STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE -...

40
STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE Stärke = das polymere Depot-Kohlenhydrat von Pflanzen, aufgebaut aus -D(+)-Glucose-Einheiten Amylose = unverzweigtes Polymer; Amylopektin = verzweigtes Polymer der Stärke Stärkeverzuckerungserzeugnisse = alle Produkte, die durch Hydrolyse von Amylose und/oder Amylopektin unter Bildung von Glucosepolymeren (Poly-, Oligo-, Disaccharide) bis hin zum Grundbaustein -D-Glucose („Dextrose“) gewonnen werden Große Variationsbreite in der Kohlenhydratzusammensetzung und funktionellen Eigenschaften (z.B. Süße, Viskosität) -> vielfältige Einsatzmöglichkeiten bei der Lebensmittelherstellung • Ausgangsmaterial: prinzipiell alle Stärkesorten geeignet; in der Praxis v.a. Mais-, Weizen- und Kartoffelstärke Drei hauptsächliche Hydrolysearten (Verzuckerungsprozesse): Säurehydrolyse (C. Kirchhoff, 1811, Stärke- hydrolyse mit H 2 SO 4 ), Säure-Enzym-Hydrolyse sowie (Enzym-)Enzym-Hydrolyse • Der Hydrolysegrad wird durch den DE-Wert angegeben = Summe der reduzierenden Zucker, berechnet als Glucose i. TM Herstellungsprozess allg.: a) Hydrolyse (Verflüssigung + Verzuckerung), b) Raffination, c) Eindampfung • Nebenbestandteile (Lipide, Proteine, Mineralstoffe) des Stärkekorns sowie Degradationsprodukte der Glucose (z.B. HMF) werden durch Raffination größtenteils entfernt • Die flüssigen Produkte (Sirupe) können durch Trocknung, Kristallisation oder Isomerisierung weiterverarbeitet werden (-> Stärkezucker, Dextrose, Isoglucose etc.) Dextrine Maltose Glucose Stärke Hydrolyse (durch Säuren und/ oder Enzyme) +

Transcript of STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE -...

Page 1: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

ST

ÄR

KE

VE

RZ

UC

KE

RU

NG

SE

RZ

EU

GN

ISS

E•

Stä

rke

=d

as

po

lym

ere

De

po

t-K

oh

len

hyd

rat

von

Pfla

nze

n,

au

fge

ba

ut

au

s�

-D(+

)-G

luco

se-E

inh

eite

n•

Am

ylo

se

=u

nve

rzw

eig

tes

Po

lym

er;

Am

ylo

pe

kti

n=

verz

we

igte

sP

oly

me

rd

er

Stä

rke

•S

tärk

ev

erz

uc

ke

run

gs

erz

eu

gn

iss

e=

alle

Pro

du

kte

,d

ied

urc

hH

ydro

lyse

von

Am

ylo

seu

nd

/od

er

Am

ylo

pe

ktin

un

ter

Bild

un

gvo

nG

luco

sep

oly

me

ren

(Po

ly-,

Olig

o-,

Dis

acc

ha

rid

e)

bis

hin

zum

Gru

nd

ba

ust

ein�

-D-G

luco

se(„

De

xtro

se“)

ge

wo

nn

en

we

rde

n•

Gro

ße

Va

ria

tio

ns

bre

ite

ind

er

Ko

hle

nh

ydra

tzu

sam

me

nse

tzu

ng

un

dfu

nkt

ion

elle

nE

ige

nsc

ha

fte

n(z

.B.

ße

,V

isko

sitä

t)->

vie

lfä

ltig

eE

ins

atz

gli

ch

ke

ite

nb

eid

er

Le

be

nsm

itte

lhe

rste

llun

g•

Au

sga

ng

sma

teri

al:

pri

nzi

pie

lla

lleS

tärk

eso

rte

ng

ee

ign

et;

ind

er

Pra

xis

v.a

.M

ais

-,W

eiz

en

-u

nd

Ka

rto

ffe

lstä

rke

•D

rei

ha

up

tsä

chlic

he

Hy

dro

lys

ea

rte

n(V

erz

uck

eru

ng

spro

zess

e):

ure

hy

dro

lys

e(C

.K

irch

ho

ff,

18

11

,S

tärk

e-

hyd

roly

sem

itH

2SO

4),

ure

-En

zym

-Hy

dro

lys

eso

wie

(En

zym

-)E

nzy

m-H

yd

roly

se

•D

er

Hy

dro

lys

eg

rad

wir

dd

urc

hd

en

DE

-We

rta

ng

eg

eb

en

=S

um

me

de

rre

du

zie

ren

de

nZ

uck

er,

be

rech

ne

ta

lsG

luco

sei.

TM

•H

ers

tell

un

gs

pro

zes

sa

llg.:

a)

Hy

dro

lys

e(V

erf

lüss

igu

ng

+V

erz

uck

eru

ng

),b

)R

aff

ina

tio

n,

c)E

ind

am

pfu

ng

•N

eb

en

be

sta

nd

teile

(Lip

ide

,P

rote

ine

,M

ine

rals

toff

e)

de

sS

tärk

eko

rns

sow

ieD

eg

rad

atio

nsp

rod

ukt

ed

er

Glu

cose

(z.B

.H

MF

)w

erd

en

du

rch

Ra

ffin

atio

ng

röß

ten

teils

en

tfe

rnt

•D

ieflü

ssig

en

Pro

du

kte

(Sir

up

e)

kön

ne

nd

urc

hT

rock

nu

ng

,K

rist

alli

satio

no

de

rIs

om

eri

sie

run

gw

eite

rve

rarb

eite

tw

erd

en

(->

Stä

rke

zuck

er,

De

xtro

se,

Iso

glu

cose

etc

.)

De

xtri

ne

Ma

ltose

Glu

cose

Stä

rke

Hy

dro

lys

e

(durc

h S

äure

n u

nd/

oder

Enzy

me)

+

Page 2: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

• G

luco

sesir

up

(S

tärk

esi

rup;

DE

� 2

0)

• M

alt

ose-S

iru

p•

Dextr

ose (

rein

e G

luco

se;

DE

� 9

9)

• D

extr

ose-M

alt

ose-S

iru

p•

Malt

od

exti

ne

( DE

�2

0)

• fr

ucto

seh

alt

ige G

luco

se-S

iru

pe (

HF

CS

)

DE

(=D

ext

rose

eq

uiv

ale

nt)

:S

um

me

de

rre

du

zie

ren

de

nZ

uck

ern

,b

ere

chn

et

als

Glu

cose

ind

er

Tro

cke

nm

ass

e

Hers

tellu

ng

vo

n G

luco

sesir

up

, M

alt

od

extr

inen

, D

extr

ose u

.a.

Stä

rke

hy

dro

lys

e-V

erf

ah

ren

1.

ure

hy

dro

lys

e(S

alz

-o

de

rS

chw

efe

lsä

ure

)->

De

xtri

ne

,M

alto

se,

Glu

cose

(je

na

chV

erf

ah

ren

spa

ram

ete

rn)

Na

chte

ilig

:A

uft

rete

nvo

nS

ek

un

rre

ak

tio

ne

n->

Ve

rrin

ge

run

gd

er

Au

sbe

ute

an

Glu

cose

info

lge

: •

inte

rmo

leku

lare

rW

ass

era

bsp

altu

ng

->B

ildu

ng

von

Re

ve

rsio

ns

pro

du

kte

n

(z.B

.G

en

tiob

iose

,Is

om

alto

se,

Iso

ma

ltosi

do

-Glu

cose

) •

intr

am

ole

kula

rer

Wa

sse

rab

spa

ltun

g->

Bild

un

gvo

nH

ydro

xym

eth

ylfu

rfu

ral(

HM

F)

u.a

.

2.

Re

ine

nzy

ma

tis

ch

eH

yd

roly

se

(->

un

ters

chie

dlic

he

En

dp

rod

ukt

e,

jen

ach

ein

ge

setz

tem

En

zym

)•�

-Am

yla

se(m

eis

tB

akt

eri

en

en

zym

e)

->D

ext

rin

e•�

+�-A

myl

ase

n(z

.B.

Ma

lze

nzy

me

)->

ha

up

tsä

chlic

hM

alto

se,

we

nig

Glu

cose

•A

myl

og

luco

sid

ase

(=G

luco

am

yla

se)

(v.a

.A

spe

rgill

us-

En

zym

e)

->G

luco

se•

me

ist

(zw

eis

tufig

e)

En

zym

-En

zym

-Hyd

roly

se

3.

