สารบัญ - LDD Assessment/wean/pch... · 1....

i

สารบญ

สารบญ i สารบญตาราง iv สารบญภาพ vii บทน า 1 การตรวจเอกสาร 4

1. ทรพยากรดนของประเทศไทย 4

1.1 ภาคเหนอ 4

1.2 ภาคกลาง 4

1.3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 5

1.4 ภาคตะวนออก 5

1.5 ภาคใต 5

2. ระบอบความชนดน 5

3. วตถตนก าเนดดน 7

4. กลมชดดนในประเทศไทย 11

5. องคประกอบทางเคมของดน 19

6. กระบวนการผพงอยกบททางเคม 32

อปกรณ เครองมอและวธด าเนนการ 37

อปกรณและเครองมอ 37

สารเคม 37

การเตรยมตวอยางดน 37

สภาพทเหมาะสมส าหรบการวเคราะหธาตตาง ๆ 37

วธด าเนนการ 40

ผลการศกษา 47

ii

1. กลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง 50

1.1 กลมดนเหนยว 50

1.2 กลมดนทมการยกรอง 66

1.3 กลมดนเปรยวจด 67

1.4 กลมดนเลนชายทะเล 77

1.5 กลมดนทรายแปง 83

1.6 กลมดนรวนละเอยด 88

1.7 กลมดนรวนหยาบ 94

1.8 กลมดนเคม 100

1.9 กลมดนทราย 104

1.10 กลมดนตน 105

1.11 กลมดนอนทรย 109

2. กลมชดดนในพนทดอนเขตดนแหง 113


2.2 กลมดนรมแมน าหรอตะกอนน าพารปพด 122





2.7 กลมดนทพบชนมารล 152

2.8 กลมดนลกปานกลาง 157

3. กลมชดดนในพนทดอนเขตดนชน 164




iii



3.6 กลมดนลกปานกลาง 190

สรปผลการทดลอง 195 ขอเสนอแนะ 200 เอกสารอางอง 201 ภาคผนวก 207

iv

สารบญตาราง

ตารางท 1 วตถตนก าเนดดนในระบอบความชนดนแอควก 8

ตารางท 2 วตถตนก าเนดดนในระบอบความชนดนยดก 9

ตารางท 3 วตถตนก าเนดดนในระบอบความชนดนอสตก 10

ตารางท 4 แสดงพนทพวกกลมดนในประเทศไทย ป พ.ศ. 2557 18

ตารางท 5 ชนดและปรมาณธาตทพบมากในเปลอกโลก 20

ตารางท 6 ชนดและปรมาณของออกไซดทพบมากในเปลอกโลก 21

ตารางท 7 คาเฉลยของแรตาง ๆ ทเปนองคประกอบในหน 24

ตารางท 8 ชนดของแรทพบมากในหนตะกอนและหนแปร 25

ตารางท 9 องคประกอบทางเคมของปรมาณธาตตาง ๆ ทมอยในหนในเปลอกโลก 26

ตารางท 10 ธาตองคประกอบของหนไนสทแปรสภาพมาจากหนแกรนต (Granite gneiss rocks) และดนชน B ภายใตสภาพพนทปาในเขตภมอากาศอบอนและชน 33

ตารางท 11 สภาพการวเคราะหทเหมาะสม (Optimum condition) ส าหรบการวเคราะหธาตตาง ๆ 39

ตารางท 12 กลมชดดนในเขตพนทลมหรอพนทน าขง 42

ตารางท 13 กลมชดดนในพนทดอนเขตดนแหง 44

ตารางท 14 กลมชดดนในพนทดอนเขตดนชน 45

ตารางท 15 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 1 52







v


























vi



















ตารางท 65 ปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 51 187



vii

สารบญภาพ

ภาพท 1 แผนทแสดงกลมชดดนทง 62 กลมของประเทศไทย 13

ภาพท 2 แสดงสวนประกอบของดนโดยปรมาตร 19

ภาพท 3 เครอง X-ray fluorescence spectrophotometer 38

ภาพท 4 เครองบดดน Spectrompll 38

ภาพท 5 เครองอดดน Spex hydraulic press 38

ภาพท 6 ดนทถกอดใหแนนเปนแผน (Pellet) 38

ภาพท 7 ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) วตถตนก าเนดดน และกลมชดดน (ข) หนวยวเคราะห (Cases) จ านวนตวอยางทงสน 1,004 ตวอยาง 48

ภาพท 8 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนเหนยว จ านวนตวอยางทงสน 156 ตวอยาง 63

ภาพท 9 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนเปรยวจด จ านวนตวอยางทงสน 120 ตวอยาง 75

ภาพท 10 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนเลนชายทะเล จ านวนตวอยางทงสน 32 ตวอยาง 81

ภาพท 11 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนทรายแปง จ านวนตวอยางทงสน 12 ตวอยาง 86

ภาพท 12 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข)

viii

หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนรวนละเอยด จ านวนตวอยางทงสน 72 ตวอยาง 92

ภาพท 13 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนรวนหยาบ จ านวนตวอยางทงสน 12 ตวอยาง 98

ภาพท 14 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนเคม จ านวนตวอยางทงสน 64 ตวอยาง 102

ภาพท 15 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนตน จ านวนตวอยางทงสน 10 ตวอยาง 107

ภาพท 16 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนอนทรย จ านวนตวอยางทงสน 14 ตวอยาง 111

ภาพท 17 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหง ของกลมดนเหนยว จ านวนตวอยางทงสน 92 ตวอยาง 120

ภาพท 18 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนรมแมน าหรอตะกอนน าพารปพด จ านวนตวอยางทงสน 20 ตวอยาง 126

ภาพท 19 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหง ของกลมดนรวนละเอยด จ านวนตวอยางทงสน 60 ตวอยาง 132

ix

ภาพท 20 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนรวนหยาบ จ านวนตวอยางทงสน 12 ตวอยาง 136

ภาพท 21 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนทราย จ านวนตวอยางทงสน 12 ตวอยาง 141

ภาพท 22 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนตน จ านวนตวอยางทงสน 54 ตวอยาง 150

ภาพท 23 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนทพบชนมารล จ านวนตวอยางทงสน 4 ตวอยาง 155

ภาพท 24 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนลกปานกลาง จ านวนตวอยางทงสน 20 ตวอยาง 162

ภาพท 25 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชน ของกลมดนเหนยว จ านวนตวอยางทงสน 100 ตวอยาง 169

ภาพท 26 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชน ของกลมดนรวนละเอยด จ านวนตวอยางทงสน 32 ตวอยาง 174

x

ภาพท 27 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชน ของกลมดนรวนหยาบ จ านวนตวอยางทงสน 20 ตวอยาง 178

ภาพท 28 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชน ของกลมดนทราย จ านวนตวอยางทงสน 6 ตวอยาง 182

ภาพท 29 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชน ของกลมดนตน จ านวนตวอยางทงสน 36 ตวอยาง 188

ภาพท 30 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชน ของกลมดนลกปานกลาง จ านวนตวอยางทงสน 10 ตวอยาง 193

1

บทน า

เครองเอกซเรยฟลออเรสเซนส (X-ray fluorescence spectrometer) เปนเครองมอทใชในการวเคราะหหาปรมาณธาตองคประกอบในตวอยาง ผลทไดคอ ปรมาณรวม (Total content) บางครงเรยกวา ปรมาณทงหมดของธาตในตวอยาง เปนการใชเทคนคการเรองรงสเอกซ (X-ray fluorescence) โดยการวเคราะหนน าเอาลกษณะประจ าตวของเสนเอกซเรย (Characteristic x-ray spectral line) ของธาตตางๆ มาใชในการวเคราะหตวอยางทงในเชงคณภาพ (Qualitative) และปรมาณ (Quantitative) โดยการวดความเขม (Intensity) ของปรมาณรงสเอกซฟลออเรสเซนตทปลดปลอยออกมาจากธาตองคประกอบแตละชนดในตวอยาง

ส าหรบงานวเคราะหดานวทยาศาสตรทางดน การวเคราะหโดยวธนเปนวธทสะดวก และรวดเรว ผลวเคราะหมความถกตอง และความแมนย าสง ธาตทท าการวเคราะหประกอบดวย 12 ธาต คอ ซลคอน (Si) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) ไทเทเนยม (Ti) โซเดยม (Na) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) แคลเซยม (Ca) ก ามะถน (S) ฟอสฟอรส (P) แมงกานส (Mn) และสงกะส (Zn) เนองจากธาตตาง ๆ นมอยในธรรมชาต เปนองคประกอบของหน และแร เมอเกดการสลายตวผพงจะหลงเหลออยในดน และมบางสวนทชะละลายสญหายไปจากดนมากบางนอยบางแตกตางกนไปในแตละธาต ปรมาณธาตองคประกอบรวมทวเคราะหได จงเปรยบเสมอนปรมาณธาตอาหารส ารองหรอตนทนทางธรรมชาตทเปนองคประกอบอยในดน การศกษาถงองคประกอบ และการแจกกระจายของธาตเหลานในชดดนหรอกลมชดดนในประเทศไทยเปนประโยชนตอนกปฐพวทยา นกธรณวทยา และนกส ารวจดน เพอใชในการวนจฉย จ าแนกชนด ประเภทของดน และการใชประโยชนทดนทางการเกษตร นอกจากน ปรมาณธาตอาหารหลก (ฟอสฟอรส และโพแทสเซยม) ธาตอาหารรอง (แคลเซยม แมกนเซยม และก ามะถน) และจลธาตอาหาร (เหลก แมงกานส และสงกะส) สามารถน าไปใชประโยชนในการประเมนความอดมสมบรณของดน รวมทงการคาดคะเนปญหาของดน เนองจากธาตบางธาตถามอยมากโอกาสทพชจะน าไปใชประโยชนกมมากดวย แตธาตบางธาตถามอยมากเกนไปจะสงผลกระทบในทางลบตอการเจรญเตบโตของพช เชน อะลมนม เหลก แมงกานส และโซเดยม

ดานปฐพกลศาสตรหรอดานวศวกรรมใชดการยดและหดตวของดนในการสรางถนนหรอการสรางเขอน โดยเฉพาะในดนเหนยวกระจายตว (Dispersive soils หรอ Dispersive clay) ซงสวนใหญจะมธาตโซเดยมสง เปนตน สวนธาตอนๆ เชน ซลคอน เปนองคประกอบทส าคญในกลมดนทราย เกดจากวตถตนก าเนดดนทมเนอหยาบ มความคงทนตอการสลายตวสง ปรมาณซลคอนจะเปนปฏภาคผกผนกบอะลมนม กลาวคอ ถาซลคอนสง อะลมนมจะมคาต า และถาอะลมนมมคาสง ซลคอนจะต า สวนไทเทเนยมจะเปนธาตทพบอยเสมอในทกหนาตดดน (Soil profile) เปนธาตทเปน

2

ดชนในการศกษาความสม าเสมอภายในหนาตดดนทด หรอเปนตวชบงความสม าเสมอของวตถตนก าเนดดนทด เพราะเปนธาตทมความคงทนตอการเปลยนแปลงทางเคมของดน

กรมพฒนาทดนไดท าการส ารวจและจ าแนกดนไวมากกวา 300 ชดดน (soil series) การทจะจดความเหมาะสมของดนกบการปลกพชเศรษฐกจในแตละชดดนนน จะมเปนจ านวนมากและเกดความสบสนกบผใชได จงไดรวบรวมชดดนทมลกษณะ สมบตและศกยภาพในการเพาะปลกพช รวมทงการจดการดนทคลายคลงกน มาไวเปนกลมดนเดยวกน สามารถแบงดนออกเปน 62 กลมชดดน เพอประโยชนในการใหค าแนะน า การตรวจสอบ ลกษณะดน การใชประโยชนทดน และการจดการดนทเหมาะสมใหแกเกษตรกรและผสนใจทวไป

ดนทง 62 กลมชดดนยงสามารถแบงตามลกษณะสภาพทพบไดอก 4 กลมดนใหญๆ คอ

(1) กลมชดดนพนทลมหรอพนทน าขง พบในทกภาค ไดแก กลมชดดนท 1-25 และ กลมชดดนท 57-59

(2) กลมชดดนในพนทดอนเขตดนแหง พบในภาคกลาง ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคตะวนออกบางพนท ไดแก กลมชดดนท 28, 29, 30, 31, 33, 35, 36, 37, 38, 40, 44, 46, 47, 48, 49, 52, 54, 55, 56, 60 และ 61

(3) กลมชดดนในพนทดอนเขตดนชน พบในภาคใต และพนทชายฝงทะเลภาคตะวนออกเฉยงใต ไดแก กลมชดดนท 26, 27, 32, 34, 39, 42, 43, 45, 50, 51 และ 52

(4) กลมชดดนบนพนทลาดชนสง พนทภเขาและเทอกเขา ทมความลาดชนมากกวา 35 เปอรเซนต ไดแก กลมชดดนท 62

ลกษณะและสมบตของกลมชดดนทพบตามสภาพพนทตางๆ จะมลกษณะเดนประจ ากลมดนทแตกตางกนไป เชน กลมดนเหนยว กลมดนรวน กลมดนทราย กลมดนเปรยวจด กลมดนเคม กลมดนเลนชายทะเล และกลมดนตน เปนตน ซงลกษณะดงกลาวเปนผลสบเนองจากวตถตนก าเนดดนทสงผลใหดนมลกษณะทเฉพาะแตกตางกนไป การทราบองคประกอบของธาตตางๆ ในแตละกลมชดดน ประกอบกบขอมลการเกดดน ชนดของวตถตนก าเนดดน สมบตทางกายภาพ เคม และอนๆ รวมกนจะชวยเพมประสทธภาพในการผลตของทรพยากรดน สามารถวเคราะหปญหาหรออปสรรคในการใชประโยชนทรพยากรดนแตละชนดหรอในแตละกลมชดดน เพอการปรบปรงและอนรกษทรพยากรดนใหมประสทธภาพอยางยงยนตลอดไป

3

เอกสารเรอง “ปรมาณธาตองคประกอบรวมในดนของประเทศไทย” มวตถประสงค ดงน

1) เพอศกษาองคประกอบทางเคมรวมและพฤตกรรมของธาตตางๆ ในชดดนและกลมชดดนทพบในสภาพพนทลมและพนทดอน

2) เพอเปนฐานขอมลทรพยากรดนดานปรมาณธาตองคประกอบรวมในชดดนและกลมชดดนของประเทศไทย เพอประโยชนในการวางแผนการใชทดน การเกษตรกรรม และการประเมนศกยภาพของดนไดอยางมประสทธภาพอยางยงยนสบไป

4

การตรวจเอกสาร

ประเทศไทยตงอยในเขตรอนทางทศตะวนออกเฉยงใตของทวปเอเชย มเนอททงหมดประมาณ 514,000 ตารางกโลเมตร (321 ลานไร) มความยาวจากทศเหนอไปทศใตประมาณ 1,620 กโลเมตร ความกวางจากทศตะวนออกไปทศตะวนตกประมาณ 750 กโลเมตร ทศเหนอมอาณาเขตตดกบสาธารณรฐสงคมนยมแหงเมยนมาร และสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ทศตะวนออกตดกบสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว และประเทศกมพชา ทศตะวนตกตดกบทะเลในอาวไทย และสหพนธรฐมาเลเซย ทศตะวนตก ตดกบสาธารณรฐสงคมนยมแหงสหภาพพมา และชองแคบมะละกา ลกษณะของสภาพพนทโดยทวไป ประกอบดวยทราบลมรอยละ 25 พนทดอนรอยละ 46 และพนทสงรอยละ 29 มความสงจากระดบน าทะเล 500 เมตร ความลาดชนมากกวารอยละ 35 (Changprai, 1987)

1. ทรพยากรดนของประเทศไทย

ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรมทใชทรพยากรดนและทดนเปนพนฐานหลกในการประกอบอาชพตงแตอดตจนถงปจจบน ทรพยากรดนและทดนเปนแหลงทมาของปจจยสในการด ารงชวตของมนษย คอ ทอยอาศย แหลงผลตอาหาร เครองนงหมและยารกษาโรค จงเปนปจจยส าคญอยางหนงในการเปนองคประกอบของปจจยการผลตทางการเกษตร แตเนองจากทรพยากรทดนของประเทศมจ ากด มเนอทเพยง 321 ลานไร เปนพนททเหมาะสมในการท านา ท าไร และท าสวนประมาณ 160 ลานไร หรอรอยละ 50 ของพนททงประเทศ ทเหลอเปนพนททไมเหมาะสมตอการเพาะปลก เชน พนทภเขาสงชน พนทดนลกรงและทรายจด เปนแหลงน า ทอยอาศย แหลงประกอบการพานชย และอตสาหกรรมตางๆ (เฉลยว, 2530 (ก)) ส าหรบทรพยากรดนในแตละภาคของประเทศพอสรปไดดงน (กรมพฒนาทดน, 2558)

1.1 ภาคเหนอ

โดยเฉพาะบรเวณพนทราบหรอคอนขางราบ เปนดนทมศกยภาพทางการเกษตรอยในระดบปานกลางถงสง แตมขอจ ากดของพนทของภาคทเปนเทอกเขาและมความลาดชนสงมากเปนสวนใหญ มพนทรวม 106.03 ลานไร ดนมปญหาทพบ ประกอบดวย ดนทราย และดนตน ภาคเหนอมดนทเหมาะสมส าหรบขาวประมาณ 16.90 ลานไร และมความเหมาะสมส าหรบปลกพชไร ไมผล ไมยนตนทวไป ประมาณ 18.87 ลานไร

1.2 ภาคกลาง

เปนดนทมศกยภาพทางการเกษตรปานกลางถงสง ดนสวนใหญมระดบความอดมสมบรณปานกลางถงสง เนองจากในชวงฤดน าหลากไดพาตะกอนมาทบถมทกป ดนมขอจ ากดนอย และ

5

จดการดนไดคอนขางงาย มพนทรวม 43.45 ลานไร ดนปญหาทพบประกอบดวย ดนเปรยวจด ดนเคมชายทะเล ดนเคมบก ดนทราย และดนตน ภาคกลางมดนทเหมาะส าหรบขาวประมาณ 8.83 ลานไร และมความเหมาะสมส าหรบพชไร ไมผล และไมยนตน ประมาณ 10.26 ลานไร

1.3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

สวนใหญมศกยภาพทางการเกษตรต า เนองจากมขอจ ากดในเรองเนอดน เชน มเนอดนเปนทรายจดหรอดนรวนหยาบ ท าใหมความจในการอมน าต า ดนตนหรอดนมกอนกรวดลกรงปะปนหนาแนนในระดบตนถงตนมาก ดนเคมและพนทเกษตรกรรมทไดรบผลกระทบจากความเคมของดน และดนมความอดมสมบรณต า มพนทรวม 105.53 ลานไร ดนปญหาทพบประกอบดวย ดนเคมบก ดนทราย และดนตน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมดนทเหมาะส าหรบขาว ประมาณ 21.57 ลานไร และมความเหมาะสมส าหรบพชไร ไมผล ไมยนตนทวไป ประมาณ 44.10 ลานไร

1.4 ภาคตะวนออก

เปนดนทมศกยภาพทางการเกษตรต าถงปานกลาง คลายคลงกบทรพยากรดนภาคใต มพนทรวม 21.49 ลานไร ดนปญหาทพบประกอบดวย ดนเปรยวจด ดนเคมชายทะเล ดนทราย และดนตน ภาคตะวนออกมดนทเหมาะสมส าหรบขาว ประมาณ 2.75 ลานไร และมความเหมาะสมส าหรบพชไร ไมผล และไมยนตนทวไป ประมาณ 6.60 ลานไร

1.5 ภาคใต

ปรมาณฝนตกชกและตอเนองนานในรอบป มการชะลาง น าพาหรอชะละลายธาตอาหารออกไปจากดนสงและดนมความอดมสมบรณต า แตเนองจากดนมความชนคอนขางสม าเสมอท าใหเหมาะสมในการเพาะปลกพชประเภทไมผลและไมยนตน จงท าใหมปญหาทางการเกษตรนอยกวาภมภาคอนๆ มพนทรวม 44.20 ลานไร ดนปญหาทพบ ประกอบดวย ดนเปรยวจด ดนเคมชายทะเล ดนทราย และดนตน ภาคใตมดนทเหมาะสมส าหรบขาว ประมาณ 4.59 ลานไร และมความเหมาะสมส าหรบพชไร ไมผล และไมยนตนทวไป ประมาณ 16.17 ลานไร

2. ระบอบความชนดน

ระบอบความชนดน (Soil moisture regime) หมายถง สภาพความชนดนโดยพจารณาจากการมหรอไมมน าใตดน หรอน าในชนใดชนหนงในดนทถกยดไวดวยแรงนอยกวา 1,500 กโลพาสคล ในชวงควบคมความชน ซงสามารถใหพชเจรญเตบโตไดตามธรรมชาต ในระบบอนกรมวธานดนไดแบงระบอบความชนดนไวดงน แอควก (Aquic) แอรดก (Aridic) หรอ ทอรรก (Torric) ยดก (Udic) อสตก (Ustic) และเซอรก (Xeric) (คณะกรรมการจดท าพจนานกรมปฐพวทยา, 2551)

6

ในประเทศไทยไดมผศกษาวจยระบอบความชนดนและการคาดคะเนโดยอาศยปจจยทเกยวกบสภาพพนท ระดบน าใตดน การระบายน าของดน ปรมาณและการกระจายของฝน รวมทงพชพรรณทขนปกคลม Moncharoen และคณะ (1983) ไดสรปวาระบอบความชนดนทพบในประเทศไทยแบงออกเปน เพอเรควก (Peraquic) แอควก (Aquic) ยดก (Udic) อสตก (Ustic) และเพอรดก (Perudic) และมบางบรเวณทเปนหนวยสมพนธของดนในระบอบความชนแบบแอควกกบอสตก แตระบอบความชนดนทใชในการจ าแนกดนมาจนถงปจจบน ยงแบงออกเปนเพยง 3 แบบ คอ แอควก อสตก และยดก (เฉลยว, 2530 (ข); Pisoot and Eswaran, 2002)

2.1 ระบอบความชนดนแอควก

พบในบรเวณทราบต าและทราบลมของภาคตางๆ ในชวงฤดฝนมน าขงหรอมระดบน าใตดนอยใกลผวดน สภาพความชนทดนอมตวดวยน าเปนระยะเวลานานจนเกอบไมมออกซเจนทละลายน าอยเลย เกดสภาพรดกชนขนในดนท าใหเกดกระบวนการเปลยนแปลงทางเคมของธาตบางชนด เชน เหลก และ แมงกานส ท าใหหนาตดดนเกดเปนจดสประ ดนจะมสเทาหรอเทาออน มคารงค (Chroma) 2 หรอนอยกวา และคาส (Value) 4 หรอสงกวา ภายในความลก 75 เซนตเมตร จากผวดนบน ซงแสดงวามน าขงแฉะในหนาตดดนเปนระยะเวลานานในรอบป ดนทอยในสภาพนจะเปนดนทมการระบายน าคอนขางเลวและระบายน าเลว ใชประโยชนในการปลกขาวเปนสวนใหญ และยงมดนบางสวนทพบในทแองต า และบรเวณปาชายเลน ซงระดบน าใตดนอยทผวดน หรอใกลผวดนเกอบตลอดทงป สของดนจะเปนสเทา เทาออน หรอสเทาปนน าเงน สเทาปนเขยว เกดขนภายใน 50 เซนตเมตร จากผวดน เปนดนทมการระบายน าเลวมาก ระบอบความชนดนเหลานเรยกวาเพอเรควก

2.2 ระบอบความชนดนยดก

พบในบรเวณดนดอน (Upland soils) ตงแตอ าเภอบางสะพาน จงหวดประจวบครขนธลงไปยงภาคใตทงหมด และพบในภาคตะวนออกตงแตอ าเภอแกลง จงหวดระยอง ไปจนถงจงหวดตราด ดนทมความชนในระบอบนจะพบในบรเวณทฝนตกชก การกระจายของฝนคอนขางดและสม าเสมอ ดนจะไมแหงความชนดนในสวนใดสวนหนงของชวงควบคมจะไมแหงนานถง 90 วน ในรอบป ดนทอยในระบออบความชนนจะเปนดนทมการระบายคอนขางดถงดเปนสวนใหญ การใชประโยชนทดนจะปลกยางพารา ปาลมน ามน และท าสวนผลไม นอกจากบรเวณทกลาวแลวยงพบในภาคเหนอทมภเขาสงและมพชพรรณขนปกคลมหนาทบ และมความสงจากระดบน าทะเลเกนกวา 1000 เมตร บางแหงดนจะมความชนตลอดปโดยเฉพาะดอยอนทนนท ดนจะมระบอบความชนแบบเพอรดก

2.3 ระบอบความชนดนอสตก

พบบรเวณทดนดอน ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคเหนอ ภาคกลาง ทราบสงตอนกลาง และภาคตะวนตก ดนทมระบอบความชนนดนจะแหงนบรวมกนแลวเกน 90 วน ในรอบป ระดบน าใต

7

ดนอยลกกวา 75 เซนตเมตร จากผวดนบนเกอบตลอดทงป ดนมการระบายน าคอนขางดถงดจนเกนไป ดงนนจะไมคอยพบจดสประทมคารงค (Chroma) ต าในระดบความลก 75 เซนตเมตรขนมา ถาพบกมเพยงเลกนอย การใชประโยชนทดน ปลกพชไร ไมผล พชผก ถาไมมระบบชลประทานชวยดนทมระบอบความชนแบบนจะใชในการเพาะปลกในชวงฤดฝน สวนฤดแลงดนมความชนไมเพยงพอตอการเจรญเตบโตของพช พชจะเหยวเฉาตายหรอใหผลผลตไมด ยกเวนพชทนแลง

3. วตถตนก าเนดดน

วตถตนก าเนดดน (Soil parent material) หมายถง หนทสลายตวผพงหรออนทรยวตถซงเปนตนก าเนดของดน โดยปกตจะอยชนลางสดของดนทเรยกชน C แบงออกไดเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ วตถทเคลอนยายมาทบถมจากท อน และวตถทเปนหนสลายตวผพง (คณะกรรมการจดท าพจนานกรมปฐพวทยา, 2551)

วตถตนก าเนดดนเปนปจจยหนงทยอมรบกนมานานแลววาเปนปจจยทควบคมลกษณะทส าคญของดน ส าหรบวตถตนก าเนดดนในประเทศไทย สามารถแบงกลมไดตามสภาพของดน ทเกดในระบอบความชนตาง ๆ กน (เอบ, 2533)

3.1 วตถตนก าเนดดนในระบอบความชนดนแอควก

วตถตนก าเนดดนสวนใหญเปนตะกอนทเคลอนยายมาทบถม โดยอทธพลของน าทะเลและธารน า พบในบรเวณทอยลกเขาไปในแผนดนและบรเวณทอยใกลกบชายฝงทะเลทมอทธพลของน าขนลง ในบรเวณทพบวตถตนก าเนดดนแบบน ดนมพฒนาการนอย เปนดนทเกดขนใหม ซงแสดงอทธพลของลกษณะของตะกอนตาง ๆ ชดเจน นอกจากนยงพบบางบรเวณในระบอบความชนดนนทม วตถตนก าเนดดนเปนวสดตกคาง และวสดทเคลอนยายโดยแรงโนมถวงของโลก หรอตะกอนดาด เชงเขารวมอยดวย ดนทพบบรเวณนเปนดนเกามพฒนาการด แตพบเปนบรเวณนอย ชนดของ วตถตนก าเนดดนในระบอบความชนดนแบบแอควก และสณฐานภมประเทศทเกยวของ แสดงในตารางท 1

3.2 วตถตนก าเนดดนในระบอบความชนดนยดก

วตถตนก าเนดดนประกอบไปดวยตะกอนทถกเคลอนยายมาทบถมในบรเวณชายหาด และเนนทราย (Beach and sand dune deposits) เปนตะกอนคอนขางหยาบของทราย โดยเฉพาะอยางยง คอ แรควอรตซ เปนตน วตถตนก าเนดดนในกลมนยงรวมถงตะกอนน าพา ในบรเวณทม ธารน าไหลผาน ซงอยในบรเวณสนดนรมน า (Levee) และตะพกลมน าตางๆ ซงเปนตะกอนน าพาผสมโดยทวไปทไมสามารถชบงถงแหลงทมาของตะกอนไดอยางชดเจน นอกจากนเปนตะกอนน าพา

8

ทองถนทแสดงใหเหนแหลงทมาของตะกอนคอนขางชดเจนจากหนชนดตาง ๆ ลกษณะของ วตถตนก าเนดในระบอบความชนดนยดก จะมความสมพนธกบสณฐานภมประเทศเปนอยางมาก ตารางท 1 วตถตนก าเนดดนในระบอบความชนดนแอควก

1. วตถตนก าเนดดนทเคลอนยายมาทบถมโดยอทธพลพาหะธรณ

1.1 ตะกอนผสมของตะกอนภาคพนสมทรกบตะกอนน าพา

1.1.1 ตะกอนบรเวณทราบทน าทะเลยงขนถง (Active tidal flat)

1.1.2 ตะกอนบรเวณทราบน าทะเลเคยขนถง (Former tidal flat) ทมอทธพลของตะกอนภาคพนสมทรในปจจบนและอทธพลของตะกอนน ากรอย

1.1.3 ตะกอนบรเวณทราบน าทะเลเคยขนถง ทมอทธพลน ากรอยในปจจบน

1.1.4 ตะกอนผสมในบรเวณทราบชายฝงทะเล (Coastal plain)

1.1.5 ตะกอนในทลมและน าขง ระหวางเนนทรายและแนวสนทรายชายฝงทะเล

1.2 ตะกอนน าพา (Alluvium) ในบรเวณทราบน าทวม (Floodplain) และตะพกลมน า

1.3 ตะกอนน าพาทองถน ทแสดงใหเหนแหลงทมาของตะกอน

1.3.1 ตะกอนน าพาทองถนจากหนดนดานและหนทรายแปง

1.3.2 ตะกอนน าพาจากหนแกรนต

2. วตถตนก าเนดทเปนวสดตกคางและทเคลอนยายมาทบถมโดยอทธพลแรงโนมถวงของโลก เปนวสดทเกดจากหนตะกอนชนดทมอนภาคและหนแปรทเกยวของ เชน หนดนดาน หนฟลไลต

ทมา : เอบ (2533)

ในบรเวณทสง ยอดเนน หรอไหลเขา วตถตนก าเนดดนจะเปนวสดตกคาง และตะกอน ดาดเชงเขา ในบรเวณทต าลงมาแตเปนทดอนคอนขางสง วตถตนก าเนดดนเปนแบบน าพาทองถน เมออยกบธารน าไหล วตถตนก าเนดดนกจะเปนตะกอนน าพา ในลกษณะตาง ๆ กน และในบรเวณทราบชายฝงทะเล วตถตนก าเนดดนจะเปนตะกอนภาคพนสมทร เชน ตะกอนชายหาดรวมกบวสดดนทถกพดพามาทบถมโดยลม เปนตน ดนทมระบอบความชนดนน มหลายชนดทเปนดนทรายเกดจากวตถตนก าเนดดนทเปนวสดตกคาง และตะกอนดาดเชงเขา ซงเคลอนยายมาทบถมโดยแรงโนมถวงของโลก จากหนหลายชนดดวยกน ดนมพฒนาการสง สวนใหญมการสะสมดนเหนยว และวสดอน ๆจากกระบวนการทางดนอยางชดเจน แตดนมความอดมสมบรณต า มความอมตวดวยประจบวกทเปนดางต า บางบรเวณพบดนทมพฒนาการนอยแตขอบเขตไมกวางขวางมากนก ชนดของวตถตนก าเนดดนในระบอบความชนดนยดก แสดงในตารางท 2

9

ตารางท 2 วตถตนก าเนดดนในระบอบความชนดนยดก

1. วตถตนก าเนดดนทเคลอนยายมาทบถมโดยอทธพลของพาหะธรณ

1.1 ตะกอนชายหาดและเนนทราย

1.2 ตะกอนน าพาในบรเวณสนดนรมน าและตะพกลมน า

1.3 ตะกอนน าพาทองถนทแสดงใหเหนแหลงทมาของตะกอน

1.3.1 ตะกอนจากหนดนดานและหนทมลกษณะคลายคลง

1.3.2 ตะกอนจากหนทรายและหนทคลายคลง

1.3.3 ตะกอนกรวดและหนกรวดตาง ๆ

1.3.4 ตะกอนจากหนแกรนต

1.3.5 ตะกอนผสมจากหนควอรตไซตและแกรนต

1.3.6 ตะกอนน าพาจากหนทรายทสมพนธกบหนปน และหนดนดาน

2. วตถตนก าเนดดนทเปนวสดตกคางและทเคลอนยายมาทบถมโดยอทธพลแรงโนมถวงของโลก (ตะกอนดาดเชงเขา) ซงมาจาก

2.1 หนตะกอนเนอละเอยด ปานกลาง และเนอหยาบ

2.2 หนแกรนต

2.3 ของผสมจากหนไนซ แกรนต และหนทรายแปง

2.4 หนดนดานทมความสมพนธกบหนปน

ทมา : เอบ (2533)

3.3 วตถตนก าเนดดนในระบอบความชนดนอสตก

พบในดนทดอนสวนใหญของประเทศไทย วตถตนก าเนดดนประกอบดวยวสดดนทเคลอนยายมาทบถมโดยพาหะธรณ วสดตกคาง และวสดทเคลอนยายมาทบถมโดยอทธพลของแรงโนมถวงของโลก และมความสมพนธกบสณฐานภมประเทศตางๆ เชนเดยวกน คอ บรเวณทมธารน าไหล สนดนรมน า และบรเวณตะพกลมน าตางๆ วตถตนก าเนดดนจะเปนตะกอนน าพาเปนสวนใหญ ในบรเวณทสงขนไป วตถตนก าเนดดนเปนตะกอนน าพาทองถน ทแสดงใหเหนถงทมาของตะกอนชดเจน และดนทพบในบรเวณนจะมความสมพนธกบวตถตนก าเนดดนเหลานอยางชดเจน ในบรเวณทสงทเปนไหลเนน หรอไหลเขา วตถตนก าเนดดนสวนใหญเปนวสดตกคางและตะกอนดาดเชงเขาทมา

10

จากหนชนดตางๆ เชน หนตะกอน หนอคน เปนตน ชนดของวตถตนก าเนดดนในระบอบความชนดนอสตก แสดงในตารางท 3 ตารางท 3 วตถตนก าเนดดนในระบอบความชนดนอสตก 1. วตถตนก าเนดดนทเคลอนยายมาทบถมโดยอทธพลของพาหะธรณ

1.1 ตะกอนน าพาในบรเวณสนดนรมน าและตะพกลมน า 1.2 ตะกอนน าพาทองถน

1.2.1 จากหนทมปฏกรยาเปนดาง เชน บะซอลต หนปน และแอนดไซต 1.2.2 จากหนดนดานและหนทรายแปง 1.2.3 จากหนไนซและหนทรายแปงทมไมกามากและหนแกรนต 1.2.4 จากหนตะกอนเนอปานกลาง (หนทรายและหนคลายคลงหนทราย) 1.2.5 หนตะกอนเนอหยาบ 1.2.6 จากดนเหนยวเนอละเอยดมาก (มอนตมอรลโลไนต) 1.2.7 จากหนในกลมแกรนตและควอรตไซต

2. วตถตนก าเนดดนทเปนวสดตกคางและตะกอนดาดเชงเขา 2.1 จากหนแกรนต 2.2 จากหนบะซอลต เชนวสดทเกดในลกษณะเปนธารลาวา 2.3 จากหนทรายและหนคลายคลง 2.4 จากหนดนดานและหนคลายคลง 2.5 จากหนดนดานและหนปน 2.6 จากหนปนหรอมารล 2.7 จากหนแกรนต หนดนดาน และหนคลายคลง 2.8 จากหนดนดานคารบอเนต หนทรายแปง และหนทรายเนอละเอยด 2.9 จากดนเหนยวคารบอเนต ซงเปนตะกอนยคเทอรเซยร

ทมา : เอบ (2533)

11

4. กลมชดดนในประเทศไทย

กรมพฒนาทดนไดท าการศกษาทรพยากรดนในระดบจงหวดจนแลวเสรจ ประมาณป 2527 แตกมความยงยากมากพอสมควรในการทจะน าไปใชในการแปลผลดานการจดการดนเพอการปลกพชเศรษฐกจ ในป 2530 ไดมการปรบปรงแผนทดนระดบจงหวด มาตราสวน 1:50,000 ภายใตโครงการใชประโยชนทดนเพอปลกพชเศรษฐกจ โดยไดน าหนวยแผนทดนระดบกลมชดดนมาใช (62 กลมชดดน) เพอความสะดวกในการน าขอมลไปใชในดานการสงเสรมหรอการวางแผนการใชทดนใหเหมาะสมกบศกยภาพของทดน เพราะจากการส ารวจจ าแนกดนพบวาดนในประเทศไทยมจ านวนมากเกอบ 300 ชดดน (soil series) การทจะจดความเหมาะสมของดนกบการปลกพชในแตละชดดนนน จะมเปนจ านวนมากและเกดความสบสนแกผใชได ดงนนจงไดรวบรวมชดดนทมลกษณะคณสมบตและสภาพแวดลอมอนๆทใกลเคยงกน สามารถใชเปนตวแทนกนได จดไวเปนกลมเดยวกนรวมทงหมด 62 กลม กลมดนดงกลาวนาจะไดพจารณาน ามาเปนพนฐานในการจดการเกยวกบดนทางการเกษตรได (เลก และสนนท, 2535) ตอมาในป 2542-2544 กรมพฒนาทดนไดมการปรบปรงการจดท าแผนท มาตราสวน 1:25,000 และแนวทางการจดการดนตามกลมชดดนเพอปลกพชเศรษฐกจขน โดยยงคงใชหนวยแผนทดน 62 กลมชดดน (ภาพท 1) อยางไรกตามเมอน าไปใชประโยชนเพอการปลกพชเศรษฐกจแลว เกษตรกรมกประสบปญหาเกยวกบการตรวจสอบลกษณะ และสมบตกลมชดดน ดงนนเพอใหงายตอการเขาใจถงลกษณะ และสมบตดนกบการจดการดนเพอการปลกพชเศรษฐกจตามกลมชดดน จงไดรวมกลมชดดนเปนพวกกลมชดดน โดยแบงตามลกษณะสภาพทพบไดเปน 4 กลมใหญ ไดแก 1) กลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง 2) กลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหง 3) กลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชน และ 4) กลมชดดนทมความลาดชนสง ซงกลมชดดนแตละกลมจะมลกษณะเดนประจ ากลมชดดน และสมบตดนทเฉพาะตามปจจยการเกดดน และการสรางดน เชน สภาพภมอากาศ ชนดของวตถตนก าเนด สภาพพนท ระยะเวลาการพฒนาของดน พชพรรณธรรมชาต สงมชวตและการใชประโยชนทดน เปนตน (กรมพฒนาทดน, 2547; ส านกส ารวจดนและวางแผนการใชทดน, 2548)

4.1 กลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง

กลมชดดนทใชปลกขาวหรอกลมชดดนในพนทลมน าขง เปนพนททมน าทวมขงผวดนในฤดฝนหรอมน าทวมขงนานในรอบป และมกมระดบน าใตดนตน ท าใหไมเหมาะสมส าหรบการปลกพชไร พชผก ไมยนตนหรอไมผล ในฤดฝน มพนททงหมด 68.92 ลานไร พบในทกภาคของประเทศ สามารถแบงตามลกษณะเดนประจ ากลมชดดนได 11 กลม คอ

(1) กลมดนเหนยว เปนพวกกลมชดดนทเปนดนเหนยว พบในพนทราบลมต า ใชปลกขาว ดนบนมสเทา สน าตาลปนเทา ดนลางมสเทา มจดประสเหลอง สน าตาลหรอสแดง การระบายน าของดนเลวถงคอนขางเลว ปฏกรยาดนเปนกรดจดมากถงเปนกลาง บางชดดนทพบกอนปนปะปนในชน

12

ดนลางปฏกรยาดนจะเปนกลางถงเปนดางปานกลาง ในหนาแลงจะพบรอยแตกระแหงกวางและลก ความอดมสมบรณของดนต าถงปานกลาง ประกอบดวยกลมชดดนท 1, 3, 4, 5, 6 และ 7

(2) กลมดนทมการยกรอง เปนพวกกลมชดดนทมการยกรองเพอใชปลกไมผล พชไรหรอพชผก ลกษณะและสมบตดนไมแนนอน ขนอยกบสภาพพนททมการยกรอง ดงนนควรดลกษณะ และสมบตดนในบรเวณใกลเคยงมาเปนแนวทางในการจดการดน ประกอบดวยกลมชดดนท 8

(3) กลมดนเปรยวจด เปนพวกกลมชดดนทเปนดนเปรยว พบในพนทราบลมต า ใชปลกขาว ดนบนมสด าหรอน าตาลปนเทา ดนลางมสเทา มจดประสเหลอง น าตาล สแดง และสเหลองฟางขาวของสารจาโรไซตภายในหนาตดดน และอาจพบชนดนเลนของตะกอนน าทะเลทมศกยภาพกอใหเกดดนเปรยวจดภายในหนาตดดน ปฏกรยาดนเปนกรดรนแรงมากทสด (pH < 4.0) การระบายน าของดนเลว ความอดมสมบรณของดนต าถงปานกลาง ประกอบดวยกลมชดดนท 2, 9, 10, 11 และ 14

(4) กลมดนเลนชายทะเล เปนพวกกลมชดดนทเปนดนเคมชายทะเลพนทปาชายเลน พบในทราบชายฝงทะเลหรอปากแมน าทมน าทะเลทวมถงเปนประจ า มกลนเหมนเหมอนกาซไขเนาทมศกยภาพกอใหเกดเปนดนเปรยวจด บางพนทพบเปลอกหอยปะปนอยในชนดน ปฏกรยาดนเปนกลางถงเปนดางปานกลาง การระบายน าของดนเลวมาก ความอดมสมบรณของดนปานกลางถงสง ประกอบดวยกลมชดดนท 12 และ 13

(5) กลมดนทรายแปง เปนพวกกลมชดดนทเปนดนทรายแปง พบในพนทราบลมต า ใชปลกขาว ดนบนสน าตาลปนเทา ดนลางมสเทา มจดประสเหลอง สน าตาลหรอสแดง ปฏกรยาดนเปนกรดจดมากถงเปนดางเลกนอย การระบายน าของดนเลวถงคอนขางเลว ความอดมสมบรณของดนต าถงปานกลาง ประกอบดวยกลมชดดนท 15 และ 16

(6) กลมดนรวนละเอยด เปนพวกกลมชดดนทเปนดนรวนละเอยด พบในพนทราบลม ใชปลกขาว ดนบนมสน าตาลปนเทา ดนลางมสเทา มจดประสเหลอง สน าตาลหรอสแดง ปฏกรยาดนเปนกรดจดมากถงเปนดาง การะบายน าของดนเลวถงคอนขางเลว ความอดมสมบรณของดนต า ประกอบดวยกลมชดดนท 17 และ 18

13

ภาพท 1 แผนทแสดงกลมชดดนทง 62 กลมของประเทศไทย (กรมพฒนาทดน, 2558)

14

(7) กลมดนรวนหยาบ เปนพวกกลมชดดนทเปนดนรวนหยาบ พบในพนทราบลมรมแมน า ใชปลกขาว ดนบนมสน าตาลปนเทา ดนลางมสเทา มจดประสเหลอง สน าตาลหรอสแดง ปฏกรยาดนเปนกรดจดมากถงเปนดางปานกลาง การะบายน าของดนเลวถงคอนขางเลว ความอดมสมบรณของดนต า ประกอบดวยกลมชดดนท 19, 21, 22 และ 59

(8) กลมดนเคม เปนกลมชดดนทเปนดนเคมหรอมคราบเกลอในหนาแลง พบในพนท ราบลม ใชปลกขาว ดนบนมสน าตาลปนเทา ดนลางเปนชนดานแขง และมเกลอสะสมอยมาก มสเทา มจดประสเหลอง สน าตาลหรอสแดง มกพบเปนชนดนทรายหนาภายในความลก 150 เซนตเมตรจากผวดน ปฏกรยาดนเปนกรดเลกนอยถงเปนดาง การระบายน าของดนเลวถงคอนขางเลว ความอดมสมบรณของดนต า ประกอบดวยกลมชดดนท 20

(9) กลมดนทราย เปนพวกกลมชดดนทเปนดนทราย พบในพนทราบลมต า ใชปลกขาว ดนบนมสน าตาลปนเทา ดนลางมสเทาหรอสเทาปนน าตาล มจดประสเหลอง สน าตาล อาจพบดนรวนปนทรายหรอดนรวนเหนยวปนทรายลกมากกวา 50 เซนตเมตรจากผวดน ปฏกรยาดนเปนกรดเลกนอยถงเปนกลาง การระบายน าของดนคอนขางเลว ความอดมสมบรณของดนต า ประกอบดวยกลมชดดนท 23 และ 24

(10) กลมดนตน เปนพวกกลมชดดนทเปนดนตน พบในทราบลม ใชปลกขาว ดนบนมสน าตาลปนเทา ดนลางมสเทา มจดประสน าตาล สเหลองและสแดง ปฏกรยาดนเปนกรดจดถงเปนดางเลกนอย การระบายน าของดนคอนขางเลว ความอดมสมบรณของดนต า ประกอบดวยกลมชดดนท 25

(11) กลมดนอนทรย เปนพวกกลมชดดนทมวสดอนทรยหนาทเกดจากการสะสมเศษชนสวนของพชในพนทลมน าขงหรอพนทพร ดนบนมสดนเปนสด า ดนลางเปนดนเลนตะกอนน าทะเลสเทาปนน าเงนทมศกยภาพกอใหเกดเปนดนเปรยวจด พนทบรเวณนไมเหมาะตอการเพาะปลก เนองจากมน าทวมขงนาน ดนยบตวมาก คณภาพน าและดนเปนกรดรนแรงมาก ประกอบดวยกลมชดดนท 57 และ 58

4.2 กลมชดดนในพนทดอนเขตดนแหง

กลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหง พนทบรเวณนอยในเขตทมฝนตกนอยและตกกระจายไมสม าเสมอ โดยทวไปมปรมาณฝนตกเฉลยนอยกวา 1,500 มลลเมตรตอป การกระจายของฝนนอยกวา 6 เดอนในรอบป ม พนทท งหมด 115.05 ลานไร พบในภาคกลาง ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคตะวนออก สามารถแบงตามลกษณะเดนประจ ากลมชดดนได 9 กลมดน คอ

15

(1) กลมดนเหนยว เปนพวกกลมชดดนทเปนดนเหนยวลกมากในเขตดนแหง พบในพนทดอน ใชปลกไมผล พชไรและไมยนตน สดนมทงสด า น าตาลปนแดงหรอสแดง อาจพบจดประสเลกนอย บางกลมชดดนในหนาแลงพบรอยแตกระแหงกวาง และลก ปฏกรยาดนเปนกรดจดถงเปนดาง การระบายน าของดนดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณต าถงปานกลาง ประกอบดวยกลมชดดนท 28, 29, 30 และ 31

(2) กลมดนรมแมน าหรอตะกอนน าพารปพด เปนพวกกลมชดดนทเปนพวกดนรวนหยาบหรอดนทรายแปงละเอยดมาก พบในบรเวณรมแมน าในเขตดนแหง ใชปลกไมผล และพชผก สดนมสเหลองหรอสน าตาล อาจพบจดประสเลกนอย บางพนทพบชนดนสลบทเกดจากการทบถมของตะกอนแมน า อาจมน าไหลบาทวมขงในฤดฝน การระบายน าของดนดถงดปานกลาง ปฏกรยาดนเปนกรดเลกนอยถงเปนกลาง ความอดมสมบรณของดนอยในระดบปานกลาง ประกอบดวยกลมชดดนท 33 และ 38

(3) กลมดนรวนละเอยด เปนกลมดนรวนละเอยดลกถงลกมากในเขตดนแหง พบในพนทดอน ใชปลกไมผล พชไร และพชผก สดนมสน าตาลหรอสแดง อาจพบจดประสเลกนอย ปฏกรยาดนเปนกรดจดมากถงเปนกลางหรอเปนดาง การระบายน าของดนดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณของดนต า ประกอบดวยกลมชดดนท 35 และ 36

(4) กลมดนรวนหยาบ เปนกลมดนรวนหยาบลกมากในเขตดนแหง พบในพนทดอน ใชปลกไมผล พชไรและพชผก สดนมสน าตาลหรอสแดง อาจพบจดประสเลกนอย ปฏกรยาดนเปนกรดจดมากถงเปนกลาง การระบายน าของดนดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณของดนต า ประกอบดวยกลมชดดนท 40 และ 60

(5) กลมดนทราย เปนพวกกลมชดดนทเปนดนทรายในเขตดนแหง พบในพนทดอน ใชปลกพชไร ไมยนตนและไมผล สดนมสน าตาลหรอสเหลอง อาจพบชนดนรวนปนทรายหรอดนเหนยวปนทราย และมจดประสภายในความลก 100 เซนตเมตรจากผวดน ปฏกรยาดนเปนกรดเลกนอยถงเปนกลาง การระบายน าของดนดถงคอนขางมาก ความอดมสมบรณของดนต า ประกอบดวยกลมชดดนท 41 และ 44

(6) กลมดนตน เปนพวกกลมชดดนทเปนดนตนถงชนหนพนหรอเศษหนปนลกรงหนามากในเขตดนแหง พบในพนทดอน ใชปลกพชไรและไมยนตน บางพนทเปนปาธรรมชาต สดนมสน าตาลหรอสแดง บางพนทพบชนดนเหนยวสเทา มจดประสเหลอง สน าตาลและสแดงอยใตชนลกรง ปฏกรยาดนเปนกรดจดถงเปนกลาง ความอดมสมบรณของดนต า ประกอบดวยกลมชดดนท 46 , 47, 48 และ 49

(7) กลมดนทพบชนมารล เปนพวกกลมชดดนทมชนมารลหรอกอนปนตนถงลกปานกลางในเขตดนแหง พบในพนทดอน ใชปลกพชไร และไมผล สดนมสด าหรอสน าตาล บางพนทพบ

16

ชนมารลหรอกอนปนในชวงความลก 50-100 เซนตเมตรจากผวดน ปฏกรยาดนเปนกลางถงดางจด การระบายน าของดนด ความอดมสมบรณของดนปานกลางถงสง ประกอบดวยกลมชดดนท 52 และ 54

(8) กลมดนลกปานกลาง เปนพวกกลมชดดนทเปนดนลกปานกลางถงชนหนพน เศษหนหรอลกรงในเขตดนแหง สดนมสน าตาลหรอสแดง อาจพบจดประสเลกนอย ปฏกรยาดนเปนกรดจดถงเปนดางเลกนอย การระบายน าของดนดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณของดนต า ประกอบดวยกลมชดดนท 37, 55 และ 56

