The Johannine Footwashing as the Sign of Perfect Love · Christos Karakolis; and Prof. Dr. Gilbert...

Wissenschaftliche Untersuchungenzum Neuen Testament 2 Reihe

HerausgeberEditor

Joumlrg Frey (Zuumlrich)

Mitherausgeber Associate Editors

Markus Bockmuehl (Oxford) middot James A Kelhoffer (Uppsala)Tobias Nicklas (Regensburg) middot J Ross Wagner (Durham NC)

464

Bincy Mathew

The Johannine Footwashing as the Sign of Perfect Love

An Exegetical Study of John 131ndash20

Mohr Siebeck

Bincy Mathew born 1979 2016 PhD at Katholieke Universiteit Leuven since 2017 a visitingprofessor at various theological institutes in Indiaorcidorg0000-0003-4769-2692

ISBN 978-3-16-155145-1 eISBN 978-3-16-155595-4DOI 101628978-3-16-155595-4

ISSN 0340-9570 eISSN 2568-7484(Wissenschaftliche Untersuchungen zum Neuen Testament 2 Reihe)

The Deutsche Nationalbibliothek lists this publication in the Deutsche Nationalbibliographiedetailed bibliographic data are available on the Internet at httpdnbdnbde

copy 2018 Mohr Siebeck Tuumlbingen wwwmohrsiebeckcomThis book may not be reproduced in whole or in part in any form (beyond that permitted bycopyright law) without the publisherrsquos written permission This applies particularly to reproduc-tions translations and storage and processing in electronic systemsThe book was printed on non-aging paper by Laupp amp Goumlbel in Gomaringen and bound byBuchbinderei Naumldele in NehrenPrinted in Germany

To all who taught me to wonder at the Word of God and to allwho personified the sign (hypodeigma) of Jesusrsquo love

Acknowledgements

Ever since my childhood the image of Jesus washing the feet of his disciplesfascinated my imagination When I joined my religious community this im-age became a reference point of my spiritual journey At a certain point oftime in my life I was drawn to it as if it was a divine plan This book repre-sents my journey to the world of the Word of God which resulted in a doctor-al thesis which had been submitted to Katholieke Universiteit Leuven Bel-gium in 2016 Enormous number of people have contributed to the final formof this work With deep sentiments of gratitude I remember all of them theirsupport encouragement and accompaniment

My biggest debt of gratitude is to God himself who made me set sail onthis journey and constantly accompanied me until I reached my final destina-tion I am also deeply indebted to my supervisor Prof Dr Reimund Bier-inger The completion of this doctoral dissertation would not have been pos-sible if he had not guided me with kindness and constant and encouragingsupport His insightful corrections and suggestions interdisciplinary outlooknon-compromising academic discipline and above all his fatherly care andconcern have undoubtedly formed me a systematic researcher Not only hashis academic supervision guided me but also his noble personal life was aformative example for me

My sincere gratitude is also due to Prof Dr Sr Niceta Vargas Prof DrChristos Karakolis and Prof Dr Gilbert Van Belle for the attentive readingand insightful corrections on this project I greatly value the support of ProfDr Tobias Nicklas Prof Dr Joumlrg Frey and the editors for accepting my dis-sertation for publication in the WUNT II series I also thank the staff of MohrSiebeck for their timely help and patient guidance with the publication of thiswork I remember with gratitude the support and accompaniment of Prof DrThomas Knieps who was my guide and a good friend during my Masters inTheology at KU Leuven

I sincerely thank my colleagues at the Research Unit of Biblical Studiesand the members of the Research Group of Prof Dr Bieringer I rememberwith gratitude the professors and the staff of the Faculty of Theology at KULeuven for generously contributing to my academic formation I also expressmy sincere thanks to the staff members at the Research Secretariat and at theLibraries of the KU Leuven who offered their service in a number of ways I

VIII Acknowledgements

am also indebted to Kirche in Not Frau Elizabeth Thewalt and my religiouscommunity in Germany for assisting me with financial support for my studyand stay in Leuven A sense of gratitude is due to the sisters of Miniemen-instituut who have provided me a safe and happy accommodation a caringhome away from home during my studies at KU Leuven

Words are not enough to thank Sr Dr Joan Infante who was a real com-panion not only in the world of biblical studies but also in my personal life Iremember gratefully my colleagues Srs Therese Thui Patricia Santos andDr Soeng Yu Li Loretta Dr Laura Teodor Andrey and Frs Maria Mi-chael Dr Sojan Karottu and Dr Thomas Vadakkel for their friendship andunwavering support I also render my sincere thanks to Fr Dr GuillaumeMigbisiegbe Dr Bieke Mahieu Frs Remias Yesudas and Rex Fortes fortheir patient and ever-willing assistance in proof reading and correcting somepart of this text

Thanks are not sufficient to acknowledge the prayerful support of my par-ents sisters brother and relatives I am deeply indebted to Dr Joshy Pa-zhukkathra CMI whose unwavering support and insightful guidance were areal source of inspiration during this academic journey I am very grateful tomy superior general Sr Little Tresa SH the provincial superior Sr MercittaChalil SH the former provincial superiors Sr John Mary SH and Sr CelineArackal SH the co-ordinator in Germany Sr Liza Nellinilkumthadathil SHSr Nirmala SH and all other sisters of my congregation whose love andprayers constantly support me

I extend my deepest gratitude to all who prayed continually supported re-lentlessly and joyfully undertook sacrifices for me in different ways and indifferent places being the hypodeigma of Jesusrsquo love

MananthavadyFebruary 15 2017 Bincy Mathew

Table of Contents

Acknowledgements VII

Abbreviations XVIII

General Introduction 1

Chapter 1 The Footwashing A Status Quaestionis 11

A) The Footwashing Non-Sacramental Interpretations 12

I TheFootwashingastheSalvificDeathofJesus 12

1 Alan Culpepper (1991) 122 Marianne M Thompson (2003) 16

II TheFootwashingastheVicariousorAtoningDeathofJesus 21

1 DavidGibson(2007) 212 OtfriedHofius(2009) 253 Mark Matson (2014) 27

B) The Footwashing Sacramental Interpretations 30

I FrancisJMoloney(1991) 30

II Christopher Thomas (1991) 34

C) Conclusion 39

Chapter 2 ldquoExcept for the feetrdquo John1310AText-CriticalAnalysis 41

A) Variant Readings of John 1310 41

B) External Criticism 43

Table of ContentsX

C) Internal Criticism 45

I TranscriptionalProbability 46

1 LongReadingTheMoreDifficultReading 46a) Are and Synonyms 48

(i) Leviticus 1511 49(ii) Tobit79 50(iii) PhiloDesomniis 51(iv) Testament of Levi 911ndash12 52(v) AramaicLeviDocument19ndash25b 52(vi) PapyriOxyrhynchus840 53(vii) Archaeological Evidence 55

2 TheLongReadingEasilyExplainsOtherVariations 56

II IntrinsicProbability 58

1 TheJohannineUseof and 582 The Long Reading A Grammatical Consideration 64

D) Conclusion 68

Chapter3ldquoAhYestoGenerousSoulsHowNobleEveryTaskrdquoFootwashingintheAncientJewishGreekandRomanLiterature 69

A) Previous Research on John 13 in Relation to Ancient Footwashing 70

B) Footwashing in the Jewish Culture 74

I Washing Onersquos Own Feet 76

1 HygieneComfortandHospitality 76a) Genesis 192 77b) Genesis 2432 78c) Genesis 4324 78d) Judges1921 79e) 2 Samuel 118 80f) Canticles 53 81

2 Ritual Setting 82

II Washing Someone Elsersquos Feet 86

1 AnExpressionofHospitality 87a) Genesis 184 87b) Testament of Abraham 88c) 1Timothy510 90

Table of Contents XI

2 AnExpressionofIntimacyandLove 91a) 1 Samuel 2541 91b) JosephandAseneth 92c) Luke744 93d) John121ndash8 95

III Metaphorical Footwashing 96

1 Psalm5711(5811MT) 962 Psalm5910(6010MT)Psalm10710(10810MT) 973 Isaiah 4923 98

C) Footwashing in Ancient Greek Culture 99


1 HygieneandComfort 1012 Ritual Purpose 1033 Metaphorical Footwashing 104


1 AnExpressionofHospitality 1052 Metaphorical Footwashing 1103 FootwashingandSlavery 1104 Footwashing in Banquet Settings 112

D) Footwashing in Ancient Roman Culture 115


1 HygieneandComfort 1152 Ritual Settings 116


1 AnExpressionofIntimacyandLove 1182 Footwashing in Banquet Settings 120

E) John 13 and the Footwashing Parallels 122

Chapter 4 ldquoBefore the Feast of the Passoverrdquo TheStructureandtheRoleofJohn131ndash20inItsContext 129

A) The Structure of John 131ndash38 129

I DiscourseDevelopmentMarkers 131

Table of ContentsXII

II Temporal Markers 133

III TheDramatisPersonae 134

IV The Chiastic Structure 135

1 PeterrsquosObjectionastheCentreofChiasm(John131ndash35) 1352 TheExampleofJesusastheCentreofChiasm(John131ndash32) 1363 ThemeofBetrayalastheCentreofChiasm(John131ndash38) 1364 TheCommitmenttoJesus(John131ndash38) 1385 SeveralDistinctyetConnectedUnits 138

V InclusioinJohn131ndash38 140

VI John131ndash20TheFirstSub-Unit 141

B) John 131ndash20 in Relation to Chapters 1ndash12 146

I The Passover 148

II The Hour 149

III FulfilmentoftheScripture 150

IV TheDramatisPersonae 150

V Action-Dialogue-MonologuePattern 151

C) John 13 in Relation to Chapters 14ndash17 152

I LiteraryStructure 152

II TheLiteraryGenreofJohn13ndash17 156

1 JewishFarewellDiscourse 1572 GreekandRomanFarewellDiscourse 1603 TheGreekSymposium 161

D) Conclusion 164

Chapter 5 ldquoI am Among You as One Who Servesrdquo ALiterary-CriticalAnalysisofJohn131ndash20 167

A) A Critical Appraisal of Literary-Criticism on John 13 167

I Oral Tradition 167

II WrittenTradition(s)Theory 170

Table of Contents XIII

1 TheoryofMultipleTraditions 170a) Marie-EacutemileBoismard 170b) Georg Richter 172c) Robert Fortna 173d) Christoph Niemand 174e) UrbanCvonWahlde 176

2 TheoryofASingleTradition 178a) Rudolf Bultmann 178b) HartwigThyen 179c) RaymondEBrown 180

III TheSynopticsrsquoInfluenceonJohn13 182

1 IndependenceofJohn13fromtheSynoptics 182a) RaymondEBrown 182b) Rudolf Schnackenburg 184

2 DependenceofJohn13ontheSynoptics 187a) C K Barrett 188b) Maurits Sabbe 190

(i) TheLastSupperintheSynoptics 191(ii) John13andtheAnointingNarratives 193

3 AHomogenousComposition 197

B) A Literary-Critical Analysis of John 131ndash20 201

I TheJohannineNarrativeIntroductions(John131ndash3) 201

II The Presence of Satan in the Last Supper 207

III TheDepartureofJudas(John1330) 211

IV JesustheServingMaster(John134ndash5) 214

V TheSayinginJohn1316 218

1 ADebateoverJohnrsquosInfluenceofMatthew10 2202 John1316andMatthew1024ndash25aAnAnalysis 223

VI TheSayinginJohn1320 226

1 JohnrsquosUseof Instead of 2282 TheUseof for 2283 TheUseofIndefinite fortheDefinite 229

C) Conclusion 230

Table of ContentsXIV

Chapter6ldquoHeLovedThemPerfectlyrdquo TheIdentityandMissionofJesusandtheDisciples (John131-A20-Aprime) 233

A) The Identity and Mission of Jesus John 131 (A) 233

I TheQuestionoftheSyntaxofJohn131 234

1 John131inPreviousResearch 235a) neitherQualifies nor

(NIV) 235b) Qualifies (NRSV) 235c) Qualifies (RSV) 236d) Qualifiesboth and

2372 ANewProposalfortheSyntacticStructureofJohn131 237

a) ArgumentsagainsttheThree-SentenceStructure 238(i) John132ndash5 238(ii) John1928 239(iii) John131 239

b) ArgumentsagainsttheTwo-SentenceStructure 240c) ArgumentsinFavouroftheOne-sentenceStructure 240

3 ANewTranslationforJohn131 241

II The Temporal Reference 242

III TheKnowledgeofJesus 245

IV TheHourofJesus 247

1 The Verb 2502 The Prepositional Phrase 2503 TheJohannineUseof 254

V TheLoveofJesusforHisOwn 255

VI TheUltimateManifestationofLoveofJesus 259

1 The Meaning of 2592 TheFinalActofLoveofJesus 261

B) The Identity and Mission of lsquoHis Ownrsquo John 1320 (Aprime) 267

I TheReceiveroftheOneSentbyJesus 268

1 TheReceiversofDisciples 2682 TheOneSentbyJesus 269

Table of Contents XV

II The Father the Centre of Mission 272

C) Conclusion 274

Chapter7ldquoIknowWhomIHaveChosenrdquoJudasandJesus Breaching and Bridging the Code of Table Fellowship (John132-B1318ndash19-Bprime) 277

A) Love Is Denied John 132 (B) 277

I An Ascensive 278

II The Genitive Absolute Construction 278

III The Progressing Supper 279

IV TheCharacterJudas 281

V WhoseHeartIsInvolved 283

VI The Name 286

VII 291

B) Love Is Affirmed John 1318ndash19 (Bprime) 293

I 294

II 294

III TheOldTestamentSayinginJohn1318 296

1 The Noun 2982 The Phrase 3003 TheJohannine 3034 TheJohannine 305

IV John131821andMark141821(Matthew2621Luke2221) 309

V BelievingJesusas (John1319) 311

1 The Verb inJohn 3132 TheJohannine in 1319 317

a) The with Implicit or Explicit Predicate Compliment 317b) The Absolute 319

VI LoveforEnemyinJohn 322

C) Conclusion 327

Table of ContentsXVI

Chapter8ldquoIfYouKnowIfYouDordquoTheAuthorityoftheOneWhoWashestheFeet(John133-C16ndash17-Cprime) 329

A) The Authority of Jesus John 133 (C) 330

I 331

II JesusrsquoOriginandDestiny 334

B) Authority of the Master and the Sender John 1316ndash17 (Cprime) 337

I 338

II 340

1 The Comparative 3402 The First Components of the Comparison and 3413 The Second Components of Comparison and

342

III BlessednessoftheOneWhoDoes 347

1 TheAdjectiveμακάριος 3482 The Conditional Clauses 3503 CorrelationbetweenKnowingandDoing 351

C) Conclusion 354

Chapter9ldquoIHaveGivenYouaSignrdquoJesusrsquo TheGiftandTaskfortheDisciples (John134ndash11-D12ndash15-Dprime) 357

A) The Footwashing Jesusrsquo Gift of Life-Giving Love 134ndash11 (D) 357

I Preparation for the Act of Love 357

II Washing the Feet Proper 361

1 3622 WaterinJohn13 363

III 373

IV 373

V TheMisunderstoodIdentityofJesus 374

VI 375

Table of Contents XVII

VII The Effect of the Action 377

1 3772 378

a) 378b) The Present Indicative 382

VIII Misunderstanding Peter 383

1 ACuriousPeterinJohn1324 3842 CowardlyLoveofPeterinJohn1336ndash38 3863 Status and Role Seeing Peter through Another Prism 387

