01 SMCSboekAmberDEF.indd 1 10-09-2008 20:42:42...Petra Mrzyk, Sarah Morris, Begoña Muñoz, Roman...

01_SMCSboekAmberDEF.indd 1 10-09-2008 20:42:42

2 Prospect/retrospect Stedelijk Museum CS

16.05.04 – 31.12.04

Tussenstand: een keuze uit de collectie / Intermission: a Choice from the Collection

curator: Jan Hein Sassen

16.05.04 – 29.08.04

Kramer vs. Rietveld: Contrasten in de meubelcollectie / Contrasts in the Furniture Collection

curatoren / curators: Luca Dosi Delfini, Ingeborg de Roode

Kramer vs. Rietveld

16.05.04 – 29.08.04


Stedelijk Museum CS 3

16.05.04 – 29.08.04

Kramer vs. Rietveld: Contrasten in de meubelcollectie / Contrasts in the Furniture Collection

curatoren / curators: Luca Dosi Delfini, Ingeborg de Roode

16.05.04 – 03.10.04

20-20 VisionYesim Akdeniz Graf, Francis Alÿs, Marc Bijl, Germaine Kruip, Steve McQueen, Mathias

Poledna, Torbjørn Rødland, De Rijke/ De Rooij curator: Leontine Coelewij

20-20 Vision

16.05.04 – 03.10.04



curator: Jurrie Poot03.06.04 – 15.08.04

De best verzorgde boeken 2003 / The Best Designed Books 2003curator: Carolien Glazenburg

18.06.04 – 15.08.04

Prix de Rome 2004Anant Joshi, Derk Thijs, Marijn van Kreij, Mariana Castillo Deball



curator: Jurrie Poot 03.09.04 - 07.11.04

Mark – Voorstel tot Gemeentelijke Kunstaankopen Grafische vormgeving / Proposal for Municipal Art

Acquisi tions in Graphic Design, 2003-2004Stuart Bailey, Ben Laloua/Didier Pascal, Jop van Bennekom, Julia Born, Persijn Broersen, Thomas Buxó,

18.06.04 – 15.08.04

Prix de Rome 2004Anant Joshi, Derk Thijs, Marijn van Kreij, Mariana Castillo Deball



17.09.04 – 02.01.05

Sandberg Nu – Ode aan een museumdirecteur / Sandberg Now – Ode to a Museum Director

Hansje van Halem, Will Holder, Joes Koppers, Alon Levin, Harmen J. Liemburg, Lost & Found (Julia van Mourik, Nathalie Bruys, Falke Pisano),

Machine (Paul du Bois-Reymond & Mark Klaverstijn), Mevis & Van Deursen, Maureen Mooren & Daniël van der Velden, Leonard van Munster, Richard

Niessen, Esther Noyons, Esther de Vries, Roel Wouterscurator: Marten Jongema

Mark

03.09.04 – 07.11.04



17.09.04 – 02.01.05

Sandberg Nu – Ode aan een museumdirecteur / Sandberg Now – Ode to a Museum Director

curatoren / curators: Dorine Mignot, Jan Hein Sassen

23.10.04 – 30.01.05

Who if not we…? Episode 2: Time and againLittle Warsaw (Balint Havas, Andras Gálik),



Besems, Hilde de Decker, Gésine Hackenberg, Karl Fritsch, Otto Künzli, Miriam van der Lubbe, Felieke van der Leest, Suska Mackert,

Ján Mancuška, Deimantas Narkevicius, Paulina Olowska, Roman Ondák, Tadej Pogacar, Wilhelm Sasnalcurator: Leontine Coelewij, m.m.v. /

with Geurt Imanse, Dorine Mignot, Martijn van Nieuwenhuyzen

05.11.04 – 30.01.05

Geel metalliek Goud voor Robert Smit / Yellow Metallic Gold for Robert SmitRobert Smit, Dinie



Besems, Hilde de Decker, Gésine Hackenberg, Karl Fritsch, Otto Künzli, Miriam van der Lubbe, Felieke van der Leest, Suska Mackert,

Wiebke Meurer, Vika Mitrichenka, Manfred Nisslmüller, Ted Noten, Ruudt Peters, Susan Pietzsch, André Schweiger / Raoul Schweizer, Studio Tord

Boontje, Studio Job, Frank Tjepkema, Yoko Ueda, Truike Verdegaal, Vroegop / Schoonveld en / and Marcel Wanders curator: Marjan Boot

05.11.04 – 30.01.05

Geel metalliek Goud voor Robert Smit / Yellow Metallic Gold for Robert SmitRobert Smit, Dinie

Who if not we…? Episode 2: Time and again

23.10.04 – 30.01.05



11.02.05 – 29.03.05

Recent Grafisch Ontwerp / Recent Graphic DesignM/M (Paris), James Victore, Luna Maurer,

18.11.04 – 30.01.05

IDFA – ParaDocsJeremy Deller, Johan Grimonprez, Meredith Monk, Marina Abramovic, Bruce Nauman, Daniel

Reeves, Klaus vom Bruch, Gunter Förg, Koen Wessing, Boris Mikhailov, Kadir van Lohuizen, Ad van Denderen

curatoren / curators: Hripsimé Visser, Dorine Mignot

Geel metalliekYellow Metallic

05.11.04



11.02.05 – 29.03.05

Recent Grafisch Ontwerp / Recent Graphic DesignM/M (Paris), James Victore, Luna Maurer,

Rogier Klomp, Blammo TVcurator: Marten Jongema

18.02.05 – 15.05.05

Nest – Ontwerpen voor het interieur. Voorstel tot Gemeentelijke Kunstaankopen /

Geel metalliek /Yellow Metallic

05.11.04 – 30.01.05



Heijdens, Richard Hutten, Peter van der Jagt en / and Frank Tjepkema, Peter van der Jagt, Erik-Jan Kwakkel en / and Arnout Visser, Hella Jongerius/

Nest – Design for the Interior. Proposal for Municipal Art AcquisitionsEd Annink, Maxime Ansiau, Jacob de Baan en / and Frank de Ruwe,

Margit Seland en / and Marjet Wessels Boer, Maarten Baas, Jurgen Bey, Maria Blaisse, Petra Blaisse, Krijn Christiaansen en / and Cathelijne Montens,

Concrete Architectural Associates, Hélène Dashorst en / and Eugène van Veldhoven, Hil Driessen, Dumoffice (Wiebe Boonstra, Martijn Hoogendijk,

Marc van Nederpelt), Piet Hein Eek, Studio Niels van Eijk & Miriam van der Lubbe, Khodi Feiz, Alex Gabriel & Willeke Evenhuis, Ineke Hans, Simon

Nest

18.02.05 – 15.05.05



Heijdens, Richard Hutten, Peter van der Jagt en / and Frank Tjepkema, Peter van der Jagt, Erik-Jan Kwakkel en / and Arnout Visser, Hella Jongerius/

JongeriusLab, Claudy Jongstra, Chris Kabel, Anne Mieke Kooper, Felieke van der Leest en / and Martin Niemeyer, Joep van Lieshout, Miriam van

der Lubbe, Sander Luske, MNO, MVRDV, Philips Design, Wouter Nieuwendijk (e.a. / a.o.) curator: Ingeborg de Roode

Marc van Nederpelt), Piet Hein Eek, Studio Niels van Eijk & Miriam van der Lubbe, Khodi Feiz, Alex Gabriel & Willeke Evenhuis, Ineke Hans, Simon



Bijl, Jakob Boeskov, Martin Le Chevallier, Phil Collins, Minerva Cuevas, Jeremy Deller, Dias & Riedweg, Gardar Eine Einarsson & Matias Faldbakken,

11.03.05 – 12.06.05

Leporello – een reis door de collectie / Leporello – a Trip through the Collection, 1874-2004

gastcurator / guest curator: Carel Blotkamp

30.04.05 – 21.08.05

Populism Juan Pérez Agirre-goikoa, Fatma Akinci, Petra Bauer, Bernadette Corporation, Marc

Populism

30.04.05 – 21.08.05



Bijl, Jakob Boeskov, Martin Le Chevallier, Phil Collins, Minerva Cuevas, Jeremy Deller, Dias & Riedweg, Gardar Eine Einarsson & Matias Faldbakken,

Esto TV, Anita Fricek, Jens Haaning & Superflex, Russell Haswell, Henry VIII’s Wives, Henrik Plenge Jakobsen, Susanne Jirkuff, Amar Kanwar,

Matthieu Laurette, Jani Leinonen, Erik van Lieshout, Mindaugas Lukosaitis, Annika Lundgren, Cildo Meireles, Jean-François Moriceau &

Petra Mrzyk, Sarah Morris, Begoña Muñoz, Roman Ondak, Kirstine Roepstorff, Willem de Rooij, Julika Rudelius, Otto Snoek, Sean Snyder, Temporary

30.04.05 – 21.08.05

Populism Juan Pérez Agirre-goikoa, Fatma Akinci, Petra Bauer, Bernadette Corporation, Marc

Michel MajerusWhat looks good today may not look good tomorrow

24.06.05 – 16.10.05



16.07.05 – 06.11.05

‘Bock mit Inhalt’ Zomeropstelling / Summer Presentationcurator: Gijs van Tuyl, Maarten Bertheux

Services, Milicia Tomic, Wang Du, Tobias Zielonycuratoren / curators: Lars Bang Larsen, Cristina Ricupero, Nicolaus Schafhausen

24.06.05 – 16.10.05

Michel Majerus – What looks good today may not look good tomorrowcurator: Leontine Coelewij



16.07.05 – 06.11.05

‘Bock mit Inhalt’ Zomeropstelling / Summer Presentationcurator: Gijs van Tuyl, Maarten Bertheux

01.10.05 – 08.01.06

Vito Hannibal Acconci Studio – Word / Action / Architecture

curatoren / curators: Corinne Diserens, Dorine Mignot



01.10.05 – 15.01.06

Yang Fudong – Recente films en video’s / Recent Films and Videoscurator: Maarten Bertheux

15.10.05 – 06.11.05

Stedelijklab: Face your WorldJeanne van Heeswijk, Dennis Kasporicurator: Jelle Bouwhuis

Vito Hannibal Acconci Studio – Word /Action / Architecture

01.10.05 – 08.01.06



21.10.05 – 04.12.05

De best verzorgde boeken 2004 / The Best Designed Books 2004curator: Marten Jongema

21.10.05 – 04.12.05

Philip Mechanicuscurator: Hripsimé Visser

15.10.05 – 06.11.05

Stedelijklab: Face your WorldJeanne van Heeswijk, Dennis Kasporicurator: Jelle Bouwhuis

Yang Fudong – Recente films en video’s /Recent Films and Videos

01.10.05 – 15.01.06



curatoren / curators: Marten Jongema, Hripsimé Visser

04.11.05 – 26.02.06

Rineke Dijkstra Portretten / Portraitscurator: Hripsimé Visser

19.11.05 – 29.01.06

Paradocs 2: IDFA, de werkelijkheid in scènes / Reality in Scenes

Rineke DijkstraPortretten

04.11.05



curatoren / curators: Marten Jongema, Hripsimé Visser

16.12.05 – 12.02.06

Jeroen de Rijke / Willem de Rooij Mandarin Duckscurator: Martijn van Nieuwenhuyzen

19.11.05 – 29.01.06

Paradocs 2: IDFA, de werkelijkheid in scènes / Reality in Scenes

Rineke DijkstraPortretten /Portraits

04.11.05 – 26.02.06



Mitrichenka, Ted Noten, Studio Job, Frank Tjepkemacuratoren / curators: Marjan Boot, Marten Jongema, Ingeborg de Roode

03.02.06 – 17.04.06

Shirin Neshatcurator: Hripsimé Visser

17.02.06 – 21.5.06

Gespot, Aanwinsten vormgeving / Spotting, Recent Acquisitions of DesignTord Boontje, Karl

Fritsch, Andi Gut, Bernard Heesen, Hella Jongerius, Claudy Jongstra, René Knip, Manon van Kouswijk, Xavier Lust, Wiebke Meurer, Vika