(9) กลมดนดาดเชงเขา เปนพวกกลมดนเศษหนเชงเขาทเกดจากการสลายตวแตกผพงของเขา พบเศษหนหรอกอนหนรวงลงมาทบถมบรเวณเชงเขา กระจดกระจายทวไป ลกษณะ และสมบตดนไมแนนอน การระบายน าด ความอดมสมบรณต า ประกอบดวยกลมชดดนท 60

4.3 กลมชดดนในพนทดอนเขตดนชน

กลมชดดนในพนทดอนในเขตดนชน พนทบรเวณนอยในเขตทมฝนตกชก และการกระจายของฝนสม าเสมอเกอบทงป โดยทวไปมปรมาณฝนตกเฉลยมากกวา 1 ,500 มลลเมตรตอป และมการกระจายของฝนเฉลยมากกวา 8 เดอน มพนททงหมด 23.92 ลานไร พบในภาคกลาง ภาคตะวนออก และภาคใต สามารถแบงตามลกษณะเดนประจ ากลมดนได 7 กลมดน คอ

(1) กลมดนเหนยว เปนพวกกลมดนเหนยวลกถงลกมากในเขตดนชน พบในพนทดอน ใชปลกไมผล ปาลมน ามน ยางพารา พชผกและไมยนตน สดนมสน าตาลหรอสแดง อาจพบจดประสเลกนอย ปฏกรยาดนเปนกรดจดมาก การระบายน าของดนดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณของดนต าถงปานกลาง ประกอบดวยกลมชดดนท 26 และ 27

(2) กลมดนรวนรมแมน า เปนพวกกลมชดดนทเปนพวกดนรวนหรอดนทรายแปงละเอยดลกมากทเกดจากตะกอนรมแมน าในเขตดนชน ใชปลกไมผล ยางพารา ปาลมน ามนและพชผก สดนมสเหลองหรอสน าตาล อาจพบจดประสเลกนอย บางพนทพบชนดนสลบทเกดจากการทบถมของตะกอนแมน า อาจมน าไหลบาทวมขงในฤดฝน ปฏกรยาดนเปนกรดจด การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณของดนปานกลาง ประกอบดวยกลมชดดนท 32

(3) กลมดนรวนละเอยด เปนพวกกลมชดดนทเปนดนรวนละเอยดลกถงลกมาก ทเกดจากตะกอนล าน าหรอวตถตนก าเนดดนเนอหยาบในเขตดนชน พบในพนทดอน ใชปลกไมผล ยางพาราและไมยนตน สดนมสน าตาลหรอสแดง อาจพบจดประสเลกนอย ปฏกรยาดนเปนกรดจด การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณของดนต า ประกอบดวยกลมชดดนท 34

(4) กลมดนรวนหยาบ เปนพวกกลมชดดนทเปนดนรวนหยาบลกถ งลกมาก ทเกดจากตะกอนล าน าหรอวตถตนก าเนดดนเนอหยาบในเขตดนชน พบในพนทดอน ใชปลกไมผล ยางพารา

17

และไมยนตน สดนมสน าตาลหรอสแดง อาจพบจดประสเลกนอย ปฏกรยาดนเปนกรดจด การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณของดนต า ประกอบดวยกลมชดดนท 39

(5) กลมดนทราย เปนพวกกลมชดดนทเปนดนทรายลกถงลกมากทเกดจากตะกอนล าน าหรอสนทรายชายทะเลในเขตดนชน พบในพนทดอน ใชปลกมะพราว ปาลมน ามน ยางพารา ไมยนตนและไมผล สดนมสน าตาลหรอสเหลอง อาจพบชนดนรวนปนทรายหรอดนเหนยวปนทราย บางพนทอาจพบชนดานอนทรยภายในความลก 100 เซนตเมตรจากผวดน ปฏกรยาดนเปนกรดเลกนอยถงเปนดาง การระบายน าของดนดถงคอนขางมาก ความอดมสมบรณของดนต า ประกอบดวยกลมชดดนท 41 และ 43

(6) กลมดนตน เปนพวกกลมชดดนทเปนดนตนถงชนหนพน หรอชนลกรง กอนหนหรอเศษหนมากในเขตดนชน พบในพนทดอน ใชปลกยางพารา ปาลมน ามน ไมผลและไมยนตน บางพนทเปนปาธรรมชาต สดนมสน าตาลหรอสแดง บางพนทพบชนดนเหนยวสเทา มจดประสเหลอง สน าตาลและสแดงอยใตชนลกรง ปฏกรยาดนเปนกรดจด การระบายน าของดนดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณของดนต า ประกอบดวยกลมชดดนท 45 และ 51

(7) กลมดนลกปานกลาง เปนพวกกลมชดดนทเปนดนลกปานกลางถงชนหนพน ลกรงหรอเศษหนในเขตดนชน พบในพนทดอน ใชปลกไมผล ปาลมน ามน ยางพาราและไมยนตน สดนมสน าตาลหรอสแดง อาจพบจดประสเลกนอย ปฏกรยาดนเปนกรดจดมากถงเปนกรดจด การระบายน าของดนดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณของดนต า ประกอบดวยกลมชดดนท 50 และ 53

4.4 กลมชดดนทมความลาดชนสง

พนทลาดชนเชงซอนหรอพนทภเขา มพนททงหมด 96.97 ลานไร ลกษณะและสมบตดนไมแนนอนขนอยกบสภาพพนทและชนดของวตถตนก าเนดดน พชพรรณธรรมชาต สวนใหญไมเหมาะสมตอการเกษตร ถาจะน ามาใชท าการเกษตรจะตองศกษาดนและเลอกพนททมศกยภาพ โดยท าการเกษตรแบบวนเกษตร และมมาตรการอนรกษดนและน าทถกวธ

18

ตารางท 4 แสดงพนทพวกกลมดนในประเทศไทย ป พ.ศ. 2557

พวกกลมดน

พนท (ลานไร)

รวมทงประเทศ

รอยละ ภาคเหนอ ภาคกลาง

ภตะวนออก

เฉยงเหนอ

ภาคตะวนออก

ภาคใต

พนราบลมหรอพนทน าขง 16.95 12.03 29.63 3.85 6.45 68.92 21.49

ดนเลนเละ - 0.17 - 0.17 1.00 1.33 0.42

ดนเหนยว 10.58 9.58 5.92 2.12 4.18 32.39 10.10

ดนรวน 6.32 1.21 15.64 1.14 0.78 25.09 7.82

ดนทราย - 0.03 0.52 0.20 0.09 0.85 0.26

ดนตน 0.05 - 5.34 0.21 0.05 5.64 1.76

ดนยกรอง - 0.99 - 0.02 0.02 1.02 0.32

ดนเคม - 0.05 2.20 - - 2.26 0.70

ดนอนทรย - - - - 0.34 0.34 0.11

พนทดอนเขตดนแหง 30.83 13.39 62.32 8.52 - 115.05 35.88

ดนเหนยว 7.80 3.36 5.33 1.12 - 17.62 5.49

ดนรวน 11.06 5.91 38.77 3.46 - 59.20 18.46

ดนทราย 0.26 0.83 8.01 0.70 - 9.80 3.06

ดนตน 11.03 3.08 7.15 3.22 - 24.48 7.63

พนทหนโผล 0.67 0.21 3.06 0.02 - 3.96 1.23

พนทดอนเขตดนชน - 0.71 0.71 3.62 19.60 23.92 7.46

ดนเหนยว - 0.002 - 0.83 3.83 4.67 1.46

ดนรวน - 0.52 - 1.05 12.61 14.18 4.42

ดนทราย - 0.14 - 0.10 0.87 1.11 0.35

ดนตน - 0.03 - 1.64 2.26 3.92 1.22

พนทหนโผล - 0.02 - - 0.02 0.04 0.01

พนทภเขาสง 54.45 13.10 10.88 3.40 15.13 96.97 30.24

พนทเบดเตลด 2.80 3.20 0.81 1.76 1.73 10.30 3.21

พนทน า 1.00 1.02 1.89 0.34 1.29 5.53 1.72

รวม 106.03 43.45 105.53 21.48 44.20 320.70 100.00

ทมา : กรมพฒนาทดน, 2558

19

5. องคประกอบทางเคมของดน

ดนทปกคลมพนผวโลกเปนสารทประกอบดวยอนนทรยวตถ อนทรยวตถ น าและอากาศ สดสวนของอนนทรยวตถและอนทรยวตถจะแตกตางกนในดนแตละชนด สวนทเปนอนทรยวตถจะมปรมาณนอยกวาสวนทเปนอนนทรยวตถมาก โดยทวไปสวนทเปนของแขงของดนคออนนทรยวตถและอนทรยวตถจะมสดสวนประมาณรอยละ 50 โดยปรมาตร และอกรอยละ 50 โดยปรมาตรจะเปนน าและอากาศ (ภาพท 2) อากาศในดนประกอบดวยกาซไนโตรเจนรอยละ 80 โดยปรมาตร และกาซออกซเจนรอยละ 20 โดยปรมาตร ในดนทมการถายเทอากาศดจะมกาซคารบอนไดออกไซดนอยกวารอยละ 0.01 แตในดนทมการถายเทอากาศไมดปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดจะมปรมาณสงขน ซงอาจสงถงรอยละ 5-20

อนนทรยวตถในดนไดมาจากการสลายตวผพงของหนและแร สวนอนทรยวตถในดนไดมาจากเศษซากพชและสตว หรออาจกลาวไดวาหนและแรเปนวตถใหก าเนดอนนทรยวตถในดน และซากพชและสตวเปนวตถใหก าเนดอนทรยวตถในดน สมบต และองคประกอบทางเคมของดนถกควบคมโดยหน และแรทเปนวตถตนก าเนดดน รวมทงปจจยทควบคมการสรางตวของดน คอ สภาพภมประเทศ ภมอากาศ สงมชวต และเวลา การรและเขาใจเกยวกบหนและแร รวมทงธาตตาง ๆในเปลอกโลก และอนทรยวตถในดนจะท าใหเขาเกยวกบองคประกอบทางเคมของดน

อนนทรยวตถ 45%

อนทรยวตถ 5%

น า 25%

อากาศ 25%

ภาพท 2 แสดงสวนประกอบของดนโดยปรมาตร (Brady and Weil, 2008)

20

5.1 ธาต (elements)

ชนดและปรมาณของธาตทพบในเปลอกโลก (Earth crust) มอทธพลตอชนดและปรมาณของหนและแร ในเปลอกโลกสวนนอกซงหนาประมาณ 10-20 กโลเมตร สวนใหญจะประกอบไปดวยหนอคนรอยละ 95 เพราะหนตะกอนและหนแปรนนมอยแตในบรเวณผวโลกเทานนเปนสวนใหญ และผลจากการวเคราะหตวอยางหนเหลานพบวา มธาตซ าๆกนอยเปนสวนใหญ องคประกอบทส าคญทมกจะวเคราะห คอ SiO2 , TiO2, Al2O3, Fe2O3, FeO, MgO, CaO, Na2O, K2O, P2O5, H2O, และ CO2 ซงมกจะเรยกวาธาตหลก (major elements) ธาตทพบเปนสวนนอยหรอธาตรอง (trace elements) มกจะไมคอยวเคราะหกน นอกจากตองการศกษาธาตรองธาตใดธาตหนงโดยเฉพาะกจะท าการศกษาวเคราะหธาตรองนนกบธาตหลกควบคกนไป (อญชล, 2534) จากการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบในเปลอกโลก (ตารางท 5 ) พบวามอยเพยงแปดธาตทพบมากกวาธาตอน ๆ คอ ออกซเจน (O) ซลคอน (Si) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แคลเซยม (Ca) โซเดยม (Na) โพแทสเซยม (K) และแมกนเซยม(Mg) ปรมาณธาตทงแปดชนดนรวมกนจะประมาณรอยละ 99 โดยน าหนกของเปลอกโลก ออกซเจนเปนธาตทมากทสดประมาณครงหนงของเปลอกโลกโดยน าหนก และมรอยละของอะตอม และรอยละโดยปรมาตร มากกวารอยละโดยน าหนกดวย เพราะฉะนนถาพจารณาจรง ๆ จะพบวา เปลอกโลกประกอบไปดวยออกซเจนเปนสวนใหญ ซงอดตวกนแนน และมไอออนของพวกโลหะซงสวนใหญเปนซลคอน อยระหวางอะตอมของออกซเจนเหลาน ธาตออกซเจน ซลคอน และอะลมนม รวมกนแลวมรอยละของอะตอมอยถงรอยละ 90 ในเปลอกโลก เพราะฉะนนแรทพบมากเปนแรพวกควอรตซ ซลเกต และอะลมโนซลเกต ของเหลก แมกนเซยม แคลเซยม โซเดยม และโพแทสเซยม เมอพจารณาในรปออกไซดพบวา ในเปลอกโลกจะม SiO2 สงสด รอยละ 59 โดยน าหนก รองลงมาคอ Al2O3 รอยละ 15 โดยน าหนก (ตารางท 6) ตารางท 5 ชนดและปรมาณธาตทพบมากในเปลอกโลก ธาต % โดยน าหนก % โดยอะตอม รศมไอออน (A ) % โดยปรมาตร ออกซเจน (O) ซลคอน (Si) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมกนเซยม (Mg) แคลเซยม (Ca) โซเดยม (Na) โพแทสเซยม (K)

46.40 28.15 8.23 5.63 2.33 4.15 2.36 2.09

62.19 21.49 6.54 2.16 2.05 2.22 2.20 1.15

1.40 0.42 0.51 0.74 0.66 0.99 0.97 1.33

94.04 0.88 0.48 0.49 0.33 1.18 1.11 1.49

ทมา : Klein และ Hurlbut (1985)

21

ตารางท 6 ชนดและปรมาณของออกไซดทพบมากในเปลอกโลก

ออกไซด (Oxides) รอยละ (%) SiO2 Al2O3 Fe2O3 FeO CaO MgO Na2O K2O TiO2 P2O5 MnO H2O

59.07 15.22 3.10 3.71 5.10 3.45 3.71 3.11 1.03 0.30 0.11 1.30

ทมา : Jackson (1964)

5.2 หน (Rocks)

หนเปนวตถทเกดขนตามธรรมชาตประกอบดวยแรหลายชนด แตหนบางประเภทอาจม แรเพยงชนดเดยว เชน หนปนประกอบดวยแรแคลไซต เปนตน หนในเปลอกโลกแบงตามลกษณะการเกดเปน 3 ชนด คอ หนอคน หนตะกอน และหนแปร สวนใหญในเปลอกโลกประกอบดวยหนอคนและหนแปรรอยละ 95 และหนตะกอนรอยละ 5 (คณาจารยภาควชาปฐพวทยา, 2548)

5.2.1 หนอคน (Igneous rocks)

หนอคนเกดจากการเยนตวของสวนทเปนของเหลวหรอหนหนด (Magma) ทอยในสวนลกลงไปในโลก ถาการเยนตวเกดอยางชา ๆ จะไดหนอคนเนอหยาบ แตถาการเยนตวของ Magma เกดขนอยางรวดเรวจะไดหนอคนเนอละเอยด องคประกอบทางแรของหนอคนมความแปรปรวนมาก การจ าแนกหนอคนโดยอาศยองคประกอบทางเคมมกใชปรมาณ SiO2 เปนเกณฑ สามารถแบงหนอคนออกเปน 3 ชนด คอ (1) หนอคนทเปนกรดเปนหนอคนทม SiO2 มากกวารอยละ 65 (2) หนอคนทเปนกลาง เปนหนอคนทม SiO2 อยในพสยรอยละ 50-65 (3) หนอคนทเปนดางเปนหนอคนทม SiO2 นอยกวารอยละ 50

(1) แกรนตและไรโอไรต (Granite และ Rhyorite) เปนหนอคนสจาง มปฏกรยาเปนกรด องคประกอบเชงแรโดยทวไปแรสจางจะมอยมาก คอ โพแทซเฟลดสปารรอยละ 50-60 แพลจโอแคลส รอยละ 10 -20 และควอรตซรอยละ 20 -30 พวกแรส เขมจะมเปนสวนนอย

22

ประมาณรอยละ 5-10 โดยเหนเปนจด ๆ สด าทวไป ไดแก แรไบโอไทต ออไจต และฮอนรเบลนด หนแกรนตจะมเนอหยาบ สวนหนไรโอไรตจะมเนอละเอยด หนหนดทท าใหเกดหนอคนทงสองประเภทนจะมโพแทสเซยม ซลคอน และโซเดยม สง และมเหลก แมกนเซยม และแคลเซยมนอย ท าใหหนมสจาง

(2) ไดโอไรตและแอนดไซด (Diorite และ Andesite) เปนหนอคนสเขมปานกลาง คอไมมสจางหรอสเขมทเดยว แรองคประกอบทส าคญ คอ แพลจโอเคลส รอยละ 55-77 แอมฟโบลและ ไบโอไทตรอยละ 25-40 มแรโพแทชเฟลดสปาร และควอรตซปนอยบางเลกนอย หนไดโอไรตมเนอหยาบเชนเดยวกบหนแกรนต สวนแอนดไชดจะมเนอละเอยด

(3) แกบโบร และบะซอลต (Gabbro และ Basalt) เปนหนอคนทเกดจากหนหนดทม เหลก แมกนเซยม และแคลเซยมมาก แตมซลคอนนอย มสคล า องคประกอบเชงแรโดยทว ๆ ไป แคลซกแพลจโอเคลส ประมาณรอยละ 45-70 แรพวกเฟอรโรแมกนเซยม เชน โอลวน ไพรอกซน และแอมฟโบล ประมาณรอยละ 25-50 ลกษณะโดยทวไปหนแกบโบรจะมเนอหยาบ สวนหน บะซอลตจะมเนอละเอยด

(4) ออบซเดยนและพวมส (Obsidian และ Pumice) หนสองชนดนเปนหนอคนทเยนตวอยางรวดเรวมากไมมโอกาสทจะเปนผลก ดงนน จงเปนพวกอสณฐานแบบเดยวกนกบแกว หนออบซเดยนธรรมดาจะมสด าใสเหมอนแกว สวนหนพวมสเปนหนทมรพรนเลก ๆ และเบาท าใหลอยน าได เพราะเปนสวนทเปนฟองอากาศอยบนผวหนาของธารลาวา

(5) หนแบบทเปนดางสง (Ultrabasic rocks) เปนหนอคนทประกอบดวยแรสเขมด าเกอบทงหมด แรเฟลดสปารมอยนอยมากหรอไมมเลย และนยมเรยกตามชอแรทมอยมาก เพอรโดไทต (Peridotite) เปนหนทประกอบดวยแรโอลวนเปนสวนใหญ (Peridot = Olivine) หรอไพรอกซไนต (Pyroxenite) จะประกอบดวยแรไพรอกซน เปนตน

5.2.2 หนตะกอน (sedimentary rocks)

หนตะกอนเกดจากการทบถม อดตวของตะกอนและมการเชอมยดโดยสารเชอม การทบถมของตะกอนนไดจากการสลายตวผพงของหนและแรรวมทงสงตางๆทมอยกอนบนผวโลกจะทบถมกนเปนชนๆท าใหพบลกษณะของชนหน (Bed or Stratification) ในหนตะกอน จงนยมเรยกหนตะกอนอกชอหนงวาหนชน บางกรณหนตะกอนอาจเกดจาการตกตะกอนทางเคม (Precipitation) หรอเกดโดยการทบถมของพวกอนทรยวตถ อาจพบซากดกด าบรรพ (Fossil) ในหนตะกอน ชนดของหนตะกอนทพบมากในเปลอกโลก คอ หนดนดาน (Shale) หนทราย (Sandstone) หนปน (Limestone) หนดนมารล (Marl) และหนกรวดมน (Conglomerate) หนตะกอนมกจะเกดอยบรเวณบนของเปลอกโลก จงครอบคลมพนผวโลกประมาณสามในสสวน ประเทศไทยภเขาทพบใน

23

บรเวณตางๆของประเทศสวนใหญจะเปนหนตะกอน คาเฉลยของแรตาง ๆ ทเปนองคประกอบของหนตะกอนแสดงในตารางท 7

(1) หนดนดาน (Shale) เกดจากการทบถมของอนภาคทละเอยด คอ ขนาดทรายแปง (Silt) และขนาดดนเหนยว (Clay) จงเปนหนทมขนาดอนภาคละเอยดมาก จะมความพรน (Porosity) นอย และมกเกดเปนชน ๆ และเหนไดชด ปกตมสเหมอนดน คอ เทาด า หรอน าตาล แตอาจมสอน ๆได เชน แดงหรอเหลองถามเหลกผสม สารเชอมทพบปกตเปนพวกอนภาคดนเหนยวเองหรอทเรยกวา Argillaceous และพวกเหลกหรอพวกคารบอเนตเปนสวนใหญ หนชนดนจะสลายตวไดเรว และเมอสลายตวแลวใหดนทเปนดนเหนยว มความอดมสมบรณปานกลางจนถงสง ขนอยกบสงเจอปนทมอยหรอชนดของสารเชอม

(2) หนทราย (Sandstone) ประกอบดวยอนภาคขนาดเมดทราย ซงสวนมากเปน แรควอตซพรอมกบสารเชอม ดงนนหนทรายชนดตาง ๆ กนจะขนอยกบสารเชอม และขนาดของเมดทรายรวมทงสงเจอปนทจะมอย ซงจะมผลตอดนทเกดจากทรายเพราะหนทรายจะสลายตวใหดนคอนขางเลว และเปนทรายจด

(3) หนกรวดมน (Conglomerate) เปนหนทมอนภาคขนาดกอนกรวดกลม ๆ เลก และใหญคละกนไป มกพบเกยวของกบหนทราย และแสดงถงการทบถมใกลฝงหรอบรเวณตนน า ดนทเกดจากหนพวกนสวนใหญไมคอยมประโยชนนก เพราะมกอนกรวดผสมอยมาก และสวนมากเปนกอนหน ควอรตไซต นอกจากบางพนททพบกรวดเปนหนปน กอนกรวดกลม ๆ เหลาน แสดงถงการพดพา และกลงอยในน าหลายชวงอายหรอเดนทางไกลกอนตกทบถมเปน หนกรวดมน ถาเปนพวกกอนไมกลม แสดงวาเปนชนสวนทเกดการแตกหกออกมาใหม และไมไดเดนทางไกล กอนกรวดเหลานจะมรอยแตก และมมมคอนขางแหลมคม เรยกหนประเภทนวา หนกรวดเหลยม (Breccia)

(4) หนปน (Limestone) สวนประกอบทส าคญของหนปน คอ แรแคลไซต สงเจอปนในหนปนเปนตวการทส าคญทท าใหหนปนมความแตกตางกน ไมวาจะเปนส และลกษณะของเนอหน อาจเกดจากพวกซลกา เหลก และพวกแรดนเหนยวกได ดนทเกดจากหนปนจงขนอยกบสงเจอปนท าใหมความแตกตางกนไดมาก หนปนทมแรโดโลไมตอยมาก เรยกวา หนปนโดโลไมต (Dolomitic limestone) เปนหนปนทมอายมาก มความแขงมากกวาหนปนธรรมดาและสลายตวไดยากกวา ปกตอทธพลของหนปนหรอคารบอเนตเมอสลายตวแลวมกจะใหดนทมเนอดนเปนดนรวนเหนยวถงดนเหนยว ความอดมสมบรณสง และมปฏกรยาเปนดาง

(5) หนดนมารล (Marl) เปนหนปนทสลายตวแลวแตทบถมกนอกและจะมรอยละของแรดนเหนยวผสมอยมาก ในประเทศไทยมหนดนมารลเกดอยใกลเคยงกบบรเวณหนปน และใหดนสด า เชน ชดดนลพบร มแรในกลมสเมกไทตเปนองคประกอบในปรมาณสง มความอดมสมบรณสง

24

ตารางท 7 คาเฉลยของแรตาง ๆ ทเปนองคประกอบในหน

ชนดของแร รอยละของแรประกอบหน

แกรนต บะซอลล หนทราย หนปน Quartz Feldspars Micas Pyroxenes Chlorites Amphiboles Olivines Carbonates Clay minerals Iron ores

31.3 52.3 11.5 Trace 0.0 2.4 0.0 0.0 0.0 0.5

0.0 46.2 0.0 36.9 0.0 0.0 7.6 0.0 0.0 2.8

69.8 8.4 1.2 0.0 1.1 0.0 0.0 10.6 6.9 0.3

3.7 2.2 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 92.8 1.0 0.3

ทมา : Briggs และ Smithson (1986)

5.2.3 หนแปร (Metamorphic rocks)

หนแปรเกดจากหนอคน หนตะกอน หรอหนแปรทมอยกอนแลวในเปลอกโลกแปรสภาพเนองจากความรอนและความดนทสง ชนดของหนแปรไดแก หนไนส (Gneiss) แปรสภาพมาจากหนแกรนต (Granite) หนชสต (Schist) แปรสภาพมาจากหนอคนทมปฏกรยาเปนดาง ควอรต-ไซต (Quartzite) แปรสภาพมาจากหนทราย (Sandstone) หนออน (Marble) แปรสภาพมาจาการตกผลกใหมของหนปน (limestone) หนชนวน (Slate) แปรสภาพมาจากหนดนดาน (Shale) และหนฟลไลต (Phyllite) แปรสภาพมาจากหนชนวน (Slate) แรทพบมากในหนตะกอน และหนแปรชนดตางๆ แสดงอยในตารางท 8

(1) ไนส (Gneiss) แปรสภาพมาไดจากหนหลายชนด สวนใหญจะมาจากหนอคนประเภทหนแกรนต ลกษณะทส าคญ คอ หนทมผลกขนาดใหญ และมแรเรยงตวเปนทาง ๆ ขนานกน โดยทวไปจะมแรสจางอยมาก คอ พวกเฟลดสปารและควอรตซ แรทมมกจะเปนพวกไมกา หรอพวกแรสเขมอน ๆ หนไนสโดยปกตจะมความแขงขนกวาเดม และมความแนนเพมขน

(2) ชตส (Schist) เปนหนแปรทเกดจากพวกหนทมสคล า คอ มพวกเฟอรโรแมกนเซยนอยมาก รอยทเปนทาง ๆ ขนานกน โดยทวไปลายทเปนทางจะถ และชดเจนกวาไนส ชตสสวนมากเปนหนแปรของพวกอคนสเขมทมปฏกรยาเปนดาง และพวกหนตะกอนทมแรดนเหนยวมาก โดยเปนการแปรสภาพในขนสง องคประกอบของหนซตสแตกตางกนไดมากและมกจะจ าแนกโดยละเอยดไดตามแรองคประกอบทมอยมาก เชน คลอไรตชตส เมอคลอไรตมาก ไมกาชตส เมอมไมกามาก เปนตน

25

(3) ควอรตซไซด (Quartzite) เปนหนแปรของหนทราย หนแบบนจะแขง และเนอหนจะเปนควอรตซเนอเดยวกน โดยไมเปนเมด ๆ เชอมตดกนเหมอนหนทราย จงเปนหนทสลายตวไดชามาก เมอสลายตวแลวจะใหดนเปนทรายจดหรอมเศษหนผสมอยมาก และมความอดมสมบรณต า สวนใหญมกจะเกดรวมกบพวกหนดนดาน ซงจะเปลยนเปนฟลไลต หรอไมกาซตสตามอนดบของการแปรสภาพ

(4) หนออน (Marble) เกดจากการตกผลกใหม (Recrystallization) ของหนปน มสสนและลวดลายสวยงาม มความแขงสงกวาหนปนจงเหมาะส าหรบใชในการกอสราง หนออนจะสลายตวไดคอนขางยากกวาหนปน และจะไดดนทมลกษณะคลายกบทเกดจากหนปน

(5) หนชนวน (Slate) เปนหนแปรเนอละเอยดมาก แปรสภาพมาจากหนดนดานในสภาวะอณหภมต า และความกดดนต า อยบรเวณใกลผวโลก เมอสลายตวจะแตกตามรอยแตกของหน ท าใหสลายตวไดเรวคลาย ๆ กบหนดนดาน และใหดนทมความอดมสมบรณต าถงปานกลาง

(6) หนฟลไลต (Phyllite) เปนหนแปรขนสงกวาหนชนวน คอถกความกดดน และอณหภมสงขน และจะแขงมาก ในชนนจะเรมมไมกาขนาดเลกมากขน ท าใหมลกษณะ และสคอนขางคลายไมกาชตส ตารางท 8 ชนดของแรทพบมากในหนตะกอนและหนแปร

ชนดของแร ชนดของหน

หนตะกอน หนแปร Calcite (CaCO3) Dolomite (CaMg(CO3)2 Quartz (SiO2) Clays Variable, silicates Variable, silicates

Limestone Dolomite Sandstone

Shale Conglomerate1/

Marble Marble

Quartzite Slate

Gneiss2/ Schist2/

ทมา : Brady และ Weil (2008) 1/ ประกอบดวยหนขนาดเลกๆทมองคประกอบทางแรตางกนเชอมกน 2/ แรทพบในหนวเคราะหดงเดม ซงแปรสภาพจากแรปฐมภมทพบมากในหนอคนจะพบมากในหนเหลาน และพบแรทตยภมบาง

องคประกอบทางเคมของปรมาณธาตตางๆทมอยในหนในเปลอกโลก แสดงในตารางท 9

26

5.3 แร (Minerals)

แรเปนของแขงทเกดขนตามธรรมชาต มคณสมบตทแนนอนแตไมตายตว และมการเรยงตวของอะตอมทเปนระเบยบ ปกตแลวเกดจากกระบวนการทางอนนทรย แรสามารถแบงตามการเกดไดเปน 2 ชนด คอ

1) แรปฐมภม (Primary minerals) หมายถง แรทเยนตวจากหนหนด (Magma) โดยตรง เชน แรควอรตซ ไมกา เฟลดสปาร เปนตน ในดนมกพบแรปฐมภมในอนภาคขนาดทราย (Sand) และทรายแปง (Silt)

2) แรทตยภม (Secondary minerals) หมายถง แรทเกดจากการผพงของแรปฐมภมท มความคงทนต า แลวตกตะกอนหรอตกผลกใหม เชน แรดนเหนยวซลเกต และเหลกออกไซด ในดนจะพบแรทตยภมมากในอนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) แตในบางกรณกอาจพบในขนาดทรายแปงดวยตารางท 9 องคประกอบทางเคมของปรมาณธาตตาง ๆ ทมอยในหนในเปลอกโลก

ธาต องคประกอบในหน1/ (%)

หนอคน (95%)2/ หนดนดาน (4%) หนทราย (0.75) หนปน (0.25%) SiO2 Al2O3 Fe2O3 FeO TiO2 CaO MgO MnO K2O Na2O CO2 P2O5 SO3 S H2O

59.12 15.34 3.08 3.80 1.05 5.08 3.49 0.12 3.13 3.84 0.10 0.30

- 0.05 1.15

58.11 15.40 4.02 2.45 0.65 3.10 2.44 Trace 3.24 1.30 2.63 0.17 0.65

- 4.99

78.31 4.76 1.08 0.30 0.25 5.50 1.16 Trace 1.32 0.45 5.04 0.08 0.07

- 1.63

5.19 0.81 0.54

- 0.06 42.57 7.89 0.05 0.33 0.05 41.54 0.04 0.05 0.09 0.77

Total 99.65 99.15 99.95 99.98

ทมา : Jackson (1964) 1/เปอรเซนตในวงเลบแสดงเปอรเซนตของหนในเปลอกโลก 2/รวมหนแปรดวย

27

แรทพบมากในดนทมความส าคญในการเปนองคประกอบของดนกคอ แรประกอบหน (Rock forming minerals) ซงมอยมากมายในเปลอกโลก และบนพนผวโลก แรในดนทส าคญ และพบอยเสมอ ๆ ประกอบไปดวยแรในกลมตาง ๆ ดงน (คณาจารยภาควชาปฐพวทยา, 2548)

5.3.1 เฟลดสปาร (Feldspar group,XAlSi3O8)

เฟลดสปาร เปนแรทมมากทส ดในแรประกอบหนท งหมด เปนสารประกอบ อะลมโนซลเกตของโพแทสเซยม โซเดยม และแคลเซยม มกเกดรวมกบควอรตซ ในหนอคน แรนมอยในดนเปนปรมาณนอยเนองจากเปนแรทสลายตวทางเคมไดงายทสดแรหนง โดยท าปฏกรยากบน าหรอกรดคารบอนคไดด เมอสลายตวแลวจะเปนดนเหนยว แรเฟลดสปารแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ

(1) โพแทซเฟลดสปาร (KAlSi3O8) ไดแก แรไมโครไคลน (Microcline) และออรโทเคลส (Orthoclase) แรสองประเภทนมอยมากในหนอคนประเภทสจาง เชน หนแกรนต หนไรโอไรต

(2) โซดา-ไลมมเฟลดสปาร (NaCa(AlSi)4O8) แรในกลมน ไดแก แพลจโอเคลส (Plagioclase) ซงเปนแรประเภททมสวนประกอบเปนอนกรมตอเนองกนระหวางโซเดยม และแคลเซยม โดยมแรตงแตแอลไบต (Albite, NaAlSi3O8) ซงมแตโซเดยมอยางเดยว จนถงอะนอรไทต (Anorthite, CaAl2Si2O8) ซงมแตแคลเซยมอยางเดยว แรระหวางแอลไบตกบอะนอรไทตจะมคารอยละของโซเดยม และแคลเซยมเปนอตราสวนลดหลนกนไป

เมอเฟลดสปารสลายตวจะใหธาตอาหารส าคญของพช คอ โพแทสเซยม ตลอดจนเปนตนก าเนดทส าคญของดนเหนยว โดยใหแรดนเหนยวประเภทเคโอลไนต (Kaolinite) เมอเรมสลายตวจะมความแตกตางจากแรอน ๆ โดยเฉพาะอยางยงจากแรควอรตซไดอยางชดเจน โดยจะออนตวและยยไดอยางรวดเรว

5.3.2 ควอรตซ (Quartz, SiO2)

แรควอรตซมมากเปนอนดบสองรองจากแรเฟลดสปาร ในบรรดาแรประกอบหนดวยกน แรนเปนองคประกอบทส าคญของหนตะกอนประเภทหนทราย หรอหนแปรประเภทหนควอรตไซตและหนไนส ในหนอคนจะพบมากในหนประเภทแกรนต และไรโอไลต ในดนแรควอรตซเปนองคประกอบหลกของอนภาคขนาดทราย และทรายแปง เปนแรทมความคงทนตอการสลายตวมาก รปรางของอนภาคควอรตซเปนเหลยมคม หรอกลมมน จะเปนเครองบงชถงสภาพ และประเภทของการเกดดนได โดยทถาเกดจากการพดพา และทบถมโดยน าไกลจากตนก าเนด จะมรปรางกลมมน ถาถกพดพาในระยะทางใกล ๆ ควอรตซจะยงคงมเหลยมคมอยมาก ถามขนาดเลกจนถงขนาดทรายแปง ลกษณะนอาจแสดงไมชดเจน

เมอมแรควอรตซมากในดนแสดงวาดนเปนทรายจด และมความรวนมาก แตจะมการระบายน าดจนถงดเกนไป แรประเภทนไมมความสามารถในการดดซบไอออนใด ๆ ซงเปนธาตอาหาร

28

พช เมอสลายตวแลวจงไมมธาตทเปนประโยชนตอพชนก ท าใหดนนน ๆ มความอดมสมบรณต า ดนทมอายมากหรอผานการชะละลาย (Leaching) มานานพอสมควร อาจจะมแรควอรตซเหลออยมากได เพราะแรควอรตซสลายตวไดชา และละลายน าไดนอยมาก

5.3.3 ไมกา (Mica group)

แรไมกาเปนสารประกอบทคอนขางซบซอนของแรอะลมโนซล เกต โดยมธาตโพแทสเซยม แมกนเซยม และเหลก เปนสวนประกอบทส าคญของกลมแรน ไมกาพบอยทวไปบนดน และหนหลาย ๆ ชนด ในดนจะพบเปนแผนบาง ๆ อยทวไปหรอในอนภาคขนาดทรายแปง ในหนอคนไมกาเปนแรประกอบทส าคญซงพบอยทวไปเหนไดชดเจนในหนจ าพวกแกรนต ไดโอไรต ในหนตะกอนจะพบไมกามากในหนประเภททมอนภาคขนาดละเอยด เชน หนดนดาน (Shale) เมอถกเปลยนแปลงเปนหนแปรจะมไมกามากยงขน เพราะแรดนเหนยวถกเปลยนเปนไมกา เชน ในพวกหนฟลไลต (Phyllite) หรอไมกาชสต (Mica schist)

แรในกลมไมกาทส าคญและพบอยทวไปมอย 2 ประเภท

(1) โพแทซไมกา คอ มสโคไวท (Muscovite) หรอไมกาขาว ซงมธาตโพแทสเซยมเปนองคประกอบทส าคญ มลกษณะเปนแผนบาง ๆ สขาวใส สตรทางเคมคอ KAl2(AlSi3O10) (OH)2

(2) เหลกไมกา คอ ไบโอไทต (Biotite) หรอไมกาสด า ซงมธาตเหลกและแมกนเซยมเปนองคประกอบทส าคญ สด าหรอสน าตาลเขม สตรทางเคมคอ K(Mg,Fe)3 (AlSi3O10) (OH)2

ไมกาสลายตวทางเคมไดชา แตถาเปนไบโอไทตทมเหลกอยดวย จะเปลยนสภาพการสลายตวไดงายกวาพวกมสโคไวต เมอไมกาสลายตวจะใหโพแทสเซยม เหลก และแมกนเซยมในดน สวนพวกอนมลจะเปนตนก าเนดของสารทสงเคราะหไปเปนแรดนเหนยว เชนเดยวกนกบอนมลของแรเฟลดสปารเพยงแตมอยนอยกวาเทานน

5.3.4 แอมฟโบลและไพรอกซน (Amphibole และ Pyroxene group)

โดยทวไปจะเรยกแรในกลมนวา แรชดเฟอรโรแมกนเซยน (Ferro magnesian minerals) เนองจากประกอบดวยอะลมโนซลเกตทซบซอนของธาตแคลเซยม แมกนเซยม และเหลก ธาตเหลานจะมจ านวนทเปนองคประกอบของแรทไมแนนอน ท าใหเกดแรตางชนดกนในแรกลมเดยวกน ปกตแรชดเฟอรโรแมกนเซยนมกจะพบในหนอคนสเขมและสคล า ซงใหปฏกรยาเปนดาง เชน แกบโบร บะซอลต ไดโอไรต รวมทงพวกหนแปรทมแรพวกนอยมาก เชน หนฮอรนแบลนดซสต ในหนอคนสจาง แรสเขมทมอยเปนจด ๆ ทวไปมกจะเปนแรประเภทน

แรในกลมแอมฟโบลทส าคญ และมมากทสด คอ แรฮอรนแบลนด (Hornblende) สวนแรในกลมไพรอกซนทมมากทสด คอ ออไจต (Augite) ซงแรในกลมไพรอกซนจะมสคอนขางด ากวาพวกฮอรนแบลนด เพราะมธาตแคลเซยมมากกวา แตจะมธาตแมกนเซยมและเหลกนอยกวา

29

ถาพบในสภาพผลกมกจะเปนทอนสน ๆ แรในกลมนจะสลายตวไดงายเนองจากแรทมเหลกเปนองคประกอบดวยจะเปลยนสภาพ และสลายตวไดเรวกวาแรอน ๆ เพราะเหลกถกออกซไดซไดงาย เมอแรเหลานสลายตวจะท าใหเกดดนทมสตงแตน าตาลถงแดง และการสลายตวจะใหธาตทเปนประโยชนตอพชไดด เชน แคลเซยม เหลก และแมกนเซยม ตลอดจนแรดนเหนยว โดยทวไปดนทเกดจากหนทมแรประเภทนมากและมพฒนาการไมสงนก มกจะเปนดนทมความอดมสมบรณ

5.3.5 แคลไซตและโดโลไมต (Calcite, CaCO3 และ Dolomite, CaMg(CO3)2)

เปนกลมแรทมสวนประกอบทส าคญ คอพวกคารบอเนต และเปนองคประกอบหลกของหนตะกอนประเภทหนปน (Limestone) และหนแปรประเภทหนออน (Marble) และหนชนดอน ๆ แคลไซตเปนแรทมอยมากทสด และส าคญทสดในกลมแรทมองคประกอบเปนคารบอเนต เมอเปนองคประกอบของหนปนจะมวตถอน ๆ เจอปนอย ท าใหมสตาง ๆ กน ปกตแคลไซตสลายตวไดงายมาก โดยจะสลายตวเมอเกดปฏกรยากบน าทมคารบอเนตละลายอย เกดเปนแคลเซยมไบคารบอเนต ซงจะละลายไปกบน าหรออาจตกผลกใหม นอกจากนนยงสามารถตรวจอนมลของคารบอเนตไดโดยการหยดกรดเจอจางลงไปบนแรชนดนจะเกดฟองฟของคารบอนไดออกไซด สวนโดโลไมตจะละลายยากกวาแคลไซต และไมเกดฟองฟกบกรดเกลอเจอจาง นอกจากอนใหรอน หรอบดใหละเอยดเสยกอน

ดนทเกดจากการสลายตวของแรในกลมน จะเปนดนเนอละเอยดมความอดมสมบรณคอนขางสง อทธพลของแคลไซตจะชวยท าใหดนในบรเวณใกลเคยง ดขนดวย ทงในดานความอดมสมบรณของดน และการลดความเปนกรดของดน

5.3.6 ไพไรต (Pyrite, FeS2)

แร ไพไรตปกต เ กด เปนแรประกอบในหนหลาย ๆ ชน ด ร วมท ง ในดนด วย แตทพบมอยเปนจ านวนนอย แรนมกเกดเปนผลกกอนสเหลยมเลก ๆ สเหลองทอง ดนตะกอนน าเคมททบถมใหม ๆ มกมไพไรตอยมาก เมอถกออกซไดซจะใหกรดซลฟวรกและเมอมมากจะท าใหความเปนกรดเพมมากขน ลกษณะเชนนเปนลกษณะทส าคญของดนเปรยวจด

5.3.7 อะพาไทต (Apatite,Ca5(PO4)3(F,Cl,OH)

แรอะพาไทตมความส าคญคอเปนแหลงทมาของธาตฟอสฟอรสในดน ปกตในดนมกจะขาดแรประเภทน ในประเทศไทยแมจะพบแหลงแรดงกลาวอยไมมากนก แตกพบแหลงหนฟอสเฟต ทเกดจากมลคางคาวอยบางตามถ าหนปน

5.3.8 ยปซม (Gypsum, CaSO4•2H2O)

แรยปซมเกดจากการตกตะกอนจากน าทะเล เปนแรทละลายน าไดคอนขางงาย และเมอสลายตวแลวกจะเกดขนมาใหมไดอก ดงนนในดนจงอาจมแรพวกนอยได ถาวตถตนก าเนดดน

30

เกยวของกบทะเลหรอในบรเวณทมการชะละลายต า เชน บรเวณทมฝนตกนอย คอ เขตทะเลทรายทมอากาศแหงแลง

5.3.9 เฮไลต (Halite, Nacl)

แรเฮไลตทพบในดนอาจเกดจากตะกอนน าเคม ถาพบในบรเวณทเปนตอนในของทวปอาจไดจากชนหนทมการสะสมเกลออยแลว และไดรบอทธพลของน าใตดน ท าใหมการขนมาสผวดนและสะสมในดน เชน การพบดนเคมในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย เปนตน

5.3.10 แรดนเหนยว (Clay minerals)

แรประเภทนมองคประกอบเปนพวกอะลมโนซลเกตทซบซอน มขนาดอนภาคเลกมาก สวนใหญเลกกวา 2 ไมโครเมตร (ขนาดดนเหนยว) มโครงสรางเปนแผนหรอชนซอน ๆ กน เรยกวา Layer silicate clays แรดนเหนยวสามารถแบงออกเปน 2 พวกใหญ ๆ คอ พวกทไมมระบบผลก และพวกทมระบบผลก ถาไมมระบบผลกหรออสณฐาน (Amorphous) สวนใหญทพบ คอ แรแอลโลเฟน (Allophane) ส าหรบแรดนเหนยวซงมระบบผลกทส าคญ คอ

(1) แรเคโอลไนต (Kaolinite, Al4Si4O10(OH)8) เปนแรทมการจดเรยงแบบ 1:1 คอมแผนอะลมนา และแผนซลกาอยางละแผนประกอบเปนหนงหนวย แรนพบมากในลกษณะแรทตยภมซงเปนผลลพธจากการสลายตวของอะลมโนซลเกตอน ๆ โดยเฉพาะกลมแรเฟลดสปาร ซงอาจจะเกดจากการผพงอยกบท หรออทธพลน ารอนกได ทพบมากเกดจากการเปลยนแปลงโดยอทธพลน ารอนของเฟลดสปารในหนแกรนตและแกรนตเพกมาไทต

(2) แรมอนตมอรลโลไนต (Montmorillonite, Al2Si4O10(OH)2•xH2O) เปนแรทมการจดเรยงแบบ 2:1 คอ มแผนซลกา 2 แผน และแผนอะลมนา 1 แผนในหนงหนวย สตรทางเคมมความแปรผนมาก เพราะองคประกอบแปรผนได โดยเฉพาะน า แรในกลมนมการแทนทของอะตอมมาก องคประกอบของแรจงแปรผนออกไปจากสตรเคม มการแทนทอะลมนมโดยแมกนเซยม และแทนทซลคอนโดยอะลมนม ซงจะท าใหเกดประจบนโครงสราง ท าใหสามารถดดซบไอออนบวก เชน Ca2+, Na+และ H3O

+ ไว ระหวางชนในโครงสรางได ท าใหแรชนดนสามารถยดตวเมอถกน า และแลกเปลยนไอออนบวกได ปกตแรมอนตมอรลโลไนตจะเปนแรทมอะลมนมสง สวนใหญจะพบในหนตะกอน และการผพงสลายตวของเถาภเขาไฟ (Volcanic ash)

(3) แรเวอรมควไลต (Vermiculite, Mg3Si4O10(OH)2•xH2O) เปนแรทมการจดเรยงตวเชนเดยวกบแรมอนตมอรลโลไนต จงมลกษณะหลายอยางคลายคลงกน เชน การแลกเปลยนไอออนบวก ชองวางระหวางชนทแปรผนไปตามปรมาณน าทเปนองคประกอบ และชนดของไอออนบวกทดดซบไว แรในกลมนเปนแรดนเหนยวในกลมไมกาทเกดคลมรปรางของแรโฟลโกไพต และไบโอไทต และมกจะมการแทนทซลคอนดวยอะลมนา และประจทขาดไปจะเกดการแทนทแมกนเซยมดวยเหลก (Fe+) และไอออนทถกดดซบไว

31

(4) แรอลไลต (Illite, KAl2(AlSi3O10)(OH)2) เปนแรดนเหนยวทพบมากในหนตะกอน และในสภาพทมการตกตะกอนตาง ๆ มลกษณะโดยทวไปคลายแรมสโคไวต แรนบางทเรยกกนวาไมกาดนเหนยว (Clay mica) และจะคงสภาพอยไดด ถามความแขมขนของซลคอน และอะลมนมปานกลางถงสงในสภาพแวดลอมทเกด แตถามพวกไฮโดรเนยมไอออนปานกลางถงสง จะท าใหเสยเสถยรภาพ และจะเปลยนแปลงไปเปนเวอรมควไลต (Buol et al., 1989)

5.3.11 แรเหลกออกไซด (Iron oxide)

เปนกลมแรทส าคญทท าใหเกดสน าตาล แดง และเหลองของดน และพบโดยทว ๆ ไป โดยเฉพาะในสภาพแวดลอมของการผพงอยกบทของหนชนดตาง ๆ ทมแรเหลกเปนองคประกอบ แบงโดยทวไปออกไดเปน 4 ชนด คอ แรแมกนไทต (Magnetite,Fe3O4) หรอแรเหลกด า แรฮมาไทต (Hematite, Fe2O3) หรอแรเหลกแดง และแรเหลกเกอไทด (Goethite, HFeO2) กบแรไลมอไนต (Limonite, HFeO2) หรอเรยกวา แรเหลกเหลอง

5.4 อนทรยวตถ (Organic matter)

อนทรยวตถในดนแมจะมอยเพยงเลกนอย แตกมอทธพลตอสมบตของดนอยางมาก อยางนอยครงหนงของความจแลกเปลยนแคตไอออนของดนขนอยกบอนทรยวตถ นอกจากนนอนทรยวตถยงเปนตวชวยใหดนจบตวเปนกอน และใหพลงงานตลอดจนใหธาตอาหารในดนแกพชอกดวย

ปฏกรยาทเกดขนเมออนทรยวตถเขาสระบบดน คอ ปฏกรยาออกซเดชนโดยมเอนไซม (Enzyme) เปนตวชวยท าใหไดน า คารบอนไดออกไซด และพลงงานความรอนออกมา ส าหรบธาตอาหารทจ าเปนตอพช เชน ไนโตรเจน ฟอสฟอรส และก ามะถน จะถกปลดปลอยออกมาหรออาจจะถกตรงไว โดยกระบวนการเฉพาะของแตละธาต นอกจากนแลวสารประกอบตาง ๆ ทคงทนตอกจกรรมของจลนทรยจะเกดขนใหมโดยการสงเคราะหของจลนทรย หรอเกดขนใหมจากสารประกอบเดม ทมอยในเนอเยอของพชเหลานน และปฏกรยาแตละอยางจะมความส าคญในดานอาหารพชดวย

กระบวนการออกซเดชนทเกดขนกบสารอนทรยตาง ๆ ไมวาจะเปนกลมใด สามารถจะเขยนแทนไดดวยสมการปฏกรยารวม โดยสารทมคารบอนและไฮโดรเจนเปนองคประกอบ ท าปฏกรยากบออกซเจน ผลทไดคอ คารบอนไดออกไซด น า และพลงงาน

-C , 4H + 2O2 CO2 + 2H2O + พลงงาน สารประกอบทมคารบอน

และไฮโดรเจน

Oxidation

Enzyme

32

ผลลพธทไดจากการสลายตวของอนทรยวตถ เมอเกดการสลายตวขนธาตตางๆจะเปลยนรปไปดงน

คารบอน (C) จะเปลยนเปน CO2 , CO32-, HCO3

- , CH4 , ธาตคารบอน

ไนโตรเจน (N) จะเปลยนเปน NH4+ , NO2

- , NO3- , หรอเปนกาซไนโตรเจน

ก ามะถน (S) จะเปลยนเปน S, H2S, SO32-, SO4

2-, CS2

ฟอสฟอรส (P) จะเปลยนเปน H2PO4-, HPO4

2-

ธาตอนๆทปลดปลอยออกมาไดแก H2O, O2 , H2 , H+, OH-, K+, Ca2+, Mg2+ และ ฯลฯ

ฮวมส (Humus) เปนสารทเกดขนตามธรรมชาต เปนของผสมทซบซอน และคอนขางทนทานตอการสลายตว สน าตาล หรอน าตาลเขมของสารอสณฐาน และคอลลอยด ซงเกดจากการสงเคราะหขนใหมโดยจลนทรยในดน แมวาฮวมสจะเปนสารทมองคประกอบแตกตางกนไดมากในกลมของตวเอง แตคณสมบตของฮวมสแตกตางอยางมากจากเนอเยอทเปนวตถดงเดม และจากวสดทไมซบซอนซงเกดขนในระหวางการสงเคราะหตวของฮวมสเอง (เอบ, 2548)