IX 389

X The Parenthesis 390

B) The Footwashing The Task for Life-giving Love John 1312ndash15 (Dprime) 391

I Completing the Action 391

1 ImperativeorInterrogative 3922 asJesusrsquoDoing 393

II Jesus (John1313) 395

1 Jesus 3952 Jesus 3983 inJohn1313 401

III TheObligatoryNatureoftheFootwashing 403

IV TheSignofLove(John1315) 406

1 The Term 4062 The Clause 4123 413

C) Conclusion 415

General Conclusion 417

Bibliography 429

Index of References 477

Index of Modern Authors 504

Index of Subjects 514

Abbreviations

AB Anchor Bible ABD Anchor Bible Dictionary ABenR American Benedictine Review ABG Arbeiten zur Bibel und ihrer Geschichte ABR Australian Biblical Review ABRL Anchor Bible Reference Library AcBib Academia Biblica ACNT Augsburg Commentary on the New Testament ACS American Classical Studies AJFG Anti-Judaism and the Fourth Gospel AJPS Asian Journal of Pentecostal Studies ALD Aramaic Levi Document AnBib Analecta Biblica ANF Ante-Nicene Fathers ANLEX Analytical Lexicon of the Greek New Testament ANTF Arbeiten zur neutestamentlichen Textforschung AOTC Abingdon Old Testament Commentaries ArBib Aramaic Bible AssSeign Assembleacutees du Seigneur ATANT Abhandlungen zur Theologie des Alten und Neuen Testaments ATJ Ashland Theological Journal AUS American University Studies Series BABELAO Bulletin de lrsquoAcadeacutemie Belge pour lrsquoEtude des Langues Anciennes et

Orientales BBR Bulletin for Biblical Research BCAGS Brillrsquos Companion to Ancient Greek Scholarship BDAG Danker Frederick W Walter Bauer William F Arndt and F Wilbur

Gingrich Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature

BDB Brown Francis S R Driver and Charles A Briggs Hebrew and English Lexicon of the Old Testament

BDF Blass Friedrich Albert Debrunner and Robert W Funk Greek Grammar of the New Testament and Other Early Christian Literature

BDR Blass Friedrich Albert Debrunner Friedrich Rehkopf Grammatik des neutestamentlichen Griechisch

BECNT Baker Exegetical Commentary on the New Testament BELS Bibliotheca Ephemerides Liturgicae Subsidia BETL Bibliotheca Ephemeridum Theologicarum Lovaniensium BGNTL Bakerrsquos Greek New Testament Library BI Biblical Interpretation Bib Biblica

Abbreviations XIX

BibBR Bibliographies for Biblical ResearchBJRL Bulletin of the John Rylands LibraryBKAT Biblischer Kommentar Altes TestamentBLG Biblical Languages GreekBMGC Bryn Mawr Greek CommentariesBMJ British Medical JournalBNTC Blackrsquos New Testament CommentariesBollS Bollingen SeriesBR Biblical ResearchBRS Biblical Resource SeriesBSGRT Bibliotheca scriptorum graecorum et romanorumBTS Biblical Tools and StudiesBU Biblische UntersuchungenBVC Bible et vie chreacutetienneBW Biblical WorldBWANT Beitraumlge zur Wissenschaft vom Alten und Neuen TestamentBZ Biblische ZeitschriftBZNW Beihefte zur Zeitschrift fuumlr die neutestamentliche WissenschaftCahRB Cahiers de la Revue bibliqueCBC Cambridge Bible Commentaries on the New TestamentCBET Contributions to Biblical Exegesis and TheologyCBQ Catholic Biblical QuarterlyCBQMS Catholic Biblical quarterly Monograph SeriesCBRA Collectanea Biblica et Religiosa AntiquaCCS Cambridge Companion to SocratesCEC Context of Early ChristianityCEJL Commentaries on Early Jewish LiteratureCGLC Cambridge Greek and Latin ClassicsCJ Classical JournalCNT Commentaire du Nouveau TestamentCNTTS Center for New Testament Textual StudiesCTR Criswell Theological ReviewCRINT Compendia rerum iudaicarum ad Novum TestamentumDCG Dictionary of Christ and the GospelsDCH Dictionary of Classical HebrewDDD Dictionary of Deities and Demons in the BibleDJBA Dictionary of Jewish Babylonian Aramaic of the Talmudic and Geonic

PeriodsDNTB Dictionary of New Testament BackgroundDSD Dead Sea DiscoveriesDTMT Dictionaries of Talmud Midrash and TargumDTTML Dictionary of the Targumim the Talmud Babli and Yerushalmi and the

Midrashic LiteratureEABS European Association of Biblical StudiesEBC Expositorrsquos Bible CommentaryEBib Etudes bibliquesEBR Encyclopedia of the Bible and Its ReceptionECC Eerdmans Critical CommentaryED Euntes DoceteEDAL English Dictionary for Advanced LearnersEDG Etymological Dictionary of Greek

XX Abbreviations

EDNT Exegetical Dictionary of the New TestamentEDSS Encyclopedia of the Dead Sea ScrollsEFN Estudios de Filologia neotestamentariaEGD English-Greek DictionaryEHST Europaumlische Hochschulschriften TheologieEncJud Encyclopaedia JudaicaENT Erlaumluterungen zum Neuen TestamentEQ Evangelical QuarterlyET Eglise et TheacuteologieETL Ephemerides Theologicae LovaniensesEWNT Exegetisches Woumlrterbuch zum Neuen TestamentExpTim Expository TimesFB Forschung zur BibelFRLANT Forschungen zur Religion und Literatur des Alten und Neuen TestamentsGreg GregorianumHALOT Hebrew and Aramaic Lexicon of the Old TestamentHBM Hebrew Bible MonographsHBS Herders biblische StudienHDCLA Harperrsquos Dictionary of Classical Literature and AntiquitiesHNT Handbuch zum Neuen TestamentHRCS Hatch Edwin and Henry A Redpath Concordance to the Septuagint and

Other Greek Versions of the Old TestamentHT Helps for TranslatorsHTB Histoire du texte bibliqueHThKNT Herders Theologischer Kommentar zum Neuen TestamentHTS Hervormde Teologiese StudiesTheological StudiesIBS Irish Biblical StudiesIBT Interpreting Biblical TextsICC International Critical CommentaryICS Illinois Classical StudiesIDB Interpreterrsquos Dictionary of the BibleIESS International Encyclopaedia of the Social SciencesInt InterpretationIATG Internationales Abkuumlrzungsverzeichnis fuumlr Theologie und GrenzgebieteITQ Irish Theological QuarterlyIVPNTC InterVarsity Press New Testament Commentary SeriesJCH Jewish and Christian Heritage SeriesJCPS Jewish and Christian Perspectives SeriesJCTCRS Jewish and Christian Texts in Contexts and Related StudiesJETS Journal of the Evangelical Theological SocietyJGRChJ Journal of Greco-Roman Christianity and JudaismJOST Johannine StudiesJQR Jewish Quarterly ReviewJSHJ Journal for the Study of the Historical JesusJSJSup Supplements to the Journal for the Study of JudaismJSNT Journal for the Study of the New TestamentJSNTSup Journal for the Study of the New Testament Supplement SeriesJSOT Journal for the Study of the Old TestamentJSPSup Journal for the Study of the Pseudepigrapha Supplement SeriesJTS Journal of Theological StudiesJTSA Journal of Theology for Southern Africa

Abbreviations XXI

KBANT Kommentare und Beitraumlge zum Alten und Neuen TestamentKBS Katholieke BijbelstichtingKEK Kritisch-exegetischer Kommentar uumlber das Neue TestamentKNT Kommentar zum Neuen TestamentLampN Louw-Nida Greek-English Lexicon of the New Testament Based on Se-

mantic DomainsLASBF Liber annuus Studii biblici franciscaniLB Linguistica BiblicaLBRS Lexham Bible Reference SeriesLCL Loeb Classical LibraryLD Lectio DivinaLEC Library of Early ChristianityLHBOTS Library of Hebrew BibleOld Testament StudiesLNTS Library of New Testament StudiesLS Louvain StudiesLSJ Liddell H George Robert Scott Henry S Jones A Greek-English Lexi-

conLSSkt Det laerde selskabs skrifter Teologiske skrifterLTPM Louvain Theological and Pastoral MonographsMAMA Monumenta Asiae Minoris AntiquaMCL Martin Classical LecturesMLBS Mercer Library of Biblical StudiesMMCA Michigan Monographs in Classical AntiquityMnS Mnemosyne SupplementsMTZ Muumlnchener theologische ZeitschriftNCBC New Century Bible CommentaryNCBNT New Clarendon Bible New TestamentNCS Noyes Classical StudiesNEchtB Neue Echter BibelNeot NeotestamenticaNETS A New English Translation of the Septuagint and Other Greek Transla-

tions Traditionally Included under that TitleNIB New Interpreterrsquos BibleNIBCNT New International Biblical Commentary on the New TestamentNICNT New International Commentary on the New TestamentNICOT New International Commentary on the Old TestamentNIDNTT New International Dictionary of New Testament TheologyNIDOTTE New International Dictionary of Old Testament Theology and ExegesisNIGTC New International Greek Testament CommentaryNIV The Holy Bible New International VersionNLC The New London Commentary on the New TestamentNLT New Literary HistoryNovT Novum TestamentumNRSV The Holy Bible New Revised Standard VersionNovTSup Novum Testamentum SupplementsNSKE Neutestamentliche Studien zur kontextuellen ExegeseNTD Neue Testament DeutschNTL New Testament LibraryNTOA Novum Testamentum et orbis antiquusNTR New Testament ReadingsNTS New Testament Studies

XXII Abbreviations

NTTS New Testament Tools and StudiesNTTSD New Testament Tools Studies and DocumentsOBO Orbis Biblicus et OrientalisOBT Overtures to Biblical TheologyOEAGR Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and RomeOEANE Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near EastOED Oxford English DictionaryOumlTKNT Oumlkumenischer Taschenbuchkommentar zum Neuen TestamentOTL Old Testament LibraryOTTP Old Testament Translation ProblemsPBI Pontifical Biblical InstitutePCNT Paideia Commentaries on the New TestamentPEQ Palestine Exploration QuarterlyPNTC Pelican New Testament CommentariesPS Passion SeriesPVTG Pseudepigrapha Veteris Testamenti GraecePzB Protokolle zur BibelQD Quaestiones disputataeRAC Reallexikon fuumlr Antike und ChristentumRB Revue BibliqueRBL Review of Biblical LiteratureRCatT Revista Catalana de TeologiacuteaRelSRev Religious Studies ReviewRevScRel Revue des Sciences ReligieusesRExp Review amp ExpositorRFCC Religion in the First Christian CenturiesRNT Regensburger Neues TestamentRRENAB Reacuteseau de Recherche en Narratologie et BibleRSO Revisita degli studi orientaliRTP Revue de theacuteologie et de philosophieSA Studia AnselmianaSANT Studien zum Alten und Neuen TestamentsSANt Studia Aarhusiana NeotestamenticaSAPERE Scripta Antiquitatis Posterioris ad Ethicam Religionemque pertinentiaSBET Scottish Bulletin of Evangelical TheologySBLAB Society of Biblical Literature Academia BiblicaSBLDS Society of Biblical Literature Dissertation SeriesSBLSBS Society of Biblical Literature Sources for Biblical StudySBLSCS Society of Biblical Literature Septuagint and Cognate StudiesSBS Stuttgarter BibelstudienSBT Studies in Biblical TheologySE Studia EvangelicaSF Studia FriburgensiaSGRR Studies in Greek and Roman ReligionSJLA Studies in Judaism in Late AntiquitySJSJ Supplements to the Journal for the Study of JudaismSJT Scottish Journal of TheologySKKNT Stuttgarter kleiner Kommentar Neues TestamentSLCS Studies in Language Companion SeriesSNT Supplements to Novum TestamentumSNTA Studiorum Novi Testamenti Auxilia

Abbreviations XXIII

SNTSMS Society for New Testament Studies Monograph SeriesSNTW Studies of the New Testament and its WorldSP Sacra PaginaSPCK Society for Promoting Christian KnowledgeSPIB Scripta Pontificii Instituti BibliciST Studia TheologicaSTDJ Studies on the Texts of the Desert of JudahStr-B Strack-Billerbeck Kommentar zum Neuen Testament aus Talmud und

MidraschSUNT Studien zur Umwelt des Neuen TestamentsSVTP Studia in Veteris Testamenti PseudepigraphaTAB Texte und ArbeitenTANZ Texte und Arbeiten zum neutestamentlichen ZeitalterTaS Texts and StudiesTBT The Bible TodayTCL II LT Translations of Christian Literature Series II Latin TextsTDNT Theological Dictionary of the New TestamentTDOT Theological Dictionary of the Old TestamentTENT Texts and Editions for New Testament StudyThayer Thayer Joseph H A Greek-English Lexicon of the New TestamentThem ThemeliosTHKNT Theologischer Handkommentar zum Neuen TestamentTI Theological InquiriesTLG Thesaurus Linguae GraecaeTLL Thesaurus Linguae LatinaeTLNT Theological Lexicon of the New TestamentTNTC Tyndale New Testament CommentariesTSAJ Texts and Studies in Ancient JudaismTW Theologie und WirklichkeitTWOT Theological Wordbook of the Old TestamentTWNT Theologisches Woumlrterbuch zum Neuen TestamentTynBul Tyndale BulletinTZ Theologische ZeitschriftUNT Untersuchungen zum Neuen TestamentUSFSFCJ University of South Florida International Studies in Formative Christianity

and JudaismUTR Utrechtse Theologische ReeksVC Vigiliae ChristianaeVS Verbum SalutisVT Vetus TestamentumWBC Word Biblical CommentaryWMANT Wissenschaftliche Monographien zum Alten und Neuen TestamentWUNT Wissenschaftliche Untersuchungen zum Neuen TestamentYCS Yale Classical StudiesZBK Zuumlricher BibelkommentareZM Zeitschrift fuumlr MissionZNW Zeitschrift fuumlr die Neutestamentliche Wissenschaft und die Kunde der

Aumllteren KircheZSNT Zacchaeus Studies New TestamentZTK Zeitschrift fuumlr Theologie und Kirche

General Introduction

The Fourth Gospel draws the reader into its world through its specific charac-teristics which include intricate metaphorical expression ironic mystificationnarrative twists and turns and a vibrant network of contrasting pairs The foot-washing is one such event where the reader might think she has a clear percep-tion of what John means but in reality does not On the one hand John presentsan apparently clear-cut straightforward narrative of the footwashing on theother hand he engages the reader with manifold interpretations The footwash-ing has a reputation as one among the narratives that have insurmountable ef-fects not only on believers but also on any reader of the Fourth Gospel Theaccount of the footwashing in the Fourth Gospel exhibits a unique incident ofJesus voluntarily washing the feet of his disciples an action which has no prop-er parallel in antiquity This account fascinates not only biblical exegetes butalso liturgists sociologists artists and even people of other faiths

In New Testament scholarship a theology of humble service or radical in-version of status and roles finds one of its primary supports from the Johanninenarrative of the footwashing (131ndash20) because Jesus the Lord and the Teach-er sets himself as the ὑπόδειγμα to follow While a theology of humble ser-vice fascinates the Christian imagination in-depth research shows that an ex-planation of the footwashing as humble service or Christian humility or a rever-sal of social roles fails to fully capture the Johannine presentation of Jesuswashing the feet of his disciples at the last supper A number of features explainthe revelatory character of the footwashing the solemn introduction to thefootwashing the extraordinary emphasis on the authority of Jesus the extraor-dinary effect of the washing on the lives of the disciples the unimaginableinclusion of Judas the self-affirmation of Jesus as the Master and the Lord ofthe disciples the extraordinary revelation of Jesus as ἐγώ εἰμι That is to saythe Johannine ὑπόδειγμα (cf 1315) implies more than an example for imita-tion but a concrete and a fundamental sign of Jesusrsquo perfect form of love (cfεἰς τέλος ἠγάπησεν 131) by which Jesus victoriously conquers the worldcompletes the mission and offers a part in his life (ἔχεις μέρος 138) for lsquohisownrsquo (cf οἱ ἴδιοι 131)

In critical studies on the pericope of the footwashing scholars wrestle withthree main problems The first concerns the text of the footwashing John 1310presents the difficult textual problem of the presence and absence of the phrase