Ko

mb

inie

rte

(zw

eis

tufi

ge

)S

äu

re-

un

dE

nzy

m-H

yd

roly

se

•V

orv

erz

uck

eru

ng

(„V

erf

lüss

igu

ng

“)m

itS

äu

re •

Na

chve

rzu

cke

run

gm

itE

nzy

me

n->

Zu

sam

me

nse

tzu

ng

de

sE

nd

pro

du

kts

ste

ue

rba

r

Erz

ielb

are

DE

-We

rte

:S

äu

reh

yd

roly

se

:�

92

DE

ure

-En

zym

-Hy

dro

lys

e:

�9

5D

EE

nzy

m-E

nzy

m-H

yd

roly

se

:9

8-9

9D

E

Page 3: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);
Page 4: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);
Page 5: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

Üb

erw

ieg

en

dm

itte

lsS

äu

reh

yd

roly

se

-Ve

rfa

hre

n•

Stä

rkesu

sp

en

sio

n(„

Stä

rkem

ilch“;

Mais

-, W

eiz

en-

oder

Kart

offels

tärk

e);

35-4

0%

TM

•V

erf

lüssig

un

g u

nd

Verz

uckeru

ng

mit

HC

l oder

H2S

O4 (

pH

1.8

-2.0

), 2

-3 B

ar,

120-1

30°C

,15-2

0 m

in•

Neutr

alis

atio

n (

-> p

H 4

,5 -

5,2

)•

nn

saft

•R

aff

inati

on

: S

epara

tion, E

ntfärb

ung (

Akt

ivko

hle

), E

ntm

inera

lisie

rung (

Ionenaust

ausc

her)

•Z

entr

ifugatio

n o

der

Filt

ratio

n•

Vaku

um

verd

am

pfe

r•

Dic

ksaft

, 50-6

0%

Tr.

S.

• E

ndve

rdam

pfe

r (V

aku

um

)•

Sir

up

(kl

ar,

farb

los)

, 80-8

4%

Tr.

S.

„Säu

reg

luco

sen

“:F

ast

auss

chlie

ßlic

h a

uf 20-5

0 D

E b

esc

hrä

nkt

(->

ste

igender

Ante

il an R

eve

rsio

ns-

pro

dukt

en);

höhere

DE

-Wert

e fast

auss

chlie

ßlic

h d

urc

h S

äure

-Enzy

m-

bzw

. E

nzy

m-E

nzy

m-H

ydro

lyse

erz

ielb

ar.

Frü

her:

Auch

Hers

tellu

ng v

on S

äure

glu

cose

siru

pen m

it höhere

n D

E-W

ert

en (

> 8

0 D

E)

und z

ur

Ge-

win

nung v

on S

tärk

ezu

cker

bzw

. re

iner

Glu

cose

(„D

ext

rose

“). H

eute

kein

e w

irts

chaftlic

he B

edeutu

ng

mehr

-> H

ers

tellu

ng d

iese

r P

rodukt

e d

urc

h e

nzy

matis

che S

tärk

ehyd

roly

se.

He

rste

llu

ng

vo

n G

luc

os

es

iru

p (

Stä

rke

sir

up

)D

E�

20, h

an

dels

üb

lich

: D

E �

30-5

0

Page 6: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

Stä

rke-

milch

(Ka

rto

ffe

l, M

ais

)

Ko

nvert

er

Neu

tra-

lisato

r

Zen

trif

ug

e

Sch

lam

m F

ilte

r

Sch

lam

m

Ko

hle

filt

er

Ko

hle

filt

er

Vo

r-verd

am

pfe

r

En

d-

verd

am

pfe

r

Glu

co

se

sir

up

Dam

pf

So

da o

der

Alk

ali

Säu

re (

pH

1.8

)

pH

4-5

50-6

0%

TM

80%

TM

Ve

rein

fac

hte

s S

ch

em

a d

er

He

rste

llu

ng

vo

n G

luc

os

es

iru

p(„

kla

ss

isc

he

s“

ure

hy

dro

lys

ev

erf

ah

ren

)

30-4

0%

TM

15

-20

min

Page 7: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

10

20

30

40

50

60

70

10

20

30

40

50

DE

-Wert

Saccharidanteil(%Tr.)G

luco

se

Malt

ose (

Dis

acch

ari

d)

Olig

osacch

ari

de

(3-7

Glu

cose

mo

lekü

le)

+R

ev

ers

ion

sp

rod

uk

te

here

Sacch

ari

de

ure

hy

dro

lys

ev

on

Stä

rke

Sa

cc

ha

rid

-Zu

sa

mm

en

se

tzu

ng

inA

bh

än

gig

ke

itd

es

Ab

ba

ug

rad

es

(DE

)

•Z

un

ah

me

de

rR

ev

ers

ion

sp

rod

uk

te(n

ich

tv

erg

ärb

ar)

•S

üß

kra

ft0

,6;

ß-s

alz

ige

r,a

ng

en

eh

me

rG

es

ch

ma

ck

Page 8: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

Ein

satz

vo

n E

nzy

men

zu

r S

tärk

eh

yd

roly

se

• zu

r „V

erf

lüssig

un

g“

und V

erz

uckeru

ng

von S

tärk

e

• erw

eite

rte P

ale

tte v

on V

erz

uck

eru

ngsp

rodukt

en s

ow

ie höhere

Ausb

eute

an k

rist

alli

ner

Glu

cose

• V

ielz

ahl v

on A

myla

sen

; unte

rsch

eid

en s

ich in

hin

sich

tlich

Spezi

fität, T

em

pera

tur-

und p

H-O

ptim

a

• E

insa

tz in

Batc

h-

oder

kontin

uie

rlic

hen V

erf

ahre

n; auch

Ein

satz

imm

obili

siert

er

Enzy

me m

öglic

h

• zu

r S

tärk

ehyd

roly

se ü

berw

iegend v

erw

endete

Enzy

me:

-�

-Am

ylase

n a

us

Baci

llus

subtil

isoder

B. lic

henifo

rmis

für

Hoch

tem

pera

tur-

Verf

lüss

igungen

-�-A

myl

ase

aus

Gers

tenm

alz

für

Malto

sebild

ung

- G

luco

am

ylase

aus

Asp

erg

illus

nig

er

für

Dext

rose

bild

ung

- P

ullu

lanase

für

die

„E

ntz

weig

ung“,

d.h

. zu

r H

ydro

lyse

von �

-1-6

-gly

cosi

dis

chen B

indungen (

Am

ylopekt

in)

(1)

Säu

re-E

nzy

m-H

yd

roly

se

•S

äure

die

nt nur

zur

Verf

lüss

igung

der

Stä

rke

• ansc

hlie

ßend W

eite

rvera

rbeitu

ng m

it E

nzy

men z

u S

irupen u

nte

rsch

iedlic

her

KH

-Zusa

mm

ense

tzung

• v.

a. H

ers

tellu

ng v

on G

luco

sesi

rupen m

it hohem

Malto

seante

il:

-S

äure

hyd

roly

se (

„Verf

lüss

igung“)

von S

tärk

e -

> c

a. 20 D

E

-pH

auf 5,5

ein

stelle

n

-enzy

matis

che H

ydro

lyse

bei 5

5°C

mit �

-Am

ylase

(oder

Malz

ext

rakt

)

-->

Sirupe m

it ca

. 8%

Glu

cose

(aus

Säure

hyd

roly

se)

und c

a. 40-4

5%

Malto

se (

Rest

: D

ext

rine)

-durc

h a

nsc

hlie

ßenden Z

usa

tz v

on G

luco

am

ylase

: höhere

r G

luco

segehalt

(G

luco

se-M

alto

se-S

irup)

-E

nzy

m-I

nakt

ivie

rung d

urc

h A

nsä

uern

(pH

< 4

,5)

und e

rhitz

en (

80-9

0 °

C)

-R

affin

atio

n d

er

Sirupe: w

ie b

ei S

äure

glu

cose

siru

p

Page 9: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

(2)

En

zym

ati

sch

e H

yd

roly

se v

on

Stä

rke (

En

zym

- b

zw. E

nzy

m-E

nzy

m-V

erf

ah

ren

)V

.a. zu

r H

ers

tellu

ng v

on M

alto

se-,

Dext

rose

-Malto

se-

und D

ext

rose

siru

pen s

ow

ie v

on M

alto

dext

rinen

Malt

od

extr

ine

• ca

. 20 D

E; le

icht lö

slic

he K

ohle

nhyd

rate

mit

geringer

Süß

kraft a

ls F

ülls

toffe, A

rom

a-,

Vita

min

- oder

G

ew

ürz

träger

und z

ur

Adso

rptio

n v

on F

etten u

nd Ö

len (

z.B

. in

Tro

ckensu

ppen e

tc.)

• V

erf

lüss

igung d

er

Stä

rke d

urc

h h

itzebest

ändig

e b

akt

erielle

�-A

myl

ase

: S

tärk

em

ilch m

it 25-3

5%

TM

auf

pH

6,5

ein

stelle

n, m

it C

aC

l 2 u

nd �

-Am

ylase

vers

etz

en u

nd b

ei 8

0 -

100 °

C a

ufs

chlie

ßen (

5-1

0 m

in);

dann E

nzy

min

akt

ivie

rung d

urc

h E

rhitz

en a

uf 145°C

. K

läre

n, E

indam

pfe

n u

nd S

prü

htr

ock

nen.

