บทท 7 การวเคราะหตนทน ปรมาณ และกาไร

ในองคการธรกจฝายบรหารควรมการวางแผนกาไร โดยการกาหนดกาไรทตองการไวเปนเปาหมายสาหรบการดาเนนธรกจ ซงฝายบรหารจะมการตดสนใจในเรองราคาขาย ปรมาณสนคาทผลตและขาย ตนทนผนแปร ตนทนคงท และสดสวนของการขาย ขอมลทไดจากบญชเพอการจดการจะชวยใหฝายบรหารไดนาไปวางแผนกาไรได โดยการใชเทคนคการวเคราะหตนทน ปรมาณและกาไร ซงสามารถนาไปเปนเครองมอ เพอการวางแผนควบคมและตดสนใจในการกาหนดราคาขายของสนคารวมทงกลยทธการตลาด ภารกจทสาคญประการหนงของผบรหาร คอ การวางแผน (planning) เพอใหกจการบรรลเปาหมายทกาหนดไว และหนงในบรรดาเปาหมายของกจการคอ เปาหมายเรองกาไร (profit) ซงเปนปจจยทสาคญทสดอยางหนงตอความอยรอดของธรกจทวไป ฉะนน ผบรหารจงตองมการวางแผนเพอใหกจการไดรบกาไรตามเปาหมายทกาหนดไวในแตละป และการทจะใหบรรลเปาหมายอาจจะตองมการเปลยนแปลงบางอยางเกดขน ผบรหารจะตองคานงถงผลทจะกระทบกบกาไรของกจการถาเกดการเปลยนแปลงขน ปญหาทผบรหารจะพบอยบอยๆ และตองหาคาตอบกคอจะขายสนคาราคาเทาใด ปรมาณเทาใด สดสวนการขายสนคาแตละชนดควรเปนอยางไร และตนทนทเกดขนเปนเทาใด ทงนเพอใหเกดความกลมกลนของปจจย ทงหมดนทจะทาใหกจการไดรบกาไรทตองการ ซงจานวนและความสมพนธระหวางสงเหลานจะเปลยนไปทกครงทเงอนไขการดาเนนงานของกจการหรอสงแวดลอมทางเศรษฐกจของกจการไดเปลยนไป ผบรหารทจะประสบความสาเรจคอผทสามารถทราบไดลวงหนาถงผลทจะเกดขนถามการเปลยนแปลงในเรองดงกลาว เพอทจะไดจดเตรยมทรพยากรและใชทรพยากรทหามาเพอสรางกาไร ซงหมายความวาจะตองเขาใจผลกระทบทจะเกดกบตนทน (cost) และรายได (revenue) ของกจการ ถาระดบกจกรรม (activity) ในกจการเปลยนแปลง อนจะมผลตอกาไรในทสด เทคนคทางบญชเพอการจดการทใชในการวเคราะหผลกระทบน เรยกวา การวเคราะหตนทน ปรมาณ กาไร (cost volume profit analysis) หรอทเรยกยอๆ วา การวเคราะหซวพ (CVP analysis)

ความหมายของจดคมทน เทคนคในการตดสนใจของฝายบรหารมหลายรปแบบ จดคมทน (break even point) เปนเทคนคอยางหนงสาหรบการวางแผนและควบคมการดาเนนงานของธรกจ ตลอดจนเพอการกาหนดนโยบายทางการตลาด ซงมความหมายดงน

236

จดคมทน หมายถง จานวนหนวยขายของสนคา หรอปรมาณยอดขายทจะทาใหยอดขายหรอรายไดของกจการเทากบตนทนทเกดขนทงหมดพอด (สมนก เออจระพงษพนธ, 2547,หนา 146) นอกจากน เสนาะ ตเยาว และกงกนก พทยานคณ (2547, หนา 113) ไดกลาววา จดคมทนกคอการขายทไมทาใหมกาไรหรอขาดทน หรอจดทยอดขายเทากบตนทนรวม หรอจดทกาไรเทากบศนย จากความหมายของจดคมทน กลาวไดวา จดคมทนเปนจดทแสดงจานวนหนวยขายทธรกจไมเกดผลกาไรและไมขาดทน ซงเปนจดทกาไรเทากบศนย จดคมทนจงเปนจดทมความสาคญตอธรกจเพราะเปนจดททาใหผบรหารตดสนใจได เพราะเมอเลยจดคมทนจะทาใหเกดกาไรขน ทาใหผบรหารนาไปเปนพนฐานในการกาหนดราคาขาย กาหนดประมาณขายและกาหนดผลกาไรได

การวเคราะหจดคมทน การวเคราะหจดคมทน (break even analysis) เปนการศกษาเรองของการวเคราะหความสมพนธของตนทน ปรมาณและกาไร โดยจะเปนเครองมอทใชในการคานวณหาจดคมทน ซงจดคมทน เปนสงทแสดงระดบกจกรรมททาใหรายไดรวมเทากบตนทนรวม หรออาจกลาวไดวาจดคมทนเปนสงทแสดงระดบกจกรรมททาใหกาไรของธรกจเปนศนยหรอไมกอใหเกดผลกาไร โดยระดบกจกรรมสาหรบการศกษาเรองของการวเคราะหจดคมทนนจะหมายถงจานวนหนวยขาย ดงนน กลาวไดวา ณ จดคมทน เปนจดทแสดงจานวนหนวยขายทธรกจไมเกดผลกาไรและไมขาดทน ในการวเคราะหจดคมทนเปนประโยชนตอฝายบรหารในการปฏบตหนาทหลกทง 4 หนาท ไมวาจะเปนการวางแผน การควบคม การตดสนใจ และการกากบ เชน ธรกจจะนาผลตภณฑใหมเขาสตลาดควรจะกาหนดราคาขายเทาใด หรอการเปลยนแปลงราคาขายจะกอใหเกดผลอยางไร เปนตน

1. ขอสมมตในการวเคราะหจดคมทน การวเคราะหถงความสมพนธระหวางตนทน ปรมาณและกาไรเพอหาจดทกจการ ดาเนนงานแลวไมมกาไรหรอขาดทน นนคอ จดทยอดขายหรอปรมาณขายททาใหรายไดเทากบคาใชจาย จงนบวาเปนขอมลทมความสาคญตอการนาไปวเคราะหเพราะเปนจดทจะนาไปใชเปนขอมลทผบรหารตดสนใจวาควรจะดาเนนกจการตอไปอยางไร กลาวคอถาตองการดาเนนงานตอไปโดยไมขาดทนแลวกจการจะตองจาหนายสนคาใหไดเปนจานวนเทาไรจงจะคมทนผบรหารจะตองกาหนดราคาขายใหเกนกวาจานวนตนทนผนแปร จงจะเหลอกาไรสาหรบชดเชยตนทนคงทหรอคาใชจายประจาจะทาใหกาไร ณ จดคมทนจะเปนศนย ทาใหกาไรสวนเกนจะเทากบตนทนคงท แตถาปรมาณสนคาทขายไดมจานวนสงกวาจานวนจดคมทนกจะมผลทาใหกจการมกาไรเกดขนนอกจากนผบรหารจะใชการวเคราะหจดคมทนเปนแนวทางในการตดสนใจเกยวกบ

237

การกาหนดกาไร ราคาขายและปรมาณ สาหรบกจการทจาหนายสนคาหลายชนด การวเคราะหจดคมทนอาจจะคานวณหาจดคมทนของสนคาแตละชนด หรอหาจดค มทนของผลตภณฑ ทกชนดรวมกน และขอมลจดคมทนนาไปคานวณหาระดบปลอดภยเพอใหทราบถงขอบเขตของยอดขายทสามารถลดลงได โดยไมเกดการขาดทน ในการวเคราะหจดคมทนตองทาขนภายใตขอสมมต 1.1 ตนทนทเกดขนทงหมดในกจการ จะตองสามารถแยกออกเปนสองประเภทอยาง ชดเจน คอ ตนทนผนแปร และตนทนคงท

1.2 ตนทนคงทจะตองคงทเสมอ ในระดบการผลตททาการวเคราะห คอตองคงท ภายในระยะเวลาทกาหนดไว

1.3 ตนทนผนแปรจะผนแปรเปนอตราสวนเดมกบปรมาณ คอจะเพมขนเมอ ปรมาณสนคาเพมขน และลดลงเมอปรมาณสนคาลดลง

1.4 ราคาขายตอหนวยกาหนดไวแนนอนและไมเปลยนแปลงในชวงระยะเวลานน 1.5 ตนทนวตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง ตลอดจนคาใชจายอนๆกาหนด

ราคาตอหนวยไดแนนอน และไมเปลยนแปลงตลอดระยะเวลาททาการวเคราะห 1.6 สมรรถภาพในการวเคราะหจะตองไมเปลยนแปลง 1.7 ราคาขายและตนทนจะตองเปรยบเทยบกนได โดยใชหนวยวดหนวยเดยวกน

เชน นาหนกเปนกโลกรม หรอปอนด หรอเปนมลคาเดยวกน เชน บาท ดอลลาร เปนตน 1.8 ปรมาณททาการผลตและปรมาณทขายเทากนหรอตางกนเพยงเลกนอยจนไม