Shirin Neshat

03.02.06 – 17.04.06



Mitrichenka, Ted Noten, Studio Job, Frank Tjepkemacuratoren / curators: Marjan Boot, Marten Jongema, Ingeborg de Roode

18.02.06 – 18.06.06

Michel Quarezcurator: Carolien Glazenburg

Fritsch, Andi Gut, Bernard Heesen, Hella Jongerius, Claudy Jongstra, René Knip, Manon van Kouswijk, Xavier Lust, Wiebke Meurer, Vika

Michel Quarez

18.02.06 – 18.06.06



10.03.06 – 28.5.06

Eberhard HavekostHarmony. Schilderijen / Paintings 1997-2005curator: Maarten Bertheux

10.03.06 – 18.06.06

Next Level. Art, Games & RealityPersijn Broersen/Margit Lukacs, Brody Condon, The GameKings,

Joes Koppers, Geert Jan Mulder, Jan van Nuenencurator: Marten Jongema



12.05.06 – 20.08.06

Mapping the StudioAtelier Van Lieshout, John Bock, Daniel Buren, Tacita Dean, Jan Dibbets, Mierle

Laderman Ukeles, Gordon Matta-Clark, Bruce Nauman, Martha Rosler, Gregor Schneider, Gerry Schum, Richard Serra, Robert Smithson, Rirkrit Tiravanija &

The Land Foundation, Andy Warholcurator: Leontine Coelewij, Suzanna Héman

Joes Koppers, Geert Jan Mulder, Jan van Nuenencurator: Marten Jongema

Next Level. Art, Games & Reality

10.03.06 – 18.06.06



curatoren / curators: Gijs van Tuyl, Maarten Bertheux

19.05.06 –18.06.06

De best verzorgde boeken 2005 / The Best Designed Books 2005curator: Carolien Glazenburg

16.06.06 – 22.10.06

Breaking the Rules Zomeropstelling / Summer Presentation

Mapping the Studio

12.05.06 – 20.08.06



curatoren / curators: Gijs van Tuyl, Maarten Bertheux

23.06.06 – 23.09.06

Saskia Olde Wolbers The Falling Eyecurator: Martijn van Nieuwenhuyzen

16.06.06 – 22.10.06

Breaking the Rules Zomeropstelling / Summer Presentation

Mapping the Studio



Sasnal, Cerith Wyn Evanscuratoren / curators: Maarten Bertheux, Roos Gortzak

21.07.06 – 05.11.06

Airworld – Design en Architectuur voor de Luchtvaart / Design and Architecture for Air Travel

curatoren / curators: Jochen Eisenbrand, Ingeborg de Roode

15.09.06 – 07.01.07

The Vincent Award 2006Urs Fischer, Andrei Monastyrski, Dan Perjovschi, Wilhelm



Sasnal, Cerith Wyn Evanscuratoren / curators: Maarten Bertheux, Roos Gortzak

20.10.06 – 10.12.06

Een keuze uit de collectie door Tino Sehgal / A Choice from the Collection by Tino Sehgal

curator: Martijn van Nieuwenhuyzen

15.09.06 – 07.01.07

The Vincent Award 2006Urs Fischer, Andrei Monastyrski, Dan Perjovschi, Wilhelm



curator: Hripsimé Visser

20.10.06 – 26.11.06

Docking Station: Daria Martin – In the Palace & Wintergardencurator: Martijn van Nieuwenhuyzen

10.11.06 – 25.02.07

Facts, Fictions and Stories – Two projects by Adam Broomberg and Oliver Chanarin

Airworld

21.07.06 – 05.11.06



curator: Hripsimé Visser

24.11.06 – 07.01.07

Pierre Bernard Erasmusprijs 2006 / Erasmus Prize 2006curator: Carolien Glazenburg

10.11.06 – 25.02.07

Facts, Fictions and Stories – Two projects by Adam Broomberg and Oliver Chanarin



01.12.06 – 01.03.07

Just in Time – Voorstel tot Gemeen telijke Kunstaankopen / Proposal for Municipal Art Acquisitions

LAT (Kasper Andreasen, Kees Maas, Tine Melzer), Adam Avikainen, Maria Barnas, Lonnie van Brummelen/Siebren de Haan, Mariana Castillo

Deball, Cevdet Erek, Mark Manders, Sebastian Diaz Morales, Arnoud Holleman, Germaine Kruip, Falke Pisano, Maaike Schoorel, Lucy Stein, Jimmy Robert,

Radio Rietveld, If I Can’t Dance I Don’t Want To Be Part of Your Revolution gastcurator / guest curator: Maxine Kopsa

Mapping the City

06.02.07 – 20.05.07



09.12.06 – 01.01.07

Docking Station: Jesper Just Something to lovecurator: Martijn van Nieuwenhuyzen

22.12.06 – 08.02.07

Onder de oppervlakte Aanwinsten 2005-2006 / Below the Surface Acquisitions 2005-2006

Radio Rietveld, If I Can’t Dance I Don’t Want To Be Part of Your Revolution gastcurator / guest curator: Maxine Kopsa



06.02.07 – 20.05.07

Mapping the CityDoug Aitken, Francis Alÿs, Stanley Brouwn, Matthew Buckingham, Philip Lorca diCorcia,

curatoren / curators: Gijs van Tuyl, Marten Jongema

26.01.07 – 04.03.07

Docking Station: T.J. Wilcox – A Fair Tale & Garland One curator: Martijn van Nieuwenhuyzen



06.02.07 – 20.05.07

Mapping the CityDoug Aitken, Francis Alÿs, Stanley Brouwn, Matthew Buckingham, Philip Lorca diCorcia,

Guy Debord/Asger Jorn, Ed van der Elsken, Valie Export, Lee Friedlander, Dan Graham, Frank Hesse, Douglas Huebler, William Klein, Saul

Leiter, Sol LeWitt, Sarah Morris, Bill Owens, Martha Rosler, Ed Ruscha, Willem de Ridder, Wim T. Schippers, Beat Streuli, Jeff Wall

curatoren / curators: Leontine Coelewij, Hripsimé Visser, Marten Jongema

Paul ChanLightsLights & Drawings

09.03.07 – 10.06.07



09.03.07 – 10.06.07

Paul Chan Lights & Drawingscurator: Martijn van Nieuwenhuyzen

16.03.07 – 22.04.07

Docking Station: Ryan Gander The Last Work curator: Martijn van Nieuwenhuyzen



30.03.07 – 01.05.07

Kunstenaars doneren grafiek portfolio voor Stedelijk Museum Amsterdam / Artists donate Portfolio to

the Stedelijk Museum AmsterdamEberhard Havekost, Sarah Morris, Dirk Skreber, Jonathan Meese, Daniel Richter, Gert en / and

Uwe Tobias, Angus Fairhurst, Luc Tuymans, Wilhelm Sasnal, Michael Raedeckercurator: Suzanna Héman

16.03.07 – 22.04.07

Docking Station: Ryan Gander The Last Work curator: Martijn van Nieuwenhuyzen

The Present The Monique Zajfen Collection

02.06.07 – 16.09.07


Stedelijk Museum CS38 Prospect/retrospect

07.04.07 – 12.08.07 / 25.11.07

Scènes en Sporen Vormgeving, video, fotografie en installa-ties uit de collectie /

Design, Video, Photography and Installations from the Collectioncuratoren / curators: Ingeborg de Roode, Marjan Boot, Marten

Jongema, Hripsimé Visser, Maarten Bertheux

Docking Station: Mario Garcia TorresA Brief History of Jimmie Johnson’s Legacy

22.06.07 – 29.07.07



04.05.07 – 10.06.07

Docking Station: Enrico David Chicken Man Gongcurator: Leontine Coelewij

02.06.07 – 16.09.07

The Present – The Monique Zajfen CollectionMarlene Dumas, Thomas Schütte, Neo Rauch,

Jongema, Hripsimé Visser, Maarten Bertheux



curator: Martijn van Nieuwenhuyzen, m.m.v. / with Saskia van Kampen

Wilhelm Sasnal, Mike Kelley, Pawel Althamer, Paul Graham, Eija-Liisa Ahtila, Lisa Yuskavage, George Condo


22.06.07 – 29.07.07

Docking Station: Mario Garcia Torres A Brief History of Jimmie Johnson’s Legacy

HeringaCruel Bonsai



curator: Martijn van Nieuwenhuyzen, m.m.v. / with Saskia van Kampen

29.06.07 – 16.09.07

Drawing Typologies Voorstel tot Gemeentelijke Kunstaankopen / Proposal for Municipal

Art AcquisitionsEylem Aladogan, David Bade, Semâ Bekirovic, Justin Bennett, Maura Biava, Nathalie Bruys, Ronald Cornelissen, Iris van

22.06.07 – 29.07.07

Docking Station: Mario Garcia Torres A Brief History of Jimmie Johnson’s Legacy

Heringa/Van KalsbeekCruel Bonsai

14.09.07 – 06.01.08



10.08.07 – 09.09.07

Docking Station: Sean Snyder – Schema (Television)curator: Martijn van Nieuwenhuyzen

Dongen, Marcel van Eeden, Ivan Grubanov, Voebe de Gruyter, Ni Haifeng, David Haines, Rosemin Hendriks, Job Koelewijn, Frank Koolen, Marijn van

Kreij, Marc Nagtzaam, Erik Odijk, Marco Pando, Amalia Pica, Daragh Reeves, Daniel Roth, Etta Säfve, Charlotte Schleiffert, Joseph Semah, Aam

Solleveld, Lily van der Stokker, Aji V.N., Ina van Zyl gastcurator / guest curator: Roel Arkesteijn

Andy Warhol. Other Voices, Other Rooms

12.10.07 – 13.01.08



10.08.07 – 09.09.07

Docking Station: Sean Snyder – Schema (Television)curator: Martijn van Nieuwenhuyzen

14.09.07 – 06.01.08

Heringa / Van Kalsbeek Cruel Bonsaicurator: Marjan Boot



12.10.07 – 13.01.08

Andy Warhol. Other Voices, Other Roomsgastcurator / guest curator: Eva Meyer-Hermann

18.08.07 – 30.09.07

De best verzorgde boeken 2006 / The Best Designed Books 2006curator: Marten Jongema

21.09.07 – 04.11.07

Docking Station: Melvin Moti – E.S.P.curator: Martijn van Nieuwenhuyzen



12.10.07 – 13.01.08

Andy Warhol. Other Voices, Other Roomsgastcurator / guest curator: Eva Meyer-Hermann

19.10.07 – 25.11.07

Richard Niessen TM-Citycurator: Marten Jongema



22.12.07 – 01.06.08

Eyes Wide Open Aanwinsten / Acquisi-tions Stedelijk Museum & The Monique Zajfen Collection

17.11.07 – 06.01.08

Docking Station: Josef Strau – Voices and Substitutescurator: Martijn van Nieuwenhuyzen

04.12.07 – 06.01.08

Kunstenaarsboeken uit de collectie / Artists Books from the Collectioncurator: Suzanna Héman

Allora & CalzadillaNever Mind That Noise You Heard

08.02.08 – 04.05.08



22.12.07 – 01.06.08

Eyes Wide Open Aanwinsten / Acquisi-tions Stedelijk Museum & The Monique Zajfen Collection

Pawel Althamer, Martha Colburn, David Goldblatt, Mike Kelley, Jonathan Meese, Neo Rauch, Luc Tuymans, Atelier Van Lieshout (e.a. / a.o.)




