Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn...

16
Moin-Seggen Jo, dat weet Ji jo ook ! Moin-Seggen or villicht sogaar Moin-Moin, dat is vundaag al so wat as 'n Mood woorn. Weer ik doch kortens in Österriek. Ji weet, door unnen, wo se de hoogen Bargen hebbt. Un ik denn eensdaag door rin in den Laaden, wo ik miene Skier deponeert harr. Dat weer al 'n beten wat later. Dat heet, dat weer al Klock halvig een. Un daar weer denn so'n jungen Keerl in den Laden un ik sä denn to em : Moin ! Wieldat wi , de wi ut'n Nord'n koomt, af un an de Fahn jo ook 'n beten hoog hollen mööt, ne ! Also ik sä Moin ! Do keek de junge Keerl mi an, denn keek up siene Uhr, maak denn so'n grienen Gesicht und sä denn: "Für 'Guten Morgen' ist es wohl schon etwas zu spät, oder ? " He sä dat mit so'n tirolschen Tungenslag. Dat weer aver nu jo een funnen Freeten för mi. "Junger Freund !" fung ik an. "Ich glaube, ich sollte Ihnen etwas erklären." Ji markt seker al : De Schoolmeester in mi weer nu nich mehr trüchtohollen – "sollte Ihnen erklären, das 'Moin' nicht Morgen heißt, sondern 'gut'. Ja, 'gut' ! Ich habe also eben nicht 'Morgen' gesagt , sondern Ihnen so ungefähr 'einen Guten' gewünscht. Es bleibt Ihnen dabei nun gänzlich selbst überlassen, worauf Sie das nun beziehen." He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak trüchdenken dä, da stell ik mi so vör, dat düsse junge Keerl vunwegen miene eersde Lektion in Plattdüütsch gegen em nu ganz stolt is, dat he wat weet, wat de mehrsen vun siene Kumpels nich weet. Un all de annern Tirolers ook nich! Un ik stell mi denn ook noch vör, dat he, düsse junge Keerl, denn an'n Abend, as he sik mit siene Makers drapen deit, jichenswo rinkuumt, inne Rund'n kickt un röppt: Moin! Moin! Un siene Makers, de kiekt em an un denkt: Wat is dat denn? Wat is mit em denn vundaag? Aver he smustergrient un denn, jo denn sett he noch hento: Kennt een vundaag mit Platt sik ut, so kann he mehr un is fein rut! Dat heet, dat Lesde hett he seker nich seggt, aver dat is jo nu ook egaal.

Transcript of Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn...

Page 1: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

Moin-Seggen

Jo, dat weet Ji jo ook ! Moin-Seggen or villicht sogaar Moin-Moin, dat is vundaag al so wat as 'n Mood woorn. Weer ik doch kortens in Österriek. Ji weet, door unnen, wo se de hoogen Bargen hebbt. Un ik denn eensdaag door rin in den Laaden, wo ik miene Skier deponeert harr. Dat weer al 'n beten wat later. Dat heet, dat weer al Klock halvig een. Un daar weer denn so'n jungen Keerl in den Laden un ik sä denn to em : Moin ! Wieldat wi , de wi ut'n Nord'n koomt, af un an de Fahn jo ook 'n beten hoog hollen mööt, ne ! Also ik sä Moin ! Do keek de junge Keerl mi an, denn keek up siene Uhr, maak denn so'n grienen Gesicht und sä denn: "Für 'Guten Morgen' ist es wohl schon etwas zu spät, oder ? " He sä dat mit so'n tirolschen Tungenslag. Dat weer aver nu jo een funnen Freeten för mi. "Junger Freund !" fung ik an. "Ich glaube, ich sollte Ihnen etwas erklären." – Ji markt seker al : De Schoolmeester in mi weer nu nich mehr trüchtohollen – "sollte Ihnen erklären, das 'Moin' nicht Morgen heißt, sondern 'gut'. Ja, 'gut' ! Ich habe also eben nicht 'Morgen' gesagt , sondern Ihnen so ungefähr 'einen Guten' gewünscht. Es bleibt Ihnen dabei nun gänzlich selbst überlassen, worauf Sie das nun beziehen." He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak trüchdenken dä, da stell ik mi so vör, dat düsse junge Keerl vunwegen miene eersde Lektion in Plattdüütsch gegen em nu ganz stolt is, dat he wat weet, wat de mehrsen vun siene Kumpels nich weet. Un all de annern Tirolers ook nich! Un ik stell mi denn ook noch vör, dat he, düsse junge Keerl, denn an'n Abend, as he sik mit siene Makers drapen deit, jichenswo rinkuumt, inne Rund'n kickt un röppt: Moin! Moin! Un siene Makers, de kiekt em an un denkt: Wat is dat denn? Wat is mit em denn vundaag? Aver he smustergrient un denn, jo denn sett he noch hento: Kennt een vundaag mit Platt sik ut, so kann he mehr un is fein rut! – Dat heet, dat Lesde hett he seker nich seggt, aver dat is jo nu ook egaal.

 

