ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Α’...

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΚΥΔΩΝΙΑΣΜΙΧΕΛΑΚΗ ΜΕΛΙΝΑ

ΤΜΗΜΑ:Α3

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΓΙΑΝΝΑΡΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

ΤΙΤΛΟΣ:

Οι γνώσεις και οι απόψεις των συμμαθητών μου για τον Κινηματογράφo

Χανιά 2009

Οι γνώσεις και οι απόψεις των συμμαθητών μου για τον κινηματογράφοΜιχελάκη Μελίνα

Περιεχόμενα1) Τα πρώτα έξι στοιχεία 3-5 σελ.

2) Πληροφοριές: 7-48 σελ.

i. Εισαγωγη 7 σελ.

ii. Προδρομοι του κινηματογράφου 8-9 σελ.

iii. Ο κινηματογράφος ως τέχνη 9-10 σελ.

iv. Εγχρωμος κινηματογράφος 10-12 σελ.

v. Ψευδαίσθηση της κίνησης 12 σελ.

vi. Κινουμενες ζωγραφίες 12 σελ.

vii. Κινούμενες εικόνες 12 σελ.

viii. Σελλιλόιντ και κινητοσκόπιο 13-14 σελ.

ix. Το πρώτο πραγματικό φίλμ 14-15 σελ.

x. Πρώτη ταινία 16 σελ.

xi. Προσθήκη χρώματος 16-18 σελ.

xii. Ξένος κινηματογράφος : 18-32σελ.

1. Περίοδος Α’ 19-23 σελ.

2. Περίοδος Β΄ 24-29 σελ.

i. Χολιγουντ 28-29 σελ.

3. Περίοδος Γ’ 29-32 σελ.

xiii. Ελληνικός κινηματογράφος 33-45 σελ.

xiv. Θερινός κινηματογράφος 46-48 σελ.

3) Πειραματικό μέρος 49-68 σελ.

4) Τα τελευταία έξι στοιχεία 69-73 σελ.

5) Παράρτημα 74-77 σελ.

2


ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΕΞΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΟΥ

ΤΙΤΛΟΣ

Οι γνώσεις και οι απόψεις των συμμαθητών μου για τον κινηματογράφo

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

Ο κινηματογράφος αποτελεί ένα μέσο ψυχαγωγίας το οποίο έχει

αναπτυχθεί πολύ τα τελευταία χρόνια και είναι προσιτό σε όλο το κοινό. Στις

μέρες μας εκτός από την ψυχαγωγία που μας προσφέρει είναι και μάθημα το

οποίο μπορεί κάποιος να το σπουδάσει. Μέσα από τις ταινίες που προβάλλει

μας ενημερώνει κιόλας και μας πληροφορεί για διάφορα θέματα. Ο

κινηματογράφος άρχισε να αναπτύσσεται το Δεκέμβρη του 1895 όπου

παρακολούθησαν οι Παριζιάνοι την πρώτη ταινία. Ο ελληνικός

κινηματογράφος άρχισε να αναπτύσσεται πιο μετά και μάλιστα το 1906 με

ταινίες μικρού μήκους. Αλλά σαφώς ο ελληνικός κινηματογράφος δεν μπόρεσε

να φτάσει στο απόγειο που βρίσκεται ο αμερικάνικος κινηματογράφος.

Παρόλα αυτά πολλοί Έλληνες επισκέπτονται συχνά τον κινηματογράφο

και παρακολουθούν τις ταινίες του εξωτερικού. Μέσα από την έρεθνα μου

θέλω να μάθω ποιές είναι οι στάσεις και οι απόψεις των συμμαθητών μου για

τον κινηματογράφο και να διερευνήσω εάν έχουν σχετικές γνώσεις με το

θέμα της ερευνάς μου. Τέλος θεμελιώδη ερωτήματα που μέσω αυτών θέλω

να μάθω τι πιστεύουν οι συμμαθητές μου για αυτό το σύγχρονο μέσο

ψυχαγωγίας και αν τους αρέσει.

3


ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ ΠΟΥ ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΙ Η ΕΡΕΥΝΑ ΜΟΥ

Βασικός σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να καταγράψει και να

διερευνήσει όχι μόνο τις απόψεις και τις αντιλήψεις αλλά και τις στάσεις των

συμμαθητών μου για τον κινηματογράφο και την ιστορία του στο πέρασμα των

χρόνων.

Θεωρώ ότι η προσπάθεια καταγραφής θα πρέπει να λάβει σοβαρά

υπόψη μια σειρά από παραμέτρους οι οποίες υποθέτουμε ότι συνθέτουν το

συνολικό πλαίσιο ερμηνείας των αντιλήψεων και των απόψεων των

συμμαθητών μου .

Οι παράμετροι αυτοί αποτελούν και τους επιμερους στόχους της

ερευνάς δηλαδή αποτελούν ζητήματα προς διερεύνησει και μερικές από

αυτές είναι :

Η συχνότητα επίσκεψης των συμμαθητών μου στον κινηματογράφο.

Η συνολικότερη άποψη για τον κινηματογράφο.

Η προτίμηση τους σε ταινίες.

Εάν έχουν σχετική μόρφωση για τον κινηματογράφο.

Εάν ξέρουν σχετικά πράγματα για την ιστορία του.

Ποιες είναι οι πηγές από τις οποίες αντλούν πληροφορίες για το θέμα αυτό.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ

Μετά το πέρας της έρευνας, θα γίνει αξιοποίηση των ερευνητικών

πορισμάτων για να πληροφορηθούν οι συμμαθητές μου για τον κινηματογράφο

και να διευρύνουν τον ορίζοντα τους για αυτό το θέμα. Θα γνωστοποιηθούν

τα σημεία τα οποία θεωρούν οι συμμαθητές μου εμπόδιο για να επισκέπτονται

τον κινηματογράφο. Τέλος να ενημερωθούν για αυτό το θέμα και έτσι να

προσπαθήσουμε να κρατήσουμε ζωντανό τον κινηματογράφο, να βοηθήσουμε

στην εξέλιξη του και να προστατέψουμε τις ανάγκες που έχει.

4


ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Από την ερευνά μου υποθέτω ότι:

Ένα 90% των συμμαθητών μου πηγαίνουν στον κινηματογράφο.Λιγότεροι από τους μισούς πάνε συχνά στον κινηματογράφο.Οι περισσότεροι δεν πάνε συχνά στον κινηματογράφο διότι το εισιτήριο είναι

ακριβό. Λίγοι δεν πάνε συχνά στον κινηματογράφο διότι δεν έχουν καιρό.Γύρω στο 60% των συμμαθητών μου είδαν στην ηλικία των 7 ετών το πρώτο

τους κινηματογραφικό έργο.Το 80% των συμμαθητών μου πιστεύω ότι τους αρέσει να βλέπουν θρίλερ και

περιπέτειεςΛιγότεροι από τους μισούς θα επισκέπτονται τον θερινό κινηματογράφο.Αρκετοί θα χαρακτηρίσουν τον ελληνικό κινηματογράφο καλό.Πολλοί θα ξέρουν πότε παρακολουθήθηκε η πρώτη κινηματογραφική

προβολή.Ακόμα πιο λίγοι θα ξέρουν σε πόσες περιόδους χωρίζετε ο ξένος

κινηματογράφος.Οι περισσότεροι θα πληροφορούνται για το ποια ταινία θα πάνε να δούνε από

τους φίλους τους.Το φύλο των συμμαθητών μου δεν θα παίξει καθοριστικό ρόλο στις απόψεις

τους.

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΘΕΩΡΩ ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ

ΜΟΥ

Παράμετροι που θεωρώ ότι δεν επηρεάζουν την έρευνα μου είναι :

Η οικονομική κατάσταση των μαθητών.Η οικογενειακή κατάσταση των συμμαθητών μου.Η κοινωνικοοικονομική κατάσταση των κατοίκων της περιοχής που βρίσκεται

το σχολείο.

5


6


Εισαγωγή Ο κινηματογράφος ή αλλιώς σινεμά αποτελεί σήμερα την αποκαλούμενη

και έβδομη τέχνη, δίπλα στη γλυπτική, τη ζωγραφική, το χορό, την

αρχιτεκτονική, τη μουσική και τη λογοτεχνία. Αρχικά εμφανίστηκε

περισσότερο ως μια νέα τεχνική καταγραφής της κίνησης και οπτικοποίησής

της, όπως δηλώνει και ο ίδιος ο όρος (κινηματογράφος = κίνηση + γραφή).

Ο κινηματογράφος αποτελεί ένα μέσο ψυχαγωγίας το οποίο έχει

αναπτυχθεί πολύ τα τελευταία χρόνια και είναι προσιτό σε όλο το κοινό. Στις

μέρες μας εκτός από την ψυχαγωγία που μας προσφέρει είναι και μάθημα το

οποίο μπορεί κάποιος να το σπουδάσει. Μέσα από τις ταινίες που προβάλλει

μας ενημερώνει κιόλας και μας πληροφορεί για διάφορα θέματα. Ο

κινηματογράφος άρχισε να αναπτύσσεται το Δεκέμβρη του 1895 όπου

παρακολούθησαν οι Παριζιάνοι την πρώτη ταινία. Ο ελληνικός

κινηματογράφος άρχισε να αναπτύσσεται πιο μετά και μάλιστα το 1906 με

ταινίες μικρού μήκους. Αλλά σαφώς ο ελληνικός κινηματογράφος δεν μπόρεσε

να φτάσει στο απόγειο που βρίσκεται ο αμερικάνικος κινηματογράφος.

Ακόμα υπάρχουν πολλά φεστιβάλ κινηματογράφου όπως και διάφορες

απονομές βραβείων για ταινίες του κινηματογράφου. Στη συνέχεια θα

πληροφορηθείτε γενικά για τον ξένο όπως και για τον ελληνικό

κινηματογράφο, την εξέλιξη τις τεχνολογίας πάνω σε αυτόν και τέλος για

διάφορες ταινίες, προγράμματα και άλλα θέματα που έχουν ως κύριο θεματικό

κύκλο τον κινηματογράφο.

7


Πρόδρομοι του κινηματογράφου

Είναι γενικά δύσκολο να αναδειχθεί ένας μοναδικός εφευρέτης του

κινηματογράφου, ως τεχνική της κινούμενης εικόνας. Επιπλέον, είναι

γεγονός πως επί σειρά ετών ο άνθρωπος πειραματίστηκε πάνω στην

προσπάθεια απεικόνισης της κίνησης. Καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξη

της τεχνικής του κινηματογράφου διαδραμάτισε η ανακάλυψη και

διάδοση της φωτογραφίας, στα μέσα του 19ου αιώνα. Μία από τις

πρώτες και ιδιαίτερα σημαντικές αναλύσεις της κίνησης με τη βοήθεια

φωτογραφικής μηχανής, έγινε περίπου το 1878, όταν ο βρετανός

φωτογράφος Edward Muybridge, έχοντας καταφέρει να αναπτύξει

μεθόδους διαδοχικής φωτογράφισης, απεικόνισε την κίνηση ενός

αλόγου, αποδεικνύοντας τότε, πως κατά τη διάρκεια του καλπασμού

του υπάρχουν στιγμές που τα πόδια του δεν έχουν επαφή με το

έδαφος. Την ίδια περίπου εποχή, ο Γάλλος φυσικός Ετιέν Μαρέ

κατόρθωσε να συλλάβει φωτογραφικά το πέταγμα ενός πουλιού με τη

βοήθεια μιας φωτογραφικής μηχανής με τη δυνατότητα να αποτυπώνει

12 στιγμιότυπα ανά λεπτό. Τα σημαντικότερα ίσως επιτεύγματα

σχετικά με την ανάπτυξη της κινηματογραφικής τεχνικής έγιναν στα

τέλη του 1880, με κυριότερο ίσως, την εφεύρεση του κινητοσκοπίου

από τον Ουίλλιαμ Ντίκσον, ο οποίος εργαζόταν στα εργαστήρια του

Τόμας Έντισον. Το κινητοσκόπιο, ήταν μία μηχανή προβολής, με

δυνατότητα να προβάλλει την κινηματογραφική ταινία σε ένα κουτί, το

οποίο ήταν ορατό μόνο από έναν θεατή, μέσω μιας οπής. Η συσκευή

παρουσιάστηκε για πρώτη φορά επίσημα στις 20 Μαΐου του 1891, μαζί

με την πρώτη κινηματογραφική ταινία. Ο Έντισον θεωρούσε την

εφεύρεση του κινητοσκοπίου ήσσονος σημασίας και ο ίδιος δεν

ενδιαφέρθηκε ώστε να προβάλλονται οι ταινίες για περισσότερους

8


θεατές. Επιπλέον δεν κατοχύρωσε την εφεύρεση διεθνώς, με

αποτέλεσμα να είναι νόμιμη η αντιγραφή και εξέλιξή της στην Ευρώπη,

όπου σύντομα εμφανίστηκε ως εισαγόμενο προϊόν.

Στη Γαλλία, οι αδελφοί

Ογκύστ και Λουί Λυμιέρ, βασιζόμενοι στο κινητοσκόπιο των Ντίκσον

και Έντισον, εφηύραν τον κινηματογράφο (cinematographe) που

αποτελούσε μία φορητή κινηματογραφική μηχανή, λήψεως, εκτύπωσης

και προβολής του φιλμ. Στις 28 Δεκεμβρίου του 1895, έκαναν και την

πρώτη δημόσια προβολή, στο Παρίσι. Η ημερομηνία αυτή αναφέρεται

από πολλούς ως η επίσημη ημέρα που ο κινηματογράφος με την

σημερινή του γνωστή μορφή έκανε την εμφάνισή του. Εκείνη τη δημόσια

προβολή παρακολούθησαν συνολικά 35 άτομα επί πληρωμή και

προβλήθηκαν δέκα ταινίες συνολικής διάρκειας περίπου δεκαπέντε

λεπτών. Οι πρώτες κινηματογραφικές ταινίες ήταν μικρής διάρκειας,

παρουσιάζοντας συνήθως στατικά, μία σκηνή της καθημερινότητας.

