog tal van andere manieren om het anders te doen, maar ik verkies deze methode boven de andere. Het is weinig arbeidsintensief en het resultaat is alti jd goed. De geur, en deze is bijna niet te harden, nemen we er dan wel eventjes bij.”

Wanneer de collecti e precies te zien zal zijn, is nog niet met zekerheid te zeggen en ook over de locati e wordt nog gespeculeerd. Eenmaal deze verzameling tentoongesteld zal zijn, zijn we er zeker van dat deze zowel liefh ebbers als occasionele kijklusti gen zal weten te interesseren.

Sander “De informati e die men via deze materie kan putt en is heel breed. Misschien kunnen we al een ti pje van de sluier oplichten: alle honden stammen af van de wolf maar hoe kan het zijn dat een chihuahua er dan zo anders uit ziet? Je kan het zo gek niet bedenken of je kan dit via schedels afl eiden. Het zal alleszins een boeiende collecti e wezen.”

© O

lmen

se Z

oo

11

reportage


© Il

ona

Krijg

sma

2012

| W

ithan

dgib

bons


onze olifanten jenny en Kariba komen elk van een andere organisati e dan een standaard dierentuin. jenny moest optredens doen in het circus en Kariba moest rondjes lopen met kinderen op de rug. alhoewel dat dit voor de meeste mensen als “slecht” overkomt, was het voor de olifanten toch een vorm van bezigheid, iets dat we in de dierentuinwereld omschrijven als verrijking. omdat onze dieren dus toch iets moeten opgeven, is het onze taak om dit te vervangen door een gelijkaardige vorm van bezigheid.

We hebben gewacht tot nu met deze initi ati e omdat we eerst zeker moesten zijn dat we een vast perso-neelslid hadden die met de olifanten een band kon opbouwen. Een training aanleren aan iemand die hier mogelijk maar ti jdelijk werkt, is namelijk niet ideaal. Onze nieuwe verzorger James Kgwedi is dan ook blij dat hij deze training heeft mogen meemaken. James heeft al wel ervaring met olifanten maar de Zuid Afrikaanse safarikampen waar de verzorgers en bezoekers vrij contact hebben met de olifanten zijn toch heel anders.

oLIFaNteN eN VerZorger IN opLeIDINginitiatie traininG oLiFanten

© t

obia

s Dor

nbus

ch

Bioloog Robby licht even toe:

“We doen dit in de vorm van training. Deze training is het aanleren van bewegingen op commando, maar deze hebben als hoofdfuncti e niet het plezier van het publiek te versterken, maar wel de verzorging van de olifant zelf.

Vooral het aangeven van alle 4 de poten is een belangrijke beweging om de pootverzorging correct te doen. Olifanten zijn de zwaarste landdieren en iedere poot moet immers elke dag enkele tonnen gewicht dragen. Aangezien wij met protected contact werken, wat wil zeggen dat we niet bij de olifant in het hok gaan, is targett raining de beste manier van werken. Bij targett raining is het de bedoeling dat de dieren een target aanraken met een lichaamsdeel doorheen een ‘venster’ in het hekwerk, het trainingsluik… Er zijn verschillende commando’s voor diverse lichaamsdelen.

Gelukkig hadden wij in het verleden reeds een goed contact met dipl Biol. Tobias Dornbusch van Elefanten-Schutz Europa e.v. Hij had al ervaring met het aanleren van dierentuintraining bij olifanten die uit een niet dierentuinsituati e kwamen en hij was bereid om bij ons een ti jdje te komen werken om zijn ervaringen met onze olifantenverzorgers te delen.

In een later stadium zou het kunnen dat we een manier gaan zoeken dat ook ons publiek deze trainingsessies mee kan observeren. Dit mag dan wel niet het eerste doel zijn, maar het zal alleszins wel een meerwaarde wezen.”