Page 2: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

De Saak mit Goethe ( frei nach G. Spiekermann : Schoolmester , in : Wohr di weg ) lk weet jo gaar nich, of ji dat överhaupt noch weet : lk meen düt Speel vun fröher. As wi noch Kinner weeren. Düt Speel, dat güng jo so : Wenn du de Oogen dichtkniepen deist un du geihst denn up de Reis, wo ( woneem ) wullt du denn geern hen ? Köönt Ji Jo besinnen? Jo, düt Speel, dat hett wat an sik ! Kann mi direkt vörstellen, wo de een or anner vun Jo geern maal lannen much. Wokeen de een or anner geern maal besöken much. Villicht ohn dat de anner dat marken dä. Ohn dat de wüss, dat dor een an't Spickeleern is. Nu good ! Wenn vunndaag een mi froogen dä, wo ik denn geern maal henkomen much, wenn ik de Oogen dichtmaken dä un up de Reis güng, denn würr ik em antern : Bi Goethe ! Ik meen bi ussen Johann Wolfgang von ! Un wenn de denn wieder frogen dä: Worüm dat denn ? Worüm denn nich bi – jo mientwegen – bi Verona Feldbusch ? Or bi - Inge Meisel ? Och nee, geiht jo nich mehr. De is jo al – boben ! Wenn de mi dat frogen dä, denn würr ik em dat verklaren, worüm ik graad nu just na Goethe, na Johann Wolfgang hen wull. Dat hett wat mit miene Schooltied to doon. An Anfang, ik meen, wenn ik denn woraftig daar weer, würr ik Goethe fragen – een kann jo nich glieks mit de Döör in't Huus fallen – würr ik em frogen, of dat stimmen dä, wat us dor in den neejen Film wiesmokt warrt: Of sien Madam ook so – – so propper utsehn hett as Veronika Ferres in den Film ? Un of he woraftig so lang bruukt hett, bit he – nu good, höört villicht nich hierhen. Aver denn keem ik jo to de Hauptsaak. lk würr em frogen, wat dat mit siene Gedichten eegntlich so up sik hett. Sünnerlich mit dat eene : Nur wer die Sehnsucht kennt, / Weiß wie ich leide. Kennt ji jo seker ook, or nich ! Denn dat is so, just dütt Gedicht , dat mussen wi domals inne School - ik glööv dat weer in de twolfte Klass – mussen wi dat utwennig lehrn. Un utdüüden. Kannst ook interpreteeren to seggen. Utwennig lehrn kunn ik bannig good. lk meen domaals. Man mit dat Interpreteeren harr ik dat jo nich jümmers so. Nur wer die Sehnsucht kennt, / Weiß wie ich leide. lk heff domaals schreven : De Saak is evident. Jo, mit solke Wöör as evident, dor harr mien Schoolmeester dat ja mit. Goethe hett dat schreven – heff ik schreven – as he alleen is. Un he is trurig. Villicht ook 'n beten deprimeert. Un he hett do so'n jieperig Lengen in de Bost. Un dat is Avend. Un he kickt ut't Finster. Denn dor steiht jo in'n Text : Seh ich ans Firmament / Nach jeder Seite Doch denn – dat weer mi ganz kloor – denn hett Johann Wolfgang sik verschreven : Ach, der mich liebt und kennt, / Ist in der Weite.

Page 3: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

Do heff ik schreven, in mien Interpretatschion Goethe irrt sich. Es muss heißen: Die mich liebt und kennt, ist in der Weite. Nicht Der. Un denn schrifft Goethe jo ok noch : Es schwindelt mir, es brennt / Mein Eingeweide. Do heff ik schreven: Goethe übertreibt maßlos. Aber daß ist auch kein Wunder, wenn er so daneben ist, daß er nicht mal Mann und Frau unterscheiden kann. Weet Ji, wat mien Schoolmeester, mien Düütschlehrer, domaals unner miene Interpretatschion schreven hett ? He hett schreven : 'Beernd, Sie haben das Gedicht überhaupt nicht verstanden ! Fünf !!. 'N Söß hett dat domals jo noch nich geven. Un nu, nu ahnt ji villicht, worüm ik, wenn ik de Oogen dichtkniepen dä, bannig geern maal bi Goethe ankomen much. Denn, jo denn würr ik mi uppluustern, as ik kann, un denn würr ik em seggen : 'Mien leeven Johann Wolfgang! Kannst du di överhaupt vörstellen, wat ik inne School domaals utstohn muss, bloots wieldat du di in diene Gedichten nich kloor un düütlich utdrücken kannst? – Nee, kannst du seker nicht ! Un villicht, villicht würr ik denn ook noch mit den Finger up em wiesen un seggen : Setzen! Fünf! ------------------------------------------------------------------------------------ ’n paar Henwiesen to enkelte Wöör : jieperig von Jiep/ Jieper = Verlangen, Gier ; Verb : jiepern Var.: Gieper , giepern Lengen = Verlangen man = man u. aber bannig = sehr zu Kinner : hd. –n¦d- u. –l¦d- zu nd. -n¦n- u. -l¦l - Kind/Kinner ; Hand/ Hannen ; Geld/Geller ; Guld(Gold)/gullen(gollen ) ; siehe auch : gelten : gellen ; halten : hollen/holen alt : oold ; die Alten : de Oolen hd. zeigen nd. immer wiesen hd. wen / wem : nd. wokeen, keen ; hd. wer : nd. wokeen , keen , wer nd. wen ( gesprochen : wenn ): jemand ( in Frage- und Nebensätzen ), sonst een .

Page 4: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

1 Dat muttst' mi al glöven Wat würr passeern, wenn dat vun nu up glieks keen Fernsehen mehr geev ? Gaar nich uttodenken ! Bi veele Lüüd würr de Nootstand utbreken. Den ganzen Abend ohn Fernsehn – un dat nu Dag för Dag ? De Minsch kann jo veel verdregen, so wat aver seker nich ! Nu kunn een aver dorup henwiesen, dat de Lüüd fröher jo aver ook ohn Fernsehen leven mussen. Dat dat fröher jo ook güng. Un een kunn sik froogen, woans de dat domaals denn nu henkregen hebbt – ganz und gaar ohn Fernsehen. Wo hebbt de fröher de Tied mit doodslaan ? Nu good! Eersmaal hebbt se mehr un länger arbeidt. Oftmaals bit dat denn düüster woor. Un denn hebbt se leest. Or Radio höört. Or – sik unnerhollen. Jo snacken un vertellen un tohören un henhören, dat kunnen de Lüüd fröher noch ganz anners as vundaag. Vundaag geiht dat jo eher na de Method : Hest du just eben wat seggt ? – Nöö ! Dat weer güstern ! De Froonslüüd dään dat Hen-un her-Snacken besunners geern bi'n Koopmann or wo se anners mit welke Froons tohoopkeemen. Un de Mannslüüd, de harrn jo dor överhen den Kroog um de Eck, wo jümmers an welke Daag inne Week de een or de anner hengüng, um een or twee Beer to drinken un um mit de annern, de daar ook weeren, över all dat to snacken, wat in de lesde Tied in de Welt un besunners in't Dörp passeert weer. – 'Du, hest't dat denn al höört, datt …. ? ' Bi solke Snackeree woor dat mit de Wahrheit af un an nich jümmers övergenau nomen. Or anners seggt, dat een or anner worr mennigmaal ook 'n beten wat överdreven. Dormit dat för de Tohörers noch 'n beten wat interessanter, 'n beten wat duller weer. Jo af un an geev dat amen'n Geschichten, de so nie un nümmer passeert weeren, de aver liekers in den Fundus vun de överbasigsten Geschichten ut't Dörp rinwannern un door ehren Ehrenplatz kreegen dään. – Jo, jo, muttst' mi al glöven ! ------------------------------------------------------------------------------------------------- As de Lüttbuer Karl A. ( för de echten Familiennomens warrt hier vunwegen Datenschutz jümmers A. , B. , C. usw. nomen ), as de Lüttbuer Karl A. ut Reken nich mehr upstohn wull un – dat wüllt wi hier maal annehmen – ook nich mehr kunn, as een also al meenen dä, dat he dorhen unnerwegens weer, vun wo keen Minsch nich trüchkomen deit, da passeer dat, dat he, Karl A. , ganz bi sik in't Stillen noch maal allns dörgüng, wat welke annern jem un wat se ook welke annern an Geld noch schullig weeren. Miteens slaag he de Ogen noch maal up un sä to sien Froo: "Aleid!" – dat is de korte Form vun Adelheid – "Aleid, vergitt nu aver bloots nich, dat wi vun Hinnerk. B. noch hunnert Mark to kriegen hebbt." "Och nee!", snucker do sien Froo, "wat büst du doch för'n gooden Mann!" Na fief Minuten maak Karl A. noch eenmaal seine Ogen open un he sä: "Un Aleid, vergitt ook nich, dat Nahber Geerd vun us jo noch dartig Mark kriegt!" "Och du leeve Tied!", blucher do sien Froo, "nu phantaseert he al wedder!" ------------------------------------------------------------------