Ο κινηματογράφος ως τέχνη

Ένας από τους πρώτους κινηματογραφιστές που χρησιμοποίησε την

διαθέσιμη τεχνική της εποχής με σκοπό την παραγωγή ταινιών κάτω

από όρους τέχνης, υπήρξε ο Ζορζ Μελιέ, ο οποίος θεωρείται και από

τους πρώτους κινηματογραφικούς σκηνοθέτες. Οι ταινίες του

πραγματεύονταν θέματα από το χώρο του φανταστικού, ενώ η ταινία

του Ταξίδι στη Σελήνη (Le voyage dans la lune, 1901) υπήρξε

πιθανότατα η πρώτη που προσπάθησε να περιγράψει ένα ταξίδι στο

διάστημα. Επιπλέον, εισήγαγε τεχνικές οπτικών εφέ, ενώ για πρώτη

φορά πρόβαλε έγχρωμες ταινίες, χρωματίζοντας την κινηματογραφική

ταινία (καρρέ) με το χέρι. Με

9


αφετηρία τις νέες δυνατότητες που αναδείχθηκαν, ο κινηματογράφος

μετασχηματίστηκε διεθνώς σε μία δημοφιλή μορφή τέχνης, ενώ

παράλληλα πολλοί κινηματογραφικοί χώροι δημιουργήθηκαν με

αποκλειστικό σκοπό την προβολή ταινιών. Εκτιμάται ότι το 1908, στις

Ηνωμένες Πολιτείες υπήρχαν περίπου 10.000 κινηματογράφοι. Οι

ταινίες της εποχής ήταν διάρκειας δέκα έως δεκαπέντε λεπτών, αλλά

σταδιακά η διάρκειά τους αυξήθηκε. Σημαντική συμβολή σε αυτό είχε ο

Αμερικανός σκηνοθέτης D. W. Griffith, στον οποίο ανήκουν μερικά

από τα πρώτα ιστορικά έπη του κινηματογράφου. To 1912 (ή 1911) ο

θεωρητικός χρησιμοποίησε για πρώτη φορά σε δοκίμιό του τον όρο

έβδομη τέχνη για να περιγράψει τον κινηματογράφο.

Ομιλών και έγχρωμος κινηματογράφος Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1920, ο κινηματογράφος

παρέμενε χωρίς ήχο (βουβός κινηματογράφος) και συχνά οι προβολές

ταινιών συνοδεύονταν από ζωντανή μουσική. Η ιστορία του

ηχογραφημένου κινηματογραφικού ήχου ξεκίνησε το 1926, όταν η

Warner Brothers παρουσίασε μία συσκευή (Vitaphone), η οποία έδινε

τη δυνατότητα αναπαραγωγής μουσικής, μέσω ενός δίσκου που

10


συγχρονιζόταν με την μηχανή προβολής της ταινίας. Βασισμένη σε αυτή

τη νέα τεχνολογία, στα τέλη του 1927, κυκλοφόρησε η ταινία The Jazz

Singer, η οποία αν και κατά το μεγαλύτερο μέρος της ήταν βουβή,

υπήρξε η πρώτη που περιείχε διαλόγους. Περίπου την ίδια

περίοδο με την προσαρμογή του ήχου, ξεκίνησαν συστηματικές

προσπάθειες για την προσθήκη χρώματος. Έγχρωμες ταινίες είχαν

ήδη εμφανιστεί από τις αρχές του 20ου αιώνα, μέσω του χρωματισμού

των κινηματογραφικών καρρέ με το χέρι, μέθοδος που εγκαταλείφθηκε

σταδιακά, σε συνδυασμό και με την αύξηση της διάρκειας των ταινιών.

Ανάμεσα στις πρώτες συνθετικές μεθόδους προσθήκης χρώματος,

υπήρξε η Technicolor, η οποία τελειοποιήθηκε το 1941 (Monopack

Technicolor), αν και παρέμενε ακριβή λόγω των περίπλοκων σταδίων

διαχωρισμού και εμφάνισης των χρωμάτων. Μετά το τέλος του Β'

Παγκοσμίου Πολέμου, εμφανίστηκε επιπλέον το έγρωμο αρνητικό φιλμ

της εταιρίας Eastman Kodak, το οποίο δεν απαιτούσε διαδικασία

διαχωρισμού των χρωμάτων. Αν και μέχρι τη δεκαετία του 1950, η

παραγωγή έγχρωμων ταινιών μειοψηφούσε, κατά τη δεκαετία του 1960

και χάρη στην ανάπτυξη της σχετικής τεχνολογίας, ο έγχρωμος

κινηματογράφος επικράτησε.

Η Ψευδαίσθηση της Κίνησης

Η αίσθηση της κίνησης που δημιουργείται όταν βλέπουμε μια ταινία

βασίζεται στην εκμετάλλευση δύο οπτικών φαινομένων : το πρώτο είναι η

διατήρηση της οπτικής εικόνας στον εγκέφαλο για ένα κλάσμα του

δευτερολέπτου μετά την προβολή της στο φακό του ματιού (persisternce of

vision), ενώ το δεύτερο δημιουργεί την ψευδαίσθηση της κίνησης, όταν οι

εικόνες διαδέχονται η μία την άλλη (φαινόμενο phi).

Τα δύο αυτά φαινόμενα μαζί αποτελούν τη βάση του κινηματογράφου

11


από φυσιολογικής πλευράς, ενώ από την τεχνική υπάρχει ένα φιλμ, που

προβάλλει συνεχόμενες εικόνες σε συγκεκριμένο ρυθμό. Αυτός ο ρυθμός

είναι συνήθως 16 καρρέ ανά δευτερόλεπτο για τις βουβές ταινίες και 24 για

τις ταινίες με ήχο.

Η διαφορά αυτή των 8 καρρέ εξηγεί και το γεγονός ότι πολλές από τις

βουβές ταινίες εμφανίζονται να διαδραματίζονται σε ταχύτερους από τη

φυσιολογική κίνηση ρυθμούς, όταν προβάλλονται από συγχρονες μηχανές

προβολής των 24 καρρέ ανά δευτερόπλεπτο.

Κινούμενες Ζωγραφιές

Τα οπτικά αυτά φαινόμενα ήταν γνωστά ήδη από τις αρχές του 19ου

αιώνα.Εμφανίστηκαν μάλιστα διάφορες συσκευές για την προβολή του και τη

δημιουργία της ψευδαίσθησης της κίνησης, όπως το ζουτρόπιο το 1834.

Μέχρι όμως την ανακάλυψη της φωτογραφίας γύρω στα 1840 αρχικά και της

φωτογραφίας με αρνητικά φιλμ μετέπειτα το 1870, οι εικόνες αυτές δεν ήταν

τίποτε άλλο παρά ζωγραφιές και όχι ακριβείς παραστάσεις του πραγματικού

κόσμου.

Κινούμενες Εικόνες

Στο πλαίσιο αυτό ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια Leland Stanford,

παθιασμένος με τα αγωνιστικά άλογα, ανέθεσε το 1877 στον Edward

Muybridge, φωτογράφο, που είχε στο μεταξύ τα προηγούμενα 5 χρόνια

αναπτύξει μεθόδους διαδοχικής φωτογράφισης, να αποσυνθέσει τον

καλπασμό ενός αγωνιστικού αλόγου, θέλοντας να αποδείξει, ότι κατά τη

διάρκεια του γρήγορου καλπασμού υπάρχουν στιγμές που κανένα από τα

τέσσερα πόδια του δεν έχει επαφή με το έδαφος.

Έτσι και έγινε στο Sacramento το 1877, με τη βοήθεια μιας

συστοιχίας 12 φωτογραφικών μηχανών, ο καλπασμός του αλόγου

12


αποσυντέθηκε σε πολλά καρρέ και ο κυβερνήτης επαληθεύτηκε.

Αυτό που ο Muybridge κατάφερε με 12 μηχανές ο φυσιολόγος

Etienne-Jules Marey το πέτυχε χρησιμοποιώντας μόνο μία σε σχήμα

ντουφεκιού, που μπρούσε να καταγράψει 12 καρρέ σε ένα δευτερόλεπτο, για

να καταφέρει να καταγράψει και στη συνέχεια να αναλύσει και να αποσυνθέσει

το πέταγμα πουλιών.

Σελλιλόιντ και Κινητοσκόπιο Ο επόμενος κρίκος στην εξέλιξη ήταν η εφεύρεση του φιλμ από ένα

πολύ εύφλεκτο εκρηκτικό, το σελλυλόιντ, που κατάφερε το 1887 ο Hannibal

Goodwin. Η ιδέα του υιοθετήθηκε ένα χρόνο μετά από το βιομήχανο George

Eastman, ο οποίος προχώρησε σε μαζική παραγωγή, σύμφωνα με τις

προδιαγραφές του Thomas Edison : 35 χιλιοστά φάρδος με δύο σειρές τρύπες

αριστερά και δεξιά. Η εικόνες που φιλοξενούσε το φιλμ στο κέντρο του είχαν

φάρδος 2,5 εκατοστά και ύψος 1,875 εκατοστά ενώ καθένα από τα καρρέ

αυτά είχε αριστερά και δεξιά του από 4 τρύπες.

Ο συνδιασμός των παραπάνω εφευρέσεων σε μία, αυτή της

κινηματογραφικής κάμερας επιτεύχθηκε τελικώς για πρώτη φορά το 1888

από τον William Dickson στα εργαστήρια της εταιρίας Edison στο New

Jersey. Η νέα εφεύρεση ονομάστηκε κινητογράφος και επρόκειτο για μια

συσκευή βάρους 500 περίπου κιλών, η οποία μπορούσε να τραβήξει σκηνές

με ταχύτητα 50 καρρέ ανά δευτερόλεπτο.

Ο Thomas Edison μαζί με τον William Dickson στη συνέχεια θα

αναπτύξουν και την πρώτη μηχανή προβολής, το κινητοσκόπιο το 1891, που

αποτέλεσε άλλη μια από τις συνολικά πάνω από 1.000 πατέντες του Edison.

Παρουσιάστηκε στο κοινό της Νέας Υόρκης στο Broadway το 1894 και οι

πρώτη ταινία, το Carmencita Dancing σημείωσε μεγάλη επιτυχία, λόγω της

κινητικής πιστότητας, που πρόσφερε.

13


Η συσκευή στην αρχική της μορφή μπορούσε να εμφανίσει μέχρι 150

εκατοστά σελλιλόιντ σε ρυθμούς έως και 46 καρρέ ανά δευτερόλεπτο. Δεν

πρόβαλλε ωστόσο το φιλμ σε οθόνη, αλλά μέσα σε ένα κουτί, το οποίο

μπορούσε να παρακολουθεί από μία οπή μόνον ένας θεατής, ακούγοντας

παράλληλα μουσική υπόκρουση από ένα φωνογράφο. Ο φωνογράφος, άλλη

εφεύρεση του Edison, θεωρούνταν από αυτόν πιο σημαντική, καθώς ήδη του

απέφερε τα σημαντικότερά του έσοδα. Αυτό εξηγεί και τη στάση του απέναντι

στο κινητοσκόπιο, το οποίο θεωρούσε ήσσονος σημασίας παιχνίδι και για το

οποίο δεν φρόντισε να εξασφαλίσει διεθνώς την πατέντα, αλλά να το

χρησιμοποιήσει για την περαιτέρω προώθηση του φωνογράφου.

Το 1894 ωστόσο άρχισε η παραγωγή κινητοσκοπίων και η εταιρία

Edison έκανε το πρώτο στούντιο, με το όνομα Black Maria, που

αποτελούνταν από ένα μόνο δωμάτιο με έναν κινητογράφο πάνω σε ράγες, για

να τροφοδοτεί με ταινίες τα κινητοσκόπια. Την ίδια χρονιά άνοιξε και η πρώτη

αίθουσα κινητοσκοπίων στη Νέα Υόρκη με εισιτήριο 25 cents για πρόσβαση

σε 5 συνολικά συσκευές.

Το πρώτο πραγματικό φιλμ Το 1985 προβλήθηκε το πρώτο πραγματικό φιλμ από σελυλοιντ.

14


Υπεύθυνος ήταν ο Λουί Λυμιέρ που έδωσε στην εφεύρεση του το όνομα

«κινηματογράφος». Ο Λυμιέρ ο πρώτος άνθρωπος που έκανε τον

κινηματογράφο εμπόριο, ήταν επικεφαλής του μεγαλύτερου φωτογραφικού

εργοστασίου της Ευρώπης (είχε μάλιστα κινηματογραφήσει τους εργάτες

καθώς γύριζαν στα σπίτια τους χωρίς να το ξέρουν) και έπαιρνε τα θέματά

του από το πεδίο της φωτογραφίας. Στις πρώτες ταινίες μικρού μήκους που

πρόβαλε ο Λυμιέρ στο Γκραν Καφέ έδειχνε ένα πλοίο που σάλπαρε, ένα τρένο

που έφτανε στο σταθμό ( σ’ αυτή την προβολή οι θεατές τρόμαξαν και λίγο

έλειψε να τραπούν σε φυγή ) ένα μωρό που το ταΐζουν, μια ομάδα

αντιπροσώπων που φτάνει σ’ ένα φωτογραφικό συνέδριο. Οι ταινίες και η

συσκευή κατατέθηκαν στο όνομα των Λουί και Ογκύστ Λυμιέρ, αν και ο

πραγματικός εφευρέτης ήταν ο μικρότερος αδερφός, ο Λουί. Ο πατέρας

Λυμιέρ, Ο Αντουάν, διηύθυνε τις παρισινές προβολές με ευσυνείδητο

επαγγελματισμό και το 1896 οι καθημερινές προβολές έφταναν τις 20, με

πρόγραμμα κάπου 12 ταινίες μικρού μήκους. Ανάμεσα σ’ αυτές κι η πρώτη

ταινία σλαπστικ « L’ arroseur arrose (Ο ποτιστής που ποτίζεται).

Το 1898 ο κατάλογος των Λυμιέρ περιλάμβανε χίλιες ταινίες. Λένε ότι

ο Λουί Λυμιέρ είπε κάποτε στον Μελιές ότι ο κινηματογράφος «είναι μια

εφεύρεση χωρίς μέλλον» αλλά κι αν δεν το είπε ο Λυμιέρ δεν έπαψε ποτέ να

πιστεύει πως πρόκειται για «δουλειά γυρολόγου». Ο Λυμιέρ έβλεπε τον εαυτό

του πρώτα και κύρια σαν ένα βιομήχανο που ήθελε να πουλήσει τα προϊόντα

του και έβρισκε στον κινηματογράφο ένα τρόπο για να τα διαφημίσει. Κι αυτό

έγινε με τέτοια επιτυχία που το 1905 ο Λυμιέρ πούλησε τον κινηματογράφο

στον Πατέ και αφοσιώθηκε στην ανάπτυξη της τεχνικής της έγχρωμης

φωτογραφίας και στην κοσμική ζωή της γαλλικής Ριβιέρας κερδίζοντας και

τον τίτλο του λεγεωνάριου της Τιμής. Ο Λυμιέρ είχε δώσει στον

κινηματογράφο εκτός από τα πρώτα «ρεαλιστικά» έργα, τα πρώτα δείγματα

15


της «ταινίας για όλη την οικογένεια» και της κινηματογραφικής ρεκλάμας που

επρόκειτο να γίνουν δύο από τις πιο διαδομένες εκδηλώσεις μέσου.