Malt

ose-

bzw

. D

extr

ose-M

alt

ose-S

iru

pe

• re

lativ

geringe S

üß

kraft u

nd a

ngenehm

es

Mundgefü

hl

• V

isko

sitä

t und H

ygro

skopiz

ität je

nach

Kohle

nhyd

rat-

Zusa

mm

ense

tzung

• H

ers

tellu

ng v

on M

alto

se-S

irupen: E

nzy

matis

che V

erf

lüss

igung w

ie b

ei M

alto

dext

rinen; ansc

hlie

ßend

pH

-Ein

stellu

ng a

uf pH

4,2

- 5,5

und Z

ugabe v

on G

ers

tenm

alz

ext

rakt

oder

ß-A

myl

ase

->

Pro

dukt

mit

bis

zu

70%

Malto

se, ka

um

Glu

cose

• D

ext

rose

-/M

alto

sesi

rupe: aus

Malto

sesi

rup d

urc

h a

nsc

hlie

ßende B

ehandlu

ng m

it G

luco

am

ylase

Dextr

ose-S

iru

pe

• le

ichte

Verg

ärb

ark

eit,

zur

Gesc

hm

ack

sabru

ndung u

nd z

ur

Gew

innung k

rist

alli

ner

Dext

rose

oder

fr

uct

ose

halti

gen S

irupen (

durc

h e

nzy

matis

che Iso

merisi

eru

ng)

• enzy

matis

che S

tärk

eve

rflü

ssig

ung w

ie b

ei M

alto

dext

rinhers

tellu

ng; dann a

bkü

hle

n, pH

auf 4,2

-4,6

ein

- st

elle

n u

nd Z

ugabe v

on G

luco

am

ylase

(H

ydro

lyse

dauer

50-1

00 h

!) ->

nahezu

quantit

ativ

e U

mse

tzung

• neuerd

ings

auch

Ein

satz

imm

obili

siert

er

Glu

coam

ylase

n

Page 10: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

nie

dri

g v

erz

uckert

ho

ch

verz

uckert

(w/v

)

Ho

ch

verz

uckert

: M

ole

ku

larg

ew

ich

t verr

ing

ert

->z.

B.

für

kan

die

rte

Frü

ch

te->

Gefr

ierp

un

kts

ern

ied

rig

un

g->

zu

neh

men

d h

yg

rosko

pis

ch

Zu

ckers

pektr

en

han

dels

üb

lich

er

Glu

co

sesir

up

e

DE

-Wert

30

34-3

642-4

34

242

48

55

63

65

70

Ko

nvers

ion

sart

*S

SS

S/E

E/E

S/E

SS

/EE

/ES

/E

Ko

hle

nh

yd

rat

Geh

alt

e in

%, b

ezo

gen

au

f T

rocken

su

bsta

nz

Glu

co

se

10

13

19

6 2

93

13

73

443

Malt

ose

91

21

44

556

52

18

32

47

30

Ma

lto

trio

se

10

10

12

12

16

15

13

11

3 7

Malt

ote

trao

se

89

10

3 1

21

04

2 5

Ma

lto

he

xa

os

e6

67

2 1

25

31

2

here

Zu

cker

50

42

30

30

23

18

16

91

210

*S

=S

äu

re*

E=

En

zym

Page 11: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

D

ie g

en

an

nte

n E

ige

ns

ch

aft

en

we

rde

n v

ers

tärk

t d

urc

h

Se

nk

un

gE

rhö

hu

ng

de

s V

erz

uc

ke

run

gs

gra

de

s

Vis

ko

sit

ät

xK

ris

tall

isa

tio

ns

he

mm

un

gx

rpe

rbil

du

ng

xV

erd

ick

un

gs

eff

ek

tx

Sc

ha

um

sta

bil

isie

run

gx

sli

ch

ke

its

erh

öh

un

gx

xS

üß

ex

Se

nk

un

g d

es

aw

-We

rte

sx

Os

mo

tis

ch

er

Dru

ck

xF

eu

ch

tig

ke

its

sta

bil

isie

run

gx

Ge

frie

rpu

nk

tse

rnie

dri

gu

ng

xV

erg

ärb

ark

eit

xB

räu

nu

ng

sv

erm

ög

en

xK

ris

tall

isa

tio

ns

ne

igu

ng

x

Eig

en

sc

ha

fte

nv

on

Glu

co

se

sir

up

en

(Stä

rke

sir

up

en

)u

nd

de

ren

Be

ein

flu

ss

un

gd

urc

hd

en

Ve

rzu

ck

eru

ng

sg

rad

nie

dri

gen

vers

tärk

td

urc

h

Ve

rzu

ck

eru

ng

sg

rad

(Hy

dro

lys

eg

rad

)

ho

hen

Lit

era

tur:

Ra

pe

ille

,A

.,F

un

ctio

na

lpro

pe

rtie

so

fg

luco

sesy

rup

s.Z

uck

eri

nd

ust

rie

12

4,

27

9-2

82

(19

99

)

Page 12: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

Ein

sa

tzm

ög

lic

hk

eit

en

vo

nG

luc

os

es

iru

p

HA

RT

KA

RA

ME

LL

EN

• V

erh

ind

eru

ng

des A

uskri

sta

llis

iere

ns d

er

Sacch

aro

se

WE

ICH

KA

RA

ME

LL

EN

,•

Hers

tellu

ng

au

s k

rista

llin

em

Zu

cker

+ G

luco

sesir

up

FO

ND

AN

TK

AU

GU

MM

I•

Verh

ind

eru

ng

des A

uskri

sta

llis

iere

ns d

er

Sacch

aro

se

• verb

essert

e F

risch

halt

un

g•

zäh

e, ela

sti

sch

e S

tru

ktu

rS

PE

ISE

EIS

• A

uskri

sta

llis

ati

on

vo

n S

acch

aro

se +

��-L

acto

se v

erh

ind

ert

• V

erb

esseru

ng

der

Sch

melz

eig

en

sch

aft

en

LIK

ÖR

E, A

FG

s•

Vo

llm

un

dig

keit

, „K

örp

er“

, E

inste

llen

der

Fließ

fäh

igkeit

OB

ST

KO

NS

ER

VE

N•

Mild

eru

ng

des s

üß

en

Gesch

macks

• V

erb

esseru

ng

der

Säm

igkeit

• U

nte

rstü

tzu

ng

des F

ruch

tgesch

macks

• V

ollm

un

dig

keit

, „K

örp

er“

MA

RM

EL

AD

EN

• A

uskri

sta

llis

iere

n d

er

Sacch

aro

se v

erh

ind

ert

INV

ER

TZ

UC

KE

RC

RE

ME

• A

uskri

sta

llis

ati

on

vo

n G

luco

se v

erh

ind

ert

KA

ND

IER

TE

FR

ÜC

HT

E•

bessere

s E

ind

ing

en

der

Glu

co

se im

Verg

leic

h z

u S

acch

aro

se

TIE

FG

EF

RO

RE

NE

S O

BS

T•

Au

ftau

verh

alt

en

verb

essert

TIE

FG

EF

RO

RE

NE

R F

ISC

H•

Verl

än

geru

ng

der

Halt

bark

eit

Allg

em

ein

e E

igen

sch

aft

en

vo

n G

luco

sesir

up

:•

geri

ng

ere

ße a

ls S

acch

aro

se

• h

yg

rosko

pis

ch

(->

Ein

satz

als

Feuch

thalte

mitt

el)

• V

erh

ind

eru

ng

des A

uskri

sta

llis

iere

ns v

on

Sacch

aro

se, G

luco

se, L

acto

se

• h

oh

e V

isko

sit

ät

-> Z

äh

igkeit

• V

ollm

un

dig

keit

• verl

eih

t d

em

Leb

en

sm

itte

l m

eh

r „K

örp

er“

Page 13: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

VE

RW

EN

DU

NG

vo

n S

RK

EZ

UC

KE

R (

ca. 80%

Glu

cose

)

•S

üß

-u

nd

Brä

un

un

gs

mit

tel

für

Da

ue

rba

ck

wa

ren

,z.

B.

Le

bk

uc

he

n•

Bra

uzu

ck

er

für

ob

erg

äri

ge

Bie

re•

ßu

ng

sm

itte

lfü

rM

alz

-u

nd

hrb

iere

•G

las

ieru

ng

sm

itte

lfü

rR

ös

tka

ffe

eu

nd

Ma

lzk

aff

ee

•H

ers

tell

un

gv

on

Zu

ck

erc

ou

leu

r

Au

ße

rde

ma

ls:

•R

oh

sto

fffü

rm

ikro

bio

log

isc

he

Ge

win

nu

ng

vo

nM

ilc

hs

äu

re,

Glu

co

ns

äu

reu

.a.