2 General Introduction

εἰ μὴ τοὺς πόδας The question here is whether the phrase εἰ μὴ τοὺς πόδαςshould be considered as an integral part of Jn 1310 Scholarly opinion is divid-ed The second problem focuses on the question of the textrsquos unity While stud-ying the love relationships in the Fourth Gospel Fernando Segovia assumescertain important passages of the Gospel as later additions (Jn 131bndash312ndash2031ndash1431 151ndash1726 211ndash25) and leaves them out1 Accordingly heargues that the Johannine footwashing originally contains only Jn 131a andvv 4ndash11 He is one among many scholars who hold that there were severalstages of redaction or many editions of the pericope of the footwashing beforeit took its present form The theories of multilayer composition assume the lackof narrative unity and semantic integrity Finally the third problem concernsthe semantics Among the canonical Gospels only the Fourth Gospel containsthe account of Jesus washing the feet of the disciples (Jn 131ndash20) The act offootwashing loaded with meaning exhibits a unique incident without parallelWhat is perplexing is the abundance of meanings given to the footwashingpericope These meanings can broadly be categorized into two a sacramentalunderstanding and a non-sacramental understanding each of them with numer-ous sub-categories A comprehensive study by Christopher Thomas proposesthat the footwashing was an additional ritual of the removal of the post-baptismal sins practiced in the Johannine community2 However J A T Rob-inson observes that the primary meaning of the footwashing should be seen inrelation to Jesusrsquo ministry rather than that to a conjectural practice of the com-munity3 In the present research we would like to address these three unsettledareas in the interpretation of the pericope of the footwashing through an in-depth analysis of the text of the footwashing

A Aim of the StudyA Aim of the Study

This project aims to address the questions surrounding the footwashing narra-tive particularly the literary structural and semantic unity of the footwashingpericope within the intra-textual contours of the Fourth Gospel We have there-fore formulated the following research questions in order to enter into the textsystematically

1 Fernando F Segovia ldquolsquoPeace I Leave with You My Peace I Give Yoursquo Discipleshipin the Fourth Gospelrdquo in Discipleship in the New Testament (Philadelphia Pa Fortress1985) 78ndash81

2 See John C Thomas Footwashing in John 13 and the Johannine CommunityJSNTSup 61 (Sheffield JSOT 1991) 126ndash172

3 See John A T Robinson ldquoThe Significance of the Footwashingrdquo in Neotestamenticaet Patristica ed W C van Unnik NovTSup 6 (Leiden Brill 1962) 145

A Aim of the Study 3

(i) What is the present state of the research on the footwashing What are theproposals and counter-proposals concerning its meaning Are they adequate tointerpret the text of John 13

(ii) Since the reading of the footwashing is significantly affected by the text-critical decision in 1310 it is important to consider the implications of readingthe text with the phrase εἰ μὴ τοὺς πόδας or without the phrase Therefore animportant consideration would be what is the earliest recoverable text Alongwith it we consider the implications of two washings (λούω and νίπτω) pre-sent in the long reading

(iii) The appearance of the footwashing narrative in the central section of theGospel definitely points to its narrative importance to the entire Fourth Gospelwith which the passion narrative in John commences Such a dramatic introduc-tion of the passion narrative naturally raises the question of the actual meaningand function of the pericope of footwashing in the Fourth Gospel This questionmust take into account the apparent narrative problems involved in the perico-pe especially the long introductory verses (vv 1ndash3) the implication of v 10the seeming repetitions of the theme of betrayal (vv 210bndash1118ndash19) theapparent double interpretation of the footwashing (vv 6ndash11 and 12ndash20) thetechnique of misunderstanding (vv 6ndash8) the Synoptic like logia (vv 1620)etc It is also important to know what meaning such an act conveyed to theJohannine readership in the first century

(iv) Since the pericope of the footwashing is one of the unique events rec-orded within Jesusrsquo last supper narrative in the Fourth Gospel a natural ques-tion is what would have influenced John to record such an unparalleled instan-tiation of the footwashing As we will see the footwashing pericope has astrong connection with Johnrsquos own narration of the anointing of Jesus at Betha-ny (Jn 121ndash8) the washing of the feet of Jesus in Lk 736ndash50 the servantsaying in Lk 2227 the question of greatness in Mt 1024 and the missionsaying in Mt 1040 From these correlations it is important to ask what thefourth evangelist wants to convey to his readers Is he connecting the act ofwashing with Jesusrsquo death on the cross Is he reinterpreting Jesusrsquo mission anddeparture which are presented in the other Gospels Or is he correcting theSynoptic interpretation of Jesusrsquo mission and his passion

(v) Jesus describes his act as a ὑπόδειγμα (v 15) a word which is used onlyonce in the entire Gospel We must therefore ask how does John present Je-susrsquo act as a ὑπόδειγμα ndash is it a Christological term or an ethical term Whatare the analogical signs through which the reader understands Jesusrsquoὑπόδειγμα The question is how does the footwashing become a sign of lovethat interprets and transcends the act of washing the feet What does it signifyWhat are its implications for the lives of the disciples

In this study addressing these questions we argue that the footwashing is asymbolic prefiguration of Jesusrsquo death on the cross enacted during the last sup-per to manifest his perfect love for his own (cf εἰς τέλος ἠγάπησεν αὐτούς


v 1) This loving action is Jesusrsquo gift of life to those who commit themselves tothis washing (cf ἔχεις μέρος μετ᾽ ἐμου v 8) which is expected to flow outfrom the participants (of the footwashing) to others unconditionally because thesource of such action is the normative action of the Master and the Lord (εἰἐγώ hellip καὶ ὑμεῖς καθὼς ἐγώ hellip καὶ ὑμεῖς vv 14ndash15) In this regard themission proper in the Fourth Gospel is the call to become bearers of Jesusrsquo lovein the world and such a manifestation of love in action is the only channelthrough which future believers can come to receive or believe in Jesus and theFather (v 20) Indeed the three main areas of the Fourth Gospel are artisticallyentwined in the footwashing Christology soteriology and discipleship AsJohn makes use of the setting of a meal and the ancient custom of the footwash-ing it is intriguing to explore the Johannine literary adaptations to explainJohnrsquos ὑπόδειγμα of love This research enters into critical dialogue with theJohannine literature in order to explain the different influences literary nuanc-es seeming disjunctions and above all the meaning of the pericope of thefootwashing

B Structure of the StudyB Structure of the Study

Taking into account the above questions this project will be developed in ninechapters The first five chapters establish and clarify the preliminary questionsof the study The remaining four chapters (chs 6ndash9) offer an exegetical analysisof the text

In order to situate the study and understand the current status of the questionof footwashing we shall look at the last 25 years of scholarly literature (1990ndash2015) This preliminary investigation intends to present different scholarlypositions on the meaning of the footwashing especially its sacramental or non-sacramental understanding This initial examination soon makes clear that oneneeds to settle one of the most hotly debated issues concerning the footwashingnamely the question of the long or the short reading that is the presence or theabsence of the phrase εἰ μὴ τοὺς πόδας in 1310 After a critical analysis ofthe issue we further ask what was the meaning of the practice of footwashingin the ancient Jewish Greek and Roman cultures in the first century A subse-quent question is whether or not the Johannine footwashing is a corollary to thisancient socio-cultural practice Although some scholars undertook a survey ofthe Jewish Greek and Roman practice of footwashing we felt the need toreconsider them in the present study in order to understand what the authenticand inauthentic parallels are Chapter four delimits the text of the footwashingwithin the macro unit of ch 13 which has been traditionally considered as partof the so-called farewell discourse(s) (chs 13ndash17) We highlight significantconnections that the footwashing has with the preceding chapters (chs 1ndash12) as

B Structure of the Study 5

well as those following it (chs 14ndash21) The result of this study will show thatthere are three self-contained yet closely connected units in ch 13 namely vv1ndash20 21ndash30 and 31ndash38 We consider ch 13 in the immediate context of thefootwashing and argue that the first sub-division (vv 1ndash20) is unique with itsreferences to the action of the footwashing After making a detailed analysis ofthe verbal and conceptual parallels in vv 1ndash20 we propose a chiastic structure(inverted parallelism) for the first unit which explains lsquoJesusrsquo ὑπόδειγμα inactionrsquo and the disciplesrsquo obligation to carry out the ὑπόδειγμα in concreteactions as the center of the chiasm After critically analyzing the structure androle of the footwashing pericope we shift our focus to the last supper narrativesin the Synoptics and compare them to the Johannine footwashing Althoughvarious traditions are proposed to explain the inconsistencies in John none ofthem adequately explain the redactional activity behind the footwashing Wetake the so-called lsquoLouvain Hypothesisrsquo as the most plausible approach to ex-plaining the Johannine redaction of the footwashing According to this ap-proach the Synoptic Gospels are the primary source of the Fourth Gospel Thisstudy will argue that the author of the Fourth Gospel is a creative thinker whoborrows the Synoptics material but reworks it creatively to present a new theo-logical insight concerning the life and death of Jesus and their effect on thelives of the disciples The most plausible aim of this redaction is to present thedeath of Jesus as the result of his unfailing love for lsquohis ownrsquo such that hisdisciples being the partakers in his life may follow and become his representa-tives in the world These five chapters form a preliminary background for thestudy and they highlight the importance and relevance of the present study ofthe Johannine footwashing

We take each member of the proposed chiastic structure and analyse themthoroughly The A and Aꞌ members of the chiasm (vv 1 and 20) are studied indetail in chapter six based on the notion of the mission of Jesus and the missionof Jesusrsquo disciples We shall argue that the literary and theological meaning ofthe Johannine footwashing emerges from the new interpretation of it as lsquolove inactionrsquo This mission of enacting love is to be continued through which thefuture believers will incorporate themselves into the community of Jesusrsquo dis-ciples Chapter seven analyzes the B and Bꞌ members of the chiasm (vv 2 and18ndash19) In these verses Jesusrsquo boundless love is contrasted to the devilrsquostreacherous plan to thwart Godrsquos plan through one of his own disciples JudasThe analysis will make clear that while Judas breaches the laws of table-fellowship Jesus through the two exemplary acts lsquoof the footwashingrsquo and lsquoofthe giving of the morselrsquo bridges it and victoriously controls the events Wewill also see how John conveys the pain of breaching the code of friendship atthe table fellowship through Ps 4110 in 1318 and how the action of betrayal istransformed into a moment of the highest Christological realization that Jesus isἐγώ εἰμι (v 19) In chapter eight C and Cꞌ members of the chiasm namely v3 and vv 16ndash17 are studied in detail The authority of Jesus is the central point


of these verses and the subsequent blessings of the disciples We argue that theevangelistrsquos insistence on Jesusrsquo authority before and after the footwashingeliminates any possibility of interpreting the footwashing as a mere slave-likeaction The text of the footwashing also answers the question about greatnessIn the context of the footwashing the real great one is a lsquomasterrsquo who washesthe feet of the disciples or a lsquolordrsquo who washes the feet of his servants (v 16)This understanding of greatness is contrasted to the idea of the first centurymaster-servant or teacher-disciple inequality lsquoBeing blessedrsquo in John dependson doing the action of the Master (v 17) The center of the chiasm (D and Dꞌ)Jesusrsquo example of love (vv 4ndash11) and the disciplesrsquo obligation to lsquodorsquo the ex-ample (vv 12ndash15) will be analyzed in chapter nine It is our contention thateach part of the chiasm achieves a deeper understanding of the footwashingfrom a revelatory perspective While both parts complement each other weargue that the first part of the chiasm is presented from Jesusrsquo perspective andthe second part is presented from the perspective of the disciples Such a strate-gic delineation of Jesusrsquo act heightens our understanding that the doers ofὑπόδειγμα effectively possess a part (μέρος) in the life of Jesus thus they arecalled μακάριοι (v 17) This analysis will show how John creatively combinesChristological soteriological and ecclesiological concerns in the footwashingJohn presents the unique event of the footwashing in a unique location whichgives clarity to the meaning of Jesusrsquo death as the perfect form of his boundlesslove We shall indicate that the appropriation of this loving action in the hardrealities of life is the core of the Johannine discipleship Moreover this obliga-tion to follow the ὑπόδειγμα itself is unique because it is not concerned withwhose feet are to be washed be it those of the deserters the betrayer and thedenier or the Beloved Disciple Thus we will argue that the universal salvificsignificance of Jesusrsquo death as the proof of his revelatory love for the worldwill be continued through the disciples the receivers of Jesusrsquo footwashing Bythis very reason the ὑπόδειγμα of Jesusrsquo love is a gift and task for Jesusrsquo dis-ciples

C Methodology of the StudyC Methodology of the Study

Every piece of literature manifests historical and literary layers The biblicaltext in addition to literary and historical dimensions holds revelatory contentSince the biblical text stands as the privileged medium of the divine-humanencounter any strict discipline of interpretation at times fail to encompass thefull realities of the text4 In this study we employ the historical-critical method

4 See Sandra M Schneiders The Revelatory Text Interpreting the New Testament asSacred Scripture 2nd ed (Collegeville Minn Liturgical Press 1999) 97ndash174 ReimundBieringer and Mary Elsbernd Normativity of the Future Reading Biblical and Other

D Presuppositions 7

The historical-critical method helps the researcher to analyze the text as objec-tively as possible without sacrificing historical sensitivity although the inter-preter himherself is the product of many influences5 In this study we havetried to see the possible parallel instances of footwashing outside and inside theBible in order to understand whether they can really be seen as parallels Wehave also given special attention to the method of textual-criticism to establishthe earliest recoverable text of Jn 1310 A special attention has also been givento the structure of the text which results in the proposal of a chiastic pattern ofJn 131ndash20 We have made a detailed exegetical analysis of the text based onthe proposed chiastic structure

D PresuppositionsD Presuppositions

As Rudolf Bultmann observes no one enters into a text as a tabula rasa butwith certain knowledge of the concerned text with specific questions and par-ticular ways of answering them6 We enter into the text of the footwashing withsome lsquopre-understandingsrsquo which will frame our understanding of and approachto the text These pre-understandings are not prejudiced ones rather they arereasonably defended using sound intellectual methods by Johannine scholars

The first understanding is that the text of the footwashing is a piece of litera-ture as well as a written document of and for faith As a piece of literature thisunique and distinct unit of the text shows the artistic and creative work of thefourth evangelist Any piece of literature shows the intricate connection be-tween history society and imagination Therefore careful attention ldquoto theartful use of language to the shifting play of ideas conventions tone soundimagery syntax narrative viewpoint compositional unitsrdquo7 can inform alearned reader of the circumstances purposes and specific uses of language ina composition As we have mentioned the biblical texts are not just any pieceof written text but are generated of and for faith communities presenting areligious worldview The explanatory aspect of the biblical text is thereforerelated to the environment of its composition Since the author of the FourthGospel precisely presents the purpose of his writing in 2031 (cf 112) statingthat it is written to awaken or sustain faith in Jesus it should be interpreted

Authoritative Texts in an Eschatological Perspective ANL 61 (Leuven Peeters 2010) 1ndash91

5 Cf David R Law The Historical Critical Method A Guide for the Perplexed(London T amp T Clark 2012) 1ndash24

6 See Rudolf Bultmann ldquoIs Exegesis without Presuppositions Possiblerdquo in NewTestament and Mythology and Other Basic Writings ed selected edited and translated bySchubert M Ogden (London SCM 1985) 145

7 Robert Alter The Art of Biblical Narrative (New York Basic Books 1981) 12


within the framework of religious belief The content of the writing is encapsu-lated as σημεῖα (cf 2031)8 which expresses the inexhaustible richness of thesubject matter and the aim of generating or sustaining faith Both of these un-derstandings are inextricably entwined in the present study of the footwashing

Secondly we are not immediately concerned with debates about the author-ship of the Fourth Gospel place of origin and composition We presume thatthe entire Gospel is the work of a single author and his subsequent redactionalelaboration In view of the lsquoLouvain Hypothesisrsquo we consider that the Gospel isthe product of a single author as that it exhibits unity of narrative stylisticstrategies and cohesive elements throughout the Gospel9 In this projectlsquoJohnrsquo lsquoJohanninersquo lsquothe evangelistrsquo lsquothe fourth evangelistrsquo lsquothe Fourth Gos-pelrsquo represent either the Gospel or the evangelist without entering into thedebate on the original identity of the author