Η Πρώτη Ταινία Το κινητοσκόπιο εξήχθη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, για να

αποτελέσει τη βάση της κινηματογραφικής εξέλιξης. Επειδή η εφεύρεση δεν

θεωρήθηκε σημαντική από τον Edison, δεν είχε πατενταριστεί εκτός της

Αμερικής. Η αντιγραφή, πώληση και εξέλιξή της στην Ευρώπη ήταν νόμιμη και

έτσι στις 28 Δεκεμβρίου 1895 οι αδελφοί Lumiere, Auguste και Louis,

παρουσίασαν στο Grand Cafe του Παρισιού τον κινηματογράφο : μια μηχανή

που πρόβαλε σε οθόνη εικόνες με ρυθμό 16 καρρέ ανά δευτερόλεπτο. Η

πρώτη ταινία του κινηματογράφου έδειχνε εργάτες να φεύγουν από το

εργοστάσιο Lumiere.

Η εφεύρεση των αδελφών Lumiere είχε σαφή πλεονεκτήματα έναντι

του κινητοσκοπίου και του κινητογράφου : αποτελούνταν από μία μόνο

συσκευή, τον κινηματογράφο, που χρησιμοποιούνταν τόσο για τη λήψη, όσο και

για την προβολή, ενώ το βάρος της ήταν μόλις 20 κιλά, κάτι που την έκανε

πολύ πιο πρακτική και φορητή, σε σχέση με τα 500 κιλά που ζύγιζε ο

κινητογράφος.

Το 1896 θα γυρίσουν τουλάχιστον 40 ταινίες, με θέμα κυρίως την

καθημερινή ζωή στη Γαλλία, ενώ θα αρχίσουν να εκπαιδεύουν καμεραμέν, που

16


θα τους στείλουν σε διάφορα μέρη του κόσμου, για να προβάλλουν ταινίες,

αλλά και για να γυρίσουν εκεί άλλες.

Προσθήκη Χρώματος

Οι πρώτες έγχρωμες ταινίες εμφανίστηκαν σχεδόν την ίδια εποχή με

τις πρώτες ομιλούσες. Μετά το 1927, οπότε και για την εισαγωγή ήχου

απαιτήθηκε η υιοθέτηση ενός σταθερού ρυθμού προβολής, που ορίστηκε στα

24 καρρέ ανά δευτερόλεπτο, άρχισαν οι πρώτες συστηματικές προσπάθειες

για την προσθήκη χρώματος.

Είχαν προηγηθεί βέβαια από το 1905 κάποιες ταινίες με χρώμα, στις

οποίες όμως τα καρρέ χρωματίζονταν με το χέρι ένα προς ένα, όπως έκανε ο

Γάλλος σκηνοθέτης Georges Melies. Οι μέθοδοι αυτοί εγκαταλείφθηκαν όταν

τα φιλμ άρχισαν να μεγαλώνουν σε διάρκεια, ενώ έγινε πρακτικά αδύνατη η

εφαρμογή τους, όταν άρχισαν να παράγονται και να πωλούνται περισσότερες

από μία κόπιες της κάθε ταινίας. Εμφανίστηκαν κάποιες μηχανοποιημένες

μέθοδοι χρωματισμού, αλλά και πάλι το αποτέλεσμα δεν ήταν πολύ καλό, ενώ

το κόστος τους μεγάλο.

Η λύση στο πρόβλημα της προσθήκης χρώματος ήταν απλή στη θεωρία

και γνωστή ήδη από τα 1855 : έπρεπε να υπάρχουν 3 φιλμ, ένα για κάθε

βασικό χρώμα. Στην πράξη όμως κάτι τέτοιο δεν ήταν εφικτό, λόγω της

αδυναμίας να γυριστούν ταυτόχρονα οι ίδιες σκηνές με τα ίδια καρρέ 3 φορές.

Το 1906 εμφανίστηκε μια πολύ έξυπνη μέθοδος, η Kinemacolor,

σύμφωνα με την οποία τα τρία βασικά χρώματα συμπτήχθηκαν σε 2 και

χωρέσανε σε ένα φιλμ που έτρεχε με τη διπλάσια από την τότε στάνταρ

ταχύτητα, δηλαδή 32 καρρέ ανά δευτερόλεπτο και έπαιρνε εναλλάξ

πληροφορίες για καθένα από τα δύο φάσματα χρώματος. Κατά την προβολή

του με ταχύτητα 16 καρρέ ανά δευτερόλεπτο εμφανιζόταν λόγω της

καθυστέρησης της ανθρώπινης όρασης όλα τα χρώματα. Σε σκηνές με πολύ

17


δράση όμως το εφφέ δεν κρατούσε και τα χρωματα χαλούσαν, ενώ

εμφανιζόταν πολλά αντικείμενα διπλά.

Το 1919 εμφανίστηκε η πρώτη συνθετική μέθοδος, με την ονομασία

Prizmacolor, όπου το φιλμ είχε χρωματικές πληροφορίες και στις δύο του

όψεις. Η τεχνική αυτή χρησιμοποιούνταν σε παραγωγές χαμηλού

προϋπολογισμού μέχρι και το 1950, αλλά τελειοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό

ήδη από το 1922 και τη μέθοδο Technicolor, η οποία ενσωμάτωνε 2

επιφάνειες φιλμ σε μια χοντρή, ενώ το 1928 οι 2 επιφάνειες έγιναν μπλέον

μία. Σε αυτήν καταγράφονταν μέσα από ένα φακό κάμερας μέσω πρισμάτων

και τεχνικών διαχωρισμού οι διαφορετικές πληροφορίες των τριών φασμάτων

του χρώματος.

Η τελειοποίηση της μεθόδου ήρθε το 1941 με την ονομασία Monopack

Technicolor, από το οποίο διχωριζόταν τα χρώματα και εμφανιζόταν σε ένα

τελικό φιλμ. Η μέθοδος είχε πολύ καλά αποτελέσματα, αλλά εξακολουθούσε

λόγω των πολύπλοκων σταδίων διαχωρισμού και εμφάνισης να είναι πολύ

ακριβή.

Εντωμεταξύ από το 1936 είχε εμφανιστεί το έγχρωμο αρνητικό από τη

Γερμανική εταιρία Agfa, ενώ μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου και

η εταιρία Eastman Kodak έβγαλε στην αγορά το έγχρωμο αρνητικό φιλμ, που

δεν απαιτούσε τη διαδικασία διαχωρισμού, όπως η Technicolor.

Αυτό σε συνδιασμό με την εξάπλωση και κυριαρχία της

κινηματογράφισης CinemaScope (αναλογία εικόνας 2,35 φάρδος προς 1 ύψος

- πρώτη τανία γυρισμένη σε CinemaScope "Ο Χιτών" το 1953) τη δεκαετία

του 1950, η οποία δεν ήταν συμβατή με τις μεθόδους λήψης Technicolor,

ανάγκασε την εταιρία να εγκαταλείψει τη μέθοδο οριστικά τη δεκαετία του

1970.

Οι ταινίες Technicolor ωστόσο είναι οι μόνες όπου τα χρώματα

18


παραμένουν αναλλοίωτα στο χρόνο, σε αντίθεση με τα συμβατικά φιλμ, όπου

τα χρώματά τους αλλοιώνονται μετά από 7 χρόνια.

Ξένος Κινηματογράφος

Την ιστορία του κινηματογράφου την χωρίζουμε γενικά σε τρεις περιόδους:

α) Περίοδος των πιονέρων. Αρχίζει με την εμφάνιση του

κινηματογράφου το 1895 και τελειώνει τις παραμονές του

Α'Παγκοσμίου πολέμου.

β) Περίοδος της ανάπτυξης του κινηματογράφου (1910 - 1944) και

γ) Περίοδος της δημουργίας των εθνικών κινηματογραφικών σχολών

και του μοντερνισμού, που αρχίζει το 1944 και φθάνει

μέχρι τις μέρες μας

19


α) Περίοδος των πιονέρων (1895-1910)

Εφευρέτες του κινηματογράφου θεωρούνται οι Γάλλοι αδελφοί Λυμιέρ

(ειδικά ο Λουί Λιμιέρ). Στις 22 Μαρτίου του 1895 στο Παρίσι, έγινε η πρώτη

ιδιωτική προβολή των ολιγόλεπτων ταινιών τους που έχουν περάσει πια στην

Ιστορία: "Το τάισμα του μπέμπη", "Ο ποτιστής που ποτίζεται", "Η είσοδος

του τρένου στο σταθμό", "Η έξοδος των εργατών από το προαύλιο του

εργοστασίου".

Η πρώτη όμως δημόσια προβολή τους έγινε στις 28 Δεκεμβρίου 1895,

στο υπόγειο του Παρισινού Grand Cafe και είναι αυτήν η ημερομηνία που έχει

καταγραφεί ως η γενέθλια της νέας τέχνης (αφού τότε για πρώτη φορά ο

κινηματογράφος αποκτούσε κοινό, 33 όλοι και όλοι).

Στην ταινία "Η είσοδος του τρένου στο σταθμό" μια ατμομηχανή

20


έρχονταν από το βάθος της οθόνης, "ορμούσε" προς τους θεατές και τους

έκανε να αναπηδούν από τον φόβο μήπως τους πατήσει. Ταύτιζαν έτσι τη

δική τους οπτική αντίληψη μ'εκείνη της κινηματογραφικής μηχανής: Ο φακός

γινόταν έτσι, για πρώτη φορά ένα πρόσωπο του δράματος.

Στις σκηνές που γύριζαν οι οπερατέρ των Λυμιέρ, οι οποίες ήταν

ρεαλιστικές σκηνές του δρόμου, οφείλουμε σημαντικά αποκτήματα στο τεχνικό

πεδίο, διάφορα εφφέ (στο "Γκρέμισμα του τοίχου" ας πούμε, με την μέθοδο

της ανάποδης προβολής, ο τοίχος φαίνονταν να ξαναχτίζεται αστραπιαία και

να προβάλλει μέσα από ένα σύννεφο σκόνης), αλλά κυρίως το "τράβελλινγκ",

μια τεχνική που αποδείχτηκε ένα από τα σημαντικότερα εκφραστικά μέσα του

σινεμά.

Το 1896 ένας από τους οπερατέρ τους (ο Προμιό) βρέθηκε στη

Βενετία. Πηγαίνοντας με την γόνδολά στο ξενοδοχείο και βλέποντας το

ξετύλιγμα της όχθης πλάι στο πλοιάριό του, σκέφτηκε πως αν ο

κινηματογράφος επέτρεπε να αναπαράγει τα κινητά αντικείμενα θα μπορούσε

ν'αναπαράγει με τη βοήθεια του κινητού κινηματογράφου, τ'ακίνητα

αντικείμενα.

Τοποθέτησε δηλαδή στην φαντασία του την κάμερα στην θέση της

γόνδολας και προβληματίστηκε για την πιθανότητα ν'αρχίζει να κινείται η

πρώτη και να μην είναι απλώς ακίνητη όπως συνέβαινε μέχρι τότε. Για πρώτη

φορά ο φακός αποκτούσε κίνηση. Γυρίστηκαν εικόνες από τρένα, από

κρεμαστά βαγόνέττα, από αερόστατα, κλπ. Αν οι Αδελφοί Λυμιέρ ήταν οι

πρώτοι εκρόσωποι της ρεαλιστικής τάσης του κινηματογράφου, ο Ζορζ

Μελιές υπήρξε ο πρώτος εκρόσωπος της "διαπλαστικής" του τάσης, ο

πρώτος ουσιαστικά σκηνοθέτης του κινηματογράφου και ο δημιουργός της

έννοιας "κινηματογραφική σκηνοθεσία", αφού ένοιωσε και προέβλεψε από την

πρώτη κιόλας στιγμή (σε αντίθεση με τον Λυμιέρ), ότι η νέα εφεύρεση είχε

πολύ μέλλον μπροστά της. Ήταν ο πρώτος που κατανόησε ότι αυτό το

21


σατανικό - για πολλούς θρησκόληπτους της εποχής - μηχάνημα, έχει

τεράστιες εκφραστικές δυνατότητες και οπρώτος που μετέτρεψε τον

κινηματογράφο σε σοβαρή τέχνη, από λαικό πανηγυριώτικό θέαμα.

Δανείστηκε από το θέατρο ορισμένα εκφραστικά μέσα (σενάριο,

ηθοποιούς, κοστούμια, μακιγιάζ, ντεκόρ, διαιρέσεις σε σκηνές ή σε πράξεις,

κλπ), που με διαφορετικές μορφές τα διατηρεί ακόμα και σήμερα ο

κινηματογράφος . Σ'αυτόν οφείλουμε επίσης την εφεύρεση πάρα πολλών

τρύκ, με τα οποία εμπλούτιζε τις ταινίες του. Η πιο γνωστή του ταινία είναι

το "Ταξίδι στην σελήνη" (1902), η πρώτη ουσιαστικά ταινία επιστημονικής

φαντασίας στο σινεμά.

Η προσφυγή του σε θέματα φανταστικά και εξωρεαλιστικά, καθώς και

η εμμονή του σε τεχνάσματα "μαγικά" και "θαυμαστά", ώθησαν πολλούς

κριτικούς να τον τοποθετήσουν στον αντίποδα του ρεαλισμού που

χαρακτήριζε τον Λυμιέρ. Με τον Μελιές γίνεται αντιληπτό ότι η κάμερα είναι

ένα μάτι (το Α της σκηνοθεσίας) που βλέπει για λογαριασμό μας. Από

παθητικός καταγραφέας όσων συμβαίνουν μπροστά της (όπως στους Λυμιέρ),

η κάμερα μεταμορφώνεται σ'ένα ενεργητικό και "ξύπνιο" μάτι από τον

σκηνοθέτη.

Την θεατρογενή στατικότητα του Μελιές αναιρούν οι Άγγλοι

κινηματογραφιστές της "Σχολής του Μπράιτον", βγάζοντας την κάμερα από

τον κλειστό χώρο των στούντιο στο ύπαιθρο και αφηγούνται τις ιστορίες τους

βασισμένοι στις απαιτήσεις μιας λογικής αφήγησης και όχι σ'ένα θεατρογενές

σενάριο.

Πραγματοποιούνται συνειδητά πλέον κάποιες απλές κινήσεις της

κάμερας για εκφραστικούς (και όχι απλώς για περιγραφικούς) λόγους και

γίνεται ένα στοιχειώδες μοντάζ, για να μπούν τα πλάνα στη σειρά.

