Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

17
Page 1 Seminar Angewandte Wirtschaftsgeographie SS 2006 Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Transcript of Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page 1: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

1

Sem

inar

An

gew

and

te W

irts

chaf

tsg

eog

rap

hie

SS

200

6

Das

deu

tsch

e In

no

vati

on

ssys

tem

im in

tern

atio

nal

en

Ver

gle

ich

Page 2: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

2

glic

he

Rei

chw

eite

von

Po

litik

...

Erz

ieh

un

gs

-u

nd

F

ors

ch

un

gss

yste

m

Be

rufs

bild

un

g u

nd

Tra

inin

g

Ho

chsc

hu

len

So

nst

ige

öffe

ntli

che

F

ors

chu

ng

Ind

us

trie

lles

Sys

tem

Gro

ße

Un

tern

eh

me

n

En

twic

kelte

KM

U

Ne

ue

, tec

hn

isch

-b

asi

ert

e F

irm

en

An

we

nd

un

gs

-o

rien

tier

teF

ors

ch

un

g u

. E

ntw

ickl

un

g

Ve

rbra

uch

er

Pro

du

zen

ten

Na

chfr

age

Kre

ditw

ese

n,

Ris

iko

kap

ital

IPR

un

d

Info

rmat

ion

Inn

ova

tion

s-fö

rder

un

gS

tan

da

rds

un

d

No

rme

n

Infr

astr

ukt

ur

Po

liti

sch

esS

yste

m

Re

gie

run

g

Fo

rsch

un

gs-

un

d In

no

vatio

nsp

olit

ik

Go

vern

an

ce

Que

lle: K

uhlm

ann

& A

rno

ld 2

001

Heu

rist

isch

es M

od

ell e

ines

Inn

ova

tio

nss

yste

ms

Be

ste

ue

run

g; I

nn

ova

tion

sbe

reits

cha

ft u

nd

En

tre

pre

ne

ush

ip;

Mo

bili

tät.

..

Ra

hm

enb

ed

ing

un

ge

n

Page 3: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

3

Die

deu

tsch

e F

ors

chu

ng

slan

dsc

haf

t im

Jah

r 20

04

Sou

rce:

Bu

nd

esb

eric

ht

Fors

chu

ng

200

4, S

tift

erve

rban

dW

isse

nsc

haf

tsst

atis

tik,

R

esea

rch

Org

aniz

atio

ns,

Fed

eral

Sta

tist

ical

Off

ice

Ger

man

y

Mar

ket

for

Ap

plie

d R

esea

rch

HG

FH

erm

ann

vo

n H

elm

ho

ltz-

Gem

ein

sch

aft

WG

LW

isse

nsc

haf

tsg

emei

nsc

haf

tG

ott

frie

d W

ilhel

m L

eib

niz

AiF

Arb

eits

gem

ein

sch

aft

ind

ust

riel

ler

Fors

chu

ng

sver

ein

igu

ng

enM

PGM

ax-P

lan

ck-G

esel

lsch

aft

Ch

arac

teri

stic

s o

f R

esea

rch

Fun

dam

enta

l Res

earc

h

Ap

plie

d R

esea

rch

Ind

ust

ry

(in

tern

al a

nd

ext

ern

alex

pen

dit

ure

s)

HG

F2.

2Fr

aun

ho

fer

1.07

WG

L0,

95(2

003)

Fed

eral

/G

erm

an

Länder

Inst

itu

tes

0.8

(200

3)

Un

iver

siti

es”

9 (2

003)

”46

MPG 1.3

AiF

” 0.

5(2

003)

bill

ion

Page 4: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

4Str

ukt

ur

der

Fu

E-A

ufw

end

un

gen

in D

euts

chla

nd

(M

rd. E

uro

)

Source: BMBF 2004

Bu

sin

ess

ente

rpri

se s

ecto

r35

,3

Bu

sin

ess

ente

rpri

se s

ecto

r36

,3

Län

der

8,3

Pri

vate

n

on

-pro

fit

sect

or

0,2

Ab

road

1,3

Fed

eral

Go

vern

men

t9,

1

No

n-u

niv

ersi

ty

ins

titu

tio

ns

7,1

Hig

her

ed

uca

tio

n

sect

or

8,5

Ab

road

2,3

Fin

anci

ng

sec

tors

Per

form

ing

sec

tors

Gro

ss d

omes

ticex

pend

iture

on

rese

arch

and

dev

elop

men

t54

,2

Page 5: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

5En

twic

klu

ng

der

deu

tsch

en F

uE

-Au

fwen

du

ng

en (

Mrd

. Eu

ro)