Page 5: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

2 As Dora D. vun miene Öllern anstellt woor, do weer se denn so wat as so'n Universal- hilfe. Un all de Keerls, de ehr – wo nu ook jümmers – to Gesicht kregen, de harrn Mööh – egaal , wo old de nu ook weeren – dat se ehre Glubschers von Dora D. wedder loskregen dään. Mien Mudder seehg dat woll, aver se weer ook so, dat se vun all de Lüüd jümmers dat Beste denken dä. So ook vun Dora, dat de seker Bescheed wüss, woans se de Kerls to stüern harr. As Dora so um un bi twee Maand bi us weer, do woor miteens fröh an'n Morgen ut de Köök 'n dull Spektaakel un Grakeel to höörn. Jichenswat, dat weer klaar, weer daar nich inne Reeg ! 'N beten wat later keem Dora, ohn dat ehr wat antomarken weer, in't Esszimmer, um den Koffie to kredenzen. "Um Gottswillen, Dora, wat weer denn door just even inne Köök los? , fraag mien Mudder. "Och", anter da Dora, "us Naver Harm D., de wull mi so'n beten wat." "Nee... !", sä mien Mudder teemlich verbaast. "Un da – da hebbt Se em slaan?" – "Nee, ik nich", grien Dora, " aver de Postbüdel." --------------------------------------------------------------------- Fidschen S. weer in Verdacht komen, dat he – so stunn dat tominst in den Bericht vun de Gendarmerie – in een Fischgeschäft inbroken weer, um nich bloots Fisch mitgohn to laten.. "Höört Se doch nu up, dat aftostrieden", sä de Richter vun't Amtsgericht gegen em un an sien Stimm weer to marken, dat he, de Richter, teeemlich fünsch worrn weer. "Se sünd dat wesen un keeneen annern ! Se ehr Jack un Büx rückt ja jümmers noch na Fisch !" "Nee, nee ! Dat's keen Bewies nich, Herr Richter!", sä Fidschen. "Düsse Jack und düsse Büx, de harr ik dor jo gaar nicht bi anharrt!" -------------------------------------------------------------------------

Froo P. leep na'n Avkaat hen un sä to em : "Wat mien'n Mann is, vun den will ik vun weg !" "Mien Leeve Froo P.", sä da de Afkaat, "wenn Se sik scheden laten wüllt, denn bruukt se aver een triftigen Grund. Anners is dat gor nich so eenfach! – Is Se ehr Mann villicht een Suupsack ?" "Mien Mann 'n Suupsack !", sä Froo P. un se weer reinweg 'n beten vergrellt, "mien Mann, de drinkt keen Druppen drinkt de nich !" "Soo ! Hmm ! Joo ! – Wat anners! Geiht ehr Mann villicht nich na Arbeid un gammelt den heelen Dag bloots rum ?" "He un nich arbeiden", anter Froo P. un se weer schiens noch 'n beten wat vergrellter as just eben. "He arbeid sik reinweg to Schann'n , arbeidt he sik." "Jo, aver leeeve Froo", sä dor de Afkaat, "Se mööt aver doch 'n Grund hebben, wenn Se vun em weg wüllt! – Woans is dat denn mit de eheliche Treue ?" "Mit wat? Ach so, mit de eheliche Treue. Jo, Herr Afkaat", geev da Froo P. trüch, "Ik glööv, door köönt wi em villicht mit kriegen. Denn – kamt Se maal ’n beten neeger ran – denn, wat us Jüngsten is, de lütte Johann nich, de is in Wahrheit jo gor nich vun em !"

Page 6: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

3 Dat is jo meist so as dat bi Büntemeiers weer : Se harrn all veer Kinner un nu keem dor nach maal wat. Un beide , nich bloots Froo Büntemeyer, sunnern ook Herr Büntemeyer weer nu doch 'n beten ut de Tüüt, as se denn wies wooren, dat dat düttmaal sogaar Tweeschen [ = Zwillinge ] weeren. Herr Bütemeyer, as he denn sien Froo in't Krankenhuus besöken dä, wuss jümmer noch nich recht, woans he sik föhlen schull. Un wat he nu gegen sein Froo seggen schull. "Oh, Elfriede, dat heff ik jo nu nich wullt!" "Begöösch di, mien leeven Geerd !", anter da sien Froo, "du hest dat jo ook nich doon!" (( Dat's nu aver keen Geschicht ut Farg or Reken ! Nich dat Ji nu anfangt to simmeleeren ! )) -----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Eensdaags pingel een Froo anne Döör vun Pastoor M.. In't Gesicht harr se so wat as grood Truer un ook süss seehg se teemlich power ut. Froo M., wat den Pastoor sien Wief weer un vun de een wuss, dat se 'n good Hart harr, Froo M. keem an de Döör un maak ehr open. Un foorts fung de Froo, de buten stunn, an to klagen un Froo Meiners all dat Elend to vertellen, wat up ehre Familie un dormit up ehr sülms in lesde Tied tokomen weer : "Och, Froo Pastoor, wat mien Mann is, de is dood. Un denn heff ik seven Kinner un reinweg nix för jem an Kleedaasch. Un to eten hebbt wi ook al lang nich mehr noog. Un wat mien Broder is, de kunn dat jo, aver dat is een oolen gnietschigen Öbelmeier un de gifft us nix, wieldat he jo jümmers 'n Piek up mienen Mann hett " .... unsowieder usw. Froo Pastor M. harr Barmen. Un de Froo anne Döör woor vun ehr mit dat een un dat anner versorgt. Veerteihn Daag later weer de lieke Froo al wedder door. Al wedder anne Döör : "Och, Froo Pastoor, wat mien Mann is, de is krank un dat geiht em gor nich good un ... "Momang !", sä do de Froo vun'n Pastoor "Hebbt Se mi kortens nich vertellt, Se Ehr Mann weer dood ?" "Heff ik dat ?" , anter de Froo anne Döör un dä teemlich benaut. "Heff ik dat gegen Se seggt ? – Ach ja, köönt Se maal sehn, Froo Pastoor, bi all dat Elend kummt een jo reinweg döranner !"