Αποδεσμεύουν την κάμερα από την στατικότητά της και ανακαλύπτουν την

εκφραστική αξία στις αλλαγές των γωνιών λήψης, σε μια ίδια σκηνή. Η

22


εναλλαγή του γκρό πλάνου και του γενικού πλάνου σε μια ίδια σκηνή, είναι η

αρχή του ντεκουπάζ και η δημιουργία του πρώτου αληθινού μοντάζ στην

ιστορία του σινεμά.

Οι Τζορτζ Σμίθ, Ουίλλιαμ Πόουλ και Τζέιμς Ουίλλιαμσον (οι

σημαντικότεροι εκπρόσωποι της Σχολής του Μπράιτον) έβγαλαν τον

κινηματογράφο από το αδιέξοδο της αποκλειστικά και μόνο φωτογραφικής

αναπαραγωγής των εκφάνσεων του πραγματικού (Λυμιέρ), ή του

σκηνοθετημένου θεάματος με την θεατρογενή στατικότητα (Μελιές),

αφηγούμενοι ιστορίες με την παράθεση κινηματογραφικών εικόνων, τη μία

δίπλα στην άλλη και μ'αυτόν τον τρόπο διαισθάνθηκαν εκείνο που θα

κατέληγε να γίνει αργότερα το ντεκουπάζ και το μοντάζ.

Στην ταινία "Ο φακός της γιαγιάς" (1900) ο Σμίθ υιοθετεί ένα

επαναστατικό στύλ συνδυάζοντας γενικά πλάνα και γκρό πλάνα σε μια ίδια

σκηνή (αρχή του ντεκουπάζ και του μοντάζ). Ο Ουίλλιαμσον στην "Επίθεση

ιεραποστόλων στην Κϊνα" (1900) χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το λεγόμενο

"παράλληλο" ή "εναλλασσόμενο" μοντάζ τεχνική που επιβλήθηκε χρόνια

αργότερα με τον Γκρήφιθ. Το 1905 ο Γάλλος Ζεκκά στην ταινία του "Πάθος"

ακολούθησε με την κάμερά του την κίνηση των μάγων μπροστά στην φάτνη

της Βηθλεέμ, πραγματοποιώντας το πρώτο "πανοραμίκ" (περιστροφική κίνηση

της κάμερας) στην ιστορία του σινεμά.

Τα πρώτα χρόνια του αιώνα, δημιουργούνται στην Αμερική οι δύο

πρώτες μεγάλες προχολιγουντιανές κινηματογραφικές εταιρίες, η Βίταγκραφ

και η Μπάιογκραφ, που εδρεύουν στο Σικάγο και στη Νέα Υόρκη. Η

καινοτομία τους έγκειται στο ότι αρχίζουν να προσλαμβάνουν "υπαλλήλους".

Από την έννοια του υπαλλήλου γεννιέται σιγά - σιγά η έννοια του σκηνοθέτη

(του νταιρέκτορ). Ο πρώτος σημαντικός σκηνοθέτης που προσλαμβάνεται από

την Μπάιογκραφ είναι ο Γκρήφιθ.

23


β) Περίοδος της ανάπτυξης του κινηματογράφου (1910 - 1940):

Τον γαλλικό κινηματογράφου της περιόδου αυτής, φέρνει στο

προσκήνιο ένας λαικός καλλιτέχνης χωρίς ιδιαίτερη καλλιέργεια, ο Λουί

Φεγιάντ. Με την σειρά των φαντομάδων του καταφέρνει να εισάγει στο

γαλλικό σινεμά τον ρεαλισμό, μέσα από τον αντίποδά του, το φανταστικό.

Πέρα από το θέμα, το σενάριο και η σκηνοθεσία είναι απολύτως ρεαλιστικά.

Το 1915 δημιουργείται η σχολή του "γαλλικού ιμπρεσιονισμού" από

διανοούμενους κινηματογραφιστές με διαφορετικές μεταξύ τους τάσεις

(Αμπέλ Γκάνς, Ζερμαίν Ντυλάκ, Μαρσέλ Λ'Ερμπιέ, Ζαν Επστάιν). Με την

προσχώρηση σ'αυτήν νεώτερων κινηματογραφιστών με πιο ακραίες

αντιλήψεις από τους παλιότερους, η σχολή διαφοροποιείται, οπότε από το

1925 και μετά, εμφανίζεται το κίνημα της "αβαν - γκάρντ". Ασίγαστη έρευνα

στην μορφή και τα εκφραστικά μέσα του κινηματογράφου, προσπάθεια για

δημιουργία ενός πιο καλλιτεχνικού κινηματογράφου, σφοδρή εναντίωση στο

24


εμπορικό σινεμά και σπουδαίος θεωρητικός λόγος γύρω από την αληθινή

ουσία της έβδομης τέχνης, είναι τα χαρακτηριστικά των δύο κινημάτων.

Η δεκαετία του '30 στη Γαλλία χαρακτηρίζεται από τον λεγόμενο

"ποιητικό ρεαλισμό", κάτω από την ετικέτα του οποίου καλύφθηκαν αρκετοί

Γάλλοι σκηνοθέτες, με διαφορετική μεταξύ τους νοοτροπία (Φευντέρ, Καρνέ,

Ντυβιβιέ, Ρενουάρ κ.α), που τους ενώνει όμως μια κοινή κοινωνική

θεματογραφία, που ξεπερνάει τις απλές φορμαλιστικές αναζητήσεις της "αβαν

- γκάρντ". Μεγαλύτερη μορφή του "ποιητικού ρεαλισμού" ήταν ο Ζαν Ρενουάρ,

η ψυχή του γαλλικού κινηματογράφου, ο οποίος καταφέρνει να επιβάλλει στο

γαλλικό σινεμά ένα ρεαλισμό εντελώς προσωπικό με μια γλώσσα προσιτή

ακόμα και στην πλατιά μάζα των θεατών.

Άλλη μεγάλη μορφή αυτής της περιόδου είναι ο Ζαν Βιγκό και φυσικά ο

Ισπανός σουρεαλιστής Λουί Μπουνιουέλ, ο οποίος με τις ταινίες "Ένας

Ανδαλουσιανός σκύλος" (1925) και "Χρυσή Εποχή" (1930) εντυπωσιάζει όλον

τον κόσμο. Ο Αμπέλ Γκάνς στην ταινία του "Ναπολέων" (1926) εφαρμόζει για

πρώτη φορά στην ιστορία του σινεμά, το διαχωρισμό της οθόνης στα τρία,

θέλοντας μ'αυτήν την τεχνική καινοτομία (σύστημα poly - vision), να δείξει

την εξουσία που ασκούσε ο Ναπολέων στις στρατιές του: ο ίδιος βρίσκεται

στην μέση της οθόνης και στις πλευρές του προχωρούν οι φάλαγγες.Την ήττα

της Γερμανίας στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, ακολούθησε μια θαυμαστή

κινηματογραφική άνθηση. Ο "γερμανικός εξπρεσιονισμός" με τον σκοτεινό

ρομαντισμό, την προσφυγή στην φαντασία και το "σκληρό ασπρόμαυρο" στη

φωτογραφία από την μία, και το "Κάμερσπιλ φίλμ" με την ρεαλιστική τάση

διερεύνησης σύγχρονων κοινωνικών προβλημάτων και την ατμοσφαιρική

φωτογραφία ("στίμουνγκ") από την άλλη, αποτελούν την σημαντικότερη

συνεισφορά του γερμανικού κινηματογράφου αυτής της περιόδου. Τα

μεγαλύτερα ονόματα είναι οι Φρίντριχ Μουρνάου, Φρίτς Λάνγκ, οι οποίοι με

την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία μεταναστεύουν στην Αμερική, όπου και

25


συνεχίζουν να παράγουν σπουδαίο έργο.

Ο φασιστικός ιταλικός κινηματογράφος χαρακτηρίζεται από μια τάση

ψευδοιστορισμού και μελοδραματισμού. Στις ιστορικές ταινίες κυριαρχούν τα

φαντασμαγορικά ντεκόρ και οι στρατιές των κομπάρσων. Οι υπόλοιπες είναι

σαλονίστικα δράματα. Η συνεισφορά του στον υπόλοιπο κινηματογράφο

έγκειται στην χρησιμοποίηση του μπαρόκ ως αισθητική αντίληψη - επένδυση

στις ιστορικές ταινίες. Για πρώτη φορά εδώ, ο κινηματογράφος αγγίζει

θεματικά την Ιστορία και κάνει την εμφάνισή του το γνωστό σε όλους μας

αισθητικό στύλ των τεράστιων μεγαλοπρεπών ντεκόρ και των χιλιάδων

κομπάρσων. Το 1910 κάνει την πρώτη της εμφάνιση η γυναίκα ηθοποιός, μέσα

από τον τύπο της "Ντίβας" (που στα Ιταλικά σημαίνει "Θεά") κι έτσι γίνεται η

πρώτη προσπάθεια για "αστεροποίηση" του ηθοποιού.

Στον σκανδιναβικό κινηματογράφο δύο ονόματα επιβάλλονται αυτήν

την περίοδο, του Σγιόστρομ και του Στίλλερ. Στις ταινίες τους εμφανίζεται

ένας κόσμος ασυνήθιστος και συγχρόνως πολύ αληθινός, στον οποίο η λυρική

αίσθηση της φύσης, δένει τέλεια με μια αίσθηση ιδιαίτερα ζωντανή του

φανταστικού, ένας κόσμος που κινείται ταυτόχρονα, ανάμεσα στους πόλους

του ρεαλισμού και του ποιητικού μυστικισμού. Στην Δανία κυριαρχεί ένας από

τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες όλων των εποχών, ο Κάρλ Ντράγιερ. Οι

Η.Π.Α. συγκεντρώνονται στην προσπάθεια να κάνουν τον κινηματογράφος

τους από βιομηχανία, τέχνη. Σ'αυτό συνέβαλλε τα μέγιστα η δημιουργική

ενσωμάτωση Ευρωπαίων δημιουργών από το σύστημα του Χόλιγουντ. Η

κατηγοροποίηση του σινεμά σε είδη (γουέστερν, μιούζικαλ, γκαγκστερικό, κ.α),

η σχολή του "αμερικάνικου Μπουρλέσκ" (οι γνωστές σε όλους μας - κυρίως

μέσω του Τσάπλιν - πανέξυπνες κωμωδίες που εξαρτώνται από την σωματική

κίνηση και την παντομίμα) με ηγετική μορφή τον Μακ Σένετ, και με πιο

γνωστούς κωμικούς τους Τσάρλι Τσάπλιν και Μπάστερ Κήτον, ο ερχομός του

ήχου το 1927 ("Ο τραγουδιστής της Τζάζ" ήταν η πρώτη ομιλούσα ταινία) και

26


της πρώτης αξιόπιστης μέθοδος εκτύπωσης χρωμάτων στο φίλμ το 1935,

που επέτρεψε το γύρισμα έγχρωμων ταινιών (το "¨Οσα παίρνει ο άνεμος"

είναι η πρώτη ταινία που κάνει δημιουργική χρήση του χρώματος), μα πάνω

απ'όλα η παρουσία ορόσημο του Ντέηβιντ Γουώρκ Γκρήφιθ (ενός από τα

τέσσερα μεγαλύτερα ονόματα στην ιστορία του κινηματογράφου), ο οποίος

θεμελιώνει το συντακτικό του κλασικού κινηματογράφου σε ταινίες σταθμούς

όπως η "Γέννηση ενός Έθνους" (1914) και "Μισαλλοδοξία" (1916), συνθέτουν

τα κύρια γνωρίσματα του αμερικάνικου σινεμά αυτής της περιόδου.

Σημαντική επίσης είναι η παρουσία του ιδιοφυούς Όρσον Ουέλς (του

δεύτερου μεγαλύτερου ονόματος της κινηματογραφικής ιστορίας), ο οποίος με

την ταινία του "Πολίτης Κέην" (1941) κάνει δημιουργική χρήση του "βάθους

πεδίου" και του "πλάνου σεκάνς" και συστηματοποιεί την "αξονική

σκηνοθεσία", ενώ πρωτοτυπεί στον τρόπο της αφήγησης. Αν και συνολικά δεν

ξεφεύγει από τα πλαίσια του κλασικού κινηματογράφου, η ταινία του "Πολίτης

Κέην" (μία από τις δέκα καλύτερες του σινεμά όλων των εποχών), βρίθει από

νεωτερισμούς που θα επηρεάσει αρκετούς αργότερα.

Η αστυνομική ταινία επίσης γίνεται ολοένα και πιο μαύρη με

αποτέλεσμα την γέννηση του "φίλμ νουάρ" (διασταύρωση τριών διαφορετικών

κινηματογραφικών αρχεγόνων: του γερμανικού εξπρεσιονισμού, της

αστυνομικής γαλλικής ταινίας και του γκανκστερικού φίλμ), με την "μοιραία

γυναίκα" (famme fatale) και την απαισιόδοξη και κυνική θεματολογία, που

αντικατόπτριζε την "μαύρη περίοδο" του πολέμου. Εδώ εισάγεται η τεχνική

του μονολόγου (φωνή "off", ή "voice over"), ενώ γίνεται μία πολύ

δημιουργική αξιοποίηση της ασπρόμαυρης φωτογραφίας (με τα σκληρά

κοντράστ).Ο σοβιετικός κινηματογράφος αυτής της περιόδου σιγά -σιγά

κατακτά τον κόσμο. Είναι ένα ξαφνικό ξέσπασμα που εκπλήσσει και προκαλεί

σάλο σ'όλόκληρη την Ευρώπη (ο θεσμός των cine - clubs δημιουργήθηκε στη

Γαλλία γύρω στα 1920, για να προβάλλονται οι απαγορευμένες ρωσικές

27


ταινίες). Εδώ γίνεται η μεγαλύτερη δουλειά πάνω στο μοντάζ απο σκηνοθέτες

όπως ο Πουντόβκιν, ο Κουλέσωφ, ο Βερτώφ, μά πάνω απ'όλους ο μέγας

Σεργκέι Αιζενστάιν (το τρίτο μεγαλύτερο όνομα στην ιστορία του σινεμά που

μαζί με τον Γκρήφιθ είναι οι θεμελιωτές ουσιαστικά της κλασικής αισθητικής

του κινηματογράφου).

