เจาะลกแปรรป ปตท

1Professor Dr Narumon Saardchom

Professor Dr Narumon Saardchom 2

Professor Dr Narumon Saardchom 3

2521 ปตท.

องคการเชอเพลง

องคการ

กาซธรรมชาต

การปโตรเลยมแหงประเทศไทย

2521

Professor Dr Narumon Saardchom 4

จากวนนนถงวนน

รชกาลท 5

• เรมมรถราง เรมมบรษทน ามนตางชาตคอบรษท รอยลดทชปโตรเลยม จ ากด เขามาด าเนนธรกจในไทย

2480

• กรมเชอเพลง มภารกจจดหาน ามนเบนซน น ามนกาดและน ามนหลอลน

2503

• องคการเชอเพลง เปนรฐวสาหกจ ใชสญลกษณตราสามทหาร เพอด าเนนธรกจสถานบรการน ามน และธรกจจดหาและกลนน ามน

Professor Dr Narumon Saardchom 5

6Professor Dr Narumon Saardchom

จากวนนนถงวนน

2520

• องคการกาซธรรมชาต เปนรฐวสาหกจภายใตการก ากบดแลของกระทรวงอตสาหกรรม เพอพฒนาการน ากาซธรรมชาตมาใชใหเกดประโยชน

2521

• การปโตรเลยมแหงประเทศไทย (ปตท.) ประกอบและสงเสรมธรกจปโตรเลยม รวมถงด าเนนการธรกจอนทเกยวกบหรอตอเนอง

2522

• ปตท. เขารวมลงทนและด าเนนกจการโรงกลนน ามนกบบรษทไทยออยลโดยถอหนรอยละ 49

Professor Dr Narumon Saardchom 7

จากวนนนถงวนน

2528

• บรษท ปตท.ส ารวจและผลตปโตรเลยม จ ากด เพอด าเนนการส ารวจ คนหา และผลตปโตรเลยม ทงในและตางประเทศ

2535

• ปตท. ปรบโครงสรางองคกร เกดการแยก 4 หนวยธรกจหลก คอ ธรกจน ามน ธรกจกาซธรรมชาต ธรกจบรการกลางและธรกจปโตรเคม

Professor Dr Narumon Saardchom 8

2535 ปทเราม 4 นายกรฐมนตร

1. 7 เมษายน 2535

นายอานนทน ปนยารชน หมดวาระการเปนนายกรฐมนตรลงหลงการประกาศใชรฐธรรมนญ พทธศกราช 2534 ซงท าใหมการเลอกตงทวไปเมอวนท 22 มนาคม พ.ศ. 2535 พลเอก สจนดา คราประยร ไดรบการทลเกลาฯ เสนอชอใหเปนนายกรฐมนตร

2. 24 พฤษภาคม 2535

หลงเกดเหตพฤษภาทมฬ พลเอก สจนดา คราประยรตองลาออกจากต าแหนงนายกรฐมนตร ท าใหนายมชย ฤชพนธ ขนด ารงต าแหนงแทนเปนการชวคราว

Professor Dr Narumon Saardchom 9

2535 ปทเราม 4 นายกรฐมนตร

3. 10 มถนายน 2535

นายอาทตย อไรรตน ประธานสภาผแทนราษฎร ในขณะนนทลเกลาฯ เสนอชอใหนายอานนทน ปนยารชน ด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร

4. 23 กนยายน 2535

นายชวน หลกภยไดรบโปรดเกลาฯใหด ารงต าแหนงนายกรฐมนตรหลงจากทพรรคประชาธปตยชนะการเลอกตงเมอวนท 13 กนยายน 2535

Professor Dr Narumon Saardchom 10

จากวนนนถงวนน

2536

• ปตท. วาจางบรษท McKinsey & Company Inc. ท าการศกษาแนวทางการปรบปรงองคกรและการแปรรปในระยะท 1

2537-2538

• ปตท. วาจางบรษท McKinsey & Company Inc. ท าการศกษาแนวทางการปรบปรงองคกรและการแปรรปในระยะท 2

2539

• ครม นายกฯ บรรหาร เหนชอบใหน าแตละหนวยธรกจ คอ ปตท. น ามน ปตท. อนเตอรเนชนแนล และ ปตท. กาซธรรมชาต จดตงเปนบรษทจ ากดภายใตกฎหมายแพงและพาณชย

Professor Dr Narumon Saardchom 11

จากวนนนถงวนน

2539• ยบสภา เลอกตงใหม นายกฯ คอ พลเอก ชวลต ยงใจยทธ

2540

• 2 ก.ค. ลอยคาเงนบาท• 9 พ.ย. พลเอก ชวลต ลาออก และ ชวน หลกภย ขนเปนนายกฯ• สงหาคม ปตท. วาจางบรษท ท าการศกษาและวเคราะหความพรอมดาน HR เพอรองรบการแปรรปของ ปตท.