•B

ak

teri

en

hrb

öd

en

be

id

er

Ge

win

nu

ng

vo

nA

nti

bio

tik

a•

Au

sg

an

gs

ma

teri

al

für

So

rbit

ol-

He

rste

llu

ng

(ka

taly

tis

ch

eH

yd

rie

run

g)

VE

RW

EN

DU

NG

vo

n D

EX

TR

OS

E (

> 9

9%

Glu

cose

)

•s

ch

ne

lle

Re

so

rpti

on

•N

ähr-

un

dK

räft

igu

ng

sm

itte

l•

Kin

de

rna

hru

ng

•in

Ta

ble

tte

nfo

rmo

de

rK

om

pri

ma

ten

für

Sp

ort

ler

zur

Le

istu

ng

ss

teig

eru

ng

•S

üß

un

gs

mit

tel

für

alk

oh

olf

reie

Erf

ris

ch

un

gs

ge

trä

nk

e,

Ma

lzb

ier

•F

ür

Ba

ck

wa

ren

zur

rde

run

gd

er

Te

igg

äru

ng

,B

räu

nu

ng

,F

ris

ch

ha

ltu

ng

•U

mrö

tun

gs

mit

tel

be

iF

leis

ch

erz

eu

gn

iss

en

AR

ZN

EIM

ITT

EL

:In

jek

tio

ns

-u

nd

Infu

sio

ns

lös

un

ge

n

De

xtr

os

e=

Tra

ub

en

zuc

ke

r=

Glu

co

se

DE

>9

9;

kri

sta

llin

Dext

rose

Page 14: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

MA

LZ

EX

TR

AK

T/

MA

LZ

SIR

UP

-V

ER

WE

ND

UN

G

Ma

lzs

iru

p:

ss

rig

er,

ein

ge

dic

kte

rA

us

zug

au

sG

ers

ten

ma

lz

Hers

tellu

ng

:G

es

ch

rote

tes

Ma

lz+

Wa

ss

er,

55

°C

•S

tärk

ea

bb

au

du

rch

ma

lze

ige

ne

En

zym

e(��,�-A

my

las

en

):e

nth

ält

v.a

.M

alt

os

e

Verw

en

du

ng

:•

Ba

ck

(hil

fs)m

itte

lin

de

rB

ac

kw

are

nin

du

str

ie

•s

tärk

ea

bb

au

en

de

sA

ge

ns

ind

er

Le

be

ns

mit

telt

ec

hn

olo

gie

(„d

ias

tati

sc

he

Kra

ft“)

z.B

.b

ei

de

rH

ers

tell

un

gv

on

ug

lin

gs

-u

nd

Kin

de

rna

hru

ng

->s

ch

ne

llre

so

rbie

rba

reK

oh

len

hy

dra

te

•N

ähr-

un

dK

räft

igu

ng

sm

itte

l

•A

us

ga

ng

sp

rod

uk

tzu

rH

ers

tell

un

gv

on

ßw

are

n,

Ma

lzb

on

bo

ns

,M

alz

ka

ka

o

•N

ährs

toff

für

He

fe-R

ein

zuc

htk

ult

ure

n

•e

nth

ält

red

uzi

ere

nd

eZ

uc

ke

ru

nd

Am

ino

ure

n->

Inte

ns

ivie

run

gv

on

Fa

rbe

un

dA

rom

ab

eim

Erh

itze

nin

folg

eM

ail

lard

-Re

ak

tio

n(n

ich

t-e

nzy

ma

tis

ch

eB

räu

nu

ng

)

Ma

isc

he

Ex

tra

kt

(=„W

ürz

e“)

Ein

da

mp

fen

Page 15: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

Fru

cto

se

(F

ruc

htz

uc

ke

r)•

Vo

rko

mm

en

ind

er

Na

tur:

v.a

.in

Frü

chte

n(z

.B.

Äp

fel,

Bir

ne

n,

We

intr

au

be

n)

un

din

Ho

nig

.In

Sa

cch

aro

se(i

ng

eb

un

de

ne

rF

orm

ne

be

nG

luco

se),

sow

iea

lsO

ligo

fru

cto

se(z

.B.

als

Inu

linin

To

pin

am

bu

r,A

rtis

cho

cke

,Z

ich

ori

e)

•P

as

siv

eR

es

orp

tio

nim

Da

rm(l

an

gsa

me

ra

lsG

luco

se);

de

utli

chla

ng

sam

ere

rA

nst

ieg

de

sB

lutz

uck

ers

pie

ge

lsa

lsb

eiG

luco

se-

od

er

Sa

cch

aro

se-A

ufn

ah

me

(->

da

he

rfr

üh

er

ufig

inD

iab

etik

er-

Le

be

nsm

itte

lne

ing

ese

tzt)

•S

üß

kra

ft:

he

ra

lsS

acc

ha

rose

un

dG

luco

se

•F

ruct

ose

wu

rde

vie

leJa

hre

zum

ße

nd

iäte

tisch

er

Le

be

nsm

itte

lem

pfo

hle

n(„

Zu

cke

rau

sta

usc

hst

off

“).

Ab

er:

Bu

nd

esi

nst

itut

für

Ris

iko

be

we

rtu

ng

(BfR

):„D

iew

eite

reV

erw

en

du

ng

von

Fru

kto

sea

lsZ

uck

era

ust

au

sch

sto

ffin

ind

ust

rie

llg

efe

rtig

ten

Le

be

nsm

itte

lna

lsB

est

an

dte

ilso

ge

na

nn

ter

Dia

be

tike

r-L

eb

en

smitt

ela

nst

elle

von

ha

nd

els

- ü

blic

he

rS

acc

ha

rose

ist

au

se

rnä

hru

ng

sme

diz

inis

che

rS

ich

tn

ich

tsi

nn

voll,

da

sich

ein

ee

rhö

hte

Fru

kto

sea

ufn

ah

me

un

gün

stig

au

fd

en

Sto

ffw

ech

sela

usw

irkt

un

dzu

de

me

inÜ

be

rma

ßa

nF

rukt

ose

ind

er

Ern

äh

run

gd

ieE

ntw

ickl

un

gvo

nA

dip

osi

tas

sow

ied

es

me

tab

olis

che

nS

ynd

rom

sb

eg

ün

stig

t.“

•T

ec

hn

olo

gis

ch

eE

ige

ns

ch

aft

en

:

-re

lativ

ho

he

ßkr

aft

(->

Ein

satz

inka

lori

en

red

uzi

ert

en

Le

be

nsm

itte

ln)

-g

röß

teS

tab

ilitä

tb

eip

H3

,5-

5,0

(sta

bil

bis

80

°C)

->H

ers

tellu

ng

fru

cto

seh

alti

ge

rK

on

fitü

re:

Va

kuu

mve

rko

che

n;

Sch

oko

lad

en

he

rste

llun

g:

Ch

on

chie

ren

be

i<5

0°C

-sy

ne

rge

tisch

eE

ffe

kte

:m

ask

iert

Bitt

ere

be

iSa

cch

ari

n;

vers

tärk

tF

ruch

tge

sch

ma

ck;

gib

td

em

Ge

trä

nk

„Kö

rpe

r“

-K

ari

og

en

ität:

ge

rin

ge

ra

lsS

acc

ha

rose

od

er

Glu

cose

Gew

inn

un

g v

on

Fru

cto

se

a)

du

rch

Hyd

roly

sevo

nP

oly

fru

cto

san

en

(In

ulin

u.a

.)zu

Fru

cto

se(w

irts

cha

ftlic

hb

ed

eu

tun

gsl

os)

b)

du

rch

Hyd

roly

sevo

nS

acc

ha

rose

zuIn

vert

zuck

er

(=ä

qu

imo

lare

sG

em

isch

au

sG

luco

seu

nd

Fru

cto

se)

un

da

n-

sch

ließ

en

de

säu

len

chro

ma

tog

rap

his

che

Tre

nn

un

gvo

nG

luco

seu

nd

Fru

cto

se(j

ed

och

teu

rer

als

(c))

c)a

us

Glu

cose

du

rch

en

zym

atis

chka

taly

sie

rte

Iso

me

risi

eru

ng

un

dch

rom

ato

gra

ph

isch

eA

btr

en

nu

ng

.H

eu

tzu

tag

eb

evo

rzu

gte

sV

erf

ah

ren

oh

ne

chro

ma

tog

rap

his

che

Tre

nn

un

g->

He

rste

llun

gvo

nG

luco

se-F

ruct

ose

-Sir

up

(=Is

og

luco

se=

HF

CS

)

Page 16: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

Fru

cto

seh

alt

ige G

luco

sesir

up

e(„

Iso

glu

co

se“

= H

FC

S =

hig

h f

ructo

se c

orn

syru

p)

•F

ruct

ose

halti

ge S

irupe (

ab 1

0%

Fru

ctose

i.T

M)

werd

en a

ls „

Isoglu

cose

n“

beze

ichnet

•h

öh

ere

ßkra

ft a

ls G

luco

sesi

rupe id

entis

cher

Konze

ntr

atio

n

• S

üß

kraft b

ei 4

2%

Fru

ctose

-Ante

il: id

entis

ch e

inem

gle

ich k

onze

ntr

iert

en

S

acc

haro

se-S

irup

•p

reis

nsti

ger

als

Sacc

haro

se (

bei i

dentis

cher

Süß

kraft)

•V

erw

en

du

ng

: z.