ฮวมสสามารถท าปฏกรยากบแร เพอปลดปลอยธาตอาหารพชออกมาเปนประโยชนตอพช ดงสมการการเกดปฏกรยากบแรไมโครไคลน ดงน

6. กระบวนการผพงอยกบททางเคม

เมอหน และแรเรมแตกหกเปนชนเลกชนนอย โดยกระบวนการทางฟสกสแลว กระบวนการสลายตวทางเคมจะเกดขนทนท ปกตกระบวนการทงสองจะด าเนนไปดวยกน และชวยเหลอซงกนและกน ในบรเวณทมอากาศรอนและชมชน อทธพลของการแตกสลายผพงทางเคมจะทวความรนแรงยงขน ในกระบวนการสลายตวผพง และการสรางดนจะเกดการสญเสยธาตแคลเซยม โซเดยม โพแทสเซยม และซลคอน ขณะเดยวกนธาตเหลก อะลมนม และทองแดงจะเพมขน อตราสวนของซลคอนตออะลมนมจะเปนตวชวดวาการสลายตวผพงเกดขนมากนอยเพยงใด (Bray and Weil , 2008) แสดงในตารางท 10

KAlSi3O8 + H HAlSi3O8 + K

(Microcline) (Acid silicate) (K adsorbed)

Micelle Micelle

33

ตารางท 10 ธาตองคประกอบของหนไนสทแปรสภาพมาจากหนแกรนต (Granite gneiss rocks) และดนชน B ภายใตสภาพพนทปาในเขตภมอากาศอบอนและชน

ธาต1/ มลลกรมตอกรม

การเปลยนแปลง (%) หน ดนชน B

Ca Na Mg P K Si Al Fe Cu Si/Al

27.2 36.2 5.28 0.496 9.79 324 88.1 20.8 0.003 3.7

0.184 0.197 1.38 0.383 7.88 308 128 40.1 0.022 2.4

-99 -99 -74 -23 -20 -5

+45 +93 +633 -35

1/ นกธรณวทยามกรายงานในรปของออกไซด (Oxides) เชน 166.4 mg Al2O3 ซงจะมคามากกวา 88.1 mg Al

กระบวนการผพงอยกบททางเคมแบงออกไดเปน

1) ไฮโดรไลซส (Hydrolysis) เปนการท าปฏกรยาระหวางแรกบน า นบไดวาเปนกระบวนการทส าคญทสดเกยวกบการแตกสลายผพงอยกบททางเคม ดงสมการ

โพแทสเซยมทแยกตวเปนไอออนบวกออกมาจะละลายน าได และสามารถดดซบไวดวยคอลลอยดดน ซงพชจะเอาไปใชไดทนท หรออาจละลายไปกบน าได พวกอะลมนม และซลคอนจะรวมตวกนอกเกดเปนผลกของแรดนเหนยว เชน Kaolinite-Al4Si4O10(OH)8 หรอไมกจะสลายตวสญหายไป กระบวนการ Hydrolysis ของแรอน ๆ ทมองคประกอบของแรธาตหลายชนดจะยงยากมากกวาน

2HAlSi3O8 + 8H2O Al2O3•3H2O + 6H2SiO3

(Clay minerals)

KAlSi3O8 + H2O HAlSi3O8 + KOH

(Microcline) (Acid silicates)

34

2) ไฮเดรชน (Hydration) เปนปฏกรยาทน าเขาไปรวมตวอยกบโมเลกลของสารประกอบ การทโครงสรางรบน าเขาไปท าใหแรเปลยนสภาพกลายเปนแรใหมได น าทเขาไปนในแรบางชนดจะเกาะกนอยในโครงสรางทไมแนนนก และอาจจะไลออกไดโดยความรอน กระบวนการในทางตรงขามกบการรบน าเขาไปในโครงสรางของแร เรยก การไลน าออกจากโครงสรางแร (Dehydration) ตวอยางของกระบวนการนคอ

3) ปฏกรยาทเปนกรด (Acid reaction) เปนกระบวนการทเกดขนเมอมไฮโดรเจนไอออนเขามาเกยวของ เมอไฮโดรเจนไอออนในน าไหลผานหน และแร จะเปนตวเรงทท าใหหน และแรเกดการผพงไดเรวขน เชน คารบอนไดออกไซดท าปฏกรยากบน าไดกรดคารบอนก (H2CO3) ซงไฮโดรเจนจะเขาไปละลายแรแคลไซตในหนปน หรอหนออน ดงสมการ

ในดนอาจจะพบกรดชนดอนทแกกวากรดคารบอนค เชน กรดไนตรก (HNO3) กรดซลฟวรก (H2SO4) และกรดอนทรยอน ๆ นอกจากนกยงมไฮโดรเจนไอออนทถกดดซบทอยตามผวของอนภาคดนเหนยว ซงแหลงของไฮโดรเจนไอออนเหลานท าปฏกรยากบแรชนดอนทมอยในดนได

4) การละลาย (Dissolution) เปนกระบวนการทแรละลายโดยอทธพลของน า น าเปนตวท าละลายทมอทธพลมาก จะละลายไดทงสารอนนทรย และสารเคม การท าละลายของน าเกดขนจากสมบตของน าม 2 ขว (Dipolar) คอ ทสามารถเกดขวบวก และลบ จากประจของไฮโดรเจน และออกซเจนในโมเลกลเดยวกน เชน ยปซมละลายน า

2Fe2O3 2Fe2O2• 3H2O

(Hematite) (Limonite)

+H2O

-H2O

CaSO4 CaSO4• 2H2O

(Anhydrite) (Gypsum)

+H2O

-H2O

CO2 + H2O H2CO3

H2CO3 + CaCo3 Ca2+ + 2HCO3

Carbonic acid calcite (สารละลาย) (สารละลาย) (ของแขง)

Carbonation

CaSO4•2H2O + 2H2O Ca2+ + SO42- + 4H2O

(ของแขง) (สารละลาย)

Dissolution

35

5) ออกซเดชน-รดกชน (Oxidation-reduction) แรทมองคประกอบเปนพวกเหลก แมงกานส และก ามะถน จะถกออกซไดซไดงาย โดยเฉพาะเหลกในแรบางชนดเหลกจะอยในสภาพรดวซ (Fe2+) กจะเกดกระบวนการออกซเดชนไดเฟอรรก (Fe3+) แทนท ถาหากวาเหลกยงคงเปนสวนหนงของผลกแร การปรบไอออน (ใหมวาเลนซเทาเดม) ภายในผลกแรจะเกดขนเพอใหอยในสภาพสมดล เนองจาก Fe3+ แทนท Fe2+ การปรบไอออนนจะมผลท าใหผลกของแรเสถยรนอยลง ซงจะมผลท าใหเกดการแตกหกและเกดการสลายตวงายขน

เฟอรรสไอออน (Fe2+) อาจจะถกปลดปลอยออกมาจากผลกแร และถกออกซไดซเปลยนเปนเฟอรรก ตวอยางเชน การเกดไฮเดรชนในแรโอลวน และปลดปลอยเฟอรรสออกไซด และถกออกซไดซตอทนทเปลยนเปนเฟอรรกออกซไฮดรอกไซด (แรเกอไทต)

6) การเกดสารประกอบเชงซอน (Complexation) กระบวนการทางชววทยาในดนทเกดกรดอนทรย เชน กรดซตรก กรดออกซาลก และกรดทารทารก รวมทงโมเลกลของกรดฟลวกและกรดฮวมก กรดเหลานจะแตกตวใหไฮโดรเจนไอออน (H+) สามารถละลายอะลมนมและซลคอน ท าให Al3+ ทอยในโครงสรางของแรซลเกตถกปลดปลอยออกมา ตวอยางเชน กรดออกซาลกละลาย แรมสโคไวตทมองคประกอบทซบซอนของอะลมนม แลวปลดปลอยโพแทสเซยมไอออนทเปนประโยชนตอพช

K2[Si6Al2]Al4O20(OH)4 + 6C2O4H2 + 8H2O 2K+ + 8OH- + 6C2O4Al+ + 6Si(OH)4

Muscovite Oxalic acid (สารละลาย) Complex (สารละลาย)

complexattion

3MgFeSiO4 + 2H2O H4Mg3Si2O9 + SiO2 + 3FeO Olivine Serpentine (สารละลาย) Fe(II) oxide (ของแขง) (ของแขง)

Hydrolysis

4FeO + O2 + 2H2O 4FeOOH Fe(II) oxide Goethite

Fe(III) oxyhydroxide

Oxidation

Hydrolysis

36

กรดออกซาลก (C2O4H2) จะแตกตวให Oxalate anion (C2O42-) และท าปฏกรยาเชงซอน

กบ Al3+ ซงเปนองคประกอบของมสโคไวต ดงปฏกรยา

สารประกอบเชงซอนนจะเสถยร จะชวยท าใหแรมสโคไวตละลายน าและการสลายตวของแรเปนไปไดเรวขน (Sposito, 1984)

O = C - OH

O = C - OH

Oxalic acid

O = C – O-

O = C – O-

Oxalate anion

Al3+

O = C - O

O = C - O

Al-oxalate complex

Al+

+ 2H+

37

อปกรณ เครองมอและวธด าเนนการ

อปกรณและเครองมอ (1) เครอง X-ray fluorescence spectrophotometer Philip PW 1480 มสแกนเดยม (Sc)

เปนแหลงก าเนดรงส การท างานของเครองควบคมดวย Software x40 ทบรรจอยในคอมพวเตอร ผลการวเคราะหจะถกสงออกมาทเครองพมพ (ภาพท 3)

(2) เครองบดดน Spectrompll (ภาพท 4)

(3) เครองอดดน Spex hydraulic press (ภาพท 5)

(4) ตอบ (Oven)

สารเคม (1) สารตวอยางมาตรฐาน (Certificate standard materials) ของ BCS และ NBS

(2) กาซอารกอน (10 % มเทน)

(3) กรดบอรค (H3BO3)

การเตรยมตวอยางดน (1) น าตวอยางดนทบดแลวขนาด 2 มลลเมตร บดใหละเอยดโดยเครอง Spectromill จนได

ตวอยางทมความละเอยดขนาดเลกกวา 200 เมช (mesh)

(2) อดดนทบดละเอยดแลวประมาณ 5 กรม โดยใชกรดบอรกเปนฐานแลวอดดวยเครองอด Spex hydraulic press อดดนดวยแรงดน 10 ตนตอตารางนว ประมาณ 30 วนาท ดนทถกอดใหแนนเปนแผนแลว เรยกวา Pellet (ภาพท 6)

(3) เขยนหมายเลขตวอยางดนไวดานหลงของ Pellet และเกบไวในถงพลาสตก ปดฝาใหสนท อยาใหผวหนาของ Pellet สมผสสงปนเปอน มฉะนนจะท าใหผลการวเคราะหผดพลาดได

(4) ในกรณทตวอยางรวนเกนไปไมสามารถอดเปนแผนหรอเมดได จ าเปนตองใสตวยดเหนยว (Binder) ผสมเขาไปในตวอยางดน เชน กรดบอรค โดยอตราสวนจะขนอยกบลกษณะของตวอยาง เมอเตมสารเชอมเขาไปในตวอยางแลวจะตองบดอกครงเพอใหตวอยาง และสารเชอมรวมเปนเนอเดยวกนมากทสด กอนน าไปอดเปนแผนตามขอ 2

การวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม (Total analysis) เตรยมตวอยางดวยวธ pressed powder แลววเคราะหปรมาณธาตองคประกอบโดยใชเครอง

X-Ray fluorescence spectrophotometer (XRF) (Jones, 1982; Norrish and Chappell, 1977)

38

ภาพท 3 เครอง X-ray fluorescence spectrophotometer

ภาพท 4 เครองบดดน Spectrompll

ภาพท 5 เครองอดดน Spex hydraulic press

ภาพท 6 ดนทถกอดใหแนนเปนแผน (Pellet)

39

สภาพทเหมาะสมส าหรบการวเคราะหธาตตาง ๆ แสดงในตารางท 11 ตารางท 11 สภาพการวเคราะหทเหมาะสม (Optimum condition) ส าหรบการวเคราะหธาตตาง ๆ

Element Line kV mA Filter Collimator Crystal Order Angle Detector LL UL

Al

Ca

Fe

K

Mg

Mn

Na

P

S

Si

Ti

Zn

KA

KA

KA

KA

KA

KA

KA

KA

KA

KA

KA

KA

40

40

40

30

40

40

40

40

40

40

40

60

60

60

60

30

60

60

60

60

60

60

60

40

Out

Out

Out

Out

Out

Out

Out

Out

Out

Out

In

Out

Coarse

Fine

Fine

Fine

Fine

Fine

Coarse

Coarse

Coarse

Coarse

Coarse

Fine

PE

LiF200

LiF200

LiF200

PX1

LiF200

PX1

GE

GE

PE

LiF200

LiF200

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

114.775

113.270

57.640

136.850

23.280

63.095

28.155

140.740

110.460

108.935

85.990

41.880

FL

FL

FL

FL

FL

FL

FL

FL

FL

FL

FL

FS

30

30

20

30

20

12

26

34

34

30

10

24

80

72

74

75

80

70

80

74

74

80

70

68

หมายเหต : FL = Flow counter, FS = Flow counter + Scintillation counter, LL = Lower level, UL = Upper level

40

วธด าเนนการ

ขนตอนการด าเนนการ ประกอบดวย

1. รวบรวมขอมลดน ประกอบดวยขอมลกลมชดดน และชดดนทจดตงในประเทศไทย วตถตนก าเนดดน และขอมลอน ๆ ทเกยวของ

2. รวบรวมขอมลผลวเคราะหดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทวเคราะหโดยเครอง X-ray fluorescence spectrometer ในชวงสบปยอนหลง (2544-2553) ขอมลทรวบรวมไดสวนใหญเปนขอมลชดดน จ านวน 143 ชดดน จากจ านวนหนาตดดน (Soil profile) ทงสน 503 หนาตดดน ของจ านวนตวอยางทงหมด 2,238 ตวอยาง

3. จดหมวดหมโดยน าหนาตดดนของชดดน (Soil series) เดยวกนไวดวยกน พรอมบนทกขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต คาบางคาทผลวเคราะหอยสงหรอต าเกนไปจากคาสวนใหญในแตละชดดนถกตดออกไป เพอลดความคลาดเคลอนในเชงสถต ดงนนจ านวนขอมลทงหมดของคาวเคราะหแตละคาจงมความแตกตางกนอยบาง เนองจากจดเกบตวอยางในชดดนเดยวกนมแหลงทมาของสถานทเกบตวอยางแตกตางกน

4. ขอมลทรวบรวมไดสวนใหญเปนการเกบตวอยางดนตามวธการส ารวจดน ซงจะเกบตวอยางดนตามระดบความลกของแตละชนดน (Soil horizon) ท าใหขอมลทไดมความแตกตางกนในแตละระดบความลกของชนดนตามลกษณะทปรากฏในแตละหนาตดดน ดงนนจงจ าเปนทจะตองปรบคาวเคราะหดนของทกหนาตดดนใหอยทระดบความลกเดยวกน ในทนก าหนดระดบความลก 2 ระดบ คอ ดนบน (Topsoil) 0-50 เซนตเมตร และดนลาง (Subsoil) 50-100 เซนตเมตร ซงจะใชเปนระดบความลกทจะกลาวถงตลอดการศกษาน การปรบคาดงกลาวใชการค านวณโดยวธการถวงน าหนก (Weighted average) ดวยโปรแกรม Spline Tool V2.0

5. เมอปรบคาวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาตของทกหนาตดดนใหอยทระดบความลกเดยวกนเรยบรอยแลว ท าการจดกลมชดดนโดยน าชดดนทงหมดทรวบรวมได จดใหอยใน 62 กลมชดดนทกรมพฒนาทดนจดหมวดหมกลมชดดนไว โดยยดตามหนงสอมหศจรรยพนธดน (2548) ของส านกส ารวจดนและวางแผนการใชทดน กรมพฒนาทดน เปนเกณฑ และจากจ านวน 62 กลมชดดนน สามารถแบงตามลกษณะสภาพแวดลอมทพบไดอก 3 กลมใหญ คอ

(1) กลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง (ตารางท 12)

(2) กลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหง (ตารางท 13)

(3) กลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชน (ตารางท 14)

41

6. วเคราะหขอมลทางสถต (Statistical analysis)

วเคราะหองคประกอบ (Factor analysis) และ วเคราะหองคประกอบหลก (principal component analysis) ของปรมาณธาตองคประกอบรวมของดน ดวยโปรแกรม Statistica Program (Version 8.0) (StatSoft Inc., 2007) ท าการ standardized ขอมลเพอหลกเลยงผลของหนวยทไมตองการ (Davis, 1986)

7. จดท ารายงานเอกสารวชาการ

42

ตารางท 12 กลมชดดนในเขตพนทลมหรอพนทน าขง Suborder Great group Series Parent material 62 Group

Fibrist Haplofibrists Narathiwat (Nw) Organic soil materials 58

Aquerts Epiaquerts Ban Mi (Bm) Montmorillonitic clay and marl 1

Buriram (Br) Basalt derived 1

Endoaquerts Chong Khae (Ck) Riverine alluvium 1

Khok Krathium (Kk) Alluvium 1

Wattana (Wa) Alluvium 1

Aquults Plinthaquults Klaeng (Kl) Alluvium 6

Visai (Vi) Alluvium 17

Yan Ta Khao (Yk) Old alluvium 25

Kandiaquults Roi Et (Re) Washed deposit from sandstone 17

Paleaquults Bang Nara (Ba) Old alluvium 6

Chaing Rai (Cr) Alluvium 6

Phatthalung (Ptl) Alluvium 6

Nakhon Phanom (Nn)

Alluvium 6

Hin Kong (Hk) Alluvium 16

Si Thep (Sri) Alluvium 16

Renu (Rn) Sandstone 17

Sungai Padi (Pi) Old alluvium 17

Phen (Pn) Alluvium 25

Epiaquults On (on) Old alluvium 25

Aquolls Endoaquolls Bang Phae (Bph) Riverine over brackish water deposit

3

Bang Len (Bl) Riverine over brackish water deposit

3

Aqualfs Natraqualfs Kula Ronghai (Ki) Old alluvium 20

Udon (Ud) Washed deposit 20

Endoaqualfs Hang Dong (Hd) Alluvium 5

Phan (Ph) Alluvium 5

La Ngu (Lgu) Relatively old alluvium 5

Manorom (Mn) Alluvium 7

Doeam Bang (Db) Alluvium 7

Tha Tum (Tt) Alluvium 7

Nakhon Pathom (Np)

Alluvium 7

Mae Sai (Ms) Alluvium 15

43

ตารางท 12 กลมชดดนในเขตพนทลมหรอพนทน าขง (ตอ) Suborder Great group Series Parent material 62 Group Aqualfs Endoaqualfs Lampang (Lp) Old alluvium 16

Chonburi (Cb) Alluvium over marine deposit

18 Khao Yoi (Ky) Alluvium 18 San Sai (Sai) Alluvium 22

Ustalfs* Haplustalfs Wichainburi (Wb) Alluvium 19 Petchaburi (Pb) Alluvium 21 Ubon (Ub) Alluvium 24

Udalfs* Paleudalfs Phak Kat (Pat) Alluvium 7 Aquepts Endoaquepts Ayutthaya (Ay) Riverine over

brackish water deposit

2 Bang Nampriao (Bp)

Brackish water deposit

2 Mahaphot (Ma) Brackish water

deposit 2

Tha Khwang (Tq) Brackish water deposit

2 Bang Khen (Bn) Riverine over


2 Chacheongsao (Cc)


3 Samut Prakan (Sm)

Marine deposit 3 Bangkok (Bk) Marine and


3 Ratchaburi (Rb) Recent alluvium 4 Tha Rua (Tr) Alluuvium 4 Chum Seang (Cs) Riverine alluvium 4 Phimai (Pm) Alluvium 4 Cha-am (Ca) Brackish and

marine deposit 9

Munoh (Mu) Marine clay sediment

10 Ongkharak (Ok) Brackish water

deposit 10

Rangsit (Rs) Brackish water deposit

11 Sena (Se) Brackish water

deposit 11

Tanyaburi (Tan) Brackish water deposit

11 Don Mueang (Dm)


11 Tropaquepts Samut

Songkhram (Sso) Brackish water deposit

8 Aquents Hydraquent Tha Chin (Tc) Marine

sediments 12

Sulfaquents Bang Prakong (Bpg)

Recent marine sediments

13 Thakua Thung (Tkt)

Recent marine sediments

13 ทมา : กต และคณะ, 2547; วฒชาต และคณะ, 2547; สถระ และคณะ, 2547, อนรทธ และคณะ, 2547 หมายเหต : * มการปรบเปลยนสภาพพนทเพอใชประโยชนในการท านา

44

ตารางท 13 กลมชดดนในพนทดอนเขตดนแหง Suborder Great group Series Parent material 62 Group

Ustoxs Kandiustoxs Chok Chai (Ck) Basalt 29

Chaing Klong (Cg) Andesite 29

Pak Chong (Pc) Limestone 29

Loei (Lo) Granite 31 Chaing Khan (Ch) Shale 46

Usterts Haplusterts Lop Buri (Lp) Limestone and marls 28

Chai Badan (Cd) Volcanic 28

Samo Thod (Sat) Volcanic 28 Wang Chomphu (Wc) Volcanic 28

Ustults Paleustults Ban Chong (Bg) Volcanic 29

Sung Neon (Sn) Shale and limestone 29

Hang Chat (Hc) Granite derived 35 Mab Bon (Mb) Granite derived 35

Satuk (Suk) Old alluvium 35

Yasothon (Yt) Sandstone derived 35

Phon Phisai (Pp) Shale deposit 49 San Pa Thong (Sp) Old alluvium 40

Kabin Buri (Kb) Shale 46

Mae Rim (Mr) Alluvium 48 Kandiustults Mae Taeng (Mt) Old alluvium 29

Nong Mot (Nm) Granite 29

Don Rai (Dr) Alluvium 35

Dan Sai (Ds) Sandstone derived 35

Korat (Kt) Sandstone derived 35 Warin (Wn) Old alluvium 35

Chum Phung (Cpg) Old alluvium 40 Haplustults Na Khu (Nu) Sandstone 37

Tha Yang (Ty) Quartzite and sandstone 48 Sakon (Sk) Siltstone and/or shale 49

Lat Ya (Ly) Quartzite and sandstone 56

Phon Ngam (Png) Residuum from sandstone 56

Phu Sana (Ps) Granite derived 56 Humults Palehumults Doi Pui (Dp) Gneiss 30

45

ตารางท 13 กลมชดดนในเขตพนทดอนทเปนดนแหง (ตอ) Suborder Great group Series Parent material 62 Group

Ustolls Haplustolls Takhli (Tk) Alluvium (limestone and marl)

52

Lam Narai (Ln) Volcanic 54

Ustalfs Haplustalfs Kamphaeng Sean (Ks) Alluvium 33

Kamphaeng Phet (Kp) Alluvium 33

Pran Buri (Pr) Alluvium 36

Hup Krapong (Hg) Alluvium 40

Khambong (Kg) Sandstone 41

Nam Phong (Ng) Sandstone 44

Li (Li) Shale 47

Muak Lek (Ml) Shale 47

Chatturat (Ct) Calcareous siltstone 55

Wang Saphung (Ws) Shale and phyllite 55

Paleustalfs Wang Hai (Wi) Shale and phyllite 31

Phayao (Pao) Old alluvium 48

Ustalfs Rhodustalfs Sikhiu (Si) Sandstone 36

Surin (Su) Basalt 46

Ustepts Dystrustepts Don Chedi (Dc) Alluvium 38

ทมา : กต และคณะ, 2547; วฒชาต และคณะ, 2547; สถระ และคณะ, 2547, อนรทธ และคณะ, 2547;

46

ตารางท 14 กลมชดดนในพนทดอนเขตดนชน Suborder Great group Series Parent material 62 Group Udoxs Kandiudoxs Ao Luk (Ak) Limestone 26

Hapludoxs Tha Mai (Ti) Basalt 27 Udults Plinthudults Na Tham (Ntm) Alluvium 34

Pak Kom (Pkm) Alluvium 34 Khao Khat (Kkt) Shale 45

Kandiudults Hoi Pong (Hp) Granite 26 Krabi (Kb) Shale 26 Khok Koi (Koi) Granite 26 Lum Bhula (Ll) Alluvium 26 Pathiu (Ptu) Old alluvium 26 Phu Ket (Pk) Granite 26 Phang-nga (Pga) Granite 26 Thai Mueang (Tim) Granite 26 Nong Bon (Nb) Basalt 27 Chlong (Chl) Granite 34 Fang Daeng (Fd) Sandstone 34 Khlong Thom (Km) Sandstone 34 Khlong Nok Krathung (Knk)

Granite 34 Tha sae (Te) Sandstone 34 Koh Hong (Kh) Sandstone 39 Na Tawi (Nat) Sandstone 39 Sadao (Sd) Old alluvium 39 Nong Khla (Nok) Old alluvium 45 Yala (Ya) Old alluvium 45

Paleudults Chumporn (Cp) Old alluvium 45 Hat Yai (Hy) Old alluvium 45 Sawi (Sw) Old alluvium 50 Padang Besar (Pad) Old alluvium 53

Hapludults Phato (Pto) Sandstone 50 Humults Kandihumults Khlong Chak (Kc) Shale 45

Palehumults Pak Chan (Pac) Shale 26 Hapluhumults Khlong Teang (Klt) Shale 51

Psamments Quartzipsamment

Sattahip (Sh) Granite 43

ทมา : กต และคณะ, 2547; วฒชาต และคณะ, 2547; สถระ และคณะ, 2547; อนรทธ และคณะ, 2547

47

ผลการศกษา

ท าการศกษาปรมาณธาตองคประกอบรวมในดน ทงหมด 12 ธาต ประกอบดวยธาตซลคอน (Si) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) ไทเทเนยม (Ti) โซเดยม (Na) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) แคลเซยม (Ca) ฟอสฟอรส (P) แมงกานส (Mn) และสงกะส (Zn) ในชดดนทจดตงในประเทศไทยจ านวน 143 ชดดน ครอบคลม 53 กลมชดดน จากจ านวนกลมชดดนทงหมด 62 กลม (ยกเวนกลมชดดนท 14, 23, 32, 42, 57 และกลมชดดนท 59-62) โดยแบงเปนกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง 24 กลมชดดน จ านวน 63 ชดดน กลมชดดนในพนทดอนเขตดนแหง 20 กลมชดดนจ านวน 47ชดดน และกลมชดดนในพนทดอนเขตดนชน 9 กลมชดดน จ านวน 33 ชดดน ผลการศกษาพบวาปรมาณธาตองคประกอบรวมในดนของประเทศไทย สวนใหญองคประกอบของธาตรวมจะขนอยกบ 3 ธาตหลก คอ ซลคอน อะลมนม และเหลก ซงเปนองคประกอบหลกทอยในกลมแรอะลมโนซลเกตในดน สวนปรมาณธาตอน ๆ จะขนอยกบลกษณะของดนแตละชนดเปนส าคญ ในกลมดนเปรยวจดปรมาณก ามะถน และอะลมนมมคาสงในดนลาง กลมดนเคม ปรมาณโซเดยม แมกนเซยม สงกวาดนอนๆ ในกลมดนทพบชนมารล หรอหนปน ปรมาณแคลเซยมจะเพมขนอยางเดนชดในดนลาง และกลมดนอนทรยปรมาณซลคอนจะต ามาก ปรมาณก ามะถนจะมคาสงในดนลางซงเปนตวชบงถงศกยภาพของดนทจะกลายเปนดนเปรยวจด ซงลกษณะทพบของธาตแตละธาตในแตละกลมชดดนสวนใหญจะมความสมพนธกบลกษณะของเนอดน และวตถตนก าเนดดน

การวเคราะหองคประกอบ (factor analysis) และการวเคราะหองคประกอบหลก (principal component analysis) ในภาพรวมจากจ านวนตวอยางดนทงหมด 1,004 ตวอยาง (ภาพท 7) เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมเปนขอมลในการจดกลมดน ตวแปร (variable) คอปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาตทกลาวมาขางตน สมบตทางกายภาพของดน ไดแก เนอดน ประกอบดวยอนภาคขนาดทราย (Sand) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) และอนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) วตถตนก าเนดดน และกลมชดดน หนวยวเคราะห (Cases) คอ จ านวนตวอยางดน พบวา เนอดนเปนสมบตทใชในการจดกลมชดดน โดยขอมลมความผนแปร (variation) รอยละ 56.47 ขอมลของตวแปรแบงออกเปน 3 กลม คอ กลมท 1อนภาคขนาดทราย (sand) จะมความสมพนธกบซลคอน (Si) แคลเซยม (Ca) วตถตนก าเนดดน และกลมชดดน กลมท 2 อนภาคขนาดทรายแปง (silt) จดอยในกลมเดยวกบ โพแทสเซยม (K) ก ามะถน (S) แมกนเซยม (Mg) และโซเดยม (Na) กลมท 3 อนภาคขนาดดนเหนยว (clay) จะมความสมพนธกบอะลมนม (Al) เหลก (Fe) ไทเทเนยม (Ti) แมงกานส (Mn) ฟอสฟอรส (P) และสงกะส (Zn)

ทงนผลการศกษาปรมาณธาตองคประกอบรวมในดน รวมทงการวเคราะหองคประกอบ (factor analysis) และการวเคราะหองคประกอบหลก (principal component analysis) จะไดอธบายอยางละเอยดตามลกษณะเดนประจ ากลมชดดนในล าดบตอไป

48

ภาพท 7 ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) วตถตนก าเนดดน และกลมชดดน (ข) หนวยวเคราะห (Cases) จ านวนตวอยางทงสน 1,004 ตวอยาง

(ก)

(ข)

กลมท 1

กลมท 2

กลมท 3

Soil Group Parent Materials

Sand

Silt

Clay Si

Al

Fe Ti

Na Mg K

Ca

S

P Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 36.93%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 1

9.54%

Soil Group Parent Materials

Sand

Silt

Clay Si

Al

Fe Ti

Na Mg K

Ca

S

P Mn

Zn

-14 -12 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8

Factor 1: 36.93%

-14-12-10-8-6-4-202468

1012

Facto

r 2: 1

9.54%

กลมท 1 กลมท 2

กลมท 3

49

ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ศกษาดวยวธ X-ray fluorescence spectrophotometry (XRF) ประกอบดวยธาต 12 ธาต ไดแก ซลคอน (Si) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) ไทเทเนยม (Ti) โซเดยม (Na) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) แคลเซยม (Ca) ก ามะถน (S) ฟอสฟอรส (P) แมงกานส (Mn)และสงกะส (Zn) สมบตทางกายภาพ ประกอบดวย ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) วตถตนก าเนด และกลมชดดน หนวยวเคราะห (Cases) คอ ตวอยางดน จ านวนทงสน 1,004 ตวอยาง

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมเปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 56.47 ของความผนแปร (Variation) ของขอมล ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 7 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสามกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 7ก

กลมท 1 อนภาคขนาดทราย (Sand) ซลคอน (Si) แคลเซยม (Ca) วตถตนก าเนดดน และกลมชดดน จากขอมลทใชในการวเคราะหจะเหนไดวา อนภาคขนาดทราย มแรควอรต (SiO2) เปนองคประกอบหลกท าใหอนภาคขนาดทราย และซลคอน มความสมพนธกนอยางชดเจน (Weaver, 1975; Melegy and Agami, 2004) นอกจากนซลคอน และแคลเซยมมความสมพนธกบวตถตนก าเนดดน โดยเฉพาะอยางชนดนลางทไดรบอทธพลของหนปน และหนมารล (Ponge et al., 2014) ทงนเนอดนเปนสมบตทใชในการจดกลมดน ท าใหกลมชดดนถกรวมไวในกลมท 1

กลมท 2 อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) โพแทสเซยม (K) ก ามะถน (S) แมกนเซยม (Mg) และ โซเดยม (Na) ทงนอนภาคขนาดทรายแปงและโพแทสเซยมมความสมพนธกนเนองจากมกพบแรอลคาไลดเฟลดสปาร เชน โพแทสเซยมเฟลดสปาร (Orthoclase หรอ Microcline; KAlSi3O8) โซเดยมเฟลดสปาร (Albite; NaAl Si3O8) ในอนภาคขนาดทรายแปง (Maclean and Brydon, 1963; Melo et al., 2000; Britzke et al., 2012)

กลมท 3 อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) ไทเทเนยม (Ti) แมงกานส (Mn) ฟอสฟอรส (P) และ สงกะส (Zn) โดยอะลมนมเปนธาตทเปนองคประกอบหลกของแรดนเหนยว (อยในอนภาคขนาดดนเหนยวเปนสวนใหญ) (Beaven and Dumbleton, 1966; WHO, 2005) โดยทวไป อะลมนม ไทเทเนยม แมงกานส และสงกะส เปนธาตทเหลอในดน เนองจากธาตเหลานสามารถคงอยในหนาตดดนถงแมดนจะมพฒนาการ หรอการกรอนสง (Fontes and Weed, 1996; Marques et al., 2004; Wisawapipat et al., 2012)

50

อะลมนม และเหลกออกไซดในดนสามารถดดยดฟอสฟอรสไวไดสง (Fink et al., 2016) ธาตดงกลาวจดอยในกลมเดยวกน

1. กลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง

1.1 กลมดนเหนยว

ประกอบดวยกลมชดดนท 1, 3, 4, 5, 6 และ 7

กลมชดดนท 1 กลมดนเหนยวสด า ทมรอยแตกระแหงกวางและลกในหนาแลง พบในพนทราบลมต า ใชปลกขาว ดนบนมสด า ดนลางมสเทา มจดประสเหลอง สน าตาลหรอสแดง การระบายน าของดนเลวถงคอนขางเลว ความอดมสมบรณของดนปานกลาง ปฏกรยาดนเปนกรดจดมากถงเปนกลาง (pH 5.0-7.0) ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนบานหม (Bm) ชดดนบรรมย (Br) ชดดนชองแค (Ck) ชดดนโคกกระเทยม (Kk) และชดดนวฒนา (Wa) ปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 1 แสดงในตารางท 15

ซลคอน มคาอยในพสย 236-305 กรมตอกโลกรม เฉลย 277 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนบานหมมคาเฉลยสงสด และชดดนบรรมยมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 75-107 กรมตอกโลกรม เฉลย 91 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนบรรมยและชดดนวฒนา โดยชดดนโคกกระเทยมมคาเฉลยสงสด และชดดนบานหมมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 37- 82กรมตอกโลกรม เฉลย 53 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณเหลกในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนวฒนามคาเฉลยสงสด และชดดนบานหมมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 5.7- 13.6 กรมตอกโลกรม เฉลย 8.5 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณไทเทเนยมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนบานหมและชดดนวฒนา โดยในชดดนบรรมยมคาเฉลยสงสด และชดดนบานหมมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 0.2-2.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.9 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนโคกกระเทยมมคาเฉลยสงสด และชดดนบรรมยมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 0.6-6.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.5 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนชองแคและชดดนโคกกระเทยมมคาเฉลยสงสด และชดดนบรรมยมคาเฉลยต าสด

51

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 0.4-7.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.2 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมในแตละชดดนมคาไมแตกตางกนในดนบนและดนลาง โดยชดดนโคกกระเทยมมคาเฉลยสงสด และชดดนบรรมยมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 3.6-22.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 9.7 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมมคาเพมขนในดนลางอยางเดนชดในชดดนบานหมและชดดนบรรมย สวนชดดนชองแค และชดดนวฒนาในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนบรรมยมคาเฉลยสงสด และชดดนชองแคมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสย 26-304 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 120 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนโคกกระเทยมมคาเฉลยสงสด และชดดนบรรมยมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 78-385 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 172 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนวฒนามคาเฉลยสงสด และชดดนบรรมยมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 1,197 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 534 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนบานหม โดยชดดนวฒนามคาเฉลยสงสด ชดดนบรรมยและชดดนชองแคมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 28-104 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 52 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสในแตละชดดนมคาไมแตกตางกนในดนบนและดนลาง โดยชดดนโคกกระเทยมมคาเฉลยสงสด และชดดนบรรมยมคาเฉลยต าสด

52

ตารางท 15 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 1

Series Depth Si Al Fe Ti Na Mg K Ca S P Mn Zn (cm) g kg-1 mg kg-1

Bm

(n=16)

Br

(n=5)

Ck

(n=4)

Kk

(n=12)

Wa

(n=43)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

305

294

247

236

293

285

295

293

261

277

75

78

85

84

94

97

104

107

96

75

36

37

60

57

46

46

45

42

82

74

5.7

5.8

13.6

11.7

6.2

6.0

6.2

6.2

11.5

11.8

0.4

0.6

0.2

0.4

0.4

0.4

2.1

2.5

1.1

1.4

2.1

2.2

0.7

0.6

4.9

6.2

5.2

5.9

3.3

3.9

0.5

0.5

0.4

0.4

1.6

1.6

7.3

7.4

0.9

1.0

10.9

12.9

10.7

22.7

4.5

3.6

7.4

8.3

8.0

7.5

190

103

34

26

153

70

304

194

91

39

240

111

122

78

154

90

209

138

385

189

410

581

nd

nd

nd

nd

1133

883

1197

1137

30

30

30

28

39

39

98

104

61

62

Min

Max

Mean

236

305

277

75

107

91

37

82

53

5.7

13.6

8.5

0.2

2.5

0.9

0.6

6.2

3.5

0.4

7.4

2.2

3.6

22.7

9.7

26

304

120

78

385

172

nd

1197

534

28

104

52

หมายเหต : 0-50 cm = ดนบน, 50-100 cm = ดนลาง, n = จ านวนตวอยาง, nd = non detect

กลมชดดนท 3 กลมดนเหนยวลกมากทเกดจากตะกอนน ากรอย อาจพบชนดนเลนทไมมศกยภาพกอใหเกดเปนดนกรดก ามะถนภายในความลก 150 เซนตเมตรจากผวดน ปฏกรยาดนเปนกลางถงเปนดาง การระบายน าเลว บางพนทพบเปลอกหอยอยในดนชนลาง ความอดมสมบรณปานกลางถงสง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนบางกอก (Bk) ชดดนบางเลน (Bl) ชดดนบางแพ (Bph) ชดดนฉะเชงเทรา (Cc) และชดดนสมทรปราการ (Sm) ปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 3 แสดงในตารางท 16

ซลคอน มคาอยในพสย 274-337 กรมตอกโลกรม เฉลย 298 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนเพมขนในดนลางในชดดนบางแพและสมทรปราการ สวนชดดนฉะเชงเทราและชดดนบางกอกในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนสมทรปราการ มคาเฉลยสงสด และชดดนบางกอกมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 76-107 กรมตอกโลกรม เฉลย 93 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณอะลมนมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนฉะเชงเท รามคาเฉลยสงสด และชดดนสมทรปราการมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 31-53 กรมตอกโลกรม เฉลย 43 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลางในชดดนบางแพ ชดดนฉะเชงเทรา และชดดนบางเลน สวนชดดนสมทรปราการและ

53

ชดดนบางกอกปรมาณเหลกในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนบางกอกมคาเฉลยสงสด และชดดนสมทรปราการมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 3.5-5.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.8 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณไทเทเนยมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนบางเลนมคาเฉลยสงสด และชดดนสมทรปราการมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 2.1-7.6 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.3 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนสมทรปราการ โดยชดดนบางกอกมคาเฉลยสงสด และชดดนฉะเชงเทรามคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 6.5-17.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 9.2 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนบางกอกมคาเฉลยสงสด และชดดนบางเลนมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 15.1-19.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 17.7 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนบางกอก โดยชดดนสมทรปราการมคาเฉลยสงสด และชดดนฉะเชงเทรามคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 1.6-14.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 7.0 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนบางกอกและชดดนบางเลน โดยชดดนบางแพมคาเฉลยสงสด และชดดนสมทรปราการมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสย 498-7,177 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 3,293 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลางในชดดนบางแพ ชดดนฉะเชงเทรา และชดดนบางเลน สวนชดดนสมทรปราการและชดดนบางกอก ปรมาณก ามะถนเพมขนอยางเดนชดในดนลาง โดยชดดนบางแพมคาเฉลยสงสด และชดดนฉะเชงเทรามคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 127-452 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 261 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนบางแพและชดดนบางกอก โดยชดดนบางกอกมคาเฉลยสงสด และชดดนสมทรปราการมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 157-1,956 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 707 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมงกานสเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนสมทรปราการ โดยชดดนบางกอกมคาเฉลยสงสด และชดดนฉะเชงเทรามคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 44-79 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 67 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนฉะเชงเทราและชดดนสมทรปราการ โดยชดดนบางแพมคาเฉลยสงสด และชดดนสมทรปราการมคาเฉลยต าสด

54



Bph

(n=15)

Cc

(n=5)

Sm

(n=9)

Bk

(n=5)

Bl

(n=20)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

287

300

293

290

333

337

279

274

295

295

93

87

107

106

76

76

93

90

100

99

43

45

37

51

35

31

53

45

45

50

4.9

4.6

5.2

5.0

3.7

3.5

4.7

4.6

5.7

5.7

3.0

3.2

2.2

2.7

2.7

2.6

3.6

7.6

2.1

3.7

8.4

9.7

6.9

8.6

6.8

8.5

12.7

17.2

6.5

7.1

18.8

19.6

15.1

16.2

19.5

19.9

18.1

17.1

16.1

16.8

14.9

12.0

2.8

2.3

1.7

1.6

6.5

9.0

9.5

10.2

7177

6292

590

498

506

3268

1194

6013

3735

3660

367

393

187

127

175

128

395

452

209

181

528

901

157

244

500

488

1329

1956

319

647

79

77

63

75

44

49

75

73

70

67

Min

Max

Mean

274

337

298

76

107

93

31

53

43

3.5

5.7

4.8

2.1

7.6

3.4

6.5

17.2

9.2

15.1

19.9

17.7

1.6

14.9

7.0

498

7177

3293

127

452

261

157

1956

707

44

79

67

หมายเหต : 0-50 cm = ดนบน, 50-100 cm = ดนลาง, n = จ านวนตวอยาง

กลมชดดนท 4 กลมดนเหนยวลกมากทเกดจากตะกอนล าน าทมอายนอย ปฏกรยาดนเปนกลางถงเปนดาง การระบายน าคอนขางเลว ความอดมสมบรณปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนพมาย (Pm) ชมแสง (Cs) ราชบร (Rb) และทาเรอ (Tr) แสดงในตารางท 17

ซลคอน มคาอยในพสย 281-326 กรมตอกโลกรม เฉลย 303 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนพมายมคาเฉลยสงสด และชดดนราชบรมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 81-129 กรมตอกโลกรม เฉลย 102 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนราชบรมคาเฉลยสงสด และชดดนทาเรอมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 24-50 กรมตอกโลกรม เฉลย 37 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณเหลกในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนทาเรอ โดยชดดนชมแสงมคาเฉลยสงสด และชดดนราชบรมคาเฉลยต าสด

55

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 5.6-6.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 6.0 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนชมแสง โดยชดดนชมแสงมคาเฉลยสงสด ชดดน พมายและชดดนทาเรอมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 1.6-4.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.2 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนพมาย โดยชดดนพมายมคาเฉลยส งสด และชดดนชมแสงมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 2.3-7.6 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.6 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนพมายและชดดนราชบร สวนชดดนชมแสงและชดดนทาเรอมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนทาเรอมคาเฉลยสงสด และชดดนชมแสงมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 3.6-11.8 กรมตอกโลกรม เฉลย 6.4 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนพมายและชดดนราชบร สวนชดดนชมแสงและชดดนทาเรอมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนราชบรมคาเฉลยสงสด และชดดนชมแสงมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 2.7-28.6 กรมตอกโลกรม เฉลย 9.8 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนราชบร และชดดนทาเรอ สวนชดดนพมายและชดดนชมแสง มคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนทาเรอมคาเฉลยสงสด และชดดนชมแสงมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสย 36-390 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 211 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนทาเรอ โดยชดดนราชบรมคาเฉลยสงสด และชดดนชมแสงมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 50-278 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 164 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนทาเรอมคาเฉลยสงสด และชดดนพมายมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 104-1,490 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 522 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนทาเรอมคาเฉลยสงสด และชดดนราชบรมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 33-80 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 58 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนพมายและชดดนราชบร สวนชดดนชมแสงและชดดนทาเรอมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนทาเรอมคาเฉลยสงสด และชดดนพมายมคาเฉลยต าสด

56



Pm

(n=109)

Cs

(n=10)

Rb

(n=4)

Tr

(n=10)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

323

317

326

281

292

292

295

295

91

99

94

129

113

119

81

87

30

28

50

42

28

24

45

46

5.6

6.0

6.4

6.2

5.9

6.3

5.8

5.8

4.2

4.1

1.6

2.3

2.7

3.5

2.8

4.2

3.4

3.2

2.3

2.5

5.3

5.2

7.2

7.6

4.6

4.1

3.6

4.5

11.8

8.6

6.9

7.6

3.6

3.9

2.7

3.3

5.9

5.3

28.6

24.6

210

101

94

36

390

370

207

283

138

50

161

73

278

121

261

226

285

188

419

218

213

104

1490

1255

37

33

61

69

61

47

78

80

Min

Max

Mean

281

326

303

81

129

102

24

50

37

5.6

6.4

6.0

1.6

4.2

3.2

2.3

7.6

4.6

3.6

11.8

6.4

2.7

28.6

9.8

36

390

211

50

278

164

104

1490

522

33

80

58


กลมชดดนท 5 กลมดนเหนยวลกมาก ทเกดจากตะกอนล าน า ปฏกรยาดนเปนกลางหรอเปนดาง การระบายน าเลว ความอดมสมบรณต าถงปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนหางดง (Hd) ชดดนละง (Lgu) และชดดนพาน (Ph) แสดงในตารางท 18

ซลคอน มคาอยในพสย 321-407 กรมตอกโลกรม เฉลย 365 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนหางดง โดยชดดนพานมคาเฉลยสงสด และชดดนหางดงมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 46-89 กรมตอกโลกรม เฉลย 72 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนหางดง โดยชดดนหางดงมคาเฉลยสงสด และชดดนพานมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 15-41 กรมตอกโลกรม เฉลย 29 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนหางดง โดยชดดนหางดงมคาเฉลยสงสด และชดดนพานมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 4.2-6.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.2 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนหางดง สวนชดดนละงมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนละงมคาเฉลยสงสด และชดดนพานมคาเฉลยต าสด

57

โซเดยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 1.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.6 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนหางดงมคาเฉลยสงสด และชดดนละงมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 1.2-5.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.8 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนหางดง โดยชดดนหางดงมคาเฉลยสงสด และชดดนพานมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 7.0-18.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 13.6 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโพแทสเซยมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนพาน โดยชดดนหางดงมคาเฉลยสงสด และชดดนพานมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 1.1-6.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.7 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแคลเซยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนหางดง โดยชดดนหางดงมคาเฉลยสงสด และชดดนพานมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 171 มลลกรมตอกโลกรม เฉล ย 62 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนพานมคาเฉลยสงสด และชดดนหางดงมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 100-223 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 147 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนมคาสงกวาดนลางในทกชดดน โดยชดดนละงมคาเฉลยสงสด และชดดนพานมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 74-1,055 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 442 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมงกานสเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนหางดง โดยชดดนหางดงมคาเฉลยสงสด และชดดนพานมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 38-83 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 53 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนหางดง สวนชดดนพานมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนหางดงมคาเฉลยสงสด และชดพานมคาเฉลยต าสด

58



Hd

(n=8)

Lgu

(n=5)

Ph

(n=14)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

321

345

373

356

407

385

89

86

68

83

46

61

41

35

25

32

15

26

5.0

4.2

6.2

6.7

4.5

4.5

1.5

0.9

0.5

nd

0.4

0.4

5.5

4.2

1.9

2.1

1.2

1.8

18.0

16.2

17.5

14.3

7.0

8.8

6.4

3.7

1.5

1.6

1.1

1.6

23

nd

52

nd

171

127

207

104

223

100

142

108

1055

369

294

534

74

325

83

54

50

50

38

40

Min

Max

Mean

321

407

365

46

89

72

15

41

29

4.2

6.7

5.2

-

1.5

0.6

1.2

5.5

2.8

7.0

18.0

13.6

1.1

6.4

2.7

-

171

62

100

223

147

74

1055

442

38

83

53


กลมชดดนท 6 กลมดนเหนยวลกมากทเกดจากตะกอนล าน า ปฏกรยาดนเปนกรดจดมากถงเปนกรดจด การระบายน าเลวถงคอนขางเลว ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนบางนารา (Ba) ชดดนเชยงราย (Cr) ชดดนนครพนม (Nn) ชดดนแกลง (Kl) และชดดนพทลง (Ptl) แสดงในตารางท 19

ซลคอน มคาอยในพสย 282-399 กรมตอกโลกรม เฉลย 346 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนแกลงมคาเฉลยสงสด และชดดนบางนารามคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 49-147 กรมตอกโลกรม เฉลย 83 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนบางนารามคาเฉลยสงสด และชดดนแกลงมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 18-86 กรมตอกโลกรม เฉลย 38 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนนครพนมมคาเฉลยสงสด และชดดนแกลงมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 4.3-8.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.8 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนนครพนม โดยชดดนพทลงมคาเฉลยสงสด และชดดนแกลงมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 2.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.6 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนนครพนม โดยชดดนเชยงรายมคาเฉลยสงสด ชดดนบานารา และชดดนนครพนมมคาเฉลยต าสด

59

แมกนเซยม มคาอยในพสย 1.5-13.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.5 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนเชยงราย โดยชดดนนครพนมมคาเฉลยสงสด และชดดนแกลงมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 5.5-27.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 14.4 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนบางนาราและชดดนเชยงราย สวนชดดนนครพนม ชดดนแกลง และชดดนพทลงมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนบางนารามคาเฉลยสงสด และชดดนแกลงมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 2.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.9 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนเชยงรายมคาเฉลยสงสด และชดดนนครพนมมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 97 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 42 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนแกลง โดยชดดนบางนารามคาเฉลยสงสด และชดดนนครพนมมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 32-319 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 168 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนนครพนม โดยชดดนบางนารามคาเฉลยสงสด และชดดนแกลงมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 23-976 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 467 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนบางนารา ชดดนนครพนม และชดดนแกลง สวนชดดนเชยงรายและชดดนพทลงมคาเพมขนอยางเดนชดในดนลาง โดยชดดนพทลงมคาเฉลยสงสด และชดดนแกลงมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 24-101 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 51 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนแกลง โดยชดดนบางนารามคาเฉลยสงสด และชดแกลงมคาเฉลยต าสด

