Grundlagen der Paläoökologie Mitteleuropas Bronzezeit 20.1.2015.

Post on 06-Apr-2016

214 views 0 download

Transcript of Grundlagen der Paläoökologie Mitteleuropas Bronzezeit 20.1.2015.

Grundlagen der

Paläoökologie Mitteleuropas

Bronzezeit

20.1.2015

Archäoabotanik in Hüsby

Pollenanalyse und MakrorestuntersuchungenW. Dörfler & H. Kroll, Kiel

Proben 1-4: Sandblock der ersten Bauphase

Proben 5-8: Westprofil

Proben 9-10: Nordprofil

Proben 10 u. 11: Nordprofil

Proben 12 u. 13: Pflugspuren

Proben 14 bis 21: Nordprofil außerhalb des Steinkreises und Pflugspuren

•Variable Pollenerhaltung

•Kein Ackerbau auf der Fläche unter dem Hügel

nachzuweisen

•Der dunkle, humose Kern besteht aus Waldboden mit

etwas Heide

•Soden aus dem Hügelauftrag stammen von Heide- und

Ackerflächen

•Außerhalb des Steinkreises hat sich ein mittelalterliches

Kolluvium erhalten

MakrorestanalysenFN 70: aus Sode Bauphsae IIFN 23: Kernhügel, im Block, MitteFN 22: Kernhügel, im Block, obenFN 69: Sode in Bauphase IIFN 24: Kernhügel, im Block, untere SchichtFN 62: Hügelschüttung Bauphase IIFN 60: Hügelschüttung Bauphase IIFN 33: Kernhügel aus unterer SchichtFN 64: Hügelschüttung Bauphase IIFN 72: Aus Sode, Bauphase IIFN 65: Hügelschüttung Bauphase II

Hüsby, Grabhügel 23, Pflanzenfunde.

Die untersuchten Proben haben zahlreiche Pflanzenfunde weniger Taxa ergeben. Eine Erhaltungsauslese hat nur stabile Pflanzenreste überdauern lassen, die aber in Massen. Die Mehrzahl der Taxa sind Unkräuter einer landwirtschaftlich genutzten offenen Fläche, die sandig und basenarm, aber auch durchaus stickstoffreich ist. Die mit dem bloßen Auge erkennbaren Heidehölzer prägen nicht den Gesamtaspekt, den bestimmen die Unkräuter. Die Proben sind einheitlich, nur wenig variierend.

S ta ra R ze ka

52°1

4’52

°10’

52°0

6’52

°02’

51°5

8’51

°50’

51°4

6’51

°42’

16°16 ’ 16°22’ 16°28’ 16°34 ’ 16°40’ 16°46’

16°16 ’ 16°22’ 16°28’ 16°34 ’ 16°40 ’ 16°46 ’

52°1

4’52

°10’

52°0

6’52

°02’

51°5

8’51

°50’

51°4

6’51

°42’

51°5

4’

51°5

4’

LESZN O

ŚM IG IEL

KO ŚCIAN

LESZN O

BR U SZC ZEW O

¯l… ski Rów

O dra

K rzyck i Rów

Kopanica

Mo g ie ln ic a

R ów Wć

ysokoś

W arta

S am ica

Ka

c

n a ³ Ko ¿ia µ s k i

K na a³ Obry

Po³u

dniw

y Ka

n . O

bry

P ó³nocny Kan. O bry

N azwy m iast Pziom nice PoniŸej 80m 80m 100 m 120m 140m

Ró w

z

Rc

obyµ

s ki

Rów

Lub

o µs k

i

R ów Pol ks i

Mas

³ ów

ka

Jeziero Wonieść

Woniesc-See: Serie II 0m - 8m, Serie III 10m - 22 m

Stratig

raphie

22 m

23m

24 m

20 m

21m

ac

18 m

19 m

15 m

16 m

17 m

r

t

wx

uv

yz

ab

aa

s 98,8

1892,0

q

p

98,2(+2)

16-17

17-18

15-16

m

l

k96,7(+8)