Το Χόλυγουντ και η βιομηχανία ταινιών

Στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα επιχειρήσεις ταινιών από την

Νέα Υόρκη και το Νιου Τζέρσευ εγκαταστάθηκαν στο Χόλυγουντ. Ο λόγος

ήταν ότι ο καιρός, καθώς εμπιστευόντουσαν πιο πολύ το φως του ηλίου για

τον φωτισμό και όχι τις πρώτες λάμπες. Επίσης και οι αρκετοί ανοικτοί χώροι

που υπήρχαν στην περιοχή. Το πρώτο στούντιο στο Χόλυγουντ ήταν της

Nestor Studios to 1911. Ο σκηνοθέτης D. W. Griffith στάλθηκε από την

εταιρεία Biograph να εξερευνήσει και να βιντεοσκόπησει τις νέες περιοχές,

για να διαπιστώσουν κατά πόσο ήταν κατάλληλες για την κινηματογράφηση

ταινιών. Ο D. W. Griffith γύρισε εκεί την πρώτη ταινία με όνομα «In old

Hollywood» η οποία είναι η πρώτη ταινία που γυρίστηκε στο Χόλυγουντ. Το

1913 ο Griffith γυρίσε στην Νέα Υόρκη έχοντας γυρίσει και άλλες ταινίες.

Αρκετοί παραγωγοί άκουσαν τις εμπειρίες του Griffith και αποφάσισαν να

28

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%AD%CE%B1_%CE%A5%CF%8C%CF%81%CE%BA%CE%B7

http://el.wikipedia.org/wiki/1913



πάνε να μείνουν στο Χόλυγουντ. Τότε ήταν που γεννήθηκε η Βιομηχανία

ταινιών. Τα επόμενα 20 χρόνια και άλλες εταιρίες κατέφτασαν εκεί ενώ

άρχισαν να φτιάχνονται κάθε χρόνο όλο και περισσότερες ταινίες .Το 1923

φτιάχτηκε το σήμα του Χόλυγουντ που τότε έγραφε HOLLYWOODLAND . Το

1929 έγιναν στο ξενοδοχείο Hollywood Roosevelt τα πρώτα Όσκαρ με μόλις

250 άτομα.

Το σύγχρονο Χόλυγουντ ξεκίνησε την δεκαετία του 50. Τότε

δημιουργήθηκαν αρκετά κανάλια όπως KTLA-TV και το CBS, αρκετά στούντιο

ηχογράφησης και γραφεία. Το 1956 φτιάχτηκε το γνωστό κτήριο της εταιρίας

ηχογράφησης Capitol Records . Η λεωφόρος Walk of Fame δημιουργήθηκε

το 1958 ενώ το πρώτο αστέρι τοποθετήθηκε δύο χρόνια αργότερα. Δεκάδες

κανάλια, στούντιο και άλλες κινηματογραφικές επιχειρήσεις μετατρέποντας το

Χόλυγουντ σαν μία μηχανή παραγωγής ταινιών όπου τα τελευταία χρόνια ο

αριθμός του ανέρχεται τις 250 ταινίες τον χρόνο. Κάθε χρόνο καταφτάνουν

άνθρωποι γεμάτοι όνειρα που θέλουν να γίνουν κινηματογραφικά αστέρια.

Αυτό είναι ένα πρόβλημα που υπάρχει από το 1960 καθώς λίγοι είναι αυτοί

που γίνονται επαγγελματίες ηθοποιοί ενώ αρκετοί από αυτούς που δεν

γυρνάνε πίσω, καταλήγουν άστεγοι. Μεγάλο πρόβλημα υπάρχουν και στις

νεαρές κοπέλες που αρκετές, είτε γίνονται ιερόδουλες, είτε παίρνουν μέρος

σε πορνογραφικές ταινίες.

29



http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%8C%CF%83%CE%BA%CE%B1%CF%81




γ) Περίοδος των εθνικών κινηματογραφιών και του μοντερνισμού:

Tο 1945 αρχίζει μια ανανεωτική τάση στον διεθνή κινηματογράφο. Το

Χόλιγουν παύει να δίνει τον τόνο. Πολλές χώρες δημιουργούν κινηματογράφο

και οι κινηματογραφιστές προσπαθούν να απαγκιστρωθούν από τις αρπάγες

των Αμερικανών. Η πρώτη σχετική προσπάθεια είναι ο "ιταλικός

νεορεαλισμός" με την ταξική τοποθέτηση των χαρακτήρων, την κοινωνικο -

πολιτική στράτευση και τον σχολιασμό της πραγματικότητας. Σ'έναν κόσμο

γεμάτο ερείπια, οι χθεσινές μυθοπλασίες φαντάζουν πια αφελείς και ένα

καινούριο βλέμμα γεννιέται με σημαιοφόρο την Ιταλία.

Ο Ροσελίνι κάνει γυρίσματα στην βομβαρδισμένη Ρώμη και ο ΝτεΣίκα

συγκινεί με τον "Κλέφτη των ποδηλάτων". Αν και στη δεκαετία του '50 τα

ιδανικά του νεορεαλισμού αρχίζουν να ξεθωριάζουν, με τη στροφή προς την

κωμωδία και το γκλάμουρ, μια ολόκληρη γενιά σκηνοθετών είχε ήδη

επηρεαστεί από το κίνημα, ανάμεσά τους ο Παζολίνι, ο Φελίνι και αρχικά ο

Αντονιόνι, που μαζί με τον Μπερτολούτσι ο οποίος εμφανίζεται λίγο

αργότερα, αποτελούν τα μεγαλύτερα ονόματα του ιταλικού κινηματογράφου με

30


τεράστιο έργο στο ενεργητικό τους.

Το 1958 ο "Ωραίος Σέργιος" του Σαμπρόλ, αλλά κυρίως το "Με

κομένη την ανάσα" του Γκοντάρ (του τέταρτου μεγαλύτερου ονόματος της

κινηματογραφικής ιστορίας), εγκαινιάζουν με εκτυφλωτική λάμψη την γαλλική

"νουβέλ βάνγκ". Ο Γκοντάρ, ο Τρυφό, ο Σαμπρόλ, ο Ρενέ, κ.α. αμφισβητούν εκ

βάθρων τον κλασικό κινηματογράφο και εισάγουν το σινεμά στην μοντέρνα

εποχή του.

Στην Αγγλία το "free cinema" βαδίζει στα ίδια χνάρια με την "νουβέλ

βάνγκ" και αν ο κλασικός κινηματογράφος συνεχίζει να κυριαρχεί

παγκοσμίως, εντούτοις ένα νέος άνεμος επαναστατικής τόλμης και

ανανεωτικού προβληματισμού σε όλα τα επίπεδα (τόσο της θεωρίας, όσο και

της αισθητικής), αρχίζει να πνέει παγκοσμίως που επηρεάζει βαθιά τους

νέους κινηματογραφιστές. Από την δεκαετία του '60 και μετά ο

κινηματογράφος εισέρχεται σε μια νέα εποχή. Γίνεται πιο "στοχαστικός" και

προβληματισμένος.

Ακόμα και στις Η.Π.Α. ο κινηματογράφος χάνει την σιγουριά, την

αυταρέσκεια και την αφέλεια που τον χαρακτήριζε μέχρι τότε. Ο

σκεπτικισμός διαδέχεται το πνεύμα της απόλυτης σιγουριάς. Ο Ντασσέν, ο

Μπρούκς, ο Μάνκιεβιτς, ο Χόκς και αργότερα πολλοί άλλοι (ανάμεσά τους η

"χρυσή πεντάδα των μουσάτων", Κόπολα, Σκορτσέζε, Ντε Πάλμα, Άλτμαν και

Σπίλμπεργκ) θέτουν σε αμφισβήτηση την αρμονία της αμερικάνικης κοινωνίας

και την αλήθεια του αμερικάνικου τρόπου ζωής.

Από την δεκαετία του '80 όμως και μετά και ειδικότερα στην δεκαετία

του '90, αυτός ο γόνιμος προβληματισμός των προηγούμενων δύο δεκαετιών

σχεδόν εξαφανίστηκε, ή πιο σωστά περιορίστηκε σε εξωχολιγουντιανές

παραγωγές (του ανεξάρτητου αμερικάνικου κινηματογράφου με

σημαντικότερους εκπροσώπους τους Κασσαβέτη και Τζάρμους και του

πειραματικού "αμερικάνικου underground" με προεξάρχουσα μορφή αυτήν του

31


Τζόνας Μίκας).

H δεκαετία του '70 κυριαρχείται απο την άνθηση του κινηματογράφου

των δημιουργών. Σκηνοθέτες όπως οι Μπέργκμαν, Ταρκόφσκι, Αντονιόνι,

Βέντερς, Φελίνι και άλλοι, επικεντρώνονται σε σημαντικά ηθικά, υπαρξιακά

και μεταφυσικά ζητήματα του ανθρώπου, στην μοναξιά, στην ανικανότητα

επικοινωνίας, στην απαξίωσή του από τον σύγχρονο καταναλωτικό πολιτισμό,

στην αποξένωσή του από τους άλλους και τον αληθινό του εαυτό.

Στην δεκαετία του '80 οι εθνικές κινηματογραφίες διαλύονται (με

μοναδική εξαίρεση την γαλλική), η τηλεόραση μπαίνει για τα καλά στο παιχνίδι

της παραγωγής, πριμοδοτώντας ένα αισθητικό υβρίδιο (που δεν είναι ούτε

σινεμά ούτε τηλεόραση), το Χόλιγουντ προκειμένου να τραβήξει το κοινό από

την τηλεόραση, επιστρέφει στις παλιές γνώριμες συνταγές του και κυριαρχεί

παντού ρίχνοντας το βάρος στις ακριβές παραγωγές και στους

ακριβοπληρωμένους στάρ, αδιαφορώντας για την ποιότητα των ταινιών που

γυρίζει και μόνο οι μαγικές φωτοβολίδες κάποιων μοναχικών οραματιστών

έρχονται να φωτίσουν το σκοτεινό τοπίο του ευρωπαικού κινηματογράφου.

Στην δεκαετία του '90 έχουμε την διακήρυξη του "Δόγματος '95" του

τελευταίου αισθητικού κινήματος μέχρι τις μέρες μας, από τον Δανό Λαρς

Φόν Τρίερ και τον Τόμας Βίντεμπεργκ, ως μια προσπάθεια για αναζωπύρωση

του γόνιμου προβληματισμού των δεκαετιών του '60 και '70, σε αντίθεση με

το "επιφανειακό", "απατηλό", "παρακμιακό", "ατομικιστικό, και "αστικό" (για

να επαναλάβουμε τους επιθετικούς προσδιορισμούς του ίδιου του Λάρς Φόν

Τρίερ), σινεμά του σήμερα.

32


Ελληνικός Κινηματογράφος

Εισαγωγή στον ελληνικό κινηματογράφο

Η ιστορία του ξεκινάει στις αρχές του περασμένου αιώνα. Ο ελληνικός

κινηματογράφος από το 1914 έως και το 1984 αριθμεί περίπου 2000

ελληνικές ταινίες. Το 1906 ένας Γάλλος οπερατέρ, ονόματι Γκομόν,

αποπειράθηκε να γυρίσει στα λεγόμενα <<πρώτα ελληνικά επίκαιρα>>.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, δηλαδή το 1910, δημιουργείται η πρώτη

ελληνική εταιρία παραγωγής ταινιών από τον κωμικό Σπύρο

Δημητρακόπουλο, γνωστό ως <<Σπιριντιόν>>. Παρόλα αυτά πέρασαν

πέντε χρόνια μέχρι να γυριστεί η πρώτη ελληνική ταινία μεγάλου

μήκους, που ήταν βασισμένη στο βουκολικό ειδύλλιο του Περεσιάδη

και έμεινε στην ιστορία ως <<Γκόλφω>>. Η πρώτη απόπειρα ελληνικής

ταινίας φαίνεται πως ξυπνάει το ελληνικό αίσθημα για μια <<ξεχωριστή

διασκέδαση>>, όπως έλεγαν τότε, που αρχίζει να ξεπροβάλλει δειλά-

33


δειλά. Από το 1915 έως και το 1937 που θεσπίζεται ο νόμος για τον

κινηματογράφο, ξεχωρίζουν προσπάθειες κινηματογραφιστών να

προσεγγίσουν όλο και περισσότερο κοινό. ανάμεσα σε αυτές τις

προσπάθειες διακρίνονται τα έργα <<Ανάθεμα>> του Γιόσεφ Χεπ,

αποσπάσματα από την εκστρατεία της Μικράς Ασίας γυρισμένα από

κάποιον Προκοπίου, η << Μαρία Πενταγιώτισσα>> και << Ο μάγος των

Αθηνών >> του Αχιλλέα Μαδρά, αλλά και η ταινία << Δάφνις και Χλόη>>

του Ορέστη Λάσκου. Το 197 μια από τις πιο αξιόλογες προσπάθειες

ήταν της κινηματογραφικής εταιρίας Άστυ Φιλμ με τίτλο << Η προίκα

της Αννούλας>>. Στην ταινία αυτή πρωταγωνιστούσαν ο περίφημος

Δημήτρης Ροντήρης και η Κούλα Ζερβού.

Το ξεκίνημα του ελληνικου κινηματογράφου

Πέρασαν αρκετά χρόνια μέχρι ο ελληνικός κινηματογράφος να σταθεί

στα πόδια του. Εξάλλου, στη μέση μπαίνει και ο ξεριζωμός της Σμύρνης. Έτσι

το 1929 γυρίζονται από την Dag Film το βουκολικό ειδύλλιο <<Αστερώ>> αλλά

και <<Το λάβαρο του ‘21>> που γνωρίζει επιτυχία λόγω του ιστορικού του

θέματος, ενώ το 1930 γυρίζονται 3 ταινίες που θεωρούνται σημαντικές για

34


τον ελληνικό κινηματογράφο. Πρόκειται για τα έργα <<Απάχηδες των

Αθηνών>>. <<Ο παλιάτσος της ζωής>> και <<Γαλάζια κεριά>>. Το

1932προβάλλεται η πρώτη ομιλούσα ελληνική ταινία. Είναι η γνωστή <<Ο

αγαπητικός της βοσκοπούλας>> σε παραγωγή του Παναγιώτη Δαδήρα, με

πρωταγωνιστές τον Δημήτρη Τσακίρη, τη Νίνα Αφεντάκη, τον Μάνο Κατράκη

στον πρώτο του ρόλο και πολλούς άλλους. Η ταινία αυτή γυρίστηκε σε

γερμανικό στούντιο ντουμπλαρισμένη, προκειμένου να γίνει ορόσημο των

ομιλουσών κινηματογραφικών ταινιών που ακολούθησαν. Αργότερα, η ίδια

ταινία γυρίστηκε άλλες δύο φορές με γνωστούς ηθοποιούς. Ο ελληνικός

κινηματογράφος –και ενώ έχει θεσπιστεί ο νόμος του ’37 <<περί

κινηματογράφου>>- περιορίζει τη δράση του λόγω του πολέμου, με εξαίρεση τα

κινηματογραφικά ντοκουμέντα της αντιστασιακής δράσης του FΛΑΣ και την

ταινία <<Αγνούλα>> του Αλεβιζέ Ορφανέλι, με πρωταγωνιστές τον Κώστα

Μουσούρη, τον Χρήστο Τσαγανέα, τον Περικλή Χριστοφορίδη και ορισμένους

άλλους. Το 1941, μέσα από τη δίνη του πολέμου ξεπρόβαλε η πρώτη

προσπάθεια να κρατηθεί στα πόδια του ο κινηματογράφος μέσα από την ταινία

<<Νύχτα χωρίς ξημερώματα>>, που αναφέρεται σε μια αισθηματική πολεμική

περιπέτεια με πρωταγωνιστές τη Σοφία Βερώνη και τον Κυριάκο Μαυρέα.

