ภาคผนวก - VRUacad.vru.ac.th › ... › journalFile › datajournaW383.docx · Web...

วารสารวไลยอลงกรณปรทศน สำานกสงเสรมวชาการและงานทะเบยน มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ใน

พระบรมราชปถมภ

การพฒนารปแบบกระบวนการมสวนรวมของชมชน ในการสงเสรมการดแลตนเอง เพอปองกน

โรคหลอดเลอดสมอง ของผปวยเรอรง

Development of Community Participation - Based Model in Promoting Self- Care of Patients with Chronic Diseases to Prevent Stroke.

บำาเพญ พงศเพชรดถ 1*

Bampen Phongphetdit *

1 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยครสเตยนFaculty of Nursing, Christian University

*ผนพนธประสานงาน E-mail: [email protected]

บทคดยอการวจยนมวตถประสงคเพอพฒนารปแบบกระบวนการมสวนรวม

ของชมชน ในการสงเสรมการดแลตนเองของผปวยโรคเรอรง เพอปองกนโรคหลอดเลอดสมอง กลมตวอยางคอ ผปวยเรอรงทมารบบรการทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพบางภาษ จำานวน 103 คน และอาสาสมครหมบาน จำานวน 37 คน ดวยการสมอยางงาย เกบขอมลโดยใชแบบสอบถามและการสนทนากลมวเคราะหขอมลเชงปรมาณ โดยใชคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานรอยละและการทดสอบคาท ขอมลเชงคณภาพใชการวเคราะหเชงเนอหา

1

รหสบทความวจย

1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

89

10

1112

13

14

15

1617

18

19

20

21

22

23

24

25

26

56



การศกษาพบวา กลมตวอยางมการดแลตนเองโดยการปรบพฤตกรรมดานความถในการรบประทานอาหาร การแสดงออกเมอเกดความเครยดมคาลดลง และพฤตกรรมการจดการความเครยด การเคลอนไหวออกกำาลงกาย มความรเรองหลอดเลอดสมองเพมมากขน ผลการเปรยบความรกอนและหลงการศกษา กลมตวอยางมความรเกยวกบโรคหลอดเลอดสมองมความแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบนยสำาคญ .01 และมพฤตกรรมเพอคณภาพชวตทเพมขน กระบวนการมสวนรวมของชมชนในการดแลผปวยโรคเรอรง ในการปองกนโรคหลอดเลอดสมองโดยชมชนในพนทนประกอบดวย เพอนบาน อาสามสมครหมบาน บคลากรสาธารณสข องคกรปกครองสวนทองถนทำางานตามบทบาทหนาทของตนเอง และไดพฒนารปแบบกระบวนการมสวนรวมของชมชนชอบางภาษโมเดล ( Bangpasee Model)

ขอเสนอแนะ ควรมการตดตามประเมนผลการใชรปแบบการมสวนรวมของชมชน ในการสงเสรมการดแลตนเองของผปวยโรคเรอรง นทก 3 เดอนโดยคำานงถงบทบาทหนาทของแตละกลม เพอใหผปวยเรอรงมคณภาพชวตทดไมเกดภาวะหลอดเลอดสมอง ทงนควรมการแลกเปลยนเรยนรและปรบปรงพฒนาการทำางานอยางตอเนองจนไดรปแบบทเหมาะสมสามารถเปนตวแบบทดกบชมชนอนๆไดคำาสำาคญ: การมสวนรวมของชมชน การดแลตนเอง หลอดเลอดสมอง

ABSTRACTThis research aims to developed the community

participation -based model, in promoting self-care of patients with chronic diseases. The sample consisted of 103 chronically ill patients who were serviced to

2


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

56



the health promotion hospital, and a total of 37 volunteers. with simple random. Data were collected using questionnaires and focus group. Quantitative data using Mean ,Standard deviation, Percentage and t-test, qualitative data using content analysis.

The study found that self-care behaviors were appropriate with frequency of eating behavior, expression and stress was reduced by controlling behavior, frequency of exercise and knowledge of stroke. The appropriate behavior was increased the quality of life. The health education of stroke before and after was significantly different at the .01 level. Community involvement in the care of chronic patients for prevention in stroke base on the neighborhood, Volunteer Village Health-team, Local governments work on their own roles and develop a community participation -based model called Bangpasee Model.

Recommendations should be monitored for the use of this model every 3 month, taking into account the role of each group to provide chronic patients with good quality of life without stroke. It should be share, learned and improved continuously, so that the role model can be a good model for other communities.