60



Ba

(n=4)

Cr

(n=17)

Nn

(n=4)

Kl

(n=27)

Ptl

(n=7)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

319

282

384

365

353

292

399

358

377

335

112

147

56

84

66

87

49

83

60

91

37

48

23

40

34

86

18

26

26

43

6.5

6.8

4.8

5.7

5.1

4.7

4.3

4.7

7.7

8.0

0.1

nd

2.4

1.3

nd

0.1

0.6

0.6

0.6

0.2

3.3

4.3

3.1

2.0

9.8

13.0

1.5

2.4

2.3

3.7

27.0

23.8

10.1

9.6

16.5

20.8

5.5

8.5

10.6

12.0

1.9

1.5

2.1

1.5

0.2

nd

0.3

0.1

0.6

0.4

96

52

24

nd

5

nd

40

97

65

45

319

227

148

106

146

303

127

32

136

134

472

302

404

940

461

285

49

23

758

976

73

101

41

49

30

49

40

24

44

58

Min

Max

Mean

282

399

346

49

147

83

18

86

38

4.3

8.0

5.8

-

2.4

0.6

1.5

13.0

4.5

5.5

27.0

14.4

-

2.1

0.9

-

97

42

32

319

168

23

976

467

24

101

51


กลมชดดนท 7 กลมดนเหนยวลกมากทเกดจากตะกอนล าน า ปฏกรยาดนเปนกลางถงเปนดาง การระบายน าคอนขางเลว ความอดมสมบรณปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนเดมบาง (Db) ชดดนผกกาด (Pat) ชดดนทาตม (Tt) ชดดนมโนรมย (Mn) และชดดนนครปฐม (Np) แสดงในตารางท 20

ซลคอน มคาอยในพสย 330-418 กรมตอกโลกรม เฉลย 377 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนผกกาด โดยชดดนเดมบางมคาเฉลยสงสด และชดดนนครปฐมมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 36-112 กรมตอกโลกรม เฉลย 66 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนผกกาด โดยชดดนมโนรมยมคาเฉลยสงสด และชดดนเดมบางมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 11-37 กรมตอกโลกรม เฉลย 23 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนผกกาด โดยชดดนนครปฐมมคาเฉลยสงสด และชดดนเดมบางมคาเฉลยต าสด

61

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 2.5-5.6 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.3 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณไทเทเนยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนผกกาดและชดดนทาตม สวนชดดนเดมบางและชดดนมโนรมยมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนผกกาดมคาเฉลยสงสด และชดดนเดมบางมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 1.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.3 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมมคานอยมาก ปรมาณโซเดยมเพมขนในดนลางในชดดนทาตม สวนในชดดนนครปฐมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนทาตมมคาเฉลยสงสด ชดดนเดมบาง ชดดนผกกาดและชดดนมโนรมยมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 0.4-5.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.5 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนผกกาด โดยชดดนนครปฐมมคาเฉลยสงสด และชดดนเดมบางมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 2.6-23.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 11.6 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนผกกาด ชดดนนครปฐม และชดดนทาตม สวนชดดนเดมบาง และชดดนมโนรมยมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนนครปฐมมคาเฉลยสงสด และชดดนทาตมมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.4-3.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.3 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนทาตม โดยชดดนนครปฐมมคาเฉลยสงสด และชดดนทาตมมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 192 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 60 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลางในชดดนทาตมและชดดนมโนรมย สวนชดดนผกกาดและชดดนนครปฐมมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนผกกาดมคาเฉลยสงสด และชดดนเดมบางมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 38-575 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 224 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนมโนรมย โดยชดดนนครปฐมมคาเฉลยสงสด และชดดนเดมบางมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 93-737 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 367 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนเดมบาง โดยชดดนนครปฐมมคาเฉลยสงสด และชดดนมโนรมยมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 21-77 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 45 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนผกกาด โดยชดดนผกกาดมคาเฉลยสงสด และชดดนทาตมมคาเฉลยต าสด

62



Db

(n=7)

Pat

(n=5)

Tt

(n=31)

Mn

(n=5)

Np

(n=8)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

418

393

349

374

396

384

408

330

365

356

36

59

91

70

50

61

45

112

62

71

11

19

32

26

15

18

13

37

30

33

2.5

3.0

5.6

4.4

5.3

4.5

4.1

5.4

4.1

4.1

nd

nd

nd

nd

0.7

1.1

nd

nd

0.8

0.5

0.4

1.2

3.8

2.4

1.5

2.4

0.9

2.2

4.9

5.0

5.2

5.5

15.2

13.5

2.6

1.0

11.1

13.3

23.7

22.4

1.4

1.4

1.2

0.8

0.5

0.9

1.3

0.4

3.5

1.8

nd

nd

148

192

31

4

92

nd

55

80

74

52

375

262

94

38

153

161

575

459

230

548

380

372

368

386

178

93

737

474

21

30

77

66

23

27

34

41

64

64

Min

Max

Mean

330

418

377

36

112

66

11

37

23

2.5

5.6

4.3

-

1.1

0.3

0.4

5.0

2.5

2.6

23.7

11.6

0.4

3.5

1.3

-

192

60

38

575

224

93

737

367

21

77

45


63

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe

Ti Na

Mg

K

Ca

S

P

Mn Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 41.81%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 1

4.77%

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe

Ti Na

Mg

K

Ca

S

P

Mn Zn

ภาพท 8 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนเหนยว จ านวนตวอยางทงสน 156 ตวอยาง

Group 1 Group 3 Group 4 Group 5 Group 6 Group 7

-12 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10

Factor 1: 41.81%

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

Facto

r 2: 1

4.77%

กลมท 1

กลมท 2

(ข)

(ก)

64

ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ศกษาดวยวธ X-ray fluorescence spectrophotometry (XRF) ประกอบดวยธาต 12 ธาต ไดแก ซลคอน (Si) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) ไทเทเนยม (Ti) โซเดยม (Na) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) แคลเซยม (Ca) ก ามะถน (S) ฟอสฟอรส (P) แมงกานส (Mn) และสงกะส (Zn) สมบตทางกายภาพ ประกอบดวย ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) หนวยวเคราะห (Cases) คอ ตวอยางดน จ านวนทงสน 156 ตวอยาง ประกอบดวย

กลมชดดนท 1 (Group 1) ดนเหนยวสด าลกมาก มรอยแตกระแหงกวางและลก ไดแก ชดดนบานหม (Bm) ชดดนบรรมย (Br) ชดดนชองแค (Ck) ชดดนโคกกระเทยม (Kk) และ ชดดนวฒนา (Wa)

กลมชดดนท 3 (Group 3) ดนเหนยวลกมากทเกดจากตะกอนน ากรอย อาจพบชนดนเลนของตะกอนน าทะเล ไดแก ชดดนบางแพ (Bph) ชดดนฉะเชงเทรา (Cc) ชดดนสมทรปราการ (Sm) ชดดนบางกอก (Bk) และชดดนบางเลน (Bl)

กลมชดดนท 4 (Group 4) ดนเหนยวลกมากทเกดจากตะกอนล าน าทมอายนอย ปฏกรยาดนเปนกลางถงเปนดาง ไดแก ชดดนพมาย (Pm ) ชดดนชมแสง (Cs) ชดดนราชบร (Rb) และ ชดดนทาเรอ (Tr)

กลมชดดนท 5 (Group 5) ดนเหนยวลกมากทเกดจากตะกอนล าน า การระบายน าเลว ปฏกรยาดนเปนกลางหรอเปนดาง ไดแก ชดดนหางดง (Hd) ชดดนละง (Lgu) และ ชดดนพาน (Ph)

กลมชดดนท 6 (Group 6) ดนเหนยวลกมากทเกดจากตะกอนล าน า ปฏกรยาดนเปนกรดจดมากถงเปนกรดจด ไดแก ชดดนบางนารา (Ba) ชดดนเชยงราย (Cr) ชดดนนครพนม (Nn) ชดดนแกลง (Kl) และชดดนพทลง (Ptl)

กลมชดดนท 7 (Group 7) ดนเหนยวลกมากทเกดจากตะกอนล าน า ระบายน าคอนขาง เลว ปฏกรยาดนเปนกลางถงเปนดาง ไดแก ชดดนเดมบาง (Db) ชดดนผกกาด (Pat) ชดดนทาตม (Tt) ชดดนมโนรมย (Mn) และ ชดดนนครปฐม (Np)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมเปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 56.58 ของความผนแปร (Variation) ของขอมล ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 8 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสองกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 8ก

65

กลมท 1 ประกอบดวย อนภาคขนาดทราย (Sand) ซลคอน (Si) มความสมพนธกนอยางชดเจน เนองจากอนภาคขนาดทราย มแรควอรต (SiO2) เปนองคประกอบหลกท าใหอนภาคขนาดทราย และซลคอน จดอยในกลมเดยวกน

กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt)

อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K)

โซเดยม (Na) ฟอสฟอรส (P) ก ามะถน (S) ไทเทเนยม (Ti) และ สงกะส (Zn)

ความเขมขนของปรมาณธาตองคประกอบรวมในดน และตะกอนเกดจากอทธพลของชนหน

พน วตถตนก าเนด แรในดน (Tack et al., 1997; Temmerman et al., 2003, Diez et al., 2007;

Roca et al., 2008) อนภาคขนาดดนเหนยว (มอะลมนมเปนองคประกอบหลก) โดยองคประกอบ

รวมของอะลมนมสวนใหญของดนในกลมนอยในแรดนเหนยว (อนภาคขนาดดนเหนยว) ซงธาตโดย

สวนใหญมกมความสมพนธกบแรดนเหนยวอยางใกลชด (Saedeleer et al., 2010)

เนองจากกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขงของกลมดนเหนยวมแรดนเหนยวทมกจกรรม

สงเปนองคประกอบหลก (Motomura et al., 1981) ซงแรดงกลาวมสมบตในการดดยดธาต เชน

โซเดยม แคลเซยม แมกนเซยม ฟอสฟอรส และโลหะหนก ไดด นอกจากนดนในกลมนเปนดนทมพล

วต เนองจากไดรบอทธพลจากน าใตดน ท าให เหลก แมงกานส สงกะส และก ามะถน อยในต าแหนง

ตรงกลางของกลมท 2 ซงจะแปรผนตามการขนลงของน าใตดน และน าทะเล (Sinsakul, 2000)

แรดนเหนยว และแรรองทมเหลกสง (Fe-rich accessory minerals) เชน เหลกออกซ หรอ

เหลกไฮดรอกไซด (Fe-oxi/hydroxides) และแรฟลโลซลเกต (phylosilicates) มมากในอนภาค

ขนาดดนเหนยว (< 2 µm) (Schulze, 1988)

ในขณะท อนภาคขนาดทรายแปง และโพแทสเซยม มความสมพนธกนนนเนองจากแร

โพแทสเซยมเฟลดสปาร (KAl Si3O8) ในอนภาคขนาดทรายแปง ซงดนในกลมนมกไมขาดโพแทสเซยม

(Darunsontaya et al., 2012) ดนในกลมดนนเปนดนทสามารถใชในการเพาะปลกพชไดเปนอยางด

เนองจากเปนดนทมความอดมสมบรณสง

66

1.2 กลมดนทมการยกรอง

ประกอบดวยกลมชดดนท 8

กลมชดดนท 8 กลมชดดนทมการยกรองเพอใชปลกพชไรหรอไมผล ลกษณะและสมบตดนไมแนนอน ขนอยกบสภาพพนททมการยกรอง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนสมทรสงคราม (Sso) แสดงในตารางท 21

ซลคอน ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 271 และ 258 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 264 กรมตอกโลกรม

อะลมนม ปรมาณอะลมนมในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 73 และ 65 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 69 กรมตอกโลกรม

เหลก ปรมาณเหลกในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 38 และ 36 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 37 กรมตอกโลกรม

ไทเทเนยม ปรมาณไทเทเนยมในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 3.3 และ 3.0 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 3.2 กรมตอกโลกรม

โซเดยม ปรมาณโซเดยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 9.9 กรมตอกโลกรม ดนลางมคาเทากบ 33.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 21.5 กรมตอกโลกรม

แมกนเซยม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 18.5 กรมตอกโลกรม ดนลางมคาเทากบ 22.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 20.3 กรมตอกโลกรม

โพแทสเซยม ปรมาณโพแทสเซยมในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 21.6 และ 18.6 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 20.1 กรมตอกโลกรม

แคลเซยม ปรมาณแคลเซยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 4.2 กรมตอกโลกรม ดนลางมคาเทากบ 9.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 6.6 กรมตอกโลกรม

ก ามะถน ปรมาณก ามะถนเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 1 ,060 มลลกรมตอกโลกรม ดนลางมคาเทากบ 1,840 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 1,450 กรมตอกโลกรม ตารางท 21 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 8


Sso

(n=4)

0-50

50-100

270

258

73

65

38

35

3.3

3.0

9.9

33.0

18.5

22.1

21.6

18.6

4.2

9.1

1060

1840

-

-

-

-

-

-

Mean 264 69 37 3.2 21.5 20.3 20.1 6.6 1450 - - -


67

1.3 กลมดนเปรยวจด

ประกอบดวยกลมชดดนท 2, 9, 10, 11 และ 14 ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมดนเปรยวจดนม 4 กลมชดดน ยงขาดขอมลในกลมชดดนท 14 ทประกอบดวยชดดนระแงะ (Ra) ชดดนตนไทร (Ts) และชดดนปตตาน (Pti)

กลมชดดนท 2 กลมดนทเปนดนเปรยวจดลก พบในพนทราบลมต า ใชปลกขาว ดนบนมสด าหรอสน าตาล ดนลางมสเทา มจดประสเหลอง สน าตาล สแดงและสเหลองฟางขาวของสาร จาโรไซต ปฏกรยาดนต ากวา 4.0 ในชวงความลก 100-150 เซนตเมตรจากผวดน อาจพบชนดนเลนของตะกอนน าทะเลทมศกยภาพกอใหเกดเปนดนเปรยวจดภายในความลก 200 เซนตเมตรจากผวดน การระบายน าเลว ความอดมสมบรณต าถงปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนอยธยา (Ay) ชดดนบางน าเปรยว (Bp) ชดดนมหาโพธ (Ma) ชดดนทาขวาง (Tq) และชดดนบางเขน (Bn) แสดงในตารางท 22

ซลคอน มคาอยในพสย 290-363 กรมตอกโลกรม เฉลย 320 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณซลคอนเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนมหาโพธ โดยชดดนทาขวางมคาเฉลยสงสด และชดดนบางเขนมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 73-111 กรมตอกโลกรม เฉลย 93 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณอะลมนมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนมหาโพธ โดยชดดนอยธยามคาเฉลยสงสด และชดดนทาขวางมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 26-54 กรมตอกโลกรม เฉลย 40 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกในดนบนสงกวาดนลางในชดดนบางน าเปรยว ชดดนทาขวางและชดดนบางเขน สวนชดดนอยธยาและชดดนมหาโพธปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนบางน าเปรยวมคาเฉลยสงสด ชดดนอยธยาและชดดนมหาโพธมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 4.7-5.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.3 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนอยธยาและชดดนบางน าเปรยว สวนชดดนมหาโพธ ชดดนทาขวางและชดดนบางเขนมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนอยธยามคาเฉลยสงสด และชดดนมหาโพธมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 1.7-3.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.4 กรมตอกโลกรม สวนใหญ ปรมาณโซเดยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนมหาโพธ โดยชดดนบางเขนมคาเฉลยสงสด และชดดนอยธยามคาเฉลยต าสด

68

แมกนเซยม มคาอยในพสย 3.9-8.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.3 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนทาขวาง โดยชดดนบางเขนมคาเฉลยสงสด และชดดนทาขวางมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 10.1-18.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 14.6 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนบางเขนมคาเฉลยสงสด และชดดนมหาโพธมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.6-4.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.0 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลางในทกชดดน โดยชดดนอยธยามคาเฉลยสงสด และชดดนทาขวางมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสย 952-2,599 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 1,579 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลางในชดดนมหาโพธและทาขวาง สวนชดดนอยธยา ชดดนบางน าเปรยว และชดดนบางเขนมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนทาขวางมคาเฉลยสงสด และชดดนมหาโพธมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 121-458 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 233 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนทาขวางมคาเฉลยสงสด และชดดนบางน าเปรยวมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 73-527 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 206 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนบางเขนมคาเฉลยส งสด และชดดนทาขวางมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 35-91 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 57 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนมหาโพธ โดยชดดนอยธยามคาเฉลยสงสด และชดดนทาขวางมคาเฉลยต าสด

69



Ay

(n=43)

Bp

(n=9)

Ma

(n=29)

Tq

(n=25)

Bn

(n=9)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

296

308

306

322

342

330

337

363

290

301

111

107

92

87

86

91

79

73

104

100

36

40

54

34

26

50

47

30

40

39

5.9

5.8

5.5

5.3

4.8

5.3

4.7

5.6

5.1

5.2

1.7

1.8

2.3

2.8

2.1

2.0

2.2

2.6

2.9

3.4

5.0

5.0

4.7

5.3

3.9

4.7

4.3

4.2

7.9

8.5

14.6

15.1

13.0

14.0

10.1

12.2

15.8

15.3

17.4

18.4

4.3

3.9

1.2

1.0

1.4

1.1

1.1

0.6

3.7

2.1

996

1534

1341

2599

1231

1002

2329

2259

952

1550

213

188

219

121

198

126

458

218

280

213

319

186

152

137

121

101

92

73

527

355

91

74

47

43

38

41

40

35

81

76

Min

Max

Mean

290

363

320

73

111

93

26

54

40

4.7

5.9

5.3

1.7

3.4

2.4

3.9

8.5

5.3

10.1

18.4

14.6

0.6

4.3

2.0

952

2599

1579

121

458

233

73

527

206

35

91

57


กลมชดดนท 9 กลมดนเหนยวลกมากทเกดจากตะกอนน าทะเล ทเปนดนเคมและเปรยวจด ดนบนสเทาเขมหรอสเทา พบจดประสเหลอง หรอสเหลองปนแดง ดนลางสเทาหรอสเทาปนเขยวมะกอก พบจดประสเหลองฟางขาวของสารจาโรไซตอยในระดบตนกวา 50 เซนตเมตร จากผวดนบน และยงพบเศษพชทก าลงเนาเปอยอยในดนชนลาง ดนบนปฏกรยาดนเปนกรดรนแรงมาก ดนลางปฏกรยาดนเปนกลางถงเปนดาง การระบายน าเลว ความอดมสมบรณต าถงปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนนมเพยงชดดนเดยว ไดแก ชดดนชะอ า (Ca) แสดงในตารางท 23

ซลคอน ปรมาณซลคอนทงดนบนและดนลาง มคาเทากบ 301 กรมตอกโลกรม เฉลย 301 กรมตอกโลกรม

อะลมนม ปรมาณอะลมนมในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 101 และ 103 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 102 กรมตอกโลกรม

เหลก ปรมาณเหลกในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 40 และ 38 กรมตอกโลกรม เฉลย 39 กรมตอกโลกรม

ไทเทเนยม ปรมาณไทเทเนยมทงดนบนและดนลาง มคาเทากบ 5.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.2 กรมตอกโลกรม

70

โซเดยม ปรมาณโซเดยมมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 2.2 กรมตอกโลกรม ดนลางมคาเทากบ 2.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.6 กรมตอกโลกรม

แมกนเซยม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 5.8 กรมตอกโลกรม ดนลางมคาเทากบ 6.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 6.0 กรมตอกโลกรม

โพแทสเซยม ปรมาณโพแทสเซยมมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเท ากบ 14.3 กรมตอกโลกรม ดนลางมคาเทากบ 14.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 14.6 กรมตอกโลกรม

แคลเซยม ปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 2.5 และ 2.0 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 2.2 กรมตอกโลกรม

ก ามะถน ปรมาณก ามะถนเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 1,093 มลลกรมตอกโลกรม ดนลางมคาเทากบ 1,562 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 1,328 กรมตอกโลกรม

ฟอสฟอรส ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 348 และ 342 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 345 มลลกรมตอกโลกรม

แมงกานส ปรมาณแมงกานสในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 135 และ 121 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 128 มลลกรมตอกโลกรม

สงกะส ปรมาณสงกะสในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 70 และ 63 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 67 มลลกรมตอกโลกรม ตารางท 23 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 9


Ca

(n=20)

0-50

50-100

301

301

101

103

40

39

5.2

5.2

2.2

2.9

5.8

6.3

14.3

14.9

2.5

2.0

1093

1562

348

342

135

121

70

63

Mean 301 102 39 5.2 2.6 6.0 14.6 2.2 1328 345 128 67


กลมชดดนท 10 กลมดนเปรยวจดตนทเกดจากตะกอนน าทะเล เนอดนเปนดนเหนยวตลอดหนาตดดน ดนบนมสด าหรอเทาเขมมาก ดนลางมสเทา มจดประสน าตาลปนเหลอง สแดงและพบจดประสเหลองฟางขาวของสารจาโรไซต ภายในความลก 100 เซนตเมตร จากผวดนบน ปฏกรยาดนเปนกรดรนแรงมาก การระบายน าเลว ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนมโนะ (Mu) และชดดนองครกษ (Ok) แสดงในตารางท 24

ซลคอน มคาอยในพสย 295-316 กรมตอกโลกรม เฉลย 306 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนมโนะมคาเฉลยสงสด และชดดนองครกษมคาเฉลยต าสด

71

อะลมนม มคาอยในพสย 87-107 กรมตอกโลกรม เฉลย 97 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนองครกษมคาเฉลยสงสด และชดดนมโนะมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 34-51 กรมตอกโลกรม เฉลย 42 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกในดนบนสงกวาดนลางในชดดนองครกษ สวนชดดนมโนะปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนองครกษมคาเฉลยสงสด และชดดนมโนะมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 4.8-6.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.5 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนองครกษมคาเฉลยสงสด และชดดนมโนะมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 2.0-3.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.6 กรมตอกโลกรม ปรมาณโซเดยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนมโนะมคาเฉลยสงสด และชดดนองครกษมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 4.2-4.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.5 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลางในชดดนองครกษ สวนชดดนมโนะมแนวโนมลดลงในดนลาง โดยชดดนองครกษมคาเฉลยสงสด และชดดนมโนะมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 14.4-15.8 กรมตอกโลกรม เฉลย 15.0 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลางในชดดนองครกษ สวนชดดนมโนะมแนวโนมลดลงในดนลาง โดยชดดนองครกษมคาเฉลยสงสด และชดดนมโนะมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.7-2.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.5 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมเพมขนในดนลางในชดดนมโนะ สวนชดดนองครกษมแนวโนมลดลงในดนลาง โดยชดดนมโนะมคาเฉลยสงสด และชดดนองครกษมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสย 1,923-4,889 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 3,569 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนเพมขนในดนลาง โดยชดดนองครกษมคาเฉลยสงสด และชดดนมโนะมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 111-380 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 243 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนองครกษ สวนชดดนมโนะมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนมโนะมคาเฉลยสงสด และชดดนองครกษมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 72-118 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 97 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนองครกษมคาเฉลยสงสด และชดดนมโนะมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 51-64 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 55 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนมโนะ โดยชดดนมโนะมคาเฉลยสงสด และชดดนองครกษมคาเฉลยต าสด

72



Mu

(n=25)

Ok

(n=40)

0-50

50-100

0-50

50-100

316

314

299

295

87

88

105

107

34

41

51

44

4.8

4.9

6.0

6.1

3.0

3.3

2.0

2.3

4.5

4.4

4.2

4.7

14.8

14.4

14.8

15.8

1.8

2.3

1.0

0.7

1923

2957

4509

4889

316

380

166

111

87

72

118

110

64

53

51

53

Min

Max

Mean

295

316

306

87

107

97

34

51

42

4.8

6.1

5.5

2.0

3.3

2.6

4.2

4.7

4.5

14.4

15.8

15.0

0.7

2.3

1.5

1923

4889

3569

111

380

243

72

118

97

51

64

55


กลมชดดนท 11 กลมดนเปรยวจดลกปานกลาง ทเกดจากการทบถมของตะกอนน าทะเล ดนบนมสด าหรอสเทาเขม ดนลางมสเทา พบจดประสน าตาล สเหลองและสแดงปะปนอยเปนจ านวนมากในดนลางตอนบน และพบจดประสเหลองฟางขาวของสารจาโรไซต ทระดบความลก 50 -100 เซนตเมตร ปฏกรยาดนเปนกรดจดมาก การระบายน าเลว ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนรงสต (Rs) ชดดนเสนา (Se) ชดดนธญบร (Tan) และชดดนดอนเมอง (Dm) แสดงในตารางท 25

ซลคอน มคาอยในพสย 299-367 กรมตอกโลกรม เฉลย 323 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนรงสต โดยชดดนดอนเมองมคาเฉลยสงสด และชดดนเสนามคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 62-114 กรมตอกโลกรม เฉลย 97 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณอะลมนมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนเสนา โดยชดดนเสนามคาเฉลยสงสด และชดดนดอนเมองมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 19-43 กรมตอกโลกรม เฉลย 33 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนรงสตมคาเฉลยสงสด และชดดนดอนเมองมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 3.7-5.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.3 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลางในชดดนรงสต สวนชดดนธญบรและชดดนดอนเมองในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนเสนามคาเฉลยสงสด และชดดนดอนเมองมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 1.7-3.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.5 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนดอนเมองมคาเฉลยสงสด และชดดนเสนามคาเฉลยต าสด

73

แมกนเซยม มคาอยในพสย 4.0-5.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.9 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนธญบรมคาเฉลยสงสด และชดดนดอนเมองมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 9.8-17.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 14.2 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนดอนเมอง โดยชดดนธญบรมคาเฉลยสงสด และชดดอนเมองมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.8-3.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.3 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนดอนเมอง โดยชดดนเสนามคาเฉลยสงสด และชดดนรงสตมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสย 1,006-2,583 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 1,568 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนเพมขนในดนลางในทกชดดน โดยชดดนร งสตมคาเฉลยสงสด และชดดนดอนเมองมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 103-343 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 215 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนเสนามคาเฉลยสงสด และชดดนดอนเมองมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 102-162 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 133 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนรงสตมคาเฉลยสงสด และชดดนธญบรมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 26-82 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 51 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนรงสตและชดดนเสนา สวนชดดนธญบรและชดดนดอนเมองมแนวโนมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนเสนาปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนเสนามคาเฉลยสงสด และชดดนดอนเมองมคาเฉลยต าสด

74



Rs

(n=39)

Se

(n=34)

Tan

(n=30)

Dm

(n=25)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

303

304

301

299

325

318

367

364

111

106

113

114

100

98

68

62

35

42

32

40

30

43

19

21

5.6

5.9

5.9

5.9

5.7

5.5

4.2

3.7

1.8

2.2

1.7

1.8

2.8

3.0

3.2

3.2

5.0

5.5

4.7

4.8

5.4

5.9

4.0

4.4

13.1

15.3

14.8

16.1

16.1

17.9

10.2

9.8

1.0

0.8

3.9

3.5

2.1

1.8

2.1

2.8

1514

2583

1011

1968

1006

2067

1105

1292

242

103

343

217

254

235

170

155

162

150

155

102

124

118

131

125

57

54

82

57

52

54

26

27

Min

Max

Mean

299

367

323

62

114

97

19

43

33

3.7

5.9

5.3

1.7

3.2

2.5

4.0

5.9

4.9

9.8

17.9

14.2

0.8

3.9

2.3

1006

2583

1568

103

343

215

102

162

133

26

82

51


75

Sand Silt

Clay

Si

Al Fe Ti

Na Mg

K Ca S

P

Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 29.49%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 1

5.86%

Sand Silt

Clay

Si

Al Fe Ti

Na Mg

K Ca S

P

Mn

Zn

Group2 Group9 Group10 Group11-12 -8 -4 0 4 8 12

Factor 1: 29.49%

-8

-4

0

4

8

Facto

r 2: 1

5.86%

ภาพท 9 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนเปรยวจด จ านวนตวอยางทงสน 120 ตวอยาง

(ก)


กลมท 3

กลมท 4

(ข)

ชดดนมโนะ

76


กลมชดดนท 2 (Group 2) ดนเหนยวลกมาก ปฏกรยาดนเปนกรดจดมาก หรอ ดนเปรยวจดลก ไดแก ชดดนอยธยา (Ay) ชดดนบางน าเปรยว (Bp) ชดดนมหาโพธ (Ma) ชดดนทาขวาง (Tq) และชดดนบางเขน (Bn)

กลมชดดนท 9 (Group 9) ดนเหนยวลกมากทเกดจากตะกอนน าทะเลทเปนดนเคมและเปรยวจด ไดแก ชดดนชะอ า (Ca)

กลมชดดนท 10 (Group 10) ดนเปรยวจดตนทเกดจากตะกอนน าทะเล ไดแก ชดดนมโนะ (Mu) และชดดนองครกษ (Ok)

กลมชดดนท 11 (Group 11) ดนเปรยวจดลกปานกลางทเกดจากตะกอนน าทะเล ไดแก ชดดนรงสต (Rs) ชดดนเสนา (Se) ชดดนธญบร (Tan) และชดดนดอนเมอง (Dm)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมเปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 45.35 ของความผนแปร (Variation) ของขอมล จากภาพท 9 แสดงใหเหนวาชดดนตาง ๆ ในกลมชดดนนมความสม าเสมอกนในแงของปรมาณรวมของธาตเนองจากพฤตกรรมของตวอยางดนนนมคาความผนแปรต ากวารอยละ 50 ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 9 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 9ก

กลมท 1 ประกอบดวย โซเดยม (Na) และซลคอน (Si)

กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อะลมนม (Al) แมงกานส (Mn) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) ไทเทเนยม (Ti) และ สงกะส (Zn)

กลมท 3 ประกอบดวย เหลก (Fe) ฟอสฟอรส (P) และก ามะถน (S)

กลมท 4 ประกอบดวย อนภาคขนาดทราย (Sand) และ อนภาคขนาดทรายแปง (Silt)

จากการจดกลมของเครอสหายจะเหนไดวากลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนเปรยวจดเปนดนทไดรบอทธพลจากน าทะเลสง สงเกตไดจากปรมาณอะลมนมทงหมด สวนใหญไมไดอยในอนภาคขนาดดนเหนยว และปรมาณซลคอนทงหมด โดยสวนใหญไมไดอยในอนภาคขนาด

77

ทราย (Sand) แตปจจยทควบคมพฤตกรรมของดนในกลมนคอ อทธพลของน าทะเล (Fitzpatrick, 2003) สงเกตไดจากคาของฟอสฟอรส และก ามะถน ทแสดงในต าแหนงตรงกลางของภาพท 9ก การทเหลกมความสมพนธอยในกลมเดยวกบก ามะถนนน เนองจากดนเปรยวจดมแรไพไรต (FeS2) ภายในหนาตดดน (Muhrizal et al., 2006) ทงนเมอดนถกระบายน าออกท าใหแรไพไรตเกดการออกซไดส ท าใหอะลมนม เหลก และกรดซลฟรกถกปลดปลอยออกมาสสารละลายดนได (Shamshuddin et al., 2004) ทงนดนเปรยวจดพนทชายฝงทะเลมโซเดยม ก ามะถน และ ซลคอนสงกวาดนเปรยวจดนอกชายฝงทะเล (Tanabhatsakorn et al., 2014)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 9ข พบวากลมชดดนท 10 ดนเปรยวจดตนทเกดจากตะกอนน าทะเล (เฉพาะชดดนมโนะ (Mu)) แยกออกมาจากชดดนอน เนองจากชดดนมโนะเปนดนทมเนอหยาบกวาชดดนอน อนภาคขนาดทราย และอนภาคขนาดทรายแปง มปรมาณมากท าใหชดดนมโนะแยกตวออกจากชดดนอน เนองจากชดดนมโนะเกดจากตะกอนน าทะเลในพนทพร หรอทลมระหวางสนทรายชายทะเล (สายหยด, 2553)

1.4 กลมดนเลนชายทะเล

ประกอบดวยกลมชดดนท 12 และ 13

กลมชดดนท 12 กลมดนเคมชายทะเลและไมมศกยภาพกอใหเกดเปนดนกรดก ามะถน ลกษณะดนเปนดนเหนยว ดนบนมสเทาเขมหรอสน าตาลเขมปนเทา ดนลางสเทาเขมปนเขยว พบจดประสน าตาลเขมปนเหลองในดนบน บางพนทพบเปลอกหอยทะเลในดนลาง ปกตจะพบชนดนเลนทไมอยตวภายในความลก 50 เซนตเมตร จากผวดน ปฏกรยาดนเปนกลางถงดางจด การระบายน าเลว ความอดมสมบรณอยในระดบปานกลางถงสง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนนมเพยงชดดนเดยวไดแก ชดดนทาจน (Tc) แสดงในตารางท 26



เหลก ปรมาณเหลกทงดนบนและดนลาง มคาเทากบ 44 กรมตอกโลกรม เฉลย 44 กรมตอกโลกรม

ไทเทเนยม ปรมาณไทเทเนยมในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 4.8 และ 4.7 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 4.7 กรมตอกโลกรม

โซเดยม ปรมาณโซเดยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 4.5 กรมตอกโลกรม ดนลางมคาเทากบ 5.6 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.0 กรมตอกโลกรม

78

แมกนเซยม ปรมาณแมกนเซยมในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 12.1 และ 10.4 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 11.3 กรมตอกโลกรม


แคลเซยม ปรมาณแคลเซยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 2.0 กรมตอกโลกรม ดนลางมคาเทากบ 3.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.5 กรมตอกโลกรม

ก ามะถน ปรมาณก ามะถนเพมขนในดนลางอยางเดนชด โดยดนบนมคาเทากบ 918 มลลกรมตอกโลกรม ดนลางมคาเทากบ 11,999 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 6,458 กรมตอกโลกรม

ฟอสฟอรส ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 720 และ 461 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 590 มลลกรมตอกโลกรม

แมงกานส ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 1277 และ 619 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 948 มลลกรมตอกโลกรม

สงกะส ปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 98 และ 84 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 91 มลลกรมตอกโลกรม ตารางท 26 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 12


Tc

(n=4)

0-50

50-100

290

287

93

86

44

44

4.8

4.7

4.5

5.6

12.1

10.4

21.5

20.6

2.0

3.1

918

11999

720

461

1277

619

98

84

Mean 288 89 44 4.7 5.0 11.3 21.1 2.5 6458 590 948 91


กลมชดดนท 13 กลมดนเคมชายทะเล ทมศกยภาพกอใหเกดเปนดนกรดก ามะถน เนอดนเปนดนรวนถงดนเหนยว มปรมาณเกลอและก ามะถนเปนองคประกอบอยสง ในสภาพทดนเปยกปฏกรยาดนเปนกลางถงเปนดาง แตถาดนอยในสภาพแหงปฏกรยาดนเปนกรดรนแรงมาก การระบายน าเลว ความอดมสมบรณปานกลางถงสง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมในดนทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนตะกวทง (Tkt) และชดดนบางปะกง (Bpg) แสดงในตารางท 27

ซลคอน มคาอยในพสย 271-287 กรมตอกโลกรม เฉลย 275 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลางในชดดนตะกวทง สวนชดดนบางปะกงมคาไมแตกตางกน โดยชดดนตะกวทงมคาเฉลยสงสด และชดดนบางปะกงมคาเฉลยต าสด

79

อะลมนม มคาอยในพสย 85-93 กรมตอกโลกรม เฉลย 89 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมในดนบนและดนลางมคาไมแตกตางกนในแตละชดดน โดยชดดนบางปะกงมคาเฉลยสงสด และชดดนตะกวทงมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 37-42 กรมตอกโลกรม เฉลย 40 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนบางปะกงมคาเฉลยสงสด และชดดนตะกงทงมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 4.0-4.6 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.4 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนบางปะกงมคาเฉลยสงสด และชดดนตะกวทงมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 9.2-15.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 12.6 กรมตอกโลกรม ปรมาณโซเดยมดนบนสงกวาดนลางในชดดนตะกวทง สวนชดดนบางปะกงมแนวโนมเพมขนในดนลาง ปรมาณโซเดยมจดอยในระดบทสงเมอเปรยบเทยบกบกลมชดดนอนๆ โดยชดดนบางปะกงมคาเฉลยสงสด และชดดนตะกวทงมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 10.0-10.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 10.5 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนบางปะกงมคาเฉลยสงสด และชดดนตะกวทงมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 17.1-19.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 18.4 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมมแนวโนมลดลงในดนลาง โดยชดดนตะกวทงมคาเฉลยสงสดและชดดนบางปะกงมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 1.6-2.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.8 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนบางปะกงมคาเฉลยสงสด และชดดนตะกวทงมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสย 6,761-22,545 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 13,199 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนเพมขนในดนลางอยางเดนชด โดยชดดนตะกวทงมคาเฉลยสงสด และชดดนบางปะกงมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 319-594 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 465 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนบางปะกงมคาเฉลยสงสด และชดดนตะกวทงมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 457-870 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 624 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนตะกวทงมคาเฉลยสงสด และชดดนบางปะกงมคาเฉลยต าสด

80

สงกะส มคาอยในพสย 73-78 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 76 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนตะกวทง สวนชดดนบางปะกงมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนบางปะกงมคาเฉลยสงสด และชดดนตะกวทงมคาเฉลยต าสด ตารางท 27 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 13

Series Depth Si Al Fe Ti Na Mg K Ca S P Mn Zn Cm g kg-1 mg kg-1

Tkt

(n=53)

Bpg

(n=49)

0-50

50-100

0-50

50-100

287

272

271

272

85

86

93

92

42

37

42

39

4.5

4.0

4.6

4.4

10.7

9.2

15.1

15.5

10.0

10.7

10.6

10.6

19.7

19.5

17.5

17.1

1.7

1.6

2.2

1.9

7885

22545

6761

15605

573

319

594

375

870

504

665

457

75

73

77

78

Min

Max

Mean

271

287

275

85

93

89

37

42

40

4.0

4.6

4.4

9.2

15.5

12.6

10.0

10.7

10.5

17.1

19.7

18.4

1.6

2.2

1.8

6761

22545

13199

319

594

465

457

870

624

73

78

76


81

Sand Silt

Clay

Si

Al

Fe

Ti Na

Mg

K

Ca

S

P Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 33.19%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 2

1.09%

Sand Silt

Clay

Si

Al

Fe

Ti Na

Mg

K

Ca

S

P Mn

Zn

Group12 Group13

-8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8

Factor 1: 33.19%

-8

-6

-4

-2

0

2

4

Facto

r 2: 2

1.09%

ภาพท 10 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนเลนชายทะเล จ านวนตวอยางทงสน 32 ตวอยาง


กลมท 3

ชนดนบนชดดนทาจน

ชนดนลางชดดนทาจน

(ก)

(ข)

82

ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ศกษาดวย

วธ X-ray fluorescence spectrophotometry (XRF) ประกอบดวยธาต 12 ธาต ไดแก ซลคอน

(Si) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) ไทเทเนยม (Ti) โซเดยม (Na) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K)

แคลเซยม (Ca) ก ามะถน (S) ฟอสฟอรส (P) แมงกานส (Mn) และสงกะส (Zn) สมบตทางกายภาพ

ประกอบดวย ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) หนวย

วเคราะห (Cases) คอ ตวอยางดน จ านวนทงสน 32 ตวอยาง ประกอบดวย

กลมชดดนท 12 (Group 12) ดนเลนเคมชายทะเลและไมมศกยภาพกอใหเกดเปนดนกรดก ามะถน ไดแก ชดดนทาจน (Tc)

กลมชดดนท 13 (Group 13) ดนเลนเคมชายทะเลทมศกยภาพกอใหเกดเปนดนกรดก ามะถน ไดแก ชดดนตะกวทง (Tkt) และ ชดดนบางปะกง (Bpg)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม เปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 54.28 ของความผนแปร (Variation) ของขอมล จากภาพท 10 ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 10 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสามกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 10ก

กลมท 1 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) โซเดยม (Na) แคลเซยม (Ca) และก ามะถน (S)

กลมท 2 ประกอบดวย ซลคอน (Si) อะลมนม (Al) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) ฟอสฟอรส (P) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) ไทเทเนยม (Ti) และ สงกะส (Zn)

กลมท 3 ประกอบดวย อนภาคขนาดทราย (Sand) และ อนภาคขนาดทรายแปง (Silt)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท ข ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนเลนชายทะเล จะเหนวาอนภาคขนาดดนเหนยว โซเดยม แคลเซยม และก ามะถน ซงเหมอนกบดนชายทะเลทวโลกทไดรบอทธพลของน าใตดนทมเกลอสง และอทธพลของน าทะเลโดยตรง (Vengosh et al. 1999, 2005; Fakir et al. 2002; Capaccioni et al. 2005; Chen and Jiao, 2007)

ส าหรบชดดนทาจน (Tc) ทเปนดนเลนเคมชายทะเล และไมมศกยภาพกอใหเกดเปนดนกรดก ามะถน มคาก ามะถนต ากวาชดดนอนท าใหชดดนทาจนแยกออกมาจากชดดนอน ทงนชนดนลางของชดดนทาจนมคาก ามะถนสงกวาชนดนบนท าใหต าแหนงของชนดนลางของชดดนทาจนอยใกลกบก ามะถน

83

1.5 กลมดนทรายแปง


กลมชดดนท 15 กลมดนทรายแปงลกมากทเกดจากตะกอนล าน า ดนบนสน าตาลปนเทา สวนดนลางสเทาปนชมพ พบจดประสเหลองหรอน าตาลปนเหลองตลอดหนาตดดน ในดนชนลางพบเหลกและแมงกานสจบตวกนเปนกอน ปฏกรยาดนเปนกลางถงเปนดางเลกนอย การระบายน าคอนขางเลว ความอดมสมบรณต าถงปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนนไดแก ชดดนแมสาย (Ms) แสดงในตารางท 28

ซลคอน ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 306 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 284 กรมตอกโลกรม เฉลย 295 กรมตอกโลกรม

อะลมนม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 94 กรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 113 กรมตอกโลกรม เฉลย 104 กรมตอกโลกรม

เหลก ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 54 กรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 59 กรมตอกโลกรม เฉลย 57 กรมตอกโลกรม


โซเดยม ปรมาณโซเดยมมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 1.5 กรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 1.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.6 กรมตอกโลกรม

แมกนเซยม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 6.5 กรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 7.6 กรมตอกโลกรม เฉลย 7.0 กรมตอกโลกรม

โพแทสเซยม ปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 20.5 กรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 22.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 21.5 กรมตอกโลกรม

แคลเซยม ปรมาณแคลเซยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 3.5 กรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 4.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.7 กรมตอกโลกรม

ก ามะถน ปรมาณก ามะถนเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 81 มลลกรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 112 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 96 มลลกรมตอกโลกรม

ฟอสฟอรส ปรมาณฟอสฟอรสเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 653 มลลกรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 732 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 693 มลลกรมตอกโลกรม

แมงกานส ปรมาณแมงกานสเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 805 มลลกรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 1,168 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 988 มลลกรมตอกโลกรม

84

สงกะส ปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 89 มลลกรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 109 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 99 มลลกรมตอกโลกรม ตารางท 28 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 15


Ms

(n=8)

0-50

50-100

306

284

94

113

54

59

7.1

7.1

1.5

1.7

6.5

7.6

20.5

22.5

3.5

4.0

81

112

653

732

808

1168

89

109

Mean 295 104 57 7.1 1.6 7.0 21.5 3.7 96 693 988 99


กลมชดดนท 16 กลมดนทรายแปงลกมากทเกดจากตะกอนล าน า ดนบนมสน าตาลปนเทาหรอน าตาลออน พบจดประสน าตาลแกและสน าตาลปนเหลอง ดนลางสเทาปนชมพหรอสน าตาลออนปนเทา พบจดประสน าตาลแก สเหลองและสแดง ปฏกรยาดนเปนกรดจดมาก การระบายน าเลว ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทร วบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนหนกอง (Hk) ชดดนศรเทพ (Sri) และชดดนล าปาง (Lp) แสดงในตารางท 29

ซลคอน มคาอยในพสย 321-438 กรมตอกโลกรม เฉลย 386 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดหนกองมคาเฉลยสงสด และชดดนล าปางมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 21-123 กรมตอกโลกรม เฉลย 63 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนล าปางมคาเฉลยสงสด และชดดนหนกองมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 8-33 กรมตอกโลกรม เฉลย 19 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนล าปางมคาเฉลยสงสด และชดดนหนกองมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 2.3-6.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.1 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนล าปาง โดยชดดนล าปางมคาเฉลยสงสด และชดดนหนกองมคาเฉลยต าสด

โซเดยม ปรมาณโซเดยมทงดนบนและดนลางมคานอยมากจนไมสามารถวดได

แมกนเซยม มคาอยในพสย 0.4-1.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.1 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนศรเทพมคาเฉลยสงสด และชดดนหนกองมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 4.6-23.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 13.6 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนล าปางมคาเฉลยสงสด และชดดนหนกองมคาเฉลยต าสด

85

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.3-2.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.1 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนล าปาง โดยชดดนศรเทพมคาเฉลยสงสด และชดดนล าปางมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 128 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 37 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนหนกองมคาเฉลยสงสด และชดดนล าปางมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 223 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 120 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนล าปางมคาเฉลยสงสด และชดดนหนกองมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 85-1,154 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 436 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนศรเทพมคาเฉลยสงสด และชดดนหนกองมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 26-64 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 44 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง โดยชดดนศรเทพมคาเฉลยสงสด และชดดนหนกองมคาเฉลยต าสด ตารางท 29 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 16


Hk

(n=5)

Sri

(n=6)

Lp

(n=6)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

438

409

405

367

377

321

21

46

45

80

62

123

8

17

13

21

23

33

2.3

2.7

3.7

4.3

6.1

5.7

nd

nd

nd

nd

nd

nd

0.5

0.7

1.3

1.7

0.9

1.6

5.3

4.6

14.8

14.7

23.7

18.8

0.8

1.0

1.3

2.3

0.6

0.3

128

48

48

nd

nd

nd

92

nd

153

100

223

153

85

93

449

1154

798

178

26

34

39

64

41

61

Min

Max

Mean

321

438

386

21

123

63

8

33

19

2.3

6.1

4.1

-

-

-

0.4

1.7

1.1

4.6

23.7

13.6

0.3

2.3

1.1

-

128

37

-

223

120

85

1154

436

26

64

44


86

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe Ti

Na Mg

K

Ca

S

P

Mn Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 65.96%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 1

3.41%

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe Ti

Na Mg

K

Ca

S

P

Mn Zn

ภาพท 11 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนทรายแปง จ านวนตวอยางทงสน 12 ตวอยาง

Lp_top

Lp_sub

Ms1_topMs1_sub

Ms2_top

Ms2_sub

Ms3_topMs3_sub

Hk_top

Hk_sub

Sri_top

Sri_sub

-8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8

Factor 1: 65.96%

-4

-2

0

2

4

Facto

r 2: 1

3.41%

Lp_top

Lp_sub

Ms1_topMs1_sub

Ms2_top

Ms2_sub

Ms3_topMs3_sub

Hk_top

Hk_sub

Sri_top

Sri_sub

กลมท 1

กลมท 2

กลมท 3

(ก)

(ข)

87


กลมชดดนท 15 (Group 15) ดนทรายแปงลกมากทเกดจากตะกอนล าน า ปฏกรยาดนเปนกลางหรอเปนดาง ไดแก ชดดนแมสาย (Ms)

กลมชดดนท 16 (Group 16) ดนทรายแปงลกมากทเกดจากตะกอนล าน า ปฏกรยาดนเปนกรดจดมาก ไดแก ชดดนหนกอง (Hk) ชดดนศรเทพ (Sri) และชดดนล าปาง (Lp)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมเปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 79.37 ของความผนแปร (Variation) ของขอมล จากภาพท11 แสดงใหเหนวาชดดนตาง ๆ ในกลมชดดนนมความแปรปรวนมากในแงของปรมาณรวมของธาตเนองจากพฤตกรรมของตวอยางดนนนมคาความผนแปรมากเกอบรอยละ 80 ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 11 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสามกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 11ก ประกอบดวย

กลมท 1 ประกอบดวย อนภาคขนาดทราย (Sand) และซลคอน (Si)

กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดทรายแปง (Silt)

กลมท 3 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) โซเดยม (Na) ฟอสฟอรส (P) ก ามะถน (S) ไทเทเนยม (Ti) และ สงกะส (Zn)

จากการจดกลมของเครอสหายจะเหนไดวากลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนทรายแปง พฤตกรรมของดนในกลมนถกควบคมดวยปจจยเนอดนเปนหลก ภาพท 11ก

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 11ข พบวาชดดนแมสายเปนชดดนทมเนอละเอยดกวาชดดนอนในกลมชดดนเดยวกน ทงนอนภาคขนาดทรายแปงเปนปจจยควบคมพฤตกรรมของดนในกลมนสงเกตไดจากคาอนภาคขนาดทรายแปง ทแสดงในต าแหนงตรงกลางของภาพท 11ก

88

1.6 กลมดนรวนละเอยด


กลมชดดนท 17 มเนอดนเปนดนรวนปนทรายหรอดนรวน ดนชนลางเปนดนรวนปนดนเหนยวหรอดนรวนเหนยวสน าตาลออนถงสเทา พบจดประสน าตาล สเหลองหรอสแดงปนเหลอง บางพนทจะพบศลาแลงออนหรอกอนเหลกและแมงกานสสะสมกนในชนดนลางน ปฏกรยาดนเปนกรดจดมาก การระบายน าเลวถงคอนขางเลว ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนรอยเอด (Re) ชดดนเรณ (Rn) ชดดนวสย (Vi) และชดดนสไหงปาด (Pi) แสดงในตารางท 30

ซลคอน มคาอยในพสย 336-447 กรมตอกโลกรม เฉลย 413 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดเรณมคาเฉลยสงสด และชดดนสไหงปาดมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 15-111 กรมตอกโลกรม เฉลย 42 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนสไหงปาดมคาเฉลยสงสด และชดดนรอยเอดมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 3-18 กรมตอกโลกรม เฉลย 10 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนสไหงปาดมคาเฉลยสงสด และชดดนวสยมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 2.0-3.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.7 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนสไหงปาดมคาเฉลยสงสด และชดดนรอยเอดมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 2.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.6 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนสไหงปาด โดยชดดนรอยเอดมคาเฉลยสงสด และชดดนเรณมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 2.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.9 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนรอยเอดมคาเฉลยสงสด และชดดนเรณมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 0.8-35.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 10.3 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโพแทสเซยมเพมขนดนลาง ยกเวนชดดนสไหงปาด โดยชดดนสไหงปาดมคาเฉลยสงสด และชดดนรอยเอดมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.1-2.6 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.6 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแคลเซยมในแตละชดดนมคาไมแตกตางกนในดนบนและดนลาง ยกเวนชดดนรอยเอด โดยชดดนรอยเอดมคาเฉลยสงสด ชดดนเรณและชดดนวสยมคาเฉลยต าสด