มสาระสาคญ ทาใหสนคาคงเหลอตนงวดและปลายงวดมเพยงเลกนอยหรอไมมเลยจนไมตองคานงถงในการวเคราะหปรมาณทผลตหรอขายกาหนดไดแนนอน 2. วธการคานวณจดคมทน การคานวณจดคมทนนนคานวณโดยแสดงจดคมทนอยในรปของยอดขายเปนบาทหรอจานวนหนวยกได โดยปกตแลวมวธการคานวณได 3 วธดงนคอ วธสมการ วธกาไรสวนเกน และวธกราฟ ในการอธบายการคานวณจดคมทนทง 3 วธขางตน จะใชขอมล ดงน ราคาขายเครองคดเลข เครองละ 400 บาท ตนทนผนแปรตอหนวยเทากบ 150 บาท ตนทนคงทตอเดอนเทากบ 500,000 บาท จากขอมลขางตนแสดงการคานวณจดคมทนในแตละวธไดตามลาดบดงน 2.1 วธสมการ ตามหลกของการคานวณจดคมทนนน รายไดรวมตองเทากบตนทนรวม จงสามารถแสดงการคานวณโดยใชสมการ ไดดงน SX = VX + FC กาหนดให S = ราคาขายตอหนวย (บาท)

238

V = ตนทนผนแปรตอหนวย (บาท) FC = ตนทนคงทรวม (บาท) X = จานวนหนวยขาย (หนวย) จากขอมล แสดงการคานวณจดคมทนโดยใชสมการไดดงน SX = VX + FC 400X = 150X + 500,000 400X – 150X = 500,000 250X = 500,000 X = 2,000 เครอง จดคมทนเทากบ 2,000 เครอง โดยกจการจะตองจาหนายใหไดอยางนอยเดอนละ 2,000 เครอง จงจะคมทน ดงนนหากขายไดนอยกวา 2,000 เครอง กจะขาดทน ในทางตรงกนขามหากขายไดมากกวา 2,000 เครอง กจะมกาไรจากการจาหนาย จากการคานวณจดคมทนไดเทากบ 2,000 เครอง สามารถพสจนคาตอบได ดงน ขาย (400 x 2000) 800,000 หก ตนทนผนแปรรวม (150 x 2,000) 300,000 ตนทนคงท 500,000 800,000 กาไรสทธ -0- จากสตรการคานวณจดคมทน SX = VX + FC นนเราจะใชคานวณโดยกาหนดให X เปนจานวนหนวยขาย ซงจากตวอยางคานวณได X เทากบ 2,000 เครอง หากตองการคานวณหาจดคมทนเปนบาท กนาราคาขายตอหนวยมาคณกบจานวนหนวย ณ จด คมทนไดเทากบ 800,000 บาท (2,000 เครอง x 400 บาท) อยางไรกตามหากตองการหาจด คมทนเปนจานวนเงน โดยไมตองคานวณหาจดคมทนเปนจานวนหนวยไดโดยสามารถแสดงการคานวณโดยใชสมการคานวณหาจดคมทนเปนจานวนบาท โดยแสดงตนทนผนแปรในรปของรอยละของราคาขายตอหนวย จากขอมลขางตนสามารถคานวณหาตนทนผนแปรในรปของรอยละของราคาขาย

ตอหนวยไดเทากบ 37.50 % (150 ÷ 400) ดงนนจดคมทนเปนจานวนบาทคานวณไดดงน X = (%VC)X + FC X = (37.50%)X + FC กาหนดให X = ยอดขายเปนจานวนบาท FC = ตนทนคงทรวม (บาท) X = .375X + 500,00 .625X = 500,000 X = 800,000 บาท

239

ดงนน จะมจดคมทนเปนจานวน 800,000 บาท จงเหนไดวา การคานวณหาจดคมทนเปนบาท นนจะสามารถหาไดจากจดคมทนเปนจานวนหนวยแลวนามาคณกบราคาขาย หรอจะคานวณโดยใชตนทนผนแปรในรปของรอยละของราคาขายตอหนวยกได 2.2 วธกาไรสวนเกน (contribution margin) ตามหลกของกาไรสวนเกนกคอสวนทเหลอของรายได หลงจากหกตนทนผนแปร ดงนน การคานวณจดคมทนในรปของกาไรสวนเกนนนจะใชหลกทวากาไรสวนเกนตองเทากบตนทนคงทรวมโดยการคานวณจดคมทนนนสามารถใชทงกาไรสวนเกนตอหนวย หรออตราสวนกาไรสวนเกนตามสตรการคานวณดงน

จดคมทนเปนหนวย = นตอหนวยกาไรสวนเก

รวมตนทนคงท

หรอ

จดคมทนเปนบาท = นำไรสวนเกอตราสวนก

รวมตนทนคงท

โดยทอตราสวนกาไรสวนเกน = หนวยราคาขายตอ

นตอหนวยกาไรสวนเก

จากขอมลขางตนสามารถแสดงการคานวณจดคมทนได ดงน

จดคมทนเปนหนวย = ปรตอหนวยตนทนผนแ - หนวยราคาขายตอ

รวมตนทนคงท

=

= 2,000 เครอง 150-400

500,000

จดคมทนเปนบาท = นำไรสวนเกอตราสวนก

รวมตนทนคงท

อตราสวนกาไรสวนเกน = หนวยราคาขายตอ

นตอหนวยกาไรสวนเก

= x 100 400250

= 62.50 %

จดคมทน = % 62.50

500,000

= 800,000 บาท

ผลการคานวณจดคมทนเทากบ 800,000 บาท

240

2.3 โดยการแสดงกราฟ ในการคานวณหาจดคมทนโดยการวาดกราฟนน จะตองทาการกาหนดเสนรายไดรวม หรอยอดขาย แตละเสนทกาหนดขนมานนตองทราบจดเรมตนและจดทบอกทศทางของแนวเสนปลายทาง เพอลากเสนตรงเชอมโยงระหวางจดทงสอง ถาเสนตรงทงสองตดกนทจดใด จดนนแสดงถงจดคมทนในการดาเนนงาน สวนระดบกจกรรมทสงกวาจดคมทนเปนกาไรจากการดาเนนงาน และระดบกจกรรมทตากวาจดคมทนเปนสวนของผลขาดทนจากการดาเนนงานสามารถแสดงโดยการใชกราฟได 2 ลกษณะ คอ กราฟตนทน ปรมาณและกาไร (cost volume profit graph) และกราฟกาไร (profit volume graph) โดยในแตละลกษณะจะแสดงรายละเอยดการจดทาพรอมนาเสนอขอมลการคานวณหาจดคมทนไดดงน 2.3.1 กราฟตนทน ปรมาณและกาไร การคานวณหาจดคมทนโดยการแสดงกราฟตนทน ปรมาณและกาไรนน ตนทนผนแปร ตนทนคงทรวมและตนทนรวมจะแสดงอยในแนวตง (แกน Y) สาหรบแนวนอน (แกน X) ในกราฟจะแสดงปรมาณขายเปนหนวยโดย

จดคมทนจะเปนจดทเสนยอดขายเปนบาทตดกบเสนตนทนรวม จากขอมลของขางตน สามารถนามาคานวณหาจดคมทนโดยการแสดงกราฟตนทน ปรมาณและกาไรโดยมขนตอนดงน ขนท 1 ลากเสนรายไดรวม โดยเรมจากจดศนย จากขอมลของราคาขาย ตอหนวย 400 บาท ดงนนสมมตถาขาย 200 หนวย กจะเกดยอดขาย 80,000 บาท และถาขาย 400 หนวยกจะเกดยอดขาย 160,000 บาท เปนตน ขนท 2 ลากเสนตนทนคงท โดยสมมตวาอยภายใตระดบกจกรรมหนง ดงนน ตนทนคงทรวมจะเทากนตลอด ตนทนคงทรวมเทากบ 500,000 บาท โดยเสนตนทนคงทจะลากจากแนวตง ขนท 3 ลากเสนตนทนรวมในการวาดเสนตนทนรวมนน จะเรมจากหนวยขายทศนยแลวเพมตนทนโดยการนาตนทนผนแปรตอหนวยมาคานวณรวมกบสมการตนทนรวมดงน ตนทนรวม = ตนทนผนแปรรวม + ตนทนคงทรวม ตวอยางเชน : ปรมาณขายท 0 หนวย ดงนน ตนทนรวม = 0 + 500,000 = 500,000 บาท

241

ปรมาณขายท 400 หนวย ดงนน ตนทนรวม = (150 บาท × 400 หนวย) + 500,000 = 560,000 บาท ปรมาณขายท 1,200 หนวย ดงนน ตนทนรวม = (150 บาท × 1,200 หนวย) + 500,000 = 680,000 บาท

ขนท 4 คานวณจดคมทนโดยหาจดตดของเสนรายไดรวมกบเสนตนทนรวม เนองจาก จดคมทน เปนจดทรายไดรวมเทากบตนทนรวม กลาวคอไมมกาไรหรอขาดทน เมอสามารถหาจดตดดงกลาวไดแลว กสามารถหาจดคมทนเปนบาทไดโดยการลากเสนจากจดคมทนไปหาแนวแกนตง (แกน Y) และจดคมทน เปนหนวยโดยการลากเสนจากจดคมทนไปหาแนวแกนนอน (แกน X) Y 2,000 1,800 1,600 1,400 ยอดขาย 1,200 จดคมทน และตนทน 1,000 สวนกาไร บาท (000) 800 600 สวนขาดทน 400 200

0 400 800 1,200 1,600 2,000 2,400 2,800 3,200 3,600 4,000 X

ตนทนรวม

ตนทนผนแปร

ตนทนคงทรวม

รายไดรวม

ภาพท 7.1 กราฟตนทน ปรมาณและกาไร จากขอมลในกราฟ สามารถคานวณหาจดคมทนเปนหนวยไดเทากบ 2,000 หนวย และจดคมทนเปนบาทไดเทากบ 800,000 บาท