Keywords: community participation -based model, self-care, stroke

บทนำา

3


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

2526

27

2829

30

31

56



กลมโรคไมตดตอเรอรง (Non-Communicable diseases, NCDs) เปนปญหาทสำาคญทพบในผสงอาย ประเทศไทยพบวา มผปวยในกลมนสงถง 14 ลานคน จากสถตป พ.ศ. 2552 พบวา มประชากรมากกวา 300,000 คน ทเสยชวตจากกลมโรค NCDs โดยในป พ.ศ. 2557 มอตราผเสยชวตสงสด 5 โรค ไดแก โรคหวใจและหลอดเลอด โรคมะเรง โรคหลอดเลอดสมอง โรคเบาหวาน และ โรคความดนโลหตสง (สสส. , 2552). ซงกลมโรคไมตดตอเรอรงเหลาน สวนใหญมสาเหตมาจากพฤตกรรมสวนบคคล หากผปวยสามารถปรบเปลยนพฤตกรรม ดแลตนเองอยางสมำาเสมอและตอเนอง จะชวยลดความรนแรงของโรค และลดภาวะแทรกซอนทอาจจะเกดขน ทำาใหผปวยมคณภาพชวตทดขนได

โรคหลอดเลอดสมอง เปนสาเหตการเสยชวตอนดบตน ๆ ของโลกรวมถงในประเทศไทย ขอมลจากองคการอมพาตโลก (World Stroke Organization: WSO) ป พ.ศ. 2552 รายงานวาโรคหลอดเลอดสมอง เปนสาเหตการเสยชวตของประชากรทมอายมากกวา 60 ป เปนอนดบ 2 ของโลก และเปนสาเหตการเสยชวตอนดบ 5 ในประชากรทมอาย 15-59 ป ในแตละปมผเสยชวตจากโรคหลอดเลอดสมองกวา 6 ลานคนทวโลก และในปเดยวกนโรคหลอดเลอดสมองเปนสาเหตการเสยชวตเปนอนดบ 1 ของประชากรในประเทศไทย นอกจากทำาใหสญเสยชวตแลว โรคหลอดเลอดสมองยงกอใหเกดความพการ สงผลกระทบตอคณภาพชวต สขภาพจต และสภาพเศรษฐกจของบคคล ครอบครว รวมทงระบบสงคมทเกยวของ บคคลทมความเสยงตอการเกดโรคหลอดเลอดสมองสวนใหญมภาวะความดนโลหตสง โรคหวใจ โรคเบาหวาน มประวตการสบบหร และดมสรารวมดวยเสมอ ซงโรคและพฤตกรรมเหลานสงผลตอหลอดเลอดตาง ๆ ในรางกายรวมถงหลอดเลอดของสมอง

4


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

56



ดวย ทงนโรคหลอดเลอดสมอง (Stroke, Cerebrovascular Disease) หมายถง กลมอาการทเกดจากความผดปกตของหลอดเลอดในสมอง สงผลใหกระทบตอการไหลเวยนเลอดไปเลยงสมอง ทำาใหสมองบางสวนถกทำาลาย ไมสามารถทำางานไดตามปกต หากผปวยสามารถเขารบการรกษาไดทน ภายในระยะเวลาไมเกน 3 ชวโมง จะสามารถชวยรกษาชวต หรอชวยฟ นฟรางกายไมใหเกดความพการถาวรได จากผลการศกษาเรอง การรบรเกยวกบทางดวนโรคหลอดเลอดสมองของผมความเสยงในชมชน พบวา นอยกวารอยละ 10 ของกลมตวอยางทรจกอาการเตอนของโรคหลอดเลอดสมอง (นอมจตร นวลเนตร, 2558) และขอมลจากโรงพยาบาลสรรพสทธประสงคพบวาระยะเวลาในการมารบการรกษาใชเวลามากกวา 3 ชวโมงถงรอยละ 76.3 (พนญญา ขนตจตร, 2558) พบวาผปวยจะตระหนกถงอาการเตอนเหลานกตอเมอมอาการอยางรนแรง (พนญญา ขนตจตร, 2558) เชน แขนขาออนแรงมากจนขยบไมได หรอพดไมออก พดไมได ผปวยทมอาการเกดขนเพยงเลกนอยจะรอดอาการใหดขนกอน หรอปรกษาคนในครอบครว คนทเคยมประสบการณกอน จงมาโรงพยาบาลทำาใหโอกาสในการไดรบยารกษาลดลง

พนทเทศบาลตำาบลรางกระทม จากขอมลสถตทะเบยนราษฎร เดอนกนยายน 2559 มประชากรทงหมด 2,267 คน เปนผสงอาย รอยละ 17 ของประชากรทงหมด และมผปวยเรอรงจำานวนรอยละ 16.6 ของประชากรทงหมด โรคเรอรงทพบ ไดแก โรคเบาหวาน จำานวน 89 คน และโรคความดนโลหตสง จำานวน 268 คน โดยผปวยทเปนโรคเรอรงจะมารบยาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพบางภาษ รอยละ 54 หากผปวยมความร มพฤตกรรมสขภาพทด จะสามารถปองกน และลดโอกาสการเกดการโรคหลอดเลอดสมองได วธการทมสวนชวยในการปรบ