Page 7: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

lk bün ik ( Loff up de eegen Aart ( Identität ) ) Daar kenn ik een, de nöömt sik 'Ik', seggt ook de annem to em 'Du' . He seggt doch jümmers wedder lk un blifft dorbi, prick un pattu. Seggt nu de annern ook maal 'lk', denn nich, wieldat se inne Klemm, denn snackt in Wohrheit se 'vun sik un meent nich mi un ook nich em. lk weet nich of een mi versteiht, denn allns is doch böös verdreiht. Ik schull jo dat wull doch verklaren. höört to un klappt nich dicht de Ohren. Nu good ! Ik froog, is dat een Segen, dat ik bün ik , nich annerseen. Worüm harr Vadder Mudder kregen, he kunn doch ook de Liesbeth freen. Un wenn he Liesbeth nu harr nomen, weer't denn för mi ganz anners komen ? Wat weer ik worrn wull denn för een ? Wo weer ik denn wull antosehn ? Villicht weern miene Haar denn rot, de Been bös scheef, de Nees ganz groot ! Weer villicht lütt un spiddelig, een Bangebüx un hiddelig ! Harr villicht düsse grooden Ohrn, wo Liesbeths Jung denn is mit boorn. ------------------------------------------ Dat is eenfach schreven, aver liekers deepsinnig. Sokrates hett seggt : Erkenne dich selbst! Up Platt: Du mutest, je fröher, je ( üm so ) beter, wies warrn, wat du in Wahrheit büst. Un denn muttst’t door ook up stohn. ( Polonius: Vor allem bleib dir selber treu! )

Nee, nee, ik bün al ganz tofreen, dat ik bün ik, nich annerseen. Man weer ik nu doch annerseen, so kunn dat villicht jo ook we(s)en, dat ik weer fliedig un nich fuul. Dat ik harr nich dütt Sludermuul. Dat ik harr nich so'n groode Snuut un dütt un dat sehg beter ut. Harr domaals Mudder Jochen kregen, mit den se sik jo jümmers schreef, un Vadder weer Liesbeth nastegen un beide harrn sik harrt dull leev : Jo, weer ik denn sien Jung ook woorn ? Or nich ? Un ook nich Mudder ehrn ? Keen weet Bescheed, kann mi’t verklorn ? Denn dat wüss ik woraftig geern. Dat heet, noch beter is villicht, wenn een dat nich to weten kriggt. Us Vadder hett us Mudder kregen. Un Jochen kunn nu Liesbeth freen. Dat dücht mi good ! Kann't good verdregen ! Denn ik weer nich geern annerseen. Keen to sik steiht , blifft wat he is, De findt sien' Weg, dat's wahr un wiss. Ik nööm mi ' lk ' un föhl mi wohl. De dat nich will, de kann mi maal ! ---------------------------------------------- Un keen annern as de groode Schiller hett ook seggt, worüm: “Denn recht hat jeder eigene Charakter, der übereinstimmt mit sich selbst.“ Dat in Platt to översetten, köönt ji jo maal sülms versöken.

Page 8: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

1

Dat Rendezvous or --- - - - - - - - - - - - - - - - -

( nach W. Borcherts 'Traurige Geranien' )

Sprecher :

Hier sünd wi bi Rena Pundt. Se is sevenuntwintig un wohnt in düsse Kamer mit 'ne lüttje Köök bisiet. Siet een Maand is se ohn' Arbeid. De Firma ,wo se över neegen Johr(en) in't Büro arbeiden dä, hett Pleite maakt. Rena weer jümmer fliedig. Un all de Lüüd', de ehr kennt, snackt good över ehr. Se is eegentlich jümmer tofreden un gooden Moods. Bloots wat ehr Lengen na een Mann för't Leben angeiht, dör föhlt se sik liekers 'n beten vun't Glück verlaten. Wenn se dat ook all foken versöcht hett, so is dat doch jümmer(s) scheeflopen. Numms hett so recht wat vun ehr weten wullt. Un nu dücht dat all foken so, as harr se sik bilütten dor all mit affunnen. Denn dat weet se all lang'n, de Leve Gott hett ehr so'n beten benadeelt. Se is keen Aphrodite nich, de ohn' eegen Möh de Kerls ködern un den Kopp verdreih'n kann.

Un doch hett se nu kortens een'n dropen, de ehr noch maal besöken will. Se hett em bloots kort sehn. Se weet gor nich mehr, wo de eegentlich utsehn dä, denn dat weer bannig düster, as se sik tofällig övern Weg lopen weern. Se hebbt bloots 'n paar Wöör wesselt. Aver denn hett he seggt, dat he ehr jo maal besöken kunn, jo, dat he dat wull. Un nu is de Dag dor. Vunabend will he kamen. Rena hett all allns praat. Un nü töövt se up em.

------------------------------------------- Rena wieselt dör de Stuuv: Hier 'n beten zuppen, dor 'n beten rucken. Se is nervös un fummelt af un an an ehr Kleed un an ehre Haar rum. Dat pingelt. Rena maakt de Döör open. Een staatschen Kerl kummt forsch un mit Swung rin. Kiekt ersmaal de Wohnung an, as wull he allns inspizeern. Un denn eers warrt he Rena wies. He tuckt tosamen, as dröppt em son lütten Slag , holt den Aten an. Een markt, dat he dörnanner is. Dat he mit wat anners rekent hett. Denn wennt he sik af, maakt 'n paar Schree'e up dat Finster to ( in Richt, wo dat Publikum sitt ) .