242

จากกราฟตนทน ปรมาณและกาไร จะเหนไดวา การคานวณหาจดคมทนโดยการวาดกราฟนน นอกจากจะแสดงจดคมทนเปนจานวนหนวย และจานวนบาทแลว ยงแสดงสวนของกาไร และสวนขาดทน ณ ปรมาณกจกรรมระดบการขายตางๆ ซงจะมประโยชนตอผบรหารสาหรบนาไปใชในการวางแผน ควบคมและตดสนใจได 2.3.2 กราฟกาไร ในการคานวณหาจดคมทนโดยการวาดกราฟกาไรนน จะแสดงจดคมทนรวมทงเนนใหเหนถงสวนกาไรหรอขาดทน โดยกราฟกาไรจะแสดงเฉพาะเสนกาไร ซงการวาดกราฟกาไรนนยอดขายเปนบาทและตนทนคงทจะแสดงอยในแนวตง (แกน Y) ซงแกน Y จะแสดงจานวนทงดานบวกและลบ สาหรบแนวนอน (แกน X) ในกราฟจะแสดงปรมาณขาย เปนหนวย โดยจดคมทนจะเปนจดทเสนกาไรตดกบแกน X และสวนกาไรหรอขาดทนจะแสดงตามจานวนระยะหางระหวางเสนกาไรกบแกน X ณ ปรมาณขายระดบตาง ๆ จากขอมลขางตนสามารถนามาคานวณหาจดคมทน โดยการวาดกราฟกาไรไดตามขนตอน ดงน ขนท 1 แสดงจดตนทนคงท โดยกาหนดใหหนวยขายเปน 0 หนวย จะเกดตนทนคงทเทาใด โดยแสดงทแกน Y ในดานลบ ขนท 2 แสดงจดกาไรหรอขาดทน โดยสมมตปรมาณขาย ณ ระดบตาง ๆ แลวคานวณกาไรหรอขาดทน ในแตละปรมาณขายทเลอกมาตามสมการ ดงน

กาไร (ขาดทน) = รายไดรวม – ตนทนผนแปร – ตนทนคงท จากขอมล ราคาขายหนวยละ 400 บาท โดยมตนทนคงทตอเดอนรวมเทากบ 500,000 บาท และตนทนผนแปรตอหนวยเทากบ 150 บาท ตวอยางการคานวณกาไร (ขาดทน) แสดงไดดงน กาไร (ขาดทน) = รายไดรวม – ตนทนผนแปร – ตนทนคงท ปรมาณขายท 200 หนวย กาไร (ขาดทน) = (200 × 400 ) – (200 × 150 ) - 500,000 = (450,000) บาท ปรมาณขายท 400 หนวย กาไร (ขาดทน) = (400 × 400 ) - (400 × 150 ) - 500,000 = (400,000) บาท

243

ปรมาณขายท 800 หนวย กาไร (ขาดทน) = (800 × 400 ) - (800 × 150 ) - 500,000 = (300,000) บาท ปรมาณขายท 1,000 หนวย กาไร (ขาดทน) = (1,000 × 400 ) - (1,000 × 150 )- 500,000 = (150,000) บาท ปรมาณขายท 2,000 หนวย กาไร (ขาดทน) = (2,000 × 400 ) - (2,000 ×150 ) - 500,000 = 0 บาท เมอสามารถหาจดกาไรหรอขาดทนในหลายระดบปรมาณการขายแลวกจะลากเสนสมผสจดกาไร (ขาดทน) ทกจดทเลอกมา โดยลากเสนใหตดกบแกน X ซงจะเรยกเสนนวา เสนกาไร ขนท 3 คานวณจดคมทน โดยหาจดตดของเสนกาไรกบแกน X ซงจดคมทนจะแสดงใหเหนถงปรมาณขายทกาไรของกจการเทากบ 0 เมอสามารถหาจดคมทนเปนจานวนหนวยไดกสามารถหาจดคมทนเปนจานวนบาทได โดยนาจดคมทนเปนหนวย คณ ราคาขายตอหนวย ขนท 4 แสดงสวนกาไรและสวนขาดทน ซงสวนกาไรจะแสดงเนอททเปนคาบวกในสวนทอยเหนอแกน X ในทางตรงกนขามสวนขาดทนจะแสดงเนอททเปนคาลบในสวนทอยลางจากแกน X จะเหนไดวาการคานวณหาจดคมทนโดยการใชกราฟนน นอกจากจะแสดงจดคมทนเปนจานวนหนวย แลวยงแสดงสวนกาไรและสวนขาดทน ณ ปรมาณกจกรรมระดบการขายตาง ๆ

244

Y 700 600 500 400 300 200 จดคมทน สวนกาไร 100 X

ยอดขายและ 0 ตนทน(000) 100 400 800 1,200 1,600 2,000 2,400 2,800 3,200 3,600 4,800 200 สวนขาดทน 300 400 500 ตนทนคงทตอเดอน 500,000 บาท ภาพท 7.2 กราฟกาไร

การกาหนดกาไรทตองการ ในการคานวณจดคมทนเปนการหาปรมาณขายเปนหนวย หรอยอดขายเปนบาทททาใหรายไดรวมเทากบตนทนรวมหรออาจกลาวไดวาจดคมทนเปนจดทกจการไมเกดกาไรหรอขาดทน อยางไรกตามในการดาเนนธรกจของกจการทแสวงหากาไรนน จะตองการกาไรเพอความอยรอดของธรกจซงโดยปกตแลวผบรหารของบรษทจะเปนผวางนโยบายไววาตองการกาไรสาหรบสนคาและผลตภณฑแตละชนดเปนจานวนเทาใด ซงจะชวยในการพยากรณวาปรมาณขายหรอยอดขายควรเปนเทาใดจงจะไดรบกาไรตามทคาดหวงไวโดยนาเอาหลกการของการวเคราะหจดคมทนมาพจารณารวมดงน 1. โดยใชสมการ การคานวณหายอดขายหรอปรมาณขายททาใหไดกาไรทตองการสามารถใชสตรตามสมการดงน ยอดขายหรอปรมาณขายทตองการ = ตนทนผนแปรรวม + ตนทนคงท + กาไรทตองการ หรอ SX = VX + FC + P

245

จากสตรขางตนเมอกจการกาหนดกาไรทตองการแลวสามารถคานวณหาไดทงยอดขายเปนบาทหรอปรมาณขายเปนหนวยกได สมมต จากขอมลขางตนหากกจการ ตองการกาไรกอนหกภาษ 700,000 บาท ดงนนสามารถคานวณหาปรมาณขายและยอดขายเพอใหไดกาไรตามทกาหนดไว ดงน คานวณปรมาณขายเปนหนวยเพอใหไดกาไรทตองการ จากสมการ SX = VX + FC + P กาหนดให S = ราคาขายตอหนวย (บาท) V = ตนทนผนแปรตอหนวย (บาท) FC = ตนทนคงทรวม (บาท) X = จานวนหนวยขาย (หนวย) P = กาไรกอนหกภาษทตองการ แทนคาสมการ SX = VX + FC + P 400 X = 150X + 500,000 + 700,000 250 X = 1,200,000 X = 4,800 เครอง ดงนน กจการตองจาหนายใหได 4,800 เครองจงจะมกาไรกอนภาษจานวน 700,000 บาท หรอ ตองจาหนายไดให 1,920,000 บาท (4,800 เครอง x 400 บาท) จงจะมกาไรกอนภาษจานวน 700,000 บาท อยางไรกตาม สามารถคานวณหายอดขายเปนบาททจะกอใหเกดกาไรตามทตองการโดยใชตนทนผนแปรในรปของรอยละของราคาขายตอหนวยไดเชนเดยวกน ดงน X = .375 X + FC + P X = .375 X + 500,000 + 700,000 .625X = 1,200,000 X = 1,920,000 บาท

246

2. โดยใชกาไรสวนเกน การคานวณหายอดขายหรอปรมาณขายททาใหไดกาไรทตองการสามารถ แสดงการคานวณไดดงน

ปรมาณขายทตองการ (หนวย) = นตอหนวยกาไรสวนเก

องการกภาษทตกาไรกอนห รวมตนทนคงท +

หรอ

ยอดขายทตองการ(บาท) = หนวย วนเกนตออตรากาไรส

องการกภาษทตกาไรกอนห + รวมตนทนคงท

จากขอมลเดม หากกจการตองการกาไรกอนภาษจานวน 700,000 บาท แสดงการคานวณโดยใชกาไรสวนเกนไดดงน

= นตอหนวยกาไรสวนเก

องการกภาษทตกาไรกอนห รวมตนทนคงท + ปรมาณขายทตองการ

= ปรตอหนวยตนทนผนแ÷ หนวยราคาขายตอ

องการกภาษทตกาไรกอนห + รวมตนทนคงท

ปรมาณขายทตองการ = 150- 400700,000 500,000+

= 4,800 เครอง

ยอดขายทตองการ = วนเกนอตรากาไรส

องการกภาษทตกาไรกอนห รวมตนทนคงท +

= หนวยราคาขายตอ นตอหนวยกาไรสวนเกองการกภาษทตกาไรกอนห รวมตนทนคงท

++

= 400250700,000 500,000

÷+

= .625

1,200,000

= 1,920,000 บาท การทกจการตองการกาไรกอนภาษจานวน 700,000 บาท กจการตองมยอดขาย จานวน 1,920,000 บาท

247

3. โดยใชกราฟ ในการแสดงกราฟหาจดคมทนจะเหนวาในกราฟไดแสดงสวนกาไรไวแลวซงกคอระยะหางระหวางเสนรายไดรวมและเสนตนทนรวม ดงนน เมอกจการตองการกาไรเปนจานวนเทาใด กใชการหาสวนตางระหวางเสนรายไดรวม และเสนตนทนรวมจนกระทงไดกาไรทตองการกจะสามารถทราบปรมาณขายหรอยอดขายทจะกอใหเกดกาไรตามทตองการ จากการคานวณหาปรมาณขายหรอยอดขายทกอใหเกดกาไรตามทตองการจะเหนไดวาไมวาจะใชสมการหรอโดยการใชกาไรสวนเกนนนกาไรทตองการนนจะเปนกาไรกอนหกภาษ ดงนนหากกจการกาหนดกาไรทตองการเปนกาไรทตองการหลงหกภาษ การคานวณกาไรกอนหกภาษโดยกาหนดกาไรหลงหกภาษมาจะเปนดงน