Thirdly we presume that the Gospel is formed and handed down in a specif-ic community traditionally known as the Johannine community10 circle11 orschool12 with a specific theological agenda However we acknowledge thatsince the term ἐκκλησία never appears in the Gospel the community itselfshould be understood as a conjectural term As we will see John employs οἱμαθηταί as a wider term which includes everyone who believes in Jesus irre-spective of time gender and place

Fourthly we presume that the Johannine last supper was not a Passover mealin contrast to the same as the Passover meal in the Synoptics (Mk 1422ndash25 Mt2620ndash26 Lk 2215ndash20)13 In John there are three chronological indicators forthis view namely (i) the last supper is held before the feast of the Passover (cfJn 1312) (ii) the Jewish accusers of Jesus did not enter into praetorium be-cause of fear of defilement so that they might eat the Passover meal (cf Jn1828) and (iii) the crucifixion is described to have occurred on the day of thepreparation for Passover (cf Jn 1914) Moreover the author utilizes the meal

8 See chapter 99 See chapter 410 Raymond E Brown The Community of the Beloved Disciple The Life Loves and

Hates of an Individual Church in New Testament (New York Paulist 1979) 25ndash58 88ndash91

11 Oscar Cullmann The Johannine Circle trans John Bowden (Philadelphia PaWestminster 1976)

12 Alan R Culpepper The Johannine School An Evaluation of the Johannine SchoolHypothesis Based on an Investigation of the Nature of the Ancient Schools SBLDS 26(Missoula Mont Scholars 1975)

13 There is disagreement over whether the Johannine last supper was or was not aPassover meal Annie Jaubert ldquoThe Calendar of Qumran and the Passion Narrative inJohnrdquo in John and Qumran ed James H Charlesworth (London Geoffrey Chapman1972) 62ndash75 argues that Jesus did celebrate the Passover following the Essene calendarSee pp 237ff

E Sources of the Study 9

context with the intention of setting the scene rather than giving a precise sig-nificance to the meal itself

Fifthly we do not discuss the question of the unity of the farewell discourseHowever we presume along with much scholarly opinion that a recognizablestylistic unity can be seen in the entire farewell discourse14 Although 1431raises a serious difficulty for the literary integrity of the farewell discourse itcould also be a literary strategy to slow down the discourse

E Sources of the StudyE Sources of the Study

Unless otherwise indicated the Hebrew citations are from Biblia HebraicaStuttgartensia The Septuagint citations are from the Goumlttingen edition of theLXX Septuaginta Vetus Testamentum Graecum Auctoritate Societatis Lit-terarum in consultation with Alfred Rahlfsrsquo edition of Septuaginta VetusTestamentum Graece New Testament Greek citations are from Nestle-Alandedition Novum Testamentum Graece (NA28) English quotations follow A NewEnglish Translation of the Septuagint and Other Greek Translations Tradition-ally Included under that Title (NETS) and the New Revised Standard VersionBible (NRSV) We have made use of digital tools BibleWorks 9 Software forBiblical Exegesis amp Research and Thesaurus Linguae Graecae A Digital Li-brary of Greek Literature In this study we make use of other sources includ-ing Greek lexica and other dictionaries grammars concordances and othercurrent biblical studies related to the subject matter of the present research Weuse The SBL Handbook of Style for the abbreviations and Kate L Turabian AManual for Writers of Research Papers Theses and Dissertations styles forbibliographical references We make practical changes and variations wheneverrequired and use them consistently Detailed bibliographical information can befound in the bibliography We have used gender-inclusive language throughoutthe project

14 See Fernando F Segovia The Farewell of the Word The Johannine Call to Abide(Minneapolis Minn Fortress 1991) Scott L Kellum Unity of the Farewell DiscourseThe Literary Integrity of John 1331ndash1633 JSNTSup 256 (London T amp T Clark 2004)

Index of References

Old TestamentOld Testament

Genesis315 30542ndash8 21118 72 73 90181ndash8 77181 87182ndash8 87183 72 87184 48 49 77 78 87191ndash3 77191 77192 49 791915 791921 79205 61222 3332212 3332312 87241ndash49 782410ndash61 3682425 782426 872432 49 78256 3062526 3052619 36927 3062736 3062810ndash17 381291ndash30 3682913 872935 287334 873318ndash20 381379 87398 333

426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305

Exodus25 48 49215ndash22 368422 366425 82122ndash7 2421211 3601227 2421240ndash42 242171ndash17 369195 2561910 491914 492012 75212 98 1252120ndash21 982126ndash27 982410 49259 406 408294 49294ndash9 833017ndash21 49 833018ndash21 823018 49 82 83 3623019 48 49 823020 48 49 82 833021 49 82

478 Index of References

3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49

Leviticus1ndash16 50 8319 4886 48 49811 3621140 491450ndash52 369145ndash6 369148 48 49149 49155ndash8 48155 49156 49157 49158 491510 48 491511ndash12 491511 49ndash511512 491513 49 3691516 491518 491521 48 491522 491527 48 49164 491624 491626 491628 491715 48 491716 49226 49231ndash4 243

Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369

Deuteronomy516 75644 32178 321109 379 4261114 2471212 23 379 4261427 23 379 4261429 379 426151ndash6 125181 379 4261820ndash22 410216 492311 492312 48 492857 82308 3513123 15932 159326 366329 3793237ndash42 3213239 31933 157

Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479

1 Samuel244 8225 91253 912510ndash11 912523 912533 912539 912540ndash41 922541 70 91

2 Samuel88 362112 48118 801512 3041523 3041530ndash31 304171ndash2 304171ndash23 304173 3041723 3041828 3042021 3042421 88

1 Kings136 338235 362717 362723ndash26 83729ndash31 83738 491021 362146 3421418 981529 982238 492541 49

2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82

1 Chronicles1636 33828ndash29 1572811 406 4082812 406 4082818 406 4082819 406 408

2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292

Tobit25 4929 49412 5078 4979 501314 3491315ndash16 349143ndash11 157

Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49


Psalms11ndash2 34911ndash50 30651-7 363165 38022 306234 61244 389256 494010 32 304411 306419 3074110 5 192 296 306

298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75

Wisdom313ndash14 349

Sirach31 3511217 305141ndash2 3491420 349258 349259 349261 3492819 3492926ndash27 76318 3493415 3493425 754416 14 406 4074811 349

Isaiah116 48 4944 48 363115 3602221 333256 3652912 3332913 753612 82402 60414 319418ndash9 321418ndash10 341421ndash4 361421ndash7 341429 3204219 984310 316 319ndash3214325 319441ndash2 321443 3704518 3194521 320464 3194610 320483 320

New Testament 481

485 3204812 319491ndash6 361496ndash7 341497 98 3214923 98504ndash11 361526 3195213 2495213ndash5312 3615417 341551 370661 75

Jeremiah1ndash25 306117 360213 37082 406ndash40894 305 306921 406ndash4081322 305164 406ndash4081713 3703112 3653131 163338 363

Ezekiel164 48 49169 48 491625 822340 48 493331ndash32 3513625ndash28 3793625ndash26 3633625 613626 1634215 406 407

4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370

New TestamentNew Testament

Matthew12ndash3 2864 20341ndash11 209

41 28545 28548 285410 285


411 2855ndash7 34953ndash727 35058 389535 75544 184 323546 323612 405617 58 62 193620ndash49 35073 250721 189 351722 222724ndash27 189 351724 18482 39986 39988 399812 189821 399825 399834 250928 399935 222936 222937 22610 181 195 219 223101 222102ndash4 222102 220104 209 287109ndash11 2221014 76 222 2271016 2211016ndash33 2211017ndash25 1951022 2221023 2211024ndash25 180 183 195 218

219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421

1041ndash42 2221041 227ndash2291042 229111 2501114 2271127 331129 2501226 2851230 3811235 3891315 2851339 2851355 2861419 321427 3171428 3991430 399152 58 62 3651511 2851518ndash19 2851519 2851520 70 751522 3991525 3991527 3991529 2501536 321618 2051622 377 3991622ndash23 191623 2851633ndash34 186174 399178 3051715 3991720 2501725 229185 222 226 227 2291820 2221821 3991823 4051827 4051828 4051830 4051832 4051834 405

New Testament 483

1929 2222025ndash28 282028 2142031 3992033 399213 192 195 3992119 3782130 3992213 1892232 3172234ndash40 189 1962234ndash50 1842235ndash40 1892318 4052325ndash26 602326 61245 222 317249 2222445 341 3522446 184 3512447 3412451 188 18925 184 1962522 3982530 1892531 1862541 285261 206262ndash5 204262ndash17 195262 202 204264 193266ndash5 194266ndash13 194 204268ndash9 193 1952614ndash16 1942614 193 195 196 209

212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195

4052620ndash25 183 3092620ndash26 82620 191 204 205 3732621 184ndash186 189 3112622 184 186 193 195

399

2623 183ndash186 189 193195

2624 193 1962625 184 212 287 2912626 32 184 4052629 3122630ndash35 184 1922630ndash36 1922630 1962631 1922633ndash35 1862633 186 1952636 1962638 3812640 3812645 192 205 1952646 1912647 212 2872650 174 1842656 1932661 4102664 3122631 183 1922633 1832647 2872656 193273 287 291273ndash5 2932740 4102745 2122759 612760 3592762 2012823 341

Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286


66ndash13 222611 76629 359634 222639ndash40 325639 162 192641 32 162650 31771ndash3 5171ndash5 75 18371ndash7 35871ndash23 7572 70 7572ndash5 36573 58 6273ndash5 7576ndash23 7576ndash11 75714ndash23 75715 285 358718ndash23 60827ndash1620 2988-16 29886 32 162 32586ndash7 162831ndash33 183831 184 309832ndash33 189832 188833 188 286834 19 186838 18695 39697 58911 58912 309915 58931 292 309937 184 186 195 226

227 228 2291016 1861032ndash45 1831032 2171033 3091035 1841035ndash44 1891041ndash45 1931042ndash45 19 281042 174

1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185

214 2151051 395 396113 192 195 3991114 3781121 3961123 2851127ndash28 1861228ndash31 1841228ndash34 1961231 189 1961237ndash38 1861243 186136 3171313 188 189 2221324ndash30 189 2081326 1841331 1841336ndash43 189 2081347ndash50 189 20814 216141ndash25 309141ndash2 194 204141 195 204 206143ndash12 195143ndash9 194 204143 162 194 195 325144ndash5 195146 195148 195149 1951410ndash11 3091410 174 193ndash196 209

212 287 2921411 2101412ndash17 191 185 203 2041412 191 195 204 2811414 186 191 192 1951416 192 1951417 204 205 3731412ndash16 1821417ndash21 183 3091418 21 32 162 168

174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310

1422ndash25 8 1911422 32 162 1841423ndash25 1821423 162 1951424 183 1841425 183 3771426ndash31 1841426 162 192 1961427 183 1921428 1681429 186 189 1951429ndash31 1831430 1891431 3771432ndash42 3041432 184 1961435 185 1921437 1851441 185 192 195 205

2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231

736ndash70 95738 171 193 194 374738ndash46 76738ndash39 94739 193ndash195739ndash47 194 195740 93 194 195740ndash47 418741 405744ndash46 28 194 195744 73 93 94 96 162

171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226

227 229951ndash1928 205951ndash1944 205951ndash1814 205951ndash56 206951 183 205 206954 399957ndash62 206101ndash24 206101 399107 2501011 761016 184 186 195 227

228 2671018 2101017 3991022 3311025ndash28 1891029ndash37 1841038 1941039 3991040 3991041 399111 399114 4051123 3811127ndash288 1861127 3051128 183 3511137ndash54 1611137 1621138ndash39 3651139ndash41 601139 3991141 611232ndash37 3521235ndash38 185 1871235ndash37 951235 95 3601237ndash38 1861237 95 183 185 188

214 216 360 3611241 341 399

1242 352 3991243 186 3511246 188 1891250 184131 195133 1951315 3991323 3991331ndash33 206141ndash24 161147 162147ndash24 1621412 191 1951414 1861416 191 1951417 191 195 2791424 191 1951427 1861531 258165 4051623 305175 399176 399178 185 191 195 3601711 2061737 399186 3991813 3051841 399198 3991931ndash34 1921931 195 3991934 195 3992043 752046 191 195218 3172128 305221ndash2 20422 184 185221 204 206223 47 168 174 183ndash

186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212

310 3112221ndash38 1842222ndash23 183 3092222 193 196 3092223 184 192 194 1952224ndash26 1832224 217 2312224ndash38 1852224ndash27 161 162 171 183

215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361

2228ndash30 1832228 190 195 3812229 193 1952230 183 1952231ndash34 183 184 1962231 195 2102233 3992234 174 186 189 3992235ndash38 2062235ndash36 2062238 3992241 1852343 3812247ndash48 2932247 2872249 3992253 183ndash186 189 193

196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345

346 40113 332 33714ndash5 213 264 42214 33215 213 29016 27017-10 3617 31319 253 256 332 399110ndash13 253 256 268110ndash11 151 253 290 309

323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323

114 17 160115 334118 246 254 273 385119ndash1250 146119ndash547 135119ndash34 363119 270120 317121 317127 317122 229 270123 229 364 399 400124 270126ndash27 363126 245 246 362 363127 373 334129 206 244 253130 226 334


131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339

38121ndash12 36421ndash11 134 364 36521-2 3621 14922 366 37623 27823ndash12 13424 149 160 247 248

300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394

212 366213ndash12 134213ndash22 243 380213ndash454 265213ndash321 242213 133 148 203 240

242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364

393224ndash25 246224 245 246 313225 246228 27031ndash21 36631ndash14 37632 245 290 334 366

393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372

40036 25238 245 285 334310 245 392 397 402311 245 339312 313313ndash15 249313ndash14 332313 334 335314ndash15 249 372314 413315 313316ndash17 258 333 334316ndash18 17316ndash21 263 264316 144 253 258 260

261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261

262 264 290 334319ndash20 213319ndash21 394320 264322ndash30 32322 61 367 376323 362 367

New Testament 489

325 32 60 194 367326 61 367 396 397328 317329 260 368330ndash31 368331ndash36 181331 252 334334ndash35 333334 160 270 271 401335 257 261 266 331

333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399

400 40144ndash38 36444ndash43 13445 38146 240 247 38147 36249 240 290410ndash11 369410 245 331 362 369411 362 367 381 399

400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313

316443 228444 256445 240446ndash54 134 169446ndash51 171446 362448 313 394449 301 399450 315452 247453 245 247 313454 173 39351ndash671 24251ndash47 26551ndash18 169 36951ndash9 151 38151ndash5 13451 203 240 242 245

37656 240 245 246 36957 362 39959ndash13 151513 245 278514ndash47 151514 376516-18 36517 257 301517ndash30 273518 256 257 346 394519 146 226 339 394

399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333

340 393537 270538 62 270 315540 315540ndash44 264542 245 246543 256 301 334544 313545 254546ndash47 315546 315547 315554 3936 17461-15 36561ndash14 16961ndash71 243 26561 37662 39364 133 148 203 240

24265ndash11 30565ndash14 36565 17 240 305 36966 245 246611 32614 393615 245 246616ndash21 169 369617 278620 317 318623 399 401624 131 132 140625 396 397626 226 339 394627ndash30 394

627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315

317 318 334636 313637 315 331638ndash40 394638 270 334 345639 162 270 331640 253 301 314 383641ndash42 334641 317 334642 245 261 334644 270 315 346645 315646ndash47 314647 226 313 339648 317 318650 334651ndash68 300651ndash58 30 32 181 191651 226 301 317 318

331 334652ndash58 34652 331653ndash59 207653 215 226 299 339654ndash56 33 302654 32 34 299 301