HE ( bisiet ) Donnerslag !! ( He kleit sik an'n Kopp.) Wo sühtt de denn ut !! SE Wat hebbt. Se seggt ? ( Keen Antwoort) Worum leggt Se denn nich af ? 'N Tass Koffie drinkt Se nun doch seker mit ?

HE ( nickkoppt ) SE Heff em ook all fardig. Steiht all inne Köök. Bün glieks wedder door. ( Se ruut )

HE ( bisiet ) Minschenskinners ! Da heff ik mi aver een´ inlöpelt. Wat schall ik nu maken ?! ( He nimmt sien Taschendook un wischt sik över de Steern. ) SE ( wedder trüch mit de Koffiekann ) Jo, denn goht Se doch besitten ! Villicht door ? ( Se wiest up den eenen Stohl.)

( He sett sik hen un is nervös. Verlegenheitsgesten. Se schenkt em Koffie in, kiekt em beseligt an un sett sik up den annern Stohl. )

SE Koken steiht door ook. Heff ik sülvens backt. Mit Rosinen. Rosinen möögt Se doch, wat ? – – Aver denn langt Se doch to ! Bruukt sik doch nich to geneern ! HE Geiht nich ! SE Jo, worum ( worüm ) denn nich ? Hebbt Se – Arger harrt ? HE Nee, - aver ik kann upstuns nix eten. – ( luter un driester ) Mi is wat up'n Magen slaan. SE (As wull se sik enschulligen ) Ach so! Jo, denn mag een jo ook nix eten. Dat's kloor.

( korte Pause; Koffiedrinken, Ankieken, Wegkieken. Se smielt em 'n paar maal an, wenn he ehr ankickt. )

( Un jümmer wedder kickt he up ehre Nääs, grippt to sien Taschendook un wischt sik den Sweet vun'n Kopp. )

Page 9: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

2 SE Is dat villicht to warm hier ? Schall ik dat Finster 'n beten open maken ?

HE Nee, deit nich nödig. Ik bün – Ik bün buten to gau lopen : Ik weer – 'n beten laat.

SE Villicht treckt Se aver doch ehre Jack ut. HE Nee, – dat geiht nich. Denn – äh –

( lütte Paus : Verlegenheitsgesten ) SE Villicht schull ik 'n beten Musik maken. Wat hört Se denn gern ?

HE Dit un dat. SE Ik meen, welke Sängers un so?

HE Dat hebbt Se doch nich! SE Nu good! – Ik weet al, wat Se seker möögt.

( Se geiht hen un legt 'n Platte/Casette up. ) ( Denn is to hörn ,Cindy, oh Cindy'. Se singt den Refrain mit. )

SE ...der Mann, der dich verließ, 'ließ dich allein.' HE ( bisiet) Dar kriegst jo 'n Nagel. SE Wat hebbt Se seggt ? – Schall ik 'n beten lieser maken ? ( Se warrt verlegen, maarkt, dat he up sowat nich steiht, stellt ganz lies. ) HE ( He wiest up een Bild(Poster) anne Wand. Se versteiht nich glieks. ) SE Ach, dat Bild dor? Dat hett hier all hungen, as ik introcken bün. HE van Gogh ! Hett doch maa1 'n ganz annern Weg versöcht. SE Wat meent Se ? van wat ? HE ( mit Nahdruck ) van Gogh, düsse nedderländsche Maler. De mall in'n Kopp worrn is un – sik dat Ohr afsneden hett. SE Deit mi leed. Dor weet ik nix vun af. HE ( bisiet ) Dor kannst´ nix maken !

( He drummelt uppen Disch, kickt hierhen un dörhen, denn wedder up ehr Nääs.) HE (driest) Se – hebbt wohl maal ´n Unfall harrt, nich? SE Unfall ? Wat meent Se ? HE Jo – ik meen, – SE Ach, vunwegen miene Nääs ? Nee, de weer all jümmers so. Jo, jo, ik weet, dat hebbt mi all mehrmaals welke seggt. HE Ach nee !! SE ( Se lacht 'n beten genierlich. ) Aver in mi binnen,door is dat heel anners. Ik bün – ik bün ´n ganz harmonischen Minschen. HE So, sünd Se dat? ! SE Ik bün geern mit anner Lüüd tosamen. To'n Snacken un Lachen, wenn Se weet. wat ik meen HE ( groff ) Bin jo nich mall.

SE Se dröfft nich glöven dat 'n mit mi nix anfangen kann. ( Se schuuvt sik 'n beten neeger an em ran. He geiht up Distanz.) Ik maak allns mit.

HE So, doot Se dat ! SE Ik weet nich, of ik Se dat seggen schall, aver ik heff mi all den ganzen Dag up düssen Abend freit.

Dorbi heff ik gor nich mehr recht wußt, wo Se eegentlich noch utsehn dään. HE Ach so, Se ok ? SE Aver dat weer mi anners ok egaal. HE ( bisiet ) Mi nich ! SE Wat hebbt Se seggt ? HE Nee, is all good.

Page 10: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

3 SE Wichtig weer för mi, dat Se komen wulln, dat Se mi besöken wulln. Denn abends bün ik mehrsdendeels doch alleen. Un alleen to sien is up Duer - wenn Se weet, wat ik meen - - - - HE Worüm nich. Jo aver - ik mutt - - denn nu doch all wedder gohn. SE Aver Se sünd jo noch gor nich lang hier. Hebbt jo noch nich maal utdrunken.

Dat - geiht vundag nich anners. Eegentlich heff ik vundaag gor keen Tied nich. SE Aver Se hebbt doch sülms düssen Abend vörslaan, as wi us kortens - - -

HE ( kickt ehr driest in't Gesicht ) Jo, aver dor heff ik jo nicht wußt, dat - (kickt weg) jo, dat mi dat vundaag gor nich passen deit.

SE ( lies ) Schaad ! HE Wat seggt Se ? SE Dat find ik schaad. Ik harr eegentlich dacht, dat Se 'n beten blieven kunnen, dat wi villicht 'n beten .... HE ....nee, nee, dat geiht nich. Deit mi ook – leed, aver vundaag geiht dat nich. Ik heff door noch wat Wichtigs to dohn.

( He steiht up. Se blifft sitten un kickt uppen Footbodden. He geiht langsam un denn jümmer gauer in Richt vunne Döör, seggt noch, ohn sik umtodreihn ) Tschüüß denn! ( un maakt, dat he rutkummt. Se blifft bedrabbelt trüch. Denn löppt he buten gau an't Finster vörbi.)