Professor Dr Narumon Saardchom 12

จากวนนนถงวนน

2541

• มนาคม: ปตท. ไดจดจางบรษททปรกษาทางการเงนทงหมด 9 บรษท เพอศกษาวเคราะหรปแบบของโครงสรางองคกรเพอแปรรป

• 1 ก.ย. คณะรฐมนตรอนมตแผนแมบทการปฏรปรฐวสาหกจ • 16 ก.ย. คณะกรรมการ ปตท. มมตแปรรปโดยลกษณะรวมกจการ

2542

• ปตท. มอตราสวนหนสนตอทนสงถง 8.3• 17 ธ.ค. รฐบาลนายกฯชวน หลกภย ออก พรบ.ทน

รฐวสาหกจ ตามเงอนไขเงนกฉกเฉนจาก IMF

Professor Dr Narumon Saardchom 13

แปลงสภาพ แปรรป

แปลงสภาพ (corporatization)

การแปลงสภาพรฐวสาหกจใหเปนบรษท

แปรรป (privatization)

การน าหนออกขายในตลาดหลกทรพยเพอถายโอนความเปนเจาของไปสภาคเอกชน ซงจะท าใหรฐวสาหกจกลายเปน “องคกรธรกจอยางเตมรปแบบ”

Professor Dr Narumon Saardchom 14

จากวนนนถงวนน

2543

• คณะกรรมการบรหารของ ปตท. มมตให ปตท. ด าเนนการศกษาแนวทางการแปรรปใหม

• 24 สงหาคม 2543 คณะกรรมการ ปตท. เหนชอบหลกการแนวทางการแปรรปของ ปตท. ใหจดตงบรษท ปตท. จ ากด

• 27 ธนวาคม 2543 กพช. ไดมอบหมายใหส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (สพช.) เปนแกนกลาง

2544 • ยบสภา เลอกตงใหม นายกฯ คอ ทกษณ ชนวตร วนท 9 กพ

Professor Dr Narumon Saardchom 15

2544

2 ก.ค. กพช.ไดมมตเหนชอบแนวทางการแปรรป ปตท.

10 ก.ค. คณะรฐมนตรมมตอนมตตามมต กพช. เรองแนวทางการแปรรป ปตท.

1 ส.ค. ถง 15 ก.ย. ปตท. จดใหมการรบฟงความคดเหนจากผทม สวนไดเสยจากการแปลงสภาพและแปรรป ปตท.

25 ก.ย. คณะรฐมนตรอนมตใหแปลงทนเปนหนและอนมตรายละเอยดการจดตงบรษท

1 ต.ค. ปตท. จดทะเบยนจดตงเปนบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน)

Professor Dr Narumon Saardchom 16

2544

2 ต.ค. คณะรฐมนตรเหนชอบมต กพช. ทออกมาวนท 26 กนยายน 2544 เรองการอนมตหลกการและแนวทางการขายหน ปตท.

29 ต.ค. ถง 20 พ.ย. ปตท. ท าการเดนสายเพอชแจงขอมลบรษทและขอมลการขายหนของบรษทตอนกลงทน

15 พ.ย. ปตท. เปดรบจองซอหนจากนกลงทนเปนวนแรกโดยตงราคาไวท 31 ถง 35 บาทตอหน

21 พ.ย. คณะกรรมการด าเนนการระดมทน ก าหนดราคาขายสดทายของหนทระดบราคา 35 บาทตอหน

Professor Dr Narumon Saardchom 17

2544

6 ธ.ค. ปตท. น าหนเขาซอขายในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยเปนวนแรก

การด าเนนการทงหมดมาส าเรจหลงจากทนายทกษณ ชนวตร ด ารงต าแหนงนายกรฐมนตรเพยง 10 เดอน

9 รฐบาล 9 นายกรฐมนตร ถารวมระยะเวลาตงแตจดเรมตนในป2535 กนบเปนเวลารวมกนประมาณ 9 ป

พระราชบญญตทนรฐวสาหกจและมตคณะรฐมนตรในการใหแปรรปรฐวสาหกจเกดขนตงแตสมยนายกรฐมนตรชวน หลกภยเสยดวยซ า

Professor Dr Narumon Saardchom 18

Professor Dr Narumon Saardchom 19

เจาะลกแปรรป ปตท

1Professor Dr Narumon Saardchom

Professor Dr Narumon Saardchom 2

Professor Dr Narumon Saardchom 3

หาก ปตท. ไมไดแปลงสภาพและแปรรป

โครงสรางเงนทน ความสามารถในการระดมทน ความสามารถในการขยายกจการ ความสามารถในการท าก าไร ความสามารถในการบรหารสนทรพย ศกยภาพทางการแขงขน

Professor Dr Narumon Saardchom 4

Professor Dr Narumon Saardchom 5

0

500,000

1,000,000

1,500,000

2,000,000

2,500,000

2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559

ลานบ

าทTotal Assets

ปตท. กฟผ.

หาก ปตท. ไมไดแปลงสภาพและแปรรป

หลงการแปลงสภาพและแปรรปแลว บรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) สามารถระดมเงนทนไดเปนจ านวนมาก ขยายกจการไปครอบคลมหลากหลายธรกจในหลายประเทศ ในชวงเวลาทผานมา กฟผ. ไมสามารถขยายกจการในลกษณะเดยวกนดวยขอจ ากดตาง ๆ ทอาจไมใชแคขอจ ากดดานเงนทนเทานน

ในป 2544 ปรมาณสนทรพยของ กฟผ. นนมากกวาของบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) เสยดวยซ า จากป 2544 ถง 2559 ปรมาณสนทรพยของบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) ขยายตวสงถง 7.78 เทาตว โดยของ กฟผ. ขยายตวเพยง 2.36 เทา

หากบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) ไมไดด าเนนการแปลงสภาพและแปรรปในป2544 จงพอจะคาดการณไดวาจะเกดการเสยโอกาสทางธรกจไปมากนอยเพยงใด

Professor Dr Narumon Saardchom 6

Professor Dr Narumon Saardchom 7

0

200,000

400,000

600,000

800,000

1,000,000

1,200,000

1,400,000

2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559

ลานบ

าทTotal Equity

ปตท. กฟผ.

หาก ปตท. ไมไดแปลงสภาพและแปรรป

ในป 2544 สวนของทนของ กฟผ. นนสงกวาของบรษท ปตท. จ ากด(มหาชน) เสยดวยซ า แตมาถงป 2559 สวนของทนของบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) กลบสงขนกวาของ กฟผ. ถงรวม 3 เทา

กอนการแปรรป อตราสวนหนสนตอทนของบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) มคาสงถง 8.3 และ 6.7 ในป 2542 และ 2543 ตามล าดบ หลงการแปรรปบรษท ปตท. อตราสวนนลดลงเหลอ 3.1 เทาในป 2544 และลดลงจนเหลอเพยง 0.9 เทา ณ. ปลายป 2559 ในขณะทอตราสวนหนสนตอทนของ กฟผ. ในป 2544 อยทประมาณ2.15 เทา กฟผ. สามารถลดอตราสวนหนตอทนไดในชวงป 2544 ถง 2555 แตหลงจากนนมา อตราสวนหนสนตอทนเรมเพมสงขนอยางเปนล าดบจนเทากบ 1.4 เทาในป 2559

Professor Dr Narumon Saardchom 8

Professor Dr Narumon Saardchom 9

ROA

ปตท. และ กฟผ. มความสามารถในการบรหารสนทรพยในระดบทใกลเคยงกน ถงแมวาปรมาณสนทรพยของปตท. จะมากกวาของ กฟผ. ถง 2.33 เทา ซงสะทอนถงความสามารถในการท าก าไรในขณะทยงคงขยายกจการและขนาดสนทรพยของ ปตท. ไดเปนอยางด

Professor Dr Narumon Saardchom 10

ROE

กฟผ. สามารถสรางผลตอบแทนผถอหนไดดกวา ปตท. เพราะตวหารคอสวนของทนของปตท. มขนาดใหญกวาของ กฟผ. ถง 2.92เทา จากการระดมทนเพอขยายกจการในหวง 16 ปทผานมา