B. in

der

Getr

änke

indust

rie (

Lim

onaden, E

rfrisc

hungsg

etr

änke

)

•H

ers

tellu

ng

durc

h e

nzy

matis

che Iso

meri

sie

run

gglu

cose

halti

ger

Sirupe

m

ithilf

e d

es

Enzy

ms

Glu

co

se-I

so

mera

se

•G

luco

se-I

som

era

se: auss

chlie

ßlic

h in

imm

obili

siert

er

Form

ein

gese

tzt (a

dso

rptiv

oder

kova

lent an Ionen-

aust

ausc

herh

arz

e o

der

Sili

katm

ate

rialie

n g

ebunden)

• Is

om

erisi

eru

ng b

ei 5

0 -

60°C

und p

H 7

-9

• A

usb

eute

(U

mw

andlu

ngsr

ate

): m

axi

mal 4

8%

Fru

ctose

; aus

Zeit-

/Kost

engrü

nden m

eis

t auf 42%

lim

itiert

• dann p

H-A

bse

nku

ng a

uf pH

4-5

(S

tabili

täts

maxi

mum

der

Fru

ctose

), F

iltra

tion, E

ntm

inera

lisie

rung (

Ionen-

aust

ausc

herb

ehandlu

ng),

Entfärb

ung m

it A

ktiv

kohle

, m

ehrs

tufig

e E

indam

pfu

ng a

uf 70-8

0 %

TS

.

• G

ew

innung v

on Iso

glu

cose

mit

höhere

m F

ruct

ose

ante

il (>

48%

) durc

h c

hro

mato

gra

phis

che T

rennung a

n Io

nenaust

ausc

herh

arz

en (

bis

zu 9

0%

Fru

ctose

-Ante

il =

HF

CS

-90)

• H

ers

tellu

ng v

on S

irupen b

elie

big

er

Fru

ctose

-Konze

ntr

atio

n d

urc

h M

isch

en (

„Ble

ndin

g“)

von H

FC

S-9

0 m

it G

luco

sesi

rup

• in

US

A: bevo

rzugt H

FC

S-5

5 (

55%

Fru

ctose

-Ante

il) (

mitt

lerw

eile

nehm

en U

S-B

ürg

er

pro

Jah

rd

urc

hsc

hn

ittlic

hg

en

au

sovi

elH

FC

Sw

ieS

acc

ha

rose

zusi

ch.

InE

uro

pa

wir

dn

ur

verg

leic

hsw

eis

ew

en

igIs

og

luco

sep

rod

uzi

ert

,d

en

nd

iee

uro

isch

eZ

uck

erm

ark

tord

nu

ng

setz

td

er

Pro

du

ktio

nu

nd

Ve

rwe

nd

un

gvo

nIs

og

luco

see

ng

eG

ren

zen

).

Page 17: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

Hers

tellu

ng

vo

n F

ructo

se, G

luco

se u

nd

Iso

glu

co

se

au

s S

acch

aro

se o

der

Stä

rke

Sacch

aro

selö

su

ng

50 G

ew

.% i.T

M.

Rein

igu

ng

Inv

ert

ieru

ng

Rein

igu

ng

Ein

dam

pfe

n

Kri

sta

llis

ati

on

Fru

cto

se

(krist

alli

n)

Fru

cto

sesir

up

(70%

Tr.

S.)

Rein

igu

ng

Ein

dam

pfe

n

Iso

meri

sie

run

g

Rein

igu

ng

Ein

dam

pfe

n

Glu

co

se

sir

up

(50%

Tr.

S.)

Iso

sir

up

(70%

Tr.

S.)

Rein

igu

ng

Ein

dam

pfe

n

Iso

meri

sie

run

g

Rein

igu

ng

Ein

dam

pfe

n

Stä

rkem

ilch

38 G

ew

.% i. T

M.

säu

len

ch

rom

ato

gra

ph

isc

he

Tre

nn

un

g

Fru

cto

se +

Glu

co

se

Fru

cto

se

+ G

luco

se

Fru

cto

se

+ G

luco

se

Hers

tellu

ng

vo

n Iso

glu

co

se =

hig

h f

ructo

se c

orn

syru

p (

HF

CS

) =

Glu

co

sesir

up

mit

ho

hem

Fru

cto

seg

eh

alt

; erh

öh

te S

üß

kra

ft

Hy

dro

lys

e

Glu

co

se

Page 18: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

La

cto

se

(Mil

ch

zuc

ke

r)

Lacto

se-I

nto

lera

nz

��-G

ala

cto

sid

as

em

an

ge

ld

er

nn

da

rmm

uc

os

a�

Blä

hu

ng

en

,D

urc

hfa

ll

��-L

ac

tos

e�

-La

cto

se

�-L

ac

tos

e:

-in

H2O

sc

hw

er

lös

lic

h-

we

nig

er

ß-

sc

hw

er

ve

rda

uli

ch

>9

3°C

Verw

en

du

ng

•F

ür

ind

us

trie

lle

Mil

ch

ure

gär

un

g•

Kin

de

rnä

hrm

itte

l:E

ne

rgie

trä

ge

r;g

es

un

de

Da

rmfl

ora

(ein

zig

es

Ko

hle

nh

yd

rat

de

rM

ilc

h)

•in

Mil

ch

sc

ho

ko

lad

e->

Aro

ma

ve

rstä

rku

ng

•T

roc

ke

ns

up

pe

n:

Ge

sc

hm

ac

ks

ve

rstä

rke

r;v

erh

ind

ert

Ve

rklu

mp

en

•G

ew

ürz

mis

ch

un

ge

n:

bin

de

tfl

üc

hti

ge

Aro

me

n•

erh

öh

tR

ies

elf

äh

igk

eit

•b

eg

ün

sti

gt

Do

sie

rfä

hig

ke

it•

Trä

ge

rsto

fffü

rS

üß

sto

ffe

•P

ha

rma

zeu

tik

a:

Trä

ge

rsto

fffü

rT

ab

lett

en

Eig

en

sch

aft

en

•G

eri

ng

eS

üß

e•

sli

ch

ke

itte

mp

era

tura

bh

än

gig

•A

rom

atr

äge

r,G

es

ch

ma

ck

sv

ers

tärk

er

•V

erb

es

se

rtR

ies

elf

äh

igk

eit

•le

ich

tzu

Mil

ch

ure

ve

rgä

rba

r•

für

Dia

be

tik

er

nu

rb

ed

ing

tg

ee

ign

et

(Glu

co

se

+G

ala

cto

se

)

Page 19: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

MitFormalinoderWasserstoffperoxidkonservierenMitSodaaufpH4,8–5,0einstellen(=pIdesMilchalbumins)ErhitzenmitWasserdampf,90-95°C��Milchalbuminflocktaus

FiltratimVakuumeindampfen,60-70°C,Zwei-bzw.Mehrstufenverd.AusgeschiedeneStoffe,wiez.B.Milchsalze,abfiltrierenWeitereindampfen��56-66%TrockenmasseAbkühlen���-LactosekristallisiertausZentrifugieren��Rohzucker+Mutterlauge(=Melasse)RaffinationdesRohzuckers->Pharmaqualität

AndereEnteiweißungsverfahren:•Ultrafiltration•Umkehrosmose•FällungenmitCaCl2,Fe-oderCu-Hydroxid;Tannin

EntfettenAufkonzentrierenbei65°CimVakuumimFallstromverdampferauf60%T.S. Kühlenauf20°C,50-60%derLactosekristallisiertaus(=��-Lactose)Dekanteur��Roh-Milchzucker+Mutterlauge(=Melasse)Rohzuckerwaschenmitkaltem(15°C)Wasser��EntfernenderanhaftendenMutterlaugeTrocknenimFließbetttrocknerbei100°C

•Zusammensetzung:-99%��-Lactose-Monohydrat-0,5%Molkenprotein-0,1%freiesH2O

LACTOSE-HERSTELLUNG

A: Enteiweißen, eindampfen, kristallisierenLabmolke

B: Eindampfen, kristallisierenLabmolke

Lebensmittelqualität

Milch

CaseinLabmolke

LactoseAlbumin

Page 20: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

ZUCKERALKOHOLE

(Manna-Esche)->Mannit->Mannit+Sorbit

->Dulcit

D-SORBITD-GlucoseD-FructoseD-Sorbose

(Vogelbeere)->Sorbit->Sorbit+Mannit

->Sorbit+Idit

D-MANNITD-MannoseD-Fructose

DULCITD-Galactose

Page 21: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

•“Z

uc

ke

rau

sta

us

ch

sto

ff”:

ve

rzö

ge

rte

Re

so

rpti

on

;fü

rD

iab

eti

ke

rg

ee

ign

et

•“W

eic

hm

ac

he

r”:

z.T

.h

yg

ros

ko

pis

ch

(Fe

uc

hth

alt

em

itte

l,z.