97,0

1502,1

1695,3

14 mj

14-15

i 1001400,91405,4

101,5

101,02140,22145,2 20-21

2246,7

95,019-20

2039,2

r

t

94,3

101,0

17-18u

v

wx

z

aa

y

18-19

s

1838,3

1939,31930,0

1962,81944,2

q

96,5

p

100,0

m

on

14-15

15-16

16-17

l

k

89,4(+7,5)1517,7

1579,5

1540,2

1640,2

1715,2

1736,7

1754,41744,0

102,013-14

j1442,1

12-13

i

11-12

10-11

102,5(+5)

1394,8

1340,1

101,5

000-1

Serie II Serie III

22 m

23m

24 m

20 m

21m

18 m

19 m

16 m

17 m

15 m

14 m

13 m

12 m

11 m

10 m

9 m

8 m

7 m

5 m

6 m

0

4 m

2 m

3 m

1 m

Woniesc See bei Smigiel, Nordwest-Polen

(Wassertiefe 13,6 m)

7 m

11-12

10-11

13 m

12 m

11 m

10 m

9 m

8 m

h

97,0(+7)13-14

12-13

97,51203,9

1300,9

g

f97,5(+4)

h

1238,5

1230,5

1280,0

g

f

1126,9

1137,5

9-101030

8-9

923,5928,5

719,5

7-8

6-7724,5

824,5

105

102

104,5

6 m

5 m

4 m

3 m

2 m

1 m1-2

5-6

101614,5

4-5

508,5513,5

3-4408,5

99,52-3

302,5307,5

0-1

1-2

100,5

102,5

203

92,0

101,0

99

100

100

101

Stratig

raphie

22 m

23m

24 m

20 m

21m

ac

18 m

19 m

15 m

16 m

17 m

r

t

wx

uv

yz

ab

aa

s 98,8

1892,0

q

p

98,2(+2)

16-17

17-18

15-16

m

l

k96,7(+8)

97,0

1502,1

1695,3

14 mj

14-15

i 1001400,91405,4

101,5

101,02140,22145,2 20-21

2246,7

95,019-20

2039,2

r

t

94,3

101,0

17-18u

v

wx

z

aa

y

18-19

s

1838,3

1939,31930,0

1962,81944,2

q

96,5

p

100,0

m

on

14-15

15-1 6

16-17

l

k

89,4(+7,5)1517,7

1579,5

1540,2

1640,2

1715,2

1736,7

1754,41744,0

102,013-14

j1442,1

12-13

i

11-12

10-11

102,5(+5)

1394,8

1340,1

101,5

000-1

Serie II Serie III

22 m

23m

24 m

20 m

21m

18 m

19 m

16 m

17 m

15 m

14 m

13 m

12 m

11 m

10 m

9 m

8 m

7 m

5 m

6 m

0

4 m

2 m

3 m

1 m

Woniesc See bei Smigiel, Nordwest-Polen

(Wassertiefe 13,6 m)

7 m

11-12

10-11

13 m

12 m

11 m

10 m

9 m

8 m

h

97,0(+7)13-14

12-13

97,51203,9

1300,9

g

f97,5 (+4)

h

1238,5

1230,5

1280,0

g

f

1126,9

1137,5

9-101030

8-9

923,5928,5

719,5

7-8

6-7724,5

824,5

105

102

104,5

6 m

5 m

4 m

3 m

2 m

1 m1-2

5-6

101614,5

4-5

508,5513,5

3-4408,5

99,52-3

302,5307,5

0-1

1-2

100,5

102,5

203

92,0

101,0

99

100

100

101

252

102152202252302352402452502552602652702752802852902952

1002105211021152120212521302135214021452150215521602165217021752180218521902195220022052210221522202

Tiefe

20 40 60 80 100

Bäume

Sträuc

her

Zwergs

träuc

her

Gräser

Kräuter

20 40 60 80

Pinus

20 40

Betula

20

Alnus

20

Quercu

s

Ulmus

Tilia co

rdata

Fraxinus

Fagus

20

Carpin

us Typ

e

20

Corylus

Heder

a

Canna

bis Ty

pe

Cerea

l Sum

20

Secale

Fagop

yrum

Centau

rea cy

anus

Plantag

o lan

ceola

ta Typ

e

Rumex

aceto

sa Ty

pe

Cheno

podiac

eae T

ype

Artemisi

a

20

Gramine

ae ex

cl. C

ereali

a

Callun

a

Pteridium

100 200 300

Pedias

trum

Eutrophie-ZeigerSiedlungszeigerSträucherBäume

WONIESC-SEE2.7.08WON%LPdiagramm.tgx161 Proben und 245 Typen

Analyse: C. Floors, UFG Uni-Kiel

1000 AD

700 AD -------

400 AD -------

Chr. Geb. ------

400

700 -------

1200

1600

2200 -------

2800

34004100

4800

5500 -------

NL

BZ

VEZ

RKZVWZ

MA

NZ2

52102152202252302352402452502552602652702752802852902952

1002105211021152120212521302135214021452150215521602165217021752180218521902195220022052210221522202