07.03.08 – 13.04.08

Docking Station: Alexandra Bircken Unitscurator: Martijn van Nieuwenhuyzen

08.02.08 – 04.05.08

Allora & Calzadilla Never Mind That Noise You Heardcurator: Martijn van Nieuwenhuyzen

22.02.08 – 25.05.08

Tobias Rehberger – the chicken-and-egg-no-problem wall-paintingcurator: Leontine Coelewij

Tobias Rehbergerthe chicken-and-egg-no-problem wall-painting

22.02.08 – 25.05.08



07.03.08 – 13.04.08

Docking Station: Alexandra Bircken Unitscurator: Martijn van Nieuwenhuyzen

08.02.08 – 12.05.08

60 jaar Magnum Photos / Magnum Photos 60 Yearssamenstelling / curated by: Rencontres Internationales

d’Arles en / and Magnum Photos, Hripsimé Visser



18.01.08 – 02.03.08

Docking Station: Ulla von Brandenburg La Maison curator: Martijn van Nieuwenhuyzen

24.04.08 – 01.06.08

Docking Station: Florian Pumhösl Programmcurator: Leontine Coelewij



30.05.08 – 30.09.08

Deep Screen – Art in Digital Culture. Voorstel tot Gemeentelijke Kunstaankopen /

Proposal for Municipal Art AcquisitionsMark Bain, Pierre Bastien, Persijn Broersen en / and Margit Lukács, Erwin Driessens en / and

Maria Verstappen, David Jablonowski, JODI, Gabriel Lester, Meiya Lin, Erica van Loon, Luna Maurer, Nathaniel Mellors, Geert Mul, Marnix de

24.04.08 – 01.06.08

Docking Station: Florian Pumhösl Programmcurator: Leontine Coelewij

Docking Station: Alexandra BirckenUnits

07.03.08 – 13.04.08



A Choice from the Collection by Wolfgang Tillmans curator: Martijn van Nieuwenhuyzen

Nijs & Edwin van der Heide, Gert-Jan Prins, Remko Scha en / and Arthur Elsenaar, Roland Schimmel, Jochem van der Spek, Jasmijn Visser

gastcurator / guest curator: Andreas Broeckmann

20.06.08 – 30.09.08

Tegenwoordigheid van Geest – Een keuze uit de collectie door Wolfgang Tillmans / Presence of Mind –

Tegenwoordigheid van Geest /Presence of Mind

20.06.08 – 30.09.08



A Choice from the Collection by Wolfgang Tillmans curator: Martijn van Nieuwenhuyzen

20.06.08 – 30.09.08

The Vincent Award 2008Francis Alÿs, Peter Friedl, Liam Gillick, Deimantas Narkevicius, Rebecca Warren

curator: Leontine Coelewij

20.06.08 – 30.09.08

Tegenwoordigheid van Geest – Een keuze uit de collectie door Wolfgang Tillmans / Presence of Mind –



27.06.08 – 03.08.08

De best verzorgdeboeken 2007 / The BestDesigned Books 2007curator: Marten Jongema

27.06.08 – 30.09.08

Snap Judgments – Nieuwe standpunten in heden-daagse Afrikaanse foto - grafie / New Positions in Contemporary

African Photographycurator: Okwui Enwezor, m.m.v. / with Tamara Berghmans

The Vincent Award 2008

20.06.08



08.06.08 – 20.07.08

Docking Station: Mark Boulos – All That Is Solid Melts into Aircurator: Martijn van Nieuwenhuyzen

04.07.08 – 09.09.08

Gilian Schrofer Models of Concerncurator: Ingeborg de Roode

African Photographycurator: Okwui Enwezor, m.m.v. / with Tamara Berghmans

The Vincent Award 2008

20.06.08 – 30.09.08


56 Prospect/retrospect

25.07.08 – 31.08.08

Docking Station: Danh Vo – Package Tourcurator: Martijn van Nieuwenhuyzen

05.09.08 – 30.09.08

Docking Station: Amar Kanwar – The Torn First Pagescurator: Martijn van Nieuwenhuyzen


Prospect / retrospect

Gijs van Tuyl

02_SMCSboekAmberTekstDEF.indd 57 10-09-2008 20:22:46

58 Gijs van Tuyl

Op 1 januari 2004 sloot het Stedelijk Museum aan het Museumplein zijn deuren. Het laat negentiende-eeuwse gebouw van architect A.W. Weissman had zichzelf nog kranig staande gehouden, maar daar was bijna alles mee gezegd. Het was de hoogste tijd voor een grondige opknapbeurt. Toen de brandweer het pand uiteindelijk onbruik-baar verklaarde, was het pleit beslecht. De renovatie ging van start, de nieuwbouw zou worden gerealiseerd en als tijdelijke huis-vesting werd het voormalige hoofdkantoor van de TPG Post betrokken.

In de tot Stedelijk Museum CS omge-doopte tijdelijke locatie werd het avontuur met overtuiging aangegaan. Weg van huis, en op zichzelf teruggeworpen in een niet-museale omgeving, moest de eigen identiteit opnieuw bepaald en hervonden worden: wie ben ik, waar ben ik, waar kom ik vandaan? En: wat is van waarde, waar draait het om?

Het antwoord was helder: actualiteit en engagement. In de voetsporen van het Stedelijk uit de jaren zestig en zeventig, moet het museum weer een hotspot wor-den voor de hedendaagse kunst. Met een internationale focus, toekomstgericht, fris, uitnodigend, vernieuwend en prikkelend.

In plaats van de vaste collectie te laten zien, werd gekozen voor het realiseren van enkel tijdelijke tentoonstellingen: thema-tentoonstellingen als ‘Populism’ en ‘Next Level’, aanwinstenpresentaties als ‘The Present’ en ‘Eyes Wide Open’, in combi-natie met grote solo’s van onder anderen Rineke Dijkstra, Shirin Neshat en Andy Warhol. Regelmatig, zoals voor de jaarlijkse ‘Gemeentelijke Kunstaankopen’, werden externe curatoren uitgenodigd om ten-toonstellingen te ontwikkelen. Ook werden verschillende nieuwe tentoonstellingscon-cepten geïntroduceerd.

Parallel hieraan, en vanuit een inhoude-lijke benadering, ontplooide het museum

op het gebied van educatie en publieks-begeleiding talloze nieuwe initiatieven. In bijvoorbeeld het omvangrijke project ‘Toeval Gezocht’ diende de werkwijze van Heringa/Van Kalsbeek ter inspiratie voor jonge kin-deren om zelf creatief aan de slag te gaan. Tijdens de Warhol-tentoonstelling vonden, onder veel meer, casting workshops plaats voor de sterren van de toekomst.

In het Stedelijk Museum CS kon het museum opereren met de levendigheid van een kunsthal. De architectuur van het Post CS-gebouw nodigde ook uit om op een andere manier met de ruimte om te gaan dan in het Stedelijk tot nog toe gebruikelijk was. Dit bood de kans om uitgebreid te experimenteren met presentatiemodellen, om de inrichting van de tentoonstellingen op maat te snijden, in samenwerking met vormgevers en in nauw overleg met de kunstenaars.

In het gerenoveerde en vernieuwde Stedelijk aan het Museumplein zal deze lijn worden voortgezet. Vanzelfsprekend blijven verwerving, beheer, behoud, onderzoek en ontsluiting van de collectie de klassieke hoofdtaken van het Stedelijk. Maar als actueel podium zal het volop ontwikkelin-gen en stromingen, thema’s en werken van bijzondere eigentijdse kunstenaars laten zien. Van de goede contacten die de afge-lopen periode (opnieuw) met kunstenaars zijn opgebouwd, zullen we dan nog veel plezier beleven.

Met dit bipolaire model voor het nieuwe Stedelijk – klassiek museum én museaal platform – sluiten we nauw aan bij onze eigen geschiedenis. Met het experiment van het Stedelijk Museum CS is een brug gesla-gen naar de toekomst. Vandaar de titel van deze publicatie: Prospect / retrospect.

Gijs van Tuyldirecteur Stedelijk Museum Amsterdam


Scharnierpunt tussen oud en nieuw

Robbert Roos


60 Robbert Roos

Het is lastig om het Stedelijk Museum CS op het Oosterdok in Amsterdam te visualiseren als een getrapte berg. En al helemaal om er een metaforische berg in te zien. Toch triggert een opmerking van Gijs van Tuyl – directeur van het Stedelijk Museum – dit beeld. In een gesprek over de periode in het Stedelijk Museum CS vergelijkt hij het tijde-lijke museum op een gegeven moment met het bijbelse fenomeen purgatory, de berg (in de voorstelling van Dante) waar de nog niet helemaal ‘schone’ gestorven ziel wordt gepurificeerd voordat die definitief naar het paradijs mag. Stedelijk Museum CS als berg van bezinning en reiniging. Nu – na ruim vier jaar – is dat een interessante these, al was de situatie in het Stedelijk Museum CS in de eerste maanden van het bestaan bepaald niet hemels.

De verwachtingen waren hoog gespan-nen, toen op 16 mei 2004 voor het eerst het Stedelijk Museum CS kon worden betreden. Het kampement van het Van Abbemuseum aan de Vonderweg in Eindhoven tussen 1995 en 2001 lag nog vers in het geheugen. Onder de naam Entr’acte had zich dat ont-wikkeld tot een buitengewoon interessante expositieplaats met, naast collectiepresen-taties, projecten van Pierre Huyghe, Aernout Mik en Douglas Gordon. Dat moest in Am-sterdam ook kunnen. De eerste presentatie aan het Oosterdok was echter een misser: de ‘klassieke’ collectie in een omgeving die daar volstrekt ongeschikt voor was. De schilderijen van Kirchner en Malevich sloegen dood in het genadeloze tl-licht. De beroemde ‘gekantelde’ Mondriaan verdween in de lange zichtlijnen achter een grote ven-tilatiepijp. Het was meteen duidelijk: de col-lectie die in de met daglicht gevulde zalen aan het Museumplein zo floreert, was totaal niet op zijn plek in Stedelijk Museum CS. Althans niet in een klassieke opstelling. Te

lage ruimtes, abominabel licht. Het diepte-punt was enige tijd later de presentatie van schilderijen van Willem de Kooning in de slagschaduw van tl-licht: bijna een misdaad tegenover een kunstenaar die een atelier had laten bouwen om in het noordelijk licht te kunnen schilderen.

De commotie over de niet geslaagde collectiepresentatie leidde de aandacht enigszins af van de tentoonstelling ‘20/20 Vision’, die parallel een verdieping hoger te zien was. Daarin werd wel degelijk een eer-ste signaal afgegeven dat Stedelijk Museum CS óók gebruikt zou gaan worden om de jongste ontwikkelingen in de hedendaagse kunst te volgen. Een lijn die later veel na-drukkelijker gestalte zou krijgen.

Dat de collectie aanvankelijk zo’n promi-nente plaats kreeg, was wel te begrijpen. De sluiting van het belangrijkste museum voor moderne kunst was een forse aderla-ting voor de stad. Met ook het Rijksmuseum teruggebracht tot een klein zalenparcours met een beperkte selectie topstukken in de Zuidvleugel, dreigde Amsterdam voor kunstliefhebbers zijn aantrekkingskracht te verliezen. Nadat de brandweer het oude gebouw aan het Museumplein eind 2003 definitief onbruikbaar had verklaard voor publieke doeleinden, móést er iets gebeu-ren. Er moest een plek gevonden worden waar een soort ‘Stedelijk Light’ gecreëerd kon worden. De druk op het museum was groot om daar juist de beroemde collectie te presenteren en voor het publiek toegan-kelijk te houden.

Waar vind je echter een gebouw van twee- tot drieduizend vierkante meter dat geschikt gemaakt kan worden als expo-sitieruimte en dat ook nog enigszins be-reikbaar ligt in het centrum van de stad? Het was meteen al duidelijk dat een ideale oplossing nooit gevonden zou worden en


61Scharnierpunt tussen oud en nieuw

dat er hoe dan ook geïmproviseerd zou moeten worden. Het Project Management Bureau van de stad Amsterdam maakte interim directeur Hans van Beers attent op het leegstaande postsorteercentrum van architectenbureau Merkelbach en Elling aan de oostkant van het Centraal Station. Het gebouw was begin van de eeuw gro-tendeels gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw op het Oosterdokseiland. Het deel dat nog overeind stond leek een ideale plek om een broedplaats te ontwikkelen die het gebied cultureel cachet zou kunnen geven. Het bleek geen probleem om op korte termijn een gevarieerd cluster van cultu-rele instellingen en bedrijfjes voor het idee te interesseren: van architectenbureau’s, meubelwinkels tot Mediamatic, W139 en een groep jonge ondernemers die restaurant 11, boven in het gebouw wilden starten.