302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422

71ndash1039 26571 37672ndash5 24272 133 203 24073 250 39375 314 31576 24777 253 25478 149 247 260714 401715 245 401716 270 345717ndash18 273717 146 245 334718 256 270721 393724 19726 245727 245 317 334 392728ndash29 63728 245 246 270 317

334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413

829 270 381 394830 314831 301 315832ndash34 24832 245834 226 339 395837 245 246838 319839ndash41 394840 319841 395842ndash47 264842 261 262 270 334843 246 392


844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320

339 370859 33491ndash41 169 39391ndash38 37091ndash2 134 39791 21292 396 39793 39394 270 39395 146 253 259 317

31896 13297ndash11 38197 62 6399 317911 62 301 302 396912 245913 134915 62 302916 393920 245921 245924 245925 245929 245930 245 301 302931 245933 394935 314 315936 314 399 400938 313 371 399939 253 334101ndash30 25101ndash5 339101 226 257 335 339102 46 257

103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315

345 346 3931039 3341040ndash1942 2651041 3931042 246 3141049 335111ndash1250 165111ndash45 393111ndash44 169111ndash5 246111ndash3 134111 130 289112 13 28 193 194

374 399 401113 13 150 261 265

270 302 399114 132 226 359115 150 261 265 289118 396 397119 247 253 2541110 185 2901112 3991115 313 3141117ndash27 3761116 1501120ndash32 3641121 301ndash303 3991122 245 3311124 245 3811125ndash26 3141125 314 317 3181126 314 3781127 151 253 316 334

3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316

1147 3931148 3141150 226 258 3041151 2261152 2261155ndash2026 1481155ndash1942 2421155ndash1931 1491155ndash57 148 203 2041155ndash56 148 149 2031155 21 129 130 133

148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194

260 374 418124ndash8 418124ndash6 195124 281 287 289125ndash6 324125 193126 193 284127 13 22 148 195

301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262

2641226 23 195 3171227ndash33 221227ndash28 2491227ndash33 221227 149 160 192 247

248 301 3341228 247 2601229 249 2581231-36 2491231ndash33 2441231 17 151 247 2851232 249 258 3721234 1341235ndash36 1511235 185 2451235ndash36 4221235 2901236 125 134 3141237 214 216 278 315

3941237ndash50 131 1461237ndash44 1471237ndash43 131 146 1471237 3931238ndash40 1511238 150 315 399 4001239 3131240 285 3031241 3991242 3991243 19 146 261 262

2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331

3461250 146 245 246 413131ndash1942 25131ndash1726 14 142131ndash1431 152 153131ndash38 12 14 30ndash33 39

129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423

131ndash35 135 136 141 142131ndash32 136131ndash30 25 30 39 136 139

141 153 154 159188 192 368 419

131ndash20 1 2 5 7 11 12 1415 18 20 26 2836 37 39 44 4659 71 75 96 108129 130 139 140141 144ndash146 152164 165 171 172177 182 193 199201 217 231 233274 321 323 357359 382 417ndash420

131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154

131ndash15 171131ndash11 23ndash26 29 133 138

139 177131ndash10 25 31 36131ndash2 134 170 178131ndash3 2 3 21 22 39 130

137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415

131ndash5 31 138 151 410131 1ndash5 7 8 16ndash18 21

25 27 31 32 36

New Testament 495

39 126 129 131133ndash143 145 147ndash149 152 154ndash156160 170ndash172 177179 180 188 203ndash205 217 233ndash237241 245ndash251 253255 256 258 259260 263 267 273ndash275 277ndash280 303320 322 327 328330 334 336 342353 357 371 373386 387 390 395403 411 421ndash425428

132ndash11 136 180 422132ndash10 180132ndash5 25 238 239132ndash4 22132ndash3 180132 3 5 8 25 62 126

133ndash135 138 139ndash145 151 168 173174 177ndash179 180183 186 188 189191 193ndash195 207209ndash211 231 246257 277ndash279 281ndash284 286 287 289290 293 324 325327 329 330 337358 374 389 390422 423

133ndash17 142133ndash16 215133ndash10 180133ndash5 329133 5 9 18 22 91 133

135 140 141 143ndash145 154 168 170ndash172 174 177 192210 236ndash239 246255 257 277 278327 329ndash332 334ndash337 366 402 416423 425

134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464

136ndash10 172136ndash8 3 29 58 372 465136ndash7 183136 58 62 63 143 175

193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324


1310 1ndash4 7 14 19 2324 31ndash34 38 3941ndash47 55ndash68 7090 115 156 176177 180 188 189193 246 257 282283 285 295 325327 354 380 389390 396 404

1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216

1312ndash16 1701312ndash14 173 4271312ndash15 6 19 30 137 141

143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156

168 170 171 178180 183 186 189195 196 201 218219 223ndash227 229ndash231 267 270 285329 332 333 337339 340 342ndash344346ndash348 354 382387 397 399 404414 416 425

1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416

1318ndash30 1421318ndash27 1361318ndash26 1351318ndash20 1391318ndash19 3 15 1321318 5 33 34 150 180

181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136

140 142ndash145 156170ndash172 174 177178 179 180 184186 195 196 201ndash223 225ndash227 229230 231 233 259265 267ndash269 271ndash273 275 294 306329 337 339 340

New Testament 497

342 344 381 410413 416 422

1321ndash38 1361321ndash31 1561321ndash30 5 1321321ndash22 1361321 82 132 133 136

156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192

1323ndash30 3841323ndash26 193 3851323ndash25 134 2651323 191 192 265 3851324ndash26 3741324 140 3841325 191 193 209 3991326ndash30 135 282 308 4241326ndash27 140 2131326 32 126 139 174

184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219

1331ndash34 1301331ndash32 136 139 172 1841331 131ndash133 154 156

163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347

151ndash1726 152 153151ndash1633 172151-6 183151 262 301 317 318152ndash3 172152 60 156153ndash4 29153 23 24 51 60 61

68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262

1518ndash164 153 195 3831518ndash27 2211518ndash25 2531518ndash21 1711518ndash19 2221518 15 156 158 245

2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404

1521 222 245 246 3011522 253 3341523 227 301 3441524 301 3931525 150 156 260 3111526 22 2721527 192 381161 192162ndash3 158162 15 247 248163 245 246164 160 246ndash248164ndash33 153 156164 247165 335 336 386166ndash7 158166 260 285167ndash11 244167 172 193 272 335168ndash11 253168 254169 253 314 3151610 254 255 335 3361611 254 2851612ndash15 3761612ndash13 3761613 22 159 376 4151615 257 3491616 1581617 255 3351618 245 2461619 158 245 246 3991620ndash24 3391620 136 156 158 254

253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261

317 331 381 3961725 156 245 246 2701726 154 261181ndash11 193 156 321181ndash4 289181 132 196 304182ndash5 281182 245 287183ndash11 195183ndash5 282 283183ndash4 192183 211 213184 238 239 245 246

274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260

331 3761810ndash11 3851810 192 1931811 134 172 3311814 2261815 2651815ndash18 2651817ndash25 3871820 3731821ndash30 3241821 132 2451824 270 3331825ndash27 3841826ndash29 1951828 8 22 148 149 172

202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401

4032017 255 301 335 3612018 289 399 4042019ndash29 2742019 2782020 399 404 4102021ndash23 3832021ndash22 370

New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394

Acts of the Apostles19 305113 208 210 286 288116 287125 287214 30553 210537 286911 286937 59 60128 3601351 761411 3051522 2861527 2861532 2861553ndash54 2151633 59 60186 360187 2502017ndash38 1592222 3052618 210 212 2132740 305281ndash10 94

Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214

2 Corinthians 1ndash7 142 51ndash4 214 823 342 343 105 305 1120 305 Galatians 220 292 328 341 415 349 422ndash31 341

Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341

Philippians 25ndash11 329 225 342 343 26ndash11 330 26ndash7 361 29 249 Colossians 311 341 1 Thessalonians 13 405 213 405 413 412

2 Thessalonians 13 405

1 Timothy 32 90 51ndash2 90

59ndash10 35 96 510 58 62 71 75 90 Titus 115 61 15 61 35 75 510 75 Hebrews 411 406 408 85 406 910 49 923 406 1022 59 60 1122 381 132 35 87

James 112 349 122 352 125 349 352 23 75 417 352 510 406 408 511 349 1 Peter 221 26 314 349 414 349 55 360 2 Peter 26 406ndash408 27ndash8 77 220ndash21 60 222 59 1 John 15 59 17ndash10 36 17 194 18ndash10 36 19 59 113 59 21ndash2 36 21 59 22 59

New Testament 503

23ndash5 35226 15 405 413213ndash14 28523ndash5 352225 59227 15 413229 35233 15 41337 15 41338 285310 285312 15 285 412314 250316 266 405318 352323 15 41349 263 332411 405417 15 41354ndash5 24516 36516 ndash18 36518ndash19 285

2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380

Index of Modern Authors

Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412

Aland B 41 44Aland K 41 44Albricht W F 439Alexander D T 11 77Alexander C 84Alexander S 285Allison D C 88 89 307Altmann P 307Anderson B W 398Appold M L 336Aquinas T 385Arbeitman Y 287Archer G 296Ashton J 129 160 164 272 339Asumang A 15Attridge H W 163Augenstein J 395 414Aune D E 161Aus R D 405Avigad N 55

Baarda T 394 407Babbitt F C 109Bacon B W 30 205Baert B 397Bailey A J 110 190 209 216Balch D L 76Ball D M 319 321 371Balz H R 217Bammel E 159Barr J 262Barrett C K 60 65 129 130 131 155

187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411

Barrosse T 263ndash265Bauckham R 20 38 72 190 390Bauer W 58 235 259 291 332 358

359 378 406Baumgarten J 304Beale G K 304Beare F W 225Beasley-Murray G 24 168 236 273

284 285 338 360 374 376 383410

Beatrice P F 31Beattie T 28 96Beavin J H 324Becker J 20 153Becking B 285Beekes R 70Beirne M M 266 363 368Benedict T V 35 38 73 396Bennema C 15 143 162 286 393 409Berger K 338Berges U 155Bernard J H 49 54 235 300 310 326

362 371 393Bertram G 348Betz O 273 350 395Beutler J 12 59 130 134 163 283Bevan H B H 163Beyer H W 217Bharati A 114Biddle M E 87Bieber M 121Bieringer R 6 15 123 141 155 206

243 252 266 267 320 397Bishop E F F 35 308Bispham E 116Black C C 255Black D A 261


Black M 202Blaine B B 374 376 383ndash386 388Blass F 236Blinzler J 211Blomberg C L 142 144 145 346 420Bock D L 98 286Boers H 368Boer M C 211 250 324Boismard M-Eacute 131 170ndash172 180 190

197 198 199Bonfante L 361Booth S 155 365Borgen P 51 135 207 272 285 299

343ndash346Bovon F 53ndash55Bowden J 8 359Boyer J L 403Bradley K R 120Braun FndashM 59 131 170 383Braund S M 115Breck J 135Bremmer J 114Breytenbach C132 285Brian A M 59Briend J 244Brodie T L 133 322Brouwer W 131 135 141 142 155Brown E E 8 23 30 33 34 46 58

63 95 129 130 146 147 151ndash154156ndash159 170 171 180 181 182183 184 187 191ndash196 201 205208 210 213 215 219 236 237240 246 248 250 252 254 260264 269 271 281 287 288 292294 299 302 305 309 312ndash315317 318 320 322 331 332 337359 360 363 365ndash367 371 374376 377 379 381 383 384 386387 403

Brownrigg R 287Bruce F F 38 44 56 263 300 314

319 363 374 413Brueggemann W 381Bruner F D 260 359Brunson A C 163Buckley J J 322Bultmann R 7 21 23 24 46 153 173

178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414

Burchard C 92Burge G 366 382Burridge R A 409Busse U 321Byron J 341

Caird G B 206 262 345Carnazzo S A 363 365 368 372Carson D A 21 23 59 130 215 256

312 314 367 384 394Carter W 110Cassem N H 252Cassuto U 83Chang PS-C 409Charlesworth J H 8 52 56 60 85 86

88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379

385Chesnutt R D 92Chilton B 38 363Chirichigno G S 296Chrupcala D 154Chun P E 223 225 227Clark D J 141Clifford R J 214 296 326Coetzee J C 319 382Colin B 363Collins A Y 298Collins J J 160Collins J N 216Collins R F 303 349 350 364 365

397 413Coloe M L 72 73 137 139 350Colwell E C 57Comfort P W 45Connell M F 43Conway C M 265 266 388Cook J M 101Corell A 58Cornell T J 116Cortegraves E 159Cosgrove C H 371Cotterell F P 366Counet P C 155Countryman W L 35Couroyer B 49 50

506 Index of Modern Authors

Courtney E 121Cowan C 345 346Craig C T 365 371Craigie P C 296 306Creach J F D 380Creed J M 188Crossley J G 75Cullmann O 8 30 58 169 287 292Culpepper A 8 12ndash20 22 24 31 33

34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408

Dahood M 97 306Daise M A 242 248Dalman G 288Dauer A 171 193 380Davey F N 95Davies W D 77 365 380 381Davila J R 123 124 418Dayagi-Mendels M 76 101Debrunner A 236DeCorse C 387Deines R 55 364Delling G 247 259 334Delobel J 42 399Demasure K 397Denaux A 155 168 171 205 206 208

377 399Dennis J A 248Descamps A 333Destro A 450Dettwiler A 247DeWitt B E 378Dibelius M 352Dickey E 100Dietzfelbinger C 32Dodd C H 15 24 129 146 151 154

167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402

Dolansky F 113Doran G H 64Douglas M 132 300 375Drawnel H 52 53Dreyfus F-P 380Drinkard J F 306Droge A J 385

Dschulnigg P 155Dunant E 103Dunn J D G 14 346 359 360Dyck A R 117

Edmonds J M 104Edwards R B 13 37 38 359Ehrhardt A 346Ehrman B D 44 57 287 288 289Eichholz D E 116Elgvin T 379Elliger W 332 333Elliott J K 31 41 42 45 48 95 399Ellis E E 75 135 136 153 202 364Enz J 163Epp E J 41 44Eslinger L M 282Estes D 132Evans C A 38 70 71 210 298 299Exum C J 82

Fabry H-J 372Fagan G G 115Fairclough R H 116Fanning B M 331Fascher E 154Fee G D 44 312Fenton J C 291Ferda T S 70 120Fiorenza E S 96Fisher L R 306Fitzgerald J T 70Fitzmyer J A 50 51 204 214 215

287 349 398Flesher P V M 55Focant C 205Foerster W 398Forestell T J 13 21 23 24 61 243

246 248 249 266 290Fortna R T 173 174 176 190 230Freed E D 296 298 300 309 310Freedman D N 98Freedman H 99Frey J 155 213 215 243 247 251

262 266 286 308 383Friberg T 308Friedrich A 407Fuglseth K 51 285Funk R W 207 223


Gaebelein F E 298Garciacutea M 98Gardner-Smith P 167 168 169 188

207 220 221 222 223Geldenhuys N 234Gibson D 12 21ndash24 27 29 330 376Giesen H 247 248Gignac F T 299Giurisato G 31 55 56 154 163Glasson F T 368Godecharle D 15 224 225 227Godwin J 119Goguel M M 158Goodacre M 203Goodenough E R 365Goppelt L 298Goulder M D 190Graffney J 313 315Grayston K 333Green J B 13 94 95 196 202 204

212 213 216 311Grenfell B P 54Grossouw W K 21 22 170 171 236

240 284 285Guelich R A 349 389Gulick C B 112Gummere R M 353Gundry R H 75 215 228Gunkel H 87Gutglueck J 105

Haenchen E 207 208 223 268 311376

Hagen H 118Hagg R 103Hahn F 380 395 398Halleux A 333Halliwell S 353Hamilton V P 77 81 209Hamm M D 348Hanhart R 435Hansen W 108Hare A P 387Haring N M 43Harmon A M 104Harner P B 333Harrington H K 85 225 358Harris G 104 298