B.

für

Ta

ba

k)

•F

ris

ch

ha

lte

mit

tel

(So

rbit

ol)

:in

Vie

lza

hl

vo

nL

eb

en

sm

itte

ln,

z.B

.W

eic

hk

ara

me

lle

n,

flü

ss

ige

un

dh

alb

fes

teF

üll

un

ge

n,

Fo

nd

an

ts,

Ge

lee

art

ike

l,S

ch

au

mzu

ck

erw

are

n,

Ma

rzip

an

,P

ers

ipa

n,

Ko

ko

sfl

oc

ke

n,

Le

bk

uc

he

ne

ing

es

etz

t

AL

LG

EM

EIN

E,

TE

CH

NO

LO

GIS

CH

NS

TIG

EE

IGE

NS

CH

AF

TE

N•

ge

ge

nS

äure

n,

Alk

ali

en

un

dH

itze

be

stä

nd

ige

ra

lsM

on

os

ac

ch

ari

de

,k

oc

hfe

st,

ba

ck

fes

t(d

.h.

seh

rg

ute

the

rmis

che

Sta

bili

tät

+p

H-S

tab

ilitä

t)•

wid

ers

tan

dfä

hig

ge

ge

nb

ak

teri

ell

eZ

ers

etz

un

g(n

ich

tve

rgä

rba

r)•

ke

ine

Ma

illa

rd-

Re

ak

tio

n(d

.h.

kein

eu

ne

rwü

nsc

hte

Brä

un

un

g)

•S

üß

kra

ft:

0,5

-1

(je

na

chZ

uck

era

lko

ho

l;zu

mV

erg

leic

h:

Sa

cch

aro

se=

1)

•E

ign

un

gfü

rD

iab

eti

ke

r•

nic

ht

ka

rio

ge

n(X

yli

tis

tso

ga

rk

ari

es

he

mm

en

d-

>E

insa

tzin

Ka

ug

um

mi)

ZU

CK

ER

AL

KO

HO

LE

• S

OR

BIT

(OL

)•

MA

NN

IT(O

L)

• X

YL

IT(O

L)

• L

AC

TIT

• M

AL

TIT

• IS

OM

AL

T•

HY

DR

IER

TE

GL

UC

OS

ES

IRU

PE

(Glu

co

se

sir

up

->S

orb

it-,

Ma

ltit

sir

up

)

Dis

ac

ch

ari

d-A

lko

ho

le

EIG

EN

SC

HA

FT

EN

un

d V

ER

WE

ND

UN

G•

farb

los

eK

ris

tall

ev

on

ße

mG

es

ch

ma

ck

•je

na

ch

Zu

ck

era

lko

ho

lu

nte

rsc

hie

dli

ch

eL

ös

lic

hk

eit

Page 22: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

TE

CH

NIS

CH

EH

ER

ST

EL

LU

NG

VO

NZ

UC

KE

R-A

LK

OH

OL

EN

DU

RC

HK

AT

AL

YT

ISC

HE

HY

DR

IER

UN

G • S

OR

BIT

au

s G

luco

se

• M

AN

NIT

au

s In

vert

zucker

• D

UL

CIT

au

s G

ala

cto

se

• X

YL

IT a

us X

ylo

se

INV

ER

TZ

UC

KE

R (

= G

luco

se +

Fru

cto

se 1

:1)

FR

UC

TO

SE

GL

UC

OS

E

SO

RB

ITS

OR

BIT

+ M

AN

NIT

75%

SO

RB

IT25%

MA

NN

IT

Bsp

: H

ers

tellu

ng

vo

n S

orb

ito

l u

nd

Man

nit

ol au

s In

vert

zucker

Tre

nn

un

g:

• M

an

nit

kri

sta

llis

iert

au

s w

ässri

gem

Alk

oh

ol au

s •

So

rbit

ble

ibt

in L

ösu

ng

Kata

lyti

sch

eH

yd

rieru

ng

:H

2+

Kata

lysato

r(z

.B. R

an

ey-N

ickel)

��T

,�

p

Ra

ne

y-N

icke

l

(Ka

taly

sato

r)

R-C

HO

+ H

2R

-CH

2O

H

Ge

win

nu

ng

vo

n

Page 23: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

HE

RS

TE

LL

UN

GH

YD

RIE

RT

ER

ST

ÄR

KE

HY

DR

OL

YS

AT

E

ST

ÄR

KE

En

zym

ati

sc

he

Ve

rflü

ss

igu

ng

„Ve

rzu

ck

eru

ng

97

-99

%D

ex

tro

se

70

-96

%D

ex

tro

se

2-1

5%

Ma

lto

se

2-1

5%

Oli

go

sa

cc

h.

2-1

0%

De

xtr

os

e5

0-8

0%

Ma

lto

se

5-3

0%

Oli

go

sa

cc

h.

1-3

%D

ex

tro

se

85

-90

%M

alt

os

e7

-12

%O

lig

os

ac

ch

.

Ka

taly

tis

ch

eH

yd

rie

run

g

Ra

ffin

ati

on

Ein

da

mp

fen

Kri

sta

llis

iere

nd

eS

orb

it-L

ös

un

g7

0%

TS

Nic

htk

ris

tall

isie

ren

de

So

rbit

-Sir

up

e7

0%

TS

Ma

ltit

-Sir

up

e7

0%

TS

Kri

sta

llin

er

Ma

ltit

Ve

rwe

nd

un

g:

ßw

are

nfü

rD

iab

eti

ke

r

Glu

co

se

SO

RB

IT

Ma

lto

se

MA

LT

IT

Page 24: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

Ma

ltit

/Ma

ltit

ol

•Z

uc

ke

ralk

oh

ol,

Zu

ck

era

us

tau

sc

hs

toff

(E9

65

)

•H

ers

tell

un

g:

du

rch

ka

taly

tis

ch

eH

yd

rie

run

gv

on

Ma

lto

se

od

er

en

tsp

rec

he

nd

ve

rzu

ck

ert

er

Stä

rke

lös

un

g

•re

ins

üß

sc

hm

ec

ke

nd

er

Zu

ck

era

lko

ho

l

•S

üß

kra

ft:

etw

a7

0-8

0%

vo

nS

ac

ch

aro

se

•E

ne

rgie

ge

ha

lt:

ca

.1

0k

J/g

(Sa

cc

ha

ros

e:

ca

.1

7k

J/g

),d

an

ur

lan

gs

am

eR

es

orp

tio

n

•w

ird

imK

örp

er

ins

uli

nu

na

bh

än

gig

ve

rsto

ffw

ec

hs

elt

•h

yg

ros

ko

pis

ch

(fe

uc

hti

gk

eit

sa

nzi

eh

en

d)

•A

nw

en

du

ng

:a

lsF

eu

ch

tha

lte

mit

tel,

ßu

ng

sm

itte

lfü

rD

iab

eti

ke

ru

nd

Trä

ge

rsto

ff

•O

hn

eH

öc

hs

tme

ng

en

be

sc

hrä

nk

un

ge

nfü

rb

es

tim

mte

Le

be

ns

mit

tel

zug

ela

ss

en

-z.

B.

en

erg

iere

du

zie

rte

,zu

ck

erf

reie

De

ss

ert

s,

Sp

eis

ee

is,

ßw

are

n

-K

au

gu

mm

i,S

en

,N

ah

run

gs

erg

än

zun

gs

mit

tel

•g

ilt

als

un

be

de

nk

lic

h,

wir

kt

jed

oc

hb

eim

Ve

rze

hr

grö

ße

rer

Me

ng

en

ab

füh

ren

d

(Hin

we

is:

„Ka

nn

be

be

rmä

ßig

em

Ve

rze

hr

ab

füh

ren

dw

irk

en

“)

•E

mp

feh

lun

g:

ma

xim

al

30

-50

gp

roT

ag

Malt

itsir

up

(Malti

tol S

yrup)

•H

ers

tell

un

g:

au

sG

luc

os

e-M

alt

os

es

iru

pd

urc

hk

ata

yti

sc

he

Hy

dri

eru

ng

•e

nth

ält

ne

be

n5

0-8

0%

Ma

ltit

no

chS

orb

itso

wie

hy

dri

ert

eO

lig

os

ac

ch

ari

de

(z

.T.

au

chZ

usa

tzvo

nS

üß

sto

ffe

n,

z.B

.A

cesu

lfam

K,

Asp

art

am

)

Page 25: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

Xy

lit/

Xy

lito

l•

Zu

ck

era

lko

ho

l,Z

uc

ke

rau

sta

us

ch

sto

ff(E

96

7)

•V

ork

om

me

n:

inF

rüc

hte

n(u

.a.

inP

fla

um

en

,s

ow

iein

de

rR

ind

eb

es

tim

mte

rH

olz

art

en

)

•H

ers

tell

un

g:

du

rch

ka

taly

tis

ch

eH

yd

rie

run

gv

on

Xy

los

e(H

olz

zuc

ke

r,o

fta

us

Re

ste

nv

on

Ma

isk

olb

en

etc

.g

ew

on

ne

n);

au

fwä

nd

ige

su

nd

rela

tiv

teu

res

Ve

rfa

hre

n

•Ä

hn

lic

he

rS

üß

ge

sc

hm

ac

ku

nd

na

he

zug

leic

he

ßk

raft

wie

Sa

cc

ha

ros

e

•N

äh

rwe

rt:

10

kJ

/g(2

,4k

ca

l/g

;d

.h.

40

%g

eri

ng

er

als

Sa

cc

ha

ros

e)

•p

as

siv

e,

d.h

.la

ng

sa

me

un

du

nv

oll

stä

nd

igR

es

orp

tio

nim

nn

da

rm

•K

üh

leff

ek

tim

Mu

nd

(ho

he

en

do

the

rme

su

ng

sw

ärm

e),

äh

nli

ch

Me

nth

ol

•h

itze

sta

bil

;k

ara

me

lis

iert

nu

rb

ei

Te

mp

era

ture

n>

20

0°C

•h

oh

es

Wa

ss

erb

ind

ev

erm

ög

en

•V

ers

toff

we

ch

se

lun

gim

me

ns

ch

lic

he

nK

örp

er:

ins

uli

nu

na

bh

än

gig

->b

ee

infl

us

st

de

nB

lutz

uc

ke

r-u

nd

Ins

uli

ns

pie

ge

ln

ur

ge

rin

gfü

gig

->fü

rD

iab

eti

ke

rg

ee

ign

et

•a

bfü

hre

nd

eW

irk

un

gb

ei

Me

ng

en

>5

0g

/Ta

g.