Professor Dr Narumon Saardchom 11

เปรยบเทยบ ปตท. กบรฐวสาหกจทแปลงสภาพแลวแตยงไมไดแปรรป

กสท โทรคมนาคม จ ากด (มหาชน) และ บรษท ทโอท จ าก(มหาชน)

ทงสององคกรตางเผชญกบตลาดทมสภาพการแขงขนสงใกลเคยงกบทบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) ประสบในธรกจพลงงาน

Professor Dr Narumon Saardchom 12

การเตบโต

สนทรพยรวมและสวนของผถอหนของบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) มมลคามากกวาและมการเตบโตทดกวา กสทโทรคมนาคม และ ทโอท

Professor Dr Narumon Saardchom 13

ROE

กสท ม ROA เพยงรอยละ 2.04 ซงสะทอนจดออนในการบรหารสนทรพย สวน ROE อยทรอยละ 9.09 ดเหมอนสง แตเปนเพราะสวนของผถอหนนอย มการพงพาการกยมสง ดวยอตราสวนหนสนตอสวนของผถอหนสงถง 3.45 เทา

ทโอท ขาดทนเทากบ 5,885 ลานบาท ROA และ ROE จงมคาตดลบเทากบรอยละ -3.59 และรอยละ

-5.45 ตามล าดบ

Professor Dr Narumon Saardchom 14

เปรยบเทยบ ปตท. กบรฐวสาหกจทแปลงสภาพและแปรรปแลว

บรษท ทาอากาศยานไทย จ ากด (มหาชน) เดมใชชอวา การทาอากาศยานแหงประเทศไทย หรอ ทอท. (AOT)

บรษท อสมท จ ากด (มหาชน) (บมจ.อสมท หรอ MCOT) และ

บรษท การบนไทย จ ากด (มหาชน) (THAI)

Professor Dr Narumon Saardchom 15

สนทรพยและสวนของผถอหนของ ปตท. มมลคาและอตราการเตบโตทสงกวาอก 3 บรษทมาก

Professor Dr Narumon Saardchom 16

ROA

ปตท. ม ROA และ ROE ต ากวา AOT3-4 ปหลงเพราะสนทรพยรวมและสวนของทนของ ปตท. สงกวา 3 บรษทมาก และมคาใชจายในการลงทนเพอความมนคงทางพลงงานอยางตอเนอง ความสามารถในการท าก าไรจงไมสงเทาบรษทอน แตโดยรวมแลวกยงดกวาการบนไทย ทประสบปญหาขาดทนหลายป และยงดกวา อสมท ทความสามารถในการท าก าไรลดลงอยางตอเนองตงแตป 2555 เปนตนมา จนในทสดประสบผลขาดทนเปนครงแรกในป 2559

Professor Dr Narumon Saardchom 17

ความส าเรจของการแปรรป

มใชทกรฐวสาหกจทแปรรปแลวจะสามารถประสบความส าเรจตามทต งเปาไว

ปจจยแหงความส าเรจของการแปรรปจงไมไดวดตรงทแคสามารถน าบรษทเขาจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยไดเทานน

แตยงตองวดกนทวสยทศนในการก าหนดกลยทธของบรษทสามารถอยรอดในสถานการณทมการแขงขนสง และสามารถสรางความไดเปรยบอยางตอเนอง

ระหวาง 4 บรษททน ามาเปรยบเทยบกน จะเหนไดวา ปตท. จ ากด ยงคงมมลคาและการเตบโตของสนทรพยรวมและสวนของผถอหนทดกวา และยงคงมรายไดและก าไรสทธทเตบโตมากกวาดวยเชนกน

Professor Dr Narumon Saardchom 18

Professor Dr Narumon Saardchom 19

เจาะลก ... แปรรป ปตท.ผชวยศาสตราจารย ดร. สธาวลย พฤกษอ าไพคณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

19 กมภาพนธ 2561

• กระจายหน ปตท. เปนธรรมหรอไม?

• ราคา IPO ถกหรอแพง?• ใครเปนเจาของ ปตท.?