Het museum stond wel voor een dilemma: het gebouw was maar voor twee jaar be-schikbaar. Was het de moeite waard om voor zeer korte tijd te investeren in een ‘kantoor-gebouw’? Men besloot het risico te nemen en aan het inmiddels tot ‘Post CS’ gedoopte project deel te nemen. In razend tempo – in essentie een maand of zes – werden twee verdiepingen in het gebouw door architec-tenbureau Zwarts & Jansma klaargestoomd tot tijdelijk museum. De museale basiscondi-ties konden minimaal worden gewaarborgd.

Het hele proces voltrok zich zo snel vanaf het najaar van 2003, dat de directie en staf geen kans zagen om een profiel voor het Stedelijk Museum CS te ontwikkelen. Ook wreekte zich dat er geen directeur aan het bewind was die artistiek gezien de regie voerde. Interim directeur Van Beers had zijn handen vol aan de zakelijke aspecten (nieuwbouw, verzelfstandiging) en liet de invulling van het programma over aan de curatoren en conservatoren. Die verkavel-

den het gebouw om het ‘Stedelijk Light’ gestalte te geven: de collectie kreeg een plek, de actualiteit kreeg een plek (‘20/20 Vision’), de toegepaste kunst kreeg een plek (‘Kramer vs Rietveld’).

Deze aanpak verschilde wezenlijk van die van het Van Abbemuseum in Eindhoven op de Vonderweg. Dat had zich razendsnel ont-wikkeld tot een huis voor grootschalige pre-sentaties en installaties van actuele kunste-naars, een plek die gaandeweg ook steeds meer het karakter kreeg van laboratorium en productiehuis. In feite ging het Stedelijk de weg van het Museum of Modern Art (MoMA) in New York, dat ook een aantal jaren weg moest van de eigen stek aan de 53ste straat en in Queens een industriële ruimte had gevonden waar het expositiebeleid met grote ‘klassieke’ tentoonstellingen werd voortge-zet. Daar zat ook wel een logica in. Musea als het MoMA en het Stedelijk hebben een ruimere taak dan bijvoorbeeld het Van Abbe-museum, dat veel meer een auteursmuseum is, waarvan je geconcentreerde statements kunt verwachten.

Toen Gijs van Tuyl in januari 2005 begon als nieuwe directeur ging het roer om: geen (semi-permanente) opstelling van de vaste collectie. Hij onderkende dat het gebouw daar niet geschikt voor was. En zéker niet voor de schilderijen die in het koude tl-licht al hun diepte, rijkdom en esthetische zeg-gingskracht verloren. Dat betekende niet dat de collectie nooit meer het Post CS-ge-bouw ingedragen zou worden. Dat gebeurde nog veelvuldig, maar dan wel binnen totaal andere tentoonstellingsconcepten.

Met het aantreden van Van Tuyl was er weer iemand die de regie kon voeren. Niet alleen op artistiek gebied, maar ook richting de gemeente. Het tentoonstellingsbudget ging omhoog. Zo kon er in ieder geval een stevig programma worden gerealiseerd.


62 Robbert Roos

Wat wel bleef was de onzekerheid over hoe lang het Post CS-gebouw beschikbaar kon blijven. Verlenging volgde op verlen-ging; de twee jaar werden drie jaar, werden vier jaar. Met als gevolg dat er steeds nogal ad hoc geprogrammeerd en gebudget-teerd moest worden. Anderzijds was een dynamisch en geïmproviseerd programma natuurlijk precies waar een plek als Stede-lijk Museum CS om vroeg.

Ondertussen was ook een nieuw beleids-plan ontwikkeld waarin de actualiteit een zeer duidelijk omschreven plaats had gekre-gen naast de collectie – een tweeledig model dat in de toekomst een belangrijk deel van het gezicht van het nieuwe Stedelijk zal gaan bepalen. Dat maakte het alleen maar nood-zakelijker om de actualiteit in Stedelijk Mu-seum CS een prominentere plaats te geven.

De tijdelijke situatie was een uitgele-zen kans om te laten zien dat het Stedelijk Museum nog steeds aansluiting heeft bij de jongste ontwikkelingen. De laatste jaren aan het Museumplein waren niet de leuk-ste in de geschiedenis van het Stedelijk. Er was veel kritiek – zowel in Amsterdam, als nationaal en zelfs internationaal. Het Stedelijk gold lang als ‘thermometer’ voor hedendaagse kunst, maar die reputatie was het al een tijdje kwijt. Niet alleen het gebouw aan het Museumplein moest gerestaureerd worden; ook het imago van het museum was aan een opknapbeurt toe. De context van het Stedelijk Museum CS gaf daar door het informele karakter alle kans toe.

Eén van de beslissingen was om een ruimte puur voor actuele presentaties te reserveren: ‘Docking Station’, een naam die verwijst naar het havengebied rondom Stedelijk Museum CS, maar ook naar het tijdelijk ‘aanlanden’ van de actuele namen in het museum, om daarmee relaties voor de toekomst te ontwikkelen.

Docking Station ging in oktober 2006 van start. Het programma, samengesteld door curator Martijn van Nieuwenhuyzen, had een pittige omloopsnelheid: in twee jaar tijd passeerden vijftien kunstenaars de revue. Stuk voor stuk namen die internationaal een rol spelen. De nadruk lag op multimediale, neoconceptuele kunst van veelal geënga-geerd werkende kunstenaars, die ‘vanuit de kunst een betoog ontwikkelen ten aanzien van de maatschappelijke, economische en culturele werkelijkheid’.

Omdat Docking Station een compacte, geïsoleerde ruimte was, ging het vaak om één heldere presentatie of projectie. Dui-delijke, geconcentreerde statements met veelal nieuw werk. Voorbeelden daarvan zijn de presentaties van Ryan Gander, Mario Garcia Torres en Ulla von Brandenburg. Gander had Docking Station chromakey blauw geverfd. Zijn installatie was vooral een geluidswerk: de toeschouwer hoorde een meisje ’truisms’ fluisteren over het wezen van de kunstenaarspraktijk. In een hoek bleek zich achter een muurtje een pro-jectiescherm te bevinden waarop een video te zien was waarin Gander de route ensce-neert tussen zijn huis en zijn studio. De Engelse kunstenaar – toen al veel gevraagd – noemde de installatie The Last Work, om een periode van reflectie op zijn artistieke koers aan te kondigen.

Mario Garcia Torres ging in zijn werk A Brief History of Jimmie Johnson’s Legacy in op het museum als ‘plaats’. Hij filmde hoe jonge mensen door een museum rennen, een re-enactment van een scène uit de film Bande à Part uit 1964 van Jean Luc Godard, waarin een groep jongeren door het Louvre sprint voor een snelheidsrecord museumbe-zoek. Deze film breidde Garcia Torres voor Docking Station uit met een serie dia’s met jonge mensen die in het gestripte ‘oude’ Stedelijk aan het Museumplein rondrennen,



tegen muren oplopen en zich op andere vreemdsoortige manieren door het mu-seum bewegen. Een saillant werk voor een museum-in-transitie.

Ulla von Brandburg bouwde met gekleurd textiel een labyrint dat in het hart een film liet zien met figuren die bevroren zijn in alledaagse handelingen in verder lege ruimtes in een oud kasteel. Opnieuw kwam hierin ‘plaats’ en menselijk gedrag aan de orde, nu niet toegespitst op de museale praktijk (Garcia Torres) of het kunstenaar-schap (Gander), maar op de meer algeme-ne condition humaine.

Met Docking Station als ‘project room’ claimde het Stedelijk terrein terug binnen het domein van de hedendaagse kunst, ook internationaal. Dit was een soort kunst die in Amsterdam de jaren daarvoor hooguit in De Appel of soms in een galerie te zien was, maar niet in een museale omgeving. Een programma met kunstenaars die midden in hun ontwikkeling staan, al enige naam hebben opgebouwd, maar nog niet op een museaal niveau zijn doorgebroken, kortom die tussen aanstormend talent en gevestigd kunstenaar in zitten. In het signaleren van deze kunstenaars – of in sommige gevallen via een hernieuwde samenwerking, zoals met Melvin Moti en Ryan Gander – probeer-de het Stedelijk een generatie aan zich te binden die over een aantal jaren dominant zal zijn in het kunstdiscours en dan makke-lijker te volgen zal zijn binnen de constructie van het ‘nieuwe’ Stedelijk. Met de ‘snelle’ formule van Docking Station (presentaties van vier tot vijf weken) kon het Stedelijk weer gaan bouwen aan haar taak als ijkpunt voor nieuw talent.

De projectmatige opzet van Docking Sta-tion was nadrukkelijk bedoeld om het verder vrij klassieke museale programma van

urgentie te voorzien. Dat alleen was echter niet voldoende. Na de eerste pogingen om de vaste collectie een plek te geven binnen Stedelijk Museum CS, moest gezocht wor-den naar nieuwe tentoonstellingsformules. Er kwamen er uiteindelijk twee. Er werd een breed thematische ‘Mapping’-serie opge-zet waarbij werken uit de collectie werden gecombineerd met bruiklenen en ter plekke geproduceerde interventies. Daarnaast wer-den kunstenaars uitgenodigd om vanuit hun eigen artistieke optiek een keuze uit de col-lectie te maken, dit naar aanleiding van een recente aanwinst van hun werk. Beide model-len, of varianten daarop, komen (net als het idee van een projectruimte voor actualiteit) waarschijnlijk terug in het nieuwe Stedelijk.

In Stedelijk Museum CS werden twee ‘Mapping’-tentoonstellingen gemaakt: ‘Mapping the Studio’ en ‘Mapping the City’. In de eerste werd het thema van ‘het atelier’ uitgewerkt met film, fotografie en video uit de collectie waaronder de vroege studio-films van Bruce Nauman en de eveneens vroege ‘perspectief correcties’ van Jan Dibbets. Deze werden gecombineerd met installaties, die soms speciaal voor de tentoonstelling waren geproduceerd. Atelier van Lieshout bouwde bijvoorbeeld een mo-del van Slave City en John Bock maakte één van zijn fameuze, absurdistische constel-laties van sculptuur en video. Bijzonder was de inbreng van Gregor Schneider, die de atelierruimte uit zijn Haus Ur in het Stedelijk Museum CS installeerde. Spectaculairder nog was de grote multiscreen installatie van Bruce Nauman die de expositie haar naam gaf. In ‘Mapping the City’ figureerden onder meer een speciale installatie van Francis Alÿs, de meervoudige projectie Electric Earth van Doug Aitken en de film Miami van Sarah Morris, een indringend stadsportret van wat ook wel de ‘Sun & Fun capital of the States’ wordt genoemd.


64 Robbert Roos

Met deze tentoonstellingen werd nadruk-kelijk beoogd de collectie van het Stedelijk in een bredere context te tonen. Een col-lectie is geen in zichzelf opgesloten entiteit, maar fungeert altijd in een groter raamwerk. Door binnen een thema de eigen verza-melstukken te combineren met werken van buiten, worden die connecties blootgelegd.

In die lijn past ook het uitnodigen van kun-stenaars als gastcurator. De eerste presenta-tie in die reeks was van Tino Sehgal, met als vertrekpunt zijn door het museum verworven werk Instead of allowing some thing to rise up to your face dancing bruce and dan and other things uit 2000. Hierin beweegt een figurant in een verder lege zaal traag over de grond, terwijl hij houdingen aanneemt die verwijzen naar bewegingen in films en video’s van Bruce Nauman en Dan Graham. Sehgal combineerde dit vervreemdende werk met werken in de collectie die eveneens een fysieke reactie bij de kijker uitlokken. Zo toonde hij een vloersculptuur van Carl Andre (museumbezoekers moeten beslissen of ze er wel of niet overheen lopen) en een snoepjessculptuur van Felix Gonzalez Torres (ambigu blijft of de bezoeker een snoepje mag wegpakken). Andere keuzes van Sehgal waren onder meer beelden die de menselijke figuur representeren, zoals een buste van Rodin, de Flowers van Warhol en een glas geblazen ‘bloemstilleven’ van Jeff Koons.