5


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

56



พฤตกรรมดแลสขภาพ คอ การสนบสนนใหชมชนเขามามสวนรวมในการดำาเนนการแกปญหาผปวยโรคเรอรง เพอสงเสรมใหผปวยเรยนรวธการดแลสขภาพของตนเอง วธนจะทำาใหชมชนรสกถงความเปนเจาของ และมองเหนถงประโยชนทจะเกดกบตนเอง ครอบครว และชมชน (สมใจ วนจกล, 2556) โดยการระดมความคดของชมชน มการแลกเปลยนความร ขอมลขาวสาร และประสบการณ ชมชนจะเหนถงสภาพปญหา ความตองการ ขอจำากด และศกยภาพของตวชมชนเอง (อรวรรณ แผงคง, 2553) ซงในพนทของเทศบาลตำาบลรางกระทม อำาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม เปนพนททใหความสำาคญกบการทำางานทกภาคสวน ประชาชนในพนทมความรสกวามหนสวนในการพฒนาดานสขภาพ (กมลภ ถนอมสตยและมาลน จำาเนยร, 2558). พนทตำาบลรางกระทม มกลมประชากรทเปนโรคเรอรง ประมาณรอยละ 20 ของประชากรทงหมด หากสามารถสนบสนนใหชมชนมสวนรวมในการแกปญหาผปวยโรคเรอรง โดยผปวยสามารถเรยนรแนวทางการดแลสขภาพตนเองได จะชวยลดความรนแรงของโรค ลดภาวะแทรกซอน รวมถงลดอตราการเสยชวต และชวยใหผปวยมคณภาพชวตทดขน

วตถประสงคการวจย1. เพอศกษารปแบบการดแลตนเองของผปวยโรคเรอรงในการ

ปองกนโรคหลอดเลอดสมองของชมชน2. เพอพฒนากระบวนการมสวนรวมในการดแลผปวยโรคเรอรง

ในการปองกนโรคหลอดเลอดสมองของชมชน

6


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

56



3. เพอพฒนารปแบบกระบวนการมสวนรวมของชมชน ในการสงเสรมการดแลตนเองของผปวยโรคเรอรง เพอการปองกนโรคหลอดเลอดสมองของชมชน

วธดำาเนนการวจยประชากรและกลมตวอยางประชากรและกลมตวอยาง เปนผปวยเรอรงทกคนทมารบยาท

รพสต.บางภาษและเตมใจเขารวมการวจยจำานวน 103 คน และ อาสาสมครหมบานจำานวน 37 คน

เครองมอทใชในการวจยเครองมอทใชในการวจยครงนประกอบดวยเครองมอเชงปรมาณ

และเครองมอเชงคณภาพ1. เครองมอเชงปรมาณเปนแบบสอบถาม (Questionnaire)

สำาหรบกลมตวอยางผปวยเรอรงในการดแลตนเองแบงเปน 6 ตอนคอ ขอมลทวไป ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการบรโภคอาหาร ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการจดการความเครยด ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการเคลอนไหวออกแรงและออกกำาลงกายขอมลพฤตกรรมสขภาพเพอคณภาพชวตความรเกยวกบโรคหลอดเลอดสมอง

2. เครองมอเชงคณภาพเปนคำาถามทใชในการสนทนากลม (Focus Group) สำาหรบอาสาสมครประจำาหมบาน (อสม.) ในการมสวนรวมในการดแลผปวยเรอรงในความรบผดชอบเปนแนวคำาถามกงโครงสรางซงผวจยสรางขน มเนอหาสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย มแนวคำาถามเกยวกบศกษารปแบบกระบวนการ มสวนรวมในการดแลตนเองของผปวยโรคเรอรงในการปองกนโรคหลอดเลอดสมองของชมชน ควรเปนอยางไร

7


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

56



การสรางและการหาคณภาพเครองมอ1. การหาความตรงตามเนอหา (Content Validity) ผวจยนำา

เครองมอในการวจยแนวคำาถามไปใหผทรงคณวฒทเชยวชาญจำานวน 3 ทาน ไดแก อาจารยพยาบาล พยาบาลและผเชยวชาญ ทางดานสงเสรมสขภาพทเชยวชาญและมประสบการณ เรองการดแลผปวย Stroke หาคาดชนความสอดคลอง (Index of Consistency : IOC) ของแนวคำาถามเมอตรวจสอบจากผทรงคณวฒแลวนำาขอคดเหนมาปรบปรงเพอความเหมาะสม หลงจากนนผวจยนำาแนวคำาถามไปหาความเชอมนของเครองมอ

2. การหาความเชอมนของเครองมอ (Reliability) ผวจยนำาแนวคำาถามไปหาความเชอมนของเครองมอโดยทดลองใชแบบสอบถามกบผปวยเรอรงทมคณสมบตเหมอนกลมตวอยาง จำานวน 30 ราย ไดคาความเชอมนท 0.76

การเกบรวบรวมขอมลดำาเนนการเกบรวบรวมขอมลระหวางเดอนกมภาพนธ ถงเดอน

เมษายน 2561 โดยการแจกแบบสอบถามในการดแลตนเองของผปวยเรอรง (กอนทดลอง) วเคราะหหาปจจยเสยงหรอปญหา นำาเสนอขอมลในทประชมผปวยเรอรงเพอตกลงการปรบเปลยนพฤตกรรมรวมกนใชเวลาประมาณ 6-8 สปดาหตดตามการปรบเปลยนพฤตกรรมโดย อสม.จากนน แจกแบบสอบถามในการดแลตนเองของผปวยเรอรง (หลงทดลอง) วเคราะหหาปจจยเสยงหรอปญหาและเปรยบเทยบผลกอนและหลงการปฏบตการ