Tiefe

20 40 60 80 100

Bäume

Sträuc

her

Zwergs

träuc

her

Gräser

Kräuter

20 40 60 80

Pinus

20 40

Betula

20

Alnus

20

Quercu

s

Ulmus

Tilia co

rdata

Fraxinus

Fagus

20

Carpin

us Typ

e

20

Corylu

s

Hedera

Canna

bis Ty

pe

Cerea

l Sum

20

Secale

Fagop

yrum

Centau

rea cy

anus

Plantag

o lan

ceola

ta Typ

e

Rumex

aceto

sa Ty

pe

Cheno

podiac

eae T

ype

Artemisi

a

20

Gramine

ae ex

cl. C

ereali

a

Callun

a

Pteridium

100 200 300

Pedias

trum

Eutrophie-ZeigerSiedlungszeigerSträucherBäume

WONIESC-SEE2.7.08WON%LPdiagramm.tgx161 Proben und 245 Typen

Analyse: C. Floors, UFG Uni-Kiel

1000 AD

700 AD -------

400 AD -------

Chr. Geb. ------

400

700 -------

1200

1600

2200 -------

2800

34004100

4800

5500 -------

NL

BZ

VEZ

RKZVWZ

MA

NZ

Late Bronze-Age 1100 to 800 cal. BCMiddle Bronze-Age 1600 to 1100 cal. BCEarly Bronze-Age (Aunjetitzer Kultur) 2100 to 1600 cal. BC

Late Bronze-Age 1100 to 800 cal. BCMiddle Bronze-Age 1600 to 1100 cal. BCEarly Bronze-Age (Aunjetitzer Kultur) 2100 to 1600 cal. BC

Late Bronze-Age 1100 to 800 cal. BCMiddle Bronze-Age 1600 to 1100 cal. BCEarly Bronze-Age (Aunjetitzer Kultur) 2100 to 1600 cal. BC

Late Bronze-Age 1100 to 800 cal. BCMiddle Bronze-Age 1600 to 1100 cal. BCEarly Bronze-Age (Aunjetitzer Kultur) 2100 to 1600 cal. BC

Zone I: Late Neolithic 2530 to 2200 cal. BC

Zone J: Early Bronze-Age (Aunjetitzer Kultur) 2100 to 1810 cal. BC

Zone K: Early Bronze-Age (Aunjetitzer Kultur) 1810 to 1730 cal. BC

Zone L: Early Bronze-Age (Aunjetitzer Kultur) 1730 to 1640 cal. BC

Zone M: Middle Bronze-Age 1640 to 1530 cal. BC

Zone N: Middle Bronze-Age 1530 to 1360 cal. BC

Zone O: Middle Bronze-Age 1360 to 1270 cal. BC

Zone P: Middle Bronze-Age 1270 to 1060 cal. BC

Zone Q: Late Bronze-Age 1060 to 970 cal. BC

Zone R: Late Bronze-Age 970 to 900 cal. BC

1100 bis 800 cal. BC: Spätbronzezeit

1600 bis 1100 cal. BC: Mittlere Bronzezeit

2100 bis 1600 cal. BC: Frühbronzezeit

R: 970 bis 900 cal. BC +Q: 1060 bis 970 cal. BC ++P: 1270 bis 1060 cal. BC ±O: 1360 bis 1270 cal. BC +N: 1530 bis 1360 cal. BC --M: 1640 bis 1530 cal. BC -L: 1730 bis 1640 cal.BC +K: 1810 bis 1730 cal. BC ± J: 2200 bis 1810 cal. BC ++

Lake Wonieść Pollen percentage REVEALS model of vegetation cover

Lake Wonieść Pollen percentage REVEALS model of vegetation cover

Das war‘s