Busi

ness

en

terp

rise

sect

or

Fede

ral

gove

rnm

ent

Länd

er

Source: BMBF 2004

Priv

ate

non-

prof

itin

stitu

tions

Page 6: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

6Po

siti

on

des

deu

tsch

en F

ors

chu

ng

s-u

nd

Inn

ova

tio

nss

yste

ms

Quelle: OECD 2005

An

teil

der

FuE

-Ausg

aben (

GE

RD

) am

BIP

(2003)

Durc

hsc

hnitt

liche jä

hrlic

he

Wach

stum

srate

GE

RD

(1995-2

003)

China, Taiwan, Israel, Frankreich Daten 2000-2003, Japan Daten 1996-2003, USA Daten 1998-2003, keine Daten verfügbar für Indien

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

Indi

en

Chi

na

Gro

ßbri

tann

ien

EU

15

Fran

krei

ch

Taiw

an

Deu

tsch

land

US

A

Kor

ea

Japa

n

Finn

land

Sch

wed

en

Isra

el

%

20,

7

84,

6

33,

6

203

,7

37,

5

13,

7

57,

1

284

,6

24,

4

114

,0

5,2

10,

3

6,6

0 5

10

15

20

%

Au

sgab

en fü

r F

uE

in

Mill

iard

en U

SD

20

03

%

Page 7: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

7

An

teil

der

Fu

E-A

ufw

end

un

gen

am

BIP

in a

usg

ewäh

lten

OE

CD

L

änd

ern

(19

91-2

003)

Swed

enFi

nlan

dJa

pan

USA

Ger

man

yFr

ance

Can

ada

Uni

ted

King

dom

Italy

Source: BMBF 2005

Page 8: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

8

An

teil

der

Wel

treg

ion

en a

n d

er E

ntw

ickl

un

g d

er F

uE

-Kap

azit

äten

Quelle: TLD 2005

01020

30

40

50

US

AJP

NE

U-1

5G

ER

ST

C

Ante

il an d

en w

eltw

eite

n F

uE

-Ausg

aben 1

995 (

OE

CD

+S

TC

)

Ante

il am

Zuw

ach

s der

weltw

eite

n F

uE

-Ausg

aben 1

995-2

002

ST

C (

au

sge

hlte

S

chw

elle

nlä

nder)

: C

HN

, K

OR

, IN

D,

RU

S, T

WN

, IS

R,

SIN

.

Angaben in Prozent

Page 9: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

9

Wer

tsch

öp

fun

gsa

nte

il F

uE

-in

ten

sive

r In

du

stri

en u

nd

w

isse

nsi

nte

nsi

ver

Die

nst

leis

tun

gen

(20

02)