8


1

2

3

41

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

56



ภายหลงการตดตามการปรบเปลยนพฤตกรรมทำาการสนทนากลมในสปดาหท 8 กบ อสม.เพอหาแนวทางการมสวนรวมในการดแลผปวยเรอรง รางรปแบบกระบวนการมสวนรวมของชมชน ในการสงเสรมการดแลตนเองของผปวยโรคเรอรง เพอปองกนโรคหลอดเลอดสมอง นำาเสนอในทประชมรปแบบกบ 4 ภาคเครอขายความรวมมอไดแก ผปวยและครอบครว เจาหนาทสาธารณสข อาสาสมครหมบาน เทศบาล องคกรปกครองตำาบล องคกรปกครองสวนทองถนหรอหนวยงานของรฐทเกยวของไดขอ ตกลงรวมกนในบางภาษโมเดล

การวเคราะหขอมลขอมลเชงปรมาณใชโปรแกรมสำาเรจรปในการหาคาเฉลย สวนเบยง

เบนมาตรฐาน และรอยละเปรยบเทยบความรกอนและหลงใช pair t-test ขอมลเชงคณภาพใชการวเคราะหเชงเนอหา

สถตทใชในการวเคราะหขอมลใชสถตเชงพรรณนาในการหา คาจำานวน คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน และรอยละ เปรยบเทยบความรกอนและหลงใช Pair t-test ขอมลเชงคณภาพใชการวเคราะหเชงเนอหา

ผลการวจยการวจยการพฒนารปแบบกระบวนการมสวนรวมของชมชน ใน

การสงเสรมการดแลตนเองของผปวยโรคเรอรง เพอปองกนโรคหลอดเลอดสมอง เทศบาลตำาบลรางกระทม อำาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม จากการเกบรวบรวมขอมลจากผรบบรการทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

9


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

56



บางภาษ กอนปฏบตการ จำานวน 103 คน และหลงปฏบตการ จำานวน 103 คน ตำาบลรางกระทม จงหวดนครปฐม ไดผลการวจยดงน

ขอมลเชงปรมาณพบวา กลมตวอยางกอนปฏบตการสวนใหญเปนหญง สถานภาพค

จำานวน 76 คน คดเปนรอยละ 52.1 การศกษาระดบประถมศกษา ไมไดทำางาน

พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนรบประทานอาหารรสจดกอนและหลงปฏบตการฯ จำานวน 64 คน และ 86 คน คดเปนรอยละ 43.8 และ 83.5 ประกอบอาหารเอง จำานวน 97 คน และ 85 คน คดเปนรอยละ 97 และ 82.5 รบประทานอาหารมอเชาเปนหลก จำานวน 84 คน และ 35 คน คดเปนรอยละ 57.5 และ 34 กนผก 1-2 ทพพ จำานวน 71 คน คดเปนรอยละ 48.6 แตหลงปฏบตการรบประทานผก 2-3 ทพพ จำานวน 38 คน คดเปนรอยละ 36.9 สวนผลไมรบประทาน 1 มอ จำานวน 78 คน คดเปนรอยละ 53.4 แตหลงปฏบตการรบประทานผลไม 2 มอจำานวน 78 คน คดเปนรอยละ 75.7ตารางท 1 ผลการเปรยบเทยบพฤตกรรมการดแลตนเองกอนและหลง

ปฏบตการฯ (n=103 คน, n=103 คน)ขอความ Pre-test Post-test

X))))

S.D.

% X))))

S.D.

%

พฤตกรรมความถการบรโภคอาหาร

1.81

.74 14.8

0.76

.53

15.6

พฤตกรรมการจดการความเครยด

2.07

.69 25.9

2.13

.64

31.4

10


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

56



พฤตกรรมการแสดงออกเมอเกดความเครยด

1.37

.63 6.32

0.38

.59

6.2

พฤตกรรมการเคลอนไหวออกแรงและออกกำาลงกาย

1.76

.61 21.31

1.91

.59

38.4

พฤตกรรมสขภาพเพอคณภาพชวต

3.27

.64 80.13

3.59

.46

85.2

ความรเรองหลอดเลอดสมอง - - 64.7

- - 99.7

ตารางท 1 พบวา ภายหลงปฏบตการกลมตวอยางมการปรบพฤตกรรมดานความถในการรบประทานอาหารมคาลดลงจาก 1.81 เปน 0.76 การแสดงออกเมอเกดความเครยดมคาเฉลย ลดลงจาก 1.37 เปน 0.38 และพฤตกรรมการจดการความเครยดมคาเฉลยเพมขนจาก 2.07 เปน 2.13 การเคลอนไหวออกกำาลงกาย มคาเฉลยเพมขนจาก 1.76 เปน 1.91 ความรเรองหลอดเลอดสมองมคาเฉลยเพมมากขนจากรอยละ 64.7 เปน 99.7 และมพฤตกรรมเพอคณภาพชวตทเพมขนจาก 3.27 เปน 3.59

ตารางท 2 การเปรยบเทยบคาเฉลยกอนและหลงการปฏบตการใหความร (n=103 คน, n=103 คน)