“Targettraining, de beste manier”

14


Robby Van der Velden, Bioloog

INterVIeW Met toBIaS

Is de training zonder rechtstreeks contact met mensen voor de olifanten iets leuk?

tobias “Das Haltungssystem geschützter Pfl egerkontakt bedeutet nicht nur, dass die Tierpfl eger von den Elefanten geschützt sind. Sondern es bedeutet auch, dass die Elefanten unter weniger Stress stehen und auch nicht vom Menschen dominiert werden. Deshalb basiert das „Medical-Training“ nur auf der positi ven Verstärkung, also der Belohnung durch Futt er. Es wird von den Elefanten nur freiwillig durch gegenseiti ge Kooperati on mit den Tierpfl egern durchgeführt. Es gibt keine Bestrafung. Es ist wichti g, dass das Training den Elefanten Spaß macht und dass es ganz entspannt und Stresslos durchgeführt wird. Sonst streiken die Elefanten irgendwann und arbeiten nicht mehr mit. . Der Elefant ist im Protected Contact der Boss und darf selbst über seinen Tagesablauf besti mmen. Diese Selbstbeststi mmung ist ganz wichti g, damit die Elefanten ausgeglichen und entspannt sind, außerdem steigert es das Selbstbewusstsein des Elefanten.”

Hoe is de het eerste contact met onze olifanten meegevallen?

tobias “Jenny und Kariba haben von Anfang an sehr moti viert am Training teilgenommen. Es zeigte sich, dass Kariba die intelligenter der beiden Elefantenkühe ist, weil Kariba die Befehle schneller lernt. Sie sehnt sich nach Anerkennung. Kariba kann auf ihrem rechten Auge fast nichts sehen, deshalb hatt e sie sich am Anfang des Trainings immer erschreckt, wenn James oder Tobias sie mit der Stange am rechten Vorderbein angeti ppt haben. Doch inzwischen hat sie sehr großes Vertrauen aufgebaut und erschreckt sich auch auf ihrer blinden Seite nicht mehr. Aber auch Jenny gibt sich viel Mühe und macht gut beim Target-Training mit. Sie ist immer sehr Stolz, wenn sie etwas richti g gemacht hat, denn die Lobe der Tierpfl eger begleitet sie mit einem zufriedenen Brummen. Leider steht sie sich durch ihr regelmässiges Stereotypes Weben oft selbst im Weg, weil ihr das Weben manchmal wichti ger ist als das Training. Aber das ist okay, denn beim Target-Training besti mmt der Elefant ob und wie lange das Training dauert.”

Is er geen jaloezie tussen de 2 dames?

tobias “Jenny und Kariba sind inzwischen fast unzertrennliche Freundinnen geworden. Es ist jeden Morgen ein großes Spektakel, wenn sie sich auf der Außenanlage begrüßen: Sie trompeten laut, berüsseln sich freundlich und wedeln mit den Ohren, was ein Zeichen für Freude ist.”

Na 2 weken training kon je al met de voetverzorging beginnen, was het al hard nodig?

tobias “Besonders bei Kariba war die Fußpfl ege dringend notwendig. Die opti male Versorgung der Elefanten im Olmense Zoo ist damit sichergestellt, weil es in Zukunft die Arbeit von Tierärzten deutlich erleichtern wird und die Elefanten sich nun auch im geschützten Pfl eger-Kontakt gefahrlos und problemlos dirigieren lassen.”

En ten slott e had hij nog dit te melden;

tobias “Die Elefanten danken uns täglich auf ihre Weise: Durch ein entspanntes, stressloses und sehr zufriedenes verhalten.”

Links: voor Rechts: na

15

reportage


© o

lmen

se Z

oo, e

.a.

“Ze zijn hun diploma waard ...”

Ook volgens leerkracht en projectbegeleider Dorien Claes werpen de inspanningen van de afgelopen jaren hun vruchten af.