010203040

GE

R

BE

LS

WE

US

A

FR

A

GB

RN

ED

FIN

D

EN

CA

NK

OR

ITA

J

PN

EU

-15

*

FuE-

inte

nsiv

e In

dust

rien

Wis

sens

inte

nsiv

e D

iens

tleis

tung

en o

hne

Woh

nung

sver

mie

tung

*) E

U-1

5 oh

ne IR

L u

nd L

UX

. Q

uelle

: TLF

200

5

Angaben in Prozent

Page 10: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

10

Ab

sch

lüss

e im

Ter

tiär

ber

eich

nac

h A

lter

sgru

pp

en (

2002

)Quelle: TLF 2005

55-6

4jäh

rig

e B

evö

lker

un

g25

-34j

ähri

ge

Bev

ölk

eru

ng

PO

R

KO

R

GR

E

ES

P

AU

T

IRL

LU

X

FR

A

JP

N

BE

L

NE

D

GB

R

GE

R

SU

I

NO

R

AU

S

NZ

L

SW

E

FIN

US

A

OE

CD

DE

N

ITA

40

30

2

0

1

00

ITAA

UT

PO

R

GE

R

LU

X

GR

ENE

D

SU

I

DE

N

NZ

L

GB

R

AU

S

FR

A

ES

P

IRL

BE

L

NO

R

SW

E

FIN

US

A

KO

R

JP

N

OE

CD

010

20

30

40

50

Angaben in Prozent

Page 11: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

11

Bei

trag

Fu

E-i

nte

nsi

ver

War

en z

um

deu

tsch

en A

enh

and

elss

ald

o

(199

4 u

nd

200

2)Quelle: TLF 2005

Rela

tiver

Auß

enhandels

-übers

chuss

in P

roze

nt

des

gesa

mte

n

Auß

enhandels

volu

mens

bei V

era

rbeite

ten

Indust

riew

are

n

*) I

ncl

. nic

ht

zure

chen

bare

vo

llstä

ndig

e

Fabrik

atio

nsa

nla

gen u

sw.

-2-1

01

23

45

6

Kra

ftwag

en u

nd -m

otor

enso

wie

Zub

ehör

Che

mis

che

Erz

eugn

isse

ohne

Pha

rmaz

eutis

che

Pha

rmaz

eutis

che

Erz

eugn

isse

Ele

ktro

tech

nik

Med

ient

echn

ik

2002

1994

Fo

rsch

un

gsi

nte

nsi

ve

Erz

eu

gn

isse

insg

.*

Ve

rstä

rkte

S

pezi

alis

ieru

ng a

uf

Auto

mobil

Insg

esa

mt

Rück

gang

Page 12: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

12

Au

sgew

ählt

e K

enn

zah

len

: D

euts

chla

nd

im V

erg

leic

hR

angp

latz

Deu

tsch

land

s un

ter

ausg

ewäh

lten

Län

dern

* na

ch w

icht

igen

Kri

teri

en d

er

tech

nolo

gisc

hen

Lei

stun

gsfä

higk

eit m

Bet

rach

tung

szei

trau

m 1

990

und

2002

/03

IuK

-Aus

gabe

n

Erw

erbs

täti

genp

rodu

ktiv

ität

Wis

sens

inte

nsiv

e W

irts

chaf

t

Hoc

htec

hnol

ogie

hand

el

Wel

tmar

ktpa

tent

e

For

schu

ngsb

each

tung

FuE

-Aus

gabe

n

Bil

dung

saus

gabe

n

tech

nikr

elev

ante

HS

-Abs

olve

nten

Sek

unda

rabs

chlu

ss

Anf

ang

der

1990

er J

ahre

Akt

uell

1 126

* G

emei

nt s

ind

die

G7-

Län

der

plus

die

Sch

wei

z, S

chw

eden

, Fin

nlan

d, d

ie N

iede

rlan

de u

nd d

ie R

epub

lik

Kor

ea.

Que

lle:

Tec

hnol

ogie

und

Qua

lifi

kati

on f

ür n

eue

Mär

kte,

BM

BF

200

4.

Page 13: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

13

Kre

ativ

ität

sin

dex

im n

atio

nal

en V

erg

leic

h

Qu

elle

: R

. Flo

rid

y, I

. T

inag

li,

Eu

rop

e in

th

e C

reat

ive

Ag

e, 2

004

Th

e E

uro

-Cre

ativ

ity-

Mat

rix

Page 14: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

14

Ein

kom

men

sdis

par

ität

en i

n E

uro

pa

un

d z

wis

chen

eu

rop

äisc

hen

Reg

ion

en

Sou

rce

: Reg

iona

l inn

ova

tion

sco

rebo

ard

200

3

Per

cap

ita

GD

P (

2000

)

Page 15: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

15

Reg

ion

ale

Ver

teilu

ng

der

Hu

man

ress

ou

rcen

in

Wis

sen

sch

aft

un

d T

ech

nik

HR

ST

com

prise

all

people

with

eith

er

tert

iary

educa

tion o

r all

people

em

plo

yed in

pro

fess

ion

s w

here

such

an e

duca

tion is

norm

ally

required

Page 16: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

16

Reg

ion

ale

Ver

teilu

ng

der

Pat

enta

nm

eld

un

gen

am

EP

A

Page 17: Das deutsche Innovationssystem im internationalen Vergleich

Page

17

Zu

sam

men

han

g z

wis

chen

Inn

ova

tio

n u

nd

Ein

kom

men

Sour

ce: E

U (2

003)

: Eu

rope

an In

nova

tion

Scor

eboa

rd