Ab

er:

na

ch

Ad

ap

tio

nd

es

Org

an

ism

us

we

rde

nb

iszu

20

0g

Xy

lit

täg

lic

hp

rob

lem

los

ve

rtra

ge

n(b

ei

So

rbit

be

ste

ht

die

se

An

pa

ss

un

gn

ich

t,d

ah

er

wir

kt

So

rbit

ol

imm

er

ab

füh

ren

d)

•M

ed

izin

isc

he

Be

de

utu

ng

:in

kli

nis

ch

en

Stu

die

nn

ac

hg

ew

ies

en

ek

ari

os

tati

sc

he

un

da

nti

ka

rio

ge

ne

Wir

ku

ng

(ka

rio

ge

ne

Str

ep

toco

ccu

sm

uta

ns

sp.

kön

ne

nX

ylito

ln

ich

tve

rsto

ffw

ech

seln

un

dst

erb

en

ab

)

Page 26: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

http://www.dhw-ecogreenoleo.de/Zuckeralkohole.pdf

Technologische Eigenschaften vonZuckeralkoholen

Lösungswärme

Relative Süßkraft

Page 27: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

Hyg

rosko

piz

ität

un

ters

ch

ied

lich

er

Zu

ckera

lko

ho

le

()

http://www.dhw-ecogreenoleo.de/Zuckeralkohole.pdf

Page 28: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

slich

keit

un

ters

ch

ied

lich

er

Zu

ckera

lko

ho

le

()

htt

p:/

/ww

w.d

hw

-eco

gre

en

ole

o.d

e/Z

uck

era

lko

ho

le.p

df

Page 29: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

SS

-ST

OF

FE

•W

eit

au

ss

üß

ere

rG

es

ch

ma

ck

als

Sa

cc

ha

ros

e

•E

ntw

ed

er

syn

the

tisch

he

rge

ste

llto

de

rn

atü

rlic

he

nU

rsp

run

gs

•W

erd

en

en

twe

de

be

rha

up

tn

ich

tm

eta

bo

lis

iert

(v

ers

toff

we

chse

lt),

od

er

tra

ge

na

ufg

run

dih

rer

ge

rin

ge

nE

insa

tzko

nze

ntr

atio

ne

nzu

mB

ren

n-

we

rte

ine

sL

eb

en

smitt

els

nic

ht

we

sen

tlich

be

i.

•W

irke

no

fta

ntik

ari

og

en

,d

asi

evo

nd

en

Ba

kte

rie

nd

er

Mu

nd

flora

nic

ht

vers

toff

we

chse

ltw

erd

en

.

Ind

er

EU

zug

ela

ss

en

eS

üß

sto

ffe

(20

12

)

(Qu

elle

:W

ikip

ed

ia)

ßs

toff

AD

I-W

ert

Page 30: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

Sa

cc

ha

rin

-Na

(E9

54

)C

yc

lam

at

(E9

52

)

As

pa

rta

m(E

95

1)

Ac

es

ulf

am

-K(E

95

0)

Ne

oh

es

pe

rid

inD

C(E

95

9)

Th

au

ma

tin

(E9

57

)

Su

cra

los

e(E

95

5)

Ste

vio

sid

(E9

60

)

ßsto

ffe

(Qu

elle

:W

ikip

ed

ia)

Ne

ota

m(E

96

1)

Page 31: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

19

67

19

66

19

37

18

78

Eig

en

sc

ha

fte

ne

inig

er

sy

nth

eti

sc

hh

erg

es

tell

ter

ßs

toff

e

Syn

theseja

hr

Beze

ich

nu

ng

Page 32: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

Sy

ne

rgis

tis

ch

e S

üß

ev

ers

tärk

un

gin

Ac

es

ulf

am

-As

pa

rta

m-M

isc

hu

ng

en

10

0m

gA

ce

su

lfa

m~

20

g/l

Sa

cc

ha

ros

e~

20

0-f

ac

he

ßk

raft

50

0m

gA

ce

su

lfa

m~

60

g/l

Sa

cc

ha

ros

e~

12

0-f

ac

he

ßk

raft

50

0m

gS

üß

sto

ffm

isc

hu

ng

(50

/50

)~

13

0g

/lS

ac

ch

aro

se

~2

60

-fa

ch

eS

üß

kra

ft

Page 33: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

Sta

bil

itä

tv

on

As

pa

rta

mb

ei

55

°C

pH

4+

5p

H3

pH

2

pH

6

pH

7

Sta

bilit

äts

op

tim

um

bei p

H 4

.2

pH

8

Ze

it[h

]

As

pa

rta

m-

ge

ha

lt(i

n%

)

24

68

pH

-Wert

100 50 0

Sta

bil

ität

(%)

pH

4.2

Page 34: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

Asp

art

am

-Ab

bau

in

Co

la-G

etr

än

ken

bei p

H 3

.0 u

nd

vers

ch

ied

en

en

Tem

pera

ture

n

Page 35: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

HöchstmengenfürSüßstoffeinLebensmitteln

Süßkraft von Acesulfam inverschiedenenProdukten

Page 36: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

RelativeSüßkraft

Saccharose*1,0

Mono- & DisaccharideFructose1,7Invertzucker1,3HFCS (42% Fructose)1,0Glucose (Dextrose)0,7Stärkezucker0,6Maltose0,3Galactose0,3Glucosesirup0,3�-Lactose0,2

ZuckeralkoholeSorbit,Mannit0,5Maltit0,8Xylit1,0hydrierte Glucosesirupe0,5(z.B. Sorbitsirup)

SüßstoffeCyclamat35Aspartam200Acesulfam200Saccharin-Na450Steviosid300Thaumatin3500Neotam10000

*0,1 M Saccharoselösung

Page 37: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

•S

üß

sto

ffe

we

rde

nh

äu

figm

itd

en

Zu

ck

era

us

tau

sc

hs

toff

en

ve

rwe

ch

se

lt

•U

nte

rZ

uc

ke

rau

sta

us

ch

sto

ffe

nve

rste

ht

ma

nv.

a.

Zu

ck

era

lko

ho

le(m

eh

rwe

rtig

eA

lko

ho

le,

Po

lyo

le),

zud

en

en

un

ter

an

de

rem

So

rbit

(E4

20

),M

an

nit

(E4

21

),Is

om

alt

(E9

53

),M

alti

t(E

96

5),

Ma

ltito

l-S

iru

p(E

96

5),

La

ctit

(E9

66

),X

ylit

(E9

67

)u

nd

Ery

thri

t(E

96

8)

zäh

len

,so

wie

(be

iDia

be

tike

r-L

eb

en

smitt

eln

)d

ieF

ruc

tos

e.

•D

ieS

üß

kra

ftvo

nZ

uc

ke

ralk

oh

ole

nis

tm

eis

th

alb

sog

roß

wie

die

von

Sa

cch

aro

se(A

usn

ah

me

n:

Xyl

itu

nd

Ma

ltit)

un

dw

es

en

tlic

hn

ied

rig

er

als

die

vo

nS

üß

sto

ffe

n.

•Z

uc

ke

rau

sta

us

ch

sto

ffe

sin

d–

an

de

rsa

lsd

ieS

üß

sto

ffe

–E

ne

rgie

lie

fera

nte

n.

De

rE

ne

rgie

ge

ha

ltd

er

Zu

ck

er-

alk

oh

ole

lieg

t(u

.a.

au

fgru

nd

ihre

rla

ng

sam

en

un

dm

eis

tu

nvo

llstä

nd

ige

nR

eso

rptio

n)

mit

2,4

kc

al/

g(1

0k

J/g

)u

nte

rd

em

de

rS

acc

ha

rose

(4,1

kca

l/g=

17

kJ/g

)(d

.h.

ca.

60

%),

jed

och

he

ra

lsd

er

de

rm

eis

ten

ßst

off

e•

Zu

cke

ralk

oh

ole

we

rde

nu

.a.

au

sF

rüch

ten

be

rwie

ge

nd

jed

och

du

rch

ka

taly

tis

ch

eH

yd

rie

run

gd

er

en

tsp

re-

che

nd

en

Mo

no

-u

nd

Dis

acc

ha

rid

eg

ew

on

ne

n,

hre

nS

üß

sto

ffe

vie

lfach

du

rch

ch

em

isc

he

Sy

nth

es

eh

erg

e-

ste

lltw

erd

en

.A

us

ge

sun

dh

eitl

ich

er

Sic

ht

sin

dZ

uck

era

lko

ho

leu

nb

ed

en

klic

h.

•Z

ud

en

Zu

ck

era

us

tau

sc

hs

toff

en

zäh

ltm

an

ne

be

nd

en

Zu

cke

ralk

oh

ole

na

uc

hd

ieF

ruc

tos

e.