“Vier jaar geleden werd een project opgestart waarbij mijn leerlingen van het zevende specialisati ejaar dierverzorging kooiverrijking moesten maken voor de dieren van de Olmense Zoo. Toen na een gans jaar van hard werken, bijschaven en modelleren de kooiverrijking getest werd in Olmen, waren alle betrokkenen het unaniem eens: die eerste samenwer-king was een succes. We zijn inmiddels vier jaar verder. Die jaren van ervaring hebben ons heel wat kennis en ti ps opgeleverd, waardoor de leerlingen elk jaar creati ever en beter uit de hoek kunnen komen. Hierdoor wordt het niveau van de ontwerpen elk jaar weer een beetje beter.Dat het project ook dit jaar weer geslaagd is, is duidelijk te merken in dit arti kel. Ik wil, in naam van mijn school en van mezelf, iedereen in de Olmense zoo oprecht bedanken voor al hun steun en medewerking. Dankzij hen kunnen mijn leerlingen elk jaar weer bewijzen dat ze hun diploma waard zijn!” aldus Dorien Claes, Sint Jozefi nsti tuut Geel - Departement Landbouw, Opti e Dierenzorg.

enrichment i.s.m. sint-joZeFinstitUUt GeeLNIeUW SpeeLgoeD Voor oNZe DIereN (2)

reeds verschillende jaren op rij verwelkomt de olmense Zoo de leerlingen dierenzorg van het sint- jozefi nsti tuut in Geel, departement landbouw, in het kader van hun enrichmentproject. het is een uitdaging voor de studenten om telkens vernieuwend of origineel uit de hoek te komen om iets in elkaar te steken waardoor het leven van dierentuindieren gevarieerder kan worden. in ons vorige zoomagazine lieten we al enkele studenten aan het woord. in deze editi e blikken we samen met de overige ‘dierenverzorgers-in-spe’ terug op hun realisati es en ervaringen.

“Dergelijke projecten vragen ti jd en energie van zowel de studenten als de leerkracht en de andere projectbegeleiders.” vertelt bioloog Robby. “We zien elk jaar steeds meer innovati eve werken verschijnen en dat bewijst dat er een mooi evenwicht bestaat tussen enerzijds de kwaliteit van de hele organisati e die vooral door de leerkracht mee gestuurd wordt en de effi ciënti e van de studenten om een duurzaam en goed doordacht systeem te ontwikkelen. De moti vati e ligt dan ook heel hoog vermits de resultaten ook meteen kunnen ingeschakeld worden als ze op punt staan. We kijken alvast uit naar de werken die in het schooljaar 2012 - 2013 zullen aangeboden worden.”

16


Redactie - Studenten Sint-Jozefinstituut Geel

Project “otter” - by Lientje

the making off

Lientje “Oorspronkelijk bestond mijn enrichment uit 2 buizen die in elkaar geschoven werden met in elk 3 gaten. De otter zou met de binnenbuis moeten draaien zodat de gaten gelijk stonden met die van de buitenbuis. Dan zou het voedsel er uit vallen. Omdat dit te moeilijk te realiseren was, heb ik mijn ontwerp vereenvoudigd en gekozen voor een bamboebuis met gaten. Dit oogt bovendien ook mooier dan een PVC-buis voor de bezoekers.”

in de praktijk

Lientje “De kleinklauwotters gingen er eigenlijk vrij snel op af. Ook de rode maki’s mochten eens uittesten. Ze waren eerst wat bang, maar toen we niet in de buurt waren, zag je hen toch er mee bezig zijn.Ik denk dat mijn enrichment uiteindelijk toch geslaagd was.”

Wat vond je van deze opdracht?