กาไรกอนหกภาษ = อตราภาษ - 1

ษกาไรหลงภา

สมมตตองการกาไรหลงหกภาษเทากบ 300,000 บาท โดยอตราภาษเทากบ 30% ดงนนการคานวณปรมาณขายเพอใหไดกาไรหลงหกภาษตามตองการสามารถคานวณโดยการใชสมการไดดงน SX = VX + FC + P

400 X = 150x + 500,000 + .31

300,000−

250 X = 500,000 + 428,571 250 X = 928,571 X = 3,714.28 เครอง ดงนน กจการตองจาหนาย 3 ,715 เครอง จงจะมกาไรหลงหกภาษเทากบ 300,000 บาท จานวนหนวยทผลตและจานวนหนวยทขาย สาหรบการคานวณหาจดคมทน โดยการใชกราฟอาจทาไดโดยการนาตวเลขขอมลรายละเอยดตาง ๆ มาทาจด (plot) ลงไปในกราฟเพอหาจดคมทน ซงเกดจากลากเสนกราฟ คอ ตนทนคงท ตนทนรวม และรายไดรวม จดทเสนรายไดรวมและคาใชจายรวมตดกนคอ จดคมทน ซงจดนจะบอกใหทราบวาถาขายเกนกวาจดคมทนไปแลวกจการกจะไดกาไร และถาขายตากวาจดคมทนกจะทาใหเกดการขาดทนขน

248

จานวนเงน

0

500,000

1,000,000

1,500,000

2,000,000 ภาพท 7.3 กราฟแสดงจดคมทน อยางไรกตาม การคานวณหาจดคมทนจะทดลองหาจานวนขายดงตารางท 7.1 กสามารถทาไดแตจะเปนเรองทยงยากและไมสะดวก ดงตวอยางท 7.1 ตวอยางท 7.1 บรษทแหงหนงทาการผลตและขายผลตภณฑเพยงชนดเดยว มขอมลดงน ราคาขายตอหนวย 30 บาท ตนทนผนแปรตอหนวย 20 บาท กาไรสวนเกนตอหนวย 10 บาท ตนทนคงท 100,000 บาท ผลตภณฑแตละหนวยจะมกาไรสวนเกนหนวยละ 10 บาท (30 – 20) เพอไปชดเชยตนทนคงท ดงตารางท 7.1

1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000

ตนทนรวม

รายไดรวม

ตนทนคงท

จดคมทน

ปรมาณ

249

ตารางท 7.1 ปรมาณการขาย ปรมาณขาย

(หนวย) คาขาย (บาท)

ตนทน ผนแปร

กาไร สวนเกน

ตนทน คงท

กาไร (ขาดทน)

1 30 20 10 100,000 (99,990) 2 60 40 20 100,000 (99,980) 3 90 60 30 100,000 (99,970) 4 120 80 40 100,000 (99,960)

50 1,500 1,000 500 100,000 (99,500) 100 3,000 2,000 1,000 100,000 (99,000)

1,000 30,000 20,000 10,000 100,000 (90,000) 10,000 300,000 200,000 100,000 100,000 - 10,001 300,030 200,020 100,010 100,000 10 10,050 301,500 201,000 100,500 100,000 500

จากตารางท 7.1 จะเหนวา ณ ระดบการขายทปรมาณ 10,000 หนวยเปนการขายทไมมกาไรหรอขาดทน จงเปนการขาย ณ จดคมทน แตถาขายนอยกวา 10,000 หนวย จะขาดทน และถากจการขายไดมากกวา 10,000 หนวย จะมผลกาไรทนท

การวเคราะหจดคมทนกรณจาหนายผลตภณฑหลายชนด ธรกจสวนใหญมการผลตและขายผลตภณฑหลายชนด แตละชนดมราคาขายและตนทนไมเทากน กาไรสวนเกนไมเทากน จานวนกาไรรวมของธรกจจงขนอยกบอตราสวนของผลตภณฑทจาหนาย โดยทหากผลตภณฑทขายสวนใหญเปนผลตภณฑทใหกาไรสวนเกนสง

กาไรทกจการไดรบจะสงกวากรณทกจการขายผลตภณฑสวนใหญทมกาไรสวนเกนตา

1. สดสวนของการขาย สดสวนของการขาย (sales mix) เปนสงสาคญในการคานวณหาจดคมทน ถาหากสดสวนของการขายเปลยนไป กจะมผลทาใหความสมพนธระหวาง ตนทน ปรมาณ และกาไรเปลยนไปดวย ทงนแมวายอดขายรวมของกจการจะเทาเดมกตาม สาเหตทเปนเชนนกเนองจากกาไรสวนเกนของผลตภณฑทมกาไรชดเชยตนทนคงทสงกจะทาใหกาไรรวมของกจการเพมขนดวย และในทางตรงขามถาเพมสดสวนของการขายสาหรบผลตภณฑทใหกาไรสวนเกนตากใหกาไรรวมของกจการลดลงดวย สมมต กจการมยอดขายรวม 200,000 บาท ตนทนคงท 72,000 บาท สนคาชนดทหนงมราคาขายตอหนวย 20 บาท ตนทนผนแปร 12 บาทตอหนวย สนคาชนดทสองมราคาขายตอหนวย 30 บาท และตนทนผนแปรตอหนวย 16 บาท

250

กรณท 1 สดสวนของการขายสนคาทงสองชนดเทากน (50 : 50)

สนคาชนดทหนง สนคาชนดทสอง รวม

สนคาของการขาย (SM) ยอดขาย อตรากาไรสวนเกน (%MC) กาไรสวนเกน (MC) ตนทนคงท (FC) กาไร (NI)

0.50 100,000

12/20 0.60

60,000

0.50 100,000

16/30 0.53

53,000

1.00 200,000

113,000 72,000 41,000

อตรากาไรสวนเกนตอยอดขาย = 100200,000113,000×

= 56.5%

จดคมทน = 72,000.565

= 127,433.62 บาท กรณท 2 สดสวนของการขายสนคาเปลยนไปโดยใหสนคาชนดทหนง 70 % และสนคาชนดทสอง 30 % สนคาชนดทหนง สนคาชนดทสอง รวม สดสวนของการขาย ยอดขาย อตรากาไรสวนเกน กาไรสวนเกน ตนทนคงท กาไร

0.70 140,000

0.60 84,000

0.30 60,000

0.53 31,800

1.00 200,000

0.579 115,800 72,000 43,800

อตรากาไรสวนเกนตอยอดขาย = 100200,000115,800×

= 57.9%

จดคมทน = 72,000.579

= 127,352.33 บาท

251

กรณท 3 สดสวนของการขายของสนคาชนดหนงลดลงเหลอ 30 % และให สนคาชนดทสองเพมขนเปน 70 %

สนคาชนดทหนง สนคาชนดทสอง รวม สดสวนของการขาย ยอดขาย อตรากาไรสวนเกน กาไรสวนเกน ตนทนคงท กาไร

0.30 60,000

0.60 36,000

0.70 140,000

0.53 74,200

1.00 200,000

.551 110,200 72,000 38,200

อตรากาไรสวนเกนตอยอดขาย = 100200,000110,200×

= 55.1 %

จดคมทน = 72,000.551

= 130,671.50 บาท การเปลยนแปลงสดสวนของการขายทงสามกรณจะมผลทาใหกาไรสวนเกนรวม จดคมทน และกาไรของกจการเปลยนแปลงไปดงตารางท 7.2

ตารางท 7.2 การเปรยบเทยบจดคมทนและกาไรตามสดสวนการขาย สดสวนของการขาย (SM) ชนดท 1

%MC=60% ชนดท 2

%MC=53% %MC MC FC NI

.70

.50

.30

.30

.50

.70

.579

.565

.551

115,800 113,000 110,200

72,000 72,000 72,000

43,800 41,000 38,200

หรออาจจะหาอตรากาไรสวนเกน (% M C )รวมไดจากการนาเอาสดสวนของการขายของสนคาแตละชนดคณดวยกาไรสวนเกนของสนคาแตละชนด โดยทกาไรสวนเกนชนดทหนงและสองเทากบ 60% และ 50% ตามลาดบ ดงนน % MC =∑ SM MCi i i ดงตารางท 7.3

252

ตารางท 7.3 อตรากาไรสวนเกน SM x MC

ชนดของสนคา (.70, .30) (.50, .50) (.30, .70)

1 .70 x .60 = .42 .50 x .60 = .30 .30 x .60 = .18 2 .30 x .53 = .159 .50 x .53 = .265 .70 x .53 = .371รวม .579 .565 .551

จากขอมลในตารางท 7.3 แสดงใหเหนวานกบญชสามารถชวยฝายบรหารในการตดสนใจเพมกาไรใหแกกจการ โดยการจดสดสวนของการขายอยางเหมาะสม เพอพยายามจะสงเสรมใหกจการขายสนคาทมกาไรสวนเกน (M C) สงเพอใหกาไรของกจการสงขน ดงนน ฝายบรหารจงควรใหความสนใจในสวนผสมของการจาหนายผลตภณฑแทนทจะใหความสนใจในจานวนขายรวม เนองจากธรกจอาจไดกาไรตากวา การทไดกาไรตากวาอาจเกดจากการเปลยนแปลงในสวนผสมของการขาย ในการวเคราะหหาจดคมทนกรณจาหนายผลตภณฑหลายชนด มกจะสมมตใหสดสวนการขาย (sales mix) ของผลตภณฑคงทและใชกาไรสวนเกน ถวเฉลยของผลตภณฑในการคานวณหาจดคมทน ดงน