การปฏรปรฐวสาหกจ

• ป 2540 ประเทศไทยไดรบผลกระทบจากวกฤตตมย ากง จนตองขอรบความชวยเหลอจาก IMF โดยเงอนไขหนงของการใหความชวยเหลอคอไทยตองแปรรปรฐวสาหกจทมอยใหมากทสด

• 1 กนยายน 2541 แผนแมบทการปฏรปรฐวสาหกจในสาขาทส าคญ 4 สาขาคอ โทรคมนาคมและการสอสาร ประปา ขนสง และพลงงาน

• บรษทอนเตอรเนตประเทศไทย จ ากด (แปลงสภาพป 40 จดทะเบยนตลท. ป 44) บรษท ทโอท จ ากด (มหาชน) และบรษท กสท. โทรคมนาคม จ ากด (มหาชน) (แปลงสภาพป 44) บรษท ทาอากาศยานไทย จ ากด (มหาชน) (แปลงสภาพป 45 จดทะเบยนตลท. ป 47) บรษท ไปรษณยไทย จ ากด (แปลงสภาพป 46) รวมถง บรษท อสมท. จ ากด (มหาชน) (แปลงสภาพและจดทะเบยนตลท. ป 47)

แปลงสภาพและแปรรป ปตท.

• นบตงแตป 2539 – 2540 ปตท. จางทปรกษาจ านวน 9 ราย เพอศกษาแนวทางในการแปรรปและรปแบบการกระจายหน รวมถงการปรบโครงสรางองคกร การใหขอมลและท าความเขาใจกบพนกงาน

• ป 2544 เพอเตรยมการเขาจดทะเบยนในตลท. ไดมการวาจางทปรกษาทางการเงนจ านวน 6 ราย เพอท าการเตรยมเอกสาร/ขอมลส าหรบยนเสนอขายหลกทรพยในตลท. การก าหนดราคา IPO รวมถงการจดจ าหนายหลกทรพย

• 1 ต.ค. 2544 ... แปลงสภาพจาก ปตท. เปน บรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) ตามพรบ. ทนรฐวสาหกจ พ.ศ. 2542 โดยมทนจดทะเบยนเรมแรก 20,000 ลานบาท (จากการแปลงสภาพสวนทนเดมเปนหนสามญ 2,000 ลานหน พาร 10 บาท) และมกระทรวงการคลงถอหน 100%

แผนการกระจายหน • 2 ต.ค. 2544 ... จดทะเบยนเพมทนจาก 20,000 ลานบาท เปน 28,500 ลานบาท

ทมา เอกสารประกอบการบรรยายเรอง “การแปรรปของปตท.” บรรยายโดยคณพชย ชณหวชร วนท 14 กมภาพนธ พ.ศ. 2545

800 ลานหน:1.รายยอย 220 ลานหน2.ลกคา broker 235 ลานหน3.ผมอปการคณ 25 ลานหน4.ตางประเทศ 320 ลานหน

การก าหนดราคาหน IPO

• ใชวธประเมนมลคาทเหมาะสมของแตละธรกจท ปตท. ด าเนนการอยแลวน ามารวมกน (Sum of the parts) โดยการประเมนมลคาแตละธรกจนนใชเทคนคทง Discount cash flows และ Comparable companies ซงทายทสดทปรกษาทางการเงนไดก าหนดชวงราคา IPO ท 31 – 35 บาท

• เนองจากสถานการณความเสยงทางเศรษฐกจทเพงเรมฟนตว และความผนผวนในตลาดหลกทรพยจากเหตการณ 9/11

• ผลการส ารวจความตองการ … นกลงทนรายยอยใหความสนใจกบหนปตท. นอยมาก

ผลการจดสรรหน IPO

• เกนคาด ... ผลการจองและจดสรรหน 220 ลานหนแกนกลงทนรายยอยหมดภายใน 1 นาท 7 วนาท!!

• ท าไมถงขายหนหมดไดอยางรวดเรว?• การขายหน IPO ผานตวแทนธนาคารพาณชย 5 แหงซงมสาขากวา 2,500

สาขา รวมถงมการน าระบบคอมพวเตอรมาใชกวา 10,000 เครอง ท าใหสามารถจองและจดสรรหนไดอยางรวดเรว

• อยางไรกตาม ... ไดมการปรบวธการจดสรรหนจาก “First come, first serve” เปน “Random” ส าหรบสวน green shoe options

800 ลานหน:1.รายยอย 220 ลานหน2.ลกคา broker 235 ลานหน3.ผมอปการคณ 25 ลานหน4.ตางประเทศ 320 ลานหน