Levene's Test

for Equalit

y of Varianc

es

t-test for Equality of Means

11


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

56



F Sig.

t df Sig. (2-tailed)

Mean Difference

Std. Erro

r Difference

95% Confiden

ce Interval of the

Difference

Lower

Upper

ความร

Equal variances assumed

188.07

8

.000

19.48

247 .000

10.17303

.52213

9.1446

4

11.201

42

Equal variances not assumed

23.17

146.845

.000

10.17303

.43899

9.3054

7

11.040

58

จากตารางท 2 พบวา การเปรยบความรกอนและหลงกลมตวอยางมความรเกยวกบโรคหลอดเลอดสมองมความแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบนยสำาคญ 0.01

ขอมลเชงคณภาพจากการสนทนากลมกบ อสม.จำานวน 37 คน พบวาปญหาและ

ความตองการ ของผปวยโรคเรอรงคอปญหาทพบวา ผปวยเรอรงมกเปนเบาหวานความดนโลหตสง มความพการจากอบตเหต มพฤตกรรมการบรโภคกนหวาน มน เคม ป งยาง ทอด แกงถง ไมกนผก ไมออกกำาลงกาย ขาดอปกรณการออกกำาลงกาย ขาดความรเรองการออก

12


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

56



กำาลงกาย มกกนยาไมถกตอง กนยาหลายชนด และมกรบยาเดม กนยาซำาซอนทงยาเกายาใหม กนยาเปนอาหาร ไมพบแพทยตามนด หรอเพอการปรบยา ไมไดรบการดแลจากลกหลาน ทอยไมปลอดภย ไมถกสขลกษณะ อากาศไมถายเท นอนไมหลบ เปนความเสอมตามเวลารางกายเสอมรกษาไมหาย ทงนมความตองการใหบคลากรสาธารณสขมาเยยมตรวจสขภาพทบานเดอนละ 2 ครงหรอบอย ๆ ตองการผดแลทมความรเนองจากขาดความรเรองหลอดเลอดสมอง การอบรมใหความรเรองยา การบรโภคอาหาร การปองกนและการรกษาอยางถกวธตอง การใสฟนปลอม การดแลสงแวดลอมหองสวมยงเปนแบบนงยอง ๆ ตองการแวนตา ตองการมงานทำาหรอมรายได (ตองการแพทยมาประจำาทรพสต.) รองเทาสขภาพ และรถเขนเปนตน

แนวทางการดแลตนเองของผปวยโรคเรอรงทพบมดงนควรมการปรบเปลยนพฤตกรรม เชน การกนอาหาร การออกำาลง

กาย เดนไปมา แกวงแขน การพกผอน กนอาหารใหครบ 5 หม มการออกกำาลงกายเวลาวางอยางนอย ๆ 30 นาทตอครง ประมาณ 2-3 ครงตอสปดาหหรอโดยการทำางานบานเลก ๆ นอย กนยาตามแพทยสง งดเครองดมทมแอลกอฮอลล ปรบอารมณตนเองไมใหเครยด การทำางานหารายได ปลกตนไมผกไวกนเองเขารวมกจกรรมและพกผอนใหเพยงพอ

การมสวนรวมในการดแลผปวยเรอรงในการปองกนโรคหลอดเลอดสมอง ของ อสม.ตอชมชนดงน

อสม.ควรทำางานเปนทม มกลมทำางานรวมกน เชน ทมออกกำาลงกาย ทมโภชนาการ ทมขอมลขาวสาร ทมยา ทมดแลฉกเฉน การคดกรองเบองตน การปรบสงแวดลอมใหนาอย ทมกำาจดขยะ โดยมไลน แตละกลม เพอการมสวนรวมในการดแลผปวยเรอรง 4 ดาน ตามบทบาทคอ การรกษาเปนการชวยในการคดกรอง การสงเสรมโดยการ

13


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

56



แนะนำาความรและพฤตกรรมทถกตอง การปองกนโดยการประเมนคดกรองกลมทเสยงตาง ๆ กอนเกดความผดปกต การฟ นฟโดยการฟ นฟสภาพรางกายใหกลบสภาวะปกต เชน การออกกำาลงกาย กระบวนการมสวนรวมในการดแลผปวยเรอรงในการปองกนโรคหลอดเลอดสมอง โดยอสม.จะลงพนทออกเยยมและตรวจคดกรองคดกรองเบองตน เชน วดความดน เจาะเลอด รวมกบบคลากรทางสาธารณสขและประเมนคดกรองกลมทเสยงตาง ๆ กอนเกดความผดปกต การใหคำาแนะนำาเรองอาหารและการออกกำาลงกาย ใหความสนใจรบฟงและการพดคยเพอผอนคลาย อสม.ดแลการกนยา รกษาความสะอาด มรถบรการ ตดตามการมาตรวจตามนด มศนย คสมช. มการรายงานหรอแจงขาวสารและสอสารกจกรรมตาง ๆ การจดกจกรรมตาง ๆ เชน รองเพลง ร ำาวง ทำาดอกไมกระดาษ เปนตน