De tweede kunstenaar die zijn artistieke visie op de verzameling mocht loslaten was, heel recent, Wolfgang Tillmans. The Stede-lijk Room, een belangrijke nieuwe installatie van Tillmans, was het uitgangspunt voor een serie geserreerde zalen met sociaal geëngageerde kunst van Roberto Matta en David Wojnarowicz en iconen van de abstracte kunst, zoals werken van Ellsworth Kelley, Morris Louis, Robert Mangold en Niele Toroni.

De Stedelijk Museum CS periode is nooit echt opgevat als een op zichzelf staand project. Aanvankelijk was het vooral een overbrugging van een dakloze periode. Later – met name toen Van Tuyl kwam – werd het een plaats om alvast de eerste be-wegingen in te zetten voor het nieuwe beleid in het nieuwe museum aan het Museum-plein. Onderdeel daarvan was het binnen-halen van The Vincent Award, de prijs voor ‘Europees talent’ die in 2000 in het leven werd geroepen door The Broere Charitable Foundation en in het Bonnefantenmuseum van start was gegaan. De prijs is een mooie aanvulling op het profiel van het Stedelijk Museum en biedt de kans om belangrijke internationale kunstenaars naar Amsterdam te halen.

De eerste editie in 2006 had als deelne-mers Dan Perjovschi, Wilhelm Sasnal, Urs Fischer, Andrei Monastyrski en Cerith Wyn Evans, die ieder een eigen zaal toebedeeld kregen. Sasnal toonde twee films waarin hij materialen die onderdeel zijn van het filmen an sich (een camera, kodachrome) obser-veert en ging er met de prijs vandoor. In 2008 waren er uiteindelijk vier genomineer-den, omdat Peter Friedl op een laat moment afhaakte. Rebecca Warren, Deimantas Narkevicius, Francis Alÿs en Liam Gillick maakten ieder zaalvullende presentaties.

The Vincent Award was voor het Stedelijk niet louter een mogelijkheid om een prijs van statuur binnen te halen. Er zat meer aan vast. De The Broere Charitable Foundation richtte ook een nieuw aankoopfonds op: The Monique Zajfen Collection. Daarvoor wordt werk aangekocht vanuit The Vincent Award, maar er kunnen ook autonome aankopen worden gedaan. Zo krijgt het museum de kans om ‘herstelaankopen’ te doen. Er zaten hiaten in de hedendaagse collectie die vanuit het museum zelf met de beschik-



bare middelen niet gedicht konden worden. De Monique Zajfen Collectie bood uitkomst, met dien verstande dat het museum zich wel bewust is dat de werken niet in de kerncol-lectie van het museum terecht komen, maar in (langdurig) bruikleen worden gegeven. In de zomer van 2007 werd een eerste inzicht gegeven in de resultaten van deze nieuwe verzamelmogelijkheid. In ‘The Present’ was werk te zien van onder anderen Marlene Dumas, Thomas Schütte, Neo Rauch, Mike Kelley, Pawel Althamer, Wilhelm Sasnal, Eija-Liisa Ahtila en George Condo. Kunste-naars die cruciaal zijn voor een goed begrip van de kunst van de afgelopen vijftien jaar.

Naast het speciale fonds van The Broere Charitable Foundation werd er natuurlijk ook ‘zelf’ aangekocht. In diverse collectie-presentaties werd daarover verantwoor-ding afgelegd. In 2008 was bijvoorbeeld de tentoonstelling ‘Eyes Wide Open’ te zien. Met wederom klinkende namen: Cosima von Bonin, Mark Grotjahn, Isa Genzken, Rachel Harrison, Martin Kippenberger en Nederlan-ders als Aernout Mik, Charlotte Schleiffert, Maaike Schoorel, Marcel van Eeden, Tjebbe Beekman, Ina van Zyl en Erik van Lieshout. Het viel niet meteen op, zo in de relatieve periferie van het Stedelijk Museum CS, maar het Stedelijk heeft een inhaalslag gemaakt op het terrein van de hedendaagse kunst.

Een speciale vorm van aankooptentoon-stellingen zijn de voorstellen tot ‘Gemeente-lijke Kunstaankopen’, waarin per toerbeurt een discipline centraal staat en waarvoor sinds enige jaren gastconservatoren worden aangesteld om op basis van een selectie door een jury een presentatie te maken. In de periode van Stedelijk Museum CS waren de disciplines ‘Grafische vormgeving’, ‘Interieur-ontwerp’, ‘Beeldende kunst’, ‘Tekenen’ en ‘Digitale kunst’ aan de beurt. Met name de tekeningen-editie was interessant, vanwege

het uitdagende, polemische karakter. Gast-curator Roel Arkesteijn probeerde met instal-laties, video’s en zelfs geluidswerken de parameters van de tekenkunst op te rekken. Een belangrijk nevenaspect van de Gemeen-telijke Kunstaankopen-presentaties, is dat ze zicht geven op recente artistieke ontwik-kelingen in Nederland. Hoe internationaal het Stedelijk ook georiënteerd is en moet zijn, een focus op het eigen, nationale klimaat blijft evengoed belangrijk. Bovengenoemde tentoonstellingen blijken een uitgelezen kans om de maat te nemen.

Aankopen zijn belangrijk artistieke kapi-taal van een museum, ze zijn cruciaal voor de identiteit van het instituut. Maar ook met tijdelijke exposities valt een punt te maken.

Het Stedelijk heeft naam gemaakt met illustere ‘temperatuurtentoonstellingen’. On-derdeel van de ‘renovatie’ van het Stedelijk is onder meer het weer op gang brengen van dit soort presentaties. Ook in Stede-lijk Museum CS zijn er een aantal te zien geweest. De openingstentoonstelling ‘20/20 Vision’ was al een eerste poging daartoe, met ‘Who if not we…?’ en ‘Populism’ werd er serieus werk van gemaakt.

‘Who if not we...? Episode 2: Time and again’ was onderdeel van het grotere pro-ject ‘Thinking Forward’, dat de toetreding van tien nieuwe staten tot de EU markeerde en aansloot op het Nederlandse Voorzit-terschap in 2004. Getoond werden zes kunstenaars en een collectief uit de nieuwe lidstaten uit Midden- en Oost-Europa, die een blik werpen op de (lokale) geschiede-nis en politieke ontwikkelingen, geladen als die zijn. De kunst uit voormalige Oost-bloklanden was juist in die jaren aan een opmars bezig. Met name in Polen gebeurde heel veel, met Wilhelm Sasnal (later ook in The Vincent Award) en Paulina Olowska als vaandeldragers.


66 Robbert Roos

‘Populism’ was in 2005 eveneens onder-deel van een groter project, met gelijktijdige tentoonstellingen in Amsterdam, Vilnius, Oslo en Frankfurt. Thema was – zoals de titel al duidelijk maakt – het opkomende populisme in de hedendaagse cultuur. Een actueel onderwerp, dat met een mix van bekende namen en aanstormende talenten werd belicht. Tot de exposanten behoorden Marc Bijl, Phil Collins, Jeremy Deller, Jens Haaning, Amar Kanwar, Erik van Lieshout, Cildo Meireles, Sarah Morris, Willem de Rooij, Sean Snyder en Wang Du; kunste-naars die in de actuele kunst internationaal meedraaien. Het ambitieuze project toonde dat engagement nog steeds een belangrijk element is in de hedendaagse kunst.

Een museum heeft temperatuurtentoon-stellingen nodig. Maar één van de uitdagin-gen van het Stedelijk Museum CS was ook het garanderen dat de bandbreedte van het museum voldoende tot uitdrukking zou ko-men in het programma. Van oudsher heeft het Stedelijk sterke kernen in de vormgeving en de fotografie. Ook de verschillende ten-toonstellingen van deze disciplines waren nadrukkelijk gericht op de actualiteit, met op het gebied van vormgeving ruim baan voor jong talent in presentaties als ‘Mark’, ‘Nest’ en ‘Gespot’, terwijl op het gebied van de fotografie het engagement een promi-nente rol speelde, wat te herkennen was in groepsshows als ‘60 jaar Magnum’ en ‘Snap Judgments’, én in fraaie solopresen-taties zoals die van het fotografenduo Adam Broomberg & Oliver Chanarin.

Solo’s – een onlosmakelijk onderdeel in een evenwichtige tentoonstellingsmix – wa-ren er genoeg in het Stedelijk Museum CS. Michel Majerus, Eberhard Havekost, Vito Acconci, Shirin Neshat, Paul Chan, Saskia Olde Wolbers, Heringa/Van Kalsbeek, Allora & Calzadilla en Tobias Rehberger kregen al-

lemaal een solopresentatie. Belangrijk was ook de monografische tentoonstelling van Rineke Dijkstra, die door het Stedelijk was gemaakt, maar eerst Parijs en Barcelona aandeed, voordat ze in Amsterdam te zien was. Het werk van Dijkstra lijkt overbekend, maar het overzicht gaf toch weer een nieu-we lezing van haar fotografie. Als een van de belangrijkste Nederlandse kunstenaars van de afgelopen tien jaar, was haar werk nog nooit eerder zo omvangrijk getoond in ons land.

Een ander opvallend soloproject was dat van Tobias Rehberger. Het Post CS-gebouw was bij uitstek een architectonische ruimte om kunstenaars de vrije hand te geven en flink uit te laten pakken met site specific installaties. Door de monumentaliteit en rauwheid ervan konden kunstenaars op een andere manier naar hun eigen werk kijken en installaties maken die in klas-sieke museumzalen wellicht minder voor de hand hadden gelegen. Dit werd in 2005 ingezet met de presentatie ‘Nest’, waarin het werk van vormgevers gepresenteerd werd in een grote installatie die een hele beuk omvatte (naar ontwerp van Gilian Schro-fer). Vooral tegen het einde van de Stedelijk Museum CS periode begonnen kunstenaars de langgerekte ruimten te bespelen, met Rehbergers kleur-, licht- en schaduwspel als spetterend slotstuk: een totaalinstallatie die de context van het Stedelijk Museum CS optimaal benutte.

Dat gebeurde ook met het grootste en meest ambitieuze project dat in Stedelijk Museum CS plaatshad: de tentoonstelling over Andy Warhol. Gastcurator Eva Meyer-Hermann presenteerde in ‘Andy Warhol. Other Voices, Other Rooms’ een beeld van de kunstenaar dat weliswaar bekend is, maar in een tentoonstelling nog nooit zo expliciet was uitgewerkt: Warhol als magiër van media. Voor het eerst waren vrijwel al



zijn films integraal te zien in een zeer uitge-kiend tentoonstellingsontwerp van het Ber-lijnse bureau Chezweitz & Roseapple, met tientallen screens, die soms los in de ruimte hingen en ingenieus voorzien waren van timers die de lengte van de films aangaven. In een andere zaal was in een afgescheiden sectie een grote greep uit het televisiewerk te zien. In de middenruimte hing grafisch werk en fotografie, waren geluidsfragmen-ten te horen en lag de inhoud van Warhols fameuze Time Capsules uitgestald. Vrijwel afwezig waren de gezeefdrukte schilde-rijen. Wat aanvankelijk een nadeel leek, het ontbreken van de iconische portretten van Jackie en Marilyn, werd omgebogen in een voordeel: Warhol werd geactualiseerd in de huidige digitale beeldcultuur. De realisatie van de veelomvattende Warhol-tentoonstel-ling in Stedelijk Museum CS werd bena-derd als generale repetitie voor het nieuwe Stedelijk. Op talloze vlakken is er veel van opgestoken.

De keuze om zich te vestigen in een leeg-staand postsorteercentrum heeft voor het Stedelijk gunstig uit gepakt. Met name door de aantrekkingskracht van restaurant 11, met een fantastisch panoramisch uitzicht over de stad, het spooremplacement en de havens, was het Post CS-gebouw binnen de kortste keren een begrip in de stad. 11 was bovendien meer dan een restaurant: het had een aparte sectie waar op menige avond in de week heel hip en jong Amster-dam los ging op de vetste beats, maar die ook als ‘aula’ kon fungeren; belangrijk voor een museum dat niet alleen wil denken in ‘klassieke’ exposities, maar ook een neven-programma nastreeft met lezingen, presen-taties, debatten, filmavonden en seminars. De zaalruimte van 11 bood daar plaats aan en met een speciale coördinator (lange tijd Jelle Bouwhuis) werd er voortvarend

invulling aan gegeven. Het Post CS-gebouw groeide daardoor in een paar jaar tijd uit tot de culturele (broed)plaats waarop gehoopt was. En het Stedelijk ging voluit mee in die profilering, zeker bij een jonger publiek.