ยอดขาย ณ จดคมทน = นำไรสวนเกอตราสวนก

ตนทนคงท

หรอ

ปรมาณขาย ณ จดคมทน = นกาไรสวนเก ตนทนคงท

เมอไดปรมาณขายหรอยอดขาย ณ จดคมทนแลวจะแบงเปนปรมาณขายหรอยอดขายของสนคาแตละชนดตามสดสวนของการขาย

การวเคราะหจดคมทนกรณทมการจาหนายสนคาหลายชนด (break even point of product mix) สนคาแตละชนดยอมมราคาขายและตนทนแตกตางกนไป ตนทนคงททเกดขนกเปนตนทนคงทรวม โดยไมสามารถแยกออกไดอยางชดเจนวาตนทนคงทสวนใดเปนของสนคาชนดใด กจการททาการขายสนคามากกวา 1 ชนดสวนผสมการขายจงเปนปจจยทสาคญในการคานวณหาจดคมทนรวม เพราะสดสวนการขายทเปลยนไปจะทาใหความสมพนธของตนทน ปรมาณ และกาไรเปลยนแปลงตามไปดวย เนองจากสนคาแตละชนดมความสามารถในการทากาไรทแตกตางกน การคานวณหาจดคมทน กรณทมการจาหนายสนคาหลายชนดม ขนตอนดงน 1. คานวณหาอตราสวนการขายของสนคาแตละชนด

2. คานวณหากาไรสวนเกน อตราสวนการขาย 3. คานวณหาจดคมทนตอ

4. คานวณหาจานวนสนคาแตละชนดทขายตามอตราสวนการขาย

253

ตวอยางท 7.2 กจการแหงหนงผลตและขายสนคา 3 ชนด มขอมลเกยวกบราคาขาย ตนทน และจานวนหนวยทคาดวาจะเกดขนในป 2549 ดงน จานวนหนวย ราคาขายตอหนวย(บาท) ตนทนแปรไดตอหนวย(บาท)

สนคา A 10,000 20 8 สนคา B 20,000 30 10 สนคา C 30,000 40 16

49 โดยทงบประมาณตนทนคงทในป 25 ทจะเกดขนเทากบ 620,000 บาท จากขอมลขางตน สามารถคานวณหาวาจะตองขายสนคาแตละชนดอยางละกหนวย ดงน ขนท 1 คานวณหาอตราสวนการขายของสนคาแตละชนด สนคา A : สนคา B : สนคา C = 1: 2: 3 ขนท 2 คานวณหากาไรสวนเกนถวเฉลย

สนคา A สนคา B สนคา C ราคาขาย 20 30 40ตนทนแปรได 8 10 16กาไรสวนเกน 12 20 24

กาไรสวนเกนถวเฉลย = 12(1) + 20(2)+24(3) = 12 + 40 + 72 = 124

ขนท 3 คานวณหาจดคมทนตอสดสวนการขาย

จดคมทน = นกาไรสวนเก

รวมตนทนคงท

= 124

620,000

= 5,000 หนวย

สดสวนการขาย ขนท 4 คานวณหาจานวนสนคาแตละชนดทขายตาม สนคา A 5,000 × 1 = 5,000 หนวย สนคา B 5,000 × 2 = 10,000 หนวย สนคา C 5,000 × 3 = 15,000 หนวย

254

หรอ จะตองขายสนคาแตละชนด ดงน สนคา A = 5,000 หนวย × 20 บาท ตอหนวย = 100,000 บาท

สนคา B = 10,000 หนวย × 30 บาท ตอหนวย = 300,000 บาท สนคา C = 15,000 หนวย × 40 บาท ตอหนวย = 600,000 บาท

กจการผลตและจาหนายสนคา 2 ชนดคอ สนคา A และสนคา Bโดยมขอมลดงน ตวอยางท 6.3 จานวนขาย (หนวย) ราคาขาย / หนวย ตนทนแปรได / หนวย สนคา A 12,000 40 บาท 16 บาท

สนคา B 8,000 30 บาท 14 บาท จานวน 208,000 บาท ตนทนคงทรวมทเกดขนทงหมดม

ขนท 1 คานวณหาสดสวนการขายของสนคาแตละชนด

อตราสวนการขาย = งหมดของสนคาทจานวนหนวย

ชนด นคาแตละทขายของสจานวนหนวย

สนคา A = 20,000

10012,000×

= 60%

สนคา B = 20,000

1008,000×

= 40% ขนท 2 กาไรสวนเกนตอหนวย สนคา A สนคา B ราคาขายตอหนวย 40 30 ตนทนแปรไดตอหนวย 16 14 กาไรสวนเกนตอหนวย 24 16

255

ขนท 3 คานวณหาจดคมทน กาไรสวนเกนรวม = ตนทนคงท + กาไร 24 (0.6X) + 16 (0.4X) = 208,000 + 0 14.4X + 6.4X = 208,000 20.8X = 208,000 X = 10,000 หนวย ขนท 4 คานวณหาจานวนสนคาแตละชนดทขายตามสดสวนการขาย ดงนน จะตองขายสนคาแตละชนด ดงน สนคา A 10,000 × 0.6 = 6,000 หนวย

4,000 หนวย สนคา B 10,000 × 0.4 = ขาย (6,000 × 40) + (4,000 × 30) 360,000 บาท

208,000 บาท หก คาใชจายการผลตคงท 152,000 บาท กาไรกอนหกภาษ

3. สวนเกนทปลอดภย สวนเกนทปลอดภย (margin of safety) หมายถง สวนเกนของผลตางระหวางยอดขายจรง หรอยอดขายโดยประมาณ กบยอดขาย ณ จดคมทน ซงจะแสดงถงระดบของยอดขายหรอรายไดทสามารถลดลงไดกอนทจะทาใหกจการเรมขาดทน ผบรหารสามารถนาการวเคราะหสวนเกนทปลอดภย ไปใชในการตดสนใจเกยวกบการกาหนดนโยบายบางอยาง ทอาจจะมผลทาใหยอดขายในปจจบนลดลง แตไมทาใหกจการเกดการขาดทนได ซงการคานวณหาสวนเกนทปลอดภยนยมคานวณเปนอตรารอยละจากยอดขาย การคานวณหาสวนเกนทปลอดภย สามารถคานวณหาไดดงน

สวนเกนทปลอดภย = ยอดขายปกตจดคมทนณ ยอดขาย - ยอดขายปกต

กจการแหงหนงตวอยางท 7.4 ขายสนคา 10,000 หนวย ราคาหนวยละ 50 บาท มตนทน

ผนแปรตอหนวยเทากบ 35 บาท และมตนทนคงทเกดขนเทากบ 120,000 บาท ตอป การคานวณหาสวนเกนทปลอดภย แสดงไดดงน ขนท 1 คานวณหาจดคมทน

จดคมทน (หนวย) = นตอหนวยกาไรสวนเก

ตนทนคงท

256

= 35 - 50

12,000

= 8,000 หนวย

หรอ = 8,000 หนวย × 50 บาทตอหนวย

= 400,000 บาท

ขนท 2 คานวณหาสวนเกนทปลอดภย

สวนเกนทปลอดภย = ยอดขายปกต

จดคมทนณ ยอดขาย - ยอดขายปกต

=บาท) 50 x หนวย (10,000

บาท) 50 x หนวย (8,000 - บาท) 50 x หนวย (10,000

= 500,000

400,000 - 500,000

= 20 %

หรอ สวนเกนทปลอดภย = 10,000

8,000 - 10,000

= 20 % แสดงวา กจการมอตราความปลอดภยเทากบ 20 % หรอ 2,000 หนวย นนคอ สามารถลดปรมาณขายลงได 20 % หรอ 2,000 หนวย กยงคมทน แตหากลดลงมากกวาน จะทาใหเรมขาดทนทนท

ประโยชนของการวเคราะหจดคมทน จากการวเคราะหจดคมทน แสดงใหเหนปรมาณของการขาย ทจะทาใหกจการคมทน พอด การวเคราะหความสมพนธของตนทน ปรมาณ และกาไร มประโยชนกบกจการซงจะเปนเครองมอทชวยใหผบรหารตดสนใจเกยวกบปญหาอน ๆ ดงน 1. ประมาณกาไรขาดทน ประมาณกาไรขาดทน ณ ปรมาณขายในระดบตางๆกน ตวอยางเชนกจการ แหงหนง ขายสนคา จานวน 50,000 หนวย ราคาขายตอหนวย 50 บาท ตนทนผนแปรตอหนวย 30 บาท ตนทนคงท 200,000 บาท การคานวณกาไรมดงน

257

กาไร = (ปรมาณ x กาไรสวนเกนตอหนวย) - ตนทนคงท = [50,000 x (50 – 30)] – 200,000 = 1,000,000 – 20,000 = 800,000 บาท

จดคมทน = นตอหนวยกาไรสวนเก

ตนทนคงท

= 200,00020

= 10,000 หนวย ปรมาณขายทเกนกวา 10,000 หนวย จะไดกาไรหนวยละ 20 บาท ดงนน จะมกาไร 800,000 บาท [(50,000 - 10,000) x 20] 2. คานวณปรมาณขาย คานวณปรมาณขายททาใหมกาไรตามตองการ จากสมการคานวณจดคมทนสามารถนามาคานวณ หาปรมาณขายทกจการตองการกาไรได เชน จากขอมลขางตน ฝายบรหาร ไดวางแผนทจะทากาไรในป 2549 จานวน 1,000,000 บาท การคานวณปรมาณทจะ

ขายมดงน

จดคมทน = นตอหนวยกาไรสวนเก

กาไร ตนทนคงท+

= 200,000+1,000,00020

= 60,000 หนวย กจการจะตองขายสนคา 60,000 หนวย ในราคาหนวยละ 50 บาท จะทาใหไดกาไร 1,000,000 บาท 3. คานวณปรมาณขายทคมกบคาใชจาย คานวณปรมาณขายทคมกบคาใชจายทเกดขน ในกรณทกจการคาดคะเนวาจะเกดคาใชจายบางอยางขนในอนาคต อาจจะหาทางขายสนคาใหมากขนเพอชดเชยกบ