Harrison J E 114 130Hartin P J 319Harvey A E 345Hasler V 313 338Hastings J 101Hauck F 49 61 348 349 404Hawthorne G F 313 314Hays R B 16Heckert J K 64Heil J P 365 372Hein K 282Henderson J 103Hengel M 75 155 359Henrikseacuten C 110Hentschel A 216Hewett J A 278Higgins A J B 30 58Hill D 141 252Hillmer R M 269Hirsch E 170 207 321Hoegen-Rohls C 26 27Hofius O 12 25 26Hooker M D 363Hoskins P M 243Hoskyns E C 95 163 243 244 311

360 370 392Hossfeld F-L 380Houlden J L 210Hughson T 178Hultgren A J 71 72 190 382 392

394 395Hunt S A 54 199 266 286 388Hunter A M 308 326 385Hurst L D 262 345

Ihenacho D A 382Ilan T 77 286 287Infante J S 325Ingholt H 287

Jackson D D 324Jastrow M 287Jaubert A 8 202Jeffery P 11Jenks A W 242 279 307Jeremias J 179 190 201 202 206 235

242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94


Johnson S E 398Joly R 262Jones L P 102 116 363 364 365 369

370 371 374 377Jongkind D 44 45 47Jonge M 52 93 200 251 265 366

377 394 407Judith L 244 361

Kaiser Jr W C 98Kallas Jr J G 212 213 214 215Kanagaraj J J 245 382Kaplan R B 251Karakolis C 320 394Kaumlsemann E 21 22 156 179Kaster A 113Kearns E 114Keener C S 163 242 273 325 345

350 362 368 374Kellum S L 9 153 155Kelly P H 306Kierspel L 252

Kilpatrick G D 399Kitzberger I R 28 217Klassen W 292 293Klauck H-J 287Klawans J 375Klinghardt M 307 325 392Knight H 91 395Knoumlppler T 244Kobel E 307Koening J 76Koester C R 33 141 213 214 362

364 368ndash370 392Koperski V 33Korpel M C 129Koumlstenberger A J 23 45 269 271

296 300 304 334 336 345 385394 397

Koumltting B 37 69 70ndash72Kovacs J L 244 321Kraemer D 307Kraus T J 215

Kremer J 358Kruger M J 45 53 55Kugel J 52Kuhn K G 304Kuhn W-H 339Kurke L 108Kurz W 157 160 161Kutsko J F 429Kysar R 154 199 249 251 257

Labahn M 155 388Lacomara A159Lagrange M-J 130 170Lamouille A 170 171Lampe P 412Langacker R 335Lapin H 99 395 396 397Larsen K B 107 163 164Lataire B 33Lattke M 333Law D R 7 75 429Lawrence J D 49 82 459Lee E K 244 363 373 382Leonhardt J 51Levenson J D 91Levine Eacute 360Lightfoot R H 190

Lincoln A T 63Lindars B 152 154 208 223 248 260

309 329 339 375 383Link H-G 378Little E 108 222Loepp D 363Lohmeyer E 130Lohse W 11 69 70 73Loisy A 58 130Lombard H A 14Longenecker R N 269Lottgen D S 251Louw J P 255 271 307 338Lund N W 141 365Luraghi S 334ndash336MacCarter P K 91MacDonald N 307MacGregor G H 30 59MacKendrick P 117MacLeod D J 256 268Malatesta E 371 434Malherbe A J 109 460Malina B J 314 374Manns F 69 154Mansion T W 189Mansoor M 304Mantey J R 382


Marcus J 88 287 298Mardaga H 208 318Maritz P 155 247 250 308 383Marsh J 159 178Marshall H I 13 201 205 208 209

215 235 236 349Martyn J L 15 173 269 3701Matera F J 96 210 376Mathew B 203 219 234 323Matson M A 12 27 28 29 280 374Matthews V H 76 221Mattill A J 172 173

McKenzie J L 98McNamara M 90McPolin J 270Meeks W 76 109 169 264 291 336Meier L 76 288Menken M J J 33 244 296 298 300

302 303 304 310 369 372Mercer C 87 271Metzger B M 44 47 56 57 59 280

310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389

Michel H-J 159 160 209Michl J 58Milgrom J 50 83Miline M J 70Miller J F 113 173 308Milne H J M 44Minear P S 153 269Miranda J P 272 463Mitchell M M 97 121 272 306Mlakuzhyil G130 138 141 146 147

148 150 151 154 155 156 292364

Moessner D P 205Moloney F J 25 26 30 31 32 33

136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376

Montague G T 89Moo D J 300 310Moore C A 50 376Morgenthaler R 171Morin JndashA 287 288Morris L 167 202 207 243 313 376

410Mosis R 304Moule C F D 260Mounce W D 90Moyise S 296 300 303Muderhwa V B 63Muumlller C 84Munck J 158 159Munzer K 384Murray A T 101 285 433

Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390

Nelson P K 90 168 190 298 361Nestle A 9Neusner J 366Neyrey J H 13 19 29 30 95 266

334 383 387Ng W-Y 364Niccacci A 130Nicholson G C 21 248 335 336Nicklas T 215Nicol W 173 330Nida E A 255 261 307 338Niebuhr K-W 320Nielsen J T 244Niemand C 11 29 31 44 59 73 174ndash

176 190 196Nir R 92Noack B 168Noeumll F 205Nolland J 227

OrsquoDay G R 63 154 167 168 235 393OrsquoNeill J C 56Odeberg H 438Oepke A 49 259 260 360Oesch J M 129Ogden S M 7Ogg G 395 454Okure T 273 346Oliver W H 14Olsson B 31 46 55 365Orchard H C 324Orton D E 204Owanga-Welo J 59 129 130 148 152

284 389


Paffenroth K 293Painter J 63 152 153 243 251 295

300 308Pale H M 293Pamplaniyil J 265Parker P 41 44 57 207Paroschi W 256Parsenios G L 162 177 281Paschal W R 244 365Paton W R 110 406Peck H T 116Perkins P 385Perrin B 69 111 161 190Perry B E 102 108Pesce M 108 113 124 248 360Petzer J H 319Pippin T 322Plummer A 204Poirier J C 55Pollard E T 332 466Pollefeyt D 15 211 252Pope M H 81Popkes W 292 293 331Popp T 283 409Porsch F 386Porter S E 254 334 335 412Potterie I 249 306Pritchard J B 98Propp W H C 83Pryor J 141 145 256Puhvel J 253

Quast K 385

Radermarkers J 271Rad G 286Radl W 360 412 413Rand J A 14 268Rawson B 113Read D H C 28 44 261 353Reinhartz A 213 269 289Reinmuth E 92Relihan J C 161Rena J 368Rengstorf K H 270 271 286 341 342

343Rensberger D 252Richard E 16 20 38 72 213 262 269

296 314 353 390 409

Richardson K C 27Richter G 11 80 152 172 173 180

181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376

Riesner R 397Ringe S H 402Robertson A T 64 131 240 269 278

294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376

395Rohrbaugh R L 314Rolf J C 120 122Roller M B 120Roloff J 185 190Rosso-Ubigli L 50Rousseau P A 263Royse J R 44 48Ruckstuhl E 155 200 300 310Ruiten J T A G M 85Runge S E 65 66 407

Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299

339Sandmel S 123 124 418Sasse H 253Schlatter A 285Schlier H 338 339 406 407 408 409

410Schmid U B 41Schmithals W 342Schnackenburg R 20 129 140 152

153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413

Schneider J 79 130 154 250Schneiders S M 6 63 251 323 359

361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208


Schroumlter J 215 243Schuchard B G 300 303 310Schulz A 154 269Schuumltz E 245Schwank B 25 55Schwartz D R 50 53 112 251Schwarz G 288Schweizer E 155 200 204Scott M 9 27 103 105 111 114 153

235 298 362 402Scupin R 387Segbroeck F 312 390Segovia F F 2 9 20 46 59 63 139

152 153 156 157 159 160 262382

Senior D P 213 263Selong G 199 200 201 242Seow C-L 97Sevrin J-M 209 210 211Shepherd D 155 262Sheridan R 160Simoens Y 153 154 163Simon U 80 81Skarsten R 51 285Skeat T C 44Smith D E 112 121 161 325Smyth H W 131Snyder G F 382 385Soards M L 208 210Sokoloff M 287 410Solages B 171 470Sparks H F D 219ndash224Spicq C 240 255 262 263 299 384

406 408Spitta F181Staley J L 130 370Stambaugh J E 76Stanley E P 64 70 178 286 377Stauffer E 159 160 261Steegen M 371Stevick D B 336 360Stewart A 97Stibbe M W G 136 242 369Story C I K 58 216Strecker G 348 349Streeter B H 188Stube J C 133Suggit J N 30Swancutt D M 299

Swanson R J 41 390Swetnam J 80Sylva D D 281

Talbert C H 59 135 225 322Tarelli C 271Taussig H 112 121 325Taylor J E 44 85 110 201 208 287

288 367Teeple H M 169 170 199 471 472Thatcher T 15 200 230 376Thayer J H 378 403Theobald M 194 219 3372Thettayil B 368Thomas J C 2 11 22ndash26 29 34ndash38

43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391

Thompson M M 12 16ndash20 22ndash24 3033 163 248 255 272 322 323 345346 365 376 439

Thyen H 179 180Tilborg S 155 236 262 265 369 370Tischendorf C 41 43Toit B A 313Tolmie F D 14 266 286 321 322

326 388 443 456Torrey C C 287Toy C F 296Trench R C 262Trible P 77 79Tripp D 14 59Trocmeacute E 203Turner M 13 21 23 24 311 377

Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409

Van Dam C 379Van Oyen G 203Van Segbroeck F 374Vandecasteele-V F 15 211 252VanGemeren W A 97


Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414

Vaux R 79Vellanickal M 256 268 313 315Verheyden J 31 134 155 168 169

303 321Versnel H S 113 114Villiers J L 257Vogt E Z 114

Waard J 300 310Wahlde U C 176 177Wallace D B 350 351 378Watt J G 213 250 308 321 394 408Watts J W 50Watzlawick P 324Webster J S 379Weiser A 341Weiss H 30 35 84 281 383 384Welch J 135Wellhausen J 179 181 189Wengst K 371Werblowski R J Z 366Werder H 174Westcott B F 58 374Westermann W L 76 341Wevers J W 77 87Wheaton G 45 244Whitacre R A 325 385Whiting B J 308Wiarda T 388 391

Wilckens U 376Wilcox M 202Wilkens W 173Wilkinson J 122 371Williams C H 15 319 320 321Willker W 280Windisch H 189Winer G B 378 403Wink W 368Winter M 157Witetschek S 284Witherington III B 15 161 236 247

361 376Wolter M 404 405Wright D P 48 61 262 292 345

Yates R 210Yeguumll F K 101Yoder K L 217Yoon D I 177York T 14

Zahn T 130 202 206Zerwick M 61 256 284 333 412Zimmerly W 341Zimmermann R 213 266 286 308

338 388 394Zobel H-J 48 306Zorrilla H 138 375Zumstein J 18 130 171 247 252

Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427

analogic signs 3 323 324anointing 3 19 22 28 29 95 96 101

107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426

banquet settings 112 120 324baptism 11 26 30 31 33 34 36 38 43

53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389

betrayal 3 5 15 22 34 132 135ndash140142 145 157 163 183ndash189 191ndash195 208 209 210 213 231 283285 288 292 293 296 303ndash306309 310 311 320ndash322 324 326327 337 340 347 423 424

blessedness 189 295 327 348ndash350353 425

chiasm 5 7 130 135 136 137ndash139141ndash145 154 155 156 164 233252 277 329 348 357 415 420422 425

Christology 3 4 5 13 21 25 31 33 3739 134 145 150 164 171ndash174 176

196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386

community 2 5 8 14ndash16 18 30 32ndash3859 153 155 165 169 179 184 202216 243 268 274 302 361 387389 392 416 422 424 426 428

darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422

delimitation 129 130 135 136 267departure 3 13 21 22 27 34 36 132

135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422

double entendre 13 243 250 376dualism 117 214 251 254

election 136 291 294 295 309 320321 423

eschatology 173 382ethics 3 14 16 24 145 223 285 323

326 349 353 394 404 406 408420 424 428

Index of Subjects514

Eucharist 11 26 30 32ndash37 58 59 112113 161 162 168 183 190 191201ndash203 206 235 236 279 280322 358 371 373 377

faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407

farewell discourse 4 9 130 134 136152ndash159 161 163 164 172 185191 192 229 230 246 252 268373 419 420

foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423

friendship 5 162 277 291 307 308322 323 326ndash328 386 424 426427

from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401

genitive absolute 179 238 278 279280 327

genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376

glorification 17 22 29 135 136Gnosticism 272

hapax legomenon 14 58 178 206 362409

holiness 61 83 85 86 88 380hospitality 28 35ndash38 67 71 72 73 76ndash

79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417

lsquoI amrsquo sayings 1 5 15 156 199 212267 306 311ndash321 328 402 403416 424

ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372

imitation 1 39 172 190 371 411 414impurity 62 75 285 390inclusion 1 18 25 130 134 154 156

293 322 324 328 423incomprehension 141 198 374 384 411inhospitality 77 79 94 105 106intertextuality 28 303 421inversion 1 72 361 374irony 1 322 363 371 384 400

Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310

Johannine vocabulary 33 313 360judgment 17 424

knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411

lamb of God 243 363 364 397last supper 1 3 5 8 28 30 32 35 125

141 151 161ndash163 171 173 174182 184 185 186 188 189 191192 196 201ndash204 207 209 214ndash219 230 231 280 296 310 323ndash328 340 351 361 365 373 420421 424

life (gift of) 1 4 5 6 13ndash15 17ndash19 2223 25 30 36 37 39 52 61 62 6368 84 85 102 103 108 110 115117 118 121 126 144 145 150


151 157 158 160 161 167 169170 171 174 176 180 186 188205 210 213 214 241 243ndash246249 250 253 255 260 262 263264 266 267 269 285 290 295302 304 306ndash308 314 315 320322 326 331 333 334 336 337340 352 353 357 358 359 360362 363 367 370ndash372 376 380381 382 383 384 386 387ndash390400 402 405 407 411 413 415420ndash428

light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370

Louvain Hypothesis 5 8 167love 1 2 3 5 12 13 15 16ndash26 29 31ndash

34 39 58 59 70 72 73 86 88 9395 96 109 110 118 119 122 126127 135 137ndash139 140ndash144 154155 158 160 162 164 165 171172 174 177 180 184 189 194195 196 211 215 217 218 221231 233 235 236 237 240ndash242245 246 253 255 257ndash267 274277ndash279 281 283 291 293 303306 308 311 321ndash323 326ndash328330ndash333 335 337 340 347 350352ndash354 357 360 361 370 372373 376 377 382 386ndash388 390391 392 402 405 408 410 411413 414 416ndash418 420ndash427

love for enemies 323 328

macarism 293 348ndash350 425 444 455471

martyrdom 15 407 408messenger 143 218ndash220 223ndash225 329

337ndash340 342ndash344messianic banquet 216 365metaphor 35 37 75 96 104 110 213

335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426

misunderstanding 3 64 124 179 184192 194 195 196 200 293 325363 366 369 375 383 384 415426

new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382

parallelomania 122 123parenthesis 282 361 390passion narrative 3 130 146 152 168

173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427

Passover 8 17 21 25 129 131 133147 148 149 150 152 164 185191 196 201ndash206 216 230 234ndash236 241ndash245 259 280 372 373419 421

power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427

purification 26 31 50 51 53 55 59 6061 62 80 83 103 116 124 148171 244 363ndash365 367ndash369 372418

purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426

revelation 1 6 12ndash15 17 21 23 24 2629 62 63 91 138 146 147 151158 181 233 243 256 257 260263 267 295 303 305 318 319321 330 331 333 337 338 346347 350 355 357 363 366 380385 390 392 393 395 400 402410 411 415 416 418 421 423425 427

repetition and variation 283 409

516 Index of Subjects

reversal of roles 29 39 95 99 113 330347 349 375 417 426

sending theology 48 59 221 222 225228 229 269 270ndash272 332 333401 414 422

servanthood 59 162 216 217 330 421serviceserve 1 14 18 19 28 29 30

37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358

table fellowship 5 113 327 328 424to believe 134 147 151 230 231 264

274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415

water 24 31 52 53 54 55 60 61 6263 67 70 73 76 78 79 83 85ndash9093 94 96 99 101ndash103 105 106112 115ndash118 121 125 175 185307 308 317 318 362ndash372 381426 428

Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

Bincy Mathew

The Johannine Footwashing as the Sign of Perfect Love

An Exegetical Study of John 131ndash20

Mohr Siebeck


ISBN 978-3-16-155145-1 eISBN 978-3-16-155595-4DOI 101628978-3-16-155595-4





Acknowledgements











Table of Contents


Abbreviations XVIII











C) Conclusion 39




Table of ContentsX








D) Conclusion 68






2 Ritual Setting 82





























I The Passover 148

II The Hour 149








D) Conclusion 164






















C) Conclusion 230























C) Conclusion 274



I An Ascensive 278





VI The Name 286

VII 291


I 294

II 294








C) Conclusion 327




I 331



I 338

II 340


342



C) Conclusion 354






III 373

IV 373


VI 375



1 3772 378




IX 389










C) Conclusion 415


Bibliography 429




Abbreviations








Abbreviations XIX




XX Abbreviations



Abbreviations XXI





XXII Abbreviations


Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects


ISBN 978-3-16-155145-1 eISBN 978-3-16-155595-4DOI 101628978-3-16-155595-4





Acknowledgements











Table of Contents


Abbreviations XVIII











C) Conclusion 39




Table of ContentsX








D) Conclusion 68






2 Ritual Setting 82





























I The Passover 148

II The Hour 149








D) Conclusion 164






















C) Conclusion 230























C) Conclusion 274



I An Ascensive 278





VI The Name 286

VII 291


I 294

II 294








C) Conclusion 327




I 331



I 338

II 340


342



C) Conclusion 354






III 373

IV 373


VI 375



1 3772 378




IX 389










C) Conclusion 415


Bibliography 429




Abbreviations








Abbreviations XIX




XX Abbreviations



Abbreviations XXI





XXII Abbreviations


Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects


Acknowledgements











Table of Contents


Abbreviations XVIII











C) Conclusion 39




Table of ContentsX








D) Conclusion 68






2 Ritual Setting 82





























I The Passover 148

II The Hour 149








D) Conclusion 164






















C) Conclusion 230























C) Conclusion 274



I An Ascensive 278





VI The Name 286

VII 291


I 294

II 294








C) Conclusion 327




I 331



I 338

II 340


342



C) Conclusion 354






III 373

IV 373


VI 375



1 3772 378




IX 389










C) Conclusion 415


Bibliography 429




Abbreviations








Abbreviations XIX




XX Abbreviations



Abbreviations XXI





XXII Abbreviations


Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects







Table of Contents


Abbreviations XVIII











C) Conclusion 39




Table of ContentsX








D) Conclusion 68






2 Ritual Setting 82





























I The Passover 148

II The Hour 149








D) Conclusion 164






















C) Conclusion 230























C) Conclusion 274



I An Ascensive 278





VI The Name 286

VII 291


I 294

II 294








C) Conclusion 327




I 331



I 338

II 340


342



C) Conclusion 354






III 373

IV 373


VI 375



1 3772 378




IX 389










C) Conclusion 415


Bibliography 429




Abbreviations








Abbreviations XIX




XX Abbreviations



Abbreviations XXI





XXII Abbreviations


Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

Table of ContentsX








D) Conclusion 68






2 Ritual Setting 82





























I The Passover 148

II The Hour 149








D) Conclusion 164






















C) Conclusion 230























C) Conclusion 274



I An Ascensive 278





VI The Name 286

VII 291


I 294

II 294








C) Conclusion 327




I 331



I 338

II 340


342



C) Conclusion 354






III 373

IV 373


VI 375



1 3772 378




IX 389










C) Conclusion 415


Bibliography 429




Abbreviations








Abbreviations XIX




XX Abbreviations



Abbreviations XXI





XXII Abbreviations


Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects



























I The Passover 148

II The Hour 149








D) Conclusion 164






















C) Conclusion 230























C) Conclusion 274



I An Ascensive 278





VI The Name 286

VII 291


I 294

II 294








C) Conclusion 327




I 331



I 338

II 340


342



C) Conclusion 354






III 373

IV 373


VI 375



1 3772 378




IX 389










C) Conclusion 415


Bibliography 429




Abbreviations








Abbreviations XIX




XX Abbreviations



Abbreviations XXI





XXII Abbreviations


Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects


















C) Conclusion 230























C) Conclusion 274



I An Ascensive 278





VI The Name 286

VII 291


I 294

II 294








C) Conclusion 327




I 331



I 338

II 340


342



C) Conclusion 354






III 373

IV 373


VI 375



1 3772 378




IX 389










C) Conclusion 415


Bibliography 429




Abbreviations








Abbreviations XIX




XX Abbreviations



Abbreviations XXI





XXII Abbreviations


Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects























C) Conclusion 274



I An Ascensive 278





VI The Name 286

VII 291


I 294

II 294








C) Conclusion 327




I 331



I 338

II 340


342



C) Conclusion 354






III 373

IV 373


VI 375



1 3772 378




IX 389










C) Conclusion 415


Bibliography 429




Abbreviations








Abbreviations XIX




XX Abbreviations



Abbreviations XXI





XXII Abbreviations


Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects




I 331



I 338

II 340


342



C) Conclusion 354






III 373

IV 373


VI 375



1 3772 378




IX 389










C) Conclusion 415


Bibliography 429




Abbreviations








Abbreviations XIX




XX Abbreviations



Abbreviations XXI





XXII Abbreviations


Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects



1 3772 378




IX 389










C) Conclusion 415


Bibliography 429




Abbreviations








Abbreviations XIX




XX Abbreviations



Abbreviations XXI





XXII Abbreviations


Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

Abbreviations








Abbreviations XIX




XX Abbreviations



Abbreviations XXI





XXII Abbreviations


Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

Abbreviations XIX




XX Abbreviations



Abbreviations XXI





XXII Abbreviations


Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

XX Abbreviations



Abbreviations XXI





XXII Abbreviations


Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

Abbreviations XXI





XXII Abbreviations


Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

XXII Abbreviations


Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

Abbreviations XXIII




































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects
































D Presuppositions 7

























Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

















Index of References



426 874235 7843ndash45 784324 49 78 794331 48 494729ndash4933 15749 1594917 305



3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects


3028 3623031 83319 36233ndash40 1633826 3623827 49 3624012 494030ndash32 49 834031 494032 49


Numbers414 362522 3381118 49

1820 379 381 426197 49198 491917 3691919 48 49202ndash13 3692116 369


Joshua1513 379199 37922ndash24 1572313 305

Judges522 3051915 791921 79

Ruth214 32633 48 49 19334 8237 82

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

Old Testament 479




2 Kings311 362510 48512 48513 501019 306112 49118 49

1220 49 1931617 3621713 981723 304 981827 82


2 Chronicles43 36246 49 83 362414 3623617 292


Judith103 50127ndash9 491921 49

2 Maccabees25 407627ndash28 407628 14 406630 407631 14 406 407

Job16ndash12 21021ndash7 210517 3492023 49



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects



298 310 311 322327 424

4113 3064114 338485 305499 3085012 61556 3055513ndash15 3045710 495711 48 96 975811 48 965910 976010 48 97607 97729 987213 498953 338985 7510710 9710810 481091 7510919 360118 163

Proverbs63 3512611 603012 483117 360

Canticle18 30542 75415 36952ndash4 81

53 48 81512 48 4966 75




New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

New Testament 481




4428 379457 379471 369478 369479 369488 3794821 379

Daniel1212 349

Hosea219 32131 32141 321111 366

Joel219 365317ndash18 370418 369

Amos914 365

Micha717 98

Nahum36 406 408

Zechariah917 365101 2471210 370131 370137 192148 369

471 370



41 28545 28548 285410 285



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects



219 223 225 2261024 3 168 186 189

195 218ndash220 230231 421

1025 15 218 221 225231

1038 186 195 2281039 1951040ndash42 227

1040 3 180 184 186195 222 223 226ndash231 267 268 421


New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

New Testament 483


212 2872616 2092617 204 2812617ndash20 203 2042618 45 191 192 195


399

2623 183ndash186 189 193195


Mark113 285114 29226 194215 162 325313ndash19 222319 209 287323 285326 285329 378415 285512 184 209513 20963 286




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects




1043 1851044 214 2151045 14 161 162 185



174 183ndash 186 189191 192 195 196296 297 309ndash 311325 327

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

New Testament 485

1419 174 183 184 186189 193195 311

1420 183ndash186 189 193195 373

1421 193 196 297 309310


2921442 1911443ndash52 3041443 2871445 3961449 1931450 1921454 1931458 4101462 317151 2921515 2921529 4101533 2121542 2011546 3591547 359166 359

Luke119 317148 349155 37824 196

220 195253 196330 286333 28641ndash13 209413 195 209 210521 19458 399512 399517 399 399615 288616 208 209 286 287620 305620ndash49 349633 323640 183 186 195 218

219 223 231645 389646 399647 351671 2107 93 20376 399713 399719 399730 93734 93736ndash50 191736 93 162736-50 3 28 71 75 126

161 194 195 204215 217 231


171 185 193 194374 418

745 96 418746 193747 94 194 195 217749 194


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects


830ndash32 209830 18495 76916 32931 206948 184 186 195 226



214 216 360 3611241 341 399


186 188 189 193195 202 207ndash211231 286 287

224 193 194 212227ndash30 191 195227ndash13 204227 203 204 207 281228 192 195

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

New Testament 487

2211 191 192 1952213 192 1952214ndash38 157 1602214 191 192 195 202

204 205 3732215ndash20 8 2152215 185 2422219 32 184 216 3512220 184 191 193 1962221 32 184 189 212


215 216 4212224ndash28 1862325 2922227ndash30 2152227 3 28 174 183 185

187ndash191 193 195196 214ndash216 225231 361


196 210 212 2132270 3172343 183 3812344 2122353 359

2354 2012355 3592425 2852430 1622439 3172450 305

John11ndash211 14711ndash18 134 146 256 273

334 46611 254 261 273 345


323 423110 245 253 254 259

392111ndash12 17 316111 256 334 399 422112 7 23 151 228 256

258 267 268 289314 315 323



131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects


131 245 246 362 363132 334 364133 245 270 334 362

363135ndash51 134136ndash38 397138 240 396 397 401139 247140 397141 397145 289146 261148 245 246149 396 397150 313 314 340 365151 226 334 335 339


300 301 36526 32 60 194 203

36527 362 36429 245 362 364210 60 359211 149 169 173 248

314 365 366 393394


242 243215 264216 301217 366218 394 410219ndash22 369219 243 358 410221 376 380 410

222 131 132 140 269315 358 366 376415

223ndash25 62 366223ndash24 315223 21 314 315 364


393 396 39733ndash5 17133 339 366 37234 38435 339 362 366 372


261 263 266 292314 321 331ndash333335 337 346 354421 425

317 146 253 270 332318 264 313ndash315319 146 212 253 261


New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

New Testament 489


333 337 368336 314 33241ndash42 273 346 363 36541 61 245 368 399


400412 225 346413ndash14 372413ndash15 368413 285 362414 331 362 369 370

378415 331 362 381 399

400416ndash18 246417 402419ndash26 368419 399 400420 369421 149 247 248 315

381422 245423 149 247 248 383425 245 318 334426 317431 396 397431ndash38 32432 212434 259 260 270 333

393 394

434ndash38 393435 305436 212438 218 240 270 271

272439 314 316441 313442 246 253 258 313



399520 261 340 393 410

427521 358522 331523 270 344 346524 146 212 226 244

245 250 270 301315 332 335 339


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects


525 62 149 226 247339 383

526 18 331527 255 256 331 394528 149 247 358530 146 270 333 345

394 413 414531 301532 245 246533 270535 247536ndash37 346536 260 270 331 333



627 331629 270 312 314 315

334 339 345630 315 393631-58 302631 300 303632-34 346632 257 301633 244 245 253 331

334634 399635 244 308 314 315



302 322655 301656 32 34 299 301

322657 32 34 270 299

322 346 413 414658 34 62 299 300

322 334 413659ndash66 62659 322660 238

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

New Testament 491

661 238ndash240 245 246662 335663 61664 34 246 300 313

324665 315667ndash71 192667 342668 62 385 399669 245 316 375670ndash71 134 246 289 295

300 324670 34 62 209 211

284ndash286 290 295321 342 373 423

671 34 211 281 287310 342 422


334 345 399729 245 246 270 317

345730 149 160 247 248731 314 334 393732 270733ndash34 193733ndash35 386733 240 270 317 335734 317 335736 317 335

737 369737ndash39 22 177 364737ndash38 63738 194 314 362 369

372739 313 314 369 370

376741 334748 314 315749 245750ndash52 366751 245752 35883 25084 39786 325812 146 253 285 317

318 422814 245 246 301 334

335816 270 317 346818 270 317 318 346819 245 301820 149 160 247 248821ndash22 193 386823ndash24 253823 250 251 252 253

317824 316 317 319 321826 270 319827 245 246 255828ndash29 345828 245 249 316 317

319 320 321 376394 401 413



844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects


844 22 211 256 284285 290 395 422

845 315846 315847 334849 301850 301851 226 320 339 378852 301 378853 225 340 346 394854 257 301855 245 246858 226 317 319 320



103 256 257104 245 256 257105 245106 245 246107 226 257 317 318

339108 257109ndash10 334109 317 318 3341010 257 332 334 402

4281011ndash15 1961011ndash13 3391011 188 193 226 241

257 266 317 318359 386

1012 256 2571013 240 2571014 245 246 257 258

317 3181015ndash17 2581015 188 193 226 245

246 257 258 266301 359 413 414

1016 257 3011017 188 196 241 301

3991017ndash18 19 292 3331017 13 19 188 193

196 241 246 261274 301 333 359

1018 13 193 196 256266 285 301 359

1022ndash39 2421022ndash24 1341022 2401025 313 375 301 3931026 257 3131027 245 246 257 258

3011028 301 331 3781029 257 301 331 3401030ndash33 1601030 257 316 335 345

3461032 393 410 4271033 3941036 63 253 270 317

346

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

New Testament 493

1037 301 315 3931038 245 257 312 315


374 399 401113 13 150 261 265


3991128ndash37 281128 132 373 3971129 3581131 2541132 301 3991134 13 3991136 2611139 302 3991140 313 3141142 245 246 270 3161143 1321144 3341145 314 316


148 203 204 240242ndash244 259

1156 148 2041157 24512 95121ndash8 3 22 28 75 95 96

126 134 151 193194 204 217 281291

121ndash7 373121 21 125 133 148

149 193 195 204259 358

122 195 279 281123 76 95 193 194


301 372128 148129 245 3581211 3141212ndash17 1481212 148 149 204 2591213 399 4001215 171 3031216 13 148 245 269