89

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 26 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 9 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนรอยเอดมคาเฉลยสงสด และชดดนสไหงปาดมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 52 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 31 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนวสยมคาเฉลยสงสด และชดดนรอยเอดมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 343 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 93 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมงกานสเพมขนในดนลาง โดยชดดนรอยเอดมคาเฉลยสงสด และชดดนสไหงปาดมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 13-44 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 24 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสมแนวโนมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนรอยเอด โดยชดดนสไหงปาดมคาเฉลยสงสด และชดดนเรณมคาเฉลยต าสด ตารางท 30 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 17


Re

(n=160)

Rn

(n=10)

Vi

(n=7)

Pi

(n=5)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

439

419

441

427

447

415

378

336

15

29

18

32

15

42

69

111

6

10

8

13

3

12

8

19

2.0

2.3

2.4

2.7

2.4

3.3

3.3

3.4

1.8

2.2

nd

0.2

0.2

0.2

0.5

Nd

1.4

2.1

0.1

0.4

0.7

1.4

0.5

0.9

0.9

1.8

1.6

2.8

3.3

5.3

35.1

31.3

0.7

2.6

0.1

0.1

0.1

0.1

0.4

0.3

25

26

12

nd

10

4

nd

nd

30

20

32

32

45

40

52

nd

196

343

36

139

14

16

nd

nd

44

13

16

17

18

21

31

32

Min

Max

Mean

336

447

413

15

111

42

3

18

10

2.0

3.4

2.7

-

2.2

0.6

0.1

2.1

0.9

0.8

35.1

10.3

0.1

2.6

0.6

-

26

9

-

52

31

-

343

93

13

44

24


กลมชดดนท 18 ดนบนเนอดนเปนดนรวนปนทราย สน าตาลเขมปนเทาหรอน าตาลเทา สวนดนลางเปนดนรวนเหนยวปนทรายถงดนรวนเหนยว สเทา พบจดสน าตาลเขม สเหลองแกหรอสแดงปนเหลอง ปฏกรยาดนเปนกลางหรอเปนดาง การระบายน าเลวถงคอนขางเลว ความอดมสมบรณ

90

ต าถงปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนชลบร (Cb) และชดดนเขายอย (Ky) แสดงในตารางท 31

ซลคอน มคาอยในพสย 349-405 กรมตอกโลกรม เฉลย 376 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดชลบรมคาเฉลยสงสด และชดดนเขายอยมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 43-59 กรมตอกโลกรม เฉลย 52 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลางในชดดนชลบร สวนชดดนเขายอยดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนเขายอยมคาเฉลยสงสด และชดดนชลบรมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 8-21 กรมตอกโลกรม เฉลย 15 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนเขายอยมคาเฉลยสงสด และชดดนชลบรมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 2.6-3.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.0 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนเขายอย โดยชดดนเขายอยมคาเฉลยสงสด และชดดนชลบรมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 3.2-4.8 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.7 กรมตอกโลกรม ปรมาณโซเดยมเพมขนในดนลางในชดดนชลบร โดยชดดนชลบรมคาเฉลยสงสด และชดดนเขายอยมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 1.2-7.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.4 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนเขายอยมคาเฉลยสงสด และชดดนชลบรมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 4.3-6.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.2 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนชลบรมคาเฉลยสงสด และชดดนเขายอยมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.7-13.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.2 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมเพมขนในดนลางอยางเดนชดในชดดนเขายอย โดยชดดนเขายอยมคาเฉลยสงสด และชดดนชลบรมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสย 49-1,199 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 467 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลางในชดดนเขายอย สวนชดดนชลบรมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนเขายอยมคาเฉลยสงสด และชดดนชลบรมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 16-105 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 62 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนเขายอยมคาเฉลยสงสด และชดดนชลบรมคาเฉลยต าสด

91

แมงกานส มคาอยในพสย 52-271 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 171 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสมคาเพมขนในดนลางในชดดนชลบร โดยชดดนเขายอยมคาเฉลยสงสด และชดดนชลบรมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 15-50 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 27 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนเขายอย สวนชดดนชลบรมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนเขายอยมคาเฉลยสงสด และชดดนชลบรมคาเฉลยต าสด ตารางท 31 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 18


Cb

(n=10)

Ky

(n=6)

0-50

50-100

0-50

50-100

405

386

365

349

43

59

59

47

8

14

19

21

2.9

2.9

3.4

2.6

3.2

4.8

3.4

3.4

1.2

1.8

3.1

7.5

6.3

5.2

5.2

4.3

0.7

0.8

5.7

13.4

49

61

1199

560

76

16

105

52

52

88

271

271

15

18

50

26

Min

Max

Mean

349

405

376

43

59

52

8

21

15

2.6

3.4

3.0

3.2

4.8

3.7

1.2

7.5

3.4

4.3

6.3

5.2

0.7

13.4

5.2

49

1199

467

16

105

62

52

271

171

15

50

27


92

Sand

Silt

Clay

Si Al Fe

Ti

Na Mg

K

Ca

S

P

Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 47.15%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 1

3.90%

Sand

Silt

Clay

Si Al Fe

Ti

Na Mg

K

Ca

S

P

Mn

Zn

Group17 Group18-12 -8 -4 0 4 8

Factor 1: 47.15%

-6

-4

-2

0

2

4

6

Facto

r 2: 1

3.90%

ภาพท 12 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนรวนละเอยด จ านวนตวอยางทงสน 72 ตวอยาง

กลมท 2 กลมท 1 (ก)

(ข)

93


กลมชดดนท 17 (Group 17) ดนรวนละเอยดลกมากทเกดจากตะกอนล าน า ปฏกรยาดนเปนกรดจดมาก ไดแก ชดดนรอยเอด (Re) ชดดนเรณ (Rn) ชดดนวสย (Vi) และชดดนสไหงปาด (Pi)

กลมชดดนท 18 (Group 18) ดนรวนละเอยดลกมากทเกดจากตะกอนล าน า ปฏกรยาดนเปนกลางหรอเปนดาง ไดแก ชดดนชลบร (Cb) และ ชดดนเขายอย (Kyo)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมเปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 61.05 ของความผนแปร (Variation) ของขอมล จากภาพท 12 ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 12 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสองกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 12ก


กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) ฟอสฟอรส (P) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) โซเดยม (Na) ก ามะถน (S) ไทเทเนยม (Ti) และ สงกะส (Zn)

จากการจดกลมของเครอสหายจะเหนไดวากลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนรวนละเอยด พฤตกรรมของดนในกลมนถกควบคมดวยปจจยเนอดนเปนหลก ภาพท 12ก

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 12ข พบวาชดดนเขายอยเปนชดดนทมคาก ามะถนสงท าใหชดดนเขายอยแยกออกมาจากชดดนในกลมเดยวกน

94

1.7 กลมดนรวนหยาบ

ประกอบดวยกลมชดดนท 19, 21, 22 และ 59 ส าหรบกลมชดดนท 59 เปนดนทเกดจากตะกอนน าพาเชงซอน พบในพนทราบลมหรอทราบลมระหวางหบเขา (alluvial plain/valley flats) ไมไดมการก าหนดชอชดดนในกลมชดดนท 59 จงไมมขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 59

กลมชดดนท 19 กลมดนรวนหยาบทเกดจากตะกอนล าน า มชนแนนทบภายในความลก 100 เซนตเมตร จากผวดน ปฏกรยาดนเปนกรดจดมากถงเปนดางเลกนอย การระบายน าคอนขางเลว ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนวเชยรบร (Wb) แสดงในตารางท 32

ซลคอน ปรมาณซลคอนทงดนบนและดนลาง มคาเทากบ 456 กรมตอกโลกรม เฉลย 456 กรมตอกโลกรม



ไทเทเนยม ปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 1.4 กรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 1.8 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.6 กรมตอกโลกรม

โซเดยม ปรมาณโซเดยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคานอยมากจนไมสามารถวดได และ ดนลางมคาเทากบ 0.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.1 กรมตอกโลกรม

แมกนเซยม ปรมาณแมกนเซยมทงดนบนและดนลางมคานอยมากจนไมสามารถวดได

โพแทสเซยม ปรมาณโพแทสเซยมทงดนบนและดนลาง มคาเทากบ 0.2 กรมตอกโลกร ม เฉลย 0.2 กรมตอกโลกรม


ก ามะถน ปรมาณก ามะถนทงดนบนและดนลางมคานอยมากจนไมสามารถวดได

ฟอสฟอรส ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง ดนบนมคาเทากบ 436 มลลกรมตอกโลกรม สวนดนลางมคานอยมากจนไมสามารถวดได เฉลย 218 มลลกรมตอกโลกรม

แมงกานส ปรมาณแมงกานสทงดนบนและดนลางมคานอยมากจนไมสามารถวดได

95



Wb

(n=5)

0-50

50-100

456

456

8

7

5

5

1.4

1.8

nd

0.2

nd

nd

0.2

0.2

0.4

0.1

nd

nd

436

nd

nd

nd

244

251

Mean 456 7 5 1.6 0.1 - 0.2 0.3 - 218 - 248


กลมชดดนท 21 กลมดนรวนหยาบลกมาก ทเกดจากตะกอนล าน าในสวนต าของพนทรมน า ปฏกรยาดนเปนกรดเลกนอยถงเปนกลาง การระบายน าคอนขางเลวถงดปานกลาง ความอดมสมบรณปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนเพชรบร (Pb) แสดงในตารางท 33


อะลมนม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 47 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 53 กรมตอกโลกรม เฉลย 50 กรมตอกโลกรม

เหลก ปรมาณเหลกมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 20 กรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 23 กรมตอกโลกรม เฉลย 22 กรมตอกโลกรม


โซเดยม ปรมาณโซเดยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 2.4 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 3.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.8 กรมตอกโลกรม

แมกนเซยม ปรมาณแมกนเซยมมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 3.0 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 3.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.1 กรมตอกโลกรม

โพแทสเซยม ปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 13.6 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 15.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 14.5 กรมตอกโลกรม

แคลเซยม ปรมาณแคลเซยมมแนวโนมเพมขนในดนลาง มคาเทากบ 2.4 และ 2.9 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 2.6 กรมตอกโลกรม

96

ก ามะถน ปรมาณแคลเซยมในดนบนมคาเทากบ 52 และดนลางมคานอยมากจนไมสามารถวดได เฉลย 26 กรมตอกโลกรม



สงกะส ปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 45 และ 32 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 39 มลลกรมตอกโลกรม ตารางท 33 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 21


Pb

(n=6)

0-50

50-100

389

381

47

53

20

23

3.4

3.2

2.4

3.2

3.0

3.3

13.6

15.4

2.4

2.9

52

nd

167

117

446

373

45

32

Mean 385 50 22 3.3 2.8 3.1 14.5 2.6 26 142 409 39


กลมชดดนท 22 กลมดนรวนหยาบลกมากทเกดจากตะกอนล าน าเนอหยาบ ปฏกรยาดนเปนกรดจดถงเปนกลาง การระบายน าเลวถงคอนขางเลว ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนสนทราย (Sai) แสดงในตารางท 34

ซลคอน ปรมาณซลคอนเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 446 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 451 กรมตอกโลกรม เฉลย 448 กรมตอกโลกรม


เหลก ปรมาณเหลกในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 6 และ 5 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 6 กรมตอกโลกรม

ไทเทเนยม ปรมาณไทเทเนยมในดนและดนลาง มคาเทากบ 2.3 และ 2.5 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 2.4 กรมตอกโลกรม

โซเดยม ปรมาณโซเดยมในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 0.3 และ 0.2 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 0.2 กรมตอกโลกรม


97

โพแทสเซยม ปรมาณโพแทสเซยมทงดนบนและดนลาง มคาเทากบ 4.2 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 4.2 กรมตอกโลกรม


ก ามะถน ปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 46 กรมตอกโลกรม และดนลางมคานอยมากจนไมสามารถวดได เฉลย 23 กรมตอกโลกรม





Sai

(n=14)

0-50

50-100

446

451

19

16

6

5

2.3

2.5

0.3

0.2

0.8

0.3

4.2

4.2

0.9

0.2

46

nd

280

147

87

72

14

15

Mean 448 17 6 2.4 0.2 0.6 4.2 0.5 23 213 79 15


98

Sand

Silt

Clay Si Al Fe

Ti Na Mg

K

Ca

S

P

Mn Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 63.79%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 1

5.91%

Sand

Silt

Clay Si Al Fe

Ti Na Mg

K

Ca

S

P

Mn Zn

Group19 Group21 Group22

-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6

Factor 1: 63.79%

-4-3-2-1012345

Facto

r 2: 1

5.91%

ภาพท 13 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนรวนหยาบ จ านวนตวอยางทงสน 12 ตวอยาง

กลมท 1

กลมท 2

กลมท 3

(ก)

(ข)

99


กลมชดดนท 19 (Group 19) ดนรวนหยาบทเกดจากตะกอนล าน า มชนแนนทบภายในความลก 100 เซนตเมตรจากผวดน ไดแก ชดดนวเชยรบร (Wb)

กลมชดดนท 21 (Group 21) ดนรวนหยาบลกมากทเกดจากตะกอนล าน าในสวนต าของพนทรมแมน า ไดแก ชดดนเพชรบร (Pb)

กลมชดดนท 22 (Group 22) ดนรวนหยาบลกมากทเกดจากตะกอนล าน าเนอหยาบ ไดแก ชดดนสนทราย (Sai)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมเปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 79.70 ของความผนแปร (Variation) ของขอมล จากภาพท 13 แสดงใหเหนวาชดดนตาง ๆ ในกลมชดดนนมความแปรปรวนมากในแงของปรมาณรวมของธาตเนองจากพฤตกรรมของตวอยางดนนนมคาความผนแปรมากเกอบรอยละ 80 ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 13 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสามกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 13ก ประกอบดวย


กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) โซเดยม (Na) ไทเทเนยม (Ti) และ สงกะส (Zn)

กลมท 3 ประกอบดวย ฟอสฟอรส (P) และก ามะถน (S)

จากการจดกลมของเครอสหายจะเหนไดวากลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนรวนหยาบ พฤตกรรมของดนในกลมนถกควบคมดวยปจจยเนอดนเปนหลก ภาพท 13ก

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 13ข พบวาชดดนเพชรบรเปนชดดนทมเนอละเอยดกวาชดดนอนในกลมชดดนเดยวกน ส าหรบดนเพชรบรนเปนดนทมอนภาคขนาดดนเหนยว แมงกานส และสงกะส ในปรมาณมาก ท าใหชดดนนแยกออกมาจากชดดนอน ๆ ในกลมเดยวกน

100

1.8 กลมดนเคม


กลมชดดนท 20 กลมดนเคมทเกดจากตะกอนล าน ามคราบเกลอบนผวหนาดน หรอมชนดานแขงทสะสมเกลอภายในความลก 100 เซนตเมตรจากผวดน ปฏกรยาดนเปนกรดเลกนอยถงเปนดาง การระบายน าคอนขางเลว ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนกลารองไห (Ki) และชดดนอดร (Ud) แสดงในตารางท 35

ซลคอน มคาอยในพสย 355-411 กรมตอกโลกรม เฉลย 373 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลางในชดดนกลารองไห สวนชดดนอดรปรมาณซลคอนเพมขนในดนลาง โดยชดกลารองไหมคาเฉลยสงสด และชดดนอดรมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 38-76 กรมตอกโลกรม เฉลย 61 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลางในชดดนกลารองไห สวนชดดนอดรดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนอดรมคาเฉลยสงสด และชดดนกลารองไหมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 8-25 กรมตอกโลกรม เฉลย 17 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลางในชดดนกลารองไห สวนชดดนอดรดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนอดรมคาเฉลยสงสด และชดดนกลารองไหมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 3.0-6.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.1 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมดนบนสงกวาดนลางในชดดนอดร สวนชดดนกลารองไหมแนวโนมลดลงในดนลาง โดยชดดนอดรมคาเฉลยสงสด และชดดนกลารองไหมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 2.3-6.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.1 กรมตอกโลกรม ปรมาณโซเดยมเพมขนในดนลางในชดดนอดร โดยชดดนอดรมคาเฉลยสงสด และชดดนกลารองไหมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 1.4-4.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.9 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลางในชดดนกลารองไห สวนชดดนอดรดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนอดรมคาเฉลยสงสด และชดดนกลารองไหมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 1.5-5.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.5 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนอดร สวนชดดนกลารองไหมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนอดรมคาเฉลยสงสด และชดดนกลารองไหมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 1.0-3.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.5 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนอดรมคาเฉลยสงสด และชดดนกลารองไหมคาเฉลยต าสด

101

ก ามะถน มคาอยในพสย 30-627 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 294 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนอดรมคาเฉลยสงสด และชดดนกลารองไหมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 18-90 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 45 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนอดรมคาเฉลยส งสด และชดดนกลารองไหมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 124-286 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 225 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนกลารองไหมคาเฉลยสงสด และชดดนอดรมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 13-34 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 23 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนอดร สวนชดดนกลารองไหมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนอดรมคาเฉลยสงสด และชดดนกลารองไหมคาเฉลยต าสด ตารางท 35 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 20


Ki

(n=102)

Ud

(n=71)

0-50

50-100

0-50

50-100

411

366

355

362

38

76

66

64

8

14

26

22

3.0

4.8

6.3

6.2

2.3

2.3

5.8

6.2

1.4

2.1

4.3

3.7

1.5

2.6

5.9

4.1

1.0

1.9

3.6

3.7

116

30

627

405

41

18

90

30

286

254

236

124

13

19

34

26

Min

Max

Mean

355

411

373

38

76

61

8

25

17

3.0

6.3

5.1

2.3

6.2

4.1

1.4

4.3

2.9

1.5

5.9

3.5

1.0

3.7

2.5

30

627

294

18

90

45

124

286

225

13

34

23

หมายเหต : 0-50 cm = ดนบน, 50-100 cm = ดนลาง

102

Ki Ud-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10

Factor 1: 64.42%

-5-4-3-2-10123456

Facto

r 2: 1

3.90%

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe Ti

Na Mg

K

Ca

S P

Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 64.42%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 1

3.90%

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe Ti

Na Mg

K

Ca

S P

Mn

Zn

ภาพท 14 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนเคม จ านวนตวอยางทงสน 64 ตวอยาง

(ก)

(ข)

กลมท 1

กลมท 2

กลมท 3

103


กลมชดดนท 20 (Group 20) ดนเคมเกดจากตะกอนล าน า มคราบเกลอลอยหนาหรอมชนดานแขงทสะสมเกลอไดแก ชดดนกลารองไห (Ki) และ ชดดนอดร (Ud)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมเปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 78.32 ของความผนแปร (Variation) ของขอมล จากภาพท 14 แสดงใหเหนวาชดดนตาง ๆ ในกลมชดดนนมความแปรปรวนมากในแงของปรมาณรวมของธาตเนองจากพฤตกรรมของตวอยางดนนนมคาความผนแปรมากเกอบรอยละ 80 ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 14 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสามกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 14ก ประกอบดวย

กลมท 1 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) โซเดยม (Na) ฟอสฟอรส (P) ก ามะถน (S) ไทเทเนยม (Ti) และ สงกะส (Zn)


กลมท 3 ประกอบดวย แมงกานส (Mn)

จากการจดกลมของเครอสหายจะเหนไดวากลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนเคม พฤตกรรมของดนในกลมนถกควบคมดวยปจจยเนอดนเปนหลก แตการมแมงกานสสะสมในหนาตดดนนนเกดจากความแปรปรวนของการเคลอนทขนลงของน าใตดน (Wongsomsak, 1986; Puengpana, et al., 1990)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 14ข พบวาชดดนอดรมความแปรปรวนนอยกวาชดดนกลารองไห เนองจากชดดนกลารองไหมอนภาคขนาดทราย ซงมแร ควอรตเปนองคประกอบหลก ในขณะทชดดนอดรเปนดนทมเนอดนละเอยดกวาชดดนกลารองไห โดยอนภาคขนาดดนเหนยวประกอบไปดวย แรดนเหนยว ซงมความสามารถเปนบฟเฟอร และมความสามารถในการดดยดธาตอาหารไดสง ท าใหชดดนอดรมเบส และโซเดยมสงกวาชดดนกลารองไห แตมความแปรปรวนนอยกวาชดดนกลารองไห (Patcharapreecha et al., 1989)

104

1.9 กลมดนทราย

ประกอบดวยกลมชดดนท 23 และ 24 ซงการรวบรวมขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมในดนยงขาดขอมลในกลมชดดนท 23 เนองจากเปนกลมดนทเปนดนทรายจดท าใหมอปสรรคในการเตรยมตวอยางดนเพอวเคราะห จงเปนขอจ ากดของดนในกลมนท าใหไมมขอมลของชดดนทอยในกลมชดดนน

กลมชดดนท 24 กลมดนทรายลกมาก ทเกดจากตะกอนล าน าทมเนอดนเปนดนทรายหนา ปฏกรยาดนเปนกรด การระบายน าคอนขางเลวถงดปานกลาง ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนอบล (Ub) แสดงในตารางท 36

ซลคอน ปรมาณซลคอนในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 454 และ 458 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 456 กรมตอกโลกรม






โพแทสเซยม ปรมาณโพแทสเซยมในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 1.1 และ 0.9 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 1.0 กรมตอกโลกรม

แคลเซยม ปรมาณแคลเซยมทงดนบนและดนลางมคานอยมากจนไมสามารถวดได

ก ามะถน ปรมาณแคลเซยมทงดนบนและดนลางมคานอยมากจนไมสามารถวดได

ฟอสฟอรส ปรมาณฟอสฟอรสทงดนบนและดนลางมคานอยมากจนไมสามารถวดไดแมงกานส ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง ดนบนมคาเทากบ 373 มลลกรมตอกโลกรม สวนดนลางมคานอยมากจนไมสามารถวดได เฉลย 186 มลลกรมตอกโลกรม

สงกะส ปรมาณสงกะสในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 62 และ 64 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 63 มลลกรมตอกโลกรม

105



Ub

(n=5)

0-50

50-100

455

458

11

8

2

2

0.9

0.9

nd

nd

nd

nd

1.1

0.9

nd

nd

nd

nd

nd

nd

373

nd

62

64

Mean 456 10 2 0.9 - - 1.0 - - - 186 63


1.10 กลมดนตน


กลมชดดนท 25 กลมดนตน ปฏกรยาดนเปนกรดจดถงเปนดางเลกนอย การระบายน าเลวถงคอนขางเลว ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนอน (on) ชดดนเพญ (Pn) และชดดนยานตาขาว (Yk) แสดงในตารางท 37

ซลคอน มคาอยในพสย 373-436 กรมตอกโลกรม เฉลย 407 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนอนมคาเฉลยสงสด และชดดนเพญมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 17-56 กรมตอกโลกรม เฉลย 39 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนเพญมคาเฉลยสงสด และชดดนอนมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 13-41 กรมตอกโลกรม เฉลย 24 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนเพญมคาเฉลยสงสด และชดดนยานตาขาวมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 2.4-3.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.0 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนเพญมคาเฉลยสงสด และชดดนยานตาขาวมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 0.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.1 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมจะมคานอยมาก โดยชดดนเพญมคาเฉลยสงสด และชดดนอนและชดดนยานตาขาวมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 0.1-3.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.9 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนยานตาขาวมคาเฉลยสงสด และชดดนอนมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 2.6-7.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.8 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนยานตาขาวมคาเฉลยสงสด และชดดนอนมคาเฉลยต าสด

106

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.2-1.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.7 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมเพมขนในดนลางในชดดนยานตาขาว สวนชดดนเพญมแนวโนมลดลงในดนลาง โดยชดดนอนมคาเฉลยสงสด ชดดนเพญและชดดนยานตาขาวมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 13 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 3 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณก ามะถนมคานอยมากทงในดนบนและดนลาง โดยชดดนเพญมคาเฉลยสงสด และชดดนอนและชดดนยานตาขาวมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 48-100 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 86 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสเพมขนในดนลาง โดยชดดนอนมคาเฉลยสงสด และชดดนยานตาขาวมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 263 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 111 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมงกานสเพมขนในดนลาง โดยชดดนอนมคาเฉลยสงสด และชดดนยานตาขาวมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 13-39 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 22 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง โดยชดดนยานตาขาวมคาเฉลยสงสด และชดดนอนมคาเฉลยต าสด ตารางท 37 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 25


On

(n=4)

Pn

(n=11)

Yk

(n=12)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

436

402

410

373

424

395

17

42

36

56

29

52

18

33

13

41

16

25

2.4

3.3

2.9

3.5

2.5

3.2

nd

nd

0.2

0.2

nd

nd

0.1

0.8

2.0

3.0

2.1

3.4

2.6

4.1

4.4

6.7

4.1

7.2

0.9

0.9

0.5

0.2

0.6

1.2

nd

nd

6

13

nd

nd

96

100

85

88

48

100

85

263

155

160

nd

nd

13

19

18

30

15

39

Min

Max

Mean

373

436

407

17

56

39

13

41

24

2.4

3.5

3.0

-

0.2

0.1

0.1

3.4

1.9

2.6

7.2

4.8

0.2

1.2

0.7

-

13

3

48

100

86

nd

263

111

13

39

22


107

Sand

Silt

Clay

Si Al

Fe

Ti

Na

Mg K Ca

S

P Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 47.64%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 2

2.96%

Sand

Silt

Clay

Si Al

Fe

Ti

Na

Mg K Ca

S

P Mn

Zn

Group 25-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6

Factor 1: 47.64%

-4

-2

0

2

4

Facto

r 2: 2

2.96%

ภาพท 15 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนตน จ านวนตวอยางทงสน 10 ตวอยาง


(ก)

(ข)

108


กลมชดดนท 25 (Group 25) ดนตน ไดแก ชดดนอน (On) ชดดนเพญ (Pn) และ ชดดนยานตาขาว (Yk)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมเปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 70.60 ของความผนแปร (Variation) ของขอมล จากภาพท 15 แสดงใหเหนวาชดดนตาง ๆ ในกลมชดดนนมความแปรปรวนมากในแงของปรมาณรวมของธาตเนองจากพฤตกรรมของตวอยางดนนนมคาความผนแปรมากถงรอยละ 70 ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 15 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสองกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 15ก ประกอบดวย

กลมท 1 ประกอบดวย อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) ซลคอน (Si) แคลเซยม (Ca) แมงกานส (Mn) และไทเทเนยม (Ti)

กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อนภาคขนาดทราย (Sand) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) โซเดยม (Na) ฟอสฟอรส (P) ก ามะถน (S) และ สงกะส (Zn)

จากการจดกลมของเครอสหายจะเหนไดวากลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนตน ภาพท 15ก จะเหนวาอนภาคขนาดดนเหนยว และอนภาคขนาดทราย มความสมพนธใกลกนมาก แตซลคอนไมไดมความสมพนธใกลชดกบอนภาคขนาดทราย ทงนเนองจากซลคอนไมไดอยในอนภาคขนาดทรายเปนสวนใหญ แตอยในสารเชอมของดน จากภาพท 15ก จะเหนวาวสดทเชอมกนทท าใหดนตนนาจะประกอบไปดวย อนภาคขนาดทรายแปง ซลคอน แคลเซยม แมงกานส และไทเทเนยม (Moore, 2001)

109

1.11 กลมดนอนทรย

ประกอบดวยกลมชดดนท 57 และ 58 ซงมเพยงกลมชดดนเดยวเทานนทมขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมในดน คอ กลมชดดนท 58

กลมชดดนท 58 กลมดนทมวสดดนอนทรยหนากวา 100 เซนตเมตร จากผวดน มน าทวมขงเกอบตลอดป ปฏกรยาดนเปนกรด การระบายน าเลว ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนนราธวาส (Nw) แสดงในตารางท 38

ซลคอน ปรมาณซลคอนเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 29 กรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 42 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 36 กรมตอกโลกรม





แมกนเซยม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 1.7 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 2.5 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 2.1 กรมตอกโลกรม

โพแทสเซยม ปรมาณโพแทสเซยมในดนบนและดนลาง เทากบ 0.4 และ 0.6 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 0.5 กรมตอกโลกรม

แคลเซยม ปรมาณแคลเซยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 1.5 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 2.5 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 2.0 กรมตอกโลกรม

ก ามะถน ปรมาณก ามะถนเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 1,880 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 2,281 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 2,081 กรมตอกโลกรม

ฟอสฟอรส ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 314 และ 322 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 318 มลลกรมตอกโลกรม

แมงกานส ปรมาณแมงกานสในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 4 และ 11 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 7 มลลกรมตอกโลกรม

110



Nw

(n=29)

0-50

50-100

29

42

7

8

3

5

0.4

0.3

0.7

0.8

1.7

2.5

0.4

0.6

1.5

2.5

1880

2281

314

322

4

11

9

10

Mean 36 8 4 0.4 0.7 2.1 0.5 2.0 2081 318 7 10


111

Si

Al

Fe

Ti

Na Mg

K

Ca

S

P

Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 56.34%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 2

3.69%

Si

Al

Fe

Ti

Na Mg

K

Ca

S

P

Mn

Zn

Group58-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6

Factor 1: 56.34%

-4

-2

0

2

4

6

Facto

r 2: 2

3.69%

ภาพท 16 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนอนทรย จ านวนตวอยางทงสน 14 ตวอยาง

กลมท 1

กลมท 2

(ก)

(ข)

112

ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ศกษาดวยวธ X-ray fluorescence spectrophotometry (XRF) ประกอบดวยธาต 12 ธาต ไดแก ซลคอน (Si) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) ไทเทเนยม (Ti) โซเดยม (Na) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) แคลเซยม (Ca) ก ามะถน (S) ฟอสฟอรส (P) แมงกานส (Mn) และสงกะส (Zn) เนองจากดนอนทรยมองคประกอบหลกเปนวสดอนทรยท าใหไมสามารถวเคราะหหาเนอดนได จงไมมสมบตทางกายภาพ (ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) หนวยวเคราะห (Cases) คอ ตวอยางดน จ านวนทงสน 14 ตวอยาง ประกอบดวย

กลมชดดนท 58 (Group 58) ดนทมวสดอนทรยหนามากกวา 100 เซนตเมตร จากผวดน ไดแก ชดดนนราธวาส (Nw)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมเปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 80.03 ของความผนแปร (Variation) ของขอมล จากภาพท 16 แสดงใหเหนวาชดดนตาง ๆ ในกลมชดดนนมความแปรปรวนมากในแงของปรมาณรวมของธาตเนองจากพฤตกรรมของตวอยางดนนนมคาความผนแปรมากถงรอยละ 80 ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 16 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสองกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 16ก ประกอบดวย

กลมท 1 ประกอบดวย แมกนเซยม (Mg) โซเดยม (Na) แคลเซยม (Ca) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) และ ก ามะถน (S)

กลมท 2 ประกอบดวย ซลคอน (Si) อะลมนม (Al) โพแทสเซยม (K) ฟอสฟอรส (P) ไทเทเนยม (Ti) และ สงกะส (Zn)

จากการจดกลมของเครอสหายจะเหนไดวากลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง ของกลมดนอนทรย พฤตกรรมของดนในกลมนถกควบคมดวยพลวตของระดบน า และสารประกอบของน าททวมขงหนาตดดนเปนหลก (กลมเครอสหายท 1) (Nichols, 1998)

113

2. กลมชดดนในพนทดอนเขตดนแหง


ประกอบดวยกลมชดดนท 28, 29, 30 และ 31

กลมชดดนท 28 กลมดนเหนยวลกมากสด าทมรอยแตกระแหงกวางและลก ปฏกรยาดนเปนกลางถงเปนดาง การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณปานกลางถงสง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนชยบาดาล (Cd) ชดดนสมอทอด (Sat) ชดดนวงชมพ (Wc) และชดดนลพบร (Lb) แสดงในตารางท 39

ซลคอน มคาอยในพสย 220-335 กรมตอกโลกรม เฉลย 261 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนวงชมภมคาเฉลยสงสด และชดดนชยบาดาลมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 49-84 กรมตอกโลกรม เฉลย 75 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณอะลมนมมคาเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนสมอทอด โดยชดดนสมอทอดมคาเฉลยสงสด และชดดนวงชมภมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 40-81 กรมตอกโลกรม เฉลย 60 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณเหลกมแนวโนมลดลงในดนลาง ยกเวนชดดนสมอทอด โดยชดดนชยบาดาลมคาเฉลยสงสด และชดดนลพบรมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 3.5-8.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.6 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณไทเทเนยมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนวงชมภมคาเฉลยสงสด และชดดนสมอทอดมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 0.1-0.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.2 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมในแตละชดดนมคาไมแตกตางกนในดนบนและดนลาง โดยชดดนลพบรมคาเฉลยสงสด และชดดนชยบาดาลและชดดนสมอทอดมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 0.5-4.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.2 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนชยบาดาลและชดดนสมอทอด สวนชดดนวงชมภและชดดนลพบรมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนลพบรมคาเฉลยสงสด และชดดนชยบาดาลมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 0.2-1.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.6 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโพแทสเซยมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนวงชมภ โดยชดดนสมอทอดมคาเฉลยสงสด และชดดนลพบรมคาเฉลยต าสด

114

แคลเซยม มคาอยในพสย 4.6-77.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 33.2 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมมคาเพมขนในดนลางอยางเดนชดในชดดนชยบาดาล ชดดนสมอทอด และชดดนลพบร โดยชดดนลพบรมคาเฉลยสงสด และชดดนวงชมภมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสย 21-261 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 119 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนสมอทอด โดยชดดนลพบรมคาเฉลยสงสด และชดดนวงชมภมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 68-252 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 141 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนลพบรมคาเฉลยสงสด และชดดนวงชมภมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 1,714 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 408 มลลกรมตอกโลกรม โดยชดดนลพบรมคาเฉลยสงสด และชดดนชยบาดาล ชดดนสมอทอด และชดดนวงชมภมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 22-52 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 41 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนสมอทอดและชดดนลพบร สวนชดดนชยบาดาล และชดดนวงชมภมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนลพบรมคาเฉลยสงสด และชดดนวงชมพมคาเฉลยต าสด



Cd

(n=8)

Sat

(n=10)

Wc

(n=8)

Lb

(n=56)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

231

220

254

235

335

290

272

255

80

80

84

80

49

65

79

83

81

80

55

49

51

79

41

40

7.1

6.9

3.8

3.5

8.2

7.1

4.2

4.2

0.1

0.1

0.1

0.1

0.1

0.2

0.3

0.4

0.8

0.5

2.8

2.5

0.6

0.7

4.8

4.9

0.6

0.4

1.1

0.9

0.4

0.4

0.4

0.2

16.4

27.9

30.4

57.9

4.6

4.8

45.8

77.3

85

39

119

140

68

21

261

218

190

68

194

124

115

69

252

121

nd

nd

nd

nd

nd

nd

1549

1714

46

50

49

33

22

23

52

50

Min

Max

Mean

220

335

261

49

84

75

40

81

60

3.5

8.2

5.6

0.1

0.4

0.2

0.5

4.9

2.2

0.2

1.1

0.6

4.6

77.3

33.2

21

261

119

68

252

141

-

1714

408

22

52

41


115

กลมชดดนท 29 กลมดนเหนยวลกถงลกมาก ทเกดจากวตถตนก าเนดดนเนอละเอยด สดนมสน าตาล สเหลอง และสแดง ปฏกรยาดนเปนกรดจด การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนบานจอง (Bg) ชดดนโชคชย (Ci) ชดดนเชยงของ (Cg) ชดดนแมแตง (Mt) และชดดนปากชอง (Pc) แสดงในตารางท 40

ซลคอน มคาอยในพสย 221-319 กรมตอกโลกรม เฉลย 262 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนแมแตงมคาเฉลยสงสด และชดดนเชยงของมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 88-157 กรมตอกโลกรม เฉลย 126 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนโชคชยมคาเฉลยสงสด และชดดนแมแตงมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 59-129 กรมตอกโลกรม เฉลย 87 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนโชคชยและชดดนเชยงของ โดยชดดนเชยงของมคาเฉลยสงส ด และชดดนแมแตงมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 5.8-23.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 13.8 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณไทเทเนยมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนโชคชย โดยชดดนโชคชยมคาเฉลยสงสด และชดดนบานจองมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 1.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.2 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนแมแตง โดยชดดนแมแตงมคาเฉลยสงสด และชดดนบานจองมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 0.7-3.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.7 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมกนเซยมในแตละชดดนมคาไมแตกตางกนในดนบนและดนลาง ยกเวนชดดนบานจองมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนเชยงของมคาเฉลยสงสด และชดดนแมแตงมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 0.8-18.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 6.4 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโพแทสเซยมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนบานจองและชดดนเชยงของ โดยชดดนบานจองมคาเฉลยสงสด และชดดนโชคชยมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.4-3.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.8 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนโชคชยและชดดนปากชอง โดยชดดนปากชองมคาเฉลยสงสด และชดดนเชยงของมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 145 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 96 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนปากชอง โดยชดดนปากชองมคาเฉลยสงสด และชดดนบานจองมคาเฉลยต าสด

116

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 260-840 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 448 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนเชยงของมคาเฉลยสงสด และชดดนบานจองมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 279-3,450 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 1,254 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนเชยงของมคาเฉลยสงสด และชดดนบานจองมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 24-137 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 80 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนเชยงของและชดดนปากชอง โดยชดดนปากชองมคาเฉลยสงสด และชดดนแมแตงมคาเฉลยต าสด ตารางท 40 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 29

Series Depth Si Al Fe Ti Na Mg K Ca S P Mn Zn

(cm) g kg-1 mg kg-1

Bg

(n=4)

Ci

(n=36)

Cg

(n=5)

Mt

(n=4)

Pc

(n=48)

Sn

(n=2)

Nm

(n=2)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

310

282

240

235

237

221

319

275

257

241

433

424

440

413

108

131

144

154

97

117

88

123

139

157

22

30

24

47

66

78

100

93

129

118

59

68

79

81

10

13

7

16

6.6

5.8

23.6

23.9

21.4

19.7

10.6

8.6

9.4

8.3

2.1

2.2

1.9

2.3

nd

nd

0.3

0.2

0.3

0.2

0.2

1.0

0.1

0.1

nd

nd

nd

nd

2.3

3.1

0.9

0.9

3.0

3.0

0.7

0.7

1.3

1.1

1.9

2.5

nd

nd

16.6

18.7

0.9

0.8

3.4

3.7

9.5

8.3

1.1

1.0

5.7

7.6

0.5

0.1

0.6

0.6

0.7

0.4

0.4

0.4

0.4

0.4

3.0

1.0

2.1

1.1

0.2

0.3

nd

nd

122

85

145

95

125

111

133

140

66

nd

nd

nd

281

260

501

381

840

765

452

329

405

271

120

48

48

52

500

279

1093

564

3450

3205

1032

697

1102

619

170

128

85

nd

70

91

24

89

75

70

50

56

137

133

72

28

34

38

Min

Max

Mean

221

440

309

22

157

99

7

129

66

1.9

23.9

10.5

-

1.0

0.2

-

3.1

1.5

0.5

18.7

5.6

0.2

3.0

0.8

-

145

73

48

840

340

-

3450

923

24

137

68


117

กลมชดดนท 30 กลมดนเหนยวลกถงลกมากทพบในพนทภเขา ปฏกรยาดนเปนกรดจด การระบายน าด ความอดมสมบรณปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนดอยปย (Dp) แสดงในตารางท 41


อะลมนม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 147 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 160 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 153 กรมตอกโลกรม

เหลก ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 74 กรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 83 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 79 กรมตอกโลกรม



แมกนเซยม ปรมาณแมกนเซยมในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 2.6 และ 2.3 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 2.4 กรมตอกโลกรม


แคลเซยม ปรมาณแคลเซยมทงดนบนและดนลาง มคาเทากบ 0.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.4 กรมตอกโลกรม



แมงกานส ปรมาณแมงกานสทงดนบนและดนลาง มคาเทากบ 387 กรมตอกโลกรม เฉลย 387 กรมตอกโลกรม

สงกะส ปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 120 และ 78 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 99 มลลกรมตอกโลกรม

118



Dp

(n=5)

0-50

50-100

270

257

147

160

74

83

4.9

4.6

nd

nd

2.6

2.3

20.1

14.6

0.4

0.4

nd

nd

271

161

387

387

120

78

Mean 263 153 79 4.7 - 2.4 17.4 0.4 - 216 387 99

หมายเหต : 0-50 cm = ดนบน, 50-100 cm = ดนลาง, n= จ านวนตวอยาง, nd = non detect

กลมชดดนท 31 กลมดนเหนยวลกถงลกมาก ทเกดจากวตถตนก าเนดดนเนอละเอยด ปฏกรยาดนเปนกลางหรอเปนดาง การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนเลย (Lo) และชดดนวงไห (Wi) แสดงในตารางท 42

ซลคอน มคาอยในพสย 289-354 กรมตอกโลกรม เฉลย 317 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนเลยมคาเฉลยสงสด และชดดนวงไหมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 82-125 กรมตอกโลกรม เฉลย 108 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนวงไหมคาเฉลยสงสด และชดดนเลยมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 47-83 กรมตอกโลกรม เฉลย 67 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนวงไหมคาเฉลยสงสด และชดดนเลยมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 5.0-9.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 7.1 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนวงไหมคาเฉลยสงสด และชดดนเลยมคาเฉลยต าสด


แมกนเซยม มคาอยในพสย 1.3-2.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.7 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนวงไหมคาเฉลยสงสด และชดดนเลยมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 1.3-4.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.2 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนวงไห สวนชดดนเลยมแนวโนมเ พมขนในดนลาง โดยชดดนเลยมคาเฉลยสงสด และชดดนวงไหมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.7-5.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.7 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนวงไหมคาเฉลยสงสด และชดดนเลยมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสย 24-148 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 87 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนวงไหมคาเฉลยสงสด และชดดนเลยมคาเฉลยต าสด

119

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 214-703 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 349 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนวงไห โดยชดดนวงไหมคาเฉลยสงสด และชดดนเลยมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 573-1,061 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 833 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนวงไหมคาเฉลยสงสด และชดดนเลยมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 44-105 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 66 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสเพมขนในดนลางในชดดนเลย สวนชดดนวงไหดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนวงไหมคาเฉลยสงสด และชดดนเลยมคาเฉลยต าสด



Lo

(n=4)

Wi

(n=5)

0-50

50-100

0-50

50-100

354

312

310

289

82

118

106

125

47

63

73

83

5.0

5.7

8.6

9.0

nd

nd

nd

nd

1.4

1.3

2.3

1.9

4.8

4.9

2.0

1.3

1.1

0.7

5.5

3.7

76

24

148

100

240

240

703

214

984

713

1061

573

44

52

105

64

Min

Max

Mean

289

354

317

82

125

108

47

83

67

5.0

9.0

7.1

-

-

-

1.3

2.3

1.7

1.3

4.9

3.2

0.7

5.5

2.7

24

148

87

214

703

349

573

1061

833

44

105

66


120

Sand

Silt

Clay

Si

Al Fe Ti

Na

Mg

K

Ca S

P

Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 29.13%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 2

2.24%

Sand

Silt

Clay

Si

Al Fe Ti

Na

Mg

K

Ca S

P

Mn

Zn

Group 28 Group 29 Group 30 Group 31-6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5

Factor 1: 29.13%

-8-6-4-202468

Facto

r 2: 2

2.24%

ภาพท 17 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหง ของกลมดนเหนยว จ านวนตวอยางทงสน 92 ตวอยาง

(ก)

(ข)

กลมท 1

กลมท 3

กลมท 2

121


กลมชดดนท 28 (Group 28) ดนเหนยวลกมากสด าทมรอยแตกระแหงกวางและลก ไดแก ชดดนชยบาดาล (Cd) ชดดนสมอทอด (Sat) ชดดนวงชมภ (Wc) และ ชดดนลพบร (Lb)

กลมชดดนท 29 (Group 29) ดนเหนยวลกถงลกมาก ปฏกรยาดนเปนกรดจด ไดแก ชดดนบานจอง (Bg) ชดดนโชคชย (Ci) ชดดนเชยงของ (Cg) ชดดนแมแตง (Mt) และ ชดดนปากชอง (Pc)

กลมชดดนท 30 (Group 30) ดนเหนยวลกถงลกมากทพบในพนทภเขา ปฏกรยาดนเปนกรดจด ไดแก ชดดนดอยปย (Dp)

กลมชดดนท 31 (Group 31) ดนเหนยวลกถงลกมาก ปฏกรยาดนเปนกลางหรอเปนดาง ไดแก ชดดนเลย (Lo) และ ชดดนวงไห (Wi)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมเปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 51.37 ของความผนแปร (Variation) ของขอมล ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 17 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสามกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 17ก

กลมท 1 ประกอบดวย อนภาคขนาดทราย (Sand) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) ซลคอน (Si) และโพแทสเซยม (K)

กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) ฟอสฟอรส (P) ไทเทเนยม (Ti) และสงกะส (Zn)

กลมท 3 ประกอบดวย แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) แมงกานส (Mn) โซเดยม (Na) และก ามะถน (S)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 17ข ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนเหนยว เหนไดวากลมชดดนท 28 แยกออกจากชดดนอนในกลมดนเหนยว เนองจากกลมชดดนท 28 เปนดนทมความอดมสมบรณปานกลางถงสง มเบส เชน แคลเซยม และแมกนเซยมสง (Khitrov, 2016) ในขณะทกลมชดดนท 29 เปนดนทมพฒนาการสง

122

ความอดมสมบรณต า โดยดนในกลมชดดนนมปรมาณดนเหนยว เหลก อะลมนม ไทเทเนยมสง (Singh and Gilkes, 1992) ทงนฟอสฟอรสทงหมดมความสมพนธกบเหลกเนองจากเหลกสามารถดดยดฟอสฟอรสได (Fink et al., 2016) ส าหรบกลมชดดนท 30 และ 31 เปนดนทมอนภาคขนาดทราย และอนภาคขนาดทรายแปงในปรมาณสงกวาชดดนอน ๆ ในกลมชดดนเดยวกน จากสมบตทงหมดจะเหนไดวาความอดมสมบรณของดนในกลมชดดน 28 > 29 > 30 และ 31

2.2 กลมดนรมแมน าหรอตะกอนน าพารปพด


กลมชดดนท 33 กลมดนทรายแปงละเอยดหรอดนรวนละเอยดลกมาก ทเกดจากตะกอนน าพารปพด ปฏกรยาดนเปนกรดเลกนอยถงเปนกลาง การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนก าแพงแสน (Ks) และชดดนก าแพงเพชร (Kp) แสดงในตารางท 43

ซลคอน มคาอยในพสย 321-365 กรมตอกโลกรม เฉลย 337 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลางในชดดนก าแพงแสน สวนชดดนก าแพงเพชรมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนก าแพงเพชรมคาเฉลยสงสด และชดดนก าแพงแสนมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 67-92 กรมตอกโลกรม เฉลย 76 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมมคาเพมขนในดนลางในชดดนก าแพงแสน สวนชดดนก าแพงเพชรดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนก าแพงเพชรมคาเฉลยสงสด และชดดนก าแพงแสนมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 23-42 กรมตอกโลกรม เฉลย 32 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกมแนวโนมเพมขนในดนลางในชดดนก าแพงแสน สวนชดดนก าแพงเพชรดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนก าแพงแสนมคาเฉลยสงสด และชดดนก าแพงเพชรมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 3.2-5.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.3 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนก าแพงเพชร โดยชดดนก าแพงแสนมคาเฉลยสงสด และชดดนก าแพงเพชรมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 2.0-5.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.0 กรมตอกโลกรม ปรมาณโซเดยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนก าแพงแสน สวนชดดนก าแพงเพชรมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนก าแพงแสนมคาเฉลยสงสด และชดดนก าแพงเพชรมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 3.9-6.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.6 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลางในชดดนก าแพงแสน สวนชดดนก าแพงเพชรดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนก าแพงแสนมคาเฉลยสงสด และชดดนก าแพงเพชรมคาเฉลยต าสด

123

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 21.2-31.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 25.9 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนก าแพงเพชรมคาเฉลยสงสด และชดดนก าแพงแสนมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 3.8-12.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 6.4 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมมคาเพมขนในดนลางอยางเดนชดในชดดนก าแพงแสน สวนชดดนก าแพงเพชรมแนวโนมลดลงในดนลาง โดยชดดนก าแพงแสนมคาเฉลยสงสด และชดดนก าแพงเพชรมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 640 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 256 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนก าแพงแสนมคาเฉลยสงสด และชดดนก าแพงเพชรมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 345-811 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 619 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนก าแพงแสนมคาเฉลยสงสด และชดดนก าแพงเพชรมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 527-1,611 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 995 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนก าแพงเพชรมคาเฉลยสงสด และชดดนก าแพงแสนมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 51-89 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 74 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนก าแพงแสนมคาเฉลยสงสด และชดดนก าแพงเพชรมคาเฉลยต าสด ตารางท 43 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 33


Ks

(n=36)

Kp

(n=6)

0-50

50-100

0-50

50-100

333

321

327

365

70

74

91

67

32

33

42

23

4.4

4.4

5.4

3.2

5.4

5.1

2.0

3.7

5.8

6.4

6.2

3.9

21.2

22.0

28.9

31.6

5.8

12.3

3.9

3.8

640

337

78

nd

811

628

694

345

973

869

1611

527

89

68

88

51

Min

Max

Mean

321

365

337

67

92

76

23

42

32

3.2

5.4

4.3

2.0

5.4

4.0

3.9

6.4

5.6

21.2

31.6

25.9

3.8

12.3

6.4

-

640

256

345

811

619

527

1611

995

51

89

74

หมายเหต : 0-50 cm = ดนบน, 50-100 cm = ดนลาง, n = จ านวนตวอยาง, nd =non detect

124

กลมชดดนท 38 กลมดนรวนหยาบลกมาก ทเกดจากตะกอนรมแมน า ปฏกรยาดนเปนกรดเลกนอยถงเปนกลาง การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนดอนเจดย (Dc) แสดงในตารางท 44




ไทเทเนยม ปรมาณไทเทเนยมในดนบนและดนลางม มคาเทากบ 1.7 และ 1.8 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 1.8 กรมตอกโลกรม

โซเดยม ปรมาณโซเดยมมในดนบนและดนลางม มคาเทากบ 1.1 และ 1.2 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 1.1 กรมตอกโลกรม

แมกนเซยม ปรมาณแมกนเซยมในดนบนสงและดนลาง มคาเทากบ 1.0 และ 1.3 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 1.1 กรมตอกโลกรม