Όσοι πήγαν στους κινηματογράφους για να δουν την ταινία είτε πήγαιναν με

καλυμμένα τα πρόσωπα τους είτε έμπαιναν στους κινηματογράφους από

μυστικές εισόδους, προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια των Γερμανών.

Η αυτοκρατορία του Φίνου

Το 1943 ο Φιλοποίμην Φίνος δημιουργεί την πρώτη ταινία. << Η φωνή

της καρδιάς>>, με πρωταγωνιστές τον Αιμίλιο Βεάκη, τον Δημήτρη Χόρν, τον

Αλέκο Λειβαδίτη, τον Λάμπρο Κωνσταντάρα. Τη Σμαρούλα Γιούλη και

πολλούς άλλους. Οι αντίξοες συνθήκες που επικρατούσαν τότε έκαναν τον

Φίνο να γυρίσει τη συγκεκριμένη ταινία περίπου σε τέσσερις μήνες αντί σε

35


έναν. Η αποδοχή του κοινού ήταν τέτοια που ολόκληρη η Ελλάδα μιλάει για

τον Φίνο. Πριν από αυτήν την προσπάθεια όμως ο Φιλοποίμην Φίνος είχε

προσπαθήσει να σκηνοθετήσει μια ταινία το 1939. Το πρώτο στούντιο που

δημιούργησε ήταν στην βίλα του στο Καλαμάκι. Η ταινία αυτή όμως δεν βρήκε

καμία ανταπόκριση.

Ο διευθυντής της Φίνος Φιλμ Μάρκος Ζέρβας θυμάται εκείνη την

εποχή : <<Ο ελληνικός κινηματογράφος θα έλεγα εγώ ξεκινάει πριν από το

’39, όταν ο Φίνος αποφασίζει να πάρει νέα μηχανήματα από το εξωτερικό που

θα έφερναν τον κόσμο κοντά στο νέο είδος διασκέδασης. Ο Φίνος δεν κάθεται

με σταυρωμένα τα χέρια. Φέρνει μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας από το

εξωτερικό και μαζί του ‘’παρασέρνει’’ και τις υπόλοιπες κινηματογραφικές

εταιρείες να αναβαθμιστούν. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, ο Φίνος ήταν το Α

και το Ω του ελληνικού κινηματογράφου>>. Η πρώτη ταινία που γυρίστηκε

μετά τον πόλεμο (1944) ήταν οι «Ραγισμένες καρδιές» του Ορέστη Λάσκου,

με πρωταγωνιστές τη Στέλλα Γκρέκα, τον Λάμπρο Κωνσταντάρα και

αρκετούς άλλους. Η μνήμη του πολέμου όμως ήταν ακόμα νωπή με

αποτέλεσμα η εν λόγω ταινία να μην έχει την τύχη που της άρμοζε. ‘Ένα

χρόνο μετά την ταινία « Αδούλωτοι σκλάβοι» με πρώτη εμφάνιση της ‘Ελλης

Λαμπέτη και συμπρωταγωνιστή τον Ζώρα Τσάπελη κάνει πάταγο. Το 1947

είναι η χρονία που ο ελληνικός κινηματογράφος ξεκινάει την ανοδική του

πορεία και βγαίνει από όλα τα «μαύρα σύννεφα» που είχε φέρει ο πόλεμος

στην Ελλάδα. Τη χρονιά αυτή προβάλλεται η σπουδαία ταινία «Οι γερμανοί

ξανάρχονται» με πρωταγωνιστές τους Βασίλη Λογοθετίδη, Ίλυα Λιβυκού,

Χρήστο Τσαγανέα, Μίμη Φωτόπουλο και πολλούς άλλους. Μάλιστα τα

εισιτήρια που κόπηκαν τότε ανέρχονταν στις 100.000 νούμερο φυσικά

πρωτόγνωρο για τα δεινά που είχε περάσει προσφάτως η Ελλάδα. Η ταινία

ευτή είναι η μόνη σωζόμενη και παλαιότερη που παίζεται και σήμερα

δείχνοντας πραγματικά τη μεγαλοπρέπεια της τότε υποκριτικής τέχνης.

36


Η μόνιμη διασκέδαση των ανθρώπων και οι κωμωδίες

Την περίοδο 1956-1957 ο ελληνικός κινηματογράφος φαίνεται πως

αρχίζει να «ανθεί». Οι 24 ταινίες που προβλήθηκαν την προηγούμενη χρονιά

τώρα αυξήθηκαν στις 30 και μεγάλοι πρωταγωνιστές έχουν ήδη πάρει την

σκυτάλη για την ανοδική τους πορεία στο νέο τρόπο διασκέδασης του κοινού.

ο Ορέστης Μακρής, η Γεωργία Βασιλειάδου, Ο Βασίλης Λυλωνίτης, ο Βασίλης

Λογοθέτης και η Ρένα Βλαχοπούλου έχουν μπει δυναμικά στο «παιχνίδι». Οι

αίθουσες των κινηματογράφων γεμίζουν ασφυκτικά και η τιμή του εισιτηρίου

αυξάνεται από 10 δραχμές σε 15. Δυναμική εμφάνιση στον ελληνικό

κινηματογράφο κάνει η Αλίκη Βουγιουκλάκη την περίοδο 1958-1959. Και εδώ

φαίνεται πως ο ελληνικός κινηματογράφος χρειαζόταν τα πρόσωπα εκείνα τα

οποία θα ήταν πολύ οικεία στο ελληνικό κοινό. Την ίδια περίοδο μεγάλη

επιτυχία σημειώνει και ο Κώστας Χατζηχρήστος. Έτσι η Αλίκη Βουγιουκλάκη

με την «Αστέρω» στην πρώτη θέση και με την ταινία «Μιμίκος και Μαίρη»

στην δεύτερη δίνει την ώθηση που χρειάζεται ο ελληνικός κινηματογράφος

για να καταλάβει την κυριότερη διασκέδαση του λαού που κράτησε πάνω από

37


20 χρόνια. Οι ταινίες της περιόδου εκείνης (51 στο σύνολο) κόβουν

1.281.065 εισιτήρια. Όσον αφορά στην παραγωγή των ταινιών γυριζόταν κάθε

βδομάδα και μια νέα ταινία. Ηθοποιοί που πρωταγωνιστούσαν σε ένα έργο

υποχρεώνονταν να παίζουν και σε άλλο έργο που γυριζόταν ταυτόχρονα. Έτσι

με την αύξηση παραγωγής των ταινιών έχουμε και την αύξηση των

εισιτηρίων, αφού οι κινηματογραφικές εταιρείες προσπαθούσαν να

επωφεληθούν από τον ελεύθερο χρόνο των πρωταγωνιστών. Συγχρόνως με

την είσοδο της Αλίκης Βουγιουκλάκης στον κινηματογράφο αυξήθηκαν και οι

αίθουσες. Υπολογίζεται ότι την περίοδο ’59-’60 πάνω από 170

κινηματογραφικές αίθουσες υπήρχαν στην Αθήνα, ενώ η Αλίκη Βουγιουκλάκη

έφερε στον κινηματογράφο και μια άλλη καινοτομία : Αύξησε το δικό της

μεροκάματο πράγμα που ακολούθησαν και οι υπόλοιποι ηθοποιοί. Έτσι αν πριν

από την είσοδο της Αλίκης Βουγιουκλάκης ένας ηθοποιός έπαιρνε 5.000

δραχμές για μια ταινία μετά από αυτήν ανέβαινε στο διπλάσιο η τιμή του. Τη

συγκεκριμένη περίοδο κόπηκαν 2.204.586 εισιτήρια. Από το 1960 έως και το

1973 η παραγωγή ταινιών που γυρίζονταν αναλογούσε σε 1 κάθε 3 μήνες.

Πράγμα που ακόμα και σήμερα φαντάζει απίστευτο για τις δύσκολες εκείνες

περιόδους που υπήρχαν σημαντικές τεχνικές ελλείψεις.

38


Οι χρυσές πένες

Έχουμε φτάσει στην εποχή που οι Σακελλάριος-Γιαννακόπουλος

μεσουρανούν στον ελληνικό κινηματογράφο όπως και οι Τσιφόρος-

Βασιλειάδης. Τα σενάριά τους μιλούν στην καρδιά του κάθε Έλληνα ενώ η

Αλίκη Βουγιουκλάκη είναι το πιο οικείο κινηματογραφικό πρόσωπο. Ο

Φιλοποίμην Φίνος μαζεύει όλα τα μεγάλα «αστέρια» στην εταιρεία του και η

39


Φίνος Φιλμ συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες κινηματογραφικές εταιρείες της

Ευρώπης. Νέα μηχανήματα και άνθρωποι που πιάνουν το λαϊκό αίσθημα του

κινηματογραφόφιλου κοινού αποτελούν την κινητήρια δύναμη του τότε

«σύγχρονου» ελληνικού κινηματογράφου. Τα εισιτήρια που συνολικά έκοψε ο

ελληνικός κινηματογράφος τη συγκεκριμένη περίοδο ανέρχονται στα

1.887.010. Υπάρχει μια μικρή πτώση εισιτηρίων η οποία οφείλεται στο ότι ο

Βασίλης Λογοθετίδης πλέον έχει πεθάνει αλλά και η Γεωργία Βασιλειάδου με

τον Βασίλη Αυλωνίτη απέχουν από τον κινηματογραφικά πλατό τη

συγκεκριμένη περίοδο.

Δυναμικά στο παιχνίδι την περίοδο ’61-’62 μπαίνει και ο σκηνοθέτης

Γιάννης Δαλιανίδης με βασική πρωταγωνίστρια τη Ζωή Λάσκαρη. Η νεαρή

Ζωίτσα πραγματικά αποσπάει τις καλύτερες κριτικές στο κινηματογράφο της

ντεμπούτο στην ταινία «Ο κατήφορος» ενώ δεύτερη έρχεται η Αλίκη

Βουγιουκλάκη με την ταινία του Ντίνου Δημόπουλου « Η Λίζα και η άλλη». Η

περίοδος αυτή θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μεταβατική μεταξύ των

προηγούμενων χρόνων και αυτών που θα ακολουθήσουν. Γιατί ο Γιάννης

Δαλιανίδης εισάγει στη χώρα μας ένα καινούριο είδος θεάματος στον

κινηματογράφο το μιούζικαλ! Ένα είδος μουσικής είδος εισαγόμενο από την

Αμερική όπου για δεκαετίες εκεί κάνει τεράστια επιτυχία. Εδώ ξεκινούν και η

ονομαζόμενη «χρυσή εποχή των εισιτηρίων» για τον ελληνικό κινηματογράφο

αλλά και οι ακριβές παραγωγές για τις κινηματογραφικές εταιρείες αφού το

νέο είδος θεάματος χρειάζεται αρκετό κόσμο για να «λειτουργήσει» σωστά.

40


Στο χορό των μιούζικαλ

Την περίοδο 1962-1963 το πρώτο μιούζικαλ «Μερικοί το προτιμούν κρύο»

κόβει 212.247 εισιτήρια με πρωταγωνίστρια τη Ρένα Βλαχοπούλου με την

ταινία «Η ψεύτρα» που έκοψε 196.250 εισιτήρια. Ακόμα πιο εντυπωσιακή

όμως ήταν η επόμενη περίοδος αφού όχι μόνο αυξήθηκε ο αριθμός των

ταινιών στο εξωπραγματικό αριθμό των 92 αλλά το μιούζικαλ εξακολουθεί να

μαγεύει τον κόσμο. Εξάλλου ας μην ξεχνάμε ότι προβλήθηκαν ταινίες που όσα

χρόνια και αν περάσουν μένουν αναλλοίωτες ακόμα και από την

«υπερκατανάλωση» της τηλεόρασης.

Άνθρωποι που δούλεψαν σκληρά για τον ελληνικό κινηματογράφο

επισημαίνουν ότι η Αλίκη Βουγιουκλάκη είχε βάλει στοίχημα με τον εαυτό της

για να μπορέσει να ξεπεράσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ εισιτηρίων. Έτσι «Η

δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά» την περίοδο ’69-’70 έρχεται στην πρώτη θέση

με 739.001 εισιτήρια και ακολουθούν οι ταινίες «Ορατότης μηδέν» με

640.720 και «Η νεράιδα και το παλικάρι» με 626.676 εισιτήρια.

Και ερχόμαστε στην εμπορικότερη ταινία όλων των εποχών την

περίοδο 1970-1971 που υπήρξε και το αποκορύφωμα του ελληνικού

κινηματογράφου. Στο παιχνίδι έχει μπει δυναμικά ο Νίκος Φώσκολος με τις

41


πολύ πλούσιες παραγωγές και τα μελοδραματικά έργα ενώ ο Φιλοποίμην Φίνος

βαριά άρρωστος δεν ασχολείται πλέον με την κερδοφόρα και καλύτερη

εταιρεία παραγωγής που έχει στα χέρια του. Έτσι η «Υπολοχαγός Νατάσσα»

κόβει 751.117 εισιτήρια αφήνοντας πίσω της την ταινία «Η αρχόντισσα και ο

αλήτης» πάλι με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη που την περίοδο

’68-’69 είχε κόψει 750.380 εισιτήρια. Η περίοδος αυτή είχε άλλο ένα

χαρακτηριστικό: Η χειρότερη ταινία έκοψε 10.500 εισιτήρια σε αντίθεση με

περιόδους που τέτοιες ταινίες είχαν κόψει και 500 μόνο εισιτήρια.