Lientje “Het was een fijne opdracht. Je moet wel aan veel dingen denken: komen de handjes niet vast te zitten , kunnen de verzorgers het proper maken, kan je het voedsel goed inbrengen, … . ”

Project “chimPansee” - by bjorn

the making off

Bjorn “Ik heb gekozen voor de chimpansees. De basis van deze enrichment bestaat uit 2 stevige materialen: een plastic buis (diameter 9cm - wanddikte 7 mm) waaraan stukken brandslag (diameter 4 en 8cm) bevestigd worden met behulp van bouten. Alles wordt netjes afgerond zodat de dieren zich niet kunnen kwetsen. In de brandslangen worden ‘zakjes’ van verschillende maten gemaakt waar allerlei lekkers in verstopt kan worden. De openingen variëren ook zodat de dieren moeite moeten doen om het voedsel er uit te halen. Door de buis wordt een stuk brandslang als speeltrektuig. Dit geheel wordt stevig vastgemaakt aan het klimrek in het binnenverblijf.”

in de praktijk

Bjorn “Dit stuk heb ik helaas nog niet kunnen doen vermits de chimpansees met het mooie weer niet binnen wilden. Tijdens mijn stageperiode bleek dit project toch succesvol te zijn. De buis maakt nu deel

uit van het klimrek en Izzy, de jongste chimpansee, blijkt regelmatig te slingeren aan de slangen.” Wat vond je van deze opdracht?

Bjorn “Er waren hele leuke projecten uitgewerkt en de reacties van de dieren waren ook leuk. De reactie van de bruine beren op de rendieren vond ik zeer merkwaardig maar zeer tof om te zien.”

17

reportage


Project “caPUcijn” - by mieKe

the making off

Mieke “De Olmense Zoo heeft 19 capucijnen en ik vind persoonlijk dat ze een heel mooi verblijf hebben. Op basis van een autoband wil ik iets maken voor deze acti eve apen. Het doel is dat ze op de band springen, deze moeten bewegen zodat het voedsel in de band richti ng de gaten rolt.”

in de prakti jk Mieke “De band vulde ik met fruit en dode kuikens. De capucijnapen gingen direct naar mijn band nog voordat deze omhoog hing. Toen hij gemonteerd was, slaagden de apen er op enkele minuten ti jd in om al het voedsel uit de band te halen. Nadien sprongen af en toe de apen er nog eens op. Waarschijnlijk wordt de echte interesse gewekt als er ook wel degelijk eten in zit. ”


Mieke “Ik vind mijn enrichment geslaagd omdat hij lang kan meegaan en ook bij andere apensoorten kan ingeschakeld worden. Je leert ook veel over de reacti es van de dieren op vreemde voorwerpen in hun omgeving. De capucijnapen, beren en leeuwen gingen direct op hun doel af. Terwijl andere dieren niet goed wisten wat ze er van moesten denken. Als er minder volk bij het verblijf stond, raapten de meeste dieren toch hun moed bij elkaar om hun nieuwe speelgoed uit te testen.”

© o

lmen

se Z

oo, e

.a.

18



Redacti e - Studenten Sint-Jozefi nsti tuut Geel

Project “DooDshooFDaaPjes” - by tina

the making off

tina “De Olmense Zoo gaf aan dat we best geen vezelplaat mochten gebruiken. Best kon ik ook gaatjes van 2,5 cm gebruiken zodat de aapjes zeker hun kop er niet konden doorheen steken. Ik denk dat ze het een mooie en goed uitgewerkte kooiverrijking vonden. Ze zeiden dat het handig was dat ik aan de ketti ng karabijnschroeven had bevesti gd zodat ze het ontwerp gemakkelijkerkonden ophangen.”

in de prakti jk

tina “In het begin waren de aapjes nieuwsgierig. Ze gingen er naar toe en renden dan terug weg. Ze waren het aan het verkennen, wat de bedoeling was. In de namiddag waren ze er echt volop mee bezig. Ze haalden er voedsel uit, hingen eraan te slingeren. Ze kozen duidelijk niet voor de gemakkelijke weg om uit de standaard schalen fruit te nemen. Dus de opdracht is zeker gelukt.”


tina “Het is een superleuke ervaring die me alti jd zal bijblijven.”