อภปรายผลการวจยในการศกษารปแบบการดแลตนเองของผปวยโรคเรอรงในการ

ปองกนโรคหลอดเลอดสมองของชมชนพบวา1. รปแบบการดแลตนเองของผปวยโรคเรอรงในการปองกน

โรคหลอดเลอดสมองของชมชนควรเปนดงนตวผปวยเองดแลตนเองเรอง พฤตกรรมการบรโภคอาหาร

พฤตกรรมการจดการความเครยดพฤตกรรมการแสดงออกการเคลอนไหวออกแรงและออกกำาลงกาย และพฤตกรรมสขภาพเพอคณภาพชวต หลงปฏบต การตวผปวยไดปรบพฤตกรรมการรบประทานอาหารรสจด ประกอบอาหารเอง รบประทานอาหารมอเชา รบประทานผก 2-3 ทพพ สวนผลไมรบประทาน 2 มอ กนอาหารตม ตน กนผลไมทรส

14


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

56



ไมหวาน เชน ฝรง แตงโม กนอาหารใหครบ 5 หม ปลกตนไมผกไวกนเอง งดกนอาหารจานดวน เชน พซซา มการจดการความเครยดในระดบด การผอนคลายความเครยดโดยสวดมนตไหวพระหรอดหนงฟงเพลง และหลงปฏบต การผอนคลายความเครยดโดยการทำางานอดเรก เชน ปลกตนไม ลางรถ ลดการรบประทานอาหารนอกบานหรอคยกบเพอนเปนวธผอนคลาย ปรบอารมณตนเองไมใหเครยด ผอนคลายการลดความเครยดและปรบพฤตกรรมการแสดงออกทยงนอนไมหลบเพราะคดมากหรอกงวล รสกวาชวตตนเองไมมคณคาไมอยากพบปะผคนและมอาการหวใจเตนแรง รวมกจกรรมการมสวนรวมในการทำากจกรรมตางๆและพกผอนใหเพยงพอ มการปรบพฤตกรรมการการออกกำาลงกายสวนใหญเคลอนไหวออกแรงและออกกำาลงกายโดยทำางานประกอบอาชพ หลงปฏบตการ ออกกำาลงกายสปดาหละ 3-5 วน อยางตอเนอง มการออกกำาลงกายเวลาวางอยางนอย ๆ 30 นาทตอครง ประมาณ 2-3 ครงตอสปดาหหรอโดยการทำางานบานเลก ๆ นอย มการปรบพฤตกรรมสขภาพเพอคณภาพชวตเพมขน สวนใหญขบถายปสสาวะ อจจาระ ปกตทกวน การออกกำาลงกายอยางนอยสปดาหละ 3 วน ๆ ละ 30 นาท หลกเลยงการดมสราหรอเครองดมทมแอลกอฮอล การกนยาอยางถกตอง กนยาตามแพทยสง มงานทำาเพอหารายได ภายหลงปฏบตการการใหความรกลมตวอยางเกยวกบโรคหลอดเลอดสมอง ตวผปวยมความรมากขนและนำาไปใชในการปฏบตการดแลตนเองโดยมคาคะแนนเฉลยภายหลงใหความรสงกวากอนการใหความรโดยคดเปนรอยละ 99.7 และ 64.7 และตอบไมถกตองลดลงคดเปนรอยละ 0.3 และ 14.87 และการเปรยบความรกอนและหลง กลมตวอยางมความรเกยวกบโรคหลอดเลอดสมองมความแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบนยสำาคญ .01 ตรงตามทกรมควบคมโรคและสำานกงานกองทนสนบสนน

15


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

56



การสรางเสรมสขภาพแหงชาต (สสส. , 2552). กลาววา โรคหลอดเลอดสมอง โรคเบาหวาน และ โรคความดนโลหตสง ซงกลมโรคไมตดตอเรอรงเหลาน สวนใหญมสาเหตมาจากพฤตกรรมสวนบคคล หากผปวยสามารถปรบเปลยนพฤตกรรม ดแลตนเองอยางสมำาเสมอและตอเนอง จะชวยลดความรนแรงของโรค และลดภาวะแทรกซอนทอาจจะเกดขน ทำาใหผปวยมคณภาพชวตทดขนไดสวน ครอบครวดแลเรองการปรงอาหารเอง ดแลเรองอาหารลดหวานมนเคม การกนยา การออกกำาลงกาย

2. ในการศกษาเพอพฒนากระบวนการมสวนรวมในการดแลผปวยโรคเรอรงในการปองกนโรคหลอดเลอดสมองของชมชน