ผลการจดสรรหน IPO

• ผอปการะคณคอใคร? • ลกคาน ามน ลกคากาซฯ และบรษทในเครอ 12 แหง ไดแก PTTEP, TTM-

Thai, PTT-NGD, Thai Lube Blending, Thappline, Thaioil, TLB, TOC, ATC, NPC, ทพยประกนภย และ TPX ซงผมอปการคณเหลาน เปนก าลงส าคญในการพฒนากจการใหเตบโตกาวหนา

• ท าไมนกการเมองถงไดหน IPO ไปเยอะ?• รายชอผไดรบจดสรรหนสงสด 20 อนดบแรกทรายงานในแบบ 81-1 ไมได

จ าแนกวาไดหนมาจากชองทางไหน (สวนทเสนอขายนกลงทนรายยอย หรอสวนของบคคลทวไปทเปนลกคา broker)

800 ลานหน:1.รายยอย 220 ลานหน2.ลกคา broker 235 ลานหน3.ผมอปการคณ 25 ลานหน4.ตางประเทศ 320 ลานหน

ผลการจดสรรหน IPO

• ท าไมตองใหสทธพนกงานซอหนราคาถก? • การใหสทธแกพนกงาน รวมถงผบรหารในการซอหนของบรษท ปตท. จ ากด

(มหาชน) ในราคา 10 บาทตอหนเทากบราคาทตราไวนน เปนสวนหนงของโครงการเสนอขายหลกทรพยตอกรรมการหรอพนกงาน (employee stock option program หรอ ESOP)

• มวตถประสงคเพอสรางแรงจงใจหรอเสรมสรางก าลงใจใหกรรมการหรอพนกงานมความรสกมสวนรวมเปนเจาของกจการ ซงกจการจะไดประโยชนในระยะยาว

• ซงหนทใหสทธแกพนกงานนน ไมเกยวกบสวน 800 + 120 ลานหนทเสนอขาย

IPO ราคาถกหรอแพง?

ทมา Datastream รวบรวมโดยผวจย

ท าไมถงรบออกหน IPO?

ทมา Datastream รวบรวมโดยผวจย

ปตท. เปนของใคร?

ทมา ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, รายชอผถอหนใหญบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) ณ 5 กนยายน 2560

ปตท. มก าไร ใครไดประโยชน?

ทมา บรษท ปตท. จ ากด (มหาชน)

เจาะลก ... แปรรป ปตท.รองศาสตราจารย ดร. ยทธนา เศรษฐปราโมทยคณะพฒนาการเศรษฐกจ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

19 กมภาพนธ 2561

• โครงสรางพลงงานไทย• ความมนคงทางพลงงาน• ราคาทเปนธรรม• ผกขาด ... จรงหรอ?

โครงสรางพลงงานไทย • ประเทศไทยมการด าเนนการเกยวกบปโตรเลยมอยางครบวงจร ตงแตธรกจตนน า ธรกจกลางน า และธรกจปลายน า

• ธรกจตนน า: ส ารวจและจดหาน ามนดบและกาซธรรมชาต• ธรกจกลางน า: โรงแยกกาซธรรมชาต โรงกลนน ามน• ธรกจปลายน า: สถานบรการน ามนและกาซธรรมชาต ผลตภณฑปโตร

เคม

สถานการณและแนวโนมพลงงานไทย

ทมา ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.)

การใช การผลต และการน าเขาพลงงานขนตน

ความมนคงทางพลงงาน

คออะไร?

• การทเรามแหลงพลงงานใชในชวตประจ าวนไดโดยไมขาดแคลน ทงในระยะสนและระยะยาว ในราคาทเหมาะสม

• วกฤตพลงงาน• ป 2516 และ 2521 Oil shock เนองจากสงครามในตะวนออกกลาง

ราคาพลงงานปรบตวสงขนรวดเรวทวโลก• ป 2548 อนโดนเซยประสบปญหาขาดแคลนพลงงาน เนองจากความ

ตองการใชสงกวาความสามารถในการผลตภายในประเทศ• ป 2558 เวเนซเอลา ขาดแคลนพลงงานใชในประเทศ รฐบาลเปดท าการ

เพยง 2 วน/สปดาห เนองจากราคาน ามนในตลาดโลกปรบตวลดลง จนรฐขาดรายไดมาอดหนนราคาพลงงานในประเทศ

• ประเทศไทย ซงน าเขาพลงงาน ... ตองใหความส าคญกบความมนคงทางพลงงาน

ท าอยางไรใหเกดความมนคง

ทางพลงงาน?