แมงกานส ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 150 และ 66 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 108 กรมตอกโลกรม


125



Dc

(n=5)

0-50

50-100

415

425

26

31

4

6

1.7

1.8

1.1

1.2

1.0

1.3

18.1

18.8

0.7

0.7

nd

nd

353

151

150

66

17

18

Mean 420 29 5 1.8 1.1 1.1 18.5 0.7 - 252 108 18

หมายเหต : 0-50 cm = ดนบน, 50-100 cm = ดนลาง, n nd = non detect

126

Group33-6 -4 -2 0 2 4 6 8 10

Factor 1: 41.82%

-6-5-4-3-2-101234

Facto

r 2: 2

0.55%

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe Ti

Na Mg

K

Ca S

P Mn Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 41.82%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 2

0.55%

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe Ti

Na Mg

K

Ca S

P Mn Zn

ภาพท 18 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนรมแมน าหรอตะกอนน าพารปพด จ านวนตวอยางทงสน 20 ตวอยาง

(ข)

(ก) กลมท 1 กลมท 2

127


กลมชดดนท 33 (Group 33) ดนทรายแปงละเอยดมากทเกดจากตะกอนแมน าหรอตะกอนน าพารปพด ไดแก ชดดนก าแพงแสน (Ks) และ ชดดนก าแพงเพชร (Kp)



กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) โซเดยม (Na) โพแทสเซยม (K) ก ามะถน (S) ฟอสฟอรส (P) ไทเทเนยม (Ti) และสงกะส (Zn)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 18ข ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนรมแมน าหรอตะกอนน าพารปพดพบวา สมบตของดนในกลมนโดยสวนใหญถกควบคมดวยขนาดของอนภาคขนาดดนเหนยว และอนภาคขนาดทรายแปงเปนหลก โดยการทดนมปรมาณอนภาคขนาดดนเหนยวมาก ท าใหดนมความสามาถในการดดยดเบส ท าใหดนนมเบสมาก (Allen et al., 2000) ดนนจงมความอดมสมบรณสง แตเนองจากดนเปนดนรวนปนทรายแปงท าใหดนนอาจจะขาดน าในชวงฤดเพาะปลก



กลมชดดนท 35 กลมดนรวนละเอยดลกถงลกมาก ทเกดจากตะกอนล าน าหรอวตถตนก าเนดดนเนอหยาบ ปฏกรยาดนเปนกรดจดมาก การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนดอนไร (Dr) ชดดนดานซาย (Ds) ชดดนโคราช (Kt) ชดดนมาบบอน (Mb) ชดดนสตก (Suk) ชดดนวารน (Wn) ชดดนยโสธร (Yt) และชดดนหางฉตร (Hc) แสดงในตารางท 45

128

ซลคอน มคาอยในพสย 378-457 กรมตอกโลกรม เฉลย 428 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนโคราชมคาเฉลยสงสด และชดดนหางฉตรมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 10-71 กรมตอกโลกรม เฉลย 31 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนหางฉตรมคาเฉลยสงสด และชดดนโคราชมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 4-23 กรมตอกโลกรม เฉลย 10 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนหางฉตร โดยชดดนหางฉตรมคาเฉลยสงสด และชดดนโคราชมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 1.1-3.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.4 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนหางฉตรมคาเฉลยสงสด และชดดนโคราชมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 0.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.1 กรมตอกโลกรม ปรมาณโซเดยมในแตละชดดนมคาไมแตกตางกนในดนบนและดนลาง โดยชดดนวารนมคาเฉลยสงสด ชดดนดอนไร ชดดนดานซาย และชดดนสตกมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 1.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.4 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนสตก โดยชดดนดานซายมคาเฉลยสงสด และชดดนดอนไรมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 0.2-9.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.1 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนดานซายมคาเฉลยสงสด และชดดนโคราชมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.1-1.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.4 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนหางฉตรมคาเฉลยสงสด และชดดนสตกมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 43 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 8 มลลกรมตอกโลกรม ชดดนสวนใหญมปรมาณก ามะถนนอยมาก โดยชดดนยโสธรมคาเฉลยสงสด และชดดนดอนไร ชดดนดานซาย และชดดนมาบบอนมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 18-277 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 110 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนโคราช ชดดนมาบบอน ชดดนวารน ชดดนดอนไรและชดดนหางฉตร สวนชดดนดานซาย ชดดนสตกและชดดนยโสธรมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนมาบบอนมคาเฉลยสงสด และชดดนสตกมคาเฉลยต าสด

129

แมงกานส มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 426 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 133 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนดานซาย โดยชดดนดานซายมคาเฉลยสงสด และชดดนโคราชมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 7-96 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 27 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนมาบบอน โดยชดดนดานซายมคาเฉลยสงสด และชดดนยโสธรมคาเฉลยต าสด ตารางท 45 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 35


Dr

(n=5)

Ds

(n=6)

Kt

(n=12)

Mb

(n=4)

Suk

(n=17)

Wn

(n=14)

Yt

(n=31)

Hc

(n=4)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

441

417

426

399

450

446

449

434

457

435

424

403

452

414

419

378

21

47

28

48

10

15

19

30

10

27

28

48

14

41

36

71

7

8

14

23

4

5

6

6

4

9

6

11

6

14

20

19

2.6

3.9

2.8

3.4

1.2

1.4

2.0

2.0

1.3

2.1

2.0

2.8

1.6

2.4

3.1

3.7

nd

nd

nd

nd

0.1

0.1

0.2

0.2

nd

nd

0.4

0.4

0.1

0.1

0.2

0.2

nd

nd

0.8

1.9

0.2

0.2

0.3

0.4

0.1

0.3

0.5

0.6

0.2

0.4

0.4

0.7

0.5

0.9

7.2

9.7

0.3

0.4

3.5

3.9

0.4

1.0

0.7

1.2

0.2

0.6

0.8

1.5

0.2

0.2

0.7

0.7

0.4

0.2

0.4

0.2

0.2

0.2

0.3

0.2

0.2

0.2

1.0

0.7

nd

nd

nd

nd

3

3

nd

nd

7

4

6

7

28

28

43

nd

96

48

148

192

69

18

277

160

38

66

102

78

57

93

189

123

248

nd

263

426

39

11

191

132

57

22

207

120

65

49

191

100

25

25

82

96

20

20

26

15

13

18

14

20

7

11

23

23

Min

Max

Mean

378

457

428

10

71

31

4

23

10

1.1

3.9

2.4

-

0.4

0.1

-

1.9

0.4

0.1

9.7

2.1

0.2

1.0

0.4

-

43

8

18

277

110

-

426

133

7

96

27


130

กลมชดดนท 36 กลมดนรวนละเอยดลกถงลกมาก ทเกดจากตะกอนล าน าหรอวตถตนก าเนดดนเนอหยาบ ปฏกรยาดนเปนกลางหรอเปนดาง การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณต าถงปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนปราณบร (Pr) และชดดนสคว (Si) แสดงในตารางท 46

ซลคอน มคาอยในพสย 393-439 กรมตอกโลกรม เฉลย 411 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลางในชดดนสคว สวนชดดนปราณบรมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนสควมคาเฉลยสงสด และชดดนปราณบรมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 19-45 กรมตอกโลกรม เฉลย 36 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมมคาเพมขนในดนลางในชดดนสคว สวนชดดนปราณบรดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนปราณบรมคาเฉลยสงสด และชดดนสควมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 11-23 กรมตอกโลกรม เฉลย 19 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลางในชดดนสคว สวนชดดนปราณบรมแนวโนมลดลงในดนลาง โดยชดดนปราณบรมคาเฉลยสงสด และชดดนสควมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 2.4-3.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.3 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลางในชดดนสคว สวนชดดนปราณบรมแนวโนมลดลงในดนลาง โดยชดดนปราณบรมคาเฉลยสงสด และชดดนสควมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถนบไดถง 0.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.1 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมมคานอยมาก โดยชดดนปราณบรมคาเฉลยสงสด และชดดนสควมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 0.1-4.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.2 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลางในชดดนสคว สวนชดดนปราณบรดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนปราณบรมคาเฉลยสงสด และชดดนสควมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 2.9-19.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 11.1 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลางในชดดนสคว สวนชดดนปราณบรดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนปราณบรมคาเฉลยสงสด และชดดนสควมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.7-1.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.2 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมดนบนสงกวาดนลางในชดดนปราณบร สวนชดดนสควมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนปราณบรมคาเฉลยสงสด และชดดนสควมคาเฉลยต าสด

131

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 48 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 12 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณก ามะถนมคานอยมาก โดยชดดนปราณบรมคาเฉลยสงสด และชดดนสควมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 48-406 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 185 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนปราณบรมคาเฉลยสงสด และชดดนสคว มคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 85-542 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 306 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนปราณบร สวนชดดนสควมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนปราณบรมคาเฉลยสงสด และชดดนสควมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 31-63 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 44 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนปราณบรมคาเฉลยสงสด และชดดนสควมคาเฉลยต าสด ตารางท 46 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 36


Pr

(n=6)

Si

(n=5)

0-50

50-100

0-50

50-100

393

401

439

413

45

41

19

39

23

21

11

20

3.9

3.7

2.4

3.2

0.3

nd

nd

nd

4.3

3.6

0.1

0.9

19.2

17.4

2.9

4.8

1.7

1.4

0.7

1.0

48

nd

nd

nd

406

196

92

48

542

434

85

163

63

50

34

31

Min

Max

Mean

393

439

411

19

45

36

11

23

19

2.4

3.9

3.3

-

0.3

0.1

0.1

4.3

2.2

2.9

19.2

11.1

0.7

1.7

1.2

-

48

12

48

406

185

85

542

306

31

63

44


132

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe Ti

Na

Mg K Ca

S

P Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 50.12%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 1

4.79%

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe Ti

Na

Mg K Ca

S

P Mn

Zn

Group35 Group36-14 -12 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8

Factor 1: 50.12%

-6

-4

-2

0

2

4

6

Facto

r 2: 1

4.79%

ภาพท 19 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหง ของกลมดนรวนละเอยด จ านวนตวอยางทงสน 60 ตวอยาง

กลมท 1 กลมท 2 (ก)

(ข) ชดดนปราณบร

133


กลมชดดนท 35 (Group 35) ดนรวนละเอยดลกถงลกมาก ปฏกรยาดนเปนกรดจดมาก ไดแก ชดดนดอนไร (Dr) ชดดนดานซาย (Ds) ชดดนโคราช (Kt) ชดดนมาบบอน (Mb) ชดดนสตก (Suk) ชดดนวารน (Wn) ชดดนหางฉตร (Hc) และ ชดดนยโสธร (Yt)

กลมชดดนท 36 (Group 36) ดนรวนละเอยดลกถงลกมาก ปฏกรยาดนเปนกลางหรอเปนดาง ไดแก ชดดนปราณบร (Pr) และ ชดดนสคว (Si)



กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) โซเดยม (Na) โพแทสเซยม (K) ก ามะถน (S) ฟอสฟอรส (P) ไทเทเนยม (Ti) และสงกะส (Zn)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 19ข ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหง ของกลมดนรวนละเอยด มวตถตนก าเนดดนเนอหยาบ พบวา ดนในกลมชดดนท 36 ถกควบคมดวยอนภาคขนาดทรายแปงเปนหลก ในขณะทดนในกลมชดดนท 35 ถกควบคมดวยอนภาคขนาดดนเหนยว และอนภาคขนาดทราย โดยกลมชดดนท 35 มเนอดนทหยาบกวาดนในกลมชดดนท 36 ส าหรบชดดนปราณบรเปนชดดนทมธาตแมงกานส และฟอสฟอรสสง ท าใหชดปราณบรแยกออกมาจากชดดนอน

134


ประกอบดวยกลมชดดนท 40 และ 60 ซงกลมชดดนท 60 เปนดนทเกดจากตะกอนน าพาเซงซอน พบในบรเวณสนดนรมน าและเนนตะกอนระหวางหบเขา ไมไดมการก าหนดชอชดดนในกลมชดดนน จงไมมขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนน

กลมชดดนท 40 กลมดนรวนหยาบลกถงลกมาก ทเกดจากตะกอนล าน าหรอวตถตนก าเนดดนเนอหยาบ ปฏกรยาดนเปนกรดจดหรอเปนกลาง การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนชมพวง (Cpg) ชดดนสนปาตอง (Sp) และชดดนหบกะพง (Hg) แสดงในตารางท 47

ซลคอน มคาอยในพสย 375-471 กรมตอกโลกรม เฉลย 416 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลางในชดดนสนปาตอง สวนชดดนชมพวงมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนสนปาตองมคาเฉลยสงสด และชดดนหบกระพงมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 7-58 กรมตอกโลกรม เฉลย 30 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนหบกระพงมคาเฉลยสงสด และชดดนชมพวงมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 4-10 กรมตอกโลกรม เฉลย 6 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนชมพวงมคาเฉลยสงสด และชดดนสนปาตองมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 1.2-2.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.6 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนสนปาตองมคาเฉลยสงสด และชดดนหบกระพงมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 4.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.4 กรมตอกโลกรม ปรมาณโซเดยมในแตละชดดนมคาไมแตกตางกนในดนบนและดนลาง โดยชดดนหบกระพงมคาเฉลยสงสด และชดดนชมพวงมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 1.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.7 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนหบกระพงมคาเฉลยสงสด และชดดนชมพวงมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 0.3-48.8 กรมตอกโลกรม เฉลย 16.4 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนหบกระพง โดยชดดนหบกระพงมคาเฉลยสงสด และชดดนชมพวงมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.1-1.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.5 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนสนปาตองและชดดนหบกระพง สวนชดดนชมพวงมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนหบกระพงมคาเฉลยสงสด และชดดนชมพวงมคาเฉลยต าสด

135

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 54 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 15 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณก ามะถนมคานอยมาก โดยชดดนสนปาตองมคาเฉลยสงสด และชดดนชมพวงและชดดนหบกระพงมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 31-291 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 139 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนชมพวง โดยชดดนหบกระพงมคาเฉลยสงสด และชดดนชมพวงมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 187 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 67 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนสนปาตอง สวนชดดนหบกระพงมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนสนปาตองมคาเฉลยสงสด และชดดนชมพวงมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 21 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 12 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนหบกระพงมคาเฉลยสงสด และชดดนชมพวงมคาเฉลยต าสด ตารางท 47 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 40


Cpg

(n=10)

Sp

(n=9)

Hg

(n=10)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

413

416

471

445

375

375

7

21

12

28

56

58

4

10

4

8

6

7

1.4

2.0

1.6

2.1

1.2

1.2

nd

nd

0.1

0.1

4.0

4.2

nd

0.1

0.5

0.7

1.5

1.7

0.3

0.7

0.4

0.9

48.8

47.5

0.1

0.2

0.4

0.2

1.0

0.1

nd

nd

36

54

nd

nd

31

54

132

82

291

244

nd

nd

187

110

49

59

nd

nd

16

17

19

21

Min

Max

Mean

375

471

416

7

58

30

4

10

6

1.2

2.1

1.6

-

4.2

1.4

-

1.7

0.7

0.3

48.8

16.4

0.1

1.0

0.5

-

54

15

31

291

139

-

187

67

-

21

12


136

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe Ti

Na

Mg

K

Ca S

P Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 47.93%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 2

2.07%

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe Ti

Na

Mg

K

Ca S

P Mn

Zn

ภาพท 20 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนรวนหยาบ จ านวนตวอยางทงสน 12 ตวอยาง

(ก)

(ข)

กลมท 2

กลมท 1

ดนลาง

ดนบน

Cpg1_top

Cpg1_sub

Cpg2_top

Cpg2_sub

Sp1_top

Sp1_sub

Sp2_top

Sp2_sub Hg1_top Hg1_sub

Hg2_top Hg2_sub

-7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 Factor 1: 47.93%

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

Facto

r 2: 2

2.07%

Cpg1_top

Cpg1_sub

Cpg2_top

Cpg2_sub

Sp1_top

Sp1_sub

Sp2_top

Sp2_sub Hg1_top

Hg2_top Hg2_sub

Hg1_sub

137


กลมชดดนท 40 (Group 40) ดนรวนหยาบลกมาก ไดแก ชดดนชมพวง (Cpg), ชดดนสนปาตอง (Sp) และชดดนหบกะพง (Hg)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมเปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 70 ของความผนแปร (Variation) ของขอมล ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 20 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสองกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 20ก

กลมท 1 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) ซลคอน (Si) ไทเทเนยม (Ti) และก ามะถน (S)

กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดทราย (Sand) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) โซเดยม (Na) โพแทสเซยม (K) ฟอสฟอรส (P) และสงกะส (Zn)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 20ข ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหง ของกลมดนรวนหยาบ มการสะสมอนภาคขนาดดนเหนยวในดนลางอยางชดเจน เนองจากดนเปนดนปนทราย น าทเคลอนทผานหนาตดดนท าใหอนภาคขนาดดนเหนยวเคลอนทมาสะสมในดนลาง (ชดดนชมพวง และชดดนสนปาตอง) (Ibrahim and Burras, 2012)

ส าหรบชดดนหบกระพงเปนดนทมเนอหยาบกวาชดดนชมพวง และชดดนสนปาตอง และไมมการสะสมอนภาคขนาดดนเหนยวในดนลาง อกทงมธาตโพแทสเซยม และฟอสฟอรสสง เนองจากดนน เกดจากวตถตนก าเนดทมเนอหยาบ ดนมความอดมสมบรณต า ธาตอาหารทพบในปรมาณสงในดนนนาจะเปนผลมาจากการจดการดน (เอบ, 2533)

138



กลมชดดนท 41 กลมดนทรายหนาปานกลาง ทเกดจากตะกอนล าน าหรอตะกอนเนอหยาบทบอยบนชนดนทมเนอดนเปนดนรวนปนดนเหนยวหรอดนรวนเหนยวปนทรายแปง ปฏกรยาดนเปนกรดเลกนอยถงเปนกลาง การระบายน าดปานกลาง ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนค าบง (Kg) แสดงในตารางท 48


อะลมนม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยมคาเทากบ 11 กรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 20 กรมตอกโลกรม เฉลย 15 กรมตอกโลกรม






แคลเซยม ปรมาณแคลเซยมในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 0.4 และ 0.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.4 กรมตอกโลกรม



แมงกานส ปรมาณแมงกานสในดนบน มคาเทากบ 150 กรมตอกโลกรม สวนดนลางมคานอยมากจนไมสามารถวดได เฉลย 85 กรมตอกโลกรม


139



Kg

(n=5)

0-50

50-100

452

443

11

20

5

6

2.0

2.4

nd

nd

nd

nd

1.1

1.6

0.4

0.5

nd

nd

96

52

170

nd

14

20

Mean 447 15 6 2.2 - - 1.4 0.4 - 74 85 17


กลมชดดนท 44 กลมดนทรายหนาทเกดจากตะกอนล าน า หรอตะกอนเนอหยาบ ปฏกรยาดนเปนกรดเลกนอยถงเปนกลาง การระบายน าคอนขางมาก ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนน าพอง (Ng) แสดงในตารางท 49




ไทเทเนยม ปรมาณไทเทเนยมในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 0.9 และ 1.1 กร มตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 1.0 กรมตอกโลกรม


แมกนเซยม ปรมาณแมกนเซยมทงดนบนและดนลาง มคาเทากบ 0.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.1 กรมตอกโลกรม



ก ามะถน ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 17 และ 8 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 12 กรมตอกโลกรม


140

แมงกานส ปรมาณแมงกานสในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 7 และ 5 มลล กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 6 มลลกรมตอกโลกรม

สงกะส ปรมาณสงกะสในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 19 และ 20 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 19 มลลกรมตอกโลกร ตารางท 49 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 44


Ng

(n=16)

0-50

50-100

458

467

3

4

2

4

0.9

1.1

nd

nd

0.1

0.1

0.4

0.5

0.1

0.1

17

8

43

29

7

5

19

20

Mean 462 4 3 1.0 - 0.1 0.4 0.1 12 36 6 19


141

Sand Silt

Clay

Si

Al

Fe

Ti

Na

Mg

K

Ca S

P

Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 53.79%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 1

7.40%

Sand Silt

Clay

Si

Al

Fe

Ti

Na

Mg

K

Ca S

P

Mn

Zn

Group41 Group44

-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6

Factor 1: 53.79%

-5-4-3-2-101234

Facto

r 2: 1

7.40%

ภาพท 21 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนทราย จ านวนตวอยางทงสน 12 ตวอยาง

กลมท 1

กลมท 2

(ก)

(ข)

142

ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ศกษาดวยวธ X-ray fluorescence spectrophotometry (XRF) ประกอบดวยธาต 12 ธาต ไดแก ซลคอน (Si) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) ไทเทเนยม (Ti) โซเดยม (Na) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) แคลเซยม (Ca) ก ามะถน (S) ฟอสฟอรส (P) แมงกานส (Mn) และสงกะส (Zn) สมบตทางกายภาพ ประกอบดวย ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) หนวยวเคราะห (cases) คอ ตวอยางดน จ านวนทงสน 12 ตวอยาง ประกอบดวย

กลมชดดนท 41 (Group 41) ดนทรายหนาปานกลาง ไดแก ชดดนค าบง (Kg)

กลมชดดนท 44 (Group 44) ดนทรายหนา ไดแก ชดดนน าพอง (Ng)


กลมท 1 ประกอบดวย อนภาคขนาดทราย (Sand) ซลคอน (Si) โซเดยม (Na) แมกนเซยม (Mg) ก ามะถน (S) และสงกะส (Zn)

กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) แคลเซยม (Ca) โพแทสเซยม (K) ฟอสฟอรส (P) และไทเทเนยม (Ti)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 21ข ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนทราย พบวา ดนในกลมชดดนท 41 มปรมาณอนภาคขนาดทรายเดน ในขณะทดนในกลมชดดนท 44 มอนภาคขนาดดนเหนยวในปรมาณทมากกวา ทงนในดนบนของชดดนค าบง มปรมาณแมงกานส ฟอสฟอรส และสงกะสสง ท าใหชดนแยกออกจากชดดนอนๆ ดนในกลมนทมความอดมสมบรณต าเนองจากดนมเนอดนเปนดนทราย

143


ประกอบดวยกลมชดดนท 46, 47, 48 และ 49

กลมชดดนท 46 กลมดนตนถงกอนกรวดหรอเศษหนปนลกรงหนามาก ปฏกรยาดนเปนกรดจดมาก การระบายน าด ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนเชยงคาน (Ch) ชดดนกบนทรบร (Kb) และชดดนสรนทร (Su) แสดงในตารางท 50

ซลคอน มคาอยในพสย 147-366 กรมตอกโลกรม เฉลย 278 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนเชยงคานมคาเฉลยสงสด และชดดนสรนทรมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 58-119 กรมตอกโลกรม เฉลย 94 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนสรนทรมคาเฉลยสงสด และชดดนเชยงคานมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 35-238 กรมตอกโลกรม เฉลย 113 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนสรนทรมคาเฉลยสงสด และชดดนเชยงคานมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 3.5-10.8 กรมตอกโลกรม เฉลย 6.8 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณไทเทเนยมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนกบนทรบร โดยชดดนสรนทรมคาเฉลยสงสด และชดดนเชยงคานมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 0.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.1 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมมคานอยมาก โดยชดดนสรนทรมคาเฉลยสงสด และชดดนกบนทรบรมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 0.7-2.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.3 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนสรนทร โดยชดดนเชยงคานมคาเฉลยสงสด และชดดนกบนทรบรมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 0.5-16.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.6 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนสรนทร โดยชดดนเชยงคานมคาเฉลยสงสด และชดดนสรนทรมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.1-1.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.5 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนเชยงคาน โดยชดดนสรนทรมคาเฉลยสงสด และชดดนกบนทรบรมคาเฉลยต าสด

144

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 180 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 66 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนสรนทรมคาเฉลยสงสด และชดดนเชยงคานมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 177-820 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 427 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนเชยงคาน โดยชดดนสรนทรมคาเฉลยสงสด และชดดนเชยงคานมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 484-2,785 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 1,473 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนเชยงคาน โดยชดดนสรนทรมคาเฉลยสงสด และชดดนกบนทรบรมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 30-100 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 60 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง โดยชดดนสรนทรมคาเฉลยสงสด และชดดนเชยงคานมคาเฉลยต าสด ตารางท 50 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 46


Ch

(n=9)

Kb

(n=4)

Su

(n=4)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

366

284

355

287

229

147

58

99

77

119

95

115

35

76

55

101

172

238

3.8

3.5

7.0

7.1

10.8

8.5

0.1

0.1

nd

nd

0.4

0.2

1.5

2.5

0.7

1.0

1.1

0.7

11.4

16.5

1.6

2.6

1.0

0.5

0.5

0.6

0.6

0.4

1.1

0.1

nd

nd

76

50

180

90

177

214

330

321

820

700

659

1594

1131

484

2785

2185

30

41

40

48

100

100

Min

Max

Mean

147

366

278

58

119

94

35

238

113

3.5

10.8

6.8

-

0.4

0.1

0.7

2.5

1.3

0.5

16.5

5.6

0.1

1.1

0.5

-

180

66

177

820

427

484

2785

1473

30

100

60


กลมชดดนท 47 กลมดนตนถงชนหนพน ปฏกรยาดนเปนกรดถงเปนกลาง การระบายน าด ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนล (Li) และชดดนมวกเหลก (Ml) แสดงในตารางท 51

ซลคอน มคาอยในพสย 238-339 กรมตอกโลกรม เฉลย 284 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนมวกหลกมคาเฉลยสงสด และชดดนลมคาเฉลยต าสด

145

อะลมนม มคาอยในพสย 74-166 กรมตอกโลกรม เฉลย 125 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนลมคาเฉลยสงสด และชดดนมวกเหลกมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 49-101 กรมตอกโลกรม เฉลย 75 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนลมคาเฉลยสงสด และชดดนมวกเหลกมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 6.7-11.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 8.9 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนลมคาเฉลยสงสด และชดดนมวกเหลกมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 2.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.5 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมมคานอยมาก โดยชดดนมวกเหลกมคาเฉลยสงสด และชดดนลมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 2.4-8.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.9 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลางในชดดนมวกเหลก สวนชดดนลมแนวโนมลดลงในดนลาง โดยชดดนมวกเหลกมคาเฉลยสงสด และชดดนลมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 1.1-30.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 14.9 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลางในชดดนมวกเหลก โดยชดดนมวกเหลกมคาเฉลยสงสด และชดดนลมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 1.1-3.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.2 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแคลเซยมเพมขนในดนลางในชดดนล สวนชดดนมวกเหลกในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนลมคาเฉลยสงสด และชดดนมวกเหลกมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสย 48-276 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 145 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนลมคาเฉลยสงสด และชดดนมวกเหลกมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 367-960 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 680 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนลมคาเฉลยสงสด และชดดนมวกเหลกมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 1,262-2,974 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 2,014 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนล สวนชดดนมวกเหลกมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนลมคาเฉลยสงสด และชดดนมวกเหลกมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 92-258 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 173 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง โดยชดดนลมคาเฉลยสงสด และชดดนมวกเหลกมคาเฉลยต าสด

146



Li

(n=4)

Ml

(n=4)

0-50

50-100

0-50

50-100

250

238

339

309

163

166

74

97

86

101

49

63

11.0

10.6

7.1

6.7

nd

nd

2.0

nd

2.7

2.4

6.3

8.1

1.1

1.1

27.3

30.2

2.7

3.2

2.0

1.1

276

156

100

48

960

681

711

367

2974

2324

1262

1495

241

258

92

99

Min

Max

Mean

238

339

284

74

166

125

49

101

75

6.7

11.0

8.9

-

2.0

0.5

2.4

8.1

4.9

1.1

30.2

14.9

1.1

3.2

2.2

48

276

145

367

960

680

1262

2974

2014

92

258

173


กลมชดดนท 48 กลมดนตนถงกอนหนหรอเศษหนและอาจพบชนหนพนภายในความลก 150 เซนตเมตร จากผวดน ปฏกรยาดนเปนกรดถงเปนกลาง การระบายน าด ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนแมรม (Mr) ชดดนพะเยา (Pao) และชดดนทายาง (Ty) แสดงในตารางท 52

ซลคอน มคาอยในพสย 387- 442 กรมตอกโลกรม เฉลย 415 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนแมรมมคาเฉลยสงสด และชดดนทายางมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 15-65 กรมตอกโลกรม เฉลย 35 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนทายางมคาเฉลยสงสด และชดดนแมรมมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 12-27 กรมตอกโลกรม เฉลย 17 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนทายางมคาเฉลยสงสด และชดดนแมรมมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 2.0-4.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.1 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนแมรม โดยชดดนพะเยามคาเฉลยสงสด และชดดนแมรมมคาเฉลยต าสด

โซเดยม ปรมาณโซเดยมทงดนบนและดนลางมคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดได

แมกนเซยม มคาอยในพสย 0.3-2.6 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.4 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนทายางมคาเฉลยสงสดและชดดนแมรมมคาเฉลยต าสด

147

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 2.2-11.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.7 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนทายางมคาเฉลยสงสด และชดดนแมรมมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.2-1.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.5 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแคลเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนทายางมคาเฉลยสงสด และชดดนพะเยามคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 70 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 30 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนเพมขนในดนลางในชดดนแมรม สวนชดดนทายางดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนทายางมคาเฉลยสงสด และชดดนพะเยามคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 48-286 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 154 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณฟอสฟอรสเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนพะเยา โดยชดดนทายางมคาเฉลยสงสด และชดดนพะเยามคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 213 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 99 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสเพมขนในดนลางในชดดนแมรม สวนชดดนทายางในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนทายางมคาเฉลยสงสด และชดดนพะเยามคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 9-31 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 22 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนทายาง โดยชดดนทายางมคาเฉลยสงสด และชดดนแมรมมคาเฉลยต าสด ตารางท 52 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 48


Mr

(n=5)

Pao

(n=5)

Ty

(n=35)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

442

442

419

391

408

387

16

15

39

65

33

44

13

13

12

17

19

27

2.1

2.0

3.6

4.3

2.9

3.4

nd

nd

nd

nd

nd

nd

0.3

0.3

1.2

2.0

1.9

2.6

2.2

2.2

3.2

5.3

9.5

11.7

0.3

0.6

0.2

0.2

0.7

1.1

nd

48

nd

nd

70

64

96

153

96

48

243

286

nd

178

nd

nd

213

204

10

9

31

23

26

30

Min

Max

Mean

387

442

415

15

65

35

12

27

17

2.0

4.3

3.1

-

-

-

0.3

2.6

1.4

2.2

11.7

5.7

0.2

1.1

0.5

-

70

30

48

286

154

-

213

99

9

31

22


148

กลมชดดนท 49 กลมดนตนถงลกรงหรอชนเชอมแขงของเหลกทบอยบนชนดนเหนยว ปฏกรยาดนเปนกรดถงเปนกลาง การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนโพนพสย (Pp) และชดดนสกล (Sk) แสดงในตารางท 53

ซลคอน มคาอยในพสย 311-441 กรมตอกโลกรม เฉลย 383 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนสกลมคาเฉลยสงสด และชดดนโพนพสยมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 16-108 กรมตอกโลกรม เฉลย 58 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนโพนพสยมคาเฉลยสงสด และชดดนสกลมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 9-53 กรมตอกโลกรม เฉลย 31 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนโพนพสยมคาเฉลยสงสด และชดดนสกลมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 3.4-4.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.8 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลางในชดดนโพนพสย สวนชดดนสกลดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนโพนพสยคาเฉลยสงสด และชดดนสกลมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 0.2-0.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.6 กรมตอกโลกรม ปรมาณโซเดยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนสกล สวนชดดนโพนพสยมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนโพนพสยคาเฉลยสงสด และชดดนสกลมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 0.3-3.8 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.0 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนโพนพสยมคาเฉลยสงสด และชดดนสกลมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 1.7-8.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.3 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลางในชดดนโพนพสย สวนชดดนสกลมแนวโนมลดลงในดนลาง โดยชดดนโพนพสยมคาเฉลยสงสด และชดดนสกลมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.2-0.8 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.4 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลางในชดดนสกล สวนชดดนโพนพสยมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนสกลมคาเฉลยสงสด และชดดนโพนพสยมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 38 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 13 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลางในชดดนโพนพสย โดยชดดนโพนพสยมคาเฉลยสงสด และชดดนสกลมคาเฉลยต าสด

149

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 21-313 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 157 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสเพมขนในดนลาง โดยชดดนโพนพสยมคาเฉลยสงสด และชดดนสกลมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 309 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 104 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสเพมขนในดนลางในชดดนโพนพสย โดยชดดนโพนพสยมคาเฉลยสงสด และชดดนสกลมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 28-42 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 34 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง โดยชดดนโพนพสยมคาเฉลยสงสด และชดดนสกลมคาเฉลยต าสด ตารางท 53 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 49


Pp

(n=32)

Sk

(n=6)

0-50

50-100

0-50

50-100

371

311

441

410

71

108

16

36

33

53

9

28

3.4

4.4

4.0

3.4

0.5

0.6

0.9

0.2

2.4

3.8

0.3

1.5

5.1

8.5

1.9

1.7

0.2

0.3

0.8

0.4

38

15

nd

nd

240

313

24

50

107

309

nd

nd

30

42

28

37

Min

Max

Mean

311

441

383

16

108

58

9

53

31

3.4

4.4

3.8

0.2

0.9

0.6

0.3

3.8

2.0

1.7

8.5

4.3

0.2

0.8

0.4

-

38

13

24

313

157

-

309

104

28

42

34


150

Sand

Silt Clay

Si

Al

Fe Ti

Na Mg K

Ca S

P Mn Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 43.49%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 1

4.46% Sand

Silt Clay

Si

Al

Fe Ti

Na Mg K

Ca S

P Mn Zn

Group46 Group47 Group48 Group49-12 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8

Factor 1: 43.49%

-6-5-4-3-2-1012345

Facto

r 2: 1

4.46%

ภาพท 22 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนตน จ านวนตวอยางทงสน 54 ตวอยาง

ชดดนล ชดดนสรนทร

(ก)

(ข)

กลมท 2

กลมท 3

กลมท 1

151


กลมชดดนท 46 (Group 46) ดนตนถงกอนกรวด หรอเศษหนปนลกรงหนามาก ไดแก ชดดนเชยงคาน (Ch) ชดดนกบนทรบร (Kb) และ ชดดนสรนทร (Su)

กลมชดดนท 47 (Group 47) ดนตนถงชนหนพน ไดแก ชดดนล (Li) และ ชดดนมวกเหลก (Ml)

กลมชดดนท 48 (Group 48) ดนตนถงกอนหนหรอเศษหน ไดแก ชดดนแมรม (Mr) ชดดนพะเยา (Pao) และ ชดดนทายาง (Ty)

กลมชดดนท 49 (Group 49) ดนตนถงลกรงหรอชนเชอมแขงของเหลกทบอยบนชนดนเหนยว ไดแก ชดดนโพนพสย (Pp) และ ชดดนสกล (Sk)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม เปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 57.95 ของความผนแปร (Variation) ของขอมล ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 22 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสามกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 22ก

กลมท 1 ประกอบดวย อนภาคขนาดทราย (Sand) ซลคอน (Si)

กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) โซเดยม (Na) แมกนเซยม (Mg) และโพแทสเซยม (K)

กลมท 3 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) แคลเซยม (Ca) ฟอสฟอรส (P) ก ามะถน (S) ไทเทเนยม (Ti) และสงกะส (Zn)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 22ข ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนตน พบวา ชดดนล ซงเปนดนในกลมชดดนท 47 และชดดนสรนทร ซงเปนดนในกลมชดดนท 46 มปรมาณแมงกานส เหลก ฟอสฟอรส และสงกะสสงท าใหดนในชดนแยกออกมาจากชดดนอน ในขณะท ดนในกลมชดดนท 48 เปนดนทมเนอหยาบ มปรมาณอนภาคขนาดทรายสง

152

2.7 กลมดนทพบชนมารล


กลมชดดนท 52 กลมดนตนถงชนมารลหรอกอนปน ปฏกรยาดนเปนดาง การระบายน าด ความอดมสมบรณปานกลางถงสง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนตาคล (Tk) แสดงในตารางท 54





โซเดยม ปรมาณโซเดยมในดนบนและดนลางม มคาเทากบ 0.5 และ 0.1 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 0.3 กรมตอกโลกรม



แคลเซยม ปรมาณแคลเซยมเพมขนในดนลางอยางเดนชด มคาเทากบ 111.9 และ 234.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 172.9 กรมตอกโลกรม



แมงกานส ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 2,023 และ 843 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 1,433 มลลกรมตอกโลกรม

สงกะส ปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 66 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 78 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 72 มลลกรมตอกโลกรม

153



Tk

(n=5)

0-50

50-100

217

127

91

57

32

20

3.8

1.5

0.5

0.1

6.1

4.2

5.3

2.5

111.9

234.0

160

102

339

121

2023

843

66

78

Mean 172 74 26 2.6 0.3 5.2 3.9 172.9 131 230 1433 72


กลมชดดนท 54 กลมดนลกปานกลางถงชนมารลหรอกอนปน ปฏกรยาดนเปนดาง การระบายน าด ความอดมสมบรณปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนล านารายณ (Ln) แสดงในตารางท 55





โซเดยม ปรมาณโซเดยมทงดนบนและดนลาง มคาเทากบ 0.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.1 กรมตอกโลกรม

แมกนเซยม ปรมาณแมกนเซยมในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 7.2 และ 4.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.8 กรมตอกโลกรม


แคลเซยม ปรมาณแคลเซยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 206. 0 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 295.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 250.9 กรมตอกโลกรม



154

แมงกานส ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 2,069 และ 801 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 1,435 มลลกรมตอกโลกรม

สงกะส ปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 85 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 94 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 90 มลลกรมตอกโลกรม ตารางท 55 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 54


Ln

(n=6)

0-50

50-100

150

82

65

28

19

12

2.1

0.9

0.1

0.1

7.2

4.5

0.6

0.2

206.0

295.7

186

130

347

41

2069

801

85

94

Mean 116 47 15 1.5 0.1 5.8 0.4 250.9 158 194 1435 90


155

Sand

Silt Clay

Si Al Fe

Ti Na

Mg

K

Ca

S

P Mn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 70.83%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 2

5.13%

Sand

Silt Clay

Si Al Fe

Ti Na

Mg

K

Ca

S

P Mn

Tk_top

Tk_sub

Ln_top

Ln_sub

-7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6

Factor 1: 70.83%

-4-3-2-101234

Facto

r 2: 2

5.13% Tk_top

Tk_sub

Ln_top

Ln_sub

ภาพท 23 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนทพบชนมารล จ านวนตวอยางทงสน 4 ตวอยาง

กลมท 1

กลมท 2

(ก)

(ข)

156


กลมชดดนท 52 (Group 52) ดนตนถงชนมารลหรอกอนปน ไดแก ชดดนตาคล (Tk)

กลมชดดนท 54 (Group 54) ดนลกปานกลางถงชนมารลหรอกอนปน ไดแก ชดดนล านารายณ (Ln)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม เปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 95.96 ของความผนแปร (variation) ของขอมล ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 23 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสองกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 23ก

กลมท 1 ประกอบดวย อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) และแคลเซยม (Ca)

กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อนภาคขนาดทราย (Sand) ซลคอน (Si) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) แมกนเซยม (Mg) โซเดยม (Na) โพแทสเซยม (K) ฟอสฟอรส (P) ก ามะถน (S) ไทเทเนยม (Ti) และสงกะส (Zn)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 23ข ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนทพบชนมารล พบวา ในชนดนลางของดนในกลมชดดนท 52 และ 54 ไดรบอทธพลจากชนมารลหรอกอนปนอยางชดเจน

157

2.8 กลมดนลกปานกลาง

ประกอบดวยกลมชดดนท 37, 55 และ 56

กลมชดดนท 37 กลมดนรวนหยาบลกปานกลางทเกดจากการสลายตวหรอพดพาตะกอนเนอหยาบมาทบถมบนชนหนผในชวงความลก 50-100 เซนตเมตร จากผวดน ปฏกรยาดนเปนกรดจดมาก การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนนาค (Nu) แสดงในตารางท 56



เหลก ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 16 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 41 กรมตอกโลกรม เฉลย 29 กรมตอกโลกรม

ไทเทเนยม ปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 4.2 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 5.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.7 กรมตอกโลกรม

โซเดยม ปรมาณโซเดยมทงดนบนและดนลางม มคาเทากบ 0.8 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.8 กรมตอกโลกรม

แมกนเซยม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 1.4 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 2.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.9 กรมตอกโลกรม


แคลเซยม ปรมาณแคลเซยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 0.3 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 0.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.5 กรมตอกโลกรม

ก ามะถน ปรมาณก ามะถนในดนบนมคาเทากบ 16 มลลกรมตอกโลกรม สวนดนลางมคานอยมากจนไมสามารถวดได เฉลย 8 กรมตอกโลกรม


แมงกานส ปรมาณแมงกานสเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 69 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 121 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 95 มลลกรมตอกโลกรม

158

สงกะส ปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 20 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 30 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 25 มลลกรมตอกโลกรม ตารางท 56 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 37


Nu

(n=5)

0-50

50-100

417

362

37

74

16

41

4.2

5.1

0.8

0.8

1.4

2.4

1.1

2.8

0.3

0.7

16

nd

59

39

69

121

20

30

Mean 390 56 29 4.7 0.8 1.9 1.9 0.5 8 49 95 25


กลมชดดนท 55 กลมดนลกปานกลางถงชนหนพน เศษหน กอนหนหรอลกรง ปฏกรยาดนเปนกลางหรอเปนดาง การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนจตรส (Ct) และชดดนวงสะพง (Ws) แสดงในตารางท 57

ซลคอน มคาอยในพสย 279-371 กรมตอกโลกรม เฉลย 329 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนจตรสมคาเฉลยสงสด และชดดนวงสะพงมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 63-127 กรมตอกโลกรม เฉลย 91 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนวงสะพงมคาเฉลยสงสด และชดดนจตรสมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 30-81 กรมตอกโลกรม เฉลย 54 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนวงสะพงมคาเฉลยสงสด และชดดนจตรสมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 3.1-6.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.0 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลางในชดดนจตรส สวนชดดนวงสะพงมแนวโนมลดลงในดนลาง โดยชดดนวงสะพงมคาเฉลยสงสด และชดดนจตรสมคาเฉลยต าสด


แมกนเซยม มคาอยในพสย 2.5-3.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.8 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนวงสะพงมคาเฉลยสงสด และชดดนจตรสมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 16.7-22.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 20.8 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนจตรสมคาเฉลยสงสด และชดดนวงสะพงมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 2.2-4.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.4 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนจตรสมคาเฉลยสงสด และชดดนวงสะพงมคาเฉลยต าสด

159

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 148 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 62 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนวงสะพงมคาเฉลยสงสด และชดดนจตรสมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 209-646 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 405 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนวงสะพงมคาเฉลยสงสด และชดดนจตรสมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 596-1,681 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 1,175 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลางในชดดนวงสะพง สวนชดดนจตรสมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนจตรสมคาเฉลยสงสด และชดดนวงสะพงมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 41-70 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 51 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสเพมขนในดนลางในชดดนจตรส สวนชดดนวงสะพงดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนจตรสมคาเฉลยสงสด และชดดนวงสะพงมคาเฉลยต าสด ตารางท 57 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 55


Ct

(n=5)

Ws

(n=5)

0-50

50-100

0-50

50-100

371

345

322

279

63

81

95

127

30

43

63

81

3.1

4.1

6.7

6.2

nd

nd

nd

nd

2.5

3.0

2.5

3.1

22.3

22.4

16.7

21.7

4.4

4.0

3.0

2.2

48

nd

148

52

257

209

646

506

1278

1681

1146

596

42

70

53

41

Min

Max

Mean

279

371

329

63

127

91

30

81

54

3.1

6.7

5.0

-

-

-

2.5

3.1

2.8

16.7

22.4

20.8

2.2

4.4

3.4

-

148

62

209

646

405

596

1681

1175

41

70

51


กลมชดดนท 56 กลมดนลกปานกลางถงชนหนพน เศษหนหรอลกรง ปฏกรยาดนเปนกรดจด การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนลาดหญา (Ly) ชดดนภสะนา (Ps) และชดดนโพนงาม (Png) แสดงในตารางท 58

ซลคอน มคาอยในพสย 356-464 กรมตอกโลกรม เฉลย 394 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนโพนงามมคาเฉลยสงสด และชดดนลาดหญามคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 14-68 กรมตอกโลกรม เฉลย 47 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนภสะนามคาเฉลยสงสด และชดดนโพนงามมคาเฉลยต าสด

160

เหลก มคาอยในพสย 4-25 กรมตอกโลกรม เฉลย 14 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนลาดหญามคาเฉลยสงสด และชดดนโพนงามมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 1.9-2.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.3 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนภสะนามคาเฉลยสงสด และชดดนโพนงามมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 0.1-3.6 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.3 กรมตอกโลกรม ปรมาณโซเดยมเพมขนในดนลางในชดดนภสะนา สวนชดดนลาดหญามแนวโนมลดลงในดนลาง โดยชดดน ภสะนามคาเฉลยสงสด และชดดนโพนงามมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 0.7-2.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.5 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนลาดหญามคาเฉลยสงสด และชดดนโพนงามมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 0.8-36.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 18.2 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโพแทสเซยมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนโพนงาม โดยชดดนภสะนามคาเฉลยสงสด และชดดนโพนงามมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.1-3.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.7 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนลาดหญา โดยชดดนภสะนามคาเฉลยสงสด และชดดนโพนงามมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 43 มลลกรมตอกโลกรม เฉล ย 27 มลลกรมตอกโลกรม โดยชดดนภสะนามคาเฉลยสงสด และชดดนลาดหญามคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 59-233 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 117 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณฟอสฟอรสเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนภสะนา โดยชดดนภสะนามคาเฉลยสงสด และชดดนโพนงามมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 51-542 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 282 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมงกานสเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนโพนงาม โดยชดดนลาดหญามคาเฉลยสงสด และชดดนโพนงามมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 19-35 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 25 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสมแนวโนมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนโพนงาม โดยชดดนโพนงามมคาเฉลยสงสด และชดดนลาดหญามคาเฉลยต าสด

161



Ly

(n=14)

Ps

(n=4)

Png

(n=15)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

376

363

385

356

464

419

51

55

49

68

14

44

22

25

8

15

4

9

2.2

2.4

2.0

2.7

1.9

2.7

0.5

0.4

3.1

3.6

0.1

0.1

1.7

2.1

1.3

2.1

0.7

1.4

18.4

17.7

36.0

34.1

0.8

2.0

0.7

2.2

3.5

3.4

0.2

0.2

nd

16

43

35

31

36

67

84

233

190

59

66

475

542

210

251

166

51

19

20

21

24

35

31

Min

Max

Mean

356

464

394

14

68

47

4

25

14

1.9

2.7

2.3

0.1

3.6

1.3

0.7

2.1

1.5

0.8

36.0

18.2

0.2

3.5

1.7

-

43

27

59

233

117

51

542

282

19

35

25


162

Sand

Silt Clay

Si

Al

Fe Ti

Na

Mg

K Ca S

P

Mn Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 47.51%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 2

3.48%

Sand

Silt Clay

Si

Al

Fe Ti

Na

Mg

K Ca S

P

Mn Zn

Group55 Group56-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8

Factor 1: 47.51%

-7-6-5-4-3-2-101234

Facto

r 2: 2

3.48%

ภาพท 24 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนลกปานกลาง จ านวนตวอยางทงสน 20 ตวอยาง

กลมท 1

กลมท 2

(ข)

ชดดนภสะนา

(ก)

163


กลมชดดนท 55 (Group 55) ดนลกปานกลางถงชนหนพน เศษหนหรอลกรง ปฏกรยาดนเปนกลางหรอเปนดาง ไดแก ชดดนจตรส (Ct) และชดดนวงสะพง (Ws)

กลมชดดนท 56 (Group 56) ดนลกปานกลางถงชนหนพน เศษหนหรอลกรง ปฏกรยาดนเปนกรดจด ไดแก ชดดนลาดหญา (Ly) ชดดนภสะนา (Ps) และชดดนโพนงาม (Png)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม เปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 70.99 ของความผนแปร (Variation) ของขอมล ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 24 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสองกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 24ก


กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) โซเดยม (Na) โพแทสเซยม (K) ฟอสฟอรส (P) ก ามะถน (S) ไทเทเนยม (Ti) และสงกะส (Zn)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 24ข ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนแหงของกลมดนลกปานกลาง พบวา ชดดนจตรส และชดดนวงสะพง ซงเปนดนในกลมชดดนท 55 เปนดนทมปรมาณแมงกานส เหลก และฟอสฟอรสสง ท าใหดนนแยกออกจากชดดนอน ในขณะท ชดดนภสะนา เปนดนทมคาก ามะถนสงท าใหดนนแยกออกมาจากชดดนอนอยางชดเจน

164

3. กลมชดดนในพนทดอนเขตดนชน



กลมชดดนท 26 กลมดนเหนยวลกมากทเกดจากตะกอนล าน าหรอวตถตนก าเนดดนเนอละเอยด ปฏกรยาดนเปนกรดจดมาก การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบในดนทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนอาวลก (Ak) ชดดนหวยโปง(Hp) ชดดนกระบ (Kbi) ชดดนโคกกลอย (Koi) ชดดนล าภรา (Ll) ชดดนประทว (Ptu) ชดดนภเกต (Pk) ชดดนปากจน (Pac) ชดดนพงงา (Pga) และชดดนทายเหมอง (Tim) แสดงในตารางท 59

ซลคอน มคาอยในพสย 246-428 กรมตอกโลกรม เฉลย 351 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนทายเหมองมคาเฉลยสงสด และชดดนอาวลกมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 33-157 กรมตอกโลกรม เฉลย 89 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนอาวลกมคาเฉลยสงสด และชดดนทายเหมองมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 5-99 กรมตอกโลกรม เฉลย 33 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนอาวลก โดยชดดนอาวลกมคาเฉลยสงสด และชดดนหวยโปงมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 2.4-10.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.8 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนอาวลก โดยชดดนอาวลกมคาเฉลยสงสด และชดดนทายเหมองมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 0.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.1 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมมคานอยมาก โดยชดดนพงงามคาเฉลยสงสด และชดดนโคกกลอย ชดดนล าภราและชดดนปากจนมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 0.1-3.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.8 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนปากจนมคาเฉลยสงสด ชดดนหวยโปง และชดดนล าภรามคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 0.4-9.4 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.4 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนอาวลก โดยชดดนพงงามคาเฉลยสงสด และชดดนอาวลกมคาเฉลยต าสด