258

จานวนคาใชจายทจะเกดขน เชน การวางแผนสงเสรมการจาหนายของกจการ โดยฝายขายอาจจะประมาณคาใชจายทจะเกดขนวาดวยวธการสงเสรมการจาหนายจะมผลทาใหกจการเพมปรมาณการขายไดเพยงไร ซงการเพมขนของปรมาณขายนน จะคมกบคาใชจายทเสยไปหรอไม เชน จากขอมลขางตน ประมาณวาถาเพมคาโฆษณาขน 100,000 บาท จะมผลทาใหขายสนคาไดมากขน 20,000 หนวย ฝายขายกาลงตดสนใจวาควรจะเพมคาโฆษณาดงกลาวหรอไม การตดสนใจจากผลของการคานวณดงน

จดคมทน = นตอหนวยกาไรสวนเก

ตนทนคงท

= 100,00020

= 5,000 หนวย จากการคานวณจงทาใหทราบวา ถาจายคาโฆษณาเพมขน 100,000 บาท กตองขายสนคาเพมขน 5,000 หนวย จะทาใหกจการคมทน 4. การเพมสมรรถภาพของการผลต ในกรณทกจการจาเปนตองเพมสมรรถภาพของการผลต ซงหมายความวาสมรรถภาพในการผลตทมอยเดมไมเพยงพอกบปรมาณของการขายทเพมขน กจการจงตองขยายกาลงการผลต และการขยายกาลงการผลตเชนนจะทาใหตนทนคงทของกจการเพมขน จดคมทนของกจการจะเพมขนดวย ตวอยางเชน กจการตองการเพมปรมาณการผลตสนคา จงไดลงทนซอเครองจกรใหม ราคา 8,000,000 บาท ในกรณเชนน ทาใหคาเสอมราคาของเครองจกร เพมขนปละ 800,000 บาท จดคมทนของกจการเปลยนแปลงไปดงน

จดคมทน = นตอหนวยกาไรสวนเก

ตนทนคงท

= 200,000+ 800,00020

= 50,000 หนวย จดคมทนเดม 10,000 หนวย และจดคมทนใหม 50,000 หนวย เพมขน 40,000 หนวย

259

5. การเปลยนแปลงคาใชจายผนแปร ในกรณทคาใชจายการผลตเปลยนแปลงทงคาใชจายผลตคงทและผนแปร จะมผลกระทบตอจดค มทนท งส น ถาหากวาคาใชจายการผลตคงทเปลยนแปลงในทางเพมขน กจะมผลทาใหจดคมทนสงขน ดงไดกลาวแลว และในทางตรงกนขามตนทนการผลตทลดตาลง จะมผลทาใหจดคมทนตาลงดวย ถาคาใชจายผนแปรเปลยนแปลง กจะมผลกระทบตอจดคมทน ในทางตรงขาม ถาคาใชจายผนแปรเปลยนแปลงในทางลดลง จดคมทนกจะเพมขนและในทาง ตรงกนขามคาใชจายผนแปรเปลยนแปลงในทางเพมขนจดคมทนจะลดลง ตวอยางเชน ถาการขยายกาลงการผลต ทาใหสามารถผลตสนคาไดเพมขน กทาใหบรษทซอวตถดบในปรมาณทเพมขน สมมตวาราคาวตถดบทซอเพมขนนทาใหราคาวตถดบตอหนวยลดลงไปหนวยละ 2 บาท ซงทาใหกาไรสวนเกนเพมขนจาก 20 บาท เปน 22 บาท

จดคมทน = นตอหนวยกาไรสวนเก

ตนทนคงท

= 200,000+ 800,00022

= 45,454.55 หนวย จดคมทนเดม 50,000 หนวย ถาลดตนทนผนแปรลงหนวยละ 2 บาท จะมผลทาใหกาไรชดเชยตนทนคงทตอหนวยเพมขนหนวยละ 2 บาท เปน 22 บาท และจดคมทนกจะลดลงไป 4,545.45 หนวย 6. การเปลยนแปลงราคาขาย โดยปกตแลวราคาขายของผลตภณฑจะคงท แตในบางครงกจการอาจจะตองเปลยนแปลงราคาขายตามราคาของคแขงขน การเปลยนแปลงราคาจะมผลกระทบตอจดคมทน และกาไรของกจการเชนกน ในการเปลยนแปลงราคาขายกจการอาจจาเปนตองลดราคาลงหรอเพมราคาขน 6.1 ราคาขายของผลตภณฑลดลง จะมผลทาใหจดคมทนของกจการเพมขนและกาไรรวมของกจการลดลง จากขอมลเดม และสมมตวาราคาสนคาของคแขงขนลดลง ทางกจการจงลดราคาขายลง 2 บาท ทาใหกาไรสวนเกนลดลงเหลอ 18 บาท เพอใหกจการสามารถแขงขนกบคแขงได

260

จดคมทน = นตอหนวยกาไรสวนเก

ตนทนคงท

= 200,00018

= 11,111.11 หนวย จากเดมจดคมทน 10,000 หนวย แตถาลดราคาขายลง 2 บาท มผลทาใหจดคมทนเพมขน 1,111.11 หนวย และถาสมมตตอไปวากจการขายสนคาได 40,000 หนวย ในราคาขาย 29 บาท จะทาใหไดกาไร เทากบ 520,000 บาท คานวณไดดงน

จดคมทน = นตอหนวยกาไรสวนเก

ตนทนคงท

ปรมาณ = นตอหนวยกาไรสวนเก

กาไร ตนทนคงท+

40,000 = 18

กาไร200,000 +

กาไร = 720,000 - 200,000 = 520,000 บาท

กจการขาย 40,000 หนวย ในราคาหนวยละ 30 บาท กจการไดกาไร 600,000 บาท แตถาลดราคาขายลงหนวยละ 2 บาท มผลทาใหกาไรลดลงหนวยละ 2 บาท ทงหมด 40,000 หนวย เปนเงน 80,000 บาท กาไรจงเหลอเพยง 520,000 บาท 6.2 ราคาขายของผลตภณฑเพมขน จะมผลทาใหจดคมทนของกจการลดลงและกาไรรวมเพมขน สมมตวา ราคาขาย เพมขนหนวยละ 2 บาท เปน 32 บาท จะมผลทาใหจดคมทนของกจการเปลยนแปลงไปในทางลดลง ดงน

จดคมทน = นตอหนวยกาไรสวนเกคงทคาใชจาย

= 200,00052 - 30

= 200,00022

261

= 9,090.91 หนวย จะเหนวา ถาเพมราคาขาย 2 บาท จะมผลทาใหจดคมทนลดลงจาก 10,000 หนวย เปน 9,090.91 หนวย และถาสมมตตอไปวา กจการขายสนคาได 40,000 หนวย ในราคาหนวยละ 32 บาท จะทาใหกจการไดกาไรเทากน

จดคมทน = นตอหนวยกาไรสวนเกคงทคาใชจาย

ปรมาณ = นตอหนวยกาไรสวนเกคงทคาใชจาย

40,000 = 22

กาไร200,000 +

กาไร = 880,000 - 200,000

= 680,000 บาท กจการไดกาไรเพมขน 80,000 บาท ซงเกดจากการเพมราคาขายขนหนวยละ 2 บาท ทาใหกาไรเพมขนหนวยละ 2 บาทดวย กจการขายสนคาไดทงหมด 1,280,000 บาท ทาใหกาไรเพมขน 80,000 บาท 6.3 ราคาขายของผลตภณฑลดลงในขณะทปรมาณการขายเพมขน ในกรณทกจการยงทาการผลตไมเตมประสทธภาพ กจการสามารถขยายการผลตเพมขน โดยไมทาใหตนทนคงทเปลยนแปลง ในกรณเชนน ฝายบรหารอาจจะตองการทราบวาตนทนคงทเฉลยตอหนวยลดลงเทาไร เพอจะลดราคาสนคาลงในจานวนเทากนตวอยางเชน กจการมสมรรถภาพ การผลตปกต 100,000 หนวยตอป เมอเพมสมรรถภาพการผลตแลวทาใหคาใชจายคงทของกจการเทากบ 200,000 บาท โดยปกตกจการทาการผลตและขายเพยง 80 % ของกาลงการผลตและไดกาไร 1,400,000 บาท คดเปนกาไรเฉลยหนวยละ 17.50 บาท

จดคมทน = นตอหนวยกาไรสวนเกคงทคาใชจาย

ปรมาณ = นตอหนวยกาไรสวนเก

กาไรคงทคาใชจาย +

80,000 = +200,000 กาไร20

กาไร = 1,600,000 – 200,000

262

= 1,400,000 บาท ถาหากมลกคาขอซอในปรมาณเพมขนทาใหกจการมนใจวาสามารถผลต สนคาไดมากขน กอาจจะลดราคาสนคาลงได เพอใหกจการไดกาไรในระดบเดม สมมตวาการทลกคา ซอมากขนจนทาใหกจการสามารถผลตได 90,000 หนวย กจการอาจลดราคาขายลงทาใหไดเปรยบคแขงขนได ในกรณทกจการผลตสนคา 50,000 หนวย จะมตนทนในการผลตหนวยละ

34 บาท ซงประกอบดวยตนทนคงท บาท450,000200,000 = และตนทนผนแปร 30 บาท และ

ถาเพมกาลงการผลตเปน 100,000 หนวย ตนทนจะเหลอเพยงหนวยละ 32 บาท ซง

ประกอบดวยตนทนคงท บาท2100,000200,000 = และตนทนผนแปร 30 บาท ซงกจการ

สามารถลดตนทนการผลตลงได 2 บาท จงลดราคาขายลงเหลอ 48 บาทได กจการกจะไดกาไร 1,600,000 บาท เฉลยหนวยละ 16 บาท คานวณไดดงน