กระบวนการมสวนรวมในการดแลผปวยโรคเรอรงในการปองกนโรคหลอดเลอดสมองของชมชนควรเปนดงน

ชมชนในพนทนประกอบดวย เพอนบาน อสม.บคลากรทางสาธารณสข องคกรปกครองสวนทองถน โดย อสม.จะลงพนทออกเยยมและตรวจคดกรองคดกรองเบองตน เชน วดความดน เจาะเลอด รวมกบบคลากรทางสาธารณสขและประเมนคดกรองกลมทเสยงตาง ๆ กอนเกดความผดปกต ใหคำาแนะนำาเรอง อาหารและการออกกำาลงกาย การผอนคลายความเครยดโดยใหความสนใจรบฟงและการพดคยเพอผอนคลาย ดแลการกนยา การรกษาความสะอาด มรถบรการ ตดตามการมาตรวจตามนด มการรายงานหรอแจงขาวสารและสอสารใหตรงกน การจดกจกรรมตาง ๆ เชน รองเพลง รำาวง ทำาดอกไมกระดาษ บคลากรสาธารณสข แพทย พยาบาล พนกงานสาธารณสข ฯลฯหมนมาตรวจประเมนสภาพเยยมคดกรองผปวยบอยๆและใหความรหรอใหความชวยเหลอเรอง การปรบเปลยนพฤตกรรม การตรวจรางกาย วดความดนโลหต เจาะเลอด อบรมใหความรเรองโรคตาง ๆ เชน หลอด

16


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

56



เลอดสมอง ใหกำาลงใจ ใหคำาแนะนำาแกผปวย ญาต และ อสม.เมอตองการความชวยเหลอ เชน หมอออนไลนสามารถโทรศพทปรกษาได อปท. อบต.หนวยงานของรฐ เชน เกษตร ควรมาชวยดแลการเยยมใหกำาลงใจทกเดอนหรอบอย ๆ การดแลสงแวดลอม เชน การกำาจดขยะ หองสวมและความปลอดภย การจดรถบรการอำานวยความสะดวก การจดกจกรรมเพอเสรมคณภาพชวต เชน การออกกำาลงกาย กจกรรมนนทนาการอน ๆการหางานหรอสรางรายได (ดอกไมกระดาษรางกระทม) เกษตรควรแนะนำาการปลกผกในชมชนนำาผกมาปรงอาหาร แนะนำาการทำารานคาชมชน ทำาผลตภณฑอาหาร (ออนจดไมมน OTOP ) ซงสอดคลองกบทสมจตร วนจกล (2556) กลาวไววาการสนบสนนใหชมชนเขามามสวนรวมในการดำาเนนการแกปญหาผปวยโรคเรอรง เพอสงเสรมใหผปวยเรยนรวธการดแลสขภาพของตนเอง วธนจะทำาใหชมชนรสกถงความเปนเจาของ และมองเหนถงประโยชนทจะเกดกบตนเอง ครอบครว และชมชน (สมจตร วนจกล ,2556 กมลภ ถนอมสตยและมาลน จำาเนยร,2558).

3. ในการศกษาเพอพฒนารปแบบกระบวนการมสวนรวมของชมชน ในการสงเสรมการดแลตนเองของผปวยโรคเรอรง เพอปองกนโรคหลอดเลอดสมอง เทศบาลตำาบลรางกระทม อำาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม จากผลการวจย การแลกเปลยน และระดมความคด คนในชมชนรางกระทมไดรปแบบชอบางภาษโมเดล ซงสอดคลองกบงานวจยของ จกรกฤษณ เจรญสทธและคณะ (2561) กลาวถงคนในทองถนรวมมอในการกำาหนดปญหาของชมชนตงแตเรมตนจนไปถงผลลพธการทำางานอยางเปนระบบ สงผลใหคนในทองถนมคณภาพชวตทดขน จากระบวนการนบางภาษโมเดลจงประกอบดวย

17


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

56



1. จากตวผปวยเองดแลตนเองเรองพฤตกรรมการบรโภคอาหาร การกนยาอยางถกตองการออกกำาลงกายการผอนคลายการลดความเครยดการมสวนรวมในการทำากจกรรมตางๆ

2. ครอบครวดแลเรองการปรงอาหารเองอาหารลดหวานมนเคม การกนยา การออกกำาลงกาย

3. เพอนบาน เพอนชวยเพอนเชนเพอนบานจะนำาความรแลกเปลยนกนเชนคนทเปนโรคเดยวกนมาแบงปนความรกน และใหกำาลงใจกน

4. อสม.มการทำางานเปนทม มกลมทำางานรวมกนเชน ทมออกกำาลงกาย ทมโภชนาการ ทมขอมลขาวสาร ทมยา ทมดแลฉกเฉน การคดกรองเบองตน การปรบสงแวดลอมใหนาอย กำาจดขยะมไลนกลม ลงพนทรวมกบบคลากรสาธารณสขคดกรองระดบตน และสงตอใหคำาแนะนำาบคคลในครอบครว ควรดแลเรองอาหาร ยา และการออกกำาลงกาย มรายชอบคคลทสามารตดตอไดใน SMART PHONE4.0 หากจกรรมทำารวมกนโดยทกคนมสวนรวม

5. เจาหนาทสาธารณสขควรหมนหมนมาตรวจประเมนสภาเยยมคดกรองผปวยบอยๆ.อบรมใหความรเรองโรคตางๆเชนหลอดเลอดสมองใหกำาลงใจใหคำาแนะนำาเมอตองการความชวยเหลอเชนหมอออนไลน โทรศพท