• การลงทนพฒนาแหลงพลงงานเพมเตมทงในประเทศและตางประเทศอยางตอเนอง

• พฒนาพลงงานทดแทน • รกษาแหลงพลงงานทมอยในปจจบนใหสามารถใชไดนานทสด สงเสรมใหม

การใชพลงงานอยางประหยดและใหเกดประสทธภาพสงสด

พลงงานราคาถก ... มผลดและผลเสยอยางไร

ราคาทเปนธรรม คออะไร?

• เปนธรรมตอผใช (ประชาชน) ... ควรจะไมแพงเมอเทยบกบภาษและตนทนการผลต

• เปนธรรมตอผผลต ... ควรมรายไดเพยงพอทจะใชในการลงทนและพฒนาแหลงพลงงานในอนาคต

• เปนธรรมตอภาครฐ ... เนองจากแหลงพลงงานเปนทรพยากรของประเทศ รฐควรไดรบรายไดทเหมาะสมเพอน ามาใชในการพฒนาประเทศดานตาง ๆ

ท าไมน ามนราคาแพง?

ทมา ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.)

โครงสรางราคาน ามน

คนไทยใชน ามนราคาแพง

กวาเพอนบาน?

ทมา ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน (สนพ.)

การผกขาดคออะไร?

• ตลาดผกขาด -> ตลาดผขายนอยราย -> ตลาดแขงขนสมบรณ

• ลกษณะของสนคา และความสามารถในการทดแทนกนของสนคา (จากคแขงขน และสนคาน าเขา)

• ขนาดของผผลตแตละราย และสภาพการแขงขนในอตสาหกรรม• การก ากบของรฐบาล

ในการตงราคานนท าไดโดย ตงตามตนทน ตงราคาเพอแขงขนกบผขายรายอน หรอตงราคาเพอแสวงหาก าไรสงสด ... ซงความสามารถในการก าหนด

ราคาขนอยกบ

ธรกจโรงกลน• ไทยมโรงกลนน ามน 7 โรงไดแก TOP IRPC SPRC ESSO PTTGC BCP และ

RPC ซงมก าลงการกลนรวม 1,235 พนบารเรลตอวน• ปตท. เปนผถอหนใหญใน 3 โรงกลนคอ TOP IRPC และ PTTGC ซงทง 3

โรงกลนมก าลงการกลนรวม 62% ของก าลงการกลนรวมของประเทศ

• ปตท. ตงราคาหนาโรงกลนเพอแสวงหาก าไรสงสดไดหรอไม?• กฎหมายอนญาตใหผประกอบการสามารถน าเขาน ามนไดอยางเสร

ราคา ณ โรงกลน = ราคาน ามนส าเรจรปตลาดโลก + คาใชจายในการน าเขา

ราคาขายสง = ราคา ณ โรงกลน + ภาษและเงนกองทน

NO

สถานบรการน ามนและคาปลก

• ปจจบนมผคาน ามนตามมาตรา 7 จ านวน 47 ราย• ปตท. มสวนแบงตลาด 39.1% รองลงมาคอ ESSO (10.9%) บางจาก

(10.7%) Shell (9.1%) Caltex (7.2%) และอน ๆ

• คาการตลาดคอก าไรของผประกอบการ?• คาการตลาด คอสวนตางราคาขายปลกกบราคาขายสง ซงเปนเพยงก าไร

ขนตน ยงไมไดหกคาใชจายในการด าเนนงานอน ๆ• ปจจบน สถานบรการน ามนมการแขงขนกนสงทงธรกจน ามน และธรกจคา

ปลก

ราคาขายปลก = ราคาขายสง + คาการตลาด + ภาษมลคาเพม

NO

ธรกจกาซ(NG, LPG, NGV)

• ธรกจจดหาและคาสง: ทผานมา ปตท. เปนผเลนรายเดยว เนองจากเปนผลงทนในโครงขายทอสงกาซฯ เพอความมนคงทางพลงงานตามนโยบายของประเทศ (ผกขาดโดยธรรมชาต เนองจากไมมความคมคาเชงเศรษฐศาสตรทจะมการลงทนซ าซอนกน)