ปรมาณ = นตอหนวยกาไรสวนเก

กาไรคงทคาใชจาย +

= 18

กาไร200,000 +

กาไร = 1,800,000 – 200,000 บาท

= 1,600,000 บาท

การวเคราะหตนทน ปรมาณ และกาไร ภายใตความไมแนนอน การวเคราะหจดคมทนดงกลาวขางตน เปนการตดสนใจภายใตขอสมมตบางประการซงสวนใหญแลวเปนขอสมมตภายใตความแนนอน และในสภาพของการประกอบธรกจในปจจบนขอมลซงเกยวของกบตนทน ปรมาณและกาไรไมเปนไปตามขอสมมต ดงนน จงเปนหนาทของ นกบญชทจะตองศกษาหาเทคนคในการปรบปรงขอมลตาง ๆ ทเกดขนในธรกจ เพอใหขอมลเหลานไดใชประโยชนในการตดสนใจของฝายบรหาร การตดสนใจทเกยวกบความไมแนนอน ในการวเคราะหตนทน ปรมาณและกาไร (analysis under uncertainty : CVP) ไดแก

1. ปรมาณสนคาทขายไมแนนอน การวเคราะหตนทน ปรมาณและกาไร โดยใชสตร

263

ปรมาณจดคมทน = ปรมาณ x (ราคาขาย - ตนทนผนแปรตอหนวย) – ตนทนคงท หรอ X = X (SP – VC) – FC ภายใตขอสมมตทใหปรมาณขายเทากบปรมาณ การผลต และเปนปรมาณทแนนอน หากการวางแผนเกยวกบกาไร ฝายบรหารไมอาจกาหนดปรมาณการผลตทแนนอน กไมอาจใชสตรดงกลาวได อยางไรกด ความรเกยวกบความนาจะเปน (probability) สามารถนามาใชพจารณาปรมาณการขายทคาดวาจะเกดขนได ตวอยางเชน ถากจการแหงหนงขายสนคา 2 ชนด คอ สนคา ก และสนคา ข ซงมขอมล ดงน

สนคา ก สนคา ข ราคาขายตอหนวย 10 12 บาท ตนทนผนแปรตอหนวย 6 8 บาท กาไรชดเชยตอหนวย 4 4 บาท ตนทนคงทตอป 400,000 100,000 บาท จดคมทน 25,000 25,000 หนวย สนคาทงสองชนดนจะมจดคมทนในปรมาณเดยวกน และถาหากวาปรมาณการขายไมแนนอน สนคาทงสองชนดกจะไมเกดความแตกตางในการตดสนใจ ดงนนจงควรจะพจารณาถงโอกาสทจะขายสนคาทง 2 ชนดในปรมาณตางๆกน ซงสมมตวามรายละเอยดดงตารางท 7.4 ตารางท 7.4 ปรมาณทคาดวาจะขายสนคาได

ความนาจะเปนทจะขายสนคาได ปรมาณ สนคา ก (%) สนคา ข (%)

ปรมาณทคาดวา จะขายสนคา ก

ปรมาณทคาดวา จะขายสนคา ข

50,000 15 20 7,500 10,000 60,000 20 30 12,000 18,000 70,000 30 20 21,000 14,000 80,000 30 10 24,000 8,000 90,000 5 10 4,500 9,000

100,000 0 10 - 10,000 100 100 69,000 69,000

ถากจการสามารถขายสนคา ก และ ข ในปรมาณทเทากน คอ 69,000 หนวย และจะทาใหไดกาไร 176,000 บาท เหมอนกนทงสองชนด อยางไรกดถาพจารณาความเสยงสนคา ข มความเสยงสงกวาสนคา ก เนองจากกจการมโอกาสขายสนคาไดตากวา 69,000

264

หนวย หรอเทากบ 60,000 หนวย ตากวานน 0.5 ขณะทสนคา ก มโอกาสทจะเกดขนเพยง 0.35 เทานน ดงนนในโอกาสเชนน กจการควรจะเลอกขายสนคา ก เพราะมความเสยงนอยกวา 2. ราคาขายและตนทนไมแนนอน ตามขอสมมตในการวเคราะหตนทน ปรมาณ และกาไร ไดสมมตใหราคาขายตอหนวย ตนทนผนแปรตอหนวย และตนทนคงทแนนอน ซงในความเปนจรงแลวปจจยทงสามชนดดงกลาวนอาจเปลยนแปลงได เชนราคาขายอาจเปลยนแปลงตามปรมาณการซอ หรอระยะเวลาทเปลยนแปลงไป ซงความไมแนนอนเหลาน อาจจะใชความนาจะเปนในการคานวณหามลคาทคาดวาจะเปนไปได เชน ราคาขายทคาดวาจะขายไดตนทน ผนแปรตอหนวยทคาดวาจะเกดขน หรอตนทนคงททคาดวาจะเกดขน อยางไรกด ความไมแนนอนเหลานจะตองสมมตวาเกดขนทละชนด ในการวเคราะหจดคมทน ถาหากวาไมสามารถกาหนดปรมาณสนคาทขาย ราคาขาย และตนทนสนคาไดอยางแนนอนแลว กาไรทจะไดรบกจะไมแนนอนดวย ดงนนจงจาเปนทจะตองหาโอกาสทคาดวากาไรทจะไดรบเปนเทาไร 3. ผลขาดทนทคาดวาจะเกดขน ผลขาดทนทคาดวาจะเกดขน (expected opportunity loss) จากการคานวณหาโอกาสทจะขายสนคาไดเทากบหรอมากกวาจดคมทนดงตวอยางขางตน จะเหนวาโอกาสทจะขายสนคาใหไดมากกวาหรอเทากบจดคมทนคอ 0.55 หรอกลาวไดวามโอกาสทจะขายสนคาไดตากวาจดคมทนหรอขาดทนเทากบ 0.45 ดงนนจงอาจสรปไดวา กาไร = (กาไรสวนเกน x ปรมาณ) – ตนทนคงท กาหนดให P คอ กาไร MCV คอ กาไรสวนเกน FC คอ ตนทนคงท OL คอ คาเสยโอกาส V คอ ยอดขาย VBE คอ จดคมทน OL คอ คาเสยโอกาส P = MCV – FC เมอขายไดมากกวาจดคมทน P = MCV – FC, V > VBE

ขาดทน = FC – MCV เมอขายไดนอยกวาจดคมทน OL = FC – MCV , V ≤ VBE

และ OL = 0 , V > VBE

265

การหาผลขาดทนชวยในการตดสนใจเมอกจการไมแนใจวาจะสามารถผลต และขายสนคาไดเทากบหรอมากกวาจดคมทน ในกรณเชนนฝายบรหารอาจจะตองการทราบลวงหนาวาถาขายไดตากวาจดคมทนแลว จะขาดทนมากนอยเพยงไร เพอจะไดตดสนใจวาควรจะผลตสนคาหรอไม และในบางครงฝายบรหารยงตองการทราบอกวาผลขาดทนทคาดวาจะเกดขนมากนอยเพยงไร เพอใหการตดสนใจสมบรณยงขน หรอพจารณาหาทางปรบปรง หรอหาขอมลเพมเตมกอนตดสนใจผลต

การวเคราะหตนทน ปรมาณ และกาไร ในระยะยาว โดยปกตการลงทนในระยะยาวหรอการตดสนใจเกยวกบปญหารายจายลงทน มกจะตองคานงถงคาปจจบนของเงนลงทน ดงนน การวเคราะหตนทน ปรมาณ และกาไรในระยะยาว (multiperiod extension to CVP analysis) กหมายถงการคานวณหาจดคมทนทจะเกดขนในอนาคต จงตองหาคาปจจบนของจดคมทนทเกดขนดวย ดงนนสตรในการคานวณจดคมทนจงเทากบ

VBE = FC r I+ -nS - VC 1- (1+r) (S - VC)

หรอกาไร เทากบ

P = ( )⎡ ⎤⎣ ⎦-n1- (1+r)S - VC V -FC , - I

r

ตวอยางเชน กจการแหงหนงกาลงตดสนใจสงซอเครองจกรมาทาการผลตสนคา เครองจกรมมลคา 600,000 บาท มอายใชงาน 4 ป ไมมราคาซาก การผลตสนคาโดยเครองจกรเครองนทาใหเกดตนทนคงทมลคา 1,500,000 บาท ตนทนผนแปรหนวยละ 200 บาท และราคาขาย 1,000 บาท ตนทนของเงนลงทน 10% ตอป

จดคมทน(VBE) = ⎡ ⎤⎢ ⎥⎣ ⎦

FC r I+ -nS - VC 1- (1+r) (S - VC)

= ( ) ⎥

⎥⎦

⎤

⎢⎢⎣

⎡

−×−+−+− 2001,000

600,0004.1011

.102001,000

1,500,000

= 1875 + ⎥⎦⎤

⎢⎣⎡ ×

800600,000

3.171

= 1,875 + 236.59

266

= 2,112 หนวย อยางไรกดการคานวณจดคมทนน ทาภายใตขอสมมตวาถากจการไมซอเครองจกรเครองนกไมสามารถผลตสนคาได ถาสมมตวากจการนมเครองจกรอยกอนแลว ซงทาการผลตสนคาอยในปจจบน โดยขายสนคาในราคาหนวยละ 1,000 บาท และมตนทนผนแปรหนวยละ 400 บาท ตนทนคงทปละ 1,200,000 บาท และกาลงจะตดสนใจซอเครองจกรมาทาการผลตแทนเครองจกรเกาดงขอมลขางตน การตดสนใจทจะพจารณาวาสมควรซอเครองจกรใหมหรอไม จะไมพจารณาทจดคมทน แตจะพจารณา ณ จดทปรมาณขายทเกดจากการผลตดวยเครองจกร ทงสองใหกาไรเทากน ซงจะมปรมาณสงกวาจดคมทน เพราะไมเพยงแตหากาไรมาชดเชยตนทนคงทเทานน กาไรชดเชยตนทนคงทเพมขนกวาเดม เนองจาก การประหยดตนทนผนแปรยงตองสามารถชดเชยตนทนคงททเพมขนและเงนลงทนในเครองจกรอกดวย การคานวณทาไดดงน