Met dit jeugdige karakter, maar op de eerste plaats goede exposities, heeft het Stedelijk Museum CS veel verloren ter-rein terug gewonnen. Het ontwikkelde zich tot een scharnierpunt tussen oud en nieuw. Een purgatorium waar zelfs hoofd-zonden als ijdelheid nadrukkelijk in vraag werden gesteld.

Organisatorisch brak Van Tuyl met de eilandjescultuur binnen het Stedelijk. Door het instellen van een programmacommissie kon gewerkt gaan worden aan een homo-geen programma. Voorstellen van curatoren en conservatoren werden nu in gezamen-lijkheid besproken – inclusief onderlinge kritische kanttekeningen, iets dat in het ver-leden niet altijd mogelijk was. Het is mede door deze opzet dat het Stedelijk Museum CS uiteindelijk tot een boeiende tentoon-stellingsmachine met onderlinge synergie uitgroeide en niet beperkt bleef tot een ver-zameling losse statements van individuele curatoren en conservatoren. Los van alle geslaagde tentoonstellingsprojecten die als leerzame erfenis meegenomen worden naar de nieuwbouw, is het hernieuwde elan een belangrijk netto resultaat van de tijdelijke bivak van het Stedelijk Museum aan het Oosterdok.

Robert Roos is hoofdcurator van KadE in Amersfoort en was tot de zomer van 2008 hoofdredacteur van Kunstbeeld.


Prospect / retrospect

Gijs van Tuyl


70

On 1 January 2004, the Stedelijk Museum on Museumplein closed its doors. The late-nineteenth-century building by architect A.W. Weissman had done its best, but that was about all that could be said for it. It was high time for a complete facelift. When the fire department finally declared the property unsafe, the matter was settled. The renova-tion began, a new building was planned and the museum moved to temporary accommo-dation in the former TPG Post headquarters.

This temporary location, now dubbed the Stedelijk Museum CS, offered the Stedelijk an exciting new adventure, which museum staff welcomed with great enthusiasm. Away from its usual home, forced to depend upon its own resources in a setting that was not designed to function as a museum, the Stedelijk had to redefine and reinvent its identity: Who am I? Where am I? Where do I come from? And: What is it that really counts? What’s it all about?

The answer was clear: current develop-ments and social engagement. Following in the footsteps of the Stedelijk of the 1960s and 70s, the museum once again needed to become a hotspot for contemporary art, with an international focus: future-oriented, fresh, inviting, innovative and stimulating.

Instead of the permanent collection, the focus shifted to temporary exhibitions: the-matic shows such as ‘Populism’ and ‘Next Level’, displays of new acquisitions, such as ‘The Present’ and ‘Eyes Wide Open’, in com-bination with large solo exhibitions by art-ists including Rineke Dijkstra, Shirin Neshat and Andy Warhol. The museum regularly invited guest curators to develop exhibi-tions, such as the annual ‘Municipal Art Acquisitions’ shows, and also introduced a variety of new exhibition concepts.

Based on these exhibitions, the museum instigated a large number of parallel initia-tives in the area of education and activi-

ties for the public. For example, during the large-scale ‘Coincidence by Choice’ project, the methods of Heringa/Van Kalsbeek inspired young children to use their own creativity. Casting workshops for the stars of the future were one of the many activities during the Warhol exhibition.

At the Stedelijk Museum CS site, the mu-seum was able to operate with all the verve of a contemporary art centre. The architec-ture of the Post CS building also encouraged artists and curators to use the space in a dif-ferent way than had previously been custom-ary at the Stedelijk. This provided abundant opportunity for experimenting with different styles of presentation and for custom-made exhibitions, developed with designers and in consultation with the artists.

The renovated and modernised Stedelijk on Museumplein will continue the course set at Stedelijk Museum CS. The most important roles for the Stedelijk obviously remain the traditional tasks of acquisition, classification, conservation, research and presentation of the collection. However, as a showcase for cutting-edge art, the museum will also provide ample coverage for new developments, movements and themes and for works by outstanding contemporary artists. So we will continue to derive great pleasure from the relationships that have been created, renewed and developed with many artists over the past few years.

The new Stedelijk’s two-fold model – as a traditional museum and a platform for new developments – creates close connections with our own history. The experiment at the Stedelijk Museum CS built a bridge to the future. And so this publication has the title: Prospect / retrospect.

Gijs van Tuyldirector of the Stedelijk Museum Amsterdam

Gijs van Tuyl


A pivotal point between old and new

Robbert Roos


72 Robbert Roos

It is hard to envisage the Stedelijk Museum CS on the Oosterdok in Amsterdam as a mountain with terraces, even a metaphori-cal one. However, a remark made by Gijs van Tuyl, director of the Stedelijk Museum, suggests precisely this image. In a dis-cussion about the museum’s time as the Stedelijk Museum CS, he likened the tempo-rary museum to the religious phenomenon of purgatory, depicted by Dante as a moun-tain where the soul that was not entirely ‘clean’ would be purified before being allowed to pass on to paradise: the Stedelijk Museum CS as a mountain of contempla-tion and cleansing. Looking back over the past almost five years, this is an interesting comparison, if only because the situation at the Stedelijk Museum CS during the first few months of its existence was far from divine.

Expectations were very high when the Stedelijk Museum CS opened its doors on 16 May 2004. The Van Abbemuseum’s base on Vonderweg in Eindhoven between 1995 and 2001 was still fresh in people’s minds. Under the name of Entr’acte, it had become a fascinating exhibition site featuring projects by Pierre Huyghe, Aernout Mik and Douglas Gordon, alongside the museum’s own collections. The same success had to be possible in Amsterdam as well. However, the first presentation at the Oosterdok was a failure: the ‘classic’ collection in surround-ings that were completely unsuited for the purpose. Harsh fluorescent lighting killed the paintings by Kirchner and Malevich. The famous ‘tilted’ Mondrian disappeared behind a large ventilation pipe when viewed from a distance. It was immediately clear: the collection that had flourished in the daylight-flooded spaces on Museumplein was in the wrong place at the Stedelijk Museum CS, at least if traditional display techniques were to be employed. The ceilings were not high

enough and the light was dreadful. The low point came a while later, with an exhibition of paintings by Willem de Kooning, displayed in fluorescent light. This was a great injustice to an artist who had had a studio built so that he could paint in the North Atlantic light.

All the commotion about the botched presentation of the museum’s collection diverted some of the attention from the exhibition ‘20/20 Vision’, staged at the same time, one floor above. This exhibition was the first positive indication that the Stedelijk Museum CS was also going to follow the latest developments in contemporary art, a tendency that would later become even more clearly pronounced.

Initially giving such a prominent position

to the collection had been a logical move. The closure of the city’s most important museum of modern art was a serious loss to Amsterdam. As the Rijksmuseum had also been reduced to a small gallery route, with a limited selection of top pieces in the South Wing, Amsterdam was running the risk of losing its appeal for art-lovers. After the fire department declared the old Stedelijk Museum building on Museumplein unfit for public use at the end of 2003, something had to be done: the museum needed to find a site for the creation of a kind of Stedelijk-Lite. The Stedelijk was under pressure to display its famous collection and to keep it accessible to the public.

Where can you find a building with two to three thousand square metres of floor space that can be adapted as an exhibition site and which is also in a convenient loca-tion in the city centre? It was clear from the beginning that the perfect solution would never be found and that some improvisation would be necessary. Amsterdam’s Project Management Bureau steered interim direc-tor Hans van Beers towards the empty post-


73A pivotal point between old and new

office sorting centre (architects: Merkelbach and Elling) to the east of Central Station. Most of the building was demolished at the beginning of the century to make space for new construction on Oosterdokseiland. The remaining section seemed like an ideal location for the development of a hub that would give the area a new cultural cachet. It proved an easy task to interest a varied cluster of cultural organisations and small companies in the proposal: from architectural studios and furniture shops to Mediamatic, W139 and a group of young entrepreneurs who wanted to open a restau-rant upstairs in the building, Restaurant 11.

The museum did have a certain dilemma, though: the building was available for only two years. Was it worth the effort of invest-ing in an ‘office block’ for such a short period of time? They decided to take the risk and participate in the project, which by now had the name of ‘Post CS’. Architects Zwarts & Jansma tore through two floors of the building, converting it into a temporary museum within around six months, while maintaining the minimum preconditions for a museum space.

In fact, the entire process advanced so rapidly from autumn 2003 that the man-agement and staff had no opportunity to develop a clear profile for the Stedelijk Museum CS. The project also suffered because there was no director to manage the artistic side of things. Interim direc-tor Van Beers had his hands full with the business aspects (new building, privati-sation) and left the design of the artistic programme to the museum curators, who divided up the building to create the ‘Stedelijk-Lite’, allocating separate spaces to the collection, to current developments (‘20/20 Vision’), and to applied art (‘Kramer vs. Rietveld’).

This approach differed significantly from that of the Van Abbemuseum in Eindhoven, which had quickly become a location for large-scale presentations and installations by contemporary artists, then gradually assumed the character of a laboratory and a production site. In fact, the Stedelijk was following the path taken by the Museum of Modern Art (MoMA) in New York, which also had to abandon its usual pitch on 53rd Street for a number of years and had found an industrial space in Queens, where the strategy of large ‘classic’ exhibitions contin-ued. There was some logic to this approach. Museums such as MoMA and the Stedelijk have a wider responsibility than, for exam-ple, the Van Abbemuseum, which is more of an auteur-based museum, and there-fore expected to produce clearly focused statements.

A change of course followed the appoint-ment of Gijs van Tuyl as director in January 2005: the museum’s collection was no longer put on semi-permanent display. Van Tuyl recognised that the building was not suited to such an approach, which was particularly inappropriate for the paintings, as they lost all of their depth, richness and aesthetic eloquence in the cold fluorescent light. However, this did not mean that the collection would never again be displayed in the Post CS building. Pieces from the col-lection still featured regularly, but always as part of different exhibition concepts.

When Van Tuyl took over as director, the museum once again had someone who could take charge – not only from an artistic point of view, but also in dealings with the local authority. The exhibition budget went up, which made it possible to produce a packed programme.

One problem that remained was the lack of certainty about how long the Post


74 Robbert Roos

CS building would be available. Extension followed extension: two years became three years; three years became four years. Programming and budgeting always had to be carried out on something of an ad hoc basis. However, such a dynamic, improvised programme was, of course, exactly what a site like the Stedelijk Museum CS needed.

In the meantime, a new museum strat-egy had also been developed, with current developments occupying a clearly defined space alongside the collection; this two-fold model will also play a large part in deter-mining the face of the new Stedelijk. This approach made it important to give a more prominent position to current developments at the Stedelijk Museum CS.

The temporary situation was an excel-lent opportunity to demonstrate that the Stedelijk Museum was still connected to the most recent developments in the art world. The previous few years at Museumplein had not been the most pleasant years in the Stedelijk’s history. There had been a lot of criticism – in Amsterdam, nationally and even internationally. The Stedelijk had long been seen as a ‘thermometer’ for contem-porary art, but it was losing that reputation. It was not just the building on Museumplein that needed to be restored; the museum’s image needed some touching up as well. The context of the Stedelijk Museum CS, with its informal character, offered an excel-lent opportunity for this to happen.

One of the decisions was to reserve a space solely for presentations of current work: ‘Docking Station’. The name alludes to the dockland area around the Stedelijk Museum CS, and also to the temporary ‘docking’ of these contemporary artists at the museum, who were developing relationships for the future.

Docking Station kicked off in October

2006. The programme, designed by curator Martijn van Nieuwenhuyzen, operated at a rapid pace: within two years, fifteen artists passed through the exhibition space, all of whom occupied a significant position within the international art scene. The emphasis was on multimedia, neo-conceptual art, most of which was created by socially engaged artists who ‘used art as a basis to develop their arguments relating to social, economic and cultural issues’.