Project “tijGer” - by sePPe

the making off

Seppe “Het ontwerp voor de ti jgers was goedgekeurd en echt veranderingen heb ik niet moeten doen, anders zou dit de stevigheid van de constructi e weg halen. Ook de kostprijs van dit project viel goed mee: wat harpsluiti ngen, een ketti ng en enkele grote traktorbanden die ik via mijn vader van een boer kon krijgen.”

in de prakti jk

Seppe “Heel het verblijf was opnieuw ingericht en hierdoor was de ti jger afgeleid. Hij had helaas weinig aandacht voor het ontwerp, speelde er niet meteen mee maar was er ook niet echt bang van. De nieuwigheden in zijn verblijf zullen te veel geweest zijn. Verder vond ik het wel een geslaagde opdracht.”


Seppe “Het vraagt zeker wat denkwerk, niet alleen om het in elkaar te steken, maar ook om zo’n groot object te vervoeren. Ik kan de leerlingen van het volgende jaar aanraden om van te voren over alles goed na te denken.”

Project “LUiPaarD” - by sebastiaan

the making off

sebasti aan “Ik wou een big uit papier-maché maken voor mijn enrichment opdracht. Hier jaagt de panter op. Met toiletpapier, kartonnen buizen en ballon maakte ik het lichaam. Voor de afwerking was kinderverf het beste vermits dit niet schadelijk is voor mens en dier. Ik kreeg zowel van het personeel als van mevrouw Claes goede opmerkingen over mijn enrichment opdracht.”

in de prakti jk

sebasti aan “Het duurde even voor het mannetje de big had opgemerkt. Toen hij er mee begon te spelen, schoot er na verloop van ti jd niks meer van over.”


sebasti aan “ Ik ben er heel tevreden mee. Alles is prima verlopen, zowel de opbouw als de demonstrati e.”

19

reportage


Project “caracaL” - by sheLLy

the making off

shelly “Mijn eerste bedoeling was een constructi e van weipalen te maken waar autobanden hingen om de caracals te voederen. De dierenverzorgers stelden voor om de verti cale weipaal te vervangen door een ketti ng zodat er meer beweging zou inzitt en en de dieren meer moeite moesten doen om hun voeding te krijgen. De autobanden moesten ook vervangen worden door scooterbanden omdat autobanden te groot waren in het verblijf.”

in de prakti jk shelly “De dierenverzorgers had kuikens in de banden gedaan. Ze waren niet zichtbaar, dus beide caracals toonden weinig interesse. Na een ti jdje sloeg toch één caracal met zijn poot tegen het toestel zodat deze bewoog en ze de kuikens konden zien. Ze begonnen het toch wat door te hebben, maar in het begin deden ze het toch nog rusti g aan om zeker te weten wat dit toestel nu juist was. Toen ik later op de dag nog eens ging kijken was een caracal nog alti jd nieuwsgierig aan het toestel aan het ruiken terwijl de andere caracal van op een afstand stond toe te kijken. ”

© o

lmen

se Z

oo, e

.a.


shelly “Ik vond het een zeer interessante opdracht: je kon zo de reacti es zien van verschillende diersoorten of de uiteenlopende reacti es van meerdere dieren in hetzelfde verblijf. Hoe simpel het ontwerp ook was, je zag dat de dieren ervan genoten.Als ti p zou ik zeggen dat je niet iets heel duur moet maken om de dieren te kunnen vermaken, de meeste van ons hebben maar enkele euro’s betaald en het waren zeer geslaagde ontwerpen. Je kan best ook proberen in te schatt en wat de omvang van je onderwerp gaat zijn. Zo waren bij mij de banden te groot. Je kan ook teveel je best willen doen, iets dat veel te moeilijk is willen maken, terwijl de dieren ook simpele dingen appreciëren.”