Ο μεγάλος σκηνοθέτης Νίκος Φώσκολος εξηγεί για την εποχή εκείνη

«Όταν θα δει λοιπόν κανείς τα εισιτήρια από την περίοδο του ’60 και μετά θα

συμπεράνει ότι ο ελληνικός κινηματογράφος στην Ελλάδα έσβησε

αμερικάνικες, γαλλικές και ιταλικές παραγωγές. Τις κατατρόπωσε! Πρέπει να

σημειώσω εδώ ότι ο ελληνικός κινηματογράφος έκοβε τρεις φορές πάνω

εισιτήρια από τις αμερικάνικες παραγωγές που προβάλλονταν τότε»

Τελευταία εποικοδομητική περίοδος του ελληνικού κινηματογράφου

είναι το ’71-’72. Ο Θανάσης Βέγγος κάνει το «θαύμα» του και περνάει στην

πρώτη θέση με την ταινία «Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση;» κόβοντας

640.471 εισιτήρια ενώ στη δεύτερη θέση έρχεται η ταινία «Σ’αγαπώ» με την

Αλίκη Βουγιουκλάκη κόβοντας 393.137 εισιτήρια. Την περίοδο αυτή πεθαίνει

ο Φιλοποίμην Φίνος αφήνοντας πίσω του μια τεράστια κινηματογραφική

δυναστεία. Είναι η αρχή του τέλους. Την περίοδο αυτή προβλήθηκαν 90

ταινίες ενώ όπως θα δούμε παρακάτω, οι ταινίες που προβάλλονται

μειώνονται κατά 50%. Αυτή την τελευταία λαμπρή περίοδο του

κινηματογράφου στην Ελλάδα κόπηκαν 11.868.572 εισιτήρια.

42


Η Πτώση

Ο Φιλοποίμην Φίνος έχει αρρωστήσει βαριά και αυτοί που

αναλαμβάνουν τη διαχείριση της κινηματογραφικής εταιρείας μειώνουν τις

ταινίες που θα γυρίσουν. Την περίοδο ’72 ’73 επικρατεί μια σύγχυση στον

ελληνικό κινηματογράφο. Η Αλίκη Βουγιουκλάκη όπως φαίνεται και από τα

εισιτήρια που κόβει έχει «κουράσει» τον κόσμο. Δεν είναι πλέον η «γατούλα»

που αναζητάει ο κόσμος και που έτσι τη γνώρισε... Η γεωργία Βασιλειάδου

έχει γεράσει αρκετά για να παίξει στον κινηματογράφο, ενώ ο Βασίλης

Αυλωνίτης έχει πεθάνει. Οι μόνοι που μπορούν να σώσουν τις ελληνικές

ταινίες είναι η Ρένα Βλαχοπούλου, ο Θανάσης Βέγγος, η Τζένη Καρέζη και ο

Κώστας Καζάκος. Ο ελληνικός κινηματογράφος είναι πλέον παρελθόν για την

Ελλάδα. Αν θα συγκρίνουμε την περίοδο αυτή με τις προηγούμενες θα δούμε

ότι ο αριθμός εισιτηρίων είναι συγκρινόμενος μόνο με τις πρώτες περιόδους

του ’50 όταν ο κινηματογράφος ήταν στα πρώτα στάδια ανόδου. Η

μεταπολίτευση βρίσκει τον ελληνικό κινηματογράφο εξουθενωμένο. Τα

εισιτήρια που κόβονται δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των

κινηματογραφιστών και των σκηνοθετών. Όλοι, εξάλλου, μετά τον θάνατο του

43


Φίνου έχουν πανικοβληθεί καθώς γκρεμίζεται μια ολόκληρη αυτοκρατορία.

Η ηθοποιός Σπεράντζα Βρανά μας δίνει μια ακόμα αιτία της πτώσης:

«Το κοινό μέσα στο μυαλό του δημιουργεί είδωλα. Όταν λοιπόν τα είδωλα

αυτά χάνονται ο κόσμος λυπάται και εν συνέχεια αποφεύγει να πηγαίνει εκεί

όπου τον έχουν συνηθίσει αυτοί που αγαπάει. Από την άλλη και ο θάνατος του

Φίνου αλλά και η Αλίκη Βουγιουκλάκη που έχει ήδη μεγαλώσει και δεν μπορεί

να παίξει αυτό το ναζιάρικο κοριτσάκι, έχουν ως αποτέλεσμα οι παραγωγοί να

μην γυρίζουν ταινίες. Με λίγα λόγια χάθηκαν τα είδωλα». Την περίοδο ’74-’75

η ταινία «Ατλίλας ‘74» έκοψε μόνο 103.856 εισιτήρια, ενώ έχουμε την ίδια

περίοδο άνθηση του πορνοκινηματογράφου «Ηδονή», «Βρόμικες κυρίες»,

«Λεσβιακός έρωτας» είναι μερικές από αυτές που δεν κόβουν και λίγα

εισιτήρια. Η περίοδος αυτή κόβει περίπου 2.000.000 εισιτήρια ενώ και η

επόμενη περίοδος δεν είναι σε καλύτερη μοίρα. Μια μικρή άνοδος υπήρξε την

περίοδο από το 1982 έως και το 1984. Οι ταινίες που διακρίνονται είναι οι

«Μάθε παιδί μου, γράμματα» με τον Βασίλη Διαμαντόπουλο που κατέκτησε

και 4 βραβεία Ανδρικού Ρόλου. «Αλαλούμ» με τον Χάρρυ Κλυνν και τον

Δημήτρη Πιατά ενώ το 1983 κάνει την εμφάνισή του ο Στάθης Ψάλτης με τις

ταινίες «Καμικάζι, αγάπη μου» και «Μάντεψε τι κάνω τα βράδια». Η περίοδος

αυτή είναι και το τέλος που σημάδεψε τον ελληνικό κινηματογράφο. Η

τηλεόραση, οι βιντεοταινίες κάνουν την εμφάνισή τους δίνοντας και το

τελειωτικό χτύπημα. Ο ελληνικός κινηματογράφος πλέον δεν αναφέρεται στην

κοινωνία ως διασκέδαση και οι περισσότερες αίθουσες καταστρέφονται

βάζοντας τέλος στη χρυσή του εποχή.

Ο σκηνοθέτης Γιάννης Δαλιανίδης βάζει τον επίλογο αυτής της

παραμυθένιας ιστορίας : «Η τηλεόραση άρχισε να μπαίνει στα σπίτια των

Ελλήνων και έτσι χάθηκε ο ελληνικός κινηματογράφος. Τότε όμως συνέβη και

το εξής παράξενο : Πάνω στη μεγάλη κρίση του ελληνικού κινηματογράφου η

«Υπολοχαγός Νατάσσα» έσπασε όλα τα ρεκόρ εισιτηρίων.

44


Τότε ο Φίνος είχε πει: ’’Δεν υπάρχει κρίση του κινηματογράφου’’. Έτσι

νόμιζε! Υπήρχε κρίση του κινηματογράφου και ένα μεγάλο ποσοστό οφειλόταν

στην έλλειψη σεναρίου. Πολλοί μου λένε ότι η ταινία «Safe Sex» ξεπέρασε

την Αλίκη με την ταινία «Υπολοχαγός Νατάσσα». Λάθος. Η Αλίκη έπαιξε σε

μια Αθήνα των 2.000.000 κατοίκων τότε και έφερε 750.000 εισιτήρια μόνο

τη χειμερινή περίοδο. Εκτός της θερινής που πήγε άλλα τόσα. Άρα είναι

ασύγκριτα τα νούμερα. Αναμφισβήτητα η Αλίκη έχει μείνει πρώτη.

45


46


Θερινός Κινηματογράφος

Ο θερινός κινηματογράφος είναι ένα καθαρά ελληνικό προϊόν. Ένας

από τους πιο αγαπητούς θεσμούς της ελληνικού τύπου ψυχαγωγίας.

Είναι ένα στοιχείο της πολιτισμικής ταυτότητας των Ελλήνων και ένα

ίχνος στη μνήμη πολλών γενεών. Θερινοί Κινηματογράφοι υπάρχουν σε

όλες τις ελληνικές πόλεις. Σύμφωνα με μια άποψη οι θερινοί

κινηματογράφοι προέρχονται από την παράδοση του ελληνικού θεάτρου

που ήταν υπαίθριο. Ο κινηματογράφος από την

πρώτη στιγμή της εμφάνισής του στην Ελλάδα, ως το νέο είδος

ψυχαγωγίας, έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής στα πλήθη του κόσμου που

συνέρεαν στις αίθουσες για να παρακολουθήσουν ελληνικές και ξένες

ταινίες. Οι πρώτοι μόνιμοι θερινοί κινηματογράφοι αποτελούσαν

απλοϊκές κατασκευές με την αναγκαία οθόνη προβολής και τον χώρο

με τις καρέκλες για το φιλοθεάμον κοινό, αλλά και το αναψυκτήριο, την

καμπίνα προβολής και τους χώρους υγιεινής. Τη δεκαετία του '30

όταν καθιερώθηκε το εισιτήριο προστέθηκε και ο χώρος έκδοσης των

εισιτηρίων. Στις δεκαετίες μετά τον πόλεμο, κυρίως του '60 και '70 οι

θερινοί κινηματογράφοι άνθησαν και έγιναν από τους πιο

πολυσύχναστους χώρους συγκέντρωσης στα αστικά κέντρα. Ήταν

επίσης ο χώρος όπου αναδείχθηκαν και λατρεύτηκαν οι

δημοφιλέστεροι ηθοποιοί του ελληνικού και ξένου κινηματογράφου.

Οι θερινοί κινηματογράφοι κρατούν καλά, με τα νούμερα

του κινηματογραφόφιλου κοινού στην Ελλάδα να ανεβαίνουν συνεχώς.

Μοιάζουν να μην απειλούνται από τις νέες υπερσύγχρονες πολυ-

αίθουσες κινηματογράφου. Το αγιόκλημα, η βουκαμβίλια και το γιασεμί,

η γάτα που κατά λάθος μπήκε στο χώρο του κινηματογράφου, η κρύα

μπύρα και το χαλίκι, τα πάνινα καθίσματα, είναι "τελετουργικά"

47


στοιχεία του θερινού κινηματογράφου και για πολλούς πολύ

σημαντικότερα από μια τέλεια τεχνικά οθόνη ή τον καταιγιστικό ήχο

των multiplex, σύγχρονων αιθουσών κινηματογράφου. Η κλασική

έκφραση είναι "η μαγεία του θερινού κινηματογράφου" με τον ουράνιο

θόλο από πάνω από τους θεατές να δημιουργεί μια δεύτερη σκηνή

προς την οποία συχνά δραπετεύει το μάτι. Με τον ουρανό από πάνω η

βύθιση στο όνειρο γίνεται πιο εύκολη και πιο απόλυτη.

Το ανοιχτό θερινό σινεμά έχει μια γεύση

νοσταλγίας. Μια νοσταλγία για τις δειλές αρχές του προ-Χόλυγουντ

κινηματογράφου όταν ο χώρος του σινεμά ήταν χώρος συνάντησης,

κοινωνικής συναναστροφής, κρυφών φιλιών, η μοναδική έξοδος που

επιτρεπόταν. Μερικές φορές ήταν και η μοναδική διέξοδος από τη

σκληρή ή βαρετή καθημερινότητα. Μια φυγή προς το όνειρο. Είναι η

νοσταλγία για εκείνη την εποχή που πριν ακόμη εξοικειωθούμε με τα

εντυπωσιακά οπτικοακουστικά μέσα λατρεύαμε ινδάλματα,

ταυτιζόμασταν με τους αστέρες, ονειρευόμασταν τον εαυτό μας

πρωταγωνιστή παράξενων ιστοριών. Κάποιοι ταυτίζουν το θερινό

σινεμά με τον ρομαντισμό, ως το πιο ρομαντικό πράγμα που μπορεί να

κάνει κάποιος στην εποχή μας και στη ζωή της σύγχρονης

μεγαλούπολης. Το σίγουρο είναι ότι κανείς δεν μπορεί να αντισταθεί

στην ομορφιά μιας καλοκαιρινής νύχτας λουσμένης στο φως του

φεγγαριού με μια ιστορία της 7ης τέχνης να "ξεδιπλώνεται" στην

οθόνη. Με την έλευση του νέου αιώνα ο θερινός

κινηματογράφος αποκτά νέα πνοή. Εμφανίζονται νέοι θερινοί

κινηματογράφοι που διαφέρουν αρχιτεκτονικά και υφολογικά από τους

παλαιότερους, με πιο άνετες καρέκλες, με τελευταίας τεχνολογίας

οθόνης, με μεγαλύτερες επιλογές στις καντίνες, με ξύλινα πατώματα

αντί χαλίκι. Ωστόσο ο ουρανός και η ανοιχτότητα παραμένουν......γιατί

48


είναι αυτά που μαγεύουν και αυτά που κρατούν την παράδοση ζωντανή

και αγαπητή σε όλους.

49


50


51


52


53


54


55


56


57


58


59


60


61


62


63


64


65


66


67


68


69


70


ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΞΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΟΥ

• Το μέγεθος του δείγματος. Το δείγμα της έρευνας μου αποτέλεσαν οι συμμαθητές μου ηλικίας 15-17 ετών. Το συνολικό δείγμα αποτέλεσαν 23 έφηβοι.

• Η αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος στον πραγματικό πληθυσμό.• Η ειλικρίνεια του δείγματος.• Η σαφήνεια και η πληρότητα του ερωτηματολογίου μου.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΗΘΗΚΕ

Η έρευνα θα είναι ποσοτική με χρήση ερωτηματολογίου. Το δείγμα ήταν συμμαθητές και συμμαθήτριες 15-17 ετών. Η επιλογή των εφήβων έγινε με τυχαίο τρόπο. Το δείγμα ήταν 23 έφηβοι από το τμήμα μου. Τα ερωτηματολόγια που μοιράστηκαν ήταν 23 και επιστράφηκαν πίσω 23. Η έρευνα έγινε το Ιανουάριο του 2010. Μετά τη συλλογή των ερωτηματολογίων, έγινε η μετατροπή των αριθμών των απαντήσεων σε ποσοστά επί τοις εκατό (%) και η δημιουργία γραφημάτων.

ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΜΟΥ

• Ανεξάρτητη : Οι συμμαθητές μου

• Εξαρτημένη : Οι γνώσεις και οι απόψεις για τον κινηματογράφο

(Σε ορισμένες ερωτήσεις έθεσα ως ανεξάρτητη μεταβλητή το φύλο των συμμαθητών μου.)

ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ:

• Ως προς την κατανομή του δείγματος ανάλογα με το φύλο των μαθητών, το 65%του δείγματος ήταν κορίτσια και το 35% ήταν αγόρια μαθητές

71


• Από το σύνολο του δείγματος το 52% ήταν ηλικίας 16 ετών, το 44% ήταν 15 ετών ενώ το 4% ήταν 17 ετών.

• Στην ερώτηση αν επισκέπτονται τον κινηματογράφο απάντησαν όλοι (100%) πως ναι όντως πηγαίνουν στον κινηματογράφο.

• Από το σύνολο του δείγματος που απάντησε ότι επισκέπτεται τον κινηματογράφο ,δηλαδή όλοι, το 52% τον επισκέπτονται κάθε μήνα, το 22% κάθε εβδομάδα, το 13% τον επισκέπτεται κάθε 2 μήνες και το ίδιο ποσοστό απάντησε σπάνια.