Docking Station was a compact, stand-alone space, so exhibitions often involved one single clear-cut presentation or pro-jection: lucid, concentrated statements, usually based on new work. Some examples of this approach are the exhibitions by Ryan Gander, Mario Garcia Torres and Ulla von Brandenburg. Gander painted Docking Station in chroma-key blue. His installation was primarily an audio piece: the visitor heard a girl whispering truisms about the essence of artistic practice. A wall in a corner concealed a projection screen that showed a video of Gander following the route between his house and his studio. The English artist, who was already very much in demand, called the installation The Last Work, thereby announcing a new period of reflection on his artistic path.

Mario Garcia Torres investigated the museum as ‘place’ in his work A Brief History of Jimmie Johnson’s Legacy. He filmed young people running through a museum, a re-enactment of a scene from Jean Luc Godard’s 1964 film Bande à Part, in which a group of youths sprint through the Louvre in a museum visit at record-breaking speed. Garcia Torres expanded upon this film for Docking Station with a series of slides of young people run-ning around the stripped ‘old’ Stedelijk on Museumplein, bumping into walls and mov-ing through the museum in other strange



ways: this was a most relevant work for the museum-in-transition.

Ulla von Brandburg used coloured tex-tiles to build a labyrinth with a film at the centre showing figures frozen in everyday actions in the otherwise empty rooms of an old castle. Once again, the themes of ‘place’ and human behaviour featured in this work, this time not with a focus on museum practice (Garcia Torres) or the artistic call-ing (Gander), but, more generally, on the condition humaine.

By using Docking Station as a ‘project room’, the Stedelijk reclaimed lost ground within contemporary art, even on an inter-national level. This was art of the kind that had only been seen in Amsterdam at De Appel or the occasional gallery in the years before, but never in museum surround-ings. It was a programme involving artists who were still developing, who had already made something of a name for themselves, but had not yet made a breakthrough at museum level – in short, artists occupying the middle ground between fresh, new talent and established artist. By focusing on these artists – or sometimes by resuming col-laboration, as in the case of Melvin Moti and Ryan Gander – the Stedelijk was attempt-ing to win over a generation of artists who, within a few years, will dominate the artistic discourse, and to establish connec-tions between these artists and the ‘new’ Stedelijk. Docking Station’s ‘fast’ formula (presentations of four to five weeks) allowed the Stedelijk once again to focus on its role as a benchmark for new talent.

Docking Station’s project-based concept was designed to lend impetus to the other-wise rather traditional museum programme. However, that alone was not sufficient. Following the first attempts to provide a

space for the permanent collection within the Stedelijk Museum CS, it became nec-essary to find new exhibition formulas. This resulted in two approaches: a broad, thematic ‘Mapping’ series, combining works from the collection with loans and interven-tions that were produced in situ; and the invitation of artists to make a choice from the collection, based on their own artistic vision and prompted by a recent acquisi-tion of their work. These two approaches, or variants of them, will probably feature again at the new Stedelijk, along with the idea of a project space for current developments.

The Stedelijk Museum CS hosted two ‘Mapping’ exhibitions: ‘Mapping the Studio’ and ‘Mapping the City’. The first of these investigated the theme of ‘the studio’ in film, photography and video from the collection, including Bruce Nauman’s early studio films and Jan Dibbets’ ‘perspective corrections’, also early pieces. They were combined with installations, some of which were pro-duced specially for the exhibition. Atelier van Lieshout, for example, constructed a model of Slave City and John Bock made one of his famous, absurdist constellations of sculpture and video. One special contri-bution came from Gregor Schneider, who installed the studio space from his Haus Ur at the Stedelijk Museum CS. Even more spectacular was Bruce Nauman’s large multi-screen installation, which lent its name to the exhibition. ‘Mapping the City’ featured works including a special installa-tion by Francis Alÿs, Doug Aitken’s multiple projection Electric Earth and Sarah Morris’ film Miami, a penetrating portrait of the city that is sometimes called the ‘sun and fun capital of the States’.

The express intention of these exhibi-tions was to show the Stedelijk’s collection within a wider context. A collection is not an isolated entity, but always functions within


76 Robbert Roos

a larger framework. Working within a theme and combining pieces from the museum’s own collection with pieces from outside reveals these connections.

Inviting artists as guest curators was another element of this approach. The first presentation in this series was by Tino Sehgal, whose starting point was the 2000 work acquired by the museum: Instead of allowing some thing to rise up to your face dancing bruce and dan and other things. In this piece, a figure moves slowly across the floor of an otherwise empty room, assum-ing positions that refer to movements in films and videos by Bruce Nauman and Dan Graham. Sehgal combined this alienat-ing piece with other works from the col-lection that prompt a physical reaction in the viewer. He showed a floor sculpture by Carl Andre (visitors to the museum had to decide whether or not to walk over it) and a sculpture made of sweets by Felix Gonzalez Torres (in which it is not clear whether the visitor is allowed to take a sweet). Other selections by Sehgal included sculptures representing the human figure, such as a bust by Rodin, Warhol’s Flowers and a blown-glass ‘floral still-life’ by Jeff Koons.

The second artist who was invited to unleash his artistic vision on the collec-tion was Wolfgang Tillmans, in his recent presentation. An important new installation by Tillmans, The Stedelijk Room, was the inspiration for a series of powerful rooms containing socially engaged art by Roberto Matta and David Wojnarowicz and icons of abstract art, including works by Ellsworth Kelley, Morris Louis, Robert Mangold and Niele Toroni.

The Stedelijk Museum CS period was never really conceived as a stand-alone project. Initially, it was mainly intended as

a stopgap during a homeless period. Later, particularly after the arrival of Van Tuyl, it became a place where the first steps towards the strategy for the new museum on Museumplein could be taken. One important move was securing The Vincent Award for the museum, the prize for ‘European talent’ founded in 2000 by The Broere Charitable Foundation, which had first been based at the Bonnefantenmuseum in Maastricht. This prize is a fine addition to the profile of the Stedelijk Museum and has created an opportunity to attract important interna-tional artists to Amsterdam.

The participants in the first Vincent Award in 2006 were Dan Perjovschi, Wilhelm Sasnal, Urs Fischer, Andrei Monastyrski and Cerith Wyn Evans, each of whom was allocated his own room in the museum. Sasnal exhibited two films in which he observes materials that are a part of the filmmaking process (a camera, kodachrome); he was the eventual winner of the prize. In 2008, there were only four nomi-nees, following Peter Friedl’s last-minute withdrawal. Rebecca Warren, Deimantas Narkevicius, Francis Alÿs and Liam Gillick each created a presentation that filled an entire gallery.

For the Stedelijk Museum, however, The Vincent Award has meant more than just an opportunity to host an important art prize. The Broere Charitable Foundation also established a new acquisition fund: The Monique Zajfen Collection. Work from The Vincent Award is purchased for this collec-tion, but other, autonomous purchases can also be made. This has given the museum a chance to make ‘catch-up’ acquisitions. There were gaps in the contemporary col-lection that the museum was unable to fill using its own available resources. The Monique Zajfen Collection provided a solu-



tion to this problem, although this assist-ance is offered on the understanding that the works are not destined for the museum’s core collection, but are given as a long-term loan. First impressions of the results of this new opportunity for acquisition were seen in summer 2007, when ‘The Present’ displayed work by artists including Marlene Dumas, Thomas Schütte, Neo Rauch, Mike Kelley, Pawel Althamer, Wilhelm Sasnal, Eija-Liisa Ahtila and George Condo: artists who are crucial to a good understanding of the art of the past fifteen years.

In addition to the special fund provided by The Broere Charitable Foundation, the museum has of course made its own acquisitions, as demonstrated in a number of presentations of the collection, such as the ‘Eyes Wide Open’ exhibition in 2008, once again featuring big names: Cosima von Bonin, Mark Grotjahn, Isa Genzken, Rachel Harrison, Martin Kippenberger and Dutch artists such as Aernout Mik, Charlotte Schleiffert, Maaike Schoorel, Marcel van Eeden, Tjebbe Beekman, Ina van Zyl and Erik van Lieshout. It may not have been immediately obvious within the periphery of the Stedelijk Museum CS, but the Stedelijk was now starting to catch up with the field of contemporary art.

One special form of purchase exhibi-tions are the Proposals for Municipal Art Acquisitions, in which the focus alternates between different disciplines, with guest curators being appointed to compile a pres-entation on the basis of selection by a jury. During the Stedelijk Museum CS period, it was the turn of the following disciplines: ‘Graphic design’, ‘Interior design’, ‘Visual art’, ‘Drawing’ and ‘Digital art’. The draw-ings exhibition, with its provocative, polemi-cal character, was particularly interesting. Guest curator Roel Arkesteijn attempted

to expand the parameters of drawing, in installations, videos and even audio works. Another significant factor in the Municipal Art Acquisitions exhibitions is that they pro-vide an overview of recent artistic develop-ments in the Netherlands. However interna-tional the orientation of the Stedelijk is, and should be, a focus on the museum’s own national climate remains equally important. These exhibitions have been an excellent opportunity to take stock of the situation.

Acquisitions are important artistic capital

for a museum; they are crucial to the iden-tity of the institution. However, temporary exhibitions are also an opportunity to score points.

The Stedelijk made a name for itself with its celebrated ‘temperature exhibitions’. One element of the Stedelijk ‘renovation’ involves initiating this kind of presenta-tion once again. The Stedelijk Museum CS also held a number of such exhibitions. The opening exhibition ‘20/20 Vision’ was an initial attempt, and ‘Who if not we…?’ and ‘Populism’ were the genuine article.

‘Who if not we...? Episode 2: Time and again’ was part of the larger project ‘Thinking Forward’, which marked the entry of ten new states to the EU and coincided with the Dutch EU Presidency in 2004. On display was the work of six artists and a collective from the new member states in Central and Eastern Europe, which focused on historical and political developments, often involving highly charged local situ-ations. Art from the former Eastern Bloc countries was on the rise at that time. In Poland, in particular, there was a great deal going on, with Wilhelm Sasnal (later included in The Vincent Award) and Paulina Olowska acting as standard-bearers.

The 2005 ‘Populism’ exhibition was also part of a larger project, with simultaneous


78 Robbert Roos

exhibitions in Amsterdam, Vilnius, Oslo and Frankfurt. As the title indicates, the theme was the rise of populism in contemporary culture: a topical subject, illustrated with a mixture of well-known names and fresh new talents. The exhibitors included Marc Bijl, Phil Collins, Jeremy Deller, Jens Haaning, Amar Kanwar, Erik van Lieshout, Cildo Meireles, Sarah Morris, Willem de Rooij, Sean Snyder and Wang Du: all artists who are involved in the international modern art scene. This ambitious project demonstrated that social engagement is still an important element of contemporary art.

A museum needs these ‘temperature exhibitions’. However, one of the chal-lenges for the Stedelijk Museum CS was also to guarantee that the full range of the museum’s collections received adequate coverage in the exhibition programme. The Stedelijk has long had strong core col-lections in design and photography. The various exhibitions in these disciplines have deliberately focused on current develop-ments: within design, space was devoted to young talent, in presentations such as ‘Mark’, ‘Nest’ and ‘Gespot’, while, in photo-graphy, engagement has played a promi-nent part, as seen in group shows such as ‘Magnum 60 Years’ and ‘Snap Judgments’, and in outstanding solo shows such as the one devoted to photographers Adam Broomberg & Oliver Chanarin.

The Stedelijk Museum CS hosted its fair share of solo exhibitions, which are an indispensable element of any balanced exhibition mix: Michel Majerus, Eberhard Haverkost, Vito Acconci, Shirin Neshat, Paul Chan, Saskia Olde Wolbers, Heringa/Van Kalsbeek, Allora & Calzadilla and Tobias Rehberger all had their own solo exhibi-tions. Rineke Dijkstra’s monographic exhibi-tion, created for the Stedelijk, which first

visited Paris and Barcelona before com-ing to Amsterdam, was another important show. Dijkstra’s work is very familiar, but this overview allowed a new interpretation of her photography. Although she is one of the most important Dutch artists of the past ten years, such a wide selection of her work had never been shown in the Netherlands before.