376 392 4151217 3581218 3931219 2531220ndash36 2441220ndash22 151


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects


1220 125 134 148 204240

1221 196 3991223ndash36 2491223 22 149 160 196

247ndash249 3761224ndash32 2481224 226 246 248 249

3391225 146 195 259 262




2641244ndash50 129 131 146 147

181 2731244ndash45 229 2681244 146 147 195 226

270 314 3441245 63 344 270

1246 146 290 314 334422

1247 183 189 195 253334

1248 3011249ndash50 4011249 146 270 319 331


129 130 133 134ndash141 151 154ndash156164 165 201 281282 296 323 326419 422 423


141 153 154 159188 192 368 419


131ndash17 14 18 25 31 3239 136 142 154



137 139 141 157174 179 197 230236 278 334 362402 415


25 27 31 32 36

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

New Testament 495






134ndash11 2 6 130 141 143144 198 357 415425 427

134ndash5 12 17 19 63 134135 151 170 171173 174 178 183186 195 214 215337 361

134 143 175 177 188190 191 193 214228 238 243 257279 280 358 359360ndash362 392

135ndash15 76135ndash10 177135 62 70 132 143

172 175 193 194214ndash216 324 360361 372 374 383404 408

136ndash11 3 13 14 126 135137 138 143 464


193 195 301 303373ndash375 398 399401 404

137 19 22 25 26 2766 95 140 143156 245 332 351354 376 384 392408 411

138 1 4 20 22 25 2636 38 46 47 5862 63ndash66 145 183188 189 193 257195 301 303 357372 379 383 387389 396 402 404411 415 417 422423 425 426

139ndash10 68 174 183139 56 57 64 66 175

193ndash195 301 303383 384 399 404

1310ndash11 3 293 324



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects



1311ndash17 1801311ndash12 1341311 60 61 67 133 138

144 156 177 246256 282 285 294

1312ndash27 161312ndash17 14 24 26 27 135

136 137 138 143145 148 170ndash172176 177 179 181183 203 216


143ndash145 183 339351 354 355 357391 415 426 427

1312 25 58 62 125 131132 140 143 145170 172 191 193195 215 228 245256 257 280 391392 395 404 408409

1313ndash20 1321313ndash15 144 171 195 228

3411313 19 143 192 194

195 225 317 395397 399 401 402

1314ndash17 35 36 371314ndash15 4 15 144 195 326

332 337 383 386388

1314 58 62 48 143 156189 193 387 395397 399 401 404405 411 412

1315 1 3 14 33 38 140144 156 178 180

195 216 225 274326 331 397 402406 409 412ndash414417 427

1316ndash20 130 137 1411316ndash17 51316 3 6 144 145 156


1317ndash19 1711317 6 183 186 189

195 246 326 348350 353 383 415416


181 184ndash186 192228 229 246 260282 293ndash296 300303 305 310 311321 325 327 373390 424

1319 5 156 267 311312 316 317 319320 328 376 424

1320ndash30 341320 3 4 5 15 82 136


New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

New Testament 497

342 344 381 410413 416 422


156 168 174 184185 189 192 195226 282 297 309325 339 340 390410

1322 183 184 186 189192


184 185 189 207280ndash282 293 303319 327 331 390424

1327ndash30 282 3851327 29 134 149 151

157 174 184 185188 189 193 194207ndash211 231 247277 282 284 285289 290 291 308325 411

1328ndash32 1361328 136 191 309 319

326 392 4111329 133 136 148 193

244 281 282 2871330ndash31 140 179 282 2891330 14 133 151 156

184ndash186 189 192193 211 213 240277 279 282 290

1331ndash1633 9 153 159 2521331ndash1726 141 157

1331ndash1431 2 152 153 156157 172

1331ndash38 5 130 133 136ndash140 154 156 186189 192 419 420

1331ndash35 130 134 135 137139 142 196 219


163 186 2471332 154 1561333 156 317 386 4141334ndash35 140 274 3861334 15 372 4141333ndash35 1841333 156 158 193 240

335 3861334ndash35 29 172 189 193

241 387 4111334 15 140 154 156

158 193 261 262274 331 354 413414 416 422 425426

1335 154 216 261 340414

1336ndash38 13 130 135 140184 186 189 195374 386

1336 140 252 3991337 140 226 252 266

301 359 3991338 133 136 137 140

141 156 183 186226 246 266 339340 359 386 411


335143 156 193 317 334

335144 245 246145ndash9 156145 245 246 399 404146 255 290 317 318


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects


147 156 245 301148ndash11 346148 399 404ndash411149 245 317 344 392

4101410 158 316 345 3931411 156 257 313 315

316 3931412 136 156 193 226

254 255 314 316335 339 340 375393 394

1413 159 301 3491414 159 301 3991415ndash24 1631415 261 2621416 3321417 245 253 2541418 3341419 23 1561420 156 245 301 3391421ndash23 231421 23 130 261 262

3011422 208 209 254 281

286 288 289 327399 404 423

1422ndash23 1561423 156 158 257 261

301 3391425ndash26 3761424 261 301 318 3461426 301 3321427 158 254 2851428 193 225 254 255

257 261 262 320334 335 336 340346

1429 156 160 246 312313 320 376 426

1430 172 254 285 3291430ndash31 2441431 9 152 191 245

257 261 358 394413

1441 1521445 39615 191151ndash17 20 347


68 158 194154 156155 156 317 318157 301158 156 257 301 411159ndash11 156159ndash10 413159 156 257 260 261

333 413 4141510 156 194 195 260

261 301 326 4131511 158 260 2911512ndash17 155 2411512ndash13 1951512 156 158 183 194

195 196 261 262413

1513ndash15 1271513 25 158 195 196

226 261 266 267333 340 359 361372 424 425

1514 156 196 301 347354

1515 127 245 246 267301 347 354 404

1516 153 156 159 180295 301 321 359

1517 155 156 183 196261 262


2541519 153 252 253 255

262 295 3211520ndash25 160

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

New Testament 499

1520 15 156 158 180186 218 219 220221 223ndash225 301338 340 344 347404


253 3991621 247 2481622 158 249 2851623 136 156 226 285

301 3391624 159 2601625 247 3761626 159 3011627ndash28 156 3341627 156 261 316 334

1628 172 193 246 254255 258 334 335

1629ndash33 1561630 245 246 316 334

3351631 3131632 183 192 247 248

249 256 257 317381

1633 24 59 154 158254 259

171ndash26 142 154 156171ndash5 156171 154 156 160 172

247ndash249 305172 154 172 256 295

304 331 344 413173 245 260 270174ndash8 158174 154 172 260 314

331 393175 154 172 156 237

346176 153 159 254 269

295 331 368177 245 331178 245 270 316 331

334179 153 254 295 3311710 154 156 2581711ndash12 1591711 153 154 156 259

317 335 4131712 150 260 3311713 154 259 260 3351714 61 253 254 317

326 4131715 285 3991716 61 253 317 326

4131718 156 263 270 271

272 413 4141719 172 2261720 269 314 3161721ndash23 1581721 154 156 312 316

345 413 4141722 331 413


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects


1723 154 245 260 261270 333 413

1724ndash25 1541724 23 154 156 261


274185ndash6 318185 287 289 317 318186 317 318187 318188 317 318189 150 193 196 260


202 240 2441830 1721832 150 2601833 2511833ndash38 2511836 250 251 253 254

3231837 301 317 3341839 21 148 244194 245

196 131 132 140198 131 132 1401910 2451910ndash11 2561911 185 292 3401914 8 21 148 203 244

2471919 212 3591921 3171923 3791924 150 260 3011925 2891926 261 2651927 247 248 256 266

3721928ndash30 240 2411928 150 238 239 245

246 260 330 331337

1930 29 132 140 246260 292 337

1931 148 201 240 2441934 30 371 363 3691935 245 312 3131936 150 244 260 3721937 30 1501938ndash42 3661939 195 2901941 3591942 244 359 399201 149 289202 245 265 359 399

401 404208 212 313209 245 314 376 4152013 245 301 359 399

4042014 2452015 132 359 395 399

4042016 373 397 400 401


New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

New Testament 501

2021 218 253 257 263268 271 272 346413

2022 3702023 362024ndash29 3762024 3422025ndash29 3142025 313 399 301 377

4042026 1492027 3012028 273 301 316 399

4042029 30 313 3502030 173 3932030ndash31 147 312 3932031 7 8 147 274 312

316 394211ndash25 2 146211 376213 399214 245217 75 261 265 360

361 399 404219 132219ndash14 365219 1322111 2782112 245 399 4042113 3312114 3582115ndash17 1552115 131 140 245 261

262 301 399 4042116 245 261 262 301

399 4042117ndash19 192117 245 262 301 399

4042118ndash19 2462118 339 3612119 361 376 3882120ndash24 2652120 191 195 261 279

399 4042121 399 4042123 3762124 245

2125 394


Romans46 34947 34948 34949 349647 351831 292832 2921212 35138 4051420 611422 349151ndash3 4051527 405

1 Corinthians123 191120 202 203 2811121 2031123 32 203 213 279

292


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects


1124ndash25 351 1129 209 1213 341 1227 380 1553ndash54 214


Ephesians 214 153 416 380 52 292 525ndash28 405 525 292 526 75 68 341






New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

New Testament 503


2 John27 19346 413

Jude11 286

Revelation13 34915 5934 381320 381321 381615 3411413 3491316 3411615 352199 3491918 341206 14 349 380218 14 349 3802219 14 349 380


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects


Abbott E A 240 245 259 260 262278 279 313 314 412



187ndash190 196 208 215 245 250254 256 260 264 272 284 287294 296 316 329 330 332 333345 365 366 367 371ndash373 375

382 383 387 389 390 404 405410 411



284 285 338 360 374 376 383410











178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects








178 179 190 219 228 237 243245 251 256 268 271 272 274

283 284 294 296 300 314 317329 331 337 339 343 358 360367 376 378 392 402 413 414




88 92 210 358 365Chennattu R 13 163 299 350 379





34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects



34 63 138 139 212 230 236 242247 251 255 308 318 339 360363 369 376 390 392 407 408



167 169 190 203 216 223ndash225227ndash229 243 261 309 313 314316 318 343 348 365 371 394402













Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects






Haenchen E 207 208 223 268 311376







242 286 310 338 373 377Jerome M-O C 364Jipp J 94




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects




377 394 407Judith L 244 361





296 300 304 334 336 345 385394 397











310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects






310 319 362 368 413Metzner R 244Meyer R 61 255

Michaels R J 37 59 62 214 240 242260 263 273 274 280 284 302311 326 329 352 367 383 384389


148 150 151 154 155 156 292364


136 137 138 139 149 150 246248 260 296 299 322 325 326348 350 371 376



Neirynck F 75 171 197 199 200 210224 227 265 266 312 374 390





284 389




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects




Quast K 385



296 314 353 390 409


181 262 268 294 300 302 371376

Ridderbos H N 19 22 59 154 190216 235 333 376


294 351 358 378 382 402Robinson J A 2 46 47 190 258 376


Sabbe M 95 171 173 180 187 190191 192 193 194 195 196 197199 203 204 205 208 215 217225 228 281 298 299 308 311374

Sand A 285Sanders J N 55 59 214 215 217 299



153 168 182 184ndash187 190 196207 216 219 227 248 252 258260 312ndash316 329 337 345 364373 375 386 392 393 403 413


361 370 378Schnelle U 141 211 242 260 353

370 393 406Schramm T 207 208




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects




152 153 156 157 159 160 262382






43 45 57 69 71 72 149 150 217281 284 373 375ndash377 384 385389 391




Unnik W C 2 132

Van Belle G 15 31 58 62 134 155156 177 197 200 206 224 225227 243 245 246 250 263 283303 308 318 321 365 383 390393 399 400 401 409



Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects


Vargas N M 133 134 140 141 154219 230 243 386 413 414









Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

Index of Subjects

agency 193 267 272 273 333 343344 345 346 422

amplification 277 327 409 423 424427


107 109 119 149 162 191 193194 196 204 217 291 372 373420

atonement 12 13 21 23 24 27 37 243244

authority 1 5 22 75 94 97 141 143146 243 270 271 273 293 311321 323 329 333 336 337 339341 344 353 354 357 362 369380 398 399 402 404 410 411415 416 422 425 426


53 58 59 60 61 62 63 180 194363 364 366 367 368 371 383389





196 210 250 252 262 265 266272 293 298 303 311 320 330336 345 359 370 371 382 383392 393 395 397 399 400 402404 428

commandment 15 26 29 60 85 141142 151 183 184 189 196 215246 323 352 386


darkness 14 146 151 185 186 189193 212 213 231 262 264 274282 290 295 320 422


135 136 138 140ndash143 150 153154 157 159 160 164 165 168177 184 193 195 196 203 211231 249 250 254 267 273 281290 293 309 320 324 330 335ndash337 343 347 354 360 386 387417

discipleship 4 6 59 96 144 145 150155 164 206 233 265 268 347354 357 365 370 371 383 384392 404 414 416 420 422


election 136 291 294 295 309 320321 423


326 349 353 394 404 406 408420 424 428



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects



faith 7 12 16 23 90 95 187 213 245264 285 312ndash315 320 350 352369 377 407


foreknowledge 177 235 238 294 304308 330 423


from above 143 246 252 254 293 336366 367 368 395 401


genre 52 130 152 156 157 160ndash163165

genre bending 163 165 142 151 154177 186 193 248 249 269 360370 376


hapax legomenon 14 58 178 206 362409


79 82 86ndash96 101 105ndash107 109112 114 122 125 322 326 392418

hour 13 17 18 22 25 126 130 133ndash137 141 142 147 149 152 154164 177 180 185 192 193 202204 206 210 212 213 230 234236 237 239 240 241 246 247ndash250 255 260 269 274 279 289295 300 312 320 330 353 365376 392 400 419 420

humility 1 11 15 37ndash39 70 171 180183 217 220 223 329 360 417


ignorance 12 16 20 138 190 194 213320

imagery 7 60 97 98 99 111 144 191225 318 370 372



Johannine style 62 151 155 175 178182 192 197 198 199 204 206207 226 228 299 298 310


knowing 13 19 31 144 160 202 240241 245 283 294 322 324 347351 352 353 354 382 386 401424 425

knowledge 7 12 13 16 18 19 20 2335 62 69 84 94 124 135 138 145147 150 163 167 169 187 188192 194 202 206 220 235 238245 246 258 274 279 294 300302 310 311 314 319 327 330331 334 335 340 348 351 353354 357 362 377 385 390 400401 402 411






light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects



light 21 64 162 210 243 265 268282 288 320 370




macarism 293 348ndash350 425 444 455471



335 405mission 1 3ndash5 14 17 34 36 118 136

140ndash144 157 160 206 211 219222 224 225 227 228 230 231233 243ndash246 249 255 258 259260 266 267 271 273 274 306315 316 331 333 334 336 337342 343 344 346 347 353 354362 368 370 375 377 382 383

384 386 388 392 395 400 401415 421 422 425 426


new commandment 137 140 160 193386 387

oneness 93 319 333 335 337 345 346382


173 177 182 208 210 213 231236 251 327 417 420 427


power 18 22 23 61 62 63 99 106110 126 154 185 193 210ndash214231 245 252 256 258 285 286293 306 311 321 323 329 332333 337 339 353 369 398 402406 410 411 416 423 424 425427


purity 23 24 32 36 53 54 55 60 6162 75 76 80 83 84 85 100ndash104116 117 175 285 365 369 375389 390 418 426







37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects





37 83 85 86 93 95 103 114 119138 172 174 178 185ndash187 214ndash218 299 329 352 360 361 421

Signs Source 58 62 169 173 176 177190 197 365 393

slavery 17 24 28 98 99 110 111 114127 163 215 341 421

soteriology 4 6 11 16 17 21 24 2539 171 172 174 179 382 420 428

symbol 11 33 72 97 104 162 180307 308 319 322 326 328 350363 372 419 428

Symposium 112 113 120 160ndash162251 279 320 358


274 291 300 312 313 316 376402 410 412

Triclinum 121 324

unity 2 8 9 14 15 20 24 33 39 58130 137 141 142 152ndash154 156158 164 173 236 252 255 257336 344 346 380 390 394 402410 417

virtue 67 76 85 88 143 160 161 285353 404 415


Cover13

Titel13

Acknowledgements

Table of Contents13

Abbreviations


Index of References


Index of Subjects

The Johannine Footwashing as the Sign of Perfect Love · Christos Karakolis; and Prof. Dr. Gilbert...

Documents

Transcript of The Johannine Footwashing as the Sign of Perfect Love · Christos Karakolis; and Prof. Dr. Gilbert...