• Στην ερώτηση για πιο λόγο δεν επισκέπτεστε τον κινηματογράφο δεν απάντησε κανείς διότι στην ερώτηση πηγαίνετε στον κινηματογράφο δήλωσαν όλοι ότι πηγαίνουν.

• Το 50% των αγοριών δήλωσαν ότι επισκέπτονται τον θερινό κινηματογράφο ενώ μόνο το 27% των κοριτσιών απάντησαν ναι. Αντιθέτως όχι απάντησε το 73% των κοριτσιών και 50% των αγοριών. Έτσι παρατηρούμαι ότι γενικά τα αγόρια προτιμούν πιο πολύ τον θερινό κινηματογράφο από ότι τα κορίτσια.

• Αυτοί που δήλωσαν ότι προτιμούν τον θερινό κινηματογράφο (61,5%) τον προτιμούν διότι είναι πιο ρομαντικά (25%) όπως και για το ότι βρίσκονται έξω στην φύση (25%) . Επίσης πάλι με το ίδιο ποσοστό τον προτιμούν διότι αισθάνονται εκεί πιο άνετα και τέλος πάλι το 25% τον προτιμά για άλλους λόγους όπως για παράδειγμα ότι δεν έχει κακοσμίες.

• Από αυτούς που δεν επισκέπτεται τον θερινό κινηματογράφο (38,5%) οι περισσότεροι δεν τον επισκέπτονται διότι έχει περιορισμένες ταινίες (53%) λίγοι δεν τον προτιμούν για άλλο λόγο όπως για παράδειγμα επειδή δεν έχει άνετα καθίσματα (27%) Τέλος ακόμα λιγότεροι δεν τον προτιμούν διότι υπάρχει πολύ φασαρία επειδή υπάρχει δρόμος δίπλα σε αυτόν (20%).

• Στην ερώτηση αν το δείγμα είναι ευχαριστημένο από τις κινηματογραφικές αίθουσες της περιοχής του ένα μεγάλο ποσοστό απάντησε ότι είναι μέτρια ευχαριστημένοι (61%). Αρκετοί απάντησαν ότι είναι πολύ ευχαριστημένοι (30%) ενώ πολλοί λίγοι δήλωσαν ότι δεν είναι καθόλου ευχαριστημένοι (9%).

• Το ελάχιστο ποσοστό που απάντησε ότι δεν είναι ευχαριστημένο (9%) από τις αίθουσες δεν είναι ευχαριστημένοι λόγο κακής εικόνας (50%) κ λόγο βρώμικων αιθουσών (50%).

72


• Οι περισσότεροι παρακολούθησαν το πρώτο τους κινηματογραφικό έργο στην ηλικία των 4 με 6 ετών (52%). Το 35% είδε για πρώτη φορά ταινία στον κινηματογράφο στην ηλικία των 7 με 8 ετών. Τέλος το 13% πήγε για πρώτη φορά στον κινηματογράφο στην ηλικία των 9 με 10 ετών.

• Στην συνέχεια ζητήθηκε από το δείγμα να αξιολογήσει τα παρακάτω είδη ταινιών σύμφωνα με αυτές που προτιμά περισσότερο. Οι πιο πολύ προτιμούν τις κωμωδίες (4,6) και τις περιπέτειες (4,4). Ενώ λιγότερο τους αρέσουν τα θρίλερ(3,7), οι κοινωνικές ταινίες(3,1) και οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας (3,1). Τέλος λίγοι προτιμούν τα κοινωνικά (1,9). Αυτό διέψευσε την υπόθεση μου ότι οι περισσότεροι θα προτιμούν τα θρίλερ.

• Η δορυφορική τηλεόραση σύμφωνα με αυτό που δηλώθηκε συμβάλει αρκετά στην παρακμή του κινηματογράφου (2,7) Ενώ λίγο λιγότερο συμβάλουν στην παρακμή του η ιδιωτική τηλεόραση (2,2) κ τα Dvd (2,35).

• Το 44% θα χαρακτήριζαν όπως υπέθεσα τον ελληνικό κινηματογράφο καλό ενώ μόνο 13% θα τον χαρακτήριζαν πολύ καλό. Το ένα τέταρτο του δείγματος τον χαρακτήρισε μέτριο (30%) ενώ 9% τον χαρακτήρισαν κακό κ 1% πολύ κακό.

• Πάνω από τους μισούς συμμαθητές μου πιστεύουν ότι οι άνθρωποι με το πέρασμα του χρόνου σταμάτησαν να πηγαίνουν στον κινηματογράφο (70%) ενώ 30% πιστεύουν ότι ο πληθυσμός που το προτιμάει αυξήθηκε με το πέρασμα του χρόνου κάτι το οποίο δεν ισχύει.

• Το 20% των κοριτσιών και το 37% των αγοριών προτιμούν ν βλέπουν ταινίες από το διαδίκτυο πριν ακόμα προβληθούν στις κινηματογραφικές αίθουσες κάτι το οποίο συμβάλει πολύ στην παρακμή του κινηματογράφου. Ευτυχώς 80% των κοριτσιών και 63% των αγοριών προτιμούν να δουν τις ταινίες στον κινηματογράφο.

• Όπως υπέθεσα οι περισσότεροι πληροφορούνται για την ταινία που θα δούνε από τους φίλους τους (48%). Ενώ οι περισσότεροι δεν πληροφορούνται από τον τύπο (18%), την τηλεόραση (17%) και από άλλα πράγματα όπως το Internet (17%)

• Δυστυχώς στην ερώτηση πότε παρακολουθήθηκε η πρώτη κινηματογραφική ταινία μόνο το 13% ήξερε ότι παρακολουθήθηκε το

73


1895. Το 70% δήλωσε δεν γνωρίζω δεν απαντώ ενώ το υπόλοιπο 17% έδωσε άσχετες απαντήσεις.

• Επίσης δυστυχώς μόνο 18% ήξερε ότι ο ξένος κινηματογράφος χωρίζετε σε 3 φάσεις. Το 74% απάντησε ότι δεν γνωρίζει ενώ 4% απάντησε σε 4 φάσεις το οποίο είναι λάθος καθώς και 4% απάντησε σε 5 φάσεις το οποίο είναι κ αυτό λάθος.

• Την δεκαετία στην οποία ο ελληνικός κινηματογράφος βρισκόταν στο απόγειο του ήταν την δεκαετία του 60’ όπου μόνο το 4% το απάντησε σωστά. Το 39% απάντησε δεν γνωρίζω δεν απαντώ και το ίδιο ποσοστό απάντησε την δεκαετία του 70’. Ενώ το 10% έδωσε την λάθος απάντηση δηλαδή την δεκαετία του 80’.

• Τέλος στην ερώτηση ανοιχτής απόψεως που είχε ως θέμα «Γράψτε ονομαστικά μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν για να βελτιωθεί ο κινηματογράφος» δόθηκαν αρκετές αξιόλογες απαντήσεις. Κάποια μέτρα που αναφέρθηκαν ήταν καλύτερη διαφήμιση, πιο αξιόλογες ταινίες, να κλείσουν οι ιστοσελίδες που μπορεί ο καθένας να βρίσκει ταινίες, να γίνουν οι αίθουσες πιο μεγάλες, να υπάρχει καλύτερη παραγωγή, να αερίζονται πιο καλά οι κινηματογραφικές αίθουσες όπως και να μειωθεί το εισιτήριο. Τέλος δύο ακόμα προτάσεις είναι να γίνουν τα καθίσματα πιο άνετα και να βρουν τρόπο να διατηρείτε η ησυχία μέσα στην αίθουσα.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ.

• Η έρευνα μπορεί να γίνει σε μεγαλύτερο δείγμα νέων.• Μπορούν να λάβουν υπόψη τους, τους παράγοντες που θεωρώ ότι δεν

επιρεάζουν την ερευνά μου όπως την οικονομική και την οικογενειακή κατάσταση.

• Μπορεί το δείγμα να μην επιλεγεί τυχαία.• Μπορεί να βελτιώσει το ερωτηματολόγιο.• Μπορεί να το δώσει σε διαφορετικό δείγμα σε διαφορετικό μέρος.

74


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦ I Α

1. http://el.wikipedia.org/ wiki/Χόλυγουντ

2. http://el.wikipedia.org/wiki/Κινηματογραφος

3. http://www.cinemainfo.gr/

4. http://www.cine.gr/color.asp?color=1

5. Κηθ Ρήντερ , «Ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου 1895-1975», εκδ. Αιγόκερως, 1985, μετάφραση Σώτη Τριανταφύλλου σελίδες 7-12.

6. Διαμαντής Μπασάντης, «Αφιέρωμα κινηματογράφος: Η βιομηχανία της μεγάλης οθόνης», Τ87, 18/11/2000.

7. , Επιμέλεια Δημήτρης Κωττάκης «Έρευνα ελληνικός κινηματογράφος», Ταχυδρόμος, σελίδες 32-40.

8. Βαγγέλης Παναγόπουλος «Η βιομηχανία του κινηματογράφου» σελίδες 4-15.

9. Παπαχριστόφυλλου, «Εικονογραφημένη Νεανική Εγκυκλοπαίδεια τόμος 2», Αθήνα, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2003 σελίδες 186-187.

75

http://www.cinemainfo.gr/

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B9%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%82

http://el.wikipedia.org/%CE%A7%CF%8C%CE%BB%CF%85%CE%B3%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84


76


ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Το ερωτηματολόγιο που έχετε στα χέρια σας, έχει συνταχθεί στα πλαίσια του μαθήματος της Τεχνολογίας Α’ Γενικού Λυκείου και σκοπό έχει να ερευνήσει τις γνώσεις των νέων ηλικίας 14 έως 18 ετών για τον κινηματογράφο. Η έρευνα είναι ανώνυμη. Θα σας παρακαλούσα να απαντήσετε με ειλικρίνεια.

Ευχαριστώ εκ των προτέρων

1)Φύλο: α) Αγόρι β)Κορίτσι

2)Ηλικία: α)14 β)15 γ)16 δ)17 ε)18

3)Πηγαίνετε στον κινηματογράφο ; α)Ναι β) Όχι

4) Αν ναι, πόσο συχνά;

α)Κάθε βδομάδα β)Κάθε μήνα γ)Κάθε δυο μήνες δ)Πιο σπάνια ε) Άλλο : ...................

5)Αν δεν πηγαίνετε καθόλου ή σχεδόν καθόλου, για ποιο λόγο δεν πηγαίνετε; α) Δε σας αρέσει. β) Δεν έχετε καιρό. γ) Σας ενοχλεί η ένταση των μηχανημάτων. δ) Το εισιτήριο είναι ακριβό. ε) Άλλο : .....................

6) Πηγαίνετε στο θερινό σινεμά το καλοκαίρι ; α) Ναι β) Όχι

7) Αν ναι, για πιο λόγο τον προτιμάτε;α) Πιο ρομαντικάβ) Βρίσκεστε έξω στην φύσηγ)Αισθάνεστε πιο άνεταδ) Άλλο..........................

77


8) Αν όχι, για πιο λόγο δεν τον προτιμάτε; α) Το εισιτήριο είναι πιο ακριβό β) Έχει πολύ φασαρία επειδή υπάρχει δρόμος δίπλα σε αυτόνγ) Έχει περιορισμένες ταινίεςδ)Άλλο.............................

9) Είστε ευχαριστημένοι από τις κινηματογραφικές αίθουσες που έχει η πόλη σας;

α) β) γ)

10)Αν όχι, τι δεν σας αρέσει; α) Δεν έχει καλή εικόνα. β) Το ηχητικό σύστημα δεν είναι καλό. γ)Τα καθίσματα δεν είναι άνετα.δ) Οι αίθουσες δεν είναι καθαρές. ε) Άλλο............

11)Σε ποια ηλικία είδατε το πρώτο κινηματογραφικό έργο; α)4-6 β)7-8 γ)9-10 δ)Άλλο:.............

12) Αξιολογήστε τις παρακάτω ταινίες σύμφωνα με αυτές που σας αρέσουν (5:Παρα Πολύ 4:Πολύ 3:Αρκετά 2:Λίγο 1:Καθόλου)

1) Κωμωδίες 5 4 3 2 12) Περιπέτειες 5 4 3 2 1 3) Θρίλερ 5 4 3 2 1 4) Επιστημονικής φαντασίας 5 4 3 2 15) Κοινωνικά 5 4 3 2 16) αισθηματικά 5 4 3 2 1

13) Πόσο νομίζεται ότι συμβάλουν οι παρακάτω παράγοντες στην παρακμή του κινηματογράφου :

Πολύ Μέτρια Καθόλου

- Ιδιωτική τηλεόραση (Mega, Ant1) - Δορυφορική τηλεόραση (Filmnet, Nova κτλ) - DVD

14) Πώς θα χαρακτήριζες γενικά τον σημερινό ελληνικό κινηματογράφο; α) Πολύ καλό β)Καλό γ)Μέτριο δ) Κακό ε) Πολύ κακό

78


15) Τι από τα δύο πιστεύετε ότι συμβαίνει: α) Οι άνθρωποι με το πέρασμα του χρόνου σταμάτησαν να πηγαίνουν σινεμά. β) Ο πληθυσμός που το προτιμάει αυξήθηκε με το πέρασμα του χρόνου

16) Τι από τα δύο προτιμάτε; α)Τις δυνατότητες που σας προσφέρει το διαδίκτυο δηλαδή να παρακολουθήσετε μια ταινία πριν προβληθεί στις κινηματογραφικές αίθουσες. β) Να δείτε την ταινία στον κινηματογράφο.

17)Πώς πληροφορείστε για την ταινία που θα δείτε;α) Από τον τύποβ) Από την τηλεόραση, το ραδιόφωνο.γ) Από φίλουςδ) Άλλο : .....................

18) Πότε παρακολουθήθηκε η πρώτη κινηματογραφική ταινία ;α)Το 1795β)Το 1855 γ)Το 1895 δ)Το 1910ε) ΔΓ/ΔΑ

19) Σε πόσες φάσεις χωρίζετε ο ξένος κινηματογράφος?α) 2 β) 3 γ) 4 δ) 5 ε) ΔΓ/ΔΑ

20) Σε ποια δεκαετία βρισκόταν ο ελληνικός κινηματογράφος στο απόγειο του;

α) Δεκαετία του 60’β) Δεκαετία του 70’ γ)Δεκαετία του 80’δ) ΔΓ/ΔΑ

21) Γράψτε ονομαστικά μετρά που θα μπορούσαν να ληφθούν για να βελτιωθεί ο κινηματογράφος:

........................................................................................................................................................................................................................................................................

79

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Α’...

Documents

Transcript of ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Α’...