Sie

be

sitz

td

en

gle

ich

en

en

erg

etis

che

nW

ert

(Bre

nn

we

rt)

wie

Sa

cch

aro

se,

be

tigt

ab

er

ke

inIn

su

lin

zur

Ve

rsto

ffw

ech

selu

ng

.Ih

reS

üß

kra

ftis

tca

.1

,3-1

,7x

he

ra

lsd

ievo

nS

acc

ha

rose

.

•S

üß

sto

ffe

un

dZ

uc

ke

rau

sta

us

ch

sto

ffe

we

ise

ne

ine

Ge

me

insa

mke

ita

uf:

ImV

erg

leic

hzu

Zu

cke

rb

ee

influ

sse

nsi

ed

en

Ins

uli

n-

un

dB

lutz

uc

ke

rsp

ieg

el

imm

en

sch

lich

en

Org

an

ism

us

nic

ht

(Sü

ßst

off

e)

od

er

nu

rw

en

ig(Z

uck

era

ust

au

sch

sto

ffe

)u

nd

sin

dd

esh

alb

für

Dia

be

tik

er

ge

eig

ne

t.

•W

äh

ren

dZ

uc

ke

ralk

oh

ole

be

iüb

erm

äß

ige

mV

erz

eh

r(m

eh

ra

ls2

0b

is3

0g

pro

Ta

g)

ab

füh

ren

dw

irke

n kö

nn

en

(we

ilsi

eim

Da

rmtr

akt

nu

rla

ng

sam

reso

rbie

rtw

erd

en

,d

ort

Wa

sse

rb

ind

en

un

dso

de

nS

tuh

lve

rflü

s-si

ge

n),

ha

be

nS

üß

sto

ffe

ke

ine

nE

infl

us

sa

uf

die

Ve

rda

uu

ng

.

Verg

leic

h:

Zu

cker,

Zu

ckera

usta

usch

sto

ffe u

nd

ßsto

ffe

Page 38: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

Zu

sa

mm

en

fas

su

ng

:Z

uc

ke

r,Z

uc

ke

rau

sta

us

ch

sto

ffe

un

dS

üß

sto

ffe

Zu

ck

er

• K

ohle

nhyd

rate

, die

im K

örp

er

energ

etis

chvo

ll ve

rwert

et und

in

der

Regel i

nsu

linabhängig

meta

bolis

iert

werd

en

• z.

B. S

acc

haro

se, G

luco

se, M

alto

se, Lact

ose

, S

tärk

e-

ve

rzuck

eru

ngsp

rodukt

e

Zu

ckera

usta

usch

sto

ffe

•energ

etis

ch v

erw

ert

ete

, aber

insu

linunabhängig

meta

- bolis

iert

e K

ohle

nhyd

rate

, die

für

Dia

betik

er

geeig

net si

nd

•Z

uck

era

lkohole

(Sorb

it, M

annit,

Xyl

it etc

.) s

ow

ie F

ruct

ose

ßs

toff

e•

Sto

ffe m

it w

eita

us

inte

nsi

vere

r S

üß

e a

ls S

acc

haro

se, die

entw

eder

nic

ht m

eta

bolis

iert

werd

en, oder

aufg

rund k

lein

er

Ein

satz

konze

ntr

atio

nen z

um

Bre

nnw

ert

von L

ebensm

itteln

nic

ht w

ese

ntli

ch b

eitr

agen.

• z.

B. S

acc

harin, C

ycla

mat,

Ace

sulfa

m, A

spart

am

, S

tevi

osi

d

Syn

erg

ism

en

In M

isch

ungen s

üß

schm

eck

ender

Sto

ffe tre

ten o

ft s

ynerg

isti-

sche G

esc

hm

ack

svers

tärk

ungen a

uf, z

.B. bei A

cesu

lfam

-A

spart

am

-Mis

chungen, die

sic

h d

urc

h e

ine s

tärk

ere

als

die

rech

nerisc

h e

rmitt

elte

Süß

e a

usz

eic

hnen (

= g

egense

itige

Süß

kraftve

rstä

rkung)

Page 39: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

VE

RW

EN

DU

NG

: zu

m F

ärb

en

vo

n•

Sp

irit

uo

sen

(R

um

, W

his

ky, W

ein

bra

nd

)•

So

ßen

• Z

uckerw

are

n•

Essig

/Wein

essig

• alk

oh

lfre

ie E

rfri

sch

un

gsg

etr

än

ke

Le

be

ns

mit

telr

ec

htl

ich

e D

efi

nit

ion

:-

Zu

satz

sto

ff(F

arb

sto

ff),

da

Fär

bu

ng

szw

eck ü

berw

ieg

t(G

gs.:

kara

mels

iert

er

Zu

cker

= L

eb

en

sm

itte

l, d

a N

äh

rwert

)

HE

RS

TE

LL

UN

G-

tro

ck

en

es

Erh

itze

n v

on

Zu

ck

er

od

er

Stä

rke

ve

rzu

ck

eru

ng

s-

erz

eu

gn

iss

en

,m

eis

tm

itZ

us

ätz

en

(Re

akt

ion

sbe

sch

leu

nig

er)

ER

LA

UB

TE

Z

US

ÄT

ZE

:-

Es

sig

säu

re-

Cit

ron

en

säu

re-

Ph

os

ph

ors

äure

- S

ch

wefe

lsäu

re-

SO

2

-N

H4-C

arb

on

at

- N

a-P

ho

sp

ha

t-

K-S

ulf

at

AN

FO

RD

ER

UN

GE

N:

• p

H >

1.8

• S

O2 <

0.1

%•

NH

4-S

tic

ks

toff

<0

.5%

• P

2O

5 <

0.5

%•

ho

he

Fa

rbk

raft

• an

gen

eh

mer

Gesch

mack

• g

ute

slich

keit

in

Alk

oh

ol, S

äu

ren

• vert

räg

lich

mit

Po

lyp

hen

ole

n•

4-M

eth

ylim

idazo

l (4

-ME

I):

< 2

00m

g/k

g4-M

EI

(als

gesu

ndheits

gefä

hrd

end e

ingest

uft)

Zu

ckerc

ou

leu

r

Re

ak

tio

ns

be

sc

hle

un

ige

r

•Z

uck

erc

ou

leu

rw

ird

au

sS

acc

ha

rose

od

er

Stä

rke

ver-

zuck

eru

ng

serz

eu

gn

isse

nd

urc

hko

ntr

olli

ert

eH

itze

ein

-w

irku

ng

,m

eis

tin

Ge

ge

nw

art

sau

ere

ru

nd

/od

er

ba

si-

sch

er

Ka

taly

sato

ren

(Ess

ig-,

Citr

on

en

-,S

chw

efe

lsä

u-

re;

Na

triu

m-,

Am

mo

niu

m-,

Ka

lium

hyd

roxy

d,

od

er

car-

bo

na

t,-p

ho

sph

at,

-su

lfat)

he

rge

ste

llt.

•H

ierb

eie

nts

teh

en

bra

un

ge

färb

teP

rod

ukt

em

itK

ara

-m

ela

rom

a(K

ara

me

lisie

run

g)

•Z

uck

erc

ou

leu

ris

ta

lsF

arb

sto

ff(E

15

0)

na

chd

er

Zu

-sa

tzst

off

-Zu

lass

un

gsv

ero

rdn

un

gfü

rza

hlr

eic

he

Le

-b

en

smitt

elz

ug

ela

sse

n,

au

sge

no

mm

en

Bro

t,K

lein

-g

eb

äck

,K

aka

o,

Sch

oko

lad

e,

Te

eo

de

rK

aff

ee

.•

Zu

cke

rco

ule

ur

oh

ne

Re

akt

ion

sbe

sch

leu

nig

er

gilt

als

ge

sun

dh

eitl

ich

un

be

de

nkl

ich

.F

ür

die

üb

rig

en

gilt

ein

AD

I-W

ert

von

30

0m

g/k

gK

örp

erg

ew

ich

t/T

ag

.

Page 40: STÄRKEVERZUCKERUNGSERZEUGNISSE - alt.wzw.tum.dealt.wzw.tum.de/fileadmin/Dokumente/Zucker_2013/06-Zucker_II.pdf · -Amylase versetzen und bei 80 - 100 °C aufschließen (5-10 min);

htt

p:/

/cla

ss.f

st.o

hio

-sta

te.e

du

/fst

62

1/p

oly

ol/p

oly

ol.p

df

htt

p:/

/ww

w.d

hw

-eco

gre

en

ole

o.d

e/Z

uck

era

lko

ho

le.p

df

htt

p:/

/en

.wik

ipe

dia

.org

/wik

i/Su

ga

r_su

bst

itute

htt

p:/

/bo

oks

.go

og

le.d

e

K.-

D.

Sto

lp,

Stä

rke

zuck

er.

In: H

eis

s, R

. (E

d.)

Le

be

nsm

itte

ltech

-nolo

gie

(6.A

ufl.

),S

pringer,

S. 176-1

87

(20

04

)

Weit

erf

üh

ren

de L

itera

tur

im In

tern

et