Redacti e - Studenten Sint-Jozefi nsti tuut Geel

20

reportage



De afgelopen 5 jaren is Halloween tot één van de populairste evenementen van onze dierentuin uitgegroeid. Sterker nog: we merken zelfs dat onze Halloweentocht steeds meer een begrip begint te worden samen met de andere griezel- en heksentochten die in oktober en november in onze regio plaatsvinden. Dit jaar kozen we ervoor om onze dierentuin onder te dompelen in één groot thema: “foute TV-programma’s”, weliswaar in een halloweenjasje gestoken. Het thema leende zich perfect om er een gevarieerde tocht van te maken waar zowel gezinnen als de meer fervente halloweenvierders hun gading in konden vinden. Soms was het schrikken geblazen, andere momenten werd er vooral op entertainment gewerkt. De meesten vinden het totaal vooral een sfeervolle happening die niet echt te vergelijken valt met andere tochten, en juist daarom ook leuk blijft om ieder jaar weer te bezoeken. Met een ploeg van maar liefst 100 fi guranten in het park, ca. 15 horecamedewerkers en enkele technici ter plaatse, kunnen we stellen dat we de sterkst bemande halloweenhappening tot hier toe hebben gehad. De directi e wil iedereen in deze geöliede machine bedanken voor hun bloed, zweet en tranen (van voldoening), en hun onstuitbare inzet om dit evenement tot een jaartopper te maken. Maar er is zelfs meer ...

Vorig jaar dachten we aan het plafond te zitt en qua opkomst, maar dit jaar wist ook u ons te verbazen. De 957 aanwezigen op vrijdagavond en 2015 bezoekers op zaterdagavond overtroff en onze verwachti ngen. We willen u dan ook danken voor de massale opkomst.

Op naar het volgende jaar!

De Olmense Zoo wil alle medewerkers, fi guranten, de catering en de vrijwilligers bedanken voor hun onstuitbare enthousiasme. Dankzij hun inzet is dit Halloweenevenement meer dan een succes geworden.

zelfs meer ...

21

BeZoeKerStIp

haLLoWeen 2012 - een WeeKenD Dat recorD VerbraKWHat’S oN tHe prograMMe?


WIST JE DAT ?

De agouti’s worden ook wel eens de tuinmannen van de jungle genoemd omdat de vergeten zaden en noten die ze begraven hebben vaak uitschieten.

Als ze schrikken dan kunnen ze ‘blaffen’.Hun schuwe aard is volkomen natuurlijk aangezien ze prooi zijn voor zeer veel soorten junglebewoners, inclusief mensen.Met hun scherpe tanden zijn ze de enige krakers van de paranoot.

Met hun scherpe tanden zijn ze de enige krakers van de paranoot.

start hier

22

BeeSteNBeNgeLS

sPeeL met ons meeFUN-pagINa

Breng de Agoutinaar zijn geliefde

paranoot !


Marti ne Cools

“Oooh denneboooom, oooh denneboooooom, ...”

Gustaaf Op de Weerdt“Komaan, laten we eens een tandje bijsteken!”

Marijke Poel“La cucaracha,la cucarachaaaa...”

Mylan Berden

“Yes, I know. I’m one big pussy!”

23

geSpot IN De Zoo

beZoeKers ZeGGen het met beeLDenBeeStIge pLaatJeS

BeeSteNBeNgeLS doolhof - oplossing

Beste lezer,

Iedere maand ontvangen we foto’s van onze

dierentuin. In deze rubriek selecteren we de

mooiste en leukste plaatjes uit de afgelopen

maanden.

Heb je ook een unieke foto die de moeite

waard is of heb je een leuke tekening van

onze dieren gemaakt? Mail hem ons op

[email protected] en wie weet, staat deze

volgende keer ook in dit zoomagazine!


zoomagazine 2012/4

Documents

Transcript of zoomagazine 2012/4