HE ( buten ) Donnerslag! ( He lacht. ) Dat draff jo wull nich wahr sien ! ( He aapt ehr na. ) Ik maak ook allns mit. Joo, dat kann'k mi vörstellen. Aver ik, ik nich ! Ik doch nich ! ( He verswinnt üm de Eck. )

Page 11: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

( Proof för´t Översetten ) de Reese -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Franz Kafka Der Aufbruch Dat Wegriden / Geiht los /............................ Ich befahl mein Pferd aus dem Stall zu holen. Der Diener verstand mich nicht. Ik geev den Befehl mien Peerd ut´n Stall to holen. De Deener verstunn mi nich. Ich ging selbst in den Stall, sattelte mein Pferd und bestieg es. In der Ferne hörte ik güng sülvens in´n Stall, saddel mien Peerd un steeg denn up. In de Feern höör ich eine Trompete blasen. Ich fragte ihn, was das bedeute. Er wußte nichts und ik wen een Trumpeet blasen. Ik froog em, wat dat bedüüdt. He wuss nix un bedüden dä/ schall. hatte nichts gehört. Beim Tore hielt er mich auf und fragte : " Wohin reitest du, harr nix höört. Bi’t Door heel he mi up un froog : " Wo rittst du hen, Herr?" "Ich weiß es nicht", sagte ich, "nur weg von hier, nur weg von hier. Herr ?" Ik weet dat nich", sä ik, " bloots weg vun hier, bloots weg vun hier. Immerfort weg von hier, nur so kann ich mein Ziel erreichen." "Du kennst Jümmers wieder weg vun hiern, bloots so kann ik henkomen, wo’k will." Du weetst also dein Ziel ?", fragte er. "Ja", antwortete ich, " ich sagte es doch, also, wo du henwullt ?", froog he. “Jo“, anterwoord ik, “heff ik doch seggt, 'weg-von- hier' , das ist mein Ziel." "Du hast keinen Eßvorrat mit", sagte er. ’weg vun hier’, dat’s, wat ik will. "Du hest nix to eten mit“, sä he. “Ich brauche keinen“, sagte ich, " die Reise ist so lang, daß ich verhungern Ik bruuk door nix“,sä ik, “de Reis is so lang, dat ik an Hunger doodblieven muß, wenn ich auf dem Weg nichts bekomme. Kein Eßvorrat kann mich mutt, wenn ik uppen Weg nix kriegen do. Wat mittonehmen, kann mi nich retten. Es ist ja zum Glück eine wahrhaft ungeheure Reise." redden. Dat is jo to´n Gluck een woraftig överbaasige Reis

Page 12: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

 Viddel  vör  seven  

 

De  Sünn  hett  al    wedder  ehrn  Afscheed  nu  nomen    un  bilütten  warrt’t  düüster  nu  ook.  Un  Wulken,  heel  gries,  sünd    an’n  Heven  hochkomen.  Twüschen  Schosteenen  un  duhnen  Rook.  ’Wo  hest  du  di  wedder  so  lang  bloots  rumdreven!  Natte  Schoh  un  de  Büxen  so    kruus!’    

                   Oftmaals  wünsch  ik,  dat  weer  wedder  viddel  vör  seven,                      wünsch  mi,    i’    keem  wedder  na  Huus;                      wünsch  mi,  keem  wedder  na  Huus.  

-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐        Un  dat  schall  Sünnavend  sien  un  dat  schall  Pottkoken  geven;  un  de  schall  al  uppen  Kökendisch  stohn.  Un    ’n  grood  Kann  Kakao  ,  miene  Tass  al  doorneven,  hett  mien  Mudder    för  mi  eegens    doon.    Un  mien  Mudder,  de  nickkoppt,  ohn    Mund  noch  to  geven,  in  mien  Bost  weer  so’n  wohlig  Gebruus.                                                                                                      +  refr  

-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐      

Un  mien  Vadder,  de  schall  wedder  Radio  höörn;  un    ik  seh,  wo  he  luukohr’n  door  sitt.  Sien  Gesicht,  dat  maakt  wies,    bloots  nu  nich  stöörn,  anners  kriggt  he  villicht  wat  nich  mit.  Un  sien  Blick,    den  vergeet  ik          nie  nich  in’t  Leven:    föhl  mi  minn  un  bold  lütt  as  so’n  Muus.                                                                                                          +  refr  

-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐    

Dat  Fell  warrt  dünner  un  leddig  de  Beker,  Un  mien    Hopen    slumpt    lang    al  nich  mehr.  De  Kummer  sitt  deep,    un  nix  is  mehr    seker,  so  dat  ik  mi  nu  oft  böös  verfehr.  So  veel  Schiet  un  ook  Dullkraam  warrt  överall  dreven,    is  nicht  licht,  dat  ik  dat  allns  verknuus.                                                                                                            +  refr    -­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐    

Bloots  eenmaal    nu  noch  den  eegen  Moot  steilen,  un  mit  Knööv  un  Kuraasch  un  ook  Woot    un  Vertroon  in  mi  sülms  inne  Tokunft  rinseilen  und  hopen  köön’n  allns  warrt  noch  good.  Oftmaals  wünsch  ik,  mien  Doon  weer  as  fröher  mi  bleven,  ook  mit  lachen  Gesicht  und  nich  kruus.                                                                                                            +  refr    