Another remarkable solo project was by Tobias Rehberger. The Post CS building was an ideal architectural space for giving art-ists free rein and allowing them to produce lavish site-specific installations. Its raw monumentality allowed artists to see their own work in a different way and to create installations that may have been less obvi-ous options in a traditional museum space. This was first seen in 2005 with the presen-tation ‘Nest’, a large installation created by Gilian Schrofer and featuring the work of a great many designers. Particularly towards the end of the Stedelijk Museum CS period, artists began to make full use of the elon-gated spaces, with Rehberger’s interplay of colour, light and shadow as a grand finale: a total installation that made optimal use of the context of the Stedelijk Museum CS.

An imaginative use of the space was also seen in the largest and most ambitious project hosted by the Stedelijk Museum CS: the Andy Warhol exhibition. In ‘Andy Warhol: Other Voices, Other Rooms’, guest curator Eva Meyer-Hermann presented an image of the artist that may be familiar, but which has never been explored so explicitly in an exhibition: Warhol as a media magi-cian. For the first time, it was possible to view nearly all of his films in their entirety in a cleverly designed exhibition by the Berlin-based bureau Chezweitz & Roseapple, with dozens of screens, some of which were sus-pended within the space, and ingeniously equipped with timers to indicate the length



of the films. A large selection of the televi-sion work was on display in another room. Graphic work and photography occupied the central space, where audio excerpts played and the contents of Warhol’s famous Time Capsules were on view. His silkscreen paintings were virtually absent from the exhibition. The lack of the iconic portraits of Jackie and Marilyn, which at first appeared to be a weakness, was soon perceived as a plus: Warhol was brought up to date and given a place in the digital visual culture of today. The staging of the extensive Warhol exhibition at the Stedelijk Museum CS was treated as a rehearsal for the new Stedelijk. All kinds of valuable lessons were learnt.

The decision to use an empty post-office sorting centre as a base worked out well for the Stedelijk. The appeal of Restaurant 11, in particular, with its fantastic panoramic view of the city, the railway yard and the docks, meant that the Post CS building soon became a familiar name in Amsterdam. Restaurant 11 was also more than just a restaurant: it had a separate section where young Amsterdammers would meet to dance to the latest music on most evenings of the week, but which also functioned as a ‘lecture hall’, an important feature for a museum that does not only want to think in terms of ‘classic’ exhibitions, but also aims to create a parallel programme of talks, presentations, debates, film evenings and seminars. The room at 11 provided space for this and the special coordinator (for a long time, Jelle Bouwhuis) put a great deal of energy into creating a programme of events. So, within just a few years, the Post CS building grew to become the cultural hub that had been hoped for – and the Stedelijk’s profile rose accordingly, particu-larly amongst a younger audience.

With its youthful emphasis, and, first and foremost, its strong exhibitions, the Stedelijk Museum CS has regained a great deal of lost ground. It has developed into a pivotal point between old and new, a purga-tory where even deadly sins, such as vanity, are deliberately questioned.

From an organisational point of view, Van Tuyl made a break with the silo men-tality that had existed within the Stedelijk. Setting up a programme committee meant that a homogeneous programme could be developed. Proposals from curators were discussed collectively, a process that also involved mutual criticism, something that had not always been possible before. This arrangement helped the Stedelijk Museum CS to become a fascinating exhibition machine with real synergy, which was not limited to a collection of unconnected state-ments from individual curators. In addition to all of the successful exhibition projects that will be taken to the new building as a valuable legacy, this renewed sense of vigour is an important consequence of the Stedelijk Museum’s temporary stay at the Oosterdok.

Robert Roos is chief curator of KadE in Amersfoort and was editor-in-chief of Kunstbeeld until the summer of 2008.



1. Torbjørn Rødland Nudist no.5, 1999(20/20 Vision)

2. Mathias Poledna Western Recording, 2003(20/20 Vision)

03_SMCSboekVolumeDEF.indd 81 10-09-2008 20:48:36


3. Jop van Bennekom Re-Magazine # 1 ‘Marcel’, Winter / Spring 2004 (Mark)

4. Wiebke Meurer, Service Royal, 2004 (Geel metalliek / Yellow Metallic)

5. Frank Tjepkema, Loveshield, 2003(Geel metalliek / Yellow Metallic)



5. Frank Tjepkema, Loveshield, 2003(Geel metalliek / Yellow Metallic)

6. Willem Sandberg Tentoonstellingsaffiche / Exhibition poster, 1962(Sandberg Nu / Sandberg Now)



7. Aernout Mik Raw Footage, 2006(Eyes Wide Open)

8. Sarah Morris Los Angeles, 2004(Populism)



11. Rineke Dijkstra Vondelpark, Amsterdam, June 19, 2005(Rineke Dijkstra Portretten / Portraits)

9. Yang Fudong Honey, 200310. Yang Fudong Close to the Sea, 2004 (Yang Fudong – Recente films en video’s / Recent Films and Videos)



11. Rineke Dijkstra Vondelpark, Amsterdam, June 19, 2005(Rineke Dijkstra Portretten / Portraits)



12. Marlene Dumas The Neighbour, 2005(Onder de oppervlakte / Below the Surface)

13. De Rijke / De Rooij Mandarin Ducks, 2005 (De Rijke / De Rooij Mandarin Ducks)



13. De Rijke / De Rooij Mandarin Ducks, 2005 (De Rijke / De Rooij Mandarin Ducks)



14. M/M (Paris) No Ghost Just a Shell, 2000 (Recent Grafisch Ontwerp / Recent Graphic Design)

15. Pierre Bernard Erasmusprijs 2006 /Erasmus Prize 2006, 2006 (Pierre Bernard)



15. Pierre Bernard Erasmusprijs 2006 /Erasmus Prize 2006, 2006 (Pierre Bernard) 16. Ron Arad

Oh Void 2, 2004(Leporello)

17. Frank Tjepkema, Janneke Hooymans Tak / Branch, 2004 (Nest)



18. Eberhard Havekost Beauty Walks a Razor’s Edge, 2003 (Eberhard Havekost Harmony)



19. Mike Kelley Switching Marys, 2005(Onder de oppervlakte / Below the Surface)

20. Thomas HirschhornNeighbours, 2002(Breaking the Rules)



21. Saskia Olde WolbersTrailer, 2005(Saskia Olde Wolbers The Falling Eye)

22. Shirin NeshatRapture, 1999 (Shirin Neshat)



22. Shirin NeshatRapture, 1999 (Shirin Neshat)

23. Shirin NeshatZarin, 2005 (Shirin Neshat)



24. Neo Rauch Neujahr / New Year, 2005(The Present)

25. Heringa / Van Kalsbeek Zonder titel / Untitled, 2002 (Heringa / Van Kalsbeek – Cruel Bonsai)



25. Heringa / Van Kalsbeek Zonder titel / Untitled, 2002 (Heringa / Van Kalsbeek – Cruel Bonsai)

26. Charlotte Schleiffert Tibetan girl, 2007 (Drawing Typologies)



27. Martin Kippenberger Drei Häuser mit Schlitzen / Three Houses with Slits, 1985 (Eyes Wide Open)



28. Danh Vo, Package Tour, 2008 (Docking Station)

29. Melvin Moti, E.S.P., 2007 (Docking Station)



30. Florian Pumhösl, Programm, 2006 (Docking Station)

31. Ulla von Brandenburg La Maison, 2007 (Docking Station)



32. Nontsikelelo ‘Lolo’ Veleko Cindy and Nkuli, uit / from Beauty is in the Eye of the Beholder, Johannes-burg, 2003-04(Snap Judgments)

33. Francis Alÿs, El Gringo, 2003 (The Vincent Award 2008)


Concept en redactie / Concept and editingMartijn van Nieuwenhuyzen, Arjan Reinders

Grafisch ontwerp / Graphic DesignKlaartje van Eijk

Druk en lithografie / Printing and lithographyDie Keure, Brugge

Tekst / TextRobbert RoosGijs van Tuyl

Vertalingen / TranslationsLaura Watkinson

Fotografie / PhotographyOmslag / Cover: Gert Jan van Rooij, Amsterdam Alle zaalopnames / all installation shots: Gert Jan van Rooij, Amsterdam. Met uitzon-dering van / with the exception of: p. 2, 5, 6, 7, 8, 11, 12/13, 18, 19/20, 21, 22, 23/24 (Stedelijk Museum Amsterdam), p. 38, 39/40 (Sjoerd Knibbeler), p. 41 (Arjen Veldt)

Van werken van beel-dende kunstenaars, aangesloten bij een CISAC-organisatie zijn de publicatie-rechten geregeld met Pictoright, Amsterdam / For works of visual artists affiliated with a SISAC-organization, the copyrights have been settled with Pictoright, Amsterdam

© Stedelijk Museum Amsterdam, 2008

ISBN/EAN 978-90-5006-177-3

www.stedelijk.nl

1. coll. Stedelijk Museum Amsterdam 2. production still, courtesy Galerie Daniel Buchholz, Köln4. coll. Stedelijk Museum Amsterdam5. in opdracht van / commissioned by the Bijenkorf, courtesy de kunstenaar / the artist6. coll. Stedelijk Museum Amsterdam7. coll. Stedelijk Museum Amsterdam8. film still (door / by Sean Dack), courtesy Galerie Aurel Scheibler, Köln9. courtesy de kunstenaar / the artist, ShangART Gallery, Shanghai10. courtesy de kunste-naar / the artist, FACT11. coll. Stedelijk Museum Amsterdam12. coll. Stedelijk Museum Amsterdam, een schenking door de kunstenaar en galerie Paul Andriesse, Amster dam / a gift by the artist and Paul Andriesse Gallery, Amsterdam13. production stills (door / by: Thomas Manneke), courtesy Galerie Daniel Buchholz, Köln14. coll. Stedelijk Museum Amsterdam15. coll. Stedelijk Museum Amsterdam16. coll. Stedelijk Museum Amsterdam17. courtesy de kunste-naars / the artists18. particuliere collectie / private collection19. coll. Stedelijk Museum Amsterdam20. coll. Stedelijk Museum Amsterdam21. video still, coll. Stedelijk Museum Amsterdam22. © Shirin Neshat 2005, courtesy Glad -stone Gallery, New York

23. production still (door / by: Larry Barns) © Shirin Neshat 2005, courtesy Gladstone Gallery, New York24. The Monique Zajfen Collection, foto / photo: Uwe Walter25. coll. Stedelijk Museum Amsterdam26. coll. Stedelijk Museum Amsterdam, 27. coll. Stedelijk Museum Amsterdam. Deze aankoop werd mede mogelijk gemaakt dankzij de Mondriaan Stichting, de Vereni-ging Rembrandt (mede dankzij het Prins Bernhard Cultuurfonds en het Titus Fonds van de Vereniging Rembrandt) en het VSBfonds / This acquisition was made possible by the Mondriaan Foundation, the Vereniging Rembrandt (also by the Prins Bernhard Culture Fund and the Titus Fund of the Vereniging Rembrandt) and the VSB Fund.28. courtesy Galerie Isabella Bortolozzi, Berlin, foto / photo: Gert Jan van Rooij29. film still, courtesy de kunste naar / the artist, coll. Stedelijk Museum Amsterdam30. film still, courtesy Lisson Gallery, London; Galerie Daniel Buchholz, Köln; Krobath Wimmer, Wien31. film still, courtesy Galerie Art:Concept, Paris32. © Nontsikelelo ‘Lolo’ Veleko, International Center of Photography33. video stills, courtesy de kunste-naar / the artist, Bick Productions en / and New Museum of Contemporary Art, New York


01 SMCSboekAmberDEF.indd 1 10-09-2008 20:42:42...Petra Mrzyk, Sarah Morris, Begoña Muñoz, Roman...

Documents

Transcript of 01 SMCSboekAmberDEF.indd 1 10-09-2008 20:42:42...Petra Mrzyk, Sarah Morris, Begoña Muñoz, Roman...