• ปตท. ใชอ านาจผกขาดในการตงราคากาซฯ เพอก าไรสงสดไดหรอไม?• โครงสรางราคากาซฯ ก าหนดโดย กบง. โดยม กกพ. เปนผก ากบดแล

(เชนเดยวกบธรกจไฟฟา)

• ธรกจคาปลก: เปดเสร (บรษท อมตธจดจ าหนายกาซ, บรษท สยามกาซ)

ราคากาซ = ราคาเฉลยเนอกาซ + คาตอบแทนในการจดหาและจ าหนาย + คาบรการสงกาซ

NO

ธรกจกาซ(NG, LPG, NGV)

• ปจจบน รฐมนโยบายเปดเสรธรกจกาซฯ ทงระบบ ผานนโยบายเชน • การใหเอกชนเขามารวมใชระบบคลงกาซ และทอสงกาซของบรษท ปตท.

(Third Party Access)• การอนญาตใหมการน าเขา LPG• การอนญาตให กฟผ. ประกอบธรกจจดหาและคาสงกาซธรรมชาต

ปตท. ผกขาดพลงงานไทย?

ทมา บรษท ปตท. จ ากด (มหาชน)

การแปรรป ปตท. และพระราชบญญตทนรฐวสาหกจ พ.ศ. 2542

ผศ. ดร. ภมนทร บตรอนทร คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ประเดนพดคย

• การแปรรป “การปโตรเลยมแหงประเทศไทย” ชอบดวยกฎหมายหรอไม

• มต ครม.ยกเลก กม จดตงรฐวสาหกจไดหรอไม ?

• ใหกระทรวงการคลงค าประกนหนเปนการเลอกปฏบตหรอไม?

• การเปลยนสถานะของรฐวสาหกจเปนบรษท ขดตอ รธน หรอไม ?

• ขนตอนการแปรรป และหลงจากนนเปนอยางไร ชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

• ทรพยสนตางๆทแปรรป(เชน ทอกาซ ฯลฯ) และปจจบนเปนอยางไร ?

กฎหมายท เ กยว ของกบการแปร รป “การ ป โตร เลยมแหงประ เทศ ไทย”

• รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540

• รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

• พระราชบญญตปโตรเลยมแหงประเทศไทย พ.ศ. 2521

• พระราชบญญตทนรฐวสาหกจ พ.ศ. 2542

• ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

• พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดนพ.ศ.2542

• พระราชบญญตวธการงบประมาณ พ.ศ. 2502

• พรบ.การประกอบกจการพลงงาน

• พระราชกฤษฎกาก าหนดเงอนเวลายกเลกกฎหมายวาดวยการปโตรเลยมแหงประเทศไทย พ.ศ. 2544

• พระราชกฤษฎกาก าหนดอ านาจ สทธ และประโยชนของบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) พ.ศ. 2544

• พระราชกฤษฎกาก าหนดอ านาจ สทธ และประโยชนของบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) (ฉบบท 2) พ.ศ. 2550

พระราชบญญตทน รฐวสาหกจ พ .ศ. 2542

• คณะรฐมนตร

• คณะกรรมการนโยบายทนรฐวสาหกจ

• คณะกรรมการเตรยมการจดตงบรษท

• คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาตตาม พรบ.การประกอบกจการพลงงาน

• มาตรา 28 แหงรางพระราชบญญตทนรฐวสาหกจฯ

• มาตรา 24 แหงรางพระราชบญญตทนรฐวสาหกจฯ

• มาตรา 13 มาตรา 16 และมาตรา 19 แหงรางพระราชบญญตทนรฐวสาหกจฯ

• พระราชกฤษฎกาก าหนดเงอนเวลายกเลกกฎหมายวาดวยการปโตรเลยมแหงประเทศไทย พ.ศ. 2544

• พระราชกฤษฎกาก าหนดอ านาจ สทธ และประโยชนของบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) พ.ศ. 2544

• พระราชกฤษฎกาก าหนดอ านาจ สทธ และประโยชนของบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) (ฉบบท 2) พ.ศ. 2550

ค าพพากษาท เ กยวกบการแปรรปของ ปตท .

• ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญท 50/2542

• ศาลปกครองสงสดมค าวนจฉยในคดหมายเลขแดงท ฟ.35/2550