Page 13: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

NAAKSCH BADEN Dat weer to de Tied, as de Schoolmeesters in't Dörp nich bloots de Kinner wat lehrn mussen ( - un dat klapp domaals ook nich beter as vundaag ), sunnern as se ook noch uppassen un wohrschuun mussen, dat de Kinner dat respekteern dään, wat een nomaalerwies unner Anstand un Moraal versteiht. Dat weer Sommer. De Sunn schien as dull. Un dat weer een vun de warmsten Daag in't heele Johr. Meist all de Kinner in't Dörp, Jungs un Deerns, harrn an düssen Dag den lieken Gedanken: Se wulln to'n Baden gohn. Na düssen lütten See, de nich wiet weg twüschen de Wischen up de een'n Siet un dat Holt up de annern Siet liggen dä. Un so dreepen se sik ook daar, um to swimmen un to duken un to jachtern un to spiejöken. Un allns weer so, as se dat all mehrmaals beleevt harrn. Wenn - jo wenn Hinnerk Renken, een vun de gröttsten Fleetangels in’t Dörp, dat nich mitteens in'n Kopp kregen harr: Se wulln naaksch baden. Un nich bloots de Jungs. Se wulln ook de Deerns so wiet bringen, dat se mitmaken dään. Denn usse Deerns - so Jan Renken - de dröfft nich jümmers bisiet stohn. De wüllt doch ook ehr Pläseer hebben. He wull nich mehr Hinnerk heten, wenn he dat nich fardig kreeg. Un wenn de Deerns nu an Anfang ook 'n beten verbiestert keeken un een sehen un höörn kunn, dat se sik doch geneern dään, dat welke, wenn ook lies, wat vun Swienkraam swisseln dään, so hett Hinnerk Renken dat jichenswo doch henkreegen, dat se denn doch praat weern, mittomaken. An'n Enden swömmen un leepen un säten se all naaksch dörnanner. All de Jungs un Deerns speelen 'Adam un Eva'. Un un se harrn, as dat duch, bannig Spiejöck un Höög bi düt Drieven un Doon. Keeneen kunn later aver seggen, up welke Wies de Schoolmeester door nu Wind vun kreegen harr, so dat, as he glööv, dat nu an em weer, düssen Fall vun Unmoraal to unnersöken. Doch wokeen vun de Schölers he nu ook fragen dä, keeneen is dorbi wesen, keeneen hett wat höört. Keeneen hett wat sehn. He, de Schoolmeester, kunn maken wat he wull, he kreeg nix rut. Bit - jo bit an'n Enn'n de lüttje Jan Schulken em inne Mööt keem. Un de Schoolömeester wuß, dat weer een Bangebüx. Wenn he den so 'n beten stuken dä, denn kreeg de dat seker mit de Angst to doon. De kunn seker nich dichtholln. Un de Schoolmester harr recht. He sett Schulken-Jan bloots n' beten to , wahrschuu em, nu bloots nich to lögen, wobi he sien Stimm füünsch gnastern leet, un Jan Schulken vertell , wat he wuß : Jo, all de Jungs un ook he sülms sünd an düssen Dag an'n See wesen. Un sünt ook naaksch wesen. "Un sünt daar denn", so wull de Schoolmeester nu aver weten, ook Deerns bi wesen? "Deerns?" , froog Jan trüch un he wuß nich, wat düsse Froog denn nu schull. "Jo, Deerns? Sünt ook Deern dor naaksch rumlopen ", wedderhool de Schoolmeester un he keek den lütten Kerl an, as wull he em mit siene Ogen fastnageln. "Dat - dat - dat weet ik nich", sä Schulken-Jan. "Wi harrn jo all keen Tüüg nich an."

Page 14: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

Anlage 1 ( aus: Heinz Lemmermann, Jan Torf , Bremen, 1982 ; S. 99f ) ( Text punktuell etwas verändert ! ) Praeter propter In´t vörige Johrhunnert, dor harr mannicheen Schoolmester bloots in´n Winter sien Unnericht to hollen. In de Sommerdaag mussen de Kinner up´n Hoff mit anfoten, bi de Aarnt helpen un up dat Veeh uppassen. Un de Schoolmeester sülbens, de harr mehrst ok ´n lütt Buernsteed, ohn de he nich noog kreeg to´n Leven un wo üm düsse Tied veel to doon weer. Dat kunn ok passeeren, dat de Schoolmester dat weer, de de Deerten hööd, de he vun de Buern tosamendrieven dä. Jan Rohmborg ( = Rohdenburg ) weer ok een vun düsse Mesters, de nich bloots de Göörn vun´t Dörp unner sik harr, sunnern ok de Göös. As he nu an een´ scheunen Sommerabend de Göös na Huus drieven dä, keem em de Pastoor inne Mööt un froog em : " Woveel Göös hebbt Se denn so dorbi ?" Do lä Jan R. sien Stiern in Folen un füng an to tellen. De Göös aver leepen so veel dörnanner, dat he jümmer wedder vun vörn anfangen muss un dor nich mit toschick keem. De Pastoor wull dat aver ok bloots so halfwegs weten, un sä denn : "Herr Rohdenburg, ich meine ja nur so praeter propter. " Nu weer de Schoolmester aver doch so´n beten verdattert un meen bi sik : Wat meent de Pastoor dormit? Praeter propter - dat sünd jo latiensche Wöör - wat möögt de denn bedüden ? Frogen much he den Pastoor, wat jo ok sien Baas ( = Chef, Vorgesetzter ) weer, nich. Dat weer em so´n beten scheneerlich. Aver denn miteens harr he Goot-wees-Dank ´n Idee. Un he sä : "Och, Herr Pastoor, wat schall ik seggen, dat sünd woll so goode achzig Präter un bloots twintig Propter." ------------------------------------------------------------------------------------------------- Geben Sie zu de nachfolgenden Wörtern einen grammatischen Kommentar ! ( Bei Verben auch Bestimmung von Tempus, Person, Numerus, Verbkategorie u. dgl. ! ) 1. daag : t : d ; â : ô ; Endsilbenreduktion ; Plural mit Umlaut ( Dag, Daag ) 2. Aarnt : er : ar , aber hier aar ( = ôr ) , Endsilbenreduktion 3. noog : û : oo ; kein Präfix ge- 4. drieven : t : d ; ei : î ( = ie) ; b : v ( Erweichnung ) 5. em : bei Personalpron. Ausnahme : alte Dativ-Form wird Akkustiv-F. ; Vokalkürzung 6. Wöör : Vokal-Dehnung ; Endsilbenreduktion : t → d und Wegfall von d und Silbenkomprimierung ( ö-er → öör ) --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 7. hööd : sw. Verb ( höden ) ; Präteritum, 3. Pers.Sing., 8. tellen : sw. Verb ; Vokalkürzung und Konsonantenverdopplung 9. scheneerlich : Lehnwört aus Franz. , lautliche Anpassung ( g → sch )