P = ( )⎡ ⎤⎣ ⎦-n1- (1+r)V S - VC -FC - I

r

การผลตดวยเครองจกรเกาใหกาไรเทากบ

P = ( )( )

⎡ ⎤⎣ ⎦

⎡ ⎤⎢ ⎥⎢ ⎥⎣ ⎦

-41- 1+.10

V 1,000 - 400 -1,200,000 - 0.10

P = (600V – 1,200,000) 3.17 P = 1,902 V – 3,804,000 การผลตดวยเครองจกรใหมใหกาไรเทากบ

P = ( )( )

⎡ ⎤⎣ ⎦

⎡ ⎤⎢ ⎥⎢ ⎥⎣ ⎦

-41- 1+.10

V 1,000 - 200 -1,500,000.10

P = [ (800V – 1,500,000) 3.17] – 600,000 = 2,536V – 4,755,000 – 600,000 = 2,536V – 5,355,000

267

ปรมาณทผลตจากเครองเกา = ปรมาณทผลตจากเครองจกรใหม 1,902V – 3,804,000 = 2,536V – 5,355,000

634V = 1,551,000 V =

1,551,000 634

V = 2,446 หนวย ดงนน ถากจการมเครองจกรเกาอยแลว กจการจะตองผลตใหได 2,446 หนวย จงไมเกดความแตกตางระหวางการใชเครองจกรใหมและเครองจกรเกาในการผลต

จดคมทนกบการวางแผนกาไร โดยปกตการวเคราะหจดคมทนจะนามาใชในการวางแผนระยะสน ภายใตขอสมมตวา ราคาในตลาดจะคงทและการเปลยนแปลงในปรมาณสนคาทขายไดของกจการจะมผลกระทบตอราคาขายนอยมากหรออาจจะไมมเลยและถากาลงการผลตมจากด สนคาทจะผลตเพอขายกจะมจานวนจากดดวยเชนกน แตในระยะยาวกจการสามารถเพมกาลงการผลตได ดงนนองคประกอบของตนทนยอมเปลยนแปลงไป และจดคมทนยอมแตกตางไป แตบางครงกจการยอมทจะเสยผลกาไรในระยะสนโดยการผลตสนคาใหมปรมาณเกนจดกาไรสงสดโดยมแผนทจะรกษาตลาดของตนเองไว โดยกจการจะไดกาไรมากยงขนในอนาคตตามกาลงการผลตทเพมขนซงเปนการวางแผนระยะยาว อยางไรกตาม การบรหารจาเปนตองวางแผนทงระยะสนและระยะยาว โดยตองคานงถงกาไรในระยะสน และกาไรในระยะยาว การนาจดคมทนมาวางแผนระยะสนในเรองตอไปน 1. การแบงตนทนการผลตทประหยดไดใหแกผซอ การวเคราะหความสมพนธของตนทน ปรมาณและกาไรนาไปใชในสถานการณตางๆ เชน การลดราคาใหแกลกคา เนองจากกจการคาดวาจะสามารถประหยดตนทนผนแปรลงได ผบรหารสามารถนามาพจารณาทจะใหผลประโยชนแกลกคาไดโดยการลดราคาขายของสนคาลง ซงถากจการไมลดราคาขายกจะทาใหมกาไรสวนเกนมากขนกวาเดม ซงการตดสนใจดานราคาจะตองคานงถงผลกระทบทจะมตอปรมาณการขาย และนโยบายของคแขงทจะ

268

นามาใชดวย ตวอยางเชน กจการขายผลตภณฑไดจานวน 18,500 หนวย ในราคาหนวยละ 58 บาท ในปตอมา กจการตองการลดราคาลงเหลอ 55 บาท เนองจากไมตองการเสยสวนครองตลาดใหกบคแขงไป ขอมลของการขายผลตภณฑ ณ ระดบราคาตาง ๆ มดงน ตารางท 7.5 ประมาณการปรมาณการขาย

ปรมาณ

ตนทนตอหนวย ราคาขาย

กาไรสวนเกน ตอหนวย

รวมกาไร สวนเกน

10,000 35 50 15 150,000 15,000 35 47 12 180,000 20,000 35 45 10 200,000 27,000 35 43 8 216,000

กจการจาเปนตองลดราคาลงและในการทกจการสามารถลดราคาขายลงนเพราะตนทนการผลตรวมลดลง และการลดราคาขายลงกจการสามารถเพมปรมาณการขายทาใหกาไรไดมากขน แตในระยะยาวคแขงกจะสามารถลดราคาขายลงไดเชนกน กจการอาจตองลดราคาลงไปอกกได

2. การผลกภาระตนทนทเพมขนใหกบผซอ การบรหารการผลต กจการอาจตองเผชญกบปญหาตนทนการผลตทตองเพมขน ซงตนทนทเพมขนนฝายบรหารจะตดสนใจทจะรบภาระไวทงหมด หรอจะผลกใหเปนภาระของผซอ ซงการผลกภาระใหผซอ โดยการเพมราคาขาย กจการอาจเสยงตอการสญเสยลกคาใหกบคแขง ดงนนการตดสนใจจะตองมผลการวเคราะหทแสดงวาลกคาจะยงคงซอสนคาของกจการในราคาเทาเดม ตวอยางเชน กจการผลตสนคาออกจาหนายในราคาททาใหกจการไดรบกาไรสวนเกนคอนขางตาและกาไรนขนอยกบปรมาณของผลตภณฑทจะตองขายใหไดเปนจานวนมาก ฝายบรหารตดสนใจทจะไมขนราคาขายสนคาของตนเพอใหกจการมกาไรจากการดาเนนการเปนปกต จงตองชดเชยกาไรทเสยไปจากการขายผลตภณฑชนดอน โดยการกาหนดราคาขายตามโอกาสทางการตลาด เปนตน ผบรหารตองใชโอกาสทางการตลาดใหเกดประโยชนกบกจการ เนองจากโอกาสทางการตลาด คอการเกดความตองการของผซอซงกจการสามารถตอบสนองไดอยางมกาไร โอกาสสามารถจดแบงตามความนาสนใจและโอกาสจะเกดความสาเรจ ซงโอกาสในการประสบความสาเรจนน นอกจากจะขนกบความสอดคลองระหวางจดแขงของกจการกบปจจยทจาเปนตอความสาเรจแลวยงขนกบจดแขงทมเหนอกวาคแขงดวย ซงสงสาคญตอผลการดาเนนงานทดนนขนกบการสรางคณคาสงสดใหกบลกคาและรกษาใหคงอยตอไป

269

สรป

การวเคราะหตนทน ปรมาณ กาไร (CVP analysis) เปนเครองมอทมประโยชนมากทผบรหารมอยซงผลการวเคราะหจะชวยใหผบรหารเขาใจถงความสมพนธของตนทน ปรมาณและกาไร ซงจากจดทกจการดาเนนงานแลวไมมกาไรหรอขาดทน เปนจดทยอดขายหรอปรมาณขายททาใหรายไดเทากบคาใชจายเรยกวาจดคมทนเปนจดทกาไรสวนเกนเทากบตนทนคงทในการคานวณเพอหาจดคมทนมวธการหาได 3 วธ คอ วธสมการ วธกาไรสวนเกน และวธการแสดงกราฟ ในการคานวณจดคมทนนทาใหผบรหารสามารถวางแผนกาไรทตองการได และเมอมการเปลยนแปลงปจจยตาง ๆ จะสงผลใหจดคมทนเปลยนไป การเปล ยนแปลงในตนทนคงทเปนการเพ มหรอลดตนทนคงท มผลทาใหจดคมทนเปลยนแปลงไปในเปอรเซนตทเทากน และกาไรสทธกจะเปลยนแปลงในทางตรงกนขามดวยจานวนเดยวกน แตกาไรชดเชยตนทนคงทยงคงเทาเดม

การเปลยนแปลงในราคาขายและตนทนผนแปร จะทาใหเปอรเซนตของกาไรชดเชย ตนทนคงท เปลยนไป ดงนนจดคมทนและอตราสวนตนทนคงททจะไดรบการชดเชยดวยกาไร ชดเชยตนทนคงทจะเปลยนไป เชน เปอรเซนตของกาไรชดเชยตนทนคงทสง เปนผลทไดรบจากราคาขายสงขนหรอตนทนผนแปรตาลง ซงเปนเหตใหจดคมทนตา และอตราสวนตนทนคงทไดรบการชดเชยมากขนถาเปอรเซนตของกาไรชดเชยตนทนคงทตา เปนผลเกดจากราคาขายลดลง หรอตนทนผนแปรสงขน ซงเปนเหตใหจดคมทนสงและอตราสวนทตนทนคงทไดรบการชดเชยลดลง กจการแตละแหงมความสามารถในการหากาไรแตกตางกนขนอยกบอตราสวน หรอเปอรเซนตของกาไรชดเชยตนทนคงท และตนทนคงททไดรบการชดเชย กจการทมเปอรเซนตของกาไรชดเชยตนทนคงทสง และมตนทนคงทตาจะมจดคมทนตา มกาไรสงและมระดบความปลอดภยสงดวย