6. อปท./อบต./เกษตรชวยดแลในทกดาน การเยยมใหกำาลงใจทกเดอน/บอยๆการดแลสงแวดลอม/การกำาจดขยะ/หองสวม/ความปลอดภยการจดรถบรการอำานวยความสะดวกการจดกจกรรมเพอเสรมคณภาพชวตเชนการออกกำาลงกาย กจกรรมนนทนาการอนๆการหางาน/ สรางรายได (ดอกไมกระดาษรางกระทม) เกษตรควรแนะนำาการ

18


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

56



ปลกผกในชมชน นำาผกมาปรงอาหาร แนะนำาการทำารานคาชมชนทำาผลตภณฑอาหาร(ออนจดไมมน OTOP )

บางภาษโมเดล (BANGPASEE MODEL)

ขอเสนอแนะ การศกษานมขอเสนอแนะวา ควรมการตดตามประเมนผลการใช

รปแบบการมสวนรวมฯนทก 3 เดอนในผปวยโรคเรอรงดานการปรบ

19


1

2

3

4

1

2

3

4

67

8

9

10

11

12

13

56



พฤตกรรมสขภาพและการมสวนรวมของชมชน โดยคำานงถงบทบาทหนาทของแตละกลม เพอใหผปวยเรอรงมคณภาพชวตทดไมเกดภาวะหลอดเลอดสมอง ทงนควรมการแลกเปลยนเรยนรและปรบปรงพฒนาการทำางานอยางตอเนองจนไดรปแบบทเหมาะสมสามารถเปนตวแบบทดกบชมชนอนๆไดและเปนนโยบายสาธารณะในการลดความเสยงตอการเกดโรคได

กตตกรรมประกาศ (ถาม)ขอบพระคณทนสนบสนนการวจยจากสำานกงานกองทน

สนบสนนการสรางเสรมสขภาพแหงชาต (สสส.) ภาคตะวนตกและคณะทำางาน อสม.ตำาบลบางภาษทใหความรวมมอและเสนอรปแบบการมสวนรวมของชมชน

เอกสารอางอง

กมลภ ถนอมสตยและมาลน จำาเนยร. (2558). การบรหารจดการระบบสขภาพชมชนแบบมสวนรวมของเทศบาลตำาบลรางกระทม อำาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม. การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชฏนครปฐม ครงท 8.

จกรกฤาณ เจรญสทธ,ปญจรศม สามนเสน,ชลธชา พนธสวางและคณะ. (2561). ทนทางสงคมและการมสวนรวมของชมชน กรณศกษา:การทองเทยวโดยชมชนบานผาหมอน อทยานแหงชาตดอยอนทนนท จงหวดเชยงใหม. วารสารวไลอลงกรณปรทศน (มนษยศาสตรและสงคมศาสตร). 8 (1) : 70.

20


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

56



นอมจตต นวลเนตร, ศศวมล วรรณพงษ และซากยะ คามา. (2558). การรบรเกยวกบทางดวนโรคหลอดเลอดสมองของผมภาวะเสยงในชมชน. ศรนครนทรเวชสาร, 30(1), 57-63.

เนตมา คนย. (2557). การทบทวนวรรณกรรม: สถานการณปจจบนและรปแบบการบรการดานโรคไมตดตอเรอรง. นนทบร: สถาบนวจยและประเมนเทคโนโลยทางการแพทย กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข.

พนชญา ขนตจตร, ภทระ แสนไชยสรยา และพมพา เทพวลย. (2558). การศกษาระยะเวลาในการมารบการรกษาของผปวยโรคสมองขาดเลอดในจงหวดอบลราชธาน. นนทบร: สถาบนวจยระบบสาธารณสข.

สถาบนประสาทวทยา. (2550). แนวทางการพยาบาลผปวยโรคหลอดเลอดสมอง สำาหรบพยาบาลทวไป. กรงเทพฯ: ชมรมพยาบาลโรคประสาทแหงประเทศไทย.

สมใจ วนจกจ, 2556. ประสทธผลการใชโปรแกรมกระบวนการมสวนรวมของชมชนในการสรางเสรมสขภาพและการดแลตนเองของผปวยโรคเรอรง.วารสารเกอการณย ปท 20 ฉบบท 2 กรกฎาคม ธนวาคม – 2556.

สภางค จนทวานช. (2547). การวเคราะหขอมลในการวจยเชงคณภาพ, กรงเทพฯ: สำานกพมพ จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพแหงชาต (สสส.). รายงานประจำาป 2552. {ออนไลน] เขาถงจาก http: //www.nesdb.go.th/nesdb_en/article_attach/article_file. (2560, 13 มกราคม)

อรวรรณ แผนคง และสนทรย คำาเพง. (2553). ผลของการสรางเสรมสขภาพโดยใชชมชนเปนฐานตอพฤตกรรมสรางเสรมสข

21


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

56



ภาพของผสงอาย และความพงพอใจในการมสวนรวมของผดแลผสงอาย. รามาธบดพยาบาลสาร,16(1), 5.

22


1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

78

9

10

11

12

13

1415

16

17

18

19

56

ภาคผนวก - VRUacad.vru.ac.th › ... › journalFile › datajournaW383.docx · Web...

Documents

Transcript of ภาคผนวก - VRUacad.vru.ac.th › ... › journalFile › datajournaW383.docx · Web...