Page 15: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

bloots keen Grammatik nich Schall ik Jo maal wat seggen, wat Ji – glööv ik tominst – nich weet? Ik do dat ! Ji weet nich, datt Ji in Jon Kopp 'n Programm hebbt, dat mehrsendeels wunnerbaar funktschioneeren deit, al över all de Jahren, ohn dat Ji weet, dat düt Programm in Jon Kopp överhaupt in is. Hebbt Ji dat verstohn? Nee! – Köönt Ji ook gor nich! – – Ik verkloor Jo dat! Ik heff 'n Fründ – ut Kanada. De keem na Düütschland un wull hier ook 'n beten mehr Düütsch lehrn, wieldat siene Vöröllern domaals jo ut Düütschland komen weeren. Aver he harr vun de düütsche Spraak meist nich mehr veel afkregen. Eendaags seeten wi tosamen un he froog mi, half up Ingelsch, half up Düütsch: "Segg maal Beernd, woans is dat eegntlich mit den 'Plurell' ?" "Mit wat?" heff ik trüchfroogt. "Ach so, du meenst mit den Plural, also mit de Mehrzahl bi de düütschen Wöör?" "Jo, dat meeen ik!" "Och, dat is eegentlich ganz eenfach! Paß maal up! – Nehmt wi eenfach maal dat Woord 'Tag' , denn is de Mehrzahl 'Tage' [ Tagee ] ! Muttst an End'n eenfach bloots 'n e anhangen!" "Ach so!" sä he. "Dat’s jo eenfach. Denn heet de Mehrzahl vun 'Böld’ also – "Vun wat för’n Dings?“ "Vun ’Böld’ , vun picture – " "Ach du meenst vun Bild !?" "Jo, Bild! Denn ist de Mehrzahl davon also Bild-e ? " "Nee, dat nu nich! Bi 'Bild' is dat 'n beten annners. Door is de Mehrzahl 'Bilder' ! Dat heet, hier muttst du an End'n er anhangen." "Ah jo! Jo ! Denn is de Mehrzahl vun 'Frau' also 'Frau-e' or Frau-er' ?" "Nee, nee ! Bi 'Frau' nich. Bi dat Woord 'Frau' is dat 'Frau-en' Ach so! Jo! Denn mutt ik jo jümmers … Also nehm ik to'n Bispeel 'Auto', denn mutt ik jümmers utprobeeren : 'Auto-e' or 'Auto-er' or 'Auto-en' ?" "Nee, nee, bi 'Auto' is de Mehrzal noch wat anners. Bi 'Auto' is dat Auto-s' mit s an' End'n! Jo, stimmt al, is doch ’n beten wat vigelienscher, denn – denn bi welke Wöer, as to’n Bispeel ’Finger’ or ’Löpel’, dor bruukst gor nix antohangen, dor is de Mehrzahl just so als die Einzahl." – – – – Door keek mien Frünnd ut Kanada mi an, as harr ik em sünstwat seggt. Un denn – denn schuddel he den Kopp un sä, half up Ingelsch, half up Düütsch: "Weetst du wat, Beernd, ik glööv, ik laat dat mit dat Düütsche! Dat is för mien'n Kopp villicht doch 'n beten wat to – " un denn hett he 'n ingelsch Woord seggt, dat harr ik noch nie nich höört. Aver dat höör sik so an, as würr he meenen 'överbasig' or jichenssowat. Un in den Momang wuss ik, datt dat bannig swaar weer, em dat Programm in sienen Kopp rintowrammsen, wat wi all in ussen Kopp hebbt, ohn dat weten.

Page 16: Moin-Seggen...He, de junge Keerl, keek mi do mit groode Oogen an, nickkopp tweemaal un – jo, denn sä he gor nix mehr. As ik an düssen Abend denn noch maal wedder an düsse Saak

Bolko Bullerdiek De Plumpsack geiht rum Sien Broder hett sik weigert. He nich. He is nich so opsternaatsch. He geiht sünndaags in de Sünndagsschool, un nu is he ok vun de Kark ut in de Ferien föhrt. Langwielen kunn he sik ok alleen, hett sien Broder meent. Man dat is nich langwielig, nich mal bi de Andachten. Dor sünd veel anner Kinner. Un Helga. Nie hett he dat vörher wüßt : Sommersprütten köönt schöön ween ; Hoor vun en Deern kann fein rüken, un ehr Bost kann warm un week ween. Nich dat he dorhen faat hett. Man eenmaal, bi't Spelen, sünd Helga un he henfullen, un he hett, meist ut Versehen, ehr Bost föhlt, un de Hitt is em to Kopp stegen. He is utneiht, hett sik verkrapen, hett alleen ween wullt, alleen mit Helga ehr Stimm in't Ohr, mit ehrn Ruch in'e Nääs un mit de weeke Warmte vun ehr Bost in sien Fingern. Wenn all »De Plumpsack geiht rum« speelt, lacht de annern över em; nie paßt he op, jümmer kriggt em de Plumpsack faat. Man dat maakt em nich veel ut. Blots dat he so 'n Wörgen in'n Hals hett, wenn he Helga wat vertellen, wenn he to'n Lachen ween will, dat quäält em. Elkeen Dag is Andacht. He sett sik achter Helga un kickt andächtig op ehrn smeetschen Hals, ehrn Hoorfluum, suggt ( = suugt ) andächtig ehrn Ruch in un hett Tiet to drömen. Andacht is wat Feines. So vergitt he daags, wat em Avend för Avend daldrucken deit, wo he nich vör weglopen, sik ok nich wegdrömen kann, wenn he in sien Bett liggt. Dor kann he oppassen, wat he will : Dreih di nich um, dat kummt nöger ( = neeger ), jümmer nöger, de Plumpsack geiht rum, mummelt eerst noch bi anner Kinner. Wer sik umdreiht oder lacht... Em is nich na Lachen. He weet : De swatte Mann kriggt em faat, sett sik op sien Bett un seggt wat vun'n Herrn Jesus un wat de ok för em sturven is , för sien Sünnen. He schall sien Wöör un Wark un Gedanken bedenken, sien Sünnen bichten un sien Hart den Herrn övergeben. Man he blifft stuurköppsch. Stumm liggt he un stief op 'n Buuk, dat Gesicht deep in't Küssen. He weet, de Sünn hett wat mit Helga ehr Bost to doon. Weet, he is unklook un verlorn. Doch he will nich bichten, is nich praat för de Gnaad, de Avend för Avend gegen sienen Willen vun'n Himmel runner beedt ward. ------------------------------------------------------------------------------------------------ sich weigern : nee seggen, afwinken. ween = wesen; ok = ook ; Hoor = Haar ; en = een ; verkrapen = verkropen; op = up ; in’e = inne ; Warmte = Warmde ( eng. warmth ) ; blots = bloot(s) ; elkeen = jeedeen ; Sünn = Sonne u. Sünde ; sturven = storven