165

แคลเซยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามามารถวดไดถง 0.8 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.2 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมในแตละชดดนมคาใกลเคยงกนในดนบนและดนลาง โดยชดดนอาวลกมคาเฉลยสงสด และชดดนล าภรามคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 328 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 81 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณก ามะถนเพมขนในดนลาง โดยชดดนอาวลกมคาเฉลยสงสด และชดดนล าภรามคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 376 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 126 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนทายเหมอง โดยชดดนอาวลกมคาเฉลยสงสด และชดดนล าภรามคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 2 ,137 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 392 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนกระบ โดยชดดนอาวลกมคาเฉลยสงสด และชดดนพงงามคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 7-67 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 27 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนอาวลกและชดดนภเกต โดยชดดนอาวลกมคาเฉลยสงสด และชดดนทายเหมองมคาเฉลยต าสด

166



Ak

(n=32)

Hp

(n=16)

Kbi

(n=6)

Koi

(n=5)

Ll

(n=5)

Ptu

(n=8)

Pk

(n=16)

Pac

(n=6)

Pga

(n=14)

Tim

(n=22)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

249

246

414

377

314

302

304

286

375

368

385

328

361

313

406

378

400

373

428

415

153

157

54

88

106

116

124

142

72

79

60

104

86

123

40

67

59

84

33

46

99

97

5

7

50

55

35

39

13

14

30

48

17

33

27

55

6

8

11

15

10.3

9.8

2.6

3.3

5.5

5.6

5.1

5.6

2.9

3.1

4.2

5.0

2.6

3.2

7.4

8.8

2.4

3.2

2.6

2.9

0.2

0.2

0.3

0.3

0.3

0.3

nd

nd

nd

nd

0.1

0.1

0.1

0.1

0.1

nd

0.4

0.5

0.1

0.1

1.3

1.3

0.1

0.2

1.9

2.1

0.7

1.0

0.1

0.2

0.4

0.4

0.6

1.0

1.4

3.1

0.3

0.4

0.3

0.4

0.5

0.4

0.7

1.0

8.1

8.5

3.5

3.9

0.7

0.7

0.4

0.5

1.4

2.5

5.4

5.6

8.9

9.4

1.4

1.6

0.8

0.5

0.1

0.1

0.3

0.3

0.1

nd

nd

nd

0.8

0.4

0.4

0.3

0.2

0.2

0.2

0.2

0.1

0.1

285

328

39

76

106

87

44

nd

21

nd

84

117

98

122

48

nd

32

40

50

48

376

280

114

99

210

146

39

nd

14

nd

189

141

113

86

100

52

90

81

175

219

2137

1582

42

29

453

1251

307

257

74

57

550

340

76

72

271

nd

25

13

164

149

67

63

15

19

47

47

26

29

13

14

24

26

18

13

31

40

10

17

7

10

Min

Max

Mean

246

428

351

33

157

89

5

99

33

2.4

10.3

4.8

-

0.5

0.1

0.1

3.0

0.8

0.4

9.4

3.4

-

0.8

0.2

-

328

81

-

376

126

-

2137

392

7

67

27


167

กลมชดดนท 27 กลมดนเหนยวจดสแดงลกมาก ทเกดจากหนภเขาไฟ ปฏกรยาดนเปนกรดจด การระบายน าด ความอดมสมบรณปานกลาง ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดนน ไดแก ชดดนหนองบอน (Nb) และชดดนทาใหม (Ti) แสดงในตารางท 60

ซลคอน มคาอยในพสย 154-202 กรมตอกโลกรม เฉลย 177 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนเพมขนในดนลางในชดดนหนองบอน โดยชดดนหนองบอนมคาเฉลยสงสด และชดดนทาใหมมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 139-146 กรมตอกโลกรม เฉลย 142 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนหนองบอนมคาเฉลยสงสด และชดดนทาใหมมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 109-178 กรมตอกโลกรม เฉลย 144 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนทาใหมมคาเฉลยสงสด และชดดนหนองบอนมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 18.5-35.6 กรมตอกโลกรม เฉลย 27.0 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณไทเทเนยมมแนวโนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนทาใหมมคาเฉลยสงสด และชดดนหนองบอนมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 0.1-0.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.2 กรมตอกโลกรม ปรมาณโซเดยมมคาไมแตกตางกนในดนบนและดนลาง โดยชดดนหนองบอนมคาเฉลยสงสด และชดดนทาใหมมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 2.1-2.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.3 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมมแนวโนมลดลงในดนลาง โดยชดดนหนองบอนมคาเฉลยสงสด และชดดนทาใหมมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 0.7-9.8 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.2 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโพแทสเซยมมคาไมแตกตางกนในดนบนและดนลาง โดยชดดนหนองบอนมคาเฉลยสงสด และชดดนทาใหมมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.3-1.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.6 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแคลเซยมมแนวโนมลดลงในดนลางในชดดนทาใหม โดยชดดนทาใหมมคาเฉลยสงสด และชดดนหนองบอนมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสย 153-205 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 179 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนหนองบอนมคาเฉลยสงสด และชดดนทาใหมมคาเฉลยต าสด

168

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 2,321-4,684 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 3,462 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนทาใหมมคาเฉลยสงสด และชดดนหนองบอนมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 1,679-4,173 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 2,813 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนทาใหมมคาเฉลยสงสด และชดดนหนองบอนมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 74-171 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 119 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณสงกะสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนทาใหมมคาเฉลยสงสด และชดดนหนองบอนมคาเฉลยต าสด ตารางท 60 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 27


Nb

(n=14)

Ti

(n=34)

0-50

50-100

0-50

50-100

197

202

154

154

142

146

139

141

109

110

177

178

18.5

18.9

35.1

35.6

0.3

0.3

0.1

0.1

2.5

2.4

2.2

2.1

9.7

9.8

0.7

0.7

0.3

0.3

1.0

0.7

205

174

185

153

2415

2321

4684

4427

1945

1679

4173

3455

75

74

171

158

Min

Max

Mean

154

202

177

139

146

142

109

178

144

18.5

35.6

27.0

0.1

0.3

0.2

2.1

2.5

2.3

0.7

9.8

5.2

0.3

1.0

0.6

153

205

179

2321

4684

3462

1679

4173

2813

74

171

119


169

Sand

Silt

Clay

Si Al Fe Ti

Na

Mg

K

Ca

S

P Mn Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 50.35%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 1

5.42%

Sand

Silt

Clay

Si Al Fe Ti

Na

Mg

K

Ca

S

P Mn Zn

Group26 Group27

-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8

Factor 1: 50.35%

-10-8-6-4-20246

Facto

r 2: 1

5.42%

ภาพท 25 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชน ของกลมดนเหนยว จ านวนตวอยางทงสน 100 ตวอยาง

ชดดนหนองบอน

ชดดนพงงา ชดดนทายเหมอง

(ก)

(ข)

กลมท 1

กลมท 2

กลมท 3

170


กลมชดดนท 26 (Group 26) ดนเหนยวลกถงลกมากทเกดจากตะกอนล าน าหรอวตถตนก าเนดดนเนอละเอยด ไดแก ชดดนอาวลก (Ak) ชดดนหวยโปง (Hp) ชดดนกระบ (Kbi) ชดดนโคกกลอย(Koi) ชดดนล าภรา (Ll) ชดดนประทว (Ptu) ชดดนภเกต (Pk) ชดดนปากจน (Pac) ชดดนพงงา (Pga) และชดดนทายเหมอง (Tim)

กลมชดดนท 27 (Group 27) ดนเหนยวจดสแดงลกมากทเกดจากหนภเขาไฟ ปฏกรยาดนเปนกรดจด ไดแก ชดดนหนองบอน (Nb) และ ชดดนทาใหม (Ti)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม เปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 65.77 ของความผนแปร (Variation) ของขอมล ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 25 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสามกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 25ก


กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) โซเดยม (Na) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) และโพแทสเซยม (K)

กลมท 3 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) ฟอสฟอรส (P) ก ามะถน (S) ไทเทเนยม (Ti) และสงกะส (Zn)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 25ข ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชนของกลมดนเหนยว พบวา ดนทงสองกลมชดดนมความสม าเสมอ ยกเวน ชดดนหนองบอน (Nb) บางตวอยางซงเปนดนในกลมชดดนท 27 ทมปรมาณอนภาคขนาดทรายแปง และโพแทสเซยม (แรเฟลดสปาร) สง ในขณะท ชดดนพงงา (Pga) และชดดนทายเหมอง (Tim) บางตวอยาง มปรมาณแคลเซยม และโพแทสเซยมสง ท าใหดนในชดนแยกออกมาจากชดดนอน

171



กลมชดดนท 34 กลมดนรวนละเอยดลกถงลกมาก ทเกดจากตะกอนล าน าหรอวตถตนก าเนดดนเนอหยาบ ปฏกรยาดนเปนกรดจด การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนฉลอง (Chl) ชดดนฝงแดง (Fd) ชดดนคลองทอม (Km) ชดดนคลองนกกระทง (Knk) ชดดนนาทาม (Ntm) ชดดนทาแซะ (Te) และชดดนปากคม (Pkm) แสดงในตารางท 61

ซลคอน มคาอยในพสย 352-443 กรมตอกโลกรม เฉลย 406 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนคลองทอมมคาเฉลยสงสด และชดดนฝงแดงมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 16-89 กรมตอกโลกรม เฉลย 48 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนฝงแดงมคาเฉลยสงสด และชดดนปากคมมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 4-30 กรมตอกโลกรม เฉลย 13 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนทาแซะ โดยชดดนฝงแดงมคาเฉลยสงสด และชดดนคลองนกกระทงมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 1.5-4.8 กรมตอกโลกรม เฉลย 2.7 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนนาทามมคาเฉลยสงสด และชดดนคลองทอมมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 0.1-0.8 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.3 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมในแตละชดดนมคาไมแตกตางกน มแนวโนมเพมขนในดนลางในชดดนคลองทอมและชดดนคลองนกกระทง โดยชดดนคลองนกกระทงมคาเฉลยสงสด และชดดนฝงแดงมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 0.1-2.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.6 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนปากคมมคาเฉลยสงสด ชดดนฝงแดงและชดดนคลองนกกระทงมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 0.2-21.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.7 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนคลองนกกระทง โดยชดดนคลองนกกระทงมคาเฉลยสงสด และชดดนฝงแดงมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.1-0.6 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.2 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแคลเซยมในแตละชดดนมคาไมแตกตางกนในดนบนและดนลาง ยกเวนชดดนฉลองมค าเพมขนในดนลางและชดดนทาแซะดนบนมคาสงกวาดนลาง โดยชดดนฉลองมคาเฉลยสงสด ชดดนคลองทอมและชดดนปากคมมคาเฉลยต าสด

172

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 133 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 61 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลางในชดดนคลองทอมและชดดนปากคม สวนชดดนฉลอง ชดดนฝงแดงและชดดนนาทามมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนฉลองมคาเฉลยสงสด และชดดนคลองนกกระทงมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 26-438 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 120 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนคลองทอม ชดดนนาทามและชดดนทาแซะ โดยชดดนนาทามมคาเฉลยสงสด และชดดนคลองนกกระทงมคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสย 10-248 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 70 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนฝงแดงและชดดนคลองทอม โดยชดดนฝงแดงมคาเฉลยสงสด และชดดนนาทามมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 9-33 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 21 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง โดยชดดนคลองทอมมคาเฉลยสงสด และชดดนปากคมมคาเฉลยต าสด

173

ตารางท 61 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 34 Series Depth Si Al Fe Ti Na Mg K Ca S P Mn Zn (cm) g kg-1 mg kg-1

Chl

(n=4)

Fd

(n=7)

Km

(n=6)

Knk

(n=4)

Ntm

(n=12)

Te

(n=14)

Pkm

(n=6)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

411

362

406

352

443

403

424

414

402

387

424

414

429

410

45

89

51

89

16

49

30

40

50

74

36

44

23

37

11

17

15

30

4

12

4

6

13

28

11

10

8

18

2.3

3.3

3.1

4.2

1.5

2.1

1.7

2.0

3.6

4.8

2.4

2.5

1.7

2.1

0.3

0.2

0.1

0.1

0.1

0.3

0.6

0.8

0.4

0.4

0.2

0.2

0.3

0.3

0.3

0.5

0.2

0.2

0.1

0.6

nd

0.4

0.9

1.2

0.3

0.3

1.5

2.2

0.4

0.7

0.2

0.2

0.3

9.5

21.2

20.8

2.0

3.2

0.9

0.9

2.2

3.9

0.3

0.6

0.2

0.1

0.1

0.1

0.2

0.2

0.1

0.1

0.6

0.2

0.1

0.1

106

115

80

133

68

53

nd

nd

43

55

68

55

51

25

163

133

99

68

61

115

46

26

246

438

84

89

72

45

43

43

211

248

15

55

56

49

13

10

189

20

12

14

19

23

17

16

33

27

22

25

20

23

19

22

9

12

Min

Max

Mean

352

443

406

16

89

48

4

30

13

1.5

4.8

2.7

0.1

0.8

0.3

-

2.2

0.6

0.2

21.2

4.7

0.1

0.6

0.2

-

133

61

26

438

120

10

248

70

9

33

21


174

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe Ti

Na

Mg

K Ca

S P

Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 37.88%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 1

5.76%

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe Ti

Na

Mg

K Ca

S P

Mn

Zn

Group34-8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10

Factor 1: 37.88%

-4-3-2-10123456

Facto

r 2: 1

5.76%

ภาพท 26 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชน ของกลมดนรวนละเอยด จ านวนตวอยางทงสน 32 ตวอยาง


(ก)

(ข)

175


กลมชดดนท 34 (Group 34) ดนรวนละเอยดลกถงลกมากทเกดจากตะกอนล าน าหรอวตถตนก าเนดดนเนอหยาบ ไดแก ชดดนฉลอง (Chl) ชดดนฝงแดง (Fd) ชดดนคลองทอม (Km) ชดดนคลองนกกระทง (Knk) ชดดนนาทาม (Ntm) ชดดนปากคม (Pkm) และ ชดดนทาแซะ (Te)


กลมท 1 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) โซเดยม (Na) โพแทสเซยม (K) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) ฟอสฟอรส (P) ก ามะถน (S) ไทเทเนยม (Ti) และสงกะส (Zn)


เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 26ข ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชนของกลมดนรวนละเอยด พบวา ดนในกลมชดดนนผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมมความแปรปรวนนอย (รอยละ 53.64 ของความผนแปร) เนองจากดนในกลมนเปนดนทมพฒนาการสงจงมความสม าเสมอของธาตองคประกอบตาง ๆ (Trakoonyingcharoen, 2005)

176



กลมชดดนท 39 กลมดนรวนหยาบลกถงลกมาก ทเกดจากตะกอนล าน าหรอวตถตนก าเนดดนเนอหยาบ ปฏกรยาดนเปนกรดจด การระบายน าดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนคอหงส (Kh) ชดดนนาทว (Nat) และชดดนสะเดา (Sd) แสดงในตารางท 62

ซลคอน มคาอยในพสย 428-449 กรมตอกโลกรม เฉลย 438 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนนาทวมคาเฉลยสงสด และชดดนคอหงสมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 17-31 กรมตอกโลกรม เฉลย 25 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนคอหงสมคาเฉลยสงสด และชดดนนาทวมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 6-12 กรมตอกโลกรม เฉลย 8 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนสะเดามคาเฉลยสงสด ชดดนนาทวและชดดนคอหงสมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 1.6-2.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.9 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนนาทวมคาเฉลยสงสด และชดดนสะเดามคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 0.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.1 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณโซเดยมมคานอยมาก โดยชดดนสะเดามคาเฉลยสงสด และชดดนนาทวมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 0.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.2 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมกนเซยมมแนวโนมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนนาทว โดยชดดนคอหงสมคาเฉลยสงสด และชดดนนาทวมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 0.3-2.0 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.3 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนคอหงสมคาเฉลยสงสด และชดดนสะเดามคาเฉลยต าสด

แคลเซยม ปรมาณแคลเซยมในแตละชดดนทงดนบนและดนลาง มคาเทากบ 0.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.1 กรมตอกโลกรม

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 70 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 19 มลลกรมตอกโลกรม โดยชดดนสะเดามคาเฉลยสงสด และชดดนนาทวมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 17-144 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 64 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนสะเดา โดยชดดนนาทวมคาเฉลยสงสด และชดดนคอหงสมคาเฉลยต าสด

177

แมงกานส มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 106 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 46 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนสะเดามคาเฉลยสงสด และชดดนนาทวมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 3-35 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 17 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง โดยชดดนนาทวมคาเฉลยสงสด และชดดนสะเดามคาเฉลยต าสด ตารางท 62 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 39


Kh

(n=10)

Nat

(n=4)

Sd

(n=11)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

439

432

445

434

449

428

24

31

18

28

17

31

6

8

6

8

7

12

1.8

2.0

1.9

2.2

1.6

2.1

0.1

0.1

nd

nd

0.1

0.1

0.2

0.3

0.1

nd

0.2

0.3

1.8

2.0

1.5

2.0

0.3

0.4

0.1

0.1

0.1

0.1

0.1

0.1

20

2

nd

nd

21

70

53

17

144

96

30

42

55

23

nd

nd

106

91

11

15

26

35

3

9

Min

Max

Mean

428

449

438

17

31

25

6

12

8

1.6

2.2

1.9

-

0.1

0.1

-

0.3

0.2

0.3

2.0

1.3

0.1

0.1

0.1

-

70

19

17

144

64

-

106

46

3

35

17


178

Group39

Kh1_topKh1_sub

Kh2_top

Kh2_sub

Kh3_topKh3_sub

Kh4_topKh4_sub

Kh5_top

Kh5_subNat_top

Nat_sub

Nat_top

Nat_sub

Sd1_top

Sd1_sub

Sd2_topSd2_subSd3_topSd3_sub

-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6

Factor 1: 44.21%

-7-6-5-4-3-2-101234

Facto

r 2: 2

0.98%

Kh1_topKh1_sub

Kh2_top

Kh2_sub

Kh3_topKh3_sub

Kh4_topKh4_sub

Kh5_top

Kh5_subNat_top

Nat_sub

Nat_top

Nat_sub

Sd1_top

Sd1_sub

Sd2_topSd2_subSd3_topSd3_sub

Sand

Silt Clay

Si

Al Fe

Ti

Na Mg K

Ca S

P Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 44.21%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 2

0.98%

Sand

Silt Clay

Si

Al Fe

Ti

Na Mg K

Ca S

P Mn

Zn

ภาพท 27 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชน ของกลมดนรวนหยาบ จ านวนตวอยางท งสน 20 ตวอยาง

กลมท 1

กลมท 3

กลมท 2

(ข)

(ก)

179


กลมชดดนท 39 (Group 39) ดนรวนหยาบลกถงลกมากทเกดจากตะกอนล าน าหรอวตถตนก าเนดดนเนอหยาบ ไดแก ชดดนคอหงส (Kh) ชดดนนาทว (Nat) และชดดนสะเดา (Sd)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมเปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 65.19 ของความผนแปร (variation) ของขอมล ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 27 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสามกลมเครอสหาย (Affinity groups) ภาพท 27ก

กลมท 1 ประกอบดวย อนภาคขนาดทราย (Sand) ซลคอน (Si) แคลเซยม (Ca) โซเดยม (Na) และฟอสฟอรส (P)

กลมท 2 ประกอบดวย อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) โพแทสเซยม (K) แมกนเซยม (Mg) ก ามะถน (S) ไทเทเนยม (Ti) และสงกะส (Zn)

กลมท 3 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 27ข ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชนของกลมดนรวนหยาบ พบวา สมบตของปรมาณธาตองคประกอบรวมของกลมชดดนนมความสม าเสมอ ยกเวน ชดดนนาทว (Nat) บางตวอยางทมปรมาณก ามะถน แมงกานส และสงกะสสง ในขณะท ชดดนคอหงส (Kh) บางตวอยางมปรมาณอนภาคขนาดทรายแปงสงท าใหชดดนคอหงสบางตวอยางแยกออกจากชดดนอน

180


ประกอบดวยกลมชดดนท 42 และ 43 ซงขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดมเฉพาะในกลมชดดนท 43 เทานน

กลมชดดนท 43 กลมดนทรายลกมากทเกดจากตะกอนล าน าหรอสนทรายทะเล ปฏกรยาดนเปนกรดเลกนอยถงเปนดาง การระบายน าคอนขางดมาก ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนนไดแก ชดดนสตหบ (Sh) แสดงในตารางท 63

ซลคอน ปรมาณซลคอนในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 459 และ 430 กรมตอกโลกรมตามล าดบ เฉลย 444 กรมตอกโลกรม

อะลมนม ปรมาณอะลมนมในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 33 และ 31 กรมตอกโลกรมตามล าดบ เฉลย 32 กรมตอกโลกรม


ไทเทเนยม ปรมาณไทเทเนยมในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 1.4 และ 1.2 กรมตอกโลกรมตามล าดบ เฉลย 1.3 กรมตอกโลกรม

โซเดยม ปรมาณโซเดยมในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 0.7 และ 0.4 กรมตอกโลกรมตามล าดบ เฉลย 0.5 กรมตอกโลกรม

แมกนเซยม ปรมาณแมกนเซยมทงดนบนและดนลาง มคาเทากบ 0.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.2 กรมตอกโลกรม


แคลเซยม ปรมาณแคลเซยมในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 0.2 และ 0.1 กรมตอกโลกรมตามล าดบ เฉลย 0.1 กรมตอกโลกรม

ก ามะถน ปรมาณก ามะถนในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 15 และ 13 กรมตอกโลกรมตามล าดบ เฉลย 14 กรมตอกโลกรม

ฟอสฟอรส ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 259 และ 153 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 206 กรมตอกโลกรม

แมงกานส ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 227 และ 138 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 182 กรมตอกโลกรม

181

สงกะส ปรมาณสงกะสในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 5 และ 4 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 5 กรมตอกโลกรม ตารางท 63 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 43


Sh

(n=15)

0-50

50-100

459

430

33

31

2

2

1.4

1.2

0.7

0.4

0.2

0.2

20.3

14.9

0.2

0.1

15

13

259

153

227

138

5

4

Mean 444 32 2 1.3 0.5 0.2 17.6 0.1 14 206 182 5


182

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe

Ti Na Mg

K

Ca

S P

Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 74.31%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 1

3.35%

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe

Ti Na Mg

K

Ca

S P

Mn

Zn

Sh1_top

Sh1_sub

Sh2_top

Sh2_sub

Sh3_top

Sh3_sub

-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8

Factor 1: 74.31%

-2

-1

0

1

2

3

Facto

r 2: 1

3.35%

Sh1_top

Sh1_sub

Sh2_top

Sh2_sub

Sh3_top

Sh3_sub

ภาพท 28 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชน ของกลมดนทราย จ านวนตวอยางทงสน 6 ตวอยาง

(ก)

(ข)

กลมท 1

กลมท 2

183


กลมชดดนท 43 (Group 43) ดนทรายลกมากทเกดจากตะกอนล าน าหรอสนทรายชายทะเล ไดแก ชดดนสตหบ (Sh)


กลมท 1 ประกอบดวย ก ามะถน (S)

กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดทราย (Sand) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) ซลคอน (Si) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) ฟอสฟอรส (P) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) โซเดยม (Na) ไทเทเนยม (Ti) และสงกะส (Zn)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 28ข ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชนของกลมดนทราย พบวา ดนมความแตกตางระหวางดนชนบน และดนชนลางอยางชดเจน โดยดนในกลมชดดนท 43 เปนดนทรายลกมากทเกดจากตะกอนล าน าหรอสนทรายชายทะเล ก ามะถนเปนธาตหลกทมอทธพลตอพฤตกรรมของดนในกลมน เนองจากก ามะถนเปนธาตทมความสมพนธกบน าทะเล อกทงดนในกลมนเปนดนทรายลกมากท าใหดนมสมบตการดดยด และความเปนบฟเฟอรต า (Ninh, 2009)

184



กลมชดดนท 45 กลมดนตนถงลกรง เศษหนหรอกอนหน ปฏกรยาดนเปนกรดจด การระบายน าของดนดถงดปานกลาง ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนชมพร (Cp) ชดดนหาดใหญ (Hy) ชดดนคลองซาก (Kc) ชดดนเขาขาด (Kkt) ชดดนหนองคลา (Nok) และชดดนยะลา (Ya) แสดงในตารางท 64

ซลคอน มคาอยในพสย 295-440 กรมตอกโลกรม เฉลย 361 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนยะลามคาเฉลยสงสด และชดดนคลองซากมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 22-127 กรมตอกโลกรม เฉลย 69 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนคลองซากมคาเฉลยสงสด และชดดนยะลามคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 8-85 กรมตอกโลกรม เฉลย 43 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนเขาขาด โดยชดดนหนองคลามคาเฉลยสงสด และชดดนยะลามคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 1.8-7.8 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.2 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมมคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนคลองซากมคาเฉลยสงสด และชดดนยะลามคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 0.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.2 กรมตอกโลกรม ปรมาณโซเดยมในแตละชดดนมคาไมแตกตางกนในดนบนและดนลาง โดยชดดนชมพรมคาเฉลยสงสด ชดดนหนองคลาและชดดนยะลามคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 3.6 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.5 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนเขาขาด โดยชดดนหนองคลามคาเฉลยสงสด และชดดนยะลามคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 1.4-23.7 กรมตอกโลกรม เฉลย 9.1 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนหาดใหญมคาเฉลยสงสด และชดดนยะลามคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสย 0.1-2.9 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.5 กรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแคลเซยมในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนเขาขาดมคาเฉลยสงสด และชดดนยะลามคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 344 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 103 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลางในชดดนเขาขาดและชดดนคลอง

185

ซาก สวนชดดนชมพรและชดดนหนองคลามคาเพมขนในดนลาง โดยชดดนหนองคลามคาเฉลยสงสด ชดดนหาดใหญและชดดนยะลามคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 48-432 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 204 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนหนองคลาและชดดนยะลา โดยชดดนคลองซากมคาเฉลยสงสด ชดดนหาดใหญและชดดนยะลามคาเฉลยต าสด

แมงกานส มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 1 ,155 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 264 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง ยกเวนชดดนชมพรและชดดนยะลา โดยชดดนคลองซากมคาเฉลยสงสด และชดดนหาดใหญมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 10-68 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 32 มลลกรมตอกโลกรม สวนใหญปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง ยกเวนชดดนเขาขาด โดยชดดนหนองคลามคาเฉลยสงสด และชดดนยะลามคาเฉลยต าสด ตารางท 64 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 45


Cp

(n=14)

Hy

(n=4)

Kc

(n=20)

Kkt

(n=6)

Nok

(n=5)

Ya

(n=5)

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

0-50

50-100

390

317

417

389

303

295

368

362

328

305

440

424

40

83

34

54

118

127

62

67

84

103

22

36

46

85

8

22

51

56

33

30

76

82

8

14

3.0

3.8

2.7

2.8

7.5

7.8

4.1

4.6

4.8

5.5

1.8

2.3

0.3

0.3

0.3

nd

0.3

0.3

0.2

0.2

nd

nd

nd

nd

1.2

2.1

0.5

0.7

1.2

1.5

2.0

1.8

3.0

3.6

nd

nd

4.6

7.4

21.8

23.7

4.1

4.8

5.2

5.3

13.6

15.2

1.4

2.2

0.3

0.2

0.2

0.2

0.2

0.1

3.9

0.8

1.0

0.4

0.1

0.1

72

101

nd

nd

172

140

209

104

100

244

nd

nd

182

181

96

52

432

379

306

296

161

214

48

100

154

244

85

nd

1155

737

186

40

287

194

nd

93

14

23

24

42

28

30

46

27

48

68

10

26

Min

Max

Mean

295

440

361

22

127

69

8

85

43

1.8

7.8

4.2

-

0.3

0.2

-

3.6

1.5

1.4

23.7

9.1

0.1

2.9

0.5

-

344

103

48

432

204

-

1155

264

10

68

32

หมายเหต : 0-50 cm = ดนบน, 50-100 cm = ดนลาง, nd = non detect

186

กลมชดดนท 51 กลมดนตนถงชนหนพน ปฏกรยาดนเปนกรดจด การระบายน าดถงคอนขางดมาก ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนคลองเตง (Klt) แสดงในตารางท 65

ซลคอน ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 320 และ 286 กรมตอกโลกรมตามล าดบ เฉลย 303 กรมตอกโลกรม



ไทเทเนยม ปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 4.7 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 5.3 กรมตอกโลกรม เฉลย 5.0 กรมตอกโลกรม


แมกนเซยม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 5.7 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 8.8 กรมตอกโลกรม เฉลย 7.3 กรมตอกโลกรม


แคลเซยม ปรมาณแคลเซยมในดนบนและดนลาง มคาเทากบ 0.7 และ 0.6 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 0.7 กรมตอกโลกรม

ก ามะถน ปรมาณก ามะถนในดนบนมคาเทากบ 69 กรมตอกโลกรม สวนดนลางมคานอยมากจนไมสามารถวดได เฉลย 34 กรมตอกโลกรม

ฟอสฟอรส ปรมาณฟอสฟอรสในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 232 และ 103 กรมตอกโลกรม ตามล าดบ เฉลย 167 กรมตอกโลกรม

แมงกานส ปรมาณแมงกานสในดนบนสงกวาดนลาง มคาเทากบ 470 และ 326 กรมตอกโลกรม เฉลย 398 กรมตอกโลกรม

สงกะส ปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 54 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 68 กรมตอกโลกรม เฉลย 61 กรมตอกโลกรม

187

ตารางท 65 ปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 51


Klt

(n=6)

0-50

50-100

320

286

75

111

77

72

4.7

5.3

1.4

1.5

5.7

8.8

17.4

27.4

0.7

0.6

69

nd

232

103

470

326

54

68

Mean 303 93 75 5.0 1.5 7.3 22.4 0.7 34 167 398 61


188

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe

Ti

Na Mg K

Ca

S P Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 37.91%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 2

2.89%

Sand

Silt

Clay

Si

Al

Fe

Ti

Na Mg K

Ca

S P Mn

Zn

Group45 Group51

-8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8

Factor 1: 37.91%

-6-4-202468

10

Facto

r 2: 2

2.89%

ภาพท 29 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชน ของกลมดนตน จ านวนตวอยางทงสน 36 ตวอยาง

(ก)

(ข)

กลมท 2

กลมท 1

189


กลมชดดนท 45 (Group 45) ดนตนถงลกรง เศษหนหรอกอนหน ไดแก ชดดนชมพร (Cp) ชดดนหาดใหญ (Hy) ชดดนคลองชาก (Kc) ชดดนเขาขาด (Kkt) ชดดนหนองคลา (Nok) และ ชดดนยะลา (Ya)

กลมชดดนท 51 (Group 51) ดนตนถงชนหนพน ไดแก ชดดนคลองเตง (Klt)



กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) โซเดยม (Na) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) ฟอสฟอรส (P) ก ามะถน (S) ไทเทเนยม (Ti) และสงกะส (Zn)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 29ข ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชนของกลมดนตน พบวา ชดดนคลองเตง ซงเปนดนในกลมชดดนท 51 มปรมาณอนภาคขนาดทรายแปง โพแทสเซยม ก ามะถน ฟอสฟอรส และสงกะสสงเนองจากดนนไดรบอทธพลของวตถตนก าเนดดนมากกวาดนในกลมชดดนท 45 ท าใหชดดนคลองเตงแยกออกมาจากชดดนอน

190

3.6 กลมดนลกปานกลาง


กลมชดดนท 50 กลมดนรวนลกปานกลางถงเศษหน กอนหนหรอชนหนพน ปฏกรยาดนเปนกรดจดมาก การระบายน าด ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนพะโตะ (Pto) และชดดนสว (Sw) แสดงในตารางท 66

ซลคอน มคาอยในพสย 363-429 กรมตอกโลกรม เฉลย 409 กรมตอกโลกรม ปรมาณซลคอนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนพะโตะมคาเฉลยสงสด และชดดนสวมคาเฉลยต าสด

อะลมนม มคาอยในพสย 28-47 กรมตอกโลกรม เฉลย 34 กรมตอกโลกรม ปรมาณอะลมนมเพมขนในดนลาง โดยชดดนสวมคาเฉลยสงสด และชดดนพะโตะมคาเฉลยต าสด

เหลก มคาอยในพสย 10-34 กรมตอกโลกรม เฉลย 17 กรมตอกโลกรม ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยชดดนสวมคาเฉลยสงสด และชดดนพะโตะมคาเฉลยต าสด

ไทเทเนยม มคาอยในพสย 1.8-6.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 3.5 กรมตอกโลกรม ปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนสวมคาเฉลยสงสด และชดดนพะโตะมคาเฉลยต าสด

โซเดยม มคาอยในพสย 0.1-0.2 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.2 กรมตอกโลกรม ปรมาณโซเดยมมแนวโนมเพมขนในดนลางในชดดนพะโตะ โดยชดดนสวมคาเฉลยสงสด และชดดนพะโตะมคาเฉลยต าสด

แมกนเซยม มคาอยในพสย 0.1-1.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 0.6 กรมตอกโลกรม ปรมาณแมกนเซยมเพมขนในดนลางในชดดนสว โดยชดดนสวมคาเฉลยสงสด และชดดนพะโตะมคาเฉลยต าสด

โพแทสเซยม มคาอยในพสย 2.2-6.1 กรมตอกโลกรม เฉลย 4.8 กรมตอกโลกรม ปรมาณโพแทสเซยมเพมขนในดนลาง โดยชดดนพะโตะมคาเฉลยสงสด และชดดนสวมคาเฉลยต าสด

แคลเซยม มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 0.1 กรมตอก โลกรม เฉลย 0.1 กรมตอกโลกรม ปรมาณแคลเซยมในแตละชดดนมคาไมแตกตางกนในดนบนและดน โดยชดดนสวมคาเฉลยสงสด และชดดนพะโตะมคาเฉลยต าสด

ก ามะถน มคาอยในพสยทนอยมากจนไมสามารถวดไดถง 90 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 32 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณก ามะถนในดนบนสงกวาดนลาง โดยชดดนสวมคาเฉลยสงสด และชดดนพะโตะมคาเฉลยต าสด

ฟอสฟอรส มคาอยในพสย 24-113 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 68 มลลกรมตอกโลกรม โดยชดดนสวมคาเฉลยสงสด และชดดนพะโตะมคาเฉลยต าสด

191

แมงกานส มคาอยในพสย 29-141 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 66 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณแมงกานสเพมขนในดนลาง โดยชดดนสวมคาเฉลยสงสด และชดดนพะโตะมคาเฉลยต าสด

สงกะส มคาอยในพสย 16-23 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 19 มลลกรมตอกโลกรม ปรมาณสงกะสในแตละชดดนมคาไมแตกตางกนในดนบนและดนลาง โดยชดดนสวมคาเฉลยสงสด และชดดนพะโตะมคาเฉลยต าสด ตารางท 66 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 50


Pto

(n=4)

Sw

(n=4)

0-50

50-100

0-50

50-100

426

421

429

363

28

34

28

47

10

12

12

34

1.8

2.0

3.7

6.2

0.1

0.2

0.2

0.2

0.1

0.1

0.7

1.5

5.6

6.1

2.2

5.2

nd

nd

0.1

0.1

17

nd

90

23

39

24

95

113

29

30

65

141

16

16

22

23

Min

Max

Mean

363

429

409

28

47

34

10

34

17

1.8

6.2

3.5

0.1

0.2

0.2

0.1

1.5

0.6

2.2

6.1

4.8

-

0.1

0.1

-

90

32

24

113

68

29

141

66

16

23

19


กลมชดดนท 53 กลมดนเหนยวลกปานกลางถงชนหนพน ลกรงหรอเศษหน ปฏกรยาดนเปนกรดจด การระบายน าด ความอดมสมบรณต า ขอมลปรมาณธาตองคประกอบรวมทรวบรวมไดในกลมชดดนน ไดแก ชดดนปาดงเบซาร (Pad) แสดงในตารางท 67



เหลก ปรมาณเหลกเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 12 กรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 20 กรมตอกโลกรม เฉลย 16 กรมตอกโลกรม

ไทเทเนยม ปรมาณไทเทเนยมเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 1.2 กรมตอกโลกรม และดนลางมคาเทากบ 2.5 กรมตอกโลกรม เฉลย 1.8 กรมตอกโลกรม

โซเดยม ปรมาณโซเดยมทงดนบนและดนลาง มคานอยมากจนไมสามารถวดได

แมกนเซยม ปรมาณแมกนเซยมในดนบนมคาเทากบ 0.1 กรมตอกโลกรม สวนดนลางมคานอยมากจนไมสามารถวดได เฉลย 0.1 กรมตอกโลกรม

192




ฟอสฟอรส ปรมาณฟอสฟอรสทงดนบนและดนลาง มคาเทากบ 52 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 52 มลลกรมตอกโลกรม

แมงกานส ปรมาณแมงกานสมคานอยมากจนไมสามารถวดไดในดนบน สวนดนลางมคาเทากบ 93 มลลกรมตอกโลกรม เฉลย 46 มลลกรมตอกโลกรม

สงกะส ปรมาณสงกะสเพมขนในดนลาง โดยดนบนมคาเทากบ 11 มลลกรมตอกโลกรมและดนลางมคาเทากบ 30 กรมตอกโลกรม เฉลย 20 มลลกรมตอกโลกรม ตารางท 67 คาเฉลยปรมาณธาตองคประกอบรวมในกลมชดดนท 53


Pad

(n=5)

0-50

50-100

445

409

16

47

12

20

1.2

2.5

nd

nd

0.1

nd

0.6

1.6

0.1

0.1

nd

nd

52

52

nd

93

11

30

Mean 427 31 16 1.8 - 0.1 1.1 0.1 - 52 46 20


193

ภาพท 30 (ก) ตวแปร (Variable) ประกอบดวย ผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวม ปรมาณของอนภาคขนาดทราย (Sand) ทรายแปง (Silt) และดนเหนยว (Clay) (ข) หนวยวเคราะห (Cases) ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชน ของกลมดนลกปานกลาง จ านวนตวอยางทงสน 10 ตวอยาง

(ก)

(ข)

Group50 Group53

Pto1_topPto1_sub

Pto2_topPto2_sub

Sw1_top

Sw1_sub

Sw2_topSw2_sub

-7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6

Factor 1: 36.96%

-5-4-3-2-1012345

Facto

r 2: 2

6.84%

Pto1_topPto1_sub

Pto2_topPto2_sub

Sw1_top

Sw1_sub

Sw2_topSw2_sub

Sand

Silt

Clay Si

Al

Fe

Ti

Na

Mg

K

Ca

S

P

Mn

Zn

-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0

Factor 1 : 36.96%

-1.0

-0.5

0.0

0.5

1.0

Facto

r 2 : 2

6.84%

Sand

Silt

Clay Si

Al

Fe

Ti

Na

Mg

K

Ca

S

P

Mn

Zn

Pad_sub Pad_top

กลมท 1

กลมท 2

194


กลมชดดนท 50 (Group 50) ดนรวนลกปานกลางถงเศษหน กอนหนหรอชนหนพน ไดแก ชดดนพะโตะ (Pto) และ ชดดนสว (Sw)

กลมชดดนท 53 (Group 53) ดนเหนยวลกปานกลางถงชนหนพน ลกรงหรอเศษหน ไดแก ชดดนปะดงเบซาร (Pad)

วเคราะหขอมลโดยใช Factor analysis และ Principal component analysis เพอศกษาพฤตกรรมของตวอยางดนโดยอาศยผลการวเคราะหปรมาณธาตองคประกอบรวมเปนขอมลหลกในการจดกลมดน โดยรอยละ 63.80 ของความผนแปร (variation) ของขอมล ใชปจจยในการอธบายสองปจจยดงแสดงในภาพท 30 ขอมลของตวแปรแบงออกเปนสองกลมเครอสหาย (affinity groups) ภาพท 30ก


กลมท 2 ประกอบดวย อนภาคขนาดดนเหนยว (Clay) อนภาคขนาดทรายแปง (Silt) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) โซเดยม (Na) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) ฟอสฟอรส (P) ก ามะถน (S) ไทเทเนยม (Ti) และสงกะส (Zn)

เมอพจารณาการกระจายตวของหนวยวเคราะห (Cases) ภาพท 30ข ของกลมชดดนในพนทดอนทอยในเขตดนชนของกลมดนลกปานกลาง พบวา ดนทงสองกลมชดดนมผลการวเคราะหทางเคมรวมทสม าเสมอในแตละชดดน สงเกตจากการทชนดนบนของแตละชดดนอยในต าแหนงใกลกบชนดนลางในชดดนนน ๆ

195

สรปผลการศกษา

ท าการศกษาปรมาณธาตองคประกอบรวมในดน ทงหมด 12 ธาต ประกอบดวยธาตซลคอน (Si) อะลมนม (Al) เหลก (Fe) ไทเทเนยม (Ti) โซเดยม (Na) แมกนเซยม (Mg) โพแทสเซยม (K) แคลเซยม (Ca) ฟอสฟอรส (P) แมงกานส (Mn) และสงกะส (Zn) ในชดดนทจดตงในประเทศไทยจ านวน 143 ชดดน จากจ านวนหนาตดดน (Soil profile) ทงสน 503 หนาตดดน ของจ านวนตวอยางทงหมด 2,238 ตวอยาง ครอบคลม 53 กลมชดดน จากจ านวนกลมชดดนทงหมด 62 กลมชดดน (ยกเวนกลมชดดนท 14, 23, 32, 42, 57 และกลมชดดนท 59-62)

(1) กลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง

กลมดนเหนยว ประกอบดวย 6 กลมชดดน จ านวน 27 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 236-418, Al 36-147, Fe 11-86, Ti 2.5-13.6, Na 0-7.6, Mg 0.4-17.2, K 0.4-27.0, Ca 0-28.6 g kg-1 และS 0-7177, P 32-575, Mn 0-1956, Zn 21-104 mg kg-1

กลมดนทมการยกรอง จ านวน 1 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 258-271, Al 65-71, Fe 35-38, Ti 3.0-3.3, Na 9.9-33.0, Mg 18.5-22.1, K 21.6-18.6, Ca 4.2-9.1 g kg-1 และ S 0-7177, P 32-575, Mn 0-1956, Zn 21-104 mg kg-1

กลมดนเปรยวจด ประกอบดวย 4 กลมชดดน จ านวน 12 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 290-367, Al 62-114, Fe 19-54, Ti 3.7-6.1, Na 1.7-3.4, Mg 3.9-8.5, K 9.8-18.4, Ca 0.6-4.3 g kg-1 และ S 952-4889, P 103-458, Mn 72-527, Zn 26-91 mg kg-1

กลมดนเลนชายทะเล ประกอบดวย 2 กลมชดดน จ านวน 3 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 271-290, Al 85-93, Fe 37-44, Ti 4.0-4.8, Na 4.5-15.5, Mg 10.0-12.1, K 17.1-21.5, Ca 1.6-3.1 g kg-1 และ S 918-22545, P 319-720, Mn 457-1277, Zn 73-98 mg kg-1

กลมดนทรายแปง ประกอบดวย 2 กลมชดดน จ านวน 4 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 284-438, Al 21-123, Fe 8-59, Ti 2.3-7.1, Na 0-1.7, Mg 0.4-7.6, K 4.6-23.7, Ca 0.3-4.0 g kg-1 และ S 0-128, P 0-732, Mn 85-1168, Zn 26-109 mg kg-1

กลมดนรวนละเอยด ประกอบดวย 2 กลมชดดน จ านวน 6 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 336-447, Al 15-111, Fe 3-21, Ti 2.0-3.4, Na

196

0-4.8, Mg 0-7.5, K 0.8-35.1, Ca 0.1-13.4 g kg-1 และ S 0-1199, P 0-105, Mn 0-343, Zn 13-50 mg kg-1

กลมดนรวนหยาบ ประกอบดวย 3 กลมชดดน จ านวน 3 ชดดน ปรมาณธาตองค ประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 381-456, Al 7-52, Fe 5-23, Ti 1.4-3.4, Na 0-3.2, Mg 0-3.3, K 0.2-15.4, Ca 0.1-2.9 g kg-1 และ S 0-52, P 0-436, Mn 0-446, Zn 14-251 mg kg-1

กลมดนเคม จ านวน 2 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 355-411, Al 38-76, Fe 8-25, Ti 3.0-6.3, Na 2.3-6.2, Mg 1.4-4.3, K 1.5-5.9, Ca 1.0-3.7 g kg-1 และ S 30-627, P 18-90, Mn 124-286, Zn 13-34 mg kg-1

กลมดนทราย จ านวน 1 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 455-458, Al 8-11, Fe 2, Ti 0.9, Na 0, Mg 0, K 0.9-1.1, Ca 0 g kg-1 และ S 0, P 0, Mn 0-373, Zn 62-64 mg kg-1

กลมดนตน จ านวน 3 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 373-436, Al 17-56, Fe 13-41, Ti 2.4-3.5, Na 0-0.2, Mg 0.1-3.4, K 2.6-7.2, Ca 0.2-1.2 g kg-1 และ S 0-13, P 48-100, Mn 0-263, Zn 13-39 mg kg-1

กลมดนอนทรย จ านวน 1 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 29-42, Al 7-8, Fe 3-5, Ti 0.3-0.4, Na 0.7-0.8, Mg 1.6-2.5, K 0.4-0.6, Ca 1.5-2.5 g kg-1 และ S 0-13, P 48-100, Mn 0-263, Zn 13-39 mg kg-1

(2) กลมชดดนในพนทดอนเขตดนแหง

กลมดนเหนยว ประกอบดวย 5 กลมชดดน จ านวน 12 ชดดน ปรมาณธาตองคประ กอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 220-354, Al 49-160, Fe 40-129, Ti 3.5-23.9, Na 0-1.0, Mg 0.5-4.9, K 0.2-20.1, Ca 0.4-77.3 g kg-1 และS 0-261, P 68-840, Mn 0-3450, Zn 22-137 mg kg-1

กลมดนรมแมน าหรอตะกอนน าพารปพด ประกอบดวย 2 กลมชดดน จ านวน 3 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 321-424, Al 26-92, Fe 4-42, Ti 1.7-5.4, Na 1.1-5.4, Mg 1.0-6.4, K 18.1-31.5, Ca 0.7-12.3 g kg-1 และ S 0-640, P 151-811, Mn 66-1611, Zn 17-89 mg kg-1

กลมดนรวนละเอยด ประกอบดวย 2 กลมชดดน จ านวน 10 ชดดน ปรมาณธาตองค ประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 378-457, Al 10-71, Fe 4-23, Ti 1.1-3.9, Na

197

0-0.4, Mg 0-4.3, K 0.2-19.2, Ca 0.1-1.7 g kg-1 และ S 0-48, P 18-406, Mn 0-542, Zn 7-96 mg kg-1

กลมดนรวนหยาบ จ านวน 3 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 375-471, Al 7-58, Fe 4-10, Ti 1.2-2.1, Na 0-4.2, Mg 0-1.7, K 0.3-48.8, Ca 0.1-1.0 g kg-1 และ S 0-54, P 31-291, Mn 0-187, Zn 0-21 mg kg-1

กลมดนทราย ประกอบดวย 2 กลมชดดน จ านวน 2 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 443-467, Al 3-20, Fe 2-6, Ti 0.9-2.4, Na 0, Mg 0-0.1, K 0.4-1.6, Ca 0.1-0.5 g kg-1 และ S 0-17, P 29-96, Mn 0-170, Zn 14-20 mg kg-1

กลมดนตน ประกอบดวย 4 กลมชดดน จ านวน 10 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 147-442, Al 15-166, Fe 9-238, Ti 2-11, Na 0-2.0, Mg 0.3-8.1, K 0.5-30.2, Ca 0.1-3.2 g kg-1 และ S 0-276, P 24-960, Mn 0-2974, Zn 9-258 mg kg-1

กลมดนทพบชนมารล ประกอบดวย 2 กลมชดดน จ านวน 2 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 82-217, Al 28-91, Fe 12-32, Ti 0.8-3.8, Na 0.1-0.5, Mg 4.2-7.2, K 0.1-5.3, Ca 111.9-295.7 g kg-1 และ S 102-186, P 41-347, Mn 801-2069, Zn 66-94 mg kg-1

กลมดนลกปานกลาง ประกอบดวย 3 กลมชดดน จ านวน 6 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 279-464, Al 14-127, Fe 4-81, Ti 1.9-6.7, Na 0-3.6, Mg 0.7-3.1, K 0.8-36.0, Ca 0.1-4.4 g kg-1 และ S 0-148, P 39-646, Mn 51-1681, Zn 19-70 mg kg-1

(3) กลมชดดนในพนทดอนเขตดนชน

กลมดนเหนยว ประกอบดวย 2 กลมชดดน จ านวน 12 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 154-428, Al 33-157, Fe 5-178, Ti 2.4-35.6, Na 0-0.5, Mg 0.1-3.0, K 0.4-9.8, Ca 0-1.0 g kg-1 และS 0-328, P 0-4684, Mn 0-4173, Zn 7-171 mg kg-1

กลมดนรวนละเอยด จ านวน 7 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 352-443, Al 16-89, Fe 4-30, Ti 1.5-4.8, Na 0.1-0.8, Mg 0-2.2, K 0.2-21.2, Ca 0.1-0.6 g kg-1 และ S 0-133, P 26-438, Mn 10-248, Zn 9-33 mg kg-1

กลมดนรวนหยาบ จ านวน 3 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 428-449, Al 17-31, Fe 6-12, Ti 1.6-2.2, Na 0-0.1, Mg 0-0.3, K 0.3-2.0, Ca 0.1 g kg-1 และ S 0-70, P 17-144, Mn 0-106, Zn 3-35 mg kg-1

198

กลมดนทราย จ านวน 1 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 430-459, Al 31-33, Fe 2, Ti 1.2-1.4, Na 0.4-0.7, Mg 0.2, K 14.8-20.3, Ca 0.1-0.2 g kg-1 และ S 13-15, P 153-259, Mn 138-227, Zn 4-5 mg kg-1

กลมดนตน ประกอบดวย 2 กลมชดดน จ านวน 7 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 286-440, Al 22-127, Fe 8-85, Ti 1.8-7.8, Na 0-1.5, Mg 0-8.8 K 1.4-27.4, Ca 0.1-2.9 g kg-1 และ S 0-344, P 48-432, Mn 0-1155, Zn 10-68 mg kg-1

กลมดนลกปานกลาง ประกอบดวย 2 กลมชดดน จ านวน 3 ชดดน ปรมาณธาตองคประกอบรวมทง 12 ธาต มคาอยในพสยดงน Si 363-445, Al 16-47, Fe 10-34, Ti 1.2-6.2, Na 0-0.2, Mg 0-1.5 K 0.6-6.1, Ca 0-0.1 g kg-1 และ S 0-90, P 24-113, Mn 0-141, Zn 11-30 mg kg-1

สวนใหญองคประกอบของธาตรวมจะขนอยกบ 3 ธาตหลก คอ ซลคอน อะลมนม และเหลก ซงเปนองคประกอบหลกทอยในกลมแรอะลมโนซลเกตในดน สวนปรมาณธาตอน ๆ จะขนอยกบลกษณะเดนของดนแตละชนดเปนส าคญ จากการศกษาธาตองคประกอบรวมของดนท าใหเขาใจพฤตกรรมของดน ธาตองคประกอบรวมของดนเปนขอมลทสมพนธกบปจจยการเกดดน และเปนขอมลทส าคญในการประเมนศกยภาพของดน น าไปสการใชประโยชนทดน การจดการดน และการจดการสงแวดลอม แนนอนวาปจจยการเกดดนสงผลตอธรรมชาตของธาตทอยในดน ซงสามารถใชขอมลนเหมอนรอยพมพนวมอของมนษย เนองจากดนหนงจะไดรบปจจยการเกดดนกอใหเกดสมบตเฉพาะของดนนน โดยลกษณะของการกระจายตวของความเขมขนของธาตองคประกอบรวมของดนสามารถใชในการแบงกลมดนตามสมบตเชงหนาทของดน (Soil functional properties)

ส าหรบการศกษานไดท าการใชการวเคราะหองคประกอบ และวเคราะหองคประกอบหลกของปรมาณธาตองคประกอบรวมของดนเพอจดกลมของธาตทมพฤตกรรมเหมอนกนของกลมชดดนทถกแบงดวยเนอดนเปนหลก ซงเปนขอมลทเหมาะแกการใชประโยชนในแงการจดการดน และการใชประโยชนทดน จากการศกษารปแบบการจดกลมของธาตองคประกอบรวมของดนตามกลมชดดน แสดงใหเหนวา ธาตองคประกอบรวมของดนมความสมพนธกบอนภาคอนนทรยอยางชดเจน ซงอนภาคอนนทรยในดนประกอบไปดวยแร 2 ชนด คอ (1) แรดนเหนยว เชน แรเคโอลไนต สเมกไทต เปนตน และ (2) แรอนๆ เชน แรควอตซ เฟลดสปาร อนาเทส เหลก และแมงกานสออกไซด เปนตน โดยการผนแปรของธาตองคประกอบรวมของดนมความผนแปรระหวางดน และระหวางชนดน เปนผลมาจากปจจยสภาพภมประเทศ วตถตนก าเนดดน กระบวนการทางดน และระดบการพฒนาของดน

กลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขง เปนดนทเกดในพนทต า น าจงเปนปจจยทส าคญทมอทธพลและสงผลตอธาตองคประกอบรวมของดน ทงนดนในพนทลมไดรบอทธพลของน าใตดน หรอ

199

น าทะเล สงเกตไดจาก ธาตองคประกอบรวมของดนในพนทลมบางธาต เชน โซเดยม ฟอสฟอรส ก ามะถน และ เหลก ทเปนพลวต ตวแปร (Variable) มกแยกกลมออกมาจากกลม ซงแสดงเดนชดเฉพาะในดนทลม

ธาตองคประกอบรวมของดนในพนทดอนไดรบผลจากกระบวนการทางดน เชน การเคลอนยาย และสะสมอนภาคขนาดดนเหนยวในชนดนลาง และวตถตนก าเนดเปนสวนใหญ ดนทมพฒนาการสงมธาตองคประกอบรวมคงท ปรมาณธาตแคลเซยม แมกนเซยม และโพแทสเซยมทเปนธาตอาหารพชมปรมาณต ามาก เนองจากถกชะลางออกจากหนาตดดน เหลอธาตอะลมนม ไททาเนยม และเหลกในปรมาณสง โดยอะลมนมเปนองคประกอบของแรเคโอลไนต และอะลมนมออกไซด เหลกเปนองคประกอบของเหลกออกไซด ในขณะทไททาเนยมเปนองคประกอบของแรอนาเทส

ในขณะทดนทมพฒนาการต า ปรมาณธาตแคลเซยม แมกนเซยม และโพแทสเซยมมคาสง ธาตจ าพวกเบสเหลานจะถกดดยดดวยแรดนเหนยว ดงนนธาตจ าพวกเบสจงแสดงความสมพนธกบอนภาคขนาดดนเหนยว ส าหรบอนภาคขนาดทรายแปงมกมความสมพนธกบโพแทสเซยม (โพแทสเซยมเฟลดสปาร) แรควอรตซมกอยในอนภาคขนาดทราย ท าใหซลคอนมความสมพนธกบอนภาคขนาดทราย ยกเวน กลมชดดนในพนทลมหรอพนทน าขงของกลมดนตนเนองจากการพบซลคอนอสณฐาน ในสารเชอมระหวางอนภาคของดน ฟอสฟอรสมกแสดงความสมพนธกบเหลก และแมงกานส เนองจากเหลก และแมงกานสออกไซดสามารถตรงฟอสฟอรสไวได ถงแมจะพบฟอสฟอรสในปรมาณสง แตฟอสฟอรสอาจไมเปนประโยชนตอพชเนองจากถกตรงไวดวยออกไซด

จากการศกษาธาตองคประกอบรวมของดนท าใหเขาใจพฤตกรรมของดน น าไปสการตอยอดในการศกษาดานวทยาศาสตรทางดนในเชงลกตอไป

200

ขอเสนอแนะ

1. ผวจยควรน าผลพเอชดน สมบตทางเคมอนๆ เชน คาการน าไฟฟา อนทรยวตถ และไนโตรเจนมาใชในการประกอบการอธบายผลการศกษาในอนาคต

2. ผลทางแรในดนมความส าคญตอการอธบายผลการทดลอง เนองจากธาตองคประกอบรวมเปนผลมาจากองคประกอบของแรในดนเปนสวนใหญ จงควรศกษาเพมเตมในอนาคต

3. ขอมลธาตองคประกอบรวม เปนขอมลของธาตทงหมด (Total analysis) ไมใชขอมลของธาตทเปนประโยชน ผใชขอมลควรระวงในการใชขอมล

4. ขอมลธาตองคประกอบรวมเปนขอมลทเปนประโยชน โดยเฉพาะอยางยง พฤตกรรมของดน ซงน าไปสการจดการดนทด

201

เอกสารอางอง

กต มาลยโรจนศร อนกล สจนย และขนษฐศร ฮนตระกล. 2547. การก าหนดลกษณะของชดดนท จดตงในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย จ าแนกใหมตามระบบอนกรมวธานดน 2546. เอกสารวชาการฉบบท 522. สวนมาตรฐานการส ารวจจ าแนกดนและทดน ส านกส ารวจดนและวางแผนการใชทดน. กรมพฒนาทดน. 149 น.

กรมพฒนาทดน. 2547. ลกษณะและสมบตของกลมชดดน. ใน ทระลกครบรอบ 41 ป กรมพฒนา ทดน. กระทรวงเกษตรและสหกรณ. น. 55-71

กรมพฒนาทดน. 2558. สถานภาพทรพยากรดนและทดนของประเทศไทย. กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 303 น.

คณะกรรมการจดท าพจนานกรมปฐพวทยา. 2557. พจนานกรมปฐพวทยา. ส านกพมพ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 206 น.

คณาจารยภาควชาปฐพวทยา. 2548. ปฐพวทยาเบองตน. ภาควชาปฐพวทยา คณะเกษตร. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 547 น.

เฉลยว แจงไพร. 2530 (ก). ทรพยากรดนในประเทศไทย. เอกสารวชาการฉบบท 82. กองส ารวจและ จ าแนกดน. กรมพฒนาทดน. กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 158 น.

เฉลยว แจงไพร, 2530 (ข). ภมอากาศดน. เอกสารวชาการฉบบท 88. กองส ารวจและจ าแนกดน. กรมพฒนาทดน. กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 23 น.

วฒชาต สรชวยช ณรงค ตรสวรรณ และรงนภา ตะวนรอน. 2547. การก าหนดลกษณะของชดดนท จดตงในภาคใตและชายฝงทะเลภาคตะวนออกของประเทศไทย จ าแนกใหมตามระบบ อนกรมวธานดน 2546. เอกสารวชาการฉบบท 523. สวนมาตรฐานการส ารวจจ าแนกดนและทดน ส านกส ารวจดนและวางแผนการใชทดน. กรมพฒนาทดน. 260 น.

เลก มอญเจรญ และสนนท คณาภรณ. 2535. สถานะทรพยากรดนและทดนของประเทศไทย. หนา 11-23 ใน คมอการปรบปรงดนและการใชปย. ศนยการพมพพลชย กรงเทพฯ

สถระ อดมศร ขนษฐศร ฮนตระกล และสมตรา วฒนา. 2547. การก าหนดลกษณะของชดดนทจดตง ในภาคกลางของประเทศไทย จ าแนกใหมตามระบบอนกรมวธานดน 2546. เอกสารวชาการฉบบท 520. สวนมาตรฐานการส ารวจจ าแนกดนและทดน ส านกส ารวจดนและวางแผนการใชทดน. กรมพฒนาทดน. 152 น.

สายหยด เพชรสข. 2553. การจดการดนเปรยวจดชดดนมโนะแบบบรณาการเพอการปลกขาว. วทยานพนธปรญญาโท. มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

ส านกส ารวจดนและวางแผนการใชทดน. 2548. มหศจรรยพนธดน กลมชดดนส าหรบการปลกพช เศรษฐกจประเทศไทย. กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 137 น.

202

อญชล สทธประการ. 2534. แรในดนเลมท 1. ภาควชาปฐพวทยา คณะเกษตร.มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพฯ, 301 น.

อนรทธ โพธจนทร ภษต ววฒนวงศวนา และสมตรา วฒนา. 2547. การก าหนดลกษณะของชดดนท จดตงในภาคเหนอและทสงตอนกลางของประเทศไทย จ าแนกใหมตามระบบอนกรมวธานดน 2546. เอกสารวชาการฉบบท 521. สวนมาตรฐานการส ารวจจ าแนกดนและทดน ส านกส ารวจดนและวางแผนการใชทดน. กรมพฒนาทดน. 175 น.

เอบ เขยวรนรมณ. 2533. ดนของประเทศไทย ลกษณะ การกระจาย และการใช. ภาควชาปฐพวทยา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

เอบ เขยวรนรมย. 2548. การส ารวจดน. ภาควชาปฐพวทยา คณะเกษตร. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 733 น.

Allen, D.G., Mann, S. and I.R. Wilson. 2000. Managing Soil Nutrients in Residential Areas of the Swan Coastal Plain. Natural Resources Chemistry Laboratory, the Chemistry Centre (WA), Australia.

Beaven, P.J. and Dumbleton, M.J. 1966. Clay Minerals and Geomorphology in four Caribbean Islands. Clay Minerals 6: 371-382.

Brady N. C. and weil R. R., 2008. The nature and properties of soils. 14th (ed.) Pearson prentice hall. New Jersy. Columbus, Ohio. 975 p.

Briggs D. and Smithson P., 1986. Fundamentals of physical geography. Totowa, Newjersy. USA. 539 p.

Britzke, D., Silva, L.S., Moterle, D.F., Rheinheimer, D.D.S and E.C. Bortoluzzi. 2012. A study of potassium dynamics and mineralogy in soils from subtropical Brazilian lowlands. Journal of Soils and Sediment 12: 185-197.

Buol, S.W., F.D. Hole and R.J. McCracken. 1989. Soil Genesis and Classification. 3rd ed. The lowa State University Press, Ames.

Capaccioni, B., Didero, M., Paletta, C. and L. Didero. 2005. Saline intrusion and refreshening in a multilayer coastal aquifer in the Catania Plain (Sicily, Southern Italy): dynamics of degradation processes according to the hydrochemical characteristics of groundwater. Journal of Hydrology 307: 1-16.

Changprai, C., 1987. The relationships between soils and soil forming factors. Dep. Land Dev. Thailand Tech. Bull., 76, 49 p.

203

Chen, K.P., and J.J. Jiao. 2007. Seawater intrusion and aquifer freshening near reclaimed coastal area near Shenzhen. Water Science and Technology 7: 137-145.

Darunsontaya, T., A. Suddhiprakarn, I. Kheoruenromne, N. Prakongkepand and R.J. Gilkes. 2012. The forms and availability to plants of soil potassium as related to mineralogy for upland Oxisols and Ultisols from Thailand. Geoderma 170: 11-24.

Davis, J.C., 1986. Statistics and Data Analysis in Geology. John Wiley & Sons, New York.

Diez, M., Simon, M., Dorronsoro, C., Garcia, I., and F. Martin. 2007. Background arsenic concentrations in Southeastern Spanisch soils. Science of the Total Environment 378: 5-12.

Fakir, Y., Mernissi, M.E., Kreuser, T. and B. Berjami. 2002. Natural tracer approach to characterize groundwater in the coastal Sahel of Oualidia (Morocco). Environmental Geology 43: 197-202.

Fink, J.R., Inda, A.V., Tiecher, T. and V. Barrón. 2016. Iron oxides and organic matter on soil phosphorus availability. Ciência e Agrotecnologia 40: 369-379.

Fitzpatrick, R.W. 2003. Overview of acid sulfate soil properties, environmental hazards, risk mapping and policy development in Australia, pp. 122-125. In: Roach, I.C. (ed.) Advances in Regolith. CRC LEME.

Fontes, M.P.F. and S.B. Weed. 1996. Phosphate adsorption by clays from Brazilian Oxisols: Relationships with specific surface area and mineralogy. Geoderma 72: 37-51.

Ibrahim, M.A. and C.L. Burrasb. 2012. Clay Movement in Sand Columns and its Pedological Ramifications. Soil Science Society of America 53: 27-31.

Jackson M. L., 1964. Chemical composition in soils. In F.E. Bear (ed.). Chemistry of the soil 2nd (ed.). Reinhold publishing corporation, New York. USA. pp. 71-141.

Jones, A.A. 1982. X-ray fluorescence Spectrophotometer, pp. 85-121. In : A.L. Page (ed), Method of Soil Analysis. American Society of Agronomy Inc, Madison, Wiscousin.

Khitrov, N.B. 2016. Properties and regimes of vertisols with gilgai microtopography (a review). Eurasian Soil Science 49: 257-271.

Klein, C., and C.S. Hurlbut, Jr., 1985. Manual of Mineralogy. 20thed. John Wiley & Sons.

http://www.sciencedirect.com/science/journal/00167061

204

Inc., New York, NY. Maclean, A.J. and J.E. Brydon. 1963. Release and fixation of potassium in different

size fractions of some Canadian soils as related to their mineralogy. Canadian Journal of Soil Science 43: 123-134.

Marques, J.J., Schulze, D.G., Nilton, C.N., Stanley, A. and S.A. Mertzman. 2004. Major element geochemistry and geomorphic relationships in Brazilian Cerrado soils. Geoderma 119: 179-195.

Melegy, A.A. and N.L.E. Agami. 2004. Factors controlling the chemistry and mineralogy of selected soil types of the Czech Republic and Egypt. Bulletin of Geosciences 79: 71-79.

Melo, V.F., Novais, R.F., Fontes, M.P.F. and C.E.G.R. Schaefer. 2000. Potassium and magnesium in sand and silt fractions of different soils. Revista Brasileira de Ciência do Solo. 24: 269-284.

Moore, G. 2001. Soil Guide: A Handbook for Understanding and Managing Agricultural Soils. Agriculture Western Australia Bulletin No. 4343.

Moncharoen L., 1983. The soil moisture map of Thailand. Proc. 4th Int. Soil classification Workshop, Rwanda (Agric. Ed., 4). ABOS-AGCD, Brussels, pp. 277-295

Motomura, S., Seirayosakol, A. and W. Cholotkul. 1981. Clay mineral composition of paddy soils in Thailand. TARC Report, Japan.

Muhrizal, S., Shamshuddin, J., Fauziah, I. and M.A.H. Husni. 2006. Changes in iron-poor acid sulfate soil upon submergence. Geoderma 131: 110-122.

Nichols, D.S. 1998. Temperature of upland and peatland soils in a North Central Minnesota forest. Canadian Journal of Soil Science 78: 493-509.

Ninh, H.T., Hoa, H.T.T., Ha, P.Q. and J.E. Dufey. 2009. Potassium buffering capacity of sandy soils from thua thien hue province, Central Vietnam, as related to soil properties. Communications in Soil Science and Plant Analysis 40: 21-22.

Norrish, K and B.W. Chappell. 1977. X-ray Fluorescence Spectrometry, pp. 201-272. In : J.zussman (ed), Physical Method in determinative Mineralogy (2nd edition) Press, London.

Patcharapreecha, P., Topark-Ngarm, B., Goto, I. and M. Kimura. 1989. Studies on saline soils in Khon Kaen region, northeast Thailand I. Physical and chemical properties of saline soils. Soil Science and Plant Nutrition 35: 171-179.

http://www.scielo.br/cgi-bin/wxis.exe/iah/?IsisScript=iah/iah.xis&base=article%5Edlibrary&format=iso.pft&lang=i&nextAction=lnk&indexSearch=AU&exprSearch=MELO,+V.+F.

205

Ponge, J.F.C., Sartori G., Garlato, A., Ungaro, F. and A. Zanella. 2014. The impact of parent material, climate, soil type and vegetation on Venetian forest humus forms: A direct gradient approach. Geoderma 226-227: 290-299.

Puengpana, N., Subhasaram, T., Patcharapreecha, P. Miura, K. and H. Wada. 1990. Impermeable layers in salt affected sandy soils in Northeast Thailand. J. Sci. Soc. Thailand 16: 77-88.

Roca, N., Susana Pazos, M. & Bech, J., 2008. The relationship between WRB soil units and heavy metals content in soils of Catamarco (Argentina). Journal of Geochemical Exploration, 96 (2-3): 77-85.

Saedeleer, V., Cappuyns, V., Cooman, V. and R. Swennen. 2010. Influence of major elements on heavy metal composition of river sediments. Geologica Belgica 13: 257-268.

Schulze, D.G. 1988. Separation and concentration of iron-containing phases, pp. 63-81. In: Stucki J.W., Goodman B.A. and U. Schwertmann (eds). Iron in Soils and Clay Minerals. Reidel Publishing Companies, Dordrecht, Boston, Lancaster and Tokio.

Shamshuddin, J., Muhrizal, S., Fauziah, I. and Van Ranst, E. 2004. A laboratory study on pyrite oxidation in acid sulfate soils. Commun. Soil Sci. Plant Anal. 35: 117–129.

Singh, B. and R.J. Gilkes. 1992. Properties and distribution of iron oxides and their association with minor elements in the soils of South-western Australia. Journal of Soil Science 43: 77-98.

Sinsakul, S. 2000. Late Quaternary geology of the Lower Central Plain, Thailand. Journal of Asian Earth Sciences 18: 415-426.

Sposito, G. 1989. The chemistry of soils. Oxford University Press, Inc., New York, NY. StatSoft, Inc. 2007. STATISTICA (data analysis software system), version 8.0.

www.statsoft.com. Tack, F.M.G., Verloo, M.G., Vanmechelen, L., and E. Van Ranst. 1997. Baseline

concentrations levels of trace elements as a function of clay and organic carbon contents in soils in Flanders (Belgium). Science of the Total Environment 201: 113-123.

206

Tanabhatsakorn, S., Suddhiprakarn, A., Kheoruenromne, I., Anusontpornperm, S. and R.J. Gilkes. 2014. Mineralogy and geochemistry of some Thai acid sulfate soils Australian Clay Minerals Society Conference – Perth. pp. 11-16.

Temmerman, L., Vanongeval, L., Boon, W., Hoenig, M. and M. Geypens. 2003. Heavy metal content of arable soils in Northern Belgium. Water, Air and Soil Pollution 148: 61-76.

Trakoonyingcharoen, P. 2005. The nature of red oxisols and red ultisols in Thailand. PhD Thesis, Department of Soil Science, Kasetsart University.

Vengosh, A., Kloppmann, W., Marei, A., Livshitz, Y., Gutierrez, A., Banna, M., Guerrot, C., Pankratov, I. and H. Raanan. 2005. Sources of salinity and boron in the Gaza strip: Natural contaminant flow in the southern Mediterranean coastal aquifer. Water Resources Research 41: W01013.

Vengosh, A., Spivack, A.J., Artzi, Y. and A. Ayalon. 1999. Geochemical and boron, strontium, and oxygen isotopic constraints on the origin of the salinity in groundwater from the Mediterranean coast of Israel. Water Resources Research 35: 1877-1894.

Vijarnsorn P. and Eswaran H.,2002. The soil resources of Thailand. 17th WCSS. Bangkok. Thailand. 264 p.

Weaver, R.M. 1975. Quartz presence in relationship to gibbsite stability in some highly weathered soils of Brazil. Clays and Clay Minerals 23: 431-436.

Wisawapipat, W., Kheoruenromne, I., Suddhiprakarn, S. and R.J. Gilkes. 2012. Trace elements in Thai oxisols on limestone in relation to rainfall. Procedia-Social and Behavioral Sciences 40: 673-680.

Wongsomsak, S. 1986. Salinization in Northeast Thailand. Southeast Asian Studies 24: 133-153.

World Health Organization. 2005. Bentonite, kaolin, and selected clay minerals. Environmental Health Criteria 231. Washington, DC.

207

ภาคผนวก

208

ตารางผนวกท 1 คาทใชในเปลยนรปของธาตตางๆใหอยในรปออกไซด (oxides)

ธาต (1) × ตวคณ (2) รปออกไซด (1×2) Si 2.1393 SIO2 Al 1.8894 Al2O3

Fe 1.4297 Fe2O3 Ti 1.6681 TiO2 Na 1.3480 Na2O Mg 1.6581 MgO K 1.2046 K2O Ca 1.3992 CaO S 2.4969 SO3 P 2.2913 P2O5

Mn 1.2911 MnO Zn 1.2447 ZnO

209

ตารางผนวกท 2 เนอทกลมชดดนประเทศไทย ป พ.ศ. 2557

กลมชดดน

เนอทกลมชดดนรายภาค (ไร)

รวม ภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคตะวนออก เฉยงเหนอ

ภาคตะวนออก ภาคใต

1 424,783 462,533 165,467 39,852 - 1,092,635

2 - 1,864,996 - 349,744 278,837 2,493,577

3 - 788,593 - 384,883 826,054 1,999,530

4 2,318,264 3,400,155 1,482,947 84,522 - 7,285,888

5 3,067,620 21,474

20,860 198,191 3,308,145

6 872,277 72,133 478,641 276,491 1,618,494 3,318,036

7 3,900,784 1,013,708 3,794,061 427,714 48,944 9,185,211

8 - 987,466 - 17,681 15,898 1,021,045

9 - 2,652 - 8,310 - 10,962

10 - 235,715 - 116,341 362,502 714,558

11 - 1,714,381 - 389,400 1,187 2,104,968

12 - 150,334 - - - 150,334

13 - 22,692 - 165,528 996,522 1,184,742

14 - - - 25,139 848,010 873,149

15 3,028,952 2,868 4,162,652 8,777 - 7,203,249

16 261,432 255,501 245,636 75,839 30,604 869,012

17 671,962 11,974 2,054,743 640,839 449,995 3,829,513

18 1,588,627 556,011 3,615,246 245,504 51,887 6,057,275

19 - - 1,151,125 - - 1,151,125

20 - 54,644 2,200,538 - - 2,255,182

21 214,377 266,506 - 725 - 481,608

22 374,845 710 4,397,167 166,847 30,164 4,969,733

23 - 34,690 - 69,112 92,351 196,153

24 - - 521,122 129,694 - 650,816

25 50,858 - 5,338,918 207,294 46,342 5,643,412

26 - 2,146 - 661,577 3,103,195 3,766,918

27 - - - 69,773 - 69,773

28 1,546,977 1,546,678 272,943 18,142 - 3,384,740

29 2,792,549 792,952 1,081,305 78,496 - 4,745,302

30 373,315 - - - - 373,315

31 1,461,265 494,682 2,036,541 559,296 - 4,551,784

32 - 124,135 - 201,316 2,589,284 2,914,735

33 2,808,150 1,575,196 616,590 135,966 - 5,135,902

34 - 147,625

612,031 5,544,003 6,303,659

210

ตารางผนวกท 2 เนอทกลมชดดนประเทศไทย ป พ.ศ. 2557 (ตอ)

กลมชดดน

เนอทรายภาค (ไร)

รวม ภาคเหนอ ภาคกลาง

ภาคตะวนออก เฉยงเหนอ

ภาคตะวนออก ภาคใต

35 2,329,847 394,043 3,433,298 1,290,233 - 7,447,421

36 711,452 1,229,648 2,499,875 54,101 - 4,495,076

37 166,042 2,567 4,669,660 143,471 - 4,981,740

38 1,131,332 364,600 1,874,795 47,097 - 3,417,824

39 - 122,619 - 68,103 2,253,130 2,443,852

40 1,882,460 1,406,906 23,637,870 1,574,500 - 28,501,736

41 97,934 71,316 5,232,922 129,724 - 5,531,896

42 - - - 12,100 365,300 377,400

43 - 143,461 - 87,765 500,647 731,873

44 161,544 758,460 2,780,773 567,841 - 4,268,618

45 - 4,270 - 1,025,846 1,270,407 2,300,523

46 916,169 12,781 721,259 1,418,345 - 3,068,554

47 5,058,838 899,187 1,280,206 644,095 - 7,882,326

48 4,651,387 1,281,675 1,161,766 1,006,958 - 8,101,786

49 61,086 631 3,875,482 14,975 - 3,952,174

50 - 127,509 - 168,629 1,948,100 2,244,238

51 - 21,032 - 609,838 988,182 1,619,052

52 337,879 854,715 109,920 115,686 5,095 1,423,295

53 - - - 101,916 730,326 832,242

54 561,525 191,490 4,018

- 757,033

55 1,068,650 336,628 1,935,727 464,323 - 3,805,328

56 2,000,817 864,867 1,793,556 204,760 - 4,864,000

57 - - - - 197,186 197,186

58 - - - - 147,096 147,096

59 179,529 113,552 17,652 2,071 212,813 525,617

60 34,090 67,896 248,430 9,087 274,593 634,096

61 4,780 32,059 - 17,794 - 54,633

62 54,454,711 13,103,778 10,879,525 3,402,372 15,132,351 96,972,737 หนวยรวมของดน และพนทหนโผล

669,844 223,245 3,058,052 20,147 24,005 3,995,293

พนทเบดเตลด 2,799,020 3,202,949 808,782 1,762,993 1,725,433 10,299,177

พนทน า 991,707 1,015,406 1,894,753 335,349 1,289,864 5,527,079

รวม 106,027,680 43,450,440 105,533,963 21,487,812 44,196,992 320,696,887

211

ภาพผนวกท 1 ตวอยางหนาตดชดดน (soil profile) กลมชดดนตางๆ กลมชดดน 1 กลมชดดน 2 กลมชดดน 3

ชดดนวฒนา (Wa) ชดดนอยธยา (Ay) ชดดนบางกอก (Bk)

กลมชดดน 4 กลมชดดน 5 กลมชดดน 6

ชดดนราชบร (Rb) ชดดนหางดง (Hd) ชดดนบางนรา (Ba)


ชดดนนครปฐม (Np) ดนยกรองปลกพช ชดดนชะอ า (Ca)

212

ภาพผนวกท 1 ตวอยางหนาตดชดดน (soil profile) กลมชดดนตางๆ (ตอ) กลมชดดน 10 กลมชดดน 11 กลมชดดน 12

ชดดนองครกษ (Ok) ชดดนรงสต (Rs) ชดดนทาจน (Tc)


ชดดนบางปะกง (Bpg) ชดดนระแงะ (Ra) ชดดนแมสาย (Ms)


ชดดนศรเทพ (Sri) ชดดนรอยเอด (Re) ชดดนชลบร (Cb)

213


ชดดนวเชยรบร (Wb) ชดดนกลารองไห (Ki) ชดดนสรรพยา (Sa)


ชดดนสนทราย (Sai) ชดดนวนเปรยง (Wp) ชดดนอบล (Ub)


ชดดนเพญ (Pn) ชดดนภเกต (Pk) ชดดนทาใหม (Ti)

214


ชดดนชยบาดาล (Cd) ชดดนปากชอง (Pc) ชดดนเชยงแสน (Ce)


ชดดนวงไฮ (Wi) ชดดนรอเสาะ (Ro) ชดดนก าแพงแสน (Ks) กลมชดดน 34 กลมชดดน 35 กลมชดดน 36

ชดดนทาแซะ (Te) ชดดนสตก (Suk) ชดดนสคว (Si)

215


ชดดนบอไทย (Bo) ชดดนทามวง (Tm) ชดดนคอหงส (Kh)


ชดดนสนปาตอง (Sp) ชดดนก าบง (Kb) ชดดนบานทอน (Bh)


ชดดนบาเจาะ (Bc) ชดดนน าพอง (Ng) ชดดนชมพร (Cp)

216


ชดดนเชยงคาน (Ch) ชดดนล (Li) ชดดนทายาง (Ty)


ชดดนโพนพสย (Pp) ชดดนสว (Sw) ชดดนระนอง (Rg)


ชดดนตาคล (Tk) ชดดนนาทอน (Ntn) ชดดนล านารายณ (Ln)

217


ชดดนจตรส (Ct) ชดดนโพนงาม (Png) ชดดนกาบแดง (Kd) กลมชดดน 58 กลมชดดน 59 กลมชดดน 60

ชดดนนราธวาส (Nw) ดนบรเวณทราบลม

หบเขา การระบายน าเลว (Ac-pd)

ดนบรเวณสนดนรม น า หรอเนนตะกอนทมการระบาย

น าด (Ac-wd) กลมชดดน 61 กลมชดดน 62

บรเวณทลาดเชงเขา ทลาดชนเชงซอน (SC)

218

ตารางภาคผนวกท 3 ความเหมาะสมของกลมชดดนส าหรบการปลกพช กลมชดดน ความเหมาะสมในการปลกพช

1 2 3 4

เหมาะในการท านา ขดบอเลยงปลา ท าไรนาสวนผสม หรอท าการเกษตรทฤษฎใหม ในฤด แลงถามแหลงน าสามารถใชปลกพชลมลกได เนองจากพบในทราบลม ถาจะท าไรนาสวนผสม หรอท าเกษตรทฤษฎใหม จ าเปนตองระวงเรองน าทวมและหาวธปองกน

5 เหมาะในการท านา ขดบอเลยงปลา ในฤดแลงสามารถใชปลกพชลมลกได ถามแหลงน า 6 เหมาะในการท านา ขดบอเลยงปลา ถามน าในฤดแลง ปลกพชลมลก พชผกตางๆ ได 7 เหมาะในการท านา ท าไรนาสวนผสม หรอท าเกษตรทฤษฎใหม ถาจะปลกออยกพอท าได

แตตองยกรองใหสง ถามน าในฤดแลงสามารถปลกพชลมลกหรอพชผกตางๆ ได 8 เปนดนยกรองในทราบลม ซงดดแปลงพนทใชปลกพชลมลก หรอไมผลตางๆ นบวา

เหมาะสมดแลว 9 ไมเหมาะสมในการท านา หรอปลกพชอนๆ เพราะดนทงเคมและเปรยว และมน าทวมเปน

ประจ า 10 11

เปนดนเปรยว ถาจะน ามาใชท านา ตองมการปรบปรงดนโดยใชวสดปนอตรา 1–3 ตน ตอไร ควบคไปกบการใชน าชะลางความเปรยว และควรควบคมระดบน าใตดน

12 13

ควรรกษาไวเปนปาชายเลน เพอเปนหวงโซอาหารของสตวทะเลตางๆ

14 เปนดนเปรยว ใชท านาได แตตองมการปรบปรงดนโดยใชวสดปนอตรา 1–3 ตนตอไร 15 เหมาะในการท านา ท าไรนาสวนผสม หรอท าเกษตรทฤษฎใหม ในฤดแลงถามแหลงน า

สามารถใชปลกพชลมลก หรอพชผกตางๆ ได 16 เหมาะในการท านา แตตองมการปรบปรงความอดมสมบรณของดนดวยอนทรยวตถใน

รปแบบตางๆ ควบคไปกบการใชปยเคมในอตราทเหมาะสม 17 เหมาะในการท านาในฤดแลงถามแหลงน าสามารถใชปลกพชลมลกได การใชปยตางๆ

จ าเปนส าหรบดนน เนองจากดนมความอดมสมบรณคอนขางต า ควรสนบสนนใหมการใชปยพชสดหลงฤดท านาทกป ถาจะใชปลกออยจ าเปนตองมการยกรองใหสง เพอไมใหน า แชขง

18 เหมาะในการท านา แตเนองจากดนมความอดมสมบรณคอนขางต า จงจ าเปนตองใชปย พชสด ปยอนทรยและปยเคม ถาจะปลกออยกสามารถท าไดแตตองยกรองใหสง ในฤดแลงใชปลกพชลมลก หรอพชผกได ถามแหลงน า

19 เปนดนทมปญหาทางกายภาพ ตองมการลงทนมากในการปรบปรงดน เนองจากตอนบนคอนขางเปนทราย และดนตอนลางแนนทบ ถาจ าเปนจะใชท านาตองเพมอนทรยวตถ เปนจ านวนมาก

20 เปนดนเคม ซงเปนดนปญหา การปรบปรงดนตองใชวธการและการลงทนสง โดยเฉพาะ

219

กลมชดดน ความเหมาะสมในการปลกพช อยางยงการน าน ามาชะลางความเคม ควรพฒนาเปนพนทสเขยว เชน ปลกหญาทนเคม หรอปลกกระถนออสเตรเลย เพราะจะชวยปองกนการแพรกระจายของความเคม

21 เหมาะในการท านา ท าไรนาสวนผสม หรอท าเกษตรทฤษฎใหม ถามการยกรองสามารถใชปลกไมผลตางๆ และพชผกตางๆ ไดเปนอยางด และท าคนดนลอมรอบเพอปองกนน าทวมพนทปลก

22 23 24

เหมาะในการท านา แตตองมการปรบปรงดนมาก เนองจากเปนดนคอนขางเปนทรายหรอเปนทราย โดยเฉพาะอยางยงการปรบปรงดนดวยอนทรยวตถในรปแบบตางๆ และตองกระท าตอเนองกน โดยใชวธปลกพชปยสด แลวไถกลบ

25 เปนดนทมปญหาทางกายภาพ เนองจากเปนดนลกรง ถาพบภายใน 50 ซม. จะเปนปญหามาก แตถาพบในระยะลกกวา 50 ซม. กพอเหมาะทจะน ามาใชท านา แตเนองจากเปนดนทมความอดมสมบรณต า จ าเปนตองมการปรบปรงบ ารงดนเปนอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงการเพมอนทรยวตถในรปแบบตางๆ ใหแกดน

26 27

เหมาะในการปลกพชหลายอยาง โดยเฉพาะอยางยงการปลกไมผล หรอไมยนตน ทชอบภมอากาศแบบฝนชก เชน เงาะ ลางสาด ลองกอง ทเรยน มงคด ยางพารา และปาลมน ามน เนองจากดนมความอดมสมบรณไมมาก ดงนน การใชปยบ ารงดนทงปยอนทรยและเคม จงเปนสงจ าเปน

28 เหมาะในการปลกพชไร และไมผลไดหลายชนด เชน ขาวโพด ฝาย ถว ออย มะนาว มะพราว มะขามหวาน ขนน และนอยหนา ฯลฯ เนองจากเปนดนเหนยวจด เพอไมใหดนแนนควรไถในชวงดนแหง และควรไถกลบตอซง หรอปลกพชปยสดแลวไถกลบ เพอเพมอนทรยวตถใหแกดน ส าหรบบรเวณทดอนทมความลาดชนเลกนอย เพอปองกนไมให หนาดนถกชะลางพงทลาย แนะน าใหปลกแถวแฝกขวางความลาดเท ระยะระหวางแถวแฝกประมาณ 40–60 เมตร

29 เหมาะในการปลกพชไร หรอไมผลหลายชนด เชน ขาวโพด ขาวฟาง ขาวไร ออย ถว สบปะรด มะมวง มะขาม ขนน กลวย ฯลฯ เพอไมใหดนเสอมโทรม ควรมการใชปยบ ารงดน โดยเฉพาะการใชอนทรยวตถ และปยพชสดควบคไปกบการใชปยเคม ส าหรบบรเวณทดอนทมความลาดชนเลกนอย แนะน าใหปลกแฝกเปนแถวขวางแนวลาดเท ระยะระหวางแถวแฝกประมาณ 40–60 เมตร เพอปองกนการชะลางพงทลายของดน

30 เนองจากพบในบรเวณพนทภเขา ซงมความลาดชนมากกวา 35 % ดงนนจงไมเหมาะสมในการทจะน ามาใชปลกพชเศรษฐกจ ควรสงวนไวเปนปาหรอปลกปา เพออนรกษสงแวดลอม แตถาจ าเปนอยางยงยวดทตองน ามาใชท าการเกษตร ควรมระบบอนรกษดน เชน ท าขนบนได หรอท าคน าขอบเขา และปลกแฝกขวางความลาดเทควบคกนไป พชหลายอยางทปลกได เชน แมคคาดาเมย กาแฟ ลนจ หรอทอ เปนตน

31 เหมาะในการปลกพชไรหรอไมผลตางๆ ไดแก ขาวโพด ขาวฟาง ขาวไร ออย ถว ละหง

220

กลมชดดน ความเหมาะสมในการปลกพช สบปะรด มะมวง มะขาม ขนน กลวย ฯลฯ แตเนองจากดนมความอดมสมบรณคอนขางต า จงแนะน าใหใชปยพชสด ปยอนทรย และปยเคม เพอปรบปรงความอดมสมบรณของดน ส าหรบบรเวณทดอนทมความลาดชนเลกนอย ดนนอาจมปญหาเรองการชะลางพงทลาย จงแนะน าใหปลกแฝกขวางความลาดเท ระยะระหวางแถวแฝกประมาณ 40–60 เมตร

32 เหมาะในการปลกพชไร ไมผล เชน เงาะ มงคด ลองกอง ลางสาด ทเรยน และไมยนตน เชน ยางพารา ปาลมน ามน และกาแฟโรบสตา ซงเปนพชทชอบอากาศแบบฝนตกชก แตเนองจากมความอดมสมบรณคอนขางต า การใชปยอนทรยและเคม ยงคงเปนสงจ าเปน

33 เหมาะในการปลกพชไร ไมผล หรอพชผกไดทกอยางตามทตองการ ส าหรบบรเวณทดอนทมความลาดชนเลกนอย ควรมการปองกนไมใหหนาดนถกน าชะพงทลาย จงแนะน าใหปลกแฝกขวางบรเวณทมความลาดเท ระยะระหวางแถวแฝกประมาณ 40–60 เมตร

34 เหมาะในการปลกพชทชอบภมอากาศแบบฝนตกชก เชน เงาะ ทเรยน มงคด ลองกอง ลางสาด ตลอดจนยางพารา และปาลมน ามน แตเนองจากดนคอนขางเปนทราย และมความอดมสมบรณต า การปรบปรงความอดมสมบรณ โดยการใชปยตางๆ จงเปนสงทควรกระท า

35 เหมาะในการปลกพชทชอบดนรวนปนทราย เชน มนส าปะหลง ออย ถวลสง ถวเขยว แตงโม หญาเลยงสตว ตลอดจนไมผลตางๆ เชน มะมวง ขนน ฝรงและมะพราว เนองจากดนมความอดมสมบรณคอนขางต า จงควรมการใชปยบ ารงดนเสมอ ส าหรบบรเวณทดนทมความลาดชนเลกนอย เนองจากดนบรเวณนถกน าชะพงทลายไดงาย จงควรมการปลกแฝกขวางแนวลาดเท ระยะระหวางแถวแฝกประมาณ 40–60 เมตร ในขณะเดยวกนควรมการไถพรวน และปลกพชขวางแนวลาดเท

36 เหมาะในการปลกพชทชอบดนรวนปนทราย เชน แตงโม มนส าปะหลง ออย ถวลสง ถวเขยว หญาเลยงสตว ฯลฯ ส าหรบไมผล ไดแก มะมวง ขนน มะขาม และมะพราว เนองจากดนมความอดมสมบรณคอนขางต าจงแนะน าให ใชปยบ ารงดน โดยเฉพาะอยางยงปยอนทรย หรอปยพชสด ส าหรบบรเวณทดนทมความลาดชนเลกนอย เนองจากดนบรเวณนถกน าชะลางพงทลายไดงาย จงควรมการปลกแฝกขวางแนวลาดเท ระยะระหวางแถวแฝกประมาณ 40–60 เมตร และควรมการไถพรวนและปลกพชขวางแนวลาดเท

37 เหมาะในการปลกพชไรทมรากสน แตถาจะปลกไมผล ตองมการเตรยมหลมดนทด พชไรทแนะน าใหปลก ไดแก มนส าปะหลง ออย ถวลสง ถวเขยว ขาวไร ขาวฟาง กลวย ส าหรบ ไมผล ไดแก มะมวง ขนน มะขาม และหญาเลยงสตว การใชปยเพอบ ารงดนเปนส งจ าเปนโดยเฉพาะอยางยงปยอนทรย หรอปยพชสด ส าหรบบรเวณทลาดชนเลกนอย เพอปองกนหนาดนถกชะลางพงทลาย ควรไถพรวนปลกพช และปลกแฝกขวางแนวลาดเท ระยะระหวางแถวแฝกควรอยประมาณ 40–60 เมตร แตถาพบบรเวณทมความลาดชนมาก ควรมการปลกแฝก ไถพรวน และปลกพชขวางแนวลาดเท ระยะระหวางแนวแฝกควรอยประมาณ 20–40 เมตร เพอปองกนหนาดนไมใหถกชะลางพงทลาย

221

กลมชดดน ความเหมาะสมในการปลกพช 38 เหมาะในการปลกพชลมลก พชผก และไมผลตางๆ แตชวงฤดฝนอาจมปญหาเรองน าทวม

จากล าน า 39 เหมาะส าหรบปลกพชตางๆ ทชอบภมอากาศแบบฝนชก เชน ไมผล เงาะ ลางสาด และ

ทเรยน ตลอดจนยางพารา และปาลมน ามน แตดนคอนขางเปนทราย ดงนนควรปลกพชคลมดน เพอเกบความชนและลดการระเหยและคายน าของดน ตลอดจนควรมการใสปยในรปแบบตางๆ เพอรกษาความอดมสมบรณของดน

40 พชทแนะน าใหปลก ไดแก ถวตางๆ ขาวไร ขาวฟาง มนส าปะหลง ออย ขนน ไผตง กลวย หมอน และหญาเลยงสตว เนองจากดนมความอดมสมบรณคอนขางต า จงควรใชปยเพอบ ารงดน โดยเฉพาะอยางยง ปยอนทรย หรอปยพชสด ส าหรบบรเวณทลาดชนเลกนอยเพอปองกน การชะลางพงทลายของดน จงแนะน าใหปลกแฝกโดยไถพรวนและปลกพชขวางแนวลาดเท ระยะระหวางแนวแฝกควรอยประมาณ 40-60 เมตร

41 เนองจากดนตอนบนเปนทราย ดงนนการปลกพชควรปลกพชทขนไดในดนทราย เชน มนส าปะหลง สบปะรด แตงโม แตควรยกรอง เพอปองกนการแชขงของน าในฤดฝน ทอาจเกดขนไดในชวงฝนชก การใชปยในรปแบบตางๆ เปนสงจ าเปน

42 โดยทวๆ ไป ไมเหมาะในการน ามาใชปลกพชเศรษฐกจ เนองจากเปนดนทรายจดและมชนดนดานในดนลาง ความอดมสมบรณต ามาก ฤดแลงดนแหงจด แตฤดฝนมกจะมน าแชขง ควรน ามาใชปลกไมโตเรว หรอท าทงหญาเลยงสตว

43 โดยทวๆ ไป ไมเหมาะในการน ามาใชปลกพชเศรษฐกจ เนองจากเปนดนทรายจด พชทคาดวานาจะใหผลตอบแทนดถาอยตามชายฝงทะเลควรเปน มะพราว นอกนนควรปลกหญาเลยงสตว หรอปลกไมโตเรว

44 พชทแนะน าใหปลก ไดแก ถวตางๆ แตงโม มนส าปะหลง หญาเลยงสตว ไผตง และ ไมโตเรว เชน ยคาลปตส และกระถนยกษ เนองจากดนมความอดมสมบรณต า การใชปย จงเปนสงจ าเปนมาก โดยเฉพาะการใชปยอนทรย หรอปยพชสด การใชปยเคมควรใสทละนอยแตบอยครง ส าหรบบรเวณทมความลาดชนเลกนอย เพอปองกนการชะลางพงทลายดน ควรปลกแฝก ไถพรวน และปลกพชขวางแนวลาดเท ระยะระหวางแนวแฝก ควรอยประมาณ 40-60 เมตร

45 ไมคอยเหมาะสมในการทจะน ามาใชปลกพชเศรษฐกจ เพราะเปนดนปนลกรง แตเนองจากพบอยบรเวณฝนตกชก พนทแนะน าใหปลกควรเปนยางพารา หรอปาลมน ามน

46 พชทแนะน าใหปลกควรเปนพชไรรากสน หรอไมโตเรว เชน มนส าปะหลง ถวตางๆ ออย หญาเลยงสตว และยคาลปตส การใชปยบ ารงดนเปนสงจ าเปนส าหรบดนน โดยเฉพาะ อยางยงการใชปยอนทรย หรอปยพชสด

47 โดยทวๆ ไป ไมคอยเหมาะสมในการปลกพช ควรใชท าทงหญาเลยงสตว ปลกปา หรอปลก ไมโตเรว ถาจ าเปนตองน ามาใชปลกพชจ าเปนตองมการจดการทดเปนพเศษ

222

กลมชดดน ความเหมาะสมในการปลกพช 48 โดยทวๆ ไป ไมเหมาะในการน ามาใชปลกพช เศรษฐกจ ควรใชปลกหญาเลยงสตว หรอไม

โตเรวตางๆ 49 โดยทวๆ ไป ไมคอยเหมาะทจะน ามาใชปลกพชเศรษฐกจ แนะน าใหท าทงหญาเลยงสตว

ปลกไมโตเรว หรอปลกปา 50 53

เนองจากเปนดนลกปานกลาง พบลกรงหรอเศษหนในระดบ 50–100 ซม. และพบอยในเขตฝนตกชก พชทพอปลกไดและใหผลตอบแทนคมกบการลงทน ไดแก ยางพารา ปาลมน ามน และไมผล เชน เงาะ ลางสาด หรอลองกอง และควรมการปรบปรงดนดวย

51 ไมคอยเหมาะในการน ามาใชปลกพชเศรษฐกจ เนองจากพบในเขตฝนชก และเปนดนตนมาก ควรรกษาไวเปนปา หรอปลกไมโตเรว แตถาจะปลกพชแนะน าควรเปนยางพารา แตในระยะยาวผลผลตอาจลดลง ท าใหไมคมกบการลงทน

52 แนะน าใหปลกพชไรรากสน เชน ขาวโพด ขาวฟาง ฝาย ออย ทานตะวน มนแกว และไมผล เชน นอยหนา มะพราว หรอมะละกอ ไมแนะน าใหปลกพชทไมชอบดนเปนดาง เชน สบปะรด หรอถวลสง ส าหรบบรเวณทลาดชนเลกนอย ควรมการปลกแฝกขวางแนวลาดเท เพอปองกนการชะลางพงทลายของหนาดน ระยะระหวางแถวแฝกประมาณ 20-40 เมตร

54 เหมาะสมปานกลางส าหรบพชไรตางๆ ในเขตฝนแลง อยางไรกตามควรมการปลกแฝก หรอปลกพชขวางความลาดเทในพนททมความลาดชน เนองจากมความอดมสมบรณคอนขางต า การใชปยบ ารงดนในรปแบบตางๆ จ าเปนส าหรบดนน

55 พชทแนะน าใหปลก ไดแก ขาวโพด ขาวฟาง ฝาย กลวย มะพราว มะมวง และมะละกอ การใชปยพชสดและปยอนทรยเปนสงจ าเปน เพราะจะท าใหหนาดนรวนซย ส าหรบปยเคมควรใชตามความเหมาะสม ส าหรบบรเวณทลาดชนเลกนอย ควรมการปลกแฝกขวางแนวลาดเท ระยะระหวางแฝกประมาณ 40-60 เมตร แตถาพบบรเวณทลาดชนปานกลาง ควรม การปลกแฝกขวางแนวลาดเท ระยะระหวางแฝกประมาณ 20-40 เมตร ควรไถพรวน และปลกพชขวางแนวลาดเท เพอลดปญหาเรองการชะลางพงทลายของหนาดน

56 พชทแนะน าใหปลก ไดแก ขาวฟาง ออย มนส าปะหลง ถวลสง ถวเขยว ขาวไร มะมวง ขนน และกลวย เนองจากดนมความอดมสมบรณคอนขางต า ควรมการใชปยบ ารงดน โดยเฉพาะอยางยงปยอนทรย หรอปยพชสด ส าหรบบรเวณทลาดชนเลกนอย ควรมการปองกนการชะลางพงทลายของหนาดน โดยการปลกแฝกปลกพช และไถพรวนขวางแนวลาดเท ระยะระหวางแถวแฝกประมาณ 40-60 เมตร แตถาพบบรเวณทลาดชนปานกลาง ควรมการปลกแฝกขวางแนวลาดเท ระยะระหวางแถวแฝกประมาณ 20-40 เมตร พรอมกนนนควรปลกพช และไถพรวนขวางแนวลาดเท เพอลดปญหาการชะลางพงทลายของหนาดน

57 58

เนองจากเปนดนอนทรย ความเหมาะสมในการปลกพชเศรษฐกจจงมนอยหรอไมเหมาะสม ควรสงวนไวเปนปาพร หรอปลกไมเสมด เพอฟนฟสภาพนเวศ

223

กลมชดดน ความเหมาะสมในการปลกพช 59 เหมาะในการท านา ในฤดแลงถามแหลงน าอาจใชปลกพชลมลกตางๆ ได ถาท านาตองมการ

รกษาไว ซงความอดมสมบรณของดน โดยการใชปยใหเหมาะสม 60 เหมาะในการปลกพชไรตางๆ แตควรระวงปญหาเรองน าทวมฉบพลน 61 เหมาะสมปานกลางในการปลกพชไร หรอไมผลในเขตฝนตกนอย ถาจะใหเหมาะสม ควรม

ระบบอนรกษดน เพอปองกนการชะลางพงทลายของดน โดยเฉพาะอยางยงการน าแฝกมาปลกขวางความลาดเทของพนท

62 เปนพนทภเขาหรอเปนเนนเขาสง ไมเหมาะในการน ามาใชปลกพชเศรษฐกจ ควรปลกปา หรอปลกไมโตเรว เพอใหเปนพนทอนรกษ หรอเปนปาตนน าล าธาร

สารบัญ - LDD Assessment/wean/pch... · 1....

Documents

Transcript of สารบัญ - LDD Assessment